You are on page 1of 73

ABDOU HAMANI

ft / .,-" l ', _____ /


'. (, r' I,
r ~ '1
~
~
ri:
III
ln
III
LL
'ZARMA CliNE CINARI GAGARI SINTINA
AMADOU ADAMOU
ABDOU HAMAN.I
UNIVERSITE DE NIAMEY
-----------oo-------------

Dj ir MOUSSA
, .
Charge
TANnA TAGAZA
Directeur Ecole Expri-
mental e GAMKALLE.
Conse iller Pdagogique
SP/CNRE/PS.
'*
* *
*
ZARKA tIINE CINARI
*
**
*
Aollt 1987
GAGARl SINTINA
Tous droits de traduction,de reproduction,d'adaptation
reservs pour tous pays
Copyright: 0 U A-CELTHO-1987
FAHAMANDIYAD BO!)EY
Fnnu
SORRO
MA FAHANAY
TEERA FAHAMAY
MA KUNDA FAHAMAY
4
6
8
10
12
14
11
20
23
26
28
31
33
31
40
43
4-6
49
54
56
IFO GA TI TEEKO? 1 51
61
TEERA BAAFUNANDIYA!)
65
68
YAARAYA!)
10
Fa.ha.ma.ndiya.f)
160 ga. il SORRO ?
SoJrJW cintVLi
T lia/) a.n.cLlya.f) OJtJW
H!ya.f)
HaJtya.f)
Yo..aJr.aJja.f): 6a.hamay'
Ma kwo..aJr.aJj nda. ma. bi
Ma. 6u.naJU.
Iw.yna. nda. ma. hawante
Ida. tubuko
y 04JtaYa.f) : Ma. 6a.hama.y
160 ga. il teeJUl ?
T eeJUl takalLi
nda. kubandi
Kubandi gUltb.i
Yo..aJr.aJja.f) : T eeJta. -6a.hamay
Ma. nda.
Ma. 6a.yankan.te nda. ma.
160 ga. il ma. kunda. ?
Yo..aJr.aJja.fj : Ma. Iw.nda. 6ahnay
Ga.6u
Ao
UyQ.f} ha4U.
HattU. g46antt:
Yo..aJr.aJjQ.f} : i:eeJUL baa.6unandiy4l)
- 2 -
v
Z A R MAC lIN E A B A J A D A =
Biiri kalnel b c d f h j k 1 m
n ny p r s t w y z
a aa a aa
-
N._
e ee

ee
N,.,
i ii
i 0 00 0 u uu
..
aw aaw ay
a.ay iw oy ooy uy
Biiri beerey B C D F G H J K L M
N Ny P R S T W
y
Z
A Aa A A a
-
N ..
E Ee E E e l Ii
...
N N
1 0 00 0 U Uu
-
N
Aw Aaw Ay Aay Iw Oy
Ooy Uy
\
1
\
SOR R 0
- 3 -
...
'* *
'*
FAHAMAY
'*
... '*
'*
1. 1 F 0
GAT 1
- 4 -
SOR R 0 ?
, ,1 r,'

,l'.
J
. ,. .
.. ..... -
. ".- ..
, .
1
1
L 0 K K 0 L
Zankey ka lokkol. l furo kalaaso ra.
MetaTo na i no tira YaD. l na tirey feeri.
l gpga cav.
FAHAMAlID IYA!)
1. Nda iri ga salan sorro yan no iri ga
te. Sorrey din iri ga hin-ga i hantum
sanda mate kan i go beene cawo ra.
2. Ifo ga no iri ga sorro hantumantebay ?
Hari hinka ga :
- afo, hantumiize beeri no a ga sint in Dda.
- naD kan tombi go no a ga ban.
J. Hantumiize beeri marje no go beene
cawo ra ?
4. Tombi marje no go beene cawo ra ?
5. Ya din ga sorro marje no go beene cawo
ra ? Iri ma sorrey cav afofo.
---DURSAYAD __________________________ ___
Sorro hantumante si sintin nda kala
hantumiize beeri a ma koy-ga ban nao kan
tombi go.
-=--..,j.
- 5 -
BOD-GA GOSI
1. Ifo no sorro ga sintin nda ?
2. FJan no sorro ga. ban ?
30 Sorro hinzan ta cav 0
4. Hantumiize fo no sorro hinzanta ga sintin nda ?
5. Hantumiize fo no Barro sintina ga ban nda
TIRA-GA GOSI
1. Tombey da!) Dgey nongey ra.
Ali na Dga tir-a f'eeri A goga ca. H.ngasiney
gaga hangan
2.. Hantumiizey beerandi na!) ka!) sorrey ga sintin s
metaro na wa1hey fay. zankey na i tuuau.
N
i goga hantum-.
3. Te sorri hin:za :
- ijina ma sintin nda 1okkol ;
-
- ihinkanta ma bara nda ka1aas ;
- ihinzanta ma ban mia hantum.
2. SOR R 0 C 1 N A R 1
1- 0 K K 0 L
- 6 -
v
B A'T A M A
Lokkoliizey fatta kalaaso ra. l goga fooru
v
batama ra. WandiYey goga gaanu.
Arwasey goga gurjay. I\letaro go i jarga.
1. Sorro marje no go qawo ra ?
2. Caw sorro hinzanta.
3. Sorro hinzanta din ra may l'aD sanni
no i goga te ?
4. Ifo no wandiyey goga te ?
5 Ya din ga sorro hinzanta patarmi
hinka no i na a cina nda :
- patarmi sintina ga ti wandiyey
- patarmi hink.anta mo ga ti goga gaanu.
Patarmi sintina ma teeko. l,tarmi hinkanta
ma teera.
Wandiey
teeko
+
goga gaanu
teera
Cav sorro woyne : fatta.
Batarmi fo ga ti teera ?
Wo fo 8& ti teeka ?
..
- 7 -
Ca. Borro sin tina
Sorra din patarmi hinza no a ra ,
teeka g.e. ti lokkoliizey ;
v
teera ga ti fatta ;
Patarmi hinzanta ga ti kalaaso ra.
Patarmo din ma kuba,ndi.
IDkko111zey fat ta ka1aaso ra
teera
+
teera
+
knbandi
________________________________________
l8.tarmi hinka wa1a ihinza no i ga sorro ci.na nda'
teeko
teeko
nda
wala
-

nda
teera
teera nda kubandl.
BO!)-GA GOSI
1. la tarmi marj e no sorro taa.canta ra ?
Patarmey cav,. ma i ma ci.
2. l8.tarmi marje no sorro hinkanta ra ?
Patarmey cav, ra i ma ci.
3. Te sorro patarmi hinka koy.
4.
Te sorro patarmi hinza koy.
TIRA-GA GOSI
l. Hantum sorro hinza patarmi
2. Hantum aorro hinka patarmi hinza koy.
3. Sorrey toonandi nda patarmey kan ai no :
- 'Zankey .,
- s:t:gB. hantum .
- .. goga hantum _ .
- ma.na ka 1okkol..
- Arwasey . . . . . . . . . . . . . .
3. TILASANDIYAf) SORRO
- 8 -
LOKKOLO KALO RA
Sohg fooro ban. Lokkoliizey koy kali.
] goga goy. lWietaro ne Ali se :
- haoandl tuurlize,y.
- l'fan haray no ay ga sin tin ?
- Di dayo jinde ga ga koy azawa.

1. J.ay nda may no goga sala!) cawo ra ?
2. Caw metaro sorro sintina.
3. Sorra din patarmi fo no a ra ?
4. Ya din ga patarmi wo fo no si a ra ?
5. Teeko jana se no i ga ne a se tilasadiYaD
sorro 0
.--- DURSAYA!) ---------------.....
Sorro kan si nda teeko se no i ga ne
tilasandiya!) sorro.
A silman yan ne :
1
- 9 -
- Haoandi tuuriizey
teera lrubandi
- lDga sure
kub and i teera
- Twl
teera
BOD-GA GOSI
1. Te til.asandiYaD sorro hinza.
2. Te sorro hinka ka!1- go l1da
teera nda kubandi.
3. Te sorro hinza kaD teera.
hinne no i ra.
TlRA-GA GOSI
I. Tllasandiyao sorrey kan go calf woyne ra
lian tum waani ..
30rrey din patarmey mayey dao ..
Tomaato nin. Lokkoliizey na a kosu_
Metaro ne Mo.sa se :
- salle konda.
- Oga ne ya.
- Tomaatiizey
- To.
- waaeu.
2. Hantum tilasandiya!). Borro dumi hinza.
4.
H A Y An
-
- ~ - .
SOR R 0
.' .
, "
.
1", ,
" ..6
- ,
. - -,
.." ...
ALI
- 10 -
K A F U
ka-ga fun Lokkolo A na nyano ha :
Raaba go no ?
- A naaru.
- Nan no a koy ?
A koy MokkO habuo
Curkusa te ?
Dga no ya daaro me ga.
Ifo no ni te ?
- Kan.
10 Nay nda may no goga salan cawo ra ?
2. Cav sorrey kan Ali cio
,
.,
5. l guna a ma boori. l kulu tombi dumd
folloD no i ga ban ndao Tombo din ma ga ti
~ a o tombi 0
4. Nda boro ga hantumg nao ku.l1l kao nayao
-
go Borra si ban nda kala ~ a ) tombi
..
- 11 -

Borre hantumante .. ka!) ga ban Dda baTaD tomb1. se
-
no i ga ne ha7aD Borro.
-
A silma!) ya!) ne :
- Mate Di ma ?
- Ni jiiri marje ?
- Kalaas fo ra DO Di go ?
BOD--GA GOS l
l Uo ga no i ga baTS!) sorro hantumante bq ?
2. sorro marj e no go beene cawo ra ? 1 ca..
TIRA-GA GOSI
1 .. Hantum hqa!) BOrro hinza.
2. Ca. woyne ra hqao tombey dao Dgey nongey ra.
Ali baaba ka-ga fun habu. Ali na a fo.
A ne a se :
- Ifo ni ka nda fq se
- Na!) h$.1a fq ma jinayey feeri
- l'li ka Dda ay se taamu
- Oho
- l'li Badiza mo se
- Ara!) ku1u ga du
5. H A R Y A 0
- 12 -
SOR R 0
ALI BAABA FUN HABU
Ali baaba 'fun habu. A fulanzam. A ne-
.
Ali- se :
- Bariyo haoandi.
A ne Ali nya mo se s
- May gari mana ka ne ?
y
- A ka ya. A ne suba no marga.
- To. Foola feer1.
- Dga ne.
- Zankey jinayey fay.
FAHAMANDlyA!)
l. TilasandiyBO sorro Marja no go cawo ra ?
l caw afofo.
2. Hayao sorro marj e no go cawo ra ? A caw.
N
3. Sorro aintina oaw.
'.
4. TilaaandiY80 Borro no ?
5. HJ.yao sorro no ?
6. Sorra din se no i ga ne haryao sorro.
7. Haryao sorro ai boro tilasandi. A ai
boro ha mo. A ga har boro se no.
N
- 13 -
~ DUR S A y A D ~
Sorre ka!) si boro tu as and 1 , a Bi
boro hJ. se no 1 ga ne harya!) sorro.
A 8ilmB!) ya!) De:
- Ali !lJ'a goga hawru hina.
- Ali baaba koy fari
- Hadiza goga haabu.
BOO-GA GOST
1. Ifo no ga haryaD sorro fBl'anka .da
baya!}
...
sorro?
2. Ifo no ga haryaD sorro tay8llka nda
.
tilasand1YaD .sorro ?
,.
Ya diIL ga ito
sa
t1 haryaD sorro
TIRA-GA GOSI
l. Bantum har78!) BOrro taaci.
2 .. HaryaD sorro I18.rj"e no go cali WCJ7I18
ra ? 1 hantas.
Ali Jlda Had1za goga f'oora.. ili
baaba Jte Had1za 88 r
?
_ i'Oori fo dumi 80 ara!) goga te lfO ?
- Gure-gure no ir1 goga te.
- Feejey haw.
&. YAARAYA D
- 14 -
SORRO FAHAMAY
ALI !IDA !)GA DAYI
Huik:una alhadi DO. IDkkol si no. Ali tun
nda hinay. A nyuJDq. A Dd... ~ koy kaayo
kwaara.. Kaayo goga goro taray.
Ali ne a se:
- Ni kalti baan1. baaba beero ?
- Ay ga aaabu Irkoy. ltiate ni. baaba 7aD ? ...
- r go baani samay
v
:.. Goro tangara bon
- Man nya beero ?
- A kOT kali.
GOD-GA GOSI
l. !fa ga DO 1 ga SOrrD hantumante bQ' ?
2. Sarre) marj e 110 cav woyne ra ?
3. Patarmi l I l ~ j e DO 1 ga hill-ga sarro cina.
nda?
4. Mate pata.rmey din ma ?
5. Calf sorro patarmi. hinka koy fo.
6. Cav BOrro .pa tarmi hinsa k07 fa.
7. Ifo ga ti t11asandiya!) Sorro?
li
. i
8. 'Ceci tilaaandil"a.!) sorro cawo 'ra.
9. Ifo' ga no i ga sorro hantumante bal" ?
10. Caw sorrey kaD go cayo ra.
II. Ifo ga ti haryao sorro ?
12. Caw haryao sorro.hirika.
TIBA-GA GOSI
1. Hantum sorro kokoranta. Fatarmi marje no a ra 'l'
l mayel" dao.
,2.. Sorro kokoranta bare-ga te sorro.
3. Hantum tilasandlyao sorro kaD' go cava. ra. A bare-ga
te haryao sorro.
4.. Hantum haryao sorro kan go cawo ra. A bare-ga te
sorro.
-
5. Han tum ni bon haryao sorro binka.
6. Han tum ni bon haya!) sorro hinka.
-
7. Hantum ni bon tilasand1yaO sorro hinka.
-.
.,
CI.,
MA
(
~ , .
.16 :-
*
* *
*
'."
..
FAHAMAY
*
* *
*
-. '-.
,.:-t
' .. "': t
1
'.: 0'
., .
l' .
7. MA KWAARAY NDA MA BI
- 17 -
ALI SI HOA BAANI
_.-----------------
Ali si nda baani. Konni no a ga.
NYaD:o koy- !tda a lokkotora d:o.
lokkotora JI8. kambe dake garba ga
r
a ma mayo teeri, a na moy g11I18.r
a ne Ali Dya s. 1-
- Mate kociya .. ?
- A. ma ili.
- Mate baabo.a ?
- A ma )hsa.
- Kwaara to no ara!); fun ?
- lri 1fO Mokko bore; 1'aD no.
- To, va koy do
FAHAMAND IYAQ
1. May 110 si Ha baan1 ?
2.' Ma. te Ali baabe. JIl8. ?
e.
3. Man bero l'aD JIO ?
4. Ali Jllda ISsa boro 11& J'aD. ao.
5.. .MQ,,' 1fO kvaara JI8. DO.
6. Boro 118. kulll ma kwaaray. . BO.
- 18 -
7. Kwaara ma kulu ma kwaaray no ..
8. K1lr8l' JIll mo kwaaray no.
9. Ma ku1u. ka!) manti JI&. kvaaray ma bl no 1 ga ne a se.
Ha. bi s1lmaD yB!) ne : baani, kOnni, nya, lokk:otoro,
kambe, garbe, me, bari, yo, alman, iaa, bangu, bonkaall81'.
10.. fil kvaaray hantumante kulu biiri beeri no a ga aintin
Dda.

Boro ma, kwaara ma nda kuray ma se no i ga ne
ma kwaaray.
lwia kwaaray silmaO yB!) ne :
.
- Fariyama, Garba, Oi1'o, 'l'and 9..
- Nyama.y, DOSBO, Damagara, Taawa, Agadas.
- Tal]aaje, Iaakurusu, Zongo.
Ma cimo ku1u ma bi yB!) DO.
BCD-GA GOSI
1. Ceeci ma kwaara1' dumi Dinza.
2. Ceeci ll1a bi go..
3. Ifo no ga ma kwaaray hantumante nda ma bi hantumante
fayanlta ?
GOSI
1. Hantum ma kwaaray gu nda ma bi gue
2 I-a kwaaray marj e no go cav lfOl'Jle ra ?
1 hantum waani.
-. 19 -
3... Ma bi marje no go a ra ? l hantum waani
Abdu wo
A beeri
'00080 boro
nda kurayey
bonkoono go.
no. l kura
kulu. No
ma Sirimbay.
din no
8. MA FUN A R 1
- 20 -
ALI TE BAANI
Ali ~ a a r i hinza a ~ o g a koy safar.

Soh,9 a du baani. A si nda konni. A tull.
A na !):ga muduniyaw dao. A koy Dga
caley do. l di faawako fo. l day ham.
PAlIAHAlID lYA!)
l. Bankaray
2. Ifo ga
fo no Ali da!)-ga
ti muduniyaw ?
fatta ?
3. Ys din ga, mudun hantumo ga no i ga
iyaw tonton-ga du muiuniyaw.
mudun + iyQl1 ----> muduniyaw
4. Waa to kan fooro ban, may- nn i di ?
5. Ifo ga ti faawako ?
6. Ya din ga, faawa hantumo ga no i ga
kG tonton-ga du faawako.
faawa
+
ko ~ faawako
7. Muduniyaw nda faawako ma Y80 no ka!) fun.
aannii'ze fo ga. l ai ne i se kala
ma faBIar1 0
- 21 -
8. Ma funari 1fO pa tarmi hinlta no a ra.
9.
Batarmi sintina kao ga i ga tonton se. DO
1 ga ne ma funari daba.. Daba din ga hin-ga
c1ya teera, a ga hin-ga c11'a ma.
Patarmi hinkanta ka!) 1 ga tonton se no 1 ga
ne dake-boD.
.Q!!
daba
(teera)
I.akkal
daba
( ma)
Na. funari
Zankiyan
hargiyaw
.hinako
cawko
koytaray
cawyao
daymi
safary
feeriji
+
+
silmaO
4
















-------:).,..
CaWlan
dake-boo ma funari
kooni

I.akkalkooni
dake-boD ma funari
yan ne s
zamk: (a)
+
1.yaw
harg (a)
+
iyaw
hina
+
ko
cav
+
ko
koy
+
taray
caw
+
yan
day
+
mi
safar
+
ay
feeri
+
ji

funari kulu sanniize fo ga no a fun.
A go ndadaba. A go nda dake-boD.
- 22 -
BCO-GA GasI
I. Ceeci ma funari gu.
2. Patarmi fo .yao no ma funar.i ra?
3. Sann11ze fo yaO no go hin-ga te
ma funari daba ?
'rIRA-flA GOBI
1. Hantum ma fuae.ri dumi gu.
2. Dake-booey da!) ~ b e y wo ga ga te
ma funari yan s kay, zum, d uru"
hantwn, barma, gaabi, folIo,. sogo"
saamo, neesi.
3. Ma funari woyne :rao hantmn patarmi
patarmi nda ogey 'lIlaY'fIY': feerij1
koomakooni, zanka taray , caramaykom,
naarulfo.
- 23 -
9. MA KAYNA NDA MA HAWANTE
MOKKO
Mokko ga ti Ali yan kwaara. A si kala Dooso
se azawa-kambe. Kwaara beeri no. A go nda
habu nda lokkotoro-kwaara. A go nda mo
danay-tanda nda caakay-bundu. Lokkolo si
kala dandi-kambe. Alaamiso hane no habo ga
Dwa.
FAHAHAND TI AD
1. Man baray no Mokko go Dooso se ?
2. Habo nda lokkolo b n d ~ ifo nda ifo no
"
go kwaara ra koyne ?
3. Man haray no lokkolo go ?
4. Azawa-kambe, lokkotoro-kwaara, danay-
tanda, caakay-bundu nda dandi-kambe
kulu ma hawan te yan no.
5. Guna woyne : azawa-kambe.
Azawa nga bon sanniize no. Kambe mo Dga
bon sanniize no. Azawa nda kambe no i
haw care ga ga te sanniize folloD ;
- 24 -
azawa-1cambe. Sanniizey game ra go nda jeeri kayna
ka!) 8' i ga ne gurum.
Ma bawante silmao fo Y&O ne : me-haw,
taba-da!)-me .
6. Soho guna sanniize woyne: habu.
7 funari no ?
8. Ma. ballante no ?
9.. Baba. mant1 ma funari no, a manti ma hawante.
l si ne a se kala ma kayna
Ma. kayna silmsll yan ne s naara, lokkol, tira,
karga, fu.
__ URS A y A D
Ma. hawante wo sann1ize yal) no kao 1 haw eare ga
ga te ma folJ:OD.
Ma. kulu ka.!) manti ma funari, a mant1 mo ma hawante,
i ai ne a se kala ma kayna.
BO!J-GA GOSI
l. Oeeei ma hawante taci.
2. Ceeei ma kayna gue
3. Ceeei ma hawante aann11ze hinza koy yaQ.,
4. Ifo ga t1 ma kayna ?
/
- 25 -
TIRA-GA GOS!
1. Hantum as. hawante taaci.
2. Hantum ma kayua ga..
3. Hantum ma hawante yao kaO ga sin tin
4.
5.
n d ~ bon, Ile, mo.
Hantum DIa hawante yao ka!) ga ban nda r
kuura., bari, hamni, lttmlbu.
Ma hawan tey gurmey dao D gey nongq ra
Borrey vo ra :
- Ali kaaru guura. bari. A koy smusu
kwaara.
- Beene hi ~ o goga bisa.
- Me feeri va handu ma no.
- Ali lfO Haynikoy hanga si ham no.
- Kaana D1a nda kumbo sace nda yo-yo do
kulu do yaD no.
10. M A TUB U K 0
- 26 -
MOKKO HABU
Hunkuna alaamisi no. Mokko habu ga Dwa.
lokkoliizey ka habu. l lIletaro go 1 bande.
l kay neerako fo do. )1etaro ne a se ,
- Mate ni ma ?
- ay ma Saadu.
- Ni jinayey cabe iri se.
- Dgey ne ya.
~ To zankey,. araD no ga Saadu ha
-
jinayey hay ..
FAHAMANDIYA!)
l. cav 80rro taacanta.
2. Sanniize ~ no a ga aintiB nda ?
3. Sann11ze fa gurbi ra no 1 na 1 da!) ?
4. Iokkolizey wo ma no ?
5. ya din ga 1 wo kao i dao ma gurbi ra se
no i ga ne ma tubuko.
- 27 -
6. la. tubuk:o hakku no go zarma ciine ra

a;y iri
ni
arao
a 1
ogey
. ______
San
ni
ize kan i ga hin-gEi dao ma gurbi ra se
no i ga ne ma tubuko.
BOD-GA GOSI
I.. Ifo ga ti ma tu bulto ?
2. Ma tubuko marje no zarma cline ra ?
l har.
TIRA-GA GOSI
l. Ma tub'Dkey kaO go beene cawo ra hantum waa.ni.
2. Ma tubuko dao tombey gurbey ra cav ""oyne ra
. ' Garba gooro neeraka do hab.,. A ne. .. se
- gooro fo dumi no se ?
- Havaa gooro no se ?
. . . . . . . . . . . . . . day no ay ga ba.
- . no waranka wane.
- e . e ne.


Il. YAARAYP!)
.. _ ...


MA FAHAMAY
_ .. _.
--


-==-= ='-.. -.-' ... :-.--
IDKKOTORO - KWAARA
- 28 -
Mokko lokkotora ma ga ti Amadu.Hunkuna Mokko
habu no. A sintin goy za nda hinay. Jantekom
boobo ka. Bo:r:o fa yan go nda konni nda bon-
sari. Cindey gunde-kar no i ga.I furo afofo.
A ne sintinay bora se :
- Man no ga dooru. ni ga ?
- Konni n-o a'Y ga.
- Mate ni ma ?
- Ay ma Isa.
- Ta koy-ga ta kini.
- Ay ai du gooruyao ?
- Kintyo wasa.
1. Ifo ga ti ma kwaaray ?
2. Ceeci ma kwaaray dumi hiDka oavo ra.
3. Ifo ga t1 ma funar1 ?
4. Ma ftmar1. marj e no go cao ra ? l caw.
- 29 -
5 .. Ifo ga ti ma hawante ?
6. Ma hawante marje no go cawo ra ?
l calf ..
~ Ifo ga no i ga ma hawante hantumante
bay ?
8. Caw ma kayna hinza.
9. Mate sanniizey kan i ga hin-ga dao
ma gurbi ra ma? I har.
TIRA-GA GOS!
l, Ma. tubukey ka!) go cayo ra hantma waard
2. Ma funarey kan go cawo ra hantum
patarmi patarmi nda ogey mayey.
3 Hantum "li boO ma tbnari taaci ..
4. Dake-boney dao dabey wo ga ga te ma
fimari ya.!) : naaru., salao, feeri,
gaabi, furku ..
5. Hantum ni bon ma hawante sanniize
hinka koy hinza.
6. Hantum ni boO ma hawante sanniize
hinza koy hinka.
7. Hantum ni bon ma kwaaray dumi hihza.
8. Hantum ni bon ma bi gue

TE E R"A F-A HA MAY
12. IFO GA TI TEERA ?
- 31 -
CAB A Y
Suba cabay ga te Ali yan Kwaara.
Ali ma kaani ~ m i ga fee j i vi.
Ijo biya-ga bo. Borey margu nda
hinay. !)waarayko ku1u mana ka. llfag na
feejo vi. Iaadan na goora fay . 1 na kociya
ma dao. l na faatiya ta. Alborey dira.
Wayborey goro-ga bina. Zankey goga batu
hala i ma ban.
FAHAMANDIYA!)
l. Sorro clnaro ra irl di kan sorro wo
patarmi hiDka wala ihinza no i ga a cina
nda.:
teeko nda
wal.a
teera
teeko nda teera nda kubandi.
2. Ifo ga no iri ga teera bay ?
Seedey din ne s
ga
si
- 32 -
goga
a1ga
mana 118.
ma si
Seedey vo ma ga ti j teera zaji. Dgey no ga .
jin teera ma dake 0
3. Cawo ra teera fo yan ne: te" margu. ban"
no
DURSAyAD ____________________________ _
Sanniize kul.u kao ga hin-ga dake teera
zaji ga se no 1 ga ne teera.
Teera zajey ne ya ,
ga
si
BCO-GA GOSI
goga
8iga
mana
I. Ceeei cayo ra teera zaji koyey.
ma
mas1
2. Ceeci teerey ka!) si mia zaji cawo ra.
3.. Teera zaj ey har.
4. Ceeci ni bon teara gue
flILl-GA GOSr
10 Te sorro fo nd'a teara zaji 'fo kulu.
2. Hantum sorro hinka ka!) teerey- si nda zajl.
.:
13.
TEE R A T A K A R 1
- 33 -
JIN G A R
Alsilaamey jirbi varanza afosi 1 goga
me-haw. Hunlama hando kay. l na ae-feerl.
Suba borey' kulu ga bon -gis1.
Mo biJi8.-ga bo. Ali na Dga bankaray
taj er d.aD. A kaara. Dgey bar1y.o bot). J. koy
bon-giso do.
Zankey Da bari.".,- bqaDd1 wa.aJn .. Tfima,n
118. borey j1Dgarandi. Wo d1n Da
bariYey zurand1-ga ka kwaara. Bora cimio
Da kwaarako70 d,. Itala fu. Zaaro kulu borey
Da care kay-yees1.
PAHAMAND IrA!)
I. Ca ... BOrro 81n-t1na..-
2. Teera marje lia go- a ra ! va no ?
-34-
3. Me-haw vo SBJUliiS8 marje no go a ra ?
Ifo 110 1 game ra ?
4. Ya din _ga me-ha" wo teera hawante no.
5. Tee-ra hawante silmao fo 7aD ne:
hai-gauar ee-kondo-owa.
6. Ca .. sorro wayne: -Zankey n:a bariTey kayandi
_ani-.
v
A teera calf.
7. Teera ha'Vante no ?
8. Kayandi 310 patarmi hiDka DO ga a ra' kay
mia andi.
9. Kay ltaD ga kayam1i full. ga t1 daba, andi. 180
dake-boDO.
m . Ta din ga kayandi 110 teera funari no.
II. Teera funar1 silma!) fo yS!), ne :
jiDgar -+ and!

j1Dgara.ndi
goro
+
andi
;.
gor Co) andi
Dwa + andi , !)waqandi
bi-sa
+
andi
) bis(a)ancl1
12.. Ca. sorro woyne a koy bO!)-g1so do.
A
"
teera calf
13. ?
I4. Teera ftmari 110?
15. Koy IIIBDti teera ha.ante. a mant1 teera
tmr1. r ai ne a S8 kal.a teera kayna.
r. kqD.a BilmaD fo :raD ne: kay kaaru
9
zuru, tuB, ka, kar gaanu.
/
.f
.- .
- 35 -

Teera takari dumi hinza no go no: teera hawante,
teera funari nda teera kayna.
Teera hawante wo sanniize yao no ka!) i haw care ga,
ga te teera tollon.
Teera f'u.nari mo sanniize fo ga no a fun. A go nda
dabe, a go nda dake-boD.
Teera ku1u kan manti teera hawante, a manti teera
funari, i si ne a se kala teera kayna.
BOD-GA G 0 S l
1. Ifo ga ti teera hawante ?
2. Ifo ga ti teera funari ?
3. Ceeci teera hawante n1nka cawo ra.
4. Ceeci ni bon teera hawante hinka.
5. Ceeci teera funari fo cawo ra

6. Ceeci ni bon teera funari gu.
7. Ceeci teera ka.yna hinza cavo ra.
TIRA-GA G 0 S l
1. Hantum terra bawante hiJ1k:a. Afo ku1u dao BOrro fo ra
G
2. Hantu.1Il teera f'unari taaci. A fo kulu dan Borro to ra
30 Sorrey wo ra, teera takari dumidumey ka waani ganda
jeeri-gaaro ra.
- 36 -
- Ali nda Dga cora gaga dili. Alina a haoandi,
Dga mo na Ali boO-di.
- goga te. langa. l na fo takandi. A fo
mu1ay.
- Ali cora na a me-kar: a ne ogey ma koy bariyey
barbarand1.
Teera kayna 1 Teera funari 1 Teera hawante
-------------------------------------------------
l : l : l
.
2 . : 2

3 : :3 :

4


:




14. TEERA NDA KUBANDI
- 37 -
BOO G U
ALI baaba fu-w-o zeenu. A te boogu.
Borey margu. l na fu-w-o feeri. Ali baa:ba
na fu tajo jeeri. CinaYaDO sintin. Arwasey na
bundey sinji. l na daaley maanandi. Arkusey na
gagarey haw. Borey kulu margu-rsa da,aley da!).
Waato ga i ha fu-w-O baata. Goyo ban nda hinay.
Ali baaba na boogu goora fay. Borey dira.
FAHAMANDIYAO
1. Caw sorro hinzanta.
2 . tatarmi marje no a ra ? l ma ci.
3. Pcatarrni fo no si no ?
4. Dan a se kubandi.
yadin ga margu wo teera no kaD r2. hin-ga
jan kubandi. A ga hin mo ga du kubandi sAnda :
borey margu jingaray.
- 38 -
50 Teera boobo go no sanda margu cine ka!) yB!) ga
hin-ga je!). i ga hin-ga du kubandi.
1 silmaO fo yao ne :
- ban :
- dira :
- sintin :
- zeenu :
goyo ban
goya ban mIa hiIUV'
borey dira
borey dira susubo
cinaya!)o sintin
c1nqBDo sintin Ba BUsubay
Ali baaba fu-w-o zeenu
Ali baaba fu-l1-o zeenu :fu.-v-ey ku1u.
6. Caw sorro woyne : a te boogu.
7. Sorra din kubando ka.
8. Cav patarmey kan cindi.
9. Nda i ne a te ninne. sanno mana kubay.
7a din ga te wo teera no ka!) go nda kubandi
wasti kulu.
Yan dln :
- doona
- konna
- jan



..
..

ay doona goy.
a ga konna filaaaa.
Barra ja!) ltUbandl.
P-------
Teera dumi hinka no go no. Wo ka!). yan go mia
Im.bandi waati kulu nda wo kan yS!) ga hin-ga jao a,
1 ga hin-ga du-w-a.
- 39 -
:B 0 D-GA GOSI
1. Teera dumi marje no ge no ? Wo fo yan no ?
2. Ceeci teera hinka kan ga hin-ga du, i ga
hin-ga jao kubandi.
Te Borro hinka nda a fo kulu : Borro fa ma
bara. nda k:ubandi, a fa ma jan a.
lRA-GA GOSI
Ceeci ni bon teera hinza kan go nda kubandi waati
ltulu. A fo kul'U dao sarro fo ra.
15. KUBANDI
- 40 -
GURBI
KAYDIYA
SohQ Kaydi y. to. Hunkuna hari kaoMoldto.
Borey na Q.gey kalmey sambu. l koy fari 0
A fo yB.!) duma hayni. A fo yaQ mo na haamo
dao. Goyo ban alaasaro ra. Borey kulu ye
kwaara. Wayborey na tuuri leu. Zankey na s u ~ u
wi.
FAHAMANDIyA!)
I. Banda fahamandiya.!)o ra iri di ka.!) teera
dumi hinka no go no : wo kan yan go nda
kubandi waati kulu nda wo kan yaO ga hin-ga
jao a i ga hin-ga du-w-a.
~ Guna sorro woy.ne goya ban a1aasaro ra.

3. Sanniize fo ga ti a
li
teera ?
4. Wo fo ga ti kubando ?
5. Man haray no a go
"
? A ga dake. teera se
a ga no wala a ga jin a se no ?
- 41 -
6. Alaasaro ra ka!} ga dake teerX gap ga hin mo ga
bara. sorra jine
p
a ma ciya alaasaro ra goyo ban.
7- Soh2 gana sorro woyne: borey na ogey kalmey sambu.
8. Sanniize fo ga ti kubanoo ?
9. Dgey kalmey ka!) ga ti kubando ga hin-ga garbi
barmay a ma ciya: borey sambu Dgey kalmey fi
10. Ya din ga kubandi ga hin-ga dake teera ga, a ga
hin mo ga jin a seo
Silmao fo yan ne :
Wayborey na tuuri. ka..
Wayborey ku tuuri.
- Hunkuna lokkoliizey cav.
Lokkoliizey caw hunkuna
...... - DURSAyAQ---------------------.
Gurbi hinza ra no kubandi ga hin-ga bara : a ga
hin-ga Borro sintin. a ga hin mo ga jin tp.era se wala
a ma dake aga.
BOO-GA GOS!
Io Gurbi marje ra no kubandi ga hin-gabA.ra ?
Man ga nda man ga no ?
2. Ceec1 cawo ra sorro hinka kan yB.!) ra kubando ga
dake teer! ga.
- 42 -
3. Ceeci cawo ra BOrro hinka. kaO yan ra
y
kubando ga j1n teera se.
4. Oeeci ni bao Borro hinka ka!) J'a!) ga sintin nda
kubandi.
TIRA-GA GOS l
I. Barro woyne Y'aD bare kubandey. ma dake teerey
ga s
- Waybcmey- na goy hanno te.
- Ali na p ~ r d8.y' e
- Zank.ey Da j1:rmay ceen e.
2. Hantum ni bot) BOrro hinka ka!) 7aD ga sin-tin
ma kuband1.
16.
- 43 -
YAARAYAD
TEERA FAHAMAY
BOD-GA GOS!
I. Teera zajey har.
2. Ifo ga ti teera ?
3. Teera dumi marje no go no ? Wo fo yaQ no ?
4. Teera takari dumi marje no go no ? Wo fo yan no
5. If'o ga ti teera hawante ?
6. Ifo ga ti teera funari ?
7. Ifo ga ti teera kavna ?
8. Gurbi marje ra ~ o kubandi ga hin-ga bara ?
Man ga nda mn ga no ?
TIRA-GA Goor
l. Teera zaji fo kulu dao sorro fo ra.
2. Hantum sorro t ~ c i ka!) t eerey si l!lrl zaj i
3. Hantum teera hinka kan ga hin-ga du, i ga hin-ga
j aD kubandi.
Te sorro hiDka nda a fo kulu : a fa ma bara Ilda
ltubandi, a fa ma ;"80. a.
?
-44-
4. Ceeci teera hinza kao go nda kubandi waati knlu.
A fo kulu dao sorro fo ra.
5. Sorrey wo ra, teera takari dumidumey ka waani
ganda jeeri-gaaro ra.
_ jingaro hane borey kulu na bon-gisi kwaarA banda.
- waybora na nga izo sambu, a na a suusu. Iso jirbi,
a na a kanandi daaro bon.
- Ali mana me-hav zama zanka no.
- jingaro hane zankey na bar1yey zurandi. Ali !la !)ga
wano goosandi foori batame.
Teera, kayna teera funari teera hawante
6. Hantum ni bon sorro hinza kao yar> ga s:[ntin nda
kubandi.
7. Sorro woyne Y8.O bare kubandey ma dake teerey ga s
- Ali nya l'l8. ham haagu.
- Sumaana na fu hanno aina.
- Borey na D,gey kalmey sambu.
- Wandiyey na tuuri ku.
\
- 4S-
MA KUNDA FAHAMAY
*
* *
*.
17. MA NDA SIFA
- 46 -
FAR M 1
Ali baaba ko)" D-ga fari beero do.
Faro boori harao. Hayno fun funyao hanno.
Amma aubu boobo go a ra.
Ali baaba na kumbu tino fo sambu.
A na dumbi kayna jeeri. A sintin-ga far.
Nda a na bata fo n, a ma ~ o fisi.
A siga te farmi.waaso zama a si ba
Dga ma mooni. A far kala alaa.sar baano.
FAHAVlANDIYAD
l. Funyao fo dumi no hayno te ?
2. Dumbi fo dumi no Ali baaba jeen ?
3. Wasti fo na 8 far-ga to ?
4. Ive kiunda hinzo ra,- samtiize fa 7B!) ga
ti ma ? ,
- alaasar baano ;
- funyao hanno ;
- dumbi kayl..
5. Guna ma kunda wOyne : alaasar baano.
- 47 -
A ai kal Borro korkoranta ra.. Iri si
hi.-ga ne a far kala baano alaasar. Iri
si hin-ga ne mo a far kala baano.
Amma iri ga hin-ga ne a far kala alaasar.
sanda baano ka!) waati KUl.u
ma ga no a ga dake ga a haali ci se no 1
ga ne Bifa
6. Sifa dumi hinka no go no s aifa kayna Dda
aifa funari.
a- Sifa funari :

dake-bop aifa fuDari
dogon
+
0

dogono
sandi
+
0

sand (1)0
kaanlll
+
0
)
kaan{u) 0
b- Sifa katDa
..
ciray-, kwaaray,
kayna"

kuu.ku.
...----DURSAyA!)
Ranniize kaO vaati kulu ma ga no a ga
iake ga a haali ci se no i ga ne aifa.
Sifa dumi h1Bka no go no : sifa
nda aifa funari.
BO!)-GA GOSI
l. Ife ga ti aifa ?
2. Ceec1 cayo ra taac1.
3. Ceec1 ni boa aifa funari taaci.
4. Ceeci ni bon kayna. gue
- 48 -
l. Ganda sorrey ra, s:i.fey wo dao na!) kaD 1 hima
nda: gani, tayo, boobo, boogu.
- Hari mana kao bi.
- A ka nda subu Dga hariyo se.
- Ali na mudun da!).
- Ali nya na ham day.
2. Ceeci ni bOl) sifa fu.Dari taac1. A fo kulu dao
sorro fo ra.
3. Ceeci ni boC sifa kayna taaci. A fo kulu
dao sorro fo ra.
18. MA FAYANKANTE NDA FAYANKA-SI MA
- 49 -
HAYNI WIYAD
Ali baaba te hayni haraD. tiayno nin.
A koogu. A te jeeni.
Ali ba.aba na goyze yan sambu-ga koy-ga
hayno wi. l foy-ga goy. Goyzey kulu du
boko vay-way. l na bokey sinji barm
gande.
Jirbi way cindi hinka i goga hayno wi.
Waato kan goyo ban i na bokey kabu. l
mana tun kala boko zangu taaci nda waranka.
Wo din banda i na barma beeri fo sagu koyne
ga hayno dao.
F H A ~ A N D II AD
l. Caw sintinay sorro hink.
2. Ifo no Ali bae.ba te hara!) ?
3. Hayni fo no nin ?
4. z'ama se iri ga bay hayni kan sanni.i
te se no Borro hinkanta ra i dan hayno
Ya din ga hayno wo ma fayankante DO.
-50-
Haynl. mo fayanlta-si ma no
,. 1 sil ma!) J'aD lie S
:r",anka-si DI8.
ma f8,JllDk8Jl te
fari
:tare
1d.ndi windo
kusu kuso
bangu bango
ca!) C8l)o
al man a1mano
f07
foya
yaw ~ w
zay zayo
boro bora
JAO Iloa
kamba kam.ba
guJJde gumIa
ce ca
sargay sarga
farkay farka
ba b..
karga
y
karga
zaara zaara
gulla gull
alfaga
y
a1faga
tita tita
tangara tangarl
6. Fayanka-si ma ga hin-ga te coollko, a ga h1D
mo ga te boobandiko.
- 51 -
l 51
1
-.0 78D ne 1
ooo1
1k
o boobandiko
ce
ce J'BD
.,. .. fBl'B
n
1raJl:ta Il1O ga hiD-ga te cooliko, a ga hiD-ga
te boobancliko.
ma. :f81'aDkaDte
oooliko boobandika
:tazo :tarq
lIaso laIsey
bora borey
moa JDOey
ca cey
- 52 -
__ ---DURSAYAD -----------------------------------.
It1a kan, sanni i jin-ga te ga ti ma fayankante.
14a kulu kao manti fayankante fayanka-si ma no.
llja fayankante nda fayanka-si ma kulu ga hin-ga
te cooliko, i ga hin-ga te boobandiko.
BOO-GA GOSI
I. Ifo ga ti ma fayankante ?
2. Ceeci eawo -ra ma fayankante eooliko hinza.
3. Ceeei ra JJla fayankante boobandiko hinka.
4. Ceeei eawo ra fayanka-si ma boobandiko fo.
5.,
Ceeei cawo ra fayanka-si ma eooliko hinza.
6. Ceeei
ni boO fayanka-si ma boobandiko gue
TIRA-GA GOSI
Fayanka-si ma eoolikey kao go jeeri-gaaro ra
hantum i ma te fayanka-si ma boobandiko ya!). nda ma
fayankante eooliko yaQ. nd ma fayankante 'Mobandiko
yanl.
- 53 -
l'apDka-s1 118. llap.Dka-si lia .. fayank8.Dte ma
oooliko booban41ko cooXiko boobandiko
4aar:L
arwaaa.
oilla
kwaara
&arg87
boD
danaw
Jamge
19.
IFO GA TI MA KUNDA ?
-54-
H E E MAR
Heemar heeri no. Wayna ga fu tu gumo.
Borey ga sungy mitik. Laabo si taamu
ce koonu. Waati din no t ~ s o ga niD..
Ncla i na hayno wi-ga ban, i ma dunguro
kumna. Wo din banda i ma barma YaD sagu-
ga hayno nda dungur0 cimse.
FAHAMANDIYA9
l. Cav sorro sintina.
2. Alwaati fo Sanni no i goga te a ra ?
3. Heemar wo sanniize fa d ~ i DO ?
Beeri binde sannilze fo dumi no ?
4 .. Ma nda sifa margante 110 ma kunda no.
A silmao Y80
1
ne : zanka hayfuno.
kwaayi bi, hincin ciray.
5. To, cav sorro woyne : 1 na hayno W1.
Hayno wo ~ fayankante no wala fayaDka-
ai ma no ?
- 55 -
6. Ma fayankante wo fayanka-si ma cooliko no
kao ga i na fayanka seeda dao. l marganta mo
ma kunda no.
A silma!) yan ne :- heemaro, borey,. laabo,s feej ey.
7. Soho cav sorro woyne : i na barma yan sagu.
,..,
Barma yaD wo fayanka-si ma cooliko no wala
fayanka-si ma boobandiko no ?
8. Fayanka-si ma boobandiko wo fayanka-ai ma
cook:iiko no kan ga i na boobandiko seed dat)J.
l marganta ma kunda no.
A silmS!) ys.o ne : karga yan, zanka yan, bora yan
1
r.
boko YB!).

Ma kunda wo ma sanniize fo YaD margante no.
Sanniizey din ga hin-ga iya sifa wala fayanka
seeda wala mo' fayanka-si boobandiko seeda.
BOO-GA GOSI
I. If. ga ti ma kuDda ?
2. .. nda sannlize fa ys.!)' no ga hin-ga margu-ga
te ma kunda ?
3. Ceeci ma kunda taaci cawo' ra.
TI.i1A-GA GaSI
l. Ceec1 ni bon ma kunda hinz dumi waani-waani
YB!). Ma afo kulu dao so.rro ra.
20 Sifey 1JO, af'o kulu dake ma ga,. ga te ma kunda :
hanno,. kuuku, kwaaray.. j1 tto, zeeno.

- 56 -
20. YAARAYArJ MA KUNDA FAHAMAY
BOD-GA GOSI
1. Ifo ga ti aifa ,
2. ltoga ti ma f.,ankante ?
~ . Sifa dumi marje 110 go DO ?
4. M f81'ankante dum1 marje DO go no ?
5. Ceeei ni bon sifa fanari iddu.
6. Ceeei Di bOO sifa k ~ gg.
7 Ceeei ni bon ma fayankante eool1ko 1ddu.
8. Ceeei ni bon ma fayaDkante boobandiko iddu.
9. Ceee1 ni bon fayanka-s1 ma 17.18.
10. Ceeei ni bon fayanka-si ma boobandiko ah8kku.
TIRA-GA GOSI
1. Bifa fo kulu -dao sorro fo ra : .eeno, banno. ~ o
tumbo, tayo, basno, jitto, ka1'Da, eiray, kuuku.
laraaray.
2. Dake-boney da!) si.fa dabe1' vo ga. ga te sifa funari
yaD : fottu,. baanu, WB8.SU, tin, hayfun. nin. J:eeni,
tune
3. Ma fayankante boobandiko woyne ya!) bare-ga te Dia
fayankante eoollko 7BD : silley, biire1', gaa.sey,
guuse1', hineiney, a1mauey, doncloney, 1'a11e1', bore1'.
J'oer. kargey, tangarey.
4. F81'anka-si ma bool)andiko woyne J'aD bare -ga te
fayanka-s1 ma eooliko -yan : bangu yan. vind1 YS!),
ce yaD, gulla YS!), tira l'aD
- 57 -
21. If 0 GA TI TEEKO ?
ALI BAABA ALMANEY
Sohg MQsa almaney ba- A na kali te.
Alman beerey g.a kani kalo ra. Ali no ga
alman kayney haggoy.
Hunkuna alhadi no- Zanka hayfuno si tun
nda hinay. A.li ya tune A koy almaney do'.
Birjo na ba,tama kubay. Ali na nango haabu.
A na almaney Dwaayandi.
F AHAMAND IY AD
I. Sorro cinaro ra, 1ri di i2D sorro wo
patarmi hinka wala ihinza no i ga a
cina nda.
- teeko nda teera
vala
- teeko nda teera nda kubandi.
2. Iri di mo ka.!) kubandi ga hin-ga Borro
sintin. a ga hin-ga jin teera se wala a
ma dake aga.
-58-
3. gu.Da BOrro lIOJ1le : a koy almaney do.
v'
a- 18:tarm1. ga ti teera ?
b- Vo :to ga ti kubancI ?
c- I:t"o no kubando ga te teed se ?
d- Bltarmi fo no cindi ?
e- Ifo no te ?
t- Teeka kaD te haO ka!) teera nufa. man DO a go
teerl se ?
g- Ma fo dumi DO teeka ?
4. Guna BOrro woyne : birjo Da batalla kubay.
a- ltarm
i
fo Ra teeka ?
b- Ifan no a go teer'- se ?
c- Ma fo 4umi DO-?
5. Guna SO'I'TO w07lle- 1110 : a
1
bad1 zanka .1 gfTI.
Iatarmi ro ga t1 teeka. ?
b- Sann11se fa J'BD no a ra ?
0- Man no a ge teed se ?
..-__ DURSAY
Teeko no ga te ha!) kSO- teers. ga nufa.
Teeko ga hin-ga c1ya lD8. wala ma tubuko. a ga
hin mO ga 017a ma kunda.
Wasti kulu teeko ga jiD teera se.
- 59 -
BO!)-GA GOSI
l. Ira na' teeko ga te ?
2. Ifo no a ga ~ ga ciya ?
3. Yan no a go teera se ?
4. Teerey vo teekey ceeci cawo ra : te, kani"
haggoy, haabu, Dwaayand1.
TIRA-GA GOS]
l. Hanta ni bOD sorro hinza ka!) teekey ma yal) no.
2. Hantua ni bOf) Borro hinka kan teekey ma tubuko
y.a:o no.
3. Hantum ni bon aorr9 hinl kaD teekey ma ~ a :r80
4. Sarrey Yora. te jeer! ciray teekey cire, BIS. te
jeeri boogu teerey cire ,
- Fee'j 0, hay bi.
- Zanky Da haDl ~ a y .
- Ay gop 800la.
- ni gaga ca ... ka] saso ra.
- Hayni boobo te haraD.-
5 Ma 7BD' ne : har1 , vandiTO bBlUlO, in. bariyo.
A ~ o ku1u dao Barro ra a ... ci va teeko.
TEE R A
.**
*
-60-
B A A FUN, A N 'D .f D
***
*
- 61 -
22. GASU - SIVA 1) HAALI
TUURI DUMAYAD JINGARO
Hunkuna no tuuri dumayan' jingaro.
MoKko borey goga tuuri dase bOD-giSO bata-
ma ra.
Arkusey goga guusey fanai-ga tuuri
-dase, zanka cindey goga birji dao. Wo ~ a o
yan siga birj i da!) ma- goga hari gnru-ga
tuurey haoandi ..
Ali go j _ ra. A ga waani tuuri
daseya.!). Amma cala si waani. Ali goga a
cabe. A na tuuriize fo sambu. A na foola
daba dumbu. Wtato ga a na a d ~ gU-uao ra
moso-moso ga foola tooru-ga ka. Wo din
banda a na laabu da!) kala guuso to. A ml
a sisiji. Waato ga a na tuurizo haDandi.
o h ~ goyo ban. Suba boro ku.1'Q ga
tuuri duma n.ga windo ra.
FAHAl\1\NDIYAN!J
l. Banda fahamandiyano ra iri di ka!) teeko
no e;a te ha.!) ka!) teera ga nufa. Hay dill
ka!) teera ga nufa se no i ga.De nufari.
- 62 -
2... Soho guna Borro wayne : Mokko borey goga
-
tur1 dase bOD"'giso batama ra.
'i
a- Teera ceeci.
b- Zaji fo go a se ?
c- Daseyao:o sintin wa1a a mana sintin ,
d- A gasu wala a mana gasu ?
3. To, gu.na Borro woyne : suba bora kUl.u ga. tllUri
duma DJga windo ra.
a- Teerl ceec1. ..
b- Zaji fa no a se ?
c- Tuuri dumayaoo silltin el.a a mfUla sint1n ?
d- 7a din. ga a mana gasu
v
4. Sorro hink ku1u: ra Ya
din ga ikulu haali fe. Haalo din ma ga .ti
gasu-siyao baa11.
5. Ba kaO' i naall 'fb, ni di k8!)J nufari fa ge'
Dga a fa .a' lI8ll8. ba sint:i.n.
ka9 go !)lga bOt)-ga se no 1 ga ail
go-bon-ga nUfariQ Wo kaD) mana ba sintin mo
ma suba nufari 0
6. Go-bot);-ga nufari ga hill-ga ciya ohante, ga
v
him-ga c1ya mo abadante. teera zajo ga
'V .
ti goga,. abadanta ma teera zajo ga ti. sigaa
G .... b.O-gS, l1ufari
Ohante abadanta
Mokko borey gaga tuuri

be-rey' sig.
das$ bataaa ra. tuur1 dase betJ-giso
batama ra.
Ali goga goy kalaaso ra. Al1 81ga g07 ka) ]8.
Had1za goga fua haabu . Hadiza
81ga f'u. haab.\
- 63 -
7. Saba nufari ga hin-ga ciya ohante, a ga hin-ga
ciya ma abadante. Ohante teer! zajo ga ti ga"
abadanta mo teer! zajo ga ti si.
l si1maT} vao ne
SUBA NUFARI
Ohante abadante
Suba bora 1rulu ga tuuri Suba boro kulu si tuuri
duma o,ga windo :ra. duma Dga windo ra4!'
Ali baaba ga naru yeesi. Ali baaba si naaru. yeesi.
Lokkoliizey ga koy yoonay. lokkoliizey si koy yoonay:
1
___ DURSAY.A!J------__________ ----,
Nufari kulu kal) mana gasu si kala gasu-siYaD
haali ra. Gasu-siYaD haal1 ga hin-ga bara nda go-bO!)-
ga nufari. A ga hin mo ga bara mia suba nufari.
Go-bOD-ga nufari Dda auba nufari kulu .ga hin-ga
ciya ohante vala abadante.
BO!)-GA GOSI
Ir Haali fo ra no nuf"ari kaD mana gasu go ?
2. Nufari fo yan no ga hin-ga bara gasu-siyao haali ra?
3. Zaji fo no ga teera ga te go-boo-ga
nUari ?
4. Zaji fo no ga teera baafunandi ga te Bttba
nufari ?
64-
TlRA-GA GOSl
l. Teerey WC) baafunandi Borro yan ra ga te go-bao-ga
nufari ohante : toaru, da!), duma
o
haoandi.
2. Teerey wo baafunandi sorro YaD ra ga te suba
nufari abadante : naaru. goy, dira, oabu.
)" Go-bon-ga nufaro' bare-ga te suba nufari :
- Hadiza goga gaanu.
- Hari siga. ka.!) ..
- A goga te baani.
- Danj.o aiga di.
4 . Hantum ni bob sarro hinka ka!) yan ra nlilfarey
mana ba sintin. A fo kulu bare-ga te sorro kaO
nufaro go Dga bOD-ga.
23. HAALI GAS ANTE
- 65 -
1
1
,. i,
. .
1 ,. ",
.: . ;
Handu lokkoliizey goga caw.
ban. Metarey na tirer sogon.
l na i dao kobey ra. Zankey na tabaley
dake care bon. l na batama haabu.
Da 10kkoliizey baabey margu.
Afa ya!) ka. Afo yan mana ka. l na boro
kUlu iz'e goy ci a se. Bora fo YaD farh!l.
Boro fo YaD mana farh. Lokkoliizey
baabey eata jine-funa na metarey saabu-
A na zankey yaamar. We din banda zankey
na D,gey fooro sinji.
FAHAMANDIYA!)
1. Guna sorro woyne : Afa yan ka.
a- Teerl ceeci.
b- Zaji fo no go a se ?
".
e- Nufaro gasu wala a mana gas. ?
d-Ya din ga nuari gasante DO.
e. Nufari gasante ohante DO vals
abadante no ?
- 66 -
f 0 Nufari gasante si kala haali gasan-te raQi
2 QI GlllIa aorro woyne Soho lokko10 ban 0
,..
T
." ..
a- eera
b- A go nda zaj 11a1a a ai nda zaji ?
c- A nufaro gasu wala a gaau ?
d- Ya din ga Dga ma nufari gasante noo A ai kala
haalj gasante rao
e- Nufari gasante ohante no wa1a abadante ?
30' Nrlari gasante ga hin-ga cJ.y:a ohante
p
a ga nin mo ga
ciya abadanteo Ohanta teer! ai nda zatlio Abadanta teerl
go nda zajiio Zajo din ga ti Dianao
:li silID.a!l yan ne
Bufari
Ohante
IDkkol.o bano
l na batama haabu 0
Wandiyq hina 0-
Mo yan farha
N
gasante
abada:m.te
Lokkol0 mana bano
l mana batama haabuo
mana nulao
Afo YaD ma:na
------DURSAy!D--------------------------------------
Nufari kulu kan gasu ga ti nufari gasante 0
A si kala haali gasante rao
Nufari gasante ga hin-ga ciya ohante vala abadante 0
- 67 -
BoD-GA GOS!
I. Ifo ga ti nufar1 gasante ?
2. Haali fo ra no a go 1.
J. ~ a r i gasante fo teera no go nda zaji ?
4. ~ a j i fo no ga teera baafunandi ga te nu:fari
gasante abadante ?
5. Ceeci cavo ra nufari gasante ohante hinza.
TIRA-GA GOSI
I. Teerey vo baafunanli sorro yan ra ga te nufari
gasante ohan-te : zuru, koy, hantum, fulanzam, goy.
2. Teerey vo baafttnandi sorro yan ra ga te nufari
gasante abadante : Dwa, caw, du,. foo:I1lr, gaanu.
3. Hantum ni boO' sorro taaci ka!)/ yraO ra nufarey gasu :
ohante hinka nda abadante hinka.
- 68 _.
24. YAARAYA 0 TEERA BAAFUNANDIYA D
BOD-GA J GOSI
l. Ifo ga ti gasu-siYaD haali ?
2. Nuf'ari fa yS!) no ga hin-ga bara gasu-siyan haali ra ?
3. Ifo ga no go-boo-ga nufari nda suba nufari ga margu. ?
4. Ifo ga 1 fayanka ?
5. lfo ga ti haal1 gasante ?
6 .. Zaji fa yan no ga go-boD-ga nufari teera baaf1mandi ?
7 .. Zaj1 fo yB!) no ga suba nut'ari teera baafunandi ,
8. Nufari gasante:fo 11& di .mia zaj1 .?
9 .. Bufari gasante fa ne .g() ma zaji ? Zaji fa no ~
10. !fa aorro hinBa J
- Bintina 118. bara &la go-bou-ga Dufr1 ohante ;
- ihd..11kanta ma bara ala auba nu,fari abadamte 1
- 1h1nzanta ma bara DX1a nufari gaeante abadante.
TIRA-GA GOS!
I. Hantum ni bon Borro nu.f&ri gasante ohute kOT_
A ~ g a te ,
- sorro nufari gasante abadante 'koy. J
- Borro go-boD-ga Jrfari abandante koy ;
- serro go-bOO-ga Dfari ohante koy ;
- sarro suba nUl.ar1 ohante kOT ;
- sorro suba nufari ahadante kOT_
- 69 -
2. Hantum ni bon: sorro taaci ka.!) yan ra nufarey mana
ba sintin.
3. Hantum ni bon sorro taaci kan yan ra nufaryey mana
gasu.
-70-
25. YAARAYAD : MA NDA TEERA NDA MA KUNDA FAHAMY
G 0 3 l
1. Ha dumidUDd :to :van DO go DO ?
2. Te jeeri-gaaru. lia dumidumey hantum a ra. Ma '1107I1e 78D
:tq-g&. &fe kul.u dao Dga sata ra, Ir" Ali" tira.,
haDga-sl-haa, lakka
1k
oOl., MIIsa, lIarga,. Ile-ha .. , rrr.
feerijl, IJ'BII8T, araD., JIO-sl-dl-DT-illv,
Agadas, naarako, 1, bore, tira-ko.to, janteka,
a,. cawy8!J..
3 .. Teera takari :ta 7BD no -80: DO '1 Hantum dumt te
ku1u s1:LmaJ) b1 n1ca.
4. Teera dwD1 :to- 7BD DO go 110 ? Dumi ku1u s1}
m
aD to .dao
sorro ra.
5 Ifo -ga t1 ID&- klmila ?
6. Ma mIa sannilze '10 78D no ga hin-p. .argu ga te
118. kmlda ?
7 .. Ha. kur1da dWD1 waani.-vaanl marje JIO go no !
Bantum afo mIn s11maD hi_a.

You might also like