http://ebooktoan.

com/forum

Cc bi ton hnh n thi Tuyn sinh 10 Trang 1/18

CC BI TON HNH N THI VO LP 10

(Dnh tng cho cc em hc sinh lp 9 ang chun b n thi vo lp 10 khng chuyn)

Bi 1 Cho hnh thang cn ABCD (AB > CD, AB // CD) ni tip trong ng
trn (O). K cc tip tuyn vi ng trn (O) ti A v D chng ct nhau E. Gi
M l giao im ca hai ng cho AC v BD.
1. Chng minh t gic AEDM ni tip c trong mt ng trn.
2. Chng minh AB // EM.
3. ng thng EM ct cnh bn AD v BC ca hnh thang ln lt H v K.
x
Chng minh M l trung im HK.
4. Chng minh

2
1
1

HK AB CD

BI GII CHI TIT (hnh 01)

1. Chng minh t gic AEDM ni tip.
1

s AC (gc to bi tia tip tuyn AE

Ta c : EAC
2

C
M

K
O

v dy AC ca ng trn (O))
Hnh 01

(Dx l tia i ca tia tip tuyn DE)

s DB
Tng t: xDB
2
. Do EAC

M AC = BD (do ABCD l hnh thang cn) nn AC BD

.
xDB

Vy t gic AEDM ni tip c trong mt ng trn.

2. Chng minh AB // EM.

T gic AEDM ni tip nn EAD

(cng chn cung ED). M
EMD

EAD
ABD (gc to bi tia tip tuyn v dy cung vi gc ni tip cng chn cung
AD).

Suy ra: EMD

ABD . Do EM // AB.
3. Chng minh M l trung im HK.
HM DH
MK CK

. CAB c MK // AB
. M
AB
DA
AB CB
DH CK
HM MK

(nh l Ta let cho hnh thang ABCD). Nn

. Do MH =
DA CB
AB
AB
DAB c HM // AB

MK. Vy M l trung im HK.

4. Chng minh

2
1
1

.
HK AB CD

p dng h qu nh l Ta let cho tam gic ADB c HM // AB ta c:

HM DM

(1). p dng h qu nh l Ta let cho tam gic BCD c KM //

AB
DB
KM BM

CD ta c:
(2). Cng (1) v (2) v theo v ta c:
CD BD

Nguyn Th Tnh Th - Trng THCS L Bnh - Hng Sn

http://ebooktoan.com/forum

Cc bi ton hnh n thi Tuyn sinh 10 Trang 2/18

HM KM DM BM DM BM BD
2 HM 2 KM

1 . Suy ra:

2 , m MH = MK
AB CD
DB BD
BD
BD
AB
CD
HK HK
2
1
1

2 . Suy ra:

nn 2HM = 2KM = HK. Do :

(pcm).
AB CD
HK AB CD

Li bn:

1. Do AC = BD
nn chng minh t gic AEDM ni tip ta
ADC BCD
s dng phng php: Nu t gic c gc ngoi ti mt nh bng gc i ca nh
ca nh th t gic ni tip. Vi cch suy ngh trn ch cn v tia Dx l tia
i ca tia tip tuyn DE th bi ton gii quyt c d dng. C th chng minh
t gic AEDM ni tip bng cch chng minh khc c khng? (phn ny dnh
cho cc em suy ngh nh)
2. Cu 3 c cn cch chng minh no khc khng? C y. Th chng minh
tam gic AHM v tam gic BKM bng nhau t suy ra pcm.
3. Cu 4 l bi ton quen thuc lp 8 phi khng cc em? Do khi hc
ton cc em cn ch cc bi tp quen thuc nh. Tuy vy cu ny vn cn mt
cch gii na . Em th ngh xem?
Bi 2 Cho na ng trn (O) ng knh AB= 2R, dy cung AC. Gi M l
im chnh gia cung AC. ng thng k t C song song vi BM ct tia AM K
v ct tia OM D. OD ct AC ti H.
1. Chng minh t gic CKMH ni tip.
2. Chng minh CD = MB v DM = CB.
3. Xc nh v tr im C trn na ng trn (O) AD l tip tuyn ca na
ng trn.
4. Trong trng hp AD l tip tuyn ca na ng trn (O), tnh din tch
phn tam gic ADC ngoi ng trn (O) theo R.
BI GII CHI TIT
1. Chng minh t gic CKMH ni tip.
AMB 900 (gc ni tip chn na ng trn ng knh AB) AM MB .

M CD // BM (gt) nn AM CD . Vy MKC
900 .
D
0

OM

AC
AM CM (gt)
MHC 90 .
K
0

C
T gic CKMH c MKC MHC 180 nn ni tip c
//
M
trong mt ng trn.
=
H
2. Chng minh CD = MB v DM = CB.
A
B
O
0

Ta c: ACB 90 (gc ni tip chn na ng trn)

Hnh 2
Do : DM // CB, m CD // MB(gt) nn t gic CDMB l hnh bnh hnh.
Suy ra: CD = MB v DM = CB.
3. Xc nh v tr im C trn na ng trn (O) AD l tip tuyn ca na
ng trn.
AD l tip tuyn ca ng trn (O) AD AB . ADC c AK CD v DH
AC nn M l trc tm tam gic . Suy ra: CM AD.
Nguyn Th Tnh Th - Trng THCS L Bnh - Hng Sn

http://ebooktoan.com/forum

Cc bi ton hnh n thi Tuyn sinh 10 Trang 3/18

.
Vy AD AB CM // AB
AM BC
nn

BC
= 600.
D
M
AM MC
AM BC
AM MC
K
4. Tnh din tch phn tam gic ADC ngoi (O) theo R:
//
C
M
Gi S l din tch phn tam gic ADC ngoi
=
ng trn (O). S1 l din tch t gic AOCD.
H
A
S2 l din tch hnh qut gc tm AOC.
O
Ta c: S = S1 S2
hnh 3
Tnh S1:
BC
600 AOD 600 .
AD l tip tuyn ca ng trn (O)
AM MC

1
1
R2 3

Do : AD = AO. tg 60 = R 3
SADO = AD. AO .R 3.R
.
2
2
2
0

R2 3
AOD COD (c.g.c) SAOD = SCOD SAOCD = 2 SADO = 2.
= R2 3 .
2

R 2 .1200 R 2
Tnh S2: AC 1200 S qut AOC =
=
.
3600
3
Tnh S: S = S1 S2 = R 2 3

R 2 3R 2 3 R 2
R2
3 3 (vdt) .
=
=
3
3
3

Li bn:
1. R rng cu 1, hnh v gi cho ta cch chng minh cc gc H v K l
nhng gc vung, v c c gc K vung ta ch cn ch ra MB AM v CD//
MB. iu suy ra t h qu ca gc ni tip v gi thit CD // MB. Gc H vung
c suy t kt qu ca bi s 14 trang 72 SGK ton 9 tp 2. Cc em lu
cc bi tp ny c vn dng vo vic gii cc bi tp khc nh.
2. Khng cn phi bn, kt lun gi lin cch chng minh phi khng cc em?
3. R rng y l cu hi kh i vi mt s em, k c khi hiu ri vn khng
bit gii nh th no , c nhiu em may mn hn v ngu nhin li ri ng vo
hnh 3 trn t ngh ngay c v tr im C trn na ng trn. Khi gp loi
ton ny i hi phi t duy cao hn. Thng thng ngh nu c kt qu ca bi
ton th s xy ra iu g ? Kt hp vi cc gi thit v cc kt qu t cc cu trn
ta tm c li gii ca bi ton . Vi bi tp trn pht hin M l trc tm ca tam
gic khng phi l kh, tuy nhin cn kt hp vi bi tp 13 trang 72 sch Ton
9T2 v gi thit M l im chnh gia cung AC ta tm c v tr ca C ngay.
Vi cch trnh by di mnh khi v ch khi kt hp vi suy lun cho ta
li gii cht ch hn. Em vn c th vit li gii cch khc bng cch a ra nhn
nh trc ri chng minh vi nhn nh th c kt qu , tuy nhin phi trnh
600 th AD l tip tuyn.
by phn o: im C nm trn na ng trn m BC
Chng minh nhn nh xong ta li trnh by phn o: AD l tip tuyn th
600 . T kt lun.
BC

Nguyn Th Tnh Th - Trng THCS L Bnh - Hng Sn

http://ebooktoan.com/forum

Cc bi ton hnh n thi Tuyn sinh 10 Trang 4/18

4. Pht hin din tch phn tam gic ADC ngoi ng trn (O) chnh l
hiu ca din tch t gic AOCD v din tch hnh qut AOC th bi ton d tnh
hn so vi cch tnh tam gic ADC tr cho din tch vin phn cung AC.
Bi 3 Cho na ng trn (O) ng knh AB = a. Gi Ax, By l cc tia
vung gc vi AB ( Ax, By thuc cng mt na mt phng b AB). Qua im M
thuc na ng trn (O) (M khc A v B) k tip tuyn vi na ng trn (O);
n ct Ax, By ln lt E v F.

1. Chng minh: EOF

900
2. Chng minh t gic AEMO ni tip; hai tam gic MAB v OEF ng dng.
3. Gi K l giao im ca AF v BE, chng minh MK AB .
y
4. Khi MB = 3 .MA, tnh din tch tam gic KAB theo a.
F

BI GII CHI TIT

x
M
0

1. Chng minh: EOF

90 .
E
EA, EM l hai tip tuyn ca ng trn (O)
K
ct nhau E nn OE l phn gic ca AOM .

B
A
Tng t: OF l phn gic ca BOM
.
N
O

M AOM v BOM
k b nn: EOF
hnh 4
900 (pcm)
2. Chng minh: T gic AEMO ni tip; hai tam gic MAB v OEF ng
dng.

Ta c: EAO
EMO
900 (tnh cht tip tuyn)

T gic AEMO c EAO

EMO
1800 nn ni tip c trong mt ng trn.

Tam gic AMB v tam gic EOF c: AMB EOF

(cng
900 , MAB
MEO
chn cung MO ca ng trn ngoi tip t gic AEMO. Vy Tam gic AMB v
tam gic EOF ng dng (g.g).
3. Gi K l giao im ca AF v BE, chng minh MK AB .
AK AE

. M : AE = ME v BF = MF (t/cht
KF BF
AK ME

hai tip tuyn ct nhau). Nn

. Do MK // AE (nh l o ca nh l
KF MF
Ta- let). Li c: AE AB (gt) nn MK AB.

Tam gic AEK c AE // FB nn:

4. Khi MB = 3 .MA, tnh din tch tam gic KAB theo a.

Gi N l giao im ca MK v AB, suy ra MN AB.
MK FK
NK BK

(1). BEA c NK//AE nn

(2).
AE FA
AE BE
FK BK
FK
BK
FK BK

M
(do BF // AE) nn
hay
(3).
KA KE
KA FK BK KE
FA BE
MK KN

T (1), (2) v (3) suy ra

. Vy MK = NK.
AE AE
FEA c MK//AE nn

Nguyn Th Tnh Th - Trng THCS L Bnh - Hng Sn

http://ebooktoan.com/forum

Cc bi ton hnh n thi Tuyn sinh 10 Trang 5/18

KN

AKB
Tam gic AKB v tam gic AMB c chung y AB nn: S MN 2 .
AMB

1
2

Do S AKB S AMB .
Tam gic AMB vung M nn tg A =
Vy AM =

MB

3 MAB
600 .
MA

a
1
a 3
1 1 a a 3
S AKB . . .
v MB =
= a 2 3 (vdt).
2
16
2
2 2 2 2

Li bn:
(y l thi tuyn sinh vo lp 10 nm hc 2009-2010 ca tnh H Nam) .

T cu 1 n cu 3 trong qu trnh n thi vo lp 10 chc chn thy c no

cng n tp, do nhng em no n thi nghim tc chc chn gii c ngay, khi
phi bn, nhng em thi nm qua tnh H Nam xem nh trng t. Bi ton ny c
nhiu cu kh, v y l mt cu kh m ngi ra khai thc t cu: MK ct AB
N. Chng minh: K l trung im MN.
Nu ch MK l ng thng cha ng cao ca tam gic AMB do cu 3
v tam gic AKB v AMB c chung y AB th cc em s ngh ngay n nh l:
Nu hai tam gic c chung y th t s din tch hai tam gic bng t s hai ng
cao tng ng, bi ton qui v tnh din tch tam gic AMB khng phi l kh phi
khng cc em?
Bi 4 Cho na ng trn tm O ng knh AB. T im M trn tip tuyn
Ax ca na ng trn v tip tuyn th hai MC (C l tip im). H CH vung
gc vi AB, ng thng MB ct na ng trn (O) ti Q v ct CH ti N. Gi
giao im ca MO v AC l I. Chng minh rng:
a) T gic AMQI ni tip. b) AQI ACO . c) CN = NH.
(Trch thi tuyn sinh vo lp 10 nm hc 2009-2010 ca s GD&T Tnh Bc Ninh)

BI GII CHI TIT

a) Chng minh t gic AMQI ni tip:
Ta c: MA = MC (tnh cht hai tp tuyn ct nhau)
OA = OC (bn knh ng trn (O))

Do : MO AC MIA
900 .

M
Q
I

AQB 90 (gc ni tip chn na ng trn (O))

0

MQA
900 . Hai nh I v Q cng nhn AM di

C
N

Hnh 5

mt gc vung nn t gic AMQI ni tip c

trong mt ng trn.
b) Chng minh: AQI ACO .
T gic AMQI ni tip nn AQI AMI

M
Q

Hnh 6

(cng ph MAC
) (2).

I
A

Nguyn Th Tnh Th - Trng THCS L Bnh - Hng Sn

C
N

http://ebooktoan.com/forum

Cc bi ton hnh n thi Tuyn sinh 10 Trang 6/18

AOC c OA = OC nn cn O. CAO
ACO (3). T (1), (2) v (3) suy ra
AQI ACO .

c) Chng minh CN = NH.

Gi K l giao im ca BC v tia Ax. Ta c: ACB 900 (gc ni tip chn na
ng trn(O)). AC BK , AC OM OM // BK. Tam gic ABK c: OA =
OB, OM // BK MA = MK.
p dng h qu nh l Ta let cho ABM c NH // AM (cng AB) ta c:
NH BN

AM BM

(4). p dng h qu nh l Ta let cho BKM c CN // KM

(cng AB) ta c:

CN
BN

KM BM

(5). T (4) v (5) suy ra:

NH CN

. M KM =
AM KM

AM nn CN = NH (pcm).
Li bn
1. Cu 1 hnh v gi cho ta suy ngh: Cn chng minh hai nh Q v I cng
nhn AM di mt gc vung. Gc AQM vung c ngay do k b vi ACB vung,
gc MIA vung c suy t tnh cht hai tip tuyn ct nhau.

2. Cu 2 c suy t cu 1, d dng thy ngay AQI AMI , ACO CAO

, vn

li l cn ch ra IMA
, iu ny khng kh phi khng cc em?
CAO
3. Do CH // MA , m ton yu cu chng minh CN = NH ta ngh ngay vic
ko di BC ct Ax ti K bi ton tr v bi ton quen thuc: Cho tam gic
ABC, M l trung im BC. K ng thng d // BC ct AB, AC v AM ln lt ti
E, D v I. Chng minh IE = ID. Nh c cc bi ton c lin quan n mt phn
ca bi thi ta qui v bi ton th gii quyt thi mt cch d dng.
Bi 5 Cho ng trn tm O ng knh AB c bn knh R, tip tuyn Ax.
Trn tip tuyn Ax ly im F sao cho BF ct ng trn ti C, tia phn gic ca
gc ABF ct Ax ti E v ct ng trn ti D.
a) Chng minh OD // BC.
b) Chng minh h thc: BD.BE = BC.BF
c) Chng minh t gic CDEF ni tip.
d) Xc nh s o ca gc ABC t gic AOCD l hnh thoi. Tnh din tch
hnh thoi AOCD theo R.
BI GII CHI TIT
x
a) Chng minh OD // BC.
Hnh 7
F

BOD cn O (v OD = OB = R) OBD
ODB

M OBD
(gt) nn ODB
. Do : OD // BC.
CBD
CBD
b) Chng minh h thc: BD.BE = BC.BF.
C
//
E
D
ADB 900 (gc ni tip chn na ng trn (O) AD BE .
=
ACB 900 (gc ni tip chn na ng trn (O) AC BF .
B
A
O
EAB vung A (do Ax l tip tuyn ), c AD BE nn:

Nguyn Th Tnh Th - Trng THCS L Bnh - Hng Sn

http://ebooktoan.com/forum

Cc bi ton hnh n thi Tuyn sinh 10 Trang 7/18

AB2 = BD.BE (1).

FAB vung A (do Ax l tip tuyn), c AC BF nn AB2 = BC.BF (2).
T (1) v (2) suy ra: BD.BE = BC.BF.
c) Chng minh t gic CDEF ni tip:
Ta c:

CDB
CAB
(hai gc ni tip cng chn cung BC)

( cng ph FAC
)
CDB
CFA
CFA
CAB
Do t gic CDEF ni tip.
Cch khc
BD BC

(suy t BD.BE = BC.BF) nn

BF BE

chng ng dng (c.g.c). Suy ra: CDB

. Vy t gic CDEF l t gic ni tip.
EFB
chung v
DBC v FBE c: B

d) Xc nh s o ca gc ABC t gic AOCD l hnh thoi:

.
Ta c: ABD CBD
(do BD l phn gic ABC ) AD CD
T gic AOCD l hnh thoi OA = AD = DC = OC
600 AC 1200 ABC 600
AD = DC = R AD DC
Vy ABC 600 th t gic AOCD l hnh thoi.
Tnh din tch hnh thoi AOCD theo R:
AC 1200 AC R 3 .
Sthoi AOCD =

1
1
R2 3
OD. AC .R.R 3
(vdt).
2
2
2

Hnh 8

x
F

Li bn
1. Vi cu 1, t gt BD l phn gic gc ABC kt hp vi tam gic cn ta ngh

ngay n cn chng minh hai gc so le trong ODB

v OBD
bng nhau.
2. Vic ch n cc gc ni tip chn na ng trn kt hp vi tam gic
AEB, FAB vung do Ax l tip tuyn gi ngay n h thc lng trong tam gic
vung quen thuc. Tuy nhin vn c th chng minh hai tam gic BDC v BFE
ng dng trc ri suy ra BD.BE = BC.BF. Vi cch thc hin ny c u vic
hn l gii lun c cu 3. Cc em th thc hin xem sao?
3. Khi gii c cu 2 th cu 3 c th s dng cu 2 , hoc c th chng
minh nh bi gii.
4. Cu 4 vi yu cu xc nh s o ca gc ABC t gic AOCD tr
thnh hnh thoi khng phi l kh. T vic suy lun AD = CD = R ngh ngay n
cung AC bng 1200 t suy ra s o gc ABC bng 600. Tnh din tch hnh thoi
ch cn nh cng thc, nh cc kin thc c bit m trong qu trnh n tp thy c
gio b sung nh AC 1200 AC R 3 ,........ cc em s tnh c d dng.
Bi 6 Cho tam gic ABC c ba gc nhn. ng trn ng knh BC ct
cnh AB, AC ln lt ti E v F ; BF ct EC ti H. Tia AH ct ng thng
BC ti N.
Nguyn Th Tnh Th - Trng THCS L Bnh - Hng Sn

http://ebooktoan.com/forum

Cc bi ton hnh n thi Tuyn sinh 10 Trang 8/18

a) Chng minh t gic HFCN ni tip.

b) Chng minh FB l phn gic ca EFN

.

c) Gi s AH = BC . Tnh s o gc BAC
ca ABC.

F
E

H
BI GII CHI TIT
a) Chng minh t gic HFCN ni tip:
B
C
N

Ta c : BFC
BEC
900
(gc ni tip chn na ng trn ng knh BC)

T gic HFCN c HFC

HNC
1800 nn ni tip c trong
ng trn ng knh HC) (pcm).
b) Chng minh FB l tia phn gic ca gc EFN:

ca ng trn ng knh
Ta c EFB
(hai gc ni tip cng chn BE
ECB

BC).

ca ng trn ng knh HC).

(hai gc ni tip cng chn HN
ECB
BFN

Suy ra: EFB

. Vy FB l tia phn gic ca gc EFN (pcm)
BFN

c) Gi s AH = BC. Tnh s o gc BAC ca tam gic ABC:

FAH v FBC c: AFH

(cng ph
BFC
900 , AH = BC (gt), FAH
FBC
ACB ). Vy FAH = FBC (cnh huyn- gc nhn). Suy ra: FA = FB.

AFB vung ti F; FA = FB nn vung cn. Do BAC

450 .
Bi 7 (Cc em t gii)
Cho tam gic ABC nhn, cc ng cao BD v CE ct nhau ti H.
a) Chng minh t gic BCDE ni tip.
b) Chng minh AD. AC = AE. AB.
c) Gi O l tm ng trn ngoi tip tam gic ABC. Chng minh OA DE.

d) Cho bit OA = R , BAC

600 . Tnh BH. BD + CH. CE theo R.
Bi 8 Cho ng trn (O) ng knh AB. Trn tia AB ly im D nm ngoi
on AB v k tip tuyn DC vi ng trn (O) (C l tip im). Gi E l chn
ng vung gc h t A xung ng thng CD v F l chn ng vung gc h
E
F
t D xung ng thng AC.
C
Chng minh:
a) T gic EFDA ni tip.
=
//

A
b) AF l phn gic ca EAD
.
O
B
c) Tam gic EFA v tam gic BDC ng dng.
d) Cc tam gic ACD v ABF c cng din tch.
(Trch thi tt nghip v xt tuyn vo lp 10- nm hc 2000- 2001)

Nguyn Th Tnh Th - Trng THCS L Bnh - Hng Sn

http://ebooktoan.com/forum

Cc bi ton hnh n thi Tuyn sinh 10 Trang 9/18

BI GII
a) Chng minh t gic EFDA ni tip:
0

Ta c: AED AFD
900 (gt). Hai nh E v F cng nhn AD di gc 90 nn
t gic EFDA ni tip c trong mt ng trn.
b) Chng minh AF l phn gic ca gc EAD:
Ta c:
AE CD

AE // OC . Vy EAC

( so le trong)
CAD
OC CD

Tam gic AOC cn O (v OA = OC = R) nn CAO

. Do : EAC
OCA
CAD
. Vy AF l phn gic ca gc EAD (pcm).
c) Chng minh tam gic EFA v tam gic BDC ng dng:
EFA v BDC c:

(hai gc ni tip cng chn AE ca ng trn ngoi tip t gic

EFA
CDB
EFDA).

EAC
CAB

EAF
BCD

. Vy EFA v BDC ng dng (gc- gc).

CAB DCB

d) Chng minh cc tam gic ACD v ABF c cng din tch:

1
1
DF . AC v SABF = BC.AF . (1)
2
2
BC AC

BC // DF (cng AF) nn
hay DF. AC = BC.AF (2).
DF AF

SACD =

T (1) v (2) suy ra : S ACD = SABF (pcm) (Lu : c th gii 2 cch khc
na).

Bi 9 Cho tam gic ABC ( BAC

450 ) ni tip trong na ng trn tm O
ng knh AB. Dng tip tuyn vi ng trn (O) ti C v gi H l chn ng
vung gc k t A n tip tuyn . AH ct ng trn (O) ti M (M A). ng
vung gc vi AC k t M ct AC ti K v AB ti P.
a) Chng minh t gic MKCH ni tip.
b) Chng minh MAP cn.
c) Tm iu kin ca ABC ba im M, K, O thng hng.
BI GII
a) Chng minh t gic MKCH ni tip:

Ta c : MHC
900 (gt), MKC
900 (gt)
T gic MKCH c tng hai gc i nhau
A
bng 1800 nn ni tip c trong mt ng trn.
b) Chng minh tam gic MAP cn:

AH // OC (cng vung gc CH) nn MAC

ACO (so le trong)

Nguyn Th Tnh Th - Trng THCS L Bnh - Hng Sn

H
M

C
K

http://ebooktoan.com/forum

Cc bi ton hnh n thi Tuyn sinh 10 Trang 10/18

AOC cn O (v OA = OC = R) nn ACO CAO

. Do : MAC
. Vy
CAO

AC l phn gic ca MAB

. Tam gic MAP c AK l ng cao (do AC MP),

ng thi l ng phn gic nn tam gic MAP cn A (pcm).

Cch 2 T gic MKCH ni tip nn AMP HCK

(cng b HMK
). HCA
CBA
1

s AC ), CBA
(hai gc ng v ca MP// CB).
MPA
2
Suy ra: AMP APM . Vy tam gic AMP cn ti A.

(cng bng

c) Tm iu kin cho tam gic ABC ba im M; K; O thng hng:

Ta c M; K; P thng hng. Do M; K; O thng hng nu P O hay AP =
PM. Kt hp vi cu b tam gic MAP cn A suy ra tam gic MAP u.

Do CAB
300 . o li: CAB
300 ta chng minh P O:

Khi CAB
) . Tam gic MAO
300 MAB
600 (do AC l phn gic ca MAB
0

cn ti O c MAO 60 nn MAO u. Do : AO = AM. M AM = AP (do

MAP cn A) nn AO = AP. Vy P O.

Tr li: Tam gic ABC cho trc c CAB

300 th ba im M; K v O thng
hng.
Bi 10 Cho tam gic ABC vung A, ng cao AH. ng trn tm O
ng knh AH ct cc cnh AB, AC ln lt ti M v N ( A M&N). Gi I, P v
Q ln lt l trung im cc on thng OH, BH, v CH. Chng minh:
A
a) AHN ACB
b) T gic BMNC ni tip.
N
O
c) im I l trc tm tam gic APQ.
M
I
BI GII
/
//
/
//
C
B
Q
P
H
a) Chng minh AHN ACB :
ANH 900 (gc ni tip chn na ng trn (O)).
Nn Tam gic ANH vung ti N. AHC 900 (do AH l ng cao ca ABC)

nn tam gic AHC vung H. Do AHN ACB (cng ph HAC

).
b) Chng minh t gic BMNC ni tip:
Ta c : AMN AHN (hai gc ni tip cng chn cung AN).
AHN ACB (cu a).
Vy: AMN ACB . Do t gic BMNC l mt t gic ni tip.
c) Chng minh I l trc tm tam gic APQ:
OA = OH v QH = QC (gt) nn QO l ng trung bnh ca tam gic AHC.
Suy ra: OQ//AC, m AC AB nn QO AB.
Tam gic ABQ c AH BQ v QO AB nn O l trc tm ca tam gic.
Vy BO AQ. Mt khc PI l ng trung bnh ca tam gic BHO nn PI // BO.
Kt hp vi BO AQ ta c PI AQ. Tam gic APQ c AH PQ v PI AQ
nn I l trc tm tam gic APQ (pcm).

Nguyn Th Tnh Th - Trng THCS L Bnh - Hng Sn

http://ebooktoan.com/forum

Cc bi ton hnh n thi Tuyn sinh 10 Trang 11/18

Bi 11 Cho ng trn (O;R) ng knh AB.Gi C l im bt k thuc

ng trn (C A&B). M, N ln lt l im chnh gia ca cc cung nh AC
v BC. Cc ng thng BN v AC ct nhau ti I, cc dy cung AN v BC ct
nhau P. Chng minh:
a) T gic ICPN ni tip. Xc nh tm K ca ng trn ngoi tip t gic
.
b) KN l tip tuyn ca ng trn (O; R).
c) Chng minh rng khi C di ng trn ng trn (O;R) th ng thng MN
lun tip xc vi mt ng trn c nh.
BI GII
a) Chng minh t gic ICPN ni tip. Xc nh tm K ca ng trn ngoi
I
tip t gic :
Ta c ACB ANB 900 (gc ni tip chn na ng trn (O)).
K
0

/
Do : ICP INP 90
C
N
=
H
0

T gic ICPN c ICP INP 180 nn ni tip c

M
/
P
=
trong mt ng trn. Tm K ca ng trn ngoi tip
A
t gic ICPN l trung im ca on thng IP.
O
b) Chng minh KN l tip tuyn ca ng trn (O).
Tam gic INP vung ti N, K l trung im IP nn
1

IP . Vy tam gic IKN cn K . Do KIN

(1).
KNI
2

Mt khc NKP
(hai gc ni tip cng chn cung PN ng trn (K)) (2)
NCP
BN
CN NB . Vy NCB cn ti N.
N l trung im cung CB nn CN
KN KI

Do : NCB
(3). T (1), (2) v (3) suy ra INK
, hai gc ny v
NBC
IBC
tr ng v nn KN // BC.
Mt khc ON BC nn KN ON. Vy KN l tip tuyn ca ng trn (O).

Ch : * C th chng minh KNI

ONB
900 KNO
900

* hoc chng minh KNA

ANO 900 KNO
900 .
c) Chng minh rng khi C di ng trn ng trn (O) th ng thng MN
lun tip xc vi mt ng trn c nh:
(gt) nn AOM MOC

Ta c
. Vy OM l phn gic ca AOC .
AM MC

Tng t ON l phn gic ca COB

, m AOC v COB
k b nn MON
900 .
Vy tam gic MON vung cn O.

K OH MN, ta c OH = OM.sinM = R.

2
R 2
=
khng i.
2
2

Vy khi C di ng trn ng trn (O) th ng thng MN lun tip xc vi

mt ng trn c nh (O;

R 2
).
2

Nguyn Th Tnh Th - Trng THCS L Bnh - Hng Sn

http://ebooktoan.com/forum

Cc bi ton hnh n thi Tuyn sinh 10 Trang 12/18

Bi 12 T im A ngoi ng trn (O), k hai tip tuyn AB, AC ti

ng trn ( B, C l cc tip im). ng thng qua A ct ng trn (O) ti
D v E (D nm gia A v E , dy DE khng qua tm O). Gi H l trung im ca
DE, AE ct BC ti K .
a) Chng minh t gic ABOC ni tip ng trn .
B

b) Chng minh HA l tia phn gic ca BHC

c) Chng minh :

2
1
1

.
AK AD AE

//

//
BI GII
D
/
K
H /
a) Chng minh t gic ABOC ni tip:
E
C
ABO ACO 900 (tnh cht tip tuyn)
T gic ABOC c ABO ACO 1800 nn ni tip c trong mt ng trn.
b) Chng minh HA l tia phn gic ca gc BHC:
AB = AC (tnh cht hai tip tuyn ct nhau). Suy ra AB AC . Do
AHB AHC . Vy HA l tia phn gic ca gc BHC.

c) Chng minh

2
1
1

:
AK AD AE

ABD v AEB c:

chung, ABD AEB (cng bng

BAE

1
)
s BD
2
A

=
_

Suy ra : ABD ~ AEB

AB AD

AB 2 AD. AE
Do :
AE AB

(1)

C
ABK v AHB c:

chung, ABK AHB (do AB AC ) nn chng ng dng.

BAH
AK AB

AB 2 AK . AH (2)
Suy ra:
AB AH

T (1) v (2) suy ra: AE.AD = AK. AH

1
AH
2
2 AH
2 AD DH 2 AD 2 DH AD AD ED

=
=
=
AK AE. AD
AK AE. AD
AE. AD
AE. AD
AE. AD
AE AD
1
1

=
(do AD + DE = AE v DE = 2DH).
AE. AD
AD AE
2
1
1

Vy:
(pcm).
AK AD AE

Bi 13 Cho ng trn (O;R) c ng knh AB. Trn ng trn (O;R) ly

im M sao cho MAB

600 . V ng trn (B; BM) ct ng trn (O; R) ti im
th hai l N.
a) Chng minh AM v AN l cc tip tuyn ca ng trn (B; BM).
Nguyn Th Tnh Th - Trng THCS L Bnh - Hng Sn

http://ebooktoan.com/forum

Cc bi ton hnh n thi Tuyn sinh 10 Trang 13/18

b) K cc ng knh MOI ca ng trn (O; R) v MBJ ca ng trn (B;

BM). Chng minh N, I v J thng hng v JI . JN = 6R2
c) Tnh phn din tch ca hnh trn (B; BM) nm bn ngoi ng trn (O;
R) theo R.
BI GII
M
a) Chng minh AM v AN l cc tip tuyn ca
60
ng trn (B; BM). Ta c AMB ANB 900 .
B
A
O
(gc ni tip chn na ng trn(O)).
im M v N thuc (B;BM); AM MB
J
N
I
v AN NB. Nn AM; AN l cc tip tuyn ca (B; BM).
b) Chng minh N; I; J thng hng v JI .JN = 6R2.

MNI
MNJ
900 (cc gc ni tip chn na ng trn tm O v tm B). Nn
IN MN v JN MN . Vy ba im N; I v J thng hng.
Tam gic MJI c BO l ng trung bnh nn IJ = 2BO = 2R. Tam gic AMO

cn O (v OM = OA), MAO
600 nn tam gic MAO u.
AB MN ti H (tnh cht dy chung ca hai ng trn (O) v (B) ct
nhau).
Nn OH =

1
1
OA R . Vy HB = HO + OB =
2
2

R
3R
3R
R
NJ 2.
3R .
2
2
2

Vy JI . JN = 2R . 3R = 6R2
c) Tnh din tch phn hnh trn (B; BM) nm ngoi ng trn (O; R) theo
R:
Gi S l din tch phn hnh trn nm (B; BM) nm bn ngoi hnh trn (O;
R). S1 l din tch hnh trn tm (B; BM). S2 l din tch hnh qut MBN. S3 ; S4 l
din tch hai vin phn cung MB v NB ca ng trn (O; R).
Ta c : S = S1 (S2 + S3 + S4).

1200 MB R 3 . Vy: S1 = R 3 3 R 2 .
Tnh S1: MAB
600 MB
2

R2
R 3 600

Tnh S2: MBN

=
600 S2 =
2
3600
R 2 .1200 R 2

Tnh S3: S3 = Squt MOB SMOB. MOB

.
1200 Squt MOB =
0
360

OA = OB SMOB =

1
1 1
1
R2 3
SAMB = . . AM .MB = R.R 3 =
2
2 2
4
4

R2 R2 3

= S4 (do tnh cht i xng). T S = S1 - (S2 + 2S3)

3
4

Vy S3 =

R 2 2 R 2 R 2

3
2
2

= 3 R 2

11 R 2 3R 2 3
(vdt).
6

Nguyn Th Tnh Th - Trng THCS L Bnh - Hng Sn

http://ebooktoan.com/forum

Cc bi ton hnh n thi Tuyn sinh 10 Trang 14/18

Bi 14 Cho ng trn (O; R) , ng knh AB . Trn tip tuyn k t A ca

ng trn ny ly im C sao cho AC = AB . T C k tip tuyn th hai CD ca
ng trn (O; R), vi D l tip im.
a) Chng minh rng ACDO l mt t gic ni tip.
b) Gi H l giao im ca AD v OC. Tnh theo R di cc on thng AH;
AD.
c) ng thng BC ct ng trn (O; R) ti im th hai M. Chng minh

MHD
450 .
d) ng trn (I) ngoi tip tam gic MHB. Tnh din tch phn ca hnh trn
ny nm ngoi ng trn (O; R).
C
BI GII
a) Chng minh t gic ACDO ni tip:
//

CAO
CDO
900 (tnh cht tip tuyn).
M
=
D
0

T gic ACDO c CAO

CDO
180 nn
I
_
ni tip c trong mt ng trn.
H
/
/
B
A
b) Tnh theo R di cc on thng AH; AD:
O
CA = CD (tnh cht hai tip tuyn ct nhau);
OA = OD =R OC AD v AH = HD
Tam gic ACO vung A, AH OC
nn

1
1
1
1
1
5
2R 5
4R 5

2 =
v
AD
=
2AH
=
.
2
2
2 = R2
2 . Vy AH =
2 R 4R
AH
AO
AC
5
5

c) Chng minh MHD

450 :

AMB 900 (gc ni tip chn na ng trn) CMA

900 . Hai nh H v M

cng nhn AC di gc 900 nn ACMH l t gic ni tip. Suy ra: ACM MHD
.
Tam gic ACB vung ti A, AC = AB(gt) nn vung cn. Vy ACB 450 .

Do : MHD
450 .
d) Tnh din tch hnh trn (I) nm ngoi ng trn (O) theo R:

T CHD
900 v MHD
450 CHM
450 m CBA
450 (do CAB vung cn

B).

Nn CHM
CBA
T gic HMBO ni tip . Do MHB
MOB
900 . Vy
tm I ng trn ngoi tip tam gic MHB l trung im MB. Gi S l din tch
phn hnh trn (I) ngoi ng trn (O).
S1 l din tch na hnh trn ng knh MB. S2 l din tch vin phn MDB.
Ta c S = S1 S2 . Tnh S1:
2

1 R 2
R2
0

MB 90 MB R 2 . Vy S1 =
2 2
4

Tnh S2: S2 = SqutMOB S MOB =

R 2 .900 R 2 R 2 R 2

=
.
3600
2
4
2

Nguyn Th Tnh Th - Trng THCS L Bnh - Hng Sn

http://ebooktoan.com/forum

S=

Cc bi ton hnh n thi Tuyn sinh 10 Trang 15/18

R2
R2 R2
R2
(

)=
.
4
4
2
2

Bi 15 Cho ng trn (O) ng knh AB bng 6cm . Gi H lim nm

gia A v B sao cho AH = 1cm. Qua H v ng thng vung gc vi AB , ng
thng ny ct ng trn (O) ti C v D. Hai ng thng BC v DA ct nhau ti
M. T M h ng vung gc MN vi ng thng AB ( N thuc thng AB).
a) Chng minh MNAC l t gic ni tip.
b) Tnh di on thng CH v tnh tg ABC .
c) Chng minh NC l tip tuyn ca ng trn (O).
d) Tip tuyn ti A ca ng trn (O) ct NC E. Chng minh ng thng
EB i qua trung im ca on thng CH.
BI GII
M
K
a) Chng minh t gic MNAC ni tip:
C
ACB 900 (gc ni tip chn na ng trn)
E
I
0
0

Suy ra MCA
.
T
gic
MNAC
c
90
N C 180
N
nn ni tip c trong mt ng trn.
A
O
H
b) Tnh CH v tg ABC.
AB = 6 (cm) ; AH = 1 (cm) HB = 5 (cm).
D
Tam gic ACB vung C, CH AB
CH2 = AH . BH = 1 . 5 = 5 CH 5 (cm). Do tg ABC =

CH
5

.
BH
5

c) Chng minh NC l tip tuyn ca ng trn (O):

Ta c NCA
(hai gc ni tip cng chn cung AN ca ng trn ngoi
NMA

tip t gic MNAC). NMA

ADC (so le trong ca MN // CD) v ADC ABC (cng
1
1

chn AC ) Nn NCA
ABC . Do ABC s AC NCA s AC . Suy ra CN l
2
2

tip tuyn ca ng trn (O). (xem li bi tp 30 trang 79 SGK ton 9 tp 2).

d) Chng minh EB i qua trung im ca CH:
Gi K l giao im ca AE v BC; I l giao im ca CH v EB. KE//CD

(cng vi AB) AKB DCB

(ng v). DAB
(cng chn cung BD).
DCB

).
(i nh) v MAN
(cng chn MN
DAB
MAN
MCN

Suy ra: EKC

ECK
KEC cn E. Do EK = EC. M EC = EA (tnh cht
hai tip tuyn ct nhau) nn EK = EA.
KBE c CI // KE

Vy

CI
BI
IH
BI

v ABE c IH // AE
.
KE BE
AE BE

CI
IH

m KE = AE nn IC = IH (pcm).
KE AE

Bi 16 Cho ng trn tm O, ng knh AC. V dy BD vung gc vi

AC ti K (K nm gia A v O). Ly im E trn cung nh CD (E khng trng C v
D), AE ct BD ti H.
Nguyn Th Tnh Th - Trng THCS L Bnh - Hng Sn

http://ebooktoan.com/forum

Cc bi ton hnh n thi Tuyn sinh 10 Trang 16/18

a) Chng minh tam gic CBD cn v t gic CEHK ni tip.

b) Chng minh AD2 = AH. AE.
c) Cho BD = 24cm; BC = 20cm. Tnh chu vi hnh trn (O).

d) Cho BCD
. Trn na mt phng b BC khng cha im A, v tam
gic MBC cn ti M. Tnh gc MBC theo M thuc ng trn (O).
Hng dn
B
_ /
c) Tnh BK = 12 cm, CK = 16 cm, dng h thc
M
?
lng tnh c CA = 25 cm R = 12,5 cm.
/

T tnh c C = 25
O
K
C
A

d) M (O) ta cn c t gic ABMC ni tip.

H
ABM ACM 1800

900 2 MBC
1800
2

1800

T tnh c MBC
.

Bi 17 Cho na ng trn (O) ng knh AB. Trn na mt phng b AB

cha na ng trn k tip tuyn Ax v dy AC bt k. Tia phn gic ca gc
xAC ct na ng trn ti D, cc tia AD v BC ct nhau ti E.
a) Chng minh ABE cn.
b) ng thng BD ct AC ti K, ct tia Ax ti F . Chng minh t gic ABEF
ni tip.

c) Cho CAB
300 . Chng minh AK = 2CK.
Bi 18 T im A ngoi ng trn (O) v hai tip tuyn AB; AC v ct
tuyn AMN khng i qua tm O. Gi I l trung im MN.
a) Chng minh AB2 = AM. AN
b) Chng minh t gic ABIO ni tip .
c) Gi D l giao im ca BC v AI. Chng minh

IB DB

IC DC

Bi 19 Cho tam gic ABC ni tip ng trn (O). Phn gic trong ca BAC
ct BC ti D v ct ng trn ti M. Phn gic ngoi ti Act ng thng BC ti
E v ct ng trn ti N. Gi K l trung im ca DE. Chng minh:
a) MN vung gc vi BC ti trung im ca BC.

b) ABN EAK
c) AK l tip tuyn ca ng trn (O).
Bi 20 Cho ba im A, B,C nm trn ng thng xy theo th t . V
ng trn (O) i qua B v C. T A v hai tip tuyn AM v AN . Gi E v F ln
lt l trung im ca BC v MN.
a) Chng minh AM2 = AN2 = AB. AC
b) ng thng ME ct ng trn (O) ti I. Chng minh IN // AB

Nguyn Th Tnh Th - Trng THCS L Bnh - Hng Sn

http://ebooktoan.com/forum

Cc bi ton hnh n thi Tuyn sinh 10 Trang 17/18

c) Chng minh rng tm ng trn ngoi tip tam gic OEF nm trn mt
ng thng c nh khi ng trn (O) thay i.
Bi 21 Cho ng trn (O) ng knh AB = 2R . im C nm trn (O) m
AC > BC. K CD AB ( D AB ) . Tip tuyn ti A ca ng trn (O) ct BC
ti E. Tip tuyn ti C ca ng trn (O) ct AE ti M. OM ct AC ti I . MB ct
CD ti K.
a) Chng minh M l trung im AE.
b) Chng minh IK // AB.
c) Cho OM = AB. Tnh din tch tam gic MIK theo R.
Bi 22 Trn cung nh BC ca ng trn ngoi tip tam gic u ABC ly
mt im P tu . Gi l giao im ca AP v BC.
a) Chng minh BC2 = AP . AQ .
b) Trn AP ly im M sao cho PM = PB . Chng minh BP+PC= AP.
1

c) Chng minh PQ PB PC .
Bi 23 Cho na ng trn (O) ng knh AB = 2R v im C nm ngoi
na ng trn. CA ct na ng trn M, CB ct na ng trn N. Gi H l
giao im ca AN v BM.
a) Chng minh CH AB .
b) Gi I l trung im ca CH. Chng minh MI l tip tuyn ca na ng
trn (O).
.
c) Gi s CH =2R . Tnh s o cung MN
Bi 24 Cho na ng trn ng knh AB = 2R v dy MN c di bng
bn knh (M thuc cung AN). Cc tia AM v BN ct nhau I. Cc dy AN v BM
ct nhau K.

a) Tnh MIN
v AKB .
b) Tm qu tch im I v qu tch im K khi dy MN thay i v tr .
c) Chng minh I l trc tm ca tam gic KAB .
d) AB v IK ct nhau ti H . Chng minh HA.HB = HI.HK .
e) Vi v tr no ca dy MN th tam gic IAB c din tch ln nht? Tnh gi
tr din tch ln nht theo R.
Bi 25 Trn ng trn (O) ly ba im A, B v C. Gi M, N v P theo th t
l im chnh gia ca cc cung AB, BC v AC. BP ct AN ti I, NM ct AB ti E.
Gi D l giao im ca AN v BC. Chng minh rng:
a) BNI cn.

b) AE.BN = EB.AN.

c) EI BC.

d)

AN AB

.
BN BD

Bi 26 Cho hai ng trn (O) v (O1) ngoi nhau. ng ni tm OO1 ct

cc ng trn (O) v (O1) ti cc im A, B, C, D theo th t trn ng thng.
K tip tuyn tuyn chung ngoi EF (E (O), F (O1)). Gi M l giao im ca
AE v DF, N l giao im ca EB v FC. Chng minh rng:
Nguyn Th Tnh Th - Trng THCS L Bnh - Hng Sn

http://ebooktoan.com/forum

Cc bi ton hnh n thi Tuyn sinh 10 Trang 18/18

a) T gic MENF l hnh ch nht.

b) MN AD.
c) ME . MA = MF . MD.
--- HT----

Nguyn Th Tnh Th - Trng THCS L Bnh - Hng Sn