Chng 1

L LUN CHUNG V THU

I. NGUN GC V BN CHT THU
1.1. Ngun gc ca thu
Lch s pht trin ca x hi loi ngi chng minh rng, thu ra i l
mt t!t "u #hch $uan, g%n li&n '(i s) ra i, t*n t+i ' pht trin ca nh n(c,
- .u" tr/ s) t*n t+i ca m/nh, nh n(c c0n c1 nh2ng ngu*n ti ch3nh chi
ti4u, tr(c ht l chi cho 'i5c .u" tr/ ' cng c6 7 m" cai tr t8 trung 9ng n
a ph9ng, thuc ph+m 'i lnh th: m nh n(c 1 ang cai $u;n< chi cho cc
c=ng 'i5c 7an 0u thuc chc n>ng ca nh n(c nh? $u6c ph@ng, an ninh, chi
cho xA" .)ng ' pht trin cc c9 sB h+ t0ng< chi cho cc '!n & '& phCc lDi c=ng
cng, '& s) nghi5p, '& x hi tr(c m%t ' lAu .i,
- c1 ngu*n ti ch3nh p ng nhu c0u chi ti4u chung, nh n(c thng s
.Eng 7a h/nh thc ng 'i4n 1 l? $u"4n g1p ca .An, 'a" ca .An ' .Fng
$u"&n l)c nh n(c 7%t 7uc .An ph;i 1ng g1p, Grong 1, h/nh thc $u"4n g1p
ti&n ' ti s;n ca .An ' h/nh thc 'a" ca .An l nh2ng h/nh thc t) ngu"5n,
#h=ng mang t3nh :n nh ' lAu .i, thng Dc nh n(c s .Eng c1 gi(i h+n
trong mt s6 trng hDp Hc 7i5t, 7: sung cho nh2ng nhi5m 'E chi t xu!t
hoHc c!p 7ch, - p ng nhu c0u chi ti4u thng xu"4n, nh n(c .Fng $u"&n
l)c 7uc .An ph;i 1ng g1p mt ph0n thu nhIp ca m/nh cho ngAn sch nh
n(c, -A" l h/nh thc c9 7;n nh!t hu" ng tIp trung ngu*n ti ch3nh cho
!t n(c,
J/nh thc nh n(c .Fng $u"&n l)c 7uc .An 1ng g1p p ng nhu c0u
chi ti4u ca m/nh K ch3nh l thu.
L& $uan h5 gi2a nh n(c ' thu, Mc 'it? NThu l c s kinh t ca
b my nh nc, l th on n gin kho bc thu c ti!n hay sn "#t m
ng$i %&n 'hi (ng g(' %)ng "o m*i "i+c chi ti,u ca nh ncN
O
, Png
ghQn cRng 'it? -. %uy t/0 1uy!n l2c c3ng cng, c4n 'hi c( s2 (ng g('
ca c3ng %&n cho nh nc, ( l thuN,
S
Ghu lu=n g%n chHt '(i s) h/nh thnh ' t*n t+i ca h5 th6ng nh n(c,
*ng thi thu cRng pht trin cFng '(i s) pht trin ca h5 th6ng nh n(c,
Ghu xu!t hi5n t8 #h lAu, t8 lCc nh n(c 7%t 0u xu!t hi5n, tu" nhi4n
#hoa hTc '& thu chU ra i 'o cu6i thi #V phong #in, 0u thi #V ch nghWa
t 7;n, Xc lY thu"t '& thu Dc xA" .)ng tr4n cc hTc thu"t #inh t .)a tr4n
c9 sB mt n&n #inh t th trng,
1
Mc- ng Ghen tuyn tp- Nh xut bn s tht, H Ni, 191, tp !
!
ng Ghen" Ngu#n g$c c%& gi& '(nh, c%& ch) ' t h*u + Nh n,c - Nxb - tht, H
Ni, 19!
Grong n&n #inh t th trng, tF" thQo mc th trng ho cc $uan h5
#inh t Hc thF ca mZi $u6c gia, m cc ch3nh ph 'In .Eng cc lY thu"t 'o
h5 th6ng ch3nh sch thu ca m/nh mt cch th3ch hDp, Li5c su" t=n hTc thu"t
n" ha" hTc thu"t #hc chU mang t3nh lch s, #h=ng mang t3nh 6i #hng '
i&u $uan trTng nh!t cho cc nh ho+ch nh ch3nh sch thu cc $u6c gia l t/m
ra nh2ng ng .Eng hi5u $u; nh!t, th)c hi5n t6t cc chc n>ng ' nhi5m 'E
ca thu trong c9 ch th trng m #h=ng $u chC trTng 'o trng phi lY
thu"t nh!t nh,
1.2. Bn cht ca thu
Ghu lu=n lu=n g%n chHt '(i s) ra i ' pht trin ca [h n(c, \;n ch!t
ca [h n(c $u" nh 7;n ch!t ca thu, L& mHt lY luIn, 7;n ch!t ca nh
n(c '6n mang t3nh giai c!p, ]h=ng c1 mt nh n(c phi giai c!p m chU c1 nh
n(c ca giai c!p no m th=i, L/ 'I", su" cho cFng 7;n ch!t thu cRng mang
t3nh giai c!p, X1 th hiu Dc i&u n", th=ng $ua ni .ung cuc n1i chu"5n
ca Xh tch J* Xh3 Minh '(i +i 7iu nhAn .An a ph9ng t+i Ghanh Jo,
ng" O^K_KO`ab, nh sau?
56T/c kia 'hi n' thu, nay %&n ch c7ng 'hi n' thu8 T/c ta n'
thu l n' cho T&y, ch9ng l:y m; h3i nc m<t ca nh&n %&n ta m lm giu
cho ch9ng n(, =&y %2ng b my ' b>c b(c lt ;ng bo ta8 ?hng nay ta
(ng thu l lm li cho ta8
6
T(m li, mu@n =&y %2ng nc nh, AhBnh 'h 'hi c( ti!n, ti!n ( %o ;ng
bo g(' li8 T/c ht l ;ng bo n3ng %&n 3ng nh:t, /;i n c3ng thng8
?u kh3ng c( ti!n th0 AhBnh 'h kh3ng =&y %2ng c8 C0 "#y, ;ng bo 'hi
gi9' AhBnh 'h, nghDa l ;ng bo 'hi n' thuE
K Grong ch phong #in, h5 th6ng thu #ho nhm hu" ng s) 1ng g1p
ti&n 7+c ca .An chCng nu=i .cng $uAn i, t: chc 7 m" c=ng $u"&n,
$uan l+i cai tr trong c; n(c, [gi .An Dc hBng r!t 3t cc phCc lDi c=ng
cng t8 ph3a nh n(c,
K -n #hi giai c!p t s;n n%m Dc ch3nh $u"&n, giai o+n 0u hT ch
tr9ng xA" nh n(c t) .o, #h=ng can thi5p 'o ho+t ng #inh t ca cc l)c
lDng #inh t th trng, [h n(c chU ;m nhIn nhi5m 'E gi2 g/n an ninh, $u6c
ph@ng, Ghu #h1a chU 1ng 'ai tr@ hu" ng ngu*n l)c ti ch3nh t6i thiu nu=i
s6ng 7 m" nh n(c ' p ng nhu c0u chi ti4u c=ng cng #hc, [hng #hi
7(c 'o nh2ng n>m S`K ^^ ca th #d ee, n&n #inh t ca cc n(c t 7;n lAm
'o #hng ho;ng, - a n&n #inh t thot #hfi #hng ho;ng, nh n(c t s;n
ph;i can thi5p 'o ho+t ng #inh t 7ng cch lIp ra cc ch9ng tr/nh 0u t l(n
' th)c hi5n ti phAn ph6i thu nhIp x hi th=ng $ua cc c=ng cE ti ch3nh, Grong
s6 cc c=ng cE tr4n th/ thu l c=ng cE $uan trTng ' s%c 7gn nh n(c th)c
hi5n i&u chUnh n&n #inh t,
!
F G+ s@ huy ng thu
MHc .F, thu Dc coi l c=ng cE ch "u hu" ng tIp trung ngu*n l)c
ti ch3nh cho nh n(c, nhng #h=ng c1 nghWa l nh n(c c1 th $u" nh mc
ng 'i4n thu cao t>ng thu '& thu 7ng mTi gi, m mc ng 'i4n thu
chU c1 mt gi(i h+n nh!t nh, [u nh n(c .Fng $u"&n l)c tIp trung $u
mc ph0n thu nhIp t8 t:ng s;n phhm $u6c ni ijklm 'o cho ngAn sch nh
n(c, th/ ph0n jkl c@n l+i .nh cho cc .oanh nghi5p ' c nhAn sn gi;m
xu6ng, -n mt lCc no 1, nu hT nhIn th!" rng c=ng sc 7f 'o #inh .oanh,
'o lm 'i5c Dc 7F %p #h=ng tho; ng th/ hT sn nghU #h=ng #inh .oanh hoHc
chu"n sang #inh .oanh ng0m ' t/m mTi cch tr6n thu, [h 'I", c1 th
th!" rng, #h; n>ng thu thu t6i a cho ngAn sch nh n(c l #ho;n thu nhIp m
cc .oanh nghi5p ' ngi .An son sng ginh ra tr; thu m #h=ng lm tha"
:i mTi ho+t ng '6n c1 ca hT, -ng tr4n gic n&n #inh t $u6c .An, #h;
n>ng thu thu ca mt $u6c gia Dc ph;n nh th=ng $ua td l5 ph0n tr>m ca
jkl Dc ng 'i4n 'o ngAn sch nh n(c Dc gTi l h5 s6 hu" ng thu
ha" h5 s6 gnh nHng thu,
J5 s6 hu" ng thu #h=ng chU l c9 sB ch3nh tham #h;o 'i5c cc $u6c
gia xA" .)ng ch3nh sch thu ca hT m c@n l mt .!u hi5u so snh mc
hu" ng thu gi2a cc $u6c gia #hc nhau, J5 s6 hu" ng thu n" 7ao nhi4u
th/ ;nh hBng tr)c tip n thu nhIp sau thu ' gin tip n mc ti4u .Fng '
ti4u chuhn s6ng ca nhAn .An, -1 l i&u m cc $u6c gia c0n cAn nh%c, Grong
giai o+n #inh t th trng hi nhIp $u6c t, h5 s6 hu" ng thu c1 th ph;n
;nh xu th .ch chu"n .@ng '6n, lao ng gi2a cc $u6c gia tr4n th gi(i, L/
'I", gia t>ng s) ph*n 'inh trong cng *ng .An c, t!t c; cc $u6c gia xQm
thu l ngu*n thu ch3nh, ph;i a ra mt mc thu hDp lY trong ch3nh sch thu
ca m/nh, - l(n ca h5 s6 hu" ng thu '/ th trB thnh mt trong nh2ng .!u
hi5u $uan trTng nh gi 'i5c hon thi5n h9n ca mt n&n #inh t,
[u gTi G l t:ng s6 thu c1 th thu Dc 'o [gAn sch [h n(c th/ h5 s6
hu" ng thu l? Gpjkl e Oqq
J5 s6 n" Dc .Fng chU ranh gi(i phAn chia hDp lY thu nhIp x hi gi2a
cc #hu ')c c=ng cng ' #hu ')c t nhAn, [u [h n(c ng 'i4n thu cha
+t t(i gi(i h+n #h; n>ng thu thu th/ ngu*n l)c x hi tIp trung 'o ta" [h
n(c cha 0" , [u [h n(c ng 'i4n 'Dt $u gi(i h+n #h; n>ng thu thu
th/ sn lm gi;m #h; n>ng t3ch lur ti s;n xu!t mB rng t+i .oanh nghi5p, .o 1
lm gi;m s6 thu thu Dc trong t9ng lai,
J5 s6 hu" ng thu 7/nh $uAn hng n>m t8 n>m O``S thng l Obs '
lu=n c1 #hu"nh h(ng lu=n gia t>ng, J5 s6 hu" ng thu gi2a cc $u6c gia
#hc nhau tF" thQo tr/nh pht trin ca n&n #inh t n(c 1 ang trong giai
.
o+n no, L3 .E? J5 s6 n" B -i loan trong n>m O``_ l O`,ts, trong #hi 1
Mr l SS,as ' [hIt l Ob,as
^
,
Grong ch9ng tr/nh hnh ng nhm th)c hi5n [gh $u"t -+i hi l0n th
ue -;ng Xng s;n Li5t [am & ra chU ti4u .u" tr/ td l5 ng 'i4n t8 jkl 'o
ngAn sch #ho;ng t8 Ot n O`s, [h 'I" t3nh tr4n j[l #h; n>ng chCng ta chU
+t n g0n Obs 7Bi ph0n vku trong n(c l(n, trong #hi ph0n 0u t ra n(c
ngoi chCng ta c@n h+n ch, '/ 'I" gnh nHng thu ca chCng ta 'wn thuc nh1m
th!p tr4n th gi(i,
F Hn ch:t nh nc " cc ni %ung sI %Jng ti!n thu
J5 s6 hu" ng thu .o c@n gTi l l(n ca gnh nHng thu nh 'o
cng *ng, '/ 'I" mHt no 1 th hi5n sc chu )ng ca nhAn .An trong 'i5c
hu" ng thu ca nh n(c, J5 s6 hu" ng thu ca mt $u6c gia t>ng, chng
tf t6c t>ng tit #i5m ca #hu ')c .An c sn gi;m ' t!t "u ph0n 0u t trong
#hu ')c t nhAn sn #h1 c1 #h; n>ng gia t>ng, Grong trng hDp h5 s6 hu" ng
t>ng, nhng chi ti4u ch3nh ph hDp lY, 0u t ca Xh3nh lh hi5u $u;, th/ s)
t>ng trBng ca n&n #inh t 'wn 7/nh :n, Gu" nhi4n, thQo nh gi th=ng thng,
0u t trong #hu ')c nh n(c thng #gm hi5u $u; h9n trong 0u t ca lWnh
')c t nhAn, '/ 'I" 'i5c t>ng mc hu" ng thu $u cao sn lm cho n&n #inh t
gi;m 7(t nhp pht trin,
Gh=ng thng 'i5c hu" ng ti&n thu l .o c9 $uan thu ;m nhIn, Mc
hu" ng cao sn gA" #h1 #h>n cho 'i5c hnh thu ' .(i con m%t ngi .An, c9
$uan thu sn #h1 Dc th=ng c;m, Gu" nhi4n, 'i5c hu" ng thu c1 th)c s) trB
thnh gnh nHng ha" #h=ng, c@n tF" thuc 'o 'i5c s .Eng ti&n thu ca nh
n(c 1, Li5c s .Eng ti&n thu ca cc nh n(c trong cc thi #V tIp trung 'o
cc ni .ung ch "u sau?
Th$i kK mi =&y %2ng nh nc? ti&n thu ch "u .Fng mua hng ho
' .ch 'E cung ng cho cc ho+t ng c=ng cng thit "u nh? an ninh,
$u6c ph@ng, " t, gio .Ec, Grong thi #V n" mc thu thng th!p '/ #inh t
ang trong t/nh tr+ng 7!t :n ' i s6ng nhAn .An ang c@n nhi&u #h1 #h>n,
Mc hu" ng tu" th!p, nhng 7;o ;m cho cc nhi5m 'E chi ti4u n", td l5
hu" ng tr4n jkl cRng #h=ng th!p,
Th$i kK Ln Mnh nh nc? ngoi 'i5c ;m 7;o chi cho cc nhi5m 'E thit
"u ca !t n(c nh tr4n, nh n(c c@n s .Eng ti&n thu trD giCp th4m cho
mt nh1m ngi #h=ng c@n #h; n>ng lao ng, Hc 7i5t l nh2ng ngi 1ng
g1p 'o thnh $u; xA" .)ng nh n(c K gTi chung l 6i tDng x hi,
Th$i kK 'ht t/in th,m ch>c nNng kinh t? ]hi th)c hi5n chc n>ng i&u
tit #inh t th trng, cc nh n(c thng s .Eng ti&n thu i&u tit 'W m=
n&n #inh t, Mt s6 nh n(c .Fng ti&n thu pht trin cc ngnh s;n xu!t c
.
Gui/e t0 123 t&xes, 4&x&ti0n &n/ t&5i6 c077issi0n, Minist5y 08 9in&nce the 1epub:ic 08
3hin&, ;&ge <
=
$u"&n nh n(c, tu" nhi4n ph0n l(n lm ng l)c cho cc thnh ph0n #inh t
#hc pht trin, cc nh n(c .Fng ti&n thu ti trD cho cc .) n #inh t c1 mEc
ti4u thu hCt cc thnh ph0n #inh t #hc tham gia thQo nh h(ng ca m/nh,
Th$i kK 'ht t/in nh nc 'h9c li? xau #hi :n nh cc nhi5m 'E c=ng
cng #hc, nhi&u nh n(c ng ra t: chc cc .ch 'E c=ng cng gia t>ng
phCc lDi cho cng *ng, th=ng $ua 'i5c hu" ng ti&n thu, Gu" nhi4n, hi5u $u;
ca cc .ch 'E c=ng 'wn l mt '!n & c0n lu tAm, Xc $u6c gia pht trin c1
mc hu" ng cao, c1 #hi l4n n ^as song .o nh mB rng .ch 'E c=ng n
nhi&u lWnh ')c #hc nhau phEc 'E miyn ph3 cho cng *ng, '/ 'I" cRng r!t 3t
#hi 7 #4u ca '& gnh nHng thu,
X1 th n1i 7;n ch!t ca mt nh n(c #h=ng th hi5n ra trong cc t=n chU
nh n(c 1 a ra, m n1 th hi5n r!t cE th $ua 'i5c s .Eng ti&n thu ca nh
n(c 1 trong 'i5c i&u hnh !t n(c, Li5c nh gi mt nh n(c c1 thIt s)
.o .An, '/ .An ha" #h=ng, chU c1 th on ch%c trong 'i5c nhIn nh ' nh gi
mEc 3ch ' hi5u $u; ca 'i5c s .Eng ti&n thu m ngi .An 1ng g1p,
1.3. Ph v L ph
GhQo nhi&u $uan im #hc nhau ' trong t8ng $u6c gia #hc nhau, #hi
ni5m ph3 ' l5 ph3 t*n t+i '(i nh2ng ni hm #hc nhau, Grong 76i c;nh th)c t
ca Li5t [am, ph3 ' l5 ph3 'wn c@n l mt ngu*n thu 74n c+nh thu, g1p ph0n
#h=ng nhf 'o 'i5c ;m 7;o hZ trD chi ti4u cho ngAn sch nh n(c trong giai
o+n chu"n :i, Gu" nhi4n, #hi n&n #inh t th trng th)c s) pht trin ' Hc
7i5t #hi !t n(c hi nhIp sAu 'o n&n #inh t #hu ')c ' th gi(i, $uan im '&
ph3 ' l5 ph3 sn c1 nhi&u tha" :i, - c1 s) phAn nh, ph0n ph3 ' l5 ph3 n" chU
Dc hiu trong #hu=n #h: php luIt Li5t [am,
1.3.1. h!" n"#$ %h&
lh3 l #ho;n ti&n m mt t: chc, c nhAn ph;i tr; #hi Dc mt t: chc, c
nhAn #hc cung c!p .ch 'E Dc nh n(c cho phgp thu thQo .anh mEc $u"
nh,
GhQo lhp l5nh lh3 ' L5 ph3 Dc 7an hnh n>m SqqS, lh3 7ao g*m hai
lo+i?
lh3 thuc ngAn sch nh n(c ' ph3 #h=ng thuc ngAn sch nh n(c
OhB thuc ng&n sch nh nc l #ho;n ti&n m mt t: chc, c nhAn ph;i
tr; #hi Dc mt t: chc nh n(c cung c!p .ch 'E #h=ng mang t3nh #inh
.oanh Dc [h n(c cho phgp thu thQo .anh mEc $u" nh,
OhB kh3ng thuc ng&n sch nh nc l #ho;n ti&n m mt t: chc, c
nhAn ph;i tr; #hi Dc mt t: chc, c nhAn #hc cung c!p .ch 'E mang t3nh
#inh .oanh Dc [h n(c cho phgp thu thQo .anh mEc $u" nh,
>
1.3.'. h!" n"#$ L# (h&
P+ 'hB l #ho;n ti&n m mt t: chc, c nhAn ph;i tr; #hi Dc c9 $uan nh
n(c hoHc mt t: chc Dc " $u"&n phEc 'E c=ng 'i5c $u;n lY nh n(c thQo
.anh mEc cho phgp $u" nh,
1.3.3. )*+ th, %h& -. L# (h& V"#t N/$
lh3 #h=ng thuc ngAn sch nh n(c l lo+i ph3 ph: 7in B t!t c; cc $u6c
gia tr4n th gi(i, Gh)c ch!t chCng l gi ca .ch 'E, Gu" nhi4n, '(i nhi&u $u6c
gia, nh Li5t [am, #hi ngu*n thu thu c@n h+n hzp, cha p ng cho 'i5c
hon tr; gin tip cho ngi np thu th=ng $ua t!t c; cc lo+i .ch 'E c=ng c0n
thit, [h n(c ph;i t3nh n 'i5c thu B ngi tr)c tip s .Eng .ch 'E c=ng
mt #ho;n 7: sung .u" tr/ .ch 'E, ]ho;n 7: sung n" #h=ng ph;i l gi ca
.ch 'E thQo c9 ch th trng, m chU l mt ph0n ca n1, ph0n c@n l+i th=ng
$ua con ng hon tr; gin tip ti&n thu t8 ngAn sch nh n(c, MHt #hc,
nAng cao Y thc ca ngi .An trong 'i5c s .Eng hi5u $u; cc .ch 'E c=ng,
nhi&u nh n(c cRng trin #hai thu ph3 thuc ngAn sch nh n(c '(i mc thu
#h=ng ng #, ]hi ngAn sch nh n(c Dc 7;o ;m 0" th=ng $ua
ngu*n hu" ng t8 thu, s6 lDng ' mc thu cc lo+i ph3 sn gi;m .0n, tin n
chU c@n mt s6 lo+i ph3 ' l5 ph3 thu tr4n cc $uan h5 c1 "u t6 n(c ngoi, nh
l mt s) 7;o ;m cho th9ng hi5u .ch 'E c=ng ni a,
II. H0I NI123 )4C )I52 C67 THU
2.1. Khi nim v thu
Xho n na", trong gi(i cc hTc gi; ' tr4n cc sch 7o #inh t th gi(i 'wn
cha c1 $uan im th6ng nh!t '& #hi ni5m thu, 7Bi ln gic . nghi4n cu c1
nhi&u #hc 7i5t, [h/n chung, cc nh #inh t #hi a ra #hi ni5m '& thu m(i
chU nh/n nhIn t8 nh2ng #h3a c+nh #hc nhau ca thu m m/nh mu6n #hai thc
hoHc t/m hiu, cha ph;n nh 0" 7;n ch!t chung ca ph+m trF thu, Xh{ng
h+n thQo cc nh #inh in th/ thu Dc $uan ni5m r!t 9n gi;n? N . %uy t/0
1uy!n l2c c3ng cng, c4n 'hi c( nhQng s2 (ng g(' ca nhQng ng$i c3ng %&n
ca ?h nc ( l thu kho888N
|
, L '(i $uan im n", thu chU l s) 1ng g1p
ca c=ng .An .u" tr/ $u"&n l)c nh n(c, XRng t8 luIn im n", Mc pht
trin th4m rng trong mt nh n(c c1 giai c!p imt giai c!p ginh Dc $u"&n
th6ng trm th/ thu th)c ra l #ho;n 1ng g1p 7%t 7uc .u" tr/ $u"&n l)c ca
giai c!p 1, ]hi nh2ng giai c!p #h=ng ph;i l giai c!p cai tr, nghW rng 'i5c 7%t
7uc np thu chU .Fng 7;o '5 $u"&n lDi cho giai c!p cai tr, th/ hT sn #h=ng
coi thu l nghWa 'E c=ng .An ' sn 7ng nhi&u cch trnh thu ' tr6n thu,
}uan im n" hZ trD r!t nhi&u cho cc nh #inh t c1 $uan im x hi trong
'i5c cng c6 lIp trng !u tranh giai c!p,
\4n c+nh 1, cRng c1 cc $uan im #hc nhau '& thu, Dc nh/n nhIn tr4n
cc 7/nh .i5n #hc, Grong cu6n t8 in #inh t ca hai tc gi; ngi ~nh
=
Mc - ng Ghen< 44<4!- N?@ - tht - H Ni- 19!< 45<>!!

XhrisophQr lass ' \r"an LoQs, ng tr4n gic 6i tDng chu thu cho
rng ? NThu l mt bi+n 'h' ca chBnh 'h nh t/,n thu nh#' ca ci " "@n
nh#n c ca cc c nh&n hay %oanh nghi+' Rthu t/2c thuS, t/,n "i+c chi ti,u
"! hng ho " %Mch "J Rthu gin thuS " t/,n ti snN,
Mt #hi ni5m #hc '& thu t9ng 6i hon thi5n Dc n4u l4n trong cu6n
sch NTconomicsN ca hai nh #inh t Mr, .)a tr4n c9 sB 6i gi nh sau? Nthu
l mt khon chuyn giao b<t buc bUng ti!n RhoVc chuyn giao bUng hng ho,
%Mch "JS ca cc c3ng ty " cc h gia 0nh cho chBnh 'h, m t/ong s2 t/ao Li
( h* kh3ng nh#n c t/2c ti' hng ho, %Mch "J no c, khon n' ( kh3ng
'hi l ti!n 'ht m to n tuy,n 'ht %o hnh "i "i 'hm 'h' lu#tN
a
, Grong cc
$uan im n", ngi ta chU nh/n nhIn thu tr4n gic cc 6i tDng np thu
' 6i tDng chu thu, #h=ng n1i n 'i5c s .Eng ti&n thu lm g/, chU th
hi5n 'i5c nh thu nh l mt nghWa 'E c=ng .An ca cc .oanh nghi5p ' h
gia /nh '(i !t n(c m m/nh ang #inh .oanh hoHc ang sinh s6ng, Xc $uan
im n" cRng chU phF hDp '(i giai o+n pht trin ca thu trong thi o+n lch
s nh!t nh lCc 1,
Gr4n gic phAn ph6i thu nhIp, ngi ta nh nghWa? Thu l h0nh th>c
'h&n 'h@i " 'h&n 'h@i li tLng sn 'hWm =X hi " thu nh#' 1u@c %&n nhUm
h0nh thnh cc 1uY ti!n t+ t#' t/ung ca nh nc ' >ng cc nhu c4u chi
ti,u cho "i+c th2c hi+n cc ch>c nNng nhi+m "J ca ?h nc,
Gr4n gic ngi np thu, thu c coi l khon (ng g(' b<t buc m
mZi tL ch>c, c nh&n 'hi c( nghDa "J (ng g(' cho nh nc th[o lu#t Mnh
' >ng nhu c4u chi ti,u cho "i+c th2c hi+n cc ch>c nNng, nhi+m "J ?h nc,
Gr4n gic #inh t hTc, thu l mt bi+n 'h' Vc bi+t, th[o (, ?h nc
sI %Jng 1uy!n l2c ca m0nh chuyn mt 'h4n ngu;n l2c t\ khu "2c t sang
khu "2c c3ng, nhUm th2c hi+n cc ch>c nNng kinh t ] =X hi ca ?h nc8
n(c ta, n na" cRng cha c1 mt #hi ni5m th6ng nh!t '& thu, GhQo t8
in ting Li5t K Grung tAm t8 in hTc iO``tm th/ thu l #ho;n ti&n ha" hi5n 'It
m ngi .An hoHc cc t: chc #inh .oanh, tuV thQo ti s;n, thu nhIp, ngh&
nghi5p ',' 7uc ph;i np cho nh n(c thQo mc $u" nh,
[h2ng #hi ni5m '& thu n4u tr4n m(i nh!n m+nh mt chi&u thQo $uan
ni5m ca t8ng g1c #hc nhau, n4n cha thIt 0" ' ch3nh xc Dc 7;n
ch!t ca thu, -n na", tu" cha c1 mt nh nghWa '& thu th6ng nh!t, nhng
cc nh #inh t &u nh!t tr3 cho rng, lm r Dc 7;n ch!t ca thu th/ nh
nghWa '& thu ph;i n4u 7It Dc cc #h3a c+nh sau A"?
K [i .ung #inh t ca thu Dc Hc trng 7Bi cc $uan h5 ti&n t5 gi2a nh
n(c '(i cc php nhAn ' cc th nhAn, #h=ng mang t3nh hon tr; tr)c tip<
>
Ac0n07ic< M&BB0::he:: &n/ @5uy-M<199.<- t5<1=- 4i)ng Ng&
C
K [h2ng m6i $uan h5 .(i .+ng ti&n t5 n" Dc n;" sinh mt cch #hch
$uan ' c1 Y nghWa x hi Hc 7i5tK 'i5c chu"n giao thu nhIp c1 t3nh ch!t 7%t
7uc thQo m5nh l5nh ca nh n(c<
K Xc cc php nhAn ' th nhAn chU ph;i np cho [h n(c cc #ho;n thu
Dc php luIt $u" nh,
K L 'i5c s .Eng ti&n thu ph;i .nh cho mEc 3ch chung,
Gu" nhi4n, trong tin tr/nh pht trin x hi, 'i5c $u" nh thu ph;i Dc s
.Eng chung cRng l mt '!n & c0n xQm xgt, X1 nh2ng lo+i thu Dc thu chU
nhm mt mEc 3ch nh tr(c ' trao cho mt s6 6i tDng $u" nh,
kF tr;i $ua nhi&u giai o+n ' Dc nhIn nh tr4n nhi&u gic #hc
nhau, nhng hi5n na" mt nh nghWa '& thu thQo xu h(ng c: in 'wn c@n
ang Dc p .Eng ph: 7in, Hc 7i5t trong c9 ch #inh t th trng, in h/nh
l #hi ni5m '& thu ca jaston Q a ra trong jio tr/nh Gi ch3nh c=ng,
k)a 'o nh nghWa n" ' cc "4u c0u n4u tr4n, c1 th a ra mt #hi ni5m
t:ng $ut '& thu phF hDp '(i giai o+n hi5n na" nh sau?
!hu " m#t $h%n n#p &'ng tin m cc th( nh)n v php nh)n c*
ngh+a v, &-t &u#c phi th.c hin th/% "u0t 1i v2i nh n32c4 $h5ng mang
tnh cht 1i $h%n6 $h5ng h%n t7 t7.c tip ch% ng38i n#p thu v 9:ng 1(
t7ang t7i ch% cc nhu c;u chi ti<u c5ng c#ng.
2.2. =>c 1i(m ca thu
}ua phAn t3ch ngu*n g6c ca s) ra i ca thu ' #hi ni5m chung '& thu
n4u tr4n, c1 th #h{ng nh rng? Ghu l mt c=ng cE ti ch3nh ca [h n(c,
Dc s .Eng h/nh thnh n4n $ur ti&n t5 tIp trung nhm s .Eng cho mEc 3ch
c=ng cng, Gu" nhi4n, thu #hc '(i cc c=ng cE ti ch3nh #hc nh ph3, l5 ph3,
ti&n ph+t, gi c;,',', -i&u n" th hi5n $ua cc Hc im c9 7;n ca thu trong
#inh t th trng nh sau?
F Thu l mt khon t/Bch n' bUng ti!n
GhQo ph9ng thc nh thu trong n&n #inh t th trng, '& ngu"4n t%c,
thu l mt #ho;n tr3ch np .(i h/nh thc ti&n t5, #hc '(i h/nh thc np thu
7ng hi5n 'It t*n t+i t8 thi xa xa hoHc #hc '(i ch giao np s;n phhm
trong n&n #inh t phi th trng, [hi&u $uan im cho rng, A" ch3nh l s) #hc
7i5t c9 7;n ' 0u ti4n ca thu trong n&n #inh t th trng ' thu trong cc
n&n #inh t #hc, Xh3nh s) pht trin ca ho+t ng trao :i hng ho 7ng ti&n
lm cho thu pht trin, ' ngDc l+i, 'i5c 7%t 7uc np cc #ho;n thu 7ng
ti&n g1p ph0n thCc h" s) pht trin ca n&n #inh t th trng 7ng cch @i
hfi ngi np thu trong trng hDp #h=ng c1 ti&n ph;i :i nh2ng ti s;n hi5n
'It ca m/nh ra thnh ti&n thanh ton nD thu,
D
Gu" nhi4n, h/nh thc tr; thu 7ng hi5n 'It cRng #h=ng hon ton m!t i
trong h5 th6ng ch3nh sch thu 9ng +i, Mt s6 $u6c gia 'wn .u" tr/ h/nh thc
n" .(i .+ng thanh ton thu 7ng tHng 'It '(i mt s6 hi5n 'It $C", nh #hi
o Dc c: 'It ph;i np thu cho nh n(c '(i mt td l5 hi5n 'It tF" thQo $u"
nh cE th, ]r thuIt n" giCp [h n(c su tIp Dc nh2ng .i s;n $u6c gia
$uY gi t8 .An chCng 7;o t*n tIp trung nh2ng gi tr '>n ho ca .An tc,
nhAn lo+i,
F Pu3n g<n li!n "i 1uy!n l2c nh nc
-Hc im n" th hi5n t3nh php lY t6i cao ca thu, Ghu l nghWa 'E c9
7;n ca c=ng .An Dc $u" nh trong Jin lhp K -+o luIt g6c ca mt
$u6c gia, Li5c 7an hnh, sa :i, 7: sung, ha" 7i 7f 7!t #V mt th thu no
cRng chU c1 mt c9 $uan .u" nh!t c1 thhm $u"&n, 1 l }u6c Ji K X9 $uan
$u"&n l)c [h n(c t6i cao, MHt #hc t3nh $u"&n l)c [h n(c cRng th hi5n B
chZ [h n(c #h=ng th th)c hi5n thu thu mt cch tuV ti5n m ph;i .)a tr4n
nh2ng c9 sB php luIt nh!t nh Dc xc nh trong cc '>n 7;n php luIt
.o cc c9 $uan $u"&n l)c [h n(c 7an hnh, cc $u6c gia, .o 'ai tr@ $uan
trTng ca thu 6i '(i 'i5c h/nh thnh $R" ngAn sch [h n(c ' nh2ng ;nh
hBng ca n1 6i '(i i s6ng #inh t K x hi n4n thhm $u"&n $u" nh, sa
:i, 7i 7f cc LuIt thu &u thuc c9 $uan lIp php, A" l ngu"4n t%c s(m
Dc ghi nhIn trong php luIt ca cc n(c, Xh{ng h+n B n(c ~nh +o LuIt '&
.An $u"&n n>m O_tt $u" nh? c!m mTi s) thu thu .Fng 'o 'i5c chi ti4u
ca [h n(c nu #h=ng Dc }u6c hi ch!p thuIn, B lhp, }u6c hi lhp $u"
nh? 7!t c mt #ho;n thu no nu #h=ng Dc }u6c hi ch!p thuIn th/ #h=ng
Dc p .Eng, Jin php ca n(c Xng h@a lhp n>m Ob`O $u" nh }u6c hi
lhp c1 $u"&n 7iu $u"t ' nh o+t cc LuIt thu, Jin php n(c Xng ho
x hi ch nghWa Li5t [am $u" nh? }u6c hi c1 nhi5m 'E ' $u"&n h+n $u"
nh, sa :i hoHc 7i 7f cc LuIt thu, Gu" 'I", .o "4u c0u i&u chUnh cc
$uan h5 php luIt '& thu, }u6c hi c1 th giao cho " 7an Ghng 'E }u6c
hi $u" nh, sa :i hoHc 7i 7f mt s6 lo+i thu th=ng $ua h/nh thc 7an hnh
lhp l5nh hoHc [gh $u"t '& thu, -A" l $uan im [o Gax, [o La m
nhi&u n(c p .Eng, [ghWa l, c=ng .An #h=ng ph;i np 7!t #V lo+i thu no nu
lo+i thu 1 cha Dc 7an hnh .(i .+ng LuIt,
GhQo $uan im n", c=ng .An #h=ng c1 $u"&n t8 ch6i tr; thu, cRng #h=ng
c1 $u"&n t) !n nh ha" thfa thuIn mc 1ng g1p ca m/nh, m chU c1 $u"&n
ch!p hnh, Grng hDp 6i tDng np thu no c6 t/nh #h=ng ch!p hnh sn 7 c9
$uan nh n(c c1 thhm $u"&n x lY 'i ph+m thQo $u" nh ca php luIt 7uc
hT ph;i lm tr@n nghWa 'E np thu ca m/nh thQo luIt nh,
-A" l Hc trng c9 7;n nh!t ca thu nhm phAn 7i5t '(i t!t c; cc h/nh
thc ng 'i4n ti ch3nh cho [gAn sch [h n(c #hc,
9
F Pu3n g<n li!n "i thu nh#'
-Hc im n" th hi5n r ni .ung #inh t ca thu, [h n(c th)c hi5n thu
thu th=ng $ua $u tr/nh phAn ph6i l+i t:ng s;n phhm x hi ' thu nhIp $u6c
.An, m #t $u; ca n1 l mt 7 phIn thu nhIp ca ngi np thu Dc chu"n
giao 7%t 7uc cho [h n(c m #h=ng #m thQo 7!t #V mt s) c!p pht hoHc
nh2ng $u"&n lDi no #hc cho ngi np thu, Ghu, cho .F .(i 7!t #V h/nh
thc no &u 7uc ngi tr; thu ph;i l!" mt #ho;n thu nhIp ca m/nh ra thanh
ton cho [h n(c m #h=ng c0n 7it m/nh chuhn 7 Dc #ho;n thu nhIp 1
ha" cha,
L(i Hc im n", thu #h=ng gi6ng nh cc h/nh thc hu" ng ti ch3nh
t) ngu"5n hoHc h/nh thc ph+t ti&n tu" c1 t3nh ch!t 7%t 7uc, nhng chU p .Eng
6i '(i nh2ng t: chc c nhAn c1 hnh 'i 'i ph+m php luIt,
F ^h3ng hon t/ t/2c ti' " c sI %Jng ' >ng chi ti,u c3ng cng8
G3nh ch!t #h=ng hon tr; tr)c tip Dc th hi5n tr4n cc #h3a c+nh?
Th> nh:t, x) chu"n giao thu nhIp th=ng $ua thu #h=ng mang t3nh ch!t
6i gi, L& mHt php lY, thu #h=ng l gi c; ca .ch 'E cung c!p, L/ 'I", ngi
np thu #h=ng th ph;n 6i 'i5c th)c hi5n nghWa 'E thu 7ng cch 'i5n c( l
[h n(c s .Eng ti&n thu #h=ng c1 hi5u $u;, JT cRng #h=ng th @i hfi s6
ti&n thu .o hT np ph;i phAn 7: cho .ch 'E c=ng n" ha" ho+t ng #hc, MHt
#hc, hT cRng #h=ng th t8 ch6i np thu '(i lY .o s6 thu thu Dc ti trD cho
cc #ho;n chi ti4u tri '(i nh2ng ngu"4n t%c ca n1,
Th> hai, Xc #ho;n thu np cho [h n(c sn #h=ng Dc .Fng phEc 'E
tr)c tip cho ngi np thu, nghWa l mc thu m cc t0ng l(p trong x hi
chu"n giao cho [h n(c #h=ng hon ton .)a tr4n mc ngi np thu
th8a hBng nh2ng .ch 'E ' hng ho c=ng cng .o [h n(c cung c!p, [gi
np thu #h=ng c1 $u"&n @i hfi [h n(c cung c!p hng ho, .ch 'E c=ng
cng tr)c tip cho m/nh m(i np thu cho [h n(c, [gi np thu sn nhIn
Dc mt ph0n cc hng ho, .ch 'E c=ng cng m [h n(c cung c!p cho
c; cng *ng, ph0n gi tr m ngi np thu Dc hBng thE #h=ng nh!t thit
t9ng *ng '(i #ho;n thu m hT np cho [h n(c, -Hc im n" ca thu
giCp ta phAn nh r thu '(i cc #ho;n ph3, l5 ph3 ' gi c;,
]hi ni5m chi ti4u c=ng cng ng" na" #h=ng chU Dc hiu thQo nghWa 71
hzp trong cc #ho;n chi ti4u cho 'i5c .u" tr/ 7 m" nh n(c, Gr4n th)c t, nh
n(c hi5n na" c@n th)c hi5n nhi&u chc n>ng #inh t, x hi, '>n ho,,, ' t!t "u
cc ho+t ng n" cRng chU Dc chi tr; 7ng thu,
1E
2.3. Ph)n &it thu v2i Ph6 L ph.
Ghu ' lh3, L5 ph3 &u l ngu*n thu cho ngAn sch nh n(c, Gu" nhi4n,
t8 cc #hi ni5m ca thu, ph3 ' l5 ph3, ngi ta a ra mt s6 .!u hi5u Hc
trng phAn 7i5t gi2a Ghu '(i lh3 ' L5 ph3 nh sau?
_`t "! mVt gi t/M 'h' la8
Ghu c1 gi tr php lY cao h9n l5 ph3, ph3, Ghu Dc 7an hnh .(i .+ng
'>n 7;n php luIt nh? LuIt, lhp l5nh .o }u6c hi ' " 7an Ghng 'E }u6c
hi th=ng $ua, Gr/nh t) 7an hnh mt LuIt thu ph;i tuAn thQo mt tr/nh t) chHt
chn ' nh!t thit ph;i Dc }u6c hi th=ng $ua, Grong #hi 1 l5 ph3, ph3 sau #hi
Dc " 7an Ghng 'E cho phgp sn Dc 7an hnh (i .+ng [gh nh,
}u"t nh ca ch3nh ph< }u"t nh ca cc \, c9 $uan ngang \, c9 $uan
thuc Xh3nh ph< [gh $u"t ca hi *ng nhAn .An c!p tUnh,
_`t "! m>c nh hng @i "i n!n kinh t F =X hi th0 thu " OhB, l+
'hB c =[m =`t b gic sauc
K XFng t+o ngu*n thu cho ngAn sch [h n(c, nhng thu l ngu*n thu
$uan trTng nh!t cho ngAn sch nh n(c,
K i&u chUnh cc ho+t ng s;n xu!t, #inh .oanh, $u;n lY ' nh h(ng
pht trin #inh t, Ghu c1 tc ng l(n n ton 7 $Ca tr/nh pht trin #inh t K
x hi ca mt $u6c gia, *ng thi thu l mt 7 phIn r!t $uan trTng c!u thnh
ch3nh sch ti ch3nh $u6c gia, Grong #hi 1 l5 ph3, ph3 #h=ng c1 nh2ng tc .Eng
n1i tr4n, n1 chU c1 tc .Eng t+o ngu*n thu cho ngAn sch [h n(c, J9n n2a,
'i5c t+o ngu*n n" #h=ng ph;i .Fng p ng nhu c0u chi ti4u mTi mHt ca [h
n(c, m tr(c ht .Fng 7F %p cc chi ph3 ho+t ng ca cc c9 $uan cung
c!p cho x hi mt s6 .ch 'E c=ng cng nh? .ch 'E c=ng chng, .ch 'E >ng
#Y $u"&n sB h2u hoHc $u"&n s .Eng ti s;n, .ch 'E h;i $uan,,,
K [goi .!u hi5u l thu Dc ;m 7;o th)c hi5n 7ng s) ccng ch ca
[h n(c, thu c@n Dc phAn 7i5t '(i l5 ph3, ph3 B ch: cc c nhAn ' php
nhAn c1 nghWa 'E np thu cho [h n(c nhng #h=ng tr4n c9 sB Dc hBng
nh2ng lDi 3ch 'It ch!t t9ng ng mang t3nh ch!t 6i gi, Gh)c ch!t thu mang
t3nh 89ng g9( nhi&u h9n, Grong #hi 1 h/nh thc l5 ph3, ph3 n1i chung mang
t3nh t) ngu"5n ' c1 t3nh ch!t 6i gi, Xc #ho;n ph3, ngDc l+i '(i thu, n1 c1
ngt gi6ng nh g"! +:, [h 'I", ph3 l 6i #ho;n cE th ca 'i5c s .Eng cc .ch
'E .o t: chc c=ng cng cung c!p trang tr;i tr)c tip cho cc chi ph3 trong
'i5c cung c!p n", Mt s6 n(c $u" nh cc #ho;n ph3 n" sau #hi thu Dc sn
phAn 7: cho cc t: chc cung c!p .ch 'E, Grong #hi 1 l5 ph3 l #ho;n ti&n
nhIn Dc t+i thi im cung c!p .ch 'E, n4n c1 t3nh ch!t ca mt #ho;n th,
;/<, L5 ph3 '& c9 7;n gi6ng '(i ph3 '/ chCng &u g%n '(i .ch 'E cung c!p, Gu"
nhi4n, gi2a chCng c1 s) #hc nhau B hai im? Gh nh!t, l5 ph3 #h=ng chU thu
ca ngi s .Eng .ch 'E th)c t, m c@n ca c; ngi s .Eng .ch 'E ti&m
n>ng< th hai, gi2a gi tr .ch 'E nhIn Dc ' gi ph;i tr; #h=ng nh!t thit
11
7ng nhau, G3nh 7%t 7uc ca l5 ph3 ' ph3 chU x;" ra #hi ch th np l5 ph3, ph3
th8a hBng tr)c tip nh2ng .ch 'E .o [h n(c cung c!p,
K \4n c+nh 1, thu #h=ng mang t3nh hon tr; tr)c tip cho 6i tDng np
thu, G3nh ch!t #h=ng hon tr; tr)c tip ca thu th hi5n B chZ [h n(c thu
thu t8 cc c nhAn ' php nhAn trong x hi nhng #h=ng 7 rng 7uc 7Bi
trch nhi5m ph;i hon tr; l+i cho t8ng ngi np cE th, [gi np thu su" cho
cFng sn nhIn Dc cc lDi 3ch 'It ch!t t8 'i5c s .Eng cc .ch 'E c=ng cng .o
[h n(c s .Eng cc #ho;n chi ca ngAn sch [h n(c th)c hi5n cc ch3nh
sch #inh t x hi chung cho c; cng *ng, Gu" nhi4n, gi tr ph0n .ch 'E 1
#h=ng nh!t thit t9ng *ng '(i #ho;n ti&n thu m hT np cho [h n(c,
G3nh ch!t n" ca thu cho phgp chCng ta phAn 7i5t thu '(i l5 ph3, ph3 ' cc
#ho;n thu m [h n(c tIp trung 'o ngAn sch [h n(c nhng rng 7uc
trch nhi5m hon tr; cho 6i tDng np .(i cc h/nh thc nh 'a" nD, t+m ng
cho ngAn sch [h n(c,
_`t "! t,n g*i " mJc Bch8
MEc 3ch ca t8ng lo+i ph3 r!t r rng, thng phF hDp '(i t4n gTi ca n1,
[1i mt cch ch3nh xc h9n, t4n gTi ca lo+i l5 ph3 no ph;n nh #h 0"
mEc 3ch s .Eng lo+i l5 ph3 1,
MZi mt LuIt thu &u c1 mEc 3ch ri4ng, Gu" nhi4n, a s6 cc s%c thu c1
t4n gTi #h=ng ph;n nh Cng mEc 3ch s .Eng, m thng ph;n nh 6i tDng
t3nh thu, [1i chung mEc 3ch ca 'i5c s .Eng ca cc lo+i thu thng l t+o
ngu*n $R" ngAn sch [h n(c nhm p ng nhu c0u chi ngAn sch [h n(c,
th)c hi5n chc n>ng $u;n lY x hi ca [h n(c,
III. CH=C N>NG3 V7I T?@ C67 THU
3.1. ?h@c nAng ca thu.
Xhc n>ng ca mt s) 'It ha" mt hi5n tDng l s) th hi5n c=ng .Eng '6n
c1 ca n1, 6i '(i mt ph+m trF #inh t K x hi th/ chc n>ng ph;n nh s) tc
ng ca n1 K l mt ph9ng thc Hc 7i5t 7iu hi5n nh2ng thuc t3nh '6n c1
ca ph+m trF, XRng nh 7;n ch!t, chc n>ng cRng c1 t3nh :n nh t9ng 6i ca
n1 trong su6t thi gian t*n t+i ca s) 'It ha" 6i tDng,
Ghu l mt ph+m trF ti ch3nh, n1 7iu hi5n nh2ng thuc t3nh chung '6n
c1 ca cc $uan h5 ti ch3nh, Gu" nhi4n, thu cRng c1 nh2ng Hc trng, h/nh
thc 'In ng ' cc chc n>ng ri4ng 7%t ngu*n t8 t:ng th cc m6i $uan h5 ti
ch3nh,
X>n c 'o ni .ung cFng '(i $Ca tr/nh ra i, t*n t+i ' pht trin ca
thu, chCng ta th!" rng thu th)c hi5n cc chc n>ng sau A"?
1!
3.1.1. ChA+ nBng huC 8Dng tE( tFung nguGn ;H+ t." +h&nh h/C +hA+ nBng
(hIn (hJ" thu nhE(.
Mt n&n ti ch3nh $u6c gia lnh m+nh ph;i .)a ch "u 'o ngu*n thu ni
7 ca n&n #inh t $u6c .An, Grong i&u #i5n n&n #inh t th trng, xu!t pht t8
ph+m 'i ho+t ng m @i hfi [h n(c ph;i 7an hnh ' t: chc th)c hi5n
php luIt thu tIp trung ngu*n ti ch3nh 'o ngAn sch [h n(c t8 1 m(i
p ng Dc nhu c0u chi ng" cng t>ng phE thuc 'o cc c=ng 'i5c [h
n(c ;m nhi5m,
- hu" ng ngu*n l)c 'It ch!t cho m/nh, [h n(c c1 th s .Eng nhi&u
h/nh thc #hc nhau nh? pht hnh th4m ti&n< pht hnh tri phiu 'a" trong
n(c ' ngoi n(c< 7n mt ph0n ti s;n $u6c gia< thu thu,,,, Grong cc h/nh
thc n4u tr4n th/ thu l c=ng cE ch "u ' c1 'ai tr@ $uan trTng nh!t, L/ so '(i
cc h/nh thc hu" ng #hc, s .Eng c=ng cE thu c1 nh2ng u im?
K Ghu l mt c=ng cE phAn ph6i l+i c1 lWnh ')c ' ph+m 'i rng l(n, -6i
tDng np thu 7ao g*m ton 7 th nhAn ' php nhAn ho+t ng #inh t ' cc
ho+t ng #hc c1 lm pht sinh hnh 'i i&u tit thu,
K lh9ng thc hu" ng ca thu l s .Eng ph9ng php chu"n giao thu
nhIp 7%t 7uc, Xh3nh '/ 'I", ngu*n thu t8 thu Dc ;m 7;o tIp trung mt cch
nhanh ch1ng, thng xu"4n ' :n nh,
K Gh=ng $ua thu thu, mt 7 phIn ca t:ng s;n phhm x hi ' thu nhIp
$u6c .An trong n(c t+o ra, tIp trung 'o [h n(c ;m 7;o nhu c0u chi
ti4u c=ng cng ' th)c hi5n cc 7i5n php #inh t K x hi,
K G3nh u th ca ng 'i4n th=ng $ua thu so '(i cc c=ng cE #hc c@n th
hi5n B chZ? thu #t hDp hi ho gi2a ph9ng php ccng 7c ' #3ch th3ch 'It
ch!t nhm t+o ra s) $uan tAm ca cc 6i tDng np thu t(i ch!t lDng s;n xu!t
' hi5u $u; #inh .oanh,
[h n(c 7an hnh php luIt thu ' !n nh cc lo+i thu p .Eng 6i '(i
cc php nhAn ' th nhAn trong x hi, Li5c cc ch th np thu K th)c hi5n
nghWa 'E np thu thQo $u" nh ca php luIt thu t+o ra ngu*n ti ch3nh
$uan trTng, chim td trTng l(n trong c9 c!u ngu*n thu ngAn sch [h n(c,
XRng nh php luIt n1i chung, lhp luIt thu c1 chc n>ng i&u chUnh cc
$uan h5 x hi, MEc 3ch ch "u ' $uan trTng nh!t cu; s) i&u chUnh $uan h5
php luIt thu K np thu l nhm t+o lIp $R" ngAn sch [h n(c, J0u ht B cc
$u6c gia, thu l h/nh thc ch "u m php luIt $u" nh thu ngAn sch [h
n(c,
[ga" t8 #hi ra i thu lu=n lu=n c1 c=ng .Eng l ph9ng ti5n hu" ng
ngu*n l)c ti ch3nh cho [h n(c, [gi ta gTi c=ng .Eng n" l chc n>ng hu"
ng tIp trung ngu*n l)c ti ch3nh ca thu, -A" l chc n>ng c9 7;n ca thu,
1.
Hc trng cho thu B t!t c; cc .+ng [h n(c, trong tin tr/nh pht trin ca x
hi, L& mHt lch s, chc n>ng hu" ng tIp trung ngu*n l)c ti ch3nh l chc
n>ng 0u ti4n, ph;n nh ngu"4n nhAn s) ra i ca thu,
Gh=ng $ua chc n>ng hu" ng tIp trung ngu*n l)c ti ch3nh ca thu m
cc $ur ti&n t5 tIp trung ca [h n(c Dc h/nh thnh, ;m 7;o c9 sB 'It
ch!t cho s) t*n t+i ' ho+t ng ca [h n(c, Xh3nh chc n>ng n" t+o ra
nh2ng ti&n & [h n(c tin hnh tham gia phAn ph6i ' phAn ph6i l+i t:ng
s;n phhm x hi ' thu nhIp $u6c .An, ko 1 chc n>ng n" c@n Dc gTi l
chc n>ng phAn ph6i ca thu,
x) pht trin ' mB rng cc chc n>ng ca [h n(c @i hfi ph;i t>ng
cng chi ti4u ti ch3nh, .o 1 'ai tr@ ca chc n>ng hu" ng tIp trung ngu*n
l)c ca thu ng" cng Dc nAng cao, Gh=ng $ua thu, mt ph0n ng # t:ng
s;n phhm $u6c ni Dc tIp trung 'o [gAn sch [h n(c, Ghu trB thnh
ngu*n thu c1 td trTng l(n nh!t trong t:ng thu [gAn sch [h n(c ca t!t c; cc
n(c c1 n&n #inh t th trng, Ji5n na" B h0u ht cc n(c tr4n th gi(i, sau #hi
th)c hi5n c;i cch h5 th6ng thu, s6 thu t8 thu ' ph3 thng chim t(i tr4n `qs
t:ng s6 thu [gAn sch [h n(c,
Xhc n>ng hu" ng tIp trung ngu*n l)c ti ch3nh t+o ra nh2ng ti&n &
#hch $uan cho s) can thi5p ca [h n(c 'o n&n #inh t, Grong $u tr/nh th)c
hi5n chc n>ng hu" ng tIp trung ngu*n l)c ti ch3nh ca thu t) ng lm
xu!t hi5n chc n>ng i&u tit 'W m= n&n #inh t ca thu,
3.1.'. ChA+ nBng 8"Ku t"t
d .i!u tit kinh t
[&n #inh t th trng, 74n c+nh nh2ng mHt t3ch c)c cRng cha )ng nh2ng
#hu"t tIt '6n c1 ca n1, Xh3nh 1 l lY .o 7i5n minh cho s) can thi5p ca [h
n(c 'o $u tr/nh ho+t ng ca n&n #inh t th trng, [h n(c th)c hi5n i&u
tit n&n #inh t B t0m 'W m= 7ng cch a ra nh2ng chuhn m)c mang t3nh nh
h(ng l(n tr4n .i5n rng ' 7ng cc c=ng cE @n 7h" h(ng cc ho+t ng
#inh t K x hi thQo cc mEc ti4u [h n(c nh ' t+o hnh lang php lY cho
cc ho+t ng #inh t K x hi th)c hi5n trong #hu=n #h: luIt php,
Xhc n>ng i&u tit 'W m= n&n #inh t ca thu t) ng xu!t hi5n trong $u
tr/nh th)c hi5n chc n>ng hu" ng tIp trung ngu*n l)c ti ch3nh ca thu, nhng
ph;i n nh2ng n>m 0u ca th #d ee th/ chc n>ng n" m(i Dc nhIn thc
0" ' s .Eng rng ri ' g%n li&n '(i 'ai tr@ i&u tit 'W m= n&n #inh t ca
[h n(c,
[h n(c th)c hi5n $u;n lY, i&u tit 'W m= n&n #inh t K x hi 7ng nhi&u
7i5n php nh gio .Ec ch3nh tr t tBng, hnh ch3nh, luIt php ' #inh t, trong
1 7i5n php #inh t lm g6c, [h n(c cRng s .Eng nhi&u c=ng cE $u;n lY
i&u tit 'W m= n&n #inh t nh cc c=ng cE ti ch3nh, ti&n t5, t3n .Eng, Grong 1,
1=
thu l mt c=ng cE thuc lWnh ')c ti ch3nh ' l mt trong nh2ng c=ng cE s%c
7gn nh!t Dc [h n(c s .Eng i&u tit 'W m= n&n #inh t,
[h n(c th)c hi5n chc n>ng i&u chUnh ca thu th=ng $ua 'i5c $u" nh
cc h/nh thc thu thu #hc nhau, xc nh Cng %n 6i tDng chu thu ' 6i
tDng np thu< xA" .)ng ch3nh xc, hDp lY cc mc thu ph;i np c1 t3nh n
#h; n>ng ca ngi np thu, L(i c=ng cE thu, s) can thi5p ca [h n(c
#h=ng mang t3nh ch!t m5nh l5nh, 7%t 7uc cc ch th ph;i #inh .oanh ha"
#h=ng #inh .oanh, m ch "u t+o ra s) l)a chTn 6i '(i cc ch th trong 'i5c
xc nh ph+m 'i ho+t ng #inh .oanh ca m/nh,
k)a tr4n c9 sB xc nh mEc ti4u ' 6i tDng ;nh hBng n s) t>ng
trBng ca n&n #inh t trong t8ng giai o+n cE th, [h n(c i&u chUnh thu
t+o ra nh2ng tha" :i trong n&n #inh t $u6c .An thQo h(ng mong mu6n 7ao
g*m? i&u chUnh chu #V #inh t< c9 c!u ngnh, #hu ')c ' t8ng 'Fng lnh th:<
lu th=ng ti&n t5< gi c;< ti&n l9ng< phAn ph6i thu nhIp< cc m6i $uan h5 #inh t
6i ngo+i< 7;o '5 m=i trng ,,, [h 'I", ni .ung i&u chUnh ca thu 6i '(i
n&n #inh t $u6c .An r!t rng, n1 7ao hm h0u ht cc $u tr/nh i&u tit 'W m=
n&n #inh t, k(i A" l mt s6 ni .ung i&u tit c9 7;n ca thu 6i '(i n&n
#inh t $u6c .An?
F .i!u chenh chu kK n!n kinh t
-A" l mt trong nh2ng ni .ung $uan trTng ca $u tr/nh s .Eng c=ng cE
thu i&u chUnh 'W m= n&n #inh t, Grong n&n #inh t th trng th/ s) pht trin
thQo chu #V l i&u #h=ng th trnh #hfi, GhQo chu #V, th trng sn pht trin,
n mt thi im cung 'Dt c0u, mTi ho+t ng ca n&n #inh t sn 7 /nh tr5 '
7(c 'o su" thoi, - ;m 7;o t6c t>ng trBng :n nh, [h n(c s
.Eng thu i&u chUnh $u tr/nh 1, Grong nh2ng n>m #hng ho;ng ' su"
thoi #inh t, [h n(c c1 th h+ th!p mc thu, t+o ra nh2ng i&u #i5n u i '&
thu thuIn lDi nhm #3ch th3ch nhu c0u ti4u .Fng t>ng 0u t ' mB rng sc
s;n xu!t, -i&u 1 c1 th a n&n #inh t thot #hfi #hng ho;ng nhanh ch1ng,
[gDc l+i, trong thi #V pht trin $u mc, c1 ngu" c9 .wn n m!t cAn 6i,
7ng cch t>ng thu, thu hzp 0u t, [h n(c c1 th gi2 '2ng nhp t>ng
trBng thQo mEc ti4u Ht ra, - c1 th i&u tit chu #V #inh t hi5u $u;, th=ng
thng cc [h n(c .)a 'o 'i5c p .Eng cc lo+i thu c1 mc :n nh t)
ng cao, in h/nh l thu nh tr4n thu nhIp thQo 7iu thu lR" tin, Gu" nhi4n,
cRng c1 [h n(c .Fng 7i5n php i&u chUnh ch3nh sch cho t8ng thi #V 7ng
cch h+ ha" t>ng thu su!t nh 'o nh2ng ho+t ng ch "u tc ng n
ton 7 n&n #inh t,
F Thu g(' 'h4n h0nh thnh c c:u ngnh h' la
Grong t8ng giai o+n pht trin n&n #inh t nh!t nh, mZi $u6c gia c1 mt
c9 c!u #inh t hDp lY nh!t nh, nhm #hai thc t6t nh!t ngu*n ti ngu"4n ca
m/nh tr4n c9 sB lDi th so snh tu"5t 6i, Grong i&u #i5n #inh t hi nhIp $u6c
1>
t, 'i5c 76 tr3 c9 c!u ngnh cRng c@n phE thuc 'o 'i5c lDi th so snh t9ng 6i
ca #inh t trong n(c ' '(i cc $u6c gia #hc c1 $uan h5 th9ng m+i, Li5c
i&u chUnh c9 c!u #inh t hDp lY #h=ng chU Dc ph1 mHc ton 7 cho cc $u"
luIt th trng .iyn 7in t) .o, thQo $u" luIt td su!t lDi nhuIn 7/nh $uAn, m c@n
@i hfi ph;i Dc i&u chUnh 7Bi [h n(c, phF hDp '(i nh h(ng pht trin
#inh t x hi t8ng thi #V, \ng 'i5c 7an hnh h5 th6ng ch3nh sch thu, [h
n(c sn $u" nh nh thu hoHc #h=ng nh thu, nh thu '(i thu su!t cao
hoHc th!p 'o cc ngnh ngh&, cc mHt hng cE th, Gh=ng $ua 1 [h n(c c1
th thCc h" s) pht trin ca nh2ng ngnh #inh t $uan trTng hoHc san 7ng t6c
t>ng trBng gi2a chCng, ;m 7;o s) cAn 6i gi2a cc ngnh ngh& trong n&n
#inh t, Gu" nhi4n, 'i5c i&u chUnh c9 c!u ph;i Dc xQm xgt r!t thIn trTng, \Bi
ln, thu sn lm mgo m1 cc $uan h5 #inh t #hi p .Eng, Li5c xc nh i&u chUnh
#h=ng Cng, sn t+o c9 hi t>ng trBng ca cc ngnh #inh t #gm hi5u $u; '
#gm c+nh tranh, lm cho hDp l)c ca ton 7 n&n #inh t 7 tri5t ti4u 3t nhi&u,
F .i!u chenh tBch luY "@n
-A" l mt ni .ung $uan trTng ca i&u chUnh thu, Gham gia ho+t ng
s;n xu!t, #inh .oanh trong th trng, t!t c; cc nh 0u t &u mong mu6n
chim h2u ' 7: sung '6n t8 lDi nhuIn mB rng ho+t ng #inh .oanh, -A"
lu=n l mEc 3ch c9 7;n ca ho+t ng #inh .oanh trong n&n #inh t th trng,
- g1p ph0n h+n ch t>ng trBng n1ng ca cc n&n #inh t, lm gi;m hi5u $u; s
.Eng ti ngu"4n< hoHc thCc h" n&n #inh t ang tr/ tr5, [h n(c c0n s .Eng
thu i&u chUnh s) t3ch lur, t+o s) tha" :i trong chu #V # tip, Grong n&n
#inh t th trng, 'i5c 0u t ca cc .oanh nghi5p nh n(c #h=ng Dc xQm l
ho+t ng chi ti4u Xh3nh lh
_
, ko 1, t>ng thu *ng nghWa '(i 'i5c t>ng chi ti4u
Xh3nh lh ' gi;m c9 hi t3ch lR" '6n ca cc .oanh nghi5p i# c; ca .oanh
nghi5p nh n(cm, x) pht trin n&n #inh t lu=n @i hfi ph;i t>ng nhanh '6n 0u
t c9 7;n, pht trin n&n #inh t $u6c .An, [h n(c c0n ph;i #hu"n #h3ch
t3ch lur ' t3ch tE trong cc .oanh nghi5p, t+o ra ngu*n '6n 0u t, Li5c tha"
:i cc ch3nh sch thu ca [h n(c c1 th ;nh hBng n $u" m= ' t6c
t3ch lur '6n ', .o 1 tc ng n $u tr/nh 0u t pht trin #inh t,
F Ho h n!n sn =u:t t/ong nc
Grong i&u #i5n c+nh tranh ca n&n #inh t 'In hnh thQo c9 ch th trng,
t!t "u .wn n t/nh tr+ng c+nh tranh ga" g%t gi2a cc .oanh nghi5p tr4n th
trng ni a, -Hc 7i5t, #hi mt !t n(c tham gia hi nhIp #inh t ti ch3nh
$u6c t, cc .oanh nghi5p 7uc ph;i c+nh tranh tr4n th trng ton c0u, Grong
$u tr/nh c+nh tranh n", sn c1 .oanh nghi5p pht trin, nhng cRng c1 nh2ng
.oanh nghi5p lEn 7+i, Li5c pht trin ha" ph s;n ca cc .oanh nghi5p hon
ton .o hi5u $u; ha" hIu $u; ca cc ho+t ng #inh .oanh 7;n thAn .oanh
nghi5p mang l+i, [h2ng ngnh s;n xu!t #gm hi5u $u; sn .0n Dc tha" th 7Bi
nh2ng ngnh s;n xu!t ho+t ng c1 hi5u $u; h9n, [h2ng nh 0u t #gm cfi .F
trong n(c ha" n(c ngoi sn nhng chZ cho nh2ng nh 0u t c1 #h; n>ng

3&7 B)t gi& nhp F42 c%& GiHt N&7

1
$u;n lY ' ti&m l)c ti ch3nh h9n, [h2ng 'Fng #inh t pht trin sn tha" th .0n
nh2ng 'Fng #inh t chIm pht trin hDp l)c thnh sc m+nh ca c; n(c,
Gu" nhi4n, trong $u tr/nh c+nh tranh ' thu hCt 0u t 1, mt "u t6 thCc h"
#h=ng #gm ph0n $uan trTng l can thi5p ca [h n(c, [h n(c c1 nh h(ng
pht trin nh!t nh cho cc 'Fng #inh t, trnh s) m!t cAn 6i thQo ngnh,
'Fng, t+o n4n s) pht trin 7&n '2ng ' :n nh, [h n(c '& mHt no 1 cRng
ph;i c1 trch nhi5m h9n '(i cc nh 0u t l cc c=ng .An ca m/nh, giCp
hT c1 th #inh .oanh c1 hi5u $u; nga" tr4n !t n(c ca hT, L/ 'I", xu th 7;o
h cho cc nh 0u t trong n(c, cRng nh #hu"nh h(ng 7;o h nh2ng ngnh
ngh& s;n xu!t tru"&n th6ng ca .An tc l mt "4u c0u t!t "u 7uc mTi nh
n(c &u ph;i $uan tAm,
]hi cha tham gia hi nhIp #inh t, th)c hi5n Dc ch3nh sch 7;o h
n", cc nh n(c c1 th p .Eng nhi&u gi;i php ' ch3nh sch #hc nhau, X1
th s .Eng cc 7i5n php c!m on, p .Eng h+n ng+ch, gi;m thu, miyn
thu,,,, 6i '(i nh2ng ngnh ngh&, lWnh ')c s;n xu!t, #inh .oanh c0n #hu"n
#h3ch, ngoi cc $u" nh chung, php luIt thu c@n c1 cc $u" nh u i,
miyn, gi;m thu nhm #h%c phEc s) su" thoi '& ti ch3nh, t+o s) :n nh '
pht trin ca cc .oanh nghi5p, Gh)c hi5n ch3nh sch 7;o h, #hu"n #h3ch s;n
xu!t trong n(c ' #hu"n #h3ch xu!t #hhu, php luIt thu xu!t #hhu, thu nhIp
#hhu c1 cc $u" nh #hu"n #h3ch hoHc h+n ch 'i5c xu!t, nhIp #hhu 6i '(i
mt s6 hng h1a, x) #hu"n #h3ch hoHc h+n ch n" th hi5n tIp trung B 7iu
thu p .Eng c1 t3nh ch!t phAn 7i5t 6i '(i cc lo+i hng h1a xu!t nhIp #hhu,
Gu" nhi4n, #hi tham gia hi nhIp, nhi&u gi;i php phi thu lwn thu &u 7
c!m p .Eng, nu #h=ng mu6n 7 p .Eng cc 7i5n php 6i #hng hoHc tr; a,
Grong 76i c;nh hi nhIp, chU 'i5c s .Eng c=ng cE thu mt cch hDp lY, m(i c1
th 7;o h Dc cc .oanh nghi5p ni a phF hDp '(i "4u c0u chung,
d .i!u tit ti,u %)ng
[h n(c trong 'ai tr@ h(ng .wn x hi n nh2ng gi tr t6t zp, ph;i
nh h(ng cc #hu"nh h(ng ti4u .Fng, [h n(c h(ng .wn ti4u .Fng c1 th
7ng nhi&u 7i5n php # c; hnh ch3nh, x hi ' #inh t, Gu" nhi4n, gi;i php
h2u hi5u nh!t c1 th p .Eng trong mt !t n(c cBi mB, .An ch thQo n&n #inh
t th trng l p .Eng ch3nh sch thu, Li5c p .Eng cc mc thu gin thu
phAn t0ng nh thu nhIp #hhu, thu gi tr gia t>ng, thu ti4u thE Hc 7i5t,,, sn
lm gi;m c0u '(i nh2ng hng ho, .ch 'E m nh n(c cho l c0n h+n ch hoHc
n4n u i, Gh=ng $ua i&u chUnh mc thu su!t thu xu!t #hhu, thu nhIp #hhu
m gA" n4n p l)c t>ng gi hng nhIp #hhu, gi;m #h; n>ng c+nh tranh so '(i
hng s;n xu!t trong n(c, t8 1 i&u chUnh #h6i lDng hng ho a ra th
trng ' a 'o th)c hi5n 7;o h n&n s;n xu!t trong n(c ' 7;o '5 lDi 3ch
ca th trng ni a, MHt #hc, tc ng nh thu nhIp #hhu cRng gA" n4n
ph;n ng ca ngi ti4u .Fng trong n(c t+o n4n s) l)a chTn ca hT trong ti4u
.Fng, [goi ra ngi ta c@n s .Eng c=ng cE thu #3ch th3ch 'i5c s .Eng c1
hi5u $u; cc ngu*n l)c ha" 3t nh!t l gi;m n mc th!p nh!t t3nh #gm hi5u $u;
ca s;n xu!t trong n(c, Xh{ng h+n, trong trng hDp c0n h+n ch xu!t #hhu
1C
nh2ng hng ho m gi c; ca chCng 7 !n nh 7Bi gi c; 7!t lDi ca th trng
th gi(i, gA" thi5t h+i cho s;n xu!t trong n(c, trng hDp n" c1 th s .Eng
thu xu!t #hhu #3ch th3ch chu"n cc ngu*n l)c t8 s;n xu!t hng xu!t #hhu
sang s;n xu!t hng ho ti4u .Fng ni a, Li5c phAn t0ng cc mc thu gin thu
n", phF hDp '(i cc ngu"4n t%c th trng, .F cho mc hi nhIp ca $u6c
gia 1 cao ha" th!p, -i&u c0n chC Y l trnh phAn 7i5t 6i x '(i hng ho, .ch
'E trong ' ngoi n(c # c; tr4n 'i5c p .Eng thu su!t nhIp #hhu ha" thu ni
a, '/ 'i5c n" 'i ph+m cc cam #t $u6c t #hi tham gia hi nhIp,
d .i!u tit =X hi
J5 th6ng ch3nh sch thu trong n&n #inh t th trng hi nhIp Dc p
.Eng th6ng nh!t chung cho cc ngnh ngh&, cc thnh ph0n #inh t, cc t0ng l(p
.An c, trong ' ngoi n(c nhm ;m 7;o s) 7/nh {ng ' c=ng 7ng x hi '&
$u"&n lDi ' nghWa 'E 6i '(i mTi th nhAn ' php nhAn,
x) phAn ho giu ngho trong mt n&n #inh t hi nhIp sn c1 ngu" c9 .iyn
ra cao h9n, -i&u n" .o mt 7 phIn ngi lao ng c1 i&u #i5n th3ch nghi '(i
cc ngnh ngh& chim u th trong giai o+n hi nhIp, [hng ngDc l+i cRng c1
mt 7 phIn ngi lao ng 7 th;i ra ngoi '/ #h=ng p ng #p cc "4u c0u
ca hi nhIp, x) phAn ho n" '& lAu .i 'wn .u" tr/ ' mB rng, cho .F thu
nhIp tu"5t 6i ca ton x hi Dc nAng cao, -A" ch3nh l ng l)c ngi
lao ng n>ng n:, c;i thi5n #r n>ng ' nAng cao tr/nh ta" ngh&, [hng A"
cRng ch3nh l ngu"4n nhAn t+o ra nh2ng h6 ng>n cch x hi, Gh)c hi5n ch3nh
sch c=ng 7ng thQo $uan im co 7ng sn lm tri5t ti4u ng l)c lm 'i5c ca
ngi lao ng, ngDc l+i sn lm cho mAu thuhn x hi ng" cng t>ng cao, ;nh
hBng n s) pht trin 7&n '2ng ca !t n(c, Grong 76i c;nh 1, thu, Hc
7i5t l cc lo+i thu thu nhIp gi2 'ai tr@ $uan trTng trong 'i5c th)c hi5n c=ng
7ng ' lm gi;m #ho;ng cch phAn ho giu ngho,
Ji5n na", xu h(ng chung ca cc $u6c gia l xA" .)ng cc $u" ph+m
php luIt thu thQo h(ng hi nhIp $u6c t, 9n gi;n h1a c9 c!u h5 th6ng thu
' thu su!t,,,Gu" 'I", 'i5c th)c hi5n xu h(ng chung 1 #h=ng lm tri5t ti4u
'ai tr@ ca php luIt thu l c=ng cE i&u tit 'W m= ca [h n(c trong i&u
#i5n n&n #inh t th trng,
]hi n&n #inh t c1 mc th!t nghi5p cao th/ cFng '(i 'i5c mB rng cc #ho;n
chi ti4u ca Xh3nh ph, thu c0n ph;i Dc c%t gi;m t>ng t:ng c0u ' 'i5c
lm, Grong thi #V n&n #inh t l+m pht th/ cFng '(i 'i5c c%t gi;m cc #ho;n chi
ti4u ca Xh3nh ph, thu l+i Dc gia t>ng gi;m t:ng c0u ' h+n ch s) gia
t>ng ca n&n #inh t, [ghWa l, tr4n ph9ng .i5n no 1, thu cRng Dc .Fng
mB rng hoHc thu hzp cc c9 hi 'i5c lm,
B NhCng ph3Dng php Nh n32c EF 9,ng c5ng c, thu 1( 1iu tit v+ m5
nn $inh tG
1D
Gc ng i&u tit 'W m= n&n #inh t ca thu chU Qm l+i hi5u $u; thit th)c
#hi c=ng cE thu Dc [h n(c p .Eng thQo cc ph9ng php i&u chUnh th3ch
hDp, Li5c can thi5p tr)c tip ca [h n(c 'o ch3nh sch thu 7ng cch phAn
7i5t 6i x '& thu '(i cc 6i tDng mu6n i&u tit l ph9ng thc ph: 7in '(i
cc n(c cha +t mc th trng ho cao, Hc 7i5t l cha hi nhIp #inh t,
L(i nh2ng $u6c gia c1 n&n #inh t th trng hi nhIp #inh t th gi(i, 'i5c i&u
tit th=ng $ua c=ng cE thu c0n th)c s) hDp lY ' Dc 7an hnh hDp php trong
cc '>n 7;n $u" ph+m php luIt, Grong th)c tiyn th gi(i c1 r!t nhi&u ph9ng
thc [h n(c s .Eng c=ng cE thu tc ng n n&n #inh t, k(i A" l
mt s6 ph9ng php i&u chUnh ch "u ca thu ?
F _c Mnh m@i 1uan h+ h' la giQa thu t/2c thu " thu gin thu8
G!t c; cc lo+i thu &u c1 th Dc phAn chia thnh thu tr)c thu ' thu
gin thu, x) c0n thit p .Eng cc lo+i thu gin thu ' tr)c thu trong $u tr/nh s
.Eng c=ng cE thu i&u tit 'W m= n&n #inh t Dc $u"t nh 7Bi t3nh Hc thF
ca mZi lo+i thu cE th,
Ghu tr)c thu ha" thu gin thu &u c1 nh2ng ngt Hc trng ri4ng, c1 u
im ' nhDc im ri4ng ca mZi lo+i thu, L/ 'I", tuV thQo Hc im tr/nh
pht trin #inh t x hi ca mZi n(c trong t8ng thi #V m ngi ta c1 th l)a
chTn coi trTng lo+i thu gin thu h9n thu tr)c thu ' ngDc l+i,
Gh=ng thng thu gin thu Dc nh tr4n hng ho, .ch 'E, c1 .i5n nh
thu rng ' 3t 7 h+n ch, n4n c1 th p .Eng thu su!t th!p, nhng mang l+i s6
thu l(n cho [gAn sch [h n(c, p .Eng thu gin thu th/ #h; n>ng th!t thu
thu 3t ' 3t gA" tc ng ti4u c)c h9n thu tr)c thu, \ng 'i5c nh thu gin
thu, [h n(c c1 th tc ng t(i nhu c0u ti4u .Fng x hi, $ua 1 tc ng t(i
s;n xu!t, #inh .oanh, ko 1, 'ai tr@ ca thu gin thu #h=ng chU i&u tit #h;
n>ng ti4u .Fng m c@n hi5u chUnh $u" m= ' t6c ho+t ng s;n xu!t #inh
.oanh, Grong #hi 1, thu tr)c thu nh tr)c tip 'o thu nhIp thu Dc ca php
nhAn hoHc th nhAn, n1 lm gi;m nga" #h; n>ng s .Eng thu nhIp #im Dc ca
th nhAn ' php nhAn 1, gA" c;m gic m!t mt nga" cho ngi np thu, MHt
#hc, thu tr)c thu 7uc ph;i t3nh n 'i5c #h!u tr8 cc chi ph3 m th nhAn hoHc
php nhAn 7f ra t/m #im thu nhIp, '/ 'I" 'i5c #h!u tr8 r!t phc t+p, .y 7
#hai gian, tr6n thu #h1 #im sot,
Li5c i&u chUnh mc ng 'i4n thu gin thu .y .ng m 3t 7 .An chCng
ph;n ng .o Dc th=ng $ua hnh 'i ti4u .Fng, J9n n2a th tEc thu np cRng
.y .ng, .y $u;n lY ' chi ph3 $u;n lY th!p h9n so '(i thu tr)c thu, Grong #hi
1, .o ph;i t3nh n cc "u t6 #h!u tr8 cE th ca t8ng ho+t ng ' gia c;nh
ca t8ng ngi n4n thu tr)c thu Dc $u" nh r!t phc t+p, Li5c $u;n lY thu
tr)c thu r!t #h1 #h>n, @i hfi ph;i c1 i ngR cn 7 thu =ng ;o ' c1 tr/nh
chu"4n m=n, $u;n lY #inh t cao, #m thQo 'i5c p .Eng cc ph9ng ti5n $u;n lY
c1 #r thuIt hi5n +i '(i mt h5 th6ng php luIt 0" , c1 hi5u l)c ' $uan h5
giao tip c=ng 'E t6t,
19
MHt #hc s6 thu '& thu gin thu c1 t3nh ch!t :n nh h9n thu tr)c thu '/
thu gin thu nh 'o ti4u .Fng, n4n nga" c; #hi #inh t i xu6ng ngi ta 'wn
ph;i mua s%m ' chi ti4u cho nh2ng nhu c0u thit "u, .o 'I" [h n(c 'wn thu
Dc thu m #h=ng gi;m sCt ng #, X@n thu tr)c thu th=ng thng Dc xA"
.)ng tr4n ngu"4n lY :n nh t) ng cao ' nh 'o thu nhIp thQo h/nh thc lR"
tin, n4n thng 7 7in ng, [u t/nh h/nh #inh t pht trin t6t, thu nhIp sn
#h h9n ' t8 1 thu tr)c thu sn t>ng, [gDc l+i, th/ s) su" gi;m #inh t c1 th
lm gi;m i s6 lDng thu nhIp t8 thu tr)c thu mt cch r r5t, Gu" A" l nhDc
im '& s6 thu, nhng l+i l u im ')c .I" n&n #inh t sau #hng ho;ng,
nh t+o i&u #i5n t>ng t3ch lR" 7: sung '6n nhm ti 0u t cho n&n #inh t,
Xc h/nh thc thu tr)c thu c1 'ai tr@ #hc nhau trong phAn ph6i thu nhIp
' i&u chUnh c9 c!u 0u t, Ghu thu nhIp c nhAn gi2 ' tr3 $uan trTng i&u
tit thu nhIp ca .An c, MHc .F c1 th tc ng n hnh 'i tit #i5m ca ngi
.An, nhng #h; n>ng #3ch th3ch hi5u $u; 0u t ca thu thu nhIp c nhAn l+i r!t
th!p, Grong trng hDp 1, 7: #hu"t, ngi ta s .Eng thu thu nhIp c=ng t"
tc ng t(i s) t3ch lur '6n ' mB rng s;n xu!t, pht trin #inh .oanh,
Xh3nh '/ 'I", [h n(c #h=ng th chU p .Eng mt lo+i thu no 1 +t
Dc cc mEc ti4u i&u tit 'W m= n&n #inh t, m 7%t 7uc ph;i s .Eng nhi&u
lo+i thu #hc nhau, cRng nh #t hDp chHt chn gi2a thu tr)c thu ' thu gin
thu, e lY t6t m6i $uan h5 gi2a thu tr)c thu ' thu gin thu h5 th6ng ch3nh
sch thu ca [h n(c th)c hi5n t6t chc n>ng i&u tit 'W m= n&n #inh t, MZi
mt t9ng $uan thQo td l5 gi2a chCng sn p ng nh2ng mEc ti4u, "4u c0u nh!t
nh ca [h n(c trong ho+t ng $u;n lY ca m/nh, Li5c xc nh mt m6i
$uan h5 cE th no 1 th=ng thng phE thuc 'o t6c t>ng trBng #inh t,
mc thu nhIp ca .An c ' $u" m= t3ch lur ca .oanh nghi5p, Gu" nhi4n, Y
nghWa ca nh2ng lo+i thu c9 7;n trong s) #t hDp ca t8ng n(c cRng c1 s)
#hc nhau, Grong i&u #i5n n>ng su!t, ch!t lDng ' hi5u $u; #inh .oanh th!p,
thu nhIp th)c t ca .An c #h=ng cao th/ thu thu nhIp #h=ng th trB thnh
ngu*n thu ch "u cu; [gAn sch [h n(c, ]hi 1 ngu*n thu ch "u ca thu
sn chu"n t8 thu tr)c thu sang thu gin thu, -i&u 1 Dc minh chng rng,
trong i&u #i5n su" thoi #inh t, #h=ng ph;i ngwu nhi4n m mt 'i $u6c gia
p .Eng ph9ng php h+ th!p thu thu nhIp c nhAn ' thu thu nhIp c=ng t"
#3ch th3ch 0u t pht trin n&n #inh t, [gDc l+i, trong i&u #i5n n&n #inh t c1
$u 3t ngi lm c=ng ' $u 3t ho+t ng s;n xu!t, nhng nh c1 ngu*n ti
ngu"4n hoHc lDng thu nhIp t3ch lR" Dc trong $u #h .*i .o n4n ti4u
.Fng l(n, c0n ph;i & cao 'ai tr@ ca thu gin thu ;m 7;o cAn 6i ngAn sch,
F Tc ng n @i tng i!u chenh
Gh=ng thng i&u tit mt lo+i 6i tDng no 1, nh n(c cRng c1 th
a 6i tDng 1 trB thnh 6i tDng np thu hoHc #h=ng l 6i tDng np thu
ca mt lo+i thu nh!t nh, Li5c $u" nh l 6i tDng np thu hoHc #h=ng l
6i tDng np thu Dc p .Eng rng ri trong n&n #inh t th trng cha hi
nhIp 0" , lh9ng php n" trB n4n '= hi5u, #hi !t n(c hi nhIp 0" ,
!E
Xho .F, ngu"4n t%c 6i x $u6c gia chU m(i p .Eng cho 6i tDng l hng ho,
.ch 'E cha p .Eng cho php nhAn ' th nhAn, nhng tr4n th)c t, nh2ng h/nh
thc phAn 7i5t 6i x gi2a cc th nhAn ' php nhAn 'wn c1 th 7 #hiu #i5n, L/
'I", ph9ng thc n" #h=ng c@n phF hDp trong giai o+n n,
F Thay Li thu su:t
Ghu su!t ha" nh su!t thu l linh h*n ca mZi lo+i thu, Gha" :i thu
su!t tc l tha" :i mc thu thu ha" +i lDng thu thu t3nh tr4n mt 9n ' 6i
tDng t3nh thu, Gh=ng $ua 'i5c tha" :i +i lDng thu tr4n mt 6i tDng t3nh
thu, [h n(c tin hnh phAn ph6i l+i thu nhIp Dc t+o ra gi2a cc ch th
#inh t, gi2a cc ngnh, cc 'Fng ' cc t0ng l(p .An c trong x hi, lm tha"
:i lDi 3ch #inh t ca hT,
MEc 3ch ca [h n(c i&u tit thu 6i '(i n&n #inh t $u6c .An l t+o ra
$ur ti ch3nh tIp trung, t+o s) cAn 7ng mong mu6n trong n&n #inh t ' #3ch
th3ch #inh t t>ng trBng, G6c t>ng trBng ca n&n #inh t tr(c ht phE thuc
'o mc 0u t, m mc 0u t Dc $u"t nh 7Bi +i lDng tit #i5m ' #h6i
lDng t3ch lur +t n mc nh!t nh, rng, 7iu thu cao ha" th!p
tc ng n hnh 'i tit #i5m ' t3ch lur, .o 1 ;nh hBng n $u" m= ' t6c
0u t, M6i $uan h5 gi2a 'i5c h/nh thnh mt ngu*n ti ch3nh tIp trung .*i .o
mB rng chi ti4u Xh3nh lh '(i 'i5c gia t>ng tit #i5m ' t>ng trBng 0u t
trong #h6i .An c 7ao gi cRng l mt m6i $uan h5 tri chi&u, c0n hi5u chUnh hDp
lY th=ng $ua cc mc thu su!t ca cc lo+i thu,
[u [h n(c s .Eng h5 th6ng ch3nh sch thu c1 cc mc thu su!t $u
cao sn c;n trB $u tr/nh h/nh thnh nh2ng i&u #i5n c0n thit t+o mc tit #i5m
;m 7;o cho 'i5c 0u t trong cc thnh ph0n #inh t, [u [h n(c s
.Eng h5 th6ng ch3nh sch thu c1 cc mc thu su!t th!p sn lm t>ng thu nhIp
ca .An c ' .oanh nghi5p, .o 1 lm t>ng mc tit #i5m ' t3ch lur '6n, nhng
*ng thi sn x;" ra hi5n tDng 7i chi ngAn sch, ;nh hBng n :n nh x hi,
Gha" :i thu su!t Dc coi l mt ph9ng php $uan trTng trong $u tr/nh
[h n(c s .Eng c=ng cE thu i&u tit n&n #inh t, Gh=ng $ua 'i5c $u" nh
nh thu '(i thu su!t cao ha" th!p 'o cc ngnh ngh&, m [h n(c tc ng
' lm tha" :i m6i $uan h5 gi2a cung, c0u tr4n th trng nhm g1p ph0n th)c
hi5n i&u tit 'W m=, ;m 7;o s) gi2a cc ngnh ngh& trong n&n #inh t,
Gu" nhi4n 'i5c tha" :i thu su!t trong th)c tiyn cRng gHp nh2ng #h1 #h>n
nh!t nh '& #inh t K #r thuIt, Th> nh:t, trong n&n #inh t th trng, [h n(c
c0n t+o ra nh2ng i&u #i5n thuIn lDi cho cc ho+t ng #inh t, Mt trong nh2ng
i&u #i5n 1 l :n nh 7iu thu, x) tha" :i thng xu"4n h5 th6ng thu su!t sn
lm trB ng+i n 'i5c l)a chTn ' $u"t nh 0u t ca cc ch th #inh t trong
x hi, Th> hai, h5 th6ng thu su!t thng Dc xA" .)ng tr4n c9 sB xQm xgt '
t3nh ton c1 c>n c #hoa hTc ' th)c tiyn, x) tha" :i thIm ch3 mt thu su!t
cRng c1 th #go thQo s) tha" :i ca c; h5 th6ng, Th> ba, h5 th6ng thu su!t
!1
ch3nh l th hi5n mc ng 'i4n mt ph0n t:ng s;n phhm x hi 'o [gAn
sch [h n(c, tc l ph;n nh th)c tr+ng n&n #inh t ' mc l@ng tin ca
nhAn .An 6i '(i [h n(c,
Xh3nh '/ nh2ng ngu"4n nhAn tr4n, m ngoi ph9ng php tha" :i thu
su!t, [h n(c #hi s .Eng c=ng cE thu tc ng i&u tit 'W m= n&n #inh t
c@n s .Eng nhi&u ph9ng php #hc,
F f' %Jng cc bi+n 'h' u Xi thuc
u i thu tc l h/nh thc cho ngi np thu Dc hBng nh2ng i&u
#i5n thuIn lDi #hi np thu, Gh=ng $ua th)c hi5n u i thu, [h n(c i&u
tit n&n #inh t mt cch linh ho+t, tuV thuc 'o i&u #i5n cE th ca cEc .i5n
n&n #inh t +t Dc nh2ng mEc ti4u Ht ra, Gc .Eng #3ch th3ch ca cc
h/nh thc u i thu Dc xQm nh mt h/nh thc [h n(c c!p pht '6n tr)c
tip cho cc .oanh nghi5p ' cc t0ng l(p .An c, GuV thuc 'o "4u c0u $u;n lY,
[h n(c c1 th t>ng hoHc gi;m $u" m= ' mc ca cc u i thu #3ch
th3ch t>ng t3ch lur ' t3ch tE '6n trong cc .oanh nghi5p ' .An c,
Xc h/nh thc u i thu r!t a .+ng? $u" nh mc thu nhIp t6i thiu
#h=ng ph;i np thu< cho phgp lo+i tr8 mt s6 #ho;n chi ph3 trong thu nhIp chu
thu< miyn hoHc gi;m mt ph0n ha" ton 7 s6 thu ph;i np< cho hon np thu<
c!p t3n .Eng thu ti 0u t, Ji5n na", tr4n th gi(i h/nh thc c!p t3n .Eng
thu ti 0u t Dc s .Eng r!t rng ri,
GuV thQo ph+m 'i s .Eng, c1 th phAn chia cc lo+i u i thu thnh hai
nh1m #hc nhau? u i thu mang t3nh ch!t ngnh, 'Fng lnh th: ' u i thu
mang t3nh ch!t c 7i5t, Li5c c!p u i thu mang t3nh ch!t c 7i5t Dc s .Eng
nhm gi;i $u"t nhi5m 'E i&u chUnh trong ph+m 'i hzp, g%n li&n '(i lDi 3ch ca
t8ng ch th #inh .oanh, Gu" c1 nh2ng u im nh!t nh, nhng u i thu
mang t3nh c 7i5t cRng t+o ra s) #h=ng c=ng 7ng trong s;n xu!t #inh .oanh gi2a
cc ch th #inh t, gA" hIu $u; tAm lY x!u 6i '(i ngi np thu ' t+o ra
nh2ng ti&n & tr6n thu, .o 1 lm m!t t3nh trung lIp ca thu,
Grong giai o+n hi nhIp, cc u i thu c1 th 7 xQm l mt #ho;n trD
c!p, GuV thQo cc lWnh ')c Dc u i, 6i tDng Dc u i ' cch u i m
cc u i thu n" c1 th 7 xQm l cc #ho;n trD c!p 7 c!m hoHc cc #ho;n trD
c!p Hc thF sn 7 p .Eng 7i5n php 6i #hng thQo Ji5p nh trD c!p ' cc 7i5n
php 6i #hng ixXMm, Gu" nhi4n, nu p .Eng 7i5n php th=ng $ua h/nh thc
.Fng thu su!t p .Eng chung c1 th sn trnh Dc nh2ng phi&n phc trong th)c
thi cc cam #t,
[goi cc ph9ng php i&u chUnh ca thu # tr4n, trong th)c tiyn [h
n(c c@n s .Eng mt s6 ph9ng php i&u chUnh thu #hc nh s .Eng 7iu
thu phAn 7i5t, tha" :i h/nh thc np thu, MZi ph9ng php i&u chUnh ca
thu &u c1 nh2ng u, nhDc im nh!t nh ' gi2 ' tr3 #hc nhau trong $u
tr/nh i&u tit 'W m= n&n #inh t, Li5c p .Eng ph9ng php n" ha" ph9ng
!!
php #hc hoHc t!t c; cc ph9ng php l phE thuc 'o tr+ng thi #inh t '
mEc ti4u ca [h n(c trong t8ng thi #V pht trin #inh t ca !t n(c,
3.1.3. 2J" Lu/n h# g"M/ h/" +hA+ nBng
ji2a hai chc n>ng tr4n ca thu c1 m6i $uan h5 g%n 71 mIt thit '(i nhau,
Xhc n>ng phAn ph6i ' phAn ph6i l+i ca thu l ngu"4n nhAn ;nh hBng n
s) 'In ng ' pht trin ca chc n>ng iu tit, [hng chc n>ng i&u tit
ca thu cRng c1 tc ng ngDc l+i n chc n>ng phAn ph6i ' phAn ph6i l+i
thu nhIp, [gu*n ti ch3nh m [h n(c tIp trung Dc .(i .+ng thu l ti&n &
ca s) can thi5p ca [h n(c tr4n .i5n rng ' thQo chi&u sAu t(i $Ca tr/nh s;n
xu!t #inh .oanh ca cc .oanh nghi5p, [gDc l+i, 'i5c i&u tit, s%p xp s;n
xu!t ca [h n(c nhm 'o 'i5c thCc h" nhanh t6c t>ng trBng #inh t l+i
t+o i&u #i5n t>ng thu nhIp ca cc t0ng l(p nhAn .An ' A" ch3nh l c9 sB
$uan trTng mB rng ph+m 'i tc ng ca chc n>ng phAn ph6i ' phAn ph6i
l+i,
x) th6ng nh!t ni t+i ca cc chc n>ng hon ton #h=ng lo+i tr8 cc mAu
thuhn ni t+i trong mZi chc n>ng ' gi2a hai chc n>ng, x) t>ng cng chc
n>ng phAn ph6i ' phAn ph6i l+i lm cho ngu*n thu ca [h n(c t>ng l4n, i&u
1 c1 nghWa l mB rng #h; n>ng ca [h n(c trong 'i5c th)c hi5n cc ch9ng
tr/nh #inh t x hi, MHc #hc, 'i5c t>ng cng chc n>ng phAn ph6i ' phAn
ph6i l+i mt cch $Ca mc lm t>ng gnh nHng thu ' hIu $a l lm gi;m
ng l)c pht trin #inh t, trong nhi&u trng hDp lm h+n ch 'ai tr@ ca chc
n>ng i&u tit, 1 l t3nh hai mHt ca thu, n1 c1 #h; n>ng lm ;nh hBng n
n&n #inh t mt cch t3ch c)c, nhng cRng c1 th ;nh hBng mt cch ti4u c)c,
G3nh hai mHt ca s) tc ng 1 c0n ph;i Dc xQm xgt nghi4m tCc #r lcng
trong tin tr/nh ho+ch nh, xA" .)ng, 7an hnh cc ch3nh sch php luIt '& thu
ca [h n(c trong t8ng giai o+n pht trin #inh tK x hi nh!t nh,
3.2.Hai t7I ca thu t7%ng nn $inh t thJ t738ng.
Xc nh #inh t hTc thng & cIp 'ai tr@ ca thu 6i '(i ngAn sch [h
n(c ' i s6ng x hi, \Bi '/ tr4n th)c t, th=ng $ua ho+t ng thu thu, [h
n(c tIp trung Dc mt 7 phIn ca c;i ca x hi t8 1 h/nh thnh n4n $R"
ngAn sch [h n(c ' th)c hi5n cc ch3nh sch #inh t K x hi,
L& ph9ng .i5n LuIt hTc, thu l mt th)c th .o [h n(c Ht ra th=ng
$ua 'i5c 7an hnh cc '>n 7;n php luIt, Xc '>n 7;n $u" ph+m php luIt
#h=ng chU $u" nh ni .ung cc lo+i thu m c@n xc lIp cc $u"&n, nghWa 'E
ca cc ch th, cc 7i5n php ;m 7;o th)c hi5n thu, np thu, lhp luIt thu
l s) th ch ho cc ch3nh sch #inh t K x hi cu; [h n(c, Xh3nh '/ 'I"
php luIt thu l nhAn t6 $u"t nh Y nghWa #inh t K x hi ca thu ' c1 'ai
tr@ $uan trTng 6i '(i n&n #inh t ' i s6ng x hi,
Lai tr@ ca thu l s) 7iu hi5n cE th cc chc n>ng ca thu trong nh2ng
i&u #i5n #inh t, x hi nh!t nh, Grong i&u #i5n n&n #inh t th trng, '(i
!.
s) tha" :i ph9ng thc can thi5p ca [h n(c 'o ho+t ng #inh t, thu
1ng 'ai tr@ ht sc $uan trTng 6i '(i $Ca tr/nh pht trin #inh t K x hi, Lai
tr@ ca thu Dc th hi5n tr4n cc #h3a c+nh sau A"?
3.'.1. Thu ;. nguGn thu +hN Cu +N/ ngIn O!+h nh. nP+
L(i chc n>ng phAn ph6i l+i thu nhIp $u6c .An, thu 7ng nhi&u cch h/nh
thnh n4n ngu*n ti ch3nh tIp trung l(n nh!t phEc 'E cho chi ti4u c=ng cng, 1
l ngAn sch nh n(c, [gAn sch nh n(c Dc tIp hDp t8 nhi&u ngu*n thu
#hc nhau, nhm ;m 7;o "4u c0u chi ti4u chung cho nhu c0u c=ng cng, Grong
t!t c; cc ngu*n, th=ng thng s6 thu '& thu chim td trTng cao nh!t trong t:ng
s6 thu ngAn sch nh n(c, -A" l ngu*n thu :n nh nh!t Dc # ho+ch ho t6t
tr4n c9 sB .) 7o # ho+ch ' ti&m n>ng pht trin #inh t ca !t n(c trong
mt n>m, J0u nh mTi #ho;n chi ti4u ca ngAn sch nh n(c &u .)a 'o s)
1ng thu ca ngi .An, L/ 'I", x hi c1 trch nhi5m ph;i t=n trTng ngi np
thu, nh2ng ngi th=ng $ua hnh 'i ca m/nh 1ng g1p ti ch3nh cho nh n(c
mt cch tr)c tip ' gin tip,
3.'.'. Thu ;. +Qng +R 8"Ku h<. thu nhE(3 thH+ h"#n +Qng STng UV hD"
Mt trong nh2ng #him #hu"t ca n&n #inh t th trng l c1 s) ch4nh
l5ch l(n '& mc s6ng, '& thu nhIp gi2a cc t0ng l(p .An c trong x hi, ]inh t
th trng cng pht trin th/ #ho;ng cch giu K ngho gi2a cc t0ng l(p .An c
ng" cng c1 xu h(ng gia t>ng, x) pht trin mTi mHt ca mt !t n(c l thnh
$u; ca s) nZ l)c ca c; cng *ng, mZi thnh 'i4n trong x hi &u c1 nh2ng
1ng g1p nh!t nh, [u #h=ng chia s thnh $u; pht trin #inh t cho mTi
thnh 'i4n sn thiu c=ng 7ng ' t+o n4n s) 6i lIp '& $u"&n lDi ' ca c;i gi2a
cc t0ng l(p .An c ' gA" ra 7!t :n x hi, Xh3nh '/ 'A", [h n(c c0n ph;i can
thi5p 'o $u tr/nh phAn ph6i thu nhIp, ca c;i ca x hi, Ghu l c=ng cE $uan
trTng m [h n(c s .Eng tc ng tr)c tip 'o $u tr/nh n",
Li5c i&u ho thu nhIp gi2a cc t0ng l(p .An c Dc th)c hi5n mt ph0n
th=ng $ua thu gin thu m Hc 7i5t l h/nh thc thu ti4u thE Hc 7i5t, Lo+i thu
n" c1 6i tDng chu thu ch "u l cc hng ho, .ch 'E ti4u .Fng cao c!p,
%t ti&n, Xc hng ho, .ch 'E n" th=ng thng chU c1 nh2ng ngi c1 thu nhIp
cao trong x hi m(i c1 th s .Eng ' hoHc s .Eng nhi&u, $ua 1 i&u tit 7(t
mt ph0n thu nhIp ca hT,
Xc s%c thu tr)c thu, Hc 7i5t l thu thu nhIp c nhAn '(i 'i5c s .Eng
thu su!t lur tin l lo+i thu c1 tc .Eng r!t l(n trong '!n & i&u tit thu nhIp,
;m 7;o c=ng 7ng x hi,
3.'.3. Thu ;. +Qng +R 8W thH+ h"#n X"W$ tF/3 X"W$ O<!t +!+ h<Yt 8Dng
O:n UuZt3 X"nh [</nh
Lai tr@ n" Dc xu!t hi5n trong $u tr/nh t: chc th)c hi5n cc luIt thu
trong th)c t, - ;m 7;o thu Dc thu ' th)c hi5n Cng cc $u" nh ca cc
!=
luIt thu 7an hnh, c9 $uan thu ' cc c9 $uan li4n $uan ph;i 7ng mTi 7i5n
php n%m '2ng s6 lDng, $u" m= cc c9 sB s;n xu!t, #inh .oanh, ngnh ngh& '
lWnh ')c #inh .oanh, mHt hng hT Dc phgp #inh .oanh cRng nh cc nh mc
chi ti4u Hc thF ' cc ph9ng thc h+ch ton ri4ng c1, G8 c=ng tc thu thu m
c9 $uan thu sn pht hi5n ra nh2ng #h1 #h>n m hT gHp ph;i giCp c hT t/m
mTi 7i5n php tho gc, -*ng thi, cRng $ua c=ng tc thu thu, c9 $uan thu cIp
nhIt Dc nhi&u #in thc $u;n lY #inh t phEc 'E t6t h9n cho 'i5c #im tra,
#im sot sau n", [h 'I", $ua c=ng tc $u;n lY thu thu m c1 th #t hDp
#im tra, #im sot ton .i5n cc mHt ho+t ng ca cc c9 sB #inh t, ;m 7;o
th)c hi5n t6t $u;n lY [h n(c '& mTi mHt ca i s6ng #inh t K x hi,
3.'.\. Thu g9( (h]n thA+ 8^C O:n UuZt3 X"nh [</nh (h!t tF"Wn
Ghu trong c9 ch th trng #h=ng chU 1ng 'ai tr@ l ngu*n thu ch "u
ca ngAn sch nh n(c, m c@n l mt c=ng cE lm @n 7h" thCc h" s;n
xu!t, #inh .oanh pht trin, GhQo $uan im c=ng 7ng, 7!t #V mt t: chc, c
nhAn #hi th)c hi5n 0" nghWa 'E np thu ca m/nh '(i !t n(c, hT Dc
$u"&n thE hBng ' cung ng nh2ng lDi 3ch c=ng cng nh!t nh ' Dc t+o
thuIn lDi nh!t cho ho+t ng s;n xu!t, #inh .oanh ca m/nh, \4n c+nh 1, phE
thuc 'o ch tr9ng #inh t !t n(c, m nh n(c c1 th .Fng thu tc
ng, t+o thuIn lDi h9n cho ho+t ng #inh .oanh B mt s6 ngnh, 'Fng
#hu"n #h3ch s;n xu!t, #inh .oanh pht trin nhm t+o ra mt c9 c!u hDp lY
h9n,
IV. %H_N L`aI THU
K.1. Khi nim ph)n "%Li thu.
Ghi #V 0u #hi [h n(c ra i s;n xu!t hng ho cha pht trin, thu
thng Dc thu 7ng hi5n 'It, XFng '(i s) pht trin ca l)c lDng s;n xu!t '
$uan h5 s;n xu!t x hi, #inh t hng ho K ti&n t5 ra i ' pht trin, thu Dc
thu 7ng ti&n l ch "u, Ghu thu 7ng ti&n, cc $uan h5 '& thu .(i h/nh thc
gi tr Dc h/nh thnh ' ng" cng pht trin c1 t3nh h5 th6ng, cc lo+i thu
#hc nhau l0n lDt ra i lm cho thu ng" cng a .+ng, phong phC linh ho+t
h9n,
GuV thQo i&u #i5n hon c;nh ca mZi n(c m h5 th6ng ch3nh sch thu
7ao g*m nhi&u ha" 3t cc lo+i thu #hc nhau, - nh h(ng xA" .)ng ' $u;n
lY h5 th6ng ch3nh sch thu, ngi ta tin hnh s%p xp cc lo+i thu c1 cFng t3nh
ch!t thnh nh2ng nh1m #hc nhau, gTi l phAn lo+i thu,
X1 th a ra #hi ni5m chung '& phAn lo+i thu nh sau?
Oh&n loi thu l s2 s<' =' cc s<c thu t/ong mt h+ th@ng chBnh sch
thu thnh nhQng nh(m khc nhau th[o cc ti,u th>c nh:t Mnh8
!>
- phAn lo+i thu ngi ta .)a 'o nhi&u ti4u thc #hc nhau, G8 th)c t s
.Eng ti4u thc phAn lo+i thu B n(c ta ' th gi(i, chCng ta th!" cc ti4u thc
phAn lo+i thu r!t a .+ng ' tuV thuc 'o mEc ti4u $u;n lY ca mZi $u6c gia
m ngi ta c1 th a ra cc ti4u thc #hc nhau nh? phAn lo+i thu .)a thQo
ph9ng thc nh thu, phAn lo+i thu .)a thQo c9 sB t3nh thu, phAn lo+i thu
.)a thQo ph+m 'i i&u chUnh ca s%c thu, phAn lo+i thu thQo t4n gTi ca s%c
thu, thQo t3nh ch!t thu su!t,,,,
K.2. ?c cch ph)n "%Li thu
\.'.1. bH/ thc< (hng thA+ 8!nh thu.
Xc lo+i thu, su" cho cFng &u nh 'o thu nhIp ca cc t: chc, c nhAn
trong x hi, Gu" nhi4n, tuV thuc 'o ph9ng thc nh thu l nh mt cch
tr)c tip ha" gin tip 'o thu nhIp m ngi ta chia h5 th6ng thu thnh hai
lo+i? thu tr)c thu ' thu gin thu,
F Thu t/2c thu8
L lo+i thu nh tr)c tip 'o thu nhIp hoHc ti s;n ca ngi np thu,
Ghu tr)c thu c1 Hc im l 6i tDng np thu thQo luIt $u" nh *ng nh!t '(i
ngi ph;i chu thu, A", thQo $u" nh ca luIt, thu thu tr)c tip 'o thu
nhIp ca ngi np thu, [h 'I", thu tr)c thu lm cho #h; n>ng ' c9 hi
chu"n .ch gnh nHng thu cho ngi #hc #h1 #h>n h9n, L& ngu"4n t%c, lo+i
thu n" mang t3nh ch!t thu lur tin, '/ n1 t3nh n #h; n>ng ca ngi np
thu, ngi c1 thu nhIp cao h9n ph;i np thu nhi&u h9n, c@n ngi c1 thu nhIp
th!p th/ np thu 3t h9n, Lo+i thu tr)c thu thng 7ao g*m cc s%c thu nh
tr4n thu nhIp ca t: chc ' c nhAn, n(c ta, cc s%c thu tr)c thu 7ao g*m?
thu thu nhIp .oanh nghi5p, thu thu nhIp 6i '(i ngi c1 thu nhIp cao, thu
ti ngu"4n, thu s .Eng !t n=ng nghi5p, thu nh, !t,,,
u im ca thu tr)c thu l ng 'i4n tr)c tip 'o thu nhIp ca t8ng t:
chc, c nhAn c1 thu nhIp, h9n th n2a, thu tr)c thu c@n cho phgp xQm xgt n
cc "u t6 t9ng 6i c lIp n thu nhIp ca ngi np thu, nh hon c;nh
7;n thAn, hon c;nh gia /nh,,, ko 1, thu tr)c thu c1 tc .Eng r!t l(n trong 'i5c
i&u ho thu nhIp, gi;m 7(t s) ch4nh l5ch ng # '& mc s6ng gi2a cc t0ng
l(p .An c, .o 1 7;o ;m Dc t3nh c=ng 7ng trong x hi,
[hDc im ca thu tr)c thu l .y gA" ra ph;n ng t8 ph3a ngi np thu
#hi [h n(c i&u chUnh t>ng thu, J9n n2a 'i5c thQo .i, t3nh ton s6 thu ph;i
np ' th tEc thu, np thu ht sc phc t+p, x6 thu ng 'i4n 'o [gAn sch
thng chIm ' chi ph3 $u;n lY thu thu #h t6n #gm,
F Thu gin thu8
L lo+i thu #h=ng tr)c tip nh 'o thu nhIp ha" ti s;n ca ngi np
thu m nh mt cch gin tip th=ng $ua gi c; hng ho, .ch 'E, [gi ti4u
!
.Fng nh2ng hng ho, .ch 'E 1 l ngi chu lo+i thu n", Ghu gin thu c1
Hc im l ngi np thu thQo luIt ' ngi chu thu #h=ng *ng nh!t '(i
nhau, Ghu gin thu l mt 7 phIn c!u thnh trong gi c; hng ho, .ch 'E,
[gi np thu l ngi s;n xu!t, #inh .oanh hng ho, .ch 'E, c@n ngi chu
thu l ngi ti4u .Fng cc hng ho 1, hT mua hng ho '(i gi c; trong 1 c1
c; thu, Lo+i thu n" c1 s) chu"n .ch gnh nHng thu trong nh2ng trng hDp
nh!t nh, Ghu gin thu ;nh hBng n ho+t ng s;n xu!t #inh .oanh th=ng $ua
c9 ch gi c; th trng, Gu" nhi4n, s) ;nh hBng 1 ca thu gin thu #h=ng
nh2ng chu chi ph6i 7Bi m6i $uan h5 cung c0u tr4n th trng, m c@n phE thuc
'o 7;n ch!t ca th trng, trong 1 c1 s) tc ng ca thu, tc l th trng 1
l th trng c+nh tranh ha" c $u"&n, L& ngu"4n t%c, thu gin thu mang t3nh
ch!t lur thoi '/ n1 #h=ng t3nh n #h; n>ng thu nhIp ca ngi chu thu, ngi
c1 thu nhIp cao ha" th!p &u ph;i chu thu nh nhau nu cFng mua mt lo+i
hng ho, .ch 'E, Gu" nhi4n, td l5 thu nhIp np thu ca nh2ng ngi c1 thu
nhIp th!p sn cao h9n td l5 np thu ca ngi c1 thu nhIp cao nu so '(i t:ng
thu nhIp trong #V, 7Bi ln t6c t>ng ti4u .Fng 7ao gi cRng th!p h9n t6c t>ng
thu nhIp, Lo+i thu n" th@ng c1 c9 sB nh thu l cc #ho;n thu nhIp .Fng
ti4u .Fng, n(c ta, cc s%c thu gin thu 7ao g*m? thu gi tr gia t>ng, thu
ti4u thE Hc 7i5t, thu xu!t #hhu, thu nhIp #hhu,,,
u im ca thu gin thu l 6i tDng chu thu r!t rng, Ghu gin thu
Dc chQ I" $ua gi 7n hng ho, .ch 'E n4n ngi chu thu 3t c1 c;m gic
m/nh 7 [h n(c nh thu, Ghu gin thu Qm l+i ngu*n thu thng xu"4n '
:n nh cho [gAn sch [ha n(c, -6i tDng $u;n lY thu thu cRng tIp trung h9n,
nghi5p 'E t3nh ' thu thu thu 9n gi;n, n4n chi ph3 $u;n lY thu cRng th!p h9n
so '(i thu tr)c thu,
[hng lo+i thu n" cRng c1 nhDc im l c1 t3nh ch!t lur thoi n4n #h=ng
;m 7;o t3nh c=ng 7ng trong nghWa 'E np thu, [u t3nh td l5 ng 'i4n thu
gin thu so '(i thu nhIp th/ ngi giu c1 td l5 ng 'i4n thu chu thu th!p h9n
so '(i ngi ngho,
kF cho A" l h/nh thc tip cIn c: xa nh!t, nhng 'wn l h/nh thc phAn
lo+i Dc s .Eng ph: 7in nh!t B cc n(c, [hi&u n(c a 'o trong ch3nh
sch thu ca m/nh cc ti4u thc phAn lo+i thu tr)c thu ' gin thu #hc nhau,
-in h/nh c1 th tham #h;o cch phAn lo+i ca lhp trong [gh nh 7an hnh
ng" SSKOSKOtb`, 1 l? ti4u ch3 '& tc ng chu"n thu ' ti4u ch3 thit lIp s:
7 thu,
C! tc ng chuyn thu, l xQm xgt thu .o ngi np thu chu ha" thu
Dc chu"n giao cho ngi #hc chu, [u thu .o ngi np thu chu th/ 1 l
thu tr)c thu, c@n nu thu Dc chu"n t8 ngi np thu sang cho ngi #hc
chu th/ 1 l thu gin thu,
C! sL b thu, s: 7 thu xu!t hi5n B lhp 'o th #r euuuKeuL, G!t c; cc
#ho;n thu Dc thu th=ng $ua s: 7 thu Dc xp 'o nh1m thu tr)c thu, Gri
!C
l+i, #hi thu g%n '(i ho+t ng s;n xu!t, ti4u .Fng, th=ng thng #h=ng :n nh
thQo thi gian, .o 1 #h=ng th lIp Dc s: 7 thu thQo .i, sn Dc xp 'o
lo+i thu gin thu,
\.'.'. %hIn thc< + Od t&nh thu.
[u c>n c 'o c9 sB t3nh thu phAn lo+i thu th/ c1 th chia thnh 7a
lo+i nh sau?
F Thu thu nh#'8
\ao g*m cc lo+i thu c1 c9 sB nh thu l thu nhIp #im Dc, Ghu nhIp
#im Dc l ton 7 s6 ti&n ' lDi 3ch 'It ch!t m mt t: chc, c nhAn nhIn
Dc trong #V t3nh thu, # c; cc #ho;n chi ti4u 7f ra c1 Dc thu nhIp,
Ghu nhIp #im Dc t8 nhi&u ngu*n? t8 lao ng .(i .+ng ti&n l9ng, ti&n
c=ng< t8 ho+t ng s;n xu!t, #inh .oanh .(i .+ng thu nhIp, lDi tc c: ph0n< '
t8 cc ho+t ng 0u t ti ch3nh #hc,,, .o 1, thu thu nhIp cRng c1 nhi&u
.+ng? thu thu nhIp c nhAn, thu thu nhIp c=ng t", thu chu"n thu nhIp ra n(c
ngoi, thu lDi tc c: ph0n,,,
F Thu ti,u %)ng8
L lo+i thu nh 'o hng ho, .ch 'E #hi .iyn ra 'i5c mua 7n, -i&u
ng chC Y 0u ti4n l thu ti4u .Fng #h=ng #hc thu thu nhIp nhi&u nh ngi
ta tBng, GhIt 'I", thu ti4u .Fng nh 'o ph0n thu nhIp #im Dc hoHc s
.Eng ph0n tit #i5m mua s%m hng ho hoHc .ch 'E ti4u .Fng trong hi5n t+i,
Gh hai, Ghu ti4u .Fng =i #hi c@n th hi5n gi6ng nh h/nh thc thu '6n ha"
ti s;n, -1 l trng hDp mua ti s;n .Fng 0u t nh nh ca, lDi th th9ng
m+i, tri phiu, Xc ph0n mua ti s;n ti4u .Fng l th hi5n thu ti4u .Fng r ngt,
Grong th)c t lo+i thu ti4u .Fng Dc th hi5n .(i nhi&u .+ng nh thu .oanh
thu, thu ti4u thE Hc 7i5t, thu gi tr gia t>ng,,,
F Thu ti sn8
Ghu ti s;n c1 th Dc nh trong trng hDp chu"n giao, cho #h=ng ti
s;n i'3 .E nh cho, tHng hoHc th8a #m, hoHc .(i h/nh thc 7n i'3 .E nh
nhDng 7n 7!t ng s;n hoHc ng s;nm, hoHc trong trng hDp c1 s) hi5n h2u
ca ti s;n inh trng hDp nh thu 'o cc #h6i ti s;n l(nm,
[gi ta nhIn th!" rng, thu ti s;n c1 th l mt .+ng ca thu ti4u .Fng
' cRng c1 th .(i h/nh thc gin tip ca thu thu nhIp, Ghu ti s;n gi6ng
thu ti4u .Fng #hi nh 'o ho+t ng mua 7!t ng s;n ' ng s;n, [1 th
hi5n nh mt h/nh thc gin tip ca thu thu nhIp #hi mua cc 7!t ng s;n
hoHc ng s;n 7ng 'i5c s .Eng cc #ho;n thu nhIp c1 t8 tr(c ' 7;n thAn cc
thu nhIp 1 cRng 7 nh thu, Ghuc lo+i thu ti s;n l cc s%c thu nh thu
nh !t, thu s .Eng !t n=ng nghi5p,,,
!D
\.'.3. %hIn thc< (hY$ -" 8"Ku +henh
X>n c 'o ph+m 'i i&u chUnh ca thu ngi ta c1 th chia cc s%c thu
thnh hai lo+i?
F Thu tLng h'8
L lo+i thu nh 'o t!t c; cc thnh ph0n ca c9 sB nh thu m #h=ng
c1 trng hDp ngo+i l5, #h=ng c1 miyn, gi;m thu, Ghu t:ng hDp nh tr4n ton
7 ti s;n, cc nghi5p 'E pht sinh hoHc t:ng thu nhIp trong mt l0n .u" nh!t, L3
.E nh thu thu nhIp c nhAn ca lhp l thu nh tr4n ton 7 ca h gia /nh
F Thu c( l2a ch*n hay thu c( 'h&n tBch8
L lo+i thu chU nh .)a tr4n c9 sB cc "u t6 ca mt ti s;n hoHc mt
nghi5p 'E c lIp, hoHc mt lo+i thu nhIp, Ghu thu nhIp c nhAn Li5t [am c1
th coi l mt s%c thu in h/nh ca lo+i n",
\.'.\. %hIn thc< 8*+ tFng +N/ S"Wu thu
F Thu nh th[o tg l+ h
L lo+i thu nh thQo h/nh thc p .Eng mt td l5 hoHc ph0n tr>m, hoHc
l0n tr4n cc c9 sB t3nh thu, -A" l h/nh thc p .Eng ph: 7in trong cc lo+i
thu hi5n na", Grong thu td l5 c1 th phAn ra thnh ^ lo+i cE th nh sau?
d Thu l7y tinc p .Eng td l5 t>ng .0n thQo cc mc t>ng ca c9 sB t3nh
thu, X9 sB t3nh thu cng t>ng th/ mc thu su!t cng cao, Grong thu lR" tin
c1 hai h/nh thc? thu lR" tin t8ng ph0n ' thu lR" tin ton ph0n, L(i thu lR"
tin t8ng ph0n, thu su!t cao h9n chU Dc p .Eng cho ph0n c9 sB t3nh thu
t>ng th4m, L(i thu lR" tin ton ph0n, ph0n thu su!t cao h9n Dc p .Eng
cho t!t c; c9 sB t3nh thu, # c; c9 sB B mc th!p tr(c 1,
d Thu l7y thoi? p .Eng td l5 gi;m .0n thQo cc mc t>ng ca c9 sB t3nh
thu, X9 sB t3nh thu cng t>ng th/ mc thu su!t cng gi;m, G9ng t) '(i thu
lR" tin, thu lR" thoi cRng c1 hai h/nh thc? lR" thoi ton ph0n ' lR" thoi
t8ng ph0n, Gh=ng thng cc n(c p .Eng thu lR" thoi #hu"n #h3ch cc
6i tDng np thu nhi&u, J lan tr(c A" .Fng thu lR" thoi nh 'o thu
nhIp c=ng t" thu hCt cc #ho;n 0u t l(n, thCc h" $u tr/nh t3ch lR" '6n,
d Thu tg l+ c@ Mnhc l lo+i thu p .Eng mt thu su!t c6 nh tr4n c9 sB
t3nh thu m #h=ng phE thuc 'o $u" m= ca c9 sB t3nh thu 1, Ghu td l5 c6
nh thng Dc p .Eng cc c9 sB #inh .oanh .y h+ch ton ' t3nh ton
trong $u tr/nh #inh .oanh, Ghu thu nhIp .oanh nghi5p ca Li5t [am l mt '3
.E '& thu td l5 c6 nh,
F Thu nh t/,n m>c tuy+t @i8
!9
L lo+i thu Dc xc nh 7ng cch !n nh mt s6 thu 7ng ti&n tr4n mt
9n ' 'It ch!t nh trTng lDng, #h6i lDng, .i5n t3ch,,, ca 6i tDng chu thu,
Grong th)c t cch t3nh thu n" 3t ph: 7in, Grong h5 th6ng ch3nh sch thu
Li5t [am hi5n na" c1 th l!" '3 .E l thu ti4u thE Hc 7i5t nh tr4n xQ = t= cR
'8a Dc \ Gi ch3nh 7an hnh,
\.'.f. %hIn thc< th^$ LuCKn S/n h.nh +h&nh O!+h thu.
GF" thQo thhm $u"&n thu thu Dc $u" nh '(i t8ng lo+i thu, ngi ta
phAn thu thnh hai lo+i? Ghu trung 9ng ' thu a ph9ng,
F Thu t/ung ng8
X1 n9i c@n gTi l thu Li4n 7ang, .o nh n(c hoHc ch3nh $u"&n li4n 7ang
chu trch nhi5m thu tr4n ph+m 'i c; n(c thQo mt ch3nh sch thu th6ng nh!t,
Xc 6i tDng np thu .F #inh .oanh ha" c trC 7!t #V n9i no trong lnh th:
$u6c gia cRng &u chu thu thQo mt ch3nh sch nh nhau, Ghu trung 9ng ch
"u l cc lo+i thu nh 'o cc ho+t ng #inh .oanh c1 ph+m 'i tr4n ton
$u6c, hoHc c1 #h; n>ng .i chu"n tr4n ton $u6c, nhm trnh 'i5c phAn #hCc
gi2a cc a ph9ng ' .y gA" ra hi5n tDng nh thu trFng hoHc 7f s1t thu,
Ghu trung 9ng thng Dc thu tIp trung cho ngAn sch Grung 9ng hoHc
ngAn sch li4n 7ang i'(i cc nh n(c li4n 7angm, Gu" nhi4n, cRng c1 $u6c gia
phAn mt td l5 nh!t nh trong thu su!t .nh cho cc a ph9ng sau #hi thu
xong,
F Thu Ma 'hng8
X1 n9i gTi l thu \ang, nh 'o cc ho+t ng #inh .oanh hoHc cc hnh
'i chU ;nh hBng trong ph+m 'i $u;n lY ca t8ng a ph9ng hoHc mt \ang,
Ghu a ph9ng thng 7ao g*m cc lo+i thu nh tr4n 7!t ng s;n, ti
ngu"4n,,,thQo mt #hung thu th6ng nh!t .o nh n(c hoHc Li4n 7ang so+n th;o,
Xc a ph9ng c>n c 'o #hung thu su!t $u"t nh mt mc thu su!t cE
th, thu trong ph+m 'i a ph9ng m/nh trong mt thi #V nh!t nh, Ghu a
ph9ng c1 th Dc nAng l4n hoHc h+ xu6ng trong ph+m 'i #hung cho phgp phE
thuc 'o i&u #i5n #inh .oanh, thu nhIp' i s6ng ca .An c t+i a ph9ng,
Xc lo+i thu tr4n Dc p .Eng cho nhi&u 6i tDng #hc nhau '8a pht
hu" tc .Eng ri4ng ca t8ng lo+i thu, '8a h: trD, 7: sung cho nhau nhm th)c
hi5n mt cch t:ng hDp cc mEc ti4u ' 'ai tr@ ca h5 th6ng php luIt thu,
.E
Chng '
H1 THNG THU
I. H0I NI12 H1 THNG THU
1.1. ?c nh0n th@c $hc nhau v h thng thu
J5 th6ng thu l mt #hi ni5m ang c1 nhi&u $uan ni5m #hc nhau, L(i
nh2ng gic tip cIn #hc nhau, ngi ta h/nh .ung h5 th6ng thu cRng r!t
#hc nhau, }uan ni5m h5 th6ng thu cRng Dc tha" :i ' pht trin thQo tin
tr/nh pht trin #inh t x hi, X1 th n4u ra mt s6 $uan ni5m #hc nhau '& h5
th6ng thu $ua mt s6 giai o+n pht trin #inh t x hi nh sau,
Grong n&n #inh t, thu nhIp Dc t+o ra ' luAn chu"n thQo mt .@ng
#hgp #3n? ngi lao ng nhIn Dc ti&n c=ng, .Fng ti&n c=ng n" mua hng
ho, .ch 'E ca cc c=ng t", n lDt cc c=ng t" l+i .Fng s6 ti&n thu Dc
tr; li cho '6n 'a" 0u t, ti&n thu4 !t, ti&n nhAn c=ng,,, ' sau 1 cc 6i
tDng c1 thu nhIp n" l+i .Fng thu nhIp chi ti4u .(i nhi&u .+ng mua
hng ho, .ch 'E, Xh3nh s) 7in :i a .+ng n" t+o ra nh2ng c9 sB nh
thu #hc nhau, .o 1 t+o #h; n>ng cho ch3nh ph nh thu tr4n cc c9 sB thu
#hc nhau, tr4n s) luAn chu"n ca .@ng thu nhIp #hgp #3n, Ja" n1i cch #hc
l xu!t hi5n cc lo+i thu #hc nhau,
G8 nhIn thc tr4n, c1 $uan im cho rng, h+ th@ng thu l tLng h' cc
loi thu khc nhau "i c ch hot ng, @i tng i!u chenh, 'hng 'h'
nh thu, m>c i!u tit " 'hng 'h' thu n' khc nhau8 Ac loi thu
c( m@i 1uan h+ m#t thit, tc ng lin nhau nhUm th2c hi+n mJc ti,u i!u chenh
"D m3 n!n kinh t ca ?h nc,
J5 th6ng thu thQo $uan im n" ch3nh l tIp hDp cc lo+i thu m nh
n(c 7an hnh, [1i #hc c1 th hiu A" l h5 th6ng ch3nh sch thu,
x6 lDng cc lo+i thu trong h5 th6ng thu nhi&u ha" 3t phE thuc 'o cc
"u t6 c9 7;n sau?
2Dt ;., s) 'In ng ca .@ng thu nhIp trong n&n #inh t 9n gi;n ha"
phc t+p,
H/" ;., #h; n>ng #im sot ' i&u chUnh s) 'In ng ca .@ng thu nhIp
trong n&n #inh t ca ch3nh ph,
GuV thuc #h; n>ng ' mEc 3ch ca Xh3nh ph trong 'i5c i&u chUnh s)
'In ng ca .@ng thu nhIp B nh2ng giai o+n #hc nhau m h/nh thnh cc h5
th6ng thu #hc nhau,
GhQo $uan im #hc ca trng phi th)c hnh g*m cc nh $u;n lY thu
B cc n(c, h5 th6ng thu l tIp hDp ca cc th ch '& thu ' cc 7i5n php
.1
$u;n lY thu, }uan im n" cho rng, cc th ch '& thu l ci lm n4n linh
h*n ca h5 th6ng thu, n1 th hi5n Y ch3 ca nh n(c '& c=ng tc thu thu trong
t8ng thi #V, Xc 7i5n php $u;n lY thu l ph9ng php th)c hi5n cc th ch
1 trong th)c t, J5 th6ng thu thQo $uan im n" ch3nh l 'i5c th)c thi ch3nh
sch thu trong n&n #inh t ca 7 m" thu thu, GhQo $uan im n" 'i5c th)c
thi ch3nh sch thu hon ton .o c9 $uan thu chu trch nhi5m, '/ 'I" #h=ng
trnh #hfi t/nh tr+ng th)c thi #h=ng hon ton Cng '(i php luIt, gi;i th3ch
ch3nh sch thu thi4n l5ch ' ch $uan trong c=ng tc $u;n lY,
MB rng $uan im n", trong giai o+n hi5n na", mt s6 ngi cho rng
h5 th6ng thu l mt h5 th6ng g*m cc th ch '& thu, cc 7i5n php $u;n lY '
7 m" ca c9 $uan thu thu, Li5c mB rng $uan im n" t+o c9 hi cho c9
$uan thu cng c6 7 m" th)c hi5n t6t h9n nhi5m 'E thu,
Xc $uan im n", '& mHt no 1, th hi5n r tin tr/nh pht trin ca c=ng
tc thu thu $ua cc thi #V ' $ua t8ng giai o+n, Gu" nhi4n, cc $uan im
'wn nHng ph0n m= t; th)c t, cha Dc #hi $ut thnh mt #hi ni5m chung '
cRng cha th hi5n ht nh2ng ngu"4n t%c c9 7;n ca mt h5 th6ng thu,
[h #inh t hTc ~.am xmith iObS^ K Ob`qm, Grong tc phhm N?ghi,n c>u
"! bn ch:t " nguy,n nh&n gi4u c( ca nh&n loiN ng '+ch ra 76n ngu"4n
t%c c9 7;n xA" .)ng h thng thu hDp lY?
2Dt ;., thu ph;i hu" ng phF hDp '(i #h; n>ng ' sc l)c ca .An c<
H/" ;., mc thu ' thi h+n thanh ton ph;i Dc xc nh ch3nh xc<
B/ ;., thi gian thu thu c0n Dc $u" nh thuIn lDi 6i '(i ngi np
thu<
BJn ;., cc chi ph3 t: chc thu np thu c0n ph;i th!p nh!t,
1.2. !nh cht h thng thu tt
1.'.1. T&nh h"#u Lu: X"nh t
Grong 'i5c xQm xgt t3nh hi5u $u; #inh t ca h5 th6ng thu, ngi ta xQm
xgt h5 th6ng thu mang l+i hi5u $u; ha" hIu $u; cho n&n #inh t #hi t*n t+i cc
"u t6 ' cc m6i $uan h5 hi5n hnh,
M6i $uan tAm 0u ti4n trong ni .ung n" l li5u ch3nh sch thu ca nh
n(c trong giai o+n hi5n na" tc ng t3ch c)c ha" ti4u c)c n n&n #inh t,
Gr4n ph9ng .i5n #inh t, ch3nh sch thu ca [h n(c 7ao gi cRng ;nh
hBng n 'i5c phAn 7: ngu*n l)c ca x hi ' chu s) chi ph6i ca hai tc
nhAn c1 xu h(ng 'In ng #h=ng *ng nh!t l? [h n(c ' cc l)c lDng th
trng, x) phAn 7: ngu*n l)c .(i tc ng ca cc l)c lDng th trng
thng .)a tr4n "4u c0u ca cc $u" luIt #inh t th trng, c@n s) phAn 7:
ngu*n l)c .(i tc ng ca [h n(c thng .)a tr4n "4u c0u ca x hi '
.!
"4u c0u ca $u;n lY, i&u chUnh thQo chc n>ng ca [h n(c, [1i chung s)
phAn 7: cc ngu*n l)c .(i tc ng ca cc l)c lDng th trng thng +t
hi5u $u; h9n, Gu" nhi4n, .o ng c9 ch "u l lDi nhuIn, n4n xgt B t0m 'W m=,
'i5c phAn 7: ngu*n l)c .(i tc ng ca cc l)c lDng th trng, trong nhi&u
trng hDp #h=ng Qm l+i hi5u $u; chung cho n&n #inh t $u6c .An, L/ 'I", c0n
ph;i c1 s) #t hDp '(i h5 th6ng phAn 7: ngu*n l)c ca [h n(c trong ch3nh
sch thu, [hi&u trng hDp, c1 th trong ng%n h+n, mt ch3nh sch thu mang
l+i hi5u $u; nhng '& lAu .i ch3nh sch thu 1 sn lm t:n h+i n nhp pht
trin #inh t ca !t n(c, \Bi ln 1, n4n #hi xQm xgt hi5u $u; 6i '(i n&n #inh
t ca h5 th6ng thu, ngi ta thng xQm xgt tr4n cc ni .ung tc ng ch3nh
ca cc ch3nh sch thu n n&n #inh t tr4n cc mHt sau?
K Xh3nh sch thu c1 lm cho ngi .An, ngi np thu tha" :i hnh 'i
ca m/nh ha" #h=ng ' li5u 'i5c tha" :i hnh 'i 1 c1 gA" ;nh hBng ti4u c)c
n nhp pht trin #inh t !t n(c ha" #h=ng,
K Xh3nh sch thu c1 lm tha" :i t/nh tr+ng ti ch3nh ca ngi .An ha"
.oanh nghi5p ha" #h=ng ' nh2ng tha" :i ti ch3nh n" thQo h(ng t3ch c)c
hoHc ti4u c)c cho n&n #inh t,
K Xh3nh sch thu tc ng ng%n h+n '(i n&n #inh t tr(c #hi c=ng 76 nh
th no ' nh2ng tc ng ng%n h+n n" c1 gA" ra hIu $u; #h=ng,
K Xh3nh sch thu tc ng .i h+n n s) cAn 7ng t:ng th ca n&n #inh
t nh th no ' cc tha" :i cAn 7ng n" c1 t+o pht trin cho n&n #inh t
ha" #/m hm s) pht trin,
M6i $uan tAm # tip ca 'i5c xc nh hi5u $u; ca n&n #inh t #hi xc
lIp h5 th6ng thu l li5u #hi th8a nhIn mt "u t6 m(i trong h5 th6ng th/ cc
"u t6 m(i n" tc ng n cc "u t6 #hc t3ch c)c ha" ti4u c)c, -Hc 7i5t,
trong giai o+n #inh t th trng hi nhIp $u6c t, 'i5c th8a nhIn cc "u t6
#hc ;nh hBng th no n hi5u $u; ca n&n #inh t, Mt n&n #inh t 1ng ca,
c1 th chU '(i h5 th6ng ni luIt thu c1 nh2ng 7(c pht trin :n nh, [u
tham gia hi nhIp, 7uc ph;i th8a nhIn cc gi tr ca h5 th6ng Ji5p nh '
cam #t $u6c t m [h n(c 1 #Y #t, Xc Ji5p nh ' Xam #t $u6c t
li5u c1 lm gi;m hi5u $u; ca h5 th6ng ni luIt ha" #h=ng, Xc "u t6 #hc nh
t: chc 7 m" hnh thu cRng sn c1 nh2ng tha" :i nh!t nh, Ji5u $u; ca
nh2ng tha" :i mang t3nh h5 th6ng n" cRng #h=ng on nh tr(c Dc, 7Bi ln
c@n phE thuc 'o nZ l)c ca t8ng Xh3nh lh, L/ th trong hi nhIp #inh t c1
nh2ng h5 th6ng thu pht hu" t3ch c)c t3nh ch ng hi nhIp, mang l+i s6 thu
cao h9n, thCc h" n&n #inh t pht trin 7&n '2ng h9n, [hng cRng c1 nh2ng h5
th6ng thu 7 tr/ tr5 ' gA" ;o ln n&n #inh t,
1.'.'. T&nh h"#u Lu: h.nh +h&nh +N/ h# thJng thu
Gh hi5n t3nh hi5u $u; hnh ch3nh ca h5 th6ng thu l s6 chi ph3 x hi
.Fng thu Dc mt *ng ti&n thu l th!p nh!t, Grong th)c t, thu thu 7ao
..
gi cRng pht sinh chi ph3, 1 l cc #ho;n chi ph3 tr)c tip $u;n lY ca c9 $uan
thu ' nh2ng chi ph3 gin tip .o ngi np thu gnh chu, Gu" nhi4n, $u;n
lY h5 th6ng thu, ngoi cc chi ph3 tr)c tip ' gin tip phEc 'E cho 'i5c thu
thu c@n ph;i t3nh n cc chi ph3 li4n $uan trong 'i5c h/nh thnh ' pht trin
h5 th6ng, Xc #ho;n chi ph3 7an hnh mt ch3nh sch thu ' a ch3nh sch
thu n ngi .An hoHc ngi np thu, Xc chi ph3 #i5n tEng pht sinh trong
$u tr/nh 'In hnh .o h5 th6ng ch3nh sch thu $u phc t+p, hoHc \ m" t:
chc thu thu thiu n>ng l)c cRng l mt trong nh2ng ngu"4n nhAn lm cho hi5u
$u; ca h5 th6ng thu gi;m sCt,
Xc #ho;n chi ph3 x hi n4u tr4n t>ng ha" gi;m phE thuc 'o t3nh phc
t+p ha" 9n gi;n ca h5 th6ng thu< t3nh hDp lY ca h5 th6ng ch3nh sch thu<
hi5u $u; c=ng tc ca 7 m" hnh thu< s) hZ trD %c l)c ' hi5u $u; ca cc
nh ch thu< ' s) am hiu ' Y thc tuAn th php luIt thu ca ngi np
thu, -i&u ho Dc cc m6i $uan h5 gi2a cc "u t6 trong h5 th6ng mt cch
hDp lY ' '8a sn mang l+i hi5u $u; hnh ch3nh cao nh!t, Gu" nhi4n, A" l
mt '!n & mang nHng t3nh lY thu"t,
[hi&u $uan ni5m cho rng gi;m 7(t chi ph3 hnh ch3nh @i hfi h5 th6ng
ch3nh sch thu ph;i 9n gi;n, .y hiu, Gu" nhi4n, $uan ni5m n" cRng gHp ph;i
s) ph;n 6i 7Bi cc chi ph3 gi;i th3ch, hon thu, tranh ch!p, #i5n tEng gia t>ng,
Gh)c ch!t A" chU l chu"n mt ph0n chi ph3 t8 #hAu 7an hnh ch3nh sch sang
#hAu th)c hi5n ch3nh sch, Xc chi ph3 x hi 'wn #h=ng gi;m 7(t, nhi&u lCc c@n
cao h9n,
1.'.3. T&nh ;"nh h<Yt
L(i mTi h5 th6ng, trong mt m=i trng tha" :i, h5 th6ng cRng tha" :i
th3ch ng, J5 th6ng thu cRng c1 nh2ng .iyn 7in tha" :i nh!t nh #hi m=i
trng #inh t, ch3nh tr, x hi tha" :i, Grong 'i5c tha" :i th3ch ng ca h5
th6ng thu c1 hai lo+i .iyn 7in tha" :i #hc nhau? nh2ng tha" :i t) ng
trong h5 th6ng ' nh2ng tha" :i mang t3nh ch3nh tr,
[h2ng tha" :i mang t3nh t) ng Dc thit # cho mt h5 th6ng, tri5t
ti4u, cng c6 hoHc 7F tr8 cho nhau gi2a cc "u t6 nhm 'wn gi2 '2ng cho h5
th6ng trong tr+ng thi :n nh, ]hi h5 th6ng ch3nh sch c@n #him #hu"t, th/
'i5c cng c6 7 m" hnh thu ch6ng th!t thu hoHc #hi 'ai tr@ ca cc nh
ch hZ trD thu #hc ra i th/ 'ai tr@ ca 7 m" thu cRng gi;m 7(t,,,, [ga"
trong h5 th6ng ch3nh sch thu hoHc mt "u t6 #hc ca h5 th6ng thu cRng &u
c1 c9 ch :n nh t) ng gi2 cho cc "u t6 pht trin cAn 7ng ' c; h5
th6ng thu :n nh, -9n c trong thu thu nhIp c nhAn, '(i 7iu thu lR" tin,
ch :n nh t) ng pht hu" tc .Eng cao '& #inh t, ]hi thu nhIp gi;m
xu6ng .o su" thoi, thu su!t trung 7/nh sn gi;m, cc c nhAn chu thu '(i thu
su!t th!p h9n '/ thu nhIp ca hT th!p h9n, ]hi thu nhIp t>ng .o #inh t phEc
h*i, thu su!t trung 7/nh cRng sn t>ng ' c nhAn sn chu mc thu su!t cao,
.=
G3nh :n nh t) ng ca thu thu nhIp g1p ph0n lm gi;m s) i&u chUnh ca
cc Xh3nh lh #hi #hng ho;ng #inh t x;" ra,
[goi c9 ch :n nh t) ng, h5 th6ng thu c@n @i hfi ph;i c1 s) can
thi5p tr)c tip t8 ph3a [h n(c h5 th6ng thu mang l+i hi5u $u; cao, L(i
mt h5 th6ng thu phc t+p, c1 nhi&u "u t6 ' m6i $uan h5 gi2a cc "u t6
Dc $u" nh chHt chn, th/ s) i&u chUnh ca nh n(c lu=n gHp nh2ng trB ng+i
nh!t nh, x) i&u chUnh ch3nh tr ca [h n(c '(i h5 th6ng thu, lu=n 7 tranh
luIn ga" g%t, 7Bi ln #h=ng nh #inh t no c1 th phAn t3ch Dc ht cc tc
ng #inh t #hi tha" :i h5 th6ng thu, [gi ta #h=ng th t3nh ch%c l a
th4m thu m=i trng 'o th/ ;nh hBng n c; h5 th6ng nh th no, n&n #inh
t sn pht trin h9n '(i mt m=i trng trong s+ch h9n ha" l mt n&n #inh t
pht trin '(i m=i trng cng = nhiym, [gi ta cRng #h=ng on ch%c 'i5c
gi;m thu ca nh2ng ngi c1 mc thu nhIp #hc nhau '(i cFng mt #ho;n ti&n
t9ng t), hoHc '(i td l5 ph0n tr>m nh nhau, c1 c=ng 7ng h9n #h=ng,,,, Gu"
nh2ng tha" :i ch3nh tr .iyn ra r!t #h1 #h>n, nhng A" ch3nh l nh2ng tha" :i
thIt s) c0n thit th hi5n $uan im ca Xh3nh lh '(i mt lWnh ')c, 6i
tDng nh!t nh trong mt thi #V nh!t nh,
Mt h5 th6ng thu t6t ph;i ;m 7;o c9 ch linh ho+t B c; hai mHt cc
$u" luIt th trng chi ph6i trong mt m=i trng th=ng thng ' cRng cho
[h n(c c1 th can thi5p #hi c0n thit m #h=ng gA" xo trn c; h5 th6ng, Li5c
tuAn th t3nh linh ho+t ca h5 th6ng thu c0n chC Y n t6c i&u chUnh '
try ca cc i&u chUnh,
1.'.\. T&nh $"nh SY+h
Mt h5 th6ng thu ch3nh xc th hi5n s) r rng ' minh 7+ch, Gc l, h5
th6ng thu tr(c ht ph;i chU r ai chu thu, mc thu ph;i np ' thi h+n np
thu, Li5c minh 7+ch ph;i t3nh n t8 c=ng #hai cc ni .ung cam #t $u6c t '&
thu cho t!t c; cc 6i tDng np thu ' c=ng .An Dc 7it hT c1 th t3nh
ton ' th)c hi5n nghWa 'E ca m/nh, Li5c minh 7+ch ph;i xu!t pht t8 'i5c 7an
hnh ' c=ng 76 cho c=ng chCng cc ch3nh sch '& thu c1 ;nh hBng n i
s6ng ' ho+t ng #inh .oanh ca hT, Li5c minh 7+ch c@n @i hfi #h; n>ng tip
cIn cc .) th;o ' g1p Y cc .) th;o '& ch3nh sch thu ca nh n(c tr(c #hi
7an hnh, lh;i minh 7+ch c; thhm $u"&n ' trch nhi5m ca c9 $uan hnh thu
cc c!p, nhAn .An c1 c9 sB #im tra, nh gi, lh;i minh 7+ch c9 ch t '!n
' thhm $u"&n hZ trD ca cc nh ch '& thu, nhm t+o :n nh cho c=ng tc
thu thu, Mt h5 th6ng thu r rng ' minh 7+ch sn t+o thuIn lDi cho cc nh
0u t t3nh ton Dc hi5u $u; #inh .oanh ' nghWa 'E np thu, -A" l "u t6
$uan trTng cc nh 0u t trong ' ngoi n(c "4n tAm 7f ti&n 0u t 'o cc
.) n pht trin s;n xu!t, #inh .oanh, [gDc l+i h5 th6ng thu #h=ng r rng '
minh 7+ch sn gA" #h1 #h>n cho cc nh 0u t trong 'i5c xc nh hi5u $u; #inh
.oanh ' nghWa 'E thu 6i '(i [h n(c, .o 1 lm c;n trB 'i5c thu hCt '6n
0u t trong n(c ' 0u t n(c ngoi pht trin #inh t, Gh)c ch!t A"
ch3nh l trch nhi5m ch3nh tr ca cc Xh3nh lh trong 'i5c 7+ch ho cc ch3nh
.>
sch thu ca m/nh, t/m Dc s) tuAn th t) ngu"5n ca 6i tDng np thu
' s) hi l@ng ca c=ng chCng trong 'i5c th)c hi5n nghWa 'E ca m/nh,
1.'.f. T&nh +Qng STng
ko thuc lWnh ')c phAn ph6i, '/ 'I" "4u c0u ti4n $u"t ca h5 th6ng thu
l ph;i ;m 7;o c=ng 7ng, G3nh c=ng 7ng l mt @i hfi #hch $uan trong
'i5c phAn chia gnh nHng thu cho cc t0ng l(p .An c trong x hi, X1 c=ng
7ng th/ 'i5c np thu m(i trB thnh ni&m t) ho ' #h=ng tc ng ti4u c)c n
cc nZ l)c #inh .oanh ca c=ng chCng, Gu" nhi4n, #h1 c1 th xc nh thQo mt
chuhn m)c ci g/ l c=ng 7ng ' ci g/ l #h=ng c=ng 7ng, X1 nhi&u $uan
im #hc nhau '& s) c=ng 7ng trong nghWa 'E np thu, Lo+i tr8 nh2ng $uan
im c=ng 7ng mang t3nh co 7ng, B A" xgt hai $uan im c=ng 7ng #hc
nhau ang Dc nhi&u ngi ng h, 1 l? c=ng 7ng thQo chi&u ngang ' c=ng
7ng thQo chi&u .Tc,
K J5 th6ng thu Dc coi l c=ng 7ng thQo chi&u ngang, nu cc c nhAn
c1 i&u #i5n '& mTi mHt &u nh nhau th/ Dc 6i x ngang 7ng nhau trong
'i5c th)c hi5n nghWa 'E thu
b
, [gu"4n t%c n" #h1 p .Eng .i5n rng trong th)c
tiyn, '/ #h=ng th c1 Dc hai c th c1 i&u #i5n '& mTi mHt nh nhau, .F l
anh Qm sinh =i, MHt #hc, cRng #h1 xc nh 'i5c 6i x nh nhau trong 'i5c
th)c hi5n nghWa 'E thu l nh th no, Li5c nh nhau n" t3nh thQo thu su!t p
.Eng, ha" s6 thu th)c t hT np, ha" l td l5 ph0n tr>m tr4n t:ng thu nhIp m
hT #im Dc trong mt n>m Gu" nhi4n, nu gi(i h+n trong ph+m 'i #inh t,
*ng thi p .Eng ph9ng php tr8u tDng ho trong nghi4n cu, chCng ta c1
th xQm xgt s) c=ng 7ng ngang trong mt mc t9ng 6i, L3 .E? hai h #inh
.oanh cFng ngnh hng, c1 $u" m= #inh .oanh gi6ng nhau, sn ph;i chu cFng
mc thu M=n 7i, Grong trng hDp n", nu chi tit th4m l ' tr3 ca hng,
tr/nh 7n hng ca hai h #hc nhau n4n .oanh thu cRng sn #hc,,,, ' .F hai
mc m=n 7i nh nhau nhng cha ch%c c=ng 7ng '/ thu nhIp th)c t ca
hai h l #hc nhau, [u Ht t!t c; cc ti4u thc n" l4n, cFng so snh sn
#h=ng gi;i $u"t Dc cc p .Eng th)c t ca c=ng 7ng ngang, L/ 'I", th)c
hi5n c=ng 7ng ngang c0n ph;i xc nh gi(i h+n ca nh2ng ti4u thc so snh
0u 'o ' nh .+ng ti4u chuhn ca "4u c0u 0u ra trong mt mEc ti4u t9ng
6i,
K J5 th6ng thu Dc coi l c=ng 7ng thQo chi&u .Tc, nu ngi c1 #h;
n>ng np thu nhi&u h9n th/ ph;i np thu cao h9n nh2ng ngi #hc c1 #h;
n>ng np thu 3t h9n, Grong th)c t, p .Eng ngu"4n t%c n" c0n xc nh r
hai '!n &? ti4u thc xc nh #h; n>ng np thu ca t8ng ngi ' mc np
thu cao h9n l 7ao nhi4u,
C
I0seph A< -tig:itJ, Kinh t hc cng cng, NXB Khoa hc v K thut, 1995, trg
472
.
L!n & ti4u thc xc nh #h; n>ng np thu cRng c1 nhi&u Y #in #hc
nhau, Ji5n na" ngi ta .Fng ti4u thc thu nhIp hoHc ti4u .Fng nh gi #h;
n>ng np thu ' t/nh tr+ng #inh t ca mZi ngi, XRng gi6ng nh trong trng
hDp c=ng 7ng ngang, nu mB rng cc ti4u thc so snh th/ sn #h1 lY gi;i cho
mt trng hDp c=ng 7ng .Tc no, Grong th)c t, c1 th n4u l4n mt 'In .Eng
c=ng 7ng .Tc l, hai h #inh .oanh c1 cFng s6 thu ph;i np hng thng,
[hng nu mt h 7 ho; ho+n, s6 thu trong thng sn Dc xQm xgt gi;m thQo
$uan im c=ng 7ng .Tc ' h 7 ho; ho+n sn Dc np thu 3t h9n h #h=ng 7
ho; ho+n, Gu" nhi4n, trong trng hDp n" cRng c1 nhi&u Y #in, cha ch%c rng
h 7 ho; ho+n #h=ng c1 #h; n>ng np thu cao h9n, '/ h n" Dc cng
*ng ' ngi thAn giCp c tr4n s6 thi5t h+i, hoHc Dc 7;o him 7*i thng,
L/ 'I", 'i5c p .Eng t3nh ch!t c=ng 7ng trong lY thu"t thu cRng chU mang
t3nh t9ng 6i trong mt ph+m 'i nh!t nh no 1, Li5c cho rng h5 th6ng thu
l c=ng 7ng ha" #h=ng c=ng 7ng, phE thuc r!t nhi&u 'o 'i5c nhIn nh cc
'!n & #inh t, x hi ca cc nh n(c ' n&n t;ng +o c, tru"&n th6ng ca
mZi .An tc, [hng cho .F B #h=ng gian ' thi gian no th/ 'i5c ng .Eng t3nh
c=ng 7ng trong h5 th6ng thu cRng chU mang t3nh t9ng 6i, Xc hi5n tDng
c=ng 7ng r*i sn trB n4n 7!t c=ng ' x hi sn l+i thit lIp mt s) c=ng 7ng m(i
B mc nhIn thc cao h9n, phF hDp '(i tin tr/nh pht trin #inh t, x hi ca
cc $u6c gia,
II. H1 THNG CHgNH h0CH THU
2.1. Khi nim chnh Ech thu
]hi n1i n ch3nh sch ca mt !t n(c l n1i '& $uan im, cch nh/n
nhIn ch3nh th6ng ca nh n(c 1 '& mt lWnh ')c, mt ho+t ng trong mt
giai o+n nh!t nh, L/ 'I", c1 th #hi $ut #hi ni5m ch3nh sch thu nh sau?
G+ th@ng chBnh sch thu l tLng h' cc 1uan im chBnh th@ng ca ?h
nc "! cc loi thu t/ong mt giai on nh:t Mnh sI %Jng ch>c nNng ca
thu nhUm th2c hi+n mJc ti,u chin lc chung ca :t nc8
Xc $uan im ch3nh th6ng ca nh n(c thuc ph+m trF Y ch3, '/ 'I"
chCng l '= h/nh, - cE th ho cc $uan im ch3nh th6ng n", nh n(c th=ng
$ua h/nh thc cc '>n 7;n $u" ph+m php luIt cE th, L/ 'I", c1 th n1i #hc,
h+ th@ng chBnh sch thu l t#' h' h+ th@ng cc "Nn bn 1uy 'hm 'h' lu#t
"! thu c ban hnh t/ong mt giai on nh:t Mnh th2c hi+n 4y cc
ch>c nNng ca thu,
Grong mZi $u6c gia #hc nhau, #hi ni5m '>n 7;n $u" ph+m php luIt
cRng #hc nhau, L/ 'I", #hi nghi4n cu ch3nh sch thu ca mZi n(c, c0n ph;i
xu!t pht t8 nh2ng $u" nh cE th ca n(c 1 '& '>n 7;n $u" ph+m php luIt,
.C
2.2. NhCng Mu t tc 1#ng 1n chnh Ech thu
J0u nh t!t c; cc $u6c gia &u $u" nh nghWa 'E np thu ca c=ng .An
trong Jin php ca m/nh, -i&u tq ca Jin lhp O``S Li5t [am $u" nh
A3ng %&n c( nghDa "J (ng thu " lao ng c3ng Bch th[o 1uy Mnh ca 'h'
lu#t, L/ 'I", thu l nghWa 'E 7%t 7uc ca mTi c=ng .An, Gu" nhi4n 'i5c $u"
nh mt ch3nh sch thu trong mZi thi #V mTi c=ng .An tuAn th l c=ng
'i5c ca cc nh lm luIt, XRng nh nh2ng ch3nh sch #inh t #hc, ch3nh sch
thu Dc 7an hnh .(i tc ng ca nhi&u "u t6 #hch $uan ' ch $uan
#hc nhau, trong 1 ^ "u t6 $uan trTng nh!t l? ch3nh tr, #inh t ' x hi,
'.'.1. iu tJ +h&nh tFj
Ghu Dc Ht ra nhm mEc 3ch h/nh thnh ngu*n ti ch3nh tIp trung
s .Eng cho mEc 3ch chi ti4u c=ng cng, L/ 'I", 'i5c Ht ra cc lo+i thu, mc
thu su!t +t n mt td l5 hu" ng nh!t nh hon ton phE thuc 'o Y ch3
ca cc nh n(c, XRng '(i mt mEc ti4u t6i thDng l pht trin #inh t, xA"
.)ng !t n(c, nhng trong nh/n nhIn ' nh gi ca m/nh, nh n(c cho rng
n4n hZ trD ngnh n", a ph9ng n", h+n ch ngnh #ia, a ph9ng #ia c1
Dc mt nhp pht trin ' mt c9 c!u #inh t t6i u, [h2ng nhIn nh '
ng l6i ch3nh tr n" Dc th hi5n th=ng $ua cc luIt thu, Xc luIt thu ph;i
th hi5n Dc cc $uan im ch3nh tr ca nh n(c tr4n t8ng lWnh ')c, trong
t8ng thi #V ;m 7;o 'i5c i&u hnh !t n(c th=ng su6t,
Grong n&n #inh t hi nhIp, "u t6 ch3nh tr cng 7 a .+ng ho, ]hi
tham gia hi nhIp #inh t $u6c t, cc $uan im ch3nh tr ca nh n(c #h=ng
chU 9n thu0n xu!t pht t8 trong 7 m", m c@n 7 p Ht 7Bi cc "u t6 ch3nh
tr $u6c t, Xc cam #t $u6c t ' cc Ji5p nh '& thu p Ht cc $uan
im ch3nh tr ca cc $u6c gia #hc trong #h6i li4n #t, hoHc 74n #Y #t l4n h5
th6ng ch3nh sch thu, 7uc $u6c gia tham gia hi nhIp ph;i i&u chUnh ch3nh
sch thu ca m/nh thQo h(ng u ti4n cho nh2ng cam #t '& thu chung, L(i
cc $u6c gia hi nhIp, "u t6 ch3nh tr $u6c t tc ng m+nh ' mang t3nh u
ti4n h9n cc "u t6 ch3nh tr ni a, Xc ch3nh sch thu $uan ' thu ni a
ca cc n(c ph;i sa :i l+i cho phF hDp '(i cc cam #t $u6c t inh cc cam
#t gia nhIp ~vG~, G, ~lX,,m hoHc 'i5c p Ht cc lo+i thu tr; Ra, thu
ch6ng trD c!p, thu ch6ng ph gi l4n tr4n cc $uan h5 #inh t 7/nh thng, L/
'I", trong giai o+n hi nhIp, thu #h=ng chU th hi5n Y ch3 ca nh n(c m
c@n th hi5n mt ph0n Y ch3 ca cng *ng $u6c t th=ng $ua cc cam #t '
Ji5p nh,
'.'.'. iu tJ X"nh t
-i&u n", th hi5n B chZ thu Dc nh tr4n ph0n l(n cc ho+t ng #inh
t, cc ho+t ng t+o ra jkl hng n>m cho !t n(c, ko 'I", 'i5c 7an hnh cc
ch3nh sch thu ph;i g%n li&n '(i cc i&u #i5n #inh t cE th ca t8ng ho+t
ng, ko 1, #inh t l c9 sB ca thu, Gr4n c9 sB #inh t, cc ch3nh sch thu
.D
Dc xA" .)ng m(i mang t3nh #h; thi cao, Li5c 7an hnh ch3nh sch thu #h=ng
g%n #t '(i i&u #i5n #inh t ca t8ng ho+t ng sn lm cho cc ho+t ng #inh
t hZn lo+n ' lm chIm pht trin, Mt ch3nh sch thu t6t l '8a hu" ng
Dc ngu*n ti ch3nh .*i .o 'o ngAn sch nh n(c nhng cRng '8a t+o i&u
#i5n cho cc ho+t ng #inh t pht trin,
[h2ng "u t6 #inh t thng tc ng n ch3nh sch thu l mc t>ng
trBng ca n&n #inh t $u6c .An, c9 c!u #inh t, thu nhIp 7/nh $uAn 0u ngi,
gi c;, $uan h5 cung K c0u tr4n th trng, s) 7in ng ca [gAn sch, td gi
h6i oi,,, -i&u n" Dc chng minh $ua cc phAn t3ch '& 7;n ch!t ' chc
n>ng ca thu B ph0n tr4n,,
[ghi4n cu s) tc ng ca cc "u t6 #inh t 6i '(i ch3nh sch thu
th!" r h9n '& 7;n ch!t #inh t ca thu ' $un tri5t $uan im 'i5c xA" .)ng
ch3nh sch thu ph;i c>n c 'o i&u #i5n hon c;nh cE th ca n&n #inh t '
.)a tr4n cc ch3nh sch pht trin #inh t t8ng thi #V ca mZi $u6c gia,
'.'.3. iu tJ UV hD"
Xh3nh sch thu .o [h n(c 7an hnh nhng nh2ng ngi th)c hi5n
ch3nh sch thu l cc t0ng l(p .An c trong x hi, ko 1 cc "u t6 x hi nh
tAm lY, tIp $un ca cc t0ng l(p .An c, tru"&n th6ng '>n ho, x hi ca cc
.An tc,,, &u tc ng ' ;nh hBng nh!t nh n ni .ung ca ch3nh sch thu
cRng nh $u tr/nh t: chc th)c hi5n chCng, Mt ch3nh sch thu 7an hnh c1
c9 sB #inh t '2ng ch%c nhng gA" ra s) xo trn x hi l(n cRng sn #h=ng th
t*n t+i Dc lAu .i,
[ghi4n cu s) tc ng ca cc "u t6 x hi n ch3nh sch thu ' tc
ng ca ch3nh sch thu n cc lWnh ')c x hi giCp chCng ta hiu r h9n '&
7;n ch!t x hi ca thu, $ua 1 th!" r '& "4u c0u xA" .)ng ch3nh sch thu
ph;i ;m 7;o s) chC Y ton .i5n n t!t c; cc "u t6 li4n $uan,
2.3. Hai t7I ca h thng chnh Ech thu
Grong h5 th6ng thu cc thi #V, h5 th6ng ch3nh sch thu lu=n t*n t+i '
trB thnh mt "u t6 ch "u chi ph6i ton h5 th6ng thu, Xh3nh '/ 'I", tr4n mt
gic no 1 nhi&u ngi hiu *ng nghWa h5 th6ng thu '(i h5 th6ng ch3nh
sch thu, Li5c hiu nh 'I" l #h=ng Cng '& mHt lY luIn, tu" nhi4n cRng cho
th!" 'ai tr@ $uan trTng ca h5 th6ng ch3nh sch thu trong h5 th6ng thu, X1 th
th!" 'ai tr@ ca h5 th6ng ch3nh sch thu th=ng $ua 'i5c tc ng n cc "u t6
#hc trong h5 th6ng nh sau?
'.3.1. %h:n :nh nD" [ung +!+ +/$ Xt LuJ+ t -K thu
Xam #t $u6c t ' cc Ji5p nh '& thu chU pht sinh trong h5 th6ng thu
ca mt n(c #hi n(c 1 tham gia hi nhIp #inh t #hu ')c ' $u6c t, -A" l
.9
"u t6 m(i pht sinh trong h5 th6ng, tu" nhi4n chCng c1 tc ng l(n n h5
th6ng ch3nh sch thu ca n(c 1,
]hi tham gia hi nhIp #inh t $u6c t, cc n(c ph;i ch!p nhIn nh2ng i&u
#ho;n '& thu m cc t: chc th9ng m+i, ti ch3nh chi ph6i p .Eng chung,
\4n c+nh 1 trnh xung t php lY trong 'i5c p .Eng cc luIt thu 6i '(i
cc c=ng .An ca cc n(c #hc tr4n lnh th: n(c m/nh, hoHc c=ng .An ca
n(c m/nh tr4n lnh th: n(c #hc, cc n(c tin hnh #Y cc Ji5p nh song
ph9ng '& thu, Li5c #Y #t cc hi5p nh ' cam #t '& thu 7uc cc n(c
ph;i i&u chUnh h5 th6ng ch3nh sch thu ni a cho t9ng th3ch, -A" ch3nh l
ngu*n luIt m(i ca h5 th6ng php luIt thu n(c sB t+i, [go+i tr8 mt s6 trng
hDp #h=ng th a 'o ni luIt, c@n l+i ni .ung cc cam #t ph;i Dc th hi5n
trong h5 th6ng ch3nh sch thu cho mTi 6i tDng np thu &u c1 th n%m
7%t ' th)c thi,
kF cho cc cam #t '& thu trong cc Ji5p nh cRng nh Xam #t $u6c t
#h=ng l Y mu6n ca nh n(c, nhng #hi ch!p thuIn nh2ng cam #t n", th/
nh n(c 1 9ng nhi4n xQm 1 l Y ch3 ca m/nh, L/ 'I", '& mHt no 1, c1
th xQm h5 th6ng cc cam #t $u6c t '& thu cRng l mt 7 phIn 7: trD ca h5
th6ng ch3nh sch thu trong giai o+n hi nhIp #inh t $u6c t,
'.3.'. H<.n th"#n SD $!C tk +hA+ thu thu
\ m" t: chc thu thu l "u t6 th)c hi5n ch3nh sch thu, J5 th6ng
ch3nh sch thu tc ng tr)c tip n m= h/nh ' $u" m= ca 7 m" t: chc
thu thu, J5 th6ng ch3nh sch thu phc t+p sn .wn n h5 th6ng c1 nhi&u h9n
mt 7 m" t: chc thu thu, Li5c h/nh thnh 7 m" thu thu a ph9ng '
trung 9ng hoHc h/nh thnh 7 m" thu thu gin thu, thu tr)c thu,,,, tF" thuc
'o $u" nh ca h5 th6ng ch3nh sch thu, Gu" nhi4n, 7 m" t: chc thu,
trong $u tr/nh hnh thu ca m/nh cRng c1 nh2ng #in ngh tc ng ngDc trB
l+i h5 th6ng ch3nh sch thu, h5 th6ng ho cc pht sinh th)c tiyn, nhm hon
thi5n ch3nh sch thu ng" cng t6t h9n,
'.3.3. %h!t tF"Wn3 $d FDng -. nIng +/< tFlnh 8D 8J" tmng nD( thu
-6i tDng np thu t*n t+i #hch $uan cFng '(i s) ra i ca h5 th6ng
thu, tu" nhi4n .o m= h/nh $u;n lY hnh ch3nh nh n(c '& thu B mZi n(c,
mZi giai o+n c1 #hc nhau, n4n 'ai tr@ ca cc 6i tDng np thu trong h5
th6ng thu Dc nh/n nhIn #hc nhau, Grong mt n&n hnh ch3nh m5nh l5nh,
mt chi&u, 6i tDng np thu chU l ngi 7uc ph;i np thu cho nh n(c
mt cch thE ng, #h=ng tc ng t3ch c)c trB l+i h5 th6ng thu, u t6 n" chU
tc ng l+i h5 th6ng thu 7ng cc phong tro ch6ng thu ' trnh thu, Grong
n&n hnh ch3nh .ch 'E, s) tc ng trB l+i ca 6i tDng np thu trong h5
th6ng thu mang t3nh t3ch c)c h9n, - cc 6i tDng np thu tuAn th t6t nghWa
'E thu, hT c0n ph;i Dc n%m '2ng cc ch3nh sch thu, Gh=ng $ua 'i5c nghi4n
cu ch3nh sch thu, cc 6i tDng np thu c1 th ho+ch nh ph9ng h(ng
=E
#inh .oanh t6t h9n mang l+i nhi&u thuIn lDi cho ho+t ng #inh .oanh, -*ng
thi trong $u tr/nh th)c thi, 6i tDng np thu cRng ph;n h*i nh2ng th=ng tin
7!t cIp ca h5 th6ng ch3nh sch, hon thi5n sa :i, Gh)c tiyn cho th!" ph0n
l(n nh2ng i&u chUnh ch3nh sch thu &u xu!t pht t8 s) ph;n h*i th=ng tin t8
ngi np thu th=ng $ua $u tr/nh th)c hi5n,
'.3.\. TY< 8"Ku X"#n +h< +!+ 8jnh +h hn tFm (h!t tF"Wn
[&n #inh t .ch 'E cao lm cho 'ai tr@ ca cc nh ch hZ trD thu
pht hu" tc .Eng trong h5 th6ng thu, Xc nh ch n" tham gia 'o $u tr/nh
trin #hai th)c hi5n ch3nh sch thu, lm cnh ta" n6i .i trong 'i5c a ch3nh
sch thu n 6i tDng np thu thng xu"4n ' nh!t $un, Gh=ng $ua cc
nh ch n", ch3nh sch thu 7ng nhi&u #4nh ' nhi&u cch trong nhi&u thi
im n Dc '(i 6i tDng np thu mt cch li4n tEc ' #p thi, }ua cc
nh ch trung gian n", cc '(ng m%c '& ch3nh sch thu ca 6i tDng np
thu cRng Dc h5 th6ng ' ph;n h*i #p thi 7: #hu"t cho cc h+n ch ca
ch3nh sch thu, Grong cc $u6c gia p .Eng h5 th6ng th=ng luIt icommon lam
cc n l5 trong 'i5c x cc 'E n c1 li4n $uan '& thu cRng l ngu*n luIt 7:
sung 'o cc '>n 7;n $u" ph+m php luIt K linh h*n ca h5 th6ng ch3nh sch
thu,
'.3.f. ouC 8jnh +!+ $J" Lu/n h# g"M/ +!+ Cu tJ pLuEt Ang Uq3 h/C LuEt
Lu:n ;r thu s
Grong t9ng $uan h5 th6ng, cc "u t6 c1 m6i $uan h5 tc ng $ua l+i
#h%ng #h3t '(i nhau, - h5 th6ng ho+t ng :n nh, cc nh n(c thng $u"
nh $u" t%c ng x gi2a cc m6i $uan h5 h5 th6ng, Grong h5 th6ng thu, 'i5c
$u" nh cc m6i $uan h5 n" thng Dc cE th ho trong LuIt ng x ha"
luIt $u;n lY thu, GF" thQo nhIn nh '& h5 th6ng thu m cc ni .ung trong
LuIt ng x ha" luIt $u;n lY thu Dc thit #, Gu" nhi4n, ni .ung c6t li
#h=ng th thiu Dc l $u" nh m6i $uan h5 gi2a 7 m" thu thu '(i 6i
tDng np thu trong 'i5c th)c hi5n 'i5c thu, np thu 'o ngAn sch nh n(c
thQo ch3nh sch thu ang p .Eng,
III. H1 THNG V>N BN oUi %Ha2 %H0% LUT THU TaI VI1T N72
3.1. Khi nim vAn &n NuM phLm php "u0t thu
GhQo -i&u O Lu0t Ban hnh vAn &n NuM phLm php "u0t Dc }u6c
Ji n(c Xng ho x hi ch nghWa Li5t [am #ho ue, #V hTp th Oq th=ng
$ua 'o ng" OS thng OO n>m O``_, L>n 7;n $u" ph+m php luIt thu Dc
$u" nh nh sau?
HAn &n NuM phLm php "u0t thu " vAn &n 9% cD Nuan nh n32c c*
thOm NuMn &an hnh th/% th t,c6 t7Pnh t. "u0t 1Jnh6 t7%ng 1* c* cc NuM t-c
QF E. chung v thu6 13Rc Nh n32c &% 1m th.c hin nh'm 1iu chSnh
cc Nuan h $inh t QT h#i t7<n "+nh v.c thu.
=1
}ua #hi ni5m n4u tr4n, ta rCt ra Dc mt s6 im 0n lu Y?
2Dt ;., X9 $uan c1 thhm $u"&n 7an hnh '>n 7;n $u" ph+m php luIt thu
B Li5t [am 7ao g*m? }u6c Ji 7an hnh cc luIt thu ' ra cc ngh $u"t chU
+o c=ng tc thu< d 7an thng 'E }u6c hi 7an hnh php l5nh thu ' ra
cc ngh $u"t '& thu< Xh tch n(c 7an hnh L5nh c=ng 76 LuIt thu '
$u"t nh c1 li4n $uan n thu< Xh3nh ph 7an hnh [gh $u"t, $u"t nh,
chU th chU +o c=ng tc thu< \ trBng \ Gi ch3nh Dc $u"&n ra $u"t nh,
chU th, th=ng t h(ng .wn ' chU +o, a ph9ng Ji *ng nhAn .An ra
ngh $u"t< d 7an nhAn .An ra $u"t nh ' chU th chU +o c=ng tc thu trong
ph+m ' c!p tUnh, thnh ph6,
H/" ;., Li5c 7an hnh cc '>n 7;n $u" '& thu ph;i thQo tr/nh t) $u" nh
cE th cho t8ng lo+i '>n 7;n $u" ph+m php luIt t9ng ng, [h2ng '>n 7;n
#h=ng Dc 7an hnh thQo tr/nh t) $u" nh cRng #h=ng Dc xQm l '>n 7;n
$u" ph+m php luIt thu,
B/ ;., ni .ung '>n 7;n, [i .ung '>n 7;n $u" ph+m php luIt thu ph;i
7ao hm cc $u" t%c x s) chung ' p .Eng cho nhi&u trng hDp x lY cc
t/nh hu6ng c1 li4n $uan n thu, [h2ng '>n 7;n x lY mt trng hDp cE th
#h=ng Dc xQm l '>n 7;n $u" ph+m php luIt '& thu,
G3nh hDp hin, hDp php ' t3nh th6ng nh!t ca h5 th6ng '>n 7;n $u" ph+m
php luIt thu Dc $u" nh B mt s6 ni .ung sau ?
Th> nh:t, hin php l luIt c9 7;n ca [h n(c, c1 hi5u l)c php lY cao
nh!t $u" nh nghWa 'E np thu ca c=ng .An,
Th> nh0, '>n 7;n $u" ph+m php luIt thu Dc 7an hnh ph;i phF hDp '(i
Jin php, 7;o ;m t3nh th6ng nh!t, th 7Ic hi5u l)c php lY ca '>n 7;n trong
h5 th6ng php luIt,
Th> ba, '>n 7;n $u" ph+m php luIt thu .o cc c9 $uan nh n(c c!p
.(i 7an hnh ph;i phF hDp '(i '>n 7;n $u" ph+m php luIt thu ca c9 $uan
nh n(c c!p tr4n,
Th> t, '>n 7;n $u" ph+m php luIt thu tri '(i Jin php, tri '(i '>n
7;n ca c9 $uan nh n(c thhm $u"&n c!p tr4n, ph;i Dc c9 $uan nh n(c c1
thhm $u"&n 7i 7f, /nh chU 'i5c thi hnh,
3.2 !ham gia gUp V $in Q)M 9.ng vAn &n NuM phLm php "u0t thu
K MHt trIn G: $u6c Li5t [am ' cc t: chc thnh 'i4n, cc t: chc x hi
#hc, t: chc #inh t, c9 $uan nh n(c, 9n ' 'R trang nhAn .An ' c=ng .An
c1 $u"&n tham gia g1p Y #in xA" .)ng '>n 7;n $u" ph+m php luIt thu,
=!
K Grong $u tr/nh xA" .)ng '>n 7;n $u" ph+m php luIt thu, c>n c 'o
t3nh ch!t ' ni .ung ca .) n, c9 $uan, t: chc h2u $uan t+o i&u #i5n c9
$uan, t: chc, c nhAn tham gia g1p Y #in ' tip thE Y #in 1ng g1p xA"
.)ng '>n 7;n $u" ph+m php luIt thu,
GhQo "4u c0u #hi tham gia 'o G, cc '>n 7;n $u" ph+m php luIt thu
tr(c #hi 7an hnh ch3nh thc ph;i Dc c=ng 76 rng ri tr4n ph9ng ti4n
th=ng tin +i chCng _q ng" thu thIp Y #in ca cc 6i tDng li4n $uan tr(c
#hi th=ng $ua ch3nh thc,
L>n 7;n $u" ph+m php luIt thu c1 $u" nh hi5u l)c '& thi gian, #h=ng
gian ' 6i tDng p .Eng, L>n 7;n $u" ph+m php luIt thu Dc th hi5n 7ng
ting Li5t, [g=n ng2 s .Eng trong '>n 7;n ph;i ch3nh xc, ph: th=ng, cch
.iyn +t ph;i 9n gi;n, .y hiu, -6i '(i thuIt ng2 chu"4n m=n c0n xc nh r
ni .ung, th/ ph;i Dc nh nghWa trong '>n 7;n,L>n 7;n $u" ph+m php luIt
thu ph;i Dc nh s6 th t) cFng '(i n>m 7an hnh ' #Y hi5u cho t8ng lo+i
'>n 7;n,
3.3. HAn &n NuM 1Jnh chi tit thi hnh
K LuIt thu, php l5nh thu ' cc '>n 7;n $u" ph+m php luIt thu #hc
ph;i Dc $u" nh cE th #hi cc '>n 7;n 1 c1 hi5u l)c th/ Dc thi hnh
nga" cFng mt thi im, Grong trng hDp luIt thu, php l5nh thu c1 i&u,
#ho;n c0n ph;i Dc $u" nh chi tit 7ng '>n 7;n #hc, th/ nga" t+i i&u,
#ho;n 1, ph;i xc nh r c9 $uan nh n(c no c1 thhm $u"&n $u" nh chi
tit ' thi h+n 7an hnh '>n 7;n chi tit r rng,
K L>n 7;n $u" nh chi tit thi hnh cc LuIt ' lhp l5nh thu ph;i Dc
so+n th;o cFng '(i .) n luIt, php l5nh tr/nh c9 $uan nh n(c c1 thhm
$u"&n #p thi 7an hnh #hi luIt, php l5nh c1 hi5u l)c,
3.K. W thng h% vAn &n NuM phLm php "u0t thu.
J5 th6ng ho cc '>n 7;n $u" ph+m php luIt '& thu l $u tr/nh tIp hDp
cc $u" ph+m php luIt thu c@n hi5u l)c trong cc '>n 7;n $u" ph+m php luIt
thu ri r+c 'o mt '>n 7;n $u" ph+m php luIt m(i, X9 $uan $u;n lY hnh
ch3nh nh n(c tr4n lWnh ')c thu trong ph+m 'i nhi5m 'E, $u"&n h+n ca m/nh,
c1 trch nhi5m thng xu"4n r sot, nh #V h5 th6ng h1a cc '>n 7;n $u"
ph+m php luIt< nu pht hi5n c1 $u" nh tri php luIt, mAu thuwn, ch*ng chgo
hoHc #h=ng c@n phF hDp '(i t/nh h/nh pht trin ca !t n(c, th/ t) m/nh hoHc
#in ngh '(i c9 $uan nh n(c c1 thhm $u"&n #p thi sa :i, 7: sung, tha"
th, 7i 7f hoHc /nh chU 'i5c thi hnh,
Xc c9 $uan, t: chc ' c=ng .An c1 $u"&n & ngh c9 $uan nh n(c c1
thhm $u"&n xQm xgt 'i5c sa :i, 7: sung, tha" th, 7i 7f hoHc /nh chU 'i5c thi
hnh '>n 7;n $u" ph+m php luIt thu 7!t hDp lY, gA" thi5t h+i n $u"&n lDi
hDp php ca m/nh, L>n 7;n $u" ph+m php luIt thu chU Dc sa :i, 7:
=.
sung, tha" th hoHc 7i 7f 7ng mt '>n 7;n $u" ph+m php luIt thu #hc .o
ch3nh c9 $uan nh n(c 7an hnh '>n 7;n 1, hoHc 7 /nh chU 'i5c thi hnh,
7i 7f 7ng mt '>n 7;n ca c9 $uan nh n(c c1 thhm $u"&n c!p tr4n, L>n 7;n
sa :i, 7: sung, tha" th, 7i 7f hoHc /nh chU 'i5c thi hnh '>n 7;n #hc ph;i
xc nh r t4n '>n 7;n, i&u, #ho;n ca '>n 7;n 7 sa :i, 7: sung, tha" th,
7i 7f hoHc /nh chU 'i5c thi hnh,
L>n 7;n $u" ph+m php luIt thu #hi cha Dc c9 $uan nh n(c c1 thhm
$u"&n sa :i, 7: sung, tha" th, 7i 7f hoHc /nh chU 'i5c thi hnh, th/ 'wn c@n
ngu"4n hi5u l)c ' ph;i Dc nghi4m chUnh thi hnh,
3.X. Php 1i(n h% vAn &n NuM phLm php "u0t thu
lhp in ho '>n 7;n $u" ph+m php luIt thu l $u tr/nh thu thIp cc
ni .ung '& thu c0n thit, cha Dc $u" nh trong cc $u" ph+m php luIt
nAng l4n thnh $u" ph+m php luIt ' a 'o trong '>n 7;n $u" ph+m php
luIt thu t9ng ng,
L>n 7;n $u" ph+m php luIt thu ph;i Dc >ng X=ng 7o hoHc ni4m
"t , a tin c=ng #hai tr4n cc ph9ng ti5n th=ng tin +i chCng, L>n 7;n $u"
ph+m php luIt thu ca c9 $uan $u;n lY hnh ch3nh thu B trung 9ng ph;i
Dc >ng X=ng 7o n(c Xng h@a x hi ch nghWa Li5t [am trong thi h+n
chIm nh!t l mi l>m ng", # t8 ng" c=ng 76 hoHc #Y 7an hnh,
L>n 7;n $u" ph+m php luIt thu ca Ji *ng nhAn .An, d 7an nhAn .An
ph;i Dc ni4m "t c=ng #hai t+i trE sB ca c9 $uan 7an hnh ' nh2ng a im
#hc .o Ji *ng nhAn .An, d 7an nhAn .An $u"t nh,
3.Y. Ph)n "%Li vAn &n NuM phLm php "u0t thu
d Th[o h0nh th>c "Nn bnc
K Pu#t thu? .o }u6c hi 7an hnh, LuIt thu $u" nh cc ni .ung c9 7;n
ca mt lo+i thu, hoHc cc '!n & $uan trTng mang t3nh ngu"4n t%c #hc trong
lWnh ')c thu c1 li4n $uan n nhi&u 6i tDng trong x hi,
K Oh' l+nh thu? .o d 7an thng 'E }u6c hi 7an hnh, lhp l5nh thu
$u" nh '& nh2ng '!n & '& thu Dc }u6c hi $uan tAm nhng cha th 7an
hnh thnh luIt Dc, Xc ni .ung '& thu Dc $u" nh trong php l5nh, sau
mt thi gian th)c hi5n sn Dc tr/nh }u6c Ji xQm xgt, $u"t nh 7an hnh
thnh luIt,
K ?ghM Mnh thu? .o Xh3nh ph 7an hnh, [gh nh thu $u" nh chi tit
thi hnh luIt thu ca }u6c hi, php l5nh thu ca d 7an thng 'E }u6c hi,
#hi Dc }u6c Ji hoHc " 7an thng 'E }u6c Ji $u" nh cE th trong
LuIt, lhp l5nh, [gh nh thu cRng $u" nh nh2ng '!n & ht sc c0n thit
nhng cha i&u #i5n xA" .)ng thnh luIt thu hoHc php l5nh thu p
==
ng "4u c0u $u;n lY nh n(c, $u;n lY #inh t, $u;n lY x hi, Li5c 7an hnh
ngh nh thu n" ph;i Dc s) *ng Y ca d 7an thng 'E }u6c hi,
K Th3ng t thu? .o \ trBng \ Gi ch3nh 7an hnh, Gh=ng t thu Dc
7an hnh h(ng .wn th)c hi5n nh2ng $u" nh Dc luIt thu ca }u6c hi<
php l5nh thu ca d 7an thng 'E }u6c hi< ngh $u"t, ngh nh ca
Xh3nh ph< $u"t nh, chU th ca Gh t(ng Xh3nh ph giao trch nhi5m gi;i
th3ch, h(ng .wn thuc lWnh ')c thu,
F Th3ng t li,n tMch "! thu? .o mt 74n l \ trBng \ Gi ch3nh ' cc
74n c@n l+i .o cc 7 trBng ca nh2ng 7 c1 li4n $uan 7an hnh
K ?ghM 1uyt thu? .o }u6c hi, d 7an thng 'E }u6c hi hoHc Xh3nh lh
7an hnh, [gh $u"t thu Dc 7an hnh $u"t nh ch3nh sch cE th '&
xA" .)ng ' #i5n ton 7 m" hnh ch3nh thu nh n(c t8 trung 9ng n c9
sB, h(ng .wn, #im tra Ji *ng nhAn .An c!p tUnh, thnh ph6 th)c hi5n cc
'>n 7;n php $u" '& thu ca c9 $uan nh n(c c!p tr4n< 7;o ;m th)c hi5n
php luIt thu trong cc c9 $uan nh n(c, t: chc x hi, 9n ' 'R trang nhAn
.An ' c=ng .An trong ph+m 'i c; n(c,
F juyt Mnh thu? .o Gh t(ng Xh3nh ph hoHc \ trBng \ Gi ch3nh
7an hnh, }u"t nh thu .Fng $u"t nh cc ch tr9ng, 7i5n php lnh
+o, i&u hnh ho+t ng ca h5 th6ng $u;n lY hnh ch3nh nh n(c thu t8
trung 9ng n c9 sB ;m 7;o 'In hnh th6ng nh!t,
F Ahe thM thuc .o Gh t(ng Xh3nh lh, hoHc \ trBng \ ti ch3nh, hoHc
.o Xh tch " 7an nhAn .An tUnh thnh ph6 7an hnh, XhU th thu $u" nh cc
7i5n php chU +o, ph6i hDp ho+t ng ca cc thnh 'i4n Xh3nh ph< cc 7
phIn trong \< cc 7 phIn thuc " 7an nhAn .An =n 6c ' #im tra ho+t
ng ca cc 7 phIn n" trong 'i5c th)c hi5n ch tr9ng '& thu 7an hnh,
d Th[o t\ng loi thu
GhQo t8ng lo+i thu c1 th chia '>n 7;n $u" ph+m php luIt thu thnh
nhi&u lo+i nh?
K L>n 7;n $u" ph+m php luIt '& thu eu!t #hhu, thu [hIp #hhu
K L>n 7;n $u" lh+m php luIt '& thu ji tr gia t>ng
K L>n 7;n $u" ph+m php luIt '& thu Gi4u thE Hc 7i5t
K L>n 7;n $u" ph+m php luIt '& thu Ghu nhIp .oanh nghi5p
K L>n 7;n $u" ph+m php luIt '& thu Ghu nhIp c nhAn
K L>n 7;n $u" ph+m php luIt '& thu x .Eng !t n=ng nghi5p
=>
K L>n 7;n $u" ph+m php luIt '& thu [h !t
K L>n 7;n $u" ph+m php luIt '& thu Gi ngu"4n
K L>n 7;n $u" ph+m php luIt '& $u;n lY thu
.....
3.Z. [#t E n#i 9ung th38ng cT t7%ng v\n &]n ph^p NuM v_ ch`nh E^ch
thua Hit Nam
LuIt thu .o }u6c hi 7an hnh, $u" nh, sa :i hoHc 7i 7f, eQm xgt
c!u t+o mt LuIt thu l xQm xgt s) s%p xp, 76 tr3 cc $u" ph+m php luIt thQo
cc ni .ung i&u chUnh, n(c ta, cc lhp l5nh, [gh $u"t .o " 7an
Ghng 'E }u6c hi 7an hnh cha )ng cc $u" ph+m php luIt thu, th)c
hi5n chc n>ng i&u chUnh ca LuIt thu n4n cRng c1 c!u t+o t9ng t) LuIt
thu, Gh=ng thng, LuIt thu c1 c!u t+o g*m cc 7 phIn ch "u sau? t4n gTi<
nh2ng $u" nh chung< c>n c t3nh thu< 6i tDng np thu< ch #4 #hai,
np thu, thu thu< ch miyn, gi;m thu< nghWa 'E ' trch nhi5m ca 6i
tDng np thu< ch x lY 'i ph+m< #hQn thBng ' gi;i $u"t #hiu n+i '&
thu, Gu" nhi4n, B nh2ng n(c c1 luIt ng x thu hoHc luIt $u;n lY thu, mt
s6 $u" ph+m mang t3nh $u;n lY #h=ng Dc $u" nh trong luIt thu,
a8 T,n lu#t thu8
G4n LuIt thu thng Dc xc nh tr4n c9 sB t4n gTi lo+i thu Dc $u"
nh trong ni .ung luIt thu, G4n gTi ca mt lo+i thu Dc xc nh thQo 6i
tDng np thu nh thu c=ng t"< hoHc 6i tDng t3nh thu nh thu thu nhIp,
thu nh !t, thu gi tr gia t>ng< hoHc #t hDp c; 6i tDng np thu ' 6i
tDng t3nh thu nh thu thu nhIp .oanh nghi5p, thu thu nhIp c nhAn< hoHc
ni .ung ' t3nh ch!t ca cc ho+t ng lm pht sinh i&u #i5n php lY p
.Eng nh thu xu!t #hhu, thu nhIp #hhu, thu m=i trng,,,
b8 .@i tng n' thuc
Grong mt luIt thu 7ao gi cRng $u" nh cE th ch th no c1 nghWa 'E
ph;i np thu, GhQo thuIt ng2 chu"4n ngnh '& thu, ch th chu s) i&u chUnh
ca mt lo+i thu thng Dc gTi l 6i tDng np thu, -6i tDng np thu
th hi5n ph+m 'i p .Eng ca mt luIt thu cE th, L 6i tDng np thu ca
mt lo+i thu nghWa l ngi 1, t: chc 1 c1 nghWa 'E ph;i #4 #hai lo+i thu 1
xc nh nghWa 'E np thu ca m/nh, cho .F 6i tDng 1 sn Dc miyn ton
7 hoHc c9 sB t3nh thu 7ng #h=ng, ]h=ng l 6i tDng np thu ca mt lTai
thu, ngi 1, t: chc 1 #h=ng c1 nghWa 'E ph;i #4 #hai thu, ko trong h5
th6ng ch3nh sch thu l tIp hDp nhi&u lo+i thu #hc nhau nh tr4n cc c9 sB
thu #hc nhau, '/ 'I" 'i5c mt ngi l 6i tDng np thu ca lo+i thu n"
cRng c1 th l 6i tDng np thu ca lo+i thu #hc song c9 sB thu #h=ng th
trFng nhau, Grng hDp n" #h=ng th gTi l nhQng @i tng n' thu, t/ong
=
c)ng mt th$i gian 'hi k, khai " n' nhi!u loi thu khc nhau8 \Bi ln, trong
t8ng lo+i thu, c th hoHc t: chc 1 l nh2ng 6i tDng np thu #hc nhau,
Grong thuIt ng2 thng ng" nhi&u #hi s .Eng nh0m lwn, L3 .E, ng ~ l ca sW
ph;i #4 #hai np thu thu nhIp c nhAn cho m/nh, [hng '/ lY .o 7iu .iyn, n4n
=ng \ l ngi phE trch ch9ng tr/nh ph;i mang ti&n n c9 $uan thu np cho
=ng ~, kF =ng \ l ngi tr)c tip n #ho 7+c np thu nhng =ng \ #h=ng
ph;i l 6i tDng np thu,
-6i tDng np thu thQo $u" nh ca php luIt '& mt lo+i thu l th
nhAn hoHc php nhAn c1 trch nhi5m tr; lo+i thu 1 cho [h n(c, [gi c1
trch nhi5m tr; thu thQo php luIt $u" nh #h=ng nh!t thit l ngi ph;i chu
thu, Grong nhi&u trng hDp ngi c1 trch nhi5m tr; thu cRng ch3nh l ngi
chu thu,
-6i tDng np thu ca mt lo+i thu, nu #h=ng th)c hi5n #4 #hai, np
lo+i thu 1 sn 7 x ph+t cho cc hnh 'i t9ng ng, ]h=ng ai c1 $u"&n 7uc
mt ngi, mt t: chc #h=ng thuc 6i tDng np thu ca mt lo+i thu ph;i
#4 #hai '& lo+i thu m hT #h=ng l 6i tDng,
c8 .@i tng chMu thu
GhQo cc luIt thu hi5n hnh ca Li5t [am, 6i tDng chu thu l 6i
tDng Dc a ra t3nh thu, -6i tDng chu thu thng Dc xc nh l
thu nhIp, hng ho ha" ti s;n, MZi mt s%c thu c1 mt 6i tDng chu thu
ri4ng, th=ng thng t4n gTi ca mt s%c thu 7%t ngu*n t8 6i tDng chu thu
ca s%c thu 1, L3 .E? thu thu nhIp, thu gi tr gia t>ng, thu ti4u thE Hc
7i5t,',', -6i tDng chu thu thng Dc t3nh tr4n mt 9n ' gi tr hoHc mt
9n ' 'It lY, GhQo nghWa n", cc n(c cho rng A" l 6i tDng t3nh thu, -6i
tDng chu thu thQo $uan im ca nhi&u n(c l nh2ng ngi ph;i l!" t8 thu
nhIp ca m/nh ra tr; thu cho nh n(c th=ng $ua hnh 'i ti4u .Fng hoHc
hnh 'i t/m #im thu nhIp, -6i tDng chu thu thng ng0m hiu trong cc lo+i
thu m #h=ng a 'o ni .ung ca luIt, trong #hi 6i tDng t3nh thu ph;i
Dc a 'o luIt t8 1 xc nh c9 sB thu ha" c9 sB t3nh thu,
%8 A s tBnh thu, hoVc c s thu hoVc cNn bn tBnh thu hoVc cNn c>
tBnh thu8
LuIt thu $u" nh thu ph;i np 'o [gAn sch [h n(c Dc xc nh
tr4n cc c>n c nh!t nh, [h2ng c>n c .Fng xc nh s6 thu ph;i np ca
mt lo+i thu cho t8ng 6i tDng np thu Dc gTi l c9 sB thu hoHc c>n c
t3nh thu ca lo+i thu 1, X9 sB thu ca mt lo+i thu thng g*m cc "u t6
sau?
F .@i tng tBnh thu
-6i tDng t3nh thu l lo+i hng ho, .ch 'E hoHc mt "u t6 #hc c1 th
o lng Dc nh? *n, = nhiym,,,, MZi lo+i thu c1 mt 6i tDng t3nh
=C
thu ri4ng, ch{ng h+n nh? Ghu ti4u thE Hc 7i5t c1 6i tDng t3nh thu hng
ho, .ch 'E t3nh thu t3nh thu GG-\, thu gi tr gia t>ng c1 6i tDng t3nh
thu l hng ho, .ch 'E t3nh thu gi tr gia t>ng, thu thu nhIp c1 6i tDng
t3nh thu l thu nhIp thu Dc, thu s .Eng !t n=ng nghi5p c1 6i tDng t3nh
thu l .i5n t3ch !t n=ng nghi5p,
F ki tBnh thu
Grong 'i5c xc nh c9 sB thu, gi t3nh thu cRng Dc $u" nh cE th,
Grong n&n #inh t th trng, h0u ht cc #ho;n thu &u Dc thu 7ng ti&n, L/
'I", xc nh Dc s6 thu ph;i np, hng ho, .ch 'E chu thu ph;i Dc
t3nh thnh ti&n, ji t3nh thu Dc $u" nh xc nh gi tr t3nh thu ca
hng ho, .ch 'E, Gh=ng thng gi t3nh thu Dc $u" nh l gi cha c1 lo+i
thu 1 ca hng ho, .ch 'E, Gu" nhi4n, tF" thQo t3nh ch!t ca t8ng lo+i thu
m trong gi t3nh thu ca lo+i n" c1 thu ca lo+i #ia, hoHc gi t3nh thu l gi
7n ra ha" gi mua 'o, hoHc c1 #m thQo cc #ho;n phE thu Dc hBng ha"
#h=ng,
[8 l>c thu 'hi n' t/,n mt n "M @i tng tBnh thu hoVc thu su:t8
X1 th n1i, thu su!t ha" nh su!t thu l linh h*n ca mt lo+i thu, '/ n1
th hi5n nhu c0u c0n tIp trung ngu*n ti ch3nh cho [gAn sch [h n(c ' 7iu
hi5n ch3nh sch i&u chUnh #inh t x hi ca [h n(c, *ng thi cRng l m6i
$uan tAm hng 0u ca ngi np thu, L/ 'I", 'i5c xc nh thu su!t ha" nh
su!t thu trong mt lo+i thu ph;i $un tri5t $uan im '8a coi trTng lDi 3ch
$u6c gia, '8a chC Y n lDi 3ch th3ch ng ca ngi np thu, gi;i $u"t t6t m6i
$uan h5 gi2a ti4u .Fng ' t3ch lR" trong 'i5c s .Eng c=ng cE thu,
GuV thQo $u" nh ca t8ng lo+i thu m ngi ta p .Eng cc lo+i thu
su!t #hc nhau, Grong th)c t c1 nhi&u lo+i thu su!t, nhng nh/n chung c1 cc
lo+i sau?
K Ghu su!t th6ng nh!t? l lo+i thu su!t $u" nh mc np thu nh nhau
cho t!t c; 6i tDng t3nh thu, Lo+i thu su!t n" thng gHp B thu thAn, nhng
hi5n na" lo+i thu n" 3t Dc p .Eng,
K Ghu su!t phAn 7i5t? l lo+i thu su!t $u" nh cc mc #hc nhau cho
t8ng 6i tDng np thu ' 6i tDng t3nh thu tuV thQo nh h(ng pht trin
#inh t ca mZi n(c,
K Ghu su!t 9n ' iha" c@n gTi l nh su!tm l mt lo+i thu su!t Dc $u"
nh thQo 9n ' 'It lY ca 6i tDng t3nh thu, Lo+i thu n" #h=ng phE thuc
'o gi tr ca 6i tDng chu thu,
K Ghu su!t thQo gi tr l lo+i thu su!t $u" nh td l5 ph0n tr>m hu" ng
tr4n mt 9n ' gi tr 6i tDng t3nh thu, Ghu su!t thQo gi tr cc .+ng cE th
sau?
=D
Ghu su!t thQo td l5 l lo+i thu su!t p .Eng mt td l5 ism c6 nh #h=ng
tha" :i trong mTi trng hDp t>ng gi;m ca c9 sB t3nh thu,
Ghu su!t lur tin l lo+i thu m mc thu t>ng thQo mc t>ng ca c9 sB
t3nh thu, Ghu su!t lur tin 7ao g*m thu su!t lur tin ton ph0n ' thu su!t
lur tin t8ng ph0n,
Ghu su!t lur tin t8ng ph0n? p .Eng '(i mc thu su!t t>ng .0n thQo t8ng
ph0n t>ng l4n ca c9 sB nh thu, L(i cc s%c thu p .Eng lo+i thu su!t n"
trong 7iu thu su!t, c9 sB t3nh thu Dc chia thnh nhi&u 7Ic thQo mc t>ng
.0n, ng '(i mZi ph0n t>ng l4n trong t8ng 7Ic thu 1 l mt mc thu su!t, x6
thu m 6i tDng np thu ph;i np 7ng t:ng s6 thu t3nh thQo t8ng 7Ic, Li5c
t3nh ton ' #im tra lo+i thu n" nh/n chung #h phc t+p, nhng n1 ;m 7;o
s6 thu ph;i np t>ng t8 t8, #h=ng 7 t 7in cFng t6c t>ng ca c9 sB t3nh
thu, ko 1, ;m 7;o Dc t3nh c=ng 7ng thQo chi&u .Tc ' c1 tc .Eng l(n
trong 'i5c i&u tit thu nhIp, Xh3nh '/ 'I", Ghu thu nhIp c nhAn ang Dc p
.Eng tr4n th gi(i ' B n(c ta l lo+i thu p .Eng thu su!t lur tin t8ng ph0n,
Ghu su!t lur tin ton ph0n? \iu thu su!t cRng chia lm nhi&u 7Ic '(i
mZi mc t>ng l4n ca thu su!t, nhng ton 7 c9 sB nh thu Dc p .Eng
mt mc thu su!t chung t9ng ng, Ghu su!t lur tin ton ph0n cho phgp xc
nh s6 thu ph;i np #h 9n gi;n ' nhanh ch1ng, Gu" 'I", n1 cRng c1 nhDc
im l gA" ra s) tha" :i c1 t3nh ch!t t 7in '& t:ng s6 thu ph;i np ca 6i
tDng np thu B nh2ng mc thu nhIp cIn 7i4n gi2a hai 7Ic thu, MHc .F g3a tr
ca c9 sB nh thu tha" :i #h=ng ng #, nhng s) tha" :i '& s6 thu ph;i
np r!t ng # .o ph;i p .Eng cc mc thu #hc nhau tr4n ton 7 c9 sB
nh thu, Xh3nh '/ 'I", p .Eng thu su!t lur tin ton ph0n .y .wn n s)
ph;n ng t8 ph3a cc 6i tDng np thu ' nh 'I" t!t "u lm gi;m 'ai tr@ ca
thu, Ji5n na", thu su!t lur tin ton ph0n r!t 3t Dc p .Eng tr4n th gi(i,
Ghu su!t lur thoi? l lo+i thu su!t c1 t3nh ch!t ngDc l+i '(i thu su!t
lur tin, tc l mc thu su!t gi;m .0n trong #hi c9 sB nh thu l+i t>ng .0n,
mt s6 n(c tr4n th gi(i, #hu"n #h3ch cc c=ng t" '8a ' nhf pht trin
thnh nh2ng c=ng t" c1 $u" m= l(n h9n, ngi ta p .Eng thu su!t lur thoi
iB Mr, thQo luIt thu thu nhIp c=ng t" n>m O``Om, [1i chung, thu su!t lur
thoi l lo+i thu su!t #h=ng Dc p .Eng ph: 7in,
m8 linn, gim thuc
Miyn gi;m thu l mt "u t6 ngo+i l5 Dc $u" nh trong luIt thu, Xh
miyn, gi;m thu thng Dc 'it thnh mt ch9ng ri4ng trong cc luIt
thu, Mt s6 lo+i thu $u" nh cho phgp ngi np thu #h=ng ph;i th)c hi5n
nghWa 'E np ton 7 s6 ti&n thu, m #h=ng ph;i np cho [h n(c, gTi l miyn
thu hoHc chU np mt ph0n s6 ti&n thu 1, gTi l gi;m thu,
Gh=ng thng, nh2ng lY .o ngi np thu Dc [h n(c cho phgp
miyn thu, gi;m thu $u" nh trong cc luIt thu l?
=9
K ko ngu"4n nhAn #hch $uan m ngi np thu gHp #h1 #h>n trong ho+t
ng s;n xu!t #inh .oanh hoHc 7 gi;m sCt thu nhIp,
K Gh)c hi5n mt s6 ch tr9ng ch3nh sch #inh t ca [h n(c nh?
#hu"n #h3ch xu!t #hhu, #hu"n #h3ch 0u t 'o cc ngnh ngh& trTng im,
a 7n c1 i&u #i5n #inh t x hi #h1 #h>n,,,
Gu" nhi4n, th)c hi5n 'i5c miyn gi;m thu cRng c1 t3nh hai mHt, n1 cha
)ng nh2ng "u t6 t3ch c)c, t+o i&u #i5n th)c hi5n cc ch3nh sch #inh t x
hi ca [h n(c, nhng cRng cha )ng cc "u t6 ti4u c)c, c1 th lm mgo
m1 nh2ng Y tBng 7an 0u #hi thit lIp cc lo+i thu, #h=ng phF hDp '(i nh2ng
ti4u chuhn ca mt h5 th6ng thu hi5n +i,
Grong giai o+n hi nhIp #inh t $u6c t, 'i5c gi;m miyn thu l ph9ng
ti5n $uan trTng u i, #hu"n #h3ch pht trin s;n xu!t trong n(c #hi cc
ro c;n thu $uan 7 7i 7f, Gu" nhi4n, 'i5c miyn gi;m thu nu #h=ng Cng
th=ng l5 $u6c t, Dc cc t: chc #inh t $u6c t ch!p thuIn, sn Dc xQm l
mt #ho;n trD c!p ' sn 7 p .Eng cc 7i5n php 6i #hng hoHc tr; a,
[goi nh2ng ph0n ch3nh n4u tr4n, cc luIt thu #hi cha tch ri thnh lEAt
$u;n lY thu hoHc luIt ng x thu ri4ng, thng c1 th4m cc ni .ung sau?
g8 Ah k, khai, n' thu, thu thu8
Xh #4 #hai thu $u" nh trong LuIt thu th hi5n cc $u"&n ' nghWa
'E ca 6i tDng np thu trong 'i5c ch!p hnh s: sch # ton, h1a 9n chng
t8 ' cung c!p ti li5u, s: sch # ton, chng t8 ho 9n li4n $uan n 'i5c t3nh
' thu thu, GF" thuc 'o "4u c0u ca 'i5c t3nh thu 6i '(i t8ng lo+i thu m
LuIt thu ' cc '>n 7;n php luIt thu c1 li4n $uan $u" nh ni .ung php lY
'& nghWa 'E #4 #hai c 6i tDng np thu,
Xh np thu 7ao g*m cc $u" nh '& $u"&n, nghWa 'E ca 6i tDng
np thu th)c hi5n '(i c9 $uan [h n(c c1 thhm $u"&n, Jnh 'i hon thnh
nghWa 'E np thu ca 6i tDng np thu Dc th hi5n B 'i5c np ' Cng
thi h+n s6 thu ph;i np, Ghi h+n np thu $u" nh trong cc LuIt thu '
cc '>n 7;n php luIt thu Dc xc nh phF hDp '(i ni .ung, t3nh ch!t ca
t8ng lo+i thu,
Xh thu thu l ho+t ng ca c9 $uan [h n(c c1 thhm $u"&n, Grong
LuIt thu c1 cc $u" nh '& trch nhi5m, $u"&n h+n ca cc c9 $uan n(c [h
n(c trong 'i5c th)c hi5n ho+t ng thu thu nh c9 $uan thu, c9 $uan h;i
$uan, #ho 7+c [h n(c, [goi ra, trong cc LuIt thu c@n $u" nh trch
nhi5m, $u"&n h+n ca cc c9 $uan hnh ch3nh [h n(c cc c!p, c9 $uan [h
n(c c1 li4n $uan trong $Ca tr/nh th)c hi5n 'i5c thu thu hoHc trch nhi5m,
$u"&n h+n ca cc t: chc ' c nhAn th)c hi5n " nhi5m 'i5c thu thu,
h8 Ah =I la "i 'hm " kh[n thng8
>E
;m 7;o cho php luIt thu Dc th)c hi5n mt cch tri5t , tIp trung
Cng, , #p thi ngu*n thu t8 thu 'o ngAn sch [h n(c, cc LuIt thu &u
c1 $u" nh cc 7i5n php ch ti ca [h n(c 6i '(i cc th nhAn ' php
nhAn 'i ph+m LuIt thu, #hQn thBng 6i '(i cc th nhAn, php nhAn hon
thnh t6t nhi5m 'E thu thu,
Xc 7i5n php ch ti Dc p .Eng ;m 7;o s) tuAn th LuIt thu 7ao
g*m cc 7i5n php ccng ch hnh ch3nh ' ccng ch t php,
MZi LuIt thu sn $u" nh cE th c!p c1 thhm $u"&n p .Eng cc 7i5n php
ccng ch hnh ch3nh, gi;i $u"t cc #hiu n+i, t6 co trong $Ca tr/nh p .Eng
LuIt thu,
Gu" nhi4n, t!t c; cc #ho;n tr4n thng Dc *ng nh!t ho trong LuIt $u;n lY
thu trnh nh2ng phc t+p #hi h5 th6ng ch3nh sch thu c1 nhi&u lo+i thu
#hc nhau, L/ 'I" #hi LuIt }u;n lY Ghu Dc 7an hnh, cc ni .ung nh? ch
#4 #hai, np thu, thu thu, ch x lY 'i ph+m ' #hQn thBng Dc $u"
nh th6ng nh!t trong luIt n", cc LuIt thu #hc #h=ng c@n ph0n n" n2a,p,
>1