You are on page 1of 35

CHNG III: CAM BIEN V TR V DCH CHUYEN

- Cam bien o o dch chuyen dang ien tr (potentiometers), thng goi


tat pots. Pot la 1 loai thiet b c ien cha 1 cay co (wiper) dan ien trt
doc theo 1 phan t ien tr co nh tng ng vi v tr hay goc cua mot truc
ben ngoai.
I. CAM BIEN IEN TR
-Xet ve ien, phan t ien tr c chia iem tiep xuc cua no vi wiper. e
o o dch chuyen, cam bien dang nay c thiet ke theo cau hnh chia ap.
Ngo ra cua mach la mot ham theo v tr cua wiper, la mot ien ap analog. T
ien ap nay co the tnh c o dch chuyen da vao moi quan he cua ien ap
nay va v tr cua wiper.
Pot chnh xac:
- Pot co nhieu dang, tuy theo tng ng dung cu the ma chung co nhng thiet
ke khac nhau. Pot s dung e o lng v tr yeu cau co chat lng cao, co
cac chc nang m rong.
- Pot chnh xac co the dang quay, dang di chuyen tuyen tnh va dang
chuoi. Pot chuoi dung e o chieu dai m rong cua cap c chu tai bang
lo xo. Pot quay co the dang quay 1 vong hay nhieu vong, pho bien la 3, 5
hay 10 vong. Pot di chuyen tuyen tnh hoat ong trong pham vi t 5mm en
hn 4m. Pot chuoi co the o o dch chuyen toi a la 50m. Nha che tao
thng cung cap cac thong tin ve kieu pot, chat lieu phan t ien tr, cac
tham so ien va c kh va cac phng phap lap at.
- Phan t ien tr trong Pot thng dang day quan (wirewound) hoac khong phai day
quan (nonwirewound). Loai day quan cha cac cuon day ien tr nho o lng lng
t theo o tang theo tng bc. Ngc lai, loai khong day quan cha cac phien vat
lieu ien tr lien tiep, va ket qua o da tren o phan giai cua cac phien vat lieu.
-Trc khi chon Pot va tch hp no vao mot he thong o lng, can phai xem xet cac
ac tnh ien sau ay:
+ au cuoi ket noi
+ o tuyen tnh
+ Tai ien
+ o phan giai
+ Cong suat nh mc
+ He so nhiet
+ ien tr
+ Nguon ien ap s dung
+ ng chay cua ien
Ngoai cac ac tnh ve ien, can phai lu y mot so ac tnh ve c kh nh:
Tai c kh, ng chay c kh, nhiet o lam viec, chan ong, toc o di
chuyen, tuoi tho lam viec
- Cam bien dch chuyen dang ien cam c s dung rat pho bien trong
cong nghiep va trong rat nhieu cac ng dung khac. Chung rat ben va gon
gang, t b anh hng cua moi trng.
- Cam bien ien cam chu yeu da tren nguyen ly cua mach t. Chung
c phan thanh 2 loai la tch cc va thu ong. Loai tch cc s dung nguyen
ly phat ien; o la khi co s chuyen ong tng oi gia day dan ien va t
trng, mot ien ap c cam ng vao day dan ien, hoac khi t trng bien
thien ket hp vi day dan ien co nh se tao ra ien ap trong day dan ien.
Trong cac ng dung o lng, t trng co the bien thien mot so tan so
trong khi day dan ien co the di chuyen cung thi iem. Vi cam bien
dang thu ong, no yeu cau nguon cong suat ben ngoai. Trong trng hp
nay, hoat ong cua no n gian ch la s ieu che cua tn hieu kch thch.
II. CAM BIEN IEN CAM
- Mach t bao gom mot loi lam bang vat lieu sat t, co chieu dai l va
mot cuon day n vong quan tren no. Cuon day hoat ong nh mot nguon lc t
chuyen ong (mmf: magnetomotion), no lai t thong qua mach t. Gia s
khe h khong kh (air gap) bang 0, phng trnh mach t c bieu dien nh
sau:
Trong o, t tr gii han t thong trong mach t giong nh ien tr gii
han dong trong mot mach ien.
T thong cua mach t:
Tong t thong:
ien cam:
Co ngha la ien cam cua mot phan t cam ng co the tnh c bi tnh chat
cua mach t. Bieu dien theo kch thc:
- Cau hnh trong hnh tren la cau hnh c ban cua cam bien ien cam neu khe
h khong kh c cho phep thay oi. Khi o, loi sat t c tach thanh 2 phan
bi khe h khong kh. Tong t tr cua mach luc o bao gom t tr cua loi va t
tr cua khe h khong kh. o tham t ty oi cua khong kh =1, trong khi o
tham t ty oi cua sat t len ti vai ngan, do o, s xuat hien cua khe h khong
kh se tao ra mot lng tang ln ve t tr cua mach va qua o lam giam t
thong. Hau het cac cam bien ien cam eu da tren nguyen ly hoat ong nay.
CAM BIEN IEN CAM BIEN OI TUYEN TNH VA QUAY
-
- Cam bien dch chuyen kieu ien cam s dung e o lng o dch chuyen
cung nh van toc, loai cam bien nay co nhieu dang khac nhau, tuy vao tng ng
dung cu the.
Cam bien ien cam thay oi tuyen tnh 1 cuon day.
Loai nay bao gom 3 phan: 1 loi sat t co hnh ban khuyen, 1 khe h
khong kh bien oi va 1 phien sat t. Tong t tr cua mach t la tong cua cac t
tr rieng biet.
- Moi t tr co the c xac nh da vao cac tnh chat cua vat lieu lien quan,
trong trng hp tren:
Trong phng trnh tren, tat ca moi tham so eu co nh, ngoai tr 1 tham so
phu thuoc la khe h khong kh. Do o, co the bieu dien:
ien cam co the bieu dien:
Gia tr phu thuoc vao dang hnh hoc cua loi va o t tham cua moi
trng.
Cam bien ien cam dang vi sai:
- Vi cam bien ien cam 1 cuon day, moi quan he cua ien cam va kh h
khong kh la phi tuyen. e khac phuc nhc iem nay s dung cam bien
ien cam dang vi sai.
- Cam bien nay bao gom 1 bo phan di chuyen gia 2 loi giong nhau, cach
nhau 1 khoang cach co nh la 2d. Da vao loai 1 cuon day:
- Mac du moi quan he tren van la phi tuyen, cam bien co the c ket hp
vao cau o AC e co c ngo ra tuyen tnh vi s thay oi nho.
III. Cambien ien dung
- Cam bien ien dung c s dung rat pho bien trong CN va trong cac lnh vc
khoa hoc. Nguyen ly cua chung la da tren s thay oi cua ien dung khi co
s dch chuyen.
- Cam bien ien dung co o tuyen tnh ln va pham vi rong. Phan t cam ng
c ban cua cam bien ien dung bao gom 2 cc cua mot tu ien co ien dung
C. ien dung la mot ham cua khoang cach d gia 2 cc cua tu ien, dien tch
ban cc A va hang so ien moi.
- Do o, co 3 phng phap e tao ra cam bien dch chuyen dang ien dung
bang cach thay oi: d, A, .
Cam bien ien dung khoang cach bien thien
- Loai cam bien nay tao ra t 2 ban cc phang cach nhau mot khoang cach x co
the thay oi c. Do o, ien dung cua tu ien la:
- ien dung cua loai cam bien nay bien thien phi tuyen theo o dch chuyen x.
- o nhay:
- o nhay tang khi khoang cach tang.
Ty le thay oi cua C ty le vi o thay oi cua x.
Kieu cam bien nay thng s dung e o dch chuyen co o tang nho ma
khong can tiep xuc vi oi tng can o.
Cam bien ien dung dien tch ban cc bien thien
- o dch chuyen co the o bi cam bien ien dung co dien tch ban cc bien
thien.
- Ngo ra loai cam bien nay ty le tuyen tnh vi o dch chuyen x. loai cam bien
nay thng c thc hien nh mot tu ien quay e o o dch chuyen goc.
Cam bien ien dung ien moi bien thien
- o dch chuyen co the o dung cam bien ien dung da tren s dch chuyen
tng oi cua vat lieu ien moi gia cac ban cc.
- Ngo ra loai cam bien nay cung ty le tuyen tnh vi o dch chuyen x. Loai
cam bien nay thng c s dung e o mc cua chat long trong thung. Vi
ieu kien chat long khong dan ien dang ien moi.
Cam bien ien dung Vi sai
- Trong mot so trng hp, ngo ra cua cam bien ien dung bien thien phi tuyen
vi o dch chuyen. ieu nay co the kh c bang cach s dung cam bien
ien dung dang vi sai.
- Cam bien ien dung loai nay thng co 3 ban cc. Tuy theo tng ng dung cu
the ma cam bien loai nay co the co cau tao khac nhau.
Cam bien ien dung loai nay tuyen tnh hn nhieu so vi cam bien ien dung
2 ban cc. Tuy nhien, trong thc te van ton tai mot so thanh phan phi tuyen
do nhng khuyet iem trong cau truc. Do o, ngo ra cam bien loai nay can
phai c x ly can than nham thu c ngo ra toi u.
X ly tn hieu ngo ra cua cambien ien dung:
Cam bien ien dung yeu cau mach ben ngoai tng oi phc tap so vi cac
loai cam bien khac. Tuy nhien, no co u iem la n gian ve c kh. e x ly
tn hieu, ngo ra cam bien nay thng c a vao mot mach cau AC hay cac
mach dao ong.
Trong thc te, cac cam bien ien dung khong thuan dung, no co them thanh
phan ien tr ky sinh bieu dien ton hao trong ien moi.
X ly tn hieu s dung Khuech ai thuat toan
Phng phap nay kh tnh phi tuyen cua moi quan he gia bien vat ly va ien
dung C.
ien ap ngo ra ty le tuyen tnh vi o dch chuyen x gia 2 ban cc cua tu
ien. Tuy nhien, mach thc te yeu cau them mot so ien tr e gii han troi
ngo ra.
IV. Cambien v tr Encoder quang
- o o dch chuyen goc hoac tuyen tnh la mot chc nang c ban cua nhieu he
thong nh cac may cong cu, robot cong nghiep, nhieu dung cu khac, trong
chuot may tnh .
- Encoder quang c s dung e o v tr goc hay tuyen tnh. Chung s dung
tn hieu quang lam phng tien e bien oi s dch chuyen thanh tn hieu
ien. En coder c chia lam 2 loai: absolute va Incremental.
74LS74
74LS00
74LS04
74LS08

You might also like