Professional Documents
Culture Documents
HCM
KHOA CNG NGH IN T
----------------------------
BI GING
IN T CNG SUT
S dng cho h cao ng & i hc
T1
T3
T5
ZA
ZB
UN
T2
C
T4
ZC
T6
LI NI U
Ti liu IN T CNG SUT l mt trong nhng ti liu phc v cho vic
ging dy mn hc IN T CNG SUT cho sinh vin Khoa Cng Ngh in T
ca trng i hc Cng Nghip Thnh Ph H Ch Minh, nhm cung cp cc kin
thc c bn lin quan n lnh vc iu khin v bin i cng sut bng cc b bin
i cng sut..
c th hiu c ni dung trnh by trong ti liu ny sinh vin cn nm vng
cc kin thc l thuyt v mch in, cc kin thc c bn v in t, l thuyt iu
khin v truyn ng in
Ti liu IN T CNG SUT bao gm 5 chng
Chng 1 M u, chng ny gii thiu cch tnh ton cc i lng in c
bn, gii thiu tnh cht c bn ca cc linh kin cng sut bn dn nh: Diode, BJT,
Mosfet, SCR, Triac, IGBT, GTO, IGCT
Chng 2 Chnh lu, chng ny s gii thiu cc b chnh lu iu khin pha
ca in mt pha v ba pha.
Chng 3 Bin i in p mt chiu, chng ny phn tch v tnh ton cho
cc b bm xung p nh: b gim p, tng p, tng - gim p.
Chng 4 Bin i in p xoay chiu, chng ny c m t v phn tch
cc kiu lm vic ca b bin i mt pha v ba pha.
Chng 5 Nghch lu v bin tn, chng ny trnh by cc b nghch lu mt
pha c bn v cc mch nghch lu ba pha loi su bc.
Xin chn thnh cm n cc ng nghip ng gp kin cho ti liu trong
qu trnh bin son
Tc gi
Trn Vn Hng
MC LC
Li ni u
Chng 1 M U
1.1 Cc i lng c trng.......................................................................... 2
1.1.1. Gi tr trung bnh ......................................................................... 2
1.1.2. Gi tr hiu dng .......................................................................... 3
1.1.3. Cng sut ..................................................................................... 3
1.1.4. H s cng sut............................................................................ 4
1.2 Linh kin in t cng sut..................................................................... 6
1.2.1. c tnh giao hon ca cng tc bn dn ...................................... 6
1.2.2. Diode cng sut ............................................................................. 9
1.2.3. Transistor cng sut..................................................................... 11
1.2.4. Thyristor ...................................................................................... 19
Chng 2 CHNH LU
2.1 Chnh lu mt pha ................................................................................ 37
2.1.1. Chnh lu bn k ....................................................................... 37
2.1.2. Chnh lu ton k ...................................................................... 46
2.1.3. S cu mt pha ..................................................................... 53
2.2 Tnh cng sut vi dng sng tun hon phi sin .................................. 55
2.2.1. Cp Fourier ................................................................................ 55
2.2.2. Cng sut trung bnh.................................................................. 56
2.3 Chnh lu ba pha................................................................................... 57
2.3.1. S hnh tia............................................................................. 57
2.3.2. Cu ba pha iu khin ton phn............................................... 64
2.3.3. Cu ba pha iu khin bn phn................................................ 70
2.4 Ha tn .................................................................................................. 73
Chng 3 BIN I IN P MT CHIU
Chng 1: M u
Chng 1
M U
in t cng sut l lnh vc p dng kh rng trong sn xut, trong cng
nghip, m n da trn nn tng ca cc mn hc mch in t, k thut xung
s Trong i tng c iu khin truyn nng lng in c kim
sot t ngun n ti. Cng sut ny c tr s t vi chc watt n vi gigawatt.
Yu cu quan trng trong in t cng sut l hiu sut v gi tr kinh t do
phi s dng k thut giao hon nhm gim thiu tn tht trong qu trnh chuyn
i v iu khin. Lnh vc p dng in t cng sut c m t nh hnh 1.1
Hnh 1.1
Hnh 1.1 bao gm 4 k thut bin i ct li nht ca in t cng sut l
Trong cng nghip, ngoi ti ring ra, phn ln mch in t cng sut l
iu khin ng c thc hin cc yu cu ca ti
Trong chng ny chng ta kho st cc ni dung sau
Chng 1: M u
Cc linh kin cng sut giao hon thng dng l: Diode,Transistor, Mosfet,
SCR, TRIAC, GTO, SCS, IGBT, MCT
AV
1
=
Tp
t0 + T
i ( t ) dt
(1.1)
t0
(1.2)
Cc trng hp c bit:
a.
Ti R
Quan h gia in p v dng in tc thi qua in tr R l:
uR = RiR
(1.3)
(1.4)
Ti L
Quan h gia in p v dng in tc thi qua cm L l:
uL = L
dit
dt
(1.5)
Chng 1: M u
ULAV = 0
c.
(1.6)
Ti R-L
di Z
dt
(1.7)
(1.8)
Tng t: U Z = R.i Z + L
IZAV = UZAV/R
T :
Ti R-L-E
U Z = R. i Z + L
di Z
+E
dt
(1.8)
(1.9)
1
Tp
t0 + T p
i dt =
2
t0
1
Xp
x0 + X
2
i dx
(1.10)
x0
(1.11)
PAV
1
=
Tp
t0 + T p
t0
1
p(t )dt =
Tp
t0 + T p
u (t ) i(t )dt
(1.12)
t0
(1.13)
Nu in p t trn ti khng i th
PAV = U.IAV = UAV.IAV
(1.14)
Chng 1: M u
Cc trng hp c bit
a.
Ti R
1
1
PAV =
u (t ) i (t )dt =
R i 2 (t ) dt
Tp 0
Tp 0
(1.15)
PAV = 0
(1.16)
PAV = 0
(1.17)
Tp
b.
c.
Tp
Ti L
Ti C
pF =
P
S
(1.18)
P
= cos
S
(1.19)
(1.20)
Chng 1: M u
Tac
S2 = (mUI)2 = m2U2(I12 + I22 + I32 + ...)
S 2 = m2U 2 I 2 + m2U 2 I 2j
j =2
S2 = P2 + Q2 + D2
(1.21)
Vi
P = m.U.I1 cos1 : l cng sut tiu th trn ti
Q = m.U.I1sin1 : l cng sut phn khng (cng sut o do sng hi c bn
ca dng in to nn)
D = m 2U 2 I 2j
(1.22)
j =2
P
P
=
S
P2 + Q2 + D2
(1.23)
Chng 1: M u
pF =
I1
cos 1
I
(1.24)
THD =
I
j =2
I1
2
j
.100[%]
(1.25)
Chng 1: M u
Hnh 1.2
a.
Cng sut p
Dng in I
Chn t=0
toff
tswon
Hiu in th V
ton
t
tswoff
toff
tswon
Hnh 1.3
Chn t = 0 lc bt u khi dn, ta c phng trnh dng in v in
th: do khi dn in th 2 u cng tc l Vf = 0V nn
i=I
t swon
v = V 1
t
swon
(1.25)
t t
t
t2
= VI
2
p = vi = VI 1
t swon t swon
t swon t swon
(1.26)
t swon
pdt =
1
VItswon
6
(1.27)
Chng 1: M u
Phn gii tng t ta c kt qu nng lng tht thot trong thi gian
khi ngng turn off bng
Wswoff =
t swoff
pdt =
1
VItswoff
6
(1.28)
Nng lng tht thot tng cng trong chu k giao hon bng
Wsw = Wswon + Wswoff =
1
VI( tswon + tswoff )
6
(1.29)
Wsw
1
=Wswf = VI( tswon + tswoff )f
T
6
(1.30)
Cng sut p
Dng in I
Chn t=0
toff
Hiu in th V
tswon
Vf
tswoff
ton
toff
tswon
Hnh 1.4
Do khi dn in th 2 u cng tc l Vf 0V nn
i=I
t
t swon
; v = - (V - Vf)
+ V = V 1
t swon
1
1
+ V f
t swon
t swon
(1.31)
t
t swon
(V V f )I
t2
2
t swon
(1.32)
t swon
1
1
11
(1.33)
t swoff
1
1
11
(1.34)
Chng 1: M u
1
3
VI + V f I ( tswon + tswoff )
2
(1.35)
Vy cng sut giao hon tiu tn trung bnh ti tn s giao hon bng
Psw = Wswf =
c.
1 1
VI + V f I ( tswon + tswoff )f
3 2
(1.36)
1
(t swon + t swoff ) Ts = D 1 (t swon + t swoff
f 2
2
(1.37)
TON
TON + TOFF
(1.38)
Ps = VfI
1
(t swon + t swoff ) f
2
(1.39)
Diod cng sut hot ng nh diod cng sut nh (ni p-n) nhng vi dng
in ln t vi chc n vi trm Ampe.
J
p
K
n
Et
Engoi
Etx
Etx
Engoi
Hnh 1.5
Chng 1: M u
/ d t
I F
/ d t
rr
rr
0 .2 5
/ 2
r r
V o n
FP
rr
rr
t
t
t
t
S =
rr
5
4
Hnh 1.6
o trr (thi gian hi phc nghch): l thi gian khi dng in gim t tr s 0
n tr s IRM ri li tr v tr s 0. Thi gian trr c gi tr t vi ns s ,
trr = ts + tt.
o ts thi gian tch tr, khi in th gim nhanh t thun n nghch nhng s
ht ti in vn cn di chuyn trong vng him lm dng in thay i t
tr s 0 n tr s IR.
o tt thi gian chuyn tip, l thi gian dng in chuyn i t tr s IRM v
tr s hay mt tr s ti thiu I0 no tu theo loi diod.
o i vi cc diod c thi gian hi phc nhanh, ta c th xem ng cong
hi phc nh mt tam gic v tnh c
in tch tch tr
Qrr =
Vi:
1
IRM t rr
2
(1.40)
i D
t
IRM =
t s
10
Chng 1: M u
trr =
2Qrr
i D
t s
t
(1.41)
Cc trng hp gii hn
Trng hp tt = 0 hay ts = trr (giao hon nhanh)
trr =
2Qrr
;
i D
t
IRM = 2Qrr D
t
(1.42)
Trng hp ts = tt = trr/2
trr =
4Qrr
;
i D
t
IRM = Qrr D
t
(1.43)
(1.44)
Vi
PON = VFIF t ON
T
1
VF(max)IF(max) (t swon + t swoff ) f
6
11
Chng 1: M u
B
p-
n-
n
C
collector
base
collector
NPN
BJT
PNP
BJT
base
emitter
emitter
Hnh 1.7
Darlington
C
I
C
B
D
1
= D M+ D+ M
Hnh 1.8
12
Chng 1: M u
Hnh 1.9
Qu trnh qu ca transistor nh hnh 1.10
Hnh 1.10
Ta thy ch trong ch xung, in tch hot ng trong vng an ton
(SOA) c m rng hn
t ON
t
VCEbhICM ON
T
T
(1.45)
POFF = VCCI
t OFF
T
(1.46)
1
VCEMICM (t swon + t swoff
6
13
(1.47)
Chng 1: M u
(1.48)
Mch bo v Transistor
trnh ni C-E chu in th qu ln khi transistor chuyn trng thi
t dn n ngng ta mc thm mch h tr theo nh hnh 1.11
VCC
Cs
Hnh 1.11
Khi transistor dn, in th VCEbh rt b, t Cs x (v trc np
y), transistor hot ng bnh thng.
Khi transistor thnh lnh chuyn sang ngng, in th cc thu tng
nhng khng tng nhanh t ngt m tng t t do t Cs np in, v gi
VCE gn nh khng i sau khi t np y. Nh Transistor khng b ph
hu v in th cao v dng ln hnh 1.12
ic
Ic
is
tf
Is
vCE
tf
Hnh 1.12
b.
Cu to- k hiu
Mosfet cng sut c cu trc ch V (cn gi l VMOSFET) cp
dng ln hnh 1.13. Cc nghin cu c thc hin nhm tng kh nng
cng sut ca cc linh kin rn. Mt lnh vc cho thy nhiu ha hn cc
kh nng ca mosfet, trong cc knh dn c iu chnh c cu trc
14
Chng 1: M u
Hnh 1.13
c tuyn
15