Bµi tËp VËt LiÖu Häc Bïi Hoµng Dòng C§T4_K50

Bµi TËp Lín VËt LiÖu Häc

I. Néi dung
Cho mét chi tiÕt cã c¸c yªu cÇu c¬ b¶n:
Tar«, bµn ren, chi tiÕt nhá, h×nh d¹ng phøc t¹p, tèc ®é c¾t trung b×nh, yªu
cÇu ®é cøng cao, tÝnh chèng mµi mßn tèt, T lµm viÖc trung b×nh
(<300C)

Bµn ren

Tar«
Bµi tËp VËt LiÖu Häc Bïi Hoµng Dòng C§T4_K50

C©u 1: §iÒu kiÖn lµm viÖc cña chi tiÕt

Tar«, bµn ren lµm viÖc dïng ®Ó c¾t ren hoÆc söa ren. Tar« dïng ®Ó
c¾t ren trong, bµn ren dïng ®Ó c¾t ren ngoµi .
Tar« lµ 1 dao c¾t cã phÇn lìi dao vµ chu«i dao, ®îc ®¸nh bãng. Bµn ren
cã phÇn r·nh ren trong lç, bµn ren ®îc mµi mÆt ®Çu vµ ®êng kÝnh ngoµi.
Tar«, bµn ren lµm viÖc ë nhiÖt ®é trung b×nh, chÞu lùc nhÑ, chÞu
m«men xo¾n lín, chÞu va ®Ëp m¹nh, tèc ®é c¾t trung b×nh.
Do ®ã tar«, bµn ren cÇn nh÷ng yªu cÇu vÒ c¬ tÝnh sau :
 §é cøng cao
 §é bÒn cao
 TÝnh chèng mµi mßn tèt
 Träng lîng nhá, ®é chÝnh x¸c vµ tÝnh c©n b»ng cao
Tar«, bµn ren h×nh d¹ng phøc t¹p nªn vËt liÖu ph¶i cã tÝnh c«ng nghÖ
cao.

C©u 2: Chän vËt liÖu

Víi nh÷ng c¬ tÝnh còng nh nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ chÕ t¹o nh trªn, nhËn

thÊy thÐp 90CrSi ®¸p øng ®îc yªu cÇu.

C¬ së lý luËn chän thÐp 90CrSi : 90CrSi cã tÝnh t«i vµ thÊm t«i tèt, sau

khi t«i cã thÓ lµm nguéi trong dÇu vµ dông cô sau khi t«i Ýt bÞ cong vªnh,

biÕn d¹ng. §èi víi dông cô ®Þnh h×nh mµ profin kh«ng qua mµi, ®iÒu quan

träng ph¶i gi÷ cho kÝch thíc kh«ng ®æi khi t«i nh profin ren cña taro, bµn

ren trßn. 90CrSi lµ thÐp hîp kim Ýt bÞ biÕn d¹ng. ThÐp 90CrSi ®¶m b¶o

®é c¸cbÝt ®Òu ®Æn, nªn ®îc dïng ®Ó chÕ t¹o dông cô cã yÕu tè c¾t máng

kh«ng nh÷ng ph©n bè ë xa t©m nh tar« mµ ph©n bè ë gÇn t©m nh bµn ren
Bµi tËp VËt LiÖu Häc Bïi Hoµng Dòng C§T4_K50

trßn. Do sù tæ hîp hîp lý c¸c nguyªn tè hîp kim (Si, Cr, Mn) vµ do sù ph©n

bè ®Òu tÝnh bÒn nãng cña thÐp 90CrSi t¨ng lªn 250C. Víi ®Æc ®iÓm nh

trªn thÐp 90CrSi hoµn toµn phï hîp víi viÖc thiÕt kÕ vµ ®iÒu kiÖn lµm

viÖc cña tar«, bµn ren.

Cïng lo¹i nh m¸c thÐp 90CrSi cña ViÖt Nam, trªn thÕ giíi cßn cã :

B¶ng so s¸nh thµnh phÇn ho¸ hãa häc cña c¸c m¸c thÐp t¬ng ®¬ng víi

90CrSi

Tiªu M¸c C Si Mn <P <S Cr <Ni <Cu

chuÈn thÐp
TCV 90CrS 0.85- 1.2- - - - 0,95- - -
N i 0.95 1.6 1.25
GOC 0.85- 1.2- 0,3- 0.03 0.03 0.95- 0,35 0,3
9XC
T 0.95 1.6 0,6 1.25
Trung 0.85- 1.2- 0,3- 0.03 0.03 0.95- 0,35 0,3
9SiCr
Quèc 0.95 1.6 0,6 1.25
AST 0.85- <0.5 1.4- 0.03 0.03 <0.05 - -
O2
M 0.95 1.8

Th«ng qua b¶ng so s¸nh c¸c thµnh phÇn ho¸ häc cña c¸c m¸c thÐp t¬ng ®-
¬ng ta cã thÓ rót ra mét sè nhËn xÐt nh sau:
Hµm lîng C¸cbon (C) kh«ng cã sù kh¸c biÖt l¾m, nhng thµnh phÇn c¸c
nguyªn tè hîp kim vµ t¹p chÊt cã ®«i chót kh¸c biÖt, dÉn ®Õn qu¸ tr×nh gia
c«ng nhiÖt vµ gia c«ng c¬ cÇn ph¶i lu ý. §èi víi thÐp 90CrSi kh«ng cã tµi
liÖu vÒ m¸c thÐp t¬ng ®¬ng ë NhËt B¶n, vµ ë Mü lµ m¸c thÐp t¬ng ®¬ng
víi viÖc t«i trong dÇu.
Bµi tËp VËt LiÖu Häc Bïi Hoµng Dòng C§T4_K50

C©u 3: Vai trß cña c¸c nguyªn tè

hîp kim chÝnh trong thÐp 90CrSi
®èi víi c¬ tÝnh vµ chÕ ®é nhiÖt
luyÖn

Cacbon:
Trong thép, Cacbon là nguyên tố
quan trọng nhất (không kể sắt!). Tổ
chức và tính chất của thép chủ yếu do
Cacbon quyết định. Cacbon tồn tại
trong thép dưới hai dạng: dung dịch ¶nh cña Cacbon ®Õn c¬
tÝnh cña thÐp ë tr¹ng th¸i ñ
rắn xen kẽ trong mạng tinh thể sắt và
dạng liên kết trong hợp chất Fe3C
(Xêmentit). Các pha dung dịch rắn có
độ dẻo cao, độ bền thấp trong khi pha
xêmentit là pha cứng và giòn. Sự kết
hợp pha này sẽ cho các tổ chức khác
nhau của thép ứng với từng thành
phần và trạng thái cụ thể. ¶nh hëng cña c¸c nguyªn tè
Khi hàm lượng cacbon tăng lên, độ hîp kim ®Õn ®é cøng

bền độ cứng tăng theo,độ dẻo, độ dai

giảm đi. Độ bền tăng có cực đại vào
khoảng 0.9%C.
Một cách định lượng, cứ tăng 0.1%
C, độ cứng tăng khoảng 20-25 HB, độ

¶nh hëng cña c¸c nguyªn tè

hîp kim ®Õn ®é dai va ®Ëp
Bµi tËp VËt LiÖu Häc Bïi Hoµng Dòng C§T4_K50

bền tăng khoảng 60-80 MPa, độ dãn dài tương đối và độ thắt tỷ đối giảm lần
lượt là 2-4% và 1-5%, độ dai va đập giảm 200kJ/m2.
Silic :
Silic lµm t¨ng rÊt m¹nh ®é cøng (®é bÒn) song còng lµm gi¶m m¹nh ®é
dai (®é dÎo), ®Æc biÖt khi thÐp chøa 2% Si hoÆc 3.5% Mn ferit cã ®é dai
rÊt thÊp ( 500kJ/m2) lµm thÐp gißn kh«ng cho phÐp sö dông. Do vËy
mÆc dï cã lîi thÕ lµ rÎ h¬n, kh¶ n¨ng hãa bÒn cao Silic chØ ®îc dïng víi
hµm lîng h¹n chÕ 1  2%
Cr«m :
Cr«m khi lµm viÖc t¨ng ®é cøng ch¼ng nh÷ng kh«ng lµm gi¶m cßn lµm
t¨ng chót Ýt ®é dai. Do vËy hîp kim hãa thÐp b»ng Cr«m lµ rÊt tèt v×
ngoµi lµm t¨ng ®é thÊm t«i, b¶n th©n chóng n©ng cao ®é cøng, ®é bÒn
mµ vÉn duy tr× tèt ®é dÎo, ®é dai cña ferit. V× thÐp cã ®é thÊm t«i cao
thuéc nhãm hîp kim hãa Cr-Ni .
Sù t¹o thµnh Cacbit :
Silic :
Silic kh«ng t¹o thµnh cacbit. Khi cã mÆt cacbon, víi kho¶ng 2%Si th×
chuyÓn biÕn  bÞ øc chÕ. Khi cã mÆt cacbon th× vïng  sÏ ®îc më
réng (0.35%C, vïng  sÏ tån t¹i cho tíi 9%Si). HÖ sè t¨ng ®é thÊm t«i cña Si
lµ 1.7 (lo¹i trung b×nh). Si cßn cã t¸c dông t¨ng tÝnh æn ®Þnh ram, nhng
kh«ng lµm t¨ng tÝnh gißn cña thÐp. Si t¨ng kh¶ n¨ng chèng oxy hãa thÐp ë
nhiÖt ®é cao vµ t¨ng ®é bÒn chèng d·o, bëi vËy Si cã mÆt trong thÐp Cr.
Cïng víi Mn (1.5-2%Si vµ 0.5-0.9%Mn) Si cã t¸c dông t¨ng giíi h¹n ®µn håi,
øng dông ®Ó s¶n xuÊt lß xo.
Cr«m :
Gi¶n ®å pha Fe-Cr cho thÊy vïng  bÞ h¹n chÕ trong giíi h¹n 12.8%Cr.
Khi cã thªm cacbon vïng nµy ®îc më réng, ch¼ng h¹n víi 0.5%C, pha  cã
thÓ tån t¹i tíi 20%Cr. Cr t¹o cacbit phøc t¹p : Cr 7C3 vµ Cr23C6, nh÷ng cacbit
Bµi tËp VËt LiÖu Häc Bïi Hoµng Dòng C§T4_K50

nµy hoµ tan vµo austentit khi nhiÖt ®é cao h¬n 900C. Cr t¨ng ®¸ng kÓ ®é
thÊm t«i (hÖ sè 3.2). Nã cßn t¸c dông c¶i thiÖn tÝnh chèng ram vµ ®é bÒn
ë nhiÖt ®é cao, do ®ã t¹o ra cacbit nhá mÞn khi ram, cã t¸c dông hãa bÒn
tiÕt pha, bï l¹i sù hãa mÒm cña mactenxit do ®é gi¶m chÝnh ph¬ng. Cuèi
cïng Cr ®ãng vai trß hµng ®Çu ®èi víi ®é bÒn chèng mµi mßn. ThÐp sau
cïng tÝch (0.9-1.1%C) mµ cã 0.5-1.7%Cr ®îc dïng réng r·i ®Ó chÕ t¹o bi
vµ vßng bi c¸c lo¹i (kÓ c¶ trôc l¨n vµ trôc c¸n)
Bµi tËp VËt LiÖu Häc Bïi Hoµng Dòng C§T4_K50

C©u 4: Gi¶n ®å pha vµ tæ chøc tÕ vi cña thÐp 0.9%C

Gi¶n §å Pha Fe-C

A(1539-0) F(1147-6,67) N(1392-0) §1(1469-0,9)
B(1499-0,5) G(911-0) P(727-0,02) §2(1374-0,9)
C(1147-4,3) H(1499-0,10) Q(0-0,006) §3 (758-0,9)
D(1250-6,67) J(1499-0,16) S(727-0,80) §4 (727-0,9)
E(1147-2,14) K(727-6,67)

ABCD : ®êng láng AHJECF : ®êng ®Æc

ECF : ®êng cïng tinh PSK : ®êng cïng tÝch
ES : ®êng giíi h¹n kh¶ n¨ng hoµ tan Cacbon trong Fe
PQ: ®êng giíi h¹n kh¶ n¨ng hoµ tan Cacbon trong Fe
§1, §2, §3, §4, §5 : lµ c¸c ®iÓm chuyÓn pha cña thÐp 0.9%C
C¸c nhiÖt ®é quan träng cña nhiÖt luyÖn thÐp 90CrSi
Tch¶y hoµn toµn = 1469C Tñ kh«ng hoµn toµn = 790-810C
Bµi tËp VËt LiÖu Häc Bïi Hoµng Dòng C§T4_K50

Tt«i c¶i thiÖn = 840-860C Tram thÊp = 150-200C

§èi víi thÐp 0.9% C, ta cã c¸c nhiÖt ®é quan träng ®Ó nhiÖt luyÖn
thÐp :
Tñ = Ac1 + (2030)C = (750  760)C
Tthêng hãa = ACcm + (30  50)C = (805  825)C
Tt«i kh«ng hoµn toµn = AC1 + (30  50)C = (760  780)C
Ta thÊy víi thÐp 90CrSi nhiÖt ®é nhiÖt luyÖn cña c¸c qu¸ tr×nh cao h¬n
so víi thÐp cacbon cã cïng thµnh phÇn cacbon t¬ng øng. Së dÜ thÐp hîp
kim cã nhiÖt ®é cao h¬n lµ v× c¸c nguyªn tè hîp kim c¶n trë sù khuyÕch t¸n
cña cacbon do ®ã lµm mactenxit khã ph©n hãa vµ cacbit khã kÕt tô ë nhiÖt
®é cao h¬n 200C, do vËy t¹i c¸c nhiÖt ®é nµy thÐp hîp kim bÒn h¬n. Mét
sè thÐp hîp kim víi líp v¶y oxit t¹o thµnh ë nhiÖt ®é cao kh¸ xÝt chÆt, cã
tÝnh b¶o vÖ tèt.

Tæ chøc tÕ vi cña thÐp 0.9%C ®¹t ®îc khi lµm nguéi chËm qua c¸c
®iÓm tíi h¹n lµ hçn hîp cña c¸c pha :

Austenit(A,) lµ dung dÞch r¾n xen kÏ cña Cacbon trong Fe víi m¹ng lËp
ph¬ng t©m mÆt A1. Austenit chØ tån t¹i ë nhiÖt ®é cao, nã lµ pha rÊt dÎo
dai, rÊt mÒm. §ã chÝnh c¬ së ®Ó thùc hiÖn ph¬ng ph¸p gia c«ng biÕn d¹ng
nãng.

Ferit(F,) lµ dung dÞch xen kÏ cña Cacbon trong Fe víi m¹ng lËp ph¬ng
t©m khèi A2. Ferit lµ pha mÒm, dÎo, ®é cøng HB kho¶ng 80, cã tÝnh s¾t
tõ. Khi quan s¸t trªn kÝnh hiÓn vi, Ferit cã mÇu tr¾ng.
Bµi tËp VËt LiÖu Häc Bïi Hoµng Dòng C§T4_K50

Xementit(Xe) lµ hîp chÊt ho¸ häc cña S¾t vµ Cacbon (Fe 3C). Xementit lµ
pha rÊt cøng vµ gißn. §é cøng HB kho¶ng 800. Khi quan s¸t trªn kÝnh hiÓn
vi, ta thÊy chóng cã mÇu tr¾ng s¸ng.
Peclit(P) lµ hçn hîp c¬ häc cña Ferit vµ Xementit. Lîng Xementit cã trong
Peclit lµ 12%. Cã hai lo¹i Peclit lµ Peclit tÊm (Xe d¹ng tÊm) vµ Peclit h¹t
(Xe d¹ng h¹t). Hµm lîng Cacbon trong Peclit lµ 0,8%. C¬ tÝnh cña Peclit
phô thuéc vµo ®é ph©n t¸n vµ ®é nhá mÞn cña Xementit. Xementit cµng
bÐ, cµng ph©n t¸n th× ®é bÒn ®é cøng cµng cao. Khi quan s¸t tæ chøc tÕ
vi ta thÊy Pecilt cã mÇu tèi.

Tæ chøc tÕ vi cña Peclit h¹t Tæ chøc tÕ vi cña Peclit

tÊm

C©u 4c: X¸c ®Þnh phÇn tr¨m c¸c pha cã trong thÐp 0.9%C khi lµm
nguéi chËm qua c¸c ®iÓm tíi h¹n

§èi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i vËt liÖu viÖc t×m ra thµnh phÇn c¸c pha cã trong tæ
chøc ë tõng vïng nhiÖt ®é lµ rÊt cÇn thiÕt. ViÖc quyÕt ®Þnh ph¬ng ph¸p
còng nh chÕ ®é chÕ ®é gia c«ng phô thuéc chÆt chÏ vµo ®iÒu nµy.
Bµi tËp VËt LiÖu Häc Bïi Hoµng Dòng C§T4_K50

ThÐp 0.9%C lµ thÐp sau cïng tÝch nªn viÖc xem xÐt tû lÖ c¸c pha ®îc
b¾t ®Çu tõ tæ chøc mét pha Austenit.

Víi thÐp 0.9%C tæ chøc mét pha hoµn toµn Austenit n»m trong vïng:
758OC-1431OC. Trong kho¶ng nhiÖt ®é nµy Austenit chøa 0,9%C ( (0,45%C))
Khi nhiÖt ®é gi¶m xuèng díi AC3( ~758OC) b¾t ®Çu x¶y ra chuyÓn biÕn
sau:
T¹i nhiÖt ®é t = 758OC , b¾t ®Çu x¶y ra chuyÓn biÕn   +
911  758
Tû lÖ Cacbon trong + : x1  .0,8  0, 665%C
911  727

Tû lÖ Cacbon trong  : x2  0.9

1
%   57.5%
Thµnh phÇn (+) trong hçn hîp : 0.66
1
0.9

Thµnh phÇn  trong hçn hîp : %  100%  57.5%  42.5%

Ta thÊy c¬ tÝnh cña vËt liÖu lóc nµy lµ dÎo dai vµ kÐm bÒn do cã thµnh
phÇn  vµ  trong hçn hîp.
Khi nhiÖt ®é gi¶m xuèng díi (758C) b¾t ®Çu x¶y ra chuyÓn biÕn
(+XeII) thµnh (P+XeII) víi nång ®é C
lµ 0.9% vµ thµnh phÇn phÇn tr¨m c¸c
pha lµ nh nhau v× ®©y lµ chuyÓn
biÕn hoµn toµn. Lóc nµy c¬ tÝnh cña
vËt liÖu lµ cøng vµ cã ®é dÎo dai rÊt
tèt, nhng h¬i gißn.
Bµi tËp VËt LiÖu Häc Bïi Hoµng Dòng C§T4_K50

T¹i nhiÖt ®é t = 727OC

Tû lÖ Cacbon trong F() lµ 0,02%C
Tû lÖ Cacbon trong P lµ 0,8%C
0,8  0, 45
Thµnh phÇn F((0.02%C)) : %  (0,02%C)  0,8  0, 02  0, 4487%

0, 45  0, 02
Thµnh phÇn P : %P  0,5513%
0,8  0, 02

Lóc nµy vËt liÖu cã c¬ tÝnh cøng, ®é dÎo dai va ®Ëp tèt, ®©y lµ tæ chøc
kh¸ bÒn.

C©u 5:
a. Ph¬ng ph¸p gia c«ng c¬ khÝ thêng ®îc dïng ®Ó chÕ t¹o chi tiÕt tar«,
bµn ren :
TAR¤ :
1. C¾t ph«i ®¹t kÝch thíc cña phÇn lµm viÖc cña dao.
2. C¾t ph«i ®¹t kÝch thíc cña phÇn ®u«i dao.
3. Lµm s¹ch ph«i trong tang quay.
4. Trªn mÆt ®Çu, tiÖn ®o¹n cuèi cña phÇn lµm viÖc ®Ó hµn víi
®u«i dao.
5. TiÖn mÆt ®Çu cña phÇn ®u«i dao.
6. Hµn phÇn lµm viÖc cña dao víi ®u«i dao.
7. ñ ph«i sau khi hµn.
8. Lµm s¹ch ph«i b»ng phun bi.
9. TiÖn s¹ch xØ hµn.
Bµi tËp VËt LiÖu Häc Bïi Hoµng Dòng C§T4_K50

10. TiÖn mÆt ®Çu vµ khoan c¸c lç t©m.

11. TiÖn ®u«i dao.
12. TiÖn ®êng kÝnh ®o vµ phÇn c«n c¾t.
13. C¾t ren.
14. Phay vÊu vu«ng ë ®u«i dao.
15. Phay r·nh tho¸t phoi.
16. Lµm s¹ch bavia sau khi phay.
17. §¸nh sè ký hiÖu dao.
18. NhiÖt luyÖn (t«i c¶i thiÖn)
19. Lµm s¹ch dao b»ng phun bi.
20. Lµm s¹ch lç t©m.
21. N¾n th¼ng dao sau khi nhiÖt luyÖn.
22. Mµi ®êng kÝnh lµm viÖc cña dao.
23. Mµi ®êng kÝnh phÇn ®u«i dao.
24. Mµi r·nh tho¸t phoi.
25. Mµi ren.
26. Mµi s¾c mÆt tríc cña lìi dao.
27. Mµi s¾c mÆt tríc cña phÇn c«n c¾t.
28. §¸nh bãng r·nh tho¸t phoi.
29. NhiÖt luyÖn (thÊm xianua).

Bµn ren :
1. C¾t ph«i.
2. TiÖn mÆt ®Çu, khoan lç t©m, tiÖn ngoµi, khoan lç.
3. TiÖn mÆt ®Çu, tiÖn lç, tiÖn phÇn c«n c¾t, tiÖn ®Çu cßn l¹i, doa
lç, c¾t ren.
4. Phay r·nh h×nh thang cã gãc nghiªng 60.
5. Khoan c¸c lç tho¸t phoi vµ c¸c lç kÑp chÆt.
6. Lµm s¹ch bavia cña c¸c lç tho¸t phoi.
Bµi tËp VËt LiÖu Häc Bïi Hoµng Dòng C§T4_K50

7. Hãt lng phÇn c«n c¾t.

8. HiÖu chuÇn bµn ren b»ng dao tar«.
9. NhiÖt luyÖn.
10. NhiÖt luyÖn (t«i c¶i thiÖn) phÇn lìi c¾t.
11. Lµm s¹ch bµn ren b»ng phun bi.
12. Mµi ®êng kÝnh ngoµi
13. Mµi mÆt ®Çu.
14. Khö tõ.
15. Mµi s¾c mÆt c¾t tõ 2 phÝa.
16. HiÖu chuÈn ren.
17. §¸nh sè ký hiÖu bµn ren.

b. Tríc vµ sau gia c«ng c¬ khÝ ph¶i ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p xö lý nhiÖt
lµ :
 T«i kh«ng hoµn toµn : §èi víi thÐp 90CrSi , trong lóc gia c«ng c¬ khÝ
ph¶i t«i kh«ng hoµn toµn n©ng cao ®é cøng vµ tÝnh chèng mµi mßn
(kÕt hîp víi ram thÊp). Nhê t«i mµ ®é cøng ®¹t ®îc gi¸ trÞ cao nhÊt
vµ nÕu chØ ram thÊp (chØ cã t¸c dông gi¶m øng suÊt bªn trong,
kh«ng lµm gi¶m ®é cøng sau khi t«i) th× thÐp cã kh¶ n¨ng chèng mµi
mßn cao. §èi víi thÐp cã thµnh phÇn cacbon 0.70  1.00% sÏ ®¹t ®é
cøng HRC 60  64, cã tÝnh chèng mµi mßn cao. §iÒu nµy hoµn toµn
phï hîp víi c¬ tÝnh cña vËt liÖu ®Ó chÕ t¹o tar« vµ bµn ren.
 ThÊm xianua :
ThÊm cacbon-nit¬ lµ ph¬ng ph¸p hãa nhiÖt luyÖn lµm b·o hßa
(thÊm, khuÕch t¸n) ®ång thêi cacbon vµ nit¬ vµo bÒ mÆt thÐp ®Ó
n©ng cao ®é cøng vµ tÝnh chèng mµi mßn. Nh vËy nã còng nh»m
môc ®Ých nh 2 ph¬ng ph¸p hãa nhiÖt luyÖn cßn l¹i nhng tèt h¬n
thÊm cacbon. §Æc ®iÓm cña thÊm cacbon-nit¬ lµ tïy thuéc vµo tû lÖ
Bµi tËp VËt LiÖu Häc Bïi Hoµng Dòng C§T4_K50

gi÷a cacbon vµ nit¬ trong líp thÊm mµ qu¸ tr×nh cã thÓ gÇn víi mét
trong hai d¹ng thÊm lµ thÊm cacbon vµ thÊm nit¬. ThÊm C-N sÏ lµm
t¨ng ®é cøng vµ tÝnh chèng mµi mßn cña thÐp, v× vËy phï hîp víi
yªu cÇu chÕ t¹o taro, bµn ren.

c. Sau khi gia c«ng c¬ khÝ, nhiÖt luyÖn kÕt thóc víi nguyªn c«ng sau :
§èi víi tar« : NhiÖt luyÖn kÕt thóc víi nguyªn c«ng lµ thÊm xianua,
sau khi thÊm xianua xong taro sÏ ®¹t ®é cøng vµ tÝnh chèng mµi mßn phï
hîp víi ®iÒu kiÖn lµm viÖc. Khi thÊm xong xianua tæ chøc cña thÐp vÉn
®îc gi÷ nguyªn. §ã lµ tæ chøc Mactenxit + xementit II + austenit d v× sau
khi t«i c¶i thiÖn, chØ thÊm xianua. Tæ chøc tÕ vi nh vËy sÏ gióp taro cã ®é
cøng cÇn thiÕt, tÝnh chèng mµi mßn cao, rÊt thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn lµm
viÖc cña tar«.
§èi víi bµn ren : Trong lóc gia c«ng c¬ khÝ, bµn ren ®îc t«i c¶i thiÖn
®Ó t¨ng ®é cøng vµ tÝnh chèng mµi mßn. Khi t«i c¶i thiÖn xong tæ chøc
thÐp ®¹t ®îc sÏ lµ Mactenxit + Xementit II + austenit d. Tæ chøc tÕ vi nh
vËy sÏ gióp bµn rÌn cã ®é cøng cao, tÝnh chèng mµi mßn tèt.
d. C¸ch chän vËt liÖu thay thÕ
NÕu cÇn thay thÕ, cã thÓ lùa chän . ThÐp  lµ thÐp hîp kim
gåm 3 nguyªn tè, Cr«m, Vonfram, Mangan. So víi thÐp cacbon thÐp  lµ
thÐp cã ®é thÊm t«i tèt, thÓ tÝch Ýt thay ®æi nªn khi t«i kÝch thíc cña
dông cô gi÷ ®îc t¬ng ®èi æn ®Þnh. Tuy nhiªn nhîc ®iÓm cña thÐp  lµ
dÔ t¹o ra c¸c mµng cacbit, do ®ã lµm lìi dao c¾t cña dông cô dÔ bÞ mÎ. V×
vËy ta thÊy chän vËt liÖu 90CrSi lµ tèt nhÊt.