o lu lng cht lng, cht kh trong cng nghip

Tm tt
o lu lng ng mt vai tr quan trng, khng ch v n phc v cho mc ch kim
k, o m m cn bi v ng dng ca n trong h thng t ng ha cc qu trnh sn
xut. Chnh v vy vic hiu r v phng php o, cng nh nm vng cc c tnh ca
thit b o lu lng l iu ht sc cn thit.
M u
Lu lng k l cm bin o khng th thiu o lu lng ca cht kh, cht lng, hay
hn hp kh-lng trong cc ng dng cng nghip nh thc phm-nc gii kht, du
m- kh t, ha cht-dc phm, sn xut giy, in, xi mng Trn th trng, cc
loi lu lng k rt a dng v lun sn c cho bt k ng dng cng nghip hay dn
dng no. Vic chn la cm bin o lu lng loi no cho ng dng c th thng da
vo c tnh cht lng (dng chy mt hay hai pha, nht, m c, ), dng dng
chy (chy tng, chuyn tip, chy hn lon, ), di lu lng v yu cu v chnh
xc php o. Cc yu t khc nh cc hn ch v c kh v kt ni u ra m rng cng
s nh hng n quyt nh chn la ny. Ni chung, chnh xc ca lu lng k cn
ph thuc vo c mi trng o xung quanh. Cc nh hng ca p sut, nhit , cht
lng/kh hay bt k tc ng bn ngoi no u c th nh hng n kt qu o.
Cm bin o lu lng trong cng nghip c lp t mi trng nhiu cao v thng
b xung p. iu ny i hi cc cm bin o lu lng phi hot ng bnh thng c
vi xung in p v b c nhiu m bo a ra tn hiu o vi chnh xc cao.
Thng thng, trong cng nghip hay s dng giao din truyn dn tn hiu 4-20mA gia
b truyn tn hiu o vi thit b iu khin. B truyn tn hiu o gn vi cm bin o
lu lng c th c cp ngun bi chnh mch vng 4-20mA ny hoc bng ngun
ring. B truyn tn hiu o s dng mch vng 4-20mA c yu cu rt kht khe v cng
sut: tt c cc thit b in thu thp/x l v truyn tin cn phi hot ng c lp vi
ngun cp t mch vng 4-20mA, ch nhng vi x l/vi iu khin tiu th rt t in (v
d dng vi iu khin DSP) mi c kt hp dng chung ngun ca mch vng 4-
20mA. B truyn tn hiu vi kt ni truyn s liu dng s nh tch hp giao din bus
trng (Profibus, I/O Link) hoc kt ni khng dy ngy cng ph bin, v chng lm
gim thi gian khi ng v cho php gim st lin tc, cng nh chn on li. Tt c
cc yu t ny gp phn ci thin ng k nng sut v hiu qu ca h thng t ng
ha.
Cc cm bin lu lng c phn lm bn nhm chnh da vo nguyn l hot ng
ca chng: cm bin lu lng da vo chnh lch p sut, cm bin lu lng in t,
cm bin lu lng Coriolis, cm bin lu lng siu m. Di y, bi bo s trnh by
tng qut v nguyn tc hot ng, u im v nhc im, cng nh nhng c tnh ca
cm bin lu lng cht lng, cht kh nhm gip ngi s dng chn ng cm bin cho
ng dng ca mnh.
Cm bin lu lng da vo chnh lch p sut
Lu lng k loi ny hot ng da vo nguyn l Bernoulli. Tc l s chnh lch p
sut xy ra ti ch tht ngu nhin no trn ng chy, da vo s chnh p sut ny
tnh ton ra vn tc dng chy. Cm bin lu lng loi ny thng c dng l orifice,
ng pitot v ng venture. Hnh 1 th hin loi cm bin tm l orifice, l ny to ra nt
tht trn dng chy. Khi cht lng chy qua l ny, theo nh lut bo ton khi lng,
vn tc ca cht lng ra khi l trn ln hn vn tc ca cht lng n l . Theo
nguyn l Bernoulli, iu ny c ngh l p sut pha mt vo cao hn p sut mt ra.
Tin hnh o s chnh lch p sut ny cho php xc nh trc tip vn tc dng chy.
Da vo vn tc dng chy s tnh
c lu lng th tch dng chy.
Khi chn la, lp t thit b o lu
lng loi ny trong ng dng cng
nghip cn lu cc im sau:
- cm bin c ch to da trn
cng ngh c in, hot ng n nh-
bn vng, d bo tr-bo dng;
- ph hp cho dng chy hn hp;
- chnh xc thp di lu lng
nh;
- s dng k thut o lu lng chit
tch trong mt on ng dn, v vy
i hi phi tiu hao thm nng lng
khi chy bm;
- yu cu chnh xc v tr lp t tm l orifice, im trch l o p sut u ngun v
im trch l o p sut pha h ngun dng chy.
Cm bin lu lng in t
Cm bin lu lng in t hot ng da vo nh lut in t Faraday v c dng
o dng chy ca cht lng c tnh dn in. Hai cun dy in t to ra t trng (B)
mnh ct ngang mt ng dn cht lng (hnh 2). Theo nh lut Faraday, khi cht lng
chy qua ng ng s sinh ra mt in p cm ng. in p ny c ly ra bi hai in
cc t ngang ng ng. Tc ca dng chy t l trc tip vi bin in p cm
ng o c.
Cun dy to ra t trng B c th c kch hot bng ngun AC hoc DC. Khi kch
hot bng ngun AC - 50Hz, cun dy s c kch thch bng tn hiu xoay chiu. iu
ny c thun li l dng tiu th nh hn so vi vic kch hot bng ngun DC. Tuy
nhin phng php kch hot bng ngun AC nhy cm vi nhiu. Do , n c th gy

Hnh 1: Cm bin lu lng chnh lch p sut
kiu l trn (orifice): chnh lch p sut trc v
sau l trn p=p1-p2; lu lng th tch Q c
xc nh t biu thc Q2=Kp, p1 - p sut trc
tm l, p2 - p sut sau tm l, K - h s, ph
thuc vo t trng cht lng, ng knh ng v
l orifice.
ra sai s tn hiu o. Hn na, s tri lch im khng thng l vn ln i vi h
o c cp ngun AC v khng th cn chnh c. Bi vy, phng php kch hot
bng ngun xung DC cho cun dy t trng l gii php mang li hiu qu cao. N gip
gim dng tiu th v gim nh cc
vn bt li gp phi vi ngun AC.
i vi h thng lp t cm bin lu
lng in t cn lu n cc im
sau:
- ch c th o cht lng c kh nng
dn in;
- s chn la cc in cc thay i
ty thuc vo dn in, cu to
ng ng v cch lp t;
- khng c tn hao trong h p sut,
nn cn lu n di o lu lng
thp;
- rt thch hp o lu lng cht lng
n mn, d bn, c st nh xi mng, thch cao, v cm bin o loi ny khng c cc
b phn lp t pha trong ng dn;
- chnh xc cao, sai s 1% di ch th lu lng;
- gi thnh cao hn.
Cm bin lu lng Coriolis
y l nhm cm bin o lu lng kh ph bin. Chng thc hin o trc tip lu
lng khi lng ca dng cht lng chy qua ng dn. S lp t c th thc hin bi
ng thng n, hay ng i c on cong (hnh 3). Cu trc ca ng thng n th d
dng khi ch to, lp t v bo tr - bo dng nhng thit b o loi ny rt nhy cm
vi nhiu v tc ng bn ngoi. Cu trc ca ng i cong cho php loi b c nhiu
tc ng vo kt qu o v hai ng dn dng chy dao ng ngc pha nhau nn s trit
tiu c nhiu.

Hnh 3: Cm bin lu lng Coriolis ng i dng cong Delta

Hnh 2: Cm bin lu lng in t: in p cm
ng E=KDBv, B - t trng, D - chiu di cht
dn in (khong cch 2 in cc o in p cm
ng), v - vn tc dng chy, K - h s.
i vi cm bin o lu lng Coriolis, hai ng dn cht lng chy qua c cho dao
ng tn s cng hng c bit bi t trng mnh bn ngoi. Khi cht lng bt u
chy qua cc ng dn cht lng, n to ra lc Coriolis. Dao ng rung ca cc ng dn
cng vi chuyn ng thng ca cht lng, to ra hin tng xon trn cc ng dn ny.
Hin tng xon ny l do tc ng ca lc Coriolis hng i nghch vi hng bn
kia ca cc ng dn v s cn tr ca cht lng chy trong ng dn n phng chuyn
ng thng ng. Cc sensor in cc t c pha dng chy vo (Inlet pickoff) v pha
dng chy ra trn thnh ng xc nh sai lch thi gian v s dch pha (t) ca tn hiu
vo (Inlet pickoff signal) v tn hiu ra (Outlet pickup signal). S dch pha ny (t) c
dng xc nh trc tip lu tc khi lng dng chy qua ng. Hnh 4 minh ha hot
ng ca cm bin lu lng Coriolis khi cht lng ng im (No flow) v cht lng di
chuyn (Flow).

Cm bin lu lng Coriolis c c tnh sau:
- o trc tip lu tc khi lng, loi b nh hng ca nhit , p sut, hnh dng dng
chy n php o;
- chnh xc cao;
- cm bin o cho php m phng qu trnh o lu lng v t trng bi v tn s dao
ng c bn ca ng ph thuc vo t trng cht lng chy qua ng;
- khng o c lu lng cht lng dng c bit (v d nh cht lng vi cht kh hay
ht rn; cht kh vi cht lng c bt; ) bi v cc ht/vt cht c bit ny lm gim s
dao ng ca ng dn, gy ra sai s php o.

Cm bin lu lng siu m
Cm bin lu lng siu m da vo hiu
ng Doppler c th hin trn hnh 5. Cm
bin ny bao gm b pht v b thu. B pht
thc hin lan truyn sng siu m vi tn s
f1=0.5-10MHz vo trong cht lng vi vn
tc l v. Gi s rng ht vt cht hoc cc bt trong cht lng di chuyn vi cng vn tc.
Nhng ht vt cht ny phn x sng lan truyn n b thu vi mt tn s f2. Sai lch
gia tn s pht ra v tn s thu v ca sng cao tn c dng o vn tc dng chy.
Bi v loi cm bin lu lng siu m ny yu cu hiu qu phn x ca ht vt cht
trong cht lng, nn n khng lm vic c vi cc cht lng mt pha, tinh khit.
Cm bin siu m xuyn thng (transit-time). Cm bin loi ny (hnh 6) c th cho php
o lu lng i vi cht lng/kh rt sch (khng ln tp cht). Cu to ca n bao gm
mt cp thit b bin i sng siu m lp dc hai bn thnh ng dn dng chy, ng
thi lm vi trc ca dng chy mt gc xc nh trc. Mi thit b bin i bao gm b
thu v b pht, chng pht v nhn tn hiu cho nhau (thit b ny pht th thit b kia
thu). Dng chy trong ng gy ra s sai lch thi gian ca chm sng siu m khi di
chuyn ngc dng v xui dng chy. o gi tr sai lch v thi gian ca chm sng
xuyn qua dng chy ny cho php ta xc nh vn tc dng chy. S sai lch thi gian
ny v cng nh (nano-giy), do cn phi dng thit b in t, in t c chnh
xc cao thc hin php o, hoc
tin hnh o trc tip thi gian ny.
Khi lp t cm bin siu m, cn lu
n cc im sau:
- cm bin lu lng da vo hiu
ng Doppler khng t;
- cm bin lu lng xuyn thng
a ra k thut o cht lng khng
dn in v n mn;
- cm bin lu lng siu m lp t
g, kp vo ng ng hin ti, cho
php khng cn ct b hoc ph hy
mt phn ng ng, loi b n ti
thiu s tc ng con ngi n cht
lng c hi v gim s bi bn cho h thng;
- khng c thnh phn lp t trong ng, khng lm gim p lc;
- im ni bt ca cm bin siu m l kt qu php o c lp vi hnh dng dng chy;
- gi thnh t v dng chy cn c in y ng.
Hnh 5: Cm bin lu lng siu m da
trn hiu ng Doppler: lu lng th tch
Q=K(f1,f2), f1 - tn s sng pht, f2 - tn
s sng thu v, K - h s, ph thuc gc
ti/phn x, v tr vt cht phn x, mt ct
ngang

Hnh 6: Cm bin lu lng siu m xuyn thng:
lu lng th tch Q=K(t1-t2)/(t1t2), t1 - thi gian
sng xuyn qua dng chy xui dng, t2 - thi
gian sng xuyn qua dng chy ngc dng, K -
hng s, ph thuc chiu di ng m thanh, t
s gia trc v ng tm, hnh dng dng chy,
mt ct ngang.
Kt lun
Bi bo trnh by v s hot ng ca bn nhm cm bin o lu lng. Nhng c
im ca chng khi ng dng trong cng nghip c tng hp trong bng 1.

Bng 1: c im ca bn nhm cm bin lu lng
Trong xu hng tch hp t ng ha v iu khin phn tn, cc cm bin lu lng
ngy cng thng minh. Chng c trang b cc giao din bus trng cng nghip, ci
tin b tnh ton tc cao, tiu th t in nng. Vic chn la ng loi cm bin lu
lng cho ng dng c th ty thuc vo cc thay i v cng ngh, cng nh sn phm
c trn th trng v gi thnh u t. Nh nm r c tnh cht ca cht lng c s
dng, bit c ng dng ca lu lng k, yu cu v chnh xc php o v nhng
nhn bit v gii hn vt l, v iu kin vn hnh, ngi thit k c th nhanh chng thu
hp vng chn la thit b.