GII THIU PHNG PHP TNH GI TR TI SN C NH

V TH NGHIP VO VIT NAM

Nguy T!" V#$% H&g
V#$ '!() !*+ T!,g -.
Gi tr ti sn c nh (TSC) l ch tiu kinh t quan trng trng h! thng ti
khn quc gia" #$ng ch %i!c h&ch nh cc ch'nh sch % ch()ng tr*nh +ht
tri,n kinh t +h$ h-+ h)n %.i ti/0 n1ng c2a 3t n(.c4 5ng th6i n7 c8n l 09t
nh:n t ch2 ;u , +h:n t'ch 0i quan h! h<u c) gi<a t1ng tr(=ng kinh t % cc
;u t >u % c2a qu tr*nh sn ?u3t4 Sng trn th@c t" %i!c t'nh tn ch tiu
n; gA+ nhi/u kh7 kh1n % +hBc t&+" Ac Ci!t i %.i +h&0 %i tn n/n kinh t4
, (.c l(-ng gi tr TSC" thng k cc n(.c sD #Eng cc cch ti+ cFn
sauG
/0 P!12g 3!43 '#56 -. 7#. %#83
Hh()ng +h+ Ii,0 k lin ti+ l +h()ng +h+ #$ng , t'nh gi tr TSC %
tiu #$ng TSC tJ #K; s li!u LT'ch lM; g9+ TSCN4 O7 ch +hP+ (.c t'nh gi tr
TSC hi!n ang sD #Eng thu9c qu;/n qun lQ c2a cc )n % sn ?u3t4 Ru tr*nh
n; (-c th@c hi!n CSng cch (.c t'nh gi tr TSC # t'ch luT tJ nh<ng n10
tr(.c nh(ng %Un c8n sD #Eng n th6i i,0 nghin cBu4
Ihi sD #Eng +h()ng +h+ Ii,0 k lin ti+" c>n sD #Eng thVng tin %/ s n10
h&t 9ng trung C*nh c2a TSC trng cc th6i kW >u t( khc nhau % +hi ?c
nh l&i gi tr c2a TSC (-c 0ua sX0 thY cc gi khc nhau qua cc th6i kW
thY gi c2a th6i i,0 hi!n hnh trn c) s= sD #Eng h! thng ch s gi +h$ h-+4
Gi tr TSC thY gi hi!n hnh Ca g50 tn C9 gi tr TSC # cc qu tr*nh
>u t( trng qu khB t& ra hi!n c8n sD #Eng" (-c nh gi l&i thY gi c2a
ng(6i 0ua t&i th6i i,0 hi!n t&i4 Gi tr TSC cMng (-c t'nh thY gi c nh ,
c7 th, s snh qua cc n104
Hh()ng +h+ Ii,0 k lin ti+ 8i hZi +hi c7G
Ogu5n s li!u %/ t'ch lM; TSC cng chi tit thY cc l[nh %@c kinh t %
thY tJng l&i ti sn cng tt4
Oh<ng gi nh % s@ ch3+ nhFn %/ s li!u = 09t 0Bc 9 n 7 %/ th6i
gian sD #Eng c2a TSC" %/ 0V h*nh t'nh gi tr TSC\ nh<ng gi nh lin quan
n +h()ng +h+ kh3u ha TSC4
] t(=ng ch2 ;u c2a +h()ng +h+ Ii,0 k lin ti+ 0 cc quc gia thnh
%in c2a T^ chBc _-+ tc % Hht tri,n kinh t (`aCb) hi!n ang sD #Eng l r3t
)n ginG ch c>n c9ng % t^ng gi tr TSC c2a 09t n10 n 7 ((-c ci l
n10 CXt >u c2a #K; s li!u) +h>n gi tr TSC t1ng th0 trng kW % trJ i +h>n
gi tr c2a nh<ng TSC K C sD #Eng" h( hZng % thanh lQ4
Hh()ng +h+ Ii,0 k lin ti+" ?c nh gi tr TSC CSng s luT k gi tr
t'ch lM; ti sn c nh ch 09t s th6i kW n 7 trn c) s= c:n nhXc %/ th6i gian
sD #Eng % gi tr ha 08n TSC4
a4 T^ng gi tr TSC t'nh n th6i i,0 cui 0ci n10

=
=
L
i
it i t
I W K
1
(d)
Trng 7G e l th6i gian sD #Eng C*nh qu:n c2a TSC
f
i
g d trng sut th6i gian sD #Eng ti sn
h
it
l chi +h' >u t( ch 0ci th6i kW
Gi nh %/ qu;/n s f
i
g d ch l 09t trng s r3t nhi/u kh n1ng c7 th, ?;
ra trng khi nghin cBu (?Y0 ijk)4
C4 Gi tr TSC thu>n tl; t'nh n th6i i,0 cui kW
I
t
(thu>n tl;) g

=
L
i
it it i
d I W
1
(m)
Trng 7G e" f
i
" h
it
c7 Q ngh[a nh( K nu trn
d
it
= 1 -
L
i
(i= 0,1,2.....L)
n9t s n(.c thnh %in `aCb K th@c hi!n nh<ng nghin cBu s:u h)n %/
s@ tha; ^i gi tr c2a cc tha0 s fi" #
it
% K i/u chnh %i!c (.c t'nh gi tr
TSC % th6i i,0 gi<a n10 c2a 0ci n104
Ihi sD #Eng +h()ng +h+ Ii,0 k lin ti+ c>n l(u Q 09t s %3n / sauG
Thi gian s dng ca ti sn: l th6i gian #$ng trng sn ?u3t c2a 09t ti
sn" (-c t'nh tJ khi ti sn CXt >u (a % sD #Eng ch n khi thanh lQ hAc
C +h h2; ti sn 74 Th6i gian sD #Eng TSC l 09t tha0 s quan trng c2a
+h()ng +h+ Ii,0 k lin ti+4 Sng hi0 c7 c) quan Thng k quc gia n c7
(-c ngu5n s li!u n;" +h>n l.n chlng (-c (.c t'nh trn c) s= s li!u ti
ch'nh % k tn4 Cc n(.c thnh %in `aCb K sD #Eng ngu5n thVng tin n; tJ
c) quan thu" C c ti ch'nh c2a cc #anh nghi!+" i/u tra" kinh nghi!0
chu;n gia % (.c t'nh c2a cc n(.c khc4 n9t s n(.c sD #Eng h0 otD %ngN
, (.c t'nh th6i gian sD #Eng TSC4 Oh(ng nh*n chung nh<ng (.c t'nh n; kP0
ch'nh ?c4 p* %F;" gi thu;t %/ th6i gian sD #Eng TSC l %3n / kh7 kh1n nh3t
khi + #Eng +h()ng +h+ Ii,0 k lin ti+4 nci l&i ti sn" thF0 ch' nga; c i
%.i c$ng 09t l&i ti sn" (-c sD #Eng trng cc 0Vi tr(6ng h&t 9ng kinh t
khc nhau sq c7 th6i gian sD #Eng khc nhau4 nAt khc" th6i gian sD #Eng c2a
TSC c8n c7 s@ tha; ^i # tin C9 c2a kha hc kT thuFt4
S dng m hnh othanh !"#$h%& ha' TS()*: 0V h*nh othanh lQrkh3u ha
TSCo l 0V h*nh #$ng , 0V t gi tr ha 08n TSC4 C7 s 0V h*nh (-c Bng
#Eng +h^ Cin lG 0V h*nh Chutn\ Tu;n t'nh\ Tu;n t'nh tru\ eV gic % fYiCul4
Sng l@a chn 0V h*nh n ch +h$ h-+ %.i i/u ki!n" hn cnh c2a 0ci quc
gia cMng l 09t %3n / +hi c:n nhXc4
+h,-ng .h/. $h%& ha' TS(): , )n gin h7a %3n / c>n nghin cBu"
kh3u ha TSC nh (-c gi nh l th@c hi!n %.i +h()ng +h+ kh3u ha thY
09t tv l! khVng ^i qua cc n104
Oh*n chung" +h()ng +h+ Ii,0 k lin ti+ khVng kt h-+ (-c 09t cch
chAt chq nh<ng gi thu;t lin quan n Ac i,0 kT thuFt chu;n 0Vn % nh<ng
0i t()ng quan gi<a chlng4 w3t nhi/u nh kinh t K khxng nh rSngG nu c
gXng , c7 (-c s li!u ch'nh ?c %/ th6i gian sD #Eng TSC l i/u khVng
t(=ng4 b 7" khi + #Eng +h()ng +h+ Ii,0 k lin ti+ chlng ta khVng nn
qu c>u tn %/ ch3t l(-ng s li!u4
C7 nhi/u cch ti+ cFn %.i +h()ng +h+ Ii,0 k lin ti+ khc nhau" trng
+h>n n; tVi ?in gi.i thi!u +h()ng +h+ ti+ cFn c2a wYnuka naha#Y%an %
Ori;shi `guchi (-c cc n(.c thnh %in c2a T^ chBc O1ng su3t Ch:u
(yH`) sD #Eng4
90 C4+! %#83 +: %!;( R;u-) M)!)<;=) => N(?#y(@!# Ogu+!#
A/B
i %.i cc n(.c khVng c7 szn s li!u %/ gi tr TSC th* c7 th, + #Eng
cch t'nh nh( sauG
C1D+ /E {.c t'nh gi tr TSC c2a 09t n10 n 7 (n10 t) (-c chn l
n10 gc , t'nh #K; s li!u4 CVng thBc t'nh nh( sau (?Y0 imk)G
I
t
g h
t
r (g|#)
Trng 7G I
t
l gi tr TSC t'nh n th6i i,0 cui n10 t\
h
t
l t'ch lM; g9+ TSC c2a n10 t\
g l tv l! t1ng trung C*nh c2a h thY gi c nh\
# l tv l! kh3u ha TSC
C1D+ 9E t'nh gi tr TSC c2a nh<ng n10 sau n10 gc (t) thY cVng thBcG
I
t|i
g I
t|i}d
| h
t|i
} # ? I
t|i}d
p' #E" # g ~"~ th*G
I
dd
g I
d~
| h
dd
~"~ I
d~
I
dm
g I
dd
| h
dm
~"~ I
dd
444
C1D+ FE t'nh gi tr TSC ch nh<ng n10 tr(.c n10 (t) (-c t'nh thY cVng
thBcG
I
t}i
g (I
t}i|d
} h
t}i|d
) G (d}#)
p' #EG d} # g d} ~"~ g ~"j th*G
I
d
g (I
d~
} h
d~
) : ~"j
I
d
g (I
d
} h
d
) : ~"j
44444
S= #[ c7 th, + #Eng +h()ng +h+ ti+ cFn n; , t'nh gi tr TSC %*G
Og(6i ta c7 th, gi nh rSng gi tr TSC (-c kt chu;,n % qu tr*nh
sn ?u3t c7 0i quan h! t()ng ?Bng %.i l(-ng TSC hi!n c74
nEc tiu c) Cn c2a qu tr*nh >u t( hng n10 l , ti sn ?u3t gin )n
% ti sn ?u3t 0= r9ng TSC4
Gi nh rSng tc 9 t1ng gi tr TSC hng n10 l t()ng Bng %.i tc 9
t1ng t'ch luT g9+ TSC hng n104
Cch ti+ cFn n; )n gin" #u + #Eng % +h$ h-+ %.i i/u ki!n h&ch tn
c2a cc n(.c thnh %in c2a yH`4 p3n / ch2 ;u trng cch ti+ cFn n; l gi
tr TSC +hE thu9c nhi/u % %i!c qu;t nh n10 gc , t'nh #K; s li!u4 Rua
kinh nghi!0" cc chu;n gia K khu;n rSng nn chn n10 gc , t'nh gi tr
TSC cng s.0 cng tt4 Sng %i!c l@a chn n10 gc c>n c:n nhXc %/ ngu5n s
li!u c2a ch tiu t'ch lM; TSC trng chu kW kinh t4
Th tnh vi s liu ca Tng cc Thng k
TJ n10 d~ n na;" pi!t Oa0 K th@c hi!n t'nh cc ch tiu kinh t t^ng
h-+ thY _! thng ti khn quc gia" nn +h()ng +h+ t'nh ch tiu oT'ch lM;
g9+ TSCN l +h$ h-+ , t'nh gi tr TSC thY cch ti+ cFn K tr*nh C; = trn4
wing s li!u %/ kh3u ha TSC pi!t Oa0 ch(a c7 ngu5n s li!u n; trn +h&0
%i tn n/n kinh t4 Rua nghin cBu s li!u c2a cc n(.c chlng tVi th3; tv l! kh3u
ha c2a TSC ch #a 9ng tJ n 4 Oh<ng n(.c cng +ht tri,n th* qu
tr*nh ^i 0.i % tha; th ti sn cng nhanh" nn tv l! kh3u ha l.n" c8n nh<ng
n(.c ang +ht tri,n th* tv l! kh3u ha ch = 0Bc } 4 , gil+ ch %i!c
nhFn nh kt qu" chlng tVi K t'nh gi tr TSC %.i cc tv l! kh3u ha khc nhau
lG " 4s\ " 4s % s4
Hh()ng +h+ Ii,0 k lin ti+ ch +hP+ (.c t'nh gi tr TSC c2a cc
ngnh % l[nh %@c thY c hai l&i giG gi hi!n hnh % gi c nh4 p.i ngu5n
s li!u K cVng C" Bng #Eng qui tr*nh t'nh chlng ta c7 #K; s li!u gi tr TSC
thY gi n10 d nh( sauG
G#4 %?" %># @G +, H"! +I H8 %!J# H#56 +u,# K6
)n % t'nhG Tv 5ng
NK6
T!;( %L 7$
-!Mu !)(
NONF
T!;( %L 7$
-!Mu !)(
NONFP
T!;( %L 7$
-!Mu !)(
NONQ
T!;( %L 7$
-!Mu !)(
NONQP
T!;( %L 7$
-!Mu !)(
NONP
ds jms"d sm" d"m djm" ~~~"s
d ~s"j jd" jmm" jms"~ jm"s
dj "j "j ds~" dm" j~"
d dddd"~ d~"~ d~sj" d~~s" d~~s"
d dms" dmms" dm~~ss"s ddj~mm"~ ddd"
d~ dmm"m dm" dd" ddd"~ dmjjs"~
dd ds~j"j dsd~" ds" dsm"m dm~j"
dm dj"s djjd" ds" dsm"s d~~"
d md~~~"~ m~d" d" ds"j ds~"
d mj~s"d m~j" m~d"d mm~j"~ mmm~"m
ds msj" mdj"m mjd" mjs~" m~"~
d js"j mj"s m~dds"d dmd" ~mj"~
dj jm"d j"d j"s ~ss" sd"j
d d" " msds"s dsmd"j ~m"~
d s~~dj" m"j j"j jdm" sss~d"s
m~~~ s" sss" s~" smm"~ sddmj"s
m~~d mj" mdmj" ~mm"~ s~sm" sjm"s
m~~m jdmd"m j"d jmd" sjs~" mmdm"m
m~~ ~ss" jddj" j~"m j~"j jd"
m~~ ~jd"j jj~m~"j sd~j" mjmd"~ ~sms"
Rua t'nh tn chlng tVi nhFn th3;G
Ou tv l! kh3u ha cng ca th* gi tr ti sn c nh sq gi0 nhanh h)n
qua cc n104
It qu t'nh (-c c7 ?u h(.ng ng; cng t1ng % c7 s@ khc Ci!t nhi/u" c7
th, l #G tJ n10 ds tr= l&i :;" n/n kinh t CXt >u chu;,n sang c) ch th
tr(6ng % l th6i kW h5i +hEc c2a n/n kinh t sau th6i kW kh2ng hng" >u t(
t1ng 0&nh" nn t'ch lM; TSC /u t1ng th0 qua cc n104 Tv l! t1ng t'ch lM;
TSC C*nh qu:n th6i kW ch(a +hn nh lng tv l! t1ng t'ch lM; TSC C*nh qu:n
chung c2a c 09t chu kW kinh t4
Oh( %F;" qua t'nh thD nghi!0 %.i ngu5n s li!u tJ T^ng cEc Thng k ch
th3;G trng i/u ki!n pi!t Oa0 ch(a c7 s li!u %/ gi tr TSC trn +h&0 %i tn
n/n kinh t" chlng ta c7 th, sD #Eng +h()ng +h+ Ii,0 k lin ti+ thY cch
ti+ cFn K (-c gi.i thi!u trn :; , (.c t'nh gi tr TSC l0 c) s= ch
nh<ng +h:n t'ch kinh t lin quan4
T^ng cEc Thng k nn sD #Eng kt h-+ c hai +h()ng +h+ i/u tra tr@c
ti+ % +h()ng +h+ gin ti+ , t'nh gi tr TSC4 i %.i nh<ng ngnh c7 kh
n1ng i/u tra tr@c ti+ th* tin hnh i/u tra , thu thF+ s li!u4 i %.i nh<ng
ngnh" nh<ng l[nh %@c khVng th, i/u tra tr@c ti+" hAc c7 th, i/u tra tr@c ti+
(-c nh(ng qu tn kP0" kinh +h' khVng th, + Bng th* sD #Eng +h()ng +h+
gin ti+ , (.c t'nh4 Sau 7 sq t^ng h-+ ch tn n/n kinh t th* ngu5n s li!u
n; sq c7 9 tin cF; ca h)n4
(d) wYnuka naha#Y%anG tin sT" Iha Iinh t" tr(6ng &i hc RuYYnlan#"
yustralia} Chu;n gia tr(=ng +hE trch #@ nG Lysia}Haciic Hr#ucti%it; bata
ynal;sis m~~N\ Ori;shi `guchi" gi s(" tin sT Iha Th()ng 0&i tr(6ng &i
hc T^ng h-+ SYnshu} OhFt n } Chu;n gia tr(=ng +hE trch #@ nG Lysia}
Haciic Hr#ucti%it; bata ynal;sis m~~N
Ti li!u tha0 kh
d4 Hh()ng +h+ Cin s&n h! thng ti khn quc gia = pi!t Oa0" Oh ?u3t
Cn Thng k" _ O9i m~~" trang ~4
m4 ysian Hr#ucti%it; `ganiatin (m~~)G ysia } Haciic Hr#ucti%it; bata an#
ynal;sis m~~ } HrintY# in a+an C; Tatsu0i Hrinting" et#" Tk;4
4 Ca+ital stck in hn#nY?iaG LnYasurY0Ynt an# pali#it; TYst } HrYsYntY# n
hr%ing ishYr C00itYYN } CnYrYncY" asYl" SY+tY0CYr }d~" m~~4
4 O4 GrYgr; nankiG LnacrYcn0icsN } Thir# a#itin" frth HuClishYrs
dj4
s4 nYth#s usY# C; `aCb CuntriYs t nYasurY Stcks i?Y# Ca+ital }
`aCb" dm4
4 GYrhar# nYinYn" HiYt pYrCiYst" HYtYr}Haul #Y fl" bY+art0Ynt Oatinal
yccunts } Statistics OYthYrlan#sG LHYr+Yrtual hn%Yntr; nYth# } SYr%icY li%Ys"
biscar# +attYrn an# bY+riciatin 0Yth#sN" ul; d4
j4 nYth#s usY# C; `aCb cuntriYs t nYasurY Stcks i?Y# Ca+ital }
`aCb" dm