B mn My v Thit b Cng nghip Ha cht C KH NG DNG Khi lng 3(3-1-0-6) M hc phn: CH3456 NI DUNG MN HC BI M U CHNG 1: VT LIU V C TNH CA VT LIU CHNG 2: C HC VT LIU CHNG 3: GIA CNG C KH CHNG 4: NGUYN L MY CHNG 5: CHI TIT MY CHNG 6: THIT B V MNG 2 BI M U A. Gii thiu v c kh ng dng trong CN ha cht. B. Cc c th ca c kh ha cht C. Cc khi nim v chung my mc va chi tit c khi D. Qu trnh sn xut c khi E. chnh xc gia cng A1. MC TIU V NI DUNG MN HC Mc tiu hc phn v kt qu mong i Kt thc hc phn sinh vin c c cc khi nim c bn v vt liu, gia cng c kh, chi tit c kh, dn ng c kh v thit b chu p lc c th t tm hiu c nguyn l hot ng v kh nng ch to cc loi my mc, thit b dng trong cng ngh ha hc. Ni dung vn tt hc phn Cung cp cc kin thc c bn v vt liu c kh, c tnh v kh nng ng dng trong c th ca ngnh ha cht; nguyn l chuyn ng ca cc c cu, cc chi tit c kh in hnh, nguyn l ca cc phng php gia cng c kh, nguyn l truyn ng c kh, kt cu v qui trnh ch to, th nghim ca thit b v mng chu p sut cao. A. GII THIU V C KH NG DNG TRONG CNHC 3 Cc vt liu ch to xe? Nguyn ly truyn ng? Xe cu to t chi tit no? Cc chi tit lp ghp nh th no? Cc chi tit c ch to nh th no? Cc chi tit c lp ln c khng? b ca xe va cc chi tit? A2. C KH V C KH TRONG CNG NGHIP HO HC C KH TRONG CC NH MY HO CHT Bn b cha? Cc thit b cng ngh? Bm, my nn, qut? ng ng cng ngh? Cc thit b gia cng ch bin? 4 A3. TI LIU THAM KHO 1. Hong Tng, Nguyn Tin o, Nguyn thc H, C kh i cng, NXB Khoa hc v K thut, 2006 2. Nguyn Trng Hip, Chi tit my, Tp 1 & 2, NXB Gio dc, 2006 3. Trnh Cht, L Vn Uyn, Tnh ton thit k h dn ng c kh, NXB Gio dc, 2006 4. Nghim Hng, Vt liu hc c s, NXB Khoa hc v K thut, 2007 5. L Quang Minh, Nguyn Vn Vng, Sc bn vt liu, Tp 1, 2 & 3, NXB Gio dc, 1999 6. inh Gia Tng, T Khnh Lm, Nguyn L My, NXB Khoa hc v K thut, 2006 1. Cc my v thit b ha cht thng lm vic trong nhng iu kin c bit v p sut v nhit . T chn khng tuyt i cho n p sut cao hng ngn atmosphere, v nhit t gn im khng tuyt i n hng ngn . 2. Lm vic vi cc cht c tnh mi mn, hoc n mn ha hc v n mn in ha cc k mnh. V vy cc thit b phi c thit k vi kt cu ph hp, c ch to t cc vt liu c bit hoc c cc bin php chng n mn v mi mn. B. CC C IM C BN CA TB HA CHT 5 3. Cc ha cht thng c tnh c v tnh chy n cao, v vy c cc i hi nghim ngt v thit k, ch to v vn hnh m bo an ton v phng chng nhim mi trng. 4. Cc thit b thng nm trong dy truyn sn xut hot ng lin tc, vic ngng hot ng ca mt thit b dn n nhng tc hi to ln cho qu trnh sn xut v cc thit b khc trong dy truyn. 5. Cc thit b trong cng nghip hoa cht rt a dng v chng loi va nguyn ly lm vic. 6. Nhiu thit b c kch thc siu trng siu trng, nn vic thit k phi tnh n phng n gia cng, vn chuyn v lp t ph hp. SIU TRNG SIU TRNG Mt thp cng ngh ca NM Dung Qut 6 TNH A DNG CA THIT B HO CHT 7 TNH A DNG CA THIT B HO CHT TNH A DNG CA THIT B HO CHT 8 C1. PHN BIT MY V THIT B My (machinery) c cc c cu chuyn ng Thit b (equipment) khng c c cu chuyn ng Hai thut ng ny khng c ranh gii c th m an xen vo nhau. V d my p, my bm, my nghin, my khuy trn, my sng... thit b phn ng, thit b chng ct, thit b trch ly, thit b c c.... C. CC KHI NIM CHUNG TRONG SX C KH C2. CHI TIT MY y l n v nh nht v hon chnh ca my, c trng ca n l khng th tch ra c v t mi yu cu k thut. V d: bnh rng, trc xe p, bulng, ai c... C th xp cc chi tit my thnh hai nhm: - Chi tit my c cng dng chung: l cc chi tit my dng c trong nhiu my khc nhau.V d: bulng, bnh rng, trc... - Chi tit my c cng dng ring: l cc chi tit my ch c dng trong mt s my nht nh. V d: trc khuu, trc cam, van... 9 C2. CHI TIT MY C3. B PHN MY y l mt phn ca my, bao gm hai hay nhiu chi tit my c lin kt vi nhau theo nhng nguyn l my nht nh c th l lin kt ng hay lin kt c nh. V d: moay trc, moay sau ca xe p, hp gim tc... C rt nhiu loi my khc nhau v tnh nng, hnh dng, kch thc... Tuy nhin bt k my no cng u cu to bi nhiu b phn my. V d: my tin gm cc b phn my nh bn my, ng, ng, hp tc , bn dao... C4. C CU MY y l mt phn ca my hoc ca b phn my c chc nng nht nh trong my. V d: a, xch, lp ca xe p to thnh c cu chuyn ng xch trong xe p. Mt c cu c th l mt b phn my, nhng cc chi tit trong mt c cu c th nm nhiu b phn my khc nhau. 10 C3. B PHN MY C4. C CU MY C5. PHI l mt t k thut c tnh cht quy c dng ch mt vt phm c to ra t mt qu trnh sn xut ny chuyn sang mt qu trnh sn xut khc. V d: kt thc qu trnh c, ta nhn c mt vt c c hnh dng, kch thc theo yu cu, nhng vt c ny c th l: - Sn phm ca qu trnh c. - Chi tit c, nu nh khng cn gia cng g thm. - Phi c, nu vt c phi qua gia cng ct gt nh tin, phay, bo... Nh vy trong trng hp ny, sn phm ca qu trnh c c gi l phi c. 11 C5. PHI D1. THIT K K THUT Thng qua cc kin thc v khoa hc va cng ngh, hin thc hoa tng thnh h thng cc bn ve (bn ve h thng, bn ve lp thit b, bn ve bc tch cm chi tit, bn ve chi tit) km theo h s thit k (thuyt minh, yu cu ky thut, yu cu th nghim) D. QU TRNH SN XUT C KH 12 BN V LP BN V TCH CM CHI TIT 13 BN V TCH CHI TIT D2. THIT K QUI TRNH GIA CNG Trn c s bn ve ch to chi tit va kha nng thit b gia cng sn c, ky s c khi thit k qui trnh cng ngh gia cng gm cc nguyn cng, bc, ng tc no, theo th t no. - Qui trnh gia cng s gm nhiu nguyn cng (v d nguyn cng c, nguyn cng tin, nguyn cng phay.). - Mi nguyn cng s gm nhiu bc - Mi bc s gm nhiu ng tc. 14 D3. QUI TRNH SN XUT Trn c s thit k qui trnh gia cng, cng nhn s thc hin cc nguyn cng, cc bc gia cng, va ng tc trn cc my cng c bin phi ban u thnh sn phm hon chnh. Cc dng sn xut bao gm: - Sn xut n chic - Sn xut hng khi (theo m) - Sn xut hng lot Tuy theo s lng va yu cu, c th c gii hoa va t ng hoa qu trnh sn chnh xc gia cng ca chi tit l c tnh c bn ca ngnh ch to my nhm p ng yu cu ca my mc l cn chnh xc chu c ti trng ln, tc cao, p lc v nhit ln ... chnh xc gia cng l mc t c chnh xc thit k ra khi gia cng chi tit. chnh xc gia cng c biu th bng: - Sai lch v kch thc (Dung sai) - Sai lch v hnh dng hoc sai lch v v tr tng quan. - chnh xc ca hnh dng hnh hc t vi (Cht lng b mt) E. CHNH XC GIA CNG 15 E1. DUNG SAI LP GHP Cc chi tit cng loi phi c kh nng thay th nhau. V d: - Cc ai c cng c ren phi vn c vi bulng cng c. - Nhng vng bi cng s hiu phi lp va vo trc vo ca my nht nh. iu c ngha rng cc chi tit cng loi mun thay th c cn t hai yu cu sau (Tnh lp ln): + Khi thay th cho nhau khng cn la chn m ly mt chi tit bt k trong cc chi tit cng loi. + Khi thay th khng cn sa cha hoc gia cng g thm. m bo yu cu lm vic, kch thc ca chi tit phi nm gia hai kch thc gii hn cho php, hiu hai kch thc ny l dung sai: = D max - D min 16 Dung sai c tr s ph thuc vo kch thc danh ngha, cp chnh xc v c k hiu bng cc ch s. TCVN quy nh 19 cp chnh xc theo th t chnh xc gim dn: 01, 0, 1, 2,..., 17. Min dung sai theo TCVN v ISO c k hiu bi mt ch (k hiu sai lch c bn v mt s (k hiu dung sai). V d: i vi l H7, H11, D6... cn i vi trc g6, f5, e6..... E2. CHNH XC GIA CNG chnh xc gia cng khng ch c nh gia thng qua sai lch v kch thc (dung sai) m cn nh gia thng qua cc dng sai lch hnh dng sau: * Sai lch hnh dng hnh hc l s sai lch v hnh dng thc ca chi tit gia cng so vi hnh dng chi tit thit k. V d: phng, cn, van. * Sai lch v v tr tng quan gia cc yu t hnh hc ca chi tit. V d: khng song song gia cc ng tm ca cc b mt hnh tr, khng vung gc gia mt u v ng tm, v.v... 17 chnh xc gia cng khng ch c nh gia thng qua sai lch v kch thc (dung sai) m cn nh gia thng qua cc dng sai lch hnh dng sau: * Sai lch hnh dng hnh hc l s sai lch v hnh dng thc ca chi tit gia cng so vi hnh dng chi tit thit k. V d: phng, cn, van. * Sai lch v v tr tng quan gia cc yu t hnh hc ca chi tit. V d: khng song song gia cc ng tm ca cc b mt hnh tr, khng vung gc gia mt u v ng tm, v.v... 18 19 E3. CHT LNG B MT * Chiu di chun L l chiu di phn b mt c chn nh gia nhp nh b mt. * ng trung bnh ca profin l ng chia profin o c sao cho tng bnh phng khong cch t cc im ca profin n ng o (y1, y2,..., yn) l nh nht trong gii hn chiu di chun. ng trung bnh ca profin c dng lm chun xc nh cc tr s ca nhp nh b mt. * Sai lch trung bnh s hc R a l ch s trung bnh cc khong cch t nhng im ca prfin n ng trung bnh ca n trong gii hn chiu di chun. hoc tnh gn ng: * Chiu cao nhp nh trung bnh R z l tr s trung bnh ca nhng khong cch t 5 nh cao nht n 5 y thp nht ca prfin o c trong gii hn chiu di chun. Trong h 1 , h 3 ,..., h 9 v h 2 , h 4 ,..., h 10 l khong cch t cc nh cao nht v cc y thp nht ca prfin n mt ng bt k song song vi ng trung bnh. 5 ) ... ( ) ... ( 10 4 2 9 3 1 h h h h h h R z