Lernu Esperanton

2
Lernu
Esperanton
Curso prctico de la
lengua internacional
Eldonejo Krajono
3
ADVERTENCIA
LERNU ESPERANTON es un curso de Esperanto con ejercicios, apto para iniciarse en el estudio
de la lengua internacional de modo autodidacta o como material bsico en clases presenciales guiadas
por un docente e!perto"
El curso est #ormado por el siguiente material$
1. %SA&E USTE' ESPERANTO(, )URSO PRA)T*)O 'E LA LEN+UA
*NTERNA)*ONAL, de ,orge -ESS" Este libro es propiedad de la L*+A AR+ENT*NA 'E
ESPERANTO .A"E"L"., /ue permite su libre distribuci0n, uso 1 copia, pero no permite su uso
comercial sin su consentimiento" 23ttp$44sue3ess"t35"com46
'e este curso se usa una 7ersi0n corregida 1 ampliada gracias a la colaboraci0n desinteresada
de miembros de Lernu8 23ttp$44eo"lernu"net46, en especial de +uillermo 9olleda
23ttp$44personal"us"es4gmolleda46"
2. 9ANUAL 'E OR*ENTA)*ONES : E,ER)*)*OS )O9PLE9ENTO AL 9;TO'O
%SA&E USTE' ESPERANTO(, propiedad de la ASO)*A)*ON AN'ALU<A 'E
ESPERANTO, /ue permite su libre distribuci0n, uso 1 copia citando autor=a"
2>>>"esperantoandalucia"org6
. &*O+RA?@A 'E L" L" <A9EN-O?, publicada por la ?E'ERA)*AN ESPABOLA 'E
ESPERANTO en la siguiente pgina de internet$ 23ttp$44>>>"esperanto"es43e#4inde!"p3p(
optionCcomDcontentE7ie>CarticleEidCFFGE*temidCFFH6
4. PRONUN)*A)*AN" En la Lecci0n complementaria se inclu1e un resumen de los Itiles
Lingvaj anguloj 2 kaj 3, Jling7a Komentoj el Boletn de -E? . ?E'ERA)*AN ESPABOLA
'E ESPERANTOL 23ttp$44>>>"esperanto"es43e#46"
!. ?OTO+RA?@A 'E LU'OM*)O LN<ARO <A9EN-O?, publicada en la pgina de
O*P*PE'*A$ 23ttp$44eo">iKipedia"org4>iKi4'osiero$FHQR.Kl.t.Samen3o#"jpg6
". SOLU)*ONES 'E LOS E,ER)*)*OS" Propiedad de ?ernando Tej0n 4 Eldonejo Prajono,
/ue permite su libre distribuci0n, uso 1 copia citando autor=a"
EL'ONE,O PRA,ONO no posee ningIn derec3o sobre las obras de otros autores, /ue mantienen
sus derec3os, por lo /ue se deben respetar las condiciones respecto a distribuci0n, uso, copia 1 uso
comercial de las obras originales 1 de las adaptaciones o 7ersiones /ue de ellas se 3icieren"
Eldonejo Krajono # $ernando Tej%n
&rajono'g(ail.co(
)ttp*##sites#google.co(#site#+erda&rajono#
Docu(ento creado con Li,re-..ice.org en /N0#Linu1 0,untu.
Tipogra.2a* .a(ilia $ree 3Licencia /N04.
Edici%n* 5672512.
T
EN8AV-
%UuV es el Esperanto(""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" W
%)0mo es el Esperanto (""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" H
Aprendamos Esperanto X""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" FF
Fa Leciono$ Kio, kiu, .in, art=culo la, pronombres, estas. Ejercicios" """""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" F3
2a Leciono$ Pronombres personales, mal., kia, tio, tiu" Ejercicios"X""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" 2F
3a Leciono$ Posesi7os Jmia, etcL, homo. Ejercicios"X"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" 2H
Ta Leciono$ Kie, tie, palabras compuestas, .ist, per. Ejercicios"X"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" 35
5a Leciono$ Acusati7o, kiun, kion, ati, al, imperati7o, complemento directo" Ejercicios"""X""""""""""""" TF
Ga Leciono$ La semana, .ej, .il, pasado .is 1 #uturo .os, 7erbos transiti7os e intransiti7os" Ejercicios"" 55
Wa Leciono$ Ad7erbios -e, correlati7os" Ejercicios"X""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" GF
Ra Leciono$ Los nImeros, la 3ora, ordinales, de, da, e. Ejercicios"X""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" GW
Ha Leciono$ -on, .ol, pli ol, malpli ol, la plej, la malplej, el, do, a!, .an. Ejercicios"X"""""""""""""""""""""" W5
FQa Leciono$ "ago kaj nokto, pri, #or, ordinales, preposiciones" Ejercicios"X""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" RF
FFa Leciono$ "ie i, tiu i, los meses 1 estaciones, -ul, -em, -et, -eg. Ejercicios"X""""""""""""""""""""""""""""""""" RH
F2a Leciono$ Pronombre re#le!i7o si, adjeti7o re#le!i7o sia, condicional -us, se, mem. Ejercicios"""""""" HW
F3a Leciono$ -a$, -ec, -el, ke, sen-. Ejercicios"%................................................................................... FQ3
FTa Leciono$ -ig, i&, pro. Ejercicios"%................................................................................................... FQH
F5a Leciono$ Acusati7o de direcci0n, la casa, -uj, dis-, re-, -ing, -ind, -er. Ejercicios"%...................... FF5
FGa Leciono$ Participio acti7o$ -ant, -int, -ont' participio pasi7o$ -at, -it. -ot. (jercicios.%................. F25
FWa Leciono$ La #amilia, ge-, o-, -id, la!, plu, plai, verki, )orgi, oraci0n pasi7a" Ejercicios"X""""""""" F3F
FRa Leciono$ La korvo kaj la vulpo. -ante, -inte, -onte, -ad, ek-, -j, -nj, ju pli, des pli. Ejercicios"...... F3W
FHa Leciono$ *i iru al (speranto-Kongreso. -op, po, -a, #i-, krom, kva)a!, -estr, acusati7o en
#echa 1 medida, el-. Ejercicios"%..................................................................................... FT3
2Qa Leciono$ -um, eks-, mis-, -end, e, je. Ejercicios"%......................................................................... FTW
Lecci0n complementaria"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" F53
Lega$oj+ ,ri la historio de (speranto, La (spero, korespondado, poe)ioj.............................................. FGF
Biogra#io de -amenho#""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" FG5
*i alvenis al la #ino""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" FWF
"aeloj+ ,re#iksoj, su#iksoj, prepo)icioj, korelativoj. ...........................%............................................... FW3
Soluciones de los ejercicios"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" FWW
Mocabulario"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" 22W
5
G
9:0; E< EL E<=ERANT->
E/ Esperanta es e/ /atn de /a demacrac/a.
El lat=n sir7i0 en su tiempo de 7e3=culo al pensamiento uni7ersal en todo el Occidente" Los 3ombres
de ciencia 1 los #il0so#os de entonces se intercomunicaban por medio de Vl con relati7a #acilidad" Para
los dems miembros de a/uellos pueblos .en su ma1or parte anal#abeta. separados por distancias /ue
se med=an en meses, la necesidad de una lengua comIn no e!ist=a 1 7i7=an per#ectamente sin esta
preocupaci0n, separados por ms de 3"QQQ idiomas 1 dialectos"
Pero desde el reinado del lat=n a nuestros d=as, la tVcnica 3a reducido enormemente las distancias" El
mundo de tres aYos de 9agallanes se 3a reducido a un mundo de unas pocas 3oras para los a7iones
comerciales, e internet 3a anulado, prcticamente, todas las distancias en nuestro planeta" Lo absurdo
es /ue en este mundo as= reducido 1 cu1os 3abitantes estn en constante comunicaci0n, los pueblos
siguen di7ididos en sus miles de idiomas 1 dialectos" El lat=n 3a sido reemplaSado por el traductor"
Radio, cine, libros, diarios, con#erencias internacionales, todo lo /ue traspase las #ronteras lingZ=sticas,
es dominio del traductor"
Pero la traducci0n no es el remedio sino un paliati7o de#iciente, antiecon0mico 1 lento" : esto no
resuel7e la comunicaci0n personal, de 3ombre a 3ombre" AIn en los congresos intencionales, sus
participantes tienen relaciones personales de sordomudos" Ninguna lengua nacional puede cumplir
#unci0n de lengua internacional, por tres raSones$ aL las lenguas nacionales, debido a sus capric3osas
irregularidades, son di#=ciles de aprender 1 de emplear con mediana correcci0n[ bL crear=a un
pri7ilegio inadmisible para la naci0n cu1a lengua se adoptara[ cL todo imperialismo lingZ=stico
comporta ine7itablemente un imperialismo cultural[ el dominio de un tipo de cultura sobre los dems"
El Esperanto es la lengua /ue todo 3ombre moderno debe poseer, junto a su lengua materna, para
entenderse con e!tranjeros en un pie de igualdad democrtica" El Esperanto es la soluci0n prctica 1
simple del problema de la lengua internacional 1 como tal 1a #unciona" La UNES)O 3a reconocido su
importancia en las relaciones culturales" E!isten sociedades de Esperanto en todos los pa=ses, 1 la
Asociaci0n Uni7ersal de Esperanto, con su red de delegados cubre todo el mundo" El Esperanto es
enseYado en escuelas elementales, secundarias 1 superiores en 7arios pa=ses"
Es usado actualmente en todas las acti7idades de la 7ida 3umana, en empresas pri7adas,
organiSaciones de cultura 1 por 7arios gobiernos" Numerosas estaciones de radio 1 tele7isi0n
transmiten en Esperanto, adems de las miles de pginas en internet en la lengua internacional" En
FHWQ, 35"QQQ libros, entre originales 1 traducciones #ormaban la literatura del Esperanto 1 esta
cantidad continIa creciendo" Las publicaciones en la lengua internacional relacionan a la comunidad
esperantista, /ue adems mantiene una acti7a correspondencia postal 1 electr0nica"
Los esperantistas se reInen todos los aYos, en )ongresos Uni7ersales /ue constitu1en algo as= como
su parlamento 1 donde se practica el Esperanto como lengua oratoria" Los cultores del Esperanto
constitu1en pues, un 7erdadero pueblo /ue 3a realiSado la proeSa de libertarse de la maldici0n
babVlica" Para #ormar parte de esta comunidad, /ue 3a abierto un camino /ue la 3umanidad tendr /ue
recorrer, no 3ace #alta otro re/uisito /ue seguir le1endo con atenci0n las pginas de este libro"
W
R
9C?@- E< EL E<=ERANT->
E/ Esperanta, abra maestra de /g/ca y senc///ez (Academ/a de c/enc/as de Pars).
La gramtica del Esperanto es mu1 sencilla" La componen FG bre7es reglas" Estas reglas no tienen
e!cepci0n" El Esperanto es #onVtico" Se escribe como se pronuncia" )ada letra representa siempre el
mismo sonido" El 7ocabulario de Esperanto 3a sido tomado de las principales lenguas europeas o de
sus #uentes 1 la selecci0n 3a obedecido al criterio de m!ima internacionalidad" Alrededor de un WQ\
de sus elementos son de origen latino o neolatino, por lo tanto reconocibles para todo 3ispano3ablante"
En toda palabra 3a1 un elemento llamado ra=S, del cual se deri7an otras palabras 1 /ue en espaYol
suele 7ariar considerablemente$ llu7ia . plu7ial, 3=gado . 3eptico, a 7eces, la deri7aci0n puede partir
de otra ra=S$ 3ermano . #raterno, casa . domVstico, etc"
En Esperanto la ra=S es in7ariable, decimos$ p/ara-p/ara, hepata-hepata, frata - frata, dama -
dama" Las terminaciones a, a, e, agregadas a la ra=S dan el sustanti7o, el adjeti7o, el ad7erbio
respecti7amente[ la / marca el in#initi7o de los 7erbos" Esto rige para todos los 7erbos, sustanti7os,
etcVtera$
te/efana telV#ono para/a JlaL palabra
te/efana tele#0nico para/a oral
te/efane tele#0nicamente para/e oralmente
te/efan/ tele#onear para// 3ablar
VERA-<
En Esperanto el pronombre determina la persona, 1 la terminaci0n, el tiempo" E!iste una sola
conjugaci%n a,soluta(ente regular" Tan s0lo doce desinencias o terminaciones reemplaSan con
7entaja los miles de ellas /ue acumulan las lenguas nacionales" En Esperanto no 3a1 7erbos irregulares
ni de#ecti7os, lo /ue no /uita /ue con a1uda de este mismo 7erbo ]ser] Bnico au1iliar, se puedan
componer los tiempos ms sutiles cuando sea necesario sutiliSar"
VERBO ESTI VERA- <ER VERBO IRI VERA- IR
m/ estas 1o so1 m/ /ras 1o 7o1
r/ estas tI eres r/ /ras tI 7as
// estas Vl es // /ras Vl 7a
n/ estas nosotros somos n/ /ras nosotros 7amos
r/ estas 7osotros sois r/ /ras 7osotros 7ais
/// estas ellos son /// /ras ellos 7an
H
C-@=-<ICI?N
El Esperanto toma sus elementos Jra=ces, pre#ijos, su#ijos, terminacionesL de las grandes lenguas de
cultura, pero poniendo orden en ellos 1 regulariSando sus #unciones, con lo /ue obtiene de ellas el
m!imo rendimiento"
En nuestras lenguas nacionales todas las palabras deben buscarse en gruesos diccionarios$ telV#ono,
tele#0nico, tele#onista, etc"[ en el diccionario del Esperanto, para esta idea s0lo 3allaremos te/efana.
Las dems palabras las #ormamos con los elementos regulares de la lengua$ te/efana, te/efan/sta, etc",
as= como palabras /ue no e!isten en castellano, como te/efan/st/na . una tele#onista[ te/efaneja
Jpronunciado .eioL /ue es una cabina tele#0nica" -emos agregado a/u= a la ra=S te/efan los su#ijos -/st,
-ej, 7/n /ue indican la pro#esi0n u o#icio, el local o lugar 1 el #emenino" : as=, disponemos de a#ijos
para instrumento, soporte, en7ase o continente, cualidad abstracta, conglomerado, #racci0n, mIltiplo,
etc"
Todo lo /ue no tiene se!o es neutro, con lo /ue se elimina la incon7eniencia de asignar gVnero a las
cosas, gVnero /ue es distinto segIn el idioma"
El carcter aglutinante del Esperanto J1 en esto se apro!ima a las lenguas de e!tremo orienteL le
permite #ormar #cilmente palabras compuestas, #Vrtil recurso del /ue carecen nuestras lenguas
neolatinas" Ferraja Jpronunciar .oioL es una palabra compuesta de$ fer .ra=S de fera .3ierro 1 raj.
Jpronunciar 7o1L, ra=S de raja C camino, ms la terminaci0n sustanti7a" : diremos ferraj/sta por
#errocarrilero"
)omo ferraja se #orman in#inidad de palabras$ paperfabr/kaC gasmataraC e/ektramataraC
maz/k/nstramentaC dancmaz/kaC aperteatraC pa//cnare/a, etcVtera"
FQ
A=RENDA@-< E<=ERANT-
San tan /ns/gn/f/cantes /as sacr/f/c/as qae tada hambre debe rea//zar para aprender Esperanta, y
tan /nmensas /as benef/c/as qae de e//a han de resa/tar, qae nad/e debe sastraerse de hacer ese
estad/a. LEON TOLSTOY
=R-N0NCIACI?N
El al.a,eto de Esperanto consta de 2R letras" )ada letra representa s0lo un sonido$
A7aC A7,C C7cC D7EC D7dC E7eC $7.C /7gC F7GC 87)C H7IC I7iC J7jC K7LC
K7&C L7lC @7(C N7nC -7oC =7pC R7rC <7sC M7NC T7tC 07uC O7PC V7+C Q7R.
Las +ocales, aC eC iC oC uC son iguales /ue en espaYol"
Las consonantes se pronuncian como en espaYol, con e!cepci0n de las /ue siguen$
c . Suena como ts$ danca, cedra Jdantso, tsedroL
E . )omo c3$ a Jc3uL, ambra Jc3ambroL
g . Es siempre sua7e$ g/tara JguitaroL, gema JguemoL, ganta, JgantoL
G . )omo en italiano ]giardino] o como j en ],eep], ]jocKe1]
) . Suena aspirada como en inglVs"
I . )omo nuestra j" hara JjoroL
L . )omo j #rancesa en ]journal] o como la s en inglVs ]treasure] o ]7ision]
N 7 )omo s3 en ]S3aKespeare] o la c3 #rancesa en ]c3ic]"
R . Suena como en #rancVs o en inglVs"
j 1 P son se(iconsonantes"
j ^ Suena como 1 en 7o1, 3o1 o como i en 3ielo, 3iato" ?orma s=laba JdiptongoL con la 7ocal 7ecina$
aj, ej, aj; aj, Ja1, e1, o1, u1L" Jes J1esL, kaj Jca1L"
P ^ Es la u bre7e de Europa, auto, 1 tambiVn #orma diptongo con la 7ocal 7ecina$ ErapaC ata"
Las letras SC TC 1C U no e!isten en el al#abeto de Esperanto" Tampoco e!isten letras dobles ni mudas"
El nombre de las consonantes se #orma agregando a Vstas la letra o$ o, co, do, jo, !o, etc"
El acento recae siempre sobre la penIltima s=laba" El nImero de 7ocales de una palabra indica el
nImero de s=labas /ue la #orman" En Esperanto el acento no se escribe, s0lo se pronuncia[ no 3a1 tilde"
Ejemplos$ Papera estas at//a JpapVro Vstas ut=laL" )omo la j no es 7ocal, el plural paperaj estas
at//aj JpapVro1 Vstas ut=la1L no cambia de acento, pues las s=labas son pa.pe.roj, u.ti.laj" As= jes J1es,
como en inplVsL es una s=laba, pero /es J=esL son dos" Be/aj JbV.la1L son dos, mientras /ue ba/a/ Jba.l.
iL son tres" Ba/da Jbl.dauL dos silabas[ ba/aa Jba.l.uL son tres" : as= Mar/a J9a.r=.aL, Sanja JS0.
niaL[ k/aC k/a J/u=.o, /u=.uL" Este arti#icio de la j 1 la P permite al Esperanto disponer de diptongos sin
recurrir al acento ortogr#ico"
FF
,C +* Los de 3abla espaYola debern tener presente /ue el sonido de la ]b] es mu1 distinto /ue el de
la ]7] 1 /ue en Esperanto deben di#erenciarse per#ectamente" La 7 es siempre labidental$ be/a, re/a,
bara, rara"
rC rr* En Esperanto la ]r] no tiene dos sonidos, como en espaYol Jrosa, aroL [ siempre es sua7e como
en ]pared]" En r/rera las dos eres suenan igual"
)uando en una palabra se suceden dos letras iguales se pronuncian separadamente" As= ma//anga
Jmal.longaL .corta, ap/n// Jopini.iL .opinar"
La frata estas bana Jel 3ermano es buenoL" 'escompongamos esta simple oraci0n en sus
elementos$
La es el art=culo determinado" Se emplea en general como en castellano, al re#erirse a cosas o seres
conocidos o determinados" La indeterminaci0n$ ]un 3ermano] se traduce por ausencia de art=culo, 1 el
problema se resuel7e con econom=a"
frata es sustanti7o" El sustanti7o es el nombre de las cosas o seres" .rato se compone de la ra=S frat.
1 de la terminaci0n -a, /ue corresponde a todos los sustanti7os en Esperanto"
estas indica el estado" Es un 7erbo" El 7erbo es una palabra /ue e!presa acci0n o estado" Tenemos
a/u= la ra=S est. 1 la terminaci0n .as /ue lle7an en Esperanto todos los 7erbos en tiempo presente"
bana seYala la cualidad" Es un adjeti7o 1 por eso termina en .a como todos los adjeti7os en
Esperanto"
Si ponemos la #rase en plural$ La frataj estas banaj JLos 3ermanos son buenosL, JpronInciese$ la
#rtoi Vstas b0naiL, notamos /ue el art=culo /a no 3a 7ariado, /ue el plural se #orma aYadiendo una j
#inal al nombre 1 al adjeti7o[ /ue el 7erbo estas no cambia en el plural" : si decimos La frat/na estas
bana JLa 3ermana es buenaL, JpronInciese$ la #rat=no Vstas b0naL, obser7amos /ue el art=culo /a
permanece in7ariable, /ue el adjeti7o bana es igual para masculino 1 #emenino"
Ca /a frata estas bana? J%Es bueno el 3ermano(L JpronInciese$ c3u la #rto Vstas b0naL" El espaYol
tiene el signo de interrogaci0n in7ertido % /ue otras lenguas no usan por/ue interrogan in7irtiendo la
#rase" En Esperanto tenemos el signo sonoro Eu Jc3uL /ue se 7e 1 se o1e, 1 no obliga a entonaci0n
determinada" Du C %, %Acaso"""(
K/a estas bana? J%UuiVn es bueno(L nos muestra /ue, naturalmente, no 3ace #alta poner a ante una
palabra /ue de por si 1a es interrogati7a" Lo mismo ocurrir con k/a> J/u=oL C %/uV cosa(, etc"
La libro estas no7a Jnue7oL"
_u la libro estas no7a( .,es, la libro estas no7a" Pio estas no7a( . La libro"
Jes C si" Ne C no" /u (speranto estas #acila0 - 1es2
:, antes de comenSar con la 1a Leciono, retenga 1 trate de seguir estos pocos consejos, aplicables
al estudio de cual/uier lengua$
Lea en +oR alta.
Es pre.eri,le leer U releer los te1tos Sue (e(oriRar reglas.
Antes de recurrir al +oca,ularioC trate de co(prender por el conte1to.
No traduRca (ental(enteC al responder preguntas )galo directa(ente en la nue+a
lengua.
F2
1a LECI-N-
En la àmbro estas tablo" En la àmbro estas anKaa sebo"
En la àmbro estas tablo Kaj sebo"
Sur la tablo estas libro, papero, plumo Kaj #loro"
Sur la sebo estas Kato" La Kato dormas"
En la bardeno estas birdo" La birdo Kantas"
Tablo estas meblo" Sebo anKaa estas meblo"
Pato ne estas meblo" Pio estas Kato( Pato estas besto"
_u ele#anto estas besto( Jes, ele#anto anKaa estas besto"
_u en la àmbro estas ele#anto(
Ne, en la àmbro ne estas ele#anto"
Pio estas en la àmbro( En la àmbro estas tablo,"""
_u la Kato estas en la bardeno(
_u la Kato Kantas( _u la birdo dormas(
Pio estas sur la tablo( _u la libro estas sur la sebo(
Petro diras$
@i estas Petro"
@i estas sola"
Vi estas Parlo"
@i ne estas sola[
(i estas Kun +i.
Li estas Alberto"
@i estas Kun Parlo"
Li, Alberto, anKaa estas en la àmbro"
F3
Mi estas 9aria"
Fi estas sebo"
Fi estas besto"
Eleganta sinjorino iras Kun in#ano" ci estas eleganta"
'iKa sinjoro iras Kun in#anino" Li estas diKa"
Piu estas eleganta( ci, la sinjorino"
Piu estas diKa( Li, la sinjoro"
Piu iras Kun in#ano(
Piu iras Kun in#anino(
_u la eleganta sinjorino iras Kun la diKa
sinjoro(
Alberto estas juna, #orta #raalo"
9aria estas juna, bela #raalino"
_u 7i iras Kun bela #raalino( _u Alberto estas juna Kaj #orta( ,es, li estas juna Kaj #orta"
_u 9aria estas bela #raalino( ,es, di estas bela"
_u mi estas Petro( Ne, sinjoro, 7i ne estas Petro, 7i estas la instruisto"
_u 7i estas la instruisto( Ne, sinjoro, mi ne estas la instruisto, mi estas lernanto"
_u 7i estas in#ano(
_u 7i estas sinjoro PVreS( Ne, mi ne estas sinjoro PVreS"
Piu 7i estas( . 9i estas"""
Piu mi estas( . Mi estas"""
La libro ne estas sur la sebo, bi estas sur la tablo"
La nigra Kato ne Kantas, bi dormas"
_u la birdo Kantas en la àmbro( Ne, la birdo ne Kantas en la àmbro, bi Kantas en la bardeno"
Du +i &o(prenas> JesC (i &o(prenas.
FT
V-CAA0LARI-
En el 7ocabulario /ue sigue a cada lecci0n, como en el /ue se encuentra a #inal del libro, s0lo se da,
de la traducci0n de los adjeti7os, el e/ui7alente masculino Jona . buenoL" Los 7erbos irn en
in#initi7o" Al buscar kantas se encontrar kanti" En los 7ocabularios de las lecciones las palabras estn
agrupadas segIn la categor=a gramatical de la ra=S"
Anka TambiVn Jana ,o7en
Be/a &ello Kaj :
Besta Animal Kant/ )antar
B/rda A7e, pjaro Kata +ato
B/anka &lanco K/a UuV, /ue cosa, cual
Cambra -abitaci0n, cmara K/a Uuien, cual
D/ka +ordo, grueso Kampren/ )omprender
Darm/ 'ormir Kan )on, en compaY=a de
E/eganta Elegante La El, la lo, los, las
En En Lernanta Alumno
Est/ Ser, estar L/ ;l
F/ara ?lor Meb/a 9ueble
Farta ?uerte M/ :o
Fra/a JunL soltero Ne No
Gardena ,ard=n N/gra Negro
G/ Ello Jpronombre neutroL Papera Papel
Infana NiYo P/ama Pluma
Instra/sta 9aestro, instructor Sega Silla
Ir/ *r Sar Sobre Jpreposici0nL
Jes S= S/ Ella
LA IN<TR0I<T- =AR-LA<
$E@ENIN- V @A<C0LIN-" En espaYol decimos JlaL silla, JelL banco, atribu1endo se!o a cosas
inanimadas" En Esperanto la l0gica 1 la simpli#icaci0n se restablecen$ el se!o solo se indica en el
nombre cuando Vste e7identemente lo e!prese . ser 3umano 1 animales" Los dems nombres, por
consiguiente, sern neutros$ JlaL se&o, JlaL enko, o reemplaSados por el pronombre neutro Gi" TambiVn
el adjeti7o es neutro$ ona in#ano, ona in#anino"
El gVnero gramatical no e!iste en Esperanto"
F5
ARTIC0L- INDETER@INAD- no e!iste en Esperanto$ sur la tablo estas libro . sobre la mesa
3a1 un libro" 3i es pronombre neutro" ReemplaSa al nombre de las cosas$ la libro ne estas nigra, &i Jla
libroL estas lanka" : tambiVn como en inglVs, se lo emplea cuando nos re#erimos en general, a niYos
pe/ueYos o animales . la irdo ne parolas, &i 4la irdo5 kantas"
E<TA< traduce a ser, estas, 3aber$ El libro es bello . la liro estas ela[ el libro est sobre la mesa .
la liro estas sur la talo[ sobre la mesa 3a1 un libro . sur la talo estas liro"
IN" El su#ijo .in #orma los #emeninos$ sinjoro . seYor[ sinjorino . seYora[ kato . gato[ katino . gata"
Obser7e /ue el su#ijo 7a colocado entre la ra=S 1 la terminaci0n gramatical$ Kat.in.o" Recordemos los
#emeninos castellanos gallo . gallina[ 3Vroe . 3ero2na"
EJERCICI-< DE LA LECCI?N 1
C-@ENTARI-< =REVI-<
1. Todos los substanti7os terminan en o" Ejemplos$ amro, talo, se&o, liro, papero, plumo, #loro,
etc"""
2. Todos los adjeti7os terminan en a" Ejemplos$ eleganta, dika, juna, #orta, ela, nigra, etc...
. Todos los 7erbos en in#initi7o terminan en i" Ejemplos$ esti Jser, estar, 3aberL, dormi, kanti, diri,
iri, kompreni, etc"""
Los 7erbos en tiempo presente terminan en as" Ejemplos$
Karlo estas juna )arlos es jo7en
La kato dormas El gato duerme
La irdo kantas El pjaro canta
6lerto diras Alberto dice
7aria komprenas 9ar=a comprende
6. Art=culo determinado$ S0lo e!iste uno$ la" Ejemplos$ La talo Jla mesaL[ la se&o Jla sillaL[ la
in#ano Jel niYoL[ la liro Jel libroL"
Articulo indeterminado$ No e!iste" Ejemplos$ "alo estas melo JUna mesa es un muebleL[ kato
estas esto Jun gato es un animalL"
!. Su#ijos$ Son una serie de letras /ue 7an colocadas entre la ra=S 1 la terminaci0n 1 #orman palabras,
segIn /ue su#ijo se utiliSa"
En esta primera lecci0n aprendemos el su#ijo in, utiliSado para #ormar el #emenino" Ejemplos$
kato gato katino gata
in#ano niYo in#anino niYa
sinjoro seYor sinjorino seYora
FG
S0lamente admite el #emenino las personas 1 animales" Las dems palabras /ue en castellano son
#emeninas, como silla, mesa, #lor, etc", en esperanto son neutras"
". Pronombres personales$ En esta lecci0n aprendemos las primera, segunda 1 tercera personas del
singular$
mi 1o mi komprenas 1o comprendo
vi tI, usted vi estas ,etro tI eres Pedro, usted es Pedro
li Vl li diras Vl dice
i ella i iras ella 7a
&i ello la kato ne kantas, &i dormas el gato no canta, duerme
W. ?rase negati7a$ )olocando la palabra ne delante del 7erbo"
La irdo kantas El pjaro canta La irdo ne kantas El pjaro no canta
X. ?rase interrogati7a$ )olocando la palabra u al comienSo de la #rase" /u e/ui7ale a e%f o a
e%acaso""" El signo de interrogaci0n e(f s0lamente se coloca al #inal$
La irdo kantas El pjaro canta
/u la irdo kantas0 %)anta el pjaro(
Y. En una #rase es indi#erente colocar antes el adjeti7o /ue el substanti7o o 7ice7ersa" As= se puede
decir$ dika sinjoro 8 sinjoro dika. No obstante, el uso ms generaliSado es colocar antes el adjeti7o,
/ue 7a cali#icando al substanti7o"
Ejemplos$ ela #ra!lino, dika sinjoro, nigra kato ktp JetcL.""
EJERCICI-<
F. Traducir*
1. En JsobreL la silla 3a1 una gata 1 un libro"
2. %UuV 3a1 en la mesa( En la mesa 3a1 un gato"
. %Est la gata en el jard=n( No, est en la 3abitaci0n"
6. %-a1 un libro en la silla(
!. ;l es Alberto 1 est en el jard=n[ ella, 9ar=a, est en la 3abitaci0n"
". Una elegante niYa 7a con un seYor"
W. Una gruesa seYora 7a con un niYo"
X. El pro#esor es 7iejo 1 dVbil[ los alumnos son j07enes 1 #uertes"
Y. %UuiVn canta en el jard=n( %UuiVn no comprende(
FW
15. 9ar=a es una bella seYorita 1 Pedro 7a con ella"
11. La seYora gruesa es #ea, pero la seYorita delgada es bella"
12. TI eres )arlos, Vl es Alberto, 1 ella no es 9ar=a, es &erta"
1. %'uerme el pjaro en el jard=n( No, canta en la 3abitaci0n"
16. El pro#esor enseYa 1 los alumnos comprenden"
1!. 9ar=a dice$ :o no so1 una niYa, so1 una seYorita"
Para traducir el plural 1 ]7iejo, dVbil, #ea 1 delgada] 7Vase la lecci0n 2, puntos 2L 1 3L
2. AL )ontestar con 1es o con *e" Ejemplo$ /u vi estas 6lerto0 1es 8 *e"
&L )ontestar con #rases completas" Ejemplo$ /u vi estas 6lerto0 1es, mi estas 6lerto. 8 *e, mi ne
estas 6lerto, mi estas...
1. /u vi estas 6lerto0
2. /u vi estas sola en la amro0
3. /u vi anka! estas en la amro0
4. /u la irdo kantas0
5. /u vi estas lernanto0
6. /u la kato kantas0
7. /u talo estas melo0
8. /u kato estas melo0
9. /u en la amro estas kato0
10. /u en la amro estas taloj0
11. /u ele#anto estas esto0
12. /u se&o anka! estas melo0
13. /u en la amro estas se&oj0
14. /u estas liroj sur la taloj0
15. /u vi estas sinjoro ,ere)0
16. /u vi estas in#ano0
17. /u vi estas dika0
18. /u vi estas #orta0
19. /u vi estas juna0
20. /u vi kantas0
3. )ontestar sustitu1endo el nombre por el pronombre" Ejemplo$ /u ,etro estas #orta0 1es, li estas
#orta. 8 *e, li ne estas #orta.
1. /u ,etro estas #orta0
2. /u 7aria estas ela0
3. /u 6lerto estas juna0
4. /u la irdo kantas0
6. /u 7aria kantas0
7. /u la in#ano estas dika0
8. /u la in#anino estas ela0
9. /u la liro estas sur la talo0
10. /u sinjoro ,ere) estas eleganta0
13. /u la irdo estas en la &ardeno0
14. /u ,etro komprenas0
15. /u 7aria estas instruistino0
16. /u la sinjorino estas ela kaj eleganta0
18. /u la kato dormas sur la se&o0
19. /u la #ra!lino estas juna0
20. /u 7aria estas in#anino0
FR
T. )ontestar estas preguntas" Ejemplo$ Kio estas kato0 Kato estas esto.
1. Kio estas kato0
2. Kio estas talo0
3. Kiu kantas en la &ardeno0
4. Kio estas sur la talo0
5. Kiu estas la instruisto0
6. Kio estas en la amro0
7. Kio estas se&o0
8. Kiu estas kun vi0
9. Kun kiu vi estas0
10. Kio vi estas, lemanto a! instruisto0
11. Kiu estas dika, 6lerto a! ,etro0
12. Kiu vi estas, la lernanto a! la instruisto0
5. 9:K"69;
7i estas 1ulio, la instruisto, kaj mi ne estas sola en la amro, mi estas kun vi, la lernantoj.
(n la amro estas anka! taloj, se&oj kaj sur la taloj estas liroj, paperoj kaj plumoj.
(n la amro ne estas estoj' katoj kaj irdoj estas en la &ardeno.
7aria estas ela kaj eleganta #ra!lino kaj i iras kun ,etro, kiu anka! estas juna kaj eleganta
#ra!lo.
La dika in#ano iras kun sinjoro ,ere), kiu estas instruisto de (speranto' kaj la in#anino, kiu ne estas
dika, iras kun sinjorino ,ere).
G. )ontestar con #rases completas$
1. Kiu estas la instruisto0
2. /u li, la instruisto, estas sola en la amro0
3. Kiuj estas kun li0
4. Kio estas anka! en la amro0
5. Kio estas sur la taloj0
6. Kiu instruas0
7. Kiu lernas0
8. /u vi komprenas0
9. /u en la amro estas estoj0
10. Kiuj estoj estas en la &ardeno0
11. Kun kiu iras 7aria0
12. Kiu iras kun 7aria0
13. /u ,etro estas juna #ra!lo0
14. /u 7aria estas ela #ra!lino0
15. Kiu iras kun sinjoro ,ere)0
16. Kio estas sinjoro ,ere)0
17. /u la in#anino estas dika0
18. Kiu iras kun sinjoro ,ere)0
19. Kun kiu iras sinjorino ,ere)0
20. /u vi lernas kaj komprenas0
W. ?ormar #rases mediante preguntas JAL 1 respuestas J&L utiliSando el ma1or nImero posible de
palabras de la tabla siguiente$
Ejemplo F$
65 /u vi estas sola en la amro0
B5 *e mi ne estas sola en la amro, mi estas kun la instruisto kaj anka! kun la lernantoj.
FH
Ejemplo 2$
65 Kun kiu iras la ela kaj eleganta sinjorino 7aria0
B5 <i iras kun la juna kaj #orta #ra!lo Karlo.
Ejemplo 3$
65 =ur kio dormas la nigra kato en la amro0
B5 3i dormas sur la se&o.
Abre7iaturas$ *nt" J*nterrogati7aL, Pron" JPronombreL, Prep" JPreposici0nL, Art" JArt=culoL, Sust"
JSustanti7oL 1 Adj" JAdjeti7oL"
*nt" Pron" Merbo Prep" Art" Sust" Adj" Simples
u
kio
kiu
mi
vi
li
i
&i
estas
dormas
kantas
diras
iras
komprenas
sur
en
kun
la
amro
talo
se&o
liro
parero
plumo
#loro
kato
&ardeno
irdo
melo
esto
ele#anto
,etro
Karlo
6lerto
7aria
sinjorino
in#ano
sinjoro
in#anino
#ra!lo
#ra!lino
instruisto
instruistino
lernanto
lernantino
sola
eleganta
dika
juna
#orta
ela
nigra
anka!
kaj
ne
jes
2Q
2a LECI-N-
Parlo estas sana" Alberto anKaa estas sana"
Petro ne estas sana, li estas malsana"
Petro &uNas en la lito" Parlo staras"
Alberto sidas sur sebo"
Piu estas malsana( Piu Kudas( Piu sidas( Piu staras( _u 7i estas
sana( _u 7i Kudas( _u la instruisto sidas( _u 7i sidas sur lito( Sur Kio
7i sidas( _u lito estas besto( Pio estas lito(
La #raalo estas #orta, sana[ li estas juna"
La sinjoro estas mal#orta, malsana, malgaja[ li estas maljuna"
Kia estas la #raalo(
Kiu estas #orta(
Kia estas la maljuna sinjoro(
Kiu estas mal#orta(
Kia estas Petro(
Tiu sinjoro estas Parlo" Piu li estas(
Tiu sinjoro ne sidas, li staras"
Tiu sinjoro ne Kantas, li legas"
Pio estas en la mano de Parlo(
Tio estas arbo" Tiu arbo staras"
En la mano de Petro estas #loro"
Tiu #loro estas roRo, bela ruGa roSo"
Kio estas tio( Kia estas la roSo(
2F
Tio anKaa estas arbo" Tiu arbo ne staras, bi Kudas"
Tiu arbo estas 7erda" &lanKa papero Kudas sur la tablo" Pio
Kudas( _u la arbo estas ruba(
Petro diras$
9i estas en la àmbro Kaj anKaa 7i, Alberto, estas en la àmbro" 9i Kaj
7i estas en la àmbro$ ni estas en la àmbro"
Piuj estas en la àmbro(
9aria diras$
@i estas en la àmbro" Vi, Petro Kaj Alberto, anKaa estas en la
àmbro"
Alberto diras$
Rodol#o Kaj Ana ne estas en la àmbro, ili estas en la bardeno"
Unu JFL pomo" gi estas malbela, malbona #ruKto"
'u J2L pomoj" *li estas belaj, bonaj #ruKtoj"
Pia estas la pomo(
Piaj estas la du pomoj(
Unu Kaj unu estas du"
Unu pomo Kaj unu pomo estas du pomoj"
_u la libroj estas en la biblioteKo( ,es, ili estas en la biblioteKo"
Rodol#o Kaj Ana ne sidas en la àmbro, ili parolas en la bardeno"
*li estas gajaj" *li estas bonaj amiKoj"
*li parolas en la simpla, #acila, bela Esperanto" *li estas modernaj"
_u 7i Komprenas(, demandas la instruisto"
,es, ni Komprenas, respondas la lernantoj"
22
V-CAA0LARI-
Am/ka Amigo Maderna 9oderno
Arba Arbol N/ Nosotros.as
B/b//ateka &iblioteca Nara Nue7o
Bana &ueno Para// -ablar
Demand/ Preguntar Pama 9anSana
Da 'os Raza Rosa
Fac//a ?cil Raga Rojo
Frakta ?ruta.o Sana Sano
Gaja Alegre S/d/ Estar sentado
I// Ellos.as S/mp/a Simple
Internac/a *nternacional S/njara SeYor
K/a Uue, cual Jclase, cualidadL Star/ Estar de pie, parado
Ka/ :acer, estar acostado T/a Eso, a/uello
Leg/ Leer T/a Ese, a/uel
L/ngra Lengua, idioma Una Uno
L/ta )ama, lec3o Verda Merde
Ma/sana En#ermo V/ TI, usted, 7osotros.as
=R-N-@ARE< =ER<-NALE<" Si obser7amos los pronombres
personales 7emos /ue la segunda persona del plural 1 del singular son
iguales JviL Jcomo en inglVs 1 #rancesL, 1 la tercera persona del plural JiliL
sir7e para el masculino, #emenino 1 neutro$ ,etro kaj Karlo estas junaj .
ili estas junaj[ 9aria Kaj Ana estas belaj . ili estas belaj[ la pomoj estas
rubaj . ili estas rubaj"
@AL . es un pre#ijo /ue indica idea contraria a la e!presada en la ra=S$ no7a . malnova[ juna .
maljuna"
KIA indaga siempre acerca de la cualidad, calidad, aspecto 1 e!ige un adjeti7o como respuesta" Kia
i estas0 Bela, juna. Kia estas la pomo0 >u&a, ona"
<IDA<C <TARA<C K0MA<" Si comprendemos /ue ,etro kuas signi#ica Pedro 1ace Jest
acostadoL, comprenderemos /ue ,etro sidas, es Pedro est sentado, 1 ,etro staras, Pedro est de pie"
Al pronunciar palabras como staras, cu=dese de no aYadir una 7ocal ine!istente[ no diga e.staras"
Para acostumbrarse al pronunciar, por ejemplo, li staras, prolongue la i de li, uniVndola casi a la s de
staras$ li.s.taras"
23
<ingular =lural
m/ n/
r/ r/
//, /, g/ ///
Nunca diremos en castellano eso libro, sino ese libro, tampoco diremos en Esperanto tio liro, sino
tiu liro, tio estas liro . eso es un libro[ tiu liro estas la nova gramatiko . ese libro es la nue7a
gramtica"
0N0 =-@-" En Esperanto no e!iste art=culo indeterminado Jun, una, unos, unasL" =ur la talo
estas liro kaj paperoj . sobre la mesa 3a1 un libro 1 unos papeles" En unu pomo, unu no es art=culo,
sino el nImero F[ nos re#erimos a la cantidad"
El plural se #orma con la terminaci0n .j" Recuerde /ue la letra j no agrega s=laba, 1 /ue el acento
permanece en el mismo lugar$ p?mo - p?moj" El adjeti7o concuerda en nImero con el sustanti7o$ unu
ona pomo . una buena manSana, du onaj pomoj . dos buenas manSanas"
C-@ENTARI-< =REVI-<
F" Pronombres personales$ En esta lecci0n aprendemos las primera, segunda 1 tercera personas del
plural$
ni nosotros, nosotras *i komprenas
vi 7osotros, 7osotras, ustedes @i estas ,etro kaj Karlo
ili
ellos, ellas
Jmasculino, #emenino 1 neutroL
:li estas elegantaj sinjoroj. La kato kaj la irdo ne
estas meloj, ili estas estoj.
2" Plural$ Para #ormar el plural de una palabra, solamente 3a1 /ue aYadir la letra j al #inal" Ejemplos$
eleganta 8 elegantaj elegante 4 elegantes
liro 8 liroj libro 4 libros
El adjeti7o concuerda en nImero con el substanti7o" Recuerda /ue esta letra j para #ormar el plural
se pronuncia como la ]1] de ]le1]" Ejemplos$
ela #ra!lino bella seYorita elaj #ra!linoj bellas seYoritas
3" Pre#ijos$ Son una serie de letras /ue 7an colocadas antes de la ra=S 1 #orman palabras segIn /ue
pre#ijo se utiliSa" En esta segunda lecci0n aprendemos el pre#ijo mal, utiliSado para e!presar lo
contrario de lo indicado por la ra=S" Ejemplos$
sana sano, sana malsana en#ermo, en#erma
juna jo7en maljuna 7iejo, 7ieja
amiko amigo malamiko enemigo
#ermi cerrar mal#ermi abrir
2T
T" Orientaciones sobre K:;, K:6, ":;, ":A $
K:; C UuV, /uV cosa" No admite plural" Ejemplos$
Kio estas sur la talo0 %UuV 3a1 en la mesa(
Kio estas la katoj0 %UuV son los gatos(
K:6 C Pregunta siempre acerca de la cualidad, calidad, aspecto 1 e!ige un adjeti7o como respuesta"
Admite plural" Ejemplos$
Kio estas pomo0
,omo estas #rukto.
%UuV es una manSana(
Una manSana es una #ruta"
Kia estas la pomo0
La pomo estas verda kaj ona
%)0mo Jde /uV calidad, etc"L es la manSana(
La manSana es 7erde 1 buena
Kiaj estas la pomoj0
:li estas verdaj kaj onaj
%)0mo son las manSanas(
Son 7erdes 1 buenas
K:A C UuV, /uiVn, cul" Admite plural" Ejemplos$
Kiu estas en la amro0 %UuiVn est en la 3abitaci0n(
La sinjoro kiu estas en la amro estas
6lerto
El seYor /ue est en la 3abitaci0n es
Alberto
Kiuj estas en la amro0 %Uuienes estn en la 3abitaci0n(
":; C Eso, a/uello" No admite plural" Ejemplos$
"io estas aro Eso o a/uello es un rbol
"io estas katoj Eso o a/uello son gatos
":A C Ese, esa, a/uel, a/uella" Admite plural" Ejemplos$
"iu in#ano estas ona Ese Ja/uelL niYo es bueno
"iu in#anino estas ona Esa Ja/uellaL niYa es buena
"iuj in#anoj estas onaj Esos Ja/uellosL niYos son buenos
"iuj in#aninoj estas onaj Esas Ja/uellasL niYas son buenas
En estas #rases podrs comprobar el correcto uso de estos pronombres interrogati7os 1 relati7os$
Preguntamos sobre una cosa /ue desconocemos$
Kio estas tio0
"io estas aro
%UuV es eso Jo a/uelloL(
Eso Jo a/uelloL es un rbol"
25
:a sabemos /ue se trata de un rbol 1 a3ora preguntamos de /uV rbol se trata$
Kiu aro estas0
"iu aro estas pomujo.
%UuV JculL rbol es(
Ese Ja/uelL rbol es un manSano"
A3ora preguntamos acerca del aspecto o cualidad del rbol"
Kia estas tiu aro0
"iu aro estas granda, verda kaj sana.
%)0mo Jde /uV cualidad, etc"L es ese rbol(
Ese rbol es grande, 7erde 1 sano"
La contestaci0n a la pregunta K:6 siempre ser con adjeti7os$
El rbol es grande, redondo, bonito, etc"""
)ombinaciones ":; K:; 1 ":A K:A$
":; K:; C Eso /ue, a/uello /ue, lo /ue, lo cual" No admite plural"
"io, kio estas sur la talo, estas liro
":A K:A C Ese /ue, a/uel /ue, el /ue, el cual" Admite plural"
"iu, kiu sidas sur la se&o estas 6lerto
JEse /ueL Ja/uel /ueL Jel /ueL Jel cualL est
sentado en la silla es Alberto
"iuj, kiuj sidas sur la se&oj estas 6lerto kaj
,etro
JEsos /ueL Ja/uellos /ueL Jlos /ueL Jlos
cualesL estn sentados en las sillas son Alberto
1 Pedro
EJERCICI-<
F. Traducir$
1. Pedro est tendido en la cama[ est en#ermo"
2. Alberto no est tendido, est de pie[ Vl est dVbil, en#ermo 1 triste"
. %Est el 7iejo seYor #uerte 1 sano( No, Vl est dVbil, en#ermo 1 triste"
6. %)0mo Jde /uV claseL es el jo7en Pedro( El es #uerte, sano 1 alegre"
!. %Uuienes estn sentados en las sillas(
". %UuiVn est tendido J1aceL en la cama(
W. El bello rbol 7erde no est de pie, est tendido"
X. Eso es una silla, ese seYor est sentado en esa silla"
Y. %UuV es eso( Eso es una bella rosa roja"
15. Esas #lores son blancas, 7erdes 1 rojas[ no son negras"
2G
11. Eso /ue est tendido en la mesa es un papel"
12. Ese seYor /ue est sentado en a/uella silla es el pro#esor"
1. %UuV 3a1 en la mano de )arlos( En ella 3a1 un libro 1 una #lor"
16. La manSana no es una #ruta mala[ es una #ruta buena"
1!. El pro#esor pregunta 1 los alumnos responden"
1". Tres 1 una son cuatro"
1W. %Estn los libros en el jard=n( No, estn en la biblioteca"
2. AL )ontestar con 1es 8 *e" Ejemplo$ /u vi estas sana0 1es 8 *e"
&L )ontestar con #rases completas" Ejemplo$ /u vi estas sana0 1es, mi estas sana. 8 *e, mi ne estas
sana, mi estas malsana.
1. /u vi estas sana0
2. /u vi estas #orta0
3. /u vi estas juna0
4. /u vi estas gaja0
5. /u vi estas dika0
6. /u vi kantas0
7. /u vi parolas en (speranto0
8. /u pomo estas #rukto0
9. /u estas #ruktoj en la aroj0
10. /u estas aroj en la &ardenoj0
11. /u vi sidas sur se&o0
12. /u ro)o estas #rukto0
13. /u ro)o estas ela #loro0
14. /u estas ro)oj ru&aj kaj lankaj0
15. /u estas ro)oj verdaj0
16. /u tio, kio estas en mia mano, estas liro0
17. /u vi kuas kaj dormas sur lito0
18. /u unu kaj unu estas du0
19. /u unu pomo kaj unu pomo estas du pomoj0
20. /u estas liroj en la ilioteko0
3. )ontestar sustitu1endo el nombre por el pronombre" Ejemplo$ /u la ro)o estas ru&a0 1es, &i estas
ru&a. 8 *e, &i ne estas ru&a, &i estas lanka.
1. /u la ro)o estas ru&a0
2. /u 7aria estas sana0
3. /u 6lerto estas malsana0
4. /u 0
6. /u 7aria kantas0
7. /u la in#ano estas dika0
8. /u la in#anino estas ela0
9. /u la liro estas sur la talo0
10. /u sinjoro ,ere) estas eleganta0
13. /u la irdo estas en la &ardeno0
14. /u ,etro komprenas0
15. /u 7aria estas instruistino0
16. /u la sinjorino estas ela kaj eleganta0
18. /u la kato dormas sur la se&o0
19. /u la #ra!lino estas juna0
20. /u 7aria estas in#anino0
2W
T. )ontestar estas preguntas"Ejemplo$ Kio estas kato0 Kato estas esto.
1. Kio estas (speranto, melo a! lingvo0
2. Kia estas (speranto, #acila a! mal#acila0
3. Kia estas (sperento, nacia a! internacia0
4. Kia vi estas, dika a! maldika0
5. Kia estas la aro, verda a! ru&a0
6. Kio estas en la amro0
7. Kio estas se&o0
8. Kiu estas kun vi0
9. Kun kiu vi estas0
10. Kio vi estas, lernanto a! instruisto0
11. Kiu estas dika, 6lerto a! ,etro0
12. Kiu vi estas, la lernanto a! la instruisto0
5. ?ormar #rases mediante preguntas 1 respuestas utiliSando el ma1or nImero posible de palabras"
Abre7iaturas$ *nt" J*nterrogati7aL, Pr" JPronombreL, Pre" JPreposici0nL, A" JArt=culoL, Sust"
JSustanti7oL, Adj" JAdjeti7oL, Sim" JsimplesL, P"d" JPronombres demostrati7osL, Su" JSu#ijoL, Pr"
JPre#ijoL 1 n" JnumeralesL"
*nt" Pro" Merbo Pre" A" Sust" Adj" Sim" P"d" Su" Pr" n"
u
kio
kiu
kia
mi
vi
li
i
&i
ni
vi
ili
estas
dormas
kantas
diras
iras
komprenas
kuas
staras
sidas
legas
parolas
demandas
respondas
sur
en
kun
de
la
amro
talo
se&o
liro
papero
plumo
#loro
kato
&ardeno
irdo
melo
esto
ele#anto
,etro
Karlo
6lerto
7aria
sinjorino
in#ano
sinjoro
in#anino
#ra!lo
#ra!lino
instruisto
lernanto
lito
mano
aro
ro)o
pomo
#rukto
ilioteko
amiko
lingvo
sola
eleganta
dika
juna
#orta
ela
nigra
sana
gaja
ru&a
verda
lanka
ona
simpla
#acila
moderna
internacia
nova
anka!
kaj
ne
jes
tio
tiu
in mal
unu
du
2R
a LECI-N-
La .ontoplu(o estas (ia"
9ia #ontoplumo estas en mia poNo.
_u mia #ontoplumo estas en 7ia podo(
La Eapelo de 9aria estas eleganta"
Mia àpelo estas eleganta"
La pantalono de Parlo estas granda" Lia pantalono estas granda"
Pia estas la pantalono de Parlo(
Pia estas la àpelo de 9aria(
_u 7ia àpelo estas ruba(
9ia amiKo Petro estas en lia àmbro"
Parlo estas amiKo de Petro Kaj 9aria" Li estas ilia amiKo"
_u 7ia amiKo estas bona lernanto( _u 7ia patro estas juna(
La 7iro Kuras antaP la )undo"
La 3undo Kuras post la 7iro"
*li Kuras"
_u la sinjoro staras( Piu Kuras post li(
La àpelo .lugas"
Piu Kuras antaa la 3undo( Pio #lugas(
_u la birdoj #lugas( _u la sinjoro estas #elià(
Piu staras antaa la lernantoj(
2H
LA D-@-
En la domo estas unu larGa .enestro Kaj unu mallarba
pordo" Apud la domo alta 7erda arbo staras" Antaa la
domo pendas la(po" <u, la lampo 7iro sidas Kaj
s&ri,as"
Sur la ,lua Eielo tri ,irdoj #lugas"
Antaa la domo estas +ojo" La 7ojo estas longa" Sur la
7ojo iras aatomobilo" Inter la domo Kaj 7ojo estas
bardeno" La suno ,rilas, la ìelo estas blua" -omoj Kaj
bestoj estas #eliàj"
Pia estas la #enestro, la arbo, la pordo, la ìelo, la 7ojo(
Pio pendas( _u la 7iro iras( Sub Kio li sidas(
Apud Kiu 7i sidas(
8-@-
Miroj estas #ortaj Kaj malbelaj" Mirinoj estas belaj Kaj deliKataj"
Miroj Kaj 7irinoj estas 3omoj" *n#anoj Kaj in#aninoj estas malgrandaj 3omoj"
8-@- Z
In.ano
In.anino
Viro
Virino
En la domo estas àmbroj, en la àmbroj estas (uroj, sur la muroj pendas ,ildoj"
_u estas bildoj en la libro(
_u 7i estas 7iro(
_u 7i estas #orta Kaj malbela(
Piaj estas la 7iroj(
_u estas bardeno antaa 7ia domo(
_u la 3omoj laboras(
_u la bestoj laboras(
_u la 3omoj estas inteligentaj(
gis re7ido8
3Q
V-CAA0LARI-
A/ta Alto Hama -ombre Jser 3umanoL
Anta Antes de, delante de Handa Perro
Apad ,unto a, al lado de Inter Entre
Atamab//a Autom07il Kar/ )orrer
B//da ?igura, imagen Lampa Lmpara
B/aa ASul Larga Anc3o
Br/// &rillar Langa Largo
Cape/a Sombrero Mara 9uro
C/e/a )ielo Panta/ana Pantal0n
De 'e Pend/ Pender, estar colgado
De//kata 'elicado Parda Puerta
Dama )asa Paa &olsillo
Fe//a ?eliS Past 'espuVs de
Fenestra Mentana Skr/b/ Escribir
F/ag/ Molar Sab &ajo, debajo
Fantap/ama Pluma #uente Tr/ Tres
Granda +rande V/ra -ombre J7ar0nL
G/s rer/da -asta la 7ista Vaja )amino, 7=a
@IA" Los adjeti7os posesi7os se #orman aYadiendo la terminaci0n a a los pronombres personales$
mia . mi, m=o, m=a[ via . tu, su Jde ustedL, 7uestro, 7uestra[ lia . su Jde VlL[ ia . su Jde ellaL[ &ia . su
Jposesor neutroL$ nia . nuestro, nuestra[ ilia . su Jde ellos, de ellasL" )omo se 7e, los posesi7os en
Esperanto son muc3o ms precisos /ue en castellano" Su libro puede signi#icar$ el libro de usted, de Vl,
de ella""" El adjeti7o posesi7o se comporta como cual/uier adjeti7o, mia liro, miaj liroj"
DIEL- no debe acentuarse como ]cielo]" Obser7e /ue ielo tiene tres 7ocales, esto es, tres s=labas
Jì.e.loL 1 por lo tanto debe acentuarse sobre la e" Lo mismo ocurre con mielo .miel, 1 otras"
AOT-@-AIL- 7a con b labial por/ue esta palabra internacional 3a sido sacada del #rancVs 1 no
del castellano"
=ANTAL-N- 7a en singular" No tiene sentido poner el nombre de esta prenda en plural por el
3ec3o de tener dos piernas, pues del mismo modo debiVramos decir ]camisas], etc" por tener dos
mangas"
8-@- es el ser 3umano, el 3ombre" Por lo tanto este nombre carece de #emenino" Boma laoro .
trabajo 3umano" @ira laoro . trabajo de 3ombre, de 7ar0n" @irina laoro . trabajo #emenino"
3F
EJERCICI-< DE LA LECCI?N
C-@ENTARI-< =REVI-<
1. Adjeti7os 1 pronombres posesi7os"
Se #orman aYadiendo la terminaci0n a a los pronombres personales" Asi pues tenemos$
7ia C mi, m=o, m=a"
7ia liro 9i libro "iu liro estas mia Ese libro es m=o
@ia C tu, su Jde ustedL, tu1o, su1o Jde ustedL"
@ia liro Tu libro "iu liro estas via Ese libro es tu1o 4su1o Jde ustedL
Lia C su, su1o Jde VlL"
Lia liro Su libro Jde VlL "iu liro estas lia Ese libro es su1o Jde VlL
<ia C su, su1a Jde ellaL"
<ia liro Su libro Jde ellaL "iu #loro estas ia Esa #lor es su1a Jde ellaL
3ia C su Jde elloL neutro"
*ia C nuestro, nuestra, de nosotros, de nosotras"
*ia amiko Nuestro amigo *ia amikino Nuestra amiga
@ia C 7uestro,7uestra,de 7osotros, de 7osotras, de ustedes"
@ia amiko Muestro amigo @ia amikino Muestra amiga
:lia C su Jde ellos, de ellasL"
Karlo estas amiko de ,etro kaj 7aria. Li estas ilia amiko.
)arlos es amigo de Pedro 1 9ar=a" ;l es su Jde ellosL amigo"
2. A*A" Es el numeral ]un], ]uno]" No con#undir con el art=culo indeterminado$
Anu kato Un gato 9u katoj 'os gatos "ri katoj Tres gatos
Kato estas esto Un gato JindeterminadoL es un animal
Anu kaj unu estas du Uno 1 uno son dos

32
. B;7;" Se re#iere al 3ombre 1 mujer, como seres 3umanos$
@iro Mar0n @ira laoro Trabajo de 7ar0n, masculino
@irino 9ujer @irina laoro Trabajo de mujer, #emenino
Bomo Ser 3umano Boma laoro Trabajo 3umano
EJERCICI-<
F. Traducir$
1. Ese libro /ue est en tu bolsillo es m=o"
2. 9i 3ermana 9ar=a est en su Jde ellaL 3abitaci0n"
. 9i 3ermano est en la casa de su Jde VlL amigo Pedro"
6. &erta es enemiga de Pedro 1 9ar=a" Ella es su Jde ellaL enemiga"
!. Los buenos perros no corren tras los 3ombres"
". En mi casa 3a1 tres anc3as 7entanas 1 una puerta alta"
W. En la 3abitaci0n de mi madre cuelgan tres cuadros sobre las paredes"
X. 9i casa no es grande, es pe/ueYa, pero junto a ella 3a1 un 3ermoso jard=n con rboles 1
pe/ueYos pjaros /ue 7uelan sobre el cielo aSul"
Y. &ajo la lmpara, junto a un perro, un 3ombre est sentado en una silla 1 escribe"
15. Sobre la mesa 3a1 una estilogr#ica junto a un sombrero"
F. )ontestar las siguientes preguntas$
1. Kio estas en la domo0
2. Kia estas la #enestro0
3. /u la #enestro estas mallar&a0
4. Kia estas la pordo0
5. /u la pordo estas lar&a0
6. Kio staras apud la domo0
7. /u la verda aro kiu staras apud la domo
estas malalta0
8. Kia koloro estas la aro kiu staras apud la
domo0
9. /u la alta aro kiu staras apud la domo
estas ru&a0
10. Kio pendas anta! la domo0
11. =u kiu melo viro sidas kaj skrias0
12. Kiu sidas kaj skrias su la lampo0
13. Kiuj estoj #lugas sur la lua ielo0
14. Kia estas la ielo sur kiu tri irdoj #lugas0
15. Kio estas anta! la domo0
16. Kia estas la vojo0
17. Kio iras sur la vojo0
18. =ur kio iras a!tomoilo0
19. Kio estas inter la domo kaj la vojo0
20. Kio rilas0
21. Kia estas la ielo0
22. Kiaj estas homoj kaj estoj0
23. Kiuj estas #eliaj0
24. Kiu estas la #ra!lino kiu sidas apud vi0
33
25. 6pud kiu vi sidas0
26. Kiuj estas #ortaj kaj malelaj0
27. Kiaj estas viroj0
28. Kiuj estas elaj kaj delikataj0
29. Kiaj estas virinoj0
30. Kio estas viroj kaj virinoj0
31. Kiuj estas homoj0
32. Kiuj estas malgrandaj homoj0
33. Kio estas en la domo0
34. =ur kio pendas ildoj0
35. Kio pendas sur la muroj0
36. /u estas ildoj en la liro0
37. /u vi estas viro0
38. /u estas &ardeno anta! via domo0
39. Kiu estas via apuda lernant4in5o0
40. Kiu sidas inter vi kaj ...0
41. Kiu estas la ino de kato0
42. Kiu estas la ino de in#ano0
43. Kiu estas la malo de amiko0
44. Kiu estas la malo de #orta0
45. /u la anta!a demando estas mal#acila0
46. /u la tri anta!a demandoj estas mal-
#acilaj0
47. Kie estas unu lar&a #enestro0
48. Kie estas unu mallar&a pordo0
49. Kie staras alta verda aro0
50. Kie pendas lampo0
51. Kie viro sidas kaj skrias0
52. Kie #lugas tri irdoj0
53. Kie estas vojo0
54. Kie iras a!tomoilo0
55. Kie estas &ardeno0
56. Kie rilas la suno0
57. Kie estas amroj0
58. Kie estas muroj0
59. Kie pendas ildoj0
3. -acer preguntas usando u C kio C kiu C kia C kie para las respuestas$
1. 7ia #ontoplumo estas en mia poo.
2. <ia apelo estas eleganta.
3. Lia pantalono estas granda.
4. Karlo estas amiko de ,etro kaj 7aria.
5. 7ia amiko estas ona lernanto.
6. *e, li ne estas juna.
7. La viro kuras anta! la hundo.
8. La hundo kuras post la viro.
9. *e, &i ne estas mallar&a, sed lar&a.
10. 1es, anta! &i pendas lampo.
11. =u la lampo.
12. "ri irdoj #lugas.
13. 6nta! &i estas vojo.
14. *e, &i ne estas mallonga, sed longa.
15. =ur &i iras a!tomoilo.
16. La &ardeno estas inter la domo kaj la vojo.
17. La suno rilas.
18. La ielo estas lua.
19. :li estas #eliaj.
20. @iroj estas #ortaj kaj malelaj.
21. @irinoj estas elaj kaj delikataj.
22. 1es, ili estas malgrandaj homoj.
23. (n &i estas amroj.
24. (n la amro.
25. =ur la muroj pendas ildoj.
3T
6a LECI-N-
?raalino, ù 7i dormas en la bardeno(
Ne, sinjoro, mi ne dormas en la bardeno, sed en àmbro" En dormoàmbro" _ambro por dormi
estas dormoàmbro"
_u 7i manbas en dormoàmbro(
Ne, sinjoro, sed en la manboàmbro"
KIE 7i dormas( Pie estas la litoj( Pie la birdoj dormas( Pie ni estas(
Tablo por sKribi estas sKribotablo" Mi manbas sur manbotablo Kaj laboras sur labortablo"
Sur la (aro iras (ultaj Nipoj$ +elNipojC +aporNipojC (otorNipojC (ilitNipoj"
Tie laboras #ortaj (aristoj"
_u 7i laboras sur dipo, sur la blua, bela maro(
Ne, sinjoro, mi laboras en àmbro Kun multaj paperoj" 9i
estas o.icisto Kaj laboras en o.icejo" 9i sKribas per
s&ri,(aNino"
_u 7i sKribas per ele&tra sKribmadino(
Ne, mi sKribas per simpla Krajono, sed en mia )ej(o mi la+as
per eleKtra la7madino" 9i la7as per +ar(a a&+o"
En la maro la aK7o ne estas 7arma, bi estas mal7arma"
Pio estas en la maro( Tie estas .iNoj"
La #idoj estas bestoj, Kiuj +i+as en la maro" *li ne #lugas, sed nabas"
Pio estas en la taso( En la taso estas 7arma &a.o" En la nigra Ka#o
estas blanKa, dolEa su&ero"
AnKaa la Koro de la #raalinoj estas dolà Kaj 7arma"
_u la Ka#o estas en la àpelo( Pie estas la Ka#o(
_u 7i po+as nabi( _u la #idoj po+as paroli(
_u 7i po7as paroli en Esperanto( Piu po7as paroli(
Pie 7i7as la #idoj( Pie 7i nabas(
_u la mal7arma Ka#o estas malbona(
Piu, Kio, Kie, Kia, estas de(andaj +ortoj"
Piu li estas( .Li estas sinjoro PereS" Pio li estas( .Li estas dentisto"
Pie li estas( .Li estas en la bardeno" Pia estas sinjoro PereS( .Li estas alta, blonda, juna, bonKora"
Piu 7i estas( Pie 7i estas( Pio 7i estas( Pia 7i estas(
35
V-CAA0LARI-
Akra Agua M///ta +uerra
B/anda Rubio Matara 9otor
Brana 9oreno, marr0n Ma/taj 9uc3os
Caka/ada )3ocolate Nag/ Nadar
Da/a 'ulce Of/ceja O#icina
E/ektra ElVctrico Par/ Poder
F/a PeS S/mp/a Simple
Hejma -ogar Sakera ASIcar
Kafa )a#V Sana Sol
K/e 'onde S/pa &arco
Kara )oraS0n Tasa TaSa
Krajana LpiS Tea TV
Labar/ Trabajar T/e All=, all
Lar/ La7ar Vapara Mapor
Lern/ Aprender Varma )aliente
Mang/ )omer Ve/a Mela Jde barcoL
Mara 9ar V/r/ Mi7ir
Ma/na 9/uina
=ALAARA< C-@=0E<TA<" Al #ormar palabras compuestas la ra=S principal 7a detrs, 1 la ra=S
/ue 3ace el cali#icati7o se coloca delante$ lavmaino . m/uina de la7ar[ vaporipo . barco Jidea
principalL a 7apor Jcali#ica la idea de barcoL"
D-R@DA@AR- es di#=cil de pronunciar" En casos como Vste se agrega una 7ocal .en este caso
o., a la primera ra=S$ dormoamro, sKribtablo C sKribotablo" Esas palabras compuestas son
sustanti7os, pero tambiVn pueden #ormarse adjeti7os, 7erbos, etc"
9ormoamro . dormitorio" Bonkora ^ bondadoso, de buen coraS0n"
7an&oamro . comedor" 7arlua . aSul marino"
Laoramro . 3abitaci0n de trabajo /iellua . aSul celeste"
=kriotalo . JmesaL escritorio" 7ainlavi . la7ar a m/uina"
@elipo . barco de 7ela" 7ainskrii ^ escribir a m/uina"
Lernoliro . libro de enseYanSa" 7arluo . nombre de color, aSul marino"
.I<T es un pre#ijo /ue indica o#icio, pro#esi0n$ dentisto . dentista[ maristo . marinJerLo[ laoristo .
trabajador, obrero[ instruisto . maestro[ instruistino . maestra"
<ED . pero, sino Jconjunci0n ad7ersati7aL$ la domo estas nova, sed &i ne estas moderna . la casa es
nue7a, pero no es moderna" 7i ne dormas en la &ardeno, sed en dormoamro . 1o no duermo en el
jard=n, sino en un dormitorio"
3G
=ER . por medio de, con" 7i skrias per krajono . 1o escribo con Jpor medio deL un lpiS" Pero
recuerde$ 7i parolas kun ,etro . 1o 3ablo con Pedro, Karlo iras kun 7aria . )arlos 7a con Jen
compaY=a deL 9ar=a"
=-R . para" "alo por skrii . mesa para escribir[ tio estas por li . eso es para Vl"
DE@ANDA V-RT- [ Palabra interrogati7a" La ra=S demand. Jdemandi C preguntarL con la
terminaci0n -a se con7ierte en adjeti7o Jdemand-aL /ue cali#ica al sustanti7o vorto" AYadiendo -j se
obtiene el plural$ demandaj vortoj C palabras interrogati7as"
C-@ENTARI-< =REVI-<
1. Palabras compuestas$ -asta a3ora 3emos aprendido palabras compuestas por$
Pre#ijo Ra=S Su#ijo Terminaci0n Palabra compuesta
- amik - o amiko JamigoL
- #ort - a #orta J#uerteL
- amik in o amikino JamigaL
- amik in oj amikinoj JamigasL
mal amik - o malamiko JenemigoL
mal amik in o malamikino JenemigaL
mal amik in oj malamikinoj JenemigasL
En esta lecci0n aprendemos palabras compuestas por dos ra=ces" La ra=S /ue 3ace de cali#icati7o
siempre precede a la ra=S principal" Ejemplos$
velo 7ela ipo barco velipo barco a 7ela, 7elero
)omo norma general, la primera palabra, en este caso velo, pierde su terminaci0n al unirse con la
segunda, ipo, puesto /ue la terminaci0n solamente es necesaria al #inal de la palabra para conocer si
es substanti7o, o adjeti7o, etc" En este caso velipo termina en o 1 por lo tanto sabemos /ue se trata de
un nombre o substanti7o"
No obstante, en palabras compuestas como por ejemplo dormoamro, man&oamro, skriotalo,
se permite /ue la primera ra=S conser7e su terminaci0n para #acilitar la pronunciaci0n de la palabra"
As=, es ms #cil pronunciar man&oamro /ue man&amro o skriotalo /ue skritalo"
2. Su#ijo :="" :a sabemos /ue el su#ijo 7a colocado entre la ra=S 1 la terminaci0n" El su#ijo ist indica
o#icio, pro#esi0n u ocupaci0n 3abitual" Ejemplos$
dento diente dentisto dentista
maro mar maristo marinero, marino
3W
instruo enseYanSa instruisto enseYante, pro#esor instruistino pro#esora
pordo puerta pordisto portero pordistino portera
EJERCICI-<
F. Traducir$
1. %UuV es un dormitorio( Es una 3abitaci0n para dormir"
2. Nosotros comemos en el comedor 1 dormimos en el dormitorio"
. %UuV es un escritorio( Es una mesa para escribir" %'0nde estn las camas( Estn en los
dormitorios"
6. %'0nde est la mesa de comer( Est en el comedor"
!. %'0nde trabajan los marineros( Trabajan en los barcos /ue 7an sobre el mar"
". %)on /uV trabajan los o#icinistas en las o#icinas( )on m/uinas de escribir" h
W. Las o#icinistas trabajan con muc3os papeles sobre la mesa"
X. %)on /uV la7as en tu casa( La7o con una la7adora elVctrica 1 agua caliente"
Y. 9i la7adora no es elVctrica 1 la7o con agua #r=a"
15. %)0mo es el agua en el mar( Es #r=a"
11. %Uuienes 7uelan sobre el cielo( Los pjaros" %Uuienes nadan en el agua del mar( All= nadan los
peces"
12. %Son los peces unos animales /ue 7i7en en el cielo( No, 7i7en en el mar 1 no 7uelan, sino
nadan"
1. El ca#V est en la taSa, con aSIcar, pero est #rio"
16. %Uuienes pueden 3ablar en Esperanto( Nosotros, /ue aprendemos 1 comprendemos"
1!. Los 3ombres de buen coraS0n son tambiVn alegres 1 #elices"
1". %Puedes decir d0nde est el dulce aSIcar( Est en la taSa, con el ca#V"
2. Responder las siguientes preguntas en Esperanto$
1. Kiuj vivas en la maro0
2. Kiuj povas #lugi sur la ielo0
3. Kia vi estas0
4. /u vi estas laoristo0 /u vi estas #elia en
via laorejo0
5. /u vi povas skrii en (speranto0
6. Kio estas instruisto0
7. Kio estas lernanto0
8. Kie vivas la #ioj0
9. Kio estas en la &ardenoj0
10. Kiuj meloj estas en via dormoamro0
3R
3. Responder a las siguientes preguntas$
1. Kio estas dormoamro0
2. Kio estas en dormoamro0
3. (n kiu parto de via hejmo vi povas man&i0
4. =ur kiu melo vi povas man&i0
5. =ur kiu melo vi povas dormi0
6. Kio estas skriotalo0
7. Kio estas laortalo0
8. Kie laoras la maristoj0
9. /u estas multaj meloj en via hejmo0
10. /u vi laoras sur ipo0
11. Kiuj laoras sur ipo0
12. /u vi laoras en o#icejo0
13. Kio estas skrimaino0
14. ,er kio vi povas lavi0
15. /u estas lavmaino en via hejmo0
16. /u &i 4lavmaino5 estas elektra0
17. Kia estas la akvo per kiu vi lavas0
18. Kia estas la marakvo 4akvo de la maro50
20. Kiuj estoj povas #lugi0
21. /u la #ioj povas #lugi0
22. /u la irdoj povas na&i0
23. Kiuj estoj vivas en la maro0
24. ,er kio vi povas skrii0
25. Kio estas tie, sur la talo0
26. /u #io estas melo0
27. Kie estas la ka#o0
28. Kia estas la ka#o0
29. Kia estas la sukero0
30. /u vi povas demandi en (speranto0
31. /u vi povas respondi en (speranto0
32. /u vi povas paroli en (speranto0
33. /u kio estas demanda vorto0
34. /u se&o estas demanda vorto0
35. /u kie kaj kiu estas demandaj vortoj0
36. 9entisto estas pro#esio, u jes a! ne0
37. La #ioj povas paroli, u jes a! ne0
38. :nter diro kaj #aro estas maro.
39. *e per la pano sole vivas homo.
40. (sti kiel #io en maro.
T. Mocabulario$
1. mara akvo
2. #iisto
3. na&isto
4. suna&i
5. apudmara domo
6. suakva na&o
7. sumara ipo
8. ka#taso
9. ka#aro
10. ka#kolora
11. ka#maino
12. interparoli
13. onkora persono
14. homa koro
15. radioparolistino
16. &ardenisto
17. malela
18. maldika
19. mal#orta
20. maljuna
21. malona
22. malgaja
23. malnova
24. malsana
25. malalta
26. mal#elia
27. malgranda
28. mallar&a
29. mallonga
30. maldola
31. malmultaj
32. malvarma
3H
TQ
!a LECI-N-
Sur la ìelo brilas la steloj Kaj la luno"
En la bela bardeno, inter la grandaj, malno7aj arboj Kaj lago
pro(enas Petro Kaj 9aria"
Petro estas juna Kaj #orta" 9aria estas juna Kaj bela"
9aria sidas sur ,en&o"
Petro ne sidas[ li staras Kaj rigardas" Lia Koro estas 7arma"
Petro rigardas i 9arian"
JAnKaa la luno rigardas inter la arbojL
La Koro de Petro estas birdo[ bi #lugas"
Petro amas" Petro amas 9arian"
Petro anKaa sidas sur la benKo, apud 9aria"
*li ne parolas"
La Koro de 9aria anKaa estas birdo Kaj #lugas"
AnKaa 9aria amas Petron8
Nun Petro parolas" Li diras tre belan .raRon$
]9i amas 7in8]
]_u 7i amas min, 9aria(]
TF
La #raalino respondas$ ],es, mi amas 7in8]
*li estas #eliàj, tre #eliàj, iliaj Koroj dancas Kaj Kantas"
Li &isas din Kaj di Kisas lin" La luno Kaj la steloj anKaa dancas"
Piun rigardas Petro( 9arian" Piun amas Petro( 9arian"
Piun Petro Kisas( 9arian" Piun 9aria amas( Petron"
Piun 9aria Kisas( Petron" Piu amas 9arian( Petro"
Piu amas Petron( 9aria"
_u Petro Kisas la Katon( _u 9aria Kisas 7in( Piu promenas Kun 9aria(
Pie ili promenas( _u tie estas arboj Kaj benKo( Pio brilas sur la ìelo(
La sinjorino trin&as +inon"
En la ,otelo estas 7ino"
Pion trinKas la sinjorino(
Pio estas en la botelo(
La sinjoro manbas pomon"
Sur la tablo estas pomo"
Pion manbas la sinjoro(
Pio estas sur la tablo(
La patrino ordonas$ 9anbu la supon8
La in#ano ne Natas la supon"
Piu ordonas( Pion di diras( _u 7i datas supon(
_u 7i datas la mal7arman Ka#on(
La instruisto ordonas$ legu la lecionon8
La patrino donas supon al in#ano"
Piu donas supon( Pion donas la patrino(
Al Kiu di donas supon(
La maljuna sinjoro amas la blondan #raalinon, sed la blonda #raalino ne amas la maljunan sinjoron"""
Piun li amas( Piun di ne amas(
_u Katoj Kaj 3undoj estas bonaj amiKoj(
Sed mi Kaj 7i estas esperantistoj$ ni estas bonaj amiKoj"
'onu al mi 7ian manon8
T2
V-CAA0LARI-
Am/ Amar Nan A3ora
Benka &anco JasientoL Ordan/ Ordenar, mandar
Bate/a &otella Patra Padre
Danc/ 'anSar Pramen/ Pasear
D/r/ 'ecir Respand/ Responder
Dan/ 'ar R/gard/ 9irar
Far/ -acer Ste/a Estrella
Fraza ?rase Sapa Sopa
K/s/ &esar Sat/ +ustar de
Laga Lago Tre 9u1
Lec/ana Lecci0n Tr/nk/ &eber
Leg/ Leer V/na Mino
Lana Luna
=ETR- A@A<... Si en castellano dijVsemos$ Pedro ama 9ar=a, no sabr=amos /uiVn ama a /uiVn"
Pero como es mu1 importante saber di#erenciar el /ue ejecuta una acci0n Jsujeto del 7erboL de /uien la
su#re Jcomplemento directoL, todas las lenguas se 7alen de algIn arti#icio para lograrlo"
En castellano seYalamos el caso acusati7o en los sustanti7os por medio de la preposici0n a$ ,edro
ama a 7ara, a 7ara ama ,edro"
Pero tratandose de pronombres presonales el mVtodo 7ar=a[ usamos a/u= pronombres con otras
#ormas$ Dl la ama, ella lo ama.
Es decir, /ue para seYalar al actor de la acci0n JsujetoL usamos las #ormas$ 1o, tI, Vl, ella, nosotros,
7osotros, ellos, ellas, 1 para indicar al /ue su#re la acci0n e!presada por el 7erbo Jcomplemento
directoL usamos$ me, te, lo, la, nos, os, los, las"
En esperanto una sola #orma indica el complemento directo en nombres 1 pronombres$ la
terminaci0n n"
Li amas in. ,etro amas 7arian.
En castellano puedo decir tI me amas Jsujeto . complemento . 7erboL, pero no tI amas me" En
Esperanto gracias a esta #eliS terminaci0n n el orden es libre, simpli#icando grandemente la sinta!is
Jordenaci0n de las palabrasL"
@i amas min, vi min amas, min vi amas, amas vi min, amas min vi, etc" : el signi#icado ser siempre
el mismo, aun/ue la #orma ms corriente sea vi amas min"
T3
Los adjeti7os concuerdan en caso Jacusati7o$ .nL 1 nImero Jplural$ .jL con los sustanti7os a los /ue
cali#ican$ 7i man&as du ru&ajn pomojn" 7i man&as ru&an pomon" Pronuncie ojn como ]oin] en
boina, conser7ando el acento en la s=laba anterior$ p0mojn"
Para el caso de /ue usted nunca 3a1a estudiado una lengua e!tranjera, 7amos a recordarle una
simple #0rmula para saber si el 7erbo de una oraci0n e!ige o no el caso acusati7o"
F" &us/ue el 7erbo de la oraci0n"
2" &us/ue la persona o cosa /ue ejecuta la acci0n /ue el 7erbo e!presa, 1 tendr el sujeto"
3" &us/ue la persona o cosa directamente a#ectada por esa acci0n 1 tendr el complemento
directo"
O de otro modo, si tomamos la oraci0n$ El perro muerde al gato"
:, 3allado el 7erbo JmuerdeL preguntamos$ %UuiVn es el /ue JmuerdeL( Tendremos el sujeto Jel
perroL" : luego %UuV es lo /ue muerde Jel perroL(, la respuestas nos dar el complemento directo Jel
gatoL" Se dice tambiVn /ue ]perro] est en caso nominati7o 1 ]gato] en caso acusati7o, /ue son los dos
Inicos casos /ue e!isten en Esperanto"
KI0NC KI-N" Los pronombres interrogati7os Kiu, Kio, cuando reemplaSan a un nombre en
acusati7o toman la n #inal"
Kiu estas en la amro0 . %UuiVn est en la 3abitaci0n(
Kiun vi vidas en la amro0 . %A /uiVn 7e usted en la 3abitaci0n(
Kiujn vi vidas0 . %A /uiVnes 7e usted( Al pronunciar Kiujn, recuerde /ue el acento permanece sobre
al penIltima 7ocal$ K=.ujn"
Kio estas sur la talo0 . %UuV 3a1 sobre la mesa(
Kion vi vidas sur la talo0 . %UuV 7e usted sobre la mesa(
MATI" Note /ue dati es 7erbo transiti7o, como apreciar" Los 7erbos transiti7os son a/uellos /ue
necesitan un complemento directo para e!presar su acci0n" 7i atas ,etron . 1o aprecio a Pedro"
7alati es despreciar, sentir disgusto$ mi malatas tiun homon . 1o desprecio a ese 3ombre[ mi
malatas la taakon . me disgusta el tabaco"
AL es una preposici0n /ue traduce como a, 3acia" Se la usa para seYalar el complemento directo$
,etro donas #loron al 7aria" Sujeto 7erbo comp" directo prep" comp" indirect" No con#unda la
preposici0n al del Esperanto, con la contracci0n castellana al JC a elL, /ue se traduce al la" Li iras al la
maro . Vl 7a al mar" Li iras al la montoj . Vl 7a a las montaYas"
.0" La terminaci0n .u #orma el modo imperati7o.7oliti7o" L(EA2 . Lee8 (stu gaja' kantu kaj
dancu2 . SV alegre[ canta 1 baila8 Lernu vian lecionon2
TT
EJERCICI-< DE LA LECCI?N !
C-@ENTARI-< =REVI-<
FL )aso Acusati7o Jcomplemento directoL$
La #rase ,etro amas 7aria JPedro ama 9ariaL no es correcta puesto /ue no sabemos /uiVn ama a
/uiVn, al estar Pedro 1 9ar=a ambos en caso nominati7o JsujetoL"
En esperanto, el caso acusati7o Jcomplemento directoL se #orma aYadiendo una n al nominati7o"
Ejemplos$
,etro amas 7arian Pedro ama a 9ar=a
,etron amas 7aria 9ar=a ama a Pedro
-asta a3ora 3emos aprendido solamente 7erbos intransiti7os, como en las #rases$
,etro estas juna Pedro es jo7en
La kato dormas El gato duerme
En esta lecci0n aparecen por primera 7eS 7erbos transiti7os /ue e!igen un complemento directo
Jcaso acusati7oL" Ejemplos$
Sujeto Jcaso nominati7oL Merbo transiti7o )omplemento directo
,etro trinkas vinon
Pedro bebe 7ino
Para saber si el 7erbo de una oraci0n e!ige o no el caso acusati7o, e!iste la siguiente #0rmula$
1. &usca el 7erbo de la oraci0n"
2. &usca la persona o cosa /ue ejecuta la acci0n /ue el 7erbo e!presa 1 tendrs el sujeto"
. &usca la persona o cosa directamente a#ectada por esa acci0n 1 tendrs el complemento
directo"
Ejemplos$
,etro rigardas la lunon Pedro mira la luna
La in#ano man&as supon El niYo come sopa
Kion man&as ,etro0 =upon %UuV come Pedro( Sopa
Kiun vi rigardas0 7arian %A /uiVn miras( A 9ar=a
Kiu rigardas vin0 7aria %Uuijn te mira( 9ar=a
,etro atas la in#anon Pedro golpea al niYo
,etron atas la in#ano El niYo golpea a Pedro
T5
Los adjeti7os concuerdan en caso con los substanti7os" Ejemplos$
6lerto diras #ra)on Alberto dice una #rase
6lerto diras elan #ra)on Alberto dice una bella #rase
6lerto diras elajn #ra)ojn Alberto dice bellas #rases
2L *mperati7o$ -asta a3ora 3emos aprendido la terminaci0n i para los 7erbos en modo in#initi7o
4promeni, ami, esti, dormi ktp.5 1 la terminaci0n as para el modo indicati7o en tiempo presente 4mi
promenas, li amas, mi estas, la kato dormas ktp.5. En esta lecci0n aprendemos el modo imperati7o,
/ue lle7a la terminaci0n u 1 e!presa deseo o mandato"
Ejemplos$
7an&u la supon kaj trinku la vinon. )ome la sopa 1 bebe el 7ino"
*i legu la lecionon. Leamos la lecci0n"
3L 6L es una preposici0n /ue traduce ]a], ]3aciae" Se la usa para seYalar el complemento indirecto$
Sujeto Merbo )omp" directo Preposici0n )omp" indirecto
,etro donas #loron al 7aria.
Pedro da una #lor a 9ar=a"
En las siguientes #rases podemos 7er el uso correcto del acusati7o /ue, recuerda, lle7a al #inal la
letra n$
Kio estas en la otelo0 (n &i estas vino %UuV 3a1 en la botella( En ella 3a1 7ino
Kion vi trinkas0 7i trinkas vinon %UuV bebes( &ebo 7ino
/u vi atas la supon0 *e, mi ne atas la supon %Te gusta la sopa( No, no me gusta la sopa
La maljuna sinjoro amas la londan #ra!linon El 7iejo seYor ama a la rubia seYorita
EJERCICI-<
F. Traducir$
1. %UuV brilla en el cielo( En el cielo brillan las estrellas 1 tambiVn la luna"
2. En el bello jard=n, entre 7iejos rboles, pasea un 7iejo seYor"
. Pedro mira a 9ar=a /ue est sentada sobre un banco del jard=n, junto a un 3ermoso lago"
6. Pedro ama a 9ar=a 1 le dice #rases mu1 bellas"
!. Pedro mira a 9ar=a 1 le pregunta$ %9e amas( 1 la seYorita responde$ S=, te amo"
". %UuiVn ama a /uiVn(
W. %A /uiVn mira Vl( A ella"
X. %UuiVn mira a Vl( Ella"
TG
Y. %-a1 rboles all= donde pasean Pedro 1 9ar=a(
15. %UuV come Pedro( ;l come sopa"
11. La madre ordena al niYo$ )ome la sopa" Pero al niYo no le gusta la sopa 1 no se la come"
12. %UuV da la madre( Sopa" %A /uiVn da la madre sopa( Al niYo"
1. %Le gusta a ella el ca#V #r=o(
16. Nosotros 3ablamos Esperanto" Somos esperantistas"
1!. %Ama el 7iejo seYor a la rubia seYorita(
1". Sobre la mesa 3a1 dos manSanas" %Te gustan las manSanas(
1W. En la botella 3a1 7ino 1 el seYor lo bebe"
1X. %UuV mira Vl( ;l mira las manSanas /ue estn en la mesa"
1Y. El pro#esor ordena a los alumnos$ Aprended las lecciones"
2. )olocar la n del complemento directo Jacusati7oL donde proceda$
1. 7ia amiko lernas esperanto.
2. <ia amiko havas du grandaj domoj.
3. Ka#o Karlo ne de)iras, sed teo.
4. Kio li de)iras0 Kio li ne de)iras0
5. 7i ne kredas tio kio i diras.
6. ,renu krajono kaj skriu mallonga #ra)o.
7. /u vi komprenas tio kio mi diras0
8. /u vi povas korekti tiuj i #ra)oj0
9. /u la korekto de tiuj i #ra)oj estas #acila0
10. 7ultaj esperantistoj vi)itas la granda (speranta Kongreso.
11. 7ultaj esperantistoj estas en la granda (speranta Kongreso.
12. Leono havas #ortaj dentoj.
13. /u vi atas legi liroj0
14. La #ra)o de ,etro estas tre longa.
15. La #ra)o, kiu ,etro skrias, estas tre longa.
16. ,etro skrias tre longa #ra)o.
17. La domo, kiu estas tie, ne estas mia.
18. La domo, kiu vi rigardas tie, ne estas mia.
19. 7i legas viaj liroj.
20. ,etro legas siaj liroj.
21. 7i ne povas kompreni tio kio li diras.
TW
22. /u vi mangas via pano0 *e, mi man&as tiu de mia amiko.
23. 7i ne #aras tio kio li diras.
24. 9onu al mi la supo.
25. Li trinkas la vino de sia amiko.
26. /i tie estas via supo, man&u &i.
27. /u vi havas via liro0 *e, mi havas tiu de mia amiko.
28. "io, kio vi povas man&i estas i tio, ne tio.
29. 9onu al ili tiuj liroj kiuj vi havas por ili.
30. Kio vi mangas0 "iu i #io.
31. 7i ordonas vi+ *e #aru tio.
3. Traducir al Esperanto"
7aria havas nigran katon.
1. UuiVn tiene un gato( 9ar=a lo tiene"
2. %UuV tiene 9ar=a( Ella tiene un gato"
. %UuV animal tiene 9ar=a( El animal, /ue tiene 9ar=a, es un gato"
6. %)0mo es el gato( Es negro
!. %)0mo es el gato /ue tiene 9ar=a( Es negro"
". %'e /ue color es el gato( Es de color negro"
W. %UuV color tiene el gato( Tiene el color negro"
X. %UuiVn es la persona /ue tiene un gato( Esa es 9ar=a"
Y. %Tiene 9ar=a un gato( S=, lo tiene"
15. %El gato /ue tiene 9ar=a es negro( S=, es de ese color"
T. >espondu i tiujn demandojn.
1. Kiun lingvon vi lernas en i tiu lernoamro0
2. Kian lingvon vi lernas en i tiu klasamro0
3. /u vi atas trinki vinon kun la man&o0
4. Kiaj estas la kvin unuaj lecionoj0
5. /u via domo domas rigardon al la maro0
6. Kiun lecionon ni lernas nun0
7. /u via apuda lemant4in5o havas liron0
8. /u la &ardenoj havas arojn0
9. /u la irdoj havas elan kanton0
TR
10. Kian katon vi atas0 /u lankan a! nigran0
11. Kie vi havas vian liron0
12. Kiun domeston vi pre#eras, katon a! hundon0
13. Kiujn arojn vi havas en via &ardeno0
5. .aru demandojn al i tiuj respendoj+
1. 7i lernas (speranton.
2. <i donas la liron al ,etro.
3. Lia demo estas granda.
4. 7i havas grandan domon.
5. 7i manFas supon.
6. <i donas supon al la in#ano.
7. 1es, mi atas danci.
8. <i rigardas ,etron.
9. ,etro rigardas in.
10. La lingvo, kiun mi lernas, estas #acila.
11. 7ian liron mi havas sur la talo.
12. :nternacian lingvon.
G. Traducir$
K:; C UuV J/uV cosaL como pronombre interrogati7o 1 Jno admite pluralL /ue Jlo /ue, lo cualL
como pronombre relati7o"
1. Kio estas sur la talo0
2. Kio rilas en la ielo0
3. =ur kio vi sidas0
4. Kio vi estas0 /u laoristo a! studento0
5. Kio estas hundo0 3i estas esto.
6. Kion vi pre#eras trinki0 /u vinon a! akvon0
7. "io kio estas sur la talo estas liro.
8. ,er kio vi povas skrii0 7i povas skrii per krajono.
K:A C UuV JculL, /uiVn, como pronombre interrogati7o 1 Jadmite pluralL /ue Jel cual, la cualL
como pronombre relati7o"
1. Kiu esto kantas0 /u la kato aG la irdo0
2. =ur kiu se&o vi sidas0
3. Kiu ne komprenas0
4. Kun kiu estas Karlo0 Li estas kun ,etro.
5. Kiu kantas0 /u la kato a! la irdo0
6. La viro kiu sidas en la amro estas Karlo.
7. La virino kiu sidas en la amro estas 7aria.
8. ,er kiu krajono vi skrias0 7i skrias per mia krajono.
TH
K:( C '0nde Jno admite pluralL"
2. Kie estas aroj0
3. Kie rilas la steloj0
4. Kie vi man&as0
5. (n la maro, kie vivas la #ioj, la akvo estas malvarma.
6. (n la amro kie ni lernas (speranton, estas taloj kaj se&oj.
7. Kie estas Karlo kaj 7aria0 :li estas en la man&oamro.
K:6 C UuV Jde /uV claseL como Jadmite pluralL"
1. Kia estas via pantalono0 3i 4la pantalono5 estas longa, moderna, eleganta kaj lanka.
2. Kia estas via domo0 3i 4la domo5 estas granda, nova kaj ela.
3. Kiaj estas la in#anoj0 lli 4la in#anoj5 estas onaj, sanaj kaj onkoraj.
4. Kian apelon vi atas0 mi atas apelon malgrandan, modernan kaj lankan.
5. Kiaj estas la pomoj0 :li 4la pomoj5 estas ongustaj kaj povas esti verdaj a! ru&aj.
":; C Eso, a/uello Jno admite pluralL"
"io estas aro.
"io kio kuas sur la talo estas liro.
>igardu tion kio rilas en la ielo, &i estas granda stelo.
(n mia poo estas #ontoplumo kaj per tio mi povas skrii.
":A C Ese, esa, a/uel, a/uella Jadmite pluralL"
1. "iu liro ne estas via, sed mia.
2. "iu #ra!lino estas 7aria.
3. "iu se&o sur kiu sidas ,etro estas apud la talo.
4. >igardu tiun in#anon, li estas ,etro.
":( C a3=, all= Jno admite pluralL"
1. Kiuj vivas en la maro0 "ie vivas la #ioj.
2. Kie estas mia liro0 "ie, sur la talo.
3. >igardu, tie estas ,etro. =aluton, ,etro2
4. Kie vivas la #ioj, tie ne povas vivi la homoj.
5Q
W. En el siguiente te!to se 3a omitido poner la n del complemento directo en 5 ocasiones" Lean las
#rases 1 colo/uen la n donde corresponde$
7i estas nova lernanto de esperanto. 7i lernas esperanto en lernoamro kie estas taloj, se&oj kaj
ilioteko. (n tiu amro estas anka! viroj kaj virinoj kiuj anka! estas lernantoj de (speranto. "iu
amro ne estas man&oamro kaj mi ne povas man&i pomoj tie. 3i estas lernoamro, amro por
lerni. 7i atas (speranto. 3is nun mi lernis H lecionoj kaj mi povas paroli en (speranto kaj krii
#ra)oj.
R. Mocabulario$
1. Eaja irdo
2. 9ika in#ano
3. 7aljuna sinjoro
4. @erdaj pomoj
5. Eranda kaj nigra hundo
6. 7allar&a #enestro
7. Bela #ra!lino
8. Blonda sinjorino
9. Longa vojo
10. Bonkora in#anino
11. Blua ielo
12. (leganta apelo
13. 9ola sukero
14. 7alvarma akvo
15. @arma ka#o
16. Bonaj amikoj
Su#ijos 1 pre#ijos$
1. Kantistino
2. 7algaja
3. Bundino
4. 7allonga
5. 9ancistino
6. 7al#acila
7. 7aristo
8. 7alami
9. Katino
10. 7alsana
11. 9entisto
12. 7algranda
13. Lavistino
14. :nstruisto
15. 7allar&a
16. 7alamikino
Palabras compuestas$
1. 9ormoamro
2. 7arakvoI
3. Bonkora
4. @inoteloI
5. 7an&oamro
6. LegoliroI
7. Lavmaino
8. LernoliroI
9. =krimaino
10. ,omaroI
11. @elipo
12. 6mkantoI
13. =kriotalo
14. =idamroI
15. 7ilitipo
16. =unsuiroI
JNota$ las palabras acompaYadas del asterisco k no aparecen en las lecciones estudiadas, pero se
componen de palabras conocidas, por lo /ue se puede deducir su signi#icadoL"
5F
Pronombres personales$
1. :o
2. TI, usted
. ;l
6. Ella
!. Ello JneutroL
". Nosotros4as
W. Mosotros4as, ustedes
X. Ellos4as
Posesi7os$
1. 9i, m=o, m=a
2. Tu, tu1o, su1o Jde ustedL
. Su, su1o Jde VlL
6. Su, su1o Jde ellaL
!. Su, su1o Jde elloL
". Nuestro4a Jde nosotrosL
W. Muestro4a, su Jde ustedesL
X. Su Jde ellos, de ellasL
Y. Su Jde 3l persona, cuando se re#iere al sujetoL
H. )ompletar las siguientes #rases$
1. /amro por dormi estas...
2. /amro por man&i estas...
3. /amro por lerni estas...
4. La esto kiu povas #lugi estas...
5. La esto kiu vivas en la maro estas...
6. (n la &ardenoj estas aroj kaj...
7. (n la maro laoras la...
8. @iro kiu laoras en o#icejo estas...
9. @irino kiu laoras en o#icejo estas...
10. (lektra lavmaino estas elektra maino por...
11. (lektra skrimaino estas elektra maino por...
12. Anu kaj unu estas...
13. Anu pomo kaj unu pomo estas...
14. @i sidas sur...
15. (n la ielo rilas...
16. (n la maro la akvo ne estas varma, &i estas...
FQ. Responder en Esperanto$
1. /u ro)o estas #loro0
2. Kio estas en la aroj0
3. Kio estas kato0
5. /u irdo estas anka! melo0
6. (n kiu amro vi dormas0
7. /u vi estas ona amiko de la estoj0
8. Kiun eston vi atas0
9. Kiu estas la amro kie vi man&as0
10. Kion vi atas trinki kun la man&o0
12. Kio vi estas0 /u lernanto a! laoristo0
13. ,er kio vi povas skrii0
14. /u vi parolas (speranton0
15. Kiu estas la malamiko de la kato0
16. Kiaj koloroj povas esti ro)o0
52
EJERCICI-< DE RE=A<- DE LA< LECCI-NE< 1 A !
F. Mocabulario J*ndicar su signi#icadoL$
1. 7alamikino
2. Bonkora
3. Eeinstruistoj
4. ;#icejoj
5. Lernejo
6. 6pud
7. @ojo
8. 7allar&a
9. Eajaj
10. ,endi
11. 7aristoj
12. @orto
13. 9emando
14. >espondo
15. /apelo
16. Krajono
17. <ipo
18. *a&i
19. Kisoj
20. Benko
1. Largo
2. &olsillo
. Molar
6. ;l puede
!. Mentana
". Entre
W. &ajo
X. Escritorio
Y. La7adora
15. 'ar
11. 'elante de
12. Sobre
1. +ata
16. Rosa roja
1!. Tu1o
1". -aber
1W. Rubio
1X. All=
1Y. PeS
25. 9/uina de escribir
elVctrica
2. Responder las siguientes preguntas Jno es necesario traducir #rasesL$
1. "aloj, se&oj kaj lampoj estas meloj. Kio estas katoj kaj hundoj0
2. @irino estas la ino de viro. Kiu estas la ino de kato0
3. 7alamo estas la malo de amo. Kiu estas la malo de amiko0
4. Kio estas en la dormoamroj0 Kiuj meloj estas en la man&oamroj0
5. 7i laoras en o#icejo. Kie vi lernas0
6. Kia koloro estas la ielo kaj la maro0
7. /u vi trinkas vinon kun la man&o0
8. Kie vi povas rigardi elajn #lorojn0
9. /u (speranto estas mal#acila0
3. Escribir las correspondientes preguntas a las siguientes respuestas$
1. 7i atas man&i pomojn.
2. Li rigardas 7arian.
3. =ur la enko.
4. *e, &i kantas en la &ardeno.
5. ,etron.
6. 7i lernas (speranton.
7. 7i donis &in al ,etro.
8. "ie estas multaj #loroj.
9. *e, &i ne estas mia, sed lia.
10. <i estas kun ia amikino.
53
T. )orregir los errores /ue 3a1a en las siguientes #rases$
1. Kion estas sur la talo0 =ur &i estas liro.
2. /u vi tas man&as supo0
3. 9onu al mi miaj lirojn.
4. 7i dormas en mia amrodormo.
5. La juna sinjoro iras kun la dikina sinjorino.
6. La kato kaj la irdo estas en la amro' dormas.
7. Kion estas katino0 <i estas esto.
8. "iu viro kio estas tie, estas mia amikino.
5. Las palabras de las dos columnas se relacionan entre si" ?ormar las parejas" Ejemplo$ irdo con
#lugi"
kato koloro
krajono malalta
verda lernejo
irdo kio
sidi esto
alta dormoamro
kantisto papero
instruisto #lugi
kiu kanti
dormi enko
5T
"a LECI-N-
Piu tago estas )odiaP(
-odiaa estas sa,ato"
Piu tago estis )ieraP(
-ieraa estis +endredo"
_u 7i estas in#ano(
Ne, mi ne estas in#ano, mi estis in#ano"
-ieraa mi estis en la raSejo" Tie laboras la raSisto"
Li raSis mian ,ar,on per raRilo Kaj tondis mian )arojn per
tondilo" Li anKaa &o(,is min per Kombilo"
Pie mi estis 3ieraa(
_u 7i anKaa 7iSitis 3ieraa la raSiston(
Per Kio laboras raSisto( Pion li #aras(
_u 7i legis 3odiaa la murnalon( Pion 7i #aris 3ieraa(
Apud la raSejo estas la panejo" Tie laboras la panisto"
Li +endas panon Kaj &u&ojn"
_u 7i datas KuKojn( _u la raSisto 7endas panon( Piu 7endas panon(
_u la Klientoj 7endas panon( .Ne, ili aètas panon"
_u 7i aEetas panon( _u 7i aètis aatomobilon(
9i sentas apetiton" 9e deSiras manbi panon, sed la pano estas granda, mi ne po7as manbi bin, mi
de7as bin tranEi"
_u 7i tranàs panon per tondilo(
Ne, mi tranàs bin per tranEilo, Kaj per segilo mi tranàs lignon"
_u 7i po7as segi lignon per Kombilo(
-odiaa estas sabato Kaj (orgaP estos di(anEo"
9orgaa mi 7iSitos la Esperanto.Klu,on"
Tie mi tro+os amiKojn Kaj parolos Kun ili"
9i anKaa rigardos la internaciajn re+uojn"
_u 7i 7enos Kun mi morgaa(
Piujn mi tro7os tie(
Pion mi #aros(
55
Pion mi rigardos(
-odiaa estas sabato, 3ieraa estis 7endredo, antaa3ieraa estis Laudo"
Piu tago estis antaa3ieraa(
9orgaa estos dimanò Kaj postmorgaa estos lundo"
_u 7i laboros morgaa(
_u dimanò estas bela tago(
Pion 7i #aros postmorgaa(
_u 7i 7iSitos 7ian amiKon( _u 7ia amiKo 7iSitos 7in(
Petro diras al 9aria$ 9i amis, amas Kaj amos 7in8
9i KalKulas la #ingrojn de mia mano$ unu, du, tri, K7ar, K7in"
PalKulu la #ingrojn de 7ia deKstra mano"
_u anKaa 7ia maldeKstra mano 3a7as K7in #ingrojn(
Pion tenas la raSisto en la deKstra mano(
Pion li tenas en la maldeKstra(
_u la raSisto 3a7as K7in 3arojn sur la Kapo(
Antaa la par&o estas la no7a lernejo" Tie la in#anoj lernas legi, sKribi Kaj KalKuli"
*li anKaa lernas +eogra#ion Kaj -istorion"
En moderna segejo la laboristoj segas lignon per eleKtraj segiloj"
_u 7i datas danci en la dancejo(
_u 7i estas per#eKta esperantisto(
Ne, mi ne estas, sed mi estos per#eKta esperantisto"
V-CAA0LARI-
Aet/ )omprar Landa Lunes
Apet/ta Apetito Mana 9ano
Barba &arba Marda 9artes
Dekstra 'erec3a Merkreda 9iVrcoles
Dez/r/ 'esear Marga 9aYana
D/mana 'omingo Pana Pan
F/ngra 'edo Parka Par/ue
Hara )abello, pelo Parka )erdo, puerco
H/era A1er Razeja Pelu/uer=a
Had/a -o1 Raz/ A#eitar, rasurar
5G
Jaada ,ue7es Reraa Re7ista
Jarna/a Peri0dico Sabata Sbado
Ka/ka// )alcular, contar Seg/ Aserrar
Kapa )abeSa Sent/ Sentir
K//enta )liente Taga '=a
K/aba )lub Tand/ )ortar con tijera
Kamb/ Peinar Tran/ )ortar
Kaka Pastel, torta Trar/ Encontrar
Krar )uatro Vend/ Mender
Kr/n )inco Vendreda Miernes
L/gna 9adera, leYa V/z/t/ Misitar
.EJ es un su#ijo /ue indica lugar dedicado a algo$ lerni . aprender, lernejo . escuela[ laorejo .
lugar de trabajo, taller[ lavejo . la7adero[ ka#ejo . un ca#V[ pordo . puerta, pordisto . portero,
pordistejo . porter=a"
.IL, su#ijo /ue indica instrumento, aparato, utensilio Jrecuerde utens.ilioL$ trani . cortar, tranilo .
cuc3illo[ komi . peinar, komilo . peine"
.I<, .-<, son las terminaciones del pasado 1 #uturo respecti7amente de todos los 7erbos" 7i #aris,
1o 3ice . mi #aros, 1o 3arV" @i #aris, tI 3iciste . vi #aros, tI 3ars" *i #aris, nosotros 3icimos . ni #aros,
nosotros 3aremos" Anu, du, tri, kvar, kvin" La combinaci0n K7 .kvar, kvin, es la 7ersi0n esla7a de la
#orma latina ]/7]"
VERA-< TRAN<ITIV-< E INTRAN<ITIV-<" Si aplicando el mVtodo 7isto en la lecci0n
anterior analiSamos la #rase ],uan duerme en la cama], 1 preguntamos$ %UuiVn duerme(, obtendremos
el sujeto$ ],uan]" Pero si continuamos aplicando nuestro mVtodo 1 preguntamos$ ]/uV es lo /ue ,uan
duerme] no 3allaremos contestaci0n l0gica, 1 es /ue la acci0n de dormir no pasa de ,uan[ Vl mismo es
el principio 1 #in de la acci0n e!presada en el 7erbo" Se dice entonces /ue estos 7erbos son
intransiti7os, 1 no irn seguidos de complemento directo"
Son tambiVn 7erbos intransiti7os . o neutros . esti, morti, vivi, ek)isti, resti . ser, estar, morir, 7i7ir,
e!istir, permanecer, 1 otros /ue denotan estado o acti7idad /ue no sale del sujeto"
5W
EJERCICI-< DE LA LECCI?N "
C-@ENTARI-< =REVI-<
En las lecciones anteriores 3emos 7isto el uso de 7erbos solamente en tiempo presente Jterminaci0n
asL" En esta lecci0n aprendemos 7erbos en tiempo pasado Jterminaci0n isL 1 #uturo Jterminaci0n osL"
Ejemplos$
7i legas :o leo
7i legis :o le= o le=a
7i legos :o leerV
Su#ijos$ Recuerda /ue los su#ijos 7an colocados entre la ra=S 1 la terminaci0n" En esta lecci0n
aprendemos los su#ijos il 1 ej"
Su#ijo il$ Se emplea para palabras /ue e!presan instrumento, utensilio, aparato" Ejemplos$
Komi Peinar Komilo Peine
Ludi ,ugar Ludilo ,uguete
Los su#ijos tambiVn se pueden substanti7ar" As= ilo signi#ica instrumento, utensilio o aparato"
Ejemplo$
Liro estas ona ilo por lerni Un libro es un buen instrumento para aprender
Su#ijo ej$ Si comparamos las palabras en castellano eescuelaf, etiendaf, eiglesiaf, eserrer=af etc"",
nos damos cuenta /ue todas tienen una cosa en comIn$ /ue son lugares apropiados o destinados para
tal #in" As= pues, en la escuela se aprende, en la tienda se 7ende, en la iglesia se reSa 1 en la serrer=a se
sierra" En esperanto, este ]lugar destinado a"""] se #orma con el su#ijo ej" Ejemplos$
Lerni Aprender Lernejo Escuela
@endi Mender @endejo Tienda
,re&i ReSar ,re&ejo *glesia
=egi Serrar =egejo Serrer=a
EJERCICI-<
F. Traducir$
1. -o1 es jue7es, a1er #ue miVrcoles 1 maYana ser 7iernes"
2. %)on /uV trabajan los barberos en las barber=as(
. En la panader=a, el panadero 7ende pan 1 dulces"
5R
6. En la barber=a, el barbero corta pelos 1 a#eita barbas"
!. %Misitaste a1er a tus padres( No, los 7isitarV 3o1"
". Peine, cuc3illo, sierra 1 tijeras son utensilios"
W. 9aYana 7isitarV el club de Esperanto 1 3ablarV con mis amigos" %Mendrs conmigo(
X. %)on /uV se puede serrar leYa(
Y. En las escuelas se aprende a leer 1 escribir"
15. En mi mano iS/uierda tengo cinco dedos"
2. Responder las siguientes preguntas$
1. ,er kiu ilo vi komas viajn harojn0
2. Kiu estas la ejo kie vi povas aeti panon0
3. Kion vendas la panistoj0
4. Bodia! estas lundo. Kiu tago estis hiera!0
5. Kion #aras la ra)isto al vi en la ra)ejo0
6. 7orga! estos vendredo. Kiu tago estis anta!hiera!0
7. ,er kio vi povas trani panon0
8. Kie oni segas lignon per elektraj segiloj0
9. /u la maljunaj sinjoroj havas malmultajn harojn sur la kapo0
10. /u vi atas la internacian lingvon (speranto0
3. Mocabulario$
1. =egejo
2. Baroj
3. ,ostmorga!
4. Komilo
5. Lernejo
6. "ondilo
7. 6nta!hiera!
8. @endejo
9. =egilo
15. &arbero
11. EncontrV
12. '=a
1. )omprarV
16. Trabajador
1!. Peri0dico
1". Panadero
1W. )uc3illo
1X. &arber=a
5H
GQ
Wa LECI-N-
Kiel 7i .artas, amiKo(
9i #artas bone, dan&on, Kaj 7i(
9i estas sana, sed mia #rato ne #artas bone, li 3a7as gripon"
_u li estas gra+e malsana(
Ne, sinjoro, lia malsano ne estas gra7a"
Jen du +eturiloj $
unu moderna Kaj alia malmoderna[ aeroplano Kaj Earo"
Pia estas la aeroplano( 9oderna, rapida, &o(.orta"
Pia estas la àro(
Pio mo7as la aeroplanon( La motoroj"
Pio mo7as la àron( La bo7oj"
Piel #lugas la aeroplano" Rapide, tre rapide"
Piel iras la bo7àro(
_u la modernaj 3omoj 7eturas per bo7àro(
_u 7i 7eturas per aeroplano(
Piel Kantas la Kanario( &ele"
Piel 7i Kantas( Piel 7i lernas(
La bela birdo #lugas rapide"
Pia estas la birdo( Piel bi #lugas(
La rapida birdo #lugas bele"
Petro diras al 9aria$
]Mi estas bela Kiel #loro" Miaj Kisoj estas dolàj Kiel mielo" Sed 7ia patro estas #orta Kiel bo7o]"
Pie lobas Parlo(
Li lobas pro&si(e de la parKo"
_u 7i o.te 7iSitas lin(
,es, mi 7iSitis lin antaa3ieraa, 3ieraa Kaj anKaa mi 7iSitos lin morgaa"""
9i 7iSitas lin Eiutage"
_u 7i aètas ìutage murnalon( _u 7i raSas 7in ìutage( _u 7i la7as 7in ìutage(
9i 3a7as lernolibron, 7i anKaa 3a7as lernolibron, Kaj li, Kaj di anKaa 3a7as lernolibron"
Diu lernanto 3a7as unu lernolibron[ sur ìu sebo sidas unu lernanto"
GF
,en estas sebo"
_u iu sidas en tiu sebo(
Ne, sinjoro, neniu sidas sur tiu sebo"
_u iu lernanto staras(
Ne, ìuj lernantoj sidas"
_u iu ne Komprenas(
Ne, sinjoro, ni ìuj Komprenas"
,en s&atolo"
_u la sKatolo estas plena(
_u estas io en la sKatolo(
Ne, la sKatolo estas malplena[ en la sKatolo estas nenio"
Pie estas la libroj, Kajeroj Kaj plumoj(
_io estas sur la tablo"
En la 3ejmo 9aria #aras ìon, sed Ana #aras nenion"
'ialogo Kun in#ano$
Pion 7i #aras, Roberto(
Nenion"
Paj 7i, Parlo(
9i 3elpas Roberton"
_u 7i bone KalKulas( _u 7i po7as KalKuli la #ingrojn de 7iaj du manoj(
,es, mi po7as KalKuli$ unu, du, tri, K7ar, K7in"""
9i 3elpos 7in$ ses, sep, oK, naa, deK"
Tre bone" En la du manoj estas deK #ingroj"
Piel respondas la bona lernanto(
La bona lernanto respondas #orte, Kurabe Kaj elegante"
G2
V-CAA0LARI-
A//a Otro, otra M/e/a 9iel
Bara &ue1 Mar/ 9o7er
Cara )arro Nen/a Nada
C/a Todo Nen/a Nadie, ninguno.a
C/a )ada Juno.aL Ofte ?recuentemente
Fart/ Estar de salud P/ena Lleno, completo
Frata -ermano Praks/ma Pr0!imo
Grara *mportante, gra7e Rap/da Rpido
Gr/pa +ripe Skata/a )aja
Har/ Tener, poseer Vetar/ Miajar, ir en 7e3=culo
He/p/ A1udar Una Uno
Ia Algo, alguna cosa Da 'os
Ia AlguiVn, alguno.a Tr/ Tres
Jen -e a/u= Krar )uatro
Kajera )uaderno Kr/n )inco
K/e/ )omo, de /ue modo Ses Seis
K/sa &eso Sep Siete
Kamfarta )on#ortable Ok Oc3o
Karaga Maliente Na Nue7e
Lasta nltimo Dek 'ieS
Lag/ -abitar
ADVERAI-" Antes de ir a escuc3ar a un cantante, deber=amos saber como ese cantante canta" La
palabra /ue 3abr de decidirnos es un ad7erbio$ bien, mal, regular" En Esperanto el ad7erbio termina
en .e, /ue corresponde al #inal .ente, en /ue terminan muc3os ad7erbios castellanos$ rapide .
rpidamente, #acile . #cilmente, etc"
La ona sinjorino kantas ele" La buena seYora canta bellamente"
La ona sinjorino kantas one. La buena seYora canta bien"
El ad7erbio consta de una de esas tres preguntas$ %)0mo( %)undo( %'0nde(, es decir, /ue 3a1
ad7erbios de modo JbienL, de tiempo Ja1erL, 1 de lugar Ja/u=L"
KIEL VI $ARTA<> . %)0mo se encuentra usted de salud( Estas preguntas, como todas las /ue
comiencen por Kiel, e!igen un ad7erbio como respuesta$ one, neone, malone . bien, regular, mal"
-a1 en Esperanto algunos ad7erbios simples, no deri7ados, /ue no lle7an la terminaci0n .e$ hiera!,
morga!"
KI-C KI0C KIEC I-C I0. Seguramente 3abr usted obser7ado /ue muc3as de esa palabritas tan
Itiles, como kio, kie, ie, io tienen un marcado aire de #amilia" :, en e#ecto, todas estas palabras 1
G3
algunos miembros ms, #orman la importante e imprescindible #amilia de las palabras correlati7as"
Esta #amilia, adems, se caracteriSa por su armon=a[ obsVr7ela #ormando cuadro$
Inde.inidos
Interrogati+os
U relati+os
De(ostrati+os Colecti+os Negati+os
Indi+iduo /a k/a t/a /a nen/a
Cosa /a k/a t/a /a nen/a
Lugar /e k/e t/e /e nen/e
Cualidad /a k/a t/a /a nen/a
'e modo /ue si iu signi#ica indi7iduo inde#inido, alguien, alguno, kiu ser /uiVn, cual[ tiu, esa, ese,
a/uel, a/uella[ iu, cada, todo, Jiuj, todos, todasL[ neniu, nadie, ninguno, ninguna" La serie ia la
constitu1en adjeti7os /ue concuerdan en nImero 1 en caso con el sustanti7o$
@I @ANFA< DIAN $R0KT-N . :o como toda clase de #rutas" La serie ie son ad7erbios de
lugar, 1 con .n #inal, indican direcci0n"
Kie vi estas0 . %'0nde est usted(
Kien vi iras0 . %Ad0nde 7a usted(
La serie iu indica indi7iduo o cosa indi7idualiSada" Son pronombres 1 por lo tanto admiten la ]j]
del plural 1 la ]n] del acusati7o"
"iuj, kiujn vi vidas, estas miaj amikoj" Esos, /ue usted 7e, son mis amigos"
TambiVn son pronombres los de la serie io, cosa, el objeto Jcomo un todoL" No lle7arn, por
consiguiente, la j del plural, pero si podrn lle7ar la n del acusati7o"
"io kion vi e)onas estas en la skatolo. Lo JesoL /ue Jlo cualL usted necesita est en la caja"
VET0RIL- es un 7e3=culo" 6eroplano, ipo, aro, iciklo estas veturiloj" 7i veturis per a!touso
kun mia amiko. @eturilo J ilo por veturi"
E<TA< NENI-" En castellano se pueden usar dos negaciones con el mismo #in$ no 3a1 nada, no
7ino nadie, no est en ningIn lado" L0gicamente una negaci0n debiera anular a la otra" En Esperanto la
l0gica /ueda restablecida$ en una oraci0n ir s0lo una negaci0n$ estas nenio . no 3a1 nada, neniu venis
. no 7ino nadie, &i 4li, i, etc.5 estas nenie . no est en ningIn lado, (i )a+as nenion . no tengo nada"
GT
EJERCICI-< DE LA LECCI?N W
C-@ENTARI-< =REVI-<
K:6 1 K:(L$ Ambas palabras se podr=an traducir ]como], con la siguiente di#erencia$
Preguntando con K:6 la respuesta debe ser un adjeti7o J/ue, recuerda, termina en aL, 1a /ue K:6
indaga acerca de la cualidad, calidad, etc"
Kia estas la irdo0 La irdo estas malgranda, ela, lanka.
Preguntado con K:(L la respuesta debe ser un ad7erbioJen esperanto termina en eL"
Kiel kantas la irdo0 La irdo kantas one, ele, la!te.
?amilia de las palabras correlati7as"
NE+AT*MO
NEN*.
)OLE)T*MO
_*.
'E9OSTRAT"
T*.
*NTERRO+"
: RELAT*MO
P*.
*N'E?*N*'O
*.
*N'*M*'UO
.U
NEN*U
nadie,
ninguno
_*U
cada uno, todo
T*U
ese,
a/uel
P*U
/uiVn, el cual o
/ue
*U
alguien, alguno
)UAL*'A'
.A
NEN*A
de ninguna
clase
_*A
de todo tipo, de
toda clase
T*A
de tal clase,
de ese tipo
P*A
de /ue clase, tipo
*A
de alguna clase
)OSA
.O
NEN*O
ninguna cosa,
nada
_*O
todo,
toda cosa
T*O
eso,
a/uello
P*O
/uV cosa, /ue,
lo cual
*O
alguna cosa,
algo
POSES*AN
.ES
NEN*ES
de nadie
_*ES
de todos,
de cada uno
T*ES
de ese,
de a/uel
P*ES
de /uiVn, cu1o
*ES
de alguien
)ANT*'A'
.O9
NEN*O9
ninguna
cantidad
_*O9
el todo
T*O9
tanto
P*O9
cunto
*O9
algo, alguna
cantidad
LU+AR
.E
NEN*E
en ningIn
lugar
_*E
en todos los
lugares
T*E
a3=,
all=
P*E
d0nde
*E
en algIn
lugar
T*E9PO
.A9
NEN*A9
nunca
_*A9
siempre
T*A9
entonces, en ese
tiempo
P*A9
cundo
*A9
alguna 7eS
)AUSA
.AL
NEN*AL
por ningIn
moti7o
_*AL
por todos los
moti7os
T*AL
por ese moti7o
P*AL
por /uV
*AL
por algIn
moti7o
9O'O
.EL
NEN*EL
de ningIn
modo
_*EL
de todos modos
T*EL
de tal modo, as=
P*EL
c0mo
*EL
de algIn modo
G5
Negaci0n*
En esperanto solamente puede ir una negaci0n en una #rase" Ejemplos$
No 3a1 nadie (stas neniu a! ne estas iu
No 3a1 nada (stas nenio a! ne estas io
;l no est en ninguna parte Li estas nenie a! li ne estas ie
No tengo nada 7i havas nenion a! mi ne havas ion
EJERCICI-<
F. Traducir$
1. %)0mo ests, mi amigo( Esto1 mal"
2. %-a1 algo en la silla( No, no 3a1 nada"
. %Mi7es tI mu1 lejos del par/ue( No, 7i7o junto a Vl"
6. %Mas a tu trabajo en algIn 7e3=culo(
!. %UuiVn tiene mi libro de te!to( Lo tiene a/uel /ue est all="
". %9iras a alguien( No, no miro a nadie"
W. %UuiVn 3a1 en la 3abitaci0n( No 3a1 nadie"
X. %Alguien no comprende la lecci0n( No, todos la comprendemos"
Y. En mi casa lo 3ago todo 1 mi 3ermana no 3ace nada"
15. %)0mo es el Esperanto( Es #cil 1 bello"
11. %)0mo 3ablas Esperanto( Lo 3ablo bien 1 rpidamente"
12. %)0mo son los pjaros( Son pe/ueYos 1 bellos" %)0mo cantan( )antan mu1 bellamente"
1. %Te a#eitas mu1 a menudo( S=, me a#eito diariamente"
16. %)0mo responde el mal alumno( Responde dVbilmente"
1!. No 3a1 nada en la casa" %'0nde estn los muebles( Todo est en el jard=n"
GG
Xa LECI-N-
Mi ja( scias KalKuli la #ingrojn de 7iaj du manoj"
_u 7i po7as nun KalKuli la #ingrojn de la du manoj Kaj de la du piedoj(
@i ne scias... _u 7i po7as 3elpi min(
,es, amiKo$ deK unu, deK du, deK tri, deK K7ar, deK K7in, deK ses, deK sep, deK oK, deK naa, dudeK"
Kio( da #ingroj 7i 3a7as(
9i 3a7as dudeK #ingrojn"
Piom da lernantoj estas en la Klaso(
En la Klaso estas dudeK unu J2FL lernantoj"
22 - dudek du KL - kvardek ML - okdek NOO - cent na!dek na!
23 - dudek tri HL - kvindek OL - na!dek 2LL - ducent
2O - dudek na! PL - sesdek NLL - cent N.LLL - mil
3L - tridek QL - sepdek NLN - cent unu N.LLL.LLL - miliono
Paj nun ù 7i po7as KalKuli de unu bis miliono(
Ni 7i7as en la jaro mil naacent naadeK naa JFHHHL"
Piom da 3aroj 7i 3a7as sur la Kapo(
_u 7i po7as KalKuli ilin(
Piom da pordoj, #enestroj, muroj estas en la àmbro(
_u 7i po7as lerni Esperanton en unu tago(
Sep tagoj #aras unu semajnon" En unu monato estas K7ar semajnoj"
'eK du monatoj #aras unu jaron"
En la jaro estas tricent sesdeK K7in J3G5L tagoj"
_u 7i parolos en Esperanto post tri monatoj(
_u 7i parolis Esperanton antaa du monatoj(
Lundo estas la unua JF.aL tago de la semajno[ mardo estas la dua J2.aL, merKredo estas la tria J3.aL,
maudo estas la K7ara JT.aL, 7endredo estas la K7ina J5.aL, sabato estas la sesa JG.aL, Kaj dimanò estas la
lasta tago de la semajno"
Ni lernas la oKan JRanL lecionon"
Piom da tagoj estas en unu semajno, en unu monato, en unu jaro(
Piom da 3oroj estas en unu tago( Piom da monatoj estas en unu jaro(
GW
Piom da dentoj 7i 3a7as en la budo(
9i ne 3a7as dentojn en la budo"
Pie estas 7iaj dentoj(
De la dentisto"
_U M* K-NA< 9*N( 9i estas tre gra7a aparato"
9i estas la mastro de la moderna 3omo"
9i ordonas$ laboru, manbu, iru, 7enu, dormu, Kaj la 3omo o,eas"
9i estas la )orloGo" _iuj rigardas min" _iuj aPs&ultas min"
Tre o#te en la tago oni aPdas la demandon$
KI-@A 8-R- E<TA<>
Estas la deKa 3oro" Estas la deKa Kaj trideK"
Estas la deKa 3oro Kaj deK K7in
minutoj"
Estas la deKa Kaj K7ardeK K7in" Estas
deK K7in antaa la deK unua"
_u 7i 3a7as 3orlobon( _u 7i o#te rigardas bin( Pioma 3oro estas en 7ia 3orlobo(
La 3orlobo 3a7as (ontrilon Jilojn por (ontri la 3oronL" Estas unu longa montrilo por montri la
minutojn, Kaj unu mallonga por montri la 3orojn"
Kel&aj 3orloboj 3a7as anKaa montrilon por montri la seKundojn"
Estas di7ersaj 3orloboj" Pod3orlobo estas 3orlobo por la podo" 9ur3orlobo estas 3orlobo, Kiu pendas
sur la muro" _e la ,ra&o oni portas braK3orlobon"
La Koro de la 3orlobo batas$ tiK, taK, tiK, taK""" la tempo #lugas" Paj miaj amiKoj demandas$
KI-@ AFA VI E<TA<>
9i estas tre juna[ mi estas unujara"
9i trinKas nur la patrinan la&ton"
9i estas grandaba JmultjaraL 3omo, mi estas
naadeKjara"
9i trinKas nur bo7inan laKton" Piom aba 7i
estas( Piom aba estas 7ia patro( Piom aba estas
la ele#anto de la Soologia parKo( _u 7i o#te
respondas ]mi ne scias](
GR
,en bona Konsilo$
PalKulu en Esperanto" PalKulu la domojn, la pordojn, la #enestrojn, la arbojn, la librojn" PraKtiKo
Kaj ripetado, jen la seKreto"
V-CAA0LARI-
Aga Edad Mantr/ 9ostrar
Aparata Aparato Mantr//a 9anecilla del reloj
Ad/ Oir Mara 9uro
Aska/t/ Escuc3ar Nar Solamente
Bat/ &atir, golpear Obe/ Obedecer
Braka &raSo P/eda Pie
Baa &oca Part/ Lle7ar
Demand/ Preguntar R/pet/ Repetir
Denta 'iente Sc// Saber
D/rersa 'i7erso Sekanda Segundo
Har/aga Reloj Semajna Semana
Harmantr//a 9anecilla 3oraria Tempa Tiempo
Hara -ora Ven/ Menir
Jam :a Dek ana FF
Jara AYo Dek da F2
Kapa )abeSa Dek tr/ F3
Ke/ka-ke/kaj Alguno.unos4unas Dek krar FT
K/am )uanto Dek kr/n F5
K/asa )lase Dek ses FG
Kan/ )onocer Dek sep FW
Lakta Lec3e Dek ak FR
Mastra Amo, patr0n Dek na FH
M/nata 9inuto Dadek 2Q
Manata 9es Dadek ana 2F
DA traduce a de despuVs de una e!presi0n de cantidad o medida$ Kilogramo da pano . un Kilo de
pan, FQ litroj da 7ino . FQ litros de 7ino" Li trinKas tason da Ka#o JVl no bebe la taSa misma, sino la
cantidad de ca#V contenida en la taSaL"
'udeK du C FQ o 2 C F2 'udeK C 2 p FQ C 2Q 'udeK du C 2 p FQ o 2 C 22
)uando los nImeros se suman, se escriben separados[ cuando Vstos se multiplican, se escriben
juntos"
GH
DE . en ese lugar, en lo de, en casa de, cabe$ Biera! mi man&is e ,etro, sidi e talo . sentarse a la
mesa, eesti . asistir, estar presente, mi eestis la atalon . 1o asist= a la batalla"
-NI es el pronombre inde#inido se, uno$ oni o#te a!das la demandon... . a menudo se o1e la
pregunta""", oni diras . se dice, oni ne scias kion #ari . uno no sabe /uV 3acer"
KI-@ AFA VI E<TA<> . %UuV edad tiene usted( Jliteralmente, %de cuanta edad es usted(L
TambiVn se suele preguntar Kiom jara vi estas0 . %)untos aYos tiene usted( J%de cuntos aYos es
usted(L 7i estas dudek-ses-jara . tengo 7eintisVis aYos Jso1 de 7eintisVis aYosL"
@I NE <CIA<. Si tiene di#icultad para pronunciar la sc, trate de acostumbrarse uniendo la s a la
7ocal anterior$ mi nes.cias"
KI-@A 8-R- E<TA<> Para preguntar la 3ora aYadimos la terminaci0n a del adjeti7o a kiom .
]cunta] 3ora es( . (stas la tria horo kaj dek minutoj . son las tres 3oras Jes la tercera 3oraL 1 dieS
minutos" En el lenguaje corriente, suele suprimirse, como en castellano, horo 1 minuto$ estas la tria
kaj dek.
ADJETIV-< -RDINALE< son los /ue e!presan el orden en /ue estn colocadas las cosas[
primero, segundo, etc", /ue se #orman agregando la terminaci0n a a los numerales simples, 1 los
usamos siempre al re#erirnos a cosas /ue siguen un orden$ las 3oras del d=a, los d=as del mes, las
pginas del libro, etc"$ la N-a de majo . el Fq de ma1o, la dua 42-a5 pa&o . la segunda pgina, la dudek-
sepa pa&o... A/u= en castellano abandonamos el uso l0gico del ordinal 1 decimos ]la pgina
7eintisiete], en lugar de la ]pgina 7igVsima sVptima], por resultar pesado el uso de los ordinales en
castellano"
EJERCICI-< DE LA LECCI?N X
C-@ENTARI-< =REVI-<
F. Numerales$
Para #ormar los nImeros, del cero al in#inito, solo es necesario conocer los siguientes$
Q *ulo W =ep
F Anu R ;k
2 9u H *a!
3 "ri FQ 9ek
T Kvar FQQ Rent
5 Kvin F QQQ 7il
G =es F QQQ QQQ 7iliono
A partir de esto, los nImeros se 7an #ormando por la simple uni0n de sus elementos" Ejemplos$
WQ
FG 9ek ses
GF =esdek unu
2W3 9ucent sepdek tri
3 GRH "ri mil sescent okdek na!
F TWF 32H Anu miliono kvar cent sepdek unu mil tricent dudek na!
G R2Q T53 =es milionoj okcent dudek mil kvarcent kvindek tri
2. -orario$
-a1 7arias #ormas de e!presar en esperanto la 3ora" La ms comIn es la siguiente$
AL en primer lugar se dice los minutos, despuVs la preposici0n post Jsi los minutos estn entre Q 1 3QL
0 anta! Jsi los minutos estn entre 3Q 1 GQL, 1 para terminar, se dice la 3ora con la terminaci0n a de
adjeti7o, pues en realidad es un adjeti7o numeral ordinal" Ejemplos$
G 1 2Q 9udek 4minutoj5 post la sesa 4horo5 Meinte JminutosL pasados la se!ta J3oraL
2 1 FQ 9ek post la dua 'ieS minutos pasados la segunda 3ora
G ^ 2Q 9udek anta! la sesa Meinte Jmin"L antes de la se!ta J3oraL
2 ^ FQ 9ek anta! la dua 'ieS Jmin"L antes de la segunda J3oraL
Para e!presar ]los cuartos] 1 ]las medias] se puede utiliSar el su#ijo on Jeste su#ijo se estudia en la
lecci0n HL" Ejemplos$
G 1 F4T Kvarono post la sesa Un cuarto pasado la se!ta
G . F4T Kvarono anta! la sesa Un cuarto antes de la se!ta
G 1 F42 =esa kaj duono Seis 1 media
O tambiVn simplemente utiliSando los minutos propiamente, es decir e/uince minutosf para elos
cuartosf 1 etreinta minutosf para elas mediasf" Ejemplos$
G 1 F4T 9ekkvin post la sesa Uuince pasados la se!ta
G . F4T 9ekkvin anta! la sesa Uuince antes de la se!ta
G 1 F42
"ridek post la sesa
"ridek anta! la sepa
Treinta pasados la se!ta
Treinta antes de la sVptima
Lo ms mormal para las eseis 1 mediaf es la e!presi0n anterior la sesa kaj duono"
&L Otra de las #0rmulas es a la manera espaYola, o sea, decir antes la 3ora 1 despuVs los minutos"
Ejemplos$
WF
G 1 2Q La sesa 4horo5 kaj dudek 4minutoj5 Las seis 1 7einte JminutosL
G ^ 2Q La kvina 4horo5 kaj kvardek 4min.5 Las cinco 1 cuarenta JminutosL
2 1 FQ La dua 4horo5 kaj dek 4minutoj5 Las dos 1 dieS JminutosL
2 ^ FQ La unua 4horo5 kaj kvindek 4min.5 La una 1 cincuenta JminutosL
G 1 F4T
La sesa kaj kvarono
La sesa kaj dek kin
Las seis 1 cuarto
Las seis 1 /uince
G . F4T
La kvina kaj tri kvaronoj
La kvina kaj kvardek kin
Las cinco 1 tres cuartos
Las cinco 1 cuarenta 1 cinco
G 1 F42
La sesa kaj duono
La sesa kaj tridek
Las seis 1 media
Las seis 1 treinta
)L Para e!presar las 3oras ]en punto] Se puede utiliSar las palabras &uste o preci)e" Ejemplos$
Las seis en punto La sesa &uste
Son las seis en punto (stas la sesa &uste
'L 'i#erentes e!presiones para el 3orario$
%UuV 3ora es( Kioma horo estas0
Son las seis (stas la sesa
%A /uV 3ora 7endrs( 1e kioma horo vi venos0
A las seis 1e la sesa.
Para preguntar la edad se utiliSa la e!presi0n Kiom a&a vi estas0 o Kiom jara vi estas0 1 se
responde con el nImero 1 la palabra aYo en adjeti7o 1 singular" Ejemplos$
%)untos aYos tienes(
Kiom aFa vi estas0
Kiom jara vi estas0
Tengo 2G aYos"
7i estas dudek ses jara.
7i estas 2P-jara.
7i estas dudek ses.
%)untos aYos tiene )arlos(
Kiom jara estas Karlo0
Kiom a&a estas Karlo0
)arlos tiene 2G aYos" Karlo estas dudek ses 4jara5.
W2
EJERCICI-<
F. Traducir$
1. %Sabes 1a contar de uno 3asta mil(
2. %UuV 3ora es( Las 3 1 2Q"
. %UuV edad tienes( J)untos aYos tienesL" Tengo 2Q aYos"
6. %)untos dedos tienes en tus dos manos(
!. %)untos d=as 3a1 en una semana(
". %UuV lecci0n aprendemos 3o1( La octa7a lecci0n"
W. %)ul es el tercer d=a de la semana(
X. El primer d=a de la semana es lunes 1 el Iltimo es domingo"
Y. En un aYo 3a1 3G5 d=as 1 en un d=a 3a1 2T 3oras"
15. -ace un mes no 3ablaba Esperanto, a3ora 1a puedo comprenderlo 1 dentro de dos meses lo
3ablarV mu1 bien"
11. %A /uV 3ora 7as a tu lugar de trabajo( A las R en punto"
1. (n kiu rako vi portas vian rakhorlo&on0
2. =kriu la sep tagojn de la semajno0
3. Kiom da minutoj estas en unu horo0
4. (n kiu jaro ni vivas0
5. /u vi povas kalkuli kiom da haroj vi havas sur la kapo0
6. Kio estas montriloj0
7. Kiom da montriloj havas horlo&o0
8. Kio estas murhorlo&o0
9. (scriir las siguientes horas+ 9os S cuarto' tres S veinte' cinco S die)' doce S veinticinco' una
menos cuarto' seis S media' siete en punto' dos menos cinco.
10. (scriir las siguientes cantidades+ 3PH2Q, 2NLN, MNP, N3, 3N, H2QLL2, 3MLLKLH S 2OK23.
W3
WT
Ya LECI-N-
Rigardu la belan torton8
gin #aris 9aria el #aruno, o+oj, suKero, ,utero,
K"t"p" En la (eRo estas ruba èriSo"
_u 7i datas torton Kun Kremo Kaj òKolado(
gi 3a7as belan aspeKton, Eu ne>
)u 7i po7as manbi tutan torton(
Ne, sinjoro, mi po7as manbi nur pecon[ unu
&+aronon JF4TL de la torto"
_u 7i, #raalino, deSiras manbi alian K7aronon( Du jes>
9i, la instruisto, anKaa manbos pecon, Kaj la lastan K7aronon ni
lasos por Petro, Kiu an&oraP ne 7enis al la Klaso"
'o, ni po7as anKaa diri$ La deKa J3oroL Kaj K7arono Jda 3oroL, la
deKa Kaj duono, la deKa Kaj tri K7aronoj aa K7arono antaa la deK.unua"
Parlo estas 2Q.jara" Roberto estas TQ.jara" 'o, la abo de Parlo estas
la duono de la abo de Roberto"
La abo de Roberto estas la duoblo de la abo de Parlo" TQ estas la
duoblo de 2Q"
Piom estas la duoblo de G, de 5, de FQ(
Mi estas bona Knabo, mi donos al 7i duoblan porcion da KuKo" 9i donos al 7i parton duoble
grandan"
H estas la trioblo de 3" FQQ estas la deKoblo de FQ" Piom estas la deKono de FQQ(
Unu cendo estas la centono de unu earo"
,en tri utilaj Kaj simpatiaj bestoj"
_u 7ia 3undo dormas sub 7ia lito(
,es, KelK#oje bi dormas tie"
_u bo7o po7as dormi sub 7ia lito(
Ne, la bo7o estas tro granda[ la bo7o estas pli granda
ol la 3undo"
Paj ele#anto estas pli granda ol bo7o, bi anKaa estas
pli #orta" Sed la bo7o Kaj la bo7ino estas pli utilaj por ni
ol la ele#anto" El la bo7ino ni tiras la bonan, nutran
laKton"
W5
El la tri bestoj, Kiujn ni 7idas sur la bildo, la ele#anto estas la plej granda" Sed la plej granda el ìuj
bestoj estas la baleno"
Panario Kantas pli bele ol KoKino, sed la o7oj de la KoKino estas pli grandaj ol tiuj Jla o7ojL de la
Kanario"
Petro diras$ La plej bela Knabino de la mondo estas 9aria" ci anKaa estas la plej bonKora Kaj di #aras
la plej bongustajn tortojn Kun èriSo en la meSo"
_u 7i estas la plej bona lernanto de la Klaso(
Piu estas la plej alta monto en la mondo(
Piu estas la plej granda ri7ero en AmeriKo(
Piu laboras pli, 7i aa 7ia #rato(
_u Esperanto estas pli #acila ol latino(
Esperanto estas la plej #acila ling7o"
Sinjoro, mi #aras al 7i mal#acilan demandon$
_u la 7iroj estas pli inteligentaj ol la 7irinoj(
Pion 7i opinias( _u 7i &uraGos diri 7ian opinion(
_u 7i deSiras iom da teo Kun laKto por trinKi Kun la torto(
,es, sed ne donu al mi tio( multe8 9i deSiras trinKi nur io(ete da teo"
_u 7i deSiras pli da teo ol da laKto(
'oni al mi duonon Kaj duonon$ tiom da teo &io( da laKto"
9i parolas Esperanton, datas la pacon Kaj la Kunlaboron inter la di7ersaj popoloj"
Mi anKaa parolas la internacian ling7on Kaj deSiras la pacon"
Ni 3a7as la sa(an ideon" Ni estas sa(ideanoj JC anoj .membroj. de la sama ideoL"
La personoj, Kiuj parolas la saman ling7on, estas samling7anoj"
La 3omoj Kiuj lobas en la sama lando, estas samlandanoj"
En AmeriKo lobas la ameriKanoj"
Pie lobas la a#riKanoj( Piuj lobas en Earopo(
_u 7i Kaj 7ia patro lobas en la sama domo(
LAKT- =-R 0RAAN-J
Urbano . Piom da laKto 7i rice7as ìutage de 7ia bo7ino(
Pamparano . 'eK litrojn"
Urbano . Paj Kion 7i #aras per la laKto(
Pamparano . Tri litrojn mi beSonas por mia #amilio Kaj deK du litrojn mi 7endas en la urbo"
WG
V-CAA0LARI-
Ankara Toda7=a, aIn Natra Nutriti7o
A O, u Op/n// Opinar
Batera 9anteca, mante/uilla Ora -ue7o
Cer/za )ereSa Paca PaS
Dam 'urante Peca PedaSo
Farana -arina Papa/a Pueblo
Idea *dea Parc/a Porci0n
Iam Algo, alguna cantidad R/cer/ Recibir
Knaba 9uc3ac3o Sama 9ismo, igual
Kaka +allo S/mpat/a Simptico
Krema )rema T/am Tanto
Ktp (kaj t/e/ p/a) Etc", EtcVtera T/r/ Tirar, 3acer tracci0n
Karaga Maliente Tarta Torta
Landa Pa=s Tra 'emasiado, e!cesi7o
Las/ 'ejar Tata Total
Meza 9edio, centro Ut//a ntil
.-N" Este su#ijo #orma los nImeros partiti7os$ duono . un medio, okono . un octa7o 2;kono .
octa7o J#racci0nL, oka . octa7o JordinalL6"
@EQ- 7 D0-N- no deben con#undirse" 7e)o es el medio, el lugar /ue seYala la mitad$ tagme)o .
medio d=a Jlas F2 3s"L, mientras /ue duontago es la mitad el d=a Jde G a F2 3s"L 7i laoris dum
duontago+ de la oka &is tagme)o . TrabajV medio d=a[ de las oc3o 3asta medio d=a Jlas F2 3"L"
7e)e!ropo . Europa central" 7e)epoko . edad media"
.-AL #orma los mIltiplos$ duola . doble, duolo . el doble, duole . doblemente"
=LI -LC @AL=LI -L . Jms /ue, menos /ueL son los comparati7os$ la viroj estas pli #ortaj ol la
virinoj . los 3ombres son ms #uertes /ue las mujeres, la virinoj estas malpli #ortaj ol la viroj . las
mujeres son menos #uertes /ue los 3ombres" ,li malpli . ms o menos"
LA =LEJC LA @AL=LEJ . Jel, laL ms, Jel, laL menos, son los superlati7os relati7os" ,li ol
compara con otra u otras cosas, la plej compara con todas$ ,etro estas pli ona lernanto ol Karlo .
Pedro es mejor alumno /ue )arlos" (l iuj lernantoj >oerto estas la plej ona . de todos los alumnos
Roberto es el mejor"
EL <0=ERLATIV- AA<-L0T- se #orma con el ad7erbio tre . mu1$ <i diris al mi tre a#alajn
vortojn . ella me dijo palabras mu1 amables, li laoras tre rapide . Vl trabaja mu1 rpido
JrpidamenteL"
EL . de, de entre Jcon idea de e!tracci0n, de salidaL$ preni el la poo . sacar del bolsillo, unu el vi .
uno de 7osotros" Se usa tambiVn estas preposici0n para indicar material con /ue est 3ec3a una cosa$
WW
glaso el vitro . 7aso de 7idrio" Usado como pre#ijo, indica salida, mo7imiento de dentro 3acia a#uera$
iri . ir, eniri . entrar, eliri . salir, spiri . respirar, enspiri . inspirar, elspiri . espirar"
D- . pues, luego[ por consiguiente$ li ne ricevis la leteron, do li ne venis . Vl no recibi0 la carta, por
consiguiente no 7ino" /u vi atas la torton0 /u jes0 7an&u do2 . %Te gusta la torta( %S=( r)ome pues8
D0 NE> . %No es as=( %no( 7orga! vi venos, u ne0 . maYana 7endr usted %no es as=(
AO es la conjunci0n o, u$ /u vi trinkos teon a! ka#on0 %beber tV o ca#V(, jes a! ne0 %s= o no(
I-@ indica cantidad inde#inida, algo" Pero en el lenguaje corriente se usa iom para seYalar una
pe/ueYa cantidad$ donu al mi iom da supo . dVme un poco JalgoL de sopa" :om post iom . poco a poco"
:omete 4iom-et-e5 indica una cantidad inde#inida pero mu1 pe/ueYa, un po/uito"
KELK$-JE C kelkaj #ojoj . a 7eces, alguna 7eS"
A-NK-RA es un adjeti7o compuesto de las ra=ces on T kor' onkora amiko C amigo benigno,
con buen coraS0n"
A-N/0<TA C Sabroso, con buen sabor"
K0NLAA-R- es trabajo en e/uipo, colaboraci0n"
AN, su#ijo /ue indica el miembro de una colecti7idad, el adepto, el 3abitante$ Kristo, kristano .
cristiano, amerikano, akademiano . miembro de la academia, urano . 3abitante de una ciudad,
kamparano . campesino, 3abitante de la campaYa"
EJERCICI-< DE LA LECCI?N Y
C-@ENTARI-< =REVI-<
F. Su#ijo on$ Para #ormar los nImeros partiti7os" Ejemplos$
3 tri N83 4unu5 triono 283 du tionoj
K kvar N8K 4unu5 kvarono 28K du kvaronoj
H kvin N8H 4unu5 kvinono 38H tri kvinonoj
2. Su#ijo ol$ Para #ormar los nImeros multiplicati7os" Ejemplos$
2 du 2 U duolo doble
3 tri 3 U triolo triple
K kvar K U kvarolo cudruple
H kvin H U kvinolo /u=ntuple
Nota$ En esperanto 3a1 /ue distinguir bien cuando la palabra, por ejemplo, edoblef, etriplef etc" es
substanti7o Jterminaci0n oL[ adjeti7o Jterminaci0n aL o ad7erbio Jterminaci0n eL" Obser7a las
siguientes #rases$
WR
La duolo de ses estas dek du. El doble de seis es doce"
9uola amro. -abitaci0n doble"
7ia amro estas duole pli granda ol via. 9i 3abitaci0n es doblemente ms grande /ue la tu1a"
3. +rados comparati7o 1 superlati7o$
9s /ue pli ol ,etro estas pli inteligenta ol Karlo.
9enos /ue malpli ol ,etro estas malpli inteligenta ol Karlo.
Tanto como tiel kiel ,etro estas tiel inteligenta kiel Karlo.
El4la ms la plej
(l iuj miaj amikoj ,etro estas la plej juna.
(l iuj miaj amikinoj 7aria estas la plej juna.
El4la menos la malplej
(l iuj miaj amikoj ,etro estas la malplej eleganta.
(l iuj miaj amikinoj 7aria estas la malplej eleganta.
Nota$ Se utiliSa la plej o la malplej cuando se trata de ms de 2 personas" Ejemplo$
La plej inteligenta el miaj tri #ratinoj estas 7aria.
La ms inteligente de mis tres 3ermanas es 9ar=a"
)uando se trata de 2 personas, se utiliSa la pli o la malpli$
Karlo kaj ,etro estas inteligentaj, sed la pli inteligenta 4el la du5 estas Karlo.
)arlos 1 Pedro son inteligentes, pero el ms inteligente Jde los dosL es )arlos"
T. Su#ijo ]an]$ Se utiliSa para #ormar palabras relacionadas con$
aL 3abitante$
7adrido 9adrid madridano madrileYo
uro ciudad urano ciudadano
(!ropo Europa e!ropano europeo
bL miembro$
kluo club kluano miembro del club
societo sociedad societano socio
c4 partidario, seguidor, simpatiSante$
Kristo )risto Kristano )ristiano
(speranto Esperanto (sperantano SimpatiSante de Esperanto
WH
5. E!presi0n tiom da... kiom da... C tanto de""" tanto de """
tiom da teo kiom da lakto tanto de tV, tanto de lec3e

EJERCICI-<
F. Traducir$
1. %'eseas comer un cuarto de la tarta( No, dame la mitad de ella"
2. %Para /uiVn dejaremos el Iltimo troSo de la tarta(
. %)unto es el doble de FQQ( 2QQ" %)unto es la mitad de FQQ(
6. %Aprendimos 1a la dVcima lecci0n( No, aIn no"
!. %)untos alumnos 7inieron 3o1 a clase( 9s /ue antea1er"
". )arlos tiene 2Q aYos 1 es ms jo7en /ue Pedro"
W. 'e todas mis amigas, 9ar=a es la ms elegante"
X. )arlos es menos #uerte /ue Pedro"
Y. 'e todos los idiomas Esperanto es el ms #cil"
15. %UuV nos da la 7aca( 'e la 7aca sacamos lec3e"
11. :o no bebo ca#V, s0lo un poco de tV"
12. %&ebes ca#V con lec3e( S=, me gusta beber mitad 1 mitad, tanto de ca#V, tanto de lec3e"
1. Kiom estas la duolo de cent0 Kiom estas la duono de kvindek0
2. Karlo estas 2Ljara. >oerto estas KLjara. Kiu el ili estas pli juna0
3. /u kato estas pli granda ol ovo0
4. 9u kvaronoj estas parto duole pli granda ol unu kvarono. /u jes0
5. 9udek sep estas la triolo de O. Kiom estas la dekolo de dek0
6. Kiom estas la dekono de mil0 Kiom estas la triolo de 30
7. Kiuj kantas pli ele0 /u la irdoj a! la kokinoj0
8. (le#anto estas tro granda. 3i estas pli granda ol kato. /u ne0
9. Kion ni povas tiri el la ovino0
10. =kriu tri vortojn kun la su#ikso VanV.
11. Kiom da lakto vi trinkas iutage0
12. Kie lo&as la uranoj0 Kie lo&as la kamparanoj0
13. =kriu+ 38K' 283' 382' 28H' N8M' cudruple, doble, triple, dVcimo.
RQ
15a LECI-N-
En la Ra leciono ni parolis pri di7ersaj 3orloboj" Paj ni .orgesis pri gra7a membro de la 3orloba
#amilio" Ni #orgesis pri la +e&)orloGo" gi estas (e&ani&a KoKo" La KoKo 7eKas la KoKinojn" Paj la
7eK3orlobo 7eKas la 3omojn en la (ateno"
Pio 7eKas 7in matene JC en la matenoL, ù KoKo aa
7eK3orlobo( _u 7ia patrino 7eKas 7in( _u la 7eK3orlobo estas
simpatia aparato( _u 7i datas bian (uRi&on(
Kia( mi aadis la belan muSiKon de mia meKaniKa KoKo mi
saltas el la lito, la7as min, +estas min Jmi surmetas miajn
7estojnL, matenmanbas Kaj iras rapide al la laboro" Tie mi
salutas miajn Kamaradojn$ Aonan tagon\ La deKdua 3oro estas
la meSo de la tago aa tagmeSo" Tia( mi #aras paPRon en mia
laboro Kaj tag(anGas Kun bona apetito" Post la tagmeSo JC post.
tagmeSeL mi deno+e laboras Gis la +espero JFR.a aa FH.a 3oroL"
Tiam mi iras al mia )ej(o por ripoRi Kaj +esper(anGi Kun mia
#amilio"
Du( la 7espero, mi KelK#oje iras al la teatro, &inejo aa 7iSitas
la Argentinan Esperanto.Ligon" Piam mi eniras mi salutas$
&onan 7esperon, samideanoj8 Piam mi .oriras de la societo mi diras ,onan no&ton al miaj bonaj
amiKoj Kaj iras dormi" Je no&to(eRo J2T.a 3oroL mi jam Kudas en mia (ola lito" Pia granda in7ento
estas la lito8 &onan dormon8
9atene oni matenmanbas" TagmeSe oni tagmanbas" Mespere oni 7espermanbas"
,e Kioma 3oro 7i matenmanbas( 9i matenmanbas je la sepa" ,e Kioma 3oro 7i tagmanbas( ,e Kioma
3oro 7i 7espermanbas( _u 7i 7espermanbas Kun 7ia #amilio( _u 7i datas matenmanbi en la lito( Pion
7i #aras en la mateno( _u 7i legas la murnalon( _u 7i #aras sporton(
_u 7i ,anas 7in( _u 7i Kantas en la banàmbro( _u 7i lobas proKsime de 7ia laboro( _u 7i iras
piede aa 7i 7eturas( _u 7i po7as sidi en la aatobuso(
Pion la 3omoj #aras dum la tago( Pion ili #aras dum la noKto( 'um 7i dormas, aliaj 3omoj laboras"
Piam 7i dormas( Piam 7i promenas( _u 7i datis la supon Kiam 7i estis in#ano( _u 7i 7iSitos dancejon
Kiam 7i estos tre maljuna(
)u 7i ia( estis en A#riKo(
Ne, sinjoro, mi nenia( estis tie"
_u 7i jam manbis ,i.ste&on de ele#anto(
Ne, mi neniam manbis tion"
9ia patro ìam JC en ìu momento, en ìu tempoL estas gaja, neniam li estas malgaja" Li ìam diras$
]@enso sana en Korpo sana Kaj gaja Koro en sana Korpo]"
9i gratulas 7ian patron"
Pia estas 7ia Koro( _u 7i anKaa estas ìam gaja( _u 7ia instruisto o#te gratulas 7in(
RF
En la bardeno 9aria diris al Petro$ ]_u 7i ìam amos min( _u 7i memoros ìam pri mi(] ],es, mia
Kara] .respondis Petro. ] 9i ìam amos 7in Kaj neniam mi #orgesos 7in"]
_u anKaa 7i datas promeni en parKo sub la steloplena ìelo Kaj diri dolàjn 7ortojn(
'um la noKto la manoj Kaj piedoj, la Korpo ripoSas" La Koro ne ripoSas$ bi ìam #unKcias" 'um la
3omo 7i7as la Koro neniam )altas"
En la mateno unue JF.eL mi la7as min, due J2.eL mi 7estas min Kaj trie J3.eL mi matenmanbas"
&onan tagon, amiKo, ù 7i memoras pri mi(
Mi tute eraras$ Unue la tago ne estas bona, due mi ne estas 7ia amiKo Kaj trie mi ne deSiras
memori pri 7i"
Pion 7i #aras unue en la mateno( Pion 7i legas unue en la murnalo(
TR- @ALALTA 8-TEL-
Mojabanto" .Piom Kostas àmbro en 7ia 3otelo(
-otelisto" .En la unua etaGo GQ earojn, en la dua 5Q earojn, en la tria TQ earojn Kaj en la K7ara 3Q
earojn"
Mojabanto" ._u 7i ne 3a7as pli da etaboj(
-otelisto" .Ne, sinjoro"
Mojabanto" .'o, 7ia 3otelo estas tro malalta por mi"
)u 7i datas la pro7erbojn( Piom da Kapoj, tiom da gustoj C Piom da Kapoj, tiom da opinioj" Plej
bone ridas Kiu laste ridas" Pli bona estas a#abla +orto, ol granda torto"
V-CAA0LARI-
Ban/ &aYar Karpa )uerpo
B/fsteka &istec, bi#e Kast/ )ostar
C/am Siempre Matena 9aYana
Denare Nue7amente Mekan/ka 9ecnica
Dam 'urante Membra 9iembro
Erar/ Errar Memar/ Recordar
Etaga Piso JFq, 2qL Mensa 9ente
Fam///a ?amilia Ma/a &lando, muelle
Farges/ Ol7idar Maz/ka 9Isica
Fankc// ?uncionar Nen/am Nunca
Grata// ?elicitar, gratular Pasa Pausa, inter7alo
Gasta +usto, sabor R/d/ Reir
G/s -asta R/paz/ Reposar
Ha/t/ -acer alto, detenerse Sa/at/ Saludar
Hate/a -otel Sabresta Ropa interior
R2
Iam Alguna 7eS T/am Entonces
Kamarada )amarada Tra 'emasiado
Kara )aro, /uerido Vek/ 'espertar
K/am )uando Vespera -oras 7espertinas
K/neja )ine Vesta Mestido en general
Kaka +allo Varta Palabra, 7ocablo
A-NAN TA/-N lle7a la n del acusati7o por ser el complemento directo de mi de)iras+ 7i
de)iras al vi onan tagon . le deseo a usted un buen d=a" JLe deseo %/uV cosa( . un buen d=aL" Lo
mismo ocurre con onan nokton . buenas noc3es, #elian #eston . #elices #iestas, onan apetiton . buen
pro7ec3o JC buen apetitoL, dankon . gracias J7a en singularL"
VE<=ER- es la parte del d=a opuesta a la maYana, entre la ca=da del sol 1 media noc3e" Eso /ue en
castellano llamamos la parte 7esperal o 7espertina del d=a" 'e acuerdo a la costumbre de 7aria lenguas,
se dice en Esperanto onan vesperon al encontrarse con otros 1 onan nokton al retirarnos"
=RI es una preposici0n /ue signi#ica acerca de, concerniente a, sobre$ la pro#esoro parolis pri
moderna literaturo . el pro#esor 3abl0 sobre literatura moderna" ,ri tio mi ne volas paroli . acerca de
eso 1o no /uiero 3ablar"
=IEDEC @ANE signi#ican pedestremente, manualmente" Pero estos ad7erbios son poco usados
/uiSs por demasiado largos 1 los reemplaSamos por los modos ad7erbiales ]a pie], ]a mano]"
7atene, tage, nokte 1 otros muc3os 1a no tienen e/ui7alente en castellano 1 debemos decir ]por, en,
durante la maYana], etc" TambiVn en Esperanto podemos usar modos ad7erbiales$ dum la mateno 4J
matene5" No con#unda tage . de d=a Jdurante el d=aL con iutage . diariamente, cada d=a$ 7i laoras
nokte 4J dum la nokto5 . 1o trabajo de noc3e, mi laoras iunokte . 1o trabajo todas las noc3es" Otros
ad7erbios$ hejmo . 3ogar, hejma . 3ogareYo, hejme . en el 3ogar, en la casa$ esti hejme . estar en casa"
-a1 algunos ad7erbios simples . no deri7ados . /ue no lle7an la terminaci0n e$ hiera!, morga!, nun .
a3ora, #or . lejos"
$-R es un ad7erbio signi#ica alejamiento$ iri . ir, #oriri . marc3arse, #orkuri . alejarse corriendo,
#or#lugi . alejarse 7olando" Li lo&as #or de la uro . Vl 3abita #uera de la ciudad, la #ora sudo . el lejano
sur, #or8 . #uera8 .or de la okuloj, #or de la koro . lejos de los ojos, lejos del coraS0n"
0N0AC 0N0EC 0N0-" Los nImeros cardinales pueden con7ertirse en adjeti7os$ unu JFL, unua JF.
aL . primero[ ad7erbios$ unue JF.e"L . primeramente, en primer lugar, trie . en tercer lugar, etc" O en
sustanti7os$ unuo . la unidad, duo . un par, trio . un grupo de tres, un tr=o, deko . una decena, dekduo .
docena, cento . centena, milo . millar"
=RE=-<ICI-NE<" 6l, en, sur, su, el, kun, de, da, pri son preposiciones, as= llamadas por/ue
preceden al nombre o pronombre" El buen uso de las preposiciones es mu1 importante, puesto /ue
relacionan las palabras entre s=$ el libro est sobre la mesa, el perro est bajo la mesa"
Los nombres 1 pronombres /ue siguen a una preposici0n, no lle7an n del acusati7o, pues la relaci0n
est 1a seYalada por la preposici0n$ 7i trinkas ka#on kaj lakton. 7i trinkas ka#on kun lakto. 7i aetis
dek pomojn . 1o comprV dieS manSanas, mi aetis dekon da pomoj . 1o comprV una decena de
manSanas" Las preposiciones son in7ariables[ no cambian de #orma"
R3
C-@ENTARI-< =REVI-<

F. ?amilia de las palabras correlati7as$
En la lecci0n W aparece la tabla completa de las palabras correlati7as" En esa lecci0n se estudian de
esa #amilia$
aL las /ue terminaban en o C cosa"
bL terminaci0n u C indi7iduo"
cL terminaci0n e C lugar"
dL terminaci0n a C cualidad"
En esta lecci0n aprendemos la terminaci0n am C tiempo" As= pues, tenemos$
:67 alguna 7eS /u vi iam estis en 6#riko0
K:67 cuando
Kiam vi estis en 6#riko0
7i estis en 6#riko kiam mi estis 2P-jara.
":67 entonces 1es, mi estis en 6#riko, tiam mi estis 2P-jara.
/:67 siempre 7i atus lo&i iam en 6#riko.
*(*:67 nunca *e, mi neniam estis en 6#riko.
2. Palabras compuestas$
Aun/ue 1a estudiamos en la lecci0n T c0mo se #orman las palabras compuestas por 2 ra=ces, cabe
recordar a/u= /ue en una palabra compuesta la ra=S principal 7a al #inal 1 la ra=S /ue cali#ica precede a
la principal" Normalmente la ra=S /ue cali#ica pierde su terminaci0n" En esta lecci0n podrs recordar
tales palabras como$
@eki 'espertar Borlo&o Reloj @ekhorlo&o Reloj despertador
"ago '=a 7e)o 9edio "agme)o 9ediod=a
*okto Noc3e 7an&i )omer *oktoman&o )ena
Bano &aYo /amro -abitaci0n Banamro )uarto de baYo
=telo Estrella ,lena Lleno =teloplena Estrellado
Kelka alguno4a .ojo MeS Kelk#oje A 7eces

3. En esta lecci0n aparecen palabras #ormadas por su#ijos aprendidos en lecciones anteriores, como
kinejo, dancejo Jsu#ijo ej C lugar apropiado para"""L o hotelisto Jsu#ijo ist C pro#esi0nL"
Es mu1 importante saber reconocer cuando una palabra lle7a un su#ijo por/ue, por ejemplo, la
palabra dancejo puede no aparecer en el diccionario, sino danci J bailar, 1 por lo tanto dancejo es el
RT
lugar para bailar, discoteca etc" Puede /ue tampoco apareSca la palabra hotelisto, sino hotelo C 3otel"
Entonces con el su#ijo ist, hotelisto es 3otelero"
EJERCICI-<
F. Traducir$
1. Por la maYana se desa1una 1 por la tarde se merienda"
2. )uando oigo el despertador, me 7isto rpidamente"
. A1er estu7e en el cine 1 cuando 7i a mis amigos los saludV"
6. Se dice siempre$ /uien rie Iltimo r=e mejor"
!. Por la maYana se dice buenos dias 1 por la noc3e se dice buenas noc3es"
". )uando me despertV el sol brillaba 1a en el cielo 1 entonces saltV de la cama"
W. Nunca 7o1 al cine de noc3e, s0lo durante el d=a"
X. El autobIs para delante de mi casa"
Y. %Reposas al mediod=a despuVs del almuerSo(
15. %Te acuerdas de lo /ue te dije a1er( No, lo ol7idV"
11. 9i casa no es demasiado alta, pero 7i7o en el Iltimo piso"
12. )uando me despierto, primeramente me la7o 1 en segundo lugar me 7isto"
1. Kiam vi vesperman&as0 /u dum la vespero a! dum la nokto0
2. 1e kioma horo vi #oriras de la lernejo0
3. Kiun saluton vi diras kiam jam estas nokte0
4. La dekdua horo 4N2a5 estas tagme)o kaj la dudekkvara 42Ka5 horo estas noktome)o. /u jes0
5. Kion vi #aras unue en la mateno0
6. Kion vi opinias pri la diro+ V7enso sana en korpo sana, kaj gaja koro en sana korpoV0
7. /u vi saltas el la lito kiam vi a!das la vekhorlo&on0
8. /u vi iam iras al via lernejo per a!touso a! kelk#oje vi iras piede0
9. /u vi iam parolos esperanton tre one0
10. /u vi memoras pri la unua esperanta vorto kiun vi lernis0
11. =kriu tri salutojn kaj unu proveron.
R5
EJERCICI-< DE RE=A<- DE LA< LECCI-NE< " A 15
LE))*ONES G A FQ
F. Traducir$
@i jam lernis dek lecionojn de la liro %Sabe usted Esperanto( pri la :nternacia Lingvo. La deka
leciono estas la duono de la liro' do, oni povas diri ke vi estas duonesperantisto. *un vi konas
multajn vortojn per kiuj vi povas paroli, #ari demandojn, respondi ilin k.t.p. @i anka! scias legi kaj
skrii tre one. 9o, vi trovos sue ek)ercojn de la sesa &is la deka leciono, kiuj #aros ke vi ne #orgesos
tiujn lecionojn. :li ne estas pli mal#acilaj ol la kvin unuaj lecionoj, sed vi trovos en ili novajn vortojn
kaj novajn su#iksojn, kiujn vi devas memori por ona kompreno de la lingvo. Kiel helpo mi diros al vi+
1. Anue+ ,er la sesa leciono vi lernas la tagojn de la semajno kaj &i helpas vin kompreni la signi#on
de la su#iksoj WejX kaj WilX.
2. 9ue+ (n la sepa leciono vi trovas la di#erencon inter la vortoj WkielX kaj VkiaV. 6nka! vi scias pri
la #amiliaj vortoj WioX, WneniuX, WiujX, WnenieX kaj WioX 4inter aliaj5.
3. "rie+ La oka leciono instruas vin kalkuli de unu &is miliono, kaj anka! &i parolas pri la mastro de
la moderna homo+ La horloFo. @i jam scias ke estas diversaj horlo&oj, ek)emple+ vekhorlo&o,
rakhorlo&o, murhorlo&o kaj pohorlo&o.
4. Kvare+ (n la na!a leciono oni povas legi pri la a&o' #ra)oj kiel Wpli olX, Wla plejX kaj anka! la
su#iksoj WonX kaj WolX kiuj #aras vortojn kiel WduonoX, WtrioloX, WkvaronoX k.t.p.
5. Kvine+ ,er la deka leciono vi lernas kelkajn salutojn kaj anka! proverojn. @i povas lerni anka!
vortojn kiel+ WViamX, WkiamX, WtiamX, WiamX kaj WneniamX.
7i jam diris al vi multe' do, mia lasta konsilo estas+ Bonan sorton2
2. )ompletar las siguientes #rases colocando las palabras /ue #altan$
1. ,er YYYYY ilo la ra)Zsto tondas harojn0 YYYYY ra)ilo.
2. /u vi rigardas ion0 *e, mi rigardas YYYYY .
3. YYYYY YYYYY tagoj estas en unu jaro0
4. (le#anto estas YYYYY granda ol kato.
5. 7atene YYYYY matenman&as kaj YYYYY oni vesperman&as.
6. YYYYY vendas la panistoj0 YYYYY vendas panon.
7. YYYYY vi parolas (speranton0 7i parolas &in tre one.
8. YYYYY YYYYY estas0 (stas kvin anta! la dekunua.
9. 9onu al mi duonon YYYYY duonon' tiom da ka#o YYYYY da lakto.
10. /u vi YYYYY estis en 6meriko0 *e, mi neniam YYYYY tie.
11. (n la YYYYY oni lernas legi kaj skrii.
12. YYYYY estas la irdoj0 YYYYY estas elaj.
13. YYYYY YYYYY vi estas0 7i estas 2Ljara.
RG
14. Karlo estas KLjara kaj ,etro estas 2Ljara. La a&o de Karlo estas la YYYYY de la a&o de ,etro.
15. ,lej one ridas YYYYY YYYYY YYYYY.
16. La YYYYY tago de la semajno estas merkredo.
17. Biera! YYYYY vendredo kaj YYYYY estos dimano.
18. /u iu el vi ne komprenas0 *e, ni YYYYY komprenas.
19. YYYYY iuj miaj amikoj, ,etro estas YYYYY plej alta.
20. La 2Ka horo estas la me)o de la nokto aG YYYYY .
3. Su#ijos$
En estas lecciones aprendimos 3 su#ijos nue7os /ue son$ ej, il 1 an" Escribe la traducci0n de las
siguientes palabras$
1. Lernejo
2. Komilo
3. Arano
4. >a)ejo
5. "ranilo
6. =amideano
7. Kinejo
8. "ondilo
9. (!ropano
10. 9ancejo
11. @eturilo
12. Kamparano
13. ,anejo
14. =egilo
15. =amlandano
16. =egejo
17. 7ontrilo
18. =amlingvano
T. Pasar las siguientes #rases a Esperanto$
1. %UuV 3acen los barberos en las barber=as( )ortan pelos 1 a#eitan barbas"
2. %Alguien no sabe leer los ejercicios( No, todos sabemos"
. %UuV 3ora es( Son las dos menos cuarto"
6. El perro es ms grande /ue el gato, pero el ms grande de todos los animales es el ele#ante"
!. %Te gusta reposar despuVs de la comida(
". %Misitars maYana a tus padres( No, los 7isitV a1er"
W. %-a1 alguien( All= no 3a1 nadie"
X. %UuV edad tienes( Tengo 25 aYos"
Y. %Es HQ el doble de 3Q( No, HQ es el triple de 3Q"
15. %UuV se dice por las maYanas( &uenos d=as"
11. %'0nde puedo aprender a leer( En la escuela"
12. %)0mo 3ablas Esperanto( Lo 3ablo mu1 bien"
1. %)untas semanas 3a1 en un aYo(
16. %Mino 1a Pedro( No, aIn no 7ino"
1!. )ada d=a el despertador me despierta a las seis 1 media"
RW
1". Todo lo /ue 7es es m=o"
1W. 32W, 25R2F, HQQQQ5, 253QQTH, F5, 5F, FHRR"
1X. %)ul es el Iltimo d=a de la semana(
1Y. %A /uV 3ora cenas( A las FQ en punto"
25. F43, 245, 34T, cudruple, doble"
5. Mocabulario$
1. .ingro
2. =katolo
3. =cii
4. 6nkora!
5. (ta&o
6. Komi
7. 6liaj
8. "ago
9. *eniam
10. Kelk#oje
11. 7aldekstra
12. 9ankon
13. Kelkaj
14. "riolo
15. 3is
16. 6eti
17. /iutage
18. 6&o
19. ,li ol
20. ;#te
21. 9enove
22. Bodia!
23. ;ni a!das
24. Rentono
25. 7algaja
1. LeYa
2. )uaderno
. Po/uito
6. 'espertador
!. Encontrar
". Nadie
W. 9aterna
X. -arina
Y. AlmorSar
15. Peri0dico
11. En#ermedad
12. 'ejar
1. Entrar
16. Antea1er
1!. Amo JdueYoL
1". -ogar
1W. &oca
1X. 'emasiado
1Y. )uando
25. )ampesino
21. -abitar
22. Reloj de pulsera
2. Agujas de relo
26. *r a pie
2!. )ortar con cuc3illo
RR
11a LECI-N-
La sebo staras malproKsime"
Petro (ontras per la #ingro Kaj diras$ Tio estas sebo"
La sebo staras tie" Tie estas la sebo"
Petro staras apud la tablo Kaj diras$ Tio ì JC ì tioL estas tablo"
La tablo estas ì tie JC tie ìL" Tie ì staras la tablo"
Pion montras Petro( Per Kio li montras( _u iu sidas sur la sebo(
Alberto staras malproKsime de Petro"
Petro montras lin per la #ingro Kaj diras$
Alberto estas tie" Tiu sinjoro, Kiu staras tie, estas Alberto"
Petro Kaj Alberto staras apude"
Petro parolas$ Alberto estas ì tie" Tiu ì sinjoro estas Alberto" Tiu ì sinjoro,
Kiu staras apud mi, estas Alberto"
_u 7i Konas lin( Piu montras Alberton( Piun montras Petro( Pie estas
Alberto( _u tiu ì leciono estas la dua(
T*E, T*U, T*O . malproKsime" T*E _*, T*U _*, T*O _* . proKsime"
)u 7i Konas tiun ì aparaton( gi estas la termometro"
gi pendas sur la muro Kaj montras la temperaturon en la di7ersaj partoj de
la jaro"
2Q gradoj estas tre agrabla temperaturo[ estas +ar(eta"
Sed 3Q gradoj estas jam alta temperaturo" Ni mal#ermas pordojn Kaj
#enestrojn"
TQ gradoj estas jam tre alta temperaturo, altega temperaturo" Tiam la
nudistoj estas #eliàj"
Tre agrabla temperaturo estas F5 gradoj[ estas mal7armeta 7etero"
RH
Piam la termometro montras nulon JQL, tiam ni #ermas pordojn Kaj #enestrojn[ estas mal7arme"
O#te dum 7intraj matenoj, la termometro montras KelKajn gradojn sub nulo" Tiam la nudistoj estas
mal#eliàj" _u 7i datas #orlasi la 7arman liton en tiaj mal7armegaj matenoj(
Li ridas"
Sana 3omo o#te ridas"
Li ridegas"
Li estas tre gaja, li laPte JC #orteL ridas, li ridegas"
Li ridetas"
Li estas boja, li ridetas"
Li 7idas belan #raalinon, li a#able ridetas" La rideto mal#ermas la Koron"
ProKsime de 9onte7ideo estas malgranda monto[ bi estas nur monteto"
AmaSono estas ri7erego" No7.,orKo estas urbego"
&onan 7esperon, amiKoj" Pia estas la +etero 3odiaa(
'um la monato #ebruaro, en SudameriKo, la 7etero estas 7arma,
estas so(ero" Sed en Earopo, #ebruaro estas mal7arma monato, tie
estas +intro"
Somero Kaj 7intro estas partoj JseSonojL de la jaro" La aliaj du
seSonoj estas printe(po Kaj aPtuno"
'um printempo la bardenoj #loras, la birdoj Goje Kantas Kaj #aras Kom#ortajn rondajn 3ejmojn" La
Koro de la junaj 7iroj JjunulojL Kaj la Koro de la junaj 7irinoj JjunulinojL #orte batas" *li #acile amas
dum la printempo" Agrabla, sed danbera seSono8
La suno #orte brilas en la somero" Estas
7arme" PelK#oje estas 7armege" La 7iroj
portas malpeSajn 7estojn"
La 7estoj de la #raalinoj estas anKaa
malpeSaj, mallongaj Kaj""" tre interesaj" Oni
trinKas mal7arman ,ieron"
HQ
Somere multaj 3omoj .erias, KelKaj iras al la maro, aliaj iras al la montoj
Kaj aliaj restas 3ejme""" Tiam estas tre agrable nabi en la maro, en ri7ero aa
en banàmbro" ?or la 7estojn8 Mi7u la blua maro Kaj la #reda ombro8
Poste 7enas la aatuno" 'um aatuno estas multaj #ruKtoj, sed la arboj iom
post iom perdas la #oliojn" La #la7aj #olioj .alas Kaj Kudas sur la tero" Piam
la aatuna 7ento ,lo+as, la #olioj dancas Kaj #lugas" La birdoj #or#lugas al pri
7armaj landoj" Tiu ì estas la malboja seSono"
Paj jen 7enas la mal7arma 7intro" 'um tiu ì seSono la arboj estas
nudaj, sed la 3omoj surmetas multajn diKajn lanajn 7estojn,
surtutojn" 'um la mal7armaj 7intraj 7esperoj estas agra,le sidi apud
la gaja, brila #ajro"
&lanKa neGo o#te #alas Kaj blo7egas mal7arma suda 7ento en
SudameriKo" Tiam la 7etero estas mal7armega" 'um 7intro la naRoj
estas rubaj"
Estas la seSono de la naRtu&oj" PelKaj personoj #aras 7intrajn
sportojn sur la nebo" Por la riàj 3omoj JC riùlojL, ìuj seSonoj estas
bonaj" Por malriùloj Kaj birdetoj, 7intro estas &ruela seSono" Plu7o,
7ento, nebo[ Kia 7etero8
Pia estis 3ieraa la 7etero( En Kiu seSono ni estas nun( Pia estas la 7etero dum julio en tiu ì lando(
Piu seSono estas, por 7i, la plej bela( Piam la junaj JanKaa nejunajL Koroj #orte batas(
Piam estas 7armege( Pion 7i #aras dum 7iaj #erioj( _u 7i scias nabi(
_u 7i datas trinKi 7arman òKoladon dum somero( Pia estas la somero(
Piam 7i portas surtuton( Pia estas la 7intro(
'um printempo la tagoj Kaj noKtoj estas egalaj JCL" La tagoj estas tiel longaj &iel la noKtoj" 'um
somero la tagoj estas pli longaj ol la noKtoj" AnKaa en aatuno la noKtoj estas tiel longaj Kiel la tagoj"
Sed en la 7intro la noKtoj estas pli longaj[ ili estas pli longaj ol la tagoj" 'um printempo la 7etero estas
ne& 7arma neK mal7arma[ bi estas 7armeta aa mal7armeta"
Piam la tagoj estas pli longaj ol la noKtoj(
Piam ili estas egallongaj( _u 7i estas tiel alta Kiel 7ia patro(
La in#anetoj estas agrablaj Kiam ili ridas aa ridegas, sed tre o#te ili ploras Kaj ploregas Kaj tiam ili ne
estas agrablaj" La sanaj in#anoj o#te ridas$ ili esta ride(aj" La malsanaj in#anoj estas anKaa ploremaj"
Persono, Kiu multe legas estas legema Jli sentas in&linon legiL"
La junuloj estas sportemaj" La plenabuloj e(as sidi Kaj ,a,ili Kun amiKoj"
_u 7i estas legema, sKribema, 7ojabema, demandema, babilema, dormema, laborema( Pian emon
7i 3a7as(
La legemulo JC legema 3omoL neniam perdas tempon[ ìam 3a7as ion por #ari$ legi" Piam la 7etero
estas malbona la legemulo ne perdas la tempon[ li sidas Kaj legas interesan libron"
Pion 7i #aras dum plu7a 7etero(
HF
Tiu ì libro &onsistas el 2Q lecionoj" Tiu ì leciono estas la deK.unua" Mi, do, ja( lernis la duonon
de la libro" Mi estas duonesperantisto"
V-CAA0LARI-
Agrab/a Agradable Marta 9arSo
Apr//a Abril Manataj Los meses
Agasta Agosto Manta 9onte, montaYa
Atana OtoYo Mantr/ 9ostrar, seYalar
Bab/// )3arlar Nag/ Nadar
B/era )er7eSa Naza NariS
B/ar/ Soplar Nega Nie7e
Dangera Peligroso Nar-jarka Nue7a :orK
Decembra 'iciembre Narembra No7iembre
Ega/a *gual Nada 'esnudo
Em/ Tener tendencia Na/a )ero
Fajra ?uego Oktabra Octubre
Fa// )aer Perd/ Perder
Febraara ?ebrero Persana Persona
Fer/a Macaciones Peza-ma/peza Pesado.ligero
Ferm/-ma/ferm/ )errar.abrir P/ar/ Llorar
F/ara 'e color amarillo P/ara Llu7ia
Fa//a -oja Prefer/ Pre#erir
Far/as/ Abandonar algo Pr/ntempa Prima7era
Frea ?resco Rest/ Uuedarse, sobrar
Ganta +uante R/a Rico
Grada +rado Septempra Septiembre
Gaj/ Regocijarse Sezana Estaci0n
Janaara Enero Sparta 'eporte
Ja//a ,ulio Sada Sur
Jan/a ,unio Sartata Sobretodo, abrigo
Ke/ka Alguna Sartata Sobretodo
Kans/st/ )onsistir Temperatara Temperatura
Krae/a )ruel T/a Tal
Lana Lana Vesta Ropa
Late En 7oS alta Vetera Tiempo atmos#Vrico
Maja 9a1o V/ntra *n7ierno
H2
=L0VA<C NEFA<" Sin duda 3abr usted obser7ado /ue en Esperanto, debido a la simplicidad de
sus 7erbos, Vstos deben ir siempre acompaYados de sujeto . como en inglVs o #rancVs .$ Leo un libro .
7i legas liron" Pero 7an sin sujeto, como en castellano, los 7erbos impersonales como pluvas, ne&as"
Tampoco lle7an sujeto el imperati7o de la segunda persona$ Menu2 . r7en8 Ne #aru tion8 . rNo 3agas
eso8
0L" Este su#ijo indica al ser caracteriSado por lo /ue e!presa la ra=S$ junulo . un jo7en Jun indi7iduo
jo7enL, junulino . una jo7en, plena&ulo ^ un anciano, riulo . un rico, malriulo . un pobre, maljunilo .
un 7iejo, mamulo . un mam=#ero Jun animal, un indi7iduo mam=#eroL, etulo . un c3ico, un pe/ueYuelo"
Alo es un indi7iduo, tiene un sentido un tanto despecti7o$ Kia ulo2 . r/uV sujeto8 rUuV indi7iduo8
.E@ denota inclinaci0n, tendencia, 3bito$ ailema . 3ablador, dormema . dormil0n, man&ema .
comil0n, glot0n" 7u)ikema . mel0mano" 7i sentas dormemon . :o tengo sueYo J1o siento deseos de
dormirL" No con#unda laorema junulo . un jo7en trabajador Jun jo7en /ue tiene inclinaci0n al
trabajoL, con juna laoristo . un jo7en obrero J/ue puede no tener amor al trabajoL"
TIA. tal, de tal clase[ /u tian liron vi legas0 . esa clase de libro lees( "ia estas la a#ero . Vse Jtal,
as=L es el asunto, kia patro, tia #ilo . tal padre, tal 3ijo, Kia arbo, tia #rukto . tal rbol, tal #ruto" 7i
aetis &in tia, kia &i estas . 1o lo comprV tal cual es JestL"
NEK . ni" (stas nek varme nek malvarme 4J ne estas varme nek malvarme5 . no 3ace calor ni #r=o,
venis nek ,etro nek 6ntonio . no 7ino Pedro ni Antonio"
NAQT0K- es una palabra compuesta$ na)-tuko . paYuelo Jpara la nariSL" En espaYol la de#inici0n
de paYuelo es ]PedaSo de tela, pe/ueYo 1 cuadrado, /ue sir7e para di#erentes usos]" Esta de#inici0n
7ale para tuko, solo /ue tuko puede no ser pe/ueYo, ni es siempre cuadrado$ potuko . paYuelo de
bolsillo, koltuko . paYuelo para el cuello, littuko . sbana, talotuko . mantel, anta!tuko . delantal"
DI, part=cula ad7erbial /ue indica apro!imaci0n$ i tie 4J tie i5 . a/u=, tio i . esto, tiu i . este, io
i . todo esto, i#oje . esta 7eS, ijara . de este aYo, ijare . en este aYo"
.ET es el su#ijo con el /ue se #orman los diminuti7os$ dometo$ casita, in#aneto . niYito, ureto .
pe/ueYa ciudad, varmeta . tibio, malvarmeta . #resco[ kanteti . canturrear, dormeti . dormitar, rideti,
sonreir" Usado con terminaci0n$ eta 4J malgranda5 . pe/ueYo"
.E/ es el su#ijo con el /ue #ormamos los aumentati7os$ pordego . pot0n, domego . caser0n,
pluvego . aguacero, Jpluveto . llo7iSnaL, onega . buen=simo, e!celente, elega . bell=simo[ ridegi .
reir a carcajadas, pluvegi . llo7er a cntaros, ploregi . llorar a lgrima 7i7a"
H3
C-@ENTARI-< =REVI-<
F. En esta lecci0n aprendemos cuatro nue7os su#ijos, /ue 7an colocados entre la ra=S 1 la terminaci0n"
Su#ijo et para #ormar el diminuti7o 1 su#ijo eg para #ormar el aumentati7o" Ejemplos$
domo casa dometo casita domego casona, caser0n
ridi re=r rideti sonreir ridegi re=r a carcajadas
ela bello.a eleta bonito.a elega bell=simo.a
Su#ijo ul C indi7iduo caracteriSado por lo /ue e!presa la ra=S" Este su#ijo lo /ue 3ace es substanti7ar
un adjeti7o" Ejemplos$
maljuna viro J maljunulo eta in#ano J etulo
ria virino J riulino ela #ra!lino J elulino
Su#ijo em C tener inclinaci0n, tendencia a""" Ejemplos$
agi actuar agema persono persona acti7a agemulo un activista
ridi reir ridema risueYo.a
2. i C part=cula apro!imati7a Jes igual colocarla antes 0 despuVs de la palabraL" Ejemplos$
tio eso,a/uello i tio esto
tie a3=, all= tie i a/u=
tiu ese, esa, a/uel, a/uella i tiu Vste, Vsta
io todo io i todo esto
3. (stas agrale. La palabra agrala es adjeti7o Jtermina en aL, sin embargo, en esta lecci0n aparece
la #rase estas agrale d0nde lle7a la terminaci0n e de ad7erbio" En esperanto 3a1 una regla /ue dice
/ue despuVs de los 7erbos esti Jser,estar, 3aberL e i&i J3acerseL en las #rases /ue no lle7a sujeto, el
adjeti7o se con7ierte en ad7erbio" Ejemplos$ En la #rase Karlo estas agrala J)arlos es agradableL
Karlo es el sujeto 1 por lo tanto agrala es adjeti7o" En la #rase estas agrale promeni kun Karlo Jes
agradable pasear con )arlosL al no 3aber ningIn sujeto, el adjeti7o agrala se con7ierte en ad7erbio
agrale" Ejemplos$
(stas kurio)e vidi kia #acila estas (speranto Es curioso 7er /ue #cil es Esperanto
:&as nokte Se 3ace de noc3e
(stas dan&ere promeni dum la nokto Es peligroso pasear durante la noc3e
:&as mal#rue Se 3ace tarde
(stas varme8malvarme -ace calor4#r=o
HT
EJERCICI-<
F. Traducir$
1. Este seYor /ue 7es a/u= es Pedro"
2. En 7erano cuando la temperatura es alt=sima, 3ace calor"
. El mes ms #r=o del aYo es enero"
6. A1er 3iSo #r=o, pero 3o1 3ace calor" %)0mo estar el tiempo maYana(
!. )uando Vl 7e bellas seYoritas, sonr=e a#ablemente"
". )uando Vl est triste, no r=e, sino llora"
W. Esto /ue est a/u= es una silla, pero a/uello /ue 7es a lo lejos es una mesa"
X. Es agradable reposar en el monte cuando se est de 7acaciones"
Y. %)ul es la estaci0n ms triste del aYo(
15. En otoYo las 3ojas de los rboles caen poco a poco"
11. En prima7era los dias son tan largos como las noc3es"
12. En in7ierno pocos 3ombres estn de 7acaciones[ s0lo los ricos estn de 7acaciones en esta
estaci0n"
1. Kiuj estas la kvar se)onoj de la jaro0
2. (l kiom da lecionoj konsistas tiu i lernoliro0
3. Kiam vi #erias0 /u somere a! vintre0
4. /u vi #ermas pordojn kaj #enestrojn kiam la vetero estas malvarmega0
5. Kia estas la vetero kiam la termometro montras 2L gradojn0
6. Kiu estas la plej varma monato el la jaro0
7. /u vi havas ian emon0
8. (n kiu se)ono #loras la &ardenoj0
9. "iu i leciono diras ke io mal#ermas la korojn. Kio &i estas0
10. ,rintempo, somero. Kiu se)ono venas poste0
3. Mocabulario$
1. 7alsanulo
2. @armeta
3. >ivereto
4. Bonega
5. 7an&ema
6. >ideti
7. =teleto
8. 9omego
9. 7aljunulo
10. >iuloj
11. 9ormema
12. ,loregi
H5
HG
12a LECI-N-
En la mateno mi la7as min, mi Kombas min Kaj mi rigardas min en la
spegulo"
Mi rigardas 7in en la spegulo"
Li rigardas sin en la spegulo"
ci rigardas sin en la spegulo"
gi Jla KatoL rigardas sin en la spegulo"
Ni rigardas nin en la spegulo"
Mi rigardas 7in en la spegulo"
*li rigardas sin en la spegulo"
En la mateno Petro la7as siajn manojn, sian +iRaGon" Li Kombas siajn 3arojn"
La patrino la7as sian #ilon" ci la7as lian +iRaGonC liajn (anojn, di Kombas liajn 3arojn"
Pion #aras Petro matene( Pion 7i #aras matene(
Pion #aras la patrino( Pion di la7as( _u 7ia patrino la7as 7in(
Parlo ne iras è la raSisto" Li mem raSas sin per sia no7a raSilo"
Li raSas sian barbon per sia raSilo" Sed anKaa li raSas Petron" Li raSas lian barbon per sia raSilo"
?oje Petro raSas sin per la raSilo de Parlo$ li raSas sian barbon per lia raSilo"
_u 7i mem raSas 7in( _u Parlo raSas 7in(
9i libertempas è mia #rato" Li lobas en la &a(paro" Tra la #enestro
mi rigardas Kaj 7idas grandan arbon" Pli malproKsime estas multaj arboj[
ili #ormas ar,aron"
Sur la ìelo unu, du, tri, K7ar""" multaj birdoj, tuta ,irdaro #lugas en
granda M"
'um la libertempo mi legas" 9i aètis diKan libron" En bi estas listo
de 7ortoj Kun di.ino de ìu 7orto$ bi estas +ortaro"
HW
,en #eliùlo" Li ne laboras" Li Kudas sur la 7erda )er,o, sub
arbo, Kaj dormas" Li dormas Kaj sonGas" En la sonbo li 3a7as
multan monon Jmulte da monoL$ li estas riùlo" 'um la dormo
lia .antaRio libere #lugas"
_u 7i anKaa 3a7as #antaSion(
'o, Kion 7i .arus se 7i estus rià( _u 7i 7ojabus tra la tuta
mondo( _u 7i aètus blanKan ele#anton(
Se 7i ne laborus, ù 7i anKaa Kudus sub arbo, sur la #reda
3erbo(
]Se mi estus rià mi estus #elià], diras sana malriùlo"
]Se mi estus sana mi estus #elià], diras malsana riùlo"
Rigardu tiun ì sinjoron$ li de(etis siajn 7estojn, li
estas nuda"
'um tiu ì sinjoro ne sur(etas siajn 7estojn, ni parolos
pri la 3oma &orpo"
Ni Komencu de la Kapo" Sur bi estas la 3aroj JC 3araroL,
Kiuj po7as esti brunaj, blondaj, rubaj, griSaj, nigraj aa
blanKaj" ?oje la 3aroj tute ne estas""" La +iRaGo, ]spegulo
de la animo], estas #ronte de la Kapo" Sub la .runto estas
du #enestroj, la o&uloj, tra Kiuj ni rigardas" *nter la oKuloj
estas la naRo" En la budo estas la dentoj Kaj la lango" Per
la budo ni spiras, parolas, manbas, trinKas" _e la budo
estas la lipoj, supra Kaj (alsupra" Per la lipoj oni Kidas
.interesa laboro8 Ambaa#lanKe de la Kapo estas la oreloj"
*nter la Kapo Kaj la trun&o estas la &olo" La supra parto
de la trunKo estas la ,rusto" En bi estas la pul(oj Kaj la
Koro" 9alsupre estas la +entro Kaj en bi la sto(a&o Kaj
intestoj" La malantaaa parto de la trunKo estas la dorso"
Ara&oj Kaj &ruroj JC ga(,ojL estas niaj membroj,
supraj Kaj malsupraj" Pruroj Kaj piedoj subtenas Kaj portas nin" Per la braKoj Kaj manoj ni laboras" Tra
la tuta Korpo .luas la ruba sango" La s&eleto JC ostaroL Konsistas en multaj malmolaj ostoj"
Sur la tuta Korpo estas natura 7esto[ bi estas la )aPto" La 3aato po7as esti blanKa aa bruna" La 3aato
de la negroj estas nigra aa òKoladKolora" *nteresa madino la 3oma Korpo, ù ne(
Pia Kolora estas 7ia 3araro(
Pian Koloron 3a7as 7iaj oKuloj(
Pio estas la ]spegulo de la animo](
_u 7i Kisas per la naSo(
_u 7ia 3undo datas ostojn(
HR
Sed nia amiKo de7as 7esti sin"
Unue li surmetos la su,+estojn$ Kalsono Kaj
èmiSeto JC subèmiSoL"
_e la piedo li surmetas la Ntru(pojn"
La Ee(iRo estas simpla Kotona èmiSo, sed Kun bela
sil&a &ra+ato"
La pantalono Kaj la ja&o .la &ostu(o. estas el lano"
La Nuoj estas 7estoj por al piedoj" cuoj Kaj gantoj
estas el ledo"
Sur la Kapo ni portas Eapelon aa Eapon"
Jupo Kaj su,jupo Kaj ,luRoj estas 7irinaj 7estoj"
Mirinoj portas silKajn aa nilonajn dtrumpojn"
V-CAA0LARI-
An/ma Alma L/pa Labio
B/aza &lusa Ma/sapra *n#erior Jen el espacioL
Brasta Pec3o Manda 9undo
Cem/za )amisa Mana 'inero
Demet/ Uuitarse, sacar N//ana N1lon
Denta 'iente Oka/a Ojo
D/f/na 'e#inici0n Ore/a Oreja
Darsa Espalda, dorso Osta -ueso
Fantaz/a ?antas=a Preska )asi
F//a -ijo Pa/ma Pulm0n
Franta ?rente S//ka Seda
Gamba Pierna Ske/eta Es/ueleto
Hata Piel Sanga SueYo
Herba -ierba Spega/a Espejo
Intesta *ntestino Stamaka Est0mago
Jaka )3a/ueta, saco Sabjapa Enagua
Japa ?alda, pollera Sapra Superior Jen el espacioL
Kampara )ampo Strampeta )alcet=n
Ka/a )uello, pescueSo Strampa 9edia
Kastama Traje Saa <apato
Katana Algod0n Tranka Tronco
Krarata )orbata Ventra Mientre
Langa Lengua J0rganoL Vera Merdad
Leda )uero V/zaga )ara, rostro
L/bera Libre
HH
=R-N-@ARE RE$LE]IV-. )uando decimos$ 9ar=a se mira en el espejo, /ueremos decir$
9ar=a mira a 9ar=a en el espejo" La palabra se Ja s=L /ue reemplaSa a 9ar=a es un pronombre re#le!i7o
de la tercera persona" Es en la oraci0n, el ]re#lejo] del sujeto, como la imagen en el espejo es el re#lejo
de 9ar=a"
Es primera persona la /ue 3abla J1o, nosotrosL" Segunda persona es con /uien se 3abla Jtu,
7osotrosL 1 tercera persona, de /uien se 3abla JVl, ella, ello, ellosL" En el modelo comparado /ue sigue
se ad7ertir /ue tambiVn es espaYol usamos el pronombre re#le!i7o se, en la tercera persona JVl, ella,
elloL"
7i lavas min :o me la7o @i lavas vin TI te la7as
Li lavas sin El se la7a <i lavas sin Ella se la7a
3i lavas sin Ello se la7a *i lavas nin Nosotros nos la7amos
@i lavas vin Mosotros os la7is :li lavas sin Ellos, ellas, se la7an
Obser7e /ue$
<i lavas sin Ella se la7a <i lavas in Ella la la7a Ja otra personaL
ADJETIV- RE$LE]IV-. =ia es el adjeti7o re#le!i7o /ue corresponde al pronombre re#le!i7o si$
7aria rigardas sian vi)a&on en spegulo . 9ar=a mira su rostro en un espejo"
Su es a/u= el adjeti7o re#le!i7o de tercera persona Jde /uien se 3ablaL" Al igual /ue si, sia es ms
preciso /ue el correspondiente ]su] castellano[ en la #rase ]El duerme en su 3abitaci0n], su indica solo
7agamente al poseedor de la pieSa Jsu de usted, de Vl, de ellaL[ en Esperanto no 3a1 lugar a dudas$ Li
dormas en sia amro Jen la propiaL, en via Jde usted, tu1aL, en ia Jde ellaL en ilia Jde ellosL, etc"
7ara rigardas lian vi)a&on en spegulo Jlian . su de Vl, el rostro de otra persona5. ,etro promenis
kun Karlo kaj lia patro Jlia . de Vl, de ParloL" ,etro promenas kun Karlo kaj sia patro Jsia . su1o, del
sujeto de tercera persona, de PetroL"
.0< e!presa condici0n" En el modo condicional la acci0n se e#ectIa si se cumple cierta condici0n$
=e ne pluvus, mi povus promeni . si no llo7iese, podr=a pasear" =e mi havus tempon, mi mem #arus &in .
si 1o tu7iera tiempo, 1o mismo lo 3ar=a"
<E . si Jconjunci0n condicionalL" =e li ne pagas, mi ne laoras . si Vl no paga, 1o no trabajo. =e li
ne pagus, mi ne laorus . si Vl no pagase, 1o no trabajar=a" =e vi volas . si tI /uieres"
@E@ . mismo" 7i mem vidis la re&on . 1o mismo 7i al re1" 7i vidis la re&on mem . 1o 7i al
mismo re1" 7emamo C sinamo . amor propio"
FQQ
C-@ENTARI-< =REVI-<
F. Su#ijo ar C reuni0n, conjunto de cosas semejantes" Ejemplos$
ipo barco iparo #lota
esto animal estaro #auna
adreso direcci0n adresaro directorio
kampo campo kamparo campiYa
2. )ondicional$ El modo condicional en los 7erbos lle7a la terminaci0n us" Ejemplos$
7i irus se mi povus *r=a si pudiera
7i man&us la tutan torton 9e comer=a toda la tarta
=e mi estus ria mi estus #elia Si #uera rico ser=a #eliS"
3. Si$ En esperanto 3a1 3 #ormas de decir ]si]$
aL 1(= Ja#irmaci0nL$
/u vi venos morga!0 1es, mi iros %Mendrs maYana( Si, irV"
bL =( JcondicionalL$
7i iros se vi volas *rV si /uieres
cL /A Jdubitati7oL$
7i ne scias u mi iros No sV si irV
T. "ute ne" ?rase 3ec3a /ue se traduce por ]en absoluto]$
/u mi &enas vin0 *e, tute ne %Le molesto( No, en absoluto"
EJERCICI-<
F. Traducir$
1. Los niYos se miran en el espejo para peinarse antes de ir al colegio"
2. 'urante mi tiempo libre leo muc3o ms /ue cuando trabajo"
. El diccionario es un libro en el cual 3a1 muc3as palabras con de#inici0n de cada una de ellas"
6. Si 1o no trabajara, me ir=a todos los d=as al campo"
FQF
!. A1er tu7e un sueYo$ La -umanidad se comprend=a por medio del Esperanto"
". Los 3ombres lle7an calcetines 1 las mujeres medias"
W. %'e /uV color es la sangre /ue #lu1e a tra7Vs de todo el cuerpo(
X. %UuV 3a1 a ambos lados de la cabeSa( All= estn las orejas"
Y. Los 3ombres elegantes lle7an camisa de algod0n 1 corbata de seda"
15. %'e /uV consta la ropa interior( 'e calS0n 1 camiseta"
1. Kio estas inter la kapo kaj la trunko0
2. Kion vi pli atas0 /u la uron au la kamparon0
3. La signi#o de la vorto VesperantistaroV estas+ aro da esperantistoj, /u jes0
4. 9iru kion vi #arus se vi estus ria.
5. Kiu parto de la korpo estas la spegulo de la animo0
6. /u vi son&as tre o#te kiam vi dormas0
7. Kia kolora estas via hararo0
8. ,er kiu memro de la korpo ni povas vidi0
9. Kie estas la dorso0 /u en la anta!a a! en la malanta!a parto de la korpo0
10. (l kio estas la uoj kaj gantoj0
11. 9iru tri virinajn vestojn.
12. .ormu kvar vortojn per la su#ikso WarX.
FQ2
1a LECI-N-
<aluton, samideano8 -ieraa mi atendis 7in en mia )ej(o" Kial 7i ne 7enis(
9i ne iris, Ear mi estis iom malsana"
Pia ,edaPro8 Sed Kial 7i estis malsana(
_ar mi Eeestis #eston Kaj manbis tro da
.ritaLoj, tro da su&eraLoj Kaj drin&is tro da
al&o)olaLoj"
'um mi restis 3ejme malsana mi legis la lastan
numeron de ]-eroldo de Esperanto]" Tie mi tro7is
multajn no7amojn Kaj interesajn legaLojn"
Pial la samideano ne 7iSitis sian amiKon( Pial la
samideano estis malsana( Pion li manbis( Pion li
trinKis( _u 7i datas suKeramojn Jbombonoj, òKolado,
K"t"p"L( _u 7i datas alKo3olamon Jrumo, 7isKio,
KonjaKo, K"t"p"L( _u 7i aasKultas la no7amojn per
radio(
&one, samideano, mi esperas, &e ,aldaP 7i estos tute sana Kaj 7iSitos min" Mi 7idos mian Katon Kaj
mian 3undon" *li ne estas ordinaraj bestoj$ ili 7i7as ne ]Kiel 3undo Kaj Kato][ ili 7i7as en bona amiKeco,
en bona Kamaradeco" Mi ad(iros la ,elecon de miaj du bestoj$ la blanKecon de mia 3undo Kaj la
nigrecon de mia Kato" La 3aroj de mia Kato estas nigraj Kaj silKecaj J3a7as la K7aliton de la silKoL, dum
la 3aroj de mia 3undo estas lanecaj J3a7as la K7aliton de lanoL" La 3undo estas .idela amiKo" 9i datas
la #idelecon de la 3undo"
'um la in#aneco oni #aras in#anamojn" 'um la juneco oni #aras 3eroamojn" 'um la maljuneco oni"""
memoras"
_u 7i bone memoras pri 7ia in#aneco( _u 7i anKoraa #aras in#anamojn(
_u 7i spiras per la oreloj(
Ne, sinjoro, mi spiras per la naSo Kaj la budo"
Oni spiras tra du truoj JnaStruojL" Per tiuj du truoj anKaa oni .laras la odorojn" Per la orelo ni
audas Kaj per la #ingroj ni tudas" Paj per la lango .ìam malseKa en la budo. ni gustumas la manbamojn
Kaj trinKamojn"
&one, gustumu tiun ì oranGon" Pia bi estas(
?i8""" tro acida[ bi tute ne estas (anGe,la8
9araK7o JC aK7o de maroL ne estas trinKebla"
Tiu ì sKribamo estas tre (al&lara" gi estas presKaa nelege,la"
'um )ela 7etero la montoj estas &lare 7ideblaj"
_u 7i Komprenas la signi#on de la su#iKso ]am](
,es, mi Komprenas" La su#iKso ]am] montras KonKretajn objeKtojn, a#erojn, Kiuj estas 7ideblaj,
tudeblaj, aadeblaj, #areblaj, sente,laj"
FQ3
Per Kio 7i aadas( Per Kio 7i 7idas, #laras, tudas, gustumas(
_u 7armega a#ero estas tudebla per la mano( _u 7i Klare sKribas(
_u 7i datas 3elajn 7estojn(
Per la su#iKsoj aL, ec, e,l, oni #ormas 7ortojn" ALo signi#as objeKton, eco signi#as K7aliton, ebla, eble
signi#as ]po7as esti]"
Piel #orgesema mi estas8 9i ne scias Kie mi metis miajn amojn, eble mi lasis ilin è Antono, eble ili
estas en la o#icejo" 9i ne memoras" _u 7i memoras Kie 7i lasas 7iajn a#erojn(
LA 80NDET-
Petro estis tre malgaja" Parlo diris al li$
Petro, Kial 7i estas tiel malgaja(
_ar mi perdis mian Karan 3undeton"
Pial 7i ne (etas anoncon en la murnalon(
_ar estus tute senutile, Parlo[ mia 3undeto ne scias legi8
Pial Petro estas malgaja(
Pion diris Parlo(
Pial Petro ne 7olas (eti anoncon(
NE@ANFEALA <0=-
Sinjoro sidis è tablo de restoracio Kaj (endis supon" Piam la supo estis sur la tablo li diris$
Tiun ì supon mi ne po7as manbi"
9i tuj alportos alian, sinjoro, diris la &elnero"
Piam la no7a supo al+enis la sinjoro deno7e diris$
Tiun ì supon mi ne po7as manbi"
Tuj 7enis la mastro Kaj demandis$
Sed &io o&aRas, sinjoro, ù la supo ne estas bongusta( _u eble bi estas tro mal7arma, tro
7arma(
Ne"
Pial do, 7i ne po7as manbi tiun ì supon(
_ar la Kelnero ne portis al mi &uleron"
_u la supo estis manbebla(
Pion diris la mastro(
Pial la sinjoro ne po7is manbi la supon(
_u 7i po7as manbi supon sen Kulero(
FQT
V-CAA0LARI-
Ac/da Ncido, agrio K/a akazas? UuV ocurre
Adm/r/ Admirar K/ara )laro JcomprensibleL
Afera Asunto, caso, cosa Kanjaka )oYac, brand1
A/kaha/a Alco3ol Ka/era )uc3ara
A/part/ Traer Kra//ta )ualidad
A/ren/ Llegar Lasta nltimo
Ananc/ Anunciar Mastra Amo, patr0n
Atend/ Aguardar Mend/ Encargar, pedir
Ba/da Pronto, en bre7e Met/ Poner
Bedar/ Lamentar, deplorar Objekta Objeto
Car Por/ue Odar/ E!3alar un olor
Ceest/ Asistir, presenciar Oranga Naranja
Dr/nkeja Taberna Rest/ Uuedar, permanecer
Dr/nk/ &eber por 7icio Restarac/a Restaurante
Esper/ Esperar, tener esperanSa Rama Ron
Fera -ierro Sa/atan r3ola8 rsaludos8
F/ar/ Oler Sent/ Sentir
Fr/t/ ?ritar, #reir S/gn/f/ Signi#icar
Gastam/ 'egustar, probar Traa Agujero
He/a )laro Jcolor, luSL Taj En seguida
Heraa -eroe Ta/ Tocar
Kamarada )amarada V/sk/a O3isK1
7AK indica lo material, la cosa 3ec3a por la materia e!presada en la ra=S, lo /ue se mani#iesta
concretamente$ dola$o . un dulce, una cosa dulce[ sukera$o . cosa 3ec3a con aSIcar[ lega$o . material
de lectura[ skria$o . un escrito[ trinka$o . brebaje[ #rita$o . #ritura[ nova$o . una nue7a JnoticiaL[
amika$o . una prueba de amistad, un acto amistoso[ in#ana$o . una niYer=a, una c3i/uillada" 6$o . cosa"
.EC e!presa lo inmaterial, la cualidad abstracta /ue a 7eces se e!presa en castellano con palabras
terminadas en eS o idad J7ejeS, acideS, #idelidadL" 7ola . blando, moleco . blandura, molicie[ juneco .
ju7entud[ lankeco . blancura[ eleco ^ belleSa[ silkeca . sedoso[ silkeco . sedosidad[ homeco .
Jcualidad de 3umanoL 3ombr=a, 3umanidad, /ue no debe con#undirse con homaro . la 3umanidad
.conjunto de 3ombres" (co . cualidad, propiedad" ,eko kaj eraro estas ecoj de la homaro . el pecado 1
el error son cualidades de la 3umanidad"
.EAL indica posibilidad" Legela . legible[ neman&ela . incomible" @itro estas travidela kaj
#acile rompela . el 7idrio es transparente Jes posible 7er a tra7VsL 1 #cilmente rompible J#cil de
romperseL" @ideleco . 7isibilidad Jcualidad de lo /ue es 7isibleL" (la . posible[ ele . posiblemente[
eleco . posibilidad$ neele . imposible" *ekredela nova$o . una noticia incre=ble"
FQ5
KE es la conjunci0n ]/ue]$ oni diras ke .se dice /ue" 9iru al ,etro ke li venu . dile a Petro /ue
7enga" 7i vidas ke vi laoras . 1o 7eo /ue tI trabajas"
No con#unda ]/ue] conjunci0n con ]/ue] pronombre relati7o"
)reo /ue 7endr . 7i kredas ke li venos"
El seYor /ue Jel cualL 7ino es Pedro . La sinjoro, kiu venis estas ,etro"
El libro /ue Jel cualL compraste es interesante" . La liro, kiun vi aetis, estas interesa"
JMer nota en la lecci0n complementariaL"
&.t.p. JC kaj tiel pluL . etcVtera J1 as= lo demsL"
<EN0TILA es inItil JC no ItilL, malutila es perjudicial, lo contrario de Itil$ senutilaj vortoj .
palabras inItiles[ malutilaj vortoj . palabras perjudiciales" RecuVrdese /ue mal e!presa lo
diametralmente opuesto a lo e!presado en la ra=S 1 /ue los tVrminos medios deben e!presarse por sen,
ne, iom$ ria-neria, iom ria, o con et, eleta ^ bonita, maja, malsaneta . algo en#ermo, deca=do"
$I . es pre#ijo con signi#icado tambiVn despecti7o, pero re#iriVndose al aspecto moral$ #ihomo C
#iulo . canalla, #iagoj . acciones canallescas" Usado como interjecci0n, f/ denota desagrado" .i2 . rPu#8
<AL0T-N es la palabra /ue se utiliSa para saludar" Se usa el acusati7o 1a /ue saluton es una
#orma abre7iada de la #rase mi esprimas al vi mian saluton en la /ue actIa como complemento directo
del 7erbo esprimi"
C-@ENTARI-< =REVI-<
F. En esta lecci0n aprendemos tres nue7os su#ijos$ ec, a$ 1 el, los cuales /uedan per#ectamente
e!plicados en la pgina ]La instruisto parolasf del libro de te!to" Meamos a/u= algunos ejemplos ms$
(R C cualidad abstracta"
amiko amigo amikeco amistad malmikeco enemistad
ela bello eleco belleSa maleleco #ealdad
granda grande grandeco grandeSa malgrandeco pe/ueYeS
6[ C )osa concreta"
man&i comer man&a$o la comida 4la man&a$o estas sur la talo5
trinki beber trinka$o bebida
porcelano porcelana porcelana$o cosa 3ec3a de porcelana
FQG
(BL C posibilidad de"""
trinki beber trinkela potable
#ari 3acer #arela #actible
man&i comer man&ela comestible
EJERCICI-<
F. Traducir$
1. 9e gusta la belleSa del perro"
2. 9ientras permanec= en casa en#ermo, le= muc3o"
. A1er asist= a una #iesta 1 beb= demasiado alco3ol"
6. %Por /uV no asisti0 Pedro a la #iesta( Por/ue estaba algo en#ermo"
!. &ien, amigo, espero /ue pronto estars totalmente sano"
". El agua del mar no es potable"
W. :o 3uelo por la nariS 1 respiro por la boca"
X. %Alguien no comprende el signi#icado del su#ijo ec(
Y. La palabra eco signi#ica cualidad" Por ejemplo, amistad, belleSa, blancura, #raternidad,
desigualdad, etc"""
15. A las 2 en punto la comida estaba sobre la mesa"
11. El su#ijo aj nos muestra cosas concretas, las cuales son 7isibles, tocables 1 #actibles"
12. A1er puse un anuncio en el peri0dico sobre la pVrdida de mi perrito"
1. El camarero trajo enseguida la sopa, pero no pude comerla por/ue ol7id0 la cuc3ara"
16. %Se puede comer sopa sin cuc3ara(
1!. )on la boca degustamos las comidas 1 bebidas"
1. /u via skria$o estas legela0
2. ,er kio vi a!das0 /u per la oreloj a! per la okuloj0
3. Kiu estas la eco de ela0
4. ,er kio vi gustumas la man&a$ojn0
5. Kial vi atas (speranton0
6. =kriu kvin vortojn kun la su#ikso WelX.
7. /u vi estas #orgesema o#te0
8. /u la sportemaj homoj drinkas alkohola$ojn0
FQW
9. /u vi memoras pri via in#aneco0
10. =kriu tri vortojn kun la su#ikso Wa$X.
3. Mocabulario$
1. MejeS
2. *legible
. Pronto
6. )asi
!. -Imedo
". )omestible
W. *nutilmente
X. Traer
Y. Noticias
15. Llegar
FQR
16a LECI-N-
_u 7i scias Kion #aras tiu ì #raalino(
_u di manbas òKoladon( 9i Kredas Ke ne"
Per la maldeKstra mano di tenas rondan speguleton, Kaj per la deKstra di
tenas ruban Krajonon" ci #aras gra7an laboron"
ci ruGigas dian lipojn"
Antaa unu semajno di estis bruna" Nun di estas blonda" 'o, la blondeco
de dia 3araro ne estas natura" ci blondigas J3eligasL sian 3araron"
ci beligas sin" ci briligas siajn ungojn"
_u 7i Komprenas la signi#on de la su#iKso ]ig](
_u 7i Komprenas +erdigi, ,lan&igi, nigrigi(
Piu rubugas siajn lipojn( _u 7i briligas 7iajn duojn( _u 7i rubigas 7ian naSon(
Li parolas Kaj di aasKultas" Li diras$ ]9i amas 7in]"
ci nenion diras[ di nur rubibas"
cia 7iSabo #aribas 7arma Kaj ruba"
_u di estas moderna #raalino( 9i Kredas Ke ne, àr modernaj
#raalinoj ne rubibas"
Pia plu7ego8 9al#elià Petro[ li de7as iri sub la plu7o Kaj la plu7o tute
(alse&igas liajn 7estojn Kaj duojn"
Petro tute malseKibis pro la plu7o"
La 7estoj de Petro estas malseKaj" La suno seKigas ilin"
Sub la 7armaj sunradioj la 7estamoj pendas Kaj seKibas"
La duojn de Petro estis malpuraj" Petro purigis siajn duojn Kaj
briligis ilin per ,roso"
Pial Petro malseKibis( Pio malseKigis lin(
Pio seKigas la 7estamojn( _u 7i mem purigas 7ian àmbron(
FQH
La malsano maljunigis lin Kaj liaj 3aroj griSibis" Li iris al la montaro por resanibi" La montara aero
estas pura Kaj saniga" 9anbu multajn #ruKtojn Kaj 7i resanibos" La #ruKtoj estas nutraj Kaj sanigaj" La
suno maturigas ilin"
La àmbro estas silenta en la mateno" Subite, je la sesa 3oro, la
7eK3orlobo #aras grandan s&andalon, bi gaje sonoras" Petro
7eKibas pro la ,ruo" Li 3altigas la sonorilon Kaj rigardas la
aparaton Kun pro#unda maldato" Li deSirus anKoraa resti en la lito,
ta(en li le+iGas, li ellitiGas" La Kombilo aa dentobroso anKoraa
sidas apud la 3orlobo, sed baldaa ili anKaa laboros"
,e Kioma 3oro 7i le7ibas JellitibasL( _u 7ia patrino 7eKas 7in(
Piom da #ojoj di de7as 7eKi 7in( _u 7i tuj saltas el la lito(
Mespere je la 23.a 3oro, Petro sen7estibas Kaj enlitibas"
Li anKaa legas KelKajn pabojn de interesa libro, sed baldaa liaj
oKuloj #ermibas Kaj li endormibas" &onan dormon, Petro, Kaj #eliàjn
sonbojn8
Petro sen7estibas, enlitibas Kaj endormibas, sed la patrino
sen7estigas, enlitigas sian in#aneton Kaj endormigas bin per Kanto"
Pion #aras Petro je la 23.a 3oro(
_u 7i legas libron antaa la dormo(
,e Kioma 3oro 7i enlitibas(
_u 7i baldaa endormibas(
_u 7i legas la tele#onlibron(
NI =R-@EN0 TRA LA 0RA-
Tra la stratoj rapidas ìaj 7eturiloj$ aatomobiloj, peRaj NarGaPtoj JC KamionojL, aatobusoj JC
omnibusojL, tra(oj, ,ici&loj, (otor3,i4ci&loj Kaj malo#taj àroj Kun è7aloj" _e la stratanguloj
policistoj g+idas la tra#iKon" Sub la stratoj, tra tuneloj, rapidas la subteraj trajnoj"
Sur la trotuaroj è a(,aP .lan&oj de la stato, piediras, trotas, Kuretas la )o(a(aso"
La a+enuoj estas larbaj, Kaj ambaa#lanKe +icoj da arboj donas ombron al la trotuaro"
En la urbocentro tro7ibas Jsin tro7asL la grandaj Kaj gra7aj Konstruamoj$ La palaco de la nacia
Registaro, la ur,odo(o, la ,an&oj, la grandaj (agaRenoj Kun interesaj montro#enestroj, teatroj,
Kinejoj, (uReoj, uni+ersitato Kaj belaj placoj Kun (onu(entoj"
En mia tran&+ila +ilaGo estas nur dometoj Kun bardeno Kaj di7ersaj ,uti&oj$ apote&o, panejo,
lego(+endejo" _e placeto la in#anoj ludas Kaj la maljunuloj sidas Kaj babilas"
FFQ
V-CAA0LARI-
Aera Aire Pez/ Pesar, tener peso
Amasa 9ultitud, mont0n P/aca PlaSa
Amba Ambos Pa//ca JlaL polic=a
Anga/a Nngulo, es/uina Para Limpio
Apateka &otica, #armacia Par/g/ Limpiar
Arenaa A7enida Rad/a Ra1o, radio
B/c/k/a &icicleta Rap/d/ Apresurarse
Brasa )epillo Reg/ Regir, gobernar
Braa Ruido Reg/stara Los gobernantes
Bat/ka Tienda, negocio Randa Redondo
Der/ 'eber, tener /ue Seka Seco
Ferm/ )errar Skanda/a Escndalo
F/anka Lado, #lanKo Sanar//a )ampana
Faja MeS Stratanga/a Es/uina de calle
Gr/d/ +uiar Strata )alle
Kantenta )ontento Sab/ta SIbito
Kred/ )reer Sarg/ )argar
Laca )ansado Tamen Sin embargo
Legama Legumbre Ten/ Tener
Magazena Negocio grande Traf/ka Tr#ico
Matara 9aduro Trajna Tren
Mantrafenestra Escaparate Trama Tran7=a
Manamenta 9onumento Trataara Acera
Matarc/k/a 9otocicleta Tane/a TInel
Mazea 9useo Unga +arra, uYa
Nac/a Naci0n Urbadama A1untamiento JcasaL
Natara NaturaleSa V/ca ?ila, 3ilera
Ombra Sombra V//aga Aldea, 7illorrio
Pa/aca Palacio
7I/ tiene el sentido de tornar, nacer, causar, poner en el estado e!presado en la ra=S" Los 7erbos
#ormados por igi corresponden a los castellanos terminados en .i#icar$ tono . piedra, tonigi .
petri#icar, vitrigi - 7itri#icar, simpligi - simpli#icar, lankigi - blan/uear, nigrigi - ennegrecer, sciigi .
3acer saber, sekigi . secar, dormigi . 3acer dormir, adormecer" Todos los 7erbos #ormados con .igi son
transiti7os$ e!igen acusati7o"
Ig/ usado como 7erbo tiene el mismo signi#icado$ 3acer, tornar, inducir$ 7i igis lin laori JC mi
laorigis linL . 1o le 3ice trabajar"
FFF
Naturalmente tambiVn se #orman sustanti7os, adjeti7os 1 ad7erbios con .ig$ simpligo -
simpli#icaci0n, kura&iga . /ue da coraje, alentador, kura&ige . alentadoramente, en #orma alentadora"
.IFI tiene el sentido de 3acerse, 7ol7erse, pasar a otro estado[ ru&i&i . enrojecerse, sonrojarse,
seki&i . secarse, rii&i . enri/uecerse J7ol7erse ricoL, levi&i . le7antarse, kui&i . acostarse, la #olioj
#lavi&as, seki&as kaj #alas . las 3ojas se 7uel7en amarillas, se secan 1 caen"
El 7erbo /g/ tiene el mismo 7alor$ seki&i 4i&i seka5, trovi&as se encuentra, 3allarse, #ari&as JC i&asL C
se 3ace, se 7uel7e" =idi . estar sentado, sidi&i . sentarse, tomar asiento"
=R-, a causa de, por" ,ro tio . por eso, li ne venis pro la pluvo . Vl no 7ino a causa de la llu7ia"
AOT-, KIN- son ap0copes Jpalabras /ue se 3an acortado perdiendo una o ms s=labas #inales,
como en espaYol bici C bicicleta, tele C tele7isor, etc"L$ a!to C a!tomoilo[ kino C kinematogra#o"
Kinejo es un cine[ kino es el cine, el arte cinematogr#ico"
C-@ENTARI-< =REVI-<
En esta lecci0n aparecen los su#ijos ig e i&$
El su#ijo ig signi#ica ]3acer, 7ol7er, 3acer /ue, con7ertir en]" Ejemplos$
ela bello.a eligi embellecer, 3acer bello
ona bueno.a malonigi estropear, 3acer malo
plena lleno.a plenigi 8 malplenigi llenar 4 7aciar
varma caliente varmigi 8 malvarmigi calentar 4 en#riar
morto muerte mortigi matar
dormi dormir dormigi adormecer
#orta #uerte #ortigi #ortalecer
poto correo enpoti&i ec3ar al correo
Los 7erbos #ormados con este su#ijo son transiti7os 1 por lo tanto e!igen el acusati7o Jrecuerda$
terminaci0n nL Ejemplos$
7i eligis la amron :o embellec= la 3abitaci0n
,etro malonigis la #eston Pedro estrope0 la #iesta
Li plenigis la otelon ;l llen0 la botella
La patrino varmigis akvon por lavi sian #ilon La madre calent0 agua para la7ar a su 3ijo
La polico mortigis la teliston El polic=a mat0 al ladr0n
La patrino enlitigis kaj dormigis sian #ilon La madre acost0 1 adormeci0 a su 3ijo
Li #ortigis sian sanecon, per #isikaj ek)ercoj El #ortaleci0 su salud con ejercicios #=sicos
7i enpotigis la leteron Ec3V al correo la carta
FF2
El su#ijo i& signi#ica ]3acerse, 7ol7erse]" Ejemplos$
ela bello.a eli&i embellecerse, 3acerse bello
trankvila tran/uilo.a trankvili&i tran/uiliSarse
ria rico.a rii&i 3acerse rico, enri/uecerse
sidi estar sentado sidi&i sentarse
Obser7a en estas #rases la di#erencia de ambos su#ijos$
7i enlitigis mian #ilon kaj poste mi enliti&is AcostV a mi 3ijo 1 luego me acostV
La in#ano malpurigis siajn uojn El niYo ensuci0 sus Sapatos
7iaj uoj malpuri&is pro la pluvo 9is Sapatos se ensuciaron con la llu7ia
EJERCICI-<
F. Traducir$
1. La llu7ia ca=a tan #uertemente /ue me moj0 totalmente"
2. Pero luego me se/uV con los ra1os de sol"
. %Puede una en#ermedad en7ejecer a alguien(
6. )uando leo de noc3e, mis ojos se cierran 1 me duermo"
!. La madre acuesta a sus niYitos 1 los duerme"
". %Por d0nde 7an los trenes subterrneos( Man bajo las calles"
W. %'0nde se encuentran los edi#icios ms importantes de la ciudad( En el centro de la ciudad"
X. )uando paseo, me gusta 7er los escaparates de las tiendas"
Y. A las mujeres les gusta embellecer sus uYas"
15. 'ebido a la llu7ia me ensuciV los Sapatos"
1. 1e kioma horo vi elliti&as matene0
2. /u vi haltigas la sonorilon de la vekhorlo&o kiam &i sonoras matene0
3. ,er kio vi purigas viajn dentojn0
4. /u vi memoras kiam vi #ari&is lernanto4ino5 de (speranto0
5. 1e kioma horo vi endormi&as0
6. Kion vi pli atas0 /u la grandajn urojn a! la trankvilajn vila&ojn0
7. 9iru ion, kion vi povas trovi en la urocentro.
FF3
8. /u vi scias ke la #ruktoj kaj legomoj estas sanigaj0
9. /u vi senvesti&as kiam vi enliti&as por dormi0
10. Kial virinoj atas ru&igi siajn lipojn0
3. Mocabulario$
1. =ciigi
2. (nliti&i
3. @armigi
4. >u&igi
5. Klarigi
6. .ari&i
7. =ekigi
8. =ani&i
9. Blankigi
10. (lliti&i
FFT
1!a LECI-N-
La tablo nun estas malplena" La #amilio jam
tagmanbis" Post la manbo restas paneroj Jpecetoj da
panoL" La paneroj Kudas sub la tablo" 9uso Kuretas sub
la tablo Kaj manbas la panerojn" gi Kuras de unu parto al
alia Kaj manbetas" Subite nigra Kato 7enas" La museto tuj
Kuregas i sub la so.on" Paj nun bi tranK7ile Kuras sub
la so#o, àr bia nigra malamiKo tie ne po7as &apti bin"
Obser7u8
Pie Kuretis la muso por manbi la restamojn( SU& LA TA&LO
Pien Kuregis la muso Kiam 7enis la Kato( SU& i LA SO?ON
La litero n montras anKaa la dire&ton, la celon de mo7o"
La Kato postKuras la muson, la muso Kuras i en sian truon"
La celo de la Kato estas la muso, la celo de la muso estas la truo"
Pie 7i estis 3ieraa(
9i estis 3ejme" 9i estis tie"
Pien 7i iras 3odiaa(
9i iras 3ejmen" 9i iras tien"
Pien 7i iras 3odiaa matene( Pien 7i iros morgaa 7espere(
?raalino, ù 7i Kuras sub la so#on aa 7i saltas sur la so#on se 7i 7idas mudon(
La (uNo Jla mudo, ne la musoL rond#lugas tra la àmbro Kaj jen bi #alas"""
Pien( Fuste en la supujon8
Pio estas en la supujo( Supo, &o(prene,le"
Paj en la suKerujo, en la salujo, en la in&ujo Kio estas(
Pie 7i 3a7as la monon( _u en la supujo(
En la o7ujo estas cento da o7oj, sed en la o+ingo estas nur parto de
unu o7o"
En la sKatolo estas cigaroj" gi estas ligna cigarujo" La cigarujo" La
cigarujo en)a+as deK cigarojn, sed la cigaringo entenas nur parton de
unu cigaro"
FF5
La pomojn metu en i tiun malplenan ujon"
Por mia bona tranìlo mi aètis ledan ingon"
_u 7i datas la birdojn( ,en disLetu tiujn panerojn por Ke ili manbu"
'um la #esto li dismetis plen(anon da (oneroj al in#anoj"
Sed antaP ol ni disiru mi 7olas paroli al 7i pri mia no7a domo"
LA D-@-
_u 7i deSiras 7idi mian no7an 3ejmon( gi estas negranda domo, sed su.iEe &o(.orta"
,en la bardeneto Kun KelKaj plantoj Kaj citronarbo"
_i tiu estas la dormoàmbro de miaj #iloj" _iu 3a7as sian Nran&on por la 7estamoj" En la banàmbro
estas la7ujo Kaj banujo Kun 7arma Kaj mal7arma aK7o"
,en al saloneto Kun la piano Kaj la tele7idaparato" Sur la plan&o Kudas diKa tapido, Kaj de la pla.ono
pendas moderna la(po" _e la #enestroj pendas silKaj &urtenoj"
Tiu ì Ntuparo KonduKas al la supra etabo, Kie lobas &uracisto" La maljuna doKtoro (eritas mian
respeKton Kaj admiron" Li estas respe&tinda Kaj admirinda persono"
-m, bona odoro8 gi 7enas el la Kuirejo" Sur la Kuir#orno estas plenaj Kaseroloj" En la baK#orno eble
estas rostaLo aa KuKo"
_u 7i jam #oriras( _u 7i deSiras tagmanbi Kun ni(
Ne danKon, mi bedaaras, sed 3odiaa ne[ baldaa mi re+enos" gis re7ido"
Pio estas en mia no7a 3ejmo(
_u 7i 3a7as bardenon en 7ia 3ejmo(
Pio estas en 7ia dormoàmbro(
_u 7i po7as mardi sur la pla#ono(
_u 7i estas bona Kuiristo Jbona KuiristinoL(
_u 7i datas la7i Kaserolojn(
Pie lobas la maljuna doKtoro( Pia 3omo li estas(
<EN$INA RAK-NT-
9al#rue en la noKto 7iro sidas sola sur benKo de placo"
Policisto alpro&si(iGas Kaj demandas al li$
Pion 7i #aras ì tie( Pial 7i ne iras 3ejmen(
_ar mia edSino estas &olera"
Pial 7ia edSino estas Kolera(
_ar mi ne iras 3ejmen"
Pion #aris la 7iro(
FFG
Piu alproKsimibas(
Pie li sidis(
Pien li ne 7olas iri(
Pion #aras 7ia edSino Kiam 7i mal#rue re7enas 3ejmen(
gis re7ido, amiKo8
Legu Kaj relegu la lecionojn8
V-CAA0LARI-
A/praks/m/g/ Acercarse, apro!imarse Mar/ )aminar, marc3ar
Aper/ Aparecer Mer/t/ 9erecer
Ce// Tender a Masa Rat0n
Ce/a Objeti7o, #in Maa 9osca
C/gara )igarro Peceta TroSo
C/tranarba Limonero P/afana )ielorraso, tec3o
D/sjet/ Arrojar a todos lados P/anka Piso de 3abitaci0n
Edza Esposo P/anta Planta
Farna )ocina, 3ornillo Rakanta Relato
Frae Temprano Respekta Respeto
Gasta ,usto, e!acto Rast/ Asar
Inka Tinta Sa/a Sal
Kapt/ Atrapar Senf/na Sin #in
Kasera/a )acerola Safa So#
Ka/er/ EncoleriSarse Saf/a Su#iciente
Ka/r/ )ocinar Sranka Armario
Karac/ )urar en#ermos Stapara Escalera
Kartena )ortina Stapa Escal0n
L/gna 'e madera Tap/a TapiS, al#ombra
L/tera Letra del al#abeto Uja Recipiente
AC0<ATIV- DE DIRECCI?N" 'el mismo modo /ue en e,uan corre a Pedrof, Pedro representa
el #in, el objeti7o de la acci0n, en e,uan corre a 9onte7ideof, 9onte7ideo representa tambiVn el #in de
la acci0n, de un mo7imiento"
As= diremos en Esperanto$ 1ohano postkuras ,etron 1 1ohano kuras 7ontevideon"
Este acusati7o de direcci0n es mu1 Itil, por/ue nos permite distinguir el mo7imiento con traslaci0n
del mo7imiento sin traslaci0n$
FFW
La hundo kuras en la &ardeno . el perro corre en el jard=n Jestando dentro de VlL" La hundo kuras en
la &ardenon Jentra corriendo en el jard=n desde a#ueraL" La muso kuretas su la talo . el rat0n
corretea bajo la mesa" 9e su la talo la muso kuras su la so#on . de debajo de la mesa el rat0n corre
J3aciaL debajo del so#"
KIE . donde, kien . adonde, tie . alla, all=, tien . 3acia all, 3acia donde"
El ad7erbio de lugar puede tomar la n del acusati7o de direcci0n$ hejme . en casa, hejmen . a casa,
supre . arriba, supren . 3acia arriba, anta!e . adelante, anta!en . 3acia delante" /iam anta!en2 .
rSiempre adelante8
.0J da la idea general de recipiente, de continente$ supujo . sopera, monujo . billetera, monerujo .
monedero" Laktujo estas ujo por lakto . lec3era es un recipiente para lec3e"
JMer nota en la lecci0n complementariaL"
DI< . es pre#ijo /ue denota dispersi0n$ disdoni . distribuir Jdar a 7ariosL, dismeti . distribuir
Jcolocar en 7arios lugaresL, disiri . separarse Jir en 7arios lugaresL, disi&i . separarse, disigi . separar"
La vojoj disi&as . los caminos se separan" 7iaj a$oj dise kuis sur la planko . mis cosas 1ac=an
desparramadas sobre el piso"
RE . seYala la repetici0n$ relegi . releer, re#ari . re3acer, reveni . 7ol7er, redoni . de7ol7er J7ol7er a
dar5. 3is 4la5 revido . 3asta la 7ista8 J3asta 7ol7ernos a 7erL"
.IN/ seYala lo /ue contiene parcialmente algo$ ovingo . 3ue7era, cigaringo . bo/uilla Jpara
cigarrillosL, kandelingo . candelero" Kandelingo estas ingo por kandelo . :ngo da idea de 7aina"
=aringo . 7aina de sable"
.IND denota lo /ue es digno, /ue merece$ .idinda . #idedigno, #e3aciente" @idinda pej)a&o . un
paisaje digno de 7erse, leginda liro . un libro /ue merece ser le=do, respektinda . respetable, ridinda .
rid=culo" >espektinda persono estas persono inda je respekto. *ndeco . dignidad"
.ER" Este su#ijo seYala la part=cula, el elemento constituti7o$ salo . arena, salero . grano de
arena, #ajro . #uego, #ajrero . c3ispa, monero . moneda Jn=/uelL, panero . migaja" ,anero estas ero da
pano" 9iserigi . desmenuSar"
<EN . sin$ sen pano kaj sen mono . sin pan 1 sin dinero" Vpli ona pano sen utero ol kuko sen
lieroV . ms 7ale JmejorL pan sin manteca Jpan secoL, /ue tortas sin libertad"
TambiVn esta preposici0n se usa como pre#ijo$ sengusta supo . sopa ins=pida, vesto de senmakula
lankeco . 7estido de blancura inmaculada Jmakulo . manc3aL" =enhoma vila&o . aldea desierta Jsin
3ombresL"
Algunas e1presiones*
Komprenele JcomprensiblementeL se usa como nuestro colo/uial ]naturalmente] o ]se
comprende]"
,lenmano es un puYado Juna mano llenaL" ,lenkulero . una cuc3arada, plenuo . una bocanada"
,or ke ili man&u . para /ue ellos coman"
6nta! ol ni disiru . antes /ue nos separemos"
(nhavi . contener"
(nteni . contener asiendo, sujetando el contenido Jteni . tener, asir[ havi . poseerL"
FFR
EJERCICI-< DE LA LECCI?N 1!
C-@ENTARI-< =REVI-<
F. Acusati7o de direcci0n$
'espuVs de una preposici0n el substanti7o no lle7a la terminaci0n n del acusati7o Jpost mi$ detrs o
despuVs de mi[ en la domo$ en la casa[ #loroj por 7aria$ #lores para 9ar=aL" Pero si /ueremos e!presar
la direcci0n de un mo7imiento, 1 la preposici0n Jal contrario /ue alL no lo indica, entonces empleamos
la terminaci0n n, #ormando el acusati7o llamado de direcci0n$
7i estas en la domo Esto1 en la casa
7i iras en la domo Mo1 por el interior de la casa
7i iras al la domo Mo1 a J3aciaL la casa
7i iras en la domon Mo1 al interior de la casa, 7o1 adentro de la casa
2. Su#ijo uj$ signi#ica ]/ue contiene] 1 con Vl se #orman nombres de$
Recipientes$
salo sal salujo salero
sukero aSIcar sukerujo aSucarero
ka#o ca#V ka#ujo ca#etera
teo tV teujo tetera
Plantas 1 rboles #rutales$
piro pera pirujo peral
pomo manSana pomujo manSano
#igo 3igo #igujo 3iguera
Normalmente, para e7itar posibles con#usiones con los recipientes, se pre#iere usar la palabra aro$
piraro, pomaro, #igaro, ka#aro C ca#eto, etc"
Paises$
hispano espaYol Bispanujo EspaYa
#ranco #rancVs .rancujo ?rancia
sviso suiSo =visujo SuiSa
TambiVn se usa el su#ijo io o se #orma una palabra compuesta con ra=S principal lando JBispanio,
.rancio, =vislandoL"
FFH
EJERCICI-<
F. Traducir$
1. El lpiS est en la silla" Ponlo sobre la mesa"
2. Una escalera es un conjunto de escalones"
. )uando 7o1 al par/ue me gusta arrojar migajas a los pajaritos"
6. %Mol7ers pronto( No, lo siento, no podrV 7enir 3asta las once"
!. %'0nde se puede 7er tinta( En el tintero"
". %)untos cigarros contiene una bo/uilla( S0lo un cigarro"
W. )uando el rat0n 7i0 al gato, corri0 a su agujero"
X. %A d0nde 7as tan rpido( Mo1 a casa"
Y. %Muel7es a casa mu1 tarde por la noc3e(
15. A1er estu7e en la montaYa" Era un paisaje digno de 7er"
11. %'0nde metes tus 7estidos( En el armario"
12. La mosca /ue 7olaba por la 3abitaci0n ca10 en la tetera"
1. /u (speranto estas lerninda lingvo0
2. Kiu estas la ujo kien vi metas la salaton0
3. Kio restas su la talo post la man&o0
4. Kion vi #aras kiam vi vidas muson0 /u vi saltas sur la so#on a! vi restas tie0
5. Kiom da moneroj povas esti en unu plenmano0
6. Kiom da cigaroj entenas la cigarujo0
7. (n kiu ujo de la anamro vi povas lavi vin0
8. /u la malmoderna mu)iko estas a!dinda0
9. Kiu esto kavas #lugilojn0 /u la muso a! la muo0
F2Q
EJERCICI-< DE RE=A<- DE LA< LECCI-NE< 15 A 1!
F. TraduKu$
,ere de i tiu unua ek)erco vi memoros pri la NK su#iksoj kiujn ni lernis en la lecionoj NLa &is la
NHa, kaj samtempe vi praktikos la laoron traduki. /i tiuj su#iksoj kune kun tiuj jam lernitaj per aliaj
lecionoj, helpos vin #ormi kaj koni multajn vortojn. 1en la su#iksoj+
1. - a$. La su#ikso Va$V montras ion konkretan.
.rita$o, nova$o, in#ana$o, sukera$o, lega$o.
(n la #esto mi man&is multe da sukera$o kaj drinkis tro da alkohola$o.
2. - an. La su#ikso VanV montras partianon, memron de societo, lo&anto.
Kamparano, samideano, urano, samlandano.
/iuj lo&antoj de uro estas uranoj. Bomoj kiuj kredas je Kristo estas kristanoj. La Kluo havas
multajn kluanojn.
3. - ar. La su#ikso VarV montras grupon, kolekton da samspecaj personoj a! ojektoj.
@ortaro, araro, estaro, iparo, Bomaro.
7ia skriilaro konsistas el inkujo, plumoj kaj krajonoj.
4. - el. La su#ikso VelV signi#as oni povas esti.
"rinkela, videla, #arela, komprenela, man&ela.
Lerni esperanton estas #arela a#ero.
5. - ec. La su#ikso VecV signi#as kvaliton.
Beleco, amikeco, #rateco, #ideleco, juneco.
La rieco de tiu homo estas granda, sed lia malsa&o estas ankora! pli granda.
6. - eg. La su#ikso VegV pligrandigas ideon.
9omego, varmega, ridegi, ploregi, altega.
6ma)ono estas riverego. KL gradoj estas varmega temperaturo.
7. - em. La su#ikso VemV signi#as kutimas esti.
>idema, plorema, voja&ema, ailema, demandema.
La legemaj homoj emas legi multe.
8. - et. La su#ikso VetV montras malgrandigon.
Beleta, dometo, rideti, varmeta, in#aneto.
7i aetis por la in#anoj taleton kaj kelkajn se&etojn.
9. - ig. La su#ikso VigV signi#as #ari, #ari ke io estu #arita.
F2F
(nlitigi, purigi, lankigi, eligi, sanigi.
@enigu la kuraciston ar li estas malsana.
10. - i&. La su#ikso Vi&V signi#as an&i sin, #ari&i unu mem.
.ari&i, malseki&i, ru&i&i, elliti&i, #ermi&i.
Kiam -amenho# kreis la lingvon multaj homoj #ari&is esperantistoj.
11. - ind. La su#ikso VindV signi#as oni meritas esti.
Lerninda, vidinda, a!dinda, admirinda.
6ndalu)io estas vidinda regiono.
12. - ing. La su#ikso VingV kovras parton de ojekto.
Rigaringo, ovingo, plumingo.
Anu cigaringo povas enteni nur unu cigaron.
13. - uj. La su#ikso VujV kovras tutan ojekton en#ermitan, landon, aron.
Banujo, salatujo, teujo, lavujo, inkujo.
=katoleto en kiu oni tenas cigarojn estas cigarujo. (n Eermanujo lo&as la germanoj. La pirujo
estas la aro kiu donas al ni pirojn.
14. - ul. La su#ikso VulV montras personon, kiu estas karakteri)ata per la radikvorto.
>iulo, junulo, ulo, #eliulo.
La riulo havas multe da mono.
2. .aru demandojn por i tiuj respondoj+
1. La vetero estos pluva morga!.
2. 3i konsistas el 2L lecionoj.
3. 7i pli atas la hundojn.
4. La dorso.
5. ;ni #aras in#ana$ojn.
6. /ar mi ne havis tempon.
7. <i vekas min nur unu #ojon.
8. ,er dentoroso.
9. /i #alis en la supujon.
10. 7i iras hejmen.
3. "raduku i tiujn #ra)ojn al la :nternacia Lingvo+
1. Eso /ue 7es all= es un caser0n"
2. %Te miras en el espejo antes de ir a tu trabajo(
F22
. %Por d0nde respiras ms #acilmente( %Por la nariS o por la boca(
6. )uando mis ojos se cierran, entonces me duermo"
!. El libro estaba sobre la silla 1 Pedro lo puso sobre la mesa"
". En in7ierno los d=as no son tan largos como las noc3es"
W. %UuV 3ar=as si maYana no trabajaras( 9e ir=a al campo"
X. %Por /uV no pudiste asistir a la #iesta( 9e /uedV en casa"
Y. En la mano iS/uierda ella tiene un espejito redondo"
15. El gato no pudo capturar al rat0n por/ue Vste corri0 3acia abajo del so#"
T. "raduku i tiujn ses proverojn kaj u)u nur unu el ili por diri, per aliaj vortoj, kion &i signi#as, kion
&i volas diri.
1. ,li one iam ol neniam.
2. :nter diro kaj #aro estas maro.
3. 6nta!e kion vi devas, poste kion vi volas.
4. ;#te mano #orgesas, kion uo promesas.
5. 9oni ovon por ricevi ovon.
6. *e io kio rilas estas oro.
5. "raduku la vortojn+
1. Ropa ligera
2. Abrir
. '=as in7ernales
6. Ni
!. Tanto como
". Miajar
W. Piel
X. *n#erior
Y. Ropa interior
15. A ambos lados
11. *nutil
12. %Por /uV(
1. Ocurrir
16. Llegar
1!. Sin
1". Ra1os de sol
1W. ,ugar
1X. Pgina
1Y. Llue7e
25. )reer
1. 6pude
2. ,luva vetero
3. =e)ono
4. Kelk#oje
5. :om post iom
6. Li mem
7. 9emeti
8. 7alanta!
9. =urmeti
10. 7i ra)us
11. 7i eda!ras
12. Eustumi
13. Kulero
14. 7eti anoncon
15. "uj alporti
16. 7an&ilaro
17. Bomamaso
18. Balda!
19. ,ro
20. Bruo
21. Relo
22. 9is$eti
23. >elegi
24. Rentoj da
25. =uite
F23
F2T
1"a LECI-N-
'iru al mi, sinjoro[ ù +i estas la instruisto(
Ne, sinjoro, mi estas lernanto"
,es, 7i estas persono Kiu lernas, 7i estas lernanto"
Antaa tri monatoj 7i diris$ ]9i lernos Esperanton], tiam 7i estis lernonto"
Paj post du aa tri monatoj 7i diros$ ]9i lernis Esperanton], tiam 7i estos lerninto"
Ni anKaa po7as diri$ 7i estas lernanta )o(o, 7i estis lernonta )o(o, 7i estos lerninta )o(o"
Tiel la persono Kiu preSidas estas la preSidanto, la persono Kiu amas estas amanto"
Pardonu, sinjoro, sed anKoraa mi ne tute Komprenas"""
La participoj ne estas mal#acilaj"
Aon+oluC o,ser+i la jenajn e&Re(plojn$
Petro estas 3omo tre a&urata" Li ìon #aras en la busta momento"
_iutage je la K7ina 3oro, Petro trinKas tason da teo" Ni iru bis la Ka#ejo,
Kie Petro &uti(as trinKi sian teon Kaj obser7u"
Estas K7in antaa la K7ina"
Sur la tablo estas taso Kun Kulereto, teKruò Kaj suKerujo"
La teo estas en la teKruò JC teujoL"
Petro trinKos la teon"
=etro ESTAS TR*NPONTA la teon.
Estas buste la K7ina"
La teo estas en la taso" Petro trinKas bin"
=etro ESTAS TR*NPANTA la teon.
,am estas deK K7in post la K7ina"
La taso estas malplena" Petro jam trinKis la teon"
=etro ESTAS TR*NP*NTA la teon.
Se morgaa ni deno7e obser7os Petron en la Ka#ejo ni 7idos, Ke"""
je la K7ara Kaj K7indeK K7in, li ESTOS TR*NPONTA la teon"
je la K7ina, li ESTOS TR*NPANTA la teon.
je la K7ina Kaj deK K7in, li ESTOS TR*NP*NTA la teon.
F25
Sed 3ieraa mi anKaa estis en tiu Ka#ejo Kaj 7idis, Ke"""
K7in minutoj antaa la K7ina, =etro EST*S TR*NPONTA la teon.
je la K7ina, =etro EST*S TR*NPANTA la teon.
je la K7ina Kaj deK K7in, =etro EST*S TR*NP*NTA la teon.
Petro trinKas la teon Kaj la teo estas trinKata"
-ieraa"""
je la K7ara Kaj K7indeK K7in, la teo EST*S TR*NPOTA de =etro.
je la K7ina, la teo EST*S TR*NPATA de =etro.
je la K7ina Kaj deK K7in, la teo EST*S TR*NP*TA de =etro.
Nun"""
je la K7ara Kaj K7indeK K7in, la teo ESTAS TR*NPOTA de =etro.
je la K7ina, la teo ESTAS TR*NPATA de =etro.
je la K7ina Kaj deK K7in, la teo ESTAS TR*NP*TA de =etro.
Paj morgaa"""
je la K7ara Kaj K7indeK K7in, la teo ESTOS TR*NPOTA de =etro.
buste je la K7ina, la teo ESTOS TR*NPATA de =etro.
je la K7ina Kaj deK K7in, la teo ESTOS TR*NP*TA de =etro.
La trin&ota teo estas anKoraa en la teujo"
La trin&ata teo estas en la taso"
La trin&ita teo ne plu estas en la taso[ bi estas en la stomaKo de Petro Jla trinKintoL"
_u je la 5.a Petro estas trinKinta la teon(
_u je la G.a la teo estas anKoraa trinKota de Petro(
El Kio estas #aritaj 7iaj duoj(
Lernonto aètas libron"
Lernanto uSas libron"
Lerninto metas la libron en la biblioteKon Kaj portas sur la brusto la 7erdan stelon"
A(onto rigardas la #raalinon, esperas"
A(anto raSas sin ìutage, sKribas par.u(itajn leterojn Kaj 7idas ìon roR&olora"
A(into metas leterojn Kaj portretojn en la #ajron"
F2G
LERNANT- RAK-NTA<...
-ieraa mi estis sidanta antaa mia sKribotablo" 9i jam estis lerninta la F5an lecionon de mia
lernolibro Kaj estis sKribanta leteron al mia #rato, Kiam Petro eniris en la àmbron"
Piel 7i #artas( . Li diris ." La 7etero estas agrabla" _u 7i 7olas promeni Kun mi tra la parKo(
,es, Kial ne( La leteron mi sKribos 7espere . mi respondis"
9i surmetis mian jaKon Kaj ni #oriris Kune"
'um ni estis mardantaj sur la strato li Klarigis al mi la &oncerton, Kiun ni estos aasKultontaj" Tiu
Koncerto jam estis ludita en la pasinta dimanò, sed pro la su&ceso bi estos ripetata JreludataL 3odiaa"
En la parKo ni 7idis la statuon de 9endoSa, la .ondinto de &uenos Aires"
En aliaj urboj estas monumentoj al <amen3o#, la &reinto de Esperanto"
9ultaj promenantoj Guis la belan 7eteron"
En la Koncertejo jam multaj èestantoj sidis" La ludontaj muSiKistoj estis jam Kun siaj instrumentoj"
'um la Koncerto la aasKultantoj silentis"
Piam ni re7enis 3ejmen la suno estis malaperanta è la 3oriSonto"
Paj ù mi diru al 7i seKreton( La leteron, Kiun mi estis sKribonta al mia #rato mi ne sKribis[ bi estas
anKoraa sKribota"
Pion mi estis #aranta, Kiam 7enis Petro( Pion diris Petro dum ni estis mardantaj(
Pien ni iris( Pion ni 7idis tie(
Piu estis 9endoSa( Piu estis <amen3o#(
Piu sidis en la Koncertejo( Pion #aras la aasKultantoj(
Nun 7i po7as Kompreni la signi#on de la 7orto Esperanto" '.ro <amen3o# ne subsKribis sian unuan
libron per sia nomo, sed per psePdono(o ]'.ro Esperanto], t.e. Jtio estasL, la doKtoro Kiu esperas, Kiu
3a7as esperon"
V-CAA0LARI-
Akarata Puntual M/ petas Le ruego, por #a7or
Banra/a -aga usted el #a7or de Pardana Usted perdone
Ekzemp/a Ejemplo Parfama Per#ume
Fand/ ?undar Pet/ Pedir, rogar
Ga/ 'is#rutar, goSar Partreta Retrato
Jena La presente, siguiente Prez/d/ Presidir
K/ar/g/ Aclarar, e!plicar Rakant/ Narrar, contar
Kancerta )oncierto Sabskr/b/ ?irmar
Kre/ )rear Sakces/ Tener V!ito
Kane )onjuntamente, juntos T. E. (t/a estas) Esto es, es decir
Kat/m/ Tener la costumbre de Tekraa Tetera
Letera )arta
F2W
=ARTICI=I- ACTIV- 7 ANTAC INTAC -NTA.
En castellano el participio J]participa] del 7erbo 1 del adjeti7oL es un adjeti7o" En Esperanto, el
participio podr ser adjeti7o, sustanti7o o ad7erbio" Pero a pesar de ser ma1ores en Esperanto las
posibilidades del participio, Vste es muc3o ms simple /ue en cual/uier lengua nacional"
El modo /ue sigue sir7e para todos los 7erbos$
7i parolas . :o 3ablo
7i parolis . :o 3ablV
7i parolos . :o 3ablarV
7i estas parolanta . :o esto1 3ablando
7i estis parolanta . :o estaba 3ablando
7i estos parolanta . :o estarV 3ablando
7i estas parolinta . :o 3e 3ablado
7i estis parolinta . :o 3ab=a 3ablado
7i estos parolinta . :o 3abrV 3ablado
7i estas parolonta . :o 3e de 3ablar, 1o esto1 por 3ablar
7i estis parolonta . :o 3ube de 3ablar, 1o estaba por 3ablar
7i estos parolonta . :o 3abrV de 3ablar, 1o estarV por 3ablar
En castellano usamos las #ormas compuestas a menudo sin 7erdadera necesidad$ %UuV est 3aciendo
usted( En lugar del simple$ %UuV 3ace usted( En Esperanto preguntamos Kion vi #aras0 : no Kion vi
estas #aranta0, es decir, /ue no se usarn las #ormas compuestas ms /ue cuando sea necesario[
cuando sea preciso relacionar dos 3ec3os en el tiempo"
)ompare$
)uando 1o entrV Vl estaba comiendo . Kiam mi eniris li estis man&anta
)uando 1o entrV Vl estaba por comer . Kiam mi eniris li estis man&onta
)uando 1o entrV Vl 3ab=a comido . Kiam mi eniris li estis man&inta
Lo mismo es para los otros tiempos$
:o cantarV maYana . 7i kantos morga!.
:o estarV cantando cuando entre Pedro . 7i estos kantanta kiam ,etro eniros.
F2R
El participio sustanti7o tambiVn puede usarse en los distintos tiempos" La #rase$ ];l es el
constructor] puede ser, segIn los casos$
Li estas la konstruanto . el /ue constru1e
Li estas la konstruinto . el /ue constru10
Li estas la konstruonto . el /ue construir
Saluton, )eSaro, la mortontoj 7in salutas"
=ARTICI=I- =A<IV- 7 ATAC ITAC -TA.
Es el /ue indica /ue una persona o cosa su#re la acci0n del 7erbo$ carta escrita, pan comido, 3ombre
castigado"
En Esperanto el participio pasi7o se #orma con las terminaciones ata - ita - ota.
La domo estas konstruata - la casa es Jest siendoL construida
La domo estas konstruita - la casa 3a sido construida
La domo estas konstruota - la casa est por ser construida
La domo estis konstruata - la casa era construida
La domo estis konstruita - la casa 3ab=a sido construida
La domo estis konstruota - la casa estaba por ser construida
La domo estos konstruata - la casa ser construida
La domo estos konstruita - la casa 3abr sido construida
La domo estos konstruota - la casa estar por ser construida
N0tese /ue los participios pasi7os se usan en Esperanto con una ma1or precisi0n /ue en cual/uier
lengua nacional$
Konstruota domo es una casa por construirse J.otaL, de la cual tenemos solo los planos" Konstruata
domo, es una casa /ue se est constru1endo J.ataL, 1 Konstruita domo, es una casa 1a construida,
terminada J.ita5. 9omo konstruata el rikoj es una casa /ue se est constru1endo con ladrillos" 9omo
konstruita el rikoj es una casa J1aL construida con ladrillos"
: con esto 1a 3emos 7isto las F2 #ormas del 7erbo con /ue el Esperanto reemplaSa con 7entaja las
miles de #ormas /ue el espaYol necesita"
Lad/ es jugar Jludilo . jugueteL" Pero lo mismo /ue en inglVs 1 #rancVs, este 7erbo signi#ica, adems,
interpretar un papel teatral . ludi teatran rolon, 1 tocar un instrumento . ludi pianon"
F2H
EJERCICI-< DE LA LECCI?N 1"
F. Traducir$
7ia onklino estas tre malsana kaj la kuracisto estas jam perdinta ian esperon pri ia resani&o.
6nkora! i ne estas mortinta, kvankam jam hiera! vespere ni #orte timis, ke ele matene i estos
mortinta. ;ni diras, ke jam anta! kelkaj semajnoj i estis #arinta sian testamenton, ar i estis dirinta
tion al mia patrino.
7i estis &uste man&anta, kiam venis mia ona amiko. VBo, iam vi estas man&anta, kiam mi vin
vi)itas2V li diris erce. V=ed la venontan #ojon mi venos je alia tempo, kaj tiam vi certe ne estos
man&anta. ,ardonu do, ke mi iam malhelpas vian tagman&on2V.
"iu domao, kiun vi tie vidas kaj kiu estas tute dis#alonta, estis en la sama stato jam anta! tridek
jaroj. 1am tiam &i estis dis#alonta, kiam mi estis malgranda knao, kaj ele &i estos en la sama stato
ankora! post dudek jaroj kaj e tiam ankora! estos dis#alonta sed ne dis#alinta.
'urante dos meses el criminal #ue buscado, pero Vl supo esconderse tan bien /ue incluso aIn a3ora
Vl es buscado, 1 posiblemente dentro de dos meses Vl aIn ser buscado"
El tem=a /ue pronto su dinero 3ab=a de ser agotado, pero sIbitamente Vl recibi0 una gran suma 1 aIn
a3ora su dinero no est agotado" El dijo /ue una 7eS 3ubo un tiempo en /ue su dinero estu7o 1a casi
agotado"
:a en el Iltimo aYo el camino 3ab=a de ser reparado pero la o#icina concerniente #unciona tan
lentamente /ue incluso a3ora no se empeS0 el trabajo 1 aIn el camino est por reparar J3a de ser
reparadoL" -a1 personas /ue temen /ue incluso el aYo pr0!imo el camino no 3abr sido reparado, sino
/ue estar por reparar"
F3Q
1Wa LECI-N-
Mi jam Konas la 3istorion$ ]Petro amas 9arian Kaj 9aria amas Petron]
*li amas unu la alian" *li amas sin reciproKe"
Petro iris è ju+eliston Kaj aètis du orajn ringojn JC ringoj el oroL, Kaj petro #aribis .ianEo Kaj
9aria #aribis #ianìno" *li ge.ianEiGis Jge C li o diL"
La ge#ianòj estas strangaj 3omoj Kaj ili agas strange"
?ianò iras ìam elegante 7estita Kaj Rorge Kombita Kaj raSita, Kaj #aras multajn donacojn al sia
#ianìno . #lorojn, bombonojn, ju7elojn . Kaj o#te in+itas din al Kinejo aa teatro" Paj buste tion anKaa
#aras Petro"
&edaarinde o#te anKaa 7enas la patrino aa la #rateto de 9aria" La
patrino maldatas la plenajn aatobusojn Kaj pre#eras 7eturi per
ta&sioj JC taKsiaatojL Kaj la #rateto ìam ele&tas la plej Karajn
glaciaLojn"
9aria anKaa #aras donacojn al Petro" ci #aras stranga.Kolorajn
Kra7atojn por sia amato" Sed ili estas #eliàj Kaj datas promeni Kun
la mano en la mano sub la luno, aa pre.ere sen luno"""
En unu bela tago Petro Kaj 9aria staris antaa la pastro Kaj
#aribis edRo Kaj edRino" *li #aribis geedSoj JC geedSibisL"
La patrino de 9aria estas nun la ,opatrino de Petro, Kaj la Kara #rateto nun #aribas la ,o#rato de
Petro"
Post KelKe da tempo la ci&onio #aris 7iSiton al la 3ejmo de Petro" Nun la
gepatroj de Petro Kaj 9aria #aribis a+oj, àr ili 3a7as no7an nepon" Paj la #rato
de Petro nun estas lia on&lo" La juna Petreto estas lia ne+o" Paj la #iloj de la
#rato de Petro estas Kontentaj, àr ili rice7is tute no7an &uRon"
-o, la #amilio8
Sed ne nur la 3omoj geedSibas, anKaa la bestoj tion #aras" La KoKo 3a7as
multajn edSinojn" Sed bi estas #elià, àr ili jam estas 7estitaj de la naturo mem"
La #ilojn de la KoKo ni nomas la &o&idoj"
,una è7alo estas è7alido" La rondetaj roSKoloraj idoj de la porKo estas la
porKidoj"
Mi memoras Ke mi estis sKribonta leteron al mia #rato Kiam en7enis Petro"
La leteron mi sKribis Kaj sendis en la posta tago"
La sKribitan leteron mi metis en &o+erton JC mi enKo7ertigisL, sKribis la adreson, gluis la
poNt(ar&ojn sur la Ko7erton Kaj #ermis la Ko7erton"
9i iris al la podto#icejo JC podtejoL Kaj metis la leteron en leter&eston JC mi enpodtigis la leteronL"
Paj nun mi atendas la respondon"
F3F
Leterportisto disportas la leterojn"
Pion mi #aris per la sKribita letero(
_u 7i datas rice7i leterojn de 7iaj amiKoj(
_u 7i aKurate respondas(
_u 7i KoleKtas podtmarKojn(
_u 7i estas #ilatelisto(
27AKTA DRA@-
.Kun epilogo .
17a a&to
S.ro direKtoro sidas sur Kom#orta sebo antaa sia sKribotablo" En la
àmbro estas nur unu sebo, tamen la Ear(a, blonda o#icistino anKaa
sidas Kaj sKribas"
La direKtoro estas #elià"
27a a&to
La edSino de la direKtoro eniras" ci estas neK àrma neK blonda[ di
estas #urioSa"
La #raalino ne plu sidas"
La direKtoro ne plu estas #elià"
Epilogo . laP 7ia plaEo"
Pio oKaSos poste, morgaa(
9orgaa la edSino batos la edSon"
9orgaa la direKtoro (aldungos la o#icistinon" J_u tio estus justa(L"
9orgaa la sinjoro aètos belan ju7elon por la edSino"
Piu #ino estas busta, laa 7ia opinio(
_u 7i 3a7as #antaSion(
_u 7i plaìs la 7i la dramo(
Pion 7i estus .arinta en simila KaSo(
_u 7i estus #orKurinta(
Ver&u alian epilogon"
F32
V-CAA0LARI-
Adresa 'irecci0n, domicilio Ka/ekt/ )oleccionar, reunir
Akta Acto JteatralL Karerta Sobre
Apag/ Apo1ar Kaza Primo
Ara Abuelo Leterkesta &uS0n para cartas
C/kan/a )igZeYa Ma/dang/ 'espedir de un empleo
Carma Encantador Nepa Nieto
Danac/ Regalar, donar Nera Sobrino
Dang/ Emplear Onk/a T=o
Edza Esposo Ora Oro
E/ekt/ Elegir Pastra Sacerdote
F/ana No7io Patmarka Sello postal
G/ac/aja -elado Jcosa de 3eladoL Pata )orreo
G/ac/a -ielo Prefer/ Pre#erir
G/aa )ola de pegar Rec/praka Rec=proco
Inr/t/ *n7itar R/nga Anillo
Jasta ,usto Send/ En7iar
Jare/a ,o1a S/m//a Similar
Kesta )aja, caj0n Stranga E!traYo, no comIn
ILI A@A< 0N0 LA ALIAN ^ ILI A@A< <IN RECI=R-KE.
)uando la acci0n es rec=proca o mutua se usan estas #ormas"
El sentido de ]Vl se 3iri0] es claro, pero ]ellos se 3irieron] puede signi#icar /ue cada uno de ellos se
3iri0 Jen un accidenteL, o /ue se 3irieron entre s=, rec=procamente Jen un combateL" Para e7itar esta
ambigZedad es por lo /ue diremos en Esperanto+ ili sin vundis en akcidento JC iu el ili sin vundis .
cada uno de ellos se 3iri0L 1 ili sin vundis reciproke o ili vundis unu la alian . se 3irieron mutuamente"
S0lo como licencia poVtica podr encontrarse+ La dentoj mordas la langon, tamen ama! sin amas .
los dientes muerden la lengua, 1 sin embargo se aman"
KI-N VI E<T0< $ARINTA> %UuV 3abr=a 3ec3o usted(
/E . este pre#ijo tiene la 7irtud de reunir a los dos se!os+ miaj gepatroj . mis padres JC mi padre 1
mi madre5, lernejo por gein#anoj 4J gein#anma lernejo5 . escuela mi!ta Jpara niYos 1 niYasL, ili
geed)i&is . ellos se casaron Jse 3icieron esposo 1 esposaL"
A- . este pre#ijo indica el parentesco pol=tico, resultante del matrimonio. Bopatrino . suegra, o#ilo
. 1erno, o#rato . cuYado, oparencoj . parientes pol=ticos"
.ID es su#ijo /ue seYala el descendiente, el cac3orro, el pic30n$ koko . gallo, kokido . pollo, porkido
. lec30n, :)raelido . israelita Jdescendiente de *sraelL" :do es 3ijo, descendiente" 1ohano lo&as tie kun
sia vasta idaro . ,uan 7i7e all= con su 7asta prole"
F33
LAO . segIn, con#orme con$ agu la! via plao . abre segIn su gusto" La! mia horlo&o estas la oka
. segIn mi reloj son las oc3o" 7i maris la!longe de la #ervojo . 1o caminV a lo largo del #errocarril,
la!lar&e . a lo anc3o"
=L0 . ms . con sentido de duraci0n en tiempo o espacio$ mi ne laoras plu . 1o no trabajo ms,
kion plu vi scias0 . %/uV ms sabe( "rinku unu pluan taseton . beba una tacita ms" Kaj tiel plu JC ktpL
. 1 as= ms JC etcVteraL"
MATI 7 =LADI" :a conocemos bien el 7erbo ati" Es 7erbo transiti7o 1 seYala nuestro gusto
personal, subjeti7o" "iu domo estas plaa sed mi ne atas &in . esa casa es agradable JC placenteraL
pero a mi no me gusta"
=LADI es 7erbo intransiti7o 1 signi#ica agradar, ser agradable en su cualidad placentera$ tio plaas
al mi . eso me gusta Jme agradaL" ,laa mu)iko . mIsica placentera" Kiel plaas al vi la &ardeno0 .
%)0mo encuentra el jard=n(
VERKI es componer o escribir obras literarias, musicales, etc"$ verki liron . escribir JcomponerL
un libro, verkisto . un escritor, teatra verko . obra teatral" Leteron mi skrias sed rakonton mi verkas.
Q-R/I es cuidar de algo, preocuparse por algo+ ne )orgu pri mi2 . rno se preocupe por mi8 ,li
)orgas unu patrino pri dek in#anoj ol dek in#anoj pri unu patrino . cuida ms una madre de dieS 3ijos
JniYosL /ue dieS 3ijos de una madre" -orge #arita . cuidadosamente 3ec3o" =en)orga . descuidado,
despreocupado"
A/I es obrar, actuar$ agi juste . obrar justamente Jcon justiciaL, justa ago . acci0n justa" -orgu pri
viaj agoj2 . r)uidado con lo /ue 3ace8
-RACI?N =A<IVA. Podemos usar tambiVn nuestro conocimiento de los participios para 7eri#icar
si un 7erbo debe o no ser seguido por el acusati7o"
Sea la oraci0n$
,etro man&as panon . Pedro come pan"
Si la oraci0n puede ser 7uelta por pasi7o, ser transiti7a$ ir seguida de .n"
La pano estas man&ata de ,etro" El pan es comido de Pedro"
Probemos con$ ,etro kuas sur la lito . Pedro 1ace sobre la cama"
Memos /ue si tratamos de ponerla en #orma pasi7a, la oraci0n pierde su sentido" Se trata, pues, de
una oraci0n intransiti7a"
La pano estas man&ata de ,etro. Memos /ue despuVs de la #orma pasi7a usamos de para designar al
agente, al /ue 3ace$ (speranto estas lingvo kreita de -amenho# Jkreita por/ue est 1a creada,
terminada de crearL"
R-QK-L-RA es color de rosa" : del mismo modo se #orma violkolora . color 7ioleta,
oran&kolora . color anaranjado, citron#lava . amarillo lim0n"
F3T
EJERCICI-< DE LA LECCI?N 1W
F. Traducir$
1. El 3ermano de mi padre es mi t=o"
2. La 3ija de mi t=a es mi prima"
. 9is padres se aman uno al otro"
6. El padre de mi esposa es mi suegro
!. 9is abuelos son los padres de mi padre"
". El cartero reparte las cartas 1 las mete en el buS0n"
W. Los no7ios se casaron ante el sacerdote"
X. 9i suegra es la esposa del padre de mi no7ia"
Y. El descendiente de una gallina es un pollo"
15. )uando la esposa entr0, el director 1a no estaba #eliS"
2. )ompletar las siguientes #rases$
1. La #ilo de mia onklo estas mia YYYYY
2. La ido de porko estas YYYYY
3. La #rato de mia ed)ino estas mia YYYYY
4. 7iaj ogepatroj estas patroj de mia YYYYY
5. ,etro kaj 7aria #ari&is ed)o kaj ed)ino, ili YYYYY
1. Kiu estas la ido de evalo0
2. Kiamaniere vi pre#eras veturi, u per a!touso a! per taksio0
3. Kiam vi skriis leteron kaj metis &in en koverton, kien vi iros poste por enpotigi &in0
4. Kiu laoristo disportas la leterojn0
5. Kiu estas la #ratino de via patrino0
6. /u viaj geavoj vivas ankora!0
7. /u vi atas modernan mu)ikon0
8. /u promeni su la luno plaas al vi0
9. /u vi havas ogepatrojn0
10. /u vi scias ludi iun mu)ikan instrumenton0
F35
F3G
1Xa LECI-N-
Mojabante JC dum oni 7ojabasL oni lernas" Tio estas 7era, àr
7ojabinte en &oli7io mi multon lernis"
'um mia restado en tiu lando plu7is Kaj plu7adis dum du semajnoj,
Kaj dum la tuta tempo mi legadis en la àmbro" -o, mi multon lernis8
Nur benis min la daara (artelado de iu .orGisto, lobanta apude" Sed
ne nur mi legis en tiu 3otelo, mi anKaa a(uRiGis, àr tie estis su#iè da
musoj"
Piam mia KuSino eK7idas JC subite 7idasL muson di eKtimas JC subite
timasL, eKsaltas Kaj eKploras . Paj mi eKridas"
_u 7i parolas dormante(
_u 7i datas longajn paroladojn(
Pion 7i #aras dum longa plu7ado(
_u 7i #acile eKridas aa eKploras(
AI$<TEK- K0N $0N/-J
S.ro Smit3 estas anglo" _u 7i scias Kio estas anglo(
,es, mi scias[ anglo estas sinjoro Kiu .u(as pipon, legas la &iblion, Kaj ne datas lerni #remdajn
ling7ojn"
S.ro Smit3 ja estis 7ojabema" Tial Ke JC àrL en Londono la 7etero estas malagrabla dum la 7intro,
nia amiKo per aeropalano 7eturis suden, al la sunplena Malencio, en 8ispanujo" Li gaje promenadis tra
la urbo, admirante la oranbarbojn, Kaj la belajn brunulinojn, sed eK7idinte restoracion li eKsentis
apetiton"
]Por #esti tiun ì belan tagon mi mendos mian pre#eratan manbon$ &i#steKon Kun .ungoj], diris S.ro
Smit3" Li eniris la restoracion, sidis è tablo Kaj +o&is la Kelneron" S.ro Smit3 tuj mendis .
Anglaling7e . JC en la angla ling7oL, Kompreneble . bi#steKon Kun #ungoj" La Kelnero ridetis, se ne
Komprenis" Tiam S.ro Smit3 eK3a7is brilan ideon" Li prenis paperon Kaj Krajonon Kaj desegnis sian
mendon tiel$
La Kelnero prenis la papereton Kaj #oriris" ?arinte
sian mendon S.ro Smit3 obser7is la manbejon" &lanKa
tablotuKo Ko7ris la tablon" Sur bi estis telero, .or&o,
Kulero, tranìlo, budtuKo, glaso, 7inbotelo, &ruEo Kun
aK7o Kaj pan&or,o" La tuta manbilaro estis pura"
_e la apuda tablo sidis tri manbantoj" Unu manbis
+iandrostaLon Kun terpo(oj Kaj lego(oj, la dua
manbis ,a&itan &o&idon Kun salato, la tria jam estis
manbanta la deserton$ KuKojn Kaj #ruKtojn" Laa la
aspeKto ili Najnis .re(duloj"
F3W
Sed nia anglo jam estis perdanta sian paciencon JC li jam senpaciencibisL, tiam, post 2Q minutoj,
#ine re7enis la Kelnero" _u li alportis la deSiratan manbamon( . Tute ne8 AnstataP tio, en unu mano li
portis plu+o(,relon Kaj en la alia enirbileton por la taPro,atalo8
S.ro Smit3 ne lasis trin&(onon por la Kelnero"""
Pie lobis S.ro Smit3( Pien li 7eturis(
Pial li #or7eturis( _u li 7eturis biciKle(
Pion li admiris( Pion li tre datis(
_u 7i #umas pipon(
_u S.ro Smit3 parolis 3ispane( Pion li #aris(
_u la desegno estis Komprenebla(
Pio estis sur la manbotablo(
_u la Kelnero tuj re7enis(
Pion li alportis anstataP la menditan manbamon(
_u S.ro Smit3 estis #elià(
Pion 7i estus #arinta en tiu oKaSo(
La #ilo de Petro anKaa nomibas JC estas nomitaL Petro, sed la gepatroj nomas lin =eEjo" La nomo de
la #ilino estas So#ia, sed la gepatroj nomas din <onja" Paj Pe`jo Kaj Sonja nomas sian patron paEjo,
Kaj sian patrinon panjo"
_u anKaa oni nomas 7in per Karesa nomo . ]Pepe], ]Paco], e9aruja](
La patro de 9aria estas la a7o de la eta Petro, sed la a7o de 9aria, Kio estas(
Li estas la praa+o JC patro de la a7oL de eta Petro JC Pe`joL Kaj Pe`jo estas lia pranepo"
La unuaj 3omoj sur al tero estis niaj prapatroj aa prauloj" *li 7i7is en la pratempo"
En AmeriKo estas anKaa grandaj ne bone Konataj praarbaroj"
_u 7i 3a7as 7i7antan praa7on(
_u niaj prapatroj estis pli #eliàj ol ni(
_u niaj pranepoj estos pli saGaj JC prudentaj, inteligentajL, ol ni(
Parlo in7itis min èesti #esteton è li" 9i demandis lin$
,e Kioma 3oro mi de7as esti è 7i, Kaj Kiel mi de7as 7esti min(
Li respondis$
_e mi 7i po7as #ari ion ajn, babili Kun iu ajn" Piam ajn 7i 7enos mi 7in aKceptos"
Mi7u la libero8
_u 7i aasKultas ian ajn programon en la radio(
_u 7i parolas Kun iu ajn sur la strato(
F3R
LA K-RV- KAJ LA V0L=-
,en la #ama .a,lo de #ama 7erKisto" Ni reraKontas bin ne
+erso.or(e, sed en simpla proRo"
S.ro Por7o sidis sur ,ranEo tenante en sia ,e&o bonodoran
.ro(aGon"
S.ro Mulpo tre malsata +agadis tra la arbaro Kaj eK#laris la
odoron de la #romabo" EK7idinte la Kor7on Kun la #romabo, la
7ulpo 7olis bin manbi, sed bi estis tro alta" Sed S.ro Mulpo estas
ruRa Kaj li .late eKparolis al la Kor7o$ ]Sinjoro Por7o, Kiel bela 7i
estas8 Piel brila estas 7ia plumaro8 Se 7ia 7oò estus tiel bela Kiel
7ia plumaro 7i estus la rebo de ls arbaro8 Pantu, sinjoro Kor7o,
Kantu por Ke mi aadu 7ian belan 7oòn8]
Aadinte tion, la Kor7o, Kiu estis Kredema Kaj +ante(a,
mal#ermis sian beKon por Kanti Kaj la bongusta #romabo #alis en la
budegon de sinjoro Mulpo"
]'anKon, diris S.ro Mulpo, Kaj estonte ne #idu la #latantojn" _i tiu leciono tamen, 7aloras #romabon]
],u pli oni 7i7as, des pli oni lernas] . gru(,lis la Kor7o"
Pie 7agadis la Kor7o( _u la Kor7o bele Kantas( Pia estas la 7ulpo(
Pial la Kor7o mal#ermis al beKon( _u la Kor7o agis sabe(
V-CAA0LARI-
Amaz/ 'i7ertir Kr// +ritar, c3illar
Ang/a Origen inglVs Kraa ,arra
Bak/ -ornear Ma/saga *nsensato, loco
Beka Pico de a7e Marte/a 9artillo
B//eta &illete, pase Pac/enca Paciencia
Brana Rama P/pa Pipa de #umar
Bataka Ser7illeta P/arambre/a Paraguas
Dar/ 'urar Rega Re1
Desegn/ 'ibujar Raza Astuto
Deserta Postre Saga Sensato, sabio
Fama ?amoso Sageca Sabidur=a, buen sentido
Fest/ ?estejar, celebrar Saga/a -ombre sabio, sensato
F/at/ Adular Sa/ata Ensalada
Farg/ ?orjar Sa/t/ Saltar
Farka Tenedor Sanambre/a Sombrilla
Fremda E!tranjero, e!traYo Sajn/ Parecer
Fremda/a ?orastero Tarabata/a )orrida de toros
Framaga Uueso Te/era Plato
Fama -umo Terpama Papa, patata
F3H
Fanga -ongo T/m/ Temer
Gramb// +ruYir Tr/nkmana Propina
Gen/ 9olestar Vag/ Magar
Ja S= /ue Vanta Manidoso
Kares/ Acariciar Verk/sta Autor
Kanata Notorio, sabido V/andrastaja )arne asada
Karba )esta Vaa MoS
Karra )uer7o Vak/ Llamar
Karr/ )ubrir, tapar Va/pa <orro
7ANTEC 7INTEC 7-NTE. Los participios ad7erbios corresponden al gerundio en castellano, /ue
termina en .ando, .endo o .iendo"
El participio ad7erbio no se usa en los tiempos compuestos"
7an&onte mi eniris la restoracion . 3abiendo de comer entrV en el restaurante, man&ante mi legis la
$urnalon . comiendo le= el diario, man&inte mi pagis kaj #oriris . 3abiendo J1aL comido, paguV 1 me
marc3V"
La #orma pasi7a J.ate, .ite, .oteL es de uso poco #recuente" Li vi)itis min neatendite . Vl me 7isit0
inesperadamente" (stis skriite . estaba escrito"
KIEL AJN. 6jn es una part=cula ad7erbial /ue indica generaliSaci0n de la indeterminaci0n" Kiel
ajn es de cual/uier modo, kiu ajn . cual/uiera, kiam ajn . en cual/uier momento, io ajn . cual/uier
cosa, kie ajn . en cual/uier parte, ktp"
AD e!presa la acci0n$ krono . corona, kronado . coronaci0n[ acci0n continuada$ pa#o . tiro, pa#ado
. tiroteo[ nombre de acci0n$ u)i . usar, u)ado . el uso, na&ado . nataci0n, kantado . el canto"
EK . seYala comienSo de acci0n o acci0n bre7e$ vidi . 7er, ekvidi . percibir, ekmari . ec3ar a andar"
=RA . es pre#ijo /ue seYala lo primiti7o, el parentesco distante en el tiempo$ pratempo . tiempos
primiti7os, praulo, prapatro . antepasado, praavo . bisabuelo, pranepo . bisnieto" ,raa . primiti7o"
7DJC 7NJ son su#ijos con los /ue se #orman los diminuti7os cariYosos, masculinos 1 #emeninos,
respecti7amente 1 se colocan detrs de las primeras letras del nombre, abre7indolo$ patro . padre,
pajo . pap, panjo . mam, mamita, 1o)e#o . ,osV, 1ojo . Pepe"
Este es el Inico caso en /ue se altera una ra=S en Esperanto JpanjoL" Por/ue el uso de nombres
=ntimos 1 cariYosos es 7oluntario 1 escapa a toda regla"
En la literatura de Esperanto se encontrarn los mismos nombres #emeninos con terminaci0n ]a] u
]o]$ =o#ia C =o#io, =onja C =onjo"
J0 =LIC DE< =LI es cuanto ms, tanto ms$ ju pli da suno, des pli da sano . cuanto ms sol, ms
salud, ju pli oni vivas, des pli oni lernas . cuanto ms se 7i7e, ms se aprende"
FTQ
EJERCICI-< DE LA LECCI?N 1X
F. Traducci0n$ Traduce al castellano el tema FR"
2. Practica el Esperanto$ -aS una e!posici0n oral en tu club de Esperanto, c3arla con otros
esperantistas, 1 redacta un te!to de al menos 2Q l=neas sobre los siguientes temas$
Un rat0n corretea en nuestra casa"
Mamos a comer a un restaurante con los niYos"
)omo la Sorra no alcanSa las u7as, dice /ue no estn maduras"
FTF
FT2
1Ya LECI-N-
NI VET0RA< AL E<=ERANT-7K-N/RE<-
Meturonte al Pongreso, Petro Kaj 9aria ren&ontas Parlon antaa la #er7oja stacidomo"
Petro . Rapidu, samideano, 7i mardas &+aRaP 7i 3a7us multe da tempo8
Parlo . Pardonu, sed mi ne Kulpas" K+an&a( mi dormis nur du 3orojn mi #rue le7ibis Kaj de7is
adiaPi JC diri adiaaL miajn parencojn"
P" . _u 7i estas sola( Kro( 7i, ù neniu alia samideano 7enas(
P" . Prom mi anKaa 7enis Antono Kaj Rodol#o" tus ili iris al la in.or(ejo" ,am ili parolas Kun la
staciestro" Prome, ,ulio diris al mi 3ieraa, Ke ,edaPrinde li ne 7enos, àr li estas malsana" La
pli(ulto 7eturas per aatobusoj"
P" . Menu, 9aria, jen nia +agono" Ni en7agonibu" Per nia bileto ni rajtas Kunporti nur negrandan
+aliRon Kaj pa&aLon"
9" . Fustate(pe JC en la busta tempoL ni al7enis" La lo&o(oti+o .aj.as Kaj la trajno JC 7agonaroL
eKmo7ibas"
P" . _u 7i scias, Ke la loKomoti7o estas tre demandema(
P" . _u"""(
P" . ,es, bi ìam diras ]ù, ù, ù"""]
P" . -m""" tre sprita 7i estas 3odiaa" Sed bi po7as esti anKaa dubema"
P" . Tion mi ne bone Komprenas"
P" . Prom montri demandon, la 7orteto ù anKaa montras dubon$ ]9i dubas ù li 7enos], ]mi ne
scias ù 7i Komprenas]"
P" . 'anKon pro la in#ormo, sed rigardu8 Ni jam 7eturas e&ster la Ee.ur,o" Midu nun tiun ]popolon]
Kun blanKaj dometoj"""
P" . Ne diru ]3ispanamojn][ tio estas 7ilabo[ la popolo estas la lobantaro" La esperanta popolo lobas
dise tra la 7asta mondo" 9i 7idas, Ke anKaa 7i #aras erarojn, Parlo" 'um la 7eturo ni po7as iom
pra&ti&i la ling7on"
9" . Mi pra+as, ni praKtiKu8 Ni nepre de7as paroli en #lua Kaj KoreKta Esperanto" Anstataa babili ni
lernu" En mia notli,ro estas KelKaj notoj Kaj gramatiKamoj, Kiujn mi ne tute bone Komprenas,
(algraP tio, Ke mi lernis ilin"
P" . Ni 7idu 7iajn notojn" Pompreneble, 7i lernis la ling7on, sed ne ellernis JC #inlernisL bin"
P" . 'o, bon7olu Klarigi al mi la signi#on de la su#iKso op"
P" . 9i Klarigos per e&Re(ploj$ ]Sur la mallarba 7ojeto ni de7is mardi unuope] JC unu post unuL"
Piam ni 7enis al la lago la (os&itoj milope sin Letis sur nin]" Midu tie, super la Kamparo, la
aeroplanoj #lugas triope"
9" . Plarigu, mi petas, la prepoSicion po"
FT3
P" . ]Tiu ì libro Konsistas el dudeK lecionoj[ se 7i lernus po unu leciono ìutage, post dudeK tagoj 7i
estus tralerninta la tutan Kurson]" ]9i aètis deKduon da oranboj, Kaj al ìu el la ses in#anoj mi
donis po du oranboj]"
P" . 'anKon, Petro, mi bone pro.itas la 7ojabon" Sed ni de7as anKaa Gui la rapide preterpasantan
pejSabon" La suna (oNto jam alte brilas super la Kamparo"
9" . Rigardu tiun 7iron sidanta &ontraP ni" Li trinKas ion el botelo"
P" . Li ne trinKas, sed drinKas$ rigardu nur lian naRaEon8 ?i8 Pia 3omo8, mi ne drinKas$ mi estas
KontraaalKo3olisto"
P" . Se 7i jam uSis la su#iKson .aE Kaj la pre#iKson .i., bon7ulu Klarigi la di.erencon inter ambaa"
P" . _u 7i Komprenas la 7ortojn li,raEo, popolaEo( Rigardu tra la #enestro tiun malbelan, malpuran
domon[ bi estas domaò" gi estas #iSiKe malbona" Alia domo estas tre bonaspeKta, sed la (oralo de
bia lobantoj ne estas tre pura[ 7ere bi estas .ido(o" $iulo estas senmorala persono, morale malbona
JC .riponoL"
P" . Nun mi Komprenas" Sed Kie estas Antono Kaj Rodol#o( 9i iros serEi ilin"
De(andoj
Pial la samideanoj 7eturas(
Pial Parlo mal#ruibis(
Piuj 7enis Krom Petro Kaj Parlo(
Per Kio ili 7eturas(
Pien ili iras(
_u 7i o#te 7eturas per trajno(
_u 7i datas 7eturi sen bileto(
Pion diras Antono(
Pion li #arus anstataa babili(
_u Parlo estas per#eKta esperantisto(
Se 7i estus lerninta Esperanton antaa deK jaroj, Kia esperantisto 7i estus nun(
_u 7i 7iSitos Pongreson de Esperanto(
_u 7i legas esperantan literaturon(
_u 7i trinKas ian ajn 7inaòn(
_u 7i, #raalino, 7iSitas drinKejon(
_u 7i anKaa praKtiKadas Esperanton Kun 7iaj amiKoj(
_u 7i lobas en la è#urbo(
_u 7i datus #lue paroli en Esperanto(
Pio #luas sub la ponto(
Piujn 7olas serì Parlo(
FTT
V-CAA0LARI-
Ad/a Adios Nepra *ndispensable, ineludible
Ad/a/ 'ecir adios, despedirse Nepra dera 'eber ineludible
Amba Ambos Nepre /ra Ma1a sin #alta
Anstata En lugar de Nata Nota
Anstata/ ReeemplaSar Pakaja Pa/uete
Bedar/nde Lamentablemente Parenca Pariente
Cefa ,e#e Pasanta Pasante, /ue pasa
Cefarba )iudad capital Pejzaga Paisaje
Ca m/ rajtas? %puedo( %tengo derec3o( P/enam/ )umplir
D/ferenc/ 'i#erenciar P//ma/ta 9a1or=a
Dab/ 'udar Panta Puente
Ekzemp/a Ejemplo Prakt/ka Prctica
Fajf/ Silbar Prara Uue tiene raS0n
Ferraja ?erro7iario Praf/t/ Apro7ec3ar
F/z/ke ?=sicamente Rajt/ Tener derec3o a
F/a/ ?luir Renkant/ Encontrar Ja alguienL
Fr/pana +amberro, sin7ergZenSa Ser/ &uscar
Fra/g/ Adelantarse Spr/ta *ngenioso, c3istoso
Infarm/ *n#ormar Stac/dama O#icina de la estaci0n
Jas A3ora mismo, acaba de Stac/a Estaci0n
Karekta )orrecto Taska Tarea
Krankam Aun/ue Vagana Mag0n
Lakamat/ra Locomotora Va//za Malija, maleta
Ma/gra A pesar de V/ praras Tiene usted raS0n
7-= #orma los numerales colecti7os$ la aviadiloj #lugis triope . los a7iones 7olaban en grupos de
tres"
=- es una preposici0n /ue indica a raS0n de, a tanto por$ mi maras po ses kilometroj hore . 1o
camino a raS0n de seis Kil0metros por 3ora"
Se usa tambiVn como pre#ijo$ vendi pogrande . 7ender al por ma1or, podetale . al detalle, pogute . a
gotas, por gotas"
.AD es su#ijo con signi#icado despecti7o$ lirao . libraco, popolao . populac3o" La eriulo ae
insultis lin . el ebrio lo insult0 soeSmente" 6a vorto . palabra grosera, soeS"
KR-@ . aparte de$ krom tio . aparte de eso, krom ,edro 4anka!5 venis Karlo . adems de Pedro
JtambiVnL 7ino )arlos, krom ,etro neniu venis . a e!cepci0n de Pedro no 7ino nadie" Krome 4J plie5 .
adems" Krompago . pago e!tra"
FT5
KVAQAO como si, a guisa de$ li min rigardis kva)a! li ne konus min . Vl me mir0 como si no me
conociese" Li demandis kva)a! li estus #remdulo . Vl pregunt0 como si #uese un e!traYo" Li u)is
tonojn kva)a! martelon . Vl us0 una piedra a guisa de martillo"
.E<TR denota autoridad$ staciestro . je#e de estaci0n, urestro . intendente, alcalde, laorestro .
capataS. (stro JC e#oL . je#e" La estraro de la Kongreso . las autoridades del )ongreso"
D0 8-R-JN" Para seYalas complementos circunstanciales .especialmente los /ue e!presan
medida Jtiempo, peso, precio, direcci0nL se puede . siempre /ue la claridad no se 7ea a#ectada .
reemplaSar la preposici0n respecti7a con la terminaci0n ]n]$
9i dormis dum du 3oroj" . 9i dormis du 3orojn"
La monto estas alta je FQQQ metroj" . La monto estas FQQQ metrojn alta"
La #ec3a podr escribirse$ en la NP-a de =eptemro, je la NP-a de =eptemro o la NP-an de
=eptemro" Las tres #ormas son correctas, pero la Iltima es la ms empleada"
@-MT- es t=tulo de cortes=a en general$ re&a moto . majestad real, mota suno . su alteSa, su
majestad el sol, la pre)idanta moto . su e!celencia el presidente" 7otulo . un personaj0n"
ELLERNI 3^ $INLERNI4 es aprender a #ondo, terminar de aprender" El, usado como pre#ijo,
signi#ica adems de la idea de salida JeliriL, la acci0n terminada Jcomo si la cosa terminada se saliera
del materialL" (llaori . elaborar, elu)i . usar 3asta el #in, elu)ita pantalono . pantal0n totalmente
gastado"
EJERCICI-< DE LA LECCI?N 1Y
F. Traducci0n$ Traduce al castellano el tema FH"
Asistiremos a un congreso de Esperanto en un pa=s 7ecino, pero antes debemos decidir /ue
tipo de transporte usar"
En dic3o congreso debemos 3ablar sobre nuestra asociaci0n de Esperanto 1 sobre nuestra
ciudad"
Alguien no esperantista dice /ue Esperanto es una lengua muerta"
FTG
25a LECI-N-
JDaPrigo de la FHaL
Re7enas Parlo, aKompanata de Antono Kaj Rodol#o"
A" . &onan tagon Kamaradoj" Pardonu, Ke ni ne tuj 7enis al 7i, sed oKaSis Ke ni iris en la
manbo7agonon por matenmanbi Kaj tie ni tro7is e&spro.esoron nian" Li in7itis nin sidi è lia tablo"
Ni mendis Ka#on, sed la Kelnero (is&o(prenis nin Kaj portis al ni teon" Pion #ari en tia KaSo( _u
protesti, ù trinKi la teon( Ni trinKis la teon"
Midiante nian stelon, la pro#esoro demandis Kion bi signi#as" 9i Klarigis al li la signi#on de nia
insigno Kaj donis al li in#ormilon pri Esperanto, Kiun mi ìam Kunportas en mia podo" Traleginte bin
li diris$ ],en interesa a#ero Kaj lernenda ling7o" 9i certe èestos Kurson Kaj eble mi iros Kun KelKaj
&olegoj"
9" . Post tia Klarigo 7i estas pardonita" Sed rigardu tiujn du sinjor*nojn, tie, deKstre, Kiel multajn
gestojn ili #aras dum ili parolas"""
P" . *li estas surd(utuloj, tial ili multe gestas parolante"
9" . _u tio estas ia religio(
P" . Ne, 9aria, ne[ surdmutulo estas 3omo surda Kaj muta" Surda estas persono Kiu ne po7as aadi
Kaj persono Kiu ne po7as paroli estas muta" Al tiuj 3omoj (an&as sentu(o" AnKaa al ,lindulo
manKas sentumo, manKas al li 7idKapablo"
R" . Rigardu, rigardu8 9i tro7is podtranìlon apud la benKo" KIE< bi estas( JC al Kiu bi apartenas(L
_u al neniu( 'o la persono, Kies podtanìlon mi tro7is, ne tro7ibas ì tie"
9i pensas Ke per tiu ì podtrantrilo oni po7as bone Klarigi la uSadon de al su#iKso u("
P" . _u jes"""(
R" . Midu tiun ì podtranìlon"
gi 3a7as di7ersajn ilojn[ segilon, borilon,
&or&tirilon, .ajlilon, tondilon" gi taPgas por
di7ersaj laboretoj, sed 7ere bi estas neK tondilo,
neK segilo, neK #ajlilo, neK borilo"
La su#iKso .u( iel similas tiajn multuSajn ilojn" Oni uSas bin Kiam oni ne tro7as la bustan a#iKson"
P" . Oni po7as diri anKaa, Ke la su#iKso .u( similas tiujn ìon#arantajn laboristojn, Kiu #aras Kiajn
ajn laborojn, sed ne 3a7as di#initan (etion" Per la su#iKso .u( oni a(indu(as, aeru(as,
gustu(as"""
A" . Per similaj 7ortoj oni po7us anKaa Klarigi la uSon de la prepoSicio je, Kiu ne 3a7as di#initan
sencon" gi montras è#e meSuron$ ]je la tria], ]je KelKe da padoj]"""
P" . Ne plu ]gramatiKumu], mi petas" Ni rigardu la pejSabon" Midu la riàn Kamparon" Antaa unu
jarcento nur malo#taj gaPEoj rajdis tra tiuj 7erdaj deRertoj" Nun ìe &res&as greno, Kaj
pli(ultiGas ,rutaro Jbo7oj, da#oj, è7aloj, K" s"L"
9" . Rigardu tien, jen Lusnas&ita bo7ido Jbo7ino mus nasKis binL apud sia patrino" Tie aro da Na.oj
,le&as ìrKaa aK7ujo" *li estas soi.aj" *li 7olas trinKi"
FTW
P" . La da#oj estas stultaj Kaj malbonodoras""" pre#ere ni aasKultu aneKdoton" Antono, ù 7i 7ere ne
3a7as ion no7an por raKonti(
A" . Pial ne( AasKultu tiun ì$
<EN@-N KAJ A-N8AV
Sinjoro Senmon renKontas la diKan sinjoron &on3a7 sur la strato, Kaj sinjoro Senmon
demandas tre bentile$ ]_u 7i po7as diri al mi Kioma 3oro estas(] Sinjoro &on3a7 suspe&te(e
rigardas la demandinton Kaj respondas$
]Mi 7ere ne deSiras scii pri la 3oro[ tio estas nur preteKsto por eKparoli Kun mi[ Kaj se ni
interparolas ni #aribos amiKoj, Kaj se ni #aribos amiKoj JC ni amiKibosL 7i 7iSitos mian 3ejmon,
Kaj se 7i 7iSitos mian 3ejmon tie 7i tro7os mian #ilinon Leonora Kaj se 7i 7idos mian #ilinon 7i
enamibos je di, Kaj se 7i enamibos je di 7i petos dian manon Kaj""" _u 7i opinias Ke mi donos la
manon de mia #ilino al iu sentaagulo, Kiu eE 3orlobon ne 3a7as8]
P" . &ona aneKdoto, Antono, Kaj tre lerte 7i bin raKontis" Nun estas 7ia 7ico, Parlo"
P" . 9i anKoraa ne tre #lue parolas"""
R" . 9ia a7o diradis$ ]Nur #orbante oni #aribas #orbisto]" 'o, nur parolante oni lernas paroli"""
P" . 9i pro+os"
LA $RE@D0L- KAJ LA VILAFA A0A-
?remdulo piedirante en la urbo renKontas ,u,on sur la 7ojo Kaj demandas lin" ]Aadu, Knabo, Kien
iras tiu ì 7ojo(]
&" . gi iras nenien"
?" . Sed en la 7ilabo oni diris al mi, Ke mi se&+u bin por atingi la urbon"
&" . -o jes, ili pra7is"
?" . 'o Kial 7i diras Ke bi iras nenien(
&" . ,es sinjoro, bi iras nenien[ bi Kudas tie senmo7e"
?" . &one, bone[ mi 7idas, Ke 7i estas lerta" Piel 7i nomas 7in(
&" . Neniel"
?" . _u 7i ne 3a7as nomon(
&" . ,es, sinjoro, sed mi ne nomas min[ aliaj personoj nomas min"
?" . &one, Kiel 7ia patrino noman 7in(
&" . Nu, tio dependas" PelK#oje di diras al mi ]mia Kara anbelo], ali.oje di nomas min ]malpura
porKo]""" Nu laa la 7etero"""
?" . J$ul(otondro\ Estas neeble scii ion pri tiu ì bubaò8L 'iru al mi, Knabo, ù 7ia #amilio estas
granda(
&" . Midu, pro&si(u(e tiel granda Kiel tiu de la onKlo Pe`jo"
?" . JRuSa diabletoL Piom da personoj estas en 7ia #amilio(
FTR
&" . -o jes, tiu demando estas pli Klara" Ni estas tiom da personoj Kiom da teleroj Panjo metas sur la
manbotablon"
?" . Paj Kiom da teleroj Panjo metas sur al tablon(
&" . Unu por ìu persono"""
?" . 88888"""
&" . _u 7i deSiras scii ion pli(]
R" . Sed tio estas tre malno7a popolraKonto, Parlo"""
9i raKontos al 7i ion tute no7an" 9i raKontos sonbon, Kiun mi sonbis nur 3ieraa$
]9i tro7ibis en stel#orma dounluma àmbrego" Miro aperis Kaj diris$ ]9ontru 7ian in+itilon8] ]9i
ne rice7is], mi respondis" ]'o, 7enu antaa la jubisto], rediris la 7iro, Kaj KonduKis min en angulon de
la àmbro, Kie sidis KelKaj longbarbaj sinjoroj"
*u el ili, Kiu tre similis al esperanta instruisto, Kiu eKSamenis min, demandis per timiga 7oò$
Piu estas 7i(
9i estas Rodol#o"
Pio estas 7i(
9i estas studento"
Pia estas 7i(
9i estas juna Kaj sana"
Pie 7i lobas(
En &onaero"
Pien 7i iras(
Al Esperanto.Pongreso"
Piam bi oKaSos(
La 7enontan semajnon"
Piom da 3omoj iros(
_irKaa 5QQ"
Piel 7i iros(
Per trajno"
Pial 7i ne iras piede(
_ar miaj piedoj protestos"
Pies podtranìlon 7i tro7is(
Ne""" nenies"
Mi mensogas, la podtranìlo ies de7as esti . eKKriis la jubisto" +ardisto, #aru truon en lian
Kapon Kaj enmetu en bin ìujn ies.7ortojn" La gardisto elpodigis grandan borilon Jmi 7olis
#orKuri, sed ne po7isL Kaj eKpiKis mian Kapon"
FTH
?orta .rapo sur mian Kapon 7eKis min, Kaj mi aadis la 7oòn de mia patrino, Kiu diris$ ]Le7ibu
Rodol`jo, aa 7i mal#ruibos" Rigardu Kian mosKiton mi mortigis sur 7ia Kapo]"
9" . Sed Rodol#o, ù 7i ne diris Ke 7i mus tro7is la podtranìlon(
R" . ,es, sed 7i scias Ke o#te dum sonboj ni antaa7idas la oKaSontamojn"
A" . 9i 7olus ]antaa7idi] programon de la Pongreso"
P" . ,en mia$
E<=ERANT-7K-N/RE<-
7 =R-/RA@- 7
@al.er(o de la Kongreso en la 0ni+ersitato
La,or&unsidoj en 0r,a Ai,liote&o
Teatra =reRentado
<upera E&Ra(eno
Aan&edo en restoracio
_LA -RA R-<TAK-_
E&s&ursoj per Nipeto &aj aPto,uso
Aalo
P" . &ona programo, estas serioSa laboro Kaj a(uRo"
P" . Samideanoj, ni baldaa atingos la celon" VerNajne KelKaj samideanoj estas jam en la stacidomo
por aKcepti nin" Ni pretigu niajn 7aliSojn" Parlo, mal#ermu la #enestron por montri nian 7erdan
.lageton"
9" . ,am ni en7enas la stacidomon" ,en ili estas, niaj Karaj samideanoj"
Saluton8
La atendantaj samideanoj Kun boja 7iSabo eKKrias$
A-NVEN-NC A@IK-J\
F5Q
V-CAA0LARI-
Aeram/ Airear, 7entilar Kaza )aso
Akcept/ Aceptar, recibir K/es )u1o, de /uien
A//faje Otra 7eS Karka )orc3o
Am/z/ 'i7ertirse Kresk/ )recer
Amaza 'i7ertido Kans/da Sesi0n
Aparten/ Pertenecer Lerta -bil
Ara +rupo Ma/fra/g/ Retrasarse
At/ng/ AlcanSar Mank/ ?altar
Ba/a &aile Mensag/ 9entir
Bankeda &an/uete Met/a O#icio
B/ek/ 9ugir Mart/g/ 9atar
B//nda )iego Mata 9udo
B//nda Per#orar Neeb/e *mposible
Brata &ruto, ganado Negra JunL negro
Baba Pillete Nen/es 'e nadie
Certa )ierto, seguro Na Pues bien
Dar/g/ -acer durar Paa Paso /ue da el pie
Dekstre A la derec3a P/k/ Aguijonear
Ekskarsa E!cursi0n P//ma/t/g/ Aumentar, multiplicarse
Ekzamena E!amen Pret/g/ s/n Prepararse
E/pa/g/ Sacar del bolsillo Rajd/ )abalgar
Enam/g/ Enamorarse Red/r/ 'ecir de nue7o
Estas r/a r/ca Es tu turno Safa )arnero
Faj// Limar Sekr/ Seguir
F/aga &andera Senca Sentido Jacepci0nL
Frapa +olpe Sensa (sentama) Sentido J#acultadL
Fa/ma Ra1o Sentaga/a Un inItil, un inepto
Fa/matandra Tormenta, rra1os8 Ser/aza Serio
Fankc// ?uncionar Sa/f/ Tener sed
Gard/sta +uardia Sta/ta EstIpido, estulto
Gaa +auc3o Sarda Sordo
Grena +rano, cereal Saspekt/ Sospec3ar
Hata Piel Tag/ Ser7ir, ser apto
Ies 'e alguien T/m/ga AtemoriSador
Inr/t//a Una in7itaci0n T/r/ Tirar, 3acer tracci0n
Jarcenta Siglo Tandra Trueno
Jag/sta ,ueS Verajna Meros=mil
Jasnask/ta ReciVn nacido Verajne Al parecer
F5F
70@ Este su#ijo no tiene sentido propio, 1 se usa para deri7ar palabras cu1a relaci0n con la ra=S es
imprecisa 1 no puede e!presarse con otro a#ijo" Las palabras terminadas en . um deben aprenderse
como palabras.raices"
6mindumi . cortejar, cerumi Jcero . cerebroL . ca7ilar, #oliumi . 3ojear, gustumi . degustar,
kolumo . cuello Jde camisa o blusaL, krucumi . cruci#icar, proksimume . apro!imadamente, k.t.p.
EK< . indica /ue #ue, e!$ eksministro . e!ministro, eksigi . destituir Jcon7ertir a alguien en ]e!]L,
eksi&i . dimitir J3acerse ]e!]L"
@I< . seYala lo err0neo, lo incon7eniente$ miskompreni . comprender mal, mised)i&o . casamiento
e/ui7ocado, incon7eniente"
.END este su#ijo signi#ica /ue debe ser$ #arenda tasko . tarea /ue debe ser 3ec3a, riparenda vojo .
un camino /ue debe ser reparado, sekvenda ek)emplo . ejemplo /ue debe seguirse"
ED, aIn, 3asta, mismo$ e sur la suno trovi&as makuloj . 3asta en el sol se encuentran manc3as" 7i
estis tiel okupita, ke mi e ne man&is . 1o estaba tan ocupado /ue ni si/uiera com=" ( ne . ni aIn, ni
si/uiera" ( in#ano #aras tion . 3asta un niYo lo 3ace"
K.<. Abre7iatura de kaj similaj ^ 1 similares"
Jasnask/ta es reciVn nacido, reciVn dado a luS" *aski en Esperanto es 7erbo transiti7o, signi#ica dar
a luS" Nacer es naski&i" La ovino naskis ovidon . la 7aca tu7o un ternero" 7i naski&is en 6meriko .
1o nac= en AmVrica"
Fa/matandra es tormenta elVctrica, aun/ue tambiVn se emplea como interjecci0n$ rra1os8
F. Traducci0n$ Traduce al castellano el tema 2Q"
Llegados a la ciudad del congreso esperantista, llamamos por telV#ono a un #amiliar para
comentarle el 7iaje 1 c0mo estamos"
Pedimos un ca#V en una ca#eter=a 1 el camarero ol7ida el aSIcar o la cuc3ara"
Un conocido se interesa por Esperanto, 1 le debemos recomendar algIn curso de aprendiSaje 1
libros de lectura"
Eardatan a#on e lupo timas.
( vulpo plej ru)a #ine estas kaptata.
F52
LECCI?N C-@=LE@ENTARIA
LA TER@INACI?N N tiene tres empleos distintos$
1. <eàla el co(ple(ento directo del +er,o transiti+o.
gi montras la retan Komplementon de transiti7a 7erbo"
=etro ,atas =aPlon.
2. <eàla el .in de un (o+i(iento"
gi montras la celon de mo7o" Iru tien. Li .alis teren.
'espuVs de preposici0n /ue indica mo7imientoJal, bisL no
ir n"
. Ree(plaRa una preposici%n.
gi anstataaas prepoSicion" Li la,oris du )orojn 3^ du( du )orojn4. =etro al+enis LaPdon
3^ je LaPdo4. La do(o estas 5 (etroj larGa 3^ je 5 (etroj larGa4.
Siempre /ue la claridad no se 7ea a#ectada,
podr reemplaSarse una preposici0n por la n
#inal" 'espuVs de preposici0n no 7a
acusati7o"
En estos ejemplos estn empleados los tres o#icios de la terminaci0n n$
=etro iris en la Ea(,ronC (al.er(is la .enestron &aj &+in (inutojn li rigardis.
=etro Letis la Ntonon &ontraP la pordon &aj (alpro&si(iGis &el&ajn (etrojn.
EL ARTaC0L-. El objeto del art=culo es aclarar el sentido de la oraci0n, impidiendo /ue se
con#unda la cosa a /ue nos re#erimos con otra semejante" Por lo tanto, podemos dejar de usar esta
palabra cuando no aclara una idea" Ser pues correcto decir$ Leono estas ,esto. RoRo estas .loro.
La&to estas pli nutra ol +ino.
En espaYol decimos ]7i7e en el PerI], ]7i7e en )3ile][ en Esperanto$ Li loGas en =eruoC li loGas en
Dilo. No se usar pues, el art=culo delante de nombre propio . /ue no necesita determinaci0n"
)uando un nombre propio 7a precedido de un t=tulo, como sinjoroC do&toroC generalo. No lle7a
art=culo$ =ro.esoro @art2neR estas (alsana. D7ro Qa(en)o. estis &uracisto.
CI. En Esperanto, como en inglVs, no e!iste prcticamente el tuteo" No obstante, si se siente la
absoluta necesidad de esta #orma =ntima, se puede emplear el pronombre ci$ tI$ @i cin a(as . :o te
amo"
F53
=R-N-@ARE RE$LE]IV-. Al emplear el re#le!i7o sia, recuerde /ue$
a" el adjeti7o sia nunca 7a delante del sujeto$
b" sia precede al objeto JcomplementoL pose=do por el sujeto$
,uan JsujetoL juega con su perro Jperteneciente al sujetoL" Jo)ano ludas &un sia )undo. ,uan
JsujetoL 1 su perro JsujetoL juegan" Jo)ano &aj lia )undo ludas.
)omprense los siguientes ejemplos$
La sinjoro ordonis al sia ser+isto +esti lin . El seYor orden0 a su sir7iente 7estirlo J/ue lo 7istieraL"
La sinjoro ordonis al sia ser+isto +esti sin . El seYor orden0 a su sir7iente 7estirse J/ue se 7istieraL"
En Esperanto, como en castellano, las palabras iuC tiuC EiuC &iuC neniu . alguien, ese, /uien, etc".
pertenecen gramaticalmente a la tercera persona, aun/ue se re#ieran a la primera o segunda$ Diu el ni
rice+os sian porcion . cada uno de nosotros recibir su porci0n" Neniu el +i e+itos sian sorton .
ninguno de 7osotros e7itar su suerte Jdestino4. Tiu el +iC &iu opinias sin &apa,la . a/uel de 7osotros
/ue se considere capaS"
El sujeto no puede ser e!pl=cito$
Esti en sia ele(ento . estar en su elemento" Ti(i sian propran o(,ron . temer su propia sombra"
-RACI?N DIRECTA. Si alguien nos dijo a1er ]1o irV maYana] 1 nosotros lo repetimos,
podremos escoger entre la #orma directa$ ]Vl me dijo$ 1o irV maYana], 1 la #orma indirecta$ ]Vl dijo /ue
ir=a maYana]" Ejemplos de la #orma directa e indirecta enn Esperanto$
;l dijo$ ]irV maYana]" Li diris* _@i iros (orgaP_.
;l dijo /ue ir=a maYana" Li diris &e li iros (orgaP.
;l dijo$ ]1o so1 brasileYo]" Li diris* _(i estas ,raRilano_.
;l dijo /ue Vl era brasileYo" Li diris &e li estas ,raRilano.
70J- da la idea general de continente, de recipiente" 'e a3= las #ormas supujo J/ue contiene sopaL,
po(ujo J/ue contiene manSanasL, Italujo J/ue contiene italianosL" Por consiguiente la palabra &a.ujo
podr=a signi#icar$ caja para ca#V, ca#etera, planta de ca#V o pa=s del ca#V" Pero, recordemos /ue en todos
los idiomas las palabras reciben su signi#icado e!acto por el conte!to" No obstante eso, podremos
siempre en Esperanto contar con recursos para construir la palabra precisa /ue nos 3aga #alta" As=
tendremos$ &a.s&atolo . caja para ca#V" Ka.&ruEo . 7asija para ca#V, ca#etera, &a.ar,o . rbol de ca#V,
ca#etero, 1 &a.lando . pa=s del ca#V"
L-< N-@ARE< DE L-< =Aa<E< del antiguo continente se #orman agregando el su#ijo uj o la
palabra lando al nombre del pueblo /ue le dio origen$ /er(anoC /er(anujo JC pa=s de los
germanosL$ DanoC Danujo JC pa=s de los danesesL"
En el nue7o continente, por el contrario, el 3abitante recibe el nombre del pa=s /ue lo 3abita$ =eruoC
peruanob AraRiloC ,raRilano.
F5T
Pero tambiVn encontraremos en nuestras lecturas, la terminaci0n io para #ormar nombres de pa=ses$
ItalioC $rancioC Rusio. @e&si&anoj loGas en @e&si&o. $rancoj loGas en $rancujoC $ranclando aP
$rancio.
ADJETIV- ATRIA0TIV-. )ompare estas dos #rases$ ],uan encontr0 a su bella no7ia] 1 ],uan
encontr0 bella a su no7ia]" En el primer caso, la cualidad ]bella] es permanente en la no7ia, 1 lo es
para todo el mundo[ en el segundo, ,uan encuentra /ue su no7ia es bella, le atribu1e esa cualidad,
aun/ue /uiS no la posea" El Esperanto distingue la cualidad permanente Jep=tetoL de la circunstancial
JatributoL de este modo$
Jo)ano tro+is sian ,elan .ianEinon.
Jo)ano tro+is sian .ianEinon ,ela.
Note /ue en el segundo caso, ,ela 7a sin .n #inal"
@i +idis la .er(itan pordon . Mi la puerta cerrada Jno la abiertaL"
@i +idis la pordon .er(ita . Mi J/ueL la puerta JestabaL cerrada"
Uue tambiVn puede decirse$ @i +idis &e la pordo estis .er(ita.
:0E" )uando ]/ue] puede reemplaSarse por el, la, lo, los, las cuales Jpronombre relati7oL se
traduce por &iuC &iuj, segIn los casos"
Los libros /ue Jlos cualesL 7es sobre la mesa son del seYor /ue Jel cualL est de piV"
La li,rojC &iujn +i +idas sur la ta,lo estas de la sinjoroC &iu staras.
RecuVrdese, adems, /ue ]/ue], cuando es pronombre relati7o 7a detrs del nombre /ue reemplaSa,
en tanto /ue ]/ue] conjunci0n sigue generalmente al 7erbo"
@i +idasC &e la li,rojC &iujn +i aEetis estas interesaj.
Meo /ue los libros /ue Jlos cualesL usted compr0 son interesantes"
)uando ]/ue] reemplaSa a ]/uV cosa] se pone &io"
%UuV JcosaL 3aces( . Kion +i .aras>
%'e /uV JcosaL se trata( . =ri &io te(as>
Si ]/ue] signi#ica cun, cunto, en #rases admirati7as, se traduce por &ia"
rUuV JcuntoL calor8 . Kia +ar(o\
rUuV JcunL 3ermoso d=a8 . Kia ,ela tago\
El ]/ue] de ms /ue, menos /ue, es ol* pli olC (alpli ol"
: en los dems casos Jconjunci0nL, ]/ue] se traduce por &e$
@i deRirasC &e +i lernu . 'eseo /ue aprendas"
@i &redasC &e li +enos . )reo /ue Vl 7endr"
-ni dirasC &e... . Se dice /ue"""
@i la,oras por &e li ripoRu . Trabajo para /ue Vl repose"
F55
=ARTICI=I- ADVERAI-. ]Mi a Pedro caminando por la calle] puede signi#icar$ ]1o, caminando
por la calle, 7i a Pedro], o bien ]1o 7i a Pedro /ue caminaba por la calle]"
En Esperanto diremos en el primer caso$ @arNante sur la strato (i +idis =etron 1, en el segundo*
@i +idis =etron (arNanta sur la strato" En el primer caso empleamos el participio ad7erbial por/ue
deseamos indicar c0mo el sujeto 3ace algo J%c0mo( . caminando C cuando el sujeto caminabaL"
Se usa, pues, el participio ad7erbial Jacti7o o pasi7o 1 en cual/uiera de los 3 tiemposL cuando Vste
se re#iere al sujeto de la proposici0n, en los dems casos, conser7ar su #orma adjeti7a"
DE es la preposici0n ms usada en Esperanto 1 en espaYol" 'amos a/u= algunos ejemplos en /ue su
uso di#iere en las dos lenguas" En Esperanto el uso de de es ms preciso /ue en espaYol$
Una taSa de tV Tasa da tea
Una taSa de porcelana Tasa e/ parce/ana
Una taSa de 9ar=a Tasa de Mar/a
Una mesa 3ec3a de pino Tab/a far/ta e/ p/na
Una mesa 3ec3a por ,uan Tab/a far/ta de Jahana
El primero de todos La anaa e/ /aj
%de /uV se trata( Pr/ k/a temas?
Se trata de lo siguiente Temas pr/ /a jena
)ubrir de #lores Karr/ per f/araj
Estatua de bronce Branza stataa
A partir de maYana Ekde marga
La ciudad de Rosario Urba Rasar/a
9/uina de 7apor Vaparma/na
En#ermedad del coraS0n Karma/sana
Pasar de largo Preterpas/
'ejar de lado F/anken/as/
'e parte m=a Je m/a f/anka, m/af/anke
Acaba de partir L/ jas far/r/s
TENER se traduce teni, pero s0lo en el sentido de asir"
@i tenas li,ron en la (ano . :o tengo JasgoL un libro en la mano"
@i )a+as (ultajn li,rojn . :o tengo JposeoL muc3os libros"
: en castellano ]tenemos] /ue ir, /ue 3acer Jdebemos ir, 3acer, etc"L
9i de7as iri, #ari Ktp"
Tengo algo /ue 3acer M/ haras /an par far/
No tengo nada M/ haras nen/an
Tengo 3ambre M/ estas ma/sata, m/ ma/satas
F5G
8ACER" Este 7erbo en castellano se usa para ]3acer] de todo$
-ace calor Estas rarme
-ace largo rato Anta /anga tempa
-ace muc3o Anta /ange
-acerse el dormido Sajn/g/ est/ darmanta
-acerse de dinero Gajn/, ak/r/ manan
Se 3ace de d=a Tag/gas
Se 3ace tarde Ma/fra/gas
Se 3iSo pedaSos D/sramp/g/s
Esto 3ace bien T/a bane ef/kas
=-R 7 =R-. Estas dos preposiciones no deben con#undirse" =or indica #inalidad$ oni ne de+as +i+i
por (anGiC sed (anGi por +i+i. . No se debe 7i7ir para comer, sino comer para 7i7ir" =ro indica
causa, moti7o de una acci0n$ =ro tiu +undo li (ortis . por Ja causa deL esa 3erida muri0" )ompare$
Li +enis por tio . el 7ino para eso" =ri tio li +enis . por eso 7ino"
$-RN-" )uando /ueramos precisar a /uV clase de 3orno u 3ornillo nos re#erimos, diremos$
,a&.orno Jde 3ornearL, &uir.orno Jde cocinaL, )ejt.orno o )ejtilo Jestu#aL, alt.orno Jalto 3ornoL, etc"
=R-N0NCIACI?N. El /ue mejor 3abla esperanto es a/uel cu1o acento no permite adi7inar cual
es su lengua materna"
El esperanto tiene 2R #onemas 1 el espaYol 2T" Las 7ocales del esperanto no causan problemas de
pronunciaci0n, pero algunas consonantes, /ue no e!isten como #onemas en el espaYol, son 7erdaderos
/uebraderos de cabeSa para los lernantoj.
$one(as sordos U sonoros. Un #onema es sonoro cuando las cuerdas 7ocales 7ibran en la garganta,
1 sordo cuando no 7ibran" Se pueden distinguir #acilmente los #onemas sordos 1 los sonoros
presionando sua7emente sobre la laringe con uno o 7arios dedos mientras se pronuncian" Solo los
#onemas sonoros 3acen /ue 7ibren las cuerdas, 1 esa 7ibraci0n se nota claramente con los dedos
cuando se pronuncian, por ejemplo, las 7ocales a, e, i, o, u" En el caso de las consonantes es mu1
importante no pronunciar a la 7eS una 7ocal de apo1o, 1a /ue siendo las 7ocales sonoras, notar=amos
7ibraci0n de las cuerdas 7ocales sea la consonante sonora o sorda" No se debe decir ]e#e], sino ]#][ no
]Ka], sino ]K][ no ]do], sino ]d]" Las consonantes sordas del espaYol son p, t, K, c3, S, s, j, #[ las del
esperanto son p, t, K, `, s, u, #, c, 3, d" Las consonantes sonoras del espaYol son b, d, g, 1, l, ll, m, n, Y,
r, rr, 1 las del esperanto son b, d, g, b, S, 7, m, l, m, n, r"
Algunas parejas de #onemas se di#erencian solo por la 7ibraci0n, o no, de las cuerdas 7ocales,
siendo idVntica la colocaci0n de los 0rganos de articulaci0n Jlengua, dientes, labios, paladarL" Los
#onemas sonoros se pronuncian 3aciendo 7ibrar las cuerdas 7ocales, 1 los sordos sin 7ibraci0n" Las
parejas de #onemas de este tipo son en espaYol Jsonoro.sordoL$ b.p, d.t, g.K, 1 en esperanto Jsonoro.
sordoL$ b.p, d.t, g.K, b.`, S.s, 7.#, m.d"
F es un #onema sonoro 1 se pronuncia colocando los 0rganos de articulaci0n como para pronunciar
la castellana )- J_ en esperantoL, pero se 3aciendo 7ibrar las cuerdas 7ocales"
K se pronuncia como en #rancVs la , en journal o la : antes de 7ocal en el espaYol de &uenos Aires"
F5W
M es un #onema sordo 1 se pronuncia como la inglesa S- en ship, o la )- en el espaYol de
andaluc=a J]mushasho]L"
8 se pronuncia como en inglVs la - de house o la , en Andaluc=a en ajar o en tejer"
V es un #onema sonoro /ue se pronuncia como la #rancesa M de vie" )ontrariamente a lo /ue ocurre
en espaYol, en esperanto M 1 & son totalmente di#erentes" Los 0rganos de articulaci0n se colocan como
para pronunciar ?, pero se 3acen 7ibrar las cuerdas 7ocales"
Q es un #onema sonoro 1 se pronuncia como la inglesa < en )ero" Los 0rganos de articulaci0n se
colocan como para pronunciar la S del espaYol del sur de EspaYa en Se7illa, pero se 3acen 7ibrar las
cuerdas 7ocales"
< este #onema sordo se debe pronunciar en esperanto no como se pronuncia en el norte 1 centro de
la pen=nsula ibVrica sino como se pronuncia en algunas partes de Andaluc=a JSe7illaL 1 en la ma1or
parte de -ispanoamVrica Jsolo PerI es e!cepci0nL" En esperanto es mejor la S pronunciada con la
parte posterior de la lengua /ue con la punta, /ue podr=a 3acer /ue 3ablantes de otras lenguas
con#undiesen la S con la c"
$one(as .ricati+os U oclusi+os. Un #onema es #ricati7o cuando el camino /ue #orman los 0rganos
de articulaci0n no se cierra totalmente sino /ue permite /ue el aire salga roSando" Un #onema es
oclusi7o cuando el mismo camino se cierra totalmente" En todas las lenguas de la pen=nsula ibVrica &,
' 1 + son oclusi7as en posici0n inicial, pero #ricati7as en posici0n inter7oclica" & es un #onema
oclusi7o en ]bata], pero #ricati7o en ]la bata] 1a /ue los labios no se llegan a cerrar totalmente" Lo
mismo se puede decir para ' en ]data] 4 ]la data] 1 para + en ]gata] 4 ]la gata] respecto de la punta de
la lengua 1 de su parte posterior"
En esperanto &, ' 1 + siempre son oclusi7as, incluso entre 7ocales, como en la ma1or=a de las
lenguas romances J#rancVs, italiano, rumanoL" Solo las lenguas ibVricas son e!cepci0n" Una pe/ueYa
a1uda para una buena pronunciaci0n es /ue en 7eS de decir una #rase sin pausas, por ejemplo, ]la du
gigantaj beboj dubigis la gepatrojn] .donde todas las &, ' 1 + son #ricati7as segIn la pronunciaci0n
normal espaYola. es pre#erible 3acer pe/ueYas pausas antes de esos tres sonidos$ ]la.du.gi.gantaj.be.
boj.du.bi.gis la.gepatrojn] 1 automaticamente se pronunciarn como oclusi7as"
En esperanto siempre se debe 3acer una pronunciaci0n alejada de err0neas in#luencias de la lengua
materna[ ]kuomo] en 7eS de 3omo, ]kdja.man.to] Jtres s=labasL en 7eS de di.a.man.to Jcuatro s=labasL,
]kbulpo] en 7eS de 7ulpo" Estrictamente 3ablando, esos errores de pronunciaci0n en esperanto son
e/ui7alentes a los 7ulgarismos del espaYol" Es aceptable un sua7e acento 3ispano o de otra lengua
gracias a la claridad de la lengua internacional, pero un #uerte acento ser sin duda desagradable para
el o=do del /ue te escuc3a"
La mejor, 1 ms elegante pronunciaci0n del esperanto es la internacional"
AL/0NA< E]=RE<I-NE<
Lo ms pronto posible JtiempoL K/e/ eb/e p/ej ba/da
Lo ms pronto posible J7elocidadL K/e/ eb/e p/ej rap/de
Ni 1o, ni Vl Nek m/, nek //
-asta la 7ista G/s rer/da!
rUuV le 7a1a bien8 Jde saludL Farta bane
El cree en 'ios L/ kredas je (a/, pr/) D/a
F5R
+racias a 'ios Dank a/ D/a (Danke a/ D/a)
'e tanto en tanto De tempa a/ tempa
Poco a poco Iam past /am
Por otra parte, por otro lado A//f/anke
-a1 /ue Jse debeL comer para 7i7ir On/ deras mang/ par r/r/
)ada 7eS ms P// kaj p//
Parece incre=ble Sajnas nekredeb/a
9s 7ale JmejorL (estas) P// bane
Es pre#erible (estas) Prefere
9uc3as gracias, le agradeSco muc3o M/ tre dankas
No 3a1 de /uV Ne dank/nde
9s 7ale algo /ue nada P// bane /a a/ nen/a
Es pre#erible una 7eS /ue nunca Prefere /am a/ nen/am
AAREVIAT0RA< @c< 0<0ALE<
br., banra/a tenga a bien, por #a7or
d-ra, daktara doctor
E-a, Esp-a, Esperanta Esperanto
Ekz., ekzemp/e por ejemplo
f-/na, fra//na seYorita
k.c., kaj cetere 1 adems
k-da, kamarada camarada JmasculinoL
k-d/na, kamarad/na camarada J#emeninoL
k.s., kaj s/m//aj 1 semejantes
k.t.p., kaj t/e/ p/a etcVtera
N.B., nata bane nota bene, ten cuidado
n.ra, namera nImero
p.d., past data postdata
praf., prafesara pro#esor
s-na, sam/deana ]samideano]
s-ra, s/njara seYor
s-/na, s/njar/na seYora
t.e., t/a estas es decir, esto es
U.E.A., Un/rersa/a Espeanta-Asac/a Asociacion Uni7ersal de Esperanto
Estas abre7iaturas suelen escribirse tambiVn sin puntos o gui0n, por ejemplo$ &7t7p" o &tp Jse lee$
Ko.to.poL"
F5H
FGQ
LE/AK-J
=RI LA 8I<T-RI- DE E<=ERANT-
En la jaro FRRW aperis en Marso7io la ]Unua libro de ling7o internacia de '.ro Esperanto]
JPseadonimo de la aatoro$ 'ro Ludo7iKo <amen3o#L" NasKibinte en FR5H en &ielostoK, Kie lobas Kaj
intermalpacas K7ar malsamling7aj popoloj, <amen3o# jam de sia juneco Komencis studi Kaj labori pri
internacia ling7o" P7anKam li #aribis pro#esie oKulisto, lia è#a celo en la 7i7o estis, ìam 3elpi al
interKompreno de ìuj nacioj per 3elpa Komuna ling7o neatrala"
Antaa la publiKa apero de Esperanto, <amen3o# dum multaj jaroj Kutimibis pensi Kaj 7erKi reKte en
la no7a ling7o" Tial bi jam 3a7is Komencon de originala literaturo, Kiam bi aperis" Post FRRW la ling7on
lernis Kaj uSis ìam pli granda nombro de ìulandaj adeptoj, Kiuj per sia proSa aa poeSia 7erKado iom
post iom pliriìgis la ling7on Kaj Kreis tradicion en nia stilo"
'e FHQ5 oKaSas ìujare tutmondaj Kongresoj de esperantistoj, Kaj en tiuj grandaj internaciaj
Kun7enoj mintribis pli Kaj pli rimarKinda unueco en la prononcado de la ling7o, Kaj anKaa Kreibis
tradicio en la parola stilo" Pro tio Kaj anKaa pro la #aKto, Ke la plej granda parto de la Esperanta 7ortaro
estis alportata de la 7i7o iom post iom Kaj aldonata al la unua tre mal7asta 7ortareto uSita de 'ro
Samen3o# en la Komenco, oni benerale Konstatas, Ke Esperanto #aribas 7i7anta ling7o"
gian tujan praKtiKan utilon pru7as la grandaj ser7oj de la Uni7ersala Esperanto.Asocio JUEAL, Kiu
3a7as delegitojn en la plej multaj urboj de la mondo Kaj ebligas #acilan intenacian in#ormadon,
anoncadon aa 7ojabadon per Esperanto" La jarlibroj de UEA entenas liston de tiuj delegitoj Kaj utilajn
in#ormojn pri la praKtiKa uSo de Esperanto" 'anKv al tio, miloj da turistoj aa Komercistoj nur uSante
Esperanton, po7is 7ojabadi, junuloj tro7is oKupon #remlande, junulinoj sendanbere tra7ojabis grandajn
urbojn" *nternaciaj societoj #ondibis por tutmondaj idealaj aa pro#esiaj celoj" PelKaj miloj da libroj
estas presitaj en Esperanto, traduKitaj el ìuj naciaj literaturoj aa originale 7erKitaj de esperantistaj
aatoroj" EKSistas multaj Esperanto.gaSetoj, re7uoj aa murnaloj en plej di7ersaj loKoj Kaj Kun plej
di7ersaj celoj"
En la tre 7i7a internacia 7i7ado Kreita de Esperanto, gra7an rolon 3a7as la interna ideo de
Esperantismo, Kiun per di7ersaj 7erKoj esprimas la originala Esperanto.literaturo Kaj interalie la
o#iciala Kongresa 3imno de la esperantistoj ]La Espero], 7erKita de 'ro <amen3o#"
'ro Edmond Pri7at
Jel Pursa LernolibroL
FGF
LA E<=ER- 3LA E<=ERANQA4
8i(no Esperantista
En /a mandan ren/s nara senta,
tra /a manda /ras farta raka;
per f/ag//aj de fac//a renta
nan de /aka f/aga g/ a/ /aka.
Ne a/ g/ara sangan sa/fanta
G/ /a haman t/ras fam///an:
A/ /a mand eterne m///tanta
G/ pramesas sanktan harman/an.
Sab /a sankta s/gna de / espera
Ka/ekt/gas pacaj bata/antaj,
Kaj rap/de kreskas /a afera
Per /abara de /a esperantaj.
Farte staras maraj de m//jaraj
Inter /a papa/aj d/r/d/taj;
Sed d/ssa/tas /a abst/naj baraj,
Per /a sankta ama d/sbat/taj.
Sar netra/a //ngra fandamenta,
Kamprenante ana /a a//an,
La papa/aj faras en kansenta
ana grandan randan fam///an.
N/a d///genta ka/egara
en /abara paca ne /ac/gas,
g/s /a be/a sanga de / hamara
par eterna ben efekt/r/gas.
Al mundo 3a llegado un nue7o sentimiento,
Recorre el mundo una #uerte llamada[
En alas de un 7iento ligero
A3ora dejenla 7olar de un lugar a otro"
No a la espada sedienta de sangre
Esta llama a la #amilia 3umana$
Al mundo /ue eternamente luc3a
Le promete una santa armon=a"
&ajo el sagrado signo de la esperanSa
Se reInen los combatientes de la paS,
: pronto a7anSa la obra
Por el trabajo de los esperanSados"
?uertes se le7antan los muros milenarios
Entre los pueblos di7ididos[
Pero saltarn en pedaSos las obstinadas barreras,
Uue por el sagrado amor sern derrumbadas"
Sobre un #undamento lingZ=stico neutral,
)omprendiVndose los unos a los otros,
Los pueblos 3arn de comIn acuerdo
Una sola gran #amilia"
Nuestros laboriosos camaradas
En la tarea de la paS no des#allecern,
-asta /ue el bello sueYo de la 3umanidad
Para bendici0n eterna se realice"
L. L. Qa(en)o.
A=?<TR-$- 3 d 4. En Esperanto el ap0stro#o indica la elisi0n de una letra" Esta elisi0n s0lo se
usar en poes=a o, mu1 e!cepcionalmente, en prosa"
Puede suprimirse la eaf #inal del art=culo despuVs de preposici0n terminada en 7ocal, o antes de
palabra /ue comience en 7ocal$ de l\espero J de la espero.
TambiVn puede suprimirse la eof #inal de un sustanti7o$ mia kor] J mia koro. La s=laba t0nica del
sustanti7o Jla /ue se pronuncia con ma1or intensidadL no 7ar=a con la elisi0n$ #lo->6*-ta i-di-L:\ J
#lo->6*-ta i-di-L:-o.
El ap0stro#o tambiVn se usa tradicionalmente en la e!presi0n$ dank] al J danke al Jgracias aL, mi ne
#alis dank] al mia astono J mi ne #alis danke al mia astono Jno ca= gracias a mi bast0nL"
FG2
K-RE<=-NDAD-
]Mojaboj larbigas la menson], diras la angloj, Kaj tio estas 7era" Sed bedaarinde ne ìuj po7as 7ojabi
eKsterlanden" 9almultaj po7as 7iSiti landojn, Kiujn ili deSirus Koni"
Sed la esperantistoj po7as Kon7ersacii per leteroj, Kun lobantoj de Kiu ajn lando de nia terglobo" *li
po7as #acile rice7i in#ormojn pri la plej di7ersaj temoj$ popolaj Kutimoj, #ilatelio, arto, #olKloro, sociaj
problemoj, literaturo, Komerco, industrio, scienco, agriKulturo, instruado, politiKo aa simple babili pri
ìutagaj a#eroj"
AnKaa oKaSas interdanboj$ podtmarKoj, re7uoj, libroj, muSiKamoj, semoj, #otoj, K"t"p", K"s" iras de
samideano al samideano"
]Tre interese] 7i eble diros, ]sed Kiel mi po7os 3a7i tiujn adresojn(]
Nu, tio estas #acila . por esperantisto" En ìuj esperantaj gaSetoj aperas anoncoj pri Korespondado
Kaj interdanbo" Se 7i ne tro7us peton pri Korespondado Kon7ena al 7i, 7i mem po7as publiKigi
anonceton Kontraa modesta pago"
En la Komenco 7i po7as sKribi ne leterojn, sed podtKartojn, ilustritajn, interesajn podtKartojn"
@-DELA LETER-
9i 7idis 7ian anoncon en La PraKtiKo Kaj rapidas respondi 7ian peton pri Korespondado" 9i anKaa
studas medicinon, Kaj tre datus interdanbi .a&ajn re7uojn Kun 7i" AnKaa interesas min popolaj dancoj"
_i tiu podtKarto montras la argentinan popolan dancon ]<amba]"
9i estas 2Q.jara Kaj lobas Kun mia #amilio en la urbo"
Atendante 7ian baldaaan respondon, sincere salutas 7in"
9ia adreso$
Ludo7iKo AmiKeco
Strato Merda Stelo F
F23T5 UR&O . LAN'O
Leterojn oni Komencas per di7ersaj salutoj$ Estimata sinjoro, datata #raalino Jsamideano, KolegoL,
Kara Kamarado"
Por #ini leteron oni uSas Kutimajn esprimojn$ Mia" RespeKte 7ia" Sincere 7ia" Mia amiKo" Pun Kora
saluto" Tre Kore 7ia" 9i JKore, sincere, samideane, amiKeL salutas 7in"
Pro#itu la esperantan Korespondadon, sed memoru KelKajn Konsilojn$ SKribu Klare" _e#e sKribu tre
Klare 7ian nomon Kaj adreson" SKribu anKaa Klare Kaj Sorge la adreson de 7ia Korespondanto sur la
Ko7erto" Respondu aKurate"
Porespondu Kaj 7i 7idos, Ke anKaa la esperanta Korespondado ]larbigas la menson] Kaj Kreas
amiKecon"
FG3
=-EQI-J
8-C @IA K-Re
-o, mia Kors, ne batu maltranK7ile,
El mia brusto nun ne saltu #or8
,am teni min ne po7as mi #acile,
-o mia Kors8

-o, mia Kors8 Post longa laborado
_u mi ne 7enKos en decida 3ors(
Su#iè8 TranK7ilibu de ls batado,
-o, mia Kors8
Ludo+i&o Qa(en)o.
D0 =-E@ET-J DE 8EINE
@ilde pasas tra la &ore
9ilde pasas tra la Kors
'olà 3armonio[
En printempo sonu #or
Eta melodio
Al #loranta idilis
?lugu 7i sonore[
Se renKontos roSon 7i,
gin salutu Kore8
Kie estas la plej &ara>
Pie estas la plej Kara(
Piun mi priKantas rime,
Piam soràj, ardaj #lamoj
Alten le7is min senlime(
Estingibis tiuj #lamoj,
9al7armibis jam la Koro,
Tiu ì 7ersams entenas
Amo.cindron je memoro"
Tradu&is* $. =illat
FGT
AI-/RA$I- DE QA@EN8-$
-r2genes
LSaro Ludo7ico <amen3o# JLud>iK LejSer <amen3o#L proced=a de
una #amilia jud=a, segIn se dice e!pulsada de EspaYa en FTH2, /ue
emigr0 a principios del siglo w*w de &a7iera Jposiblemente de la ciudad
Sam3o#L a T1Kocin JPolonia rusaL 1 ms tarde a &ial1stoK, donde naci0
el F5 de diciembre de FR5H 1 recibi0 el nombre 3ebreo de ElvaSar,
transcrito en los documentos rusos como LSaro[ siguiendo la
costumbre, se le dio tambiVn un segundo nombre cristiano con la misma
inicial, Luis" El muc3ac3o #ue a la escuela de &ial1stoK entre FRGH 1
FRW3, 1 desde diciembre de FRW3 3asta julio de FRWH al ]*nstituto
Alemn] de Marso7ia" 'espuVs de dos aYos de estudio en la ?acultad de
9edicina de 9oscI 1 cuatro en la de Marso7ia, recibi0 su t=tulo de
mVdico en la especialidad de o#talmolog=a, /ue termin0 de cursar en
Miena JFRRGL"
Se cas0 en FRRW 1 3asta FRHW busc0, primero en Marso7ia, luego en otros lugares como xerson 1
+rodno, clientela su#iciente de la /ue 7i7ir" A principios de FRHR se instal0 de#initi7amente en el
barrio jud=o de Marso7ia, donde ejerci0 3asta su muerte, el FT de abril de FHFW" La pro#esi0n mVdica le
proporcion0 muc3os ms sinsabores /ue bene#icios[ debido a la pobreSa de sus clientes ten=a /ue
7isitar diariamente entre 3Q 1 TQ pacientes, a pesar de lo cual ganaba s0lo lo justo para garantiSar una
7ida modesta a su #amilia"
Los pri(eros intentos
El jo7en <amen3o# ten=a un talento especial para las lenguas[ 3ablaba tres de #orma #luida$ ruso,
polaco 1 alemn[ pod=a leer tres sin di#icultad$ lat=n, 3ebreo 1 #rancVs, por no 3ablar del judealemn,
/ue estudi0 durante dos aYos 1 sobre el /ue elabor0 una gramtica completa" 'e griego, inglVs,
italiano 1 algunas otras lenguas, ten=a s0lo conocimiento bsico" Pero siempre consider0 el ruso como
su lengua materna Js0lo en ella 1 en esperanto escribi0 poes=aL"
Este poliglotismo era s0lo el re#lejo de las condiciones en /ue 7i7=a 1 /ue no pudieron dejar de
in#luir en el pensamiento de un jo7en sensible" En &ial1stoK 7i7=an en FRHW un GG\ de jud=os, un FR\
de polacos, un R\ de rusos, un G\ de alemanes 1 un 2\ de bielorrusos" Tanto las lenguas como las
costumbres 1 las religiones eran distintas 1 los prejuicios di7id=an a las gentes" El muc3ac3o ten=a la
impresi0n de /ue el desconocimiento 1 la incomprensi0n eran el origen de las disputas ms crudas, 1
opinaba /ue una lengua comIn eliminar=a parte de las barreras 1 posibilitar=a al menos la
comunicaci0n entre los distintos pueblos" Educado segIn el principio de /ue todos los 3ombres son
3ermanos, su idealismo innato le lle70 a identi#icar su deseo de una 3umanidad arm0nicamente unida
con la idea de una lengua uni7ersal, /ue sin pertenecer a ninguna naci0n 1 por ser neutral permitir=a a
los grupos 3umanos comprenderse mejor"
Todo esto lo consider0 <amen3o# seriamente 1a en sus aYos de instituto" Siguiendo el desarrollo
natural de las ideas, pens0 primero en la reno7aci0n de una lengua muerta, el lat=n[ despuVs en una
lengua completamente aprior=stica cu1as palabras consistieran en la serie matemtica de todas las
combinaciones posibles de sonidos articulables Ja, aa, ab, ac,""", ba, ca, da, etc"L" Someti0 a la prctica
cada nue7o sistema 1, comprobando sus de#ectos, segu=a buscando tenaSmente las mejores soluciones"
FG5
Su estudio del inglVs le enseY0 /ue las ricas declinaciones 1 conjugaciones de las lenguas antiguas 1
esla7as son completamente innecesarias[ la pro#unda in7estigaci0n del ruso 1 del alemn le demostr0
en /uV medida una elecci0n apropiada de a#ijos puede rentabiliSar el lV!ico[ el polaco 1 el alemn le
descubrieron la e!istencia de un tesoro 1a disponible de palabras internacionales[ el alemn 1 el
#rancVs probaron la utilidad del art=culo de#inido, desconocido en las lenguas esla7as[ etc", etc"
'e todo lo aprendido, Vl sac0 conclusiones para su propio pro1ecto, /ue termin0 en FRWR, al /ue
llam0 ]Ling>e Uni>ersala], 1 /ue consist=a en una gramtica, un diccionario, 7arias traducciones e
incluso algunos 7ersos originales" Pero eso /ue Vl cre=a de#initi7o, result0 ser s0lo el primer escal0n
/ue deb=a conducirle al esperanto"
'e ese ]pre.esperanto] se conser7a mu1 poco$ s0lo dos estadios son algo conocidos, el del pro1ecto
estudiantil de FRWR 1 el del nue7o pro1ecto elaborado entre FRRF 1 FRR2, siendo 1a uni7ersitario en
Marso7ia" El primero muestra al jo7en lingZista atento sobre todo a la internacionalidad de las ra=ces 1
las terminaciones Jplural en .s, in#initi7o en .are, etc"L 1 a la simplicidad de la gramtica Jsin casosL"
En el segundo se constata /ue, sometiendo la lengua a sucesi7as pruebas 1 despuVs de usarla de #orma
3ablada, #ue consciente de otras necesidades como de /ue sonara bien Jrenuncia entonces al plural
terminado en .sL 1 de /ue #uera clara Jadoptando el acusati7oL[ pero #ue demasiado lejos en su a#n de
#acilitar el uso 3ablado, decidiendo, por ejemplo, 3acer monosilbicas las ra=ces ms #recuentes, lo /ue
ocasion0 muc3as carencias inaceptables /ue 3ac=an la lengua incomprensible a primera 7ista" Entre los
aYos FRR2 1 FRR5, e7identemente, comprendi0 estos e!cesos e intent0 encontrar una soluci0n de
compromiso /ue satis#iciera, al menos en parte, las e!igencias de una lengua destinada a todas las
personas 1 a todos los usos"
En el aYo FRR5, en /ue tambiVn se doctor0, #ij0 el esperanto 1a tal 1 como 3o1 se conoce, en su
diccionario 1 su gramtica"
Los dos aYos /ue transcurrieron en la bIs/ueda 7ana de un editor 3asta /ue decidi0 editar Vl mismo
su obra, el 2G de julio de FRRW, le mostraron las di#icultades /ue le aguardaban en la tarea de
di7ulgaci0n" Por eso renunci0 al tiempo imper#ecto Jterminado en .esL 1 a algunos su#ijos /ue no
parec=an absolutamente necesarios" Era consciente de la necesidad de /ue la lengua se mostrara lo ms
sencilla posible"
Naci(iento del esperanto
9ediante los cuatro #olletos /ue aparecieron respecti7amente en ruso, polaco, #rancVs 1 alemn, 1
#irmados con el pseud0nimo ]'r" Esperanto], someti0 su pro1ecto de ]lengua internacional] a la
cr=tica de los e!pertos, con la promesa de /ue, al cabo de un aYo, la per#eccionar=a con las mejoras
propuestas" En7i0 esos #olletos a multitud de re7istas, gacetas, sociedades 1 peri0dicos europeos" Puso
anuncios en peri0dicos rusos 1 polacos" Emple0, con el consentimiento de ella, la dote de su esposa
para lanSar, entre los aYos FRRR.FRRH, una serie completa de libros$ ]'ua Libro] 2Segundo Libro6[
]Aldono al la 'ua Libro] 2Suplemento del Segundo Libro6[ ]Neg!a blo7ado] 2Tormenta de nie7e6 1
]+e#ratoj] 2-ermanos6, traducidos por A" +rabo>sKi[ las traducciones del Segundo Libro 1 del
Suplemento[ ]9eSa Mortaro +ermana] 2'iccionario 9edio Alemn6[ ]Plena Mortaro Rusa]
2'iccionario )ompleto Ruso6[ manuales en inglVs 1 sueco[ ]Princino 9ar1] 2Princesa 9ar16,
traducido por E" 7on Oa3l[ ]Adresaro] 2'irectorio6[ 1 proporcion0 el dinero necesario para editar las
obras di7ulgati7as de L" Einstein 1 -" P3illips" A #inales de FRRH, debido, sobre todo, a tan grande
acti7idad editorial estaba completamente arruinado" A partir de ese momento, aun/ue sigui0 siendo
3asta FHQ5 el motor principal del mo7imiento, la di7ulgaci0n dependi0 materialmente de los recursos
econ0micos de los primeros seguidores"
FGG
%UuV caracter=sticas presentaba, pues, la nue7a lengua( Tres, a primera 7ista, llamaban la atenci0n
del obser7ador$ en primer lugar era, por la elecci0n de las ra=ces 1 los a#ijos, procedentes sobre todo de
las lenguas latinas 1 del alemn, 7erdaderamente internacional 1 #cil de entender para las personas
cultas[ en segundo lugar, todas las ra=ces eran in7ariables, todas las distinciones gramaticales se
e!presaban mediante elementos #onVticos separables, 1 las palabras consist=an s0lo en la combinaci0n
de esas ra=ces 1 esos elementos .as= la lengua toda, tanto su gramtica como su lV!ico, se encontraba
en el diccionario 1 pod=a entenderla alguien /ue no la 3ubiera aprendido antes[ por Iltimo, la lengua,
aun/ue consistente en elementos procedentes de lenguas nacionales, era plenamente aut0noma 1 ten=a
indi7idualidad propia"
Qa(en)o. co(o lingfista
La segunda parte de la acti7idad de <amen3o# en el campo de la lengua internacional dur0 desde
FHQ5 3asta su muerte en FHFW" ?ue posible gracias al tiempo libre /ue le proporcionaron los 1a
crecientes bene#icios de sus publicaciones 1 sobre todo los ingresos por sus contribuciones a ]La
Re7uo] JLa Re7istaL creada por la #irma -ac3ette gracias a la inter7enci0n de )" &ourlet" Esta
acti7idad se mani#est0 de tres maneras$ trabajos de lingZ=stica, traducciones 1 ensa1os ideol0gicos"
En los trabajos de lingZ=stica 3a1 /ue destacar la prudencia 1 tolerancia del autor" <amen3o#
proporcion0 al comienSo s0lo lo m=nimo, una gramtica de FG reglas 1 un pe/ueYo diccionario con
HFW ra=ces, dejando todo lo dems a la paulatina e7oluci0n de la lengua" E7it0 siempre aYadir a ese
primiti7o #undamento nue7as imposiciones, tem=a todas las precisiones /ue pudieran con7ertirse en
ataduras" )asi en cada pgina de ]Ling7aj Respondoj] 2Respuestas sobre la lengua6 Jrecogidas en un
libro en FHF2L, se encuentra la misma actitud$ ]S0lo el uso poco a poco ir elaborando las reglas
de#initi7as""" AIn no 3a llegado el momento de ser e!cesi7amente minuciosos""" No debemos
a#anarnos en /ue nuestra lengua sea demasiado precisa, por/ue s0lo conseguir=amos inmo7iliSarnos a
nosotros mismos""" En esas ocasiones, en las /ue algo de libertad no nos aporta ningIn perjuicio, %por
/uV debemos sin necesidad encadenarnos("""] etc", etc"
Pero esa tolerancia, cu1o objeti7o era permitir /ue la e7oluci0n del esperanto #uera realmente una
tarea colecti7a, #ue posible s0lo por/ue las bases de la lengua estaban #irmemente asentadas ante
cual/uier cambio" Esto lo consigui0 3aciendo /ue no pudieran modi#icarse las tres obras ]Plena
+ramatiKo] 2+ramtica )ompleta6, ]EKSercaro] 2Ejercicios6 1 ]Uni7ersala Mortaro] 2'iccionario
Uni7ersal6, /ue recopil0 en FHQ5 bajo el t=tulo de ]?undamento de Esperanto]" Para /ue cual/uier
lengua pueda crecer de #orma regular 1 desarrollarse, es necesario /ue posea la inercia interna
su#iciente para /ue los elementos de esa lengua dispongan de la in7ariabilidad 1 la estabilidad
oportunas, condiciones imprescindibles para /ue la comprensi0n entre 3ablantes sea posible" En las
lenguas nacionales, esa inercia la proporciona una tradici0n de siglos[ en esperanto, en /ue esa
tradici0n no e!ist=a, <amen3o# la sustitu10 por el ?undamento 1 su imposibilidad de modi#icaci0n" Ese
tabI lingZ=stico es, despuVs de la creaci0n misma del esperanto, la idea ms genial de su autor"
Asegur0 a la lengua la posibilidad de e7olucionar sin riesgo, de #orma /ue en la ]Antologio Jde la
originalaj esperantaj poemojL FRRW.FH5W] 2Antolog=a Jde poemas originales en esperantoL FRRW.FH5W6,
el lector no encuentra ninguna di#icultad debida a la Vpoca en /ue cada pieSa #ue escrita"
Qa(en)o. co(o traductor
Las traducciones representan la parte ms amplia e importante de la obra de <amen3o#" Su primera
traducci0n J]La &atalo de lvMi7o] 2&attle o# li#e6, de 'icKensL no tu7o muc3a in#luencia por/ue no
apareci0 en #orma de libro 3asta FHFF, aun/ue se 3ab=a publicado por entregas en FRHF" Sin embargo
la segunda, J]-amleto] 2-amlet6, de S3aKespeareL, editada en FHRT 1 reeditada en FHQ2 en Par=s,
ejerci0 una in#luencia incomparable 1 su e#ecto en la di#usi0n de la lengua #ue ma1or /ue cual/uier
FGW
dis/uisici0n te0rica" En respuesta a las cr=ticas de los re#ormistas, prob0 brillantemente la idoneidad
del esperanto incluso para tareas literarias" Reinici0 esta #ecunda labor despuVs de la #undaci0n de ]La
Re7uo], para la /ue emprendi0 la traducci0n sistemtica de importantes obras literarias" 'e ese modo,
aparecieron de #orma consecuti7a$ ]La Re7iSoro] 2El inspector6 de +ogol JFHQWL, ]La PrediKanto] 2El
EclesiastVs6, de la &iblia JFHQWL, ]+eorgo 'andin] 2+eorge 'andin6 de 9oliyre JFHQRL, ]*#igenio en
Taarido] 2*#igenia en Turide6 de +oet3e JFHQRL, ]La Rabistoj] 2Los bandidos6 de Sc3iller JFHQRL, ]La
Psalmaro] 2Los Salmos6, de la &iblia JFHQRL, ]La Rabeno de &a3!ara3!] 2El rabino de &ajaraj6 de -"
-eine, ]La +imnaSio] 2El colegio6 de Aleijem JFHQHL, ]9arta] de E" OrSesKo JFHFFL, ]La Pro7erbaro]
2Pro7erbios6 JFHFQL, ]Eliro] 2;!odo6, ]Le7idoj] 2Le7=tico6 JFHF2L, ]Nombroj] 2NImeros6 1
]Readmono] 2'euteronomio6 JFHFTL, los cinco Iltimos de la &iblia"
A su muerte dej0 en #orma de manuscrito la traducci0n completa de los cuentos de Andersen Jtres
7olImenes aparecidos entre FH23 1 FH32L, 1 la totalidad del Antiguo Testamento Jeditado en Londres
en FH2G por la &rita &iblia Societo 2Sociedad &=blica &ritnica6L"
Es asombroso el nImero 1 la amplitud de estas traducciones, sobre todo entre los aYos FHQW 1 FHQH[
probablemente algunas de ellas 1a estu7ieran pre7iamente preparadas, pero su rapideS en el trabajo
sigue siendo e!traordinaria" Si recordamos /ue pod=a trabajar s0lo por la noc3e, despuVs de un largo 1
agotador d=a, uno se pregunta c0mo pudo e#ectuar, por ejemplo, la traducci0n en 7erso de ]*#igenio en
Taarido] en cuatro meses Jde marSo a junio de FHQRL" E7identemente, esa rapideS no estaba e!enta de
de#ectos, pero ten=a tambiVn sus 7entajas$ las traducciones conser7aban un estilo 7i7o 1 #luido, sin
ninguna rigideS de gabinete" : de especial interVs es su 7alor para la e7oluci0n de la lengua"
'emostraron e#ecti7amente a todos sus detractores /ue ]el esperanto puede ser7ir como lengua para la
libre e!presi0n de todas las geniales obras de la literatura uni7ersal], contribu1eron al enri/uecimiento
del lV!ico por la necesidad de interpretar los, en ocasiones, sutiles matices de las obras maestras[
a1udaron a la depuraci0n del estilo, #orSando a ]obligatoriamente buscar la manera de traducir
a/uellas e!presiones /ue ine7itablemente cada lengua posee][ 3icieron progresar al esperanto 3acia
una ]creciente elasticidad] 1 #le!ibilidad, recordando siempre a los escritores /ue ]nuestra lengua debe
ser7ir no s0lo para documentos 1 contratos, sino tambiVn para la 7ida][ #inalmente estabiliSaron 1
#ijaron los modismos 1 locuciones, presentando una enorme cantidad de palabras compuestas,
met#oras 1 pro7erbios, tesoro comIn de giros lingZ=sticos disponibles, /ue los le!ic0logos
recopilaron en sus diccionarios 1 los escritores utiliSaron para aumentar la unidad 1 la co3erencia de la
lengua" No se e!agera el papel desempeYado por las traducciones de <amen3o# diciendo /ue, sin ellas,
el esperanto no e!istir=a realmente$ ser=a un plido #antasma te0rico, como lo #ueron otros pro1ectos"
9ediante sus obras sobre gramtica 1 le!icogr#icas, <amen3o# constru10 el es/ueleto de la lengua[
mediante su perse7erante traducci0n, lo 7isti0 con una rica musculatura" El alma 3a1 /ue buscarla en
sus obras originales"
Ideas so,re gtica
+racias al esp=ritu emprendedor de algunos #ranceses, entre ellos 9ic3aa 1 &ourlet, se pudo por
primera 7eS en la 3istoria celebrar en &oulogne.sur.9er, en FHQ5, el primer congreso internacional de
esperanto" ?ue para <amen3o# la ocasi0n de insistir en el 7alor social 1 moral de esta ad/uisici0n
3umana" El segundo congreso internacional tu7o lugar en FHQG en +inebra, 1 all= e!pres0 su dolor por
la matanSa de jud=os /ue acababa de ensangrentar las calles de su &ial1stoK natal" El tercero se celebr0
en )ambridge en FHQW, despuVs del cual el alcalde de Londres, Sir MeSe1 Strong, lo recibi0
pIblicamente en el ]+uild3all], donde <amen3o# respondi0, mediante una notable alocuci0n, acerca
de la di#erencia entre el amor a la patria 1 el c3o7inismo" Todos los aYos ten=an lugar estos congresos
1 <amen3o# siempre e!plicaba abiertamente sus ideas sobre la tolerancia 1 los derec3os 3umanos"
FGR
En FHQH <amen3o# particip0 en el 5z congreso internacional, en &arcelona, 1 el el post.congreso en
Malencia" ?ue condecorado por el re1 Al#onso w*** con la orden de *sabel la cat0lica"
'espuVs de FHF2 decidi0 dejar cual/uier clase de lugar de 3onor en los congresos para recuperar
plenamente su libertad pri7ada" Le preocupaban los problemas Vticos de la 3umanidad 1 deseaba dejar
los aspectos puramente lingZ=sticos en manos de las organiSaciones #undadas a tal e#ecto, como la
]Academia de escritores 1 lingZistas], /ue controlaban la normal e7oluci0n de la lengua 1 daban
carcter o#icial a las palabras nue7as introducidas por el uso 1 la 7ida internacional"
'urante el congreso celebrado en Londres en FHFF, present0 un in#orme en el /ue apo1aba la
opini0n, de#endida por algunos cient=#icos, de /ue las di#erencias #=sicas entre las distintas raSas eran
menos rele7antes /ue las deri7adas de la moral 1 la tradici0n" SegIn Vl, sobre todo las lenguas 1 las
costumbres religiosas separan a los pueblos" Por eso propuso la adopci0n de una lengua 1 de una Vtica
neutrales para toda la 3umanidad" Uue cada persona sea #iel a su lengua materna 1 a su propia religi0n,
pero /ue se relacione con los e!tranjeros mediante una lengua neutral 1 una Vtica comIn segIn el
consejo$ ]No 3agas a los dems lo /ue no /uisieras /ue te 3icieran a ti]"
La primera guerra mundial #ue un duro golpe para <amen3o#" El ejVrcito ruso, 1 despuVs el alemn,
ocuparon Marso7ia cuando 1a padec=a una gra7e en#ermedad cardiaca" En FHFG escribi0 sus ])artas a
los diplomticos] para recomendarles /ue no s0lo deliberasen acerca de los cambios #ronteriSos, sino
/ue garantiSasen los derec3os lingZ=sticos 1 religiosos de las minor=as" Les aconsej0 tambiVn dar
nombres neutrales, pre#erentemente geogr#icos, a las pro7incias o naciones /ue tu7ieran una
poblaci0n plurilingZe para e7itar /ue parte de ella se sintiera e!tranjera en su propio pa=s, si a Vste se le
denomina con el nombre deri7ado del pueblo dominante" 'e ese modo elogi0 top0nimos como
]Estados Unidos] o ]SuiSa], /ue no contienen el nombre de un pueblo sobre los dems" %)0mo podr=a
e!istir armon=a si se llamase a SuiSa ]Alemania] o ]Pa=s Romanc3e] 1 a &Vlgica, ]?landes] o
]Malonia](
<amen3o# muri0 en abril de FHFW" Su lengua internacional perdi0 dos 7eces, a consecuencia de las
guerras mundiales, gran parte de sus adeptos 1 bibliotecas, pero otras tantas resurgi0 1 pudo de nue7o
di#undirse por todo el mundo" 'esde un punto de 7ista puramente lingZ=stico, e7oluciona 1 crece
segIn del modo natural pre7isto por su autor"
La obra impresa de <amen3o# consiste no s0lo en sus poemas, con#erencias 1 art=culos, sino en las
traducciones 1 te!tos acerca de la lengua /ue 1a se 3an mencionado anteriormente" Era un escritor de
talento cu1o estilo estaba marcado por un #uerte sentido r=tmico 1 musical"
Qa(en)o. co(o persona
<amen3o# era de baja estatura, con barba entrecana 1 tempranamente cal7o" Usaba ga#as de miope"
No era un orador 1 pronunciaba mal las consonantes silbantes" ?umaba muc3o" 'esde alrededor de
FHQQ padec=a del coraS0n, por eso, cuando sus ingresos se lo permit=an, 7isitaba balnearios alemanes"
Era minuciosamente ordenado en su 7ida diaria, ingenuo para la acti7idad comercial, t=mido ante el
pIblico, poco amigo de ceremonias o#iciales" 9odesto 1 pac=#ico por naturaleSa, #ue una de esas
personas poco #recuentes /ue desempeY0 un papel internacional importante 1 /ue, sin embargo, no
ten=a nada /ue temer de la publicaci0n de su correspondencia completa$ Vsta re7ela su amabilidad
innata 1 su ele7ado sentido de la justicia"
Los rasgos ms importantes de su carcter #ueron la 7oluntad con la /ue lo sacri#ic0 todo por sus
ideales, 1 la obstinada paciencia con la /ue super0 los obstculos /ue le imped=an su realiSaci0n"
FGH
FWQ
NI ALVENI< AL LA $IN-
Ni Kune #aris interesan 7ojabon tra la ling7o internacia" Mi jam Konas la #undamenton de la ling7o"
Sed anKoraa 7i ne estas per#eKta esperantisto" Permesu, do, Ke mi raKontu al 7i Kion mi #aris Kiam mi
#inis mian elementan lernadon"
9i tuj alibis al la Esperanta Asocio de mia lando" Tie mi prunteprenis librojn el la biblioteKo Kaj
legis, multe legis, sed Kun atento" 9i èestis la Kun7enojn, prelegojn, #estojn, eKsKursojn de la
esperantistoj Kaj 3a7is la oKaSon babili Kun samideanoj enlandaj Kaj eKsterlandaj, nur en la bela
Esperanto" Sur mia brusto mi tuj portis la K7inpintan 7erdan stelon" 9i #aribis 7idebla esperantisto"
9i Korespondis Kun eKsterlandaj gesamideanoj, Kaj tio donis al mi bojon Kaj instruon" Alibinte al
Uni7ersala Esperanto.Asocio, mi #aribis monda esperantisto" U"E"A" donas praKtiKajn ser7ojn al siaj
membroj, sed Krome eduKas ilin en la 3omara solidareco Kaj Kompreno"
Unu7orte, mi partoprenas la Esperanto.mo7adon"
'o, mi ne diras al 7i adiaa, sed bis re7ido en la 7enonta Esperano.Pongreso8
NI UZU ESPERANTON!
FWF
FW2
TAAEL-J
=RE$IK<-J
BO. parentesco pol=tico$ o#rato . cuYado" JMidu en la FWa lecionoL"
DIS. dispersi0n$ doni . dar, disdoni . distribuir" JF5a lecionoL"
EK. acci0n bre7e o /ue comienSa$ vidi . 7er, ekvidi . apercibir, ad7ertir" JFRa lecionoL"
EKS. e!$ eksministro . e!ministro" J2Qa lecionoL"
FI. moralmente malo" JFHa lecionoL"
GE. ambos se!os reunidos$ gepatroj . padre 1 madre" JFWa lecionoL"
MAL. lo contrario, lo opuesto$ malria . pobre" J2a lecionoL"
MIS . e/ui7ocadamente, ]al re7Vs], ]de re7Vs]$ miskompreni . comprender ]al re7Vs]" J2Qa lecionoL"
PRA. ancestral, bis$ praavo . bisabuelo" JFRa lecionoL"
RE. repetici0n$ re#ari . re3acer" JF5a lecionoL"
<0$IK<-J
.AC de mala calidad$ evalo . caballo, evalao . mancarr0n, jamelgo" JFHa lecionoL"
.AD acci0n continuada$ pa#ado . tiroteo" JFRa lecionoL"
7AJ cosa o substancia$ skria$o . un escrito, dola$o . un dulce, cosa dulce" JF3a lecionoL"
.AN miembro, partidario, 3abitante$ amerikano . un americano, kristano . un cristiano"
JHa lecionoL"
.AR conjunto de cosas semejantes$ aro . rbol, araro . bos/ue, vorto ^ 7ocablo, vortaro.
7ocabulario" JF2a lecionoL"
.DJ diminuti7o cariYoso masculino$ ,etro . Pedro, ,ejo . Pedrito, Pedr=n" JFRa lecionoL"
.EBL posibilidad, /ue se puede 3acer$ vidi . 7er, videla . 7isible[ kredi . creer, kredela . creible"
JF3a lecionoL"
.EC nombre de una cualidad$ mola . blando, moleco . molicie, blandura[ in#ano . niYo,
in#aneco . in#ancia" JFFa lecionoL"
.EG aumentati7o$ domo . casa, domego . caser0n, casa grande, grandega . enorme, pluvi . llo7er,
pluvegi . llo7er a cntaros" JFFa lecionoL"
.EJ lugar destinado a$ lerni . aprender, lernejo . escuela[ kuiri . cocinar, kuirejo . cocina"
JGa lecionoL"
.EM inclinaci0n, tendencia$ laori . trabajar, laorema . laborioso, trabajador[ aili .
c3arlar,ailema . c3arlatan, 3ablador" JFFa lecionoL
.END /ue debe ser$ plenumenda tasko . una tarea /ue debe ser cumplida" J2Qa lecionoL"
FW3
.ER part=cula, elemento$ salo . arena, salero . grano de arena[ mono . dinero, monero . moneda"
JF5a lecionoL"
.ESTR je#e, autoridad$ ipo . barco, ipestro . capitn, comandante[ uro . ciudad, urestro . alcalde"
JFHa lecionoL"
.ET diminuti7o$ vojo . camino, vojeto . caminito, senda[ varma . caliente, varmeta . tibio[ ridi .
reir, rideti . sonreir" JFFa lecionoL"
.ID descendencia$ ovo . bue1, ovido . ternero[ koko . gallo, kokido . pollo"JFWa lecionoL"
.IG causar, 7ol7er, con7ertir en$ lanka . blanco, lankigi . blan/uear[ morti . morir,
mortigi.matar, #orta . #uerte . #ortigi . #ortalecer, #orti#icar" JFTa lecionoL"
.IG 3acerse, 7ol7erse$ ru&a . rojo, ru&i&i . enrojecerse[ sidi . estar sentado, sidi&i . sentarse[ movi
. mo7er, movi&i . mo7erse" JFTa lecionoL"
.IL instrumento$ trani . cortar, tranilo . cuc3illo" JGa lecionoL"
.IN #emenino$ #rato . 3ermano, #ratino . 3ermana[ koko . gallo, kokino . gallina" JFa lecionoL"
.IND digno de, /ue merece$ admiri . admirar, admirinda . admirable[ vidi . 7er, vidinda . digno de
7erse" JF5a lecionoL"
.ING /ue contiene parcialmente, 7aina$ kandelo . 7ela, kandelingo . candelero[ glavo .
espada,glavingo . 7aina de espada" JF5a lecionoL"
.IST pro#esi0n, ocupaci0n 3abitual$ uo . Sapato, uisto . Sapatero[ okulo . ojo, okulisto . oculista[
polico . polic=a, policisto . un polic=a" JTa lecionoL"
.NJ diminuti7o cariYoso #emenino$ patrino . madre, panjo . mam, mamita" JFRa lecionoL"
.OBL multiplicati7o$ duola . doble[ centole . cien 7eces[ multoligi . multiplicar" JHa
lecionoL"
.ON #racci0n$ duono . medio, mitad[ centono . una centVsima parte[ duonigi . partir por la mitad"
JHa lecionoL"
.OP colecti7o, grupo$ duope . de a dos[ centope . de a cien" JFHa lecionoL"
.UJ contenedor, recipiente$ supo . sopa, supujo ^ sopera" TambiVn se lo usa para plantas #rutales$
vinero . u7a, vinerujo . 7id, parra J/ue contiene u7aL" : para nombres de pa=ses$ anglo . un
inglVs, 6nglujo . *nglaterra J/ue contiene a los inglesesL" JF5a lecionoL"
.UL persona caracteriSada por"""$ linda . ciego, lindulo . un ciego[ juna . jo7en . junulo . un
jo7en[ miliono . mill0n, milionulo . millonario" JFFa lecionoL"
.UM su#ijo inde#inido$ kolo . cuello, peScueSo, kolumo . cuello Jde 7estidoL, vento .
7iento,ventumi . dar 7iento, abanicar[ ventumilo . abanico" J2Qa lecionoL"
FWT
=RE=-QICI-J
AL a, 3acia, 3asta
ANSTATA en lugar de
ANTA ante, delante de
APUD cerca de, junto a
CE en lugar de, en lo de, cabe, al pie de
CIRKA alrededor
DA de JcantidadL
DE de
DUM durante, mientras
EKSTER #uera de
EL de JorigenL
EN en
GIS 3asta Jbis tiam . 3asta entonces, bis tie . 3asta all=L
INTER entre
KONTRA contra, #rente a
KROM aparte de
KUN con JcompaY=aL
LA segIn
MALGRA a pesar de
PER con Jpor medio deL
PO a raS0n de, a tanto
POR para
POST despuVs de, atrs de
PRETER ms all, por delante de, dejando atrs
PRI acerca de
PRO a causa de
SEN sin
SUB bajo, debajo
SUPER sobre, encima Jsin contactoL
SUR sobre JtocandoL
TRA a tra7Vs de
TRANS al otro lado, ms all
JE sin sentido #ijo' mi #inos je la tria . terminarV a las tres[ mi trinkos je
via sano8 . beberV a tu salud8
FW5
K-RELATIV-J
NE/ATIV-<
NENI7
C-LECTIV-<
DI7
DE@-<TRAT.
TI7
INTERR-/. V
RELATIV-<
KI7
INDE$INID-<
I7
INDIVID0-
70
NENI0
nadie,
ninguno
DI0
cada uno, todo
TI0
ese,
a/uel
KI0
/uiVn, el cual o
/ue
I0
alguien, alguno
C0ALIDAD
7A
NENIA
ninguna
clase
DIA
de todo
tipo
TIA
tal,
de ese tipo
KIA
de /ue clase,
tipo
IA
alguna cosa
C-<A
7-
NENI-
nada
DI-
todo
TI-
eso,
a/uello
KI-
/uV cosa,
lo cual
I-
alguna cosa,
algo
=-<E<I?N
7E<
NENIE<
de nadie
DIE<
de todos,
de cada uno
TIE<
de ese,
de a/uel
KIE<
de /uiVn, cu1o
IE<
de alguien
CANTIDAD
7-@
NENI-@
ninguna
cantidad
DI-@
el todo
TI-@
tanto
KI-@
cunto
I-@
algo, alguna
cantidad
L0/AR
7E
NENIE
en ningIn
lugar
DIE
en todos los
lugares
TIE
a3=,
all=
KIE
d0nde
IE
en algIn
lugar
TIE@=-
7A@
NENIA@
nunca
DIA@
siempre
TIA@
entonces, en
ese tiempo
KIA@
cundo
IA@
alguna 7eS
CA0<A
7AL
NENIAL
por ningIn
moti7o
DIAL
por todos los
moti7os
TIAL
por ese moti7o
KIAL
por /uV
IAL
por algIn
moti7o
@-D-
7EL
NENIEL
de ningIn
modo
DIEL
de todos modos
TIEL
de tal modo, as=
KIEL
c0mo
IEL
de algIn modo
FWG
<-L0CI-NE< DE L-< EJERCICI-<
LECI-N- 1a.
F"F" Sur la sebo estas Katino Kaj libro"
F"2" Pio estas sur la tablo( Sur la tablo estas Kato"
F"3" _u la Katino estas en la bardeno( Ne, bi estas en la àmbro"
F"T" _u estas libro sur la sebo(
F"5" Li estas Alberto Kaj li estas en la bardeno[ di, 9aria, estas en la àmbro"
F"G" Eleganta in#anino iras Kun sinjoro"
F"W" 'iKa sinjorino iras Kun in#ano"
F"R" La instruisto estas maljuna Kaj mal#orta[ la lernantoj estas junaj Kaj #ortaj"
F"H" Piu Kantas en la bardeno( Piu ne Komprenas(
F"FQ" 9aria estas bela #raalino Kaj Petro iras Kun di"
F"FF" La diKa sinjorino estas malbela, sed la maldiKa #raalino estas bela"
F"F2" Mi estas Parlo, li estas Alberto, Kaj di ne estas 9aria, di estas &erta"
F"F3" _u la birdo dormas en la bardeno( Ne, bi Kantas en la àmbro"
F"FT" La instruisto instruas Kaj la lernantoj Komprenas"
F"F5" 9aria diras$ 9i ne estas in#anino, mi estas #raalino"
2"F" _u 7i estas Alberto( Ne, mi ne estas Alberto, mi estas Ludo7iKo"
2"2" _u 7i estas sola en la àmbro( Ne, mi ne estas sola en la àmbro"
2"3" _u 7i anKaa estas en la àmbro( ,es, mi anKaa estas en la àmbro"
2"T" _u la birdo Kantas( ,es, la birdo Kantas"
2"5" _u 7i estas lernanto( ,es, mi estas lernanto"
2"G" _u la Kato Kantas( Ne, la Kato ne Kantas"
2"W" _u tablo estas meblo( ,es, la tablo estas meblo"
2"R" _u Kato estas meblo( Ne, la Kato ne estas meblo"
2"H" _u en la àmbro estas Kato( ,es, la Kato estas en la àmbro"
2"FQ" _u en la àmbro estas tabloj( Ne, en la àmbro ne estas tabloj"
2"FF" _u ele#anto estas besto( ,es, ele#anto estas besto"
2"F2" _u sebo anKaa estas meblo( ,es, sebo anKaa estas meblo"
2"F3" _u en la àmbro estas seboj( Ne, en la tablo ne estas seboj"
2"FT" _u estas libroj sur la tabloj( Ne, estas libro sur la tablo"
FWW
2"F5" _u 7i estas sinjoro PereS( Ne, mi ne estas sinjoro PereS"
2"FG" _u 7i estas in#ano( Ne, mi ne estas in#ano"
2"FW" _u 7i estas diKa( Ne, mi ne estas diKa"
2"FR" _u 7i estas #orta( Ne, mi ne estas #orta"
2"FH" _u 7i estas juna( Ne, mi ne estas juna"
2"2Q" _u 7i Kantas( ,es, mi Kantas"
3"F" _u Petro estas #orta( ,es, li estas #orta"
3"2" _u 9aria estas bela( ,es, di estas bela"
3"3" _u Alberto estas juna( ,es, li estas juna"
3"T" _u la birdo Kantas( ,es, bi Kantas"
3"5" _u la Kato Kantas( Ne, bi ne Kantas"
3"G" _u 9aria Kantas( ,es, di Kantas"
3"W" _u la in#ano estas diKa( Ne, li ne estas diKa"
3"R" _u la in#anino estas bela( ,es, di estas bela"
3"H" _u la libro estas sur la tablo( ,es, bi estas sur la tablo"
3"FQ" _u sinjoro PereS estas eleganta( ,es, li estas eleganta"
3"FF" _u ele#anto estas besto( ,es, bi estas besto"
3"F2" _u Kato estas meblo( Ne, bi ne estas meblo"
3"F3" _u la birdo estas en la bardeno( ,es, bi estas en la bardeno"
3"FT" _u Petro Komprenas( ,es, li Komprenas"
3"F5" _u 9aria estas instruistino( Ne, di ne estas instruistino"
3"FG" _u la sinjorino estas bela Kaj eleganta( ,es, di estas bela Kaj eleganta"
3"FW" _u tablo estas meblo( ,es, bi estas meblo"
3"FR" _u la Kato dormas sur la sebo( ,es, bi dormas sur la sebo"
3"FH" _u la #raalino estas juna( ,es, di estas juna"
3"2Q" _u 9aria estas in#anino( Ne, di estas #raalino"
T"F" Pio estas Kato( Pato estas besto"
T"2" Pio estas tablo( Tablo estas meblo"
T"3" Piu Kantas en la bardeno( En la bardeno Kantas birdo"
T"T" Pio estas sur la tablo( Sur la tablo estas libro"
T"5" Piu estas la instruisto( La instruisto estas ,ulio"
T"G" Pio estas en la àmbro( En la àmbro estas tabloj, seboj Kaj libroj"
FWR
T"W" Pio estas sebo( Sebo estas meblo"
T"R" Piu estas Kun 7i( Pun mi estas instruisto Kaj lernantoj"
T"H" Pun Kiu 7i estas( 9i estas Kun instruisto Kaj lernantoj"
T"FQ" Pio 7i estas, lernanto aa instruisto( 9i estas lernanto"
T"FF" Piu estas diKa, Alberto aa Petro( Alberto Kaj Petro ne estas diKaj"
T"F2" Piu 7i estas, la lernanto aa la instruisto( 9i estas lernanto"
5"F" 9i estas ,ulio, la instruisto, Kaj mi ne estas sola en la àmbro, mi estas Kun 7i, la lernantoj"
En la àmbro estas anKaa tabloj, seboj Kaj sur la tabloj estas libroj, paperoj Kaj plumoj"
En la àmbro ne estas bestoj[ Katoj Kaj birdoj estas en la bardeno"
9aria estas bela Kaj eleganta #raalino Kaj di iras Kun Petro, Kiu anKaa estas juna Kaj eleganta #raalo"
La diKa in#ano iras Kun sinjoro PereS, Kiu estas instruisto de Esperanto[ Kaj la in#anino, Kiu ne estas
diKa, iras Kun sinjorino PereS"
5"2" So1 ,ulio, el pro#esor, 1 no esto1 solo en la 3abitaci0n, esto1 con 7osotros, los alumnos"
En la 3abitaci0n tambiVn 3a1 mesas, sillas 1 sobre las mesas 3a1 libros, papeles 1 plumas"
En la 3abitaci0n no 3a1 animales[ en el jard=n 3a1 gatos 1 pjaros"
9ar=a es una bella 1 elegante soltera 1 7a con Pedro, /ue tambiVn es un j07en 1 elegante soltero"
El niYo grueso 7a con el seYor PVreS, /ue es pro#esor de Esperanto[ 1 la niYa, /ue no es gruesa, 7a
con la seYora PVreS"
G"F" Piu estas la instruisto( ,ulio estas la instruisto"
G"2" _u li, la instruisto, estas sola en la àmbro( Ne, mi estas en la àmbro Kun la lernantoj"
G"3" Piuj estas Kun li( La lernantoj estas Kun li"
G"T" Pio estas anKaa en la àmbro( En la àmbro estas anKaa tabloj, seboj Kaj sur la tabloj estas
libroj, paperoj Kaj plumoj"
G"5" Pio estas sur la tabloj( Sur la tabloj estas libroj, paperoj Kaj plumoj"
G"G" Piu instruas( ,ulio, la instruisto"
G"W" Piu lernas( La lernantoj lernas"
G"R" _u 7i Komprenas( ,es, mi Komprenas"
G"H" _u en la àmbro estas bestoj( Ne, en la àmbro ne estas bestoj"
G"FQ" Piuj bestoj estas en la bardeno( En la bardeno estas Katoj Kaj birdoj"
G"FF" Pun Kiu iras 9aria( 9aria iras Kun Petro"
G"F2" Piu iras Kun 9aria( Petro iras Kun 9aria"
G"F3" _u Petro estas juna #raalo( ,es, li estas juna #raalo"
G"FT" _u 9aria estas bela #raalino( ,es, di estas bela #raalino"
FWH
G"F5" Piu iras Kun sinjoro PereS( Pun sinjorino PereS iras la in#anino"
G"FG" Pio estas sinjoro PereS( Sinjoro PereS estas instruisto de Esperanto"
G"FW" _u la in#anino estas diKa( Ne, di ne estas diKa"
G"FR" Piu iras Kun sinjoro PereS( Pun sinjoro PereS iras la diKa in#ano"
G"FH" Pun Kiu iras sinjorino PereS( Sinjorino PereS iras Kun la in#anino"
G"2Q" _u 7i lernas Kaj Komprenas( ,es, mi lernas Kaj Komprenas"
W"F" _u la Kato Kantas sur la tablo( Ne, la ele#anto ne Kantas sur la tablo"
W"2" _u 9aria Kaj Petro estas lernantoj de Esperanto( ,es, ili estas lernantoj de Esperantoj"
W"3" _u la ele#anto estas diKa Kaj #orta( ,es, bi estas besto diKa Kaj #orta"
W"T" Pio estas tablo Kaj sebo( *li estas mebloj"
W"5" Pio estas la nigra Kato Kiu estas en la bardeno( La nigra Kato ne estas lernanto, bi estas bela
besto"
W"G" Piu estas lernanto de Esperanto, ù 9aria Kaj Petro aa la diKa ele#anto( *li ne estas lernantoj de
Esperanto"
W"W" Piu dormas sur la sebo( La nigra Kato dormas sur la sebo"
W"R" _u la bela #raalino iras Kun la nigra Kato( Ne, la bela Kaj eleganta #raalino iras Kun la juna Kaj
eleganta #raalo"
W"H" _u la instruisto estas sola en la àmbro( Ne, li ne estas sola en la àmbro, en la àmbro anKaa
estas la lernantoj"
W"FQ" _u la nigra Kato dormas en la bardeno( Ne, la nigra Kato dormas sur sebo en la àmbro"
"""
LECI-N- 2a.
F"F" Petro Kudas en la lito[ li estas malsana"
F"2" Alberto ne Kudas, li staras[ li estas mal#orna, malsana Kaj malgaja"
F"3" _u la maljuna sinjoro estas #orta Kaj sana( Ne, li estas mal#orta, malsana Kaj malgaja"
F"T" Pia estas la juna Petro( Li estas #orta, sana Kaj gaja"
F"5" Piuj sidas sur la seboj(
F"G" Piu Kudas en la lito(
F"W" La bela arbo 7erda ne staras, bi Kudas"
F"R" Tio estas sebo, tiu sinjoro sidas sur tiu sebo"
F"H" Pio estas tio( Tio estas bela roSo ruba"
F"FQ" Tiuj #loroj estas blanKaj, 7erdaj Kaj rubaj[ ili ne estas nigraj"
FRQ
F"FF" Tio, Kio Kudas sur la tablo, estas papero"
F"F2" Tiu sinjoro, Kiu sidas sur tiu sebo, estas la instruisto"
F"F3" Pio estas en la mano de Parlo( En bi estas libro Kaj #loro"
F"FT" La pomo ne estas malbona #ruKto[ bi estas bona #ruKto"
F"F5" La instruisto demandas Kaj la lernantoj respondas"
F"FG" Tri Kaj4plus unu estas K7ar"
F"FW" _u la libroj estas en la bardeno( Ne, ili estas en la biblioteKo"
2"F" _u 7i estas sana( ,es, mi estas sana"
2"2" _u 7i estas #orta( Ne, mi ne estas #orta"
2"3" _u 7i estas juna( Ne, mi ne estas juna"
2"T" _u 7i estas gaja( ,es, mi estas gaja"
2"5" _u 7i estas diKa( Ne, mi ne estas diKa"
2"G" _u 7i Kantas( ,es, mi Kantas"
2"W" _u 7i parolas en Esperanto( ,es, mi parolas en Esperanto"
2"R" _u pomo estas #ruKto( ,es, pomo estas #ruKto"
2"H" _u estas #ruKtoj en la arboj( ,es, estas #ruKtoj en la arboj"
2"FQ" _u estas arboj en la bardenoj( ,es, estas arboj en la bardeno"
2"FF" _u 7i sidas sur sebo( ,es, mi sidas sur sebo"
2"F2" _u roSo estas #ruKto( Ne, roSo ne estas #ruKto, roSo estas #loro"
2"F3" _u roSo estas bela #loro( ,es, roSo estas bela #loro"
2"FT" _u estas roSoj rubaj Kaj blanKaj( ,es, estas roSoj rubaj Kaj blanKaj"
2"F5" _u estas roSoj 7erdaj( Ne, ne estas roSoj 7erdaj"
2"FG" _u tio, Kio estas en mia mano, estas libro( ,es, tio, Kio estas en mia mano, estas libro"
2"FW" _u 7i Kudas Kaj dormas sur lito( Ne, mi Kudas Kaj dormas en lito"
2"FR" _u unu Kaj unu estas du( ,es, unu Kaj4plus unu estas du"
2"FH" _u unu pomo Kaj unu pomo estas du pomoj( ,es, unu pomo Kaj4plus unu pomo estas du
pomoj"
2"2Q" _u estas libroj en la biblioteKo( ,es, estas libroj en la biblioteKo"
3"F" _u la roSo estas ruba( ,es, bi estas ruba"
3"2" _u 9aria estas sana( ,es, di estas sana"
3"3" _u Alberto estas malsana( Ne, li ne estas malsana"
3"T" _u ( +i estas demanda 7orto"
FRF
3"5" _u la Kato Kantas( Ne, bi ne Kantas"
3"G" _u 9aria Kantas( ,es, di Kantas"
3"W" _u la in#ano estas diKa( ,es, li estas diKa"
3"R" _u la in#anino estas bela( ,es, di estas diKa"
3"H" _u la libro estas sur la tablo( ,es, bi estas sur la tablo"
3"FQ" _u sinjoro PereS estas eleganta( ,es, li estas eleganta"
3"FF" _u ele#anto estas besto( ,es, bi estas besto"
3"F2" _u Kato estas meblo( Ne, bi ne estas meblo, bi estas besto"
3"F3" _u la birdo estas en la bardeno( ,es, bi estas en la bardeno"
3"FT" _u Petro Komprenas( ,es, li Komprenas"
3"F5" _u 9aria estas instruistino( Ne, di estas lernanto de Esperanto"
3"FG" _u la sinjorino estas bela Kaj eleganta( ,es, di estas bela Kaj eleganta"
3"FW" _u tablo estas meblo( ,es, bi estas meblo"
3"FR" _u la Kato dormas sur la sebo( ,es, bi dormas sur la sebo"
3"FH" _u la #raalino estas juna( ,es, di estas juna"
3"2Q" _u 9aria estas in#anino( Ne, di estas juna Kaj bela #raalino"
T"F" Pio estas Esperanto, meblo aa ling7o( Esperanto estas ling7o"
T"2" Pia estas Esperanto, #acila aa mal#acila( Esperanto estas #acila ling7o"
T"3" Pia estas Esperanto, nacia aa internacia( Esperanto estas internacia ling7o"
T"T" Pia 7i estas, diKa aa maldiKa( 9i estas maldiKa"
T"5" Pia estas la arbo, 7erda aa ruba( La arbo estas 7erda"
T"G" Pio estas en la àmbro( En la àmbro estas sebo Kaj tablo"
T"W" Pio estas sebo( Sebo estas meblo"
T"R" Piu estas Kun 7i( Pun mi estas la instruisto"
T"H" Pun Kiu 7i estas( Pun la instruisto mi estas"
T"FQ" Pio 7i estas, lernanto aa instruisto( 9i ne estas instruisto, mi estas lernanto"
T"FF" Piu estas diKa, Alberto aa Petro( Alberto Kaj Petro estas maldiKaj"
T"F2" Piu 7i estas, la lernanto aa la instruisto( 9i estas lernanto"
5"F" _u la rubaj pomoj estas sur la sebo( Ne, ili estas sur la tablo"
5"2" Pia estas la ling7o internacia( Esperanto, la ling7o internacia, estas #acila Kaj moderna"
5"3" Piuj estas la lernantoj de Esperanto( La lernantoj de Esperanto estas Petro, 9aria, Parlo Kaj
Alberto"
FR2
5"T" _u la Kato Kaj la ele#anto estas mebloj( Ne, la granda ele#anto Kaj la nigra Kato estas bestoj"
5"5" Piu estas en la lito, ù la nigra Kato( Ne, la nigra Kato dormas sur la sebo[ Petro, Kiu estas
malsana, dormas en la lito"
5"G" Piaj estas la pomo Kaj la arbo( La pomo estas malgranda Kaj ruba, la arbo estas granda Kaj
7erda"
5"W" Pio estas la rubaj pomoj Kaj la blanKa roSo( La rubaj pomoj estas #ruKtoj Kaj la blanKa roSo
estas bela #loro"
5"R" Pio estas unu malgranda birdo Kaj unu maldiKa Kato( *li estas du bestoj Jaa unu diKa KatoL"
5"H" _u la junaj lernantoj de Esperanto estas en la bardeno( Ne, la lernantoj de Esperanto estas en la
àmbro, Kun la instruisto" En la bardeno estas 7erda arbo, malgranda birdo Kaj belaj roSoj rubaj Kaj
blanKaj"
5"FQ" Piaj estas la junaj lernantoj de Esperanto( La junaj lernantoj de Esperanto estas$ 9aria, Kiu
estas bela #raalino, Parlo, Kiu estas #orta #raalo, Alberto, Kiu estas eleganta #raalo Kaj Petro, Kiu estas
malsana Kaj Kudas en la lito"
LECI-N- a.
F"F" Tiu libro, Kiu estas en 7ia podo, estas mia"
F"2" 9ia #ratino 9aria estas en dia àmbro"
F"3" 9ia #rato estas en la domo de lia amiKo Petro"
F"T" &erta estan malamiKino de Petro Kaj 9aria" ci estas dia malamiKo"
F"5" &onaj 3undoj ne Kuras post 3omoj"
F"G" En mia domo estas tri larbaj #enestroj Kaj unu alta pordo"
F"W" En la àmbro de mia patrino pendas tri bildoj sur la muroj"
F"R" 9ia domo ne estas granda, bi estas malgranda, sed apud bi estas bela bardeno Kun arboj Kaj
malgrandaj birdoj Kiuj #lugas sur la blua ìelo"
F"H" Sub la lampo, apud 3undo, estas 3omo Kiu sidas sur sebo Kaj sKribas"
F"FQ" Sur la tablo estas #ontoplumo apud àpelo"
2"F" Pio estas en la domo( En la domo estas unu larba #enestro Kaj unu mallarba pordo"
2"2" Pia estas la #enestro( La #enestro estas larba"
2"3" _u la #enestro estas mallarba( Ne, la #enestro estas larba"
2"T" Pia estas la pordo( La pordo estas mallarba"
2"5" _u la pordo estas larba( Ne, la pordo estas mallarba"
2"G" Pio staras apud la domo( Apud la domo staras alta Kaj 7erda arbo"
2"W" _u la 7erda arbo Kiu staras apud la domo estas malalta( Ne, la 7erda arbo, Kiu staras apud la
domo, estas alta"
FR3
2"R" Pia Koloro estas la arbo Kiu staras apud la domo( La arbo, Kiu staras apud la domo, estas 7erda"
2"H" _u la alta arbo Kiu staras apud la domo estas ruba( Ne, bi ne estas ruba, bi estas 7erda"
2"FQ" Pio pendas antaa la domo( Antaa la domo pendas lampo"
2"FF" Sub Kiu meblo 7iro sidas Kaj sKribas( Sub la lampo Kiu pendas antaa la domo"
2"F2" Piu sidas Kaj sKribas sub la lampo( Miro sidas Kaj sKribas sub la lampo"
2"F3" Piuj bestoj #lugas sur la blua ìelo( Sur la blua ìelo #lugas tri birdoj"
2"FT" Pia estas la ìelo sur Kiu tri birdoj #lugas( &lua, la ìelo estas blua"
2"F5" Pio estas antaa la domo( Antaa la domo estas 7ojo"
2"FG" Pia estas la 7ojo( La 7ojo estas longa"
2"FW" Pio iras sur la 7ojo( Sur la 7ojo iras aatomobilo"
2"FR" Sur Kio iras aatomobilo( Sur la 7ojo iras aatomobilo"
2"FH" Pio estas inter la domo Kaj la 7ojo( *nter la domo Kaj la 7ojo estas bardeno"
2"2Q" Pio brilas( La suno brilas"
2"2F" Pia estas la ìelo( La ìelo estas blua"
2"22" Piaj estas 3omoj Kaj bestoj( *li estas #eliàj"
2"23" Piuj estas #eliàj( La 3omoj Kaj la bestoj estas #eliàj"
2"2T" Piu estas la #raalino Kiu sidas apud 7i( ci estas lernanto de Esperanto"
2"25" Apud Kiu 7i sidas( 9i sidas apud lernantino de Esperanto"
2"2G" Piuj estas #ortaj Kaj malbelaj( La 7iroj"
2"2W" Piaj estas 7iroj( *li estas #ortaj Kaj malbelaj"
2"2R" Piuj estas belaj Kaj deliKataj( La 7irinoj"
2"2H" Piaj estas 7irinoj( *li estas belaj Kaj deliKataj"
2"3Q" Pio estas 7iroj Kaj 7irinoj( *li estas 3omoj"
2"3F" Piuj estas 3omoj( La 7iroj Kaj la 7irinoj estas 3omoj"
2"32" Piuj estas malgrandaj 3omoj( La in#anoj estas malgrandaj 3omoj"
2"33" Pio estas en la domo( En la domo estas unu larba #enestro Kaj unu mallarba pordo"
2"3T" Sur Kio pendas bildoj( La bildoj pendas sur la muroj de la domo"
2"35" Pio pendas sur la muroj( Sur la muroj pendas bildoj"
2"3G" _u estas bildoj en la libro( ,es, en la libro estas belaj bildoj"
2"3W" _u 7i estas 7iro( ,es, mi estas 7iro"
2"3R" _u estas bardeno antaa 7ia domo( ,es, antaa mia domo estas granda bardeno"
2"3H" Piu estas 7ia apuda lernantJinLo( 9ia apuda lernantino estas 9aria"
2"TQ" Piu sidas inter 7i Kaj Petro( *nter mi Kaj Petro sidas 9aria"
2"TF" Piu estas la ino de Kato( La ino de Kato estas Katino"
FRT
2"T2" Piu estas la ino de in#ano( La ino de in#ano estas in#anino"
2"T3" Piu estas la malo de amiKo( La malo de amiKo estas malamiKo"
2"TT" Piu estas la malo de #orta( La malo de #orta estas mal#orta"
2"T5" _u la antaaa demando estas mal#acila( Ne, la antaaa demando estas #acila"
2"TG" _u la tri antaaa demandoj estas mal#acilaj( Ne, la tri antaaa demandoj estas #acilaj"
2"TW" Pie estas unu larba #enestro( En la domo estas unu larba #enestro"
2"TR" Pie estas unu mallarba pordo( En la domo estas unu mallarba pordo"
2"TH" Pie staras alta 7erda arbo( La 7erda arbo staras apud la domo"
2"5Q" Pie pendas lampo( La lampo pendas antaa la domo"
2"5F" Pie 7iro sidas Kaj sKribas( La 7iro sidas Kaj sKribas antaa la domo, sub la lampo"
2"52" Pie #lugas tri birdoj( Tri birdoj #lugas sur la blua ìelo"
2"53" Pie estas 7ojo( La 7ojo estas antaa la domo"
2"5T" Pie iras aatomobilo( La aatomobilo iras sur la 7ojo"
2"55" Pie estas bardeno( La bardeno estas inter la domo Kaj la 7ojo"
2"5G" Pie brilas la suno( La suno brilas sur la ìelo"
2"5W" Pie estas àmbroj( En la domo estas àmbroj"
2"5R" Pie estas muroj( La muroj estas en la domo"
2"5H" Pie pendas bildoj( La bildoj pendas sur la muroj de la domo"
3"F" Pie estas 7ia #ontoplumo( 9ia #ontoplumo estas en mia podo"
3"2" Pia estas dia àpelo( cia àpelo estas eleganta"
3"3" Pia estas lia pantalono( Lia pantalono estas granda"
3"T" Piu estas amiKo de Petro Kaj 9aria( Parlo estas amiKo de Petro Kaj 9aria"
3"5" Pia estas 7ia amiKo( 9ia amiKo estas bona lernanto"
3"G" _u li estas juna( Ne, li ne estas juna"
3"W" Pie Kuras la 7iro( La 7iro Kuras antaa la 3undo"
3"R" Pie Kuras la 3undo( La 3undo Kuras post la 7iro"
3"H" _u la #enestro estas mallarba( Ne, bi ne estas mallarba, sed larba"
3"FQ" _u antaa la domo pendas lampo( ,es, antaa bi pendas lampo"
3"FF" Pie sidas Kaj sKribas la 7iro( Sub la lampo"
3"F2" Piuj #lugas sur la blua ìelo( Tri birdoj #lugas"
3"F3" Pio estas antaa la domo( Antaa bi estas 7ojo"
3"FT" _u la 7ojo estas mallonga( Ne, bi ne estas mallonga, sed longa"
3"F5" Pio iras sur la 7ojo( Sur bi iras aatomobilo"
FR5
3"FG" Pie estas la bardeno( La bardeno estas inter la domo Kaj la 7ojo"
3"FW" Piu brilas( La suno brilas"
3"FR" Pia estas la ìelo( La ìelo estas blua"
3"FH" Piaj estas 3omoj Kaj bestoj( *li estas #eliàj"
3"2Q" Piaj estas 7iroj( Miroj estas #ortaj Kaj malbelaj"
3"2F" Piaj estas 7irinoj( Mirinoj estas belaj Kaj deliKataj"
3"22" _u la in#anoj estas malgrandaj 3omoj( ,es, ili estas malgrandaj 3omoj"
3"23" Pio estas en la domo( En bi estas àmbroj"
3"2T" Pie estas la lernantoj( En la àmbro"
3"25" Pie pendas bildoj( Sur la muroj pendas bildoj"
LECI-N- 6a.
F"F" Pio estas dormoàmbro( gi estas àmbro por dormi"
F"2" Ni manbas en la manboàmbro Kaj dormas en la dormoàmbro"
F"3" Pio estas sKribotablo( gi estas tablo por sKribi" Pie estas la litoj( *li estas en la dormoàmbroj"
F"T" Pie estas la manbotablo( gi estas en la manboàmbro"
F"5" Pie laboras la maristoj( *li laboras en la dipoj Kiuj iras sur la maro"
F"G" Per Kio laboras la o#icistoj en la o#icejoj( Per sKribmadinoj"
F"W" La o#icistinoj laboras Kun multaj paperoj sur la tablo"
F"R" Per Kio 7i la7as en 7ia domo( 9i la7as per eleKtra la7madino Kaj 7arma aK7o"
F"H" 9ia la7madino ne estas eleKtra Kaj mi la7as per mal7arma aK7o"
F"FQ" Pia estas la aK7o de la maro( gi estas mal7arma"
F"FF" Piuj #lugas sur la ìelo( La birdoj" Piuj nabas en la aK7o de la maro( Tie nabas la #idoj"
F"F2" _u la #idoj estas bestoj Kiuj 7i7as sur la ìelo( Ne, ili 7i7as en la maro Kaj ne #lugas, sed
nabas"
F"F3" La Ka#o estas en la taso, Kun suKero, sed bi estas mal7arma"
F"FT" Piuj po7as paroli en Esperanto( Ni, Kiuj lernas Kaj Komprenas"
F"F5" La 3omoj bonKoraj estas anKaa gajaj Kaj #eliàj"
F"FG" _u 7i po7as diri Kie estas la dolà suKero( gi estas en la taso, Kun la Ka#o"
2"F" Piuj 7i7as en la maro( En la maroj 7i7as #idoj"
2"2" Piuj po7as #lugi sur la ìelo( Sur la ìelo po7as #lugi la birdoj"
2"3" Pia 7i estas( 9i estas alta Kaj maldiKa"
FRG
2"T" _u 7i estas laboristo( ,es, mi estas laboristo" _u 7i estas #elià en 7ia laborejo( ,es, mi estas tre
#elià en mia laborejo"
2"5" _u 7i po7as sKribi en Esperanto( ,es, mi po7as sKribi en Esperanto"
2"G" Pio estas instruisto( -omo Kiu instruas"
2"W" Pio estas lernanto( -omo Kiu lernas"
2"R" Pie 7i7as la #idoj( *li 7i7as en la maro"
2"H" Pio estas en la bardenoj( En la bardeno estas altaj arboj Kaj belaj #loroj"
2"FQ" Piuj mebloj estas en 7ia dormoàmbro( En mia àmbro estas lito, dranKo, noKtotablo, sebo,
Komodo, spegulo Kaj lampo"
3"F" Pio estas dormoàmbro( gi estas àmbro por dormi"
3"2" Pio estas en dormoàmbro( En la dormoàmbro estas lito Kaj mebloj"
3"3" En Kiu parto de 7ia 3ejmo 7i po7as manbi( En la manboàmbro"
3"T" Sur Kiu meblo 7i po7as manbi( Sur la manbotablo"
3"5" Sur Kiu meblo 7i po7as dormi( Sur la lito"
3"G" Pio estas sKribotablo( gi estas tablo por sKribi"
3"W" Pio estas labortablo( gi estas tablo por labori"
3"R" Pie laboras la maristoj( *li laboras sur dipoj, sur la blua maro"
3"H" _u estas multaj mebloj en 7ia 3ejmo( ,es, en mia 3ejmo estas multaj mebloj"
3"FQ" _u 7i laboras sur dipo( Ne, mi ne estas maristo Kaj ne laboras sur dipo"
3"FF" Piuj laboras sur dipo( La maristoj laboras sur dipo"
3"F2" _u 7i laboras en o#icejo( Ne, mi ne laboras en o#icejo"
3"F3" Pio estas sKribmadino( gi estas madino por sKribi"
3"FT" Per Kio 7i po7as la7i( Per la7madino"
3"F5" _u estas la7madino en 7ia 3ejmo( ,es, en mia 3ejmo estas la7madino"
3"FG" _u bi Jla7madinoL estas eleKtra( ,es, bi estas eleKtra"
3"FW" Pia estas la aK7o per Kiu 7i la7as( gi estas 7arma"
3"FR" Pia estas la maraK7o JaK7o de la maroL( gi estas mal7arma"
3"FH" Pie 7i7as la #idoj( *li 7i7as en la blua maro"
3"2Q" Piuj bestoj po7as #lugi( La birdoj po7as #lugi"
3"2F" _u la #idoj po7as #lugi( Ne, la #idoj ne po7as #lugi, ili po7as nabi"
3"22" _u la birdoj po7as nabi( Ne, ili ne po7as nabi, ili po7as #lugi"
3"23" Piuj bestoj 7i7as en la maro( En la maro 7i7as #idoj"
3"2T" Per Kio 7i po7as sKribi( 9i po7as sKribi per Krajono, per #ontoplumo Kaj per sKribmadino"
FRW
3"25" Pio estas tie, sur la tablo( Sur la tablo estas taso, Kaj en la taso estas 7arma Ka#o Kun suKero"
3"2G" _u #ido estas meblo( Ne, bi estas besto"
3"2W" Pie estas la Ka#o( La Ka#o estas en la taso"
3"2R" Pia estas la Ka#o( gi estas nigra Kaj 7arma"
3"2H" Pia estas la suKero( La suKero estas blanKa Kaj dolà"
3"3Q" _u 7i po7as demandi en Esperanto( ,es, mi po7as demandi en Esperanto"
3"3F" _u 7i po7as respondi en Esperanto( ,es, mi po7as respondi en Esperanto"
3"32" _u 7i po7as paroli en Esperanto( ,es, mi po7as paroli en Esperanto"
3"33" _u Kio estas demanda 7orto( ,es, ]Kio] estas demanda 7orto"
3"3T" _u sebo estas demanda 7orto( Ne, bi ne estas demanda 7orto"
3"35" _u Kie Kaj Kiu estas demandaj 7ortoj( ,es, ili estas demandaj 7ortoj"
3"3G" 'entisto estas pro#esio, ù jes aa ne( ,es, bi estas pro#esio"
3"3W" La #idoj po7as paroli, ù jes aa ne( Ne, ili ne po7as paroli"
3"3R" *nter diro Kaj #aro estas maro" ,es, diro Kaj #aro estas malsamaj"
3"3H" Ne per la pano sole 7i7as 3omo" Ne sole pano Jmaterialaj aa baSaj 3a7amojL estas gra7a por la
3omo"
3"TQ" Esti Kiel #ido en maro" Esti en Kom#orta Kaj agrabla loKo aa situacio"
T"F" mara aK7o . agua de mar T"2" #idisto . pescador
T"3" nabisto ^ nadador T"T" subnabi . bucear
T"5" apudmara domo . casa en la costa T"G" subaK7a nabo . buceo
T"W" submara dipo ^ submarino T"R" Ka#taso . taSa de ca#V
T"H" Ka#arbo . ca#eto JarbustoL T"FQ" Ka#Kolora . del color del ca#V
T"FF" Ka#madino . ca#etera Jm/uina /ue 3ace ca#VL T"F2" interparoli . con7ersar
T"F3" bonKora persono . persona con buen coraS0n
T"FT" 3oma Koro . ]coraS0n 3umano], cordialidad T"F5" radioparolistino . locutora de radio
T"FG" bardenisto ^ jardinero T"FW" malbela ^ #eo
T"FR" maldiKa ^ delgado T"FH" mal#orta ^ dVbil T"2Q" maljuna . 7iejo
T"2F" malbona ^ malo T"22" malgaja . triste
T"23" malno7a . algo 7iejo o estropeado por largo uso" T"2T" malsana ^ en#ermo
T"25" malalta . bajo JestaturaL T"2G" mal#elià ^ in#eliS
T"2W" malgranda ^ pe/ueYo T"2R" mallarba ^ estrec3o
T"2H" mallonga . corto JlongitudL T"3Q" maldolà ^ amargo
T"3F" malmultaj ^ pocos T"32" mal7arma . #r=o4a
FRR

LECI-N- !a.
F"F" Pio brilas sur la ìelo( Sur la ìelo brilas la steloj Kaj anKaa la luno"
F"2" En la bela bardeno, inter malno7aj arboj, promenas maljuna sinjoro"
F"3" Petro rigardas 9arian, Kiu sidas sur benKo de la bardeno, apud bela lago"
F"T" Petro amas 9arian Kaj diras al di tre belajn #raSojn"
F"5" Petro rigardas 9arian Kaj demandas al di$ _u 7i amas min( Kaj la #raalino respondas$ ,es, mi
amas 7in"
F"G" Piu amas Kiun(
F"W" Piun rigardas li( cin"
F"R" Piu rigardas lin( ci"
F"H" _u estas arboj Kie Petro Kaj 9aria promenas(
F"FQ" Pion manbas Petro( Li manbas supon"
F"FF" La patrino diras al in#ano$ 9anbu supon" Sed la in#ano ne datas supon Kaj bin ne manbas"
F"F2" Pion donas la patrino( Supon" Al Kiu donas supon la patrino( Al la in#ano"
F"F3" _u di datas la mal7arman Ka#on(
F"FT" Ni parolas Esperanton" Ni estas esperantistoj"
F"F5" _u la maljuna sinjoro amas la blondan #raalinon(
F"FG" Sur la tablo estas du pomoj" _u 7i datas pomojn(
F"FW" En la botelo estas 7ino Kaj la sinjoro trinKas bin"
F"FR" Pion li rigardas( Li rigardas la pomojn Kiuj estas sur la tablo"
F"FH" La instruisto ordonas al la lernantoj$ Lernu la lecionojn"
2"F" 9ia amiKo lernas esperantoN"
2"2" cia amiKo 3a7as du grandajN domojN"
2"3" Pa#oN Parlo ne deSiras, sed teoN"
2"T" PioN li deSiras( PioN li ne deSiras(
2"5" 9i ne Kredas tioN KioN di diras"
2"G" Prenu KrajonoN Kaj sKribu mallongaN #raSoN"
2"W" _u 7i Komprenas tioN KioN mi diras(
2"R" _u 7i po7as KoreKti tiujN ì #raSojN(
2"H" _u la KoreKto de tiuj ì #raSoj estas #acila(
2"FQ" 9ultaj esperantistoj 7iSitas la grandaN EsperantaN PongresoN"
FRH
2"FF" 9ultaj esperantistoj estas en la granda Esperanta Pongreso"
2"F2" Leono 3a7as #ortajN dentojN"
2"F3" _u 7i datas legi librojN(
2"FT" La #raSo de Petro estas tre longa"
2"F5" La #raSo, KiuN Petro sKribas, estas tre longa"
2"FG" Petro sKribas tre longaN #raSoN"
2"FW" La domo, Kiu estas tie, ne estas mia"
2"FR" La domo, KiuN 7i rigardas tie, ne estas mia"
2"FH" 9i legas 7iajN librojN"
2"2Q" Petro legas siajN librojN"
2"2F" 9i ne po7as Kompreni tioN KioN li diras"
2"22" _u 7i mangas 7iaN panoN( Ne, mi manbas tiuN de mia amiKo"
2"23" 9i ne #aras tioN KioN li diras"
2"2T" 'onu al mi la supoN"
2"25" Li trinKas la 7inoN de sia amiKo"
2"2G" _i tie estas 7ia supo, manbu biN"
2"2W" _u 7i 3a7as 7iaN libroN( Ne, mi 3a7as tiuN de mia amiKo"
2"2R" Tio, KioN 7i po7as manbi estas ì tio, ne tio"
2"2H" 'onu al ili tiujN librojN KiujN 7i 3a7as por ili"
2"3Q" PioN 7i manbas( TiuN ì #idoN"
2"3F" 9i ordonas 7iN Jaa al 7iL$ Ne #aru tioN"
3" 9aria 3a7as nigran Katon"
3"F" Piu 3a7as Katon( ci 3a7as bin"
3"2" Pion 3a7as 9aria( ci 3a7as Katon"
3"3" Piun beston 3a7as 9aria( La besto, Kiun 3a7as 9aria, estas Kato"
3"T" Pia estas la Kato( gi estas nigra"
3"5" Pia estas la Kato, Kiun 3a7as 9aria( gi estas nigra"
3"G" Pia Koloro estas la Kato( gia Koloro estas nigra"
3"W" Pian Koloron 3a7as la Kato( gi 3a7as nigran Koloron"
3"R" Piu estas la persono Kiu 3a7as Katon( Tiu estas 9aria"
3"H" _u 9aria 3a7as Katon( ,es, di bin 3a7as"
3"FQ" _u la Kato, Kiun 9aria 3a7as, estas nigra( ,es, bi 3a7as tiun Koloron"
FHQ
T"F" Piun ling7on 7i lernas en ì tiu lernoàmbro( En ì tiu lernoàmbro mi lernas Esperanton"
T"2" Pian ling7on 7i lernas en ì tiu Klasàmbro( En ì tiu Klasàmbro mi lernas internacian
ling7on"
T"3" _u 7i datas trinKi 7inon Kun la manbo( Ne, mi ne datas trinKi 7inon Kun la manbo"
T"T" Piaj estas la K7in unuaj lecionoj( *li estas #acilaj"
T"5" _u 7ia domo donas rigardon al la maro( Ne, mia domo donas rigardon al bardeno"
T"G" Piun lecionon ni lernas nun( Ni nur lernas la K7inan lecionon"
T"W" _u 7ia apuda lemantJinLo 3a7as libron( ,es, di JlernantinoL 3a7as lernolibron"
T"R" _u la bardenoj 3a7as arbojn( ,es, la bardeno 3a7as altajn arbojn 7erdajn"
T"H" _u la birdoj 3a7as belan Kanton( ,es, ili 3a7as belan Kanton"
T"FQ" Pian Katon 7i datas( _u blanKan aa nigran( 9i datas la blanKan Kaj la nigran Katon"
T"FF" Pie 7i 3a7as 7ian libron( 9ian libron mi 3a7as sur la tablo"
T"F2" Piun dombeston 7i pre#eras, Katon aa 3undon( 9i pre#eras Katon"
T"F3" Piujn arbojn 7i 3a7as en 7ia bardeno( En mia bardeno mi 3a7as multajn pinojn"
5"F" Pion 7i lernas( 9i lernas Esperanton"
5"2" Pion donas 9aria al Petro( ci donas la libron al Petro"
5"3" Pia estas la domo de Petro( Lia domo estas granda"
5"T" Pion 7i 3a7as( 9i 3a7as grandan domon"
5"5" Pion 7i manbas( 9i man{as supon"
5"G" Pion donas la patrino al in#ano( ci donas supon al la in#ano"
5"W" _u 7i datas danci( ,es, mi datas danci"
5"R" Piun 9aria rigardas( ci rigardas Petron"
5"H" Piun Petro rigardas( Petro rigardas din"
5"FQ" Pia estas la ling7o, Kiun 7i nun lernas( La ling7o, Kiun mi lernas, estas #acila"
5"FF" Pie 7i 3a7as 7ian libron( 9ian libron mi 3a7as sur la tablo"
5"F2" Pion 7i lernas en la lernoàmbro( *nternacian ling7on"
G. Traducir$
P*O
G"F" %UuV 3a1 en4sobre la mesa(
G"2" %UuV brilla en el cielo(
G"3" %Sobre /uV ests4estis sentado4s(
G"T" %UuV eres( %Trabajador o estudiante(
FHF
G"5" %UuV es un perro( Es un animal"
G"G" %UuV pre#ieres beber( %Mino o agua(
G"W" Lo4a/uello /ue est en4sobre la mesa es un libro"
G"R" %)on /uV puedes escribir( Puedo escribir con un lpiS"
P*U
G"F" %UuV animal canta( %El gato o el pjaro(
G"2" %En /uV silla ests sentado(
G"3" %UuiVn no comprende(
G"T" %)on /uien est )arlos( ;l est con Pedro"
G"5" %UuiVn canta( %El gato o el pjaro(
G"G" El 3ombre /ue est sentado en la 3abitaci0n es )arlos"
G"W" La mujer /ue est sentada en la 3abitaci0n es 9ar=a"
G"R" %)on /uV lpiS escribes( Escribo con mi lpiS"
P*E
G"F" %'0nde 7i7en los peces(
G"2" %'0nde 3a1 rboles(
G"3" %'0nde brillan las estrellas(
G"T" %'0nde comes4comen(
G"5" En el mar, donde 7i7en los peces, el agua est #r=a"
G"G" En la 3abitaci0n donde aprendemos Esperanto 3a1 mesas 1 sillas"
G"W" %'0nde estn )arlos 1 9ar=a( Estn en el comedor"
P*A
G"F" %)0mo es tu pantal0n( Es largo, moderno, elegante 1 blanco"
G"2" %)0mo es tu47uestra casa( Es grande, nue7a 1 bonita4bella"
G"3" %)0mo son los niYos( Son buenos, sanos 1 cordiales"
G"T" %UuV tipo de sombrero te gusta( A mi me gusta un sombrero pe/ueYo, moderno 1 blanco"
G"5" %)0mo son las manSanas( Son sabrosas 1 pueden ser 7erdes o rojas"
T*O
G"F" Eso es un rbol"
G"2" Eso /ue est sobre la mesa es un libro"
G"3" 9ira eso /ue brilla en el cielo, es una gran estrella"
G"T" En mi bolsillo 3a1 una pluma4estilogr#ica 1 con ella puedo escribir"
T*U
G"F" Este libro no es tu1o, sino m=o"
FH2
G"2" Esta seYorita es 9ar=a"
G"3" Esta silla, sobre la /ue est sentado Pedro, est al lado de la mesa"
G"T" 9ira a este niYo, es Pedro"
T*E
G"F" %Uuienes 7i7en en el mar( All= 7i7en los peces"
G"2" %'0nde est mi libro( All=, sobre la mesa"
G"3" 9ira, all= est Pedro" rSaludos, Pedro8
G"T" 'onde 7i7en los peces, all= no pueden 7i7ir las personas"
W" 9i estas no7a lernanto de esperanto" 9i lernas esperantoN en lernoàmbro Kie estas tabloj, seboj
Kaj biblioteKo" En tiu àmbro estas anKaa 7iroj Kaj 7irinoj Kiuj anKaa estas lernantoj de Esperanto" Tiu
àmbro ne estas manboàmbro Kaj mi ne po7as manbi pomojN tie" gi estas lernoàmbro, àmbro por
lerni" 9i datas EsperantoN" gis nun mi lernis 5 lecionojN Kaj mi po7as paroli en Esperanto Kaj Kribi
#raSojN"
R" Mocabulario$
R"F" +aja birdo . pjaro alegre R"2" 'iKa in#ano . niYo grueso
R"3" 9aljuna sinjoro . seYor 7iejo R"T" Merdaj pomoj . manSanas 7erdes
R"5" +randa Kaj nigra 3undo . perro grande 1 negro R"G" 9allarba #enestro . 7entana estrec3a
R"W" &ela #raalino . bella seYorita R"R" &londa sinjorino . seYorita rubia
R"H" Longa 7ojo . camino largo R"FQ" &onKora in#anino . niYa cordial
R"FF" &lua ìelo . cielo aSul R"F2" Eleganta àpelo . sombrero elegante
R"F3" 'olà suKero . dulce aSIcar R"FT" 9al7arma aK7o . agua #r=a
R"F5" Marma Ka#o . ca#V caliente R"FG" &onaj amiKoj . buenos amigos
Su#ijos 1 pre#ijos$
R"F" Pantistino . cantante JmujerL R"2" 9algaja . triste
R"3" -undino ^ perra R"T" 9allonga . corto
R"5" 'ancistino ^ bailarina R"G" 9al#acila . di#=cil
R"W" 9aristo ^ marinero R"R" 9alami . odiar
R"H" Patino ^ gata R"FQ" 9alsana . en#ermo
R"FF" 'entisto ^ dentista R"F2" 9algranda . pe/ueYo
R"F3" La7istino . mujer /ue la7a R"FT" *nstruisto . pro#esor
R"F5" 9allarba ^ estrec3o R"FG" 9alamiKino . enemiga
FH3
Palabras compuestas$
R"F" 'ormoàmbro ^ dormitorio R"2" 9araK7ok . agua de mar
R"3" &onKora ^ cordial R"T" Minbotelok . botella de 7ino
R"5" 9anboàmbro . comedor J3abitaci0nL R"G" Legolibrok . libro de lectura
R"W" La7madino . la7adora Jm/uinaL R"R" Lernolibrok . libro de aprendiSaje
R"H" SKribmadino . m/uina de escribir R"FQ" Pomarbok . manSano
R"FF" Meldipo . 7elero, barco con 7elas R"F2" AmKantok . canci0n de amor
R"F3" SKribotablo . escritorio, mesa para escribir
R"FT" Sidàmbrok . sala o 3abitaci0n para sentarse$ sala de espera, de reuniones, aula, etc"
R"F5" 9ilitdipo . barco de guerra R"FG" Sunsubirok . ocaso
Pronombres personales$
R"F" :o ^ mi R"2" Tu, usted . 7i
R"3" ;l ^ li R"T" Ella . di
R"5" Ello JneutroL ^ bi R"G" Nosotros4as . ni
R"W" Mosotros4as, ustedes ^ 7i R"R" Ellos4as . ili
Posesi7os$
R"F" 9i, m=o, m=a ^ mia R"2" Tu, tu1o, su1o Jde ustedL . 7ia
R"3" Su, su1o Jde VlL ^ lia R"T" Su, su1o Jde ellaL . dia
R"5" Su, su1o Jde elloL ^ bia R"G" Nuestro4a Jde nosotrosL . nia
R"W" Muestro4a, su Jde ustedesL ^ 7ia R"R" Su Jde ellos, de ellasL . ilia
R"H" Su Jde 3l persona, cuando se re#iere al sujetoL ^ sia
H"F" _ambro por dormi estas""" dormoàmbro
H"2" _ambro por manbi estas""" manboàmbro
H"3" _ambro por lerni estas""" lernoàmbro
H"T" La besto Kiu po7as #lugi estas""" birdo JKaj 7espertoL
H"5" La besto Kiu 7i7as en la maro estas""" #ido
H"G" En la bardenoj estas arboj Kaj""" #loroj
H"W" En la maro laboras la""" maristoj
H"R" Miro Kiu laboras en o#icejo estas""" o#icisto
H"H" Mirino Kiu laboras en o#icejo estas""" o#icistino
H"FQ" EleKtra la7madino estas eleKtra madino por""" la7i
FHT
H"FF" EleKtra sKribmadino estas eleKtra madino por""" sKribi
H"F2" Unu Kaj unu estas""" du
H"F3" Unu pomo Kaj unu pomo estas""" du pomoj
H"FT" Mi sidas sur""" sebo
H"F5" En la ìelo brilas""" steloj
H"FG" En la maro la aK7o ne estas 7arma, bi estas""" mal7arma
FQ"F" _u roSo estas #loro( ,es, bi estas #loro"
FQ"2" Pio estas en la arboj( En la arboj estas birdoj Kiuj Kantas"
FQ"3" Pio estas Kato( Pato estas bela dombesto"
FQ"T" _u tablo estas meblo( ,es, bi estas besto"
FQ"5" _u birdo estas anKaa meblo( Ne, birdo ne estas meblo, bi estas besto Kiu #lugas Kaj Kantas"
FQ"G" En Kiu àmbro 7i dormas( 9i dormas en la dormoàmbro"
FQ"W" _u 7i estas bona amiKo de la bestoj( ,es, mi estas amiKo de la bestoj"
FQ"R" Piun beston 7i datas( 9i datas nigrajn Katojn"
FQ"H" Piu estas la àmbro Kie 7i manbas( Tiu àmbro estas manboàmbro"
FQ"FQ" Pion 7i datas trinKi Kun la manbo( AK7on mi datas trinKi Kun la manbo"
FQ"FF" Pie 7i7as la #idoj( *li 7i7as en la blua maro"
FQ"F2" Pio 7i estas( _u lernanto aa laboristo( 9i estas lernanto de Esperanto, Kiu estas la ling7o
internacia"
FQ"F3" Per Kio 7i po7as sKribi( 9i po7as sKribi per Krajono, per plumo Kaj per sKribmadino"
FQ"FT" _u 7i parolas Esperanton( ,es, mi parolas Esperanton"
FQ"F5" Piu estas la malamiKo de la Kato( La 3undo estas la malamiKo de la Kato"
FQ"FG" Piaj Koloroj po7as esti roSo( &lanKa Kaj ruba, sed ne 7erda"
LECI-N-J 1a FI< !a.
F"F" 9alamiKino ^ enemiga F"2" &onKora . cordial
F"3" +einstruistoj . pro#esorado Jde ambos se!osL F"T" O#icejoj . o#icina
F"5" Lernejo ^ aula F"G" Apud . al lado
F"W" Mojo ^ camino F"R" 9allarba . estrec3o
F"H" +ajaj ^ contentos F"FQ" Pendi . colgar
F"FF" 9aristoj ^ marineros F"F2" Morto . palabra
F"F3" 'emando ^ pregunta F"FT" Respondo . respuesta
FH5
F"F5" _apelo ^ sombrero F"FG" Prajono . lpiS
F"FW" cipo ^ barco F"FR" Nabi . nadar
F"FH" Pisoj ^ besos F"2Q" &enKo . banco para sentarse
F"F" Largo . longa F"2" &olsillo . podo
F"3" Molar ^ #lugi F"T" ;l puede . li po7as
F"5" Mentana ^ #enestro F"G" Entre . inter
F"W" &ajo ^ sub F"R" Escritorio . sKribotablo
F"H" La7adora ^ la7madino
F"FQ" 9/uina de escribir elVctrica . eleKtra sKribmadino
F"FF" 'elante de ^ antaa F"F2" Sobre . sur aa super
F"F3" +ata ^ Katino F"FT" Rosa roja . ruba roSo
F"F5" Tu1o ^ 7ia F"FG" -aber . 3a7i
F"FW" Rubio ^ blonda F"FR" All= . tie
F"FH" PeS .#ido F"2Q" 'ar . doni
2"F" Tabloj, seboj Kaj lampoj estas mebloj" Pio estas Katoj Kaj 3undoj( *li estas dombestoj"
2"2" Mirino estas la ino de 7iro" Piu estas la ino de Kato( La ino de Kato estas Katino"
2"3" 9alamo estas la malo de amo" Piu estas la malo de amiKo( La malo de amiKo estas malamiKo"
2"T" Pio estas en la dormoàmbroj( Piuj mebloj estas en la manboàmbroj( En la dormoàmbro
estas lito, dranKo Ktp, Kaj en la manboàmbro estas tablo Kaj seboj"
2"5" 9i laboras en o#icejo" Pie 7i lernas( 9i lernas en lernejo"
2"G" Pia Koloro estas la ìelo Kaj la maro( *li estas bluaj"
2"W _u 7i trinKas 7inon Kun la manbo( Ne, mi trinKas aK7on Kun la manbo"
2"R Pie 7i po7as rigardi belajn #lorojn( En la bardeno mi po7as rigardi belajn #lorojn"
2"H _u Esperanto estas mal#acila( Ne, Esperanto estas simpla Kaj #acila ling7o"
3"F" Pion 7i datas manbi( 9i datas manbi pomojn"
3"2" Piun li rigardas( Li rigardas 9arian"
3"3" Pie 7i sidas( Sur la benKo"
3"T" _u la birdo Kantas en la àmbro( Ne, bi Kantas en la bardeno"
3"5" Piun amas 9aria( Petron"
3"G" Pion 7i lernas( 9i lernas Esperanton"
3"W" Al Kiu 7i donis la lernolibron( 9i donis bin al Petro"
FHG
3"R" Pio estas en la bardeno( Tie estas multaj #loroj"
3"H" _u tiu libro estas 7ia( Ne, bi ne estas mia, sed lia"
3"FQ" Pie estas 9aria( ci estas Kun dia amiKino"
T"F" Pio estas sur la tablo( Sur bi estas libro"
T"2" _u 7i datas manbi supon(
T"3" 'onu al mi miajn librojn"
T"T" 9i dormas en mia dormoàmbro"
T"5" La juna sinjoro iras Kun la diKa sinjorino"
T"G" La Kato Kaj la birdo estas en la àmbro[ ili dormas"
T"W" Pio estas Katino( gi estas besto"
T"R" Tiu 7iro, Kiu estas tie, estas mia amiKo"
5"F" Kato ^ besto 5"2" Krajono . lernejo
5"3" 7erda ^ Koloro 5"T" birdo . Kanti
5"5" sidi ^ benKo 5"G" alta . malalta
5"W" Kantisto ^ Kanti 5"R" instruisto . lernejo
5"H" Kiu ^ Kio 5"FQ" dormi . dormoàmbro
LECI-N- "a.
F"F" -odiaa estas maado, 3ieraa estis merKredo Kaj morgaa estos 7endredo"
F"2" Per Kio laboras la raSistoj en la raSejoj(
F"3" En la panejo, la panisto 7endas panon Kaj KuKojn"
F"T" En la raSejo, la raSisto tondas 3arojn Kaj raSas barboj"
F"5" _u 7i 7iSitis 7iajn gepatrojn( Ne, mi ilin 7iSitos 3odiaa"
F"G" Pombilo, tranìlo, segilo Kaj tondilo estas iloj"
F"W" 9orgaa mi 7iSitos la Klubon de Esperanto Kaj parolos Kun miaj amiKoj" _u 7i iros Kun mi(
F"R" Per Kio oni po7as segi lignon(
F"H" En la lernejoj oni lernas legi Kaj sKribi"
F"FQ" En mia maldeKstra mano mi 3a7as K7in #ingrojn"
2"F" Per Kiu ilo 7i Kombas 7iajn 3arojn( 9i Kombas miajn 3arojn per Kombilo"
2"2" Piu estas la ejo Kie 7i po7as aèti panon( La ejo Kie 7i po7as aèti panon estas panejo"
FHW
2"3" Pion 7endas la panistoj( La panistoj 7endas panon Kaj KuKojn"
2"T" -odiaa estas lundo" Piu tago estis 3ieraa( -ieraa estis dimanò"
2"5" Pion #aras la raSisto al 7i en la raSejo( Li raSas mian barbon per raSilo Kaj tondas miajn 3arojn
per tondilo"
2"G" 9orgaa estos 7endredo" Piu tago estis antaa3ieraa( Antaa3ieraa estis mardo"
2"W" Per Kio 7i po7as tranì panon( 9i po7as tranì panon per tranìlo"
2"R" Pie oni segas lignon per eleKtraj segiloj( En moderna segejo"
2"H" _u la maljunaj sinjoroj 3a7as malmultajn 3arojn sur la Kapo( ,es, la maljunaj sinjoroj 3a7as
malmultajn 3arojn sur la Kapo"
2"FQ" _u 7i datas la internacian ling7on Esperanto( ,es, mi datas Esperanton"
3"F" Segejo . serrer=a 4 aserradero 3"2" -aroj . pelos
3"3" Postmorgaa . pasado maYana 3"T" Pombilo . peine
3"5" Lernejo ^ aula 3"G" Tondilo . tijera
3"W" Antaa3ieraa . antea1er 4 antes de a1er 4 antier
3"R" Mendejo . tienda, lugar donde se compran 14o 7enden cosas"
3"H" Segilo ^ sierra 3"FQ" &arbero . raSisto
3"FF" EncontrV . mi tro7is 3"F2" '=a . tago
3"F3" )omprarV . mi Kompros 3"FT" Trabajador . laboristo
3"F5" Peri0dico ^ murnalo 3"FG" Panadero . panisto
3"FW" )uc3illo ^ tranìlo 3"FR" &arber=a . raSejo
LECI-N- Wa.
F"F" Piel 7i #artas, mia amiKo( 9i #artas malbone"
F"2" _u estas io sur la sebo( Ne, estas nenio"
F"3" _u 7i lobas tre #ore4malproKsime de la parKo( Ne, mi lobas apud bi"
F"T" _u 7i iras al la laborejo per iu 7eturilo(
F"5" Piu 3a7as mian lernolibron( gin 3a7as tiu, Kiu estas tie"
F"G" _u 7i rigardas iun( Ne, mi rigardas neniun"
F"W" Piu estas en la àmbro( Estas neniu"
F"R" _u iu ne Komprenas la lecionon( Ne, ìuj bin Komprenas"
F"H" En mia 3ejmo mi ìon #aras, Kaj mia #ratino nenion #aras"
F"FQ" Pia estas Esperanto( gi estas #acila Kaj bela"
F"FF" Piel 7i parolas Esperanton( 9i bin parolas bone Kaj rapide"
FHR
F"F2" Piaj estas la birdoj( *li estas malgrandaj Kaj belaj" Piel ili Kantas( *li Kantas bele"
F"F3" _u 7i tre o#te raSas 7in( ,es, mi raSas min ìutage"
F"FT" Piel respondas la malbona lernanto( Li respondas mal#orte"
F"F5" Estas nenio en la 3ejmo" Pie estas la mebloj( _io estas en la bardeno"
LECI-N- Xa.
F"F" _u 7i jam scias KalKuli de unu bis mil(
F"2" Pioma 3oro estas( La tria Kaj dudeK"
F"3" Piom aba 7i estas( 9i abas 2Q jarojn"
F"T" Piom da #ingroj 7i 3a7as en 7iaj du manoj(
F"5" Piom da tagoj estas en unu semajno(
F"G" Piun lecionon ni lernas 3odiaa( La oKan lecionon"
F"W" Piu estas la tria tago de la semajno(
F"R" La unua tago de la semajno estas lundo Kaj la lasta estas dimanò"
F"H" En unu jare estas 3G5 tagoj Kaj en unu tago estas 2T 3oroj"
F"FQ" Antaa unu monato mi ne parolis Esperanton, nun mi po7as bin Kompreni Kaj post du monatoj
mi bin parolos tre bone"
F"FF" ,e Kioma 3oro 7i iros al la laborejo( ,e la oKa buste"
2"F" En Kiu braKo 7i portas 7ian braK3orlobon( En la maldeKstra braKo"
2"2" SKribu la sep tagojn de la semajno( ,en ili$ lundo, mardo, merKredo, maado, 7endredo, sabato
Kaj dimanò"
2"3" Piom da minutoj estas en unu 3oro( En unu 3oro estas sesdeK JGQL minutoj"
2"T" En Kiu jaro ni 7i7as( Ni 7i7as en la jaro du mil deK unuJ2QFFL"
2"5" _u 7i po7as KalKuli Kiom da 3aroj 7i 3a7as sur la Kapo( Ne, sur la Kapo mi 3a7as multe da
3aroj do mi ne po7as KalKuli Kiom da 3aroj estas tie"
2"G" Pio estas montriloj( *li estas iloj Kiuj montras ion" La montriloj de 3orlobo montras la 3oron"
2"W" Piom da montriloj 3a7as 3orlobo( gi 3a7as tri montrilojn" *li estas$ 3ormontrilo,
minutmontrilo Kaj seKundmontrilo"
2"R" Pio estas mur3orlobo( gi estas 3orlobo, ordinare granda, Kiu pendas sur muro"
2"H"F" 'os 1 cuarto . la dua Kaj K7arono"
2"H"2" tres 1 7einte . la tria Kaj dudeK"
2"H"3" cinco 1 dieS . la K7ina Kaj deK"
2"H"T" doce 1 7einticinco . la deK dua Kaj dudeK K7in"
FHH
2"H"5" una menos cuarto . K7arono antaa la unua"
2"H"G" seis 1 media . la sesa Kaj duono"
2"H"W" siete en punto . la sepa buste"
2"H"R" dos menos cinco . K7in antaa la dua"
2"FQ"F" 3G52W . trideK ses mil K7incent dudeK sep"
2"FQ"2" 2FQF . du mil cent unu"
2"FQ"3" RFG . oKcent deK ses"
2"FQ"T" F3 . deK tri"
2"FQ"5" 3F . trideK unu"
2"FQ"G" 52WQQ2 . K7incent dudeK sep mil du"
2"FQ"W" 3RQQTQ5 . tri milionoj oKcent mil K7arcent K7in"
2"FQ"R" 2HT23 . dudeK naa mil K7arcent dudeK tri"
LECI-N- Ya.
F"F" _u 7i deSiras manbi unu K7aronon de la torto( Ne, donu al mi la duonon de bi"
F"2" Por Kiu ni lasos la lastan pecon de la torto(
F"3" Piom estas la duoblo de cent JFQQL 'ucent J2QQL" Piom estas la duono de cent JFQQL( P7indeK
J5QL"
F"T" Ni jam lernis la deKan lecionon( Ne, anKaa ne"
F"5" Piom da lernantoj iris 3odiaa al la lernejo( Pli 2da lernantoj6 ol antaa3ieraa"
F"G" Parlo abas 2Q jarojn Kaj li estas pli juna ol Petro"
F"W" El ìuj miaj amiKinoj, 9aria estas la plej eleganta"
F"R" Parlo estas malpli #orta ol Petro"
F"H" El ìuj ling7oj, Esperanto estal la plej #acila"
F"FQ" Pion donas la bo7ino al ni( El la bo7ino ni tiras laKton"
F"FF" 9i ne trinKas Ka#on, nur iom da teo"
F"F2" _u 7i trinKas Ka#on Kun laKto( :es, mi datas trinKi duonon Kaj duonon, tiom da Ka#o Kiom da
laKto"
2"F" Piom estas la duoblo de cent( gi estas ducent J2QQL" Piom estas la duono de K7indeK( gi estas
dudeK K7in J25L"
2"2" Parlo estas 2Qjara" Roberto estas TQjara" Piu el ili estas pli juna( Parlo estas pli juna ol
Roberto" La abo de Parlo estas la duono de la abo de Roberto, aa la abo de Roberto estas la duoblo de
la abo de Parlo"
2QQ
2"3" _u Kato estas pli granda ol bo7o( Ne, Kato estas malpli granda ol bo7o"
2"T" 'u K7aronoj estas parto duoble pli granda ol unu K7arono" _u jes( ,es, du K7aronoj Junu
duonoL estas pli granda ol unu K7arono"
2"5" 'udeK sep estas la trioblo de H" Piom estas la deKoblo de deK( ,es, la trioblo de naa estas
dudeK sep"
2"G" Piom estas la deKono de mil( La deKono de mil estas cent JFQQL" Piom estas la trioblo de 3(
La trioblo de tri estas naa"
2"W" Piuj Kantas pli bele( _u la birdoj aa la KoKinoj( La birdoj Kantas pli bele ol la KoKinoj"
2"R" Ele#anto estas tro granda" gi estas pli granda ol Kato" _u ne( La ele#anto estas pli granda ol
Kato, bi estas la plej granda besto surtera"
2"H" Pion ni po7as tiri el la bo7ino( El la bo7ino oni po7as tiri la nutran laKton"
2"FQ" SKribu tri 7ortojn Kun la su#iKso ]an]" Societano, samideano Kaj earopano"
2"FF" Piom da laKto 7i trinKas ìutage( _iutage mi trinKas ìrKaa unu duonon de litro da laKto"
2"F2" Pie lobas la urbanoj( *li lobas en la urbo" Pie lobas la Kamparanoj( *li lobas en la Kamparo"
2"F3" 34T . tri K7aronoj" 243 . du trionoj" 342 . tri duonoj" 245 . du K7inonoj" F4R . unu oKono"
)udruple . K7aroblo" 'oble . duoblo" Triple . trioblo" 'Vcimo . deKono JF4FQL aa deKa JFQzL"
LECI-N- 15a.
F"F" 9atene oni matenmanbas Kaj 7espere oni 7espermanbas"
F"2" Piam mi aadas la 7eK3orlobon, mi rapide 7estas min"
F"3" -ieraa mi èestis en la Kinejo Kaj, Kiam mi 7idis miajn amiKojn, mi ilin salutis"
F"T" _iam oni diras$ tiu, Kiu laste ridas, plej bone ridas"
F"5" 9atene oni diras bonan matenon Kaj noKte oni diras bonan noKton"
F"G" Piam mi 7eKibis jam la suno brilis sur la ìelo, Kaj tiam mi ellitibis"
F"W" Neniam mi iras noKte al la Kinejo, nur dumtage"
F"R" La aatobuso 3altas antaa mia domo"
F"H" _u 7i tagmeSe ripoSas aa post la tagmanbo(
F"FQ" _u 7i memoras tion, Kion mi diris 3ieraa al 7i( Ne, mi bin #orgesis"
F"FF" 9ea domo ne estas tro alta, sed mi lobas en la plej alta etabo"
F"F2" Piam mi 7eKibas, unue mi la7as min Kaj due mi 7estas min"
2"F" Piam 7i 7espermanbas( _u dum la 7espero aa dum la noKto( Mespere" NoKte mi dormas"
2"2" ,e Kioma 3oro 7i #oriras de la lernejo( ,e la dua"
2"3" Piun saluton 7i diras Kiam jam estas noKte( 9i diras ]bonan noKton]"
2QF
2"T" La deKdua 3oro JF2aL estas tagmeSo Kaj la dudeKK7ara J2TaL 3oro estas noKtomeSo" _u jes(
,es"
2"5" Pion 7i #aras unue en la mateno( Unue mi 7eKibas Kaj ellitibas"
2"G" Pion 7i opinias pri la diro$ ]9enso sana en Korpo sana, Kaj gaja Koro en sana Korpo]( Tiun
diron mi tre datas" Sano estas la plej importanta 3a7amo de la 3omo"
2"W" _u 7i saltas el la lito Kiam 7i aadas la 7eK3orlobon( 9i e` ellitibas antaa aadi la 7eK3orlobo,
por ne aadi bian malagrablan sonon"
2"R" _u 7i ìam iras al 7ia lernejo per aatobuso aa KelK#oje 7i iras piede( Piede, mia lernejo ne estas
#or de mea 3ejmo"
2"H" _u 7i iam parolos esperanton tre bone( ,es, se mi lernas la lecionojn Kaj #aras iliajn eKSercojn"
2"FQ" _u 7i memoras pri la unua esperanta 7orto Kiun 7i lernis( ,es, ]Esperanto]"
2"FF" SKribu tri salutojn Kaj unu pro7erbon" &onan tagon, bonan 7esperon Kaj bonan noKton"
Pro7erbo$ inter diro Kaj #aro estas maro"
LECI-N-J "a FI< 15a.
F"F" :a 3as aprendido dieS lecciones del libro %Sabe usted Esperanto( sbre la lengua internacional"
La dVcima lecci0n es la mitad del libro, por lo /ue se puede decir /ue eres medio esperantista" A3ora
conoces muc3as palabras por medio de las cuales puedes 3ablar, 3acer preguntas, responderlas, etc"
TambiVn sabes leer 1 escribir mu1 bien" &ien, encontrars ms abajo ejercicios de la se!ta a la dVcima
lecci0n, /ue 3arn /ue no ol7ides esas lecciones" No son ms di#=ciles /ue los de las cinco primeras
lecciones, pero encontrars en ellos nue7as palabras 1 nue7os su#ijos, /ue debers memoriSar para una
buena comprensi0n de la lengua" )omo a1uda te dirV$
F" En primer lugar$ +racias a la lecci0n se!ta aprendes los d=as de la semana 1 te a1uda a
comprender el signi#icado de los su#ijos .ej. 1 .il."
2" En segundo lugar$ En la lecci0n sVptima encuentras la di#erencia entre las palabras ]Kiel] 1 ]Kia]"
TambiVn aprendes la #amilia de las palabras eiof, eneniuf, eìujf, enenief 1 eìof Jentre otrasL"
3" En tercer lugar$ La lecci0n octa7a te enseYa a contar desde uno 3asta un mill0n, 1 tambiVn en
ella se 3abla sobre el dueYo del 3ombre moderno$ el reloj" :a sabes /ue 3a1 di7ersos relojes, por
ejemplo$ despertador, de pulsera, mural 1 de bolsillo"
T" En cuarto lugar$ En la no7ena lecci0n se puede leer sobre la edad, #rases como epli olf, ela plejf
1 tambiVn los su#ijos .on. 1 .obl. por los /ue se 3acen palabras como eduonof, etrioblof, eK7aronof,
etc"
5" En /uinto lugar$ +racias a la lecci0n dVcima aprendes algunos saludos 1 tambiVn pro7erbios"
Puedes aprender tambiVn palabras como$ ]iam], ]Kiam], ]tiam], ]ìam] 1 ]neniam]"
&ueno, 1a te 3e dic3o muc3o, mi Iltimo consejo es$ rbuena suerte8
2. )ompletar las siguientes #rases colocando las palabras /ue #altan$
2"F" Per Kiu ilo la raS|sto tondas 3arojn( per tondilo"
2Q2
2"2" _u 7i rigardas ion( Ne, mi rigardas nenion"
2"3" Piom da tagoj estas en unu jaro(
2"T" Ele#anto estas pli granda ol Kato"
2"5" 9atene oni matenmanbas Kaj 7espere oni 7espermanbas"
2"G" Pio 7endas la panistoj( *li 7endas panon"
2"W" Piel 7i parolas Esperanton( 9i parolas bin tre bone"
2"R" Pioma 3oro estas( Estas K7in antaa la deKunua"
2"H" 'onu al mi duonon Kaj duonon[ tiom da Ka#o Kiom da laKto"
2"FQ" _u 7i iam estis en AmeriKo( Ne, mi neniam estis tie"
2"FF" En la lernejo oni lernas legi Kaj sKribi"
2"F2" Piaj estas la birdoj( *li estas belaj"
2"F3" Piom aba 7i estas( 9i estas 2Qjara"
2"FT" Parlo estas TQjara Kaj Petro estas 2Qjara" La abo de Parlo estas la duono de la abo de Petro"
2"F5" Plej bone ridas 2tiu6 Kiu laste ridas"
2"FG" La meSa tago de la semajno estas merKredo"
2"FW" -ieraa estis 7endredo Kaj morgaa estos dimanò"
2"FR" _u iu el 7i ne Komprenas( Ne, ni ìuj Komprenas"
2"FH" El ìuj miaj amiKoj, Petro estas la plej alta"
2"2Q" La 2Ta 3oro estas la meSo de la noKto a} noKtomeSo"
3"F" Lernejo . sitio para aprender, aula"
3"2" Pombilo . utensilio para peinar, peine"
3"3" Urbano . persona /ue 7i7e en la ciudad, urbanita"
3"T" RaSejo . barber=a"
3"5" Tranìlo . cuc3illo o similar"
3"G" Samideano . persona con la /ue compartimos ideas, en sentido ms general /ue camarada"
3"W" Pinejo . cine Jsala en la /ue se pro1ecta 1 se 7eL"
3"R" Tondilo . tijera"
3"H" Earopano . europeo"
3"FQ" 'ancejo . lugar en el /ue se baila, sal0n de baile"
3"FF" Meturilo . medio de transporte"
3"F2" Pamparano . campesino"
3"F3" Panejo . panader=a"
3"FT" Segilo . sierra Jde cortarL"
2Q3
3"F5" Samlandano . compatriota"
3"FG" Segejo . serrer=a, aserradero"
3"FW" 9ontrilo . objeto /ue muestra algo[ aplicado a un reloj es una de sus agujas"
3"FR" Samling7ano . persona /ue 3abla el mismo idioma"
T"F" Pion #aras la raSistoj en la raSejoj( *li tondas 3arojn Kaj raSas barbojn"
T"2" _u iu ne scias legi la eKSercojn( Ne, ìuj scias"
T"3" Pioma 3oro estas( P7arono antaa la dua"
T"T" La 3undo estas pli granda ol la Kato, sed la besto plej granda ol ìuj bestoj estas la ele#anto"
T"5" _u 7i datas ripoSi post la manbo(
T"G" _u morgaa 7i 7iSitos 7iajn gepatrojn( Ne, mi 7iSitis ilin 3ieraa"
T"W" _u iu estas( Tie estas neniu"
T"R" Piom aba 7i estas( 9i abas 25 2jarojn6"
T"H" _u naadeK estas la duoblo de trideK( Ne, naadeK estas la trioblo de trideK"
T"FQ" Pion oni diras matene( &onan matenon"
T"FF" Pie mi po7as lerni legi( En la lernejo"
T"F2" Piel 7i parolas Esperanton( 9i bin parolas tre bone"
T"F3" Piom da semajnoj estas en unu jaro(
T"FT" _u jam 7enis Petro( Ne, anKoraa li ne 7enis"
T"F5" _iutage la 7eK3orlobo 7eKas min je la sesa Kaj trideK Jaa je la sesa Kaj duonoL"
T"FG" _io, Kion 7i 7idas, estas mia"
T"FW" 32W C tricent dudeK sep, 25R2F C dudeK K7in mil oKcent dudeK unu, HQQQQ5 C naacent mil
K7in, 253QQTH C du milionoj K7incent trideK mil K7ardeK naa, F5 C deK K7in, 5F C K7indeK unu, FHRR
C mil naacent oKdeK oK"
T"FR" Piu estas la lasta tago de la semajno(
T"FH" ,e Kioma 3oro 7i 7espermanbas( ,e la deKa buste"
T"2Q" F43 C unu triono, 245 C du K7inonoj, 34T C tri K7aronoj, cudruple C K7aroblo, doble C duoblo"
5"F" ?ingro ^ dedo 5"2" SKatolo . caja
5"3" Scii . saber, conocer 5"T" AnKoraa . toda7=a
5"5" Etabo . piso, planta de un edi#icio 5"G" Pombi . peinar
5"W" Aliaj ^ otras 5"R" Tago . d=a
5"H" Neniam ^ nunca 5"FQ" PelK#oje . alguna 7eS
5"FF" 9aldeKstra ^ iS/uierda 5"F2" 'anKon . 2te do1 las6 gracias
2QT
5"F3" PelKaj ^ algunos 5"FT" Trioblo . triple
5"F5" gis . 3asta" TambiVn se usa como #orma abre7iada de la despedida ]gis re7ido]
5"FG" Aèti ^ comprar 5"FW" _iutage . a diario, todos los d=as
5"FR" Abo ^ edad 5"FH" Pli ol . ms /ue
5"2Q" O#te ^ #recuentemente 5"2F" 'eno7e . de nue7o, nue7amente
5"22" -odiaa ^ 3o1 5"23" Oni aadas . se o1e
5"2T" )entono . centVsimo, F4FQQ 5"25" 9algaja . triste
5"F" LeYa ^ ligno 5"2" )uaderno . Kajero
5"3" Po/uito ^ iom 5"T" 'espertador . 7eK3orlobo
5"5" Encontrar ^ tro7i 5"G" Nadie . neniu
5"W" 9aterna ^ patrina 5"R" -arina . #aruno
5"H" AlmorSar ^ tagmanbi 5"FQ" Peri0dico . murnalo
5"FF" En#ermedad ^ malsano 5"F2" 'ejar . lasi
5"F3" Entrar ^ eniri 5"FT" Antea1er . antaa3ieraa
5"F5" Amo JdueYoL ^ majstro 5"FG" -ogar . 3ejmo
5"FW" &oca ^ budo 5"FR" 'emasiado . tro
5"FH" )uando ^ Kiam 5"2Q" )ampesino . Kamparano
5"2F" -abitar ^ lobi 5"22" Reloj de pulsera . braK3orlobo
5"23" Agujas de reloj ^ montriloj 5"2T" *r a pie . piediri
5"25" )ortas con cuc3illo . 7i tranàs
LECI-N- 11a.
F"F" Tiu sinjoro, Kiun ì tie 7i 7idas, estas Petro"
F"2" Somere, Kiam la temperaturo estas altega, estas 7arme"
F"3" La monato plej mal7arma de la jaro estas januaro"
F"T" -ieraa estis mal7arme, sed 3odiaa estas 7arme" Pia estos morgaa la 7etero(
F"5" Piam li 7idas belajn #raalinojn, li a#able ridetas"
F"G" Piam li estas malgaja, ne ridas, sed ploras"
F"W" Tio, Kio estas ì tie, estas sebo, sed tio, Kion 7i #ore 7idas, estas tablo"
F"R" Estas agrable ripoSi en la monto Kiam oni #erias"
F"H" Piu estas la seSono plej malgaja de la jaro(
F"FQ" Aatune la #olioj de la arboj #alas iom post iom"
2Q5
F"FF" Printempe la tagoj estas tiel longaj Kiel la noKtoj"
F"F2" Mintre malmultaj 3omoj #erias[ nur la riùloj #erias dum ì tiu seSono"
2"F" Piuj estas la K7ar seSonoj de la jaro( Printempo, somero, aatuno Kaj 7intro"
2"2" El Kiom da lecionoj Konsistas tiu ì lernolibro( 'udeK lecionoj"
2"3" Piam 7i #erias( _u somere aa 7intre( Somere, 7intre mi laboras"
2"T" _u 7i #ermas pordojn Kaj #enestrojn Kiam la 7etero estas mal7armega( ,es, mi #ermas ilin Kiam
estas mal7arme"
2"5" Pia estas la 7etero Kiam la termometro montras 2Q gradojn( Agrabla"
2"G" Piu estas la plej 7arma monato el la jaro( La plej 7arma monato el la jaro estas aagusto"
2"W" _u 7i 3a7as ian emon( ,es, mi emas legi"
2"R" En Kiu seSono #loras la bardenoj( Printempe la bardenoj #loras"
2"H" Tiu ì leciono diras Ke io mal#ermas la Korojn" Pio bi estas( La rideto, bi mal#ermas la Korojn"
2"FQ" Printempo, somero" Piu seSono 7enas poste( Aatuno"
3"F" 9alsanulo . persona en#erma 3"2" Marmeta . templada
3"3" Ri7ereto . r=o pe/ueYo, riac3uelo 3"T" &onega . mu1 buena
3"5" 9anbema ^ comil0n 3"G" Rideti . sonre=r
3"W" Steleto . estrella pe/ueYa, estrellita" 3"R" 'omego . edi#icio mu1 grande
3"H" 9aljunulo . persona 7ieja 3"FQ" Riùloj . personas ricas
3"FF" 'ormema ^ dormil0n 3"F2" Ploregi . llorar intensamente
LECI-N- 12a.
F"F" La in#anoj rigardas sin en la spegulo por peKti sin antaa iri al la lernejo"
F"2" 'um mia libertempo mi legas pli multe ol Kiam mi laboras"
F"3" La 7ortaro estas libro en Kiu estas multaj 7ortoj Kun siaj di#inoj"
F"T" Se mi ne laborus, me irus ìutage al la Kamparo"
F"5" -ieraa mi sonbis ion$ La 3omaro interKomprenis per Esperanto"
F"G" La 7iroj portas dtrumpetojn Kaj la 7irinoj portas dtrumpojn"
F"W" Pia Koloro estas la sango Kiu #luas tra la tuta Korpo(
F"R" Pio estas ambaa#lanKe de la Kapo( Tie estas la oreloj"
F"H" La elegantaj 7iroj portas Kotonan èmiSon Kaj silKan Kra7aton"
F"FQ" Piuj estas la sub7estoj( Palsono Kaj subèmiSo"
2QG

2"F" Pio estas inter la Kapo Kaj la trunKo( *nter la Kapo Kaj la trunKo estas la Kolo"
2"2" Pion 7i pli datas( _u la urbon au la Kamparon( 9i pli datas la Kamparon"
2"3" La signi#o de la 7orto ]esperantistaro] estas$ aro da esperantistoj, _u jes( ,es"
2"T" 'iru Kion 7i #arus se 7i estus rià" 9i 7ojabus eKsterlanden"
2"5" Piu parto de la Korpo estas la spegulo de la animo( gi estas la 7iSabo"
2"G" _u 7i sonbas tre o#te Kiam 7i dormas( _iutage, sed ne ìam mi bone memoras tion, Kion mi
sonbis"
2"W" Pia Kolora estas 7ia 3araro( gi estas bruna"
2"R" Per Kiu membro de la Korpo ni po7as 7idi( Per miaj oKuloj"
2"H" Pie estas la dorso( _u en la antaaa aa en la malantaaa parto de la Korpo( gi estas en la
malantaaa parto de la Korpo"
2"FQ" El Kio estas la duoj Kaj gantoj( El ledo"
2"FF" 'iru tri 7irinajn 7estojn" ,upo, bluSo Kaj dtrumpoj"
2"F2" ?ormu K7ar 7ortojn per la su#iKso earf$ 3araro, 7estaro, dentaro, ostaro Ktp"
LECI-N- 1a.
F"F" 9i datas la belecon de la 3undo"
F"2" 'um mi èestis 3ejme malsana, mi multe legis"
F"3" -ieraa mi èestis #eston Kaj mi trinKis tro da alKo3olamo"
F"T" Pial Petro ne èestis la #eston( _ar li estis iom malsana"
F"5" &one, amiKo, mi esperas Ke 7i baldaa estos tute sana"
F"G" La maraK7o ne estas trinKebla"
F"W" 9i #laras per la naSo Kaj spiras per la budo"
F"R" _u iu ne Komprenas la signi#on de la su#iKso ec(
F"H" La 7orto eco signi#as K7aliton" EKSemple, amiKeco, beleco, blanKeco, #rateco, malegaleco Ktp"
F"FQ" guste je la dua la manbamo estis sur la tablo"
F"FF" La su#iKso aj montras al ni KonKretajn objeKtojn, Kiuj estas 7ideblaj, tudeblaj Kaj #areblaj"
F"F2" -ieraa mi metis anoncon en la murnalo pri la perdo de mia 3undeto"
F"F3" La Kelnero tuj alportis la supon, sed mi ne po7is manbi bin àr li #orgesis alporti la Kuleron"
F"FT" _u oni po7as manbi supon sen Kulero(
F"F5" Per la budo ni gustumas la manbamojn Kaj la trinKamojn"
2"F" _u 7ia sKribamo estas legebla( ,es, mi sKribas Klare"
2QW
2"2" Per Kio 7i aadas( _u per la oreloj aa per la oKuloj( Per miaj oreloj"
2"3" Piu estas la eco de bela( La beleco"
2"T" Per Kio 7i gustumas la manbamojn( Per la budo"
2"5" Pial 7i datas Esperanton( _ar bi estas ling7o internacia simpla, #acila Kaj utila"
2"G" SKribu K7in 7ortojn Kun la su#iKso eeblf$ Legebla, aadebla, 7idebla, trinKebla Kaj manbebla"
2"W" _u 7i estas #orgesema o#te( Ne, mi ne estas o#te #orgesema"
2"R" _u la sportemaj 3omoj drinKas alKo3olamojn( Ne, la sportema 3omoj neniam drinKas
alKo3olamojn"
2"H" _u 7i memoras pri 7ia in#aneco( ,es, mi memoras, sed ne multe"
2"FQ" SKribu tri 7ortojn Kun la su#iKso eamf$ trinKamo, 7idamo Kaj legamo"
3"F" MejeS ^ maljuneco 3"2" *legible . nelegebla
3"3" Pronto ^ baldaa 3"T" )asi . presKaa
3"5" -Imedo ^ 3umida 3"G" )omestible . manbebla
3"W" *nutilmente ^ neutile 3"R" Traer . alporti
3"H" Noticias ^ no7amoj 3"FQ" Llegar . al7eni
LECI-N- 16a.
F"F" Plu7is tiel #orte Ke mi tute malseKibis"
F"2" Sed poste mi seKibis per la sunradioj"
F"3" _u malsano po7as maljunigi iun(
F"T" Piam mi legas noKte, miaj oKuloj #ermibas Kaj mi endormibas"
F"5" La patrino enlitigas siajn #iletojn Kaj endormigas ilin"
F"G" Pie iras la subteraj trajnoj( *li iras sub la stratoj"
F"W" Pie estas la plej gra7aj Konstruamoj de la urbo( *li estas en la urbocentro"
F"R" Piam mi promenas, mi datas 7idi la montro#enestrojn de la butiKoj"
F"H" La 7irinoj datas beligi siajn ungojn"
F"FQ" Pro la plu7o, miaj duoj malpuribis"
2"F" ,e Kioma 3oro 7i ellitibas matene( ,e la oKa Kaj K7arono"
2"2" _u 7i 3altigas la sonorilon de la 7eK3orlobo Kiam bi sonoras matene( ,es, Kiam la 7eK3orlobo
sonoras matene mi tuj 3altigas bia sonorilon"
2"3" Per Kio 7i purigas 7iajn dentojn( Per dentopasto Kaj dentobroso"
2"T" _u 7i memoras Kiam 7i #aribis lernantoJinoL de Esperanto( ,es, antaa iuj jaroj"
2QR
2"5" ,e Kioma 3oro 7i endormibas( Putime je la noKtomeSo"
2"G" Pion 7i pli datas( _u la grandajn urbojn aa la tranK7ilajn 7ilabojn( 9i pli datas la tranK7ilajn
7ilamojn ol la grandajn urbojn"
2"W" 'iru ion, Kion 7i po7as tro7i en la urbocentro" En la urbocentro oni tro7as, eKSemple, la
urbodomon, banKojn, magaSenojn Kaj monumentojn"
2"R" _u 7i scias Ke la #ruKtoj Kaj legomoj estas sanigaj( ,es, mi tion scias[ ili estas tre sanigaj Kaj
bongustaj"
2"H" _u 7i sen7estibas Kiam 7i enlitibas por dormi( Pompreneble jes, Kaj poste mi 7estibas per
lit7esto antaa enlitibi"
2"FQ" Pial 7irinoj datas rubigi siajn lipojn( _ar tio ilin beligas"
3"F" Sciigi . 3acer saber
3"2" Enlitibi . meterse en la cama
3"3" Marmigi . calentar
3"T" Rubigi . enrojecer
3"5" Plarigi . clari#icar, aclarar
3"G" ?aribi . 3acerse, con7ertirse en
3"W" SeKigi . secar algo o a alguien
3"R" Sanibi . recuperar la salud, curarse
3"H" &lanKigi . blan/uear algo
3"FQ" Ellitibi . salir de la cama
LECI-N- 1!a.
F"F" La Krajono estas sur la sebo" 9etu bin sur la tablon"
F"2" ctuparo estas aro da dtupoj"
F"3" Piam mi iras en la parKon, mi datas dismeti panerojn al la birbetoj"
F"T" _u 7i baldaa re7enos( Ne, mi bedaaras, mi ne po7os re7eni bis la deK unua 3oro"
F"5" Pie oni po7as 7idi inKon( En la inKujo"
F"G" Piom da cigaroj en3a7as unu cigaringo( Nur unu cigaron 2bi en3a7as6"
F"W" Piam la muso 7idis la Katon, li Kuris en sian truon"
F"R" Pien 7i iras tiel rapide( 9i iras 3ejmen"
F"H" _u 7i noKte re7enas 3ejmen tro mal#rue(
F"FQ" -ieraa mi èestis monton" gi estis 7idinda pejSabo"
F"FF" Pien 7i metis 7iajn 7estojn( En la dranKon"
2QH
F"F2" La mudo, Kiu #lugadis en la àmbro, #alis en la teujon"
2"F" _u Esperanto estas lerninda ling7o( ,es, bi estas lerninda ling7o internacia"
2"2" Piu estas la ujo Kien 7i metas la salaton( Tiu ujo, Kien oni metas salaton, estas do salatujo"
2"3" Pio restas sub la tablo post la manbo( Sub la tablo post la manbo restas panerojn, Kiujn musoj
datas manbi"
2"T" Pion 7i #aras Kiam 7i 7idas muson( _u 7i saltas sur la so#on aa 7i restas tie( 9i tranK7ile
restas tie Kaj bin #otas"
2"5" Piom da moneroj po7as esti en unu plenmano( Se ili estas meSgrandaj, en unu plenmano
po7as esti ìrKaa dudeKo da moneroj"
2"G" Piom da cigaroj entenas la cigarujo( _u tri aa K7ar( 9i ne scias Kiom da cigaroj entenas
cigarujo"
2"W" En Kiu ujo de la banàmbro 7i po7as la7i 7in( En la la7ujo mi po7as la7i min, Kaj en la banujo
mi po7as bani min"
2"R" _u la malmoderna muSiKo estas aadinda( La malmoderna muSiKo estas aadinda, sed anKaa la
moderna"
2"H" Piu besto Ka7as #lugilojn( _u la muso aa la mudo( La mudo, bi 3a7as du #lugilojn"
LECI-N-J 15a FI< 1!a.
F"Q" +racias a este primer ejercicio recordars los FT su#ijos /ue 3emos aprendido en las lecciones
de la FQl a la F5l, 1 al mismo tiempo practicaremos la traducci0n" Estos su#ijos, con los 1a aprendidos
en otras lecciones, te a1udarn a #ormar 1 conocer muc3as palabras" -e a/u= los su#ijos$
F"F" . am" El su#ijo ]am] muestra algo concreto"
?ritamo J#rituraL, no7amo Jno7edad, noticiaL, in#anamo Jcosa de niYos, c3i/uilladaL, suKeramo Jcosa
aSucarada, dulceL, legamo Jcosa le=daL"
En la #esto mi manbis multe da suKeramo Kaj drinKis tro da alKo3olamo" JEn la #iesta com= muc3os
dulces 1 beb= demasiado alco3ol Jcosas con alco3ol C bebidas alco30licasLL"
F"2" . an" El su#ijo ]an] muestra pertenencia, miembro de sociedad, ser 3abitante"
Pamparano JcampesinoL, samideano Jmiembro de un grupo con ciertas ideas, /ue tiene las mismas
ideasL, urbano JurbanitaL, samlandano JcompatriotaL"
_iuj lobantoj de urbo estas urbanoj JTodos los 3abitantes de una ciudad son urbanitasL" -omoj Kiuj
Kredas je Pristo estas Kristanoj JLas personas /ue creen en )risto son cristianosL" La Plubo 3a7as
multajn Klubanojn JEl club tiene muc3os miembrosL"
F"3" . ar" El su#ijo ]ar] muestra un grupo o colecti7o de personas u objetos similares"
Mortaro JdiccionarioL, arbaro Jbos/ueL, bestaro Jmanada, grupo de animalesL, diparo Jgrupo de
barcos, #lotaL, -omaro Jconjunto #ormado por las personas, 3umanidadL"
2FQ
9ia sKribilaro Konsistas el inKujo, plumoj Kaj Krajonoj" J9is Itiles de escritura consisten en el
tintero, plumas 1 lpicerosL"
F"T" . ebl" El su#ijo ]ebl] signi#ica /ue puede ser, /ue es posible"
TrinKebla Jpotable, bebibleL, 7idebla J7isibleL, #arebla J#actibleL, Komprenebla JcomprensibleL,
manbebla JcomestibleL"
Lerni esperanton estas #arebla a#ero" JAprender Esperanto es un asunto #actibleL"
F"5" . ec" El su#ijo ]ec] signi#ica cualidad"
&eleco JbelleSaL, amiKeco JamistadL, #rateco J#raternidadL, #ideleco J#idelidadL, juneco Jju7entudL"
La rièco de tiu 3omo estas granda, sed lia malsabo estas anKoraa pli granda" JLa ri/ueSa de esa
persona es grande, pero su estupideS es toda7=a ma1orL"
F"G" . eg" El su#ijo ]eg] aumenta una idea"
'omego Jcaser0nL, 7armega Jmu1 calienteL, ridegi Jre=r a carcajadasL, ploregi Jllorar intensamenteL,
altega Jalt=simaL"
AmaSono estas ri7erego" JEl AmaSonas es un r=o enormeL" TQ gradoj estas 7armega temperaturo"
JTQ grados es una temperatura mu1 altaL"
F"W" . em" El su#ijo ]em] signi#ica /ue acostumbra a ser"
Ridema JrisueYoL, plorema Jllor0nL, 7ojabema J7iajeroL, babilema J3abladorL, demandema
Jpregunt0nL"
La legemaj 3omoj emas legi multe" JLos lectores acostumbran a leer muc3oL"
F"R" . et" El su#ijo ]et] muestra pe/ueYeS"
&eleta JbonitaL, dometo JcasitaL, rideti Jsonre=rL, 7armeta Jpoco caliente, tibioL, in#aneto JniYo
pe/ueYoL"
9i aètis por la in#anoj tableton Kaj KelKajn sebetojn" J)omprV para los niYos una mesita 1 algunas
sillitasL"
F"H" . ig" El su#ijo ]ig] signi#ica 3acer, 3acer /ue algo estV 3ec3o"
Enlitigi Jmeter en la cama a, acostar aL, purigi JlimpiarL, blanKigi Jblan/uearL, beligi JembellecerL,
sanigi Jcurar a, sanar aL"
Menigu la Kuraciston àr li estas malsana" J-aga 7enir al mVdico por/ue Vl est en#ermoL"
F"FQ" . ib" El su#ijo ]ib] signi#ica cambiar, 3acerse uno a si mismo"
?aribi Jcon7ertirse enL, malseKibi JmojarseL, rubibi JenrojecerseL, ellitibi Jsalir de la camaL, #ermibi
JcerrarseL"
Piam <amen3o# Kreis la ling7on multaj 3omoj #aribis esperantistoj" J)uando <amen3o# cre0 la
lengua muc3as personas se 3icieron esperantistasL"
F"FF" . ind" El su#ijo ]ind] signi#ica /ue merece ser"
Lerninda J/ue merece ser aprendidaL, 7idinda J/ue merece ser 7istoL, aadinda J/ue merece ser
o=doL, admirinda Jadmirable, /ue merece ser admiradoL"
AndaluSio estas 7idinda regiono" JAndaluc=a es una regi0n /ue merece ser 7istaL"
2FF
F"F2" . ing" El su#ijo ]ing] cubre parcialmente un objeto"
)igaringo Jbo/uillaL, o7ingo J3ue7eraL, plumingo Jcapuc30n de una plumaL"
Unu cigaringo po7as enteni nur unu cigaron" JUna bo/uilla puede contener solo un cigarroL"
F"F3" . uj" El su#ijo ]uj] cubre o contiene completamente un objeto, pa=s, rbol"
&anujo JbaYeraL, salatujo JensaladeraL, teujo JteteraL, la7ujo Jla7aboL, inKujo JtinteroL"
SKatoleto en Kiu oni tenas cigarojn estas cigarujo" JLa pe/ueYa caja en la /ue se tienen cigarros es
una cigarreraL" En +ermanujo lobas la germanoj" JEn Alemania 7i7en los alemanesL" La pirujo estas la
arbo Kiu donas al ni pirojn" JEl peral es el rbol /ue nos da perasL"
F"FT" . ul" El su#ijo ]ul] muestra la persona /ue est caracteriSada por la ra=S"
Riùlo Jpersona rica, ricoL, junulo Jpersona jo7enL, ulo JpersonaL, #eliùlo Jpersona #eliSL"
La riùlo 3a7as multe da mono" JEl rico tiene muc3o dineroL"
2"F" Pia estos la 7etero morgaa( La 7etero estos plu7a morgaa"
2"2" Piom da lecionoj en3a7as la Kurso de Esperanto( gi Konsistas el 2Q lecionoj"
2"3" Piujn bestojn 7i pli datas, ù la Katojn aa la 3undojn( 9i pli datas la 3undojn"
2"T" Piel nomibas la malantaaa parto de la Korpo( La dorso"
2"5" Pion oni #aras dum la in#anabo( Oni #aras in#anamojn"
2"G" Pial 7i ne lernis la lecionon( _ar mi ne 3a7is tempon"
2"W" Piom da #ojoj 7ia patrino 7eKas 7in matene( ci 7eKas min nur unu #ojon"
2"R" Piel 7i purigas 7iajn dentojn post manbo( Per dentobroso"
2"H" Pien #alis la mudo Kiu #lugis super la manbotablo( gi #alis en la supujon"
2"FQ" Pien 7i iras( 9i iras 3ejmen"
3"F" Tio, Kion tie 7i 7idas, estas domego"
3"2" _u 7i rigardas 7in sur la spegulo antaa iri al la laborejo(
3"3" Piel 7i spiras pli #acile( _u naSe aa bude(
3"T" Piam miaj oKuloj #ermibas, tiam mi endormibas"
3"5" La libro estis sur la sebo Kaj Petro metis bin sur la tablon"
3"G" Mintre la tagoj ne estas tiel grandaj Kiel la noKtoj"
3"W" Pion 7i #arus se morgaa 7i ne laborus( 9i irus Kamparen"
3"R" Pial 7i ne èestis la #eston( 9i restis 3ejme"
3"H" Per la maldeKstra mano di tenas rondan speguleton"
3"FQ" La Kato ne po7is Kapti la muson àr bi Kuris sub la so#on"
2F2
T"F" Pli bone iam ol neniam" . 9ejor alguna 7eS /ue nunca J9s 7ale tarde /ue nuncaL
T"2" *nter diro Kaj #aro estas maro" . Entre el dic3o 1 el 3ec3o 3a1 un mar J'el dic3o al 3ec3o 3a1
un trec3oL
T"3" Antaae Kion 7i de7as, poste Kion 7i 7olas" . 2-aS6 antes lo /ue debas, despuVs lo /ue /uieras
JAntes la obligaci0n /ue la de7oci0nL
T"T" O#te mano #orgesas, Kion budo promesas" . )on #recuencia la mano ol7ida lo /ue la boca
promete JLo /ue con la boca digo, antes de 3acerlo, ol7idoL
T"5" 'oni o7on por rice7i bo7on" . 'ar un 3ue7o para recibir un toro JEl /ue siembra recogeL
T"G" Ne ìo Kio brilas estas oro" . No todo lo /ue brilla es oro JNo es oro todo lo /ue reluceL
5"F" Ropa ligera . malpeSa 7esto, somera 7esto 5"2" Abrir . mal#ermi
5"3" '=as in7ernales . 7intraj tagoj 5"T" Ni . neK
5"5" Tanto como . tiel Kiel 5"G" Miajar . 7ojabi
5"W" Piel ^ 3aato 5"R" *n#erior . internamo
5"H" Ropa interior ^ sub7esto 5"FQ" A ambos lados . ambaa#lanKe
5"FF" *nutil ^ neutila 5"F2" %Por /uV( . Kial
5"F3" Ocurrir ^ oKaSi 5"FT" Llegar . al7eni
5"F5" Sin ^ sen 5"FG" Ra1os de sol . sunradioj
5"FW" ,ugar ^ ludi 5"FR" Pgina . pabo
5"FH" Llue7e ^ plu7as 5"2Q" )reer . Kredi
5"F" Apude . pr0!imamente Jespacio, no tiempoL 5"2" Plu7a 7etero . tiempo llu7ioso
5"3" SeSono . estaci0n del aYo 5"T" PelK#oje . alguna 7eS
5"5" *om post iom . poco a poco 5"G" Li mem . Vl mismo
5"W" 'emeti . /uitar o sacar de su sitio 3abitual 5"R" 9alantaa . detrs
5"H" Surmeti . 7estirse, ponerse o colocarse algo 5"FQ" 9i raSus . 1o a#eitar=a
5"FF" 9i bedaaras . :o lamento 5"F2" +ustumi . saborear, degustar
5"F3" Pulero ^ cuc3ara 5"FT" 9eti anoncon . poner un anuncio
5"F5" Tuj alporti . inmediatamente traer 5"FG" 9anbilaro . 7ajilla 1 cuberter=a
5"FW" -omamaso ^ muc3edumbre 5"FR" &aldaa . pronto
5"FH" Pro . a causa de 5"2Q" &ruo . ruido
5"2F" )elo . objeti7o, meta 5"22" 'ismeti . diseminar, esparcir
5"23" Relegi ^ releer 5"2T" )entoj da . centenares de
5"25" Subite . subitamente, repentinamente
2F3
LECI-N- 1"a.
F"F 9i t=a est mu1 en#erma 1 el mVdico 1a 3a perdido toda esperanSa en su recuperaci0n" Ella
toda7=a no est muerta, a pesar de /ue 1a a1er a Iltima 3ora de la tarde muc3o nos temimos /ue
posiblemente por la maYana estar=a muerta" Se dice /ue 1a 3ace unas semanas ella 3ab=a 3ec3o su
testamento, por/ue ella le 3ab=a dic3o eso a mi madre"
,usto 1o estaba comiendo, cuando 7ino un buen amigo m=o" ]rE38 Siempre cuando te 7isito ests
comiendo8] dijo c3istosamente" ]Pero 7endrV la siguiente 7eS en otro tiempo Ja otra 3oraL, 1 entonces
seguro /ue no estars comiendo" rPerdona /ue siempre interrumpo tu comida Jsiempre 7engo a
molestar a la 3ora de comer8L]
Esta casuc3a, /ue 7es all= 1 /ue est a punto de derrumbarse, 1a estaba en el mismo estado 3ace
3ace treinta aYos" :a entonces estaba a punto de derrumbarse cuando 1o era un c3i/uillo, 1
posiblemente estar en el mismo estado toda7=a despuVs de 7einte aYos 1 mismo entonces aIn estar a
punto de derrumbarse pero no derrumbada"
F"2" 'um du monatoj la Krimulo estis seràta, sed li sciis Kadi sin tiel bone Ke e` nun li estas
seràta, Kaj eble post du monatoj li anKoraa estos seràta"
Li timis Ke baldaa sia mono estos #inota, sed subite li rice7is grandan K7anton da mono Kaj e` nun
sia mono ne estas #inita" Li diris Ke iam sia mono estis presKaa #inita"
,am la lastan jaron la 7ojo estis riparota sed la riparo#icejo tiel malrapide #unKcias Ke e` nun oni ne
Komencis la laboron Kaj anKoraa la 7ojo estas reparota" Estas 3omoj Kiuj timas Ke e` la 7enontan jaron
la 7ojo ne estos reparita, sed estos reparota"
LECI-N- 1Wa.
F"F" La #rato de mia patro estas mia onKlo"
F"2" La #ilino de mia onKlino estas mia KuSo"
F"3" 9iaj gepatroj amas sin reciproKe"
F"T" La patro de mia edSino estas mia bopatro"
F"5" 9iaj gea7oj estas la gepatroj de mia patro"
F"G" La leterportisto disportas la leterojn Kaj metas ilin en la leterKeston"
F"W" La ge#ianòj geedSibis antaa la pastro"
F"R" 9ia bopatrino estas la edSo de la patro de mia #ianìno"
F"H" La ido de KoKino estas KoKido"
F"FQ" Piam la edSino eniris, la direKtoro ne plus estis #elià"
2"F" La #ilo de mia onKlo estas mia KuSo"
2"2" La ido de porKo estas porKido"
2"3" La #rato de mia edSino estas mia bo#ratino"
2FT
2"T" 9iaj bogepatroj estas patroj de mia edSino"
2"5" Petro Kaj 9aria #aribis edSo Kaj edSino, ili geedSibis"
3"F" Piu estas la ido de è7alo( La è7alido"
3"2" Piamaniere 7i pre#eras 7eturi, ù per aatobuso aa per taKsio( TaKsie"
3"3" Piam 7i sKribis leteron Kaj metis bin en Ko7erton, Kien 7i iros poste por enpodtigi bin(
Podto#icejen Jaa podtejenL"
3"T" Piu laboristo disportas la leterojn( La leterportisto"
3"5" Piu estas la #ratino de 7ia patrino( ci estas mia onKlino"
3"G" _u 7iaj gea7oj 7i7as anKoraa( Ne, ili estas mortintaj"
3"W" _u 7i datas modernan muSiKon( ,es, mi datas la modernan muSiKon Kaj anKaa la malmodernan"
3"R" _u promeni sub la luno plaàs al 7i( ,es, mi datas promeni somere sub la luno Kun mia edSino"
3"H" _u 7i 3a7as bogepatrojn( ,es, mi ilin 3a7as àr ili estas 7i7antaj"
3"FQ" _u 7i scias ludi iun muSiKan instrumenton( Ne, bedaarinde mi ne scias ludi iun muSiKan
instrumenton"
LECI-N- 1Xa.
F"
Miajando se aprende" Esto es cierto, por/ue cuando 7iajV en &oli7ia aprend= muc3o"
'urante mi estancia en ese pa=s llo7i0 1 dilu7i0 durante dos semanas, 1 durante todo el tiempo
estu7e le1endo en la 3abitaci0n" rO38 raprend= muc3o8
Solo me molest0 el incesante martilleo de algIn 3errero, /ue se alojaba al lado" Pero no solo le= en
ese 3otel, tambiVn me di7ert= por/ue all= 3ab=a bastantes ratones"
)uando mi prima de repente 7e un rat0n le da miedo, da un salto 1 se pone a llorar . 1 1o me ec3o a
re=r"
%-ablas mientras duermes(
%Te gustan las c3arlas largas(
%UuV 3aces cuando llue7e largo tiempo(
%?cilmente te ec3as a re=r o a llorar(
?*LETE )ON SETAS
El seYor Smit3 es inglVs" %Sabes /uV es un inglVs(
S=, lo sV[ un inglVs es un seYor /ue #uma en pipa, lee la &iblia, 1 no le gusta aprender lenguas
e!tranjeras"
2F5
Al seYor Smit3, claro, le gusta 7iajar" )omo en in7ierno el tiempo es desagradable en Londres,
nuestro amigo 7iaja al sur en a7i0n, a la soleada Malencia, en EspaYa" Pasea alegremente por la ciudad,
admirando los naranjos, 1 a las bellas morenas, pero repentinamente, tras 7er un restaurante, comenS0
a sentir 3ambre"
]Para celebrar este bello d=a pedirV mi comida pre#erida$ #ilete con setas], dijo el seYor Smit3"
Entr0 en el restaurante, se sent0 a la mesa 1 llam0 al camarero" El seYor Smit3 inmediatamente pidi0
.en inglVs., como era de esperar, un #ilete con setas" El camarero sonri0, pero no le entendi0" Entonces
el seYor Smit3 tu7o una brillante idea" Tom0 papel 1 lpiS 1 dibuj0 su pedido as=$
El camarero tomo el papelillo 1 se #ue" Tras 3aber 3ec3o su pedido el seYor Smit3 obser70 el
comedor" Un mantel blanco cubr=a la mesa" Sobre Vl 3ab=a un plato, un tenedor, una cuc3ara, un
cuc3illo, una ser7illeta, un 7aso, una botella de 7ino, una jarra con agua 1 una cesta de pan" Todo, la
7ajilla 1 la cuberter=a, estaba limpio"
En la mesa de al lado estaban sentados tres comensales" Uno com=a carne asada con patatas 1
7erdura, el segundo com=a pollo al 3orno con ensalada, el tercero 1a estaba comiendo el postre$
pasteles 1 #rutas" Ten=an aspecto de ser e!tranjeros"
Pero nuestro inglVs 1a estaba perdiendo su paciencia, entonces, despuVs de 2Q minutos, #inalmente
regres0 el camarero" %Tra=a la an3elada comida( rNi 3ablar8 En 7eS de ello, ren una mano tra=a una
sombrilla 1 en la otra una entrada para la corrida de toros8
El seYor Smit3 no dej0 propino para el camarero"""
%'0nde 7i7=a el seYor Smit3( %Ad0nde 7iaj0(
%Por /uV 7iaj0 lejos( %-iSo el 7iaje en bicicleta(
%UuV admiraba( %UuV le gustaba(
%?umas en pipa(
%El seYor Smit3 3ablaba espaYol( %UuV 3iSo(
%El dibujo era claro(
%UuV 3ab=a sobre la mesa(
%Mino el camarero con rapideS(
%UuV lle70 en 7eS de la comida pedida(
%El seYor Smit3 estaba contento(
%UuV 3abr=as 3ec3o tI en esa situaci0n(
El 3ijo de Pedro tambiVn se llama Pedro, pero los padres le llaman Pedrito" El nombre de la 3ija es
So#=a, pero los padres le llaman So#i" : Pedrito 1 So#i llaman a su padre pap 1 a su madre mam"
%Te llaman a ti tambiVn por un nombre cariYoso Jdiminuti7oL . ]Pepe], ]Paco], e9aruja](
El padre de 9ar=a es el abuelo del pe/ueYo Pedro JPedritoL, pero la abuela de 9ar=a, %/uV es(
;l es el bisabuelo del pe/ueYo Pedro JPedritoL 1 Pedrito es su biSnieto"
Los primeros 3ombres sobre la tierra eran nuestros antepasados" Mi7ieron en los tiempos
primiti7os"
2FG
En AmVrica 3a1 toda7=a grandes 1 no bien conocidos bos/ues primiti7os Jsel7as 7=rgenesL"
%Tienes un bisabuelo 27i7o6(
%Nuestros antepasados eran ms #elices /ue 2lo somos6 nosotros(
%Sern nuestros biSnietos ms sabios /ue 2lo somos6 nosotros(
)arlos me in7it0 a ir a una pe/ueYa #iesta en su casa" Le preguntV$
%A /uV 3ora debo estar en tu casa, 1 c0mo debo 7estirme(
;l respondi0$
En mi casa puedes 3acer lo /ue /uieras, 3ablar con /uien /uieras" )uando llegues, sea la 3ora /ue
sea, te recibirV"
rMi7a la libertad8
%Escuc3as en la radio algIn programa, sea el /ue sea(
%-ablas con cual/uiera /ue te encuentres en la calle(
EL )UERMO : LA <ORRA
-e a/u= una #amosa #bula de un #amoso escritor" La narramos de nue7o no en 7erso sino en
sencilla prosa"
El seYor )uer7o estaba sobre una rama sosteniendo con su pico un aromtico /ueso"
La seYora <orra, mu1 3ambrienta, 7agaba por el bos/ue 1 de repente capt0 el olor del /ueso" Tras
descubrir al cuer7o con el /ueso, la Sorra /uiso comVrselo, pero estaba mu1 alto" Pero la seYora <orra
es astuta 1 comenS0 a adular al cuer7o$ ]SeYor )uer7o, rUuV bello eres8 rUuV brillantes son tus
plumas8 rSi tu 7oS #uese tan bella como tus plumas ser=as el re1 del bos/ue8 r)anta, seYor )uer7o,
canta para /ue pueda o=r tu bella 7oS8]
-abiendo o=do eso, el cuer7o, /ue era un cre=do 1 un 7anidoso, abri0 su pico para cantar 1 el
sabroso /ueso ca10 en la bocaSa de la seYora <orra"
]+racias, dijo la seYora <orra, 1 en el #uturo no te #=es de los aduladores" No obstante esta lecci0n
7ale por un /ueso]
])uanto ms se 7i7e, ms se aprende] . gruY0 el cuer7o"
%'0nde 7agaba la Sorra( %)anta bien el cuer7o( %)0mo es la Sorra(
%Por /uV el cuer7o abri0 el pico( %Actu0 el cuer7o sabiamente(
2"F" Un rat0n corretea en nuestra casa"
9allaate mi diris$
. Pst, pst8 Pe`jo, Sonjo, 7enu ì tien8 Sed silente, Kaj ne Kuru8
*li estis en la apuda àmbro" Sur so#o, la eta Petro estis ludanta Kun la podKomputileto" 'ume lia
#ratino, la eta Sonjo, sur la diKa tapido estis surgenue desegnanta per Krajono ìelarKon sur la
2FW
Ka#otablo" 9i 3a7is la duono de mia Korpo en la Kuirejo Kaj la alia duono en tiu àmbro Kiun ni nomas
ripoSàmbron, àr en bi estas tre Kom#ortaj so#oj"
. Pion, pa`jo( .di diris"
. Menu silente" Pe`jo, 7i anKaa 7enu, 7i poste deno7e ludos Kun 7ia Komputileto" Sed ambaa silente
7enu, bon7olu"
ci eK7enis, lente, Kun la Krajono en dia deKstra mano Kaj la papera #olio en la maldeKstra" Li KelKe
dubis sed #ine paaSis la Komputileton, lasis bin sur la tablon Kaj sen multe da #eliò 7enis"
. _u #urtisto aa eKsterterano( .demandis mallaate li"
. Ne, 7idu, tie, sub la tablo""" estas muso, eta muso"
Neniam iliaj oKuloj estis tiel mal#ermitaj[ ne estis oKuloj sed pladoj"
. Pa""" pa""" pa`jo, estas mudeto8 .diris mia #ilino"
. 9useto, estas museto" 9udoj estas inseKtoj, sespedaj" Paj #lugas" .diris mia #ilo Kiu antaa iuj
semajnoj lernis en la sKolo pri inseKtoj Kaj aliaj #lugbestoj"
. Pion bi #aras sub nia tablo, pa`jo( .la #ilino demandis min"
'ume, Kaj tranK7ile, la eta besto estis manbanta paneron"
. Nu, eble bi malsatis Kaj 7olis tagmanbi è ni" Rigardu, bi Kuretas al alia panero"
. gi eKmanbas la paneron, pa`jo" _u ni donus pli da paneroj al museto( gi malsatas""" .diris la
etulino"
. Ne, se ni dismetas panerojn aa ion ajn, bi #orKurus" .mi respondis"
. ?otu bin, pa`jo, antaa bi #orKuru" 'imanè panjo 7idos la #otojn""" .diris Pe`jo"
. Paj di eKsaltos sur sebon" .diris Sonjo"
. Aa sur tablon" .diris dia #rato"
. Pa`jo, #otu bin, mi petas"
. ,es, #otu bin"
9i, Kompreneble, elpodigis mian tele#onon, Kiu anKaa estas #otogra#ilo, Kaj #otis la manbantan
mamuleton" Sed, nu, Kiam mi #otis bin, la subita brueto de la pudbutono timigis la museton, Kiu tuj
eKKuris Kaj #oriris eKsteren"
. -o, 7e, bi #orKuris" .diris mia #ilino"
. La pordo estas mal#ermita, jen Kial bi po7is eniri, jen Kial bi po7is eliri" .mi diris"
Pro la 7arma 7etero la pordon Kaj la #enestrojn mi mal#ermis"
. _u 7i #otis bin, antaa bi #orKuris( .demandis Pe`jo"
. 9i 7idu""" jes, jen la museto manbanta panerojn" Rigardu"
Paj ili rigardis la #otitan museton" 'ume mi dlose #ermis la pordon"
. Pa`jo, pa`jo, ù mi po7as sendi pertele#one ì tiun #oton al miaj samsKolanaj amiKoj( En la urbo
neniam musetoj eniras domojn, nur ì tie, en la 7ilabeto" *li neniam 7idis musojn" .diris Pe`jo"
. 9ia amiKino Sil7ja 3a7as muson" Sed bi estas sen7osta" .diris Sonjo"
2FR
. Ne, Kara #ilino, tio, Kion di 3a7as, ne estas muso sed 3amstro" Pri sendi la #oton, jes, sendu bin al
7iaj amiKoj aa pli bone aldutu la #oton interrete, ili poste eldutu bin de tie"
9ia #ilino ne #inis desegni la ìelarKon sed Komencis no7an desegnon, Kompreneble di desegnis
museton Kiu estas manbanta panerojn sub manbotablo" 9ia #ilo raKontis la a7enturon Jli KelKe troigisL
al siaj amiKoj en babilejo interreta" 'imanè, 7espere, Kiam mi Kaj miaj ge#iloj re7enis 3ejmen post la
sejman#ina restado en la 7ilaba dometo, unue mia #ilo montris la #oton al sia patrino, dum lia #ratino
montris sian surpaperan artan desegnamon" SurpriSe mia Kara edSino neK saltis neK Kriis, di rigardis min
Kaj diris$
. -o, Karulo, Kiam dum la sejman#ino mi laboras Kaj do mi ne po7as iri Kun 7i al la 7ilabo, ù neniu
balaas la panerojn sub la tablo post la manbo(
2"2" Mamos a comer a un restaurante con los niYos"
-odiaa je la sesa 3oro la tuta #amilio eKsidis en Kinejo por speKti porin#anan #ilmon, tiun pri
a7enturemaj ludiloj$ ameriKana 7aKero, astronaato, 7erda dinosaaro, sinjoro terpomo Ktp" Nu, tiajn
#ilmojn Kutime mi Kaj edSino ne troe datas, sed surpriSe ì tiun #ilmon tre datis miaj ge#iloj sed anKaa
ni, la gepatroj" Tre amuSa Kaj interesa #ilmo"
Post la #ino de la #ilmo, la etuloj, tio estas, miaj ge#iloj 9arKo Kaj Lajla, 7olis 7espermanbi ne
3ejme sed en proKsima restoracio" En tiaj restoracioj oni ne po7as mendi ion ajn sed nur ]sand7iòjn]
aa similajn manbamojn" Tio bonas Kaj malbonas" &onas àr tiel oni #acile Kaj rapide eleKtas manbamon
en mallonga menuo" 9albonas àr en tiaj mallongaj menuoj ìu menuero Kaj la apuda estas presKaa
samaj, ili di#erencas inter si nur detale" Pompreneble tiajn restoraciojn datas la in#anoj Kaj la junuloj"
*li ne datas tradiciajn menuojn sed la modernajn, tion Kion oni nomas ]rapida manbamo]"
La du ge#iloj mendis du porin#anajn menuojn" Pio estas porin#ana menuo( giaj menueroj estas$
unue meSgranda 3amburgero Jronda pano, bo77iando, tomato, laKtuKo sed sen cepoL, due #rititaj
terpomoj bastonet#ormaj, trie oranba trinKamo por 9arKo sed citrona por Lajla, Kaj #ine ludilo Kiu
rilatas Kun la mus speKtita #ilmo" _u 3aSardo( Pompreneble ne, nenio oKuras 3aSarde è tiaj restoracioj
internaciaj" Por la in#anoj estas pli importanta la ludilo ol la manbamo, jen Kial ili 3odiaa pre#eras
manbi 3amburgerojn ol picon" -ejme ili pre#eras picon, sed ì tie, la apudKineja restoracioj, en Kiuj
eblas mendi picojn, ne ]donacas] ludilojn al la in#anoj Kun la manbamo" Tio eble estas eraro, mi
opinias" Aa ne estas eraro sed ruSa merKatiKa teKniKo" 9i ne scias"
La gepatroj mendis du ordinarajn menuojn, Kun cepo sed, Kompreneble, sen ludiloj"
'um ni Kune 7espermanbis Lajla sencese parolis pri la #ilmo Kaj 9arKo ludis Kun la ludilo" E`
Kiam ni estis re7enantaj 3ejmen, en la #amilia aato, di parolis e parolis pri la #ilmo" Sendube ili buis la
#ilmon" Piam oni 7endos la disKon de tiu #ilmo mi Kompros bin por Ke la in#anoj speKtis deno7e
mult#oje la #ilmon 3ejme" *li, la in#anoj, datas speKti ree Kaj ree iliajn pre#eratajn #ilmojn, tion gepatroj
tre bone scias"
Ni, la tuta #amilio, pasis tre agrablan 7esperon"
Piam mi Kaj edSino 3ejme enlitigis la ge#ilojn, ni de7is raKonti ilin ne pri ìndrulino aa pri la lupo
Kaj la tri porKidoj, sed pri la speKtita #ilmo" *li baldaa eKdormis, sed ne solaj, ìu eKdormis dum
braKumis siajn no7ajn ludilon"
2"3" )omo la Sorra no alcanSa las u7as, dice /ue no estn maduras"
2FH

En la mal7arma seSono postsomera,
sulKigitajn Kampojn trairas 7ulpo,
neniun manbamon 7idas, jen Kulpo
pro al7eno post riKolto surtera"
ProKsime de la domo de la Kampulo
tiu besto 7idas arojn de 7inberoj,
ne aliaj por bi plenumendaj a#eroj,
nur reKte aliri al ìu dolà bulo"
Tuj la 7ulpo proKsimibas al arbusto,
sur Kies branòj 7inberaroj pendas"
Por preni la #ruKtojn salti endas,
neniu branò malaltas è bia brusto"
'e la mamulo la malplena stomaKo
petas jam tiun nutramon bongustan,
la 7ulpo do eKsaltas, sed la bustan
altecon ne atingas, erara ataKo"
Ree Kaj ree eKsaltas bi senreSulte,
troe altas ìu deSirata 7inberaro,
ne atingas la #ruKtojn la dentaro,
è la 7ulpo, malbojo KresKas multe"
?in#ine la KonKludo tute natura
Kon7inKis la ruSulon pri neebleco"
'iris bi dum #oriro Kun disdegneco$
Ne manbu #ruKton Kiu estas nematura8
22Q
LECI-N- 1Ya.
F"
M*A,A9OS AL )ON+RESO 'E ESPERANTO
Antes de 7iajar al )ongreso, Pedro 1 9ar=a encuentran a )arlos delante de la estaci0n del tren"
Pedro . Mamos, colega, r7as andando como si dispusieras de todo el tiempo del mundo8
)arlos . Perdona, pero no tengo la culpa" A pesar de /ue dorm= solo dos 3oras, me le7antV
temprano 1 deb= despedirme de mis #amiliares"
P" . %Ests solo( Adems de ti, %no 7iene ningIn otro colega(
)" . Adems de mi, tambiVn 7inieron Antonio 1 Rodol#o" Acaban de ir a in#ormaci0n" :a estn
3ablando con el je#e de estaci0n" Adems, ,ulio me dijo a1er, /ue lamentablemente Vl no 7endr,
por/ue est en#ermo" La ma1or=a 7iaja en autobuses"
P" . Men, 9ar=a, a/u= est nuestro 7ag0n" Entremos en Vl" El billete nos da derec3o a lle7ar solo una
maleta no grande 1 un pa/uete"
9" . Llegamos justo a tiempo" La locomotora silba, 1 el tren comienSa a mo7erse"
)" . Os dais cuenta de /ue la locomotora es una preguntona(
P" . %UuV"""(
)" . S=, siempre dice 2en Esperanto6 ]ù, ù, ù"""]
P" . -um""" ests mu1 gracioso 3o1" Pero puede tambiVn estar dudando"
)" . Eso no lo comprendo bien"
P" . Adems de mostrar una pregunta, la palabrita ]ù] en Esperanto tambiVn muestra duda$ ]9i
dubas ù li 7enos] J'udo si 2acaso6 Vl 7endrL, ]mi ne scias ù 7i Komprenas] Jno sV si tI
comprendesL"
)" . +racias por la in#ormaci0n, pero, rmira8 :a estamos 7iajando #uera de la capital" A3ora mira
este ]popolon] J3abitantesL con casitas blancas"""
P" . No digas 3ispanismos[ esto es una ]7ilabo] JaldeaL[ ]popolo] es el conjunto de los 3abitantes"
El ]popolo] esperantista se encuentra diseminado sobre el 7asto mundo" Meo /ue toda7=a cometes
errores, )arlos" 'urante el 7iaje podemos practicar un poco la lengua"
9" . Tienes raS0n, rpracti/uemos8 Obligatoriamente debemos 3ablar en un Esperanto #luido 1
correcto" En 7eS de c3arlar, aprendamos" En mi agenda 3a1 algunas notas 1 cosas de gramtica, /ue no
comprendo bien del todo, a pesar de /ue las estudiV"
P" . Meamos tus notas" 'esde luego tI aprendiste la lengua, pero no totalmente"
)" . Entonces, por #a7or, aclrame el signi#icado del su#ijo ]op]"
P" . Te lo aclararV con ejemplos$ ]Sur la mallarba 7ojeto ni de7is mardi unuope] JC unu post unuL
JEn la estrec3a calle debimos caminar en #ila de a uno JC uno tras unoLL" ]Piam ni 7enis al la lago la
mosKitoj milope sin metis sur nin] J)uando #uimos al lago los mos/uitos se lanSaron sobre nosotros a
millaresL" ]Midu tie, super la Kamparo, la aeroplanoj #lugas triope"] JMed all=, sobre los campos, los
a7iones 7uelan en grupos de tresL"
22F
9" . Aclrame, por #a7or, la preposici0n ]po]"
P" . 2]po] C a raS0n de6 Este libro consiste en dieS lecciones[ si aprendes a raS0n de una lecci0n al
d=a Jsi aprendes una cada d=aL, tras 7einte d=as 3abrs estudiado completamente el curso" )omprV una
docena de naranjas, 1 a cada uno de los seis niYos les d= a raS0n de dos naranjas por niYo"
)" . +racias, Pedro, esto1 apro7ec3ando bien el 7iaje" Pero tambiVn debemos dis#rutar del paisaje
/ue pasa 7eloSmente 2a tra7Vs de la 7entana6" Su majestad el sol brilla en lo alto sobre los campos"
9" . 9irad ese 3ombre /ue est sentado en#rente de nosotros" &ebe algo de la botella"
P" . ;l no bebe J]trinKas]L sino /ue est empinando el codo J]drinKas]L$ rsolo mira su nariSaca8
rU#8rUuV tipo de persona8 :o no bebo alco3ol J1o no so1 un bebedorL$ esto1 en contra del alco3ol"
)" . Si 1a usaste el su#ijo ].a`.] 1 el pre#ijo ]#i.], 3aS el #a7or de aclararme la di#erencia entre
ambos"
P" . %)omprendes las palabras ]libraò] JlibracoL, ]popolaò] JplebeL( 9ira por la 7entana a/uella
#ea 1 sucia casa[ es una casuc3a JdomaòL" Es mala materialmente" Otra casa tiene buen aspecto, pero
la moral de sus 3abitantes no es mu1 limpia[ 7erdaderamente es una ]casa indecente] J#idomoL"
]?iulo] es una persona inmoral, mala moralmente JC sin7ergZenSaL"
)" . A3ora comprendo" Pero, %d0nde estn Antonio 1 Rodol#o( *rV a buscarlos"
Preguntas
%Por /uV los colegas 7iajan(
%Por /uV )arlos llega con retraso(
%UuiVnes 7inieron adems de Pedro 1 )arlos(
%En /uV 7iajan(
%Ad0nde 7an(
%Miajas #recuentemente en tren(
%Te gusta 7iajar sin billete(
%UuV dice Antonio(
%UuV 3ar=an en 7eS de c3arlar(
%Es )arlos un esperantista per#ecto(
%Si tI 3ubieras aprendido Esperanto 3ace dieS aYos, /ue tipo de esperantista ser=as a3ora(
%Misitars Jasistirs aL un congreso de Esperanto(
%Lees literatura en Esperanto(
%&ebes algIn tipo, sea el /ue sea, de 7inac3o(
%TI, c3ica, 7as a locales en los /ue se bebe alco3ol(
%Practicas regularmente el Esperanto con tus amigos(
%Mi7es en la capital(
%Te gustar=a 3ablar Esperanto con #luideS(
222
%UuV #lu1e bajo el puente(
%A /uiVnes /uiere buscar )arlos(
2" La realiSaci0n de este ejercicio se deja como tarea al lector" )omo ejemplo el 2 del tema FR"
LECI-N- 25a.
F"
J)ontinuaci0n de la lecci0n FHlL
Muel7e )arlos, acompaYado de Antonio 1 Rodol#o"
A" . r&uenos d=as, camaradas8 'isculpad /ue no 7iniese en seguida a 2donde estis6 7osotros, pero
ocurri0 /ue #uimos al 7ag0n restaurante para desa1unar 1 all= encontramos a un e!pro#esor nuestro"
Nos in7it0 a sentarnos a su mesa" Pedimos ca#V, pero el camarero nos comprendi0 mal 1 nos trajo tV"
%UuV 3acer en un caso como este( %Protestar, o beber el tV( &ebimos el tV"
Miendo nuestra estrella, el pro#esor nos pregunt0 /uV signi#icaba" Le e!pli/uV el signi#icado de
nuestra insignia 1 le di in#ormaci0n acerca de Esperanto, /ue siempre lle7o en el bolsillo" Tras leerla
dijo$ ]-e a/u= un interesante asunto 1 una lengua /ue 3a1 /ue aprender" )iertamente asistirV a un
curso 1 puede /ue 7a1a con algunos colegas]"
9" . 'espuVs de tal aclaraci0n estas perdonado" Pero mira esas dos seYoras, all=, a la derec3a, como
gesticulan mientras 3ablan"""
P" . Son sordomudas, por ello gesticulan muc3o 3ablando"
9" . %Eso es alguna religi0n(
P" . No, 9ar=a, no[ un sordomudo es una persona sorda 1 muda" Sorda es la persona /ue no puede
o=r 1 una persona /ue no puede 3ablar es muda" A estas personas les #alta un sentido" TambiVn al ciego
le #alta un sentido, le #alta la 7ista"
R" . r9irad, mirad8 EncontrV una na7aja al lado del banco" %'e /uiVn es( %'e nadie( Entonces, la
persona cu1a na7aja encontrV, no se encuentra a/u="
Pienso /ue gracias a esta na7aja se puede e!plicar bien el uso del su#ijo ]um]"
)" . %S="""(
R" . 9ira esta na7aja" Tiene di7ersas 3erramientas[ sierra, taladro, sacacorc3os, lima, tijera" Sir7e
para di7ersos trabajillos, pero 7erdaderamente no es ni una tijera, ni una sierra, ni una lima ni un
taladro" El su#ijo ].um] de algIn modo se asemeja a este tipo de 3erramientas multiuso" Se usa cuando
no se encuentra el a#ijo adecuado"
P" . Se podr=a decir tambiVn /ue el su#ijo .um se asemeja a los trabajadores generalistas, /ue 3acen
cual/uier trabajo sea el /ue sea, pero no tienen especialidad concreta" +racias al su#ijo .um se puede
cortejar 2amindumi6, 7entilar 2aerumi6, saborear 2gustumi6"""
A" . )on similares palabras se podr=a aclarar el uso de la preposici0n je, /ue no tiene sentido
de#inido" 9uestra principalmente medida$ ]je la tria] a las tres, ]je KelKe da padoj] a4en algunos
pasos"""
223
)" . No ]gramaticumees] ms, te lo pido" 9iremos el paisaje" Med los ricos campos" -ace un siglo
solo algunos gauc3os cabalgaban a tra7Vs de estos 7erdes desiertos" A3ora por todos lados crece
grano, se multiplica el ganado J7acas, o7ejas, caballos, 1 similaresL"
9" . 9irad 3acia all=, 3a1 un ternero reciVn nacido Jla 7aca lo acaba de parirL al lado de su madre"
All= un rebaYo de o7ejas balan alrededor de un abre7adero" Tienen sed" Uuieren beber"
P" . Las o7ejas son tontas 1 3uelen mal""" mejor escuc3emos una anVcdota" Antonio, %no tienes algo
nue7o para contar(
A" . %Por /ue no( Escuc3ad este$
PELAO : ?ORRAO
El seYor Pelao se encuentra al gordo seYor ?orrao en la calle, 1 el seYor Pelao pregunta mu1
gentilmente$ ]%Podr=a decirme /uV 3ora es(] El seYor ?orrao mira con recelo al /ue pregunt0 1
responde$ ]En 7erdad usted no /uiere saber la 3ora[ esto es solo un prete!to para iniciar una
con7ersaci0n conmigo[ 1 si con7ersamos nos 3aremos amigos, usted 7isitar mi casa, 1 si 7isita mi
casa entonces usted encontrar a mi 3ija Leonora 1 si usted 7e a mi 3ija se 3ar amigo de ella, 1 si se
3ace amigo de ella usted pedir su mano 1""" %Usted cree /ue 1o le darV la mano de mi 3ija a cual/uier
inepto, /ue no tiene ni reloj(]
P" . &uena anVcdota, Antonio, 1 la contaste con 3abilidad" A3ora es tu turno, )arlos"
)" . :o toda7=a no 3ablo con #luideS"""
R" . 9i abuelo siempre dec=a$ ]Solo #orjando uno se con7ierte en #orjador]" Por lo tanto, solo
3ablando se aprende a 3ablar"""
)" . Lo intentarV"
EL EwTRAN,ERO : EL P*LLO AL'EANO
Un e!tranjero caminando en la ciudad se encuentra con un pillo en la calle 1 le pregunta$ ]Escuc3a,
c3a7al, %ad0nde lle7a este camino(]
P" . No 7a a ningIn sitio"
E" . Pero en la aldea me dijeron /ue lo siguiera para llegar a la ciudad"
P" . -o, s=, tienen raS0n"
E" . Entonces, %por /uV me dices /ue no 7a a ningIn sitio(
P" . S= seYor, no 7a a ningIn sitio[ est a/u= tirado sin mo7erse"
E" . &ueno, bueno[ 7eo /ue eres ocurrente" %)0mo te llamas(
P" . 'e ningIn modo"
E" . %No tienes nombre(
P" . S= seYor, pero 1o no me llamo[ las dems personas me llaman a m="
E" . &ien, %c0mo te llama tu madre(
22T
P" . &ueno, eso depende" A 7eces ella me dice ]mi /uerido ngel], otras 7eces me llama ]sucio
puerco]""" SegIn el tiempo"""
E" . JrRa1os8 rEs imposible saber algo de este pilluelo8L 'ime, c3a7al, %es grande tu #amilia(
P" . Mea, apro!imadamente tan grande como la del t=o Pepe"
E" . JAstuto diablilloL %)untas personas 3a1 en tu #amilia(
P" . -o, s=, esta pregunta es ms clara" Somos tantas personas como platos mi mam pone en la
mesa"
E" . :, %cuntos platos tu mam pone en la mesa(
P" . Uno para cada persona"""
E" . 88888"""
P" . %Uuiere saber algo ms(
R" . Pero este es un cuento popular mu1 antiguo, )arlos""" Os contarV algo totalmente nue7o"
)ontarV un sueYo /ue soYV a1er mismo$
]9e encontraba en una 3abitaci0n con #orma de estrella 1 poco iluminada" Apareci0 un 3ombre 1
dijo$ ]r9uVstrame tu in7itaci0n8] ]No me la dieron], respond=" ]Entonces, 7en ante el jueS], dijo el
3ombre, 1 me lle70 a una es/uina de la 3abitaci0n donde estaban sentados unos seYores con largas
barbas"
Uno de ellos, /ue se parec=a muc3o al pro#esor de Esperanto /ue me e!amin0, pregunt0 con una
7oS atemoriSante$
%UuiVn eres tI(
So1 Rodol#o"
%UuV eres(
So1 estudiante"
%)0mo eres(
So1 j07en 1 sano"
%'0nde 7i7es(
En &uenos Aires"
%Ad0nde 7as(
Al congreso de Esperanto"
%)undo ser(
La semana /ue 7iene"
%)untas personas irn(
Unos 5QQ"
%)0mo irs tI(
En tren"
225
%Por /uV no 7as a pie(
Por/ue mis pies protestar=an"
%'e /uiVn es la na7aja /ue encontraste(
'e""" de nadie"
9ientes, la na7aja tiene /ue ser de alguien .grit0 sIbitamente el jueS" +uardia, 3aga un agujero en
su cabeSa 1 meta dentro cada una de las palabras de alguien" El guardia sac0 del bolsillo un gran
taladro J/uise 3u=r, pero no pudeL 1 comenS0 a pinc3arme la cabeSa"
Un #uerte golpe en mi cabeSa me despert0, 1 o= la 7oS de mi madre /ue me dijo[ ]Le7ntate
Rodol#ito, o llegars tarde" 9ira /ue mos/uito matV en tu cabeSa]"
9" . Pero, Rodol#o, %pero no dijiste /ue acababas de encontrar la na7aja(
R" . S=, pero tu 1a sabes /ue con #recuencia en los sueYos se pre7V lo /ue 7a a ocurrir"
A" . 9e gustar=a pre7er el programa del )ongreso"
P" . -e a/u= el m=o$
C-N/RE<- DE E<=ERANT-
7 =R-/RA@A 7
*nauguraci0n del )ongreso en la uni7ersidad
Reuni0n de trabajo en la biblioteca municipal
Representaci0n teatral
E!amen superior
&an/uete en el restaurante
]EL ASA'O 'ORA'O]
E!cursi0n en barco 1 autobIs
&aile
)" . &uen programa, 3a1 trabajo serio 1 di7ersi0n"
P" . )ompaYeros, pronto llegaremos al destino" UuiS algunos camaradas 1a estn en la estaci0n
para recibirnos" Preparemos las maletas" )arlos, abre la 7entana para mostrar nuestra banderita 7erde"
9" . :a entramos en la estaci0n" A3= estn, nuestros /ueridos camaradas"
rSaludos8
Los camaradas /ue estn esperando, con cara de alegr=a gritan$
r&*ENMEN*'OS, A9*+OS8
2" La realiSaci0n de este ejercicio se deja como tarea al lector" )omo ejemplo el 2 del tema FR"
22G
V-CAA0LARI-
acida cida
aeti comprar
adia! adi0s
adia!i decir adi0s
admiri admirar
adreso direcci0n, domicilio
aero aire
aerumi airear, 7entilar
a#ero asunto, caso, cosa
agi obrar, actuar
agrala agradable
a&o edad
aj part=cula /ue inde#ine
akcepti aceptar, recibir
akto acto JteatroL
akurata puntual
akvo agua
alia otro, otra
ali#oje otra 7eS
alkoholo alco3ol
alporti traer
alproksimi&i acercarse, apro!imarse
alta alto
alveni llegar
amaso multitud, mont0n
ama! ambos
ami amar
amiko amigo
amindumi cotejar
amu)i di7ertir
amu)o di7ertido
anglo origen inglVs
angulo ngulo
animo alma
anka! tambiVn
ankora! toda7=a, aIn
anonci anunciar
anstata! en lugar de
anstata!i reemplaSar
anta! ante, delante
aparato aparato
aparteni pertenecer
aperi aparecer
apetito apetito
apogi apo1ar
apoteko botica, #armacia
aprilo abril
apud junto a, al lado de
aro rbol
aro grupo
atendi aguardar
atingi alcanSar
automoilo autom07il
a! o, u
a!di o=r
a!gusto agosto
a!skulti escuc3ar
a!tuno otoYo
avo abuelo
aili c3arlar
aki 3ornear
alai barrer
alda! pronto, en bre7e
alo baile
ani baYar
ankedo ban/uete
aro barba
aro obstculo
ati batir, golpear
eda!ri lamentar, deplorar
eda!rinde lamentablemente
eko pico de pjaro
ela bello
enko banco JasientoL
esto animal
e)oni necesitar
ilioteko biblioteca
iciklo bicicleta
iero cer7eSa
iksteko bistec, bi#e
ildo #igura, imagen
ileto billete, pase
irdo a7e, pjaro
lanka blanco
leki mugir
linda ciego
22W
londa rubio
lovi soplar
lua aSul
lu)o blusa
ona bueno
onodora oloroso
onvoli 3aga usted el #a7or de
ori per#orar
otelo botella
ovo bue1
rako braSo
rano rama
rila brillante
roso cepillo
runa moreno, marr0n
ruo ruido
rusto pec3o
ruto bruto, ganado
uo pillete, ]pibe]
uo boca
utuko ser7illeta
utero manteca, mante/uilla
utiko tienda, negocio
celi tender a
celo objeti7o, #in
certa cierto, seguro
cigaro cigarro
cikonio cigZeYa
citronaro limonero
amro 3abitaci0n, cmara
apelo sombrero
ar por/ue Jpor esa raS0nL
arma encantador
aro carro
eesti asistir, presenciar
e#o je#e
e#uro ciudad capital
emi)o camisa
eri)o cereSa
evalo caballo
iam siempre
ielo cielo
io todo
iu cada Juno.aL
okolado c3ocolate
u %acaso(, %"""
da de Jde cantidadL
danci danSar
dan&era peligroso
danko gracias
da!ri durar
da!rigi continuar, 3acer durar
de de
decemro diciembre
dek dieS
dekstra derec3a
dekstre a la derec3a
delegito delegado
delikata delicado
demandi preguntar
demeti /uitarse, sacar
denove nue7amente
dento diente
des tanto ms Jju pli4des pliL
desegni dibujar
deserto postre
devi deber, tener /ue
de)iri desear
di#erenci di#erenciarse
di#ino de#inici0n
dika grueso
dimano domingo
diri decir
dis$eti arrojar desparramando
diversa di7erso
do pues, por consiguiente
dola dulce
domo casa
donaci regalar, donar
doni dar
dormi dormir
dorso espalda, dorso
drinki beber por 7icio
du dos
dui dudar
dum durante, mientras /ue
dungi emplear
ele posiblemente
ed)o esposo
e#iki ser e#ecti7o, in#luir
egala igual
ekskurso e!cursi0n
22R
ek)ameno e!amen
ek)emplo ejemplo
eleganta elegante
elekti elegir
elektra elVctrico
emi tener tendencia
en en
enami&i enamorarse
erari errar
eraro error
esperi esperar
esti ser, estar
eta&o piso JFz, 2z"""L
#acila #cil
#aj#i silbar
#ajli limar
#ajro #uego
#ali caer
#ama #amoso
#amilio #amilia
#anta)io #antas=a
#ari 3acer
#arti estar de salud
#aruno 3arina
#eruaro #ebrero
#elia #eliS
#enestro 7entana
#erio #eriado, 7acaciones
#ermi cerrar
#ero 3ierro
#ervoja #erro7iario
#esti celebrar, #estejar
#i2 rpu#8
#iano no7io
#idela #iel
#ilo 3ijo
#ingro dedo
#ino #inal
#i)ike #=sicamente
#lago bandera
#lanko lado, #lanco
#lari oler
#lati adular
#lava amarillo
#loro #lor
#lua #luido
#ojo 7eS
#olio 3oja
#ondi #undar
#ontoplumo pluma#uente
#or lejos
#orgesi ol7idar
#or&i #orjar
#orko tenedor
#orlasi abandonar
#orno cocina, 3ornillo
#orta #uerte
#rapi golpear, percutir
#rapo golpe
#rato 3ermano
#rato 3ermano
#ra!lo JunL soltero
#ra)o #rase
#remda e!tranjero, e!traYo
#remdulo #orastero
#rea #resco
#ripono gamberro, sin7ergZenSa
#riti #re=r
#roma&o /ueso
#rue temprano
#rui&i adelantarse
#rukto #ruta.o
#runto #rente
#ulmotondro tormenta, rra1os8
#umo 3umo
#ungo 3ongo
#unkcii #uncionar
gaja alegre
gajni ganar
gamo pierna
ganto guante
gardisto guardia
ga!o gauc3o
glacia$o 3elado, 3ec3o con 3ielo
glacio 3ielo
gluo cola de pegar
grado grado
granda grande
gratuli #elicitar
grava importante
greno grano, cereal
gripo gripe
22H
grumli gruYir
gusto gusto, sabor
gustumi degustar, probar
gvidi guiar
&ardeno jard=n
&eni molestar
&i ello JVl, ellaL
&is 3asta
&oji regocijarse
&ui dis#rutar, goSar
&ui goSar
&usta justo, e!acto
halti 3acer alto, detenerse
haro cabello, pelo
ha!to piel
havi tener, poseer
hela claro JcolorL
helpi a1udar
hero 3ierba
heroo 3Vroe
hiera! a1er
hodia! 3o1
homo 3ombre Jser 3umanoL
horlo&o reloj
horo 3ora
hotelo 3otel
hundo perro
iam alguna 7eS
ideo idea
ido 3ijo, descendiente
ies de alguien
ili ellos.as
ilo 3erramienta, medio
in#ano niYo
in#ormi in#ormar
ingo 7aina
inko tinta
instruisto maestro, instructor
internacia internacional
intesto intestino
inviti in7itar
invitilo JunaL in7itaci0n
io algo, alguna cosa
iom algo, alguna cantidad
iri ir
iu alguien, alguno
ja s= /ue
jako c3a/ueta, saco
jam 1a
januaro enero
jarcento siglo
jaro aYo
jen 3e a/u=
jena la siguiente
ju cuanto ms Jju pli"""L
ju&isto jueS
julio julio
juna jo7en
junio junio
jupo #alda, pollera
justa justo
juvelo jo1a
$a!do jue7es
$eti arrojar
$urnalo peri0dico
$us a3ora mismo, 3ace poco
$usnakita reciVn nacido
ka#o ca#V
kaj 1, e
kajero cuaderno
kalkuli calcular, contar
kamarado camarada
kamparo campo
kanti cantar
kapo cabeSa
kapti atrapar
kara caro, /uerido
karesi acariciar
kaserolo cacerola
kato gato
ka)o caso
ke conjunci0n /ue
kelka alguno
kelk#oje algunas 7eces
kelnero moSo de ca#V
kesto caja, caj0n
kia /ue clase o cualidad
kial por /uV raS0n
kiam cundo
kie d0nde
kiel c0mo Jde /uV modoL
kies cu1o, de /uiVn
23Q
kinejo cine JsalaL
kino cine JarteL
kio /uV, /uV cosa, lo cual
kiom cunto
kisi besar
kiso beso
kiu /uien, cual, el o la cual
klara claro
klarigi aclarar, e!plicar
klaso clase
kluo club
knao muc3ac3o
koko gallo
kolekti coleccionar, reunir
koleri encoleriSarse
kolo cuello
komi peinar
kom#orta con#ortable
kompreni comprender
konata notorio, sabido
koncerto concierto
koni conocer
konjako coYac, brand1
konsisti consistir
kontenta contento
koro cesta
korekta correcto
korko corc3o
koro coraS0n
korpo cuerpo
korvo cuer7o
kosti costar
kostumo traje
kotono algod0n
koverto sobre
kovri cubrir, proteger, tapar
krajono lpiS
kravato corbata
kredi creer
krei crear
kremo crema
kreski crecer
krii gritar
krom aparte de
kruo jarra
kruela cruel
kruro pierna
k.t.p. etc", JKaj tiel pluL
kuiri cocinar
kuko pastel, torta, masa
kulero cuc3ara
kun con, en compaY=a de
kune juntos
kunlaori cooperar, colaborar
kunsido sesi0n
kuraci curar, tratar en#ermos
kura&a 7aliente
kuri correr
kurteno cortina
kui 1acer, estar acostado
kutimi tener la costumbre
ku)o primo
kvalito cualidad
kvankam aun/ue
kvar cuatro
kva)a! a modo de, como si
kvin cinco
la el, la, los, las
laori trabajar
laca cansado
lago lago
lakto lec3e
lampo lmpara
lando pa=s
lango lengua J0rganoL
lano lana
lar&a anc3o
lasi dejar
lasta Iltimo
la! segIn, con#orme con
la!te en alta 7oS
lavi la7ar
leciono lecci0n
ledo cuero
legi leer
legomo legumbre
leono le0n
lerni aprender
lerta 3bil
letero carta
leterportisto cartero
levi&i le7antarse, subir
23F
li Vl
liera libre
ligna de madera
ligno madera, leYa
lingvo lengua, idioma
lipo labio
listo lista
litero letra del al#abeto
lito cama, lec3o
lo&i 3abitar
loko lugar
lokomotivo locomotora
longa largo
ludi
tocar un instrumento, actuar,
apostar
lundo lunes
maga)eno negocio grande
majo ma1o
maldungi despedir
mal#ermi abrir
mal#rui&i retrasarse
malgra! a pesar de
man&i comer
manki #altar
mano mano
mardo martes
maro mar
mari andar, caminar, marc3ar
martelo martillo
marto marSo
mastro amo, patr0n
maino m/uina
mateno maYana
matura maduro
melo mueble
mekanika mecnica
mem mismo
memro miembro
memori recordar
mendi encargar, pedir
menso mente
mensogi mentir
meriti merecer
merkredo miVrcoles
meti poner
metio o#icio
me)o medio, centro
mi 1o
mielo miel
minuto minuto
moderna moderno
mola blando, muelle
monato mes
mondo mundo
mono dinero
montri mostrar
montrilo manecilla del reloj
montro-#enestro 7idriera, escaparate
monumento monumento
morga! maYana
mortigi matar
moto
t=tulo de cortes=a, una
e!celencia, majestad
motociklo motocicleta
movi mo7er
multaj muc3os
muro muro
muso lauc3a, rat0n
muo mosca
muta mudo
mu)eo museo
mu)iko mIsica
nacio naci0n
na&i nadar
naturo naturaleSa
na! nue7e
na)o nariS
neele imposible
negro JunL negro
ne&o nie7e
neniam nunca
nenies de nadie
nenio nada
neniu nadie, ninguno.a
nepo nieto
nepra indispensable, ineludible
nevo sobrino
ni nosotros
nigra negro
nilono n1lon
noto nota
nova nue7o
232
novemro no7iembre
nu pues bien
nulo cero
nun a3ora
nun a3ora
nur solamente
nutra nutriti7o
oei obedecer
ojekto objeto
odori e!3alar un olor
o#icejo o#icina
o#te #recuentemente
ok oc3o
oka)i ocurrir, acontecer
oka)inta$o suceso
oktoro octubre
okulo ojo
ol /ue comparati7o
omro sombra
oni se
onklo t=o
opinii opinar
oran&o naranja
ordoni ordenar
orelo oreja
oro oro
osto 3ueso
ovo 3ue7o
pacienco paciencia
paco paS
paka$o pa/uete
paki empa/uetar
palaco palacio
panero migaja de pan
pano pan
pantalono pantal0n
papero papel
pardonu perdone usted
parenco pariente
par#umo per#ume
parko par/ue
paroli 3ablar
pasanta pasante, /ue pasa
pastro sacerdote
pao paso Jde a7anSar el pieL
patro padre
pa!)o pausa
peceto troSo
peco pedaSo, pieSa
pej)a&o paisaje
peko pecado
pendi pender
perdi perder
persono persona
peti pedir, rogar
pe)i pesar, tener peso
piedo pie
piki aguijonear
pipo pipa
placo plaSa
plai agradar, ser agradable
plai placer, agradar
pla#ono cielorraso, tec3o
planko piso de 3abitaci0n
planto planta
plej el ms
plena lleno, completo
plenumi cumplir
pli mu1
plimulti&i crecer, multiplicarse
plimulto ma1or=a
plori llorar
plu ms Jduraci0n, tiempoL
plumo pluma
pluvo llu7ia
pluvomrelo paraguas
polico JunL polic=a
pomo manSana
ponto puente
popolo pueblo J3abitantesL
pordo puerta
porko cerdo, puerco
porti lle7ar
portreto retrato
post despuVs de, detrs
poo bolsillo
potmarko sello de correos
poto correo
povi poder
praktiko prctica
prava /ue tiene raS0n
pre#eri pre#erir
233
preni buscar, coger, recoger
preska! casi
pretigi sin prepararse
pre)idi presidir
primtempo prima7era
pro#iti apro7ec3ar
proksima pr0!imo
promeni pasear
propra propio
pulmo pulm0n
pura limpio
purigi limpiar
radio ra1o, radio
rajdi cabalgar
rajti tener derec3o a
rajto derec3o
rakonti narrar, contar
rakonto relato
rapida rpido
rapidi apresurarse, ir rpido
ra)ejo pelu/uer=a
ra)i a#eitar
reciproka rec=proco
rediri repetir Jdecir de nue7oL
regi regir, gobernar
registaro conjunto de gobernantes
re&o re1
rekta derec3o, directo, recto
renkonti encontrar Ja alguienL
respekto respeto
respondi responder
resti /uedar, permanecer
restoracio restaurante
ricevi recibir
ria rico
ridi re=r
rigardi mirar
ringo anillo
ripeti repetir
ripo)i reposar
rivero r=o
rompi romper
ronda redondo
rosti asar
ro)o rosa
ru&a rojo
rumo ron
ru)a astuto
saato sbado
sa&a juicioso, sensato, sabio
sa&eco sabidur=a, buen sentido
sa&ulo un 3ombre sabio
salato ensalada
salo sal
salti saltar
saluti saludar
sama mismo, igual
sana sano
scii saber
se si condicional
sed pero
segi aserrar
se&o silla
seka seco
sekundo segundo
sekvi seguir
semajno semana
senco sentido Jasepci0nL
sendi en7iar
sen#ina sin #in
senso sentido J#acultadL
senta!gulo un inItil, un inepto
senti sentir
sep siete
septemro septiembre
seri buscar
serio)a serio
servisto sir7iente
ses seis
se)ono estaci0n del aYo
sidi estar sentado, posado
signi#i signi#icar
silenti guardar silencio
silko seda
simila similar
simpatia simptico
simpla simple
simpla simple
sinjoro seYor
skandalo escndalo
skatolo caja
skeleto es/ueleto
23T
skrii escribir
so#o so#
soi#i tener sed
somero 7erano
son&o JunL sueYo
sonorilo campana
spegulo espejo
sporto deporte
sprita ingenioso, c3istoso
stacidomo edi#icio de la estaci0n
stacio estaci0n del aYo
stari estar de pie, parado
stelo estrella
stomako est0mago
stranga e!traYo, no comIn
stratangulo es/uina de calle
strato calle
stulta estIpido, estulto
su bajo, debajo
suita sIbito
sujupo enagua
suskrii #irmar
suvesto ropa interior
sudo sud
su#ia su#iciente
sukcesi tener V!ito
sukero aSIcar
suno sol
sunomrelo sombrilla
supo sopa
supra superior
sur sobre
surda sordo
surmeti ponerse
surtuto sobretodo, abrigo
suspekti sospec3ar
a#o carnero
ajni parecer
ajnigi #ingir
ar&i cargar
ati gustar de
i ella
ipo barco
ranko armario
tono piedra
trumpo media
tuparo escalera
tupo escal0n
uo Sapato
t.e. 4tio estas5 esto es, es decir
talo mesa
tago d=a
tamen sin embargo
tapio tapiS, al#ombra
tasko tarea
taso taSa
ta!gi ser7ir, ser apto
ta!roatalo corrida de toros
tekruo tetera
telero plato
temperaturo temperatura
tempo tiempo
teni tener
teo te
termometro term0metro
terpomo papa, patata
tia tal
tiam entonces
tie all=, all, a3=
timi temer
timiga espantoso, estremecedor
tio eso, a/uello
tiom tanto, tanta cantidad
tiri tirar, 3acer tracci0n
tiu ese, a/uel
tondi cortar con tijeras
torto torta
tra#iko tr#ico
trajno tren
tramo tran7=a
trani cortar con tijeras
tre mu1
tri tres
trinki beber
trinkmono propina
tro demasiado
trotuaro acerca
trovi encontrar
trunko tronco
truo agujero
tuj enseguida
tuko tela, paYo
235
tunelo tInel
tui tocar
tuta total
ujo recipiente
ungo garra, uYa
unu uno
urodomo a1untamiento
utila Itil
u)i usar
vagi 7agar
vagono 7ag0n
vali)o 7alija, maleta
vali)o 7alija
vanta 7anidoso
vaporo 7apor
varo mercanc=a
veki despertar
velo 7ela Jde barcoL
vendi 7ender
vendredo 7iernes
veni 7enir
ventro 7entre
verda 7erde
verkisto autor Jliterario, musicalL
vero 7erdad
verajna 7eros=mil
verajne 7eros=milmente, al pare.cer
vespero 3oras 7espertinas
vest4a$5o ropa, 7estido en general
vetero tiempo Jatmos#VricoL
veturi 7iajar, ir en 7e3=culo
vi usted, tI, 7osotros
vico #ila, 3ilera, turno
vila&o aldea
vintro in7ierno
viro 3ombre J7ar0nL
viskio >3isK1
vitro 7idrio
vi)a&o cara, rostro
vi)iti 7isitar
voo 7oS
vojo camino, 7=a
voki llamar
voli /uerer
vorto palabra, 7ocablo
vulpo Sorro
vundi 3erir
)orgi cuidar de, preocuparse
Anotaciones*
23G
23W
23R
23H
2TQ

Lernu Esperanton

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Lernu Esperanton

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

2

You might also like