TRNG I HC NNG LM TP.

HCM
B MN CNG NGH HO HC




Mn: Seminar chuyn ngnh


NHIT CHUYN HA
THY TINH V NG DNG.

GVHD:PGS.TS Trng Vnh SVTH:L Th Tng Vi
MSSV:11139186


Tp.HCM 12/2013
Cu 1: nh ngha nhit ha gng ?
- Khi cht lng ny lm ngui nhanh, cc phn t khng thi gian sp
xp thnh mng tun hon v i xng, chng trng thi v nh hnh
(amorphous state). Lc ny, cc phn t khng cn bng v nng lng lin kt,
tip tc lm ngui, vt liu s bin cng thnh trng thi gng (glassy state).
Thut ng ny c gi ch rng trng thi , vt liu dn v cng ging nh
gng. Trng thi cng l trng thi v nh hnh nhng c nht vt liu cao
hn 10
13
Pas (White v Cakebread, 1966). trng thi v nh hnh, vt liu c th
lng hoc do vi nht thp trong khong 10
6
10
8
Pas. Khi vt liu c lm
ngui chuyn tip t trng thi do (lng) sang trng thi gng, nhit dung ring
cu vt liu thay i, y l s chuyn tip bc 2. Nhit bnh qun ca giai on
chuyn tip ny gi l nhit chuyn ha thy tinh hay nhit ha gng
(T
g
). khi c nung nng, vt liu chuyn tip t trng thi gng sang trng thi
do (lng), nhit trung bnh ca giai on chuyn tip ny gi l nhit ha
mm. v nguyn tc, 2 nhit ny l nh nhau v c dng chung mt thut
ng T
g
. y, nhit ha mm: T
g
, trng thi glass l trng thi gng.
- Mt nhit c trng cho cc trng thi Polymer gi l nhit ha thy
tinh Tg; n l nhit chuyn t trng thi thy tinh sang trng thi mm cao hoc
ngoc li.
- Tg l nhit c trng cho mm do ca 1 an mch, c trng cho
linh ng ca on mch
- Nhit chuyn tip thy tinh (Tg) c nh ngha l nhit m ti
cc tnh cht c hc ca mt nha / cht kt dnh hon ton thay i do s chuyn
ng ni b ca cc chui polymer to thnh nha / cht kt dnh.
- Tg xc nh l nhit m ti cc tnh cht c hc ca s thay i cht
kt dnh mnh, v vy nhit chuyn tip thy tinh gin tip xc nh phm vi
nhit m n c th c tip xc hoc lm vic dnh / nha
- Nhit chuyn tip thy tinh (Tg) ca mt vt liu khng kt tinh l nhit
ti hn m ti cc vt liu thay i hnh vi ca n khng b thy tinh thnh
cao su. Thy tinh trong bi cnh ny c ngha l cng v d v (v do tng
i d dng ph v), trong khi cao su c ngha l n hi v linh hot.
Cu 2: Hy nu ngha ca nhit ha gng trong ng dng vo sn xut
ca cc loi thc phm cng nh khng thc phm?
ngha ca nhit ha gng trong ng dng vo sn xut ca cc loi
khng thc phm: Tg ngha rt quan trng trong qu trnh phn ng ca vt liu
phi thc phm nh c lin quan n nng lng cn thit ph v lin kt ha tr
v ti hnh thc trong mt v nh hnh (hoc ngu nhin mng) mng ca lin kt
ha tr, cu trc, mm do cng nh cc tnh cht ha l ca vt liu.
Silica, SiO
2

- Silica (cc hp cht ha hc SiO
2
) c mt s khc bit tinh th hnh thc
ngoi cc cu trc thch anh. Gn nh tt c cc hnh thc tinh th lin quan n t
din SiO
4
n v lin kt vi nhau bi cc nh c chia s trong sp xp khc
nhau. di tri phiu si-O khc nhau gia cc hnh thc tinh th khc nhau. V
d, trong -thch anh chiu di tri phiu l 161 pm, trong khi -tridymite n
trong khong 154-171 pm. Gc lin kt Si-O-Si cng thay i t 140 trong -
tridymite n 144 trong -thch anh n 180 trong -tridymite. Bt k sai lch
so vi cc thng s tiu chun to nn s khc bit cu vi hoc cc bin th i
din cho mt cch tip cn vi mt v nh hnh , thy tinh hoc thy tinh
rn . Qu trnh chuyn i nhit T
g
trong silicat c lin quan n nng lng
cn thit ph v lin kt ha tr v ti hnh thc trong mt v nh hnh (hoc
ngu nhin mng) mng ca lin kt ha tr . Cc T
g
b nh hng r rng bi cc
cht ha hc ca thy tinh. V d, b sung cc yu t nh B , Na , K hoc Ca n
mt knh silica , trong c mt ha tr t hn 4, gip ph v cu trc mng, do
lm gim T
g
. Ngoi ra, P, trong c mt ha tr 5, gip cng c mt mng ra
lnh, v do lm tng T
g
. T
g
l t l thun vi sc mnh tri phiu, v d nh n
ph thuc vo bn cn bng thng s nhit ng lc hc ca tri phiu v d trn
entanpy H
d
v entropy S
d
ca configurons - tri phiu b hng: T
g
= H
d
/ [ S
d
+
RLN [(1 - f
c
) / f
c
] trong R l hng s kh v f
c
l ngng thm . Cho tan chy
mnh nh Si O
2
ngng thm trong phng trnh trn l Scher-Zallen mt quan
trng ph qut trong 3-D khng gian v d nh f
c
= 0,15, tuy nhin i vi vt liu
d v cc ngng thm l vt liu ph thuc v f
c
< . <1. Cc entanpy H
d
v
entropy S
d
ca configurons -. tri phiu b ph v c th c tm thy t d liu
thc nghim v nht
Polyme
- cng ca nha nhit gim do hiu ng. Khi nhit thy tinh
t ti cng c gi nguyn trong mt thi gian, v d, ti hoc gn E
2
,
cho n khi nhit vt qu T
m
, v vt liu tan chy . Khu vc ny c
gi l cao nguyn cao su.
- Trong polyme nhit chuyn tip thy tinh, T
g
, thng c din t nh
l nhit m ti nng lng t do Gibbs l nh vy m nng lng kch
hot cho phong tro hp tc x ca 50 hoc hn cc yu t ca polymer c vt
qu . iu ny cho php cc chui phn t trt qua nhau khi mt lc lng
c p dng. T nh ngha ny, chng ta c th thy rng s ra i ca cc nhm
ha hc tng i cng (chng hn nh benzen vng) s can thip vo qu trnh
chy v do tng T
g
. cng ca nha nhit gim do hiu ng ny (xem hnh).
khi nhit thy tinh t c, cng gi nguyn trong mt thi gian, tc l,
ti hoc gn E
2
, cho n khi nhit vt qu T
m
, v vt liu tan chy. Khu vc
ny c gi l cao nguyn cao su.

- Trong i qun o , vi c lm nng thng qua qu trnh chuyn i ny
cc chui polymer tr thnh in thoi di ng. Trng lng ca st sau p t
mt nh hng u tin. T
g
c th c gim ng k bng cch thm cht ho
do vo ma trn polymer. Cc phn t nh hn do nhng mnh gia cc chui
polymer, tng khong cch v khi lng min ph, v cho php h di chuyn mt
qu kh khc, ngay c nhit thp. Cc "mi xe mi "l do ban
u outgassing ca bin ng do phn t nh (thng c gi l phthalates )
c s dng sa i ni tht nha (v d, biu ) gi cho chng khi nt
trong ci lnh ca thi tit ma ng. Vic b sung cc nonreactive nhm ph cho
mt loi polymer cng c th lm cho cc chui ng ra khi nhau, lm
gim T
g
. Nu mt nha vi mt s tnh cht mong mun c mt T
g
l qu cao,
i khi n c th c kt hp vi nhau trong mt copolymer hoc vt liu
composite vi T
g
thp hn nhit ca mc ch s dng. Lu rng mt s loi
nha c s dng nhit cao, v d nh, trong ng c t, v nhng ngi
khc nhit thp.
[ 20 ]
Trong viscoelastic vt liu, s hin din ca hnh vi
ging nh cht lng ph thuc vo tnh cht ca v do thay i vi tc ti
ng dng, tc l, mt lc lng c p dng nh th no mt cch nhanh
chng. Cc silicone chi " Silly Putty c x "kh khc nhau ty thuc vo t l
thi gian p dng mt lc lng: ko t t v n chy, hot ng nh mt cht
lng rt nhiu nht, nh n vi mt ci ba v n lm tiu tan, hot ng nh mt
knh.
Trong o, mt loi vi c lm
nng thng qua qu trnh chuyn i
thy tinh cao su.


cng so vi nhit
- Trong viscoelastic vt liu, s hin din ca cht lng ging nh hnh
vi ph thuc vo tnh cht ca thay i vi tc ti ng dng, v d, mt lc
lng c p dng mt cch nhanh chng nh th no. Cc silicone '
chi Silly Putty c x kh khc nhau ty thuc vo t l thi gian p dng
mt lc lng: ko t t v n chy, hnh ng nh mt cht lng rt nhiu
nht, nhn n vi mt ci ba v n lm tiu tan, lm mt ly.
- V d: tu con thoi Challenger thm ha gy ra bi cao su O-ring
c s dng di nhit chuyn tip thy tinh ca h vo mt bui sng.
Florida lnh bt thng v do khng c th un cong y to thnh
con du ph hp gia cc phn ca hai nhin liu rn tn la la y.
- Lm lnh, cao su tri qua mt qu trnh chuyn i cht lng thy tinh , m
cng c gi l qu trnh chuyn i cao su knh . V d, thm ha tu con thoi
Challenger c gy ra bi cao su O-ring m c s dng di nhit
chuyn tip thy tinh ca h trn mt bui sng lnh bt thng Florida, v do
khng th un cong y to thnh con du ph hp gia cc phn ca
hai nhin liu rn tn la y.
- Sau khi chn c loi (hoc hn hp) cao su thch hp, thm cc cht ha
do l cch hiu qu nht gim nhit chuyn thy tinh v ci thin tnh khng
nhit thp ca vt liu n hi. C ch ca vic gim Tg khi thm cc cht ha
do trc ht l do gim tng tc lin phn t gia cc chui polymer. Do ,
vic thm cc cht ha do vo hn hp cao su phn cc cho hiu qu cao nht.
Mt nguyn nhn quan trng khc ca vic gim Tg l tng th tch t do tng
ng vi s chuyn thy tinh ca h t c nhit thp hn.
- Tc ng ca cc cht ha do c kh nng kt tinh (nh dibutyl cebacinate)
c nghin cu cha y . Ngi ta thy rng khi thm cc cht ha do c
kh nng kt tinh, Tg ca cao su gim di nhit nng chy ca cc cht ha
do ny.
- Hiu qu ca cht ha do cng ph thuc vo phng php thm n vo
hn hp cao su. Ngi ta thy rng cao su trng n trong cht ha do c nhit
chuyn thy tinh thp hn 5-10oC so vi cc loi cao su m cht ha do c
thm vo bng phng php truyn thng. Nng ca cht ha do dn n s
thay i Tg cng ph thuc vo loi h lu ha v cht n.
- S khuch tn cht ha do ra b mt vt liu cao su sau mt thi gian di
tn tr nhit thp hoc s ra tch do s tn cng ca cc dung mi (thay th
mt phn cht ha do bng nhng cht lng ny) dn n s gim st khng trnh
khi tnh khng nhit thp ca vt liu n hi. V vy, vic pht trin cc cht
ha do vnh vin c ngha rt quan trng, tc ng ca chng c duy tr trong
sut thi gian hot ng ca chi tit cao su, c trong mi trng du. Kh nng s
dng cc polymer c khi lng phn t thp lm cht ha do vnh vin c
nghin cu, v d nh polypropylene atactic c bin tnh khi lng phn t
thp, polysiloxane phn nhnh hoc polyethylene khi lng phn t thp.

Vietrubber Product Khp ni gim chn cao su
Hnh trn l sn phm ph tng cao su k thut, khp ni cao su c sn xut ti
cty Cao Su Vit (Vietrubber company).


Vietrubber - Con ln cao su tng hp
ngha ca nhit ha gng trong ng dng vo sn xut ca cc loi
thc phm:
- Nhit ha mm ca thc phm kh rt quan trng khi d on cc iu
kin thch hp sy, vn cc v bo qun (Roos v Karel, 1991b). T
g
, khng
nhng ch c mt s thay i t ngt v tnh cht nhit v c ca h thng m cn
c mt s gim rt nhiu tc khuch tn tnh tin ca phn t ( Franks, 1985).
S chuyn ng ca cc phn t ca sn phm trng thi gng b hn ch rt
nhiu nn sn phm khng b h hng. Khi nhit ca sn phm vt qu T
g
, vt
liu chuyn sang trng thi do c nht gim gy ra s bin dng. Nhiu tnh
cht l nhit v ha l ca thc phm c th lin quan n nhit ha mm.
Vd: Khi sy phun sa bt cn kim sot nhit ha gng ca sa (Tg >= 37
0
C)
sa khng b vn cc hoc lm thay i cu trc ca bt sa. Nu Tg < 37
0
C th
sa s b kt dnh, von cc..
Cu 3: Tm 1 vi m hnh m t cch d on Tg ca hn hp t 2 thnh
phn v 3 thnh phn?
Cch d on Tg ca polymer:
- Cht do l nhng vt liu Polymer c th gm 1 thnh phn hay l nhiu
thnh phn gm nha nn v cc ph gia khc.
- Cng ging nh ceramic, vt liu polyme cng l loi bn tinh th hay ni
khc i l vi cu trc tinh th v v nh hnh bin i rt rng. Ty thuc vo t
l gia chng m vt liu polyme c c tnh nng chy ging kim loi hay thy
tinh hay trung gian.

Hnh 8.18. S thay i th tch ring trong ba loi polyme:
v nh hnh (ng A), bn tinh th (ng B), v tinh th (ng C).

- Trn hnh 8.18 ng A l ng vi polyme hon ton v nh hnh (ging
nh thy tinh nn dng ng cong thay i th tch ring khi lm ngui ging nh
ca thy tinh c trnh by hnh 7.14), loi ny khi lm ngui ging nh
thy tinh n snh, st li mt cch lin tc v hu nh khng c nhit r rt
chuyn t trng thi lng sang trng thi rn. Cn polyme tinh th (ng C)
ging nh kim loi c gim th tch t ngt ti nhit nng chy hay kt tinh
Tso. Tuy nhin i vi polyme hon ton v nh hnh ging nh thy tinh cng
pht hin c mt nhit ti c gim nh nghing ca ng cong, nhit
cng c gi l thy tinh ha Tgo. Cn polyme bn tinh th (ng B) l
dng trung gian ca hai loi polyme trn c hai nhit : thy tinh ha Tgo (ti y
ng cong b gy khc t hn ng A) v nng chy Tso. Nhn chung
Tgo 2/3Tso. Tgo v Tso ca cc polyme thng dng trnh by bng 8.1.
Cc yu t nh hng n Tgo v Tso:
- i vi polyme tinh th v bn tinh th hin tng nng chy c gii
thch l do s ph hy ca cc lin kt yu Van der Waals gia cc mch. Khi tng
nhit bin dao ng nhit ca mch tng ln n mc cc mch c th
chuyn ng ngang, nhit chy cc chuyn ng ngang ny mnh n mc
ph v lin kt yu k trn v cu trc khng cn trt t. Vy mi yu t lm gim
lin kt yu ny u lm gim nhit chy.
- Mch nhnh lm gim hiu qu sp xp ca mch, gim lin kt gia chng
nn khi mt mch nhnh tng, nhit nng chy gim.
- Khi lng phn t tng lm tng nhit nng chy l do phn cui ca
mch l phn t do dao ng, nu chiu di mch tng ln, s cui mch gim i,
nng lng tng.
- i vi polyme hon ton v nh hnh, khi nung nng nhit thy tinh
ha tng ng vi thi im khi vt liu chuyn t trng thi rn sang cu trc
ging cao su. Nhit thy tinh ha cng ph thuc vo cc yu t cu trc, nh
hng n kh nng dao ng v quay ca mch khi tng nhit , trong
mm do ca mch l quan trng nht. Mch cng (khi c nhng nguyn t hay
nhm nguyn t cng knh nh vng benzyl) cng kh quay do Tgo tng ln.
Lin kt Van der Waals gia cc mch tng ln cng lm tng Tgo.
M hnh Glass Transition Temperature Tg:
- nh ngha khc nhau v hot ng ca nhit chuyn ha thy tinh
T
g
ang c s dng v mt vi ngi trong s h c xc nhn nh cc
tiu chun khoa hc c chp nhn. Tuy nhin tt c cc nh ngha ty v
tt c cc kt qu khc nhau s: gi tr ca T
g
cho mt cht nht nh ng
trong vng mt vi Kelvin. Mt nh ngha cp n nht , sa cha
T
g
ti mt gi tr 10
13
(hoc 10
12
Pa.s). Nh chng minh bng thc nghim,
gi tr ny l gn vi im nhiu knh.
- Ngc li nht, gin n nhit , nhit dung , m un cn... ca v
c knh cho thy mt s thay i t ngt nhit chuyn tip thy
tinh. Bt c bc no nh vy hoc xon c th c s dng xc
nh T
g
. lm cho nh ngha ny ti sn xut, tc lm mt hoc si
m phi c ch nh.
- nh ngha c s dng thng xuyn nht ca T
g
s dng gii
phng nng lng si m trong nhit lng qut khc bit gia ( DSC, xem
hnh).Thng thng, mu u tin c lm mt vi 10 K / pht v sau
un nng vi cng mt tc .
- Tuy nhin, mt nh ngha khc ca T
g
s dng xon trong dilatometry
(aka nhit m rng). y, gi nng khong 3-5 K/min l ph bin. Tm tt
di y T
g
gi tr c trng ca lp hc nht nh ca vt liu.
- Nylon-6 Nylon c nhit chuyn tip thy tinh 47 C. Trong khi
, polyethene c mt phm vi chuyn tip thy tinh -130 n -80 C .Nhit
chuyn tip thy tinh ph thuc vo sut lm mt, phn phi trng lng
phn t v c th b nh hng bi cc cht ph gia. Cng lu rng i vi
mt vt liu bn tinh th, chng hn nh polyethene l 60-80% tinh th
nhit phng, chuyn tip thy tinh trch dn cp n nhng g xy ra
cho mt phn v nh hnh ca vt liu khi lm mt.
M hnh Williams- Landel- Ferry:
- Cc phng trnh Williams-Landel-Ferry (hoc Equation WLF ) l mt
phng trnh thc nghim lin quan n nhit thi gian chng cht .
- Williams-Landel-Ferry thc nghim phng trnh (WLF phng trnh)

- Phng trnh ny c th c s dng ph hp vi gi tr ri rc ca
cc yu t thay i
T
vs nhit . y, T
r
l nhit tham chiu c chn
xy dng ng cong tng th tun th v C
1
, C
2
l hng s thc nghim
iu chnh ph hp vi cc gi tr ca mt
T
. Gi tr ca cc yu t thay
i mt
T
thu c bng cch ng nhp dch chuyn ngang (
T
) leoph hp
d liu v, so vi thi gian hoc tn s trong quy m lgart i mt tp d
liu thu c trn thc nghim nhit T superposes vi cc tp d liu
nhit T
r
. Mt ti thiu l ba gi tr ca mt
T
l cn thit c c C
1
,
C
2
, v thng hn ba c s dng.
- Sau khi xy dng, phng trnh WLF cho php c tnh ca cc yu t
thay i nhit cho cc nhit khc hn so vi nhng vt liu c th
nghim. Bng cch ny, ng cong ch c th c p dng vi nhit
khc. Tuy nhin, khi cc hng s thu c vi d liu nhit trn nhit
chuyn tip thy tinh (Tg), phng trnh WLF l p dng i vi nhit
bng hoc cao hn Tg , ch cc hng s tch cc v i din cho Arrhenius
hnh vi. Php ngoi suy nhit di Tg l sai lm. Khi cc hng s thu
c vi d liu nhit di Tg, gi tr tiu cc ca C1, C2 c, l
khng c p dng trn Tg v khng i din cho Arrhenius hnh vi. V vy,
cc hng s thu c trn Tg khng phi l hu ch cho vic d on phn
ng ca polyme cho cc ng dng cu trc, m nht thit phi hot ng
nhit di Tg.
- Phng trnh WLF l mt h qu ca nhit thi gian chng cht
(TTSP), ton hc l mt ng dng ca nguyn l chng cht Boltzmann.
TTSP, khng WLF, cho php lp rp ca mt ng cong tng th tun th
m ko di thm thi gian, tn s, hn dnh thi gian c sn cho cc th
nghim hoc phm vi tn s ca thit b, chng hn nh phn tch c kh ng
(DMA).
- Trong khi khong thi gian ca mt ng cong tng TTSP rng theo
Struik, n c gi tr ch khi tp hp d liu khng b nh hng lo ha trong
thi gian th nghim. Thm ch sau , ng cong tng th i din cho mt
loi vt liu gi nh iu khng c tui. Gi L thuyt hiu qu .cn c
s dng c c d on hu ch cho thi gian lu di .
- C d liu trn Tg, c th d on cc hnh vi (tun th, m un lu
tr, vv) ca vt liu viscoelastic cho nhit T> Tg, v hoc cho ln / tn s
di / chm hn so vi thi gian c sn cho cc th nghim. Vi ng cong
tng th v lin quan n phng trnh WLF n c th d on tnh cht
c hc ca polyme quy m thi gian ca my (thng thng Hz), do ngoi
suy cc kt qu phn tch a tn s vi mt phm vi rng hn, ra khi phm
vi o lng ca my.
- Nhit ph thuc ca nht cht lng l hin tng m theo
nht cht lng c xu hng gim (hoccch khc tnh lu ng ca n c xu
hng tng) nh nhit ca n tng ln. iu ny c th c quan st, v
d bng cch quan st du n nh th no di chuyn fluidly hn khi mt
ci cho sau khi c un nng bng mt bp. N thng c biu din bi
mt trong cc m hnh sau:

- Trong T l nhit v v l cc h s. Xem cht lng v cht
lng lnh u tin theo n t hng th 2 . y l mt m hnh thc
nghim thng lm vic cho mt phm vi gii hn ca nhit .
- M hnh ny da trn gi nh rng dng chy cht lng tun
theo phng trnh Arrhenius cho ng hc phn t :

Trong : T l nhit
l h s
E l nng lng kch hot
R l hng s kh ph qut
- Williams-Landel-Ferry m hnh thng c s dng cho polymer
tan hoc cc cht lng khc c nhit chuyn tip thy tinh .
- M hnh ny da trn gi nh rng dng chy tun theo phng trnh
Arrhenius cho ng hc phn t
- M hnh ny l:

Trong : T : nhit
, v theo kinh nghim cc thng s (ch c ba trong s
l c lp vi nhau).
- Nu mt trong nhng la chn tham s da trn nhit chuyn
tip thy tinh, sau cc tham s , tr nn rt tng t cho cc lp hc
cc polyme . Thng thng, nu c thit lp ph hp vi nhit
chuyn tip thy tinh th:
17,44 v K.
Nu K th v 101,6 K.
- S dng nh cc thng s ph qut cho php on ra s ph thuc
nhit ca mt polymer bng cch bit nht nhit duy nht.
- Trong thc t, cc thng s ph qut khng phi l ph qut, v n l
tt hn ph hp vi Williams-Landel-Ferry cc thng s t cc d liu th
nghim.
- Trn ng cong ph hp ph thuc vo nht ca cht lng nhiu
(cht lm lnh, hydrocacbon v cht bi trn) so vi nhit v p dng trn
phm vi nhit ln v nht:

Trong : T l nhit kelvin tuyt i
nht ng hc trong centistokes
l th t khng sa i ca hm Bessel loi th hai
A v B l nhng gi tr c th lng
- Hnh thc ny khng nn c p dng cho amoniac hoc nc c
nht trn mt phm vi nhit ln.
- i vi kim loi lng nht nh l mt hm ca nhit , Seeton
xut:

- nht ca phng trnh nc chnh xc trong vng 2,5% t 0 C
n 370 C:
(Temp) = 2,414 * 10 ^ -5 (N s / m) * 10 ^ (247,8 K / (Temp - 140 K))
Trong : N - newton
s th hai
m (mt)
K kelvin
Php o s gin n. Php o th tch hoc kch thc tuyn tnh l phng
php truyn thng v tin cy pht hin s chuyn thy tinh ca vt liu n hi,
c ngh bi Wood v Bekkedahl khi c p dng cho cao su thin nhin.
Gi tr Tg c xc nh nhit tng ng vi im giao ca cc on tuyn
tnh ca ng cong m t s thay i th tch hoc kch thc tuyn tnh ca mt
mu th nghim vt liu n hi khi thay i nhit . Hnh bn di m t s ph
thuc vo nhit ca s thay i kch thc tuyn tnh l cho cao su lu ha
vi thnh phn 1.4-cis-polybutadiene 92% (1), 96% (2), vn tc lm lnh v =
5
o
C/pht.

- Gi tr Tg l nhit m ti h s gin n nhit khi () hoc h s gin
n nhit di () tri qua mt thay i bc nhy. Gi tr ca Tg c xc nh
trong phng php ny ph thuc vo vn tc thay i nhit .


Php o nhit lng. H s gc ca ng cong nhit hm-nhit cng
thay i Tg, v vy mt bc nhy ca nhit dung ring (Cp) cng quan st
c khi chuyn t trng thi thy tinh sang trng thi ging cao su. Bc nhy
ca nhit dung ring trng thi chuyn thy tinh c th thy trn gin nhit
c ghi nhn bi nhit lng k qut (DCS). Gi tr ca Tg c xc nh bng
phng php ny cng ph thuc vo tc lm lnh v gia nhit. Hnh dng v
rng ca bc nhy nhit dung ring Tg cng c trng cho cc tnh cht ca
vt liu n hi trong vng chuyn thy tinh.
Ngoi ra, cc phng php khc nh:
Php o cc tnh cht in: s thay i dn in ring theo nhit
cng c th phc v nh mt phng php xc nh Tg.
Pht quang nhit phng x (Radiothermoluminescence): o mt pht
quang trong khi gia nhit polymer c chiu x trng thi thy tinh v ghi nhn
s thay i khi chuyn sang trng thi ging cao su, hiu qu cho cc vt liu n
hi t phn cc.
Cng hng t ht nhn (Nuclear magnetic resonance): ghi li s thay
i chuyn ng ca cc on chui trong vng chuyn thy tinh.
Cng hng thun t electron (Electron paramagnetic resonance): xc
nh Tg da trn s thay i chuyn ng ca cc gc t do c nh du khi
chuyn tip polymer t trng thi thy tinh sang trng thi ging cao su.
Sc k (Chromatography): da trn s thay i ca cc c trng khuch
tn ca polymer khi chuyn tip t trng thi thy tinh thnh trng thi ging cao
su.
- Cc phng php xc nh Tg n gin v d dng nht da trn vic o cc
tnh cht c hc ca polymer do chng thay i ng k khi i t trng thi ging
cao su sang trng thi thy tinh. Cc phng php c hc c s dng rng ri
trong nghin cu chuyn thy tinh ca vt liu n hi v chng c th o c
trng thi thy tinh v trng thi ging cao su trong vng chuyn tip. i vi
nhng polymer khc, cc phng php ny t ph hp hn. Mt trong nhng tnh
cht c hc ca polymer c s dng xc nh Tg l s bin dng.
- Phng php xc nh Tg ny da trn vic o s ph thuc vo nhit
ca s bin dng di ti cho trc P = const. Nhit m ti s bin dng
bt u tng r rt c xc nh l nhit chuyn thy tinh Tg. Hnh bn di
m t s ph thuc vo nhit ca s bin dng di ti cho trc. Trong , I
l vng trng thi thy tinh; II l vng chuyn tip; III l vng pht trin hon ton
bin dng ging cao su (on bng phng) v IV l vng chy nht.

- Ngoi ra, di ti nh, s bin dng ca mu th nghim trng thi thy
tinh khng ph thuc vo nhit . V vy, nhit chuyn thy tinh c th c
ly l nhit cao nht m khng c s bin dng mu. Mt mu th nghim c
th chu ti trng thi thy tinh, sau c gia nhit v chu ti mi nhit
nghin cu. chnh xc cao hn nu Tg c xc nh nh l nhit m ti
s ko di on tuyn tnh ca ng cong theo T trong vng chuyn thy tinh
giao ct vi trc nhit . Thnh thong, Tg c xc nh l im un ca ng
cong trong vng chuyn thy tinh. Phng php ny c s dng thnh cng cho
nhiu kiu bin dng khc nhau - ko, nn, trt, xon (phng php Gehman),
hn hp (phng php Clash-Berg).


O-ring bng silicone chu nhit
Cch d on Tg ca go:
- Vic xc nh nhit ha gng ca go Tg (glass transition temperature)
tng ng vi hm lng m chim mt v tr quan trng k t khi khi nim
trng thi gng (glass transition) c ng dng gii thch hin tng nt ht
go trong qu trnh sy. Tuy nhin, hu ht cc nghin cu lin quan n vic xc
nh nhit ha gng ca tinh bt u c thc hin trn h nc-tinh bt hn
l nghin cu trn tinh bt t nhin v ht go. Thng thng ngi ta hay s dng
phng php nhit lng k qut vi sai DSC (Differential Scanning Calorimetry)
xc nh nhit ha gng ca vt liu. Tuy nhin, phng php ny t nhy
khi o nhit ha gng ca cc polymer sinh hc cao phn t hm lng
nc thp nh cc h tinh bt.
- Nguyn nhn l do bn cht ca tinh bt t nhin v do s thay i nhit
dung ring ca tinh bt rt nh khi chuyn i t trng thi vt l ny sang trng
thi vt l khc. i vi nhng vt liu nh vy, phng php phn tch da trn
tnh cht c nhit ca vt liu hiu qu hn phng php da vo s thay i nhit
dung ring. Cc nh nghin cu cng dng phng php c nhit TMA v c
nhit ng DMTA o nhit ha gng ca ht go. Tuy nhin, bc x l
vt mu trong hai phng php ny kh phc tp do phi hn ch tnh trng bc
m ca ht go trong qu trnh t nng vt mu. Gn y, Rahman v ctv s
dng cc phng php khc nhau xc nh nhit ha gng ca go vi vt
mu thc phm l m ng.
- M hnh Gordon-Taylor: c s dng d on nhit ha gng
theo hm n vi d liu Tg-r khong hm m 2.4 19.5 % c s t. Do kh
nng b tch pha khi hm m cao, ta khng th ngoi suy phng trnh ny ngoi
khong hm m th nghim. Gi tr k trong m hnh ny l 1.339. Gi tr k thp
chng t m hnh gn nh tuyn tnh. C th d on Tg-r cho bt go o c
bng k thut TMCT theo phng trnh sau:

Trong , w1 v w2 ln lt l khi lng nc v cht rn ca vt mu.
- Php o bn c nhit TMCT (Thermal Mechanical Compression Test):
Php o bn c nhit TMCT (Thermal Mechanical Compression Test) do Bhesh
Bhandari v cc ng nghip ti i hc Queensland, Australia pht trin c th
ng dng o nhit chuyn pha ca cc vt liu rn vi t thao tc trong bc
x l vt mu (Bhandari 2007; Boonyai v ctv 2006; Boonyai v ctv 2007). K
thut o ny da trn cc phn ng ng sut-sc cng v lc-bin dng ca vt liu
khi vt liu b nn v t nng. Lc , trng thi chuyn pha s xy ra khi vng
v nh hnh ca vt liu chuyn t trng thi gng sang trng thi mm cao lm
cho u o b dch chuyn t ngt. Trng thi vt l ny c gi l trng thi ha
mm (glass-rubber transition) do s dch chuyn u o xy ra v c s thay i
nht ca vt liu ti v tr tip xc vi b mt b t nng. Php o ny tng t
nh php o do (creep test) nhng di iu kin qut nhit. Ngn cha vt mu
c thit k tch hp vi cc my o c hc nh Instron hay my o cu trc
(Texture Analyser). Do vt liu c tip xc vi b mt t nng rng di lc
nn ca u o nn bt k mt s thay i tnh cht c hc no cng c ghi li
bng my o. Hn na, s thot m cng c khc phc do u o bao ph ton
b din tch b mt ca vt mu. TMCT c p dng o nhit ha mm
ca mt s thc phm dng kh nh sa bt gy, mt ong, bt to, m si, tinh bt
vi cc php o i chng bng DSC, TMA (Bhandari 2007; Boonyai v ctv 2006;
Boonyai v ctv 2007). Mc ch ca nghin cu ny l kho st tnh ng dng ca
php o sc bn c nhit trong vic xc nh nhit ha mm ca bt go. Cc
gi tr o c s c so snh vi cc gi tr o bng cc phng php khc
c nghin cu trc y.


Hnh minh ha h thng TMCT

Bng 1. So snh gia gi tr T
g-r
o bng TMCT trong nghin cu ny
v cc gi tr T
g
o bng cc k thut khc c cng b:

m Mu o Phng
php
T
g
/T
g-
r
(
o
C)
Ti liu tham kho
12-16% Bt go DSC 50.0
o
C (Nehus 1997)
Bt go TMCT 41.6-
56.7
o
C
Nghin cu ny
14.4%wb Ht go lc TMA 45.0
o
C (Sun v ctv 2002)
Bt go TMCT 47.7
o
C Nghin cu ny
16.3%wb Ht go lc DMTA 45.0
o
C (Sienbenmorgen v
ctv2004)
Ht go lc DSC 45.1
o
C (Cao v ctv 2004)
Bt go TMCT 40.38
o
C Nghin cu ny
DSC: Differential Scanning Calorimetry
TMA: Thermo-mechanical Analysis
DMTA: Dynamic Mechanical Thermal Analysis


Nhn chung, php o sc bn c nhit TMCT c th ng dng o nhit ha
mm ca bt go trong khong m 2.4-19.5% c s t, vn rt kh xc nh
bng k thut DSC thng dng. Gi tr T
g-r
o c trong nghin cu ny tng t
vi cc gi tr T
g
o bng TMA, DMTA. Kt qu ny minh chng cho tnh ng
dng, n gin v kinh t ca php o sc bn c nhit trong vic xc nh nhit
ha mm ca cc loi ng cc.
Cu 4: Hy cho mt bng Tg ca 10 loi thc phm v 10 loi khng thc
phm?
Tg ca vt liu khng thc phm:
Polyme
Vt liu T
g
( C)
Thp polyethylene mt
(LDPE)
-125
Lp cao su -70
Vt liu T
g
( C)
Polyvinylidene
fluoride (PVDF)
-35
Polypropylene (atactic) -20
Vt liu T
g
( C)
Polyvinyl florua (PVF) -20
Polypropylene (isotactic) 0
Poly-3-
hydroxybutyrate (PHB)
15
Poly (vinyl acetate) (PVAc) 30
Polychlorotrifluoroethylene
(PCTFE)
45
Polyethylene
terephthalate (PET)
70
Poly (vinyl clorua) (PVC) 80
Vt liu T
g
( C)
Poly (ru vinyl) (PVA) 85
Polystyrene 95
Poly (methyl
methacrylate) (atactic)
105
Acrylonitrile butadiene
styrene (ABS)
105
Polytetrafluoroethylene
(PTFE)
115
Poly (cacbonat) 145
Polynorbornene 215

- Nylon-6 Nylon c nhit chuyn tip thy tinh 47 C. Trong khi
polyethene c mt phm vi chuyn tip thy tinh ca -130 n -80 C. N phi
c lu rng trn ch c ngha l gi tr, nh nhit chuyn tip thy tinh
ph thuc vo tc lm mt, phn phi trng lng phn t v c th b nh
hng bi cc cht ph gia. Cng lu rng i vi mt vt liu bn tinh th,
chng hn nh polyethene l 60-80% tinh th nhit phng, qu trnh
chuyn i knh trch dn cp n nhng g xy ra cho mt phn v nh hnh
ca vt liu khi lm mt.



Silicat v knh mng kt cng ha tr khc
Vt liu T
g
( C)
Chalcogenide GeSbTe 150
Chalcogenide AsGeSeTe 245
ZBLAN knh florua 235
Tellurium dioxide 280
Fluoroaluminate 400
Thy tinh soda-vi 520-600
Thch anh nu chy ~ 1200

Tg ca vt liu thc phm:

Vt liu Tg (
o
C)
C thu -63
Cam -37.5
Bt go ~50
Sa nguyn cht -22
Chui -35
Khoai ty -12 n -16
To -40.5
Chanh -43
Tht b -12
Kem -31

Ti liu tham kho:
- http://thepcan.blogspot.com/2012/07/nhiet-o-hoa-thuy-tinh-tg.html
- http://www.vlab.com.vn/newsDetail/Cac-phuong-phap-xac-dinh-nhiet-do-
chuyen-thuy-tinh-p-1-12091810.aspx
- https://sites.google.com/site/truongvanchinhvatlieucokhi/home/vat-lieu-phi-
kim-loai/vat-lieu-polyme/tinh-chat-co---ly---nhiet-cua-polyme/nong-chay-
va-thuy-tinh-hoa
- http://caosuviet.com.vn/NewsDetail/Anh-huong-chat-hoa-deo-den-Tg-
12101606.aspx