ÑEÅ PHUÏC VUÏ

Chuùng con thieáu nhi thaân meán !

Cha haân haïnh giôùi thieäu cho chuùng con
taäp saùch nhoû löu haønh noäi boä naøy, vaø taâm
ñaéc ñaët teân cho noù laø “ÑEÅ PHUÏC VUÏ”. Quaû
vaäy, nhöõng gì chuùng con ñoïc thaáy nôi ñaây, laø
moät chuùt kyõ naêng chuyeân moân, boå tuùc theâm
kho kieán thöùc cuûa chuùng con. Chuùt haønh trang
naøy, ñeå chuùng con hoaøn thieän chính mình, ñeå
bieát soáng chung vaø phuïc vuï nhau.
Hôn nöõa, ñôøi soáng noäi taâm non nôùt cuûa
chuùng con cuõng caàn nhöõng ngöôøi baïn ñoàng
haønh, ñoù laø nhöõng baïn trong Ñoaøn Thieáu Nhi
Thaùnh Theå khaép nôi. Nhöõng ngöôøi baïn naøy ñaõ
cuøng choïn soáng theo moät tinh thaàn chung: yeâu
meán Chuùa Gieâsu, bieát laéng nghe vaø soáng theo
Tin Möøng cuûa Ngaøi. Chuùng ta cuøng sung söôùng
nhaäp ñoaøn.
Cuøng caùc Giaùo Lyù Vieân, nhöõng ngöôøi
baïn lôùn cuûa ñaøn em nhoû. Töø nay, caùc baïn seõ
laø nhöõng ngöôøi anh ngöôøi chò cuûa caùc em nhoû.
Caùc baïn seõ böôùc theo nhòp böôùc cuûa caùc em
vaø chia seû cuoäc soáng tinh thaàn cuûa caùc em
nhö moät “huynh tröôûng” trong ñoaøn Thieáu Nhi
Thaùnh Theå.
Vôùi Chuùa Thaùnh Theå laøm trung taâm vaø
Nhaø Nguyeän Thaùnh Theå laøm ñieåm heïn, chaéc
chaén chuùng ta seõ laø nhöõng ngöôøi thôï xaây
döïng giaùo xöù, xaây döïng xoùm laøng trong tình
huynh ñeä hieäp nhaát, ñaët neàn taûng treân moät
neàn vaên hoaù Tình Thöông vaø neàn vaên minh Söï
Soáng.
Caùm ôn nhöõng ai ñaõ nhoïc coâng thu thaäp
thöïc hieän taäp taøi lieäu trao tay boå ích naøy.
Xin Chuùa chuùc laønh, xin Meï Traø Kieäu
naâng ñôõ cho nhöõng noã löïc cuûa chuùng ta hoâm
nay, höôùng tôùi moät ngaøy mai töôi saùng.

1
 Naøo ! Moät, hai, ba... chuùng ta leân ñöôøng !
Traø Kieäu, ngaøy 12 thaùng 7
naêm 2005
Linh muïc quaûn xöù
Giuse Chaâu Ngoïc Tri

2
 VAI TROØ ÑOÄI TRÖÔÛNG - ÑOÄI
PHOÙ
I. ÑOÄI TRÖÔÛNG LAØ AI ?
Ñoäi Tröôûng laø coäng taùc vieân ñaéc löïc
cuûa Huynh Tröôûng, laõnh nhieäm vuï höôùng
daãn tröïc tieáp moät Ñoäi. Ñoäi Tröôûng laø
ngöôøi coù moät Ñoäi. Ñoäi Tröôûng laø ngöôøi
coù moät soá khaû naêng veà theå chaát vaø tinh
thaàn nhö: coù tö caùch, coù loøng ñaïo, coù oùc
thuû laõnh, coù tinh thaàn traùch nhieäm, coù
voùc daùng khoeû maïnh… Nghóa laø coù ít
nhieàu ñöùc tính töï nhieân vaø sieâu nhieân ñuû
ñeå ñieàu khieån ngöôøi khaùc. Tuy treû nhöng
Ñoäi Tröôûng coù traùch nhieäm lôùn vì phaûi
chæ daãn cho caùc em veà tinh thaàn cuõng nhö
theå chaát.

II. NGUYEÂN TAÉC CUÛA ÑOÄI TRÖÔÛNG

Muoán thaønh coâng, Ñoäi Tröôûng neân
theo 7 nguyeân taéc sau ñaây:
1. COÂNG BAÈNG: Yeâu thöông heát moïi
ñoäi sinh, xem moïi ngöôøi nhö nhau, khoâng
phaân bieät giaøu ngheøo, sang heøn... Bieát
thuùc ñaåy nhöõng ñoäi sinh löôøi bieáng, nhaéc
nhôû nhöõng em coù tính xaáu, khuyeán khích
ngöôøi toát vieäc toát, khoâng tröø ai.
2. ÑAÀU TAØU: Ñoäi Tröôûng ñöôïc ví nhö
ñaàu maùy xe löûa. Neáu caåu thaû, löôøi bieáng
caû ñoäi seõ ñoå vôõ. Vì theá Ñoäi Tröôûng phaûi
chaêm chæ hoïc hoûi, nhanh nheïn vaø khoâng
ngaïi khoù. Ñoäi Tröôûng phaûi troåi vöôït hôn
ñoäi sinh veà moïi maët môùi giuùp ích cho Ñoäi

3
ñöôïc. Bí quyeát ñeå vöôït khoù vaø trôû ngaïi laø
Nuï Cöôøi. Ñoäi Tröôûng luoân coù nuï cöôøi treân
moâi, luoân bình tónh, gan daï vaø töï tin ñeå
keùo caû ñoäi haêng haùi tieán leân.
3. LAØ ANH CHÒ: Ñoäi Tröôûng luoân taâm
nieäm mình laø Anh, laø Chò, laø Baïn cuûa ñoäi
sinh. Luoân laáy tình yeâu thöông ñeå khuyeán
khích, naâng ñôõ caùc em. Coù nhö theá caùc em
môùi yeân taâm vaø tin töôûng ngöôøi ñoäi
tröôûng. Ñoäi Tröôûng laø ngöôøi haêng haùi, vui
veû vaø luoân ñi böôùc tröôùc trong moïi vieäc.
4. TIN TÖÔÛNG: Ñoäi Tröôûng phaûi tin
töôûng vaøo söùc maïnh cuûa ñoäi khi cuøng
laøm. Bôûi theá, Ñoäi Tröôûng phaûi bieát gaây
tình ñoaøn keát, tin töôûng ôû trong ñoäi.
5. HIEÅU NGÖÔØI: Ñoäi Tröôûng phaûi bieát
roõ töøng ngöôøi, bieát khuyeát ñieåm ñeå naâng
ñôõ, bieát öu ñieåm ñeå khen thöôûng, khích leä.
“Bieát ngöôøi bieát ta, traêm traän traêm
thaéng”, Ñoäi Tröôûng caàn bieát roõ ñeå maïnh
daïn trao coâng vieäc ñuùng ngöôøi, tin töôûng
vaøo khaû naêng cuûa ñoäi sinh. Coù nhö theá,
Ñoäi Tröôûng khoâng phaûi laøm vieäc moät
mình, nhöng bieát ñieàu ñoäng ñeå ñoäi sinh
cuøng coäng taùc.
6. BIEÁT GIAO VIEÄC: Ñoäi Tröôûng caàn coù
oùc nhaän xeùt vaø kheùo leùo trao vieäc cho
ñoäi sinh hôïp vôùi khaû naêng thì coâng vieäc
seõ tieán haønh. Nhöng cuõng ñöøng ñoøi hoûi
quaù söùc hoaëc buoâng loûng ñoái vôùi ñoäi
sinh. Vì deã quaù thì seõ bò “coi thöôøng”, maø
khoù quaù ñoäi sinh deã naûn loøng. Khi trao
vieäc roài, Ñoäi Tröôûng vaãn phaûi theo doõi,

4
kieåm tra, ñoân ñoác ñeå moïi vieäc ñöôïc chu
toaøn ñeán nôi ñeán choán.
7. COÙ LOØNG CHUNG: Ñoäi Tröôûng luoân
quan taâm ñeán ñoäi mình nhöng cuõng coù tinh
thaàn tham gia caùc coâng vieäc chung cuûa
Ñoaøn. Ñoäi Tröôûng luoân göông maãu trong khi
thi haønh caùc chæ thò vaø nhieäm vuï maø
Ñoaøn trao phoù ñeå phong traøo tieán.

III. ÑOÄI PHOÙ LAØ AI ?

Ñoäi Phoù laø coäng taùc vieân ñaéc löïc,
laø ngöôøi thaân tín cuûa Ñoäi Tröôûng; ñöôïc ví
nhö hình vôùi boùng vôùi Ñoäi Tröôûng, ñeå giuùp
nhau laøm troøn nhieäm vuï ñöôïc giao. Trong
heát moïi vieäc, Ñoäi Tröôûng vaø Phoù luoân
naém tay nhau, coäng taùc vôùi nhau vaø ñöøng
ñaùnh maát uy tín cuûa nhau. Ñoäi Phoù thay
quyeàn Ñoäi Tröôûng neân cuõng caàn coù ñaày
ñuû tö caùch vaø khaû naêng, phaûi bieát ñieàu
khieån vaø laõnh ñaïo, bieát khích leä, naâng ñôõ,
cuûng coá tinh thaàn Ñoäi.
Ñoäi Phoù coøn laø Caây Caàu Noái giöõa
Ñoäi Tröôûng vaø ñoäi sinh, neân phaûi naém tình
hình cuûa Ñoäi, cuøng laøm vaø hy sinh cho Ñoäi.
Thaønh hay baïi cuûa Ñoäi moät phaàn lôùn do
ngöôøi Ñoäi Phoù coù taän tuî giuùp ñoäi Tröôûng
hay khoâng.

IV. NGUYEÂN TAÉC CUÛA ÑOÄI PHOÙ

Muoán thaønh coâng, ñoäi phoù caàn theo 4
nguyeân taéc sau ñaây:
1. Khoâng neân laøm heát moïi vieäc, nhöng
töï daønh cho mình vieäc khoù hôn, vaát vaû hôn
vaø aâm thaàm nhaát…

5
 2. Khoâng ñöôïc ñeå maëc ai muoán laøm gì
thì laøm.
3. Luoân höôùng daãn ñoäi sinh vaø chæ
daãn caùc em ñeán nôi ñeán choán moïi ñieàu
Phong Traøo höôùng daãn. Trong khi hoïc hoûi
neân vui veû, thaân maät, nhaõ nhaën ñeå ñoäi
ñöôïc sinh ñoäng. Khoâng gaét goûng, khoù khaên
deã laøm naûn loøng ñoäi sinh.
4. Bieát keát hôïp vieäc huaán luyeän tinh
thaàn, theå chaát vaøo vôùi chuyeân moân. Ñaëc
bieät, bieát taïo khung caûnh Kinh Thaùnh trong
khi höôùng daãn caùc em.
Toùm laïi, Ñoäi Tröôûng vaø Ñoäi Phoù phaûi
bieát coäng taùc, phaân coâng roõ reät trong
vieäc höôùng daãn vaø ñieàu khieån Ñoäi môùi
mong ñi tôùi thaønh coâng. Laøm sao ñeå coù
nhieàu ñoäi sinh xuaát saéc trong Ñoäi, ñoù chính
laø thöôùc ño söï thaønh coâng cuûa Ñoäi
Tröôûng.

NGHEÄ THUAÄT CHÆ HUY

Muoán thaønh coâng trong traùch vuï ñieàu
khieån, höôùng daãn hay chæ huy, Tröôûng caàn
phaûi bieát moïi vaán ñeà lieân heä ñeán coâng
vieäc cuûa mình vôùi nguyeân taéc: “Khoâng
phaûi laøm gì caû, nhöng coù theå laøm ñöôïc
taát caû”.

I. NGUYEÂN TAÉC HAØNH ÑOÄNG

A. Luùc bình thöôøng

1. Xem: Xem ngöôøi, xem hoaøn caûnh,
xem vieäc… Ngöôøi Tröôûng phaûi bieát roõ veà
lyù lòch, tính tình, khaû naêng ngöôøi döôùi

6
quyeàn. Nhaát laø tìm hieåu hoaøn caûnh hieän
taïi ñeå leân chöông trình vaø xeáp ñaët coâng
vieäc cho thích hôïp.
2. Xeùt: Xeùt mình, xeùt phöông tieän.
 Chæ thöïc hieän nhöõng gì thuoäc phaïm
vi cuûa mình.
 Löôïng söùc khaû naêng cuûa mình vaø
ñaén ño caân nhaéc ñeå söû duïng
nhöõng phöông tieän thích öùng trong
ngheä thuaät ñieàu khieån.
 Phaùt huy saùng kieán ñeå taïo nhöõng
vaät duïng, nhöõng kyõ naêng hoã trôï
cho vieäc höôùng daãn ñoaøn sinh.
3. Laøm:
 Luoân tin töôûng vaøo coâng vieäc mình
laøm, traùnh do döï.
 Phaân coâng cuï theå cho ngöôøi thöøa
haønh ñuùng vôùi khaû naêng cuûa hoï.
 Luoân soáng tinh thaàn hoaø ñoàng, vui
veû.
 Sieâng naêng kieåm tra coâng vieäc vaø
saün saøng tieáp tay khi thaáy coâng
vieäc ngöng treä hay gaëp khoù khaên.
B. Luùc khoù khaên
1. Ñieàu phaûi traùnh:
 Thaùi ñoä thieáu bình tónh, hoaûng
hoát.
 Söï chaùn naûn, bi quan hay phoùng
ñaïi khoù khaên caàn phaûi vöôït qua.
2. Ñieàu phaûi giöõ:
 Caàu nguyeän, gaëp gôõ Chuùa
Gieâsu Thaùnh Theå vaø nhaát laø

7
 ñoïc Lôøi Chuùa ñeå tìm hieåu yù
Chuùa.
 Bieát chaáp nhaän moïi hy sinh vaø
luoân bình tónh.
 Khoân ngoan baøn hoûi vôùi caáp
treân: Cha Tuyeân Uyù, hoaëc trao
ñoåi kinh nghieäm vôùi caùc Huynh
Tröôûng khaùc.
 Can ñaûm nhìn thaúng vaøo vaán ñeà,
khoâng neù traùnh, ñoå loãi vaø tìm
caùch giaûi quyeát.

II. ÑIEÀU HAØNH COÂNG VIEÄC

A. Quyeát ñònh coâng vieäc

Ai khoâng bieát quyeát ñònh thì khoâng
bieát höôùng daãn, maø ngöôøi Tröôûng laø
ngöôøi chæ huy neân caàn phaûi quyeát ñònh
thaúng thaén, döùt khoaùt, roõ raøng.
Trong caùch ñoái xöû:
1. Vôùi ngöôøi ñoàng caáp:
 Coù tinh thaàn ñoaøn keát, toân troïng
laãn nhau, saün saøng coäng taùc
theo khaû naêng cuûa mình.
 Luoân vì lôïi ích chung, bieát thoâng
caûm, tìm hieåu vaø tha thöù.
 Luoân vui töôi nieàm nôû töïa boùng
maùt luùc tröa heø.
2. Vôùi ngöôøi caáp döôùi:
 Coù tinh thaàn khieâm toán, phuïc vuï
vôùi yù höôùng dìu daét ñaøn em
neân toát.
 Luoân giöõ coâng taâm, khoâng
thieân vò ai.

8
  Kheùo leùo khi ra leänh vaø saép xeáp
thöù töï nghieâm chænh khi truyeàn
leänh.
B. Truyeàn leänh
Ñeå thaønh coâng vaø hy voïng coâng vieäc
ñaït keát quaû toát, ngöôøi Tröôûng caàn tuaân
thuû nhöõng nguyeân taéc sau ñaây:
1. Chính ñaùng: Traùnh nhöõng leänh
vôù vaån lung tung.
2. Leänh phaûi roõ reät, ñôn sô, ngaén
goïn, deã hieåu, deã nhôù ñeå ngöôøi
döôùi thi haønh deã daøng.
3. Bình tónh, khoâng doaï naït, quaùt
thaùo.
4. Truyeàn nhöõng vieäc hôïp vôùi khaû
naêng cuûa ngöôøi döôùi.
5. Truyeàn leänh caùch cöông quyeát,
khoâng uùp môû do döï.
6. Truyeàn leänh baèng caùch cuøng
laøm. Thay vì noùi haõy laøm “baèng
caùch noùi”: chuùng ta cuøng laøm.
7. Truyeàn leänh nhö ñaõ thöïc hieän
roài: nhaéc laïi nhöõng coá gaéng ñaõ
thöïc hieän ñeå daãn ñeán vieäc saép
laøm. Gôïi yù hôn laø ra leänh.
8. Luoân theo doõi, kieåm tra, ñoân ñoác
caùch kheùo leùo. Traùnh giaãm
chaân vaøo laõnh vöïc traùch nhieäm
maø mình ñaõ trao cho ngöôøi thöøa
haønh.
Moät khi Tröôûng thi haønh nhöõng nguyeân
taéc naøy seõ traùnh ñöôïc nhöõng ñieàu ñaùng
tieác coù theå laøm maát uy tín cuûa Tröôûng.

9
 PHÖÔNG PHAÙP HAØNG ÑOÄI
I. NGUYEÂN TAÉC
Tröôûng phaûi bieát roõ nhöõng tieâu
chuaån caên baûn khi aùp duïng phöông phaùp
haøng ñoäi: töùc laø laáy Ñoäi laøm caên baûn.
Coi Ñoäi nhö moät cô caáu noøng coát trong
Ñoaøn. Moïi hoaït ñoäng ñeàu laáy Ñoäi laøm
tieâu chuaån, laøm phöông theá ñeå thöïc hieän.
II. MUÏC ÑÍCH
Phöông phaùp haøng ñoäi nhaém vaøo
nhöõng ñieàu sau ñaây:
1. Ñeå giuùp caùc em töï giaùo duïc, höôùng
daãn nhau hoïc hoûi.
2. Giuùp caùc em hieåu bieát traùch nhieäm
cuûa mình: ñieàu gì neân laøm, ñieàu gì khoâng
neân laøm; ñieàu gì phaûi, ñieàu gì traùi; ñieàu
naøo toát, ñieàu naøo xaáu…
3. Taäp cho caùc em tinh thaàn töï do cuûa
löông taâm khoâng bò goø eùp, leä thuoäc.
4. Gaây tinh thaàn ñoaøn keát xaây döïng,
töï mình laøm vieäc nôi caùc em.
5. Giuùp caùc em coù cô hoäi phaùt trieån
khaû naêng caùch toái ña vaø cuûng coá nhöõng
ñöùc tính toát cuûa caùc em.
III. TIEÂU CHUAÅN
Ñeå ñaït nhöõng muïc tieâu treân, Tröôûng
phaûi naém vöõng nhöõng tieâu chuaån chính
cuûa phöông phaùp haøng ñoäi laø:
1. Phaûi hoaøn toaøn tin töôûng vaø toân
troïng caùc Ñoäi Tröôûng töø vieäc nhoû ñeán

10
vieäc lôùn. Ví duï: Ñoäi Tröôûng seõ töï do aùp
duïng caùc kyõ thuaät môùi theo nhöõng saùng
kieán cuûa Ñoäi, Huynh Tröôûng chæ laø ngöôøi ra
chöông trình, coá vaán vaø quan saùt.
2. Thöôøng xuyeân gaëp caùc Ñoäi Tröôûng
ñeå tìm hieåu, boå khuyeát vaø huaán luyeän.
Tröôûng chæ huaán luyeän Ñoäi Tröôûng, vaø Ñoäi
Tröôûng seõ huaán luyeän ñoäi vieân. Tröôûng
luoân giöõ uy tín cho ñoäi Ñoäi Tröôûng tröôùc
maët caùc em.
3. AÙp duïng caùc taøi naêng cuûa Ñoäi
Tröôûng ñuùng choã vaø kheùo leùo ñeå ñaït keát
quaû toái ña vaø boû ñöôïc caùc thaùi ñoä baát
hôïp taùc.
4. Cho caùc Ñoäi Tröôûng tröïc tieáp tham
gia caùc vaán ñeà sinh hoaït Ñoaøn, nghóa laø
ñöôïc tham döï, goùp yù, nhaän xeùt, pheâ bình
xaây döïng vaø ñeà nghò caùc döï tính sinh hoaït
cuûa Ñoaøn.
5. Muoán coâng vieäc troâi chaûy, Ñoäi
Tröôûng caàn ñöôïc söï tín nhieäm cuûa Tröôûng
vaø ñoäi vieân khi baàu. Neáu khoâng seõ gaëp
thaùi ñoä choáng ñoái, baát hôïp taùc.
6. AÙp duïng nguyeân taéc phaân quyeàn
roõ reät. Ví duï: seõ khoâng duøng tieàn cuûa
Ñoaøn khi khoâng ñöôïc thuû quyõ chaáp thuaän.
Hay khoâng phaït ñoäi vieân khi khoâng cho Ñoäi
Tröôûng bieát lyù do…
7. Ñoaøn Tröôûng chính laø Ñoäi Tröôûng
kieåu maãu maø caùc ñoäi tröôûng, ñoäi phoù laø
ñoäi vieân cuûa ñoäi kieåu maãu. Tröôûng seõ
sinh hoaït vôùi ñoäi maãu naøy ñeå huaán luyeän
tröôùc khi veà Ñoäi.

11
 8. Thænh thoaûng hoïp Hoäi Ñoàng Ñoaøn
maø moät Ñoäi Tröôûng seõ chuû toaï ñeå huaán
luyeän hoï trôû neân Huynh Tröôûng sau naøy.
IV. AÙP DUÏNG
1. Ñoäi Tröôûng huaán luyeän Ñoäi Tröôûng
– Ñoäi Tröôûng huaán luyeän laïi cho ñoäi vieân.
2. Ñoäi Tröôûng aùp duïng nhöõng ñieàu ñaõ
daïy ñeå ñoäi tröôûng thöïc hieän, khuyeán khích
ñoaøn sinh khi hoïc hoûi.
3. Ñoaøn Tröôûng luoân chuù yù ñeán vieäc
oân luyeän cho Ñoaøn: Soáng ngaøy Thaùnh
Theå, giaùo lyù, phong traøo…
Keát Luaän: Ñoù laø vaøi neùt ñaïi cöông
neâu leân ñeå Tröôûng tuyø cô aùp duïng vaø tìm
hieåu saâu hôn. Böôùc ñaàu seõ khoù khaên
nhöng coù nhö vaäy môùi ñaït hieäu quaû giaùo
duïc caùc em.

12
 NGHIEÂM TAÄP
I. CAÙC THEÁ ÑÖÙNG

1. Theá nghæ
 Chaân traùi ñöa sang ngang (ñoä 4 taác),
hai tay ñeå sau löng (ngang thaét löng),
baøn tay traùi naém baøn tay phaûi.
 Neáu caàm côø: Tay traùi ñeå sau löng, tay
phaûi ñöa côø veà phía tröôùc vaø xeùo
ngang beân phaûi moät goùc 450, caùn côø
chaám ngay ñaàu ngoùn caùi chaân phaûi.
2. Theá nghieâm
 Ñöùng thaúng, hai goùt chaân saùt vaøo
nhau, hai baøn chaân môû ra moät goùc
450. Maét nhìn thaúng veà phía tröôùc, tay
xuoâi theo ngöôøi.
 Neáu caàm côø: Keùo côø saùt ngöôøi.
3. Ñoåi theá
Coù theå ra leänh ñoåi töø theá nghæ ra
theá nghieâm hay ngöôïc laïi baèng moät
trong boán caùch sau:
a. Khaåu hieäu:
 THIEÁU NHI (nghæ) – HY SINH
(nghieâm)
b. Thuû hieäu:
 Tay phaûi giô cao treân ñaàu: Nghæ
(baøn tay naém)
 Tay phaûi phaát maïnh xuoáng:
Nghieâm.

13
 c. Coøi hieäu:
 Tieáng daøi (Te: − ) : Nghæ.

 Tieáng ngaén (Tích: • ) : Nghieâm.

d. Côø hieäu:
 Giöõ côø ôû theá nghæ : Nghæ.
 Keùo côø maïnh vaøo saùt ngöôøi :
Nghieâm.
4. Tan haøng
Tröôûng coù theå ra leänh tan haøng
theo hai caùch:
a. Khaåu hieäu:
 Tröôûng hoâ (naém hai tay ñeå cheùo
tröôùc ngöïc roài vung ra hai beân
ñoàng thôøi hoâ): TAN HAØNG hay
GIAÛI TAÙN
 Taát caû ñaùp: a.a.a… hay VUI ñoàng
thôøi vung hai tay nhaûy leân bieåu
loä söï vui veû vaø giaûi taùn.
b. Thuû hieäu:
 Naém hai tay ñeå cheùo tröôùc ngöïc
(tay traùi ôû trong). Coù theå duøng
thuû hieäu keøm vôùi khaåu hieäu
hoaëc moät hoài coøi daøi hay ngaén.
 Vung maïnh hai tay ra hai beân, taát
caû: a.a.a...

14
II. NGOÀI VAØ ÑÖÙNG

 Ngoài: Hoâ ÑAÁT TA ñaùp TA

NGOÀI
Hay VEÀ ÑAÁT ñaùp HÖÙA
 Ñöùng: TRÔØI TA ñaùp ÑÖÙNG
HÖÔÙNG TAÂM ñaùp LEÂN

III. CAÙCH CHAØO

 Ñöa baøn tay phaûi leân ngang vai, ngoùn

caùi eùp vaøo loøng baøn tay, boán ngoùn
kia duoãi thaúng. Cuøi tay eùp saùt vaøo
ngöôøi.
 Neáu caàm côø: chuyeån côø sang tay traùi
tröôùc khi chaøo, chaân côø vaãn giöõ
nguyeân vò trí cuõ.
Chuù yù: Khi chaøo caáp treân, phaûi
ñôïi caáp treân chaøo laïi vaø haï tay
xuoáng, môùi ñöôïc haï tay vaø giöõ
nguyeân theá nghieâm cho ñeán khi coù
leänh nghæ.

IV. TAÄP HOÏP

 Tröôùc Khi Taäp Hoïp:

Tröôûng thoåi moät hoài coøi daøi chuaån
bò. Sau ñoù thoåi coøi hieäu taäp hoïp caùc
ngaønh:
• Hieäu Coøi:
Chuaån bò (T) :−
AÁu nhi (AN) :●−− ●
Thieáu nhi (TN) :−− ●
Nghóa só (NS) :− ●●●●

15
 Ñoaøn sinh (chung ba ngaønh) : − ● ● ●
●●
Huynh tröôûng (HT) : ●●●●−
Ñoäi tröôûng (DT) : − ●●−
Ñoäi vieân (DV) : −− ●●●●●−
Nghæ (T) : −
Nghieâm (E) : ●
Nhanh leân (V) : ●●●●●●
Caáp cöùu (SOS) : ●●●−−− ●●●

• Khaåu Hieäu Phong Traøo Vaø

Caùc Ngaønh:
Thieáu nhi : HY SINH (Chung caû
ba ngaønh)
AÁu nhi : NGOAN
Thieáu nhi : HY SINH
Nghóa só : CHINH PHUÏC
Huynh tröôûng : PHUÏNG SÖÏ
 Kyû Luaät Khi Taäp Hoïp:
Khi taäp hoïp, taát caû caùc ñoäi, ñoaøn
sinh phaûi tuyeät ñoái:
 IM LAËNG
 NHANH NHEÏN
 TRAÄT TÖÏ.
 Traät Töï Khi Taäp Hoïp:
1. Taäp hoïp ñoäi:
 Coøi chuaån bò vaø coøi hieäu taäp hoïp.
 Ñoäi tröôûng laøm thuû hieäu, ñoäi sinh
chaïy thaúng hay voøng tuyø hình.

16
  Ñoäi sinh veà theá nghieâm (Tröôûng coù
theå ra leänh baèng moät trong boán
caùch ñoåi theá ôû treân)
 Hoâ khaåu hieäu ñoäi (2 laàn).
2. Taäp hoïp ñoaøn:
 Coøi chuaån bò vaø coøi hieäu taäp hoïp.
 Tröôûng laøm thuû hieäu, ñoaøn sinh
luoân luoân chaïy voøng löng Tröôûng,
ngöôïc chieàu kim ñoàng hoà.
 Chaøo Tröôûng Ñieàu Khieån:
a. Hình troøn vaø baùn nguyeät:
• Nghe leänh, ñoaøn sinh döøng laïi
vaø töï ñoäng quay vaøo giöõa.
• Ñoäi tröôûng I hoâ chaøo… Taát
caû chaøo tröôûng.
b. Haøng ngang, doïc, chöõ U:
• Moãi ñoäi tröôûng taäp hoïp ñoäi
mình hoaøn toaøn baèng thuû
hieäu hay côø hieäu ñeå giöõ
tuyeät ñoái im laëng theo thöù töï:
⇒ Hieäu haøng doïc : Ñeå so
haøng.
⇒ Hieäu nghæ : Ñeå chôø
ñoäi khaùc.
• Taát caû vaãn quay veà phía tröôùc
theo ñoäi I
• Caùc ñoäi so haøng song, ñoäi
tröôûng I hoâ:
⇒ Nghieâm
⇒ Beân traùi… Quay
⇒ Chuaån bò chaøo… Chaøo.

17
  Caùc Ñoäi Hình:
Sau khi nghe leänh, caùc ñoäi chaïy ñeán
mau leï vaø tuaân theo thuû hieäu cuûa Tröôûng
ñeå taäp hoïp thaønh nhöõng ñoäi hình sau ñaây:
1. Haøng doïc – töøng ñoäi:
 Thuû hieäu: Tay ñöa
thaúng veà phía tröôùc,
hôïp vôùi thaân moät
goùc 900, ngoùn tay duoãi
thaúng, eùp saùt vaøo
nhau.
 Taát caû: Chaïy thaúng
tôùi Tröôûng, ñöùng
caùch tröôûng 3 böôùc. Ñoäi tröôûng ñöùng
ñaàu haøng, ñoäi phoù ñöùng cuoái haøng,
laàn löôït:
- Ñoäi tröôûng quay xuoáng so haøng. Caùc
ñoäi laàn löôït hoâ khaåu hieäu ñoäi (2 laàn).
- Ñoäi tröôûng thöù nhaát hoâ chaøo
Tröôûng (chæ coù caùc Ñoäi tröôûng chaøo).
(Chaïy voøng troøn khi taäp hoïp caû
ñoaøn).

2. Haøng doïc caû ñoaøn hay chi ñoaøn:

 Thuû hieäu: Tay phaûi giô thaúng leân
trôøi, baøn tay nhö haøng doïc.
 Taát caû: Caùc ñoäi thöù töï chaïy
voøng löng Tröôûng ngöôïc chieàu kim
ñoàng hoà, roài taäp hoïp thaønh
moät haøng doïc, caùch Tröôûng 6
böôùc.

18
 3. Haøng ngang töøng ñoäi:
 Thuû hieäu: Tay phaûi gaäp tröôùc
ngöïc, baøn tay nhö haøng doïc ñoäi.
 Taát caû: Caùc ñoäi thöù
töï chaïy voøng löng
Tröôûng ngöôïc chieàu kim
ñoàng hoà, roài taäp hoïp
thaønh moät haøng ngang
tröôùc maët Tröôûng.
Haøng ñaàu caùch Tröôûng
3 böôùc, haøng sau caùch
haøng tröôùc moät caùnh
tay. Lieäu sao cho Tröôûng
ôû khoaûng giöõa haøng,
hai ñaàu caùc ñoäi thaúng haøng.

4. Haøng ngang caû ñoaøn hay chi

ñoaøn:
 Thuû hieäu: Tay phaûi ñöa thaúng
ngang vai, hôïp vôùi thaân moät goùc
900. Baøn tay nhö haøng doïc
 Taát caû: Caùc ñoäi thöù töï chaïy
voøng löng Tröôûng ngöôïc chieàu kim
ñoàng hoà, roài taäp hoïp thaønh
moät haøng ngang ñöùng tröôùc
Tröôûng, caùch Tröôûng 6 böôùc. Ñoäi
thöù nhaát phaûi tính sao cho haøng
ngang ñoù vöøa veïn ñeå Tröôûng ôû
ngay khoaûng giöõa cuûa haøng.

19
 Löu yù: Khi taäp hoïp haøng doïc vaø
haøng ngang, neáu ñoäi tröôûng giöõ côø thì vaãn
caàm côø baèng tay phaûi vaø giô thaúng ra phía
tröôùc hoaëc ngang vai nhö thuû hieäu. Caùn côø
hôïp vôùi caùnh tay moät goùc 900. Caùc ñoäi
hình khaùc thì chuyeån côø sang tay traùi tröôùc
khi laøm thuû hieäu.
5. Hình chöõ U:
 Thuû
hieäu: Tay
phaûi
naém
chaët,
ñöa
ngang vai
gaäp
thaønh
goùc
vuoâng.
 Taát caû: Caùc ñoäi thöù töï chaïy voøng löng
Tröôûng ngöôïc chieàu kim ñoàng hoà, vaø
xeáp thaønh hình chöõ U vuoâng tröôùc maët
Tröôûng. Ñoäi thöù nhaát (ngöôøi ñaàu) ñöùng
phía traùi Tröôûng vaø ngöôøi cuoái cuøng
ñöùng phía phaûi Tröôûng. Sao cho ñöùng
caùch ñeàu tröôûng laøm thaønh chöõ U
vuoâng goùc.

6. Hình voøng troøn:

20
  Thuû hieäu: Hai tay
voøng qua ñaàu, caùc
ngoùn tay chaïm
nhau.
 Taát caû: Caùc ñoäi
thöù töï chaïy voøng
löng Tröôûng ngöôïc
chieàu kim ñoàng hoà,
lieäu sao cho Tröôûng
laø taâm voøng troøn.
Ñoäi tröôûng ra leänh
môùi döøng laïi vaø töï ñoäng quay vaøo giöõa.
Löu yù: Khi chaïy lieäu sao cho voøng
troøn luoân luoân troøn vaø khoâng bò
ñöùt quaõng.
7. Hình baùn nguyeät:
 Thuû hieäu: Tay
phaûi cong laïi
treân ñaàu.
Caùc ngoùn tay
eùp saùt vaøo
nhau.
 Taát caû: Caùc
ñoäi thöù töï
chaïy voøng
löng Tröôûng
ngöôïc chieàu
kim ñoàng hoà. Ñoäi thöù nhaát ngöøng laïi khi
tôùi ngang phía traùi cuûa Tröôûng. Ñoäi cuoái
cuøng seõ chaám döùt ôû ngang phía phaûi
cuûa Tröôûng. Caùc ñoäi cöù giaäm chaân taïi
choã, cho ñeán khi nghe hieäu leänh thì ñöùng
laïi vaø töï ñoäng quay vaøo trong.

21
 8. Hình reõ quaït:
 Thuû hieäu: Ñöa
hai tay sang hai
beân ñaàu
thaønh hình reõ
quaït roài thu
saùt vaøo ngöôøi.
 Taát caû: Caùc
ñoäi thöù töï
chaïy voøng löng
Tröôûng ngöôïc
chieàu kim ñoàng
hoà, roài ñöùng
laïi ôû vò trí cuûa ñoäi mình, caùch Tröôûng ba
böôùc, laøm thaønh hình reõ quaït maø
Tröôûng ñieàu khieån laø taâm quaït.
 Ghi chuù:
 Haøng doïc, haøng ngang ñeå chuaån bò
di haønh hay döï leã ôû traïi hoaëc nôi
ñaát chaät.
 Hình chöõ U: Khi chaøo côø, ñoùn quan
khaùch, tuyeân höùa.
 Hình voøng troøn: Khi sinh hoaït chung,
khi chia tay.
 Hình baùn nguyeät, reõ quaït: Ñeå hoïc
hoûi, taäp haùt, hoïp vui.
 Khi taäp hoïp theo hình: Khoâng bao
giôø noùi chuyeän.
 Khi taäp hoïp, caùc ñoäi phaûi chaïy
voøng troøn quanh Tröôûng tröôùc khi
xeáp thaønh hình, tröø haøng doïc thì
coù theå chaïy thaúng tôùi tröôùc
maët Tröôûng vaø xeáp haøng.

22
  Caùc ñoäi xeáp haøng caùch tröôûng:
Ba böôùc: Haøng doïc, reõ quaït
Saùu böôùc: Haøng ngang.
 Khi xeáp haøng caùc ñoäi tröôûng lieäu
sao cho ñoäi mình ñöùng caùch ñeàu
caùc ñoäi khaùc:
 Haøng doïc: Caùch nhau moät caùnh
tay
 Caùc hình khaùc: Tuyø theo soá ñoäi
vieân cuûa caùc ñoäi, lieäu sao cho
vöøa phaûi.
 Ñoäi vieân luoân theo ñoäi tröôûng khi
taäp hoïp cuõng nhö khi tan haøng.
Ñoäi tröôûng luoân caàm côø, töôïng
tröng quyeàn chæ huy ñoäi vaø luoân
daãn ñaàu ñoäi. Ñoäi phoù ñöùng
cuoái haøng. Ñoäi tröôûng caàm côø,
khi chaïy thì tay phaûi giöõ caùn côø
saùt ngöôøi, ñeå laù côø naèm ôû phía
sau löng. Sau khi caùc ñoäi taäp hoïp
theo hình vaø hoâ khaåu hieäu, ñoäi
tröôûng caùc ñoäi seõ tuaân theo
leänh ñoäi tröôûng thöù nhaát ñeå
chaøo tröôûng ñieàu khieån. Vieäc
chaøo naøy coù yù nghóa: Caùc ñoäi
tröôûng trình dieän sau khi ñaõ thi
haønh leänh taäp hoïp ñoäi mình. Tröø
hai hình voøng troøn vaø baùn
nguyeät thì caùc caû ñoäi vieân ñeàu
nghe leänh ñoäi tröôûng thöù nhaát
ñeå chaøo Tröôûng ñieàu khieån (vì
khoâng coù vieäc so haøng).
 Khaåu Leänh Thöôøng Duøng:

23
 Khi taäp hoïp haøng doïc, Tröôûng chæ caàn
thoåi coøi vaø laøm thuû hieäu. Neáu muoán
duøng khaåu leänh, Tröôûng seõ vöøa laøm thuû
hieäu vöøa hoâ: “Taäp hoïp 1 (hoaëc 2,3,4...)
haøng doïc, nhìn tröôùc thaúng !”. Caùc hình
khaùc, Tröôûng chæ hoâ “taäp hoïp” keøm theâm
thuû hieäu cuûa hình maø Tröôûng muoán taäp
hoïp.
 Muoán So Haøng:
Ñoäi tröôûng duøng thuû hieäu hay coù theå
laàn löôït hoâ:
Phaoloâ (Terexa, Goretti...) haøng doïc nhìn
tröôùc thaúng!
Phaét ! (haï tay hay côø xuoáng)
Nghæ
Phaoloâ ! Anh duõng (hoâ hai laàn, ñöùng
theá nghieâm).
Sau ñoù Ñoäi tröôûng quay veà phía
Tröôûng ñieàu khieån.
 Muoán Cho Thaønh Vieân Quay Sang
Phaûi, Traùi, Sau:
Tröôûng hoâ: Beân phaûi... quay
Beân traùi... quay
Ñaèng sau… quay
 Hoâ Chaøo:
Chuaån bò chaøo... chaøo… (chaøo côø...
chaøo).
Ñi ñeàu... böôùc !
Ñöùng laïi... ñöùng.
Höôùng beân phaûi (hoaëc beân traùi)... 2
(3,4... böôùc) böôùc!

24
 Khi ñang hoïp nghe Tröôûng hoâ: “Thieáu
Nhi” (AÁu Nhi – Nghóa Só), taát caû ñöùng phaét
daäy, vöøa ñaùp: “Hy sinh” (Ngoan-Chinh Phuïc)
vaø ñöùng theá nghieâm.
Neáu thaáy oàn aøo, Tröôûng muoán cho
caùc em im laëng, thì hoâ: “Thieáu nhi im” (AÁu
Nhi – Nghóa Só). Taát caû ñaùp: “A”. (Khoâng
caàn ñöùng daäy, nhöng phaûi im laëng ngay).
 Caùch Trình Dieän:
ÑOÄI: Ñoäi tröôûng daãn ñoäi chaïy voøng
quanh Tröôûng ngöôïc kim ñoàng hoà roài xeáp
haøng ngang tröôùc maët Tröôûng, caùch Tröôûng
ba böôùc lieäu sao ñeå Tröôûng ôû ngay giöõa.
Ñoäi tröôûng so haøng: Duøng thuû hieäu
hay coù theå hoâ:
Phaoloâ (Terexa, Goretti...) haøng doïc nhìn
tröôùc… thaúng !
Phaét !
Phaoloâ: Anh duõng ! (Theá nghieâm)
Beân traùi... quay !
Chuaån bò chaøo... chaøo !
Caû ñoäi chaøo vaø chôø Tröôûng chaøo laïi
xong môùi boû tay xuoáng. Ñoäi tröôûng tieán
leân tröôùc maët Tröôûng chaøo, trình dieän (neáu
caàn). Trình dieän xong caû ñoäi chaøo Tröôûng,
roài môùi lui veà goùc ñoäi.
 Tröôøng Hôïp Caû Ñoäi Trình Dieän
Ñeå Laõnh Côø Danh Döï:
Ñoäi tröôûng seõ tieán ñeán tröôùc maët
Tröôûng, chaøo, roài haï côø nghieâng veà phía
tröôùc, ñeå Tröôûng buoäc côø danh döï.

25
 Tröôûng buoäc côø xong, ñoäi tröôûng
chaøo Tröôûng vaø lui veà ñoäi, hoâ cho caû ñoäi
chaøo Tröôûng. Sau ñoù Ñoäi tröôûng hoâ cho
ñoäi quay laïi chaøo caû ñoaøn roài môùi lui veà
goùc ñoäi.
 Caù Nhaân:
Ñeán tröôùc maët Tröôûng, vaø ñöùng
caùch ba böôùc.
Chaøo Tröôûng vaø ñôïi Tröôûng chaøo laïi
xong môùi boû tay xuoáng.
Ñöùng theá nghieâm chôø leänh (chæ thò)
hay trình ñieàu gì.
Chaøo Tröôûng tröôùc khi lui.
 Caùc Ñoäi Tröôûng
Khi nghe hieäu leänh trieäu taäp Ñoäi
tröôûng, caùc Ñoäi tröôûng caàm côø chaïy tôùi
xeáp haøng ngang tröôùc maët Tröôûng, ñöùng
theá nghieâm, caùch Tröôûng ba böôùc, lieäu sao
ñeå tröôûng ôû ngay giöõa.
Ñoäi tröôûng thöù nhaát hoâ chaøo, chôø
Tröôûng chaøo xong môùi haï tay xuoáng. Sau ñoù
ñöùng theá nghieâm, chôø leänh hay trình ñieàu
gì.
Trình dieän xong, Ñoäi tröôûng thöù nhaát
hoâ chaøo Tröôûng tröôùc khi veà goùc ñoäi.

SAÙU BÖÔÙC TAÄP HAÙT

1. Choïn baøi:
● Choïn löïa baøi thaät kyõ

26
 ● Vöøa söùc, ñuùng luùc, hôïp caûnh,
hôïp tình
2. Phaùt baøi:
● Coù nhöõng baøi in saün, hay ñoïc
cho ghi,
vieát baûng…
3. Haùt thöû:
● Vaøi laàn
● Thaät roõ raøng
● Ñuùng nhòp.
4. Taäp töøng caâu, töøng ñoaïn:
● Sau vaøi laàn trôû laïi töø ñaàu.
● Moãi ñoaïn haùt vaøi laàn. Tuy
nhieân choã naøo deã quaù neân
qua nhanh keûo ngöôøi ta soát ruoät.
5. Taäp theá naøo:
● Choã naøo sai söûa ngay töùc
khaéc. Bao giôø ñuùng môùi sang
caâu khaùc.
6. Nhaéc nhôû:
● Haùt laïi toaøn baøi 2 laàn khi ñaõ
taäp xong.
● Baøi haùt ñaõ taäp neân duøng
thöôøng xuyeân ñeå caùc em khoûi
queân.

27
 CA MUÙA
1. Nguyeân taéc saùng taùc vuõ:
• Haùt thaät thuoäc baøi ca.
• Haùt ñuùng nhòp, ñuùng tieát ñieäu.
• Cöû ñieäu ñôn sô, deã daøng nhöng
traùnh ñoäc ñieäu.
• Ñieäu vuõ phaûi töï nhieân, khoâng kì
khoâi quaù.
• Ñoäng taùc phaûi ñi ñoâi vôùi lôøi ca.
• Chuù yù töøng cöû ñieäu : ñaàu, coå,
mình, tay, chaân.
• Coù ñi coù veà: tieán bao nhieâu
böôùc thì luøi baáy nhieâu böôùc;
laøm sao cho khi baét ñaàu vuõ vaø
keát thuùc, moïi ngöôøi ôû nguyeân
vò trí cuõ.
2. Nguyeân taéc vuõ:
• Ngöôøi ñieàu khieån phaûi taäp
nhieàu laàn tröôùc.
• Thuoäc kyõ ñieäu vuõ deã taäp. Löu
yù tröôùc cho moïi ngöôøi nhöõng
choã khoù.
• Taäp cho moïi ngöôøi thuoäc baøi haùt
.
• Taäp kyõ töøng ñoäng taùc moät.
• Taäp töøng phaàn, töøng ñoaïn, sai
söûa ngay.
• Baïo daïn vaø töï nhieân trong caùc
ñoäng taùc.

28
 TROØ CHÔI
I. Ñònh nghóa: laø vaän ñoäng sinh hoaït do
moät ngöôøi toå chöùc cho moät soá ngöôøi
tham gia, theo moät quy öôùc coù höôùng
daãn, trong moät thôøi gian, taïi moät nôi
choán ñeå ñem laïi moät yù nghóa rieâng
cho moãi ngöôøi vaø chung cho moïi ngöôøi
coù maët.
II. Yeâu caàu troø chôi:
1. Xaây döïng baàu khí.
2. Reøn luyeän kyõ naêng.
3. Giaùo duïc chieàu saâu.
III. Phaân loaïi troø chôi:
1. Tính theo tính chaát noäi dung.
2. Theo ñoái töôïng tham gia.
3. Theo taàm côõ daøn döïng.
4. Theo ñieàu kieän khoâng gian.
5. Theo nhu caàu phuïc vuï.
IV. Caùch cho vaø höôùng daãn moät troø
chôi:

29
 1. Choïn troø chôi: Muoán cho troø chôi
ñöôïc haøo höùng vaø keát quaû,
phaûi choïn löïa troø chôi cho thích
hôïp vôùi hoaøn caûnh, löùa tuoåi,
giôùi tính.
2. Chuaån bò troø chôi:
● Duïng cuï caàn thieát.
● Löïa choïn ñòa theá thích hôïp.
● Phaân coâng cho caùc ngöôøi
höôùng daãn.
3. Trình baøy troø chôi:
● Giaûi thích roõ raøng, chaäm raõi vôi
nhöõng cöû chæ giuùp dieãn taû.
● Trình baøy troø chôi theo thöù töï
hôïp lyù deã hieåu.
● Hoûi laïi xem moïi ngöôøi ñaõ hieåu
roõ chöa.
● Neâu khía caïnh giaùo duïc cuûa troø
chôi.
● Cho chôi nhaùp.
4. Höôùng daãn troø chôi:
• Tröôûng neân hoaø mình vaøo cuoäc
chôi ñeå taïo tinh thaàn hoaø ñoàng
vaø ñeå bieát ñöôïc treû.
• Neáu coù moät soá ngöôøi nhö chöa
hieåu luaät chôi, phaûi ngöøng ñeå
giaûi thích laïi.
• Ñeà cao tinh thaàn töï giaùc.
• Khuyeán khích treû nhuùt nhaùt.

30
 Chuù yù: Cho ngöøng chôi tröôùc khi
moïi ngöôøi thaáy chaùn, meät.

KEÅ CHUYEÄN
I. Taàm quan troïng cuûa truyeän keå:
Ai cuõng thích nghe keå chuyeän, sö phaïm
ñoäc ñaùo cuûa Chuùa Gieâsu laø keå chuyeän.
Luùc naøo Chuùa cuõng keå chuyeän. Chuùa
Gieâsu keå chuyeän raát taøi tình ñeán noãi
ngöôøi ta boû nhaø boû cöûa ñeå theo nghe
Chuùa.
Chuùa Gieâsu keå chuyeän trong khi giaûng
daïy neân chuùng ta muoán thaønh coâng trong
coâng vieäc daïy giaùo lyù cuõng phaûi baét
chöôùc Chuùa duøng truyeän keå ñeå daïy giaùo
lyù.
II. Caùc loaïi truyeän
Caùc caâu chuyeän coù theå duøng trong
baøi giaùo lyù chia laøm ba loaïi:
1. Chuyeän Thaùnh Kinh
Trong Thaùnh Kinh Cöïu Öôùc vaø Taân Öôùc
coù raát nhieàu chuyeän. Nhöõng caâu chuyeän

31
Thaùnh Kinh duøng ñeå trình baøy Giaùo lyù raát
thích hôïp nhôø tính chaát noäi dung toân giaùo.
Khi duøng caùc chuyeän Thaùnh Kinh ñeå
trình baøy Giaùo lyù ta deã daøng chuyeån sang
aùp duïng vaøo ñeà taøi Giaùo lyù.
Maáy ví duï:
 Chuyeän Cain: Thieân Chuùa thaáu
bieát moïi söï.
 Noe vaø ñaïi hoàng thuyû: Thieân
Chuùa khoâng chaáp nhaän toäi
loãi.
 Abraham: Tin vaø vaâng phuïc
Thieân Chuùa hoaøn toaøn.
 Löûa trong buïi gai: Thieân Chuùa
laø Thieân Chuùa haèng soáng.
 Manna: Thaùnh Theå laø löông
thöïc Thieân Chuùa ban cho loaøi
ngöôøi.
2. Lòch söû Giaùo Hoäi vaø cuoäc ñôøi caùc
thaùnh
Ñaây cuõng laø moät kho taøng chöùa
ñöïng raát nhieàu söï kieän coù theå duøng ñeå
trình baøy caùc ñeà taøi Giaùo lyù.
Maáy ví duï:
 Cuoäc ñôøi Thaùnh Phaoloâ: Ôn goïi laøm
toâng ñoà.
 Thaùnh Augustinoâ: Chæ tìm thaáy haïnh
phuùc thaät nôi Thieân Chuùa.
 Thaùnh Phanxicoâ Assisi: Tinh thaàn
ngheøo khoù Phuùc AÂm.
 Caùc Thaùnh Töû Ñaïo Vieät Nam: Loøng
trung tín vôùi Thieân Chuùa.

32
  Cha sôû hoï Ars: Göông taän tuïy vôùi
caùc linh hoàn.
 Thaùnh Teâreâxa: Tinh thaàn phoù thaùc
vaø caäy troâng.
3. Nhöõng chuyeän thöôøng nhaät hoaëc
thôøi söï
Nhöõng chuyeän xaûy ra haèng ngaøy,
nhöõng bieán coá coù tính caùch thôøi söï cuõng
coù theå duøng laøm khôûi ñieåm ñeå suy nghó
veà moät ñeà taøi Giaùo lyù. Tuy nhieân vieäc löïa
choïn nhöõng chuyeän naøy caàn hai ñieàu kieän:
 Thích hôïp, thöïc teá
 Coù theå chuyeån töø caâu chuyeän
sang ñeà taøi Giaùo lyù caùch deã
daøng.
III. Caùch keå chuyeän
Muoán keå chuyeän haáp daãn caàn:
 Thuoäc caâu chuyeän, say meâ caâu
chuyeän. Ñöøng vöøa keå vöøa nhìn vaøo
saùch.
 Nhaäp vai, ñoùng vai; coi nhö mình laø
nhaân vaät trong caâu chuyeän, khoâng
maéc côõ.
 Ruùt baøi hoïc ñaây laø ñieàu quan troïng
sau khi keå chuyeän phaûi ruùt ra baøi hoïc
hôïp vôùi chuû ñeà baøi giaùo lyù.

MAÄT THÖ

Maät thö laø moät löôïng thoâng tin naøo

ñoù ñöôïc gôûi ñi baèng nhöõng maät maõ rieâng

33
ñeå giöõ bí maät noäi dung, vaø chæ giaûi ñöôïc
nhôø bôûi loaïi khoaù cuûa chính noù.
Trong troø chôi lôùn, vôùi nhöõng yeáu toá
bí maät, baát ngôø, maät thö taïo neân söï lyù
thuù vaø haáp daãn ñoái vôùi ngöôøi tham döï.
Maät thö coù muoân hình vaïn traïng, ôû
ñaây chæ ñöa ra moät soá maät thö thoâng duïng
maø thoâi.
Moät soá töø caàn bieát:
 Baûn vaên goác (baïch vaên): noäi
dung caàn truyeàn ñaït.
 Maõ hoaù (maät thö): chuyeån
baïch vaên sang daïng maät maõ.
 Giaûi maõ: chuyeån maät maõ
sang baïch vaên.
 Chìa khoaù: duøng ñeå höôùng
daãn caùch giaûi maät thö.

I. MOÄT SOÁ MAÄT THÖ THOÂNG THÖÔØNG

Caùc maät thö ôû ñaây chæ duøng chöõ
quoác ngöõ thoâng thöôøng (vieát ñaày ñuû caùc
daáu) chæ bieán ñoåi caùch xeáp ñaët cho khoù
hôn maø thoâi.
1. Gheùp Maãu Töï
Nguyeân taéc:
• Baûn tin ñöôïc aán daáu trong
moät vaên baûn baøi baùo…
nhöõng chöõ caàn duøng ñöôïc
ñaùnh daáu (Gaïch döôùi, chaâm
kim…)

34
 • Ngöôøi ñoïc cöù laáy caùc oâ chöõ
coù ñaùnh daáu gheùp laïi thaønh
baûn tin
Thöïc haønh:
• Baûn tin: THAM DÖÏ NGAØY TRAÏI,
LAØ NIEÀM VUI THUÙ BIEÁT BAO.
• Giaûi: Gheùp caùc maãu töï coù
gaïch döôùi laïi
• Dòch: DÖÏNG LEÀU
2. Phaân Soá
Nguyeân taéc: Duøng moät phaân soá
cho baûn tin
• Töû soá: chæ soá chöõ caàn duøng
(ñeå laïi)
• Maãu soá: chæ soá chöõ khoâng
duøng (boû ñi)
Thöïc haønh:
• Baûn tin: CAÙC EM BAÉT RUOÀI
ÑÖÏC TÌM TRÖÔÛNG ÑEÅ NHUÙNG
GIAÁM GAÁP RUÙT.
• Khoaù: 2/3 (hoaëc +2-3)
• Giaûi: Laáy hai chöõ roài boû ba
chöõ
• Dòch: CAÙC EM TÌM TRÖÔÛNG
GAÁP RUÙT.
3. Phaân Soá Bieán Ñoåi
Nguyeân taéc: Cuõng nhö maät maõ phaân
soá, ñoù laø moät baûn tin daøi coù yù nghóa
xuoâi chaûy, coù theå laøm cho ngöôøi nhaän bò
laàm. Nhöng phaûi caên cöù vaøo yù nghóa cuûa
khoaù môùi giaûi ñöôïc.

35
 Thöïc haønh:
• Baûn tin: ÑEÁN PHOØNG AÙO,
PHÍA SAU NHAØ THÔØ, BAÉC
THANG LEO LEÂN MAÙI
• Khoaù: Taäp hoïp caùc ñoäi
tröôûng laïi
• Giaûi: Chæ laáy caùc chöõ ñöùng
ñaàu haøng
• Dòch: ÑEÁN PHÍA BAÉC

4. Maät Maõ Thaùnh Giaù

Nguyeân taéc: Ngöôøi nhaän phaûi ñoïc
maät thö theo hình daáu Thaùnh Giaù laøm treân
mình. (Khoâng coù Amen).

Thöïc haønh
 Baûn tin:
Haõy
tröôûng
anh
kho
noù
cho
gaëp thöa anh anh nôi bieát vôùi moâ daáu
ôi raèng traïi
em
ôû
taøng
hôõi
vaø
tìm
 Khoaù: Haõy laøm daáu thaùnh giaù
tröôùc khi aên côm

36
  Giaûi: Tuaàn töï laáy moät chöõ ôû
treân, roài ôû döôùi, beân traùi, beân phaûi,
vaø cöù vaäy daàn vaøo giöõa.
 Dòch: HAÕY TÌM TRAÏI TRÖÔÛNG VAØ
THÖA RAÈNG: ANH HÔÕI, ANH ÔI, KHO TAØNG
ANH DAÁU NOÙ ÔÛ MOÂ, CHO EM BIEÁT VÔÙI.
5. Maät Maõ Voøng Quanh
Nguyeân taéc: Vieát baûn tin, caùc chöõ
thaúng haøng, ngang cuõng nhö doïc. Coù daáu
hieäu ñieåm xuaát phaùt vaø chieàu ñi, cuoái
cuøng coù ñieåm keát thuùc.
Muoán giaûi phaûi tìm cho ra ñieåm
xuaát phaùt vaø keát thuùc roài töø töø theo
chieàu xuaát phaùt ñoïc thaønh baûn tin.

Thöïc haønh:
* Chuùa * Haõy nghieâmtrang ñoà oâ
leänh ñeán ñöùng döôùi caû
ueá
nhaän nuùi daân chaân
taét laïi,
ñeå sinai, toaøn nuùi, boû ñoäi
nuùi leân tieán töø
töø tröôûng
 Khoaù: Chaùo noùng laïi muoán aên ngay
Quanh ñi quanh laïi coù ngaøy ñöôïc
aên
 Giaûi: Baét ñaàu töø daáu khôûi haønh, ñi
loøng voøng cho tôùi ñieåm keát.
 Dòch: HAÕY ÑEÁN NUÙI SINAI, TOAØN
DAÂN ÑÖÙNG NGHIEÂM TRANG DÖÔÙI CHAÂN

37
NUÙI, BOÛ TAÁT CAÛ CAÙC ÑOÀ OÂ UEÁ LAÏI,
ÑOÄI TRÖÔÛNG TÖØ TÖØ TIEÁN LEÂN NUÙI ÑEÅ
NHAÄN LEÄNH CHUÙA.
2. MORSE
A :⋅ − N : − ⋅ CH: − − − −
B :− ⋅ ⋅ ⋅ O : − − − 1 : ⋅ − − − −
C :− ⋅ − ⋅ P : ⋅ − − ⋅ 2 : ⋅ ⋅ − − −
D :− ⋅ ⋅ Q : − − ⋅ − 3 : ⋅ ⋅ ⋅ − −
E :⋅ R : ⋅ − ⋅ 4 : ⋅ ⋅ ⋅ ⋅ −
F :⋅ ⋅ − ⋅ S : ⋅ ⋅ ⋅ 5 : ⋅ ⋅ ⋅ ⋅ ⋅
G :− − ⋅ T : − 6 : − ⋅ ⋅ ⋅ ⋅
H :⋅ ⋅ ⋅ ⋅ U : ⋅ ⋅ − 7 : − − ⋅ ⋅ ⋅
I :⋅ ⋅ V : ⋅ ⋅ ⋅ − 8 : − − − ⋅ ⋅
J :⋅ − − − W: ⋅ − − 9 : − − − − ⋅
K :− ⋅ − X : − ⋅ ⋅ − 0 : − − − − −
L :⋅ − ⋅ ⋅ Y : − ⋅ − −
M :− − Z : − − ⋅ ⋅

Thaùp Morse:

H CH

V S O

F Q

U I M G Z

P L R C K Y X

J W A E T N D B

Chaám caâu:

38
 Chaám (AAA) :⋅ − ⋅ − ⋅ −
Phaåy (MIM) :− − ⋅ ⋅ − −
Gaïch ñaàu doøng (THT) : − ⋅ ⋅ ⋅ ⋅
−
Daáu hoûi (IMI) :⋅ ⋅ − − ⋅ ⋅
Hai chaám (OS) :− − − ⋅ ⋅ ⋅
Gaïch ngang phaân soá (DN) : − ⋅ ⋅ − ⋅
Gaïch döôùi (UNT) :⋅ ⋅ − − ⋅ −
Môû ngoaëc ñôn (KK) : − ⋅ − − ⋅ −
Vaøi daáu hieäu trong vieäc thoâng tin:
Chuaån bò (T) :−
Goïi (AAA) :⋅ − ⋅ − ⋅ −
Baét ñaàu ñaùnh (NW) : − ⋅ ⋅ − −
Heát baûn tin (AR) : ⋅ − ⋅ − ⋅
Söûa laïi chöõ (EEEEEE) : ⋅ ⋅ ⋅ ⋅ ⋅ ⋅
Ñaùnh laïi (FM) :⋅ ⋅ − ⋅ − −

Daáu tieáng Vieät:

Hoûi (R) : ⋅ − ⋅ OÂ : OO
Ngaõ (X) : − ⋅ ⋅ − EÂ : EE
Naëng (J): ⋅ − − − AÂ : AA
Huyeàn (F) : ⋅ ⋅ − ⋅ Ô : OW
Saéc (S) : ⋅ ⋅ ⋅ AÊ : AW
Ö : UW ÔÖ : OUW
Ñ : DD

Löu yù: Khoâng phaûi luùc naøo cuõng

phaûi duøng coøi môùi thöïc hieän ñöôïc
moät baûn tin morse. Chuùng ta coù theå
duøng nhieàu hình thöùc khaùc nhau, nhö:
Ñöùng : te (−)

39
 Ngoài : tích (⋅)
Ñöa tay ra : te (−)
Thu tay vaøo : tích (⋅)
...

Vôùi hình thöùc Morse naøy, chuùng ta coù

theâm nhieàu caùch laäp maät thö khaùc nhau,
nhö:
: te (−)
: tích (⋅)
Minh hoaï: :L
5 : te (−)
9 : tích (⋅)
Minh hoaï: 5995 : X
...

NUÙT DAÂY
1. KHAÙI NIEÄM
Trong ñôøi soáng thöôøng ngaøy, khoâng ai
maø khoâng laøm nuùt. Laøm nuùt ñoøi hoûi
phaûi ñuùng, nhanh goïn, deã thaùo, muoán vaäy
phaûi taäp laøm ñi laøm laïi. Caùc thuyû thuû,
caùc nhaø thaùm hieåm, caùc nhaø theå thao leo
nuùi, cöùu hoä… ñeàu phaûi hoïc laøm nuùt.
Ngöôøi ta toång keát coù khoaûng 4000
nuùt caùc loaïi. Nhöng thöïc teá chuùng ta neân
bieát vaø thöïc haønh vaøi chuïc nuùt buoäc
thoâng thöôøng baèng daây thöøng, daây leo, laït,
maây laø ñuû.

40
 Bieát vaø thöïc haønh coù nghóa laø hieåu
roõ coâng duïng cuûa töøng nuùt ñeå thích öùng
cho töøng tröôøng hôïp.
Moät nuùt ñöôïc goïi laø höõu duïng caàn
phaûi coù 3 ñaëc tính sau ñaây:
- Coù theå buoäc thaät nhanh.

- Thaùo ra deã daøng.

- Chaéc chaén, nghóa laø coù
theå troâng caäy ñöôïc ôû coâng
duïng cuûa noù.
Vaø khi noùi ñeán nuùt, ta cuõng phaûi ñeà
caäp veà daây. Daây laø do söï xe keát cuûa caùc
thöù thaûo vaät nhö: boâng, gai, ñay, xô döøa,
coùi, maây, tre… ñöôïc ñaùnh tôi ra roài beän laïi
hoaëc ñaäp daäp thaønh töøng sôïi.
• Moät soá chæ xe laïi thaønh sôïi (hay
coøn goïi laø coá, tao)
• Nhieàu tao xe laïi thaønh daây thöøng.
Thöøng to hay nhoû laø tuyø ôû soá sôïi xe
laïi. Khi mua thöøng, ta tìm mua loaïi thöøng coù
3,5,7… sôïi. Ñöøng mua thöøng coù soá sôïi
chaün, vì thöøng chaün seõ coù moät sôïi ñöôïc
duøng laøm loõi giöõa, khoâng cuoán chung vôùi
caùc sôïi khaùc neân löïc keùo chòu khoâng toát
baèng thöøng coù soá sôïi leõ ñöôïc beänh xoaén
laïi vôùi nhau, seõ chòu ñöôïc löïc toát hôn.
Söû duïng xong phaûi phôi cho khoâ vaø
baûo quaûn nôi thoaùng maùt, khoâng caát giöõ
khi daây ñang aåm öôùt, vì theá daây seõ bò
muïc.
Daây söû duïng seõ bò hö hao theo thôøi
gian, do vaäy, tröôùc khi duøng laïi, phaûi thöû laïi
söùc chòu cuûa daây cho an toaøn.

41
2. THÖÏC HAØNH

 Moät Soá Nuùt Thoâng Thöôøng

a. Nuùt ñôn, nuùt keùp
Coâng duïng: Giöõ cho ñaàu daây khoûi bò
bung ra.

b. Nuùt soá 8
Coâng duïng: Duøng
ñeå buoäc löôõi buùa, rìu,
hoaëc ñaàu teân baèng
saét, ñeå buoäc goùi
haøng vaø cuõng coù theå
laøm thang daây.
c. Nuùt hoa
Coâng duïng: Ñeå buoäc giaøy laø nhieàu
nhaát.

42
 d. Nuùt deïp ñôn vaø keùp
Coâng duïng: Caøng xieát caøng chaéc
nhöng khi thaùo ra
raát deã daøng,
ñöôïc duøng ñeå noái
hai ñaàu daây duøng

43
trong cöùu thöông. Rieâng nuùt deïp keùp thì ít
khi duøng ñeán.

e. Nuùt noái hai

voøng
Coâng duïng:
Cuõng nhö nuùt deïp,
nhöng troâng ñeïp maét
hôn, coâng phu hôn,
traùi laïi khoù môû.

f. Nuùt thaày tu
Coâng duïng: Laøm thaønh moät traøng
haït, laøm
naëng moät
ñaàu ñeå ta
quaêng qua
moät caønh

44
caây deã daøng, thaét ñaàu daây ôû noùn Höôùng
Ñaïo.
g. Nuùt thoøng loïng
Coâng
duïng: Neùo
daây vaøo
coïc hoaëc
caønh caây,
coù theå nôùi
roäng ra
hoaëc xieát
chaët laïi.

h. Nuùt thuyeàn chaøi

Coâng duïng: Ngö phuû duøng ñeå coät
thuyeàn vaøo coïc ven bôø, coøn chuùng ta duøng
ñeå coät leàu.

45
  Moät Soá Nuùt Naâng Cao
Nhö vaäy, baïn ñaõ bieát ñöôïc moät vaøi
nuùt cô baûn, thoâng duïng vaø deã. Laø Huynh
Tröôûng, Giaùo lyù vieân trong töông lai, baïn seõ
hoïc nhöõng nuùt khoù hôn, laø nhöõng nuùt
gheùp caây, nuùt thoaùt hieåm, nuùt cöùu hoä,
nuùt trang trí...
a. Nuùt gheá ñôn:
- Coâng duïng: ñöa ngöôøi töø
döôùi (gieáng…) leân. Nuùt naøy
coät voøng qua naùch naïn nhaân
vaø keùo leân, hoaëc ñöa töø treân
cao xuoáng.

b. Nuùt gheá keùp:

Coù hai
caùch, coâng
duïng nhö nuùt
gheá ñôn nhöng
chaéc chaén
vaø an toaøn
hôn. Nuùt gheá
keùp coù 2 voøng moät
voøng qua naùch naïn
nhaân- moät voøng qua moâng
ñeå naïn nhaân ngoài.

c. Nuùt goã ñôn

Coâng duïng: coâng
duïng nhö nuùt thoøng loïng
nhöng khoâng chaéc laém

46
neân ít duøng, thöôøng chæ duøng ñeå coät daây
côø, thaùo deã nhöng daây luùc naøo cuõng phaûi
caêng ñeå nuùt khoûi tuït.
d. Nuùt
goã keùp:
Raát
chaéc chaén,
thöôøng ñöôïc
duøng thay cho
nuùt thoøng
loïng khi keùo
goã (goïi laø
nuùt keùo goã)
hay thay cho
nuùt thuyeàn
chaøi khi raùp caây chöõ thaäp vaø chöõ phaân.

e. Nuùt gheá
anh:
Coâng duïng
nhö nuùt gheá keùp.
Nuùt naøy coù theå
ñieàu chænh 2 voøng
tuyø theo khoå
ngöôøi.

47
 f. Nuùt gheá thôï sôn
Coâng duïng duøng ñeå
cöùu ngöôøi bò naïn: coù theå
nôùi voøng to, nhoû theo khoå
ngöôøi, hoaëc cho deã chòu khi
thaét boù vaøo ngöôøi.

g. Nuùt vaán
Coâng duïng: cuoán daây cho goïn, hoaëc
noái 2 ñaàu gaäy. Vaán xong, keùo ñaàu daây a
cho ñaàu daây b tuït
vaøo trong daây vaán.
Nhôù ñeå chöøa ñaàu

daây b loøi ra ñeå khi gôõ daây cho deã.

48
 h. Nuùt thoaùt thaân
Coù nhieàu kieåu nuùt thoaùt thaân khaùc
nhau, sau ñaây laø vaøi kieåu an toaøn nhaát.

49
 i.

Moät vaøi nuùt

trang trí khaùc

50
Nuùt hoa ñan Nuùt hoa 4
caùnh
Nuùt hoa 4 Nuùt hoa 8
caùnh caùnh

Nuùt hoa 5
caùnh

Nuùt gheùp ñan

51
 DAÁU ÑÖÔØNG
1. ÑÒNH NGHÓA
Daáu ñöôøng laø nhöõng hình daáu do
ngöôøi nghieân cöùu, tìm toøi veõ ra hoaëc laø
duøng nhöõng vaät lieäu thieân nhieân nhö caây
khoâ, laù caây, ñaù,... ñeå chæ daãn cho nhöõng
ngöôøi ñi sau. Daáu ñöôøng ñöôïc laøm baèng
nhöõng vaät lieäu thieân nhieân thì ta goïi laø
daáu ñöôøng thieân nhieân, ñeå phaân bieät vôùi
daáu ñöôøng veõ.

2. MUÏC ÑÍCH
Daáu ñöôøng cuõng goùp moät phaàn raát
quan troïng trong nhöõng cuoäc traïi, nhôø noù
chuùng ta môùi tôùi ñöôïc nhöõng nôi caát giaáu
maät thö.
Vì vaäy trong nhöõng cuoäc traïi coù chôi
tìm maät thö, maø caùc em khoâng bieát daáu
ñöôøng thì nhö ngöôøi muø ñi tìm kho baùu.
Löu yù: Daáu ñöôøng luoân luoân phaûi
veõ beân tay maët, baèng phaán hay baèng than.
Tuyeät ñoái khoâng duøng dao khaéc vaøo caây.

52
53
Ñi

loái naøy
(I) Baèng ñaù:- To daøi ôû döôùi
- Ñaù nhoû ôû treân naèm veà moät
ñaàu hoøn ñaù lôùn.
(II) Baèng rôm (coû): Laáy rôm hoaëc coû coät
laïi moät nuùt ñôn, ñaàu
ngaén höôùng veà höôùng
phaûi ñi.
(III) Baèng caønh caây: Laáy caønh caây coù
chaïc nhö muõi teân hoaëc coät
gheùp.

54
 KYÕ THUAÄT LEÀU TRAÏI
Leàu laø maùi nhaø aám cuùng cuûa moät
ñoäi, ñoàng thôøi laø caùi tieâu bieåu tinh thaàn
vaø kyõ thuaät cuûa ñoäi ñoù. ÔÛ ñaây chuùng ta
chæ ñeà caäp ñeán leàu muøa ñoâng, vì thieát
nghó leàu muøa heø ñaõ quaù thoâng thöôøng.
Döïng leàu caàn giöõ 3 nguyeân taéc:
 Ñuùng: Ñuùng höôùng: maët trôøi,
gioù.
 Ñeïp: Caân ñoái, caêng, thaúng.
 Nhanh.
Muoán theå phaûi:
I. CHUAÅN BÒ

1. Duïng cuï
- 2 gaäy noùc: moät ñaàu baèng,
moät ñaàu coù ñinh.
- 6 hoaëc 8 coïc.
- Daây: 2 daây noùc, 4 hay 6 daây
chaèng.
- Buùa, ñuøi ñeå ñoùng coïc.
2. Ñònh höôùng
Tröø tröôøng hôïp höôùng chung do traïi
ñònh, leàu caàn:
 Höôùng cöûa veà Ñoâng ñeå nhaän
aùnh naéng söôûi aám.
 Cöûa leàu veà höôùng Ñoâng Nam
hay Ñoâng Baéc ñeå traùnh naéng
noùng (aùnh saùng vaøo 1/3 caên
leàu).

55
  Traùnh höôùng gioù thoåi maïnh,
möa haét, sao cho maùi leàu ñoái
dieän vôùi höôùng gioù.
3. Ñòa theá
- Khoâng ñoùng döôùi goác caây khoâ,
trieàn doác.
- Choïn choã ñaát cao, baèng phaúng.
- Phaân coâng:
Ñoäi tröôûng
coïc noùc
1  coïc coïc coïc
goùc leàu
2  gaäy noùc gaäy noùc
3  coïc
4  coïc
5  coïc
6  coïc gaäy

coïc goùc
7  gaäy
coïc coïc noùc coïc
8  coïc

II. DÖÏNG LEÀU

1. Ñoaøn tröôûng chia goùc ñoäi cho caùc
ñoäi.
2. Tuyeät ñoái im laëng ñeå nghe Ñoaøn
tröôûng phaân coâng vaø ñieàu khieån
döïng leàu.
3. Caùch thöùc ñoùng leàu:
− Keû moät ñöôøng thaúng (ñaët gaäy,
caêng daây) theo höôùng ñònh döïng
leàu.
− Traûi leàu song song vôùi ñöôøng
thaúng ñoù.

56
 − Hai ngöôøi caàm hai ñænh leàu giô
cao.
− Hai ngöôøi caàm gaäy luoàn gaäy
vaøo 2 ñænh leàu roài giöõ cho 2
gaäy thaúng haøng treân ñöôøng ñaõ
vaïch, chaân 2 gaäy noùc hôi cheùo
vaøo trong.
− Ñoùng, caêng hai daây coïc noùc, roài
4 goùc, roài döïng leàu.
− Gaäy noùc vaø 2 coïc noùc phaûi
thaúng haøng vôùi nhau.
− Khoaûng caùch töø coïc noùc ñeán
chaân gaäy noùc baèng chieàu cao
gaäy.
− Coïc goùc thaúng haøng vôùi noùc
ñoái dieän vaø goùc coù coïc (450).
− Caùc coïc ñoùng xieân chöøng 450 vaø
taïo thaønh chöõ nhaät.
− Ñoùng cao bieân neáu naéng toát.
− Ñoùng thaáp bieân neáu möa, gioù
laïnh.
− Duøng nuùt “caêng daây leàu”.

III. SAU KHI DÖÏNG LEÀU

− Doïn saïch ñaát thuoäc khuoân vieân
leàu.
− Duøng daây, gaäy ñeå laøm haøng raøo
quanh leàu, laøm coång.
− Ñaøo raõnh quanh leàu (saâu, roäng
20cm). Hoá thoaùt nöôùc, hoá veä sinh
(xa leàu).
− Traûi loùt taám vaûi daàu trong leàu.

57
 − Keâ ba loâ beân trong doïc hai beân leàu.
− Laøm beáp: Khoâng ñaët ñaàu gioù,
tröôùc leàu.

IV. XEÁP LEÀU

Xeáp hình chöõ chi roài cuoán troøn töø hai
ñaàu vaøo, vöøa cuoán vöøa vuoát thaúng, phuûi
saïch.

CÖÙU THÖÔNG – BAÊNG BOÙ

I. CÖÙU THÖÔNG
Cöùu thöông laø ñieàu trò taïm thôøi nhöng
raát quan troïng. Cöùu thöông ñuùng caùch seõ
giuùp cho vieäc ñieàu trò cuûa baùc só ñöôïc deã
daøng vaø hieäu quaû. Giuùp naïn nhaân bôùt ñau
ñôùn vaø traùnh taät nguyeàn hay töû vong. Neáu
caáp cöùu khoâng ñuùng caùch coù theå laøm
toån thöông theâm cho ngöôøi bò naïn. Caùch sô
cöùu tuy ñôn giaûn vaø mau leï nhöng an toaøn,
hôïp veä sinh ñeå khi baùc só ñeán seõ khoâng
maát nhieàu thôøi giôø söûa laïi nhöõng sai loãi y
teá caên baûn. Vaäy ngöôøi cöùu thöông bieát
phaûi laøm gì vaø khoâng laøm gì khi gaëp tai
naïn xaûy ra:
1. Ñeå ngöôøi bò thöông naèm thoaû maùi,
ñaàu vaø mình baèng nhau. Phaûi khaùm

58
 nghieäm naïn nhaân ñeå bieát veát thöông
naëng hay nheï tröôùc khi giuùp hoï ngoài
daïy hay ñöùng leân.
2. Tìm xem coù xuaát huyeát, ngöøng thôû,
phoûng, gaõy xöông, traät khôùp… Phaûi
quan saùt kyõ veát thöông vaø ñieàu trò
ñuùng caùch. Neáu naïn nhaân ngöøng thôû
phaûi hoâ haáp nhaân taïo. Giuùp naïn
nhaân trôû laïi roài môùi tieán haønh
nhöõng vieäc baêng boù vaø sô cöùu khaùc.
3. Cho ngöôøi baùo vôùi caùc cô quan coù
traùch nhieäm.
4. Giöõ bình tónh vaø ñöøng voäi di dôøi
ngöôøi bò thöông neáu khoâng thaät caàn
thieát, traùnh laøm veát thöông thaønh
naëng hôn.
5. Khoâng bao giôø cho ngöôøi baát tænh
uoáng nöôùc hay baát kyø chaát loûng naøo
khaùc.
6. Laøm cho naïn nhaân ñöôïc thoâng thoaùng,
tieän nghi bao nhieâu coù theå. Ñöøng ñeå
ngöôøi xem bu ñoâng quanh naïn nhaân.
7. Ñöøng ñeå naïn nhaân thaáy veát thöông
cuûa mình hay bieát tình traïng veát thöông
cuûa hoï. Bieát an uûi, khích leä, traùnh ñeå
naïn nhaân hoaûng hoát, lo sôï.
 Hoâ haáp nhaân taïo
Caùc teá baøo trong con ngöôøi raát caàn
döôõng khí, neáu thieáu döôõng khí trong vaøi
phuùt chuùng coù theå cheát. Caùc teá baøo bò
toån haïi vì thieáu döôõng khí trong caùc tröôøng
hôïp sau:

59
 - Khoâng khí coù ít döôõng khí nhö khi
xuoáng gieáng hoaëc hoá saâu khoâng thoaùng
gioù, nhöõng ngöôøi leo nuùi quaù cao, caùc phi
haønh gia.
- Khi khí quaûn bò ngheït neân khoâng khí
khoâng vaøo phoåi ñöôïc nhö tröôøng hôïp thaét
coå, ngoäp hôi, cheát ñuoái vaø moät vaøi
tröôøng hôïp nhieãm ñoäc khí.
- Khi tim khoâng bôm ñuû maùu qua huyeát
quaûn nhö tröôøng hôïp xuaát huyeát, ngheït tim.
- Khi ñoäng taùc thôû ñieàu hoaø quaù ít
hay quaù yeáu do teá baøo cuûa heä hoâ haáp
trung khu trong oùc bò teâ lieät, hoaëc ñöôøng
thaàn kinh ñeán caùc baép thòt hoâ haáp bò
ngheït nhö tröôøng hôïp cheát vì röôïu, thuoác
meâ, thuoác nguû… Trong tröôøng hôïp bò gaõy
coå, bò ñieän giaät, bò ñaäp maïnh vaøo ñaàu
(taïi naïn xe, ñaùnh nhau…). Phöông caùch duy
nhaát ñeå cöùu hoï laø hoâ haáp nhaân taïo.
A. Phöông phaùp ñeø löng vaø nhaác
caùnh tay
a. Ñaët naïn nhaân naèm
saáp vaø ñöùng ngang mình
hoï, loøn tay döôùi buïng naïn
nhaân xoác leân ñeå thaùo
nöôùc dö, vaät laï trong khí
quaûn vaø phoåi ra. Giöõ ñoä
nöõa phuùt, roài thaû naïn
nhaân xuoáng ñeå nghieâng vaø goái treân hai
baøn tay xaáp laïi vôùi
nhau.
b. Trong khi aáy nhôø
ngöôøi phuï thaùo boû

60
quaàn aùo cho naïn nhaân, laáy meàn hay vaûi
phuû leân ñeå hoï khoûi bò nhieãm laïnh.
c. Ngöôøi laøm hoâ haáp nhaân taïo quyø ôû
phía ñaàu naïn nhaân, ñaët hai baøn tay treân
löng hoï, hai ngoùn tay caùi ñuïng nhau, loøng
baøn tay ñaët giöõa ñöôøng chaïy hai naùch naïn
nhaân.
d. Töø töø nhoùn veà phía tröôùc, caùnh tay
thaúng, ñeø treân löng naïn nhaân (ñeám 1,2 theo
nhòp ñoàng hoà) ñoäng taùc naøy ñeå toáng hôi
ra.
e. Töø töø luøi mình ra
phía sau, hai tay naém cuøi
choû naïn nhaân keùo veà
phía mình, ñeám 3. Tieáp
tuïc cho ñeán khi thaáy
söùc trì keùo cuûa vai naïn
nhaân, ñeám 4,5. Ñoäng
taùc naøy ñeå naïn nhaân
hít hôi voâ.
f. Buoâng hai tay
xuoáng, ñeám 6. Laøm vaäy laø troïn moät chu
kyø. Moãi phuùt laø phaûi laøm 12 chu kyø nhö
vaäy. Tuyø naïn nhaân lôùn hay nhoû nam hay nöõ
maø aán maïnh hay nheï treân löng.
B. Phöông phaùp mieäng truyeàn
mieäng
Phöông phaùp naøy raát hieäu nghieäm
nhöng ngöôøi cöùu thöông coù theå thaáy khoù
chòu, buoàn noân vì hôi vaø vaät thöïc töø bao
töû traøo ra. Coù theå duøng khaên tay moûng
phuû leân mieäng naïn nhaân tröôùc khi ñaët
moâi ta leân. Phöông phaùp naøy ñöôïc thöïc

61
hieän nhö sau:
a. Ñeå naïn nhaân
naèm ngöûa, laáy ngoùn tay
moùc saïch moïi vaät theå laï
ra khoûi mieäng naïn nhaân.
b. Ñeå moät tay döôùi
coå vaø naâng ñaàu leân.
Duøng tay kia giöõ ñænh
ñaàu vaø ñaåy ngöûa ra caøng xa caøng toát.
c. Naâng caèm leân
ñeå ñaàu ngöûa ra hoaøn
toaøn.
d. Keâ saùt moâi ta
vaøo moâi naïn nhaân, bòt
muõi hoï laïi roài thoåi thaät
maïnh ñeå ngöïc hoï phoàng leân.
e. Boû ra, laéng nghe hôi naïn nhaân thoaùt
ra. Neáu khoâng thaáy hôi thoaùt ra phaûi kieåm
soaùt laïi vò trí ñaàu vaø caèm naïn nhaân, coù
theå löôõi hoï thuït vaøo neân bít ñöôøng thoâng
hôi cuûa khí quaûn,
phaûi keùo löôõi ra.
f. Neáu thoåi laïi
maø hôi vaãn khoâng
vaøo, neân
nghieâng naïn
nhaân qua moät
beân roài voã maïnh
vaøi caùi vaøo giöõa hai
vai hoï ñeå toáng vaät
laï ra. Neáu naïn nhaân
laø em beù neân oâm
ngang buïng, ñeå ñaàu thoøng xuoáng roài voã
maïnh vaøo vai.

62
 g. Tieáp tuïc thoåi: cöù 5 giaây moät laàn.
h. Neáu naïn nhaân hoài tænh, thôû ñeàu,
khoâng neân cho naïn nhaân ngoài daäy sôùm
quaù vì seõ baát tænh trôû laïi raát nguy hieåm.
i. Cho môøi baùc só hoaëc xe cöùu thöông.
 Löu yù:
- Trong moïi tröôøng hôïp, ñöøng ngöng
laøm hoâ haáp nhaân taïo sôùm quaù. Coù
nhieàu tröôøng hôïp, sau hôn 2 hoaëc 3 giôø
laøm hoâ haáp nhö vaäy naïn nhaân môùi
tænh daäy
- Neân keát hôïp hai phöông phaùp: ñeø
ngöïc (löng), nhaác caùnh tay vaø mieäng
truyeàn mieäng hieäu quaû seõ cao hôn.
II. BAÊNG BOÙ
Baêng boù nhaèm muïc ñích kieàm giöõ vaø
che chôû moät veát thöông hay moät phaàn cô
theå bò thöông tích.
Coù 2 loaïi baêng chính:
Baêng cuoän: Cuoán thaønh töøng cuoän
daøi töø 3 ñeán 5 meùt. Baêng
cuoän coøn chia ra 2 thöù khaùc
nhau:
 Baêng “GA”: Baèng vaûi xoâ, moûng
nhö vaûi muøng.
 Baêng “NÆ”: Co giaõn ñöôïc, raát toát.
Baêng tam giaùc: Baèng khaên vuoâng
gaáp ñoâi, hay khaên quaøng…
chæ duøng ñeå baêng taïm
thoâi.
A. Baêng cuoän
1. Caùch söû duïng

63
 Tröø tröôøng hôïp
ngoaïi leä, coøn ngoaøi ra
bao giôø cuõng caàm cuoän
baêng beân tay phaûi vaø
phaàn cuoán baêng bao giôø
cuõng naèm ôû phía treân.
- Khi baét ñaàu baêng:
Quaán hai voøng baêng
choàng leân nhau (voøng
cheát) vaø laät ngöôïc ñaàu
baêng cho naèm giöõa voøng baêng thöù nhaát
vaø thöù nhì, nhôø vaäy baêng seõ khoâng bò
tuoät.

- Khi baêng
xong: keát thuùc
baèng hai voøng
baêng choàng leân
nhau (voøng cheát)
roài coät baêng laïi.
Neáu laø loaïi vaûi
thì xeù ñoâi theo
chieàu doïc cuûa
cuoái ñaàu baêng vaø
buoäc nuùt laïi. Neáu
laø baêng Næ thì
gaáp cuoái ñaàu
baêng laïi vaøi phaân
vaø duøng ghim giöõ
baêng ñeå ghim
baêng laïi.

64
 2. Caùch thöïc haønh
 Baêng boù nôi tay chaân
Nguyeân taéc chung: Baêng töø phía baøn
tay, baøn chaân trôû vaøo trong (ví duï: baêng ôû
caùnh tay thì baét ñaàu töø phía baøn tay trôû
vaøo vai).
Baêng theo hình xoaén oác neáu duøng
baêng næ.
Baêng theo hình chöõ nhaân neáu duøng

baêng vaûi.
 Baêng ngoùn tay, ngoùn chaân
- Quaán hai voøng
baêng (voøng cheát) ôû nôi
coå tay hay coå chaân.
Caêng cuoän baêng ñeå ñi
qua mu baøn tay, ñeán
phuû ñaàu ngoùn tay hay
ngoùn chaân, vaø gaáp laïi
moät hay hai lôùp, roài
quaán moät voøng baêng
quanh ngoùn tay hay ngoùn
chaân.

65
 - Baêng theo kieåu soá 8 vaøi loaït vaø keát
thuùc baèng hai voøng baêng (voøng cheát) nôi
coå tay hay chaân.
 Baêng ôû chaân, baêng khôùp xöông
hay maét caù
- Quaán hai voøng
baêng (voøng cheát)
quanh goùt chaân töø
treân voøng xuoáng.
- Baêng theo kieåu
soá 8 töø baøn chaân vaøo
goùt vaø töø goùt chaân
leân coå chaân.
 Baêng khæu tay, ñaàu goái
Caùch 1: Baêng theo kieåu soá 8, nghóa
laø: quaán hai voøng baêng (voøng cheát) taïi
phaàn döôùi cuûa khôùp xöông.
 Caêng cuoän baêng ñeå ñi qua phaàn treân
cuûa khôùp xöông.
 Laøm moät voøng cheát ôû
treân khôùp xöông.
 Cuoái cuøng laïi baêng
trôû laïi qua phía tröôùc
cuûa khôùp xöông ñeå trôû
laïi ñieåm baét ñaàu.
Tieáp tuïc laøm nhö
vaäy cho kín phaàn khôùp
xöông.
Caùch 2: Baêng theo hình
quaû traùm nghóa laø quaán hai
voøng baêng ngay taïi nôi ñaàu
khôùp xöông.

66
  Quaán voøng thöù ba ôû phía döôùi
khôùp xöông.
 Quaán voøng thöù tö ôû phía treân cuûa
khôùp xöông.
Cöù tuaàn töï nhö vaäy vaø keát thuùc
baèng hai voøng baêng ôû phía treân cuûa khôùp
xöông.
 Baêng baû vai
- Quaán hai
voøng baêng taïi
baép tay.
- Roài baêng
laàn löôït cöù moät
voøng quanh thaân
thì laïi moät voøng
quanh baép tay.

 Baêng ñaàu (Baêng gaáp goùc)

- Quaán hai voøng chung quanh ñaàu.
- Quaán nhieàu
voøng baêng töø ñænh
ñaàu qua caèm.
- Keát thuùc baèng
hai voøng quanh ñaàu.
- Duøng hai cuoän
baêng moãi tay caàm moät
cuoän. Baêng töø phía sau
oùt. Moät cuoän ñi voøng
quanh ñaàu ñeå giöõ
ñöôøng baêng ñi treân ñænh ñaàu. Moät cuoän ñi
treân ñænh ñaàu, ñeå bao phuû kín ñaàu.

67
 B. Baêng tam giaùc
1. Caùch söû duïng
Loái baêng boù naøy raát thích hôïp vaø
nhanh choùng trong vieäc caáp cöùu tai naïn.
Chæ caàn ñaép leân veát thöông moät lôùp vaûi
moûng thanh truøng. Hoaëc moät maûnh khaên
hay aùo saïch cuõng ñöôïc. Sau ñoù quaán khaên
tam giaùc vaøo vaø buoäc
laïi. Khi buoäc, ñöøng bao
giôø ñeå nuùt buoäc
naèm treân veát thöông.
Baêng tam giaùc
coù 3 goùc: goùc ñænh
seõ goïi laø CHOÙP
KHAÊN. Caïnh khaên ñoái dieän vôùi goùc ñænh
goïi laø TREÙO KHAÊN.

2. Thöïc haønh
a. Baêng ñaàu
 Treân traùn: Ñaët
treùo khaên ngang
treân traùn. Choùp
khaên phuû töø traùn
ra sau gaùy. Keùo hai
goùc khaên buoäc ñeø
leân choùp khaên phía
sau gaùy.

68
  Sau gaùy: Treùo khaên ñaët ngang sau
gaùy. Choùp khaên phuû töø sau gaùy ra
tröôùc traùn. Keùo hai goùc khaên buoäc
ñeø leân choùp khaên phía tröôùc traùn.
b. Baêng khôùp xöông vaø töù chi
Nguyeân taéc chung:
 Choùp khaên luoân höôùng leân
treân (höôùng veà thaân theå).
 Treùo khaên seõ naèm ngang ôû
döôùi (tröø tröôøng hôïp ôû chaân).
 Vai:
Ñaët choùp khaên
treân vai, duøng moät
sôïi khaên daây (caø
vaït) quaán ñeø leân
choùp khaên (choùp
khaên gaáp laïi 1 laàn
treân daây ñai), loøn
qua döôùi naùch beân
kia maø coät laïi.
Voøng treùo - goùc khaên quanh
caùnh tay vaø buoäc laïi.

 Cuøi choû: Gioáng nhö baêng ñaàu

goái.
Ñaët choùp khaên leân phaàn ngoaøi cuøi
choû, hôi co khæu tay
laïi.
Voøng cheùo hai
goùc khaên quanh khæu
tay vaø buoäc moät
nuùt ngay beân ngoaøi,
xích treân cuøi choû

69
moät chuùt, keùo choùp khaên xuoáng cho luoàn
vaøo moái buoäc.
 Baøn tay: Ñaët
baøn tay leân
khaên, choùp
khaên naèm ôû coå
tay.
Gaáp treùo khaên laïi
ñeå phuû kín ngoùn tay.
Voøng treùo 2 goùc khaên laïi, roài voøng
quanh coå tay vaø buoäc laïi.
 Haùng: Gioáng nhö
baêng vai.
Nhöng daây ñai giöõ choùp
khaên buoäc quanh thaân mình
nôi eo löng (nhö daây thaét löng).
Voøng treùo hai goùc khaên
quanh ñuøi roài buoäc laïi.
 Baøn chaân: Coù hai
caùch baêng:
Caùch 1: Baêng kín caû ngoùn chaân.
Ñaët baøn chaân
leân khaên.
Choùp khaên ra
khoûi caùc ñaàu ngoùn
chaân, xeáp ngöôïc choùp
khaên laïi ñeå phuû kín
ñaàu ngoùn chaân.
Treùo khaên keo veà
phía sau quaù goùt chaân moät chuùt.
Voøng treùo 2 goùc khaên veà tröôùc.
Quaán quanh coå chaân roài buoäc laïi.
Caùch 2: Khoâng baêng kín caùc ngoùn
chaân.

70
 Ñaët baøn chaân leân khaên.
Choùp khaên naèm
veà phía sau goùt chaân.
Treùo khaên naèm
ngang vôùi caùc goùt
chaân nhöng khoâng
phuû kín caùc ngoùn
chaân.
Voøng treùo hai goùc khaên, quaán quanh
coå chaân vaø choùp khaên roài coät laïi.
c. Baêng moät phaàn tay hay chaân
Baêng tam giaùc coù theå baêng ñöôïc
thaúng vaøo caùnh tay, baép tay, ñuøi vaø baép
chaân.
 Ñaët choùp khaên höôùng voâ trong
thaân theå, ngay döôùi khôùp xöông.
 Ñaët moät caïnh cuûa khaên naèm doïc
theo chaân hay tay.
 Töùc laø choùp khaên vaø goùc khaên A
naèm ngang nhau treân chaân hay tay.
 Coøn laïi goùc khaên BB seõ quaán
voøng treùo quanh chaân hay tay.
 Tröôøng hôïp khaên ngaén, hai goùc
khaên khoâng coät vaøo nhau ñöôïc, thì
nheùt noù ôû moái ñaàu.

71
 d. Baêng maét caù chaân
 Gaáp khaên tam giaùc laïi thaønh
nhieàu laàn (thöôøng laø 2 laàn)
 Ñaàu choùp khaên gaáp xuoáng,
chaïm tôùi cheùo
khaên.
 Gaáp laïi laàn
nöõa cho baèng
vôùi treùo khaên.
Baêng tam giaùc ñöôïc
gaáp laïi nhö treân seõ trôû
thaønh moät sôïi baêng daøi raát höõu duïng, ñeå:
 Baêng maét caù chaân khi bò traät
khôùp: Baêng theo hình soá 8 khôûi söï
töø loøng baøn chaân, roài treùo qua
maét caù, voøng qua coå chaân roài
buoäc laïi.
 Baêng khi gaãy xöông: Daây baêng naøy
giuùp coät neïp cho veát thöông gaãy
xöông theâm an toaøn.
 Baêng khi chaûy maùu nhieàu: Nhaát laø
khi ñöùt hoaëc beå mao quaûn, daây
baêng naøy seõ eùp maïnh ñeå caàm
maùu cho caùc veát thöông.

72
III. CHAÛY MAÙU
Chaûy maùu ngoaøi laø maùu töø veát
thöông chaûy ra ngoaøi da. Chaûy maùu trong laø
maùu töø veát thöông chaûy vaøo beân trong cô
theå.
Maùu bò maát quaù nhieàu (do chaûy maùu
trong vaø ngoaøi) seõ daãn ñeán choaùng, hoân
meâ vaø cheát.
 Sô Cöùu Chaûy Maùu Ngoaøi
Neáu coù theå, röûa tay baïn tröôùc vaø sau
khi sô cöùu chaûy maùu.
Luoân baûo veä baøn tay cuûa baïn khi
tieáp xuùc vôùi maùu cuûa naïn nhaân baèng
caùch söû duïng gaêng tay, tuùi nilon, hoaëc caùc
vaûi saïch hoaëc quaàn aùo saïch tröôùc khi baïn
tieán haønh sô cöùu.

73
 A. Coù ít maùu chaûy ra töø veát
thöông
1. Röûa veát thöông: Nheï
nhaøng laøm saïch
veát thöông baèng
nöôùc saïch vaø xaø
phoøng.
2. Neáu laø veát thöông
caïn nhö söôùt da thì
ñeå hôû cho khoâ.
Caàn thieát thì phuû ra
ngoaøi moät mieáng
gaïc nhoû.
3. Kieåm tra xem maùu
coù coøn chaûy nöõa khoâng.
4. Tìm nhöõng toån thöông khaùc.
B. Coù nhieàu maùu chaûy ra töø veát
thöông
Ghi nhôù: Baûo veä tay baïn tröôùc khi
tieáp xuùc vôùi maùu.
1. Duøng caùc ngoùn tay cuûa baïn (ñaõ ñöôïc
baûo veä baèng gaêng tay…) eùp chaët leân
veát thöông ít nhaát laø möôøi phuùt ñeå caàm
maùu.
2. Ñeå naïn
nhaân naèm
xuoáng. Neáu
veát thöông ôû
tay hoaëc
chaân, gaùc
caùc tay hoaëc
chaân leân cao
hôn so vôùi tim

74
 ñoàng thôøi tay baïn vaãn eùp chaët veát
thöông ñeå caàm maùu.
3. Phuû veát thöông baèng moät mieáng gaïc
saïch roài baêng laïi.
Neáu caàn baïn coù
theå xeù vaûi hoaëc
aùo ñeå laøm baêng
veát thöông.
4. Tieáp tuïc kieåm tra
xem maùu coøn chaûy qua lôùp vaûi baêng
khoâng. Neáu maùu coøn chaûy, ñaët
theâm moät mieáng gaïc nöõa vaø baêng
laïi. Khoâng ñöôïc thaùo lôùp baêng laàn
ñaàu ra.
5. Neáu baêng ôû caùc chi, phaûi thöôøng
xuyeân kieåm tra caùc ngoùn chaân, ngoùn
tay xem coøn aám khoâng vaø naïn nhaân
caûm thaáy bình thöôøng khoâng, neáu
caùc ngoùn chaân hay tay bò laïnh, phaûi
nôùi loûng baêng ñeå maùu ñöôïc löu
thoâng.
6. Chuyeån ngöôøi bò thöông ñeán cô sôû y
teá ñeå ñöôïc khaâu veát thöông vaø tieâm
phoøng uoán vaùn. Coá gaéng naâng cao
caùc chi trong luùc vaän chuyeån.
C. Sô cöùu moät veát thöông coù keøm
theo gaãy xöông hôû
Ghi nhôù: Baûo veä tay baïn tröôùc khi
tieáp xuùc vôùi maùu.
1. Nhôø ai ñoù giuùp baïn giöõ chi bò gaõy.
2. Phuû leân veát
thöông vaø xöông

75
 gaõy baèng moät mieáng gaïc saïch hoaëc
quaàn aùo saïch.
3. Ñaët quanh choã xöông gaõy nhöõng gaïc
loùt roài baêng loûng quanh nhöõng mieáng
gaïc ñoù.
4. Coá ñònh phaàn xöông gaõy baèng neïp.
5. Thöôøng xuyeân kieåm tra caùc ngoùn tay,
ngoùn chaân xem coøn noùng khoâng.
6. Chuyeån ngöôøi bò thöông tôùi cô sôû y teá.
D. Sô cöùu moät veát thöông coù keøm
theo dò vaät
Ghi nhôù: Baûo veä tay baïn tröôùc khi
tieáp xuùc vôùi maùu.
1. Keïp chaët hai bôø veát thöông quanh dò
vaät, nhöng khoâng
ñöôïc eùp leân veát
thöông.
2. Phuû nheï nhaøng leân
veát thöông vaø dò
vaät baèng gaïc saïch
hoaëc quaàn aùo.
3. Ñaët gaïc loùt quanh
dò vaät vaø baêng laïi,
nhöng khoâng ñöôïc
loâi dò vaät ra.
4. Naâng phaàn coù toån
thöông cao hôn ngöïc.
5. Thöôøng xuyeân
kieåm tra caùc ngoùn
tay, ngoùn chaân xem coøn noùng khoâng.
6. Chuyeån ngöôøi bò thöông tôùi cô sôû y teá.

76
IV. TAÛI THÖÔNG:
Di chuyeån naïn nhaân cho thích hôïp laø
vieäc raát quan troïng trong moân caáp cöùu.
Neáu ta chaêm soùc chu ñaùo maø di chuyeån
khoâng kheùo, moïi söï coù theå trôû neân voâ ích
vaø ñoâi khi coøn laøm khoù khaên hôn cho vieäc
ñieàu trò. Ñaëc bieät caùc veát thöông nôi ñaàu,
gaõy xöông soáng, xöông söôøn, xöông ñuøi,
xöông oáng chaân seõ phaûi chöõa trò khoù
khaên vaø bò nguy hieåm hôn neáu naïn nhaân
khoâng ñöôïc di chuyeån thích hôïp. Caùc tröôøng
hôïp naëng luoân ñöôïc di chuyeån trong tö theá
naèm.
Ngoaïi tröø nhöõng hoaøn caûnh ñaëc bieät,
vieäc di chuyeån naïn nhaân phaûi ñöôïc moät y
só ñích thaân ñieàu khieån hay höôùng daãn. Khi
di chuyeån naïn nhaân khoâng ñöôïc pheùp haáp
taáp, tröôùc khi di chuyeån naïn nhaân phaûi coù
nhöõng bieän phaùp caáp cöùu caàn thieát (nhö
hoâ haáp nhaân taïo…) vaø nôùi loûng caùc
quaàn aùo naïn nhaân.
Neáu coù caùn cöùu thöông ñeå di taûn
naïn nhaân laø toát nhaát. Nhöng cuõng coù theå
duøng caùc vaät lieäu taïi choã nhö: gheá daøi,
chaên, bao boá, aùo sô mi, khaên quaøng, daây
löng…
A. Laøm caùng
a. Duøng khaên quaøng: Ñaët hai gaäy song
song roài tieán
haønh noái khaên
laïi thaønh daây
vaø ñan theo hình

77
Z. hoaëc coät töøng khaên baèng nuùt deït roài
luoàn vaøo caây.
b. Duøng bao boá:
Caét hai goùc ñaùy bao
vaø xuyeân gaäy qua.

c. Duøng hai aùo sô mi: Loän traùi, xuyeân

gaäy qua hai tay aùo, caøi
nuùt aùo laïi. Hai aùo sô
mi phaûi töông ñöông
nhau, ñöøng moät to moät nhoû.
d. Duøng gaäy
vaø daây: Ñaët hai gaäy
song song, buoäc moät
ñaàu gaäy baèng nuùt
coät thuyeàn roài luoàn
daây hình chöõ Z vaø
keát thuùc baèng nuùt coät thuyeàn.

e. Gaäy vaø meàn:

Traûi meàn ra ñaát, ñaët
hai caây vaøo khoaûng
giöõa taám meàn vaø sau
ñoù uùp moät maët vaøo
döôùi caây gaäy vaø
maët kia phuû tieáp leân
treân.
B. Ñaët naïn nhaân leân caùng
- Ñaët caùng theo chieàu doïc phía treân
ñaàu naïn nhaân, trong
khi moät ngöôøi naâng
phía vai, ngöôøi kia naâng

78
phía döôùi ñaàu goái naïn nhaân moät caùch nheø
nheï, hai ngöôøi phuï traùch khieâng caùng seõ
luøa caùng vaøo qua giöõa hai chaân nhöõng
ngöôøi khieâng ñeå cho hai ngöôøi khieâng töø
töø ñaët naïn nhaân xuoáng caùng.
- Luoân luoân
ñeå ñaàu naïn nhaân
cao hôn chaân, tröø
tröôøng hôïp naïn
nhaân bò gaõy xöông
ñuøi hay bò ngaát
xæu. Khi leân doác,
phaûi giöõ ñaàu naïn
nhaân ngang baèng
hay thaáp hôn chaân moät chuùt.
C. Di chuyeån
- Khi
khieâng, chaân
naïn nhaân ñi
tröôùc, ngöôøi
khieâng ñaøng
sau laø ngöôøi
ñieàu khieån
vieäc di chuyeån, khoâng ñöôïc la loái aàm ó
nhöng ra leänh töø töø vaø roõ raøng: “Chuaån bò
khieâng… Khieâng!”. Khi nghe hoâ “Chuaån bò
khieâng”, hai ngöôøi naém laáy tay caùng, khi
nghe leänh “khieâng” töø töø ñöùng leân.
(Khoâng bao giôø ngoài xoåm khi nhaác caùn,
ngöôøi ñaøng tröôùc chaân phaûi co goái 900,
chaân traùi co saùt goái, ngöôøi ñaøng sau chaân
phaûi co saùt goái, chaân traùi co goái 900).

79
 - Caùc khaåu leänh nhö tieán, ngöøng, haï…
phaûi ñöôïc truyeàn roõ raøng theo phöông thöùc
coù döï leänh vaø ñoäng leänh.
- Ngöôøi ñi tröôùc baèng chaân traùi, thì
ngöôøi ñi sai baét ñaàu böôùc baèng chaân phaûi,
böôùc ñi töøng böôùc ngaén. Ngoaøi nhieäm vuï
ñieàu khieån ngöôøi ñi tröôùc, ngöôøi ñi sau coøn
coù nhieäm vuï quan saùt naïn nhaân ñeà phoøng
bieán chöùng.
- Neáu naïn nhaân quaù “vó ñaïi” hai ngöôøi
khieâng khoâng
xueå, coù theå
duøng boán
ngöôøi, trong
tröôøng hôïp
naøy, moãi
ngöôøi khieâng
moät ñaàu
caùng vaø ñeàu
ñi ôû phía
ngoaøi caùng. Ngöôøi ñi sau beân traùi laø ngöôøi
ñieàu khieån.
D. Taûi thöông baèng caùc phöông
tieän khaùc
Vieäc di chuyeån naïn nhaân trong tình
traïng traàm troïng laø ñieàu khaån thieát, ñoâi
khi chuùng ta khoâng theå tìm ñöôïc nhöõng vaät
lieäu caàn ñeå taïo moät caùi caùng taûi thöông
cho ñaøng hoaøng. Sau ñaây laø moät vaøi caùch
di taûn naïn nhaân khi khoâng coù caùng taûi
thöông.

80
 a. Duøng gheá: Neáu
naïn nhaân khoâng bò
gaõy xöông traàm troïng,
cho naïn nhaân ngoài treân
gheá döïa.
- Moät ngöôøi giöõ
löng gheá.
- Moät ngöôøi naém
hai chaân tröôùc cuûa gheá, saùt maët gheá.

b. Duøng tay:
- Moät ngöôøi beá hai
chaân naïn nhaân choã ñaàu
goái.
- Moät ngöôøi loàng
döôùi naùch naïn nhaân. Hai
tay naém laáy nhau ôû
tröôùc ngöïc naïn nhaân.

- Hai ngöôøi khieâng

ñöùng caïnh nhau. Tay
phaûi ngöôøi naøy naém
chaët vai traùi ngöôøi kia
vaø ngöôïc laïi. Coøn hai
tay kia
thì
naém chaët cöôøm tay cuûa
nhau.

- Naïn nhaân seõ ngoài

loït baøn toaï vaøo giöõa boán

81
caùch tay. Döïa löng vaøo hai tay ngöôøi khieâng.
Hai tay naïn nhaân choaøng qua hai vai ngöôøi
khieâng.

c. Vaùc naïn nhaân moät ngöôøi

- Beá naïn
nhaân treân hai
tay.
- Vaùc treân
vai: khom ngöôøi
ñeå naïn nhaân
ngang vai, duøng
tay phaûi cuûa
mình naém laáy
tay vaø chaân
phaûi naïn nhaân.

V.CÖÙU HOAÛ
Sau ñaây laø maáy vaán ñeà caàn löu yù khi
xoâng vaøo moät ñaùm hoaû hoaïn ñeå caáp cöùu
nhöõng ngöôøi bò keït trong ñoù. Tröôùc heát em
haõy töï baûo veä mình:
 Coät moät khaên tay öôùt che muõi
vaø mieäng.
 Vaø ñeå coù theå chaïy qua ngoïn löûa
hoaëc traùnh taøn löûa, laáy moät
caùi meàm nhuùng öôùt vaø khoeùt
moät loã ñeå chui ñaàu qua hoaëc
moät caùi noài ñoäi treân ñaàu... Theá
laø yeân chí lôùn, vaø em coù theå
“nhaøo voâ” roài ñoù.

82
  Di chuyeån trong caên nhaø ñang chaùy
thì em neân nhôù:
 Ñi khom löng hay boø caøng saùt saøn
chöøng naøo caøng toát vì nôi ñoù coù
ít khoùi nhaát.
 Men theo töôøng vì ñoù laø phaàn
khoù chaùy nhaát. Phaûi luoân luoân
nhìn leân xem coù gì ñang chaùy rôi
xuoáng khoâng (xaø nhaø, caàu thang
goã…) laâu laâu cuõng phaûi nhìn laïi
sau xem coøn ñöôøng thoaùt hay
khoâng.
Muoán cöùu moät ngöôøi quaàn aùo baét
löûa ñang chaùy thì haõy xoâ naïn nhaân xuoáng
ñaát (ngoïn löûa khi chaùy thì boác leân phía
treân) vaø cuoän ngöôøi ñoù vaøo chaên cho taét
löûa. Neáu khoâng coù chaên, em coù theå duøng
bao boá, aùo veùt... phuû ngay leân ngöôøi naïn
nhaân ñeå daäp taét ngoïn löûa. Taát caû nhöõng
coâng vieäc treân ñeàu nhaèm muïc ñích chaën
khoâng cho khoâng khí giuùp löûa chaùy.
Baây giôø, neáu laïi gaëp ngöôøi ñang bò
ngaït khoùi... muoán di chuyeån ra khoûi caên
nhaø chaùy, em coù theå duøng nhöõng phöông
phaùp döôùi ñaây.
1. Duøng nuùt gheá ñôn. Laøm 2 nuùt gheá
ñôn ôû 2 ñaàu moät sôïi daây (xem phaàn nuùt).
Moät nuùt quaøng qua mình, moät qua naïn
nhaân (ñeå yù maáy choã daây chòu). Ñi khom
löng hay laø boø keùo naïn nhaân ra. Laøm nuùt
gheá vöøa roäng ñuû ñeå ñôõ ñaàu naïn nhaân
theo sôïi daây.
2. Boø vaø keùo naïn nhaân: Ñaët naïn
nhaân naèm ngöûa. Coät 2 tay naïn nhaân baèng

83
khaên quaøng ôû choã cöôøm tay choaøng voøng
tay naïn nhaân qua coå cuûa em roài vöøa boø,
vöøa keùo naïn nhaân ñi.
3. Khi di chuyeån ta coù theå duøng phöông
phaùp vaùc ngöôøi nhö ôû phaàn taûi thöông,
nghóa laø em vaùc haún thaân ngöôøi ñoù leân
vai.

VI. ÑIEÄN GIAÄT

Khi thaáy moät ngöôøi bò ñieän giaät em
phaûi haønh ñoäng nhanh nhö chôùp: chaäm
moät hai giaây ñoàng hoà laø naïn nhaân coù
theå cheát.
Neáu laø ñieän ôû trong nhaø thì em chaïy
ngay ñeán caét nguoàn ñieän (coâng tô
(compteur), oå caém...).
Baây giôø, neáu trong tröôøng hôïp khoâng
theå cuùp ñöôïc doøng ñieän. Chaúng haïn nhö
daây ñieän ngoaøi ñöôøng ñöùt thì em phaûi tìm
caùch gôõ ngöôøi bò naïn ra khoûi daây ñieän.
Muoán vaäy, em phaûi töï baûo veä mình
tröôùc. Em haõy ñöøng bao giôø sôø vaøo naïn
nhaân ñang bò ñieän giöït neáu em chöa ñeà
phoøng kyõ löôõng.
Haõy thöû laøm giaûm bôùt cöôøng ñoä
doøng ñieän baèng caùch vöùt moät vaät kim loaïi
hoaëc moät thanh saét chaúng haïn, leân daây
ñieän. Em nhôù vöùt moät vaät kim loaïi leân
daây ñieän chöù khoâng phaûi caàm ñaët leân
daây ñaáy nheù.
Muoán loâi naïn nhaân ra, em phaûi töï baûo
veä. Tay phaûi ñöôïc bao kín baèng caùc vaät cao
su (gaêng tay) hoaëc len khoâ. Chaân phaûi

84
ñöùng treân baøn, gheá, ñoân baèng saønh, thuyû
tinh, treân aùo len khoâ...
Laáy moät caønh caây daøi, khoâ (1 caây
saøo caøng toát) ñaåy sôïi daây ñieän ra khoûi
naïn nhaân. Neáu khoâng ñöa ñöôïc sôïi daây, em
phaûi ñöa naïn nhaân ra khoûi choã coù ñieän.
Khi bieát chaéc ñieän khoâng coøn chuyeàn
sang naïn nhaân nöõa, em haõy xem xeùt naïn
nhaân hoï coøn thôû hay khoâng vaø cho môøi
baùc só. Neáu naïn nhaân ngöøng thôû, haõy
laøm ngay hoâ haáp nhaân taïo (xem phaàn hoâ
haáp nhaân taïo).
Neáu naïn nhaân teù töø cao xuoáng
(tröôøng hôïp leo coät ñieän) em phaûi caån
thaän, ñöøng xeâ dòch hay lay ñoäng hoï maïnh
quaù. Neáu hoï bò thöông ôû xöông soáng hay soï
thì coù theå gaây nguy hieåm cho naïn nhaân.

VII. VAØI TRÖÔØNG HÔÏP CAÁP CÖÙU ÔÛ TRAÏI

Döôùi ñaây chæ xin trình baày vaøi tröôøng
hôïp chuùng ta thöôøng gaëp nhaát khi ñi traïi hay
xuaát du.
1. Bò ñaïp ñinh hay daây keõm gai
Em haõy röûa tay tröôùc khi saên soùc. Caùi
veát thöông saâu naày thöôøng laøm ñoäc trong
thòt vì vi truøng ñaõ theo caây ñinh hay caây kim
vaøo choã bò ñaâm.
Em naën ngay cho bôùt maùu sau ñoù röûa
veát thöông, xöùc thuoác saùt truøng (coàn 900,
thuoác ñoû, oâxy giaø...) ñaép 1 mieáng baêng
gaïc leân vaø baêng veát thöông laïi. Muoán bôùt
nhöùc nhoái, em ñaép nöôùc ñaù leân choã bò
thöông.

85
 2. Bò ong chích (ong voø voø, ong
maät, ong voø veõ...)
Trong tröôøng hôïp naøy, em haõy coá tìm
caùch ruùt caùi ngoøi ong ra. Ngoøi ñoù nhoû nhö
sôïi loâng caém vaøo choã bò ong ñoát. Muoán
vaäy, em laáy moät caùi kim may (kim khaâu)
nhoû hoaëc 1 löôõi dao caïo caïo qua caïo laïi choã
ñau. Khi thaáy caùi ngoøi, em duøng caùi keïp
maø keïp laáy noù ra. Sau ñoù, em laáy mieáng
nöôùc ñaù, ñaép leân choã ñau cho ñôõ nhöùc.
3. Bò choù caén, meøo caén
Haõy ñeán voøi nöôùc (neáu xoái baèng
nöôùc ñun soâi ñeå nguoäi thì caøng toát) röûa
ngay veát thöông 3 phuùt ñeå cho nöôùc mieáng
ñoäc cuûa con thuù troâi ñi. Keá ñoù, em laáy 1
mieáng gaïc (vaûi muøng xeáp vuoâng) nhuùng
nöôùc vaø xaùt xaø boâng vaøo thaät nhieàu vaø
chaëm nhieàu laàn, chaø qua chaø laïi treân veát
thöông. Ñoaïn, em laïi röûa nôi voøi nöôùc 1 laàn
nöõa. Sau ñoù phaûi ñöa ñeán baùc só ngay ñeå
baùc só lo ngöøa cho naïn nhaân beänh daïi hoaëc
beänh phong ñoøn gaùnh (teùtanos).
4. Bò phoûng
ÔÛ ñaây chæ ñeà caäp ñeán bò phoûng do
löûa gaây ra. Neáu tröôøng hôïp naëng nghóa laø
dieän tích phoûng lôùn, coâng vieäc cuûa em chæ
laø laáy keùo caét boû nhöõng choã quaàn aùo bò
chaùy. Neáu coù choã naøo dính saùt vaøo da, em
cöù ñeå nguyeân choã ñoù ñöøng gôõ ra, chæ
neân caét quanh choã vaûi ñoù maø thoâi.
Ñöøng tìm caùch chöõa trò baèng caùch
xöùc thuoác hay daàu, môõ gì vaøo nhöõng choã

86
da bò chaùy. Em chæ neân laáy baêng gaïc ñaõ
khöû truøng ñaép leân, neáu khoâng coù, em laáy
1 taám vaûi lôùn saïch hay khaên saïch ñaép vaø
cuoán quanh mình naïn nhaân, roài ñöa ñi baùc
só.
Neáu bò boûng moät khoaûng nhoû, em coù
theå caáp cöùu taïi choã.
Tröôùc heát, em röûa tay cuûa em cho
thieät saïch neáu choã boûng chæ hôi ñoû, em
söùc leân ñoù moät lôùp Vaseline. Sau ñoù laáy 1
mieáng gaïc ñaép leân.
Ghi chuù: Moät kinh nghieäm thöïc teá
cuûa Höôùng ñaïo thöôøng duøng ñoái vôùi
tröôøng hôïp boûng nheï (sôø vaøo noài côm
noùng, löûa seùm ôû tay... da chæ bò ñoû
leân nhöng raát nhöùc, raùt). Trong tröôøng
hôïp naøy, em chæ vieäc laáy ít nöôùc xaø
boâng giaëc xoa leân choã ñoù. Cam ñoan
khoûi nhöùc lieàn.

87
 BAØI HAÙT SINH HOAÏT

88
89
90
91
92
93
94
95
96
ñôøi du ngoaïn

97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
 NOÄI DUNG

ÑEÅ PHUÏC VUÏ...................................1

VAI TROØ ÑOÄI TRÖÔÛNG - ÑOÄI PHOÙ 3
NGHEÄ THUAÄT CHÆ HUY .................6
phöông phaùp haøng ñoäi................10
nghieâm taäp...................................13
SAÙU BÖÔÙC TAÄP HAÙT.................26
CA MUÙA..........................................28
TROØ CHÔI.......................................29
KEÅ CHUYEÄN...................................31
MAÄT THÖ........................................33
NUÙT DAÂY ......................................40
Daáu ñöôøng....................................52
KYÕ THUAÄT LEÀU TRAÏI...................55
CÖÙU THÖÔNG – BAÊNG BOÙ..........58
Baøi haùt sinh hoaït.........................88
Noäi dung.......................................178

Ai ban cho .......................86 Cuøng ñi vôùi Chuùa .....109

Anh em ..........................126
Anh em ta veà .................87
AÙnh maét ñong ñaày .....88
AÁu nhi ca........................78
Baùc aùi ..........................98
Baøi ca goïi löûa ............144
Baøi ca goïi löûa 2 .........145
Baøi ca nhaûy löûa ........146
Baøi ca phuïc vuï .............84
Baøi ca taïm bieät ...........89
Boán phöông trôøi ...........92
Boâng hueä ...................148
Coù gì vui baèng ...........110
Con tim treân baøn tay... .88
Cuøng veà nhaø Cha .....164
Cuoäc haønh trình .........105
Cha vöøa tôùi ..................94
Chaøo löûa thieâng .......141
Chaøo möøng quan khaùch
.................................... ...124
Chaøo ngöôøi baïn môùi
ñeán ................................93
Chat bum ......................111
Chim trôøi .....................140
Chòu chôi ......................145
Chuù noù khoâng bieát
cöôøi................................95
Chuùa baûo ñaûm ...........98

178
Chuùa döïng neân hoa . .163
Chuùa môøi goïi ............104
Chuùa ôû ñaâu ................90
Chuùa toâi ngöôøi Vieät
Nam...............................112
Chuùa veà thaønh phoá 111
Chung nhau tình ngöôøi . .91
Chöùng nhaân .................99
Danh döï thieáu nhi .......108
Ñaâu chuùng mình ........107
Ñoâi caùnh Thieân Thaàn
.................................... ...106
Ñoâi tay treân vai ..........105
Ñoàng haønh .................103
Ñoàng luùa chín ............165
Ñôøi du ngoaïn ................85
Ñôn giaûn laø toâi .........104
Ñöùc Kitoâ laø huynh
tröôûng .........................102
Ñöùc Kitoâ ngöôøi laø ai ?
.................................... ...101
Ñöôøng ñi khoâng khoù 100
Ñöôøng vaïn lyù ............159
Em muoán .......................99
Em röôùc ñeøn ..............118
Fa sol la .........................103
Gaëp nhau .....................137
Gaëp nhau ñaây ............113
Goïi löûa thieâng ...........143
Goïi tình ngöôøi .............114
Giao duyeân ....................93
Gieo böôùc haønh trình ...82
Hai baøn tay naâng .......113
Haønh trang ngöôøi treû 115
Haùt to haùt nhoû .........123
Hieän dieän treân töøng
caây soá ........................154
Hoø lô ............................114
Hoø yeâu nöôùc ............116
Hoan hoâ .......................117
Hoan hoâ 2.....................118
Hoïp ñoaøn ....................119
Hôõi ai ôi .......................125
Höôùng leân trôøi cao . . .120
Kìa nhìn xem .................149
Kinh Huynh Tröôûng ........79
Khoâng ai laø moät hoøn
ñaûo ................................97
Khuùc haùt laøm quen . .107
Laøm sao quen ..............121
Lôøi xin loãi ...................122
Luùc thuù vui naøy ........123
Löûa môùi .....................142
Löu ñaày sa maïc ..........124
Lyù töôûng cuûa toâi .......81
Mang danh Kitoâ ...........125
Mang löûa veà tim .........143
Mình vôùi ta ..................126
Moãi ngöôøi laø moät nuï
hoa ................................121
Mô laøm chim caâu .......140
Muùa voi .........................81
Möøng boån maïng Cha 139
Möôøi thöông ................138
Naøo veà ñaây ..............137
Naøy anh, naøy chò… . .122
Naøy baïn vui ................136
Noái maïng vôùi trôøi vaø
ñôøi ...............................134
Noái voøng tay lôùn ......133
Noái voøng tay yeâu thöông
.................................... ...132
Nôi ñaây laø toå aám ......95
Ngaøy hoïp baïn...............83
Nghóa só ca ....................76
Ngöôøi ñi gieo ...............135
Nhaïc gia .......................120
Nhaân chöùng..................86
OÂng muø xem voi ........131
Phaùo tay ......................130
Phí ñôøi ...........................94
Quay sang beân maët ...139
179
Ra khôi vôùi Ñöùc Kitoâ ...96
Ruû nhau tìm Chuùa ......129
Söùc soáng doài daøo . . .128
Ta ca haùt ......................117
Taøn cuoäc vui ..............127
Tay ta ............................165
Tay trong tay .................147
Tieáng haùt ca dao ........151
Tìm chaân lyù ................130
Tìm Thieân Chuùa .........151
Tin möøng cöùu ñoä ......152
Tình ca ngöôøi veà ........153
Tình daøi laâu ................154
Tình thaân aùi ...............119
Toång keát moät ngaøy . 155
Tuïng nieäm ...................147
Tuoåi treû vaø töông lai . 156
Thaùp Ba bel .................148
Thi nhau ñi boä .............149
Thieáu nhi ca....................78
180
Thieáu nhi taân haønh ca 80
Thuû quaân pheâroâ .....150
Treøo ñeøo ....................116
Trong Ñöùc Kitoâ ...........127
Vaøo ñôøi tìm Chuùa .....157
Voøng tay cho Ngöôøi . . .158
Voøng troøn yeâu thöông
.................................... ...160
Voã cho ñeàu ................152
Vui laø vui .....................159
Vui quaù ........................161
Vöôøn hoa goùp gioù .......92
Vöôït bieån ñoû .............160
Xe caùt bieån ñoâng .....161
Xin cho bieát teân .........155
Xin trao cho nhau ..........102
Yeâu baèng tình loaøi ngöôøi
.................................... ...162
Zumbalabi .....................144