C©u 1.

Chøng minh LuËt d©n sù lµ mét ngµnh luËt ®éc lËp trong hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam.
Mét ngµnh luËt ®îc gäi lµ ®éc lËp trong hÖ thèng ph¸p luËt khi nã cã ®èi tîng ®iÒu chØnh riªng vµ ph¬ng
ph¸p ®iÒu chØnh riªng. XuÊt ph¸t tõ gãc ®é ®ã ®Ó chøng minh ®iÒu LuËt D©n sù lµ mét ngµnh luËt ®éc
lËp trong hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam th× ta ph¶i lµm râ LuËt D©n sù cã ®èi tîng ®iÒu chØnh riªng vµ ph-
¬ng ph¸p ®iÒu chØnh riªng.
§èi tîng ®iÒu chØnh cña LuËt D©n sù lµ quan hÖ tµi s¶n vµ quan hÖ nh©n th©n trong c¸c giao lu d©n sù.
Quan hÖ tµi s¶n lµ quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi th«ng qua mét tµi s¶n nhÊt ®Þnh. Theo ®iÒu 172 - Bé LuËt
D©n sù kh¸i niÖm tµi s¶n bao gåm: tiÒn, giÊy tê trÞ gi¸ ®îc b»ng tiÒn, c¸c quyÒn vÒ tµi s¶n. Tµi s¶n trong
LuËt D©n sù ®îc hiÓu theo nghÜa réng kh«ng chØ lµ vËt thuéc vÒ ai, do an chiÕm h÷u, sö dông, ®Þnh ®o¹t
mµ bao gåm c¶ viÖc dÞch chuyÓn tµi s¶n tõ chñ thÓ nµy sang chñ thÓ kh¸c.
Quan hÖ tµi s¶n do l·nh ®¹o ®iÒu chØnh gåm 5 nhiÖm vô:
-Quan hÖ vÒ së h÷u (bao gåm c¶ së h÷u trÝ tuÖ)
-Quan hÖ vÒ nghÜa vô d©n sù vµ hîp ®ång d©n sù
-Quan hÖ vÒ thõa kÕ
-Quan hÖ vÒ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt
-Quan hÖ vÒ båi thêng thiÖt h¹i
C¸c quan hÖ tµi s¶n do LuËt D©n sù ®iÒu chØnh lµ quan hÖ tµi s¶n mang tÝnh chÊt hµng ho¸ - tiÒn tÖ vµ cã
c¸c ®Æc ®iÓm sau:
-§îc h×nh thµnh theo quy luËt gi¸ trÞ nãi chung lµ sù ®Òn bï ngang gi¸. Sù ®Òn bï t¬ng ®¬ng lµ ®Æc trng
cña c¸c quan hÖ d©n sù. Tuy nhiªn, trong giao lu d©n sù còng tån t¹i nh÷ng quan hÖ kh«ng mang tÝnh chÊt
®Òn bï t¬ng ®¬ng (tÆng, cho, thõa kÕ) . Nhng nh÷ng quan hÖ nµy kh«ng ph¶i lµ c¬ b¶n vµ phæ biÕn.
-Quan hÖ tµi s¶n lu«n mang tÝnh ý chÝ, ®ã chÝnh lµ môc ®Ých vµ ®éng c¬ cña c¸c chñ thÓ tham gia quan
hÖ tµi s¶n. Tuy nhiªn, ý chÝ cña c¸c chñ thÎ ph¶i phï hîp víi ý chÝ Nhµ níc.
-§èi tîng cña quan hÖ tµi s¶n lµ nh÷ng tµi s¶n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt d©n sù vµ ph¶i lµ nh÷ng tµi s¶n
®îc phÐp lu th«ng.
Nãi mét c¸ch chung nhÊt quan hÖ tµi s¶n do LuËt D©n sù ®iÒu chØnh lµ nh÷ng quan hÖ kinh tÕ -x· héi cô
thÓ th«ng qua viÖc chiÕm h÷u, sö dông, ®Þnh ®o¹t ®èi víi mét tµi s¶n nhÊt ®Þnh theo nguyªn t¾c tù
nguyÖn, b×nh ®¼ng vµ tu©n theo quy luËt gi¸ trÞ.
Quan hÖ nh©n th©n lµ quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi vÒ mét gi¸ trÞ th©n nh©n cña c¸ nh©n tæ chøc ®îc ph¸p
luËt thõa nhËn.QuyÒn nh©n th©n lµ quyÒn d©n sù g¾n liÒn víi mçi chñ thÓ vµ vÒ nguyªn t¾c kh«ng thÓ
dÞch chuyÓn cho chñ thÓ kh¸c.
C¸c quan hÖ nh©n th©n do LuËt D©n sù ®iÒu chØnh chia lµm hai nhãm:
-Quan hÖ nh©n th©n kh«ng g¾n liÒn víi tµi s¶n (quyÒn t¸c gi¶, quyÒn vµ tªn gäi, h×nh ¶nh, uy tÝn).
-Quan hÖ nh©n th©n g¾n liÒn víi tµi s¶n (quyÒn t¸c gi¶, quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp).
Víi tÝnh c¸ch lµ mét ngµnh luËt ®éc lËp LuËt D©n sù cã ph¬ng ph¸p ®iÒu chØnh riªng. LuËt D©n sù ®iÒu
chØnh c¸c quan hÖ ph¸p luËt d©n sù theo ph¬ng ph¸p:
-Ph¬ng ph¸p b×nh ®¼ng vÒ mÆt ph¸p lý gi÷a c¸c chñ thÓ khi tham gia quan hÖ ph¸p luËt d©n sù.
-Ph¬ng ph¸p tù ®Þnh ®o¹t cña c¸c chñ thÓ trong viÖc tham gia vµo c¸c quan hÖ d©n sù.
-Ph¬ng ph¸p tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña c¸c chñ thÓ
-Tham gia quan hÖ ph¸p luËt d©n sù

C©u 2. C¸c nguyªn t¾c cña l·nh ®¹o ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo trong c¸c chÕ ®Þnh d©n sù ®· häc ë phÇn mét
cña Bé LuËt D©n sù.
Nguyªn t¾c cña LuËt D©n sù lµ nh÷ng t tëng chñ ®¹o, qu¸n triÖt toµn bé néi dung LuËt D©n sù còng nh
®Þnh híng c¬ b¶n cho viÖc thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù.
C¸c nguyªn t¾c cña LuËt D©n sù cã thÓ chia thµnh bèn nhãm:
-Nhãm nguyªn t¾c thÓ hiÖn tÝnh ph¸p chÕ
-Nhãm nguyªn t¾c thÓ hiÖn b¶n s¾c truyÒn thèng d©n téc
-Nhãm nguyªn t¾c thÓ hiÖn b¶n chÊt cña quan hÖ d©n sù
-Nguyªn t¾c ¸p dông tËp qu¸n, ¸p dông t¬ng tù ph¸p luËt
Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng nh÷ng nguyªn t¾c cña LuËt D©n sù ®îc thÓ hiÖn ®Ëm nÐt trong c¸c chÕ ®Þnh
cña phÇn mét Bé LuËt D©n sù.
1.Nhãm nguyªn t¾c thÓ hiÖn tÝnh ph¸p chÕ
-Nguyªn t¾c t«n träng lîi Ých cña Nhµ níc, lîi Ých c«ng céng, quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi kh¸c.
Nguyªn t¾c nµy ®· ®îc thÓ hiÖn trong chÕ ®Þnh vÒ quyÒn nh©n th©n. §iÒu 26 - Bé LuËt D©n sù quy ®Þnh:
"Kh«ng ai ®îc l¹m dông quyÒn nh©n th©n cña m×nh x©m ph¹m ®Õn lîi Ých cña Nhµ níc, lîi Ých c«ng céng
quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi kh¸c".
-Nguyªn t¾c tu©n thñ ph¸p luËt
-ChÕ ®Þnh giao dÞch d©n sù lµ chÕ ®Þnh qu¸n triÖt nguyªn t¾c nµy râ rÖt nhÊt. Mét giao dÞch d©n sù cã
néi dung tr¸i ph¸p luËt ®¬ng nhiªn lµ v« hiÖu, mét giao dÞch d©n sù kh«ng tu©n thñ qi cña ph¸p luËt vÒ
h×nh thøc cã thÓ bÞ coi lµ v« hiÖu.
-Nguyªn t¾c t«n träng b¶o vÖ quyÒn nh©n th©n
ChÕ ®Þnh quyÒn nh©n th©n quy ®Þnh: "Mäi ngêi cã nghÜa vô t«n träng quyÒn nh©n th©n cña ngêi
kh¸c".Quy ®Þnh nµy chÝnh lµ sù cô thÓ ho¸ nguyªn t¾c trªn.
2.Nhãm nguyªn t¾c thÓ hiÖn b¶n s¾c truyÒn thèng d©n téc trong giao lu d©n sù.
-Nguyªn t¾c t«n träng ®¹o ®øc truyÒn thèng d©n téc trong:
ChÕ ®Þnh giao dÞch d©n sù ®· ®Æt ra vÊn ®Ò giao dÞch d©n sù ph¶i kh«ng tr¸i ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc x·
héi. T«n träng ®¹o ®øc x· héi lµ mét ®iÒu kiÖn cã hiÖu lùc cña giao dÞch d©n sù.
-Nguyªn t¾c hoµ gi¶i:
ChÕ ®Þnh vÒ thêi hiÖu quy ®Þnh viÖc hoµ gi¶i cã thÓ lµm gi¸n ®o¹n thêi hiÖu. §iÒu ®ã cã nghÜa LuËt D©n
sù rÊt coi träng viÖc hoµ gi¶i trong c¸c tranh chÊp d©n sù.
3.Nhãm nguyªn t¾c thÓ hiÖn b¶n chÊt cña quan hÖ d©n sù.
-Nguyªn t¾c tù do, tù nguyÖn cam kÕt, tho¶ thuËn
Nguyªn t¾c nµy ®îc thÓ hiÖn trong chi giao dÞch d©n sù. Mét ®iÒu kiÖn cã hiÖu lùc cña giao dÞch d©n sù lµ
mäi ngêi tham gia giao dÞch hoµn toµn tù nguyÖn. Khi giao dÞch d©n sù ®îc x¸c lËp do cìng Ðp th× v« hiÖu.

1
-Nguyªn t¾c b×nh ®¼ng
chÕ ®Þnh vÒ n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù, n¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña c¸ nh©n quy ®Þnh: "Mäi ngêi cã n¨ng lùc
ph¸p luËt d©n sù nh nhau" (kho¶n 2 § 46).
-Nguyªn t¾c thiÖn chÝ, trung thùc
Giao dÞch d©n sù ®îc x¸c lËp do bÞ lõa dèi cã thÓ toµ ¸n tuyªn bè v« hiÖu.
-Nguyªn t¾c tù chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù
ChÕ ®Þnh ®¹i diÖn quy ®Þnh ngêi cã thÈm quyÒn ®¹i diÖn, x¸c lËp c¸c giao dÞch d©n sù vît qu¸ thÈm quyÒn
®¹i diÖn th× ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh víi ngêi giao dÞch víi m×nh vÒ phÇn vît
thÈm quyÒn ®ã, trõ trêng hîp cã quy ®Þnh kh¸c.

C©u 3: Cho vÝ dô minh hoµ vÒ ¸p dông ph¸p luËt vµ ¸p dông t¬ng tù ph¸p luËt.
¸p dông ph¸p luËt d©n sù lµ nh÷ng ho¹t ®éng cô thÓ cña c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn c¨n cø vµo nh÷ng
t×nh tiÕt cô thÓ cña nh÷ng sù kiÖn thùc tÕ C¨n cø vµo nh÷ng quy ®Þnh cña LuËt D©n sù mµ ra nh÷ng
quyÕt ®Þnh phï hîp víi thùc tÕ vµ nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
VÝ dô: Anh A ®i biÖt tÝch ®· hai n¨m mµ kh«ng cã tin tøc x¸c thùc lµ cßn sèng hay ®· chÕt. Vî anh A yªu cÇu
toµ ¸n tuyªn bè anh A mÊt tÝch. Toµ ¸n nh©n d©n huyÖn ®· ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè anh A mÊt tÝch. QuyÕt
®Þnh cña toµ ¸n chÝnh lµ biÓu hiÖn cña ho¹t ®éng ¸p dông luËt. ë ®©y toµ ¸n ®· c¨n cø vµo § 88 - tuyªn bè
mÊt tÝch - BLDS 1995 ®Ó tuyªn bè anh A mÊt tÝch.
ViÖc ¸p dông c¸c quy ph¸p ph¸p luËt cña ngµnh luËt kh¸c ®eer gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp d©n sù gäi lµ ¸p
dông t¬ng tù ph¸p luËt.
VÝ dô: Anh A chÕt cã mét ngêi phô n÷ lµ chÞ B ®Õn nhËn lµ vî cña anh A vµ ®Ó ®ßi ®îc hëng di s¶n thõa kÕ
cña anh A. §Ó x¸c ®Þnh chÞ B cã ®óng lµ vî cña anh A hay kh«ng th× c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn ph¶i
c¨n cø vµo qdu cña LuËt H«n nh©n vµ Gia ®×nh ®Ó gi¶i quyÕt. §©y chÝnh lµ trêng hîp ¸p dông t¬ng tù ph¸p
luËt.

C©u 4: C¨n cø lµm ph¸t sinh quan hÖ ph¸p luËt cho vÝ dô minh häa?
Quan hÖ ph¸p luËt d©n sù còng gièng nh mäi quan hÖ ph¸p luËt kh¸c ®îc ph¸t sinh th«ng qua c¸c sù kiÖn
ph¸p lý.
Sù kiÖn ph¸p lý lµ nh÷ng sù kiÖn x¶y ra trong thùc tÕ mµ ph¸p luËt dù liÖu, quy ®Þnh lµm ph¸t sinh nh÷ng
hËu qu¶ ph¸p lý. Quan hÖ ph¸p luËt d©n sù ph¸t sinh th«ng qua c¸c sù kiÖn ph¸p lý sau ®©y:
-Hµnh vi ph¸p lý: lµ lo¹i sù kiÖn ph¸p lý phæ biÕn nhÊt lµm ph¸t sinh quan hÖ ph¸p luËt d©n sù. Hµnh vi ph¸p
lý cã hai lo¹i:
+Hµnh vi hîp ph¸p: lµ nh÷ng hµnh vi cã chñ ®Þnh cña c¸c chñ thÓ ®îc tiÕn hµnh phï hîp víi quy ®Þnh cña
ph¸p luËt, kh«ng tr¸i ®¹o ®øc x· héi, vÝ dô mét ngêi ký hîp ®ång mua b¸n lµm ph¸t sinh quyÒn vµ nghÜa vô
cña ngêi ®ã víi bªn kia trong hîp ®ång.
+Hµnh vi bÊt hîp ph¸p: lµ nh÷ng hµnh vi ®îc thùc hiÖn tr¸i víi quyÕt ®Þnh cña ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc x· héi.
VÝ dô: A ®e do¹ B buéc B ph¶i x¸c lËp giao dÞch v« hiÖu, A ph¶i båi thêng thiÖt h¹i cho B.
-Sù biÕn ph¸p lý lµ nh÷ng sù kiÖn x¶y ra trong thùc tÕ kh«ng phô thuéc vµo ý chÝ cña con ngêi nhng ph¸p
luËt quy ®Þnh lµm ph¸t sinh hËu qu¶ ph¸p lý. Sù biÕn ph¸p lý gåm 2 lo¹i:
+Sù biÕn tuyÖt ®èi lµ nh÷ng sù kiÖn x¶y ra trong thiªn nhiªn thêi gian phô thuéc vµo ý muèn cña con ngêi
®éng ®Êt, nói löa…
+Sù biÕn t¬ng ®èi lµ nh÷ng sù kiÖn x¶y ra trong thùc tÕ do hµnh vi cña con ngêi nhng qu¸ tr×nh ph¸t sinh
thay ®æi chÊm døt kh«ng phô thuéc vµo ý thøc ngêi ®ã. VÝ dô: mét ngêi ®i rõng ®èt löa ®Ó sëi Êm kh«ng
may lµm ch¸y rõng.
-Thêi h¹n lµ sù liªn hÖ ph¸p lý ®Æc biÖt theo ®ã quan hÖ ph¸p luËt d©n sù ®îc ph¸t sinh.
VÝ dô: A tho¶ thuËn víi B sÏ tr¶ nî trong thêi h¹n 1 th¸ng vµo ngµy cuèi cïng cña thêi h¹n (thêi ®iÓm kÕt thóc
ngµy cuèi cïng) A ph¶i tr¶ nî cho B.

C©u 5: Ph©n tÝch sù h¹n chÕ trong n¨ng lùc ph¸p luËt vµ n¨ng lùc hµnh vi cña c«ng d©n. Cã ý kiÕn cho r»ng
c¸ nh©n cã n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù tõ khi cßn lµ thai nhi ®iÒu ®ã cã ®óng kh«ng, t¹i sao?
Sù h¹n chÕ n¨ng lùc ph¸p luËt vµ n¨ng lùc hµnh vi cña c«ng d©n lµ cã thùc trong ph¸p luËt.
Theo kho¶n 1 - §iÒu 16 - Bé LuËt D©n sù th× n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n lµ kh¶ n¨ng cña c¸ nh©n
cã quyÒn sö dông vµ nghÜa vô d©n sù. N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n do Nhµ níc quy ®Þnh, Nhµ níc
kh«ng cho phÐp c«ng d©n tù h¹n chÕ n¨ng lùc ph¸p luËt cña chÝnh hä vµ cña c¸ nh©n kh¸c trõ trêng hîp ph¸p
luËt cã quy ®Þnh. Nh vËy, n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n chØ cã thÓ bÞ h¹n chÕ theo quy ®Þnh cña
ph¸p luËt.
ViÖc h¹n chÕ n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n cã thÓ ¸p dông ®èi víi mét sè ngêi nµo ®ã:Tíc quyÒn c
tró cña c«ng d©n t¹i mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh (cÊm c tró), qu¶n chÕ… sù h¹n chÕ nµy xÐt vÒ b¶n chÊt
kh«ng ph¶i lµ h¹n chÕ n¨ng lùc ph¸p luËt cña c«ng d©n mµ ®ã chØ lµ t¹m ®×nh chØ kh¶ n¨ng thùc hiÖn kh¶
n¨ng hëng quyÒn cña c«ng d©n mµ th«i. MÆt kh¸c viÖc h¹n chÕ nµy còng chØ lµ ®èi víi mét sè quyÒn vµ mét
sè nghÜa vô cô thÓ kh«ng ph¶i n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña c«ng d©n nãi chung. ViÖc h¹n chÕ n¨ng lùc
ph¸p luËt kh«ng hiÓu lµ tíc bá mét quyÒn d©n sù cô thÓ:
§iÒu 19 - Bé LuËt D©n sù quy ®Þnh: "n¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña c¸ nh©n lµ kh¶ n¨ng cña c¸ nh©n b»ng
hµnh vi cña m×nh, x¸c lËp, thùc hiÖn quyÒn, nghÜa vô d©n sù ". §Ó cã thÓ tù m×nh x¸c lËp , thùc hiÖn
quyÒn nghÜa vô d©n sù b»ng hµnh vi cña m×nh, th× c¸ nh©n ph¶i ®¹t ®Õn sù trëng thµnh nhÊt ®Þnh vÒ
thÓ lùc, trÝ lùc biÓu hiÖn cô thÓ ë ®é tuæi, kh¶ n¨ng nhËn thøc, kh¶ n¨ng lµm chñ hµnh vi. §é tuæi, kh¶ n¨ng
nhËn thøc, kh¶ n¨ng lµm chñ hµnh vi chÝnh lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh, h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù.
Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng ý kiÕn cho c¸ nh©n cã n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù tõ khi cßn lµ thai nhi lµ kh«ng
®óng. XuÊt ph¸t tõ ph¸p luËt thùc ®Þnh kho¶n 3-§ 16 - Bé LuËt D©n sù: "N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña c«ng
nh©n lµ cã tõ khi ngêi ®ã sinh ra vµ chÊm døt khi ngêi ®ã chÕt". Nh vËy, thêi ®iÓm ph¸t sinh n¨ng lùc ph¸p
luËt d©n sù cña c¸ nh©n ®îc x¸c ®Þnh b»ng sù kiÖn mét ®øa trÎ sinh ra ý kiÕn trªn cã lÏ xuÊt ph¸t tõ quy
®Þnh t¹i kho¶n 1 - § 638 - BLDS : "Ngêi sinh ra cßn vµ sèng sau thêi ®iÓm më thõa kÕ nhng ®· thµnh thai tríc
khi ngêi ®Ó l¹i di s¶n chÕt" th× vÉn ®îc hëng di s¶n thõa kÕ cña ngêi chÕt ®Ó l¹i. Nh vËy, thai nhi ®· ®îc b¶o

2
lu quyÒn (cã kh¶ n¨ng hëng quyÒn) nÕu nh ®îc sinh ra vµ cßn sèng. §©y lµ mét trêng hîp ngo¹i lÖ, mét trêng
hîp ®Æc biÖt ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña thai nhi.
ý kiÕn cña c¸ nh©n ®· nªu cßn sai nÕu ®îc nh×n nhËn tõ gãc ®é néi dung cña n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña
c¸ nh©n.

C©u 6: Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt d©n sù th× nh÷ng ai cÇn ®îc gi¸m hé vµ ngêi bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh
vi d©n sù cã cÇn ®îc gi¸m hé kh«ng nh÷ng ai cã kh¶ n¨ng trë thµnh ngêi gi¸m hé vµ ngêi ®¹i diÖn.
Gi¸m hé lµ viÖc c¸ nh©n, tæ chøc hoÆc c¬ quan Nhµ níc (gäi lµ ngêi gi¸m hé) ®îc ph¸p luËt quy ®Þnh hoÆc
®îc cö ®Ó thùc hiÖn viÖc ch¨m sãc vµ b¶o vÖ quyÒn lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi cha thµnh niªn ngêi bÞ bÖnh
t©m thÇn hoÆc m¾c c¸c bÖnh kh¸c mµ kh«ng thÓ nhËn thøc, lµm chñ ®îc hµnh vi cña m×nh (gäi lµ ngêi ®îc
gi¸m hé).
Theo kho¶n 2 - § 67 - BLDS ngêi ®îc gi¸m hé gåm:
-Ngêi cha thµnh niªn kh«ng cßn cha mÑ kh«ng x¸c ®Þnh ®îc cha mÑ hoÆc cha vµ mÑ ®Òu mÊt n¨ng lùc hµnh
vi d©n sù, bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù bÞ toµ ¸n h¹n chÕ quyÒn cña cha, mÑ hoÆc cßn cha mÑ nhng
cha mÑ kh«ng cã ®iÒu kiÖn ch¨m sãc, gi¸o dôc ngêi cha thµnh niªn ®ã vµ cha mÑ cã yªu cÇu;
-Ngêi bÞ bÖnh t©m thÇn hoÆc m¾c c¸c bÖnh kh¸c kh«ng thÓ nhËn thøc lµm chñ ®îc hµnh vi cña m×nh.
Kho¶n 3 - § 67 - BLDS còng quy ®Þnh: "Ngêi díi 15 tuæi ®îc quy ®Þnh t¹i ®iÓm a kho¶n 2 . §iÒu nµy, ngêi bÞ
bÖnh t©m thÇn hoÆc m¾c c¸c bÖnh kh¸c mµ kh«ng thÓ nhËn thøc, lµm chñ ®îc hµnh vi cña m×nh th× ph¶i
cã ngêi gi¸m hé".
Ngêi nghiÖn ma tuý hoÆc nghiÖn c¸c chÊt kÝch thÝch kh¸c dÉn ®Õn ph¸ t¸n tµi s¶n cña gia ®×nh th× theo
yªu cÇu cña ngêi cã quyÒn , lîi Ých liªn quan, c¬ quan hoÆc tæ chøc h÷u quan Toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè
lµ ngêi bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù.
C¨n cø vµo c¸c quy ®Þnh vÒ ®èi tîng ®îc gi¸m hé ngêi bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù kh«ng cã ngêi
gi¸m hé.
§iÒu 69 - BLDS quy ®Þnh ngêi cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y cã thÓ lµm ngêi gi¸m hé:
-§ñ 18 tuæi trë lªn
-Cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®Çy ®ñ
-Cã ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt b¶o ®¶m thùc hiÖn viÖc gi¸m hé
Ph©n biÖt ngêi gi¸m hé vµ ngêi ®¹i diÖn
Ngêi gi¸m hé lµ ngêi ®îc ph¸p luËt quy ®Þnh hoÆc ®îc cö ®Ó thùc hiÖn viÖc ch¨m sãc vµ b¶o vÖ quyÒn, lîi
Ých hîp ph¸p cña ngêi cha thµnh niªn, ngêi bÞ bÖnh t©m thÇn hoÆc m¾c c¸c bÖnh kh¸c mµ kh«ng thÓ nhËn
thøc lµm chñ hµnh vi cña m×nh.
Ngêi ®¹i diÖn lµ ngêi nh©n danh mét ngêi kh¸c gäi lµ ngêi ®îc ®¹i diÖn x¸c lËp, thùc hiÖn giao dÞch trong
ph¹m vi thÈm quyÒn ®¹i diÖn v× lîi Ých cña ngêi ®îc ®¹i diÖn.
#Ngêi gi¸m hé
*§èi tîng
-Ngêi cha thµnh niªn, ngêi bÞ bÖnh t©m thÇn hoÆc m¾c c¸c bÖnh kh¸c mµ kh«ng thÓ nhËn thøc lµm chñ
hµnh vi cña m×nh
*Tµi s¶n
-Ngêi gi¸m hé qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé sö dông tµi s¶n ®ã ®Ó ch¨m sãc chi dïng cho nh÷ng nhu
cÇu cÇn thiÕt cña ngêi ®îc gi¸m hé
*Ph¹m vi thÈm quyÒn
-Réng h¬n
*Tr¸ch nhiÖm
-NÕu cã lçi ngêi gi¸m hé ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt cña ngêi ®îc gi¸m hé
*T c¸ch
-XÐt trong quan hÖ víi ngêi ®îc gi¸m hé
#Ngêi ®¹i diÖn
*§èi tîng
-C¸ nh©n (ngêi cha thµnh niªn, ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, ngêi cã ®ñ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù).
Ph¸p nh©n hé gia ®×nh, tæ hîp t¸c.
*Tµi s¶n
-Kh«ng ®Æt ra vÊn ®Ò qu¶n lý tµi s¶n cña ®îc ®¹i diÖn
*Ph¹m vi thÈm quyÒn
-HÑp h¬n bÞ rµng buéc trong ph¹m vi thÈm quyÒn ®¹i diÖn
*Tr¸ch nhiÖm
-Kh«ng ®Æt vÊn ®Ò chÞu tr¸ch nhiÖm
*T c¸ch
-XÐt trong quan hÖ víi ngêi ®îc ®¹i diÖn vµ ngêi thø ba.

C©u 7: §Þa vÞ ph¸p lý cña c¸ nh©n ®îc quy ®Þnh nh thÕ nµo trong BLDS?
§Þa vÞ ph¸p lý cña cnhadj quy ®Þnh trong bds cã thÓ ®îc hiÓu lµ tæng hîp c¸c quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù
cña c¸ nh©n ®îc quy ®Þnh trong Bé LuËt D©n sù.
Néi dung quyÒn vµ nghÜa vô cña ngêi c¸ nh©n.
-QuyÒn nh©n th©n kh«ng g¾n víi tµi s¶n vµ quyÒn nh©n th©n g¾n víi tµi s¶n.
-QuyÒn së h÷u, quyÒn thõa kÕ vµ c¸c quyÒn kh¸c ®èi víi tµi s¶n;
-QuyÒn tham gia quan hÖ d©n sù vµ cã nghÜa vô ph¸t sinh tõ quan hÖ ®ã.
-QuyÒn nh©n th©n kh«ng g¾n víi tµi s¶n
-QuyÒn ®èi víi hä tªn, thay ®æi hä, tªn
-QuyÒn x¸c ®Þnh d©n téc
-QuyÒn ®îc b¶o ®¶m an toµn vÒ tÝnh m¹ng, søc kháe, th©n thÓ, danh dù, nh©n phÈm, uy tÝn;
-QuyÒn kÕt h«n, ly h«n
-QuyÒn b×nh ®¼ng cña vî chång
-QuyÒn nhËn, kh«ng nhËn cha, mÑ, con;
-QuyÒn ®îc nu«i con nu«i vµ quyÒn ®îc nhËn lµm con nu«i;

3
-QuyÒn ®îc b¶o ®¶m an toµn vÒ chç ë
-QuyÒn tù do tÝn ngìng, t«n gi¸o
-QuyÒn tù do ®i l¹i, c tró
-QuyÒn lao ®éng
-QuyÒn tù do kinh doanh
-QuyÒn tù do s¸ng t¹o
*QuyÒn nh©n th©n g¾n víi tµi s¶n
-QuyÒn t¸c gi¶ ®èi víi c¸c t¸c phÈm v¨n häc nghÖ thuËt, khoa häc, kü thuËt.
-QuyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi c¸c s¸ng chÕ, gi¶i ph¸p h÷u Ých, nh·n hiÖu hµng ho¸.
*QuyÒn së h÷u, quyÒn thõa kÕ vµ c¸c quyÒn kh¸c ®èi víi tµi s¶n.
C¸ nh©n cã quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n hîp ph¸p cña m×nh. Tµi s¶n thuéc së h÷u cña c¸ nh©n bao gåm thu
nhËp hîp ph¸p, cña c¶i ®Ó dµnh nhµ ë, t liÖu s¶n xuÊt, t liÖu sinh ho¹t, vèn hoa lîi, lîi tøc vµ c¸c tµi s¶n hîp
ph¸p kh¸c. Tµi s¶n thuéc së h÷u cña c¸ nh©n kh«ng bÞ h¹n chÕ vÒ sè lîng vµ gi¸ trÞ trõ nh÷ng tµi s¶n kh«ng
thuéc së h÷u cña c¸ nh©n.
C¸ nh©n cã quyÒn ®Ó l¹i thõa kÕ , hëng di snr thõa kÕ theo dic chóc hoÆc theo ph¸p luËt
*QiyÒn tham gia vµo c¸c quan hÖ d©n sù vµ nghÜa vô ph¸t sinh tõ c¸c quan hÖ ®ã.
§Ó tham gia vµo c¸c quan hÖ d©n sù c¸ nh©n ph¶i cã n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù vµ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù.
Tham gia vµo c¸c quan hÖ d©n sù lµ c¬ së quan träng nhÊt ®Ó ph¸t sinh c¸c nghÜa vô d©n sù. NghÜa vô
d©n sù cßn ph¸t sinh tõ c¸c c¨n cø kh¸c nh båi thêng thiÖt h¹i
C¸ nh©n ph¶i thùc hiÖn ®óng, ®Çy ®ñ nghÜa vô d©n sù, nÕu kh«ng sÏ ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng hËu qu¶ ph¸p
lý bÊt lÞ - tr¸ch nhiÖm d©n sù.
Nh×nh chung BLDS ®· quy ®Þnh dÇy ®ñ vµ toµn diÖn vÒ ®Þa vÞ ph¸p lý cña c¸ nh©n t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸
nh©n tham gia vµo c¸c giao lu d©n sù, kÕt hîp hµi hoµ ®îc c¸c lîi Ých: lîi Ých c¸ nh©n, lîi Ých Nhµ níc, lîi Ých
c«ng céng.

C©u 8: T¹i sao nãi hé gia ®×nh lµ chñ thÓ h¹n chÕ cña LuËt D©n sù
Tríc khi BLDS ra ®êi (®îc QH th«ng qua ngµy 28/10/1995 cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/7/1996 trong c¸c v¨n b¶n víi t
c¸c nguån cña LuËt D©n sù chØ cã c¸ nh©n vµ ph¸p nh©n ®îc coi lµ chñ thÎ cña LuËt D©n sù. Nhng ®Õn
BLDS 1995 lÇn ®Çu tiªn hä gia ®×nh vµ t«t hîp t¸c ®îc x¸c ®Þnh lµ chñ thÓ cña LuËt D©n sù. Tuy nhiªn, hé
gia ®×nh lµ chñ thÎ h¹n chÕ cña LuËt D©n sù.
Hé gia ®×nh lµ chñ thÓ h¹n chÕ cña LuËt D©n sù v× sù h¹n chÕ vÒ n¨ng lùc chñ thÓ cña hé gia ®×nh. Hé gia
®×nh víi t c¸ch chñ thÓ kh«ng tham gia ®Çy ®ñ vµo mäi quan hÖ d©n sù mµ chØ tham gia ®Çy ®ñ vµo mäi
quan hÖ d©n sù mµ chØ gia vµo nh÷ng quan hÖ do ph¸p luËt quy ®Þnh. §iÒu 116 - BLDS quy ®Þnh)Nhµ níc
hé gia ®×nh mµ c¸c thµnh viªn cã tµi s¶n chung ®Ó ho¹t ®éng kd\te chung trong quan hÖ sö dông ®¸t, trong
ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng nghiÖp vµ trong mét sè lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c do ph¸p luËt
quy ®Þnh lµ chñ thÓ trong c¸c quan hÖ d©n sù ®ã. Nhµ níc hé gia ®×nh mµ ®Êt ë ®îc giao cho hé còng lµ
chñ thÓ trong quan hÖ d©n sù liªn quan ®Õn ®Êt ë ®ã.. Nh vËy hé gia ®×nh cã n¨ng lùc chñ thÓ h¹n chÕ vµ
chØ trong nh÷ng quan hÖ d©n sù do Nhµ níc quy ®Þnh, Ên ®Þnh th× hé gia ®×nh míi cã t c¸ch chñ thÓ cña
LuËt D©n sù.

C©u 9: §Ó mét tæ chøc cã t c¸ch cña mét ph¸p nh©n th× tæ chøc ®ã ph¶i cã ®iÒu kiÖn nµo h·y ph©n tÝch
yÕu tè cã tµi s¶n ®éc lËp cña ph¸p nh©n.
§iÒu 94 - BLDS quy ®Þnh : mét tæ chøc ®îc céng nhËn lµ ph¸p nh©n khicã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y:
-§îc c¬ quan cã thÈm quyÒn thµnh lËp, cho phÐp thµnh lËp, ®¨ng ký hoÆc c«ng nhËn.
-Cã c¬ cÊu tæ chøc chÆt chÏ
-Cã tµi s¶n ®éc lËp víi c¸ nh©n tæ chøc kh¸c vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng tµi s¶n ®ã.
-Nh©n danh m×nh tham gia c¸c quan hÖ ph¸p luËt mét c¸ch ®éc lËp.
§Ó ph¸p nh©n tham gia vµo c¸c quan hÖ tµi s¶n ph¸p nh©n ph¶i cã tµi s¶n cña "riªng" m×nh. Tµi s¶n cña
ph¸p nh©n ph¶i lµ mét khèi thèng nhÊt mµ ph¸p nh©n cã toµn quyÒn ®Þnh ®o¹t phï hîp víi ®iÒu lÖ cña ph¸p
nh©n phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
Trªn c¬ së cã tµi s¶n riªng ph¸p nh©n ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®éc lËp vÒ tµi s¶n. Víi ý chÝ riªng vµ ho¹t ®éng
phï hîp víi nhiÖm vô cña m×nh. Ph¸p nh©n tham gia vµo c¸c quan hÖ tsakhnh b»ng tµi s¶n cña m×nh ph¸p
nh©n tù chÞu tr¸ch nhiÖm do c¸c hµnh vi cña ph¸p nh©n g©y ra cho c¸c chñ thÓ kh¸c. C¬ quan cÊp trªn
kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm thay cho ph¸p nh©n (ngay c¶ trêng hîp ph¸p nh©n lµ c¸c DNNN) vµ thµnh viªn ph¸p
nh©n kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm thay cho ph¸p nh©n. Ph¸p nh©n kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tµi s¶n thay c¬
quan cÊp trªn cña ph¸p nh©n chÞu tr¸ch nhiÖm thay cho Nhµ níc (®èi víi c¸c ph¸p nh©n Nhµ níc).

C©u 10: Trong c¸c ®iÒu kiÖn cã hiÖu lùc cña giao dÞch d©n sù ®iÒu kiÖn nµo lµ quan träng nhÊt, t¹i sao?
§iÒu 131 - BLDS quy ®Þnh: giao dÞch d©n sù cã hiÖu lùc khi cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y
1.Ngêi tham gia giao dÞch cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù.
2.Môc ®Ých vµ néi dung cña giao dÞch kh«ng tr¸i ph¸p luËt, ®¹o ®øc x· héi
3.Ngêi tham gia giao dÞch hoµn toµn tù nguyÖn
4.H×nh thøc giao dÞch phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt
Trong c¸c ®iÒu kiÖn cã hiÖu lùc cña giao dÞch d©n sù th× ®iÒu kiÖn ngêi tham gia giao dÞch hoµn toµn tù
nguyÖn lµ ®iÒu kiÖn quan träng nhÊt.
§iÒu nµy ®îc lý gi¶i tõ gãc ®é b¶n chÊt cña giao dÞch d©n sù lµ thèng nhÊt gi÷a ý chÝ vµ bµy tá ý chÝ. Tù
nguyÖn lµ mét trong nguyªn t¾c c¬ b¶n cña LuËt D©n sù ®· ®îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 7 - BLDS "Tù do, tù
nguyÖn cam kÕt, tho¶ thuËn" Tù nguyÖn bao gåm hai yÕu tè cÊu thµnh lµ tù do ý chÝ vµ bµy tá ý chÝ. Kh«ng
cã (hoÆc thiÕu mét trong hai yÕu tè) còng kh«ng cã sù tù nguyÖn. Sù tù nguyÖn lµ thuèc tÝnh cña giao dÞch
d©n sù dï lµ hµnh vi ph¸p lý ®¬n ph¬ng hay hîp ®ång d©n sù.
Sù vi ph¹m nguyªn t¾c tù nguyÖn lµ c¬ së phæ biÕn nhÊt cho sù v« hiÖu qu¶ cña giao dÞch d©n sù (®¬ng
nhiªn v« hiÖu hoÆc cã thÓ bÞ coi v« hiÖu).
-Giao dÞch v« hiÖu do gi¶ t¹o
-Giao dÞch d©n sù v« hiÖu ®îc x¸c lËp do nhÇm lÉn
-Giao dÞch d©n sù ®îc x¸c lËp do bÞ lõa dèi ®e do¹.

4
C©u 11. Cho vÝ dô vÒ c¸c trêng hîp x¸c lËp, thùc hiÖn giao dÞch d©n sù kh«ng cã sù tù nguyÖn.
ý chÝ c¸c bªn tham gia giao dÞch d©n sù vµ ¶nh hëng cña nã ®Õn giao dÞch d©n sù.
Trong giao dÞch d©n sù viÖc h×nh thµnh ý chÝ chungcr c¸c chñ thÓ ph¶i biÓu hiÖn sù tù nguyÖn cña hä mµ
kh«ng bÞ ¶nh hëng bëi mét ¸p lùc nµo tõ bªn ngoµi chñ thÓ.
Cã nh÷ng trêng hîp ®îc giao kÕt nhng kh«ng ®óng víi ý chÝ cña c¸c bªn hoÆc mét bªn cña giao dÞch nh÷ng
giao dÞch ®ã bÞ coi lµ v« hiÖu.
Giao dÞch d©n sù ®îc x¸c lËp do bÞ ®e do¹, lõa dèi.
Lõa dèi trong giao dÞch d©n sù lµ hµnh vi cè ý cña mét bªn nh»m lµm cho bªn kia hiÓu sai lÖch vÒ chñ thÓ
tÝnh chÊt ®èi tîng hoÆc néi dung cña giao dÞch nªn ®· x¸c lËp giao dÞch ®ã.
VÝ dô: Ngêi b¸n vËt dïng c¸c thñ ®o¹n m¸nh khoÐ lµm cho ngêi mua h×nh dung sai lµ rÊt tèt nªn mua ph¶i gi¸
®¾t kh«ng ®óng víi gi¸ trÞ thùc tÕ cña vËt ®em l¹i cho ngêi b¸n mãn hêi kh«ng chÝnh ®¸ng.
§e do¹ trong giao dÞch d©n sù lµ hµnh vi cè ý cña mét bªn lµm cho bªn kia sî h·i mµ ph¶i thùc hiÖn giao dÞch
d©n sù nh»m tr¸nh thiÖt h¹i vÒ tÝnh m¹ng, søc khoÎ, danh dù, uy tÝn, nh©n phÈm, tµi s¶n cña m×nh hoÆc
cña nh÷ng ngêi th©n thÝch.
VÝ dô: A cã mét sè vÊn ®Ò riªng t muèn gi÷ bÝ mËt. B biÕt ®iÒu nµy vµ ®e do¹ A nÕu kh«ng b¸n cho m×nh
c¨n nhµ víi gi¸ do B ®Æt ra B sÏ c«ng bè c¸c vÊn ®Ò ®ã. A qu¸ sî h·i mµ ph¶i giao hÕt giao dÞch víi B.
Giao dÞch d©n sù lµ sù thèng nhÊt gi÷a ý chÝ vµ bµy tá ý chÝ. ý chÝ cña c¸c chñ thÓ tham gia giao dÞch cã
¶nh hëng quan träng ®Õn giao dÞch.
ý chÝ cña c¸c chñ thÓ lµ nguyÖn väng mong muèn chñ quan cña con ngêi phô thuéc vµo nhu cÇu tiªu dïng cña
b¶n th©n hä, ®ång thêi nã ph¶i ®îc thÓ hiÖn ra bªn ngoµi díi mét h×nh thøc nhÊt ®Þnh ®Ó cho c¸c chñ thÓ
kh¸c cã thÓ biÕt ®îc.
¶nh hëng cña ý chÝ ®Õn giao dÞch d©n sù
Khi ý chÝ thùc cña c¸c bªn chñ thÓ kh«ng ®îc ph¶n ¸nh trong giao dÞch d©n sù th× giao dÞch sÏ v« hiÖu hoÆc
cã thÓ bÞ coi lµ v« hiÖu. §ã lµ trêng hîp cña c giao dÞch gi¶ t¹o, giao dÞch tëng tîng.
-Sù kh«ng thèng nhÊt gi÷a ý chÝ vµ bµy tá ý chÝ ®ã lµ trêng hîp ý chÝ cña chñ thÓ bÞ ¸p lùc hoÆc mét t¸c
®éng cô thÓ nµo ®ã mµ kh«ng ®îc biÓu hiÖn ra bªn ngoµi hoÆc ®îc biÓu hiÖn ra bªn ngoµi nhng sù biÓu
hiÖn ®ã kh«ng phï hîp víi tÝnh chÊt thùc tÕ cña giao dÞch ý chÝ cña chñ thÓ ®· bÞ ®iÒu chØnh bëi m«i trêng
bªn ngoµi ®em ®Õn nh÷ng hËu qu¶ ph¸p lý lµ bÞ coi lµ v« hiÖu.

C©u 12: §¹i diÖn lµ g×? BLDS quy ®Þnh nh÷ng lo¹i ®¹i diÖn nµo?
§iÒu148 - BLDS : ®¹i diÖn lµ viÖc mét ngêi (gäi lµ ngêi ®¹i diÖn) nh©n danh mét ngêi kh¸c (gäi lµ ngêi ®îc ®¹i
diÖn) x¸c lËp, thùc hiÖn giao dÞch d©n sù trong ph¹m vi thÈm quyÒn ®¹i diÖn.
BLDS quy ®Þnh cã hai lo¹i ®¹i diÖn: ®¹i diÖn theo ph¸p luËt vµ ®¹i diÖn theo uû quyÒn.
*§¹i diÖn theo ph¸p luËt: lµ ®¹i diÖn do ph¸p luËt quy ®Þnh hoÆc c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn quyÕt
®Þnh.
Ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt bao gåm:
-Cha, mÑ ®èi víi con cha thµnh niªn
-Ngêi gi¸m hé ®èi víi ngêi ®îc gi¸m hé;
-Ngêi ®îc toµ ¸n chØ ®Þnh ®èi víi ngêi bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù.
-Ngêi ®øng ®Çu ph¸p nh©n theo ®iÒu lÖ ph¸p nh©n hoÆc quyÕt ®Þnh cña c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn.
-Chñ hé gia ®×nh ®èi víi hé gia ®×nh;
-Tæ trëng tæ hîp t¸c ®èi víi tæ hîp t¸c
-Nh÷ng ngêi kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt
*§¹i diÖn theo uû quyÒn lµ ®¹i diÖn ®îc x¸c lËp theo sù uû quyÒn gi÷a ngêi ®¹i diÖn vµ ngêi ®îc ®¹i diÖn.
ViÖc uû quyÒn ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n
Ngêi ®¹i diÖn theo uû quyÒn:
-C¸ nh©n, ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt cña ph¸p nh©n, hé gia ®×nh, tæ hîp t¸c c¸ thÓ uû quyÒn cho ngêi
kh¸c theo quy ®Þnh nh©n danh m×nh x¸c lËp thùc hiÖn giao dÞch d©n sù.
-Ngêi cha thµnh niªn, ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù hoÆc bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù kh«ng ®îc
lµm ngêi ®¹i diÖn theo uû quyÒn.

C©u 13: Thêi h¹n lµ g×? nªu c¸ch tÝnh thêi gian b»ng giê, ngµy, th¸ng, n¨m theo quy ®Þnh cña BLDS cho vÝ
dô minh ho¹?
§iÒu158- LuËt D©n sù quy ®Þnh: Thêi h¹n lµ mét kho¶ng thêi gian ®îc x¸c ®Þnh tõ thêi ®iÓm nµy ®Õn thêi
®iÓm kh¸c.
Thêi h¹n cô thÓ x¸c ®Þnh b»ng giê, ngµy, tuÇn, th¸ng, n¨m theo quy ®Þnh cña BLDS .
1.Thêi ®iÓm b¾t ®Çu thêi h¹n
-Khi thêi h¹n ®îc tÝnh b»ng ngµy th× thêi h¹n ®îc b¾t ®Çu tõ thêi ®iÓm ®· x¸c ®Þnh.
-Khi thêi h¹n ®îc x¸c ®Þnh b»ng ngµy, tuÇn, th¸ng, n¨m th× ngµy ®Çu tiªn cña thêi h¹n kh«ng ®îc tÝnh mµ
tÝnh kÓ tõ ngµy tiÕp theo cña ngµy ®îc x¸c ®Þnh.
2.Thêi ®iÓm kÕt thóc thêi h¹n
-khi thêi h¹n ®îc tÝnh b»ng ngµy th× thêi h¹n kÕt thóc t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc ngµy cuèi cïng cña th¬× h¹n.
-Khi thêi h¹n ®îc tÝnh b»ng tuÇn th× thêi h¹n kÕt thóc t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc ngµy t¬ng øng cña tuÇn cuèi
cïng cña thêi h¹n.
-Khi thêi h¹n ®îc tÝnh b»ng th¸ng th× thêi h¹n kÕt thóc tõ thêi ®iÓm kÕt thóc nµy t¬ng øng cña th¸ng cuèi
cïng cña thêi h¹n nÕu th¸ng kÐt thóc thêi h¹n kh«ng cã ngµy t¬ng øng th× thêi h¹n kÕt thóc vµo ngµy cuèi
cïng cña th¸ng ®ã. VÝ dô: A vay nî cña B ngµy 31/12/2002 vµ trùc thuéc 2 th¸ng sÏ tr¶ nî. Nh vËy ngµy mµ A
ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ nî ngµy 28/2/2003.
-Khi thêi h¹n ®îc tÝnh b»ng n¨m th× thêi h¹n kÕt thóc ngµy, th¸ng t¬ng øng cña ngµy cuèi cïng cña thêi h¹n.
-Khi ngµy cuèi cïng cña thêi h¹n lµ ngµy chñ nhËt hoÆc ngµy nghØ lÔ th× thêi h¹n kÕt thóc t¹i thêi ®iÓm kÕt
thóc ngµy lµm viÖc tiÕp theo cña ngµy nghØ ®ã.
Thêi ®iÓm kÕt thóc ngµy cuèi cïng cña thêi h¹n vµo ®óng 12 giê ®ªm cña ngµy ®ã.

5
C©u 14: N¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña c¸ nh©n ®îc x¸c ®Þnh trªn c¨n cø nµo? T¹i sao? Ph©n biÖt n¨ng lùc
ph¸p luËt d©n sù vµ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña c¸ nh©n.
§iÒu19-BLDS quy ®Þnh: N¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña c¸ nh©n lµ kh¶ n¨ng cña c¸ nh©n b»ng hµnh vi cña
m×nh x¸c lËp vµ thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù.
N¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña c¸ nh©n ®îc x¸c ®Þnh trªn c¸c c¨n cø: ®é tuæi, kh¶ n¨ng nhËn thøc vµ kh¶ n¨ng
lµm chñ hµnh vi cña c¸ nh©n. Së dÜ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®îc x¸c ®Þnh trªn c¸c c¨n cø nµy bëi v× ®Ó c¸
nh©n b»ng hµnh vi cña m×nh x¸c lËp thùc hiÖn c¸c quyÒn, nghÜa vô d©n sù c¸ nh©n ph¶i ®¹t ®Õn sù ph¸t
triÓn nhÊt ®Þnh vÒ mÆt thÓ lùc vµ trÝ lùc. Sù ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh vÒ mÆt thÓ lùc vµ trÝ lùc ®îc biÓu hiÖn
cô thÓ qua ®é tuæi, qua kh¶ n¨ng lµm chñ hµnh vi, kh¶ n¨ng nhËn thøc cña c¸ nh©n.
N¨ng lùc hµnh vi d©n sù cßn ®ång thêi lµ n¨ng lùc chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù th× chØ trªn c¬ së x¸c ®Þnh ®é
tuæi, kh¶ n¨ng nhËn thøc, kh¶ n¨ng lµm chñ hµnh vi cña c¸ nh©n míi cã thÓ ®Æt vÊn ®Ò truy cøu hay kh«ng
truy cøu, truy cøu ë møc ®é nµo,
Ph©n biÖt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña c¸ nh©n víi n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n.
Kho¶n1-§iÒu16-BLDS quy ®Þnh: n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n lµ kh¶ n¨ng c¸ nh©n cã ®îc c¸c
quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù.
Sù ph©n biÖt cã thÓ nh×n nhËn qua c¸c tiªu chÝ:
1.Thêi ®iÓm ph¸t sinh:
-N¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña c¸ nh©n kh«ng cã ngay khi c¸ nh©n sinh ra mµ ph¶i ®¹t ®Õn ®é tuæi nhÊt
®Þnh (6 tuæi) míi b¾t ®Çu cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù.
2.TÝnh chÊt
-Ph¸p luËt ghi nhËn mäi c«ng d©n cã n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù nh nhau. Kho¶n2-§iÒu16-BLDS "mäi c¸ nh©n
®Òu cã n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù nh nhau nghÜa lµ cã tÝnh b×nh ®¼ng vÒ n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù gi÷a
c¸c c¸ nh©n".
-N¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña c¸ nh©n lµ c¸ nh©n tù t¹o ra quyÒn, tù t¹o ra nghÜa vô, tù thùc hiÖn c¸c quyÒn
vµ tù g¸nh chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hµnh vi cña m×nh nªn ph¸p luËt kh«ng c«ng nhËn sù b×nh ®¼ng vÒ n¨ng lùc
hµnh vi. N¨ng lùc hµnh vi cña c¸ nh©n phô thuéc vµo ®é tuæi kh¶ n¨ng nhËn thøc, kh¶ n¨ng lµm chñ hµnh vi.
3.VÞ trÝ, vai trß trong n¨ng lùc chñ thÓ
-N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù lµ ®iÒu kiÖn "cÇn" ®Ó c¸ nh©n tham gia vµo c¸c quan hÖ d©n sù. N¨ng lùc hµnh
vi d©n sù lµ ®iÒu kiÖn ®ñ.
-N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù míi lµ kh¶ n¨ng hëng quyÒn cßn n¨ng lùc hµnh vi d©n sù lµ "cÇu nèi" gi÷a n¨ng
lùc ph¸p luËt d©n sù vµ quyÒn d©n sù hiÖn thùc ho¸ c¸c néi dung cña n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù.

C©u 15: Anh (chÞ) h·y ph©n tÝch c¸c h×nh thøc së h÷u ®ang tån t¹i ë níc ta hiÖn nay. Cho biÕt tµi s¶n cña
c¸c C«ng ty cæ phÇn, tµi s¶n chuyªn cña vî chång, tµi s¶n cña hé kinh tÕ c¸ thÓ thuéc h×nh thøc së h÷u nµo?
t¹i sao?
C¸c h×nh thøc së h÷u ®ang tån t¹i ë níc ta theo quy ®Þnh cña BLDS :
-Së h÷u toµn d©n
-Së h÷u cña tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi
-Së h÷u tËp thÓ
-Së h÷u t nh©n
-Së h÷u cña tæ chøc x· héi, tæ chøc x· héi - nghÒ nghiÖp.
-Së h÷u hçn hîp
-Së h÷u chung
1.Së h÷u toµn d©n lµ h×nh thøc së h÷u mµ trong ®ã Nhµ níc CHXHCN ViÖt Nam thùc hiÖn quyÒn, chñ së
h÷u ®èi víi tµi s¶n thuéc së h÷u toµn d©n ChÝnh phñ thèng nhÊt qu¶n lý vµ b¶o ®¶m sö dông ®óng môc
®Ých, hiÖu qu¶ vµ tiÕt kiÖm tµi s¶n thuéc së h÷u toµn d©n.
Nhµ níc thùc hiÖn quyÒn së h÷u ®èi víi nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu mµ c¸c chñ thÓ kh¸c kh«ng cã quyÒn
së h÷u (®Êt ®ai, rõng, nói, s«ng hå) Nhµ níc giao tµi s¶n thuéc së h÷u toµn d©n cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ
níc, c¬ quan Nhµ níc, ®¬n vÞ vò trang qu¶n lý, sö dông ®óng môc ®Ých theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®èi víi
tµi s¶n ®îc giao. Nhµ níc thùc hiÖn viÖc quyÒn kiÓm tra, gi¸m s¸t, viÖc qu¶n lý sö dông tµi s¶n ®ã.
2.Së h÷u cña tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi lµ së h÷u cña c¶ tæ chøc ®ã nh»m thùc hiÖn môc
®Ých chung quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ.
Tµi s¶n cña tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi ®îc h×nh thµnh tõ:
-Nguån ®ãng gãp cña c¸c thµnh viªn
-§îc cho , tÆng chung
-C¸c nguån kh¸c phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt
§èi víi tµi s¶n thuéc së h÷u toµn d©n mµ Nhµ níc chuyÓn giao quyÒn së h÷u cho tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc
chÝnh trÞ - x· héi th× trë thµnh tµi s¶n thuéc së h÷u cña tæ chøc ®ã (* *).
Tµi s¶n thuéc së h÷u toµn d©n do Nhµ níc giao cho tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ-x· héi qu¶n lý th×
kh«ng thuéc së h÷u cña tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ-x· héi ®ã (*).
ViÖc qu¶n lý, khai th¸c c«ng dông vµ ®Þnh ®o¹t tµi s¶n thuéc së h÷u cña tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh
trÞ - x· héi ph¶i tu©n theo ph¸p luËt vµ phï hîp víi môc ®Ých ho¹t ®éng ®îc quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ.
3.Së h÷u tËp thÓ lµ së h÷u cña hîp t¸c x· hoÆc c¸c h×nh thøc kinh tÕ tËp thÓ æn ®Þnh kh¸c do c¸ nh©n, hé
gia ®×nh cïng gãp vèn, gãp søc hîp t¸c s¶n xuÊt, kinh doanh nh»m thùc hiÖn môc ®Ých chung ®îc quy ®Þnh
trong ®iÒu lÖ theo nguyªn t¾c tù nguyÖn, b×nh ®¼ng, d©n chñ cïng qu¶n lý vµ cïng hëng lîi.
ViÖc chiÕm h÷u, sö dông, ®Þnh ®o¹t tµi s¶n thuéc së h÷u tËp thÓ ph¶i tu©n theo ph¸p luËt, phï hîp víi ®iÒu
lÖ cña thùc tÕ ®ã. Cßn quyÒn ®Þnh ®o¹t víi tµi s¶n ®ã thuéc vÒ ®¹i héi x· viªn, ngêi ®¹i diÖn hîp ph¸p vµ
tËp thÓ thùc hiÖn quyÒn së h÷u trong khu«n khæ c¸c quy ®Þnh vµ ®iÒu lÖ.
4.Së h÷u t nh©n bao gåm: së h÷u c¸ thÓ, së h÷u tiÓu chñ, së h÷u t b¶n t nh©n.
Së h÷u t nh©n kh«ng bÞ h¹n chÕ vÒ sè lîng vµ gi¸ trÞ.
5.Së h÷u cña tæ chøc x· héi - tæ chøc x· héi nghÒ nghiÖp.
ViÖc qu¶n lý, khai th¸c c«ng dông vµ ®Þnh ®o¹t tµi s¶n thuéc së h÷u cña tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh
trÞ - x· héi ph¶i tu©n theo ph¸p luËt vµ phï hîp víi môc ®Ých ho¹t ®éng ®îc quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ.
6.Së h÷u hçn hîp lµ së h÷u ®èi víi tµi s¶n do c¸c chñ së h÷u thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau gãp vèn
®Ó s¶n xuÊt kinh doanh trªn lîi nhuËn.

6
7.Së h÷u chung lµ së h÷u cña nhiÒu chñ së h÷u ®èi víi tµi s¶n. ViÖc chiÕm h÷u, sö dông ®Þnh ®o¹t tµi s¶n
thuéc së h÷u chung phô thuéc vµo ý chÝ tÊt c¶ c¸c chñ së h÷u chung trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c hoÆc
ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.
XÐt vÒ ph¹m vi quyÒn vµ nghÜa vô cña chñ së h÷u chung LuËt D©n sù ph©n biÖt së h÷u chung theo phÇn
vµ së h÷u chung hîp nhÊt.
Së h÷u chung theo phÇn lµ së h÷u chung mµ trong ®ã quyÒn së h÷u cña mçi chñ së h÷u ®îc x¸c ®Þnh ®èi
víi tµi s¶n chung.
Së h÷u chuyªn gia hîp nhÊt lµ së h÷u chung mµ trong ®ã phÇn quyÒn së h÷u cña mçi chñ së h÷u kh«ng ®îc
x¸c ®Þnh ®èi víi tµi s¶n chung.
Së h÷u chung hîp nhÊt bao gåm së h÷u chung hîp nhÊt cã thÓ ph©n chia vµ së h÷u chung hîp nhÊt kh«ng thÓ
ph©n chia.
Tµi s¶n cña C«ng ty cæ phÇn thuéc h×nh thøc së h÷u hçn hîp v× chñ së h÷u tµi s¶n cña c¸c C«ng ty cæ phÇn
cã thÓ thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau. Nhµ níc, tËp thÓ, t nh©n trong níc, ngoµi níc.
Tµi s¶n chung cña vî chång lµ thuéc h×nh thøc së h÷u chung hîp nhÊt cã thÓ ph©n chia. Vî chång cã quyÒn
së h÷u ngang nhau ®èi víi tµi s¶n chung. Tµi s¶n chung ®ã cã thÓ ph©n chia theo tho¶ thuËn hoÆc quyÕt
®Þnh cña toµ ¸n.
Tµi s¶n cña hé kinh tÕ c¸ thÓ thuéc h×nh thøc së h÷u t nh©n. Mét hé kinh tÕ c¸ thÓ lu«n cã mét chñ hé kinh
doanh, ®¨ng ký kinh doanh víi c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn, qu¶n lý toµn bé tµi s¶n.

C©u 16: Ph©n biÖt së h÷u hçn hîp vµ së h÷u chung.

#Nªu kh¸i niÖm së h÷u hçn hîp, së h÷u chung
*Kh¸i niÖm Së h÷u hçn hîp
Së h÷u hçn hîp lµ së h÷u ®èi víi tµi s¶n do c¸c chñ së h÷u thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau gãp vèn
®Ó s¶n xuÊt kinh doanh trªn lîi nhuËn
*Kh¸i niÖm Së h÷u chung
Së h÷u chung lµ së h÷u cña nhiÒu chñ së h÷u ®èi víi tµi s¶n. ViÖc chiÕm h÷u, sö dông ®Þnh ®o¹t tµi s¶n
thuéc së h÷u chung phô thuéc vµo ý chÝ tÊt c¶ c¸c chñ së h÷u chung trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c hoÆc
ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.
XÐt vÒ ph¹m vi quyÒn vµ nghÜa vô cña chñ së h÷u chung LuËt D©n sù ph©n biÖt së h÷u chung theo phÇn
vµ së h÷u chung hîp nhÊt.
Së h÷u chung theo phÇn lµ së h÷u chung mµ trong ®ã quyÒn së h÷u cña mçi chñ së h÷u ®îc x¸c ®Þnh ®èi
víi tµi s¶n chung.
Së h÷u chuyªn gia hîp nhÊt lµ së h÷u chung mµ trong ®ã phÇn quyÒn së h÷u cña mçi chñ së h÷u kh«ng ®îc
x¸c ®Þnh ®èi víi tµi s¶n chung.
Së h÷u chung hîp nhÊt bao gåm së h÷u chung hîp nhÊt cã thÓ ph©n chia vµ së h÷u chung hîp nhÊt kh«ng thÓ
ph©n chia.
So s¸nh Së h÷u hçn hîp vµ Së h÷u chung
#Së h÷u hçn hîp
*Chñ së h÷u
-chñ së h÷u thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau
*TÝnh chÊt cïng chung së h÷u
-Chñ së h÷u kh«ng cã vÞ trÝ ®éc lËp vµ t c¸ch chñ së h÷u ®éc lËp
*Gi¸ trÞ tµi s¶n
-Tµi s¶n cã gi¸ trÞ thêng lµ kh«ng lín chñ yÕu lµ c¸c t liÖu sinh ho¹t, t liÖu s¶n xuÊt nhá
*Môc ®Ých
-Phôc vô sinh ho¹t, s¶n xuÊt nhá hµng ngµy
*H×nh thøc tån t¹i
-§îc tæ chøc díi h×nh thøc céng ®ång, h«n nh©n
*C¬ së h×nh thµnh
-Quan hÖ h«n nh©n, huyÕt thèng, céng ®ång
#Së h÷u chung (SHC)
*Chñ së h÷u
-Së h÷u cña nhiÒu chñ së h÷u ®èi víi tµi s¶n
*TÝnh chÊt cïng chung së h÷u
-Mçi mét ®ång chñ së h÷u trong SHC cã vÞ trÝ ®éc lËp vµ tham gia vµo quan hÖ ph¸p luËt d©n sù víi t c¸ch
lµ mét chñ së h÷u ®éc lËp
*Gi¸ trÞ tµi s¶n
-Tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín ®a d¹ng phong phó vÒ c¸c hht tån t¹i
*Môc ®Ých
-Môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh thu lîi nhuËn
*H×nh thøc tån t¹i
-C¸c ®¬n vÞ ®îc tæ chøc díi c¸c h×nh thøc do luËt ®Þnh
*C¬ së h×nh thµnh
-Quan hÖ hîp t¸c b×nh ®¼ng tho¶ thuËn

C©u 17: ThÕ nµo lµ thõa kÕ - thÕ vÞ trong trêng hîp bè vµ «ng néi cïng chÕt trong mét tai n¹n m¸y bay th×
ch¸u cã ®îc thay cha nhËn thõa kÕ cña «ng ®Ó l¹i kh«ng?
ThÕ vÞ lµ viÖc con (hoÆc ch¸u) ®îc thay vµo vÞ trÝ cña bè mÑ (hoÆc «ng bµ) ®Ó hëng di s¶n cña «ng, bµ
(hoÆc cô) trong trêng hîp bè (mÑ) chÕt tríc «ng (bµ) hoÆc «ng (bµ) chÕt tríc cô.
Nh÷ng ngêi thõa kÕ thÕ vÞ ®îc hëng phÇn di s¶n mµ bè, mÑ m×nh (hoÆc «ng, bµ m×nh) ®¸ng lÏ ®îc hëng
nÕu cßn sèng, ®îc chia ®Òu di s¶n víi nh÷ng ngêi thõa kÕ kh¸c.
"Trong trêng hîp «ng (bµ vµ bè (mÑ) chÕt cïng thêi ®iÓm th× ch¸u vÉn ®îc thõa kÕ cña «ng (bµ) bëi nÕu bè
(mÑ) cña ch¸u cßn sèng sÏ ®îc hëng phÇn thõa kÕ"(Gi¸o tr×nh LuËt D©n sù-HVHCQG NXB §HQG-trang178-
dßng 7 ).

7
Nh vËy, trêng hîp «ng vµ bè cïng chÕt trong mét tai n¹n m¸y bay th× ch¸u ®îc thay cha nhËn thõa kÕ cña «ng
®Ó l¹i.

C©u 18: BLDS quy ®Þnh nh thÕ nµo vÒ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt vµ ®èi tîng ®îc chuyÓn quyÒn sö dông
®Êt.
ChuyÓn quyÒn sö dông ®Êt lµ mét quan hÖ ph¸p luËt d©n sù nh»m lµm ph¸t sinh, thay ®æi, chÊm døt quyÒn
vµ nghÜa vô cña c¸ nh©n, hé gia ®×nh vµ tæ chøc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn quyÒn sö dông ®Êt.
Theo quy ®Þnh cña BLDS t¹i §iÒu 691 th× cã 5 h×nh thøc chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt cô thÓ lµ:
-ChuyÓn ®æi quyÒn sö dông ®Êt
-ChuyÓn nhîng quyÒn sö dông ®Êt
-ThÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt
-Cho thuª quyÒn sö dông ®Êt
-Thõa kÕ quyÒn sö dông ®Êt
ViÖc chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt ph¶i tu©n theo nh÷ng ®iÒu kiÖn do luËt ®Þnh. Theo ®iÒu 693 - BLDS quy
®Þnh: Hé gia ®×nh, c¸ nh©n cã quyÒn chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt khi cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn:
-Cã giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt ®îc c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn cÊp theo quy ®Þnh cña ph¸p
luËt vÒ ®Êt ®ai.
-Trong thêi h¹n cßn ®îc SD§
-§îc phÐp chuyÓn quyÒn SD§ theo quy ®Þnh cña BLDS vµ ph¸p luËt ®Êt ®ai.
-§Êt kh«ng cã tranh chÊp
Khi chuyÓn quyÒn SD§ c¸c bªn ph¶i lµm nh÷ng thñ tôc:
-Ký kÕt hîp ®ång gi÷a c¸c bªn (®èi víi h×nh thøc chuyÓn ®æi, chuyÓn nhîng, cho thuª, thÕ chÊp quyÒn SD§).
Hîp ®ång chuyÓn quyÒn SD§ ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n cã chøng thùc cña UBND cÊp cã thÈm quyÒn.
-§¨ng ký vµ lµm thñ tôc t¹i c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn.
+Thñ tôc chuyÓn ®æi quyÒn SD§ ë n«ng th«n lµm t¹i UBND x·; ë ®« thÞ lµm t¹i UBND huyÖn, quËn, thÞ x·,
thµnh phè thuéc tØnh.
+Thñ tôc chuyÓn nhîng quyÒn SD§ ë n«ng th«n lµm t¹i UBND huyÖn, ë ®« thÞ lµm t¹i UBND tØnh thµnh phè
trùc thuéc Trung ¬ng.
+§èi víi thõa kÕ quyÒn SD§ th× viÖc sang tªn chuyÓn quyÒn sö dông ®¸t tõ ngêi chÕt cho ngêi sèng, nép lÖ
phÝ tríc b¹ t¹i n¬i cÊp GCN quyÒn SD§ ®ã.
§èi tîng ®îc chuyÓn quyÒn SD§: kho¶n 1 - §iÒu 695 - BLDS : chØ ngêi sö dông ®Êt mµ ph¸p luËt cho phÐp
chuyÓn quyÒn SD§ míi cã quyÒn chuyÓn quyÒn SD§ cô thÓ lµ hé gia ®×nh, c¸ nh©n, tæ chøc cã quyÒn SD§
vµ cã ®ñ ®iÒu kiÖn chuyÓn quyÒn.

C©u 19: ThÕ nµo lµ giao dÞch d©n sù. Ph©n biÖt hîp ®ång d©n sù vµ hµnh vi ph¸p lý ®¬n ph¬ng.
§iÒu130-BLDS quy ®Þnh: Giao dÞch d©n sù lµ hµnh vi ph¸p lý ®¬n ph¬ng hoÆc hîp ®ång d©n sù lµ hµnh vi
ph¸p lý ®¬n ph¬ng hoÆc hîp ®ång cña c¸ nh©n, ph¸p nh©n vµ c¸c chñ thÓ kh¸c nh»m ph¸t sinh thay ®æi
hoÆc chÊm døt quyÒn, nghÜa vô d©n sù.
Hµnh vi ph¸p lý ®¬n ph¬ng lµ giao dÞch trong ®ã thÓ hiÖn ý chÝ cña mét bªn nh»m lµ ph¸t sinh, thay ®æi
hay chÊm døt quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù.
Hîp ®ång d©n sù lµ giao dÞch d©n sù trong ®ã thÓ hiÖn ý chÝ cña hai hay nhiÒu bªn nh»m lµ ph¸t sinh thay
®æi hay chÊm døt quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù.
Ph©n biÖt hµnh vi ph¸p lý ®¬n ph¬ng vµ hîp ®ång d©n sù trªn mét sè tiªu chÝ c¬ b¶n sau ®©y:
1.ý chÝ chØ tiªu.
-Giao hµnh vi ph¸p lý ®¬n ph¬ng lµ sù thÓ hiÖn ý chÝ cña mét bªn.
-Hîp ®ång d©n sù bao giêb còng lµ sù thÓ hiÖn ý chÝ vµ thèng nhÊt ý chÝ cña Ýt nhÊt hai bªn.
2. §iÒu hiÖn cã hiÖu lùc.
-Hµnh vi ph¸p lý ®¬n ph¬ng cã hiÖu lùc hay kh«ng cã hiÖu lùc nhiÒu khi cßn phô thuéc vµo sù tiÕp nhËn ý
chÝ cña mét bªn kh¸c theo nh÷ng yªu cÇu, ®iÒu kiÖn thùc hiÖn mµ mét bªn ®a ra.
-Mét hîp ®ång d©n sù hîp ph¸p cã hiÖu lùc thùc hiÖn ®èi víi tÊt c¶ c¸c bªn tham gia hîp ®ång.
3.C¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m thùc hiÖn.
-Hµnh vi ph¸p lý ®¬n ph¬ng kh«ng cã biÖn ph¸p b¶o ®¶m thùc hiÖn.
-Hîp ®ång d©n sù cã biÖn ph¸p b¶o ®¶m ®îc quy ®Þnh trong hîp ®ång.
4.H×nh thøc.
-Hµnh vi ph¸p lý ®¬n ph¬ng khi ®îc thÓ hiÖn díi h×nh thøc v¨n b¶n lµ nh÷ng quyÒn nghÜa ®· ®îc x¸c lËp
theo ý chÝ cña mét bªn.
- Hîp ®ång d©n sù thÓ hiÖn díi h×nh thøc c¸c ®iÒu kho¶n cam kÕt tho¶ thuËn vÒ quyÒn vµ nghÜa vô.

C©u 20. ViÖc ký kÕt hîp ®ång d©n sù cÇn b¶o ®¶m nh÷ng yªu cÇu g×, néi dung cô thÓ cña nh÷ng yªu cÇu
®ã.
-ViÖc ký kÕt hîp ®ång d©n sù cÇn b¶o ®¶m c¸c yªu cÇu cô thÓ sau ®©y:
1.Yªu cÇu víi chñ thÓ giao kÕt hîp ®ång: Chñ thÓ tham gia ký kÕt hîp ®ång cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù. Hîp
®ång d©n sù sÏ v« hiÖu nÕu chñ thÓ giao kÕt kh«ng cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®Çy ®ñ. §ã lµ trêng hîp chñ
thÓ bÞ mÊt trÝ, bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù hoÆc ngêi cha thµnh niªn thùc hiÖn mµ theo quyÕt ®Þnh
cña ph¸p luËt hä kh«ng ®îc giao kÕt.
2.Yªu cÇu vÒ néi dung hîp ®ång d©n sù: Néi dung hîp ®ång d©n sù kh«ng ®îc tr¸i ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc x·
héi. §Ó hîp ®ång d©n sù cã hiÖu lùc ph¸p luËt th× môc ®Ých vµ néi dung cña hîp ®ång d©n sù kh«ng ®îc
tr¸i ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc x· héi, cô thÓ lµ kh«ng vi ph¹m vµo ®iÒu cÊm cña ph¸p luËt kh«ng x©m ph¹m
quyÒn vµ nghÜa vô hîp ®ång cña ngêi kh¸c, cña Nhµ níc, x· héi. Nh÷ng hîp ®ång nh»m trèn tr¸nh ph¸p luËt
hoÆc tr¸i ph¸p luËt lµ nh÷ng hîp ®ång cã môc ®Ých vµ néi dung kh«ng hîp ph¸p v× thÕ kh«ng lµm ph¸t sinh
hiÖu lùc ph¸p luËt cña hîp ®ång ®ã.
3.Yªu cÇu vÒ ý chÝ cña ngêi tham gia hîp ®ång. Ngêi tham gia hîp ®ång hoµn toµn tù nguyÖn bao gåm 2 yÕu
tè t¹o thµnh lµ tù do ý chÝ vµ bµy tá ý chÝ. Kh«ng cã hoÆc thiÕu mét trong hai yÕu tè ®ã hoÆc kh«ng thèng
nhÊt gi÷a hai yÕu tè còng kh«ng thÓ cã sù tù nguyÖn.
4.Yªu cÇu vÒ h×nh thøc hîp ®ång: HÝnh thøc cña hîp ®ång ph¶i phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

8
C©u 21. T¹i sao nãi quyÒn së h÷u lµ chÕ ®Þnh truyÒn thèng trung t©m cña LDS . QuyÒn së h÷u ®îc x¸c lËp
trªn nh÷ng c¨n cø nµo. Cho vÝ dô minh ho¹.
Víi ý nghÜa lµ mét chÕ ®Þnh ph¸p luËt, quyÒn së h÷u lµ tæng hîp c¸c quy ph¹m ph¸p luËt do Nhµ níc ban
hµnh ®iÒu chØnh quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi vÒ viÖc chiÕm h÷u vµ ®Þnh ®o¹t tµi s¶n.
QuyÒn së h÷u lµ chÕ ®Þnh truyÒn thèng, trung t©m cña LDS bëi c¸c c¬ së c¨n b¶n.
-Lµ mét chÕ ®Þnh ph¸p luËt, quyÒn së h÷u ra ®êi tõ khi cã Nhµ níc vµ nã lµ chÕ ®Þnh hiÖn diÖn ®Çu tiªn ë
tÊt c¶ BLDS cña c¸c quèc gia trªn thÕ giíi dï lµ ë thêi cæ ®¹i hay hiÖn ®¹i: Bé LuËt D©n sù La M·, Bé LuËt D©n
sù Ph¸p…
-ë ViÖt Nam, ngµy sau khi giµnh ®îc chÝnh quyÒn, chÝnh quyÒn nh©n d©n ®· quan t©m ngay ®Õn vÊn ®Ò
së h÷u, ra s¾c lÖnh b·i bá c¸c h×nh thøc së h÷u cña chÕ ®é thùc d©n phong kiÕn. Tõ ®ã ®Õn nay chÕ
®Þnh vÒ së h÷u kh«ng ngõng ®îc hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn.
-ChÕ ®Þnh quyÒn së h÷u chi phèi m¹nh mÏ c¸c chÕ ®Þnh kh¸c cña LuËt D©n sù. QuyÒn thõa kÕ lµ chÕ ®Þnh
cã c¬ së tõ quyÒn së h÷u. VÊn ®Ò së h÷u quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc thùc hiÖn c¸c quan hÖ ph¸p luËt d©n sù,
®Õn viÖc tham gia vµo c¸c hîp ®ång d©n sù, thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù.
QuyÒn së h÷u ®îc x¸c lËp dùa trªn c¸c c¨n cø sau ®©y:
1.QuyÒn së h÷u ®îc x¸c lËp dùa trªn c¨n cø hîp ®ång d©n sù hoÆc giao dÞch mét bªn. Hîp ®ång d©n sù lµ
tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn theo ®ã lµm dÞch chuyÓn quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n tõ chñ thÓ nµy sang chñ thÓ
kh¸c. VÝ dô: A b¸n cho B mét c¨n nhµ kÓ tõ thêi ®iÓm hîp ®ång mua b¸n cã hiÖu lùc c¨n nhµ trªn thuéc
quyÒn së h÷u cña B.
QuyÒn së h÷u còng ®îc x¸c lËp ®èi víi tµi s¶n chñ thÓ nhËn tõ tµi s¶n thõa kÕ theo di chóc. Tµi s¶n trong høa
thëng, c¸c cuéc thi gi¶i còng lµ c¨n cø x¸c lËp quyÒn së h÷u.
2.QuyÒn së h÷u x¸c lËp trªn c¨n cø ph¸p luËt.
-Di s¶n thõa kÕ theo ph¸p luËt. VÝ dô: A ®îc chia di s¶n thõa kÕ theo hµng thõa kÕ thø nhÊt th× di s¶n ®îc
chia cho A thuéc quyÒn së h÷u cña A.
-QuyÒn së h÷u x¸c lËp ®èi thu nhËp hîp ph¸p cã ®îc do ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh hîp ph¸p kÓ tõ thêi
®iÓm cã thu nhËp ®ã. VÝ dô: A b¸n toµn bé c¸ trong vô c¸ ®îc 100 triÖu ®ång tõ thêi ®iÓm nhËn tiÒn thanh
to¸n A cã quyÒn së h÷u sè tiÒn ®ã.
-X¸c lËp quyÒn së h÷u do c¸c sù kiÖn s¸p nhËp trén lÉn, chÕ biÕn t¹o nªn sù hîp nhÊt tµi s¶n cña nhiÒu chñ së
h÷u. VÝ dô: A vµ B cïng gãp mçi ngêi 50 triÖu ®ång ®Ó mua mét « t« t¶i. A vµ B lµ ®ång chñ së h÷u ®èi víi
« t« nµy.
-X¸c lËp quyÒn së h÷u do sù kiÖn kh«ng x¸c ®Þnh ®îc chñ së h÷u hoÆc do bÞ ch«n giÊu, ®¸nh r¬i, bá quªn.
-X¸c lËp quyÒn së h÷u do sù kiÖn gia sóc, gia cÇm bÞ thÊt l¹c vËt nu«i díi níc bÞ thÊt l¹c. VÝ dô: A b¾t ®îc mét
con bß l¹c, sau s¸u th¸ng kÓ tõ ngµy b¾t ®îc A cã quyÒn së h÷u nÕu nh ®· th«ng b¸o c«ng khai chiÕm h÷u
liªn tôc.
3.QuyÒn së h÷u tµi s¶n ®îc x¸c lËp theo nh÷ng c¨n cø kh¸c.
-X¸c lËp quyÒn së h÷u theo thêi hiÖu khi cã c¸c ®iÒu kiÖn do ph¸p luËt quy ®Þnh. Ngêi chiÕm h÷u, ngêi ®îc
quyÒn lîi vÒ tµi s¶n kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt nhng ngay t×nh, liªn tôc, c«ng khai trong thêi h¹n 10 n¨m ®èi
víi ®éng s¶n, 30 n¨m ®èi víi B§S th× trë thµnh chñ së h÷u tµi s¶n ®ã kÓ tõ thêi ®iÓm b¾t ®Çu chiÕm h÷u.
Tuy nhiªn quy ®Þnh vÒ thêi hiÖu kh«ng ¸p dông ®èi víi ngêi chiÕm h÷u tµi s¶n thuéc së h÷u toµn d©n.
-X¸c lËp quyÒn së h÷u th«ng qua ph¸n quyÕt cña Toµ ¸n hoÆc quyÕt ®Þnh cña c¬ quan Nhµ níc cã thÈm
quyÒn. VÝ dô: viÖc chia tµi s¶n theo quyÕt ®Þnh ly t©m cña Toµ ¸n…

C©u 22. Ph©n biÖt thõa kÕ theo di chóc víi thõa kÕ theo ph¸p luËt? Nh÷ng trêng hîp nµo ®îc hëng thõa kÕ
kh«ng phô thuéc vµo di chóc? T¹i sao?
#Thõa kÕ theo di chóc
-Thõa kÕ theo di chóc lµ viÖc dÞch chuyÓn di s¶n thõa kÕ cña ngêi ®· chÕt cho nh÷ng ngêi cßn sèng thÓ hiÖn
trong di chóc mµ hä ®Ó l¹i
*Sù dÞch chuyÓn quyÒn së h÷u
-Di s¶n ®îc dÞch chuyÓn theo ý chÝ cña c¸ nh©n thÓ hiÖn trong di chóc
*Ngêi thõa kÕ
-Ngêi ®îc chØ ra trong di chóc hîp ph¸p kh«ng kÓ quan hÖ th©n thuéc, hä hµng hay kh«ng.
-C¸ nh©n, c¬ quan, tæ chøc
*Tr×nh tù ¸p dông.
-Thõa kÕ theo di chóc ®îc thùc hiÖn tríc
#Thõa kÕ theo ph¸p luËt
-Thõa kÕ theo ph¸p luËt lµ ph¬ng thøc dÞch chuyÓn tµi s¶n tõ ngêi ®· chÕt cho ngêi kh¸c cßn sèng kh¸c theo
hµng thõa kÕ ®iÒu kiÖn vµ tr×nh tù thõa kÕ mµ ph¸p luËt ®· quy ®Þnh
*Sù dÞch chuyÓn quyÒn së h÷u
-DÞch chuyÓn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt lµ sù phãng ®o¸n ý chÝ cña ngêi ®Ó l¹i di s¶n.
*Ngêi thõa kÕ
-Ngêi cã quan hÖ th©n thuéc víi ngêi ®· chÕt
-ChØ cã thÓ lµ c¸ nh©n
*Tr×nh tù ¸p dông
-ChØ ¸p dông khi kh«ng cã di chóc kh«ng hîp ph¸p, c¸c trêng hîp thõa kÕ theo di chóc kh«ng ¸p dông ®îc
§iÒu672-BLDS quy ®Þnh "Nh÷ng ngêi sau ®©y vÉn ®îc hëng phÇn di s¶n b»ng hai phÇn ba suÊt cña mét ng-
êi thõa kÕ theo ph¸p luËt nÕu nh di s¶n chia theo ph¸p luËt, trong trêng hîp hä kh«ng ®îc ngêi lËp di chóc cho
di s¶n hoÆc chØ cho hëng phÇn di s¶n Ýt h¬n hai phÇn ba suÊt ®ã, trõ khi hä lµ nh÷ng ngêi tõ chèi hëng di
s¶n hoÆc hä lµ nh÷ng ngêi kh«ng cã quyÒn hëng di s¶n theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu 645 hoÆc kho¶n 1 ®iÒu 646
cña Bé LuËt nµy.
1.Con cha thµnh niªn, cha, mÑ, vî, chång.
2.Con ®· thµnh niªn mµ kh«ng cã kh¶ n¨ng lao ®éng".
Ph¸p luËt quy ®Þnh nh÷ng trêng hîp trªn ®îc hëng thõa kÕ kh«ng phô thuéc vµo di chóc v× râ rµng ®©y lµ
nh÷ng ngêi th©n thiÕt nhÊt cña ngêi chÕt cÇn ®îc b¶o vÖ quyÒn lîi Ých hîp ph¸p vµ ph¸p luËt kh«ng cho
phÐp ngêi ®Ó l¹i di s¶n trèn tr¸nh tr¸ch nhiÖm cña m×nh ®èi víi ngêi ®ã.

9
C©u 23. Ph©n tÝch c¸c kh¸i niÖm hîp ®ång D©n sù, nghÜa vô D©n sù, tr¸ch nhiÖm D©n sù, mèi quan hÖ
gi÷a c¸c kh¸i niÖm, cho vÝ dô minh ho¹.
NghÜa vô D©n sù lµ viÖc mµ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× mét hoÆc nhiÒu chñ thÓ (gäi lµ ngêi cã nghÜa
vô) ph¶i lµm mét c«ng viÖc hoÆc kh«ng ®îc lµm mét viÖc v× lîi Ých cña mét hoÆc nhiÒu chñ thÓ kh¸c (gäi lµ
ngêi cã quyÒn).
NghÜa vô D©n sù lµ mét quan hÖ ph¸p luËt d©n sù. Nã cã ®Çy ®ñ c¶ 3 yÕu tè: Chñ thÓ, kh¸ch thÓ, vµ néi
dung quan hÖ.
-Chñ thÓ cña nghÜa vô d©n sù lµ nh÷ng ngêi mµ gi÷a hä tån t¹i mét quan hÖ nghÜa vô. C¸c chñ thÓ cña
nghÜa vô d©n sù bao gåm: C¸ nh©n, Ph¸p nh©n, Hé gia ®×nh, Tæ hîp t¸c, Nhµ níc CHXHCNVN.
+Trong quan hÖ nghÜa vô d©n sù cã thÓ cã nhiÒu ngêi tham gia nhng ph¶i cã Ýt nhÊt lµ 2 ngêi chia lµm 2 bªn
chñ thÓ cã quyÒn lîi ®èi lËp.
+Quan hÖ nghÜa vô lµ quan hÖ ®èi nh©n.
-Kh¸ch thÓ cña nghÜa vô d©n sù lµ hµnh vi mµ quyÒn yªu cÇu cña chñ thÓ quyÒn vµ nghÜa vô cña chñ thÓ
nghÜa vô nh»m vµo.
Trong kh¸ch thÓ cña nghÜa vô d©n sù th× ®èi tîng lµ quan träng. §èi tîng cña nghÜa vô d©n sù lµ tµi s¶n,
c«ng viÖc ph¶i lµm hoÆc kh«ng ®îc lµm.
§èi tîng cña nghÜa vô ph¶i cã c¸c ®iÒu kiÖn:
-§èi tîng cña nghÜa vô ph¶i ®îc chØ ®Þnh chÝnh x¸c.
-ChØ nh÷ng tµi s¶n cã thÓ ®em giao dÞch ®îc vµ nh÷ng c«ng viÖc cã thÓ thùc hiÖn ®îc mµ ph¸p luËt kh«ng
cÊm, kh«ng tr¸i ®¹o ®øc x· héi míi lµ ®èi tîng cña nghÜa vô d©n sù.
2.Hîp ®ång d©n sù.
Lµ sù tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn vÒ viÖc x¸c lËp thay ®æi hoÆc chÊm døt quyÒn nghÜa vô d©n sù.
C¸c yÕu tè cèt lâi cña hîp ®ång d©n sù.
-Sù tho¶ thuËn cña c¸c bªn.
-Nh»m ph¸t sinh mét hËu qu¶ ph¸p lý nhÊt ®Þnh ®ã lµ sù ph¸t sinh, thay ®æi hoÆc chÊm døt nh÷ng quyÒn
vµ nghÜa vô d©n sù gi÷a hai bªn.
-Néi dung cña hîp ®ång d©n sù chÝnh lµ tæng hîp c¸c quyÒn vµ nghÜa vô mµ c¸c bªn ®· tho¶ thuËn ®Ó liªn
kÕt c¸c chñ thÓ l¹i víi nhau, nã ®îc thÓ hiÖn cô thÓ b»ng c¸c ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång.
Hîp ®ång d©n sù cã thÓ x¸c lËp b»ng c¸c h×nh thøc kh¸c nhau tuú theo tÝnh chÊt, néi dung cña hîp ®ång.
-Hîp ®ång miÖng.
-Hîp ®ång b»ng v¨n b¶n.
-Hîp ®ång b»ng hµnh vi.
3.Tr¸ch nhiÖm d©n sù.
Lµ c¸c biÖn ph¸p cã tÝnh chÊt cìng chÕ ®îc ¸p dông nh»m kh«i phôc t×nh tr¹ng ban ®Çu cña mét quyÒn d©n
sù bÞ vi ph¹m tr¸ch nhiÖm d©n sù xuÊt hiÖn khi cã hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt mµ biÓu hiÖn cô thÓ lµ kh«ng
thùc hiÖn, thùc hiÖn kh«ng ®óng, kh«ng ®Çy ®ñ nghÜa vô cña ngêi cã nghÜa vô d©n sù. Tr¸ch nhiÖm d©n
sù chñ yÕu thÓ hiÖn tån t¹i chñ yÕu díi h×nh thøc ph¹t vµ båi thêng thiÖt h¹i.
C¸c kh¸i niÖm trªn cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau.
-Hîp ®ång d©n sù lµ c¨n cø ph¸t sinh ra nghÜa vô d©n sù trong c¸c c¨n cø lµm ph¸t sinh nghÜa vô d©n sù
th× hîp ®ång d©n sù lµ c¨n cø phæ biÕn nhÊt. VÝ dô: A vµ B giao kÕt hîp ®ång mua b¸n tµi s¶n. Khi hîp
®ång cã hiÖu lùc A cã nghÜa vô giao tµi s¶n ®· tho¶ thuËn cho B; B cã nghÜa vô thanh to¸n tiÒn.
-NghÜa vô d©n sù lµ c¬ së ®Ó tån t¹i hîp ®ång d©n sù. Hîp ®ång d©n sù lµ sù tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn
nh»m lµm ph¸t sinh thay ®æi hoÆc chÊm døt quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù. Néi dung cña hîp ®ång d©n sù lµ
tæng hîp c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn. Nh vËy nghÜa vô lµ thµnh tè ®Ó cÊu thµnh nªn hîp ®ång.
-Tr¸ch nhiÖm d©n sù ®ãng vai trß nh mét ph¬ng tiÖn b¶o ®¶m b»ng ph¸p luËt, b»ng Nhµ níc cho viÖc thùc
hiÖn ®óng nghÜa vô d©n sù vµ hîp ®ång d©n sù. Nã sÏ xuÊt hiÖn khi cã sù vi ph¹m nghÜa vô, vi ph¹m hîp
®ång d©n sù.

C©u 24. Nªu kh¸i niÖm hîp ®ång d©n sù. Ph©n biÖt hîp ®ång d©n sù víi hîp ®ång kinh tÕ.
Hîp ®ång d©n sù lµ sù tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn nh»m lµm ph¸t sinh, thay ®æi hoÆc chÊm døt quyÒn vµ
nghÜa vô d©n sù.
§Ó ph©n biÖt hîp ®ång d©n sù víi hîp ®ång kinh tÕ chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh néi hµm cña kh¸i niÖm.
Hîp ®ång kinh tÕ lµ sù tho¶ thuËn b»ng v¨n b¶n, tµi liÖu giao dÞch gi÷a c¸c bªn ký kÕt vÒ viÖc thùc hiÖn
c«ng viÖc s¶n xuÊt, trao ®æi hµng ho¸, dÞch vô, nghiªn cøu øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c¸c tho¶
thuËn kh¸c cã môc ®Ých kinh doanh víi sù quy ®Þnh râ rµng quyÒn vµ nghÜa vô mçi bªn ®Ó x©y dùng vµ
thùc hiÖn kÕ ho¹ch cña m×nh. Hîp ®ång kinh tÕ ®îc ký kÕt nh»m môc ®Ých kinh doanh kiÕm lêi.
Chóng ta cã thÓ ph©n biÖt hîp ®ång d©n sù víi hîp ®ång kinh tÕ trªn mét sè tiªu chÝ c¬ b¶n.
1.Chñ thÓ hîp ®ång.
-Chñ thÓ cña hîp ®ång d©n sù lµ c¸c chñ thÓ cña LuËt D©n sù: C¸ nh©n, ph¸p nh©n, hé gia ®×nh, tæ hîp
t¸c.
-Chñ thÓ cña hîp ®ång kinh tÕ chñ yÕu lµ c¸c ph¸p nh©n. Trong mèi quan hÖ hîp ®ång kinh tÕ cã Ýt nhÊt mét
bªn ph¶i lµ ph¸p nh©n cßn bªn kia cã thÓ lµ ph¸p nh©n, c¸ nh©n cã ®¨ng ký kinh doanh theo quy ®Þnh cña
ph¸p luËt. Quan ®iÓm nhiÒu LuËt gia cho r»ng c¬ së ®Ó ph©n biÖt hîp ®ång d©n sù vµ hîp ®ång kinh tÕ
mµ chñ thÓ tham gia. NÕu mét hîp ®ång chñ thÓ lµ 2 doanh nghiÖp th× hîp ®ång ®ã lµ hîp ®ång kinh tÕ.
2.Môc ®Ých x¸c lËp, thùc hiÖn hîp ®ång.
Môc ®Ých cña viÖc x¸c lËp, thùc hiÖn hîp ®ång chÝnh lµ lîi Ých mµ c¸c bªn mong muèn ®¹t ®îc khi tham gia
hîp ®ång.
Môc ®Ých cña hîp ®ång d©n sù lµ môc ®Ých tiªu dïng (chñ yÕu).
Môc ®Ých cña hîp ®ång kinh tÕ lµ s¶n xuÊt kinh doanh, thu lîi nhuËn.

C©u 25. So s¸nh nghÜa vô d©n sù vµ tr¸ch nhiÖm d©n sù.

#Tr×nh bµy kh¸i niÖm nghÜa vô d©n sù vµ tr¸ch nhiÖm d©n sù
-kh¸i niÖm nghÜa vô d©n sù

10
NghÜa vô D©n sù lµ viÖc mµ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× mét hoÆc nhiÒu chñ thÓ (gäi lµ ngêi cã nghÜa
vô) ph¶i lµm mét c«ng viÖc hoÆc kh«ng ®îc lµm mét viÖc v× lîi Ých cña mét hoÆc nhiÒu chñ thÓ kh¸c (gäi lµ
ngêi cã quyÒn).
NghÜa vô D©n sù lµ mét quan hÖ ph¸p luËt d©n sù. Nã cã ®Çy ®ñ c¶ 3 yÕu tè: Chñ thÓ, kh¸ch thÓ, vµ néi
dung quan hÖ.
-kh¸i niÖm tr¸ch nhiÖm d©n sù
Tr¸ch nhiÖm d©n sù lµ c¸c biÖn ph¸p cã tÝnh chÊt cìng chÕ ®îc ¸p dông nh»m kh«i phôc t×nh tr¹ng ban ®Çu
cña mét quyÒn d©n sù bÞ vi ph¹m tr¸ch nhiÖm d©n sù xuÊt hiÖn khi cã hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt mµ biÓu
hiÖn cô thÓ lµ kh«ng thùc hiÖn, thùc hiÖn kh«ng ®óng, kh«ng ®Çy ®ñ nghÜa vô cña ngêi cã nghÜa vô d©n
sù. Tr¸ch nhiÖm d©n sù chñ yÕu thÓ hiÖn tån t¹i chñ yÕu díi h×nh thøc ph¹t vµ båi thêng thiÖt h¹i.
#So s¸nh hai kh¸i niÖm:
1.Gièng nhau:
-NghÜa vô d©n sù vµ tr¸ch nhiÖm d©n sù lµ quan hÖ ph¸p luËt d©n sù, nghÜa lµ nã cã ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè
chñ thÓ, kh¸ch thÓ vµ néi dung quan hÖ.
-NghÜa vô d©n sù vµ tr¸ch nhiÖm d©n sù ®Òu x¸c ®Þnh râ chñ thÓ quyÒn, chñ thÓ nghÜa vô.
2.Kh¸c nhau:
*C¨n cø ph¸t sinh: NghÜa vô d©n sù ph¸t sinh trªn c¸c c¨n cø c¬ b¶n sau ®©y:
-Hîp ®ång d©n sù.
-Hµnh vi ph¸p lý ®¬n ph¬ng.
-ChiÕm h÷u, sö dông, ®îc lîi vÒ tµi s¶n kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt.
-G©y thiÖt h¹i do hµnh vi tr¸i ph¸p luËt.
-Thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn.
-Tr¸ch nhiÖm d©n sù lu«n ph¸t sinh trªn c¬ së hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt, vi ph¹m hîp ®ång.
*TÝnh chÊt:
-NghÜa vô d©n sù thùc chÊt lµ quan hÖ gi÷a chñ thÓ quyÒn vµ chñ thÓ nghÜa vô.
-Tr¸ch nhiÖm d©n sù liªn quan ®Õn mËt thiÕt ®Õn nghÜa vô sù cìng chÕ Nhµ níc lµ sù thùc hiÖn chÕ tµi cña
Nhµ níc ®èi víi hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt th«ng qua c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn.
Tr¸ch nhiÖm d©n sù lµ quan hÖ ®Æc biÖt gi÷a Nhµ níc vµ chñ thÓ vi ph¹m ph¸p
luËt.
*C¬ së :
-Chñ thÓ tham gia quan hÖ d©n sù ®¬ng nhiªn ph¸t sinh quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù.
-C¬ së ®Ó truy cøu tr¸ch nhiÖm d©n sù lµ quyÕt ®Þnh cã hiÖu lùc cña c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn.
Tãm l¹i cã thÓ thÊy ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n nhÊt gi÷a tr¸ch nhiÖm d©n sù vµ nghÜa vô d©n sù lµ sù hiÖn
diÖn cña c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn trong tr¸ch nhiÖm d©n sù nhng ë nghÜa vô d©n sù chØ cã chñ thÓ
quyÒn vµ nghÜa vô.

C©u 26. Ph©n biÖt tr¸ch nhiÖm d©n sù trong quan hÖ nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm d©n sù ngoµi hîp ®ång.
1.Chñ thÓ quyÒn vµ chñ thÓ nghÜa vô.
-Tr¸ch nhiÖm d©n sù trong quan hÖ nghÜa vô ph¸t sinh trong trêng hîp gi÷a hai bªn cã quan hÖ nghÜa vô,
mét bªn do kh«ng thùc hiÖn, thùc hiÖn kh«ng ®óng, kh«ng ®Çy ®ñ nghÜa vô mµ ¶nh hëng ®Õn quyÒn lîi
Ých hîp ph¸p cña bªn kia.
-Tr¸ch nhiÖm d©n sù ngo¹i hîp ®ång ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù lµ ngêi cã hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt kh«ng
cã quan hÖ nghÜa vô, quan hÖ hîp ®ång ®· ®îc x¸c ®Þnh tríc.
2.C¬ së ph¸t sinh.
-Tr¸ch nhiÖm d©n sù trong quan hÖ nghÜa vô ph¸t sinh trªn c¬ së vi ph¹m nghÜa vô hîp ®ång.
-Tr¸ch nhiÖm d©n sù ngoµi hîp ®ång ph¸t sinh trªn c¬ së vi ph¹m ph¸p luËt.
3.Lçi.
- Tr¸ch nhiÖm d©n sù trong quan hÖ nghÜa vô lçi lµ yÕu tè ®Ó quy tr¸ch nhiÖm.
-Tr¸ch nhiÖm d©n sù ngoµi hîp ®ång lçi lµ yÕu tè ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é tr¸ch nhiÖm.
4.ChÕ tµi:
-ChÕ tµi tr¸ch nhiÖm d©n sù trong quan hÖ nghÜa vô ®· ®îc Ên ®Þnh, x¸c ®Þnh tríc trong c¸c hîp ®ång d©n
sù (dù liÖu tríc).
-ChÕ tµi tr¸ch nhiÖm d©n sù ngoµi hîp ®ång lµ sù tho¶ thuËn cha cã sù dù liÖu tríc.

C©u 27. Ph©n biÖt n¨ng lùc chñ thÓ cña c¸ nh©n víi ph¸p nh©n, hé gia ®×nh.
1.Ph¹m vi.
-N¨ng lùc chñ thÓ cña c¸ nh©n lµ n¨ng lùc tæng hîp nghÜa lµ c¸ nh©n cã quyÒn tham gia vµo mäi quan hÖ
ph¸p luËt d©n sù, mäi giao dÞch d©n sù.
-N¨ng lùc chñ thÓ cña ph¸p nh©n, hé gia ®×nh lµ n¨ng lùc chuyªn biÖt. Ph¸p nh©n chØ ®îc phÐp tham gia
vµo quan hÖ ph¸p luËt d©n sù, phï hîp víi môc ®Ých ho¹t ®éng quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ.
-Hé gia ®×nh tham gia vµo quan hÖ sö dông ®Êt vay vèn Ng©n hµng ®Ó s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng nghiÖp.
2.Qu¸ tr×nh h×nh thµnh.
-N¨ng lùc chñ thÓ cña c¸ nh©n kh«ng ®Çy ®ñ khi ®îc sinh ra, cô thÓ lµ khi sinh ra c¸ nh©n chØ cã n¨ng lùc
ph¸p luËt mµ cha cã NLHV.
-Ph¸p nh©n, hé gia ®×nh n¨ng lùc chñ thÓ cã ®Çy ®ñ khi h×nh thµnh n¨ng lùc ph¸p luËt vµ n¨ng lùc hµnh vi
®îc h×nh thµnh ®ång thêi víi nhau.
3.TÝnh æn ®Þnh.
-N¨ng lùc chñ thÓ cña c¸ nh©n ®îc æn ®Þnh, x¸c ®Þnh cô thÓ kh«ng thay ®æi.
-N¨ng lùc chñ thÓ cña ph¸p nh©n cã thÓ thay ®æi theo môc ®Ých ho¹t ®éng.

C©u 28: Tr×nh bµy kh¸i niÖm vµ ®èi tîng cña nghÜa vô d©n sù nghÜa vô d©n sù ph¸t sinh vµ chÊm døt
trong nh÷ng trêng hîp nµo?

11
*NghÜa vô d©n sù lµ viÖc mµ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× mét hoÆc nhiÒu chñ thÓ (gäi lµ ngêi cã
nghÞa vô ) ph¶i lµm mét c«ng viÖc hoÆc kh«ng ®îc lµm mét c«ng viÖc v× lîi Ých cña mét hoÆc nhiªï chñ thÓ
gäi kh¸c (gäi lµ ngêi cã quyÒn)
Theo luËt d©n sù th× ®èi tîng cña nghÜa vô d©n sù cã thÓ lµ tµi s¶n (gåm vËt cã thùc, tiÒn, c¸c giÊy tê trÞ
gi¸ ®îc b»ng tiÒn vµ c¸c quyÒn tµi s¶n); c«ng viÖc ph¶i lµm vµ c«ng viÖc kh«ng ph¶i lµm
§èi tîng cña nghÜa vô ph¶i ®îc chØ ®Þnh ®Ých x¸c
§èi tîng ph¶i lµ nh÷ng tµi s¶n cã thÓ ®em giao dÞch ®îc hay nh÷ng c«ng viÖc cã thÓ thÓ hiÖn ®îc mµ ph¸p
luËt kh«ng cÊm, kh«ng tr¸i ®¹o ®øc x· héi.
NghÜa vô d©n sù ph¸t sinh dùa trªn nh÷ng c¨n cø ( §iÒu 286)
1.Hîp ®ång d©n sù:
2.Hµnh vi ®¬n ph¬ng: lµ hµnh vi thÓ hiÖn ý chÝ cña mét bªn chñ thÓ víi môc ®Ých lµ ®æi lÊy mét hµnh vi
hay mét c«ng viÖc cô thÓ mµ kh«ng cÇn bªn kia ph¶i cam kÕt, nÕu sù thÓ hiÖn ý chÝ ®ã cã kÌm theo mét sè
®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, th× chØ khi nµo nh÷ng ngêi kh¸c thùc hiÖn ®óng c¸c ®iÒu kiÖn ®ã míi lµm ph¸t sinh
nghÜa vô gi÷a c¸c bªn.
3.ChiÕm h÷u sö dông, ®îc lîi vÒ tµi s¶n kh«ng c¨n cø ph¸p luËt.
Lo¹i nghÜa vô h×nh thùc tõ c¨n cø nµy xuÊt hiÖn khi cã sù v¾ng mÆt viÖc tho¶ thuËn ý chÝ cña c¶ hai bªn, c¶
bªn cã quyÒn lÉn bªn cã nghÜa vô ®Òu kh«ng thÓ hiÖn ý chÝ vµ kh«ng cã c¬ së ph¸p lý cho bªn cã nghÜa vô
hëng thô c¸c lîi Ých mµ bªn cã nghÜa vô cã ®îc ( VÝ dô: mua nhÇm tµi s¶n do kÎ trém b¸n l¹i) nghÜa vô hoµn
tr¶ do ®îc lîi vÒ tµi s¶n kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt ph¸t sinh kÓ tõ khi ngêi ®îc lîi cã kho¶n lîi ®ã trong tay. Tõ
thêi ®iÓm ®ã biÕt hoÆc biÐt viÖc ®îc lîi, th× ph¶i hoµn tr¶ kho¶n lîi mµ m×nh thu ®îc.
4.G©y thiÖt h¹i do hµnh vi tr¸i ph¸p luËt: lo¹i nghÜa vô ph¸t sinh tõ c¨n cø nµy cßn gäi lµ tr¸ch nhiÖm båi thêng
thiÖt h¹i ngoµi hîp ®ång bëi v× nã xuÊt hiÖn cã sù v¾ng mÆt ý chÝ cña c¶ hai bªn vµ hµnh vi lµm ph¸t sinh
thiÖt h¹i ph¶i lµ hµnh vi tr¸i ph¸p luËt (VÝ dô: Båi thêng thiÖt h¹i tai n¹n giao th«ng do l¸i xe phãng nhanh vît
Èu)
5.Thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn: cã thÓ nãi thùc hiªn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn lµ mét d¹ng cô
thÓ cña hµnh vi ph¸p lý ®¬n ph¬ng ®ã lµ viÖc mét ngêi kh«ng cã nghÜa vô thùc hiÖn c«ng viÖc, nhng ®· tù
nguyÖn thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã v× lîi Ých cña ngêi kh¸c khi ngêi cã c«ng viÖc ®îc thùc hiÖn kh«ng biÕt hoÆc
biÕt mµ kh«ng ph¶n ®èi
6. Nh÷ng c¨n cø kh¸c do ph¸p luËt quy ®Þnh
*nghÜa vô d©n sù chÊm døt dùa trªn nh÷ng c¨n cø
BLDS tõ ®iÒu 380-393 quy ®Þnh c¨n cø chÊm døt nh÷ng vô d©n sù
1.nghÜa vô ®îc hoµn thµnh
2.Theo tho¶ thuËn cña c¸c bªn
3.Bªn cã quyÒn miÔn viÖc thùc hiÖn nghÜa vô
4.nghÜa vô ®îc thay thÕ b»ng nh÷ng vô d©n sù kh¸c
5.nghÜa vô ®îc bï trõ
6.Bªn cã quyÒn vµ bªn cã nghÜa vô hoµ nhËp lµm mét
7.nh÷ng vô d©n sù chÊm døt khi thêi h¹n khëi kiÖn ®· kÕt thøc
8.nh÷n vô d©n sù chÊm døt khi mét bªn trong quan hÖ nghÜa vô chÕt
9.nh÷ng vô d©n sù chÊm døt khi ®èi tîng lµ vËt ®Æc dÞnh kh«ng cßn
10.chÊm døt nghÜa vô trong trêng hîp ph¸ s¶n

C©u 29: Tr¸ch nhiÖm d©n sù lµ g×? ph©n biÖt tr¸ch nhiÖm d©n sù trong quan hÖ nghÜa vô d©n sù vµ tr¸ch
nhiÖm d©n sù ngoµi hîp ®ång
*Tr¸ch nhiÖm d©n sù lµ c¸c biÖn ph¸p cã tÝnh chÊt cìng chÕ ®îc ¸p dông nh»m kh«i phôc t×nh tr¹ng ban ®Çu
cña mét quyÒn d©n sù bÞ vi ph¹m. tr¸ch nhiÖm d©n sù xuÊt hiÖn khi cã hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt mµ biÓu
hiÖn cô thÓ lµ viÖc kh«ng thùc hiÖn.
*Tr¸ch nhiÖm d©n sù bao giê còng liªn quan ®Õn tµi s¶n, cô thÓ lµ bªn vi ph¹m nghÜa vô ph¶i bï ®¾p cho
bªn bÞ vi ph¹m nh÷ng lîi Ých v/c nhÊt ®Þnh.
1.Chñ thÓ quyÒn vµ chñ thÓ nghÜa vô.
-Tr¸ch nhiÖm d©n sù trong quan hÖ nghÜa vô ph¸t sinh trong trêng hîp gi÷a hai bªn cã quan hÖ nghÜa vô,
mét bªn do kh«ng thùc hiÖn, thùc hiÖn kh«ng ®óng, kh«ng ®Çy ®ñ nghÜa vô mµ ¶nh hëng ®Õn quyÒn lîi
Ých hîp ph¸p cña bªn kia.
-Tr¸ch nhiÖm d©n sù ngo¹i hîp ®ång ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù lµ ngêi cã hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt kh«ng
cã quan hÖ nghÜa vô, quan hÖ hîp ®ång ®· ®îc x¸c ®Þnh tríc.
2.C¬ së ph¸t sinh.
-Tr¸ch nhiÖm d©n sù trong quan hÖ nghÜa vô ph¸t sinh trªn c¬ së vi ph¹m nghÜa vô hîp ®ång.
-Tr¸ch nhiÖm d©n sù ngoµi hîp ®ång ph¸t sinh trªn c¬ së vi ph¹m ph¸p luËt.
3.Lçi.
- Tr¸ch nhiÖm d©n sù trong quan hÖ nghÜa vô lçi lµ yÕu tè ®Ó quy tr¸ch nhiÖm.
-Tr¸ch nhiÖm d©n sù ngoµi hîp ®ång lçi lµ yÕu tè ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é tr¸ch nhiÖm.
4.ChÕ tµi:
-ChÕ tµi tr¸ch nhiÖm d©n sù trong quan hÖ nghÜa vô ®· ®îc Ên ®Þnh, x¸c ®Þnh tríc trong c¸c hîp ®ång d©n
sù (dù liÖu tríc).
-ChÕ tµi tr¸ch nhiÖm d©n sù ngoµi hîp ®ång lµ sù tho¶ thuËn cha cã sù dù liÖu tríc.
*Trong mét sè trêng hîp, tr¸ch nhiÖm d©n sù kh«ng ¸p dông trùc tiÕp ®èi víi vi ph¹m
+Tr¸ch nhiÖm d©n sù do vi ph¹m nghÜa vô
-TiÕp tôc thùc hiÖn nghÜa vô
-Båi thêng thiÖt h¹i
+cã hµnh vi tr¸i ph¸p luËt chØ ph¸t sinh khi cã hµnh vi tr¸i ph¸p luËt vµ chØ ¸p dông ®èi víi ngêi thùc hiÖn
hµnh vi ®ã, cô thÓ lµ khi bªn cã nghÜa vô kh«ng thùc hiÖn, kh«ng ®óng, kh«ng ®Çy ®ñ th× ph¶i båi
thêng thiÖt h¹i v× ®ã lµ nh÷ng c«ng viÖc ph¶i lµm mµ c¸c bªn ®· cam kÕt víi nhau hoÆcdo ph¸p luËt x¸c
®Þnh vµ b¶o vÖ.
+Cã thiÖt h¹i x¶y ra trong thùc tÕ: §©y lµ yÕu tè b¾t buéc ®Ó xem xÐt tr¸ch nhiÖm båi thêng .ThiÖt h¹i x¶y
ra do vi ph¹m nghÜa vô d©n sù trªn thùc tÕ bao gåm:

12
-Tµi s¶n bÞ h háng mÊt m¸t.
-Mèi quan hÖ nh©n qu¶ gi÷a hµnh vi vi ph¹m vµ thiÖt h¹i thùc tÕ.
-Hµnh vi vi ph¹m lµ nguyªn nh©n trùc tiÕp cña thiÖt h¹i thùc tÕ x¶y ra vµ chØ khi thiÖt h¹i x¶y ra lµ hËu qu¶
tÊt yÕu cña hµnh vi vi ph¹m th× ngêi vi ph¹m míi ph¶i g¸nh chÞu tr¸ch nhiÖm b×nh thêng.
+Lçi cña ngêi vi ph¹m: lµ mét trong nh÷ng c¨n cø c¬ b¶n ®Ó xem xÐt tr¸ch nhiÖm d©n sù. Lçi ®îc hiÓu lµ
viÖc mét ngêi cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®Çy ®ñ, tøc lµ cã kh¶ n¨ng hiÒu vµ lµm chñ hµnh vi mµ vÉn thùc
hiÖn hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt th× ®îc coi lµ cã lçi ( Lçi cè ý vµ lçi v« ý)+Tr¸ch nhiÖm b×nh thêng thiÖt h¹i
ngoµi hîp ®ång.
-Hµnh vi g©y thiÖt h¹i lµ hµnh vi tr¸i ph¸p luËt: Hµnh vi g©y ra nh÷ng thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt lÉn tinh thÇn ph¶i
lµ hµnh vi tr¸i ph¸p luËt chñ thÓ g©y ra thiÖt h¹i lÏ ra kh«ng ®îc thùc hiÖn hµnh vi ®ã nhng l¹i cè t×nh thùc
hiÖn hoÆc v« ý thùc hiÖn cã nh÷ng hµnh vi tuy g©y ra thiÖt h¹i cho nh÷ng ngêi kh¸c nhng l¹i kh«ng ph¶i
chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù bëi v× ngêi ®ã thùc hiÖn nh÷ng hµnh vi nµy theo mÖnh lÖnh cña c¬ quan nhµ níc
cã thÈm quyÒn.
-Cã thiÖt h¹i x¶y ra:
+ThiÖt h¹i vÒ tÝnh m¹ng søc khoÎ dÉn ®Õn thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt.
+ThiÖt h¹i vÒ danh dù nh©n phÈm thiÖt h¹i vÒ tÝnh m¹ng, søc khoÎ, vËt chÊt.
+ThiÖt h¹i vÒ tµi s¶n.
+Ph¶i cã quan hÖ nh©n qu¶ gi÷a hµnh vi tr¸i ph¸p luËt vµ thiÖt h¹i thùc tÕ x¶y ra thiÖt h¹i x¶y ra ph¶i lµ kÕt
qu¶ cña hµnh vi tr¸i ph¸p luËt, ngîc l¹i hµnh vi tr¸i ph¸p luËt ph¶i lµ nguyªn nh©n trùc tiÕp chñ yÕu dÉn ®Õn
hËu qu¶ lµ thiÖt h¹i.
§Þnh nghÜa: Tr¸ch nhiÖm båi thêng ngoµi hîp ®éng: Tr¸ch nhiÖm båi thêng thiÖt h¹i ngoµi hîp ®ång chÝnh lµ
hËu qu¶ vËt chÊt bÊt lîi mµ Nhµ níc buéc c¸c bªn cã hµnh vi tr¸i ph¸p luËt g©y thiÖt h¹i ph¶i g¸nh chÞu, biÓu
hiÖn cô thÓ b»ng viÖc bªn g©y thiÖt h¹i ph¶i båi thêng thiÖt h¹i mét kho¶n tiÒn hay tµi s¶n nhÊt ®Þnh theo
quy ®Þnh cña ph¸p luËt hoÆc theo tho¶ thuËn cña hai bªn.
Môc ®Ých cña tr¸ch nhiÖm d©n sù ngoµi hîp ®ång lµ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi cã lîi Ých hîp ph¸p bÞ x©m
ph¹m ®îc kh«i phôc l¹i t×nh tr¹ng ban ®Çu cña tµi s¶n hoÆc ®èi víi nh÷ng lîi Ých kh«ng thÓ kh«i phôc ®îc
(danh dù, nh©n phÈm) th× ®îc bï ®¾p phÇn nµo nh÷ng tæn thÊt do hµnh vi tr¸i ph¸p luËt g©y ra.

CÊu 30: Di chóc lµ ? Ngêi nµo cã quyÒn lËp di chóc, ngêi lËp di chóc cã quyÒn g×?
*Di chóc lµ viÖc thÓ hiÖn ý chÝ cña c¸ nh©n nh»m chuyÓn tµi s¶n cña m×nh cho ngêi kh¸c sau khi chÕt.
*Ngêi cã quyÒn lËp di chóc:
Ngêi lËp di chóc lµ ngêi th«ng qua di chóc ®Þnh ®o¹t tµi s¶n cña m×nh cho ngêi kh¸c sau khi chÕt. Ngêi lËp di
chøc ph¶i lµ ngêi cã ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn lËp di chóc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt
-Ngêi ®· thµnh niªn, kh«ng m¨c bÖnh t©m thÇn hoÆc c¸c bÖnh kh¸c mµ kh«ng thÓ nhËn thøc hoÆc lµm chñ
®ù¬c hµnh vi cña m×nh
-ngêi ®ñ 15 ®Õn díi 18 tuæi cã thÓ lËp di chóc nÕu ®îc cha mÑ hoÆc ngêi gi¸m hé ®ång ý. ViÖc ®ång ý nµy
lµ cÇn thiÕt nhng viÖc ®ång ý chØ trong viÖc lËp di chóc chø kh«ng ph¶i néi dung di chóc v× hä cã quyÒn
®Þnh ®o¹t tµi s¶n riªng cña hä, nhng viÖc ®Þnh ®o¹t ®ã kh«ng ®îc tr¸i ph¸p luËt vµ ®Æc ®iÓm x· héin.
*Ngêi lËp di chøc cã quyÒn
1.chØ ®Þnh ngêi thõa kÕ, truÊt quyÒn hëng di s¶n thõa kÕ. Hä cã quyÒn ®Ó l¹i tµi s¶n cho bÊt cø c¸ nh©n
c¬ quan tæ chøc nµo, ë diÖn trong hay ngoµi diÖn thõa kÕ. Cã thÓ truÊt quyÒn hëng di s¶n cña nh÷ng ngêi
thõa kÕ theo ph¸p luËt mµ kh«ng cÇn nªu râ lý do cña viÖc truÊt quyÒn ®ã. Cã thÓ chØ râ tªn ngêi bÞ truÊt
quyÒn thõa kÕ hoÆc in lÆng bá qua b»ng c¸ch ®Þnh ®o¹t toµn bé tµi s¶n cña m×nh cho ngêi kh¸c mµ bá
quªn ngêi trong diÖn thõa kÕ.
2.ph©n ®Þnh phÇn di s¶n cho tõng ngêi thõa kÕ. Cã thÓ chØ ®Þnh ngêi thõa kÕ vµ tµi s¶n cô thÓ mµ hä ®îc
hëng, cã thÓ chØ ®Þnh phÇn mµ ngêi thõa kÕ ®îc hëng trong tæng sè di s¶n. nÕu hä chØ ®Þnh nh÷ng ngêi
thõa kÕ mµ kh«ng nãi râ phÇn hä ®îc hëng th× c¸c phÇn cña nh÷ng ngêi thõa kÕ nµy ®îc sang ®o¸n lªn
b»ng nhau.
3.Dµnh mét phÇn tµi s¶n trong khèi di s¶n ®Ó ®i tÆng thê cóng
4.giao nghÜa vô cho ngëi thõa kÕ trong ph¹m vi di s¶n. ngêi thõa kÕ ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô tµi s¶n do ngêi
®Ó l¹i di s¶n thõa kÕ ®· giao trong ph¹m vi di s¶n ®· nhËn
5.chØ ®Þnh ngêi di chóc, qu¶n lý di s¶n, ph©n chia di s¶n
6.ngêi lËp di chóc cã quyÒn söa ®æi, bæ sung, thay thÕ, huû bá di chóc

C©u 31: §Ó trë thµnh chñ thÓ cña quan hÖ ph¸p luËt d©n sù c¸ nh©n cÇn cã nh÷ng ®iÒu kiÖn g×,
néi dung nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã ®îc quy ®Þnh nh thÕ nµo trong BLDS
*Quan hÖ ph¸p luËt lµ quan hÖ x· héi ®îc c¸c quy ph¹m ph¸p luËt d©n sù ®iÒu chØnh, trong ®ã c¸c bªn tham
gia ®éc lËp vÒ tæ chøc vµ tµi s¶n, b×nh ®¼ng vÒ ®Þa vÞ ph¸p lý, quyÒn vµ nghÜa vô c¸c bªn ®îc Nhµ níc
b¶o ®¶m thùc hiÖn th«ng qua c¸c biÖn ph¸p cìng chÕ mang tÝnh chÊt tµi s¶n.
*C¸ nh©n khi tham gia vµo quan hÖ ph¸p luËn d©n sù ph¶i ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn:
1.n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n lµ kh¶ n¨ng cña c¸ nh©n cã quyÒn d©n sù vµ nghÜa vô d©n sù.
Néi dung n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n bao gåm: QuyÒn nh©n th©n kh«ng g¾n liÒn víi tµi s¶n'
quyÒn nhan th©n kh«ng g¾n liÒn víi tµi s¶n , quyÒn së h÷u, quyÒn thõa kÕ vµ c¸c quyÒn kh¸c ®èi víi tµi
s¶n; quyÒn tham gia quan hÖ d©n sù vµ cã nghÜa vô ph¸t sinh tõ quan hÖ ®ã ( §iÒu 17. mäi c¸ nh©n ®Òu cã
n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù nh nhau. N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n ph¸t sinh tõ khi ngêi ®ã sinh ra vµ
chÊm døt khi ngêi ®ã chÕt. N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n kh«ng thÓ bÞ h¹n chÕ, trõ trêng hîp ®ã
ph¸p luËt quy ®Þnh ( vÝ dô cã b¶n ¸n cña toµ ¸n cÊm mét ngêi c tró ë mét ®Þa ph¬ng trong mét thêi gian
nhÊt ®Þnh, hoÆc cÊm lµm mét nghÒ trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh)
2.n¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña c¸ nh©n lµ kh¶ n¨ng cña c¸ nh©n b»ng hµnh vi cña m×nh x¸c lËp, thùc hiÖn
quyÒn nghÜa vô d©n sù. N¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña c¸ nh©n phô thuéc vµo løa tuæi, thÓ chÊt cña mçi c¸
nh©n do ph¸p luËt quy ®Þnh. ngêi tõ ®ñ 18 tuæi trë lªn cã n¨ng lùc d©n sù , trõ trêng hîp mÊt n¨ng lùc hµnh
vi d©n sù ( nh ngêi bÞ bÖnh t©m thÇn hoÆc m¾c c¸c bÖnh kh¸c mµ kh«ng thÓ nhËn thøc, lµm chñ ®îc
nh÷ng hµnh vi cña m×nh ) hoÆc h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù (nh ngêi nghiÖn ma tuý hoÆc nghiÖn c¸c
chÊt kÝch thÝch kh¸c dÉn ®Õn ph¸ t¸n tµi s¶n cña gia ®×nh )

13
Ngêi cha ®ñ 6 tuæi th× kh«ng cã n¨ng lùc hµnhvi d©n sù. Mäi giao dÞch d©n sù cña ngêi cha ®ñ 6 tuæi ®Òu
ph¶i do ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt x¸c lËp thùc hiÖn
Ngêi tõ ®ñ 6 tuæi ®Õn cha ®ñ 18 tuæi cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù cha ®Çy ®ñ, hä cã quyÒn giao dÞch d©n
sù nhng ph¶i ®îc ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt ®ång ý, trõ nh÷ng giao dich nh»m ®¸p øng nhu cÇu sinh ho¹t
hµng ngay. Riªng ngêi tõ ®ñ 15 tuæi ®Õn cha ®ñ 18 tuæi, nÕu cã tµi s¶n riªng ®ñ ®Ó b¶o ®¶m thanh to¸n
nghÜa vô th× cã thÓ tù m×nh x¸c lËp thùc hiÖn giao dÞch d©n sù mµ kh«ng cÇn ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt
®ång ý, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸ch.
C¨n cø ph¸t sinh nghÜa vô d©n sù
H§ DS
Hµnh vi ph¸p lý ®¬n ph¬ng : . viÖc nh÷ng vô cã ph¸t sinh hay khong phô thuéc vµo viÖc tiÕp nhËn ý chÝ cña
bªn kia theo ®óng c¸c yÕu cÇu vµ ®iÒu kiÖn thùc hiÖn mµ 1 bªn ®a ra
-chiÕm h÷u, sö dông, ®îc lîi vÒ tµi s¶n kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt:
viÖc chiÕm h÷u sö dông kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt do ®ã sÏ lµm ph¸t sinh mét quan hÖ nghÜa vô d©n sù ph¶i
båi thêng thiÖt h¹i.
-G©y thiÖt h¹i do hµnh vi tr¸i ph¸p luËt.
-Thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn.
*C¨n cø chÊm døt:
-NghÜa vô ®îc hoµn thµnh
-Theo tho¶ thuËn cña c¸c bªn
-Bªn cã quyÒnm miÔn cho bªn cã nghÜa vô thùc hiÖn nghÜa vô.
C¸c ®iÒu kiÖn ®Ó c¸ nh©n trë thµnh chñ thÓ cña luËt d©n sù.
*N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n:
-NL Ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n lµ kh¶ n¨ng cña c¸ nh©n cã c¸c quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù. NL ph¸p luËt
d©n sù cã c¸c ®Æc ®iÓm:
+Do nhµ níc quy ®Þnh trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt mµ néi dung cña nã phô thuéc vµo h×nh th¸i kinh tÕ x· héi
vµo c¸c ®iÒu kiÖn chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh HT Kinh tÕ X· héi kh¸c nhau dÉn
®Õn nh©n lùc ph¸p luËt d©n sù kh¸c nhau. Cïng HT kinh tÕ x· héi nhng chÕ ®é chÝnh trÞ kh¸c nhau, nh©n
lùc ph¸p luËt d©n sù cña c«ng d©n còng kh¸c nhau. Mét níc nhng thêi ®iÓm kh¸c nhau nh©n lùc ph¸p luËt
d©n sù kh¸c nhau.
+Mäi c¸ nh©n ®Òu b×nh ®¼ng vÒ n¨ng lùc ph¸p luËt. Nh©n lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n kh«ng h¹n
chÕ bëi bÊt cø lý do nµo.
+Nh©n lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n do nhµ níc quy ®Þnh th× nh©n lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n
chØ cã thÓ bÞ h¹n chÕ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
+TÝnh b¶o ®¶m cña nh©n lùc ph¸p luËt d©n sù. Nh©n lùc ph¸p luËt d©n sù míi chØ lµ kh¶ n¨ng ®Ó c¸ nh©n
cã quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù ®Ó trë thµnh quyÒn vµ nghÜa vô cô thÓ cÇn ph¶i cã ®iÒu kiÖn vÒ chÝnh trÞ
kinh tÕ ph¸p lý.
-Thêi ®iÓm b¾t ®Çu vµ chÊm døt n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n.
" N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n b¾t ®Çu tõ khi ngêi ®ã sinh ra vµ chÊm døt khi ngêi ®ã chÕt".
-Néi dung N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù.
+QuyÒn nh©n th©n kh«ng g¾n víi tµi s¶n vµ quyÒn nh©n th©n g¾n víi tµi s¶n.
+QuyÒn së h÷u vµ c¸c quyÒn kh¸c ®èi víi tµi s¶n, quyÒn thõa kÕ.
+QuyÒn tham gia vµo c¸c quan hÖ d©n sù vµ c¸c quyÒn, nghÜa vô ph¸t sinh tõ quan hÖ ®ã.
*N¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña c¸ nh©n.
§iÒu 19BLDS: N¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña c¸ nh©n lµ kh¶ n¨ng cña c¸ nh©n b»ng hµnh vi cña m×nh x¸c lËp,
thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù.
Nh vËy n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù míi lµ kh¶ n¨ng, lµ tiÒn ®Ò c¸ nh©n cã quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù; cßn
n¨ng lùc hµnh vi d©n sù míi lµ kh¶ n¨ng thùc tÕ ®Ó c¸c chñ thÓ thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù.
-C¨n cø vµo kh¶ n¨ng nhËn thøc, ®iÒu khiÓn hµnh vi ph¸p luËt d©n sù ph©n biÖt møc ®é n¨ng lùc hµnh vi
d©n sù cña c¸ nh©n.
+N¨ng lùc hµnh vi ®Çy ®ñ: tõ ®ñ 18 tuæi trë lªn.
+N¨ng lùc hµnh vi kh«ng ®Çy ®ñ: tõ ®ñ 6 tuæi ®Õn díi 18 tuæi.
+Kh«ng cã n¨ng lùc hµnh vi: Ngêi díi 6 tuæi.
+MÊt n¨ng lùc hµnh vi; Toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè mét ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù nÕu nh ngêi ®ã
bÞ bÖnh t©m thÇn hoÆc c¸c bÖnh kh¸c mµ hä kh«ng thÓ nhËn thøc, lµm chñ ®îc hµnh vi cña m×nh.
+H¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi: ngêi nghiÖm ma tuý vµ c¸c chÊt kÝch thÝch kh¸c dÉn ®Õn ph¸ t¸n tµi s¶n cña gia
®×nh.
Tãm l¹i, n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù vµ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña c¸ nh©n lµ hai ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó c¸
nh©n cã thÓ trë thµnh chñ thÓ quan hÖ ph¸p luËt d©n sù trong ®ã n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù lµ ®iÒu kiÖn
cÇn cßn n¨ng lùc hµnh vi d©n sù lµ ®iÒu kiÖn ®ñ ®Ó c¸ nh©n tham gia c¸c giao dÞch d©n sù.

C©u 32: Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh viÖc tuyªn bè c«ng d©n mÊt tÝch, c«ng d©n chÕt ®îc thÓ
hiÖn nh thÕ nµo. HËu qu¶ ph¸p lý cña quyÕt dÞnh tuyªn bè mÊt tÝch, tuyªn bè chÕt
*Tuyªn bè mÊt tÝch.
NÕu mét c¸ nh©n v¾ng mÆt ë n¬i cø tró kh«ng cã tin tøc g× trong thêi gian dµi mµ kh«ng thùc hiÖn c¸c
nghÜa vô cña m×nh th× ngêi cã quyÒn lîi liªn quan cã quyÒn yªu cÇu toµ ¸n t×m kiÕm, tuyªn bè chÕ.
-BiÖt tÝch ®· 6 th¸ng th× ngêi cã quyÒn lîi Ých liªn quan cã quyÒn yªu cÇu toµ ¸n t×m kiÕm vµ cã biÖn ph¸p
qu¶n lý tµi s¶n.
-BiÖt tÝch ®· 2 n¨m th× cã quyÒn yªu cÇu toµ ¸n tuyªn mÊt tÝch ( thêi h¹n 2 n¨m tÝnh tõ ngµy biÕt tin tøc cuèi
cïng cña ngêi ®ã). ViÖc tuyªn bè mét ngêi mÊt tÝch kÐo theo nh÷ng hËu qu¶ ph¸p lý nhÊt ®Þnh. tµi s¶n cña
ngêi mÊt tÝch ®îc qu¶n lý theo quyÕt ®Þnh cña toµ ¸n nÕu vî hoÆc chång cña ngêi mÊt tÝch xin ly h«n th×
toµ ¸n xö cho ly h«n.
*Tuyªn bè chÕt:
Theo ®iÒu 91 BLDS toµ ¸n cã thÓ tuyªn bè mét ngêi ®· chÕt trong bèn trêng hîp sau:
-Sau 3 n¨m kÓ tõ ngµy tuyªn bè mÊt tÝch cña toµ ¸n cã hiÖu lùc ph¸p luËt mµ vÉn kh«ng cã tin tøc lµ cßn sèng
hay ®· chÕt.

14
-BiÖt tÝch ®· 5 n¨m vµ kh«ng cã tin tøc lµ cßn sèng hay ®· chÕt.
-BiÖt tÝch sau 5 n¨m kÓ tõ ngµy chiÕn tranh kÕt thóc mµ vÉn kh«ng cã tin tøc lµ cßn sèng.
-BÞ tai n¹n hoÆc th¶m ho¹, hoÆc thiªn tai mµ sau 1 n¨m kÓ tõ ngµy bÞ tai n¹n hoÆc th¶m ho¹ ®ã x¶y ra mµ
kh«ng cã tin tøc lµ cßn sèng.
Khi quyÕt ®Þnh cña toµ ¸n tuyªn bè mét ngêi ®· chÕt cã hiÖu lùc ph¸p luËt th× c¸c quan hÖ vÒ h«n nh©n
gia ®×nh vµ c¸c quan hÖ kh¸c vÒ nh©n th©n cña ngêi ®ã ®îc gi¶i quyÕt nh ®èi víi mét ngêi ®· chÕt. Tµi
s¶n cña ngêi ®ã ®îc gi¶i quyÕt theo ph¸p luËt vÒ thõa kÕ. Vî hoÆc chång cña ngêi ®ã cã quyÒn kÕt h«n víi
ngêi kh¸c.

C©u 34: Ph©n biÖt n¨ng lùc chñ thÓ cña c¸ nh©n víi ph¸p nh©n, hé gia ®×nh.
*c¸ nh©n, ph¸p nh©n, hé gia ®×nh lµ nh÷ng chñ thÓ cña quan hÖ ph¸p luËt d©n sù.
C¸ nh©n lµ chñ thÓ ®Çu tiªn, chñ thÓ quan träng nhÊt cña luËt d©n sù. N¨ng lùc chñ thÓ cña c¸ nh©n bao
gåm n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù vµ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù.
-N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n b¾t ®Çu tõ khi ngêi ®ã sinh ra vµ chÊm døt khi ngêi ®ã chÕt. Nh
vËy n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n lµ thuéc tÝnh g¾n liÒn víi c¸ nh©n lµ thuéc tÝnh g¾n liÒn víi c¸
nh©n suèt ®êi vµ kh«ng chÞu ¶nh hëng bëi tuæi t¸c, hoµn c¶nh, tµi s¶n, kh¶ n¨ng nhËn thøc.
-N¨ng lùc ph¸p luËt lµ kh¶ n¨ng cña ph¸p nh©n cã c¸c quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù phï hîp víi ho¹t ®éng cña
m×nh. N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña ph¸p nh©n ph¸t sinh tõ thêi ®iÓm c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn ra
quyÕt ®Þnh thµnh lËp hoÆc cho phÐp thµnh lËp ph¸p nh©n.
-Hé gia ®×nh lµ chñ thÓ trong quan hÖ ph¸p luËt d©n sù chØ lµ nh÷ng hé gia ®×nh mµ c¸c thµnh viªn cã tµi
s¶n chung ®Ó ho¹t ®éng kinh tÕ chung trong quan hÖ sö ®Êt, trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng l©m ng
nghiÖp vµ trong mét sè lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c do ph¸p luËt quy ®Þnh.

C©u 35. Ph©n biÖt n¨ng lùc chñ thÓ cña c¸ nh©n víi ph¸p nh©n, hé gia ®×nh.
1.Ph¹m vi.
-N¨ng lùc chñ thÓ cña c¸ nh©n lµ n¨ng lùc tæng hîp nghÜa lµ c¸ nh©n cã quyÒn tham gia vµo mäi quan hÖ
ph¸p luËt d©n sù, mäi giao dÞch d©n sù.
-N¨ng lùc chñ thÓ cña ph¸p nh©n, hé gia ®×nh lµ n¨ng lùc chuyªn biÖt. Ph¸p nh©n chØ ®îc phÐp tham gia
vµo quan hÖ ph¸p luËt d©n sù, phï hîp víi môc ®Ých ho¹t ®éng quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ.
-Hé gia ®×nh tham gia vµo quan hÖ sö dông ®Êt vay vèn Ng©n hµng ®Ó s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng nghiÖp.
2.Qu¸ tr×nh h×nh thµnh.
-N¨ng lùc chñ thÓ cña c¸ nh©n kh«ng ®Çy ®ñ khi ®îc sinh ra, cô thÓ lµ khi sinh ra c¸ nh©n chØ cã n¨ng lùc
ph¸p luËt mµ cha cã NLHV.
-Ph¸p nh©n, hé gia ®×nh n¨ng lùc chñ thÓ cã ®Çy ®ñ khi h×nh thµnh n¨ng lùc ph¸p luËt vµ n¨ng lùc hµnh vi
®îc h×nh thµnh ®ång thêi víi nhau.
3.TÝnh æn ®Þnh.
-N¨ng lùc chñ thÓ cña c¸ nh©n ®îc æn ®Þnh, x¸c ®Þnh cô thÓ kh«ng thay ®æi.
-N¨ng lùc chñ thÓ cña ph¸p nh©n cã thÓ thay ®æi theo môc ®Ých ho¹t ®éng.

C©u 36: §¹i diÖn lµ g, cã mÊy lo¹i ®¹i diÖn, ph¹m vi thÈm quyÒn ®¹i diÖn ®îc phÊp luËt hiÖn hµnh quy ®Þnh
nh thÕ nµo?
§¹i diÖn lµ viÖc mét ngêi (gäi lµ ngêi ®¹i diÖn) nh©n danh mét ngêi kh¸c (gäi lµ ngêi ®îc ®¹i diÖn) x¸c lËp
thùc hiÖn c¸c giao dÞch d©n sù trong ph¹m vi thÈm quyÒn ®¹i diÖn.
*ChÕ ®Þnh ®¹i diÖn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm:
-Chñ thÓ tham gia quan hÖ ®¹i diÖn bao gåm ngêi ®¹i diÖn vµ ngêi ®îc ®¹i diÖn. Ngêi ®¹i diÖn lµ c¸ nh©n cã
n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®Çy ®ñ, cßn ngêi ®îc ®¹i diÖn cã thÓ lµ c¸ nh©n (bao gåm ngêi kh«ng cã n¨ng lùc
hµnh vi, n¨ng lùc hµnh vi kh«ng ®Èy ®ñ hoÆc cã n¨ng lùc hµnh vi ®Çy ®ñ) ph¸p nh©n, hé gia ®×nh, tæ hîp
t¸c.
*c¸c lo¹i ®¹i diÖn:
-§¹i diÖn theo ph¸p luËt: lµ ®¹i diÖn do ph¸p luËt quy ®Þnh hoÆc c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn quyÕt
®Þnh.
+§¹i diÖn do ph¸p luËt quy ®Þnh nh÷ng ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt bao gåm
.Cha mÑ ®èi víi con vÞ thµnh niªn
.Ngêi ®îc gi¸m hé víi ngêi gi¸m hé.
.Ngêi ®îc toµ ¸n chØ ®Þnh ®èi víi ngêi bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi
.Ngêi ®øng ®Çu ph¸p nh©n
.Chñ hé gia ®×nh víi hé gia ®×nh
.Tæ trëng tæ hîp t¸c víi tæ hîp t¸c
.Nh÷ng ngêi kh¸c
.§¹i diÖn theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn, chØ xuÊt hiÖn khi cã quyÕt ®Þnh cña c¬
quan hµnh chÝnh nhµ níc.
-§¹i diÖn theo uû quyÒn : Lµ ®¹i diÖn ®îc x¸c lËp theo sù uû quyÒn gi÷a ngêi ®¹i diÖn vµ ngêi ®îc ®¹i diÖn.
+Lµ mét giao dÞch d©n sù ®îc x¸c lËp theo ý chÝ cña hai bªn
+Song song tån t¹i hai mèi quan hÖ : quan hÖ gi÷a ngêi uû quyÒn víi ngêi ®îc uû quyÒn vµ quan hÖ gi÷a ng-
êi ®îc uû quyÒn víi ngêi thø ba.
+Ngêi ®¹i diÖn uû quyÒn ph¶i lµ c¸ nh©n cã ®Çy ®ñ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù.
*Ph¹m vi thÈm quyÒn ®¹i diÖn
Ph¹m vi thÈm quyÒn ®¹i diÖn lµ giíi h¹n quyÒn vµ nghÜa vô theo ®ã ngêi ®¹i diÖn nh©n danh ngêi ®¹i diÖn
x¸c lËp, thùc hiÖn mäi giao dÞch d©n sù víi ngêi thø ba.
-Víi lo¹i ®¹i diÖn theo ph¸p luËt, th× ngêi ®¹i diÖn cã thÈm quyÒn x¸c lËp thùc hiÖn mäi hµnh vi giao dÞch
d©n sù v× lîi Ých cña ngêi ®îc ®¹i diÖn, trõ nh÷ng trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.
-§¹i diÖn theo uû quyÒn th× ph¹m vi thÈm quyÒn ®¹i diÖn ®îc x¸c lËp theo v¨n b¶n uû quyÒn.
-Ngêi ®¹i diÖn chØ ®îc thùc hiÖn giao dÞch d©n sù trong ph¹m vi thÈm quyÒn ®¹i diÖn. Mäi giao dÞch d©n
sù ®îc x¸c lËp, thùc hiÖn vît qua thÈm quyÒn ®¹i diÖn ®Òu kh«ng lµm ph¸t sinh quyÒn nghÜa vô d©n sù ®èi
víi ®¹i diÖn, trõ trêng hîp ®îc ngêi ®¹i diÖn chÊp thuËn

15
C©u 37: Tr×nh bµy kh¸i niÖm vµ ®èi tîng cña nghÜa vô d©n sù. NghÜa vô d©n sù ph¸t sinh vµ chÊm døt
trong nh÷ng trêng hîp nµo.
NghÜa vô d©n sù lµ viÖc mµ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× mét hoÆc nhiÒu chñ thÓ ( gäi lµ ngêi cã nghÜa
vô ) ph¶i lµm mét c«ng viÖc hoÆc kh«ng ®îc lµm mét c«ng viÖc v× lîi Ých cña mét hoÆc nhiÒu chñ thÓ kh¸c (
gäi lµ ngêi cã quyÒn)
§èi tîng cña nghÜa vô d©n sù chÝnh lµ kh¸ch thÓ cña nghÜa vô d©n sù. §èi tîng lµ tµi s¶n, c«ng viÖc ph¶i lµm
hoÆc kh«ng lµm.
§èi tîng cña nghÜa vô cã thÓ lµ tµi s¶n hoÆc hµnh vi nhng ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn:
- §èi tîng cña nghÜa vô ph¶i lµ hµnh vi hay tµi s¶n ®îc x¸c ®Þnh râ rµng.
- Ph¶i lµ hµnh vi tµi s¶n mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm kh«ng tr¸i ®¹o ®øc x· héi.

C©u 38:Tr×nh bµy kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña ph¸p nh©n, doanh nghiÖp t nh©n cã ph¶i lµ ph¸p nh©n hay
kh«ng ?
*Ph¸p nh©n lµ mét tæ chøc cã ®Çy ®ñ bèn ®iÒu kiÖn sau:
-§îc c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn thµnh lËp, cho phÐp thµnh lËp ®¨ng ký hoÆc c«ng nh¹n:
-Cã c¬ cÊu tæ chøc chÆt chÏ
-Cã tµi s¶n ®éc lËp víi c¸ nh©n, tæ chøc kh¸c vµ tù chÞu tr¸ch nhiªm b¨ng tµi s¶n ®ã.
-Nh©n danh m×nh tham gia c¸c quan hÖ ph¸p luËt mét c¸ch ®éc lËp.
Muèn tham gia vµo c¸c quan hÖ ph¸p luËt d©n sù, ph¸p nh©n d©n ph¶i cã n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù. N¨ng
lùc ph¸p luËt d©n sù c¶u ph¸p nh©n lµ kh¶ n¨ng cña ph¸p nh©n cã c¸c quyÒn vµ nghÜa vô phï häp víi môc
®Ých ho¹t ®éng cña m×nh . n¨ng lùc ph¸p luËt dÉn sù cña ph¸p nh©n ph¸t sinh tõ thêi ®iÓm c¬ quan nhµ n-
íc cã thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp hoÆc cho phÐp thµnh lËp ph¸p nh©n
Néi dung n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña ph¸p nh©n phô thuéc vµo chøc n¨ng nhiÖm vô thÈm quyÒn cô thÓ
cña tõng ph¸p nh©n. n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña ph¸p nh©n chÊm døt kÓ tõ thêi ®iÓm ph¸p nh©n ®ã bÞ
gi¶i thÓ ( hoÆc bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n)

C©u hái
C©u 1. Chøng minh r»ng LuËt d©n sù lµ mét ngµnh luËt ®éc lËp trong hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam.
C©u 2. C¸c nguyªn t¾c cña LuËt d©n sù ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo trong c¸c chÕ ®Þnh d©n sù ®· häc ë phÇn
mét cña Bé LuËt D©n sù.
C©u 3: Cho vÝ dô minh hoµ vÒ ¸p dông ph¸p luËt vµ ¸p dông t¬ng tù ph¸p luËt.
C©u 4: C¨n cø lµm ph¸t sinh quan hÖ ph¸p luËt cho vÝ dô minh häa?
C©u 5: Ph©n tÝch sù h¹n chÕ trong n¨ng lùc ph¸p luËt vµ n¨ng lùc hµnh vi cña c«ng d©n. Cã ý kiÕn cho r»ng
c¸ nh©n cã n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù tõ khi cßn lµ thai nhi ®iÒu ®ã cã ®óng kh«ng, t¹i sao?
C©u 6: Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt d©n sù th× nh÷ng ai cÇn ®îc gi¸m hé vµ ngêi bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh
vi d©n sù cã cÇn ®îc gi¸m hé kh«ng nh÷ng ai cã kh¶ n¨ng trë thµnh ngêi gi¸m hé vµ ngêi ®¹i diÖn.
C©u 7: §Þa vÞ ph¸p lý cña c¸ nh©n ®îc quy ®Þnh nh thÕ nµo trong BLDS?
C©u 8: T¹i sao nãi hé gia ®×nh lµ chñ thÓ h¹n chÕ cña LuËt D©n sù
C©u 9: §Ó mét tæ chøc cã t c¸ch cña mét ph¸p nh©n th× tæ chøc ®ã ph¶i cã ®iÒu kiÖn nµo h·y ph©n tÝch
yÕu tè cã tµi s¶n ®éc lËp cña ph¸p nh©n.
C©u 10: Trong c¸c ®iÒu kiÖn cã hiÖu lùc cña giao dÞch d©n sù ®iÒu kiÖn nµo lµ quan träng nhÊt, t¹i sao?
C©u 11. Cho vÝ dô vÒ c¸c trêng hîp x¸c lËp, thùc hiÖn giao dÞch d©n sù kh«ng cã sù tù nguyÖn. ý chÝ c¸c
bªn tham gia giao dÞch d©n sù vµ ¶nh hëng cña nã ®Õn giao dÞch d©n sù.
C©u 12: §¹i diÖn lµ g×? BLDS quy ®Þnh nh÷ng lo¹i ®¹i diÖn nµo?
C©u 13: Thêi h¹n lµ g×? nªu c¸ch tÝnh thêi gian b»ng giê, ngµy, th¸ng, n¨m theo quy ®Þnh cña BLDS cho vÝ
dô minh ho¹?
C©u 14: N¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña c¸ nh©n ®îc x¸c ®Þnh trªn c¨n cø nµo? T¹i sao? Ph©n biÖt n¨ng lùc
ph¸p luËt d©n sù vµ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña c¸ nh©n.
C©u 15: Anh (chÞ) h·y ph©n tÝch c¸c h×nh thøc së h÷u ®ang tån t¹i ë níc ta hiÖn nay. Cho biÕt tµi s¶n cña
c¸c C«ng ty cæ phÇn, tµi s¶n chuyªn cña vî chång, tµi s¶n cña hé kinh tÕ c¸ thÓ thuéc h×nh thøc së h÷u nµo?
t¹i sao?
C©u 16: Ph©n biÖt së h÷u chung vµ së h÷u hçn hîp
C©u 17: ThÕ nµo lµ thõa kÕ - thÕ vÞ trong trêng hîp bè vµ «ng néi cïng chÕt trong mét tai n¹n m¸y bay th×
ch¸u cã ®îc thay cha nhËn thõa kÕ cña «ng ®Ó l¹i kh«ng?
C©u 18: BLDS quy ®Þnh nh thÕ nµo vÒ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt vµ ®èi tîng ®îc chuyÓn quyÒn sö dông
®Êt.
C©u 19: ThÕ nµo lµ giao dÞch d©n sù. Ph©n biÖt hîp ®ång d©n sù vµ hµnh vi ph¸p lý ®¬n ph¬ng.
C©u 20. ViÖc ký kÕt hîp ®ång d©n sù cÇn b¶o ®¶m nh÷ng yªu cÇu g×, néi dung cô thÓ cña nh÷ng yªu cÇu
®ã.
C©u 21. T¹i sao nãi quyÒn së h÷u lµ chÕ ®Þnh truyÒn thèng trung t©m cña LDS . QuyÒn së h÷u ®îc x¸c lËp
trªn nh÷ng c¨n cø nµo. Cho vÝ dô minh ho¹.
C©u 22. Ph©n biÖt thõa kÕ theo di chóc víi thõa kÕ theo ph¸p luËt? Nh÷ng trêng hîp nµo ®îc hëng thõa kÕ
kh«ng phô thuéc vµo di chóc? T¹i sao?
C©u 23. Ph©n tÝch c¸c kh¸i niÖm hîp ®ång D©n sù, nghÜa vô D©n sù, tr¸ch nhiÖm D©n sù, mèi quan hÖ
gi÷a c¸c kh¸i niÖm, cho vÝ dô minh ho¹.
C©u 24. Nªu kh¸i niÖm hîp ®ång d©n sù. Ph©n biÖt hîp ®ång d©n sù víi hîp ®ång kinh tÕ.
C©u 25. Ph©n tÝch c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó giao dÞch d©n sù cã hiÖu lùc vµ cho biÕt nh÷ng trêng hîp giao dÞch
d©n sô v« hiÖu
C©u 26. Nh÷ng c¨n cø lµm ph¸t sinh vµ chÊm døt nghÜa vô d©n sù. so s¸nh nghÜa vô d©n sù vµ tr¸ch
nhiÖm d©n sù.
C©u 27. Tr×nh bµy néi dung nguyªn t¾c ¸p dông tËp qu¸n vµ nguyªn t¾c ¸p dông t¬ng tù ph¸p luËt, cho vÝ
dô minh häa. Ý nghÜa cña nguyªn t¾c nµy trong ®êi sèng d©n sù

16
C©u 28: Tr×nh bµy kh¸i niÖm vµ ®èi tîng cña nghÜa vô d©n sù nghÜa vô d©n sù ph¸t sinh vµ chÊm døt
trong nh÷ng trêng hîp nµo?
C©u 29: Tr¸ch nhiÖm d©n sù lµ g×? ph©n biÖt tr¸ch nhiÖm d©n sù trong quan hÖ nghÜa vô d©n sù vµ tr¸ch
nhiÖm d©n sù ngoµi hîp ®ång
C©u 30: Di chóc lµ ? Ngêi nµo cã quyÒn lËp di chóc, ngêi lËp di chóc cã quyÒn g×?
C©u 31: §Ó trë thµnh chñ thÓ cña quan hÖ ph¸p luËt d©n sù c¸ nh©n cÇn cã nh÷ng ®iÒu kiÖn g×, néi dung
nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã ®îc quy ®Þnh nh thÕ nµo trong BLDS
C©u 32: Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh viÖc tuyªn bè c«ng d©n mÊt tÝch, c«ng d©n chÕt ®îc thÓ
hiÖn nh thÕ nµo. HËu qu¶ ph¸p lý cña quyÕt dÞnh tuyªn bè mÊt tÝch, tuyªn bè chÕt
C©u 33. ViÖc thõa kÕ theo ph¸p luËt ®îc tiÕn hµnh theo nh÷ng yªu cÇu nµo. C¸c c¨n cø ®Ó chia thõa kÕ
theo ph¸p luËt, vî chång ®· chia tµi s¶n chung nhng cha ly h«n nÕu cã mét ngêi chÕt th× ngêi kia cã ®îc hëng
thõa kÕ hay kh«ng, t¹i sao?
C©u 34: Ph©n biÖt n¨ng lùc chñ thÓ cña c¸ nh©n víi ph¸p nh©n, hé gia ®×nh.
C©u 35. Ph©n biÖt n¨ng lùc chñ thÓ cña c¸ nh©n víi ph¸p nh©n, hé gia ®×nh.
C©u 36: §¹i diÖn lµ g, cã mÊy lo¹i ®¹i diÖn, ph¹m vi thÈm quyÒn ®¹i diÖn ®îc phÊp luËt hiÖn hµnh quy ®Þnh
nh thÕ nµo?
C©u 37: Tr×nh bµy kh¸i niÖm vµ ®èi tîng cña nghÜa vô d©n sù. NghÜa vô d©n sù ph¸t sinh vµ chÊm døt
trong nh÷ng trêng hîp nµo.
C©u 38:Tr×nh bµy kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña ph¸p nh©n, doanh nghiÖp t nh©n cã ph¶i lµ ph¸p nh©n hay
kh«ng ?

17