Së Gi¸o dôc - §µo t¹o K× thi chän häc sinh giái líp 12 THpt N¨m häc 2008-2009

Th¸i B×nh

H­íng dÉn chÊm vµ biÓu ®iÓm M¤N Hãa häc

(Gåm 04 trang)

§iÓm
C©u1: 4,0
1) ViÕt ph­¬ng tr×nh
-BaCl2 + NaHSO4  BaSO4 + NaCl + HCl 0,5
- Ba(HCO3)2 + KHSO4 BaSO4 + KHCO3 + CO2 + H20 0,5
- Ca(H2PO4)2 + KOH  CaHPO4 + KH2P04 + H20 0,5
- Ca(OH)2 + NaHCO3 CaCO3 + NaOH + H20 0,5

2) Sè mol CuS04= 0,15. 0,3= 0,045 (mol)

Sè mol Cu(0H)2 = 1,96/ 98= 0,02 ( mol) 0,25
PTP¦: CuS04 + 2NH3 + 2H20  Cu(0H)2 + (NH4)2SO4 (1) 0,25
 Tr­êng hîp 1: Kh«ng t¹o phøc
Theo (1) => Sè mol NH3 = 2.0,02 = 0,04 ( mol) 0,25
=> V(NH3) = 0,04/ 1 = 0,04(lit) 0,25
 Tr­êng hîp 2: T¹o phøc
CuS04 + 2NH3 + 2H20  Cu(0H)2 + (NH4)2SO4 (2) 0,25
Mol 0,02 0,04 0,02
CuS04 + 4NH3 [Cu (NH3)4]S04 (3)
0,25
Mol (0,045-0,02) 0,1
Theo (2) vµ (3) => Sè mol NH3 = 0,04 + 0,1 = 0,14 (mol) 0,25
=> V(NH3) = 0,14/ 1 = 0,14 ( lit) 0,25
C©u II: 4,0
15000 c 0,25
1) 2CH4  C2H2 + 3H2
LLN
6000 c 0,25
3C2H2  C6H6
C
H 2 SO4 0,25
C6 H6 + HNO3 ®Æc  C6H5NO2 + H2O
t 0c
Fe,
C6H5 NO2 + Br2 0  m- Br- C6H4- NO2 + HBr 0,25
t c
m- Br- C6H4- NO2 + 3Fe + 7HCl  m- Br- C6H4- NH3Cl + 3FeCl2 + 2H2O 0,25
m- Br- C6H4- NH3Cl + NH3  m- Br- C6H4- NH2 + NH4Cl 0,25
m- Br- C6H4- NH2 + NaNO2 + 2HCl  m- Br- C6H4- N2+Cl- + NaCl +2 H2O 0,25
t 0c
m- Br- C6H4- N2+Cl- + H2O  m- Br- C6H4- OH + HCl + N2 0,25

2)
Dïng quú tÝm ta nhËn biÕt ®­îc 3 nhãm chÊt
Nhãm 1: Gåm HC00H; CH3C00H; CH2= CH-C00H lµm ®á quú tÝm
Nhãm 2: C2H50H; H2N-CH2-C00H;C6H5-CH0; C6H5NH2 kh«ng lµm thay ®æi mµu quú
tÝm 0,25
Dung dÞch lµm quú tÝm chuyÓn mµu xanh lµ: H2N-CH2-C00Na

Trang 1/3
Trong nhãm 1: Dïng AgNO3 (ddNH3) nhËn biÕt ra HC00H do t¹o kÕt tña tr¾ng 0,25
0
t c
HC00H + 2[Ag (NH3)2]0H  NH4HCO3 + 2Ag + 3NH3 + H20

Hai dung dÞch axit cßn l¹i dïng dung dÞch brom ®Ó nhËn biÕt CH2= CH-C00H do hiÖn
0,5
t­îng lµm mÊt mµu dung dÞch brom; cßn l¹i lµ dung dÞch CH3C00H.
CH2= CH-C00H + Br2  CH2Br- CHBr- C00H
Trong nhãm 2: C2H50H; H2N-CH2-C00H;C6H5-CH0; C6H5NH2
Dïng AgNO3 (ddNH3) nhËn biÕt ra C6H5CH0 do t¹o kÕt tña tr¾ng 0,25
t 0c
C6H5CH0 + 2[Ag (NH3)2]0H  C6H5C00NH4 + 2Ag + 3NH3 + H20

Dïng dung dÞch brom ®Ó nhËn biÕt C6H5NH2 do t¹o kÕt tña tr¾ng.
C6H5NH2 + 3Br2  H2NC6H2Br3 + HBr 0,25
Hai dung dÞch cßn l¹i C2H50H; H2N-CH2-C00H. Dïng CaCO3 ®Ó nhËn biÕt H2N-CH2-
C00H do t¹o khÝ C02, dung dÞch cßn l¹i lµ C2H50H.
0,5
2 H2N-CH2-C00H + CaC03  (H2N-CH2-C00)2Ca + C02 + H20

Chó ý: NhËn biÕt ®óng mçi chÊt (PTP¦ nÕu cã): 0,25 ®iÓm

C©u III: 4,0

1) ChiÒu t¨ng dÇn tÝnh axit:
an®ehit benzoic< ancol benzylic< p- metyl phenol< Phenol< p- nitro phenol< axit 1,0
benzoic.
Gi¶i thÝch: Do ®Æc ®iÓm c¸c nhãm chøc nªn tÝnh axit cña an®ehit< ancol < phenol< 0,5
axit
Trong c¸c phenol th× CH3- lµ nhãm ®Èy e nªn lµm gi¶m tÝnh axit; cßn nhãm - 0,5
NO2 lµ nhãm hót e nªn lµm t¨ng tÝnh axit.
2) CTCT c¸c aminoaxit
 alanin: H2N-CH(CH3)- C00H 0,25
Glyxin: H2N-CH2- C00H 0,25
Valin: (CH3)2CH-CH(NH2)-C00H 0,25
 C«ng thøc cÊu t¹o cña pentapeptit
Tõ bµi ra ta cã A cã 3 gèc Ala; 1 gèc Gly ; 1 gèc Val vµ ®­îc s¾p xÕp theo trËt tù
lµ: 0,25
Ala- Gly- Ala-Ala -Val => CTCT cña A
H2N-CH(CH3)-C0-NH-CH2C0-NH-CH(CH3)-C0-NH -CH(CH3)-C0-NH-CH-C00H 1,0

CH3 -CH-CH3

C©u IV: 4,0

1) a/ TÝnh h»ng sè ph©n li cña HA
0,25
HA ⇌ H+ + A-
CM (b®) 1,0 0,25
CM (pl) 0,009  0,0090,009 0,25
CM (cb)1,0- 0,0090,0090,009
0,009.0,009 0,25
=> Ka = = 8,17.10-5
1,0  0,009
b/ Nång ®é HA sau khi pha lo·ng thµnh 100ml lµ: 0,1M
HA ⇌ H+ + A-
CM (b®) 0,1

Trang 2/3
CM (pl) a  a  a
CM (cb)0,1- a  a  a 0,25
a.a
=> Ka = = 8,17.10-5 => a= 2,86.10-3 (M) 0,25
0,1  a
-3 -2
=> §é ®iÖn ly lµ: 2,86. 10 / 0,1= 2,86. 10 = 2,86% 0,25
=> pH= -lg 2,86.10-3= 2,54 0,25

2)
a/Theo bµi ra ta thÊy HNO3, Fe ph¶n øng hÕt; Cu cßn d­ ; Sè mol NO2 lµ:11,2:22,4=
0,5mol 0,25
Fe + 6 HNO3  Fe(NO3)3 + 3 NO2 + 3 H20 (1) 0,25
Cu + 4 HNO3  Cu(NO3)2 + 2 NO2 + 2 H20 (2) 0,25
Cu + 2Fe(NO3)3  Cu(NO3)2 + 2 Fe(NO3)2 (3) 0,25
Do Cu cßn d­ nªn dung dÞch B chøa Cu(NO3)2 , Fe(NO3)2
Theo c¸c ph­¬ng tr×nh (1), (2), (3) ta thÊy thùc ra chÊt khö lµ Cu, Fe( trong ®ã Fe bÞ oxiho¸
thµnh Fe2+) ; cßn chÊt oxiho¸ lµ HNO3
Gäi a, b lµ sè mol Fe vµ Cu ®· ph¶n øng: Ta cã 56 a+ 64 b= 16,72 - 1,92= 14,8 (I) 0,25
Fe  Fe2+ + 2e
mol a a 2a
Cu  Cu + 2e
2+

mol b 2b
+5
N + 1e  N+4
mol 0,5 0,5
= > 2a + 2b= 0,5 (II) 0,25
Gi¶i hÖ I,II ta cã: a= 0,15 ( mol); b= 0,1 (mol)
=> Nång ®é Fe(NO3)2 = 0,15/ 0,3= 0,5 M
0,25
=> Nång ®é Cu(NO3)2 = 0,1/ 0,3= 1/3 M 0,25

C©u V 4,0
1) Gäi c«ng thøc cña X,Y,Z d¹ng CxHyOz (x,y,z nguyªn d­¬ng)
Ta cã: 12x + y + 16z = 82 (z≤4)
+ Khi z= 1 => 12x+ y= 66 => NghiÖm tho¶ m·n lµ: x= 5; y= 6
=>CTPT lµ C5H6O (cã thÓ tho¶ m·n)
+ Khi z= 2 => 12x+ y= 50 => NghiÖm tho¶ m·n lµ: x= 4; y= 2
=>CTPT lµ C4H2O2 (cã thÓ tho¶ m·n)
+ Khi z= 3 => 12x+ y= 34 => Kh«ng cã nghiÖm tho¶ m·n
0,5
+ Khi z= 4 => 12x+ y= 18 => Kh«ng cã nghiÖm tho¶ m·n
Theo bµi ra :1,0 mol Y t¸c dông võa ®ñ víi 4,0 mol AgNO3 trong dung dÞch NH3 0,25
chøng tá Y ph¶i cã 2 nhãm CHO =>Y CTPT lµ C4H2O2 => cã CTCT cña Y lµ :
0HC- C  C- CH0
Theo bµi ra :
1,0 mol X hoÆc Z t¸c dông võa ®ñ víi 3,0 mol AgNO3 trong dung dÞch NH3 chøng tá
X vµ Z ph¶i cã mét nhãm CHO vµ 1 liªn kÕt ba ë ®Çu m¹ch, ®ång thêi X,Y lµ ®ång
ph©n cña nhau => CTCT cña X vµ Z lµ: 0,25
X: CH  C-C0- CHO (C4H2O2) Z: HC  C-CH2-CH2-CHO (C5H6O) 0,25
 C¸c ph­¬ng tr×nh minh ho¹
0HC- C  C- CH0 + 4[Ag (NH3)2]0H  H4N00C- C  C- C00NH4 + 4Ag + 6NH3 + 0,25
2H20
CH  C-C0- CHO + 3[Ag (NH3)2]0H  AgC  C-C0-C00NH4 + 2Ag +5 NH3 + 2H20 0,25
HC  C-CH2-CH2-CHO+ 3[Ag (NH3)2]0H  AgC  C–CH2-CH2-C00NH4+ 2Ag+5 NH3 + 0,25
2H20

Trang 3/3
2) Ta cã s¬ ®å
m(gam)A + NaOH  5,55 gam muèi + 0,9 gam H20 (1)
5,55 gam muèi + O2 3,975 gam Na2CO3+ 3,08 lÝt CO2(®ktc) + 1,125 gam H20 (2) 0,25
Theo §LBT khèi l­îng => sè mol NaOH= 2.sè mol Na2CO3 = 2.(3,975: 106)= 0,075 (mol)
=> Khèi l­îng NaOH = 0,075. 40= 3,0 (gam) 0,25
=> khèi l­îng A= m= mH 2 0 (1) + mmuèi – mNa0H= 0,9 + 5,55- 3= 3,45( gam)
 mC(A) = mC(C02) + mC(Na2C03) = (3,08: 22,4).12 + 0,0375. 12= 2,1 (gam)
0,9  1,125
 mH(A) = mH(H20(1,2)) - mH(Na0H) = .2 - 0,075.1= 0,15 (gam)
18
 m0(A) = mA - mC- mH= 3,45 – 2,1- 0,15 = 1,2 (gam)
 Gäi c«ng thøc cña A lµ CxHy0z( x,y,z nguyªn d­¬ng) 0,5
2,1 0,15 1,2
x: y: z = : : = 0,175 : 0,15 : 0,075 = 7: 6 : 3
12 1 16
=> Do A c«ng thøc ph©n tö trïng víi c«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt =>CTPT cña A lµ
C7H603

 T×m CTCT
-Sè mol A ph¶n øng víi NaOH = 3,45: 138= 0,025 (mol)
Ta thÊy: Sè mol Na0H : sè mol A= 0,075 : 0,025 = 3:1
-Mµ A chØ cã 3 nguyªn tö oxi => + A cã thÓ cã 3 nhãm -OH lo¹i phenol 0,25
+ A cã mét nhãm –OH lo¹i phenol vµ mét nhãm este cña
phenol
- V× sau ph¶n øng thu ®­îc 2 muèi vËy chØ cã tr­êng hîp este cña phenol lµ tho¶ m·n
=> CTCT cña A 0,75
0- HC00 - C6H4-OH ; m- HC00 - C6H4-OH ; p- HC00 - C6H4-OH

Chó ý: ThÝ sinh cã thÓ lµm theo c¸ch kh¸c, kÕt qu¶ ®óng vÉn cho ®iÓm tèi ®a.

----- HÕt -----

Trang 4/3