Su tm: Ths.

Nguyn Hong H Khoa Qun tr kinh doanh

Chng 1: Tng quan v vn ho kinh doanh

Khi nim vn ho
Vn ho l mt khi nim rt rng, nm 1952 Kroeber v Kluckolm su tm c 164 nh
ngha khc nhau v vn ho. Cho n nay, con s nh ngha chc tip tc tng ln ch
khng gim i.Mt nh ngha kinh in c nhiu ngi chp nhn ca Edward Tylor: "
Vn ho l tng th phc hp bao gm kin thc, tn ngng, ngh thut, o c, lut php,
thi quen v bt k nng lc hay hnh vi no khc m mi mt c nhn vi t cch l thnh
vin ca x hi t c". Edward Hall hiu vn ho l " mt h thng nhm sng to, chuyn
giao, lu tr v ch bin thng tin. Si ch xuyn sut tt c cc nn vn ho l truyn thng
v giao tip". Vn ho hiu nh vy l vn ho theo ngha rng, bao gm tt c nhng g con
ngi to ra.Theo ngha hp, vn ho c th c hiu l " tng th cc cu trc x hi vi
cc biu hin ngh thut, tn gio, tr tu ca chng, xc nh mt nhm ngi hay mt x hi
trong quan h vi mt nhm ngi khc hay mt x h khc." Vn ho theo ngha hp xc
nh c trng ca mt dn tc , mt tc ngi, mt x hi hay mt tng lp x hi trong mi
tng quan vi cc x hi khc, dn tc khc, tc ngi khc hay tng lp x hi khc. Tng
t nh vy c th hiu vn ho doanh nghip ( culture of enterprise) l " Tng th cc truyn
thng ca cc cu trc v cc b quyt kinh doanh xc lp quy tc ng x ni ti, gn b cc
thnh vin vi nhau trong mt doanh nghip" Ni mt cch khc, i vn ho kinh doanh
( business culture ) bao gm " ton b phng thc tin hnh kinh doanh, qun l kinh doanh,
m phn vi cc i tc, gii quyt cc nhim v xut hin trong qu trnh kinh doanh nh t
chc doanh nghip, hnh thnh quan h gia ngi s dng lao ng v ngi lao ng trong
doanh nghip" Trong quan h gia cc doanh nghip, vn ho kinh doanh c th bao gm
mi trng kinh doanh trong th trng, nhng quy tc ng x c cc i tc cng chia s,
hoc nhng truyn thng hay thi quen c tnh c th cho tng th trng, tng nc hay
tng nhm i tc. Vn ho kinh doanh trong giao tip gia cc doanh nghip c th

hiu l nhng quy tc ng x bt thnh vn, tuy l v hnh v khng tr thnh quy
nh lut php, nhng c cc bn tham gia ngm hiu v cng chp nhn. Vn
ho kinh doanh rt quan trng tin hnh kinh doanh mt cch thun tin v
thnh cng.
Vn ho kinh doanh (business culture) hay vn ho thng mi (commercial culture) l nhng
gi tr vn ho gn lin vi hot ng kinh doanh (mua bn, khu gch ni lin gia sn xut v tiu
dng) mt mn hng ho (mt thng phm / mt dch v) c th trong ton cnh mi mi quan h vn
ho - x hi khc nhau ca n. l hai mt mu thun (vn ho: gi tr > < kinh doanh: li nhun) nhng
thng nht: gi tr vn ho th hin trong hnh thc mu m v cht lng sn phm, trong thng tin
qung co v sn phm, trong ca hng by bn sn phm, trong phong cch giao tip ng x ca ngi
bn i vi ngi mua, trong tm l v th hiu tiu dng, rng ra l trong c qu trnh t chc sn xut
kinh doanh vi ton b cc khu, cc iu kin lin quan ca n... nhm to ra nhng cht lng - hiu
qu kinh doanh nht nh.

Xt v bn cht, kinh doanh khng ch gi gn trong khu lu thng, phn phi cc chin lc "thm nhp
th trng" ca cc doanh nghip i vi cc sn phm ca mnh m n cn phi bao qut cc khu c
quan h hu c nhau tnh t sn xut cho ti c tiu dng. C ngha rng, xy dng nn vn ho kinh
doanh l mt vic lm c tnh thc t m mc tiu c th l nhm lm cho ton b qu trnh sn xut kinh
doanh, tc yu t ng vai tr rt quyt nh i vi nn sn xut ca t nc tr nn ngy cng mang
tnh vn ho cao th hin trn c ba mt:
(1) Vn ho doanh nhn: Vn ho th hin ht i ng nhng con ngi (gm c cc c nhn v cc
tp th) tham gia sn xut kinh doanh ch yu th hin trnh khoa hc k thut, cng ngh v vn tri
thc tng hp, kinh nghim thc tin v k nng, phng php tc nghip, nng lc t chc sn xut
kinh doanh v s nhy bn vi th trng, o c ngh nghip v phm hnh lm ngi, thc
cng dn v s gic ng v chnh tr - x hi v.v
(2) Vn ho thng trng: Vn ho th hin trong c cu t chc, h thng php ch, cc chnh sch
ch , trong mi hnh thc hot ng lin quan qu trnh sn xut kinh doanh, gm c s cnh tranh
v.v tt c nhm to ra mt mi trng kinh doanh thun li tt p
(3) Vn ho doanh nghip: Vn ho tp trung v ta sng trong cc thit ch, cc n v t chc sn xut
kinh doanh th hin qua nhng biu trng (symbol) chung thuc v hnh thc (logo, ng phc) cng
cc yu t to nn thng hiu ca doanh nghip, qua nng lc, phm cht, trnh t chc sn xut
kinh doanh to ra cht lng sn phm v nhng thnh tch, truyn thng, qua phong cch giao tip, ng
x thng nht ca ton n v (i vi ni b, i vi khch hng) trong mi qu trnh sn xut kinh doanh
v.v...
Ba mt trn l ba mt, ba b phn hp thnh mt nn vn ho kinh doanh theo ngha ton vn nht, trong
vn ho doanh nghip c th xem l b phn c vai tr, v tr quan trng mang tnh quyt nh, l u
mi trung tm ca qu trnh

Kinh doanh v nguyn tc "Nhp gia ty tc"

Ti vn phng lm vic ca cng ty hay trong cc bui gp mt, thm hi kinh doanh x giao Trung ng, ba tch tr hoc
ba tch c ph c th b xem nh mt biu hin bt lch s. Ch mt s v nh thi cng c th khin bn mt im
trc cc i tc kinh doanh Hi gio ny. V th, bn ng bao gi mo him mong i s thnh cng qu sm mt th
trng m bn cha hiu g v tp qun sinh hot v phong tc kinh doanh.
Mi quc gia, mi dn tc u c mt bn sc cng nh nhng quy nh ring m bn, nhng ngi nc ngoi, phi hiu
bit khi mun hp tc hay xm nhp vo th trng ca h. y l yu cu quan trng quyt nh phn ln s thnh cng ca
bn v l mt phn trong chin lc xc tin kinh doanh m rng th trng ra nc ngoi. Mc d hot ng ny khng to
ra sn phm hay dch v c th, nhng s cn thit ca n th hin vic cung cp nhng tin tc gip bn ra c
nhng chin lc kinh doanh ng n.
Thng tin kinh doanh hin i l mt loi thng tin xuyn vn ha, gia nhng khch hng, i tc kinh doanh mt nn vn
ha ny v nhng nh cung cp mt nn vn ha khc. Thng thng, ti nhng th trng khc nhau, nn vn ha cng s
khc nhau, v i khi trong mt nc cng c s khc bit vi nhau v vn ha, v d nh n hay Trung Quc.
Xc tin kinh doanh quc t l vic lm th no chuyn c cc thng tin t th trng nc ngoi n vi b phn hoch
nh chin lc ca cng ty, t b phn ny s ra nhng k hoch thch hp nhm vt qua cc ro cn kinh doanh
do s khc bit v vn ha, ngn ng, quy nh ca chnh ph, phng tin truyn thng i chng, phong tc tp qun....

in hnh trong hot ng bn hng, pht trin sn phm, nh gi c v phn phi, mi th trng u c iu chnh bng
nhng quy nh ring bit. Tin hoa hng (premium) lun c cc cng ty p dng nh mt phn khuyn mi, nhng chnh
n li c th gy ra cc vn rc ri. V d nh tin thng ca cc cng ty Thu S c tc dng cho mi khch mua
hng s chu s chi phi ca lut chit khu nc ny. Thu S cm bt k vic gim gi thnh sn phm no c tnh u i
i vi cc nhm khch hng khc nhau. Ngi ta cho rng lm nh th s dn n vic phn bit i x i vi ngi mua.
Tin hoa hng Thu in v Php thng dng hn v n c php p dng trong mt gii hn nht nh. Nu mt cng ty
dng tin hoa hng mi cho khch th khng c php, hay nu khi bn sn phm no thp hn gi vn, hoc cho mt
khch hng vi mt qu tng hay tin thng km theo iu kin l h phi mua mt sn phm khc u l bt hp php.
Hn na, mt cng ty hoc nh bn l khng th cho khch nhng sn phm khc bit so vi nhng mt hng h vn thng
kinh doanh. V d, theo quy nh th cc cng ty sn xut v kinh doanh bt git ti Php khng c cho khch bng qun
o hay cc dng c nh bp v cc qu tng l ng cc.
Hot ng qung co khuyn mi c cn b tht cht hn. Nu bn qung co qua cc bin gii quc gia th qung co
s b quy nh v so snh sn phm iu chnh. c, nhng so snh sn phm ca mnh vi sn phm ca cc cng ty khc
trong qung co lun lun chu sc p ca i th cnh tranh, nh gi n to n v c yu cu chng minh tnh hn hn
v sn phm ca h so vi sn phm tng t. Ngoi ra cn c cc quy tc kht khe hn, v d nh tt c nhng iu khng
nh v tnh cht u im ca sn phm (m cha chng minh c s tht) v tuyn b trong qung co u phi c kim
tra m bo rng vic trnh by ra trc cng chng l khng gi di v la o. Quy nh ny c p dng di mi
hnh thc, t dn nhn sn phm n ni dung nhng bc th cho hng. To n lun x cc v ny ng theo lut, tp trung
ch vo vic xc nh liu mt qung co c sai s tht hay la o khng.
Ty Ban Nha li c bit quan tm vic nhn din sn phm. V th, nc ny ra mt s cc iu lut ring, theo bt
buc cc sn phm nc ngoi phi s dng ting Ty Ban Nha trn tt c cc nhn sn phm, trong qung co, hng dn
hay cc thng tin khc v sn phm. Ti liu gc khng b cm, nhng phi km theo bn dch ra ting Ty Ban Nha.
Bn cnh nhng quy nh php lut, mi th trng cn duy tr v vn nhng tp tc kinh doanh khc nhau. Cht cafein b
hn ch cc nc Trung ng. Ba tch tr hoc c ph thng c xem nh mt hn ch lch s cc vn phng cng
nh trong cc bui gp mt, thm hi kinh doanh x giao. Nu vn mun tip tc duy tr bui gp mt, bn c th dng thm
mt tch nhng phi nhp tng cht khng phi ung thm mt tch na khi bui gp mt cha kt thc. Hoc trong
trng hp bn khng mun dng thm na th hy xoay chic tch khng ca bn li khi ang cm n t pha sau. C ch
c ngha l: Cm n, ti ngh l ti ung qu nhiu.
Khi bn n rp X t, ng ngc nhin nu bng nhin c mt ngi xng thng vo vn phng lm gin on cuc ni
chuyn ca bn vi mt ai trong phng. y l mt tc l ca ngi rp truyn thng nhm th hin y l cuc gp g
cng khai. Tuy nhin, M hay nhiu quc gia chu u, hnh ng li b xem l mt hnh ng khim nh khi lm gin
on cu chuyn ca ngi khc, thm ch c sau khi vic hp tc c k kt. Trong th gii ca cc nc Hi gio,
trc khi nhn mt li mi no , t khng phi c ni ba ln trc khi bn chp nhn li mi . Cc doanh nhn gc
rp quan nim rng vic bn c gng ht sc nhn mt cuc hn l hon ton v t, khng c toan tnh trc v n th
hin s cng khai ca cuc hn.
Doanh nhn Ty Ban Nha li c s quan tm c bit n thi gian. Cc vn phng v i l Ty Ban Nha thng ng ca
t 1 gi v tr nht l 4 gi 30 pht chiu. V n mc, theo quan nim ca ngi Ty Ban Nha, giy en biu th cho cc c
hi kinh doanh. Ngi Ty Ban Nha rt thch mu en v cc mu ti.
Nghi thc x giao kinh doanh li i hi cc doanh nhn phi trao i danh thip ngay khi gp mt. Nu bn khng a
ngay danh thip, cng vic ca bn s phi tr hon lu y; hay nghi thc gp mt Php i hi bn phi a chng minh

th km theo danh thip; cn Nht Bn, bn phi chun b t nht l 40 tm danh thip mang theo mi ngy. Theo mt
thng k mi nht, trung bnh ti Nht Bn mt doanh nhn s dng khong 20 tm danh thip/ngy, ng thi ngi Nht
Bn trao tay nhau khong 45 triu danh thip/ngy. Nhng con s trn chng t Nht Bn l mt trong nhng quc gia s
dng nhiu danh thip nht th gii. Ngi Nht cng quen xng h theo danh v cao nht ca i tc ghi trong danh thip.
Nu bn c c hi hp tc vi doanh nhn Nht Bn, hy tn trng thi quen ny m xng h vi h. Chng hn nh gim
c th thng gi l gim c ch khng xng h theo kiu ng hay anh.
Trong lm n, ngi M thch s chnh xc, c th. H thch cch ni 5 hoc 6, ch khng thch ni khong 5 hoc 6.
Vic ni chuyn vng vo b coi l mt thi gian. Ngi M c th bn vic lm n thng xuyn trong cc ba tic, ba n,
hp mt... i vi nhng doanh nhn lm n ti M, n mc phi c ch nhiu hn mt cht, bi v c nhiu ng ch t
bn nhn i giy ca i tc quyt nh lm n. Khng t cc doanh nhn M thng thu xe Limousine khi n gp i
tc to uy tn lm n.
Scandinavia v Phn Lan, khch n bn bc kinh doanh thng c mi i tm hi cng vi ch cng ty. l tn hiu
ca mt cuc hp tc tt p. an Mch, nu bn c mi ti d tic ti t gia ca i tc, bn nn mang theo hoa v mt
vi mn n c bit. Cn Php, khi n d tic ti nh, bn nn tng hoa trc ba ti. Nn nh khng c tng hoa cc
vng, v loi hoa ny thng ch dng trong cc dp tang l. Hn c hoa v qu tng, doanh nhn Php thch khch hn li
vo mt dp c bit no sau t hp tc ln ny. c, tng hoa cho phu nhn ca i tc kinh doanh l mt mn qu
mang ngha tn trng, lch s. y l khi u cho mt cuc hp tc tt p, nhng ng bao gi tng hoa hng v loi hoa
ny tng trng cho tnh yu. Cn Thu S, tng bao nhiu hoa hng cng c nhng ch c tng 2 bng hoc 20 bng,
ng tng 3 bng v s 3 ch dnh ring tng ngi yu.
Nu t chc nhng bui d tic ti Hn Quc, bn nn mi c phu nhn ca cc v khch, v cc doanh nhn Hn Quc
thng thch v mnh thp tng trong nhng bui d tic. iu c bit Hn Quc l khch mi danh d (nhng ngi ln
tui, nhng ngi c v tr cao trong x hi) phi c u tin phc v trc trong cc bui gp mt.
Trung Quc, tng qu cho i tc kinh doanh l iu khng c chp nhn. Hnh ng ny khng c xem l mt s
xc phm v bn c th s b t chi cc c hi hp tc. Nghi thc th hin tnh hu ngh v s n tip nng nhit Trung
Quc l v tay. Bn s c n tip nng nhit ti cc cng ty, nh my bng nhng trng v tay tht ln. V vy trong
trng hp ny, bn cng phi v tay vi h cho d lm iu ny ging nh l bn ang v tay cho chnh mnh.
Trn y l nhng thc t phong tung tp qun khc nhau ti tng th trng m bn khng th b qua trong nhng chin lc
pht trin kinh doanh, khng ch trong qung co, khuyn mi, m cn c trong cung cch kinh doanh, ng x vi khch
hng, i tc kinh doanh v nhiu hot ng lin quan khc. S khc bit v tp qun kinh doanh gia cc th trng mt
phn cng v cc th trng c nhng phong tc vn ho x hi hoc cc s thch khng ging nhau.
Th trng ton cu l mt bc tranh p v s a dng vn ho. Nhng cng chnh s a dng ny khin khng t cng ty
lm vo tnh trng d khc d ci ch v khng c s tm hiu, chun b k lng v thng tin th trng cng nh v nhng
c im vn ha. Dng nh c nhng quy tc bt thnh vn m bn cn nm vng trong mi chin lc xc tin kinh
doanh v thm nhp th trng mi, l Nhp giang ty khc, nhp gia tu tc.
(Tng hp)

Hiu vn ho kinh doanh l con ng i n thnh cng.

K t khi quan h hai nc c bnh thng ho, VCCI nhanh chng k kt cc tho thun hp tc v
thit lp quan h vi Phng Thng mi Hoa K cng nh cc t chc xc tin thng mi Hoa K.

Cc tho thun v quan h ny to dng cc knh thng tin v tip cn ln nhau ca doanh nghip hai
nc.
Vi t cch l i din ca cng ng doanh nghip v l t chc xc tin thng mi v u t, Phng
Thng mi v Cng nghip Vit Nam (VCCI) lun nh gi Hoa K l i tc thng mi ln v l th
trng y tim nng ca cng ng doanh nghip Vit Nam. Do vy, trong thi gian qua, VCCI tp trung
nhiu hot ng thc y quan h kinh t, thng mi v u t gia hai nc. K t khi quan h hai nc
c bnh thng ho, VCCI tp trung nhiu hot ng thc y quan h kinh t, thng mi v u t
gia hai nc. K t khi quan h hai nc c bnh thng ho, VCCI nhanh chng k kt cc tho
thun hp tc v thit lp quan h vi Phng Thng mi Hoa K cng nh cc t chc xc tin thng
mi Hoa K. Cc tho thun v quan h ny to dng cc knh thng tin v tip cn ln nhau ca doanh
nghip hai nc. VCCI lun l mt trong nhng t chc u tin c cc doanh nghip Hoa K tip cn v
tham kho t vn trc khi vo th trng Vit Nam.
Quan h gia cng ng doanh nghip hai nc trong 10 nm qua c bc pht trin ng khch l.
Hip nh Thng mi Vit Nam Hoa K c k kt nh du mt mc pht trin mi ca quan h kinh
t, thng mi gia hai nc. K t khi Hip nh c hiu lc n nay, quan h bun bn hai chiu tng
mnh, kim mgch ngoi thng hai chiu nm 2003 dt 5.876 t USD, tng gn gp hai ln nm 2002
(2.974 t USD) v tng gp trn 4 ln nm 2001 (1,4 t USD). Doanh nghip hai nc cng ch ng
hn trong vic tm kim i tc ca mnh. Hin nay, c hn 800 doanh nghip Hoa K ang lm vic ti Vit
Nam. Vit Nam tr thnh nc xut khu ln th 35 vo Hoa K, ng thi Hoa K cng tr thnh th
trng nhp khu ln nht ca Vit Nam. Nm 2004, tng kim ngch xut khu ca Vit Nam sang Hoa K
t trn 5 t USD. Hoa K cng nm trong s trn di 10 nh u t ln nht ti Vit Nam.
L th trng rng ln v y tim nng, song Hoa K cng l mt th trng cnh tranh gay gt v nhy
cm. Nhiu v kin tng kinh t va quan nh v Hip hi C da trn Hoa K ti Vit Nam bn ph gi c
tra/c basa hay v kin tm ca Hoa K i vi cc doanh nghip Vit Nam gy khng t tr ngi cho
cng vic kinh doanh ca cng ng doanh nghip hai nc. Tuy nhin y cng ng thi l bi hc kinh
nghim cho cc doanh nghip Vit Nam trong quan h lm n vi th trng Hoa K.
Doanh nghip mi nc c mt phong cch kinh doanh ring v hiu c vn ho kinh doanh ca i tc
l mt bc i ng n i n thnh cng. Doanh nghip Hoa K nhn rng, nhng thc dng, thc t
Th trng Hoa K l th trng ln vi quy m 1.300 t USD nhp khu mi nm vi cc chng loi
hng ho v phm cp khc nhau, ng thi l mt th trng tng i d tnh v c sc mua cao. Nhng
y cng l mt th trng bo v ngi tiu dng vi mt h thng php lut v cng phc tp (51 bang l
51 lut v nhiu khi lut bang ny li vt qua quy nh ca lut lin bang). Nhn hiu hng ho phi ng
k trc ti hi quan, hng ho sai nhn hiu b tch thu, sung cng. Hoa K cng c nhng quy nh kh
kht khe i vi hng ho nhp khu. Lin quan n hng nhp khu, Hoa K c Lut Chng bn ph gi,
Lut Thu i khng i i vi lut l v nguyn tc nhp khu, Hoa K cn p dng bin php hn ngch
kim sot hng nhp khu trong mt thi gian nht nh. Chnh v vy, khi lm n vi cc i tc Hoa K,
doanh nghip Vit Nam cn phi tm hiu k i tc, lut l cng nh tp qun kinh doanh ca i tc, c
nh vy mi m bo thnh cng.
Trong sut thi gian quan, Phng Thng mi v Cng nghip Vit Nam thng xuyn tin hnh nhiu hot
ng xc tin quan h thng mi gia cng ng doanh nghip hai nc nh vic t chc cc on
doanh nghip kho st tip cn th trng Hoa K; bi dng kin thc v tp qun kinh doanh cng nh
cc lut l, nguyn tc khi kinh doanh vi th trng Hoa K; vn ng cc t chc kinh doanh Hoa K ng
h Vit Nam mi khi c kint ng xy ra. c bit, VCCI ang t chc Din n Doanh nghip kinh doanh
trn mng (Vietnam Business online) cung cp thng tin v gii p cc vn php lut, php l kinh
doanh cho doanh nghip Vit Nam, trong c ni dung quan trng v Hip nh Thng mi Vit Nam
Hoa K. VCCI cn xut bn v cung cp cho doanh nghip Bn tin Din n BTA & WTO vi ni dung tp
trung hng dn doanh nghip v hi nhp quc t v lm n vi th trng Hoa K.
Pht huy vai tr v v tr c khng nh trong cng ng doanh nghip hai nc, trong nhng nm ti,
VCCI tip tc cc hot ng ca mnh nhm qung b hn na hnh nh Vit Nam v doanh nghip Vit
Nam ti th trng Hoa K, tng cng cc hot ng xc tin, hng dn doanh nghip Vit Nam trong
quan h vi th trng Hoa K mi quan h kinh t, thng mi gia Vit Nam v Hoa K ngy cng pht
trin tng xng vi tim nng ca c hai bn. Thi gian ti, VCCI s thnh lp vn phng i din ti Hoa
K. VCCI cng s phi hp vi cc c quan v t chc hu quan nhm huy ng doanh nghip Vit kiu
ang lm n ti Hoa K u t v Vit Nam v phi hp vi doanh nghip trong nc cng thc y mi
quan h gia cng ng doanh nghip hai nc.

Hong Vn Dng
Ph Ch tch thng trc VCCI

6 bi hc v vn ha kinh doanh Nht Bn

Con ngi ca t nc mt tri mc lun ni ting v tnh k lut v hiu qu cao trong lao
ng. Nhng yu t no lm nn thnh cng nh vy? Di y l 6 bi hc thu c t vn
ha kinh doanh ti x s hoa anh o.

1. Trn trng danh thip

Mt cuc gp g lm n Nht c bt u bng meishi kokan - mt nghi thc trao i danh

thip kinh doanh rt trang trng. Khi nhn thip, cc doanh nhn cm bng c hai tay, c k,
nhc li tht to cc thng tin, v sau ct chng vo s ng thip s dng khi cn. H
khng bao gi nht chng vo trong v, bi iu th hin s bt knh.
Bi hc: Trao i danh thip l mt phng thc gy n tng quan trng khi gp g lm n. S trn trng ch
ra rng bn nh gi cao s hp tc lu di gia hai bn.
p dng: Bn khng cn thit phi thc hin y nghi thc meishi kokan ti cng s ca mnh, bi iu
ny c th khin bn tr nn ng nghch! Vic cn lm khi nhn thip l ch tm n nhng thng tin trn n.
Hn na ng bao gi t ra khim nh khi ty tin nht tm danh thip vo bt c vt g gn nht.
2. Knh trng bc trng bi

C mt tp qun trong cc bui tip xc Nht, l lun hng iu pht biu u tin ti
ngi c th bc cao nht hin din . Mi ngi khng bao gi i ngc li kin ca bc
trng bi v dnh cho ngi s ch cao nht.
Bi hc: Vn ha kinh doanh Nht cao v tr ca cc bc trng bi v s uyn thm v kinh nghim qu
bu m h ng gp cho cng ty. Ti t nc ny, tm quan trng ca mt ngi t l thun vi s gi
dn.
p dng: Hc hi v lm theo cp trn ca bn. Nu chng i vi sp, bn s khng bao gi chin thng
trong bt k trng hp no. Hy hiu rng, mt ngi c c s thng tin ln cc cp cao hn, ch yu l
nh k nng chuyn mn v s tng tri ca h.
3. Thm nhun ng c lm vic nh cc khu hiu

Rt nhiu doanh nhn Nht Bn bt u mt ngy lm vic bng mt bui tp trung, ti , h

xp hng v h vang nhng khu hiu ca cng ty nh l mt phng thc truyn cm hng,
ng lc v lng quyt tm.
Bn cnh , hot ng ny cn lm cho cc mc tiu ca cng ty lun c thi thc hon
thnh trong tm tr mi ngi.
Bi hc: Lm vic vi ng c r rng kt hp vi s hng hi l v cng quan trng. Nhng mc tiu di
hn ca cng ty cn c cng c thng xuyn, nu khng chng s b chnh mng bi cc nhim v c
nhn thng ngy.
p dng: Nghim tc nhc nh bn thn mi khi bn ngi vo v tr lm vic. Lm sng li nhng mc tiu
di hn m bn tng p . Lp mt bn danh sch nhng cu khu hiu ca chnh bn thn bn, chng c th
cng c lng tin v nhc nh bn mi khi bn cm thy thoi ch hay h nghi.
4. Nghim tc trong cng vic

Ti Nht Bn, trong cc cuc hp, mi ngi lun pht biu kh chm ri, rnh mch, cn
ngi nghe rt tp trung tinh thn. C mt iu kh c bit, l ngi Nht thng lim
dim mt khi tp trung lng nghe, trong khi nhiu ni trn th gii, li l du hiu ca s
chn chng!!!
Bi hc: Ngi Nht lun to ra khng kh trang nghim ti ni lm vic. S hi hc him khi c s
dng, ngoi tr trong gi gii lao. Ti y, hon ton khng c cnh qung vai b c hay t tp bun chuyn.
p dng: S ngt ngt v trang nghim thi qu ti cng s l iu hon ton cn trnh. Bn khng cn phi
c x ti vn phng nh ti mt bui l long trng no , nhng cng khng c php t nhin nh
nh. Tc phong v o c ngh nghip lm gia tng s nghim tc trong cng vic, ko theo l s nng
cao hiu qu lao ng.
5. Lm ra lm, chi ra chi

Sau mt ngy lm vic hi h, ngi lao ng Nht Bn li sn sng cho cc hot ng gii tr,
th gin. Cc qun ru l s la chn ph bin. Nu nh ti ni lm vic h t ra trang
nghim th quy ru li l ni h bng n, bc l bn thn.
Bn cnh , mt th vui khc ca h l ht h cng nhau trong cc qun Karaoke. Ngoi mc
ch cn bng cuc sng, nhng ni gii tr ban m cn l a im ngi Nht thit lp
mi quan h, chia s thng tin.
Bi hc: Khng cng vic nhn chm cuc sng ca bn. Thi gian rnh ri l mt phn quan trng trong
ngy, bi n l lc gii ta s cng thng v xoa du nhng mi lo u. Khi bn dnh thi gian gii tr vi
ng nghip cng nh cc i tc, mi quan h hp tc s cng tr nn gn b hn.
p dng: C nhng lc, bn nn gt b hn hai ch cng vic ra khi tm tr mnh. Hy tn hng nhng
pht giy hnh phc v tham gia vo cc bui lin hoan vn phng. L mt tp th thn thit ngoi cng s
vi cc ng nghip cho php mi ngi tm li c s cn bng.
6. Tn dng cc mi quan h nh l mt s ng h

Cc mi quan h rt c coi trng Nht Bn. S ng h t nhiu ngi s to cho h lng t

tin v sc mnh. Thc t, cc doanh nhn Nht thng sp xp mt cuc gp g c nhn vi
cp qun tr cao hn tranh th s tn thnh v ng h ca cp trn.
V cn tuyt vi hn khi h c c s khch l t ng nghip.
Bi hc: C c s tn thnh ca nhng ngi thnh t, bn s tr nn ng tin cy trong con mt ca
nhiu ngi v to nn tng vng chc m nhn nhng v tr cao hn.
p dng: Chng ta vn hay gi y l cng ngh lng-x - mt vic thng khng c nh gi cao. D
nhin bn khng mun lm b lm tch nh mt k ba hoa khoc lc, nhng hot ng ny vn c gi tr nh
mt s nhn mnh v tm quan trng ca tinh thn tp th. iu cn bn cn nh l hy xy dng nhng cu
ni vng chc, thun tin ti bt c u bn mun n, v nhng ngi khc chc chn s nh gi cao v
nng lc ca bn.
Ng c (Theo Askmen)

Vn ho kinh doanh ti Nht

Ti M, cc nh nghin cu tm hiu mi quan h gia hot ng ca doanh nghip,
thnh tu ca doanh nghip v ni dung vn ha ca doanh nghip . H nhn thy rng
hu ht cc cng ty thnh cng u duy tr, gn gi nn vn ha doanh nghip ca mnh.
C s khc bit gia cc nn vn ha trong cc cng ty. Mi nn vn ha khc nhau c th a ra
mt h thng vn ha doanh nghip khc nhau. Theo ng A. Urata, vn ha truyn thng ca Nht
Bn, do hon cnh sau chin tranh th gii to ra nhng nt c trng.
l nhng ngi lao ng Nht Bn thng lm vic sut i cho mt cng ty, cng s. H
c xp hng theo b dy cng tc. Trong cc cng ty ca Nht Bn u c t chc cng on.
Cc quyt nh s c ra theo quyt nh ca tp th v cc hot ng c trng c tn l
Kaizen.
Vn ha doanh nghip kiu Nht to cho cng ty mt khng kh lm vic nh trong mt gia nh,
cc thnh vin gn b vi nhau cht ch. Lnh o ca cng ty lun quan tm n cc thnh vin.
Thm ch ngay c trong nhng chuyn ring t ca h nh ci xin, ma chay, m au, sinh con...
cng u c lnh o thm hi chu o.
V lm vic sut i cho cng ty nn cng nhn v ngi lao ng s c to iu kin hc
hi v o to t ngun vn ca cng ty. Nng cao nng sut, cht lng v o to con ngi
c coi l hai c trng c bn ca vn ha doanh nghip Nht Bn. C mt s khc bt c bn
trong t duy ca ngi Nht v doanh nghip.
Ti M v phng Ty, quyn lc cao nht trong vic quyt nh s phn ca mt doanh nghip l
cc c ng. Ngi qun l doanh nghip v vn ca doanh nghip tch hn nhau. C ng yu
cu nh qun l phi nng cao li nhun ca doanh nghip trong mt thi gian ngn. Ch s c tc
l thc o nng lc ca nh qun l.
Tuy nhin, ngi Nht li quan nim rng doanh nghip tn ti nh mt hot ng mang tnh o
c. Mi ngi trong cng ty phi kt ni vi nhau trong mi quan h chung. Doanh nghip l mt
ch th thng nht. Ngi Nht quan tm n li ch doanh nghip v ngi lm trong doanh
nghip, thay v ch quan tm n li nhun nh phng Ty.
Do , ti mt doanh nghip Nht Bn, ngi lnh o phi lo nng cao i sng cho ngi lao
ng v iu ny nh hng ln n chin lc pht trin ca doanh nghip. N cng lin quan
mt thit n vic nng cao cht lng v nng sut lao ng. S thng nht gia doanh nghip
v ngi lm trong doanh nghip to cho mi thnh vin s trung thnh cao. Tt c u quan
tm n s sng cn ca doanh nghip, do dn n s tng trng cao.

(Theo Thi bo kinh t Vit Nam)

Kinh nghim m phn vi ngi Nht

ng Trn o Anh, Gim c Cng ty TNHH tin hc nh Gia, k: "Khi ti cung cp h thng my
tnh cho mt cng ty Nht lm v du kh Vng Tu, h mc c v gi n 7 ln mi quyt c.
Ti phi u vi h 3 ngy lin tip mi tha thun c gi. H nh k thut n kim tra, nh
chuyn gia t Nht gi in qua phng vn rt k".

ng Nguyn Bo Chu, Gim c Kinh doanh Cng ty c phn C in lnh REE tit l: "Cp tp
ca cc doanh nhn Nht thng cng cng loi giy t, s sch, nht l trong cc cuc
thng lng hp ng kinh t. Nu cng vic cha xong, h c th nhn n t sng n chiu v
m phn trong my ngy lin. H thng dng tnh kin tr v chn chn thng th trong
thng lng. C trng hp h nhng b nhng khi thy h h c ngi khc sang cng ty
mnh thng lng li". Gii doanh nhn Nht rt kh tnh vi i tc cha quen bit v rt
thong khi xem i tc l bn.
Ngi Nht rt thch khi cho h, ta phi ci thp nhng thng lng, l vn ho v h coi hnh
vi l mt s hiu bit ln nhau. Nu dng ting Nht khi m phn th h rt thch. Cn khi dng
ting Anh th ng bao gi ch trch s pht m khng chun ting Anh ca h, h l nhng ngi
rt t ty.
Mt iu v cng c bit ca doanh nhn Nht l h ch n danh thip ca i tc, nu danh
thip m in xu h nh gi rt xu. Nhiu khi ch v th, h quyt nh khng hp tc.
Nhiu doanh nghip Vit Nam rt kh chu cch hi dai ca ngi Nht, ch nhng vn nng lc
ca i tc nhng h hi rt nhiu ln. y cng l mt c tnh ca h.
Cch t cu hi ca doanh nhn EU v M l i thng vo vn trong khi ngi Nht rt vng
vo. V h c thi quen ghi chp rt k h i chiu nhng iu i tc ni, nu c g mu thun
nhau h bt b, nh gi i tc. V h cng c thi quen tnh ton, h rt quan tm n nhng
con s, tnh chnh xc s hc l trn ht.
Khi thng lng v gi, ngi Nht mc c rt lu v kin nhn cho t c mc tiu ca h.
i tc khng nn xung gi nhanh m hy t t v nhiu ln th s t c hiu qu.
"Trong khi vi doanh nhn M cng vi hp ng nh th chng ti ch gii quyt trong vng na
gi. Tuy nhin, im mnh ca doanh nhn Nht l thng sng phng trong vic thanh ton hp
ng", ng Chu khng nh.
Khi thn thit, ngi Nht hay mi i tc i n v h cng rt mun i tc mi li h. V bao
gi h cng chn nh hng Nht hoc ch t l nh hng Trung Quc. H thch karaoke v thch
c phi yu phc v, nhng h thng khng b bi.

(Theo Si Gn Tip Th)

m phn vi i tc Hoa K
Chun b khi m phn
Ting Anh l ngn ng ph bin ti M. Lm vic vi doanh nhn M, bn cn ni ting Anh
r rng v chnh xc hn. Ti M, trang phc cng s rt quan trng v n phn nh b mt
ca cng ty. Cc doanh nhn M rt nhy cm vi tiu chun n mc. Khng nht thit phi
nu cc hc v trn danh thip - card visite. Ngi M s n tng hn vi kin thc ca
bn v th trng, sn phm v cng ty h. S phone v fax ca bn trn danh thip nn c
m s quc t ca nc mnh.
Ln k hoch nhng cuc hp m phn trc t nht l 1 thng n 6 tun hoc ngay khi
bit chi tit v chuyn i ca bn .
Xc nhn li cuc hn mt ngy trc v khng bao gi n a im hp m khng
bo trc.

Doanh nhn M him khi ri khi cng ty gp i tc, nn bn phi n gp h ti cng

s hoc mt a im h la chn.
m bo rng tt c nhng thng tin cn thit sn sng, trong c gi c, iu kin
thanh ton, tnh nng sn phm v cc iu kin giao dch khc.
Trong m phn
Nhng cuc gp v m phn trc tip l yu t quan trng khi kinh doanh ti M.
khng khi b sc, bn cn lu nhng im sau:
- Danh thip ca bn s khng b t chi nhng khng phi lc no bn cng nhn li danh
thip ca i tc. M, vic trao danh thip cho nhau khng quan trng nh nhng nn
vn ho khc. i tc nhn danh thip ca bn s c ct vo trong v, nhng i khi mt
s ngi s nht v vo ti qun sau. C ch ny ch thun tin ch khng phi l hnh
ng coi thng i tc. Trong nhiu trng hp, danh thip khng c thng xuyn
trao i nu nh bn khng mun lin h vi ngi ln sau.
- Thng thng, cng vic kinh doanh c tin hnh vi tc chng mt. Trong mt
cuc hp, nhng ngi tham gia s bt tay vo cng vic ch sau mt s cu hi thm x
giao.
- Nhiu ngi M tin rng, t nc h l mt trong nn kinh t thnh cng nht v th ch
dn ch nht v cho rng cch thc ca ngi M lun lun ng. Thi ny thng dn
n s thiu quan tm hoc khng thng hiu cc nn vn ha khc ca doanh nhn M.
Nguyn tc thi gian l vng bc rt c coi trng trong vn ho kinh doanh M, v vy
phi lun lun i ngay vo trng tm vn . M , tin bc l u tin hng u v l yu
t quyt nh chin thng trong cc thng v. Trong cc cuc thng lng, doanh nhn
M thng nhn mnh vo kh nng ti chnh v v th ca mnh. Thng thng, khi c u
th, h khng ngn ngi s dng chng v tn t thi gian vo vic tho thun, nhn
nhng.
Lu :
M l mt x hi thch kin tng nht th gii. C nhng lut s ch chuyn v mt ngnh,
mt lnh vc trong x hi. Thng thng, ngi M s khng do d khi ni khng. Doanh
nhn M rt thng thng v khng do d by t thi bt ng vi bn.
Mc d l nhng ngi a mo him, doanh nhn M vn theo ui mt k hoch ti chnh
nh sn. Thng thng, ngay t cuc gp u tin, doanh nhn M tm cch vch ra
mt tho thun ming. Ngi M thng khng thch nhng khong lng trong qu trnh
m phn, h thng quyt nh rt nhanh v quyt on.
Kin tr l mt phm cht khc doanh nhn M, v h tin tng rng lun lun tm ra gii
php. Ngoi ra, h tnh n nhiu kh nng khi cuc m phn lm vo b tc.

10

Nht qun cng l mt phm cht khc ca doanh nhn M: khi h nht tr v mt hp
ng no ,h him khi thay i.
Nh rng, mc gi u tin ch bt u mc thng lng, pha M s ch i vi ln
cho hng v hon gi tip theo trc khi t c gi c tho thun.
Tham kho kin lut s v bt k hp ng tho thun c
Kt thc cuc hp bng vic ch ng hn mt cuc hp tip theo, khng nn ch i i
tc ca mnh lm vic ny.
Mt s lu khc
Khng ht thuc trong phng lm vic.
Bn hng M khng hay mi n ung chiu i ln nhau nh khch hng mt s nc
chu . Nu h ni : mi i n tra th thng thng ai n ngi tr tin. Nu h mi:
Ti mua ba tra mi bn, th mi c ngha l h tr tin cho bn.
Doanh nhn chu thng hay c gng lm thn vi nhau kinh doanh. Doanh nhn M
-nht l cng ty ln th tch bch gia khch cng vic v bn b.
Ngy ngh ngy l doanh nhn M mun dnh ring cho nhu cu c nhn, gia nh, nn
trnh giao dch vo thi im trc sau nhng ngy ny .
Khng nn ghi in thoi di ng, nh ring vo danh thip m ch cho ai tht cn thit.
(Theo VietNamNet)

K nng lm quen
Khc vi phn ng thng nhn Chu v thng nhn mt s quc gia khc, ngi M
khng e ngi phi lm vic vi ngi l. Chnh v vy, cc DN hon ton c th t lm quen
vi thng nhn M thng qua th t, email hay in thoi trc tip.
Tuy nhin, nu DN c th tm c ngi gii thiu, hay tm c hi gp g vi bn hng ti
cc hi ch, trin lm th s rt ngn c thi gian tm hiu nhau hn. Cn nu quyt nh
t lm quen, DN nn chun b y nhng ti liu v t cch php nhn, kh nng kinh
doanh ca mnh chim c lng tin ca i tc. D lm quen theo phng php no,
cng ch nn n gp i tc khi c hn trc. Nhng cuc thm ving bt ng c
th b coi l rt bt lch s ti ni ny. Sau y l mt s k nng gip DN m phn vi cc
thng nhn M
K nng giao tip

11

Ngi M ni ting l nhng ngi c tc phong giao tip ci m, thn thin. Ngn ng
ch yu giao dch y l ting Anh. Khi gp nhau, ty theo thi im m chng ta c
th dng "good morning" hay "good afternoon"..., c th km theo ci u hoc bt tay nh.
Khc vi ngi Php, ngi M khng hay bt tay, nu c cng khng khng ko di.
Nhng c ch khc nh v vai, m hn,... khng ph bin M.
Ngi M cng khng cu k trong cch n mc, c bit l cc doanh nhn. Hnh nh Bill
Gates, ngi giu nht th gii, thng xut hin trc cng chng trong b trang phc
qun Jean v o chui u, c th coi nh phong cch in hnh ca M.
Ngi M rt coi trng cng vic, i vi h "business is business" nn h coi trng trc
ht l hiu qu cng vic. V vy, vic tng qu hay t chc cc ba tic tip n khng
tht s cn thit. Ngi M khng coi trng vic tng qu. Hn na, lut php nc M
quy nh rt cht ch v vic chng tham nhng nn cc thng nhn khng c trao v
nhn nhng mn qu t tin. V vy, khi gp nhau cc bn ch nn chun b nhng mn
qu mang tnh lu nim c logo ca Cty.
K nng thng lng
Tc - vn u tin cn lu tm M. iu cn lu u tin khi lm vic vi ngi
M c l l tc trong cng cuc lm n ca h. Ngi M c khuynh hng nh ot
mau chng mi chuyn. Nu h khng bn ngay c hng cho bn, h s b i bn cho
ngi khc. Thng thng, nhp m phn c quyt nh bi bn c u th. V vy,
khi giao dch vi thng nhn M, chc chn chng ta s phi tng tc . Cu ni ca
ming ca ngi M l "Make it snappy!" (Nhanh ln!), "Jump to it" (Nho v!) "What are we
waiting for" (Cn ch g na?). Vi ngi M, ph thi gi tc l ph i sng.
Quy m to ln ca cc cuc giao dch. Nh m phn nn chun b nhng n cho hng
vi s lng ln hn nhiu so vi cc thng v lm n vi cc DN ASEAN hay EU. Tuy
nhin cn lng trc nng lc ca mnh khi a ra n cho hng v mt khi a ra,
chng ta s rt kh c kh nng thay i.
Trong giao tip, ngi M a thch s thng thn v ph trng. Mt trong nhng nguyn
nhn u tin dn n nhn xt ny l ngi M thng c xu hng ni to, thch nhn
thng vo ngi i din v c thi i hi quyn li mt cch cng khai. H lun lun
thc y cuc thng lng n ch kt thc mt cch mau chng nht. Rt t tin v ph
trng, h d dng tm cch p buc bn chp nhn iu h ngh. iu u tin l h
mun gy n tng l h rt hng mnh bng cc con s v quy m ca Cty trn th
trng, kim ngch mua bn hay s nhn cng. H mun lm bn c cm gic c giao
dch vi h l quyn li ln nht ca bn. Ngi M c th gy cho ta cm tng l h
khng thn trng lm. Nhng trn thc t, h c sc chu ng vi ba tht bi, cc
giao dch ca h c chun b ht sc k lng bo v ti a quyn li ca mnh v
v, bn ng mt tinh thn v v b ngoi ca h.
Hong Ngc nh
m phn vi thng nhn M:
K 2: Quan im kinh doanh
i hi cao phm cht hng ho

12

Nc M lun l mt nc chim u th v mt k thut. Hu ht cc pht minh

mi nht u xut pht t M v vi tim lc kinh t ca mnh, h c th d
dng mua c nhng g h khng t lm ra. Lao ng M c trnh cao
nhng gi nhn cng thuc loi cao nht th gii. V vy, mun bn hng cho
mt Cty ca M, bn phi lu n 2 im u tin l:
- Phi c chnh sch gi c linh hot, v gi c s l u th duy nht ca bn ti
mt ni ngi ta c th lm ly tt c.
- Phi t tiu chun phm cht cao, c trn thc t ch khng phi ch trn giy
t v chc chn l h s i c bn phi gi li ha.
Nhng chng cha , bn phi chun b hng ho vi mt lng ln. Nh
trn ni, cc Cty M t quan tm n vic lm n c con. Ngoi ra, h s lun
tm cch lm bn phi gim gi hng ho, ci tin sn phm, vn ln chim
lnh hng u. Ni tm li, bn s lun phi tm cch tip th cho sn phm ca
mnh.
a thch s dng hp ng mu
Cc nh kinh doanh M rt a s dng nhng hp ng mu. Do khng mt th
gi tm hiu i tc nn y chnh l cch h t bo v bng mt php l. Khi
giao dch, ngi M lun chun b c mt ni cc mu in sn yu cu i tc
k. Thng thng cc vn bn buc bn phi cam oan t b (hay hn ch
nghim trng) cc quyn li ca mnh. V vy, cn c rt k cc giy t ny. D
ngi M c th ni l c quy nh ny n p dng cho lng t hng ti thiu,
th tc thanh ton, giao hng... nhng cn ghi nh rng, tr cc vn bn lut
php ca nh nc hay tiu bang (m M c ti 50 bang, do s lng cc
quy nh ny l rt nhiu), chng ta c quyn phn i bt k iu g m h
a ra trong hp ng, hoc cc giy t ca Cty.
Tn trng ni dung hp ng
Ngi M rt cn thn trong son tho hp ng, h rt c cm vi cc hp
ng s lc v h lun d xt chi tit tng iu khon. V vy, h lun tm cch
a ra cc hp ng chi tit son sn. Tt hn c l bn nn chun b trc mt
hp ng nh vy cho mnh, v khng th bit c hp ng mu ca i
phng c bo v quyn li cho mnh khng. Lu rng ngi M c l l dn
tc tn trng lut php nht trn th gii. Trong qu trnh m phn, cc lut s
ca h s xem xt rt k ni dung hp ng, sau khi hp ng c k kt
th n c gi tr php l ti cao v h i hi i tc cng thc hin ng tng chi
tit ca cam kt .

Bn bit g v vn ha cng ty M v Nht?

Nhn vin hng my tnh IBM mc ng phc mu xanh l cy vi o s mi trng lm nn,
nhn vin hng xe hi Toyota li thng ht hymn cng ty vo u gi lm vic mi ngy,
cn nhn vin tim n nhanh McDonald thng mang bin hiu cng ty cng vi tn tui
chc v ca bn thn trc ngc. Mi mt ni c mt kiu "vn ha cng ty" ring m nhn
vo ngi ta c th cm nhn c tm c ca h.
Nhng sinh vin va ri gh ging ng i hc bao gi cng khao kht c lm vic trong cc
cng ty nc ngoi hoc c vn nc ngoi. Mc lng cao, kh nng tch ly kinh nghim lm
vic v c hi thng tin, cc ch i ng lao ng chun mc. l nhng thanh nam chm ko

13

ngi lao ng n vi cc cng ty nc ngoi. Tuy nhin, sau mt thi gian th nghim bn thn,
cc tn c nhn ny mi v l ra rng, h cn phi c gng rt nhiu ha nhp c vi nn
vn ha m cc ng ch ngoi quc mang n p dng ti t nc ca h. Nhiu ng vin
than phin rng khi lm vic cho cc cng ty nc ngoi h phi sng mt cuc sng "hai
mang", ngha l ti cng s h phi sng cuc sng phng Ty, ch khi ri s v nh h mi
c tr li l mnh nh vn c.

Vn ho cng ty kiu M
Phn ln cc ng vin rt mun c lm vic trong cc cng ty c quc tch M. vo c cc
cng ty ny, ng vin phi tri qua nhiu vng thi rt kht khe. Tuy nhin, ha nhp c vi
tp th nhn vin cng ty, ng vin cn phi bit nhiu iu. Ngi M ni chung l nhng ngi
c kh nng lm vic c lp rt cao. Nu c giao lm mt cng vic no theo nhm, h hp
nhau li, phn cng cng vic c th cho tng ngi, khi d n hon thnh, mi mt c nhn li tr
v cng vic ca mnh, khng h ph thuc vo nhau. Trong quan h cng vic gia cp trn v
cp di hnh thnh mt ranh gii r rng. Cc sp lun c u i hn so vi nhn vin di
quyn nhiu im: ch xe ring, phng n ring, phng hp ring, cc ch i ng ring.V
c l cng l nt c trng ca x hi M: chc v cng cao, anh cng khc bit vi nhng
ngi cp di, v lc ny ngi c chc v cao thng hn ch n mc ti a cc mi quan h
tip xc vi ngi cp di. Trong cc cng ty M c cu t chc rt r rng, mi nhn vin u
c mt chc v, v tr nht nh, v h khng c qun rng tt c mi vn bn bc phi c
thng nht vi nhng ngi lnh o trc tip trc khi c bo co ln cho lnh o cao cp.
Ngi M coi chuyn thay i cng vic l hon ton bnh thng. Mt ngi lao ng bnh
thng nc ny c th thay i cng vic ca mnh ti 30 ln trong i m khng mt ai c th
thc mc. Ngi M coi trng kt qu lm vic ch khng phi l hnh thc lm vic, h lm vic
v bng mi gi phi xong vic cng sm cng tt ch khng phi sng cp i chiu cp v.
Mt nhn vin nu chuyn v mt ngch no th c vy m "o" kin thc trong sut cuc
i ca mnh. Kin thc chuyn ngnh hp cng su cng c gi tr. Khc vi ngi Nht, ngi
M ch chuyn tm n chuyn ngnh hp ca mnh, cho d anh ta c tht s gii cc lnh vc
khc. V d mt nhn vin chuyn v marketing th c l sut i s phi gn vi ci nghip ny,
mc d ngi c kh nng lm c cng vic khc. M, vic nhy t lnh vc ny sang lnh
vc khc t xy ra, d vn c, bi chi ph u t vo mt lnh vc ngh nghip mi (training) rt cao
m nu khng cn thn, ngi lao ng c nguy c "mt c ch ln chi".
C nhiu iu kh th v khi khm ph vn ha cc cng ty kiu M. Trc ht l b mt kinh
doanh. Trn cc cng vn giy t, h s gi khch hng ca cc cng ty quc tch M, u
chng ta cng c th bt gp dng ch "Strictly confidential". M giy ln ( in mt mt) khng
bao gi c s dng na d ch in bn nhp. Tt c s c cho vo my ct v em hy.
Trong nhiu cng ty M, nhn vin lm vic ht mnh v rt s b khch hng phn nn. Nu chng
may mt khch hng no khng va vi cch tr li in thoi ca c nhn vin tip tn cng
ty v c than vn iu ny vi sp cng ty, lp tc c gi s b ch trch gay gt v nu cn lp li,
cc ng ch s mi c ta bc ra khi ca m khng thm nghe li phn trn hoc gii thch. Ti
mt s cng ty M ngi ta khng nhn cc ng vin tng c ngi thn lm vic ti t
trc, cho d mi quan h khng phi l mu m rut r. C nhng cng ty trc khi nhn nhn
vin vo lm vic buc nhn vin phi cam oan khng c kt hn vi ngi cng cng ty hoc
cng h thng cng ty, v nu l may c ai "phi lng" nhau v quyt nh i n hn nhn, gii
php tt nht i vi nhng ngi ny c l l t tm cng vic khc v vit n xin ngh vic.

14

Vn ha cng ty kiu Nht

Ngi Nht Bn t xa n nay vn ni ting vi truyn thng trung thnh, "chung thn" vi ch.
Cng ty i vi h l nh, sp l cha l m, ng nghip l gia nh anh em. Nu trong cng ty c
mt v tr trng, vic u tin ca cc gim c nhn s l phi u tin cho nhng ngi cc b
phn khc d tha hoc nhng ngi thn ca nhn vin cng ty. t khi ngi ta mun tuyn dng
ngi "ngoi o" nu nh h vn c th tm c ngi trong cng ty thay th. Ngi Nht n
vi cng ty t lc hy cn l mt anh sinh vin "mt bng ra sa", lm vic tn ty, leo nhng nc
thang ngh nghip mt cch chm chp ri c th ung dung cho n tn lc "v vn". C cuc
i lm vic h ch bit n mt ng ch, mt cng ty. Khc vi ngi M, ngi Nht thng
c khuyn khch hc hi nhiu chuyn mn khc nhau.
Ngi lao ng Nht Bn rt c tinh thn trch nhim i vi cng ty. V li ch ca cng ty m
ngi lao ng sn sng lm bt c cng vic g c giao ph, bt k h l nhng ngi c chc
v hay khng. H c o to k lng v nhiu chuyn ngnh. Mt ngi lao ng Nht Bn
lun lun chun b sn sng mi tnh hung c th thay th ng nghip lc cn thit. V nh
vy c ngha l kin thc ca h rt a dng, tng hp.
Khc vi ngi M, ngi Nht thng khng phn chia ranh gii gia ch v t, tt c khi bt
tay vo vic l cng mt ch hng, cng mt nhit huyt v li ch ca cng ty. Ti cng s tt c
u n mc nh nhau, cng lm vic nh nhau v tn trng nhau. Nhng o chong t tin, xe
hi sang trng, in thoi di ng i mi, ng hp Thy S. i vi cc ng b sp ngi M l
nhng th bt buc c khoe m th i vi ngi Nht b coi l nhng th kh chp nhn.
Ngi M lm vic c lp, v mi vn c cp lnh o gii quyt. Ngi Nht th khng th,
mi vn lin quan n cng ty c a ra bn lun trc tp th, v vy tp th ng mt vai
tr rt quan trng trong i sng vn ha ca cng ty.

(Theo BWPortal.com.vn)

10 b quyt kinh doanh Trung Quc

30-10-2007 16:27:16 GMT +7

Trong kinh doanh, Trung Quc l mt trong nhng nc kh mnh khi

xm nhp th trng th gii. Vy, b quyt ca h l g?
1. Bit mnh, bit ngi
C rt nhiu c hi kinh doanh ti Trung Quc nhng ng ngh l ngi
tiu dng bn a d di, ch mt s la chn l . Sn phm hay dch v
ca bn cn phi thay i cho ph hp vi nhu cu v li ch ca ngi dn a phng. Vic dnh thi
gian tm hiu ngi tiu dng trc khi xm nhp th trng l rt quan trng. cc quc gia chu , chnh
quyn rt sn lng t vn th trng min ph.
2. Bn p Hng Kng
Ci li ln nht ca vic s dng Hng Kng lm cn c xm nhp th trng Trung Quc l do vng
lnh th ny c c s h tng ti chnh v php lut rt y v ng tin cy; mc thu trung bnh mc
thp (15%); d dng thnh lp doanh nghip v c th thu nhn vin v t vn ngi a phng c kinh
nghim, ni ting Anh tt.
3. Hc n, hc ni
Cch thc m phn kinh doanh ca ngi M v ngi Trung Quc rt khc nhau. Cho bng ting Hoa
v trao danh thip bng hai tay th hin s by t lng knh trng v chc chn ngay sau bn s nhn
c s tn knh t h.

15

4. "Ngi th ba"
Nn bit rng quan h marketing quc t ti Trung Quc ni ring v chu ni chung ch hiu qu khi bn
xy dng quan h v lm vic trc tip vi i ng nhn vin ngi bn a. Hy s dng "trung gian" bi
l iu khng th thiu khi lm vic vi ngi Trung Quc, thm ch ngay c sau khi bn tng gp g
i tc.
5. C i, c li
Cc cng ty Trung Quc ang y mnh xm nhp th trng nc ngoi. Nu bn ra tay gip th khi cn
h s p li nhit tnh hn.
6. Bit "l x"
Khi ai gii thiu bn vi i tc, hy "cm n" h, v nu c th nn kn o gi h mt khon tin nh.
Ngi Trung Quc c th xua tay ni khng, nhng bn ng thy th m "ng hu bao li". Ngi Trung
Quc khng ni thng nh ngi M, h ni th nhng khng hon ton l th!
7. Ni i i vi lm
Bn cn bit kin tr v nhn ni th mi c nhiu kh nng ginh thng li. Mc d ngi Trung Quc c
th khng phn ng khi bn tip xc vi h hoc lm nh h khng quan tm ti nhng g bn cho mi,
song nn nh rng, nhng hnh ng n lc thu ht h ch quan trng hn rt nhiu nhng li mi cho
"sung" ca bn.
8. ng tic thi gian nhu
Gp g i tc trong ba tra hay ba ti l c hi bn thy ng qu vi vng m cn phi chm bc
khi kinh doanh ti Trung Quc. Cc ba n ti Trung Quc thng ko di hn thi gian bn ngh. Hy kin
nhn v linh hot. Khong thi gian giao tip trn bn n chnh l s u t cho hot ng kinh doanh trong
tng lai ca bn x s ny.
9. Khng pht ngn ba bi
Nh nhn v chn chn l hai iu rt quan trng. Khng ngi Trung Quc no mun lm n, k c trn
mng hoc trn thc t, vi nhng ngi khng tn trng cch sng v cch kinh doanh ca h. Hy thn
trng khi a ra nhng li bnh lun v chnh tr. Ngi Trung Quc khng mun by t kin vi bn v
nhng g h ngh v chnh sch ca Chnh ph, tr khi bn cc k thn thit vi h.
10. Chin thut s ng
c c s hin din v mang li li nhun cho bn ti Trung Quc i hi phi c nhng sn phm
bo m cht lng, gi c ph hp vi ti tin ca a s ngi dn.V tt nht l nn c gng khi gi
ngi tiu dng ham mun s dng sn phm ca bn.
Theo VTV

Vn ho tng qu trong kinh doanh

Trong mt th trng a vn ho v ph thuc ln nhau ca th k 21 ny, s thnh cng ca
cc doanh nhn cn c quyt nh bi kin thc v nhng im khc bit gia cc nn vn
ha trong hnh ng v tp qun kinh doanh.
S thiu hiu bit v cc vn ho kinh doanh ti cc th trng khc nhau c th dn ti nhng
hiu nhm hay gy mt lng i tc kinh doanh. Nhng bc tin vng chc ra th trng ton
cu s khng th thiu kin thc v cc tp qun, nghi thc kinh doanh tng nn vn ho c
th.

16

Mt phn quan trng trong kin thc kinh doanh a vn ha - l cc quy c, tc l tng
qu khc bit trn th gii. Vic hiu r vn ha tng qu v cc quy c c lin quan c th
gip cc doanh nhn nc ngoi xy dng thnh cng nhng mi quan h tt p hn vi cc
i tc kinh doanh, ng nghip hay khch hng a phng.
Cc quy c, tc l tng qu a vn ha thng lin quan ti nhng yu t chnh sau:
- Ai l ngi nhn qu tng? l c nhn, nhm ngi hay t chc? a v, trng thi ca
ngi nhn qu l g?
- Loi qu no c th chp nhn, loi qu no khng th chp nhn?
- Nhng nghi thc, quy tc no c lin quan ti vic trao qu v nhn qu?
- C nn n p li mn qu?
Ti nhiu quc gia Bc M hay vng quc Anh, vic tng qu l kh him gp trong th
gii kinh doanh. Trn thc t, n c th dn ti s hiu nhm vic tng qu nh mt hnh
ng hi l. Tuy nhin, ti nhiu quc gia khc, vic tng qu v cc nghi thc ca n gi mt
v tr trung tm trong cc hot ng kinh doanh.
nu bt mt vi kha cnh khc bit ca cc vn ho tng qu trong kinh doanh, chng ta
s xem xt cc v d c th.
Tc l tng qu ti Trung Quc
- y l mt hnh ng thng thng v mang tnh x giao trong cc ngy k nim, cm n v
gip hay thm ch nh cy gip trong tng lai.
- Tuy nhin, khng th tng qu nu khng c l do hp l hay khng c ngi chng kin.
- Khi mt doanh nhn Trung Quc mun mua mt mn qu, s rt bnh thng vi vic h s
trc tip hi ngi nhn qu thch g.
- Qu tng kinh doanh lun c n p ngc li. Khng thc hin iu c th l mt
hnh ng ti.
- Khi tng qu, tuyt i ng a tin mt.
- ng qu cn c vi la chn qu tng ca bn bi nu vy bn s c xem nh mt iron
rooster (g trng st) mun ni vic c c mt mn qu t bn cng nh vic nh mt
chic lng t con g trng st.
- Tu thuc vo loi qu, hy trnh vic tng n l mt ci g . Ngi Trung Quc rt coi
trng s cn bng v hi ho, v vy hy tng mt i.
17

Tc l tng qu ti Nht Bn
- Vic tng qu l mt phn trung tm trong vn ho kinh doanh ca ngi Nht Bn.
- Hy mang theo nhiu mn qu khc nhau trong chuyn i ca bn nu bn c ai tng
qu, bn s c ci n p li.
- Vn ho kinh doanh ca ngi Nht Bn nhn mnh vo hnh ng ca vic tng qu ch
khng phi bn thn mn qu.
- Nhng mn qu t tin l iu bnh thng.
- Thi im tt nht tng qu l cui bui gp g.
- Mn qu cho mt c nhn nn c trao tng mt cch ring t.
- Nu bn trao qu cho mt nhm ngi, thi im tt nht l khi c mt tt c mi ngi.
- Nghi thc chnh xc nht l trao tng hay n nhn mt mn qu bng c hai tay.
- Trc khi chp nhn mt mn qu, bn nn lch s t chi mt hoc hai ln.
- Con s bn hay s chn thng c xem l khng may mn. Vic tng mn qu i theo cp
l hon ton c th.
Tc l tng qu ti Rp X t
- Vic tng qu ch nn c thc hin vi nhng ngi thn thit nht v mang ngha tnh
cm su sc.
- Mn qu nn c cht lng tt nht.
- ng bao gi mua vng hay la nh mt mn qu cho n ng.
- Bc c th c chp nhn.
- Lun trao hay nhn qu vi tay phi.
- Ngi Rp X t rt thch cc loi nc hoa, du thm cho qun o. Ph bin nht l sn
phm oud c th c gi n 1000 bng Anh/ounce.
- Vic m gi qu khi nhn qu l khng thch hp.
Trung Quc, Nht Bn v Rp X t ch l mt vi trong s rt nhiu vn ho tng qu kinh
doanh khc nhau. Thch hp nht, bn nn tm hiu chc chn v cc nghi thc tng qu c
18

th ti bt c quc gia no bn c k hoch kinh doanh. C nh vy, bn s gim thiu cc

hnh vi gy hiu nhm hay mt lng, ng thi m rng cnh ca dn ti thnh cng.
Vn ho kinh doanh Trung Quc
VHDN.VN) - Nu bn mun lm n vi cc i tc ngi Hoa, bn phi thc s tn trng nhng php tc kinh
doanh ca h. Ngi Trung Quc (TQ) rt coi trng s ng hn. H s khng bao gi i nu bn khng
ng gi.

Nu bn mun lm n vi cc i tc ngi Hoa, bn phi thc s tn trng nhng php tc kinh doanh ca h.
Ngi Trung Quc (TQ) rt coi trng s ng hn. H s khng bao gi i nu bn khng ng gi.
K t nm 1978, khi Trung Quc m ca cho u t v thng mi t do, t nc ny c nhng thay i
chng mt v c kinh t v chnh tr. Tuy nhin, vn cn tn ti rt nhiu nhng c th truyn thng trong vn
ho kinh doanh ca TQ, mt t nc vi nhng nghi thc v php tc c hu c xy dng trn nn tng v
vn ho v lch s lu i. Hiu bit v gi tr vn ho v o c trong kinh doanh l mt iu quan trng khi
bt tay vi cc doanh nhn ngi Hoa.
i vi ngi TQ, Guanxi theo ngha l quan h hay mi lin kt c mt tm quan trng c bit. Thit lp c
mt mng li cc mi quan h gia cc c nhn v t chc l mt hot ng ch cht trong chin lc kinh
doanh. T nhiu th k trc, l cch duy nht mi th xui cho mt mi. Ngy nay, yu cu xy dng
mi quan h tng tr da trn s tn trng ln nhau vn mang ngha sng cn thnh cng.
Bn cnh , Mian-zi vi ngha l th din, s hnh din c nhn l iu lun c gi gn, gn lin vi a v
x hi v danh ting ca mi c nhn. Trong vn ho kinh doanh ca ngi Hoa, gi th din, mt th din
hay em li th din c mt s tc ng mnh m n hot ng kinh doanh. Vic bn khin cho ai mt th
din trong t chc c th gy ra s bt ng nghim trng. Ngc li, vic khen ai trc mt cc ng nghip
khc l mt hnh thc "em li th din v c th to ra s tn trng, s trung thnh ca cp di.
Keqi da trn s kt hp ca hai m tit ke c ngha l khch mi v qi l ng x cng l mt t c t
ln hng u khi thit lp cc mi quan h kinh doanh. Th hin s khim tn, nhn nhng th quan trng trng
hn vic bc l kh nng ngay lc u, vic th hin bn thn qu sm vi cc i tc TQ d b gy nghi ng.
Theo Times, nu bn mun lm n vi cc doanh nhn TQ, bn phi thc s tn trng nhng php tc kinh
doanh ca h. Ngi TQ rt quan trng s ng hn. H s khng bao gi i nu bn khng ng gi.
Him ngi TQ no t quan h lm n vi ngi m h khng bit r rng. Do , hy gii thiu tht k bn
thn to nim tin khi bc u bt tay vo kinh doanh. Thm vo , bn cng cn nm r th bc trong t
chc cng ty. Ngi TQ nhn nhn mi c nhn l mt thnh phn trong h thng bc thang ca t chc. Bn
ng vo phng hp trc ngi c chc danh cao hn bn.
Quan h lu di cng c xem l c gi tr hn s giao dch, gii quyt cng vic nht thi. V th, ng vi v
tn cng, s tin cy l iu cn xy dng trc v khim tn cng vi kin nhn chnh l cha kho ca thnh
cng.
Bn cng ng coi thng nhng iu tng chng nh nht nh trao i danh thip. Danh thip nn c in
mt mt bng ting Anh v mt mt bng ting Trung. Khi a danh thip nn a bng c hai tay v lt mt
ting Trung ln trn. Khi bn nhn danh thip, ng nht lun vo ti m hy c cn thn v t thip ln trn
bn th hin s tn trng. Nu vit thng tin v i tc, bn cn vit tn gn lin vi chc danh hoc gi mt
cch trn trng l ng hay b.
i vi ngi TQ, n trnh giao tip bng mt cng b coi l khng ng tin cy. Bn cng khng nn t chi trc
tip, s b coi l ng x thiu lch s. Thay v tr li Khng mt cch dt khot, bn nn nh nhng v t nh

19

hn gi th din cho i tc. C th hay Ti s suy ngh v iu l cch t chi thng thy ca ngi
Hoa.

Chng 2: Trit l kinh doanh

Bi phng vn anh Hong Minh Chu v Gene FPT
Sau khi bn Gen ca FPT c TG Trng Gia Bnh cng b ti Hi ngh 1B Qung Ninh, s
quan tm ca CBNV n b Gen ny ngy cng gia tng. Bo Chng ta c cuc phng vn Ph TG
Hong Minh Chu v ni dung ny.
PV: Xin cho anh. Anh c kin g, khi rt nhiu nhn vin phn nn v s kh hiu ca b Gen FPT?
HMC: l du hiu tt. C rt nhiu ngi phn nn tc l c rt nhiu ngi mun tm hiu n.
PV: Nhng quan trng l h vn khng hiu!
HMC: Cng ging nh hi xa i hc thi. C khi ch nghe ging l thuyt hiu ngay. Nhng cng c
khi phi lm rt nhiu bi tp mi hiu. Mt s th ch n khi ra lm vic, vp ng ri mi hiu. Nhng
cng c th n cht cng khng hiu. FPT Gen l vn mi, v vy cng cn c thi gian.
PV: T xa n nay, khi ni n Gen, ngi ta ch ngh n sinh vt
HMC: ng th. Ti tin l, khi J.Weston v F.Crick ln u tin khm ph ra cu trc GEN sinh vt vo
nm 1953, h khng th ng rng, ng na th k sau, pht minh ca h c vn dng trong mt t chc
x hi - vn l mt cng ty, nhng li t cho mnh c quy m nh mt nh nc, vi mc ch thit k ra
mt sinh vt x hi FPT c sc pht trin mnh m v trng tn vi thi gian.
PV: Anh cho rng, FPT l ngi u tin a ra khi nim Gen cng ty?
HMC: Khng phi cho rng, m thc s nh th. Ti th tm trn Internet vi cc t kha Corporate
Gen, Company Gen, nhng khng c ci g ging nh b Gen ca chng ta c.
Ngoi tr cng ty GE c a ra khi nim GEs DNA, nhng cng kh m nht.
PV: tng v FPT Gen c hnh thnh t khi no?
HMC: Thc ra tng v FPT Gen c TG Trng Gia Bnh thai nghn t
nm 1998, vi vic gii thiu mt bi ging v Gen cng ty cho cc kha o to
qun tr kinh doanh cao cp ti HSB, ni anh lm ch nhim khoa. Bi ging ny
cng vi bi ging v Ngh thut chin tranh nhn dn l hai bi c nhiu hc
vin - vn l cc lnh o doanh nghip - quan tm nht, mc d hu ht u cho rng vn dng n trong
mi trng mt cng ty khng phi l chuyn d dng.
PV: Cc anh c mt qu trnh chun b lu nh th, ti sao khi vit ra vn kh hiu?
HMC: Gen cng ty thc s l mt vn kh nm bt. Quan st nhng cng ty thnh cng nht, ci m
chng thng xuyn nhn thy l cch lm ca h rt khc nhau. Mt cng ty lm theo cch ny th thnh
cng, cng ty khc bt chc ng nh th li tht bi. Rt t gi tr chung cho mi cng ty. Chng hn,
ngi ta thng cho rng, nhng cng ty c tm nhn th c s pht trin tt hn. Nhng vi trng hp ca
IBM th khc. Khi ngi ta hi Gerstner lc ng mi n nhn chc TG iu hnh IBM vo nm 1993 v
tm nhn ca cng ty, ng tr li The last thing IBM needs now is a vision. Th m, vo thi k ca
Gerstner, IBM t c s pht trin tt nht, t l 8 t la vo nm 1993 ti li 5 t la vo nm
1998.
PV: Trong lch s pht trin x hi, c ci g ging nh Gen khng, tha anh?
HMC: C ch. Kinh thnh l mt v d. N c thit k m bo cho o Thin cha gio pht trin
bn vng m khng ph thuc vo ti nng c ca mt Gio Hong no . Nu nhn li cc cuc Thp
t chinh, chng ta ngc nhin v ch thy t tng tn gio kch ng gio dn, ch khng thy tn tui
ca bt c c nhn no ng bn trn cc cuc thp t chinh. Nc M l mt v d na. Hin php nc
M c thit k nn kinh t ca n lin tc pht trin, khng ph thuc vo s yu km ca mt

20

nhim k Tng thng no .

PV: Trong S k 15 nm FPT, c bi gii thiu v b Gen cng ty, nhng n kh di (ti ??? trang) v
tng i kh hiu. Anh c th trnh by v FPT Gen ngn gn v d hiu hn c khng?
HMC: Ngn gn hn th c th c, cn d hiu hn th cha chc. Tuy nhin ti s c gng ni tht n
gin.
Ci m chng ta thy hm nay l Tp on FPT hng mnh, ng u quc gia trong hu ht cc lnh vc
quan trng ca ngnh CNTT. Mt cu hi t nhin c t ra l, ti sao chng ta thnh cng v tip tc
thnh cng trong khi nhng cng ty, c thi hng mnh hn chng ta, t lu dng li? Chng ta c g
thc s c sc hn cc cng ty Vit Nam khc?
Th nht, d dng nhn thy, khng mt cng ty no c ci vn ha nhi nh theo kiu STC nh chng ta.
D ngi ngoi nh gi tt hay xu, nhng vi chng ta, STC thc s l cm tinh thn, l keo on kt, l
sn chi tuyt vi, l ngi c v ng vin. N to ra mi trng thu ht nhn ti, mi trng cho cc ti
nng pht trin, lm cho nhn vin gn b hn vi cng ty.
Th hai, FPT c mt h thng thng tin tt nht Vit Nam vi vai tr l huyt mch ca H thng. Khng
cng ty no Vit Nam, k c cc cng ty tin hc, c h thng thng tin hot ng hiu qu nh FPT. Trong
s sp ca cc i gia nh Minh Phng, Tamexco, nguyn nhn quan trng nht chnh l thiu thng
tin chnh xc kp thi iu hnh. Nu khng c Balance hay sau ny l Solomon, c l FPT cng i
theo Minh Phng vo nh t lu.
Th ba, FPT c h thng quy trnh hiu qu l c s to ra tnh chuyn nghip cao. Mt s cng ty khc
cng c ISO 9000, nhng ch l hnh thc, ch yu phc v cho marketing. Thiu b xng vng chc ny,
c th FPT khng th c hnh hi v tt nhin l khng th m rng n quy m ngy hm nay. Nu nh
gii tn phng FQA, t ht ti liu ISO, sau 6 thng FPT khng tan r mi l chuyn l.
Th t, FPT c i ng lnh o hng mnh. Chng ta chun b lnh o gii mi cp. Chng ta thu ht
lnh o ti nng ca nhiu th h. Chng ta tp hp nhiu nh ch huy sng sut v nhiu nh qun l xut
sc trong x hi. chnh l kt qu ca chng trnh Leadership Building m chng ta kin tr trin
khai trong nhng nm qua. Trong khi , tuy hu ht cc cng ty khc u c cc c nhn xut sc c th so
snh vi nhng nh lnh o ti ba nht FPT, nhng s lng ch l mt hai ngi.
Th nm, FPT c trit l ring, l nn tng trit hc cho mi suy ngh v hnh ng ca chng ta. y c l
l khc bit ln nht Vit Nam. Cc bn th ngh xem, cng ty m cng by t xy dng trit l ring!
Nhng mi l FPT, mt cng ty khng bao gi c suy ngh l mnh phi lm ging mt ai lm.
Thc ra trit l FPT l s c kt c ng t thc tin phong ph ca chnh mnh. Ni dung trit l FPT c
th tm tt nh th ny: chng ta tin Hi Ha m dng ng hnh m bo cho s trng tn; chng ta tin
Fractal l cu trc ph hp cho mt FPT khng ngng ln mnh; chng ta tin Con Ngi hin ti l nhn t
quan trng nht quyt nh mi thnh bi trn i.
Chng ta tin tng s thnh cng vt tri ca FPT hm nay c nguyn nhn chnh l s khc bit ca 5
nhn t trnh by trn. tip tc thnh cng, chng ta thy cn thit phi hon thin 5 nhn t ny. T
hnh thnh tng thit k b Gen FPT vi 5 tp lnh trn, chi phi nhng hot ng khc.
PV: V hm nay thit k b Gen FPT c hon thin?
HMC: Ti cho l cha. V d khch hng l nhn t quan trng nht i vi mt doanh nghip, nhng v tr
ca n trong b Gen FPT cha tht r rng, tng xng. Michael Dell tng ni: cng ty Dell bt u t
n hng (customer order), v th n phi c thit k lm tt nht iu ny.
PV: Theo anh, chng ta phi lm g tinh thn ca b Gen ny thm vo suy ngh v hnh ng ca mi
ngi FPT?
HMC: Ti c chm mt s bi lun trong cuc thi trng Nguyn FPT v chnh ti ny. C nhiu xut
hay, ti xin lit k y. Th nht, cn sm hon thin ti liu v FPT Gen, bao gm ti liu tm tt v ti
liu chi tit, xut bn ring di tn FPT Gen. Th hai l phn pht ti liu ny n tng nhn vin. Th ba
l t chc ni chuyn v FPT Gen cho tng b phn. Th t l t chc thi tuyn truyn vin v ti FPT
Gen vi gii thng cc ln. Th nm l a ni dung o to hiu bit v b Gen FPT vo chng trnh
o to nhn vin mi. C nhn ti cho rng, 5 bin php trn l kh y . Vn quan trng nht hin
nay l s quan tm, chia s ca cc trng b phn. Vai tr ca h l v cng quan trng trong vic truyn

21

b ni dung v tinh thn ca b Gen FPT.

PV: Xin cm n anh dnh thi gian tr li bo chng ta.
HMC: Khng c chi.
Maithi thc hin

6. TM RA S MNG M I
(L k nim sng nghip ln th nht)
Con ngi s khng cm thy cuc sng th v, nim vui sng, mun ham lm vic nu
ch ngh lm th no sng cho qua ngy. Nhng nu vic mnh ang lm l mt qu
trnh hng ti mc ch c th, m trong mnh thu hiu nhim v v s mng th ti
chc mnh s d cm nhn c ngha cng vic, nim vui lm vic v c hng
nhng ngy thng y , phong ph. Vy th lm th no bit c ci gi l mc ch, s
mng ?! Trong thc t x hi, ngi cm thy t y lng ci gi l mc ch, s mng
v ang sng vi chng, chc khng th ni l nhiu. Do , trong x hi, ti ngh, vic nhn
ra s mng ca chnh mnh, nhn thy s mng ca c i mnh l iu rt quan trng.
Ring bn thn ti pht hin ra ci gi l s mng ca mnh vo nm 1932. Tuy ni
l s mng ca mnh, nhng thc ra y l s mng ca mt ngi vi t cch nh kinh
doanh cng ty c tn in kh MATSUSHITA. Ni cch khc, s mng ca nh sn xut,
ci s mng m ti t cm thy t y lng.
C hi ti tm thy s mng l nh ch nhn mt ca hng quen khuyn nh ti theo
mt tn gio. Ngi y khuyn ti theo tn gio rt nhit tnh, dt ti ln tn i
bn doanh ca o, cho ti nhn thy tn mt quang cnh hot ng ca tn gio. y
ti thy nhng ngi nh ln sch s n ni khng c mt ht bi no v tn n l vi
mt thi cung knh thnh tm.
Sau , nh lng ng gp nhit tnh ca cc tn , nhng to nh mi li c dng ln,
trong c c trng hc, v th vin p ... Ti ngc nhin l h xy dng c ni sn
xut vt liu, dng cung ng vt liu lm nh ca lin quan n tn gio . C s y
c n my xng ch to.
Trong xng ca h c nhiu th lm vic rt nghim tc, khc hn khng kh trong cc
xng ngoi ph n ni ti phi sa qun o cho nghim chnh. Nhn thy cnh nh th
ti tht s cm kch.
Trn xe in v nh cng nh sau ti tip tc trm t suy ngh ... Trong ngnh sn xut,
cnh nh tr lp i lp li; nhiu cng ty i vo ng ct, b ph sn. So snh ra th thy tn
gio phn vinh n ngc nhin ... Ti sao li khc nhau th nh?
Ti hiu tn gio l rt cao qu, bi v n mang li cho con ngi nhng li gio hun
h yn tm sng v lm vic. Th nhng chng ta l nhng nh sn xut, tuy khng th to
ra nim vui tinh thn, nhng li cung cp sn phm tiu dng thit yu cho cuc sng. Tuy
hnh thc khc nhau, song ti ngh mi s cao qu khng khc nhau.
Nu qu ng nh th th ti sao tn gio li phn vinh, m nhiu ngnh sn xut li b ph
sn. Theo ti, phi chng s khc nhau ch, tn gio ng trn nim tin v bng mi

22

cch c gng cu vt nhiu ngi, cn chng ta thng kinh doanh v chnh mnh. Tuy
nhin, ngh cho cng, cng vic sn xut ca chng ta quyt khng phi ch lm v mnh,
m l tho mn nhu cu vt cht cho nhiu ngi trong x hi, gip ch cho mi ngi.
V vy, chng ta khng cn cch no khc l hon thnh tt s mng cao c ny.
Nu cho rng chng ta gnh vc s mng nh th th phi dc ht ton lc hon thnh
s mng . y khng phi l hot ng sn xut n thun m l hon thnh s mng
cao c. Vy th thnh t m mn cng sm cng tt s mng ny, chng ta phi em
ht tr tu v n lc ra tin hnh cng vic. Vi suy ngh nh th, ti hng c nim
cm xc hoan h v nhn ra s mng ca mnh. ng thi, ti quyt tm su sc t
by gi tr i phi sng ht lng v s mng ca mnh.
Suy rng ra, s mng ca Cng ty MATSUSHITA l phi sn xut phong ph vt t
cung cp cho mi ngi, l cng hin cho s nng cao sn xut; v trong tng lai s ch
to y dng cho x hi. Nu lm c nh th th tt c dng s gi r nh
nc thnh ph. c nh th th s ngho kh s mt i, k khn cng s khng cn.
Nh ngi xa ni : Trong cc bnh, khng bnh no kh bng bnh ngho, nu
ta tr b c ch ngho th s loi c ch kh, s c th gip ch cho mi ngi
yn tm vui sng v lm vic.
Suy ngh nh vy, ti nhn thy rt r s mng ca Cng ty MATSUSHITA. Chng ta
khng ch n thun tip tc sn xut, m phi tin hnh sn xut mnh m hn mi hon
thnh s mng ln ny. Ngh th ti cm thy tm tr rt trong sng, sng khoi v tm hn
rng ln hn ra. Vi c vng lm nn s nghip ln , t lng ti cm thy nim hoan
h, cm ng su xa.
Ti ngh phi ni cho ton th nhn vin ca MATSUSHITA bit vic ny, cng nhau tin
bc mnh m hon thnh s mng. Vo ngy 5 thng 5 nm 1932 ti tp hp ton
th nhn vin ni v s mng ca Cng ty MATSUSHITA. y l bc i u tin ca
cng ty sau khi t mnh nhn ra s mng nn ti ly ngy lm ngy k nim sng
nghip ln th nht.
Ti ni rt nhit tnh v ci s mng ca Cng ty MATSUSHITA bng lng cm kch ca
chnh mnh, nn ngi nghe cng rt chm ch. V qu nhit tnh nn d ht gi ti vn
say sa ni v cn mun ni na.
Cng ty MATSUSHITA xc nh ng n s mng ca mnh v nh th cng ty
v ang tin hnh hot ng mnh m hn trc.

Trc ht ti xin gi ti qu v li cho trn trng v li cm n chn thnh

nht.
Trong nhng nm qua, vi s gip v hp tc ca cc qu v, vi s sng
to, nng ng v n lc c gng ca ton th cn b cng nhn vin, Tng
cng ty VINACONEX v ang pht trin v mi mt, tr thnh Tng cng ty
a doanh c cc khch hng trong v ngoi nc tn nhim, c x hi

23

tha nhn.
Vi nhng gi tr c bn, trit l kinh doanh nhng nguyn tc nh hng v vn ha doanh
nghip truyn thng ca mnh, Tng cng ty VINACONEX tin tng thc hin thnh cng s
mnh tr thnh tp on kinh t mnh, hi nhp thnh cng vi kinh t khu vc v th gii,
phc v khch hng ngy mt tt hn thng qua cng ngh tin tin, s hp tc ca khch
hng, s gip ca cc c quan Trung ng, a phng v c bit l tinh thn trch
nhim, s nhit tnh, sng to ca i ng cn b cng nhn vin trong qu trnh thc hin
cng vic.

Ph Thi Bnh - Ch tch HQT

S MNH
Phn u xy dng VINACONEX tr thnh tp on kinh t a doanh hng u ca ngnh xy dng
Vit Nam, hot ng c hiu qu, tng trng bn vng, quan tm n trch nhim x hi, ng gp
ngy cng nhiu cho s pht trin t nc.
Gi TR C BN CA VINACONEX
- Con ngi l ngun ti sn v gi, l sc mnh ca VINACONEX.
- on kt, hp tc trong cng vic, tnh k lut cao, tc phong cng nghip l gi tr ct li, l truyn
thng, vn ho ca VINACONEX.
- Cht lng sn phm v dch v tt nht, lin tc c ci tin, p ng yu cu ca khch hng. Khi
sn phm v dch v c th trng chp nhn ngha l thng hiu VINACONEX c tha nhn.
- Li nhun l yu cu sng cn ca s tn ti v tng trng.
- Trch nhim vi x hi l mt trong nhng mc tiu hng u ca VINACONEX.
NHNG NGUYN TC NH HNG
- Khch hng l trung tm ca mi cng vic l tng phc v quan trng nht
- Cht lng, thi gian giao nhn sn phm l u tin s 1.
- Quan h hp tc rng ri trn tt c cc linh vc.
- Lin tc o to ngun nhn lc, khng ngng ci tin v i mi mi mt l vn ct yu thnh
cng.
- on kt mi ngi cng nhau hp tc trong mi cng vic l cch lm vic chung ca cn b cng
nhn vin ca VINACONEX. VINACONEX l mt tp th thng nht, mi ngi tin tng v tn trng
nhau. chnh l nhn t quan trng pht trin.

Bill Gates thnh cng nh tm nhn chin lc

16:38' 12/09/2003 (GMT+7)
tui 44, Bill Gates tr thnh ngi n ng giu nht th gii, l mt trong
nhng "hin tng" ca th k 20. Gi y, Gates thc hin c c m ca
mnh: trn bn mi nh my tnh s dng phn mm Microsoft. VietNamNet xin gii
thiu cng bn c mt s thng tin v nhng g ng Gates lm trn con ng
thc hin c m chinh phc th gii khng gian iu khin ca mnh...

Bill Gates - ngi n ng thnh t

nht ca th k 20.

Nim am m

24

William Henry Gates III cho i Settle, bang

Washington nm 1955. Bill Gates dnh trn thi gian trung hc ca mnh ti Lakeside, mt trng t thc ni ting,
ni thu ht nhng hc sinh gii nht ca vng duyn Hi min Ty Hoa K. C th ni rng, nu nh Bill Gates khng
l hc sinh ca trung Lakeside th c l th gii khng c mt nhn vt v i trong ngnh khng gian iu khin nh
ng. Thi rt him trng c th trang b uc my in ton, ch c trng t thc Lakeside, hc sinh mi c th
c tip xc vi chic my k diu ny. Gates hu nh b nim am m my tnh m nh. iu l th l hi , Bill
Gates l "s ph" trong "mn" hack. Ti Lakeside, Gates v mt s bn b, trong c Paul Alen, lp ra nhm
nhng nh lp trnh Lakeside vi mc ch kim tin p dng nhng k nng lp trnh mi m nhm ca Gates tm
ra. Lc cu mi ch 13 tui.
Nim am m y vn tip tc chy mi trong sut cuc i ca Bill Gates. V cho n sau ny khi hc ngnh lut ti
trng i hc Havard ni ting, ngn la say m vn tip tc chy, khin cu ngh hc Havard tp trung
ton b thi gian lm vic nghin cu phn mm, sng lp nn cng ty Microsoft. C th ni, nhng nm trung hc v
tnh bn gia Gates v Alen t nn mng lm nn "hin tng Bill Gates" trong thp nin 1990. Trong khong thi
gian ny, Bill Gates lp ra nhng k hoch v toan tnh u tin khng ch gn nh ton b ngnh cng nghip
my tnh ca th gii.
Thnh cng v kinh nghim
Microsoft ca Gates v Alen pht trin nhanh chng v lin tc, sm chim lnh th trng cng ngh phn mm th
gii, v tr thnh mt thnh vin ng knh ca "gia nh ph Wall". c m t nhng ngy u ca Gates ''trn bn
mi nh mt my tnh s dng phn mm Microsoft'' sm tr thnh hin thc. T lc thnh lp nm 1974 n nay,
cng ty Microsoft pht trin t mt c cu ch c hai ngi ln mt b my gn 21.000 nhn vin vi doanh thu trn
8,8 t USD mt nm. H iu hnh ca Microsoft ang chy trn 80% my tnh trn ton th gii. Hin nay, ti sn ca
Gates c nh gi khong 50 t USD, nhng con s thc t c th cn ln hn rt nhiu.
Mt trong nhng yu t lm nn thnh cng ca Microsoft l nh vo tm nhn chin lc sc so ca Bill Gates. Vi
s am hiu su sc v cng ngh v kh nng c bit v tng hp phn tch khuynh hng pht trin ca cng ngh,
Gates ng vai tr mt nh tin tri ca Microsoft, ch o chin lc pht trin ca cng ty. Chnh Gates ni:
nhng cng ty ln thnh cng l nhng cng ty bit lm cho sn phm ca chnh mnh tr nn li thi trc khi ai
lm iu ny.
Thm vo , Microsoft lun tuyn chn nhng ngi thng minh c ch s IQ cao vo lm vic. iu ny chng t
Gates rt ch trng n ngun nhn lc v trn trng ti nng. Cng ty ch trng n ngun cht xm tr trong cc
trng i hc, thng tuyn la nhiu sinh vin gii. Gates ch trng lun gi hai yu t trong mi trng lm vic
ca nhng-ngi-thng-minh: thch thc lin tc v iu kin lm vic cao.
Mt yu t khc mang li thnh cng cho Microsoft l quyt tm chin u n cng trn thng trng. Gates l
ngi c tinh thn cnh tranh quyt lit n mc hiu thng. Trc nhng li ch trch cho rng Microsoft ang c
quyn trong th trng cng ngh, Gates lp lun rng nu i th ca Microsoft tht bi th chnh l do h sai
lm. iu ny chng t Microsoft rt coi trng cc i th ca mnh, t nghin cu v tm ra i sch thch hp.
R rng, s thnh cng ca Microsoft khng phi do may mn m c c. M chnh l nh cng lao to ln ca Bill
Gates v ti nng ca ng. Gates xut hin nh mt "hin tng" k diu trong ngnh truyn thng th gii, v thm
ch ng c xem nh ngi kin trc s cho k nguyn k thut s ca nhn loi.
(Trn Hin - Theo Time)

Chng 3: o c kinh doanh

ngh nui c tra pht trin bn vng Ngy 12 thng 09 nm 2005

ng bng sng Cu Long (BSCL) c thin nhin u i c nhiu li th v pht
trin nui thy sn nc ngt ni chung, c tra ni ring. Sng M Kng to iu kin
pht trin con c ny, nng c truyn thng nui c tra hng ha hng trm nm. Mi ngi
nui lun tm kim, nghin cu p dng cc tin b khoa hc-k thut trong sn xut con

25

ging, dinh dng, phng bnh... t hiu qu kinh t cao. Song cng cn nhiu vn
t ra phi gii quyt.
Cng vi xut khu pht trin ngnh nui c tra BSCL nhng nm gn y c tc
pht trin rt mnh. Hnh thc nui c ci tin ph hp iu kin a l, mi trng
vi cc loi hnh phong ph nh nui trong b, nui ng qung, nui ao hm... Con c tra
c nhiu u im: d nui, khng xng nh, nhiu dinh dng, nu c nui trong mi
trng nc tt th tht c trng v c mi thm c trng... V vy n ang chim u th
trn th trng th gii. Mt khch hng chu u khng nh: "Kh c con c nc ngt
no chu u thay th c". Thc t cho thy cc th trng M, EU, chu , con c
tra lun c tip nhn v nh gi cao xu hng v nhu cu s dng ngy cng tng v
gi tr dinh dng cao, rt c li cho sc khe... Nhng s pht trin v t chc va qua
lm cho s lng khng n nh, dn n tha thiu, gi c bp bnh, mi trng b
nhim lm nh hng n cht lng, nh hng n th trng... H qu l lm thit hi
cho ngi nui, cho doanh nghip ch bin. Nguyn nhn ct li l s yu km v nng lc
qun l ca Nh nc, khng theo kp s pht trin.
Nhng nm gn y, cc doanh nghip c nhiu c gng tm th trng tiu th, lnh
o cc tnh cng quan tm xc tin thng mi m rng th trng trong v ngoi nc.
Cc doanh nghip m th trng chu u v mt s khu vc khc vi tc tng rt
nhanh, a sn phm c tra-ba sa Vit Nam c mt ti 40 nc v vng lnh th. Gn y,
trong vng c thm mt s doanh nghip ch bin mi, nng lc ch bin tng rt nhanh.
Hin nay, ton vng c 27 nh my trc tip ch bin vi tng cng sut hn 1.100 tn c
nguyn liu/ngy. Ngoi ra, cn kh nhiu doanh nghip thun ty kinh doanh cc mt hng
thy sn khc cng tham gia xut khu c tra-ba sa. Nhng ng tic l ng nhng
khng mnh, khng vng do qu nhiu yu km bt cp: Trc ht l cc doanh
nghip tham gia ch bin khng hp tc, lin kt li to sc mnh tng hp (mc
d phn ln u nm trong t chc VASEP), cc nh qun l tm v m cha xy
dng c chin lc v bc i thch hp cho ngnh cng nghip c Vit Nam.
Cnh tranh khng lnh mnh, v li ch trc mt, doanh nghip t nh vo mnh
v ng nghip ca mnh, hy sinh li ch lu di bng nhiu th on khng th chp
nhn c. Nh: trao i tn Panngasuis thnh mt tn khc, pha trn cc cp loi
sn phm xut qua nc th ba v gn y a cht ph gia vo chnh phm lm
mt lng tin ca ngi tiu dng; mt s doanh nghip lm gi c lun bt n. R
rng l chnh mt s doanh nghip Vit Nam t gy bt li khng ch cho ring
mnh m cn lm thit hi cho c ba pha: doanh nghip xut khu, nh nhp khu v
c ngi nui. Nhng yu km trn lm tnh hnh ht sc bt li cho ngnh c
Vit Nam, lm hi n k hoch pht trin chin lc ca ngnh c Vit Nam. y l
bi hc v o c kinh doanh, v mi quan h li ch trc mt v lu di, v cnh
tranh thiu s hp tc lin kt ca doanh nghip Vit Nam trn thng trng quc
t cn phi nhn nhn mt thc t khng vui quyt tm khc phc.
Tim nng v kh nng pht trin ngh nui v ch bin tiu th c tra (trong v
ngoi nc) l v cng ln v rt nhiu thun li nu n c t trong mi quan h ca
mt c ch t chc v hnh thc qun l thch hp.
T thc t trn, d mun, song vn cn c hi lm cho ngnh nui v ch bin
thy sn trong vng n nh v pht trin bn vng trong hi nhp kinh t th gii v khu
vc, nhng phi quyt tm coi nm 2006 l nm thit lp trt t v tng bc hin i ha
t khu t chc qun l vng nui n ch bin tiu th. c bit l phi kin quyt thit lp
cho c mi quan h sn xut nguyn liu gn vi nng lc ch bin v th trng tiu

26

th thng qua hp ng kinh t thc th c pht khi vi phm, tin ti hnh thnh sn giao
dch. Ton vng tp trung nng cao v n nh cht lng t con ging, c nguyn liu n
sn phm cui cng, thc hin cng khai minh bch cc khu, tip tc m v gi cho
c th trng ngoi nc, ng thi trin khai mnh th trng trong nc trn c s
xy dng cho c thng hiu v qung b thng hiu, xut x r rng cng nh c
im ca c tra.
Cht lng cao l yu t quan trng trong xy dng thng hiu nn vai tr qun l
iu hnh ca Nh nc sm hnh thnh b tiu chun chung v cht lng, mu sc, mi
v r rng. Cn kin ton nng cao kh nng xt nghim khch quan v c gi tr php l
i vi nc ngoi, ng thi chu trch nhim i vi doanh nghip ch bin xut khu;
ng thi c bin php hnh chnh i lin vi chnh sch ti chnh nhm hn ch hoc
khuyn khch yu cu pht trin vo qu o. Doanh nghip ch bin t chc xy dng
vng nguyn liu vi ngi nui tn nhim vi cc hnh thc ph hp trn c s cng khai
yu cu tiu chun cht lng r rng theo quy nh cho ngi nui c mc tiu c th
v c s s bo m tiu th.
Cn ngi nui khi tham gia vo th trng c phi ng k ti t chc Hi hoc c
quan qun l Nh nc v phi thc hin nhng iu kin v vng nui, mi trng, thit
lp mi quan h vi doanh nghip ch bin bng hp ng kinh t v tiu th sn phm,
chm dt hnh thc mua bn tri ni nh va qua. Nn t chc "Hip hi kinh doanh thy
sn BSCL" nhm ch ng lin kt vng to iu kin cho ngnh thy sn pht trin
nhanh, n nh v bn vng. B thy sn cn nghin cu v c ch trng v tnh cht,
yu cu ca mt t chc ngh nghip xem xt li hai t chc Hi ca TW hin nay
(VASEP, Hi ngh c Vit Nam), nhm nng cao hiu qu hot ng tng khu trong mt
h thng thng nht "t ao nui n bn n", khng b chia ct nh hin nay va chng
cho va b st.
T QUYN

DN v trch nhim x hi
Mt cuc kho st mi y cho thy, c n 25% s ngi tiu dng ty chay hng ho ca nhng DN thiu
trch nhim i vi x hi.

Nhiu lnh o ca DN cho rng, trch nhim x hi ca DN l tham gia vo cc chng trnh tr
gip cc i tng x hi nh h tr ngi tn tt, tr em m ci, xy dng nh tnh ngha, ng h
ng bo l lt v thin tai... iu l ngnhng hon ton cha , mc d cc hot ng x
hi l mt phn quan trng trong TNXH ca mt cng ty. M quan trng hn, mt DN phi d on
c v o lng c nhng tc ng v x hi v mi trng hot ng ca DN v pht trin
nhng chnh sch lm gimbt nhng tc ng tiu cc. ng thi trch nhim x hi ca DN cn
l cam kt ca DN ng gp vo s pht trin kinh t bn vng, hp tc cng ngi lao ng, gia
nh h, cng ng v x hi ni chung ci thin cht lng cuc sng cho h sao cho va tt
cho DN va ch li cho pht trin. NuDN sn xutxe hi, phi tnh ton c ngay c nng
lngm c s tiu th v tm cch ci thin n. V l DN sn xut giy, phi xem cht thi ra bao
nhiu v tm cch x l n... V vy ngy nay mt DN c trch nhim x hi lin quan nmi kha
cnh vn hnh ca mt DN. Hin nay, c nhiu xu hng v thc hin trch nhim x hi v nh

27

hng ca n i vi thng hiu. l s tham gia tch cc ca cc bn c lin quan vi DN vo

qu trnh thng qua i thoi trc tip v thng thn vi cc t chc x hi v t chc phi chnh
ph, vi ngi lao ng v lnh o DN c cinhn khch quan i vi chnh sch ca DN mnh
v phi chu trch nhim vi cc hot ng ca mnh v cc i tc. Mt khc, cc yu t bn trong
v bn ngoi ca mt DN cng phi phn nh chnh sch trch nhim x hi ca cng ty. Mt iu
ng ch l cc nh u t ngy cng quan tm hn n cc DN c chin lc trch nhim x
hi v chnh nhng yu t nyquyt nh vic hnh thnh hnh nh v thng hiu trong x hi ca
DN. Do vy, c th nhn thy rng, nu DN cng quan tm n trch nhim x hi, th DN cng c
li trong kinh doanh. Va qua ti TP HCM, Vin Khoa hcLao ng v X hi (B L -TBXH) phi
hp vi T chc Lao ng quc t (ILO), Ngn hng th gii (WB), Hip hi da giy Vit Nam v
Hip hiDt may Vit Nam t chc hi tho "Vn lao ng v thc hin trch nhim x hi ca
DN trong ngnh da giyv dt may VitNam".
Vn quan tm n trch nhim x hica DN bc u c cc DN VN quan tm, tuy
nhin, hin nay, cn khng nhiu DN nng ln tm mc chin lc pht trin ca DN.
Ngun: DDN

B quy tc ng x s hn ch cnh tranh khng

lnh mnh
::Taichinhviet.com]
l quan im ca ng Phng c Lc, Tng th k Hip hi Bo him Vit Nam v B quy tc ng x
trong kinh doanh bo him, va mi c cc doanh nghip bo him nht tr thng qua.
Phi mt gn mt nm, bn tha thun v B quy tc ng x trong kinh doanh bo him mi c cc
doanh nghip bo him nht tr thng qua. Theo ng, l do chnh khin doanh nghip bo him cha chp
thun ngay l g?
B quy tc ng x ny c Hip hi son v gi cho cc doanh nghip t thng 5/2004 song n by gi
mi t c s ng thun ca cc doanh nghip bo him. Theo ti, l do ca s chm tr ny l Quy
tc ng x phi c s ng thun, nht tr cao ca Hi vin. V vy, thi gian qua, cc hi vin gp
sa i b sung nhiu cho bn D tho quy tc ng x v i n thng nht cao vi bn quy tc c ban
hnh ny.
Ln u tin, nhng quy tc ng x gia cc doanh nghip bo him c ban hnh da trn s tha
thun ca chnh h nhm gp phn lnh mnh ha th trng bo him. ng c tin rng, vi bn tho
thun ny, tnh trng cnh tranh khng lnh mnh hin nay trn th trng bo him s chm dt khng?
Vic ban hnh nhng quy tc ny s gp phn hn ch tnh trng cnh tranh khng lnh mnh gia cc
doanh nghip bo him, nht l tnh trng h ph ti mc thp hn ph ti bo him, nng hoa hng cho
khch hng. 10 quy tc ng x gia cc doanh nghip c hiu lc ngay khi ban hnh. Vi cc thnh vin
mi ca ngnh bo him Vit Nam, khi c thnh lp v i vo hot ng, Hip hi bo him s vn
ng cc thnh vin mi tham gia tha thun ny.
Hin ti tt c 21 doanh nghip bo him ang hot ng trn th trng Vit Nam u tham gia Hip hi.
Quy tc nh mt bn tuyn ngn v ng x ca cc doanh nghip hi vin va bo v quyn li doanh

28

nghip bo him va bo v quyn li khch hng v thc y s hp tc chng cnh tranh khng lnh
mnh.
Bn cnh vic hn ch nhng tiu cc, vic tun th 10 quy tc ng x nh vy cng s to ra mt si dy
rng buc trch nhim gia cc doanh nghip bo him, ng thi to ra s hp tc cht ch hn trong
kinh doanh.
Trong trng hp doanh nghip khng thc hin nh cam kt s b x pht nh th no?
Trong quy tc th 9 khng nh rng mi hnh vi vi phm cc quy tc ny u b coi l hnh vi cnh
tranh khng lnh mnh v b x l theo mt trong hai hoc kt hp c hai hnh thc di y, tr cc
trng hp gii quyt c bng thng lng, ha gii trc tip gia cc doanh nghip c lin quan hoc
ha gii qua Hip hi bo him. C th ph bnh v yu cu sa cha ngay vi phm (nu c) hoc sa
cha trong k ti giao kt hp ng bo him lin k hoc bo co v ngh B Ti chnh ra quyt nh
x pht hnh chnh.
Tuy nhin, trn thc t c nhng trng hp thng qua ha gii song vn khng gii quyt c th gii
quyt nh th no?
Trong quy tc cng quy nh, thi gian ha gii tng cp c quy nh c th. Thi gian ha gii i
thoi gia cc doanh nghip s mt 15 ngy, thi gian ha gii qua Hip hi bo him l 30 ngy. Nu qu
thi hn ha gii quy nh m vn a ra khng c gii quyt th nguyn n c th a ln cp tip
theo gii quyt. Trng hp nguyn n a n ln B Ti chnh hoc c quan hu quan bn ngoi
th Hip hi bo him s khng tin hnh ha gii.
10 nguyn tc c th:
1. Khng ni xu cc doanh nghip khc, khng bnh lun, ch bai, ph phn sn phm ca cc doanh nghip
khc.
2. Khng vn ng trc tip cc c quan, t chc chnh quyn, on th ca a phng, cc n v c ng
ra cc vn bn c tc dng hn ch cnh tranh, gy kh khn cho cc doanh nghip khc.
3. Khng s dng th tay ca nhng ngi c chc quyn tc ng n s la chn doanh nghip bo
him ca khch hng.
4. Khng tuyn dng nhng cn b, nhn vin v i l b doanh nghip bo him khc buc ngh thi vic
v l do vi phm php lut, vi phm k lut ti chnh. Khi x l cn b, nhn vin vi phm trn, doanh nghip
bo him cn thng bo cho Hip hi bo him cung cp thng tin hng thng cho hi vin c bit.
5. Tn trng cc tha thun hp tc song phng v a phng t c gia cc doanh nghip bo him
thnh vin Hip hi.
6. Tn trng cc tha thun ng bo him t c gia cc doanh nghip khc, khng "mc ngoc ring"
vi khch hng c hng quyn li nhiu hn, t l ng bo him ln hn, khng thay i ngi nhn
ti bo him tha thun.
7. Thc hin nghim chnh ch hoa hng do B Ti chnh quy nh. Ngoi t l hoa hng hp php, khng
c cho khch hng, i l hoc c nhn, t chc gip khai thc bo him hng b t k quyn li no khc
nhm mc ch cnh tranh.

29

8. Ch c nhng ti bo him cho nhng cng ty ti nc ngoi c im xp hng uy tn hin hnh t

BBB tr ln ca T chc Standard and Poor's hay hng tng ng ca cc t chc khc.
9. Mi hnh vi vi phm quy tc ny u b coi l hnh vi cnh tranh khng lnh mnh v b x l theo mt
trong hai hoc kt hp c hai hnh thc di y, tr cc trng hp gii quyt c bng thng lng, ha
gii trc tip gia cc doanh nghip c lin quan hoc ha gii qua Hip hi bo him:
a. Ph bnh v yu cu sa cha ngay vi (nu c) hoc sa cha trong k ti giao kt hp ng bo him
lin k.
b. Bo co v ngh B ti chnh ra quyt nh x pht hnh chnh.
10.Thi gian ha gii tng cp c quy nh nh sau:
a. Ha gii i thoi gia cc doanh nghip: 15 ngy.
b. Ha gii qua Hip hi: 30 ngy.
c. Qu thi hn ha gii quy nh m vn a ra khng c gii quyt th nguyn n c th a ln cp
tip theo gii quyt. Trng hp nguyn n a n ln B Ti chnh hoc c quan hu quan bn
ngoi th Hip hi bo him s khng tin hnh ha gii.

Xt x v nh cp b mt kinh doanh Coca-Cola

Bn nguyn cho rng th k gim c nhn hiu Coca Cola c tnh ly ti liu mt v mu sn phm
mi bn cho i th Pepsi. Lut s ca c c li c b la v khng c ti.

Th 3 ny phin ta xt x Joya Williams bt u v thm phn s quyt nh ai ni s tht. Williams

vn l tr l hnh chnh ca gim c nhn hiu ton cu Coca Cola. Sau khi s vic bi l, c ta c
nguy c lnh n 10 nm t.
Williams, Edmund Duhaney v Ibrahim Dimson b kt ti n cp mu sn phm mi v ti liu mt
ca Coca Cola ti i bn doanh Atlanta, sau c gng bn cho Purchase, thuc PepsiCo Inc.V
vic sng t khi Pepsi cnh bo vi i th vo thng 5 nm ngoi, khin FBI vo cuc.
Lut s ca Williams l Janice Singer tuyn b s cng b nhng thng tin mi chng minh thn ch
v ti. Bn thn c khng c tin n tin s trong khi Dimson v Duhaney u c thnh tch bt ho.
Duhaney c thm nin 5 nm t vi bn n 7 nm do dnh n ma ty, hn c th vo nm 2005.
Dimson th bc lch 1 nm vi bn n 2 nm do la o ngn hng, c th vo 2004. "Thn ch
ca ti b la. C mang ti liu v nh v hai ngi kia c tnh n trm", Janice Singer ni.
Bn nguyn cho rng h c bng chng r rng vi mt on bng video quay cnh Williams lc tm
cc file ti liu v c tnh nht chng vo ti. C cng mang mt chai cht lng c m t l sn
phm mu. Ti ng ti liu v sn phm mu c tm thy cn h ca Duhaney hm 5/7/2006,
ngy c ba b bt. Ngay sau s v, lut s ca Duhaney ci anh ta ng vai tr rt nh trong v vic
ny.

30

Theo cc iu tra vin ca Cc iu tra lin bang M (FBI), thng 5 va qua, hng PepsiCo nhn
c l th ca mt ngi t xng l "Dirk" v t nhn l mt nhn vin cao cp ca Coca-Cola
mun bn thng tin. Mt nhn vin b mt ca FBI c giao c v hn gp vi Dimson - ngi m
sau c xc nh chnh l Dirk - ti sn bay quc t Hartsfield-Jackson ti Atlanta vo thng 6.
Trong cuc gp ny, Dimson a ra mt phong b c cha ti liu v mt chai thy tinh ng mt
mu dung dch lng. Nhn vin iu tra FBI cho bit s tr trc 30.000 USD v ha tr nt 45.000
USD cn li sau.
Ngy 27/6, FBI li b mt giao cho mt nhn vin gi v ng mun mua nt s b quyt cn li vi
gi 1,5 triu USD t Dirk. Cng ngy, FBI pht hin mt ti khon ngn hng c m di tn l
Duhaney v Dimson. Ngay sau , c Williams (ngi tun thng tin cho Dimson), Dimson v
Duhaney u b bt.
V.P. (theo AP)

Tht bi ca Caltex, bi hc cho s kiu ngo

Tc gi: Trn Phng Minh- BWP

Riau tr thnh tnh u tin ca Innsia mua c phiu ca mt ging du. Ngi b hi l
cng ty du la khng l ca M Caltex Pacific Indonesia, c gng ca h nhm gia hn hp
ng khai thc ging du Coastal Plains Penkabaru (CPP) b tht bi .
Thnh ph Jakarta quyt nh loi b ci tn Caltex ra khi CPP, mt li tuyn b y ng
vi cc cng ty du m ca Indonesia: K c cc ng ln a quc gia cng khng th ung dung
y.
Hng chc nm qua, Caltex vo mi quan h mt thit vi chnh quyn trung ng, qua
mt chnh quyn a phng, vut mt khng n mi! Cc quan chc a phng cho y l
mt s p tr xng ng cho thi ngo mn ca Caltex.
n nay, mi con mt ln u dn vo hp ng CPP. Theo Hp ng ht hn va qua (hp
ng khai thc ging du chung), Caltex c hng 15% sn lng, 85% sn lng cn li
thuc v Pertamina, cng ty du la nh nc ca Indonesia. Caltex tm cch gia hn hp ng
thm mt nm vi mc sn lng c hng l 10%. Nhng vi nhng p lc mnh m t
chnh quyn Riau, Jakarta buc phi chia s phn ca Caltex cho Pertamina v chnh quyn
Riau: T nay Riau s nhn 3750 thng du/ngy vi mc gi 20USD/thng.
cha phi l tt c. Riau, tnh c sn lng du m chim 1/2 sn lng ton quc hin
ang nhm ng n mt ging du nh hn m Caltex ang khai thc vi hp ng s ht hn
vo nm 2005. Cc nh quan st cho rng, Riau c th s a ra nhng i hi tng t. i
vi chnh ph Indonesiam gii quyt nhng yu cu ny tht kh khn. Tnh hnh chnh tr bt
n lm gim st ng k u t mi trong nghnh khai thc du, t 2 t USD nm 1998
xung cn 1,3 t USD vo nm ngoi.
V rc ri ca Caltex cho thy quy m v uy tn ca doanh nghip khng pah l mt bo m
chc chn. Caltex l cng ty nc ngoi ln nht Indonesia, thu n 6000 cng nhn. Cc
ging du ca Caltex tri rng trn 32.000 km2 v sn lng du l 680.000 thng/ngy, bng
1/2 sn lng du ca Indonesia. Cng nhn ca Caltex c mc lng cao so vi ngi dn a
phng. H c cu lc b, sn gn v thm ch c mt vn th ring.
Nhng thi ca ng Suharto qua i, Caltex dn mt i nhiu mi lin h mt thit vi chnh
ph. Dn c a phng nhn h bng con mt k th. Nn trm cp gia tng do tnh hnh ln
xn. mt s ni, nhng thng nhm cch nhit cho cc ng ng dn du bin mt nhanh
hn tc thay mi.

31

Robert Galbraith, gim c iu hnh Caltex, tha nhn rng, ci ting l kiu ngo gy ra
nhiu vn rc ri. g gc, Caltex lp ra mt ban t vn gm cc nh lnh o a
phng qun l cho cho pht trin. H dnh 1 triu USD ti tr cho k hoch pht
trin ca tnh v m nhiu lp hc k thut cho sinh vin mun vo lm trong cng ty.
Tuy nhin, ng sau v vic ny l vn qun l gia trung ng v a phng. V mt vn
ho, ngn ng, Riau gn vi ngi Malaysia hn l ngi Java vn chim a s Indonesia. V
chng li nguy c ly khai ca Riau, chnh quyn trung ng buc phi c nhng nhng b.
Nhng d n u t di thi ng Suharto ch nm trn giy. Rt cuc, ngi dn Riau quyt
nh t mnh qun l ngun ti nguyn tri ph.
Cc nh u t nc ngoi khc, trong c hng xe hi ni ting Roll-Roice, t ra bi quan
trc phn quyt ca chnh quyn Jakarta. y c th to nn mt tin l xu trong mi quan
h gia chnh quyn vi cc cng ty ln.
Theo Business2.0

Thng ng c quyn kinh doanh ci gi phi tr

Tc gi: Trn Phng Minh

Trong kinh doanh, cnh tranh lnh mnh lun l rt cn thit vi cc doanh
nghip. y l c s cho doanh nghip c nhng bc pht trin vng chc. Tuy
vy, c nhiu doanh nghip ch nhn thy nhng li ch trc mt dn n c
nhng hnh vi vi phm Lut cnh tranh, m ph bin nht l hnh vi thng ng
gia cc i th cnh tranh nng gi sn phm, dch v.
T nhng i th cnh tranh ca nhau, gi y nhng doanh nghip ny tr
thnh nhng ngi bn tt cng vi phm php lut, chuyn t cnh tranh bnh
ng sang lm dng c quyn.
Cng ty pht thanh cp Atys v Cng ty pht thanh cp Seco, l hai nh cung
cp h thng cp duy nht ti mt a phng Nht Bn. H thng thu ph s
dng truyn hnh cp ca ngi dn a phng l 300 yn/thng v nhng
ngi dn ngoi a phng l 400-500 yn/thng. Tuy nhin, t gia nm 2003,
Atys v Seco cng gi th n nhng ngi s dng dch v ca h thng
bo v vic tng ph.
Theo Lut cnh tranh Nht Bn, hnh vi thng ng c s dng trong Lut
cnh tranh c ngha l hnh ng ca mt doanh nghip thng ng vi mt
doanh nghip hoc mt s doanh nghip khc, m h c quan h cnh tranh,
di hnh thc k kt mt hp ng, mt tha thun hoc ngm ng quyt

32

nh gi c hng ha hoc dch v ca h, ...t kim ch hot ng ln nhau.

Ngoi ra, iu 2 ca cc nguyn tc thc hin Lut cnh tranh quy nh rng
thut ng hnh vi thng ng nhm ch cc doanh nghip cng mt quy
m sn xut hoc phn phi nn c th nh hng n sn xut hoc chc nng
cung cu ca mt th trng hng ha hoc dch v. Thut ng cc hnh thc
ngm hiu khc c cp ti Lut cnh tranh nhm ch cc mi lin h
ngoi hp ng hoc tha thun m bt chp vic tn trng php lut ca h, s
dn ti cc hnh ng chung.
Trong trng hp ny, c Atys v Seco u l nh cung cp dch v truyn hnh
cp a phng. H cng l hai nh cung cp dch v duy nht khu vc ny,
h c cng quy m sn xut hoc phn phi, v v vy h c quan h cnh tranh
theo chiu dc. Hn na, c hai tha nhn l do chi ph cho cc knh chng
trnh tng gi v s cnh tranh khc lit lng ph gia h nn c hai u phi
chu thua l.
V vy, Atys v Seco tha thun vi nhau v quyt nh chm dt cnh tranh
v gi v xa b vic gim gi cho nhng ngi s dng c tr cc khu nh
v cc khu lin hp. Hai bn cng nht tr l s iu chnh gi dch v. Tuy nhin,
Atys v Seco lp lun rng h khng thc hin hnh vi thng ng v mc ph s
dng v ni dung chng trnh ca h vn khc nhau. Hnh vi thng ng
theo quy nh ti Lut cnh tranh khng ch r l cn c s lin kt v gi. Cc
hnh ng kim ch hot ng ca cc doanh nghip c lin quan, chng hn
nh cng quyt nh v gi c ca hng ha hoc dch v, hoc p dng nhng
hn ch v s lng, cng ngh, sn phm, trang thit b, cc i tc thng
mi v cc khu vc thng mi cng b coi nh l hnh vi thng ng.
iu ng vi trng hp ny, Atys v Seco khng lin kt v gi nhng sau
khi h tham kho vi nhau h ng thi chm dt iu khon gim gi c bit
i vi dn c sinh sng ti a phng v tng mc gi ban u. Hnh ng ny
tng ng vi hnh vi thng ng v gi ca hng ha hoc dch v t
kim ch hot ng ln nhau. Hn na, v khng cn nh cung cp dch v
truyn hnh cp no trong khu vc nn hnh vi thng ng gia Atys v Seco
nhm tng ph s dng c th nh hng mnh n chc nng cung cu ca th

33

trng truyn hnh cp. Ngi ta cho rng hnh ng tho lun hay tham
kho khng nht thit c ngha l mt hp ng hay tha thun nhng thc s
c hnh vi thng ng v c s lin lc gia cc b co.
Da trn tnh hnh thc t, hnh ng cng nht lot chm dt vic gim gi c
bit cho nhng ngi s dng c tr ti a phng v tng ph s dng ca Atys
v Seco to nn hnh vi thng ng theo nh ngha ca Lut cnh tranh
Nht Bn. Theo quyt nh U ban cnh tranh Nht Bn, Atys v Seco b yu cu
chm dt vic thc hin hnh ng trn. i vi trch nhim hnh s ca h, v
vic ny s c chuyn cho cng t vin iu tra thm.
V vic trn ca Atys v Seco l mt du hiu cnh bo i vi cc doanh
nghip mun dng cch thng ng thu li nhun ln ngay trc mt thay
v s dng chnh nng lc cnh tranh v kh nng thc t ca mnh thu ht
khch hng.
(Tng hp theo Money.com)

Chng 4: Vn ho doanh nhn

Bi hc ca Bc H: ng x vi doanh nhn
Tr li s vic Bc H vit bn Tuyn ngn c lp ti ngi nh 48 ph Hng Ngang, chng ta cn suy ngm
v i mi thi ng x ca Nh nc i vi doanh nhn v doanh nghip pht trin kinh t trong l
trnh hi nhp, loi b t duy c, loi b nhng t ng dng khng ph hp i vi doanh nhn.
1. S kin thng 8/1945 Bc H vit bn Tuyn ngn c lp ti ngi nh s 48 Hng Ngang Nh ca ng
b Trnh Vn B - mt nh t sn dn tc yu nc, c nhiu cng lao ng gp cho cch mng, khin cho
nhiu ngi khng khi suy t, chc chn khng phi ch l s tin li m l s m bo an ton b mt
c Bc la chn t c lng tin ca cch mng i vi ng b Trnh Vn B. S kin ny to nn mt
biu tng ca khi i on kt dn tc v l mt du son cho vic thc hin nn kinh t nhiu thnh phn
ngay t khi Cch mng thng Tm thnh cng.
2. Vi vic hng ng tun l vng, ton dn tc Vit Nam trong nng ct l cc doanh nhn, ng gp
to nn ngn qu u tin cho nn ti chnh ca Chnh ph. Trong khi xy dng Hin php 1945, nh t sn
Sn H, i biu quc hi kin ngh a quyn t do kinh doanh l mt quyn c bn ca cng dn, nhng
khi tp trung vo cng cuc khng chin nn iu ny cha c thng qua, v mi 46 nm sau quyn t
do kinh doanh ca cng dn mi c a vo Hin php 1992 (iu 57). im li lch s cho thy s hng
thnh ca mt quc gia ph thuc vo v th ca doanh nhn trong x hi. Thi phong kin trng nng c
thng, coi nh doanh nhn, h b xp hng thp nht trong x hi S, nng, cng, thng nhng khi Bc
lnh o cuc Cch mng thng Tm da vo sc mnh ca c dn tc, v th ca doanh nhn c khng
nh trong Quc hi v Chnh ph, Bc t lng tin vo doanh nhn nn Bc vit Tuyn ngn c lp ngay
ti nh ca mt doanh nhn ch khng phi l mt ni no khc.

34

3.Sau ngy min Bc c gii phng, thnh tu t c trong thi k 3 nm khi phc kinh t 1955 1957
c s ng gp quan trng ca doanh nhn. Khi min Bc c 3.065 doanh nghip t nhn vi 957 c s
cng nghip, 314 c s vn ti v 1.714 c s thng mi. T nm 1960 1987, kinh t t nhn b xo b,
doanh nhn b ci to, nn kinh t nc ta cng gp nhiu kh khn. Khi ng ta khi xng cng cuc i
mi, Lut DNTN, Lut Cng ty ra i thng 12/1990 to nhng bc i u tin cho khu vc kinh t t
nhn. Hin php 1992 tha nhn s hu c nhn t nn tng cho nn kinh t nhiu thnh phn theo c ch
th trng c s qun l ca Nh nc theo nh hng x hi ch ngha, cng dn c quyn t do kinh
doanh, c lm nhng g m php lut khng cm, Lut DN c hiu lc t ngy 1/1/2000 c th ho
nhng quy nh ny khi dy nhng tim nng to ln trong nhn dn to nn nhng doanh nhn mi y
trin vng. Trong 3 nm thc hin Lut Doanh nghip c 40.000 DN mi c thnh lp nng tng s DN
khu vc t nhn ln 100.000 DN. R rng l doanh nhn l mt b phn nng ng v sng to trong x hi,
h l lc lng quan trng to ra ca ci vic lm cho x hi.
4. Th tng tng nu x hi khng c doanh nhn th s nh th no? Mi nm nc ta c t 1,2 triu n
1,4 triu ngi n tui lao ng, tc l cn ngn y ch lm vic, th hi khng c doanh nhn lp ra doanh
nghip th ai gii quyt vic lm cho x hi, khng c vic lm th an sinh x hi s ra sao? Th m mt thi
gian di, iu hin nhin ny b lng qun. Ngy nay v th ca doanh nhn thay i, t ch khng c
tha nhn n ch c tha nhn, c tn trng v c tn vinh. Tuy nhin trong cch hnh x cc c
quan nh nc cn c nhiu iu bt hp l, cha thc s tn trng doanh nhn, lun lun nghi ng v a ra
nhiu bin php kim tra gim st ht sc v l, khin nhiu doanh nhn cm thy h b xc phm. Chng
hn, trn phng tin thng tin i chng mi y li xut hin cm t Thng li ch nhng h kinh
doanh, doanh nghip thu gom hng ho nng sn cho nng dn vi nhng hm khng p. Thc ra
Thng li thu muati 95% hng nng sn cho nng dn, h nh con ong, ci kin cn c chuyn ti
hng ho t ni sn xut ti tay ngi tiu dng, h to ra mng li phn phi t nhin trong x hi, h l
mt li ca th trng. Th m ci mng li t nhin y li b gi ci tn rt khng t nhin Thng li
gy nn cm gic khng bnh thng cho ngi nghe. Ti sao khng gi h l Thng gia hay Thng nhn
m gi l Thng li nghe va bt lch s va xch m.
5. Trn thc t doanh nhn v doanh nghip dn doanh ang cn b phn bit i x t chnh sch n thi
ng x ca cng chc, iu ang l mi quan ngi cho vic gia nhp WTO ca Vit Nam. S pht trin ca
nn kinh t c th o c bng thi ng x ca Nh nc i vi DN dn doanh. Nu Nh nc vn coi
DN dn doanh l i tng qun l, th t duy ng x vn s l duy tr c ch quyn lc xin - cho, cp php,
kim tra, gim st. Nu Nh nc coi DN l mt ch th kinh t c lp nh mt cng dn th s thc s tn
trng quyn t do kinh doanh ca cng dn, cng dn v DN s c lm nhng g m php lut khng cm.
Nh nc s gip mi ngi tham gia vo th trng, s u i ca Nh nc s khng phn bit hnh thc
s hu theo kiu xem xt DN ny ca ai, con anh, con em, con chng ta hay con chng n?
***
Tr li s vic Bc H vit bn Tuyn ngn c lp ti ngi nh 48 ph Hng Ngang, chng ta cn suy ngm
v i mi thi ng x ca Nh nc i vi doanh nhn v doanh nghip pht trin kinh t trong l
trnh hi nhp, loi b t duy c, loi b nhng t ng dng khng ph hp i vi doanh nhn.
Lut gia Cao B Khot

ng L Nguyn V - Cng ty C ph Trung Nguyn

Chng kin cnh cha b bnh nng, ch cn 2 triu ng cha tr m vay mn c i gia nh cng khng ,
cu con trai 16 tui - ng L Nguyn V th vi lng: Mt ngy no mnh s thay i cuc sng ca
c i gia nh ny!.

35

Nhng nm 1990, thy c v cc sinh vin Trng i hc Ty Nguyn khng ai khng bit n ng L
Nguyn V, chng sinh vin khoa Y vi nhiu c m v hoi bo vt ra phm vi t nc. Nhn ra ngnh
Y khng th p ng c c m v tham vng ca mnh, nm th ba i hc, anh quyt nh ngh hc v
n xe vo thnh ph H Ch Minh tm kim c hi. Ra i vi hnh trang duy nht l tn v a ch ca
mt ngi ch cha tng bit mt, anh t ha s khng tr v nh cho n khi s nghip vng vng.
Nhn c nhiu li khuyn chn thnh v b ch t ngi ch, ng L Nguyn V ng tr li trng vi
ngy sau . Tuy vy, trong anh vn lun nung nu tng kinh doanh. L nc xut khu c ph th 2 th
gii nhng hnh nh c ph ca Vit Nam khng h c bit n. C ph Bun Ma Thut l mt trong nhng
loi ngon nht th gii nhng thc t c c cng nhn? Nhn thc nh vy, ng L Nguyn V quyt
nh nghin cu, tm ti, hc hi. Anh mun ch bin ra loi c ph ngon nht v xut khu ra th trng quc
t. Tham vng ln lao y thi thc chng sinh vin Y n chy bng. Trnh by suy ngh vi bn b tm s
chia s, nhng anh ch nhn c s giu ct v cho l thng in hng nng vi nhng tng vt xa
tm vi. C trng i hc ch vi ba ngi l chu ni chuyn vi anh.
Tuy nhin, ng L Nguyn V vn tm c ba ngi cng s hc cng lp c chung bu nhit huyt,
nhng h ha ch gip anh trong chng khi u ch khng theo con ng kinh doanh . Khng ngn ngi,
ng L Nguyn V bt tay thc hin tng ca mnh. Anh cng cc bn tranh th ngy ch nht, ln li
tm n cc thng gia c ph ni ting khp cc tnh thnh nn n, thuyt phc h truyn ngh. C vy, anh
tch ly c vn kin thc su rng v c ph.

Doanh nhn Vit Nam h l ai?

Cho ti nay nc ta cha c c quan no tin hnh nghin cu mt cch ton din hoc t nht l iu tra
tng th, c th cung cp cho x hi mt bc tranh y d r nt v lp doanh nhn mi ca t nc ta,
lp ngi ang ng vai tr xung kch trong s nghip xy dng pht trin nn kinh t nc nh.
Tuy nhin, trong my nm qua c mt s cuc iu tra c tin hnh trong tng nhm doanh nghip nh
doanh nghip n (do Hi lin Hip Ph n Vit Nam tin hnh nm 1999 trong cc doanh nghip do nhng
doanh nhn di 45 tui lnh o), doanh nghip t nhn (do Chng trnh pht trin d n Mkng MPDF
thuc nhm IFC/WB tin hnh nm 1999 trn 127 doanh nghip t nhn vi hn 400 i tng khc)
Nhng kt qu cng hng ngn bi vit v doanh nghip, doanh nhn c ng ti trn bo ch, hng
ngn cuc lm vic, gp g, trao i vi cc doanh nhn, v nht l thc t cuc sng v cng si ng v
ang din ra trn t nc ta t khi i mi ti nay cho php chng ta thy c nhiu iu v lp doanh
nhn Vit Nam mi ny.
1/ LP DOANH NHN MI CA CHNG TA XUT THN T U?
Theo kt qu cc cuc iu tra, doanh nhn Vit Nam hin nay, c khong 66% xut thn t cc gia nh cn
b nh nc (k c gia nh cn b ng v cc on th, qun i, doanh nghip quc doanh, cp Trung
ng v a phng) v 16% xut thn t gia nh bun bn, kinh doanh, s cn li t cc giai tng khc
trong x hi.
Cng theo cc cuc iu tra , th nhng l do chnh nhng doanh nhn ny lp nghip bng con ng
kinh doanh l:
- Mun pht huy ti a nng lc c nhn (76% theo iu tra ca MPDF, 13,2% theo iu tra doanh nghp n).
- C iu kin thun li lm kinh doanh (61% theo iu tra doanh nghip tr, 27% theo iu tra doanh
nghip n).
- kim sng hoc tng thu nhp (50% theo MPDF, 14,3% theo iu tra doanh nghip n).

36

- Thch th thch, sng to (41% theo MPDF).

- Theo truyn thng gia nh (16% theo iu tra doanh nghip n), hoc c kinh nghim trong lnh vc kinh
doanh (26% theo iu tra doanh nghip n).
- Mun theo ui gi tr o c hoc phong cch sng ring (23% theo MPDF).
Tuy c s khc bit v con s do cch iu tra khc nhau, nhng nhng con s trn cho thy tng i xc
ng nhng nguyn nhn ca s xut hin i ng doanh nhn ca nc ta ngy nay, ng thi cng minh
ho cho mt s c im ca lp doanh nhn ny.
2/ C IM CA LP DOANH NHN MI NC TA
Lp doanh nhn mi nc ta c mt s c im ring, khc vi doanh nhn cc nc khc, ng thi
cng c mt s nt tng ng vi cc ng nghip nc ngoi. Nhng c im chnh ca lp doanh nhn
mi nc ta l:
2.1. Lp doanh nhn mi nc ta ra i v pht trin gn lin vi cng cuc i mi v pht trin nn kinh
t th trng ca t nc.
Trc i mi, nc ta khng thc s c doanh nghip v doanh nhn, mc d c tn ti cc x nghip quc
doanh v cc c s sn xut, bun bn nh ca lp ngi c gi chung l tiu thng, tiu ch. Cng cuc
i mi m ra thi vn mi cho cc doanh nghip quc doanh v nht l dn doanh, cho s ra i ca lp
doanh nhn mi Vit Nam.
Hin nay, c nc ta mi c khong 60.000 doanh nghip bnh qun hn 1000 ngi dn mi c 1 doanh
nghip, thp hn rt nhiu so vi mc 50 ngi dn v c mt doanh nghip cc nc khc. iu ny cng
phn nh thc t l nn kinh t th trng nc ta cn ang mc s khai, cn cn c i mi v m
rng, pht trin mnh hn na to iu kin cho s pht trin ca doanh nghip v doanh nhn Vit Nam,
h c th ng gp nhiu hn, tch cc hn vo s nghip pht trin chung ca t nc.
2.2. Lp doanh nhn mi nc ta a s tui i kh tr, c o to v rn luyn trong qu trnh i mi,
c tinh thn yu nc v t tn dn tc.
Cng theo kt qu iu tra nh trn, khong 70% doanh nhn lnh o cc doanh nghip dn doanh tui
di 45 (i vi doanh nghip n, t l l 62%, vi doanh nghip quc doanh l 20 25%). Tui i tr,
nh hng nhiu ti tnh nng ng, ch dm chp nhn ri ro, thch thc, kh nng hc hi v sc lm vic
ca doanh nhn.
c o to v rn luyn trong qu trnh i mi, lp doanh nhn Vit Nam ngy nay c lng yu nc, gn
b cuc sng vi vn mnh v tng lai ca t nc, ca dn tc, ca cng ng x hi. Nhn chung a s
h tn trng lut php, thc hin nghim tc cc quy nh ca Nh nc, sng c trnh nhim, c tinh thn t
tn dn tc, mong mun pht trin cc sn phm mang thng hiu Vit Nam, khng thua km cc bn hng
v i th nc ngoi.
2.3. Lp doanh nhn mi nc ta a s c tinh thn doanh nghip ch lp nghip, lm giu, dm chp
nhn ri ro, thch thc.
iu ny th hin kh r trong thc t cng nh qua nhng l do thc y h lm kinh doanh c doanh
nhn cho bit qua cc cuc iu tra. c bit trong iu kin nc ta c ch th trng cn nhiu khim
khuyt, h thng h tr doanh nghip cha pht trin, doanh nghip dn doanh cn b phn bit i x v phi
cnh tranh khng cn sc vi cc doanh nghip quc doanh v doanh nghip nc ngoi, cc doanh nhn Vit

37

Nam phi thc s c ch, tinh thn doanh nghip cao trn thng trng. Chnh ch to nn sc bt
cho hng ngn doanh nhn vn ln v thnh cng qua qu trnh vt ln khi nghip v m mang s
nghip kinh doanh.
2.4. Lp doanh nhn mi nc ta a s lm vic rt cn c, nng ng chu kh hc v vn ti ci mi.
Cc cuc iu tra cho thy doanh nhn l lp ngi lm vic ht sc cn c, vi cng cao, trung bnh cc
doanh nhn lm vic t 10 12 gi mt ngy v 25 27 ngy 1 thng. Cch lm vic ca h rt nng ng,
linh hot, h c th lm nhiu vic khc nhau nhiu ni, trong nhiu mi trng khc nhau, lun c gng v
c kh nng thch ng vi mi iu kin, mi hon cnh kh khn. H cng rt chu kh hc tp vi ch
quyt tm nng cao trnh , k nng qun l, kinh doanh v c kh nng tip thu tt.
2.5. Lp oanh nhn mi nc ta sng c nhn bn, c thc trch nhim cao vi cng ng, c mong
mun c gn b trong hi on.
a s doanh nhn c thc trch nhim cao i vi doanh nghip, vi nhng ngi cng lm vic vi mnh,
h nhn thc r l nhng quyt nh ca h khng ch nh hng dn bn thn, m cn nh hng ln n
cuc sng ca hng ngn ngi lao ng lm vic trong doanh nghip ca gia nh h. Do , phn ln doanh
nhn i x tt, chia s li ch vi ngi lao ng, v trong phn ln cc doanh nghip Vit Nam rt t khi xy
ra tranh chp.
a s doanh nhn cng thc tt vi cng ng x hi, thng xuyn ng gp, tham gia cc hot ng
ngha c hoc t thin. Doanh nhn ngy nay cng hiu r yu cu phi on kt, hp tc gia cc Doanh
nghip Vit Nam vi nhau bo v li ch chung trong cuc cnh tranh trn thng trng. Do vy, phn
ln h u tham gia vo cc hi ca doanh nghip, v mong mun pht trin hn na cc hi doanh nghip,
hi ngh nghip.
2.6. Lp doanh nhn mi nc ta a s sng c vn ho, gi gn nhng truyn thng, gi tr tt p ca gia
nh, x hi v dn tc.
a s doanh nhn l nhng ngi c gio dc, c np sng lnh mnh, trung thc. H gn b v c trch
nhim cao vi gia nh, cha m, coi trng quan h bn b, h hng, chm lo ng gp xy dng qu hng.
H c lng t trng ch gi gn danh ting ca gia nh, thanh danh ca doanh nhn. Trong quan h kinh
doanh quc t, h c thc t tn dn tc, c gng lm sao d rng danh non sng t nc. Cc doanh nhn
cng rt trng hc vn, quan tm u t cho gio dc, o to nng cao trnh , m rng kin thc cho
bn thn, con ci cng nh nhng ngi cng s. H bit qu trng hin ti, o c, v ght nhng thi h
tt xu trong kinh doanh cng nh trong x hi v cuc sng i thng.
2.7. Lp doanh nhn mi nc ta cng c mt s nhc im cn khc phc.
Trc ht, mt s khng t doanh nhn c trnh hc vn hn ch, k nng kinh doanh thp. iu tra doanh
nhn cho thy ch c khong 25% n ch doanh nhn c trnh i hc hoc l trn i hc, trong khi c ti
32.5% cha hc ti ph thng trung hc. l l hng rt ln, hn ch kh nng v tm nhn ca doanh nhn
trong th gii kinh doanh hin i ngy ngay, v do gim hiu qu ca doanh nghip. Thiu i ng doanh
nhn gii cng l tr ngi ln cho t nc trn con ng pht trin.
Th hai l, mt s doanh nhn ca chng ta cha c tinh thn doanh nghip cao, cn mang tm l li, trng
ch s bo h ca Chnh ph h tr ca cc ngun lc bn ngoi doanh nghip, mt khc c mt s cha
thc s tin tng chnh sch lu di ca nh nc i vi doanh nghip nn cha yn tm, thiu quyt ch
vn ln, mnh dn u t, m mang s nghip kinh doanh. Trong thi i ton cu ho v vi s pht trin

38

nh v bo ca khoa hc, cng ngh v th trng th gii, s do d, chm ch, th ng, thiu tinh thn
quyt u s y chng ta tt hu xa hn, nguy c mt th trng, l thi vn pht trin s cng ln hn.
Th ba, chng ta c mt s doanh nhn thiu trch nhim, thiu o c, vn ho trong kinh doanh v trong
cuc sng, nn c nhng hnh vi xu lm phng hi n li ch ca Doanh nghip, ca x hi ca cng ng
Doanh nghip. Nhng hnh vi nh vi phm php lut, khng thc hin ngha v thu, gian ln thng mi,
la di khch hng vv cn phi nghim tr, v cng ng doanh nghip cn ln n nhng doanh nhn xu
d bo v uy tn chung ca Vit Nam.
3/ CN PHI LM G PHT TRIN I NG DOANH NHN VIT NAM TRONG THI GIAN
TI
i ng doanh nhn ng vai tr xung kch trong cng cuc pht trin kinh t ca nc nh. V vy, c Chnh
ph, x hi v cng ng doanh nghip cn chung sc xy dng v pht trin i ng doanh nhn gii cho t
nc. Chng ta cn:
3.1. Tch cc, khn trng tho g nhng ro cn v th ch, nhng ngn ngi do thc h, to mi trng an
ton v thun li cho doanh nghip v doanh nhn pht trin.
Doanh nhn cn c tn trng, m bo nhng quyn c bn nh Hin php quy nh i vi doanh nghip
v cng dn, h c th pht huy ti nng, thc hin ngha v v ng gp sc mnh cho t nc. Doanh
nhn phi c bnh ng trc php lut nh cn b Nh nc v cc thnh phn khc trong x hi, nhng
li ch chnh ng ca h phi c bo v, cng hin ca h phi c tn vinh.
3.2. To mi trng x hi thun li cho doanh nhn, gii to cho h sc p ca nhng nh kin lu i i
vi gii h. Bo ch, gii vn ho ngh thut, cn i su tm hiu thm v doanh nghip v doanh nhn,
cung cp cho x hi mt hnh nh ng n, trong sng v doanh nhn Vit Nam ngy nay v nhng ng gp
ca h cho t nc, cho x hi.
3.3. Pht trin h thng gio dc, o to nc ta m bo ngun nhn lc c cht lng cao, trong c
i ng doanh nhn gii, i ng lao ng lnh ngh v i ng cn b Nh nc gii v chuyn mn, tt v
o c, cng nhau hp tc v phc v li ch pht trin ca doanh nghip, ca nn kinh t, x hi t nc.
3.4. Cng ng doanh nghip v doanh nhn cn tng cng hp tc, pht huy nhng mt mnh, khc phc
nhng yu km ca mnh, nu cao tinh thn doanh nghip, khng ngng t phn u vn ln, khng nh
v tr ca mnh trong x hi, ra sc lm giu cho mnh v cho t nc. Cn nhn thc r nhng thch thc
trc mt v trong tng lai bt ln mnh m hn, gnh nhng thng li ln hn, to ch ng vng chc
cho doanh nghip v cho t nc trong cuc chin kinh t trn ton cu ngy nay.
Phm Chi Lan
Nguyn Ph Ch tch Phng Thng mi v Cng nghip Vit Nam Pht biu ti Hi tho Doanh nhn Vit Nam trong cng cuc i mi.

Gim c V Minh Chu v danh hiu Doanh

nhn vn ho
Gia thng 5 va qua, ng V Minh Chu, Gim c Cng ty Vng bc qu (VBQ) Bo Tn
Minh Chu vinh d c cng nhn danh hiu Doanh nhn vn ho do Tng Lin on Lao
ng Vit Nam, B Khoa hc v Cng ngh phi hp vi Trung tm Vn ho doanh nhn Vit Nam

39

t chc. y l mt s ghi nhn xc ng, c ngha thc y Cng ty tip tc pht trin hn na
trong thi gian ti.Hn 15 nm qua di s lnh o sng sut, nhanh nhy v ti tnh ca Gim
c V Minh Chu, Cng ty VBQ Bo Tn Minh Chu thc s trng thnh v khng nh
ng cp ca mnh trn thng trng trong nc v quc t. Bo Tn Minh Chu l mt trong
nhng doanh nghip Vit Nam tin phong ng dng nhng cng ngh k thut cao, tin tin ca
th gii vo vic ch tc trong ngnh vng bc, qu. Vi phng chm kinh doanh Gi tn
nhim hn gi vng cng s chun nh v cht lng, gi c, v th cc sn phm ca Cng ty
lin tc nhiu nm c ngi tiu dng bnh chn l Hng Vit Nam Cht Lng Cao v
c mng in thoi 1080 cng nhiu phng tin truyn thng chn lm gi chun thng tin
v gi vng trn th trng c nc. Trong nm 2005, Bo Tn Minh Chu t c nhiu gii
thng trong nc v quc t v uy tn v cht lng, in hnh nh Cup vng sn phm, dch v
uy tn cht lng, Cup vng thng hiu v nhn hiu 2005... c bit ngy 25/6/2005 ti
NewYork, Cng ty vinh d n nhn Cup vng cht lng nh cao quc t - Gii thng vng
dnh cho s thnh cng v uy tn trong kinh doanh, do U ban bu chn ca t chc quc t nh
hng kinh doanh (BID) trao tng. iu chng t rng sn phm ca Bo Tn Minh Chu
c quc t cng nhn c v cht lng v thng hiu...Gp phn quan trng vo thnh cng
ny l do Cng ty xy dng c bn sc vn ho doanh nghip. Cng ty lun ly vn ho lm
nn tng pht trin kinh doanh. Xy dng v pht trin vn ho doanh nghip ca nc ta hin
nay c tc dng rt quan trng trong vic nng cao hiu qu v sc cnh tranh ca doanh nghip
theo yu cu pht trin kinh t t nc v hi nhp kinh t quc t. Nm bt v thu hiu c
tm quan trng ca vn ho trong doanh nghip, l ngi am m c sch bo, su tm cc gi
tr vn ho dn tc v c dp i ti nhiu quc gia (c, , M, Php, Hn Quc...) nn cng c
tip xc vi nhng tinh hoa vn ho th gii, ng V Minh Chu ngay t ngy u thnh lp Cng
ty n nay rt ch trng n vn ho doanh nghip, nh hng v to iu kin cho ton th
thnh vin sng v lm vic trong mi trng vn ho kinh doanh lnh mnh, th hin phong
cch lm vic, vn ho ng x, trang phc, trang im... iu c p li bng s tin cy ca
khch hng, s ngng m ca i tc, s ln mnh ca cng ty cng nh hng lot cc gii
thng cao qu m Cng ty nhn c. Gim c V Minh Chu trong nhiu nm dy cng bin
son, xy dng n np ca Cng ty thnh cun Quy ch dy gn 200 trang. Cun Quy ch l mt
cng trnh vn ho qun l tin b c xy dng vi nhng iu khon rt khoa hc v cht ch,
ph hp vi B lut Lao ng ca Nh nc, thc s l cng c c lc gip cho vic iu hnh,
qun l v nh hng vn ho cho Cng ty c tin li v hiu qu. Ngoi ra Gim c V Minh
Chu cn sng tc nhiu bi th, vn, tiu lun mang gi tr vn ho v gio dc, cng h thng
cc li nhc nh, ch dn cc thnh vin l kim ch nam cho nhiu hot ng ca cng ty trong
ch trng n vic xy dng vn ho doanh nghip. V d nh: Vn ho l thc o nn vn
minh nhn loi, l nn tng ca sc cnh tranh trn thng trng. Mt doanh nghip mun thnh
vng phi xy dng c mt bn sc vn ho lnh mnh, tin b. Mun vy phi bt u t
mi con ngi n tng cng vic nh nht cng phi thc s c vn ho.Ngoi vic chm lo xy
dng bn sc vn ho Cng ty, Gim c V Minh Chu v Cng ty cn thng xuyn tham gia ti
tr cc hot ng vn ho qun chng lnh mnh nh: Cuc thi Ting ht thanh nin tnh nguyn
qun Hai B Trng - H Ni, Lin hoan cho mng ngy Quc t thiu nhi 1/6... v ti tr cc
chng trnh vn ho ngh thut ca nhiu trng i hc khu vc H Ni. Nhiu nm qua, Bo
Tn Minh Chu cn tch cc tham gia cc hot ng t thin di cc hnh thc khc nhau nh: ti
tr cho cc hc sinh ngho vt kh, cc gia nh c hon cnh c bit kh khn... Ch tnh ring
trong nm 2005, Cng ty ng h cc hot ng t thin ny s tin gn 200 triu ng. C th
nh: ng h Qu T thin, Qu V ngi ngho 3 triu ng, ng h Qu Cu tr tr em m ci
phng Bi Th Xun 9,5 triu ng, ti tr 5 sut hc bng cho hc sinh ngho vt kh qun Hai
B Trng tr gi 5 triu ng, ti tr cho tr em nn nhn cht c da cam lng Ho Bnh - Thanh
Xun 5 xe tp khng lc, tr gi 7,5 triu ng, ti tr tr em khuyt tt hiu hc pha Bc 5 triu
ng... Cn tnh u nm 2006 n nay cng ty ng h cc hot ng t thin hn 50 triu

40

ng. Chnh nhng thnh tch tch cc trn m Gim c V Minh Chu vinh d c cng
nhn danh hiu Doanh nhn vn ho - mt danh hiu cao qu m n nay mi ch c hn 100
doanh nhn Vit Nam t c. y l s cng nhn, l ct mc quan trng v cng l ng lc to
ln thc y Cng ty tip tc phn u, gi vng v pht huy hn na nhng thnh tu t
c, xng ng vi s tin cy ca khch hng trong nc v quc t.
Thy Dng

Xin ng l i gia
Hong L
Tp ch Nh qun l
Thn mn gi cc bc Doanh nhn!
Hm nay l ngy ca cc bc, em mo mui vit my dng, mong cc bc b cht thi gian c cho vui (m
cng c th l cha vui) hoc gi cng bit rng c nhng ngh suy nh th v cc bc.
Em bit, trc y, trong thi bao cp, ngh kinh doanh c gi l t thng, nhng ngi kinh doanh c
gi bng ci t "con bun" hoc con phe" vi ngha khng my trng th. Sang thi k i mi, mi nht l
t ch, c Lut Doanh nghip n nay, nh nh kinh doanh, ngi ngi kinh doanh. Nhng ngi kinh doanh
nh cc bc c gi mt cch n trng bng m t rt sang - Doanh nhn.
Cng bng m ni, i ng ca cc bc khng nhng ngy cng ng m cn ngy cng mnh. Hng vn
doanh nghip mi, hng triu vic lm, hng chc ngn t ng ng gp cho ngn sch hng nm. Cng ca
cc bc vi s pht trin nc nh qu l rt ng trntrng. Khng nhng th, cc bc cn rt tch cc tham
gia cc hot ng x hi t thin, gp phn gip i p hn, gip ngi vui hn. Qu gi hn, l bi cc bc
kinh doanh, lm t thin bng tin ca mnh, ch khng phi nh my bc doanh nhn khoc o cng chc
ch bit tiu tin Nh nc ( qun, ca dn ch).
Tuy nhin, hnh nh c mt s bc cng lm ra nhiu tin, th cng cng ngh ra lm chiu qui n tiu
tin th phi. Gn y, em thy bo ch ngi ta hay ni n "ngi p - i gia nh mt t ghp vy. Hu
nh mi m nhn (c th nh mc din vin, ngi mu, ca s, hoa khi v thm ch c hoa hu...) u c
ti tr, bao bc, nng bi vi bc doanh nhn. Cha ht, c l cc bc qu bn rn, t thi gian chm lo
gio dc con ci, nn ni nhiu thiu gia tham gia ht ht, lc, ua m t, t lm chng em nhiu phen bt
va. V nhiu bc tha tin, thiu tnh m sinh ra chng... (em xin min gi ch danh), ngy m lang
thang v trng, t tp n chi, to nn tro lu "qu b sn sn".
Trong gii kinh doanh th cc bc ny lun tm k chp git, la lc ln nhau, tnh cng ng ca doanh
nhn Vit nghe c nh "chuyn kh tin khng c tht" y. Vi Nh nc, cc bc tm mi cch lch lut
hoc c tnh phm lut. Cc bc cn r r, li ko, "mua my anh cng chc (chng t cp cao hay cp thp)
ko b ko cnh (hnh nh ngi ta gi ci ny l tp on maphia) tm mi cch qua mt Nh nc, n
chia tin cng hoc to l chn cc bc lm n phi php. C vi thng em li thy hnh tung ca mt vi
bc b li ra nh sng: bc Thiu (v tp on ng Nam), bc Thi (v lin quan n VNPT) li n v bc
Thy (v Sn Thy)... au xt thay, hnh nh ci vn ha doanh nhn x mnh n hy cn nham nh lm, nn
bc Lu (nh vn L Lu) mi thnh lp hn ci gi l Trung tm vn ha doanh nhn, bi dng, chm
sc n. Cng c th em hi qu li, bi trong gii doanh nhn ta, thi no nhng ngi yu nc thng ni
cng l s ng, nhiu bc rt xng ng c tn vinh, khng ch tm trong nc m c quc t na (trong
lch s nhng ci tn nh c c Lng Vn Can, ng Bch Thi Bi, ng b Trnh Vn B, ng b nh
Thin hn khng xa l g vi chng ta). Ngy nay, nhng bc Lm Tn Li (vng xp Duy Li), bc ng L
Nguyn V (c ph Trung Nguyn)... lm c rt nhiu vic m chng em ai cng bit.

41

Cc bc y tht c ti, c tm v c c tm na. Nhng thi, em vn hay "mt lng trc, c lng sau, c
mnh dn ch ra nhng im yu ca mt s bc cc bc thy m t rn, t sa mnh. Vit Nam ang ng
trc ngng ca hi nhp, cc bc m khng nhanh nhanh on kt li, khng t mnh ln, khng chu kh
m lm n nghim chnh, ng lut th khi cc bc doanh nhn ngoi nhy vo s bp cht cc bc mt. Lc
y, em e l khng nc mt khc thng cc bc u. C cc bc "doanh nhn Nh nc" na, cc bc
liu "thay mu cho nhanh, t thay i mnh cho chng, khng th chnh cc bc s b nh quy trc tin y.
i li tm huyt ng cng cc bc. Chc cc bc lun mnh, lin tc pht trin v hy l mt doanh nhn
ch thc ch ng l "i gia", cc bc nh.

T Th Ngc Tho v trit l ca doanh nhn Pht t

"No m sch, lnh m thm th vn tt hn"
- Vi gii tr ngy hm nay, ch cm nhn g v h? V c mt s ngi ch lo lm giu, khi vo c quan, doanh nghip,
h mc c rt k ng thng, thng, tin lm thm gi. Cng c nhng doanh nghip tr mang tnh chp git, ch lo
tch t cho ngy hm nay. Ch c li khuyn g cho h?
TTNT: Tht lng khng nhng ti mong cc bn tr khao kht lm giu m ti cn mun c dn tc mnh khao kht lm
giu. nh rng "i cho sch rch cho thm", nhng no m sch, lnh m thm th vn tt hn nhiu.
Thc t cho chng ta thy, dn giu th nc mnh, ph qu th pht sinh l ngha. Nc VN hin ang c thu nhp
bnh qun u ngi thp, nhng theo ti, nh nc, x hi v cng ng khng nn k th ngi giu, m nn khuyn
khch gii tr lm giu.
Nhng ngi ln tui ng nn lo lng g nhiu cho cc bn tr. Hin nay t nc
c nhiu nh doanh nghip tr lm giu mt cch ng hong v ng php lut.

"Ti tht lng mong cc bn tr

khao kht lm giu. Ti cn mun

Ni th c th qu, nhng ti tin, mi nm na thi, nc VN s c mt th h cc c dn tc mnh khao kht lm
bn tr bit lm giu mt cch chnh ng. Ti cho rng, VN ca chng ta c phc giu."
lm mi c c mt gii tr kht khao lm giu nh vy.
Tuy vy, ti xin php c chia s vi gii thanh nin, doanh nhn tr v cch ng x vi s giu c ca mnh: tin
em n cho ta s giu c, nhng ci TM trong sng gip cho s giu c bn vng.
Ngay t nhng ngy u khi nghip, ti khuyn cc bn tr nn ghi li nhng iu c v cha c theo dng
nht k doanh nghip. Chu kh thu thp nhng ti liu lin quan n ngnh ngh ca mnh.
T nhng ghi chp nh th s gip chng ta gn c khi trong v hnh thnh li t duy lp lang, logic. Khi thnh
cng trn thng trng, nhng ghi chp s gip chng ta c kt thc t thnh m t phng php lun truyn
t li cho gii tr.
- Ch c th chia s mt s kinh nghim m ch lm vic vi gii tr trong doanh nghip? C nhng kh khn no m
ch phi i mt?

TTNT: Doanh nghip ca ti ch l mt trong s 305.000 doanh nghip ang hot ng trong th trng VN. Ngoi mi
trng kinh doanh u t kh khn m ti cp, chng ti cn c mt kh khn chung, l vn ngun nhn
lc trnh trung, cao cp.
Ti mun chia s vi cc bn CEO, CFO, CMO... ni chung l nhng gim c iu hnh, gim c nhn s, gim c
marketing, gim c ti chnh trn th trng hin nay... Trc ht, chng ti rt trn trng v cc bn l b no ca
doanh nghip v cc bn gip chng ti, bin gic m v tng ca chng ti thnh hin thc.

42

Nhng ti cng mun nhn nh vi cc bn rng, mt CEO gii khng phi l ngi c nhiu bng cp m cn phi
chng t c mnh bng hiu qu. Hiu qu trong thng trng c o bng con s cng n vic lm
m doanh nghip to ra ngy mt nhiu, bng li nhun thc t m doanh nghip gt hi c.
Nu trn 6 thng m khng em thm ng li no cho cng ty hoc khng to thm c cng n vic lm cho x hi
th ng t ho mnh l CEO gii.
t nc mi c hn 20 nm i mi, d chng ti l nhng gii ch doanh nghip c th khng c bng cp, hc v,
nhng chng ti l nhng ngi c kinh nghim v quan trng hn, l nhng ngi thnh cng trn thng trng.
Vy khi chng ti mi cc bn v cng tc, chng ti ch mong cc bn mt iu: Ngoi vic bin tng ca chng ti
thnh hin thc, cc bn hy khim tn, tri lng ra m hc. Nu vi bng cp, hc v, chuyn mn hc v ca cc bn,
cng vi kinh nghim ca chng ti m cc bn hc hi c, th cc cc bn s gii hn rt nhiu.
"M ca" o Pht
- c bit hin ch vn ang d tun l Vn ha Pht gio Hu. Ch cn tham gia ti tr, thuyt trnh v rt tm
huyt xy dng mt chng trnh rt n tng cho Tun l Vn ha Pht gio. Ch c th chia s v trit l nh Pht
vi bn c?
TTNT: Tht lng, khi n vi tun l, ti c nhiu ci lo, ti lo s v ng ca gii tu hnh v hu ng ca gii kinh
doanh kh c c ting ni chung. Nhng ti suy ngh th ny: Nu cha t c v ng th hy hu ng mt cch
ng hong, chnh trc minh bch v c o c.
Ti sao ti li mang ti kinh doanh chia s trong tun l Vn ha Pht gio? C l l bi ti trn tr vi ci ngho
ca t nc mnh trong c ci ngho ca Hu..
Hu l ni rt nhiu hc gi, nh vn, nh th, nh nghin cu, nh gio nhng hnh nh t nh kinh t. C phi
nguyn nhn ny lm cho Hu ngho hn trong mt bng chung vi 64 tnh thnh? C phi v vn ny chng m
nng lc cnh tranh Hu thp? (Ti ni vy Hu c bun ti khng)
Qu tht ti phc ln ban t chc Tun l VH Pht gio. Ni dung chng trnh th hin qu thy, qu ni m toang
ca cha ch ng n vi qun chng, khng phn bit tng lp, o gio.
Vic a bi trnh by "Bn c mun tr thnh doanh nhn khng?" ca ti vo chng trnh tun l Vn ha Pht gio
l mt thch thc ln vi Ban t chc. Nht l khi mi bui ni chuyn ti Tun l ny c ngy thu ht hng ngn
pht t v tham d. Ti rt hiu s cng thng ca cc thy, cc ni trong Tun l VHPG. Cho php ti thay m t gii
doanh nhn Pht t trn trng tm lng dn thn bao la .
Ti khng c g khc ngoi hn 20 nm kinh nghim trn thng trng, v vy ti em ti kinh doanh chia s vi
cc bn thanh nin ti Tun l Vn ha Pht gio.
Sau bui ni chuyn vo chiu ngy 1/3/2008, Ban t chc v ti nn th lng nghe kin phn hi ca gii tr. By
gi ti c th t tin khng nh rng, bi ni chuyn ca ti thnh cng v c tc ng tch cc n suy ngh ca
thanh nin Hu. iu g xut pht t tm s n c vi tri tim.
Th v hn na l khng ch c thanh nin Hu quan tm n chuyn kinh doanh m cn c mt s ni s na. Cc ni
ch ng mi ti n cha ni chuyn kinh doanh.
Ngy th hai (3/3/2008) ti trnh by nhng m hnh kinh doanh trong phm vi c th i vi gii tu hnh vi
khong hn 70 ni ti cha Diu c.
Ti sao ti li bc chn vo cha ni chuyn kinh doanh? V ti bit, cc ni cha rt thng xuyn tham gia lm
t thin.
Cc ni khng c ca ci ring cho nn phi xin ng tin t thin t nhiu ngun khc nhau. Nh c gi bit y, tin
t thin th vui ngi ta cho, bun ngi ta khng cho.
Vy th ti sao chng ta bn tnh vic ch ng tm kim ng li ri dng ng li i lm t thin? V bt c hot

43

ng no, k c hot ng t thin, c chi th phi c thu. Cng nh nc thy triu ca mt dng sng vy, nu khng
th n cn.
Ti t chn n Rome (), ti nhn thy h thng kinh doanh y ca cc ma soeur chuyn nghip nh th no.
Ti t chn n cc nc trong c nc Trung Quc, ti thy cc s v ni ti y cng kinh doanh rt
chuyn nghip.
Ti gii thiu cc m hnh kinh doanh ph hp vi cc ni. V d: C mt th trng ang c b ng, l vic
nui tr t 6 thng n 35 thng. La tui ny Nh nc cha t chc nh tr, cha m ch bit gi con nh tr t
nhn.
, c nhiu tr b i x khng t t nh va qua truyn hnh, bo ch a tin. Vic nui tr trong la tui
ny, nu cc ni c nhn lm, vi uy tn v tm lng ca cc ni, ti tin rng cc ni va c ng li nhun, va cu gip
c i.
V d th hai v vn kinh doanh ngha trang: Giao tm linh ca mnh vo gii tu hnh th cn g an tm hn na?
Ti rt vui v s lnh hi ca ti v nh cha gp c nhau im ny. C th thi gian ti s c nhng m hnh
kinh doanh ca gii tu hnh.
Nhng kha tu cho ngi i, ti sao khng?
Ti cn mt ngh na, l t chc nhng kha tu dnh ring cho doanh nhn, gii bo ch, v...v. Thi gian mi kha
tu c th ngn di khc nhau: 3 ngy, 5 ngy hoc mt tun... Nu nhng kha tu nh vy n vi gii doanh nhn,
chnh khch, gii bo ch, ngoi cht li nhun cc ni thu c, cn l mt cch hng cng ng v vi ci
ngun.
S ngi theo o Pht l con s khng h nh, c th ni trong dn s VN l ln nht. Khi nhng kha tp tu nh vy
c t chc, s gip cho nhng ngi tham d lng lng mnh li, t chim nghim i mnh...
Nu c nhiu kha nh vy th chc chn nhng chuyn nh sp cu Cn Th, chuyn rt rut cng trnh, mua gian
bn ln, nhng chuyn tham nhng... ri s c bt i.
Ti bit, tu gia thng trng nh th cc s, ni s gp nhiu kh khn. Nhng ti tin cc s, ni sn sng v cng
ng dn thn, khng qun ngi.
- Hng n mt tinh thn trch nhim x hi v o Pht, ch tm thy iu g tng ng trong chuyn ny?
TTNT: Trong bi vit Lc th dng tng ng ti trn Tun Vit Nam, ti vit: "ng tin khng c gng mt ring,
n mang ng gng mt ca ngi nm gi n, th hin qua cch kim tin v s dng ng tin".
Khi chng ta nhn ng tin nh th, chng ta khng ngn ngi kim n. Trong x h i hin nay c nhng ngi
kim c tin bng s tham nhng, bng s gian di, la gt.
Nhng cng c nhng ngi kim c tin bng cch to ra cng n vic lm cho nhiu ngi khc, to ra c s vt
cht cho x hi. Cch kim tin nh th th hin phm cht o c ca ngi kim tin.
ng tin thu c t li nhun, c nhng ngi tiu vo bi bc, n chi trc tng... Nhng c nhng ng tin li ti
to ra vic lm mi cho x hi, c nhng ng tin nh nc Cam L ti vo nhng mnh i bt hnh.
Chng ta khng nn li cho ng tin. ng tin v ng. Vn l ta nhn ng tin th no v i x vi n ra sao!
- Tha ch, nhng hin nay, mi trng kinh doanh lun c trit l cnh tranh, mt
ngi tn ti trn thng trng th phi vt ln trn ngi khc, phi ngi c
nh tranh trong thi i ngy
ngi thua. Trong o Pht th li c trit l t bi bc i, vy th c g mu thun
khng?
nay l hai bn cng thng. l
cuc cnh tranh v tng. M
TTNT: Cnh tranh trong thi i ngy nay l hai bn cng thng. M khng ch c hai khng ch c hai bn cng thng,
m l cc bn cng thng. Khng
bn cng thng, m l cc bn cng thng. Khng c s cnh tranh trit tiu ln
c s cnh tranh trit tiu ln
44
nhau. Vi doanh nhn pht t cng
khng nh th. "

"C

nhau. Vi doanh nhn pht t cng khng nh th.

Hin nay, cnh tranh l cnh tranh v mt tng, cnh tranh v s khc bit trong u t, kinh doanh v dch v.
mi l yu t rt li hi trong thi ton cu ha.
Cn cnh tranh m trit tiu ln nhau l cnh tranh cp thp. Doanh nhn no cnh tranh trit tiu ln nhau,
chc chn doanh nhn cng i dn n ln bi v ph sn.
- Gii tr ngy nay c rt nhiu bn quan tm n o Pht, c bn tr cn xut gia, ln cha. Nh vy l tt cha? C
ng l phi ln cha tu mi tt? Hay l c th tu ti tm?
TTNT: Chuyn xut gia khng phi theo mun, m cn ty duyn. o Pht khng p buc ngi xut gia, l
duyn th trc sau g cng n ca cha xung tc.
Khi kinh t giai on khm kh th ngi ta nhn ra rng n, mc, ch l phn con, phn tm linh, tm hn mi l
phn ngi. Mi ngi c mt ci o ca mnh. Ring nhng ngi chn o Pht th tm n ca cha nh mt
cch chau chut tm hn mnh.
o Pht rt gn gi vi dn tc Vit Nam. o Pht lun t duy trn li ch ca ngi khc (iu ny ng vi o
c kinh doanh). Hiu cao siu hn l t duy trn li ch ca loi ngi. Cha khng c s hu. Tng, Ni khng c ca
ring. o Pht cng chng ca ring ai, o Pht l ca mi ngi. Do , Pht t tm n cha, Pht t lo chuyn
Pht s, o s, hon ton t nguyn, t gic vi tinh thn trch nhim rt cao.
Cn mt iu ng lu l, c nhng Pht t ng gp cho i khng h thua cc tng ni. Thm ch khi khng khoc
o nu th ngi ta cn rng ng lm nhng vic tt i p o c phn hn na.
Theo ti, nn lm g nhng mnh thy thanh thn, t ti, ng v sc p hoc quyn r nht thi no m xung tc xut
gia.
Kt thc cuc tr chuyn, ch T Th Ngc Tho k cho chng ti nghe v ngi nh theo phong cch ng ca ch,
c thit k nh mt ngi nh Vit Nam. Trong nh ch c b su tm tranh ca nhng ha s Vit Nam m ch yu
mn nh tranh ca ha s L Thit Cng, Nguyn Thanh Bnh, L Ngc Linh... vi nhng nt v c o, trit l. Thi
thong khi quy qun vi bn b, ngi thn, ch chi mt vi bn nhc piano, nghe vi bn nhc v khi tnh l ng th
vit bo hoc son gio n ...
Ch ni: "Vi ti, cn nh (m ch gi a l "Thin ng") l mt na tm hn mnh. Ti ch mi bn b, ngi thn
n nh. Ngi lm n tuyt i ti khng mi n" - iu ny cng phi thi, bi l khng phi bt c ai cng c th
chm vo mt na tm hn cn li ca T Th Ngc Tho.
Tun Vit Nam (thc hin)

Bill Gates thnh cng nh tm nhn chin lc

16:38' 12/09/2003 (GMT+7)
tui 44, Bill Gates tr thnh ngi n ng giu nht th gii, l mt trong
nhng "hin tng" ca th k 20. Gi y, Gates thc hin c c m ca
mnh: trn bn mi nh my tnh s dng phn mm Microsoft. VietNamNet xin gii
thiu cng bn c mt s thng tin v nhng g ng Gates lm trn con ng
thc hin c m chinh phc th gii khng gian iu khin ca mnh...

Bill Gates - ngi n ng thnh t

nht ca th k 20.

Nim am m
William Henry Gates III cho i Settle, bang

Washington nm 1955. Bill Gates dnh trn thi gian trung hc ca mnh ti Lakeside, mt
trng t thc ni ting, ni thu ht nhng hc sinh gii nht ca vng duyn Hi min Ty Hoa

45

K. C th ni rng, nu nh Bill Gates khng l hc sinh ca trung Lakeside th c l th gii

khng c mt nhn vt v i trong ngnh khng gian iu khin nh ng. Thi rt him trng
c th trang b uc my in ton, ch c trng t thc Lakeside, hc sinh mi c th c
tip xc vi chic my k diu ny. Gates hu nh b nim am m my tnh m nh. iu l th l
hi , Bill Gates l "s ph" trong "mn" hack. Ti Lakeside, Gates v mt s bn b, trong c
Paul Alen, lp ra nhm nhng nh lp trnh Lakeside vi mc ch kim tin p dng nhng
k nng lp trnh mi m nhm ca Gates tm ra. Lc cu mi ch 13 tui.
Nim am m y vn tip tc chy mi trong sut cuc i ca Bill Gates. V cho n sau ny khi
hc ngnh lut ti trng i hc Havard ni ting, ngn la say m vn tip tc chy, khin
cu ngh hc Havard tp trung ton b thi gian lm vic nghin cu phn mm, sng lp
nn cng ty Microsoft. C th ni, nhng nm trung hc v tnh bn gia Gates v Alen t nn
mng lm nn "hin tng Bill Gates" trong thp nin 1990. Trong khong thi gian ny, Bill Gates
lp ra nhng k hoch v toan tnh u tin khng ch gn nh ton b ngnh cng nghip
my tnh ca th gii.
Thnh cng v kinh nghim
Microsoft ca Gates v Alen pht trin nhanh chng v lin tc, sm chim lnh th trng cng
ngh phn mm th gii, v tr thnh mt thnh vin ng knh ca "gia nh ph Wall". c m
t nhng ngy u ca Gates ''trn bn mi nh mt my tnh s dng phn mm Microsoft''
sm tr thnh hin thc. T lc thnh lp nm 1974 n nay, cng ty Microsoft pht trin t mt
c cu ch c hai ngi ln mt b my gn 21.000 nhn vin vi doanh thu trn 8,8 t USD mt
nm. H iu hnh ca Microsoft ang chy trn 80% my tnh trn ton th gii. Hin nay, ti sn
ca Gates c nh gi khong 50 t USD, nhng con s thc t c th cn ln hn rt nhiu.
Mt trong nhng yu t lm nn thnh cng ca Microsoft l nh vo tm nhn chin lc sc so
ca Bill Gates. Vi s am hiu su sc v cng ngh v kh nng c bit v tng hp phn tch
khuynh hng pht trin ca cng ngh, Gates ng vai tr mt nh tin tri ca Microsoft, ch
o chin lc pht trin ca cng ty. Chnh Gates ni: nhng cng ty ln thnh cng l nhng
cng ty bit lm cho sn phm ca chnh mnh tr nn li thi trc khi ai lm iu ny.
Thm vo , Microsoft lun tuyn chn nhng ngi thng minh c ch s IQ cao vo lm vic.
iu ny chng t Gates rt ch trng n ngun nhn lc v trn trng ti nng. Cng ty ch
trng n ngun cht xm tr trong cc trng i hc, thng tuyn la nhiu sinh vin gii.
Gates ch trng lun gi hai yu t trong mi trng lm vic ca nhng-ngi-thng-minh:
thch thc lin tc v iu kin lm vic cao.
Mt yu t khc mang li thnh cng cho Microsoft l quyt tm chin u n cng trn thng
trng. Gates l ngi c tinh thn cnh tranh quyt lit n mc hiu thng. Trc nhng li ch
trch cho rng Microsoft ang c quyn trong th trng cng ngh, Gates lp lun rng nu i
th ca Microsoft tht bi th chnh l do h sai lm. iu ny chng t Microsoft rt coi trng
cc i th ca mnh, t nghin cu v tm ra i sch thch hp.
R rng, s thnh cng ca Microsoft khng phi do may mn m c c. M chnh l nh
cng lao to ln ca Bill Gates v ti nng ca ng. Gates xut hin nh mt "hin tng" k
diu trong ngnh truyn thng th gii, v thm ch ng c xem nh ngi kin trc s cho k
nguyn k thut s ca nhn loi.
(Trn Hin - Theo Time)

46

Chng 5:

Vn ha doanh nghip ca
cng ty Hewlett-Packard
Mc d khng mt cch gii thch, chng minh no cho 3 lun im v vn ho doanh
nghip v hiu qu kinh t t c tho mn hon ton nhng tt c ch ra c im quan
trng cho bit ti sao mt s cng ty li kinh doanh hiu qu hn mt s khc. Kiu vn ho
doanh nghip vng mnh (Lun im 1) cho thy vai tr ca nhng quy tc v tiu chun
trong vic nh hng, to ng lc v kim sot con ngi, cng vic trong nhng cng ty/t
chc c c cu phc tp. Kiu vn ho doanh nghip ph hp vi chin lc (Lun im II) cho
thy tm quan trng ca nhng cch thc thc hin chin lc ph hp vi nhng iu kin c
th ca tng cng ty. Kiu vn ho doanh nghip thch nghi (Lun im III) nhn mnh n
nhng tiu chun v cch thc c th gip cng ty/t chc v vn ho doanh nghip ca cng
ty thch nghi vi nhng thay i trong mi trng kinh doanh.
D mi kiu vn ho u thay th cho
nhau nhng tuyt nhin khng c s mu thun gia chng. Thc t cuc nghin cu ca
chng ti cho thy kiu vn ho kt hp c ba kiu trn mi tht s c sc mnh hn tt c.
Kiu vn ho doanh nghip ny c tng hp Minh ho 5.1. Trong vn ha doanh
nghip s lm tng hiu qu kinh doanh v mt lu di cho cng ty nu cc nh qun l tht
s quan tm ti khch hng, c ng v nhn vin ca h cng nh ch trng n vai tr lnh
o v cc quy trnh khc to nn nhng thay i. Vi h thng tiu chun ny, cc nh qun
l s c bit ch hn n nhng ch th tc ng v t ra v thc hin cc
chin lc kinh doanh tng thch vi yu cu ca nhng ch th . Cc nhn vin s c trc
tip khuyn khch, ng vin to ra nhng sn phm (dch v) m khch hng tht s mong
mun, t c bit s dng ngun vn mt cch khn ngoan. Theo nhng cch ny cng ty s
pht trin ln mnh, tc l mc thu nhp (thu nhp thuc mc % ca vn c u t) v th
phn th trng tng.
Minh ho 5.1
Vn ho doanh nghip thc y hiu qu kinh doanh

Nhng tiu chun c chia s

Hu nh mi nh qun l ch trng n nhng ng
i c ngun vn trong kinh doanh khch hng,
c ng, nhn vin, nh cung cp... H cng
nh gi vai tr lnh o v nhng quy trnh
gy nn s bin i
Nhng quy tc, tiu chun
Cc nh qun l gn lin vi nhng quy tc ph hp vi
chin lc kinh doanh (nh l yu cu v mong mun ca cc
ch th lin i). Khi cn thit, h nu cao vai tr lnh o
xut v thc hin nhng chin lc v cch thc
hnh ng mi nhm duy tr s ph hp. H cng tm
kim, o to v bt nhng c nhn c cch lm tng
t v (quan trng hn) chia s nhng gi tr chun mc
ct li.

Nhng gi tr ca loi vn ho doanh nghip ny c th khng mi i vi mt s cng ty

nhng chng khc xa vi nhng tiu chun ngy nay. nhiu cng ty, cc nh lnh o khng

47

ch trng n vai tr quan trng ca khch hng, c ng v nhn vin. H c th nh gi

cao mt trong s yu t trn, hoc thm ch 2 yu t nhng khng bao gi c 3 yu t. Hn
na h c dy quan tm nhiu hn n cc loi ngnh ngh (k ton, k thut...), cc ban
ngnh, sn phm c th hay ch i vi bn thn h. Nhiu nh lnh o hin nay cng
khng tin vo tm quan trng ca kh nng lnh o ti cc cp qun l trong ton cng ty.
Thm ch nhiu ngi cho rng vic ra kiu qun l a cp chc chn s to nn s ln
xn, khng thng nht gia cc cp.
Cng ty Hewlett-Packard l v d in hnh cho vic p dng kiu vn ho doanh
nghip mi ny. Theo nh gi ca cc nh phn tch m chng ti phng vn th kh
nng thch nghi ca nn vn ho doanh nghip ti cng ty HP kh tiu biu trong s 12 cng ty
c hiu qu kinh t cao; ch s nh gi s lin kt gia cc ch th v vai tr lnh o xp
th 6 trong s 12 cng ty. iu ny c kim chng trong nhng nm 1970 v 1980. Trong
giai on ny cng ty HP thay i ng k. D c mt nn vn ho doanh nghip vng
mnh (t mc 1,9 trn thang nh gi t 1 = cao n 5 = thp) nhng cng ty HP vn thnh
cng khi t c nhng thch nghi cn thit gip hiu qu kinh t ca cng ty lun mc rt
tt n xut sc. Cha kho dn n s thch nghi thnh cng c tm thy trong trit
l kinh doanh v gi tr chun mc ct li ca cng ty HP.
Cng ty Hewlett-Packard do hai k s in t trng i hc Stanford l Bill Hewlett v
Dave Packard ng sng lp vo nm 1939. Hai ngi cng lm vic ti mt gara cho thu
Palo Alto, California. Sn phm u tin ca h l mt my hin sng in t - sn phm ny
em n hiu qu cao v p dng chin lc gi thnh thp ch khng da vo yu t cnh
tranh. Nhng sn phm sau u c chung chin lc: thit b in t c cht lng cao v
mang tnh i mi nhm n th trng k thut v khoa hc. Nm 1942, vi 60 nhn vin,
cng ty HP xy dng c tr s rng hn 900 ngn m 2. Nm 1943, doanh s bn hng gn
vt mc 1 triu la. Nm 1947, s tng trng i hi xy dng thm mt tr s mi, v n
cui thp nin cng ty gii thiu 20 sn phm mi mi nm. Doanh s bn hng t mc cao
nht l 15 triu la nm 1955 v 60 triu la nm 1960.
Trong sut nhng nm mi thnh lp, Hewlett, Packard v nhng ngi cng tc pht
trin trit l lm th no iu hnh cng vic kinh doanh hiu qu v to mt mt phong
cch kinh doanh, sau ny tr thnh phong cch HP. Do nhiu l do, trit l ny gn cht
vi nn vn ho vng mnh v y quyn lc: mt phn l do Hewlett v Packard chia s
mt s quy tc, tiu chun c bn ngay t khi thnh lp, do h tuyn dng v bt
nhng nhn vin c cng mc ch, ch hng, do thnh cng trong kinh doanh cng c
thm cho chin lc kinh doanh v phong cch hot ng ca cng ty v do h truyn t r
rng nhng gi tr chun mc ct li ca phong cch HP cho cc nhn vin.
Ging nh cc nn vn ho vng mnh khc, phong cch HP cng rt phc tp v khng
d miu t. Di gc cc tiu chun c bn, n nhn mnh vic phc v ton din v cng
bng i vi nhng ngi gp vn kinh doanh. Cch thc ca HP l cng ty chia s nhng
thnh cng vi mi nhn vin, ghi nhn nhng thnh tu ca cc c nhn, to c hi
cho h c nng cao cc k nng v kh nng ca mnh v lun lun by t s tin tng v tn trng i vi h. Cch thc ca HP l cung cp cho khch hng nhng sn
phm v dch v tt nht, thng l nhng sn phm c cht lng k thut cao ng thi tp
trung gii quyt hiu qu cho nhng vn ny sinh. Cch thc ca HP cng l s phc v
cc c ng ca cng ty bng nhng khon li nhun cao v s khng tham gia kinh doanh
nhng ni m cng ty HP khng th sinh li. Nhn chung v mt x hi, n l mt cng dn
t chc rt c ch.
Cc tiu chun ct li ca cng ty HP cng cao s tng trng v mt ti chnh, s
sng to v cc nh qun l - nhng ngi em li lng nhit tnh hng hi lm vic trong ton
cng ty.
V mt quy tc, cch thc ca HP gm c s qun l trn din rng, hnh vi ng b
theo tp th, qun l theo mc ch, trnh tnh trng nhn ri, i mi dn trn quy m nh,
gim thiu s sp nhp v khng mua th phn th trng. N cng nhn mnh vic cc nh

48

qun l nn thit k cu trc vn phng m, cc b phn hot ng ng nht, mc quan liu

ti thiu v mi trng lm vic thun li, thoi mi.
Nhng chun mc v phng php iu hnh trc tip nhn vin rt ph hp vi mi trng kinh doanh ca cng ty HP v nh to ng lc cho nhng thnh tu kinh t pht
trin. Nhng chun mc v phng php ny gip cng ty thu ht thm nhiu nhn vin,
tho mn lng khch hng ngy mt tng, thu li nhun v pht trin ln mnh.
Trong nhng nm 1950 v 1960 thnh qu kinh t ca cng ty HP rt xut sc: tng
doanh thu tng gp 107 ln trong giai on ny. Th phn tng 5,6 ln gia nm 1957 v
1967. Mc d c nhiu nhn t gp phn cho nhng kt qu ng n trn nhng Bill
Hewlett v Dave Packard vn khng khng tin rng vn ho doanh nghip ca cng
ty HP l nhn t quan trng hn tt c. Cc nhn vin cp di u ng nh vy;
nhiu ngi tin rng vn ha doanh nghip ca cng ty s c bo tn bng mi gi v
s khng bao gi b thay i.
Mi trng kinh doanh ca cng ty Hewlett-Packard cng c thay i. Nhng nhng
nm 1970 v 1980 l nhng nm chng kin s thay i c bn nht trong lch s pht trin
ca cng ty. Cng ty chuyn hng kinh doanh chin lc t thit b in t sang my tnh
v doanh s bn hng my tnh chim 2/3 tng doanh s nm 1990. Cng ty chuyn
sang mt mi trng kinh doanh c th trng cnh tranh hn nhiu. V cng ty pht trin ln
mnh t mt cng ty c trung bnh thnh thnh mt t chc ln, hng mnh vi tng thu nhp
nm 1989 t gn 12 t la. Mt thay i na l nhng ngi sng lp ra cng ty ri
khi v tr trong ban Gim c v chuyn quyn iu hnh cho mt i ng qun l mi.
Mi s thay i u km theo hoc dn ti mt s thay i v vn ho. Quan st n
l th hu ht nhng s thay i ny khng ng k. Nhng nhn tng th, chng cng to
s thay i ch yu, nht l chng lm nn vn ho pht trin mnh hn c th chng li
s tc ng ca nhng thay i trn.
Mi trng kinh doanh my tnh to nn mt nn tiu vn ho mi nhng khng phi l
dnh cho cc b phn nh, c lp trong cng ty. Vi nn vn ho ny, chin lc kinh doanh c
ra t cc cp cao hn. Mt s chc nng kinh doanh s khng p t theo tng b phn.
Kinh doanh kiu cao bi khng cn c nh gi cao. Cc chc nng qun tr c cng c
thm. Chin lc tip th dnh c tim lc, nht l khi lin quan n lnh vc Nghin cu v
Pht trin. Cc knh phn phi c s dng nhiu hn lc lng bn hng truyn thng. Theo
con mt ca mt s nh quan st, nhng thay i trn lm cng ty HP tr thnh cng ty
hon ton khc vo nm 1990 so vi nm 1975. Tuy nhin nhng chuyn h ng kinh doanh sang
lnh vc my tnh ch l mt phn trong bc tranh tng th ca cng ty HP.
Trong mi trng kinh doanh vi mc cnh tranh gia tng, m bo cht lng cao tr
thnh mt quy tc trong hu ht cc b phn ca cng ty. Nhiu quy tc qun l nhn s t
gia trng hn c p dng; nm 1986 ln u tin cng ty HP ct gim nhn s bng cch
cho ngh hu sm v nm 1989 sau khi nm gi c hng my tnh Apollo, cng ty ct
gim nhn vin y trong ba t khc nhau.
Khi cng ty tng trng, vn ho doanh nghip ti HP cng c chuyn mn ho hn.
Nhng tip cn kinh doanh theo bn nng tr nn him hoi. Cng ty bt u mang tnh
quan liu vi vic gim kiu qun l trn din rng v p dng nhiu cc loi u ban; xu hng
ny b o ln vo nm 1990. Khi cc nh sng lp cng ty ngh hu, lnh o mi bt u
tin hnh kiu qun l chuyn nghip - t quyn lc nhng chn chn hn trong vic ra quyt
nh.
Rt t thay i c chp nhn d dng. Mt s thay i b phn i v c cho l
khng phi kiu/phong cch ca cng ty HP. Trong mt vi trng hp, nhiu cuc tranh ci,
phn i kh si ni v ko di. Thm ch cho ti ngy nay, nhiu nhn vin lu nm vn
khng hi lng vi nhng g xy ra v c p dng trong cng ty.

49

i vi nhn vin lu nm th c l nhng thay i ny khng mang li ton mt tt.

Nhng cch logic thit lp nhng quy nh, iu kin mi l to b mt mi cho nn vn
ho doanh nghip (Minh ho 5.2). N cng khng phi l s ph hp hon ho vi mi trng kinh
doanh hin ti ca cng ty HP v cc nh phn tch cng ng tnh nh vy. Nhng r rng
y l s ph hp tng i vi nhng hon cnh mi v v mt ny th mt nn vn ho mi
tt hn nhiu nn vn ho c.
Minh ho 5.2
S thay i cng ty Hewlett-Packard

Lnh vc kinh doanh

ca HP

sao

Vn ho doanh nghip ca HP
Cch thc/ Hnh vi
Thnh lp t phng ban nh, n
l
Thay i t kinh
Chin lc ra t cp cao hn
doanh thit b in t
Knh phn phi p dng nhiu
hn lc lng bn hng
sang sn phm my tnh
N lc nng cao cht lng (nhm
(km theo nhng thay i
tho mn nhu cu ca khch
v kch c, h thng sn
hng)
phm, v tnh cnh tranh,
Quy tc qun l nhn vin t gia
trng
v khch hng vv..) Thay
Quyt nh a ra chn chn
i t cng ty c trung
hn
bnh ln cng ty ln.
S dng c cu quan liu v
chuyn mn hn
Chuyn i cch qun l
Cc chun mc c chia s
chuyn nghip hn. Thay
Qun l kiu cao bi t c
i sang mi trng kinh
cao
Nhn chung, khng c nhiu s
doanh cnh tranh hn v
Nhng vn t ra l ti sao nn vn
c so
li khng
chng
i
li s thay i? Ti
thayho
i
vi nhng
thay
kh khn hn.
v mt cch thc/hnh vi

nhng kin phn i vic loi b cc quy tc c kiu HP li khng c ng h? Khi

chng ti hi George Newman, gim c ti chnh cng ty HP, nhng cu hi trn, ng
pht biu: ''Ti ngh rt nhiu v nhng iu phi lm vi cc mc tiu m Hewlett v
Packard ra cho nn vn ho ca cng ty nhiu nm trc y. Cc mc tiu ny khng c
th lm. Ngc li chng cp nhiu n trit l chung l lm th no t c thnh
cng - y l trit l ni v gi tr ca li nhun, khch hng, mi trng lm vic tt cho
nhn vin v cc yu t tng t khc. Ti cho rng nhng cam kt vi cc quy tc ny gip
chng ti thch nghi vi th gii ang thay i tt hn cc cng ty khc''.
Ned Barnholt, gim c b phn thit b in t, tr li cng cu hi nh sau:
''Mt phn ca nn vn ho doanh nghip nhn mnh n s i mi v tnh
doanh nghip v iu ny chc chn gip chng ti thch nghi trong nhiu nm qua.
Nn vn ho doanh nghip gip chng ti tip cn vi khch hng p ng nhu cu
ca h tt hn v iu cng c li cho s thch nghi.
Hy ti dn chng. Nn vn ho kinh doanh u tin ca cng ty HP l nn vn ho
cao s bt v pht trin trong ni b. Chng ti thay i quy tc ny khi chng ti
tham gia vo th trng my tnh. Ti sao li nh vy? c th kinh doanh thnh cng trong
lnh vc ny (v cc quy tc ca chng ti cho thy chng ti khng th tham gia vo mt
lnh vc kinh doanh khi chng ti khng kinh doanh tt v to c li nhun) v phc v khch
hng tt, bn phi c nhng con ngi c chuyn mn, bit v lnh vc kinh doanh ng

50

thi phi c nhng khch hng ca lnh vc . Cng ty HP khng c ng i qun l lm c iu ny. Do chng ti ph "ra ngoi" v tuyn dng mt s ngi. Mc d khng phi
tt c mi ngi ng tnh vi quyt nh nhng hu ht chng ti u tin rng l
iu nn lm''.
Nm 1987 p li nhng tranh ci v vic thay i trong nn vn ho HP, gim
c iu hnh John Young yu cu lp mt d n kim tra nn vn ho HP. Nhm d
n phng vn cc lnh o v nhn vin. Vic ny to ra nhng ngun t liu gip cc
nh lnh o ph bin vn ho HP cho cc nhn vin, nht l nhn vin mi. Ngun t liu ny
cp n 3 yu t khc nhau ca vn ho doanh nghip l: cc quy tc, gi tr chun mc
ca cng ty, mc tiu v chin lc kinh doanh ca cng ty v chnh sch pht trin. Trng
nhm d n Lisa Shupp gii thch:
''Chng ti thy rng s tt hn khi phn bit cc yu t ca nn vn ho doanh nghip
mang tnh tp trung hn v t nhm n s thay i vi cc yu t ca nn vn ho doanh
nghip t mang tnh tp trung v ch ti s thay i. Nu bn nhn li lch s pht trin
ca chng ti th thy rng nhng gi tr chun mc c bn dng nh b thay i rt t
trong nhng nm qua. Mc tiu ca chng ti l thay i dn theo tng thp nin nhng
khng nhiu lm. Tuy nhin khi bn tip cn c nhng chin lc v cch thc hot ng c
th th bn s cm thy s thay i ng k. iu ny khng d dng thc hin, nh ng n s
din ra khi hon cnh bt buc''.
Gim c iu hnh John Young thm ch miu t kh sinh ng tm quan trng ca
d n nh sau:
Dn dn chng ti tm thy bn thn mnh trong cc cuc tho lun ko di v cc
vn quan trng i vi nn vn ho doanh nghip ca cng ty HP. D n ny xa tan
my m nh chng ti c kh nng tin hnh nhng thay i cn thit trong chin lc v
phng thc kinh doanh, t nhng thay i s phn nh cc tiu chun ct li ca cng ty.
Sau y l nhng nhn xt ca cc nh qun l: ''Khi nhng yu t trong mi trng
kinh doanh ca cng ty HP thay i th nhng thnh phn ca nn vn ho doanh nghip
cng ty HP cng thay i nhm duy tr s ph hp ti thiu. Thay i xut hin l do cc
yu t ca vn ha doanh nghip mang tnh tp trung hn (v t thay i v t ring bit
hn). H thng cc gi tr chun mc v hnh vi/ phong thc thc hin gip mi ngi coi
trng n cc ch th tc ng cng nh tp trung h tr tnh sng to v kh nng lnh o.
Kt qu l khi nhu cu ca cc ch th (khch hng, nhn vin, ch v nhng ngi khc) thay
i hoc b tc ng th cc nh lnh o bt u thay i chin lc v phng thc kinh
doanh sao cho ph hp vi mi trng, iu kin thc t. Nhng xut thay i ny bt
ngun t cp trung gian hoc thp hn s c h tr bi nhiu cp qun l cao hn do h s
chia s nhng tiu chun, gi tr ct li nhm thc y nhng xut ny. Do bn cht ca
vn ho doanh nghip l khng d b thay i v do cc nh qun l HP khng ch trng
n yu t c ng v lnh o bng cc yu t khch hng v nhn vin nn s iu
chnh hay thay i u thc hin rt kh khn. Nhng d sao chng vn thng c tin hnh.
Kt qu tu chung li l cng ty Hewlett-Packard t c thnh qu kinh t ng n
trong mt thi gian di. Cng ty cng t hiu qu kinh t ngn hn nh ng khng thng xuyn.
Thay i vn ha doanh nghip lun i hi thi gian. Trong sut giai on chuyn i,
mt vi bt ph hp ca nn vn ho doanh nghip s lm gim hiu qu kinh doanh ca cng
ty. Nhng nu lun im mi c tng kt trong chng ny l ng th cng ty HP vn s
tip tc pht trin hng mnh trong tng lai tr khi cc tiu chun v phng thc hot ng
ca cng ty b suy yu hoc mi trng kinh doanh bt u thay i nhanh hn.
Phong cch kiu cng ty Hewlett-Packard c th cng tn ti tt c cc cng ty c hiu
qu kinh t cao khc trong t nghin cu ca chng ti. Khi hi cc nh qun l cng ty
Dayton Hudson rng liu vn ho doanh nghip ti cng ty c thay i trong thp nin qua
khng v hu ht cu tr li l c, nhng khng thay i nhiu. Khi c hi yu t no ca
nn vn ho khng thay i, h u cho rng l nhng gi tr chun mc ct li, trong

51

 nhiu chun mc bt ngun t gia nh nh Dayton nh l: tnh cam kt vi cng ng,

vi khch hng, vi mc ti chnh n nh, vi nhn vin v vi s i mi. Khi hi h ci g
thay i 10 nm qua, h ni nhiu v cch thc hot ng ca cng ty nh: cng ty
gim bt nhng quy nh, nguyn tc khng cn thit, cao s cng bng, tp trung vo
cc vn quyn hn v nhim v trong kinh doanh v gim bt quy trnh qun l rm r. H
cng cho rng nhng thay i ny l thch hp vi nhng thay i trong mi trng kinh
doanh. Khi hi nhng thay i trn din ra nh th no, h ni v vai tr qun l ca Gim
c iu hnh Ken Macke, ngi c 30 nm kinh nghim vi cng ty Dayton Hudson. Bn thn
Macke tha nhn rng nhng thay i ny din ra khng d dng, nht l khi lin quan n
lnh vc kinh doanh mi. a ra c nhng thay i ny, ng cho bit ng phi ni nhiu
v cc tiu chun m mi ngi trong cng ty cng quan tm, nu ra c s cn thit phi thay
i cc tiu chun ..
Phn ln, ng lc do vn ho doanh nghip to ra ti 12 cng ty c hiu qu kinh t cao
u ging vi ng lc ti cng ty Dayton Hudson v Hewlett-Packard. Vn ho doanh nghip
u gp phn vo thnh qu kinh doanh ca cng ty v n tip thm ngh lc cho nhn vin
v hng nhn vin cng thc hin theo chin lc v phng thc hnh ng ca cng ty sao cho
ph hp vi mc tiu ra v v n c nhng sc mnh tim n bn trong c kh nng thay
i cc chin lc v cch thc hnh ng khi iu kin hoc mc tiu thay i. Kt qu l
12 cng ty kinh doanh hiu qu hn cc i th khc c cng tim lc nh ng vn ho doanh
nghip li khng thch nghi bng. Chng cng pht trin hn hn nhng i th cnh tranh
c nn vn ho doanh nghip yu chnh v nhng l do c nu Lun im I, l: chng
c nhiu kh nng to ng lc cho nhn vin v hng nhn vin cng thc hin theo ng li
ring ca cng ty.
Chng ti khng c thm thng tin cn thit kim chng xem kiu vn ho doanh
nghip ny c phi l yu t quan trng duy nht quyt nh thnh cng ca cc cng ty trn
hay khng - hay c th l quan trng hn c c cu ca mt ngnh cng nghip hoc cht l ng qun l cp cao. Nhng theo nhng d liu thng tin chng ti thu thp c th tm
quan trng ca vn ho doanh nghip i vi hiu qu kinh doanh ca cng ty l kh r rng.

Vn ha doanh nghip, yu t vng ca thnh cng

05:46' AM - Th su, 20/10/2006

Vn ho doanh nghip chnh l ti sn v hnh ca mi doanh nghip. Cng vi s pht trin ca nn

kinh t th trng th vic xy dng vn ho doanh nghip l mt vic lm ht sc cn thit nhng cng
khng t kh khn.
1/ Hiu th no v vn ho doanh nghip?
C rt nhiu nh ngha khc nhau v vn ho. Theo E.Herit th Ci g cn li khi tt c nhng ci khc b
qun i - ci l vn ho. Cn UNESCO li c mt nh ngha khc v vn ho: Vn ho phn nh v th hin mt cch tng qut,
sng ng mi mt ca cuc sng (ca mi c nhn v ca mi cng ng) din ra trong qu kh, cng nh ang din ra trong hin ti,
qua hng bao nhiu th k n cu thnh mt h thng cc gi tr, truyn thng, thm m v li sng v da trn tng dn tc khng
nh bn sc ring ca mnh.
Vy vn ho doanh nghip l g? Vn ho doanh nghip l ton b cc gi tr vn ho c gy dng nn trong sut qu trnh tn ti v
pht trin ca mt doanh nghip, tr thnh cc gi tr, cc quan nim v tp qun, truyn thng n su vo hot ng ca doanh nghip y
v chi phi tnh cm, np suy ngh v hnh vi ca mi thnh vin ca doanh nghip trong vic theo ui v thc hin cc mc ch.
Cng nh vn ho ni chung, vn ho doanh nghip c nhng c trng c th ring bit. Trc ht, vn ho doanh nghip l sn phm
ca nhng ngi cng lm trong mt doanh nghip v p ng nhu cu gi tr bn vng. N xc lp mt h thng cc gi tr c mi
ngi lm trong doanh nghip chia s, chp nhn, cao v ng x theo cc gi tr . Vn ho doanh nghip cn gp phn to nn s
khc bit gia cc doanh nghip v c coi l truyn thng ca ring mi doanh nghip.
2/ Vn ho doanh nghip ti Nht
Ti M, cc nh nghin cu tm hiu mi quan h gia hot ng ca doanh nghip, thnh tu ca doanh nghip v ni dung vn ha

52

ca doanh nghip . H nhn thy rng hu ht cc cng ty thnh cng u duy tr, gn gi nn vn ha doanh nghip ca mnh. C s
khc bit gia cc nn vn ha trong cc cng ty. Mi nn vn ha khc nhau c th a ra mt h thng vn ha doanh nghip khc nhau.
Theo ng A. Urata, vn ha truyn thng ca Nht Bn, do hon cnh sau chin tranh th gii to ra nhng nt c trng. l nhng
ngi lao ng Nht Bn thng lm vic sut i cho mt cng ty, cng s. H c xp hng theo b dy cng tc. Trong cc cng ty
ca Nht Bn u c t chc cng on. Cc quyt nh s c ra theo quyt nh ca tp th v cc hot ng c trng c tn l
Kaizen.
Vn ha doanh nghip kiu Nht to cho cng ty mt khng kh lm vic nh trong mt gia nh, cc thnh vin gn b vi nhau cht
ch. Lnh o ca cng ty lun quan tm n cc thnh vin. Thm ch ngay c trong nhng chuyn ring t ca h nh ci xin, ma chay,
m au, sinh con... cng u c lnh o thm hi chu o. V lm vic sut i cho cng ty nn cng nhn v ngi lao ng s c
to iu kin hc hi v o to t ngun vn ca cng ty. Nng cao nng sut, cht lng v o to con ngi c coi l hai c
trng c bn ca vn ha doanh nghip Nht Bn.
C mt s khc bt c bn trong t duy ca ngi Nht v doanh nghip. Ti M v phng Ty, quyn lc cao nht trong vic quyt
nh s phn ca mt doanh nghip l cc c ng. Ngi qun l doanh nghip v vn ca doanh nghip tch hn nhau. C ng yu cu
nh qun l phi nng cao li nhun ca doanh nghip trong mt thi gian ngn. Ch s c tc l thc o nng lc ca nh qun l. Tuy
nhin, ngi Nht li quan nim rng doanh nghip tn ti nh mt hot ng mang tnh o c. Mi ngi trong cng ty phi kt ni
vi nhau trong mi quan h chung. Doanh nghip l mt ch th thng nht. Ngi Nht quan tm n li ch doanh nghip v ngi lm
trong doanh nghip, thay v ch quan tm n li nhun nh phng Ty. Do , ti mt doanh nghip Nht Bn, ngi lnh o phi lo
nng cao i sng cho ngi lao ng v iu ny nh hng ln n chin lc pht trin ca doanh nghip. N cng lin quan mt thit
n vic nng cao cht lng v nng sut lao ng. S thng nht gia doanh nghip v ngi lm trong doanh nghip to cho mi
thnh vin s trung thnh cao. Tt c u quan tm n s sng cn ca doanh nghip, do dn n s tng trng cao.
3/ Thc trng vn ho doanh nghip Vit Nam
Nhn nhn mt cch tng qut, chng ta thy vn ho trong cc c quan v doanh nghip nc ta cn c nhng hn ch nht nh: l
mt nn vn ho c xy dng trn nn tng dn tr thp v phc tp do nhng yu t khc nh hng ti; mi trng lm vic c nhiu
bt cp dn ti c ci nhn ngn hn; cha c quan nim ng n v cnh tranh v hp tc, lm vic cha c tnh chuyn nghip; cn b
nh hng bi cc khuynh hng cc oan ca nn kinh t bao cp; cha c s giao thoa gia cc quan im o to cn b qun l do
ngun gc o to; cha c c ch dng ngi, c s bt cp trong gio dc o to nn cht lng cha cao. Mt khc vn ho doanh
nghip cn b nhng yu t khc nh hng ti nh: Nn sn xut nng nghip ngho nn v nh hng ca tn d quc, phong kin.
Vn ho doanh nghip c v tr v vai tr rt quan trng trong s pht trin ca mi doanh nghip, bi bt k mt doanh nghip no nu
thiu i yu t vn ho, ngn ng, t liu, thng tin ni chung c gi l tri thc th doanh nghip kh c th ng vng v tn ti
c. Trong khuynh hng x hi ngy nay th cc ngun lc ca mt doanh nghip l con ngi m vn ho doanh nghip l ci lin kt
v nhn ln nhiu ln cc gi tr ca tng ngun lc ring l. Do vy, c th khng nh vn ho doanh nghip l ti sn v hnh ca mi
doanh nghip. Theo ng Trn Hong Bo (1 trong s 300 nh doanh nghip tr) nhn xt: Vn ho ca doanh nghip c th hin
phong cch lnh o ca ngi lnh o v tc phong lm vic ca nhn vin. Cng theo ng Bo, i tc khi quan h th ngoi vic quan
tm ti li nhun ca cng ty h cn nh gi doanh nghip qua vn ho ca doanh nghip .
S thnh cng ca mi doanh nghip, c bit l cc nc chu thng c da trn mi quan h c nhn ca ngi lnh o, cn
cc nc Ty u th thnh cng ca doanh nghip li c da trn cc yu t nh kh nng qun l cc ngun lc, nng sut lm vic,
tnh nng ng ca nhn vin Ngoi nhng yu t ch quan, xy dng vn ho doanh nghip cn phi ch trng ti nhng yu t
khch quan. l vic to lp th trng, li ch ca ngi tiu dng, c th hin qua Cc nguyn tc ch o bo v ngi tiu
dng, l qu trnh hi nhp vo nn kinh t khu vc v th gii.
4/ Xy dng vn ho doanh nghip trn c s no?
Trc ht chng ta phi c quan im c th v vai tr ca vn ho doanh nghip. S thng th ca bt c mt doanh nghip no khng
phi ch l c bao nhiu vn v s dng cng ngh g m n c quyt nh bi vic t chc nhng con ngi nh th no. Con ngi
ta c th i ln t tay khng v vn nhng khng bao gi t tay khng v vn ho. Vn ho ch c nn tng ch khng c im mc u
cui. Do vy, xut pht im ca doanh nghip c th s l rt cao nu nh n c xy dng trn nn tng vn ho. Cc doanh nghip khi
xy dng u phi c nhn thc v nim tin trit , lc vn ho s xut hin. Mi ci cch ch thc s c tnh thuyt phc khi n tch
ra khi li ch c nhn, cn vn ho doanh nghip th phi bo v cho mi quyn li v li ch ca c nhn.
Khi xy dng vn ha doanh nghip cn phi c nhng bin php c th. Bin php u tin l phi xy dng mt h thng nh ch ca
doanh nghip, bao gm: Chnh danh, t kim sot, phn tch cc cng vic, cc yu cu. Sau xy dng cc knh thng tin; xy dng cc
th ch v thit ch tp trung v dn ch nh: a dng ho cc loi hnh o to v pht trin ngun nhn lc; tiu chun ho cc chc
nng, nhim v, quyn hn; xy dng c ch kt hp hi ho cc li ch doanh nghip tr thnh ngi nh chung, l con thuyn vn
mnh ca mi ngi.
*) Cc ht nhn vn ha doanh nghip

53

y l c s hnh thnh vn ha doanh nghip. Cc ht nhn vn ha l kt qu ca s tc ng qua li gia cc thnh vin trong doanh
nghip vi nhau. Khi doanh nghip bt u hot ng, nn vn ha doanh nghip xut hin, pht trin v t bo v. Vn ha doanh nghip
c tnh c th nn cc ht nhn vn ha c hnh thnh cng c tnh cht ring bit. Vn ha ca cc tp on a quc gia khc vi vn
ha ca cc doanh nghip lin doanh hoc vn ha ca doanh nghip gia nh. Ht nhn vn ha doanh nghip bao gm trit l, nim tin,
cc chun mc lm vic v h gi tr.
*) Pht trin vn ha giao lu ca cc doanh nghip
Cc doanh nghip thng c xu hng lin doanh, lin kt vi nhau. tn ti trong mi trng kinh doanh phc tp, a vn ha, cc
doanh nghip khng th duy tr vn ha doanh nghip mnh ging nh nhng lnh a ng kn ca m phi m ca v pht trin giao lu
v vn ha. Vic pht trin vn ha giao lu s to iu kin cho cc doanh nghip hc tp, la chn nhng kha cnh tt v vn ha ca
cc doanh nghip khc nhm pht trin mnh nn vn ha ca doanh nghip mnh v ngc li.
*) Xy dng cc tiu chun v vn ha doanh nghip
hnh thnh mt nn vn ha mnh v c bn sc ring, hu ht cc doanh nghip thng xy dng cho mnh nhng tiu chun v vn
ha v buc mi ngi khi vo lm vic cho doanh nghip phi tun theo. Tuy nhin, cc tiu chun ny c th thay i khi khng cn ph
hp hoc hiu qu thp. Trong trng hp nh vy, vic sng to ra nhng tiu chun mi l cn thit.
Trong iu kin ton cu ha nn kinh t th gii v qu trnh cnh tranh quc t ngy cng gay gt th vn ha doanh nghip c ch
trng xy dng v pht trin. N tr thnh mt loi ti sn v hnh ng vai tr cc k quan trng trong kho ti sn doanh nghip v l mt
trong nhng cng c cnh tranh kh sc bn. Nhng doanh nghip khng c nn vn ha mnh kh c th cnh tranh cao trn th trng.
ng thi, doanh nghip c th to ra v tng uy tn ca mnh trn th trng thng qua vic xy dng v pht trin mt nn vn ha
doanh nghip mnh.
*) Vn ha tp on a quc gia
Cc tp on a quc gia c nhiu chi nhnh hot ng nhiu nc trn th gii, thng phi i mt vi mi trng kinh doanh a sc
tc, a quc tch v a vn ha. tng cng sc mnh v s lin kt gia cc chi nhnh ca cc cng ty a quc gia cc nc khc
nhau, cc tp on phi c mt nn vn ha mnh. Hu nh tp on a quc gia no cng c bn sc vn ha ring ca mnh v y
c coi l mt trong nhng iu kin sng cn, mt loi v kh cnh tranh li hi. Cc cng ty a quc gia c mc ch kinh doanh chin
lc, nhn hiu hng ha ni ting v danh ting cao v cht lng sn phm v dch v trn th trng th gii. Nhng kt qu ny c th
coi l sn phm ca qu trnh vn ng ca vn ha tp on. Tuy nhin, t c nhng nh cao ca s thnh cng , cc tp on
phi mt nhiu thi gian v tin bc. Chng hn, c nhn hiu Pepsi Cola ni ting vi mu xanh ti tr, Tp on Pepsi phi chn
cch tip cn vn ha phng ng - sn xut loi ung mang nhn hiu Pepsi Cola vi biu tng thiu m v thiu dng (biu
tng ca nhng ngi theo Pht gio) n vi khch hng l nhng tn ca Pht gio. bo h cho biu tng ny, Tp on phi
chi ti 500 triu USD v gi ca nhn hiu Pepsi ln ti 55 t USD. i th cnh tranh ca Pepsi Cola l Tp on Coca Cola. Tp
on ny c nn vn ha hng mnh v vi nhng u th v danh ting, uy tn cng nh ngh thut kinh doanh chin thng Pepsi Cola
trn thng trng mc d ung Coca Cola ch c xp th 7 trong s 12 loi ung hng u ca nc M v cht lng v
ung ny b ngi tiu dng chu u ty chay vo nm 1999.
*) Vn ha doanh nghip gia nh
Cc doanh nghip gia nh c xem l mt loi nh ch c o trong mt gia nh l ht nhn ca doanh nghip. Vn ha doanh
nghip gia nh chu nh hng ca truyn thng gia nh, s k tc gia cc th h v lng trung thnh vi nhng trit l kinh doanh,
kinh nghim, b quyt c gia nh c rt c trong qu trnh kinh doanh. Thng thng, trong gia nh, ngi ch gia nh thng
nm c b quyt v mt ngh nghip no v da vo ngh nghip thnh lp doanh nghip gia nh. V th, vn ha doanh
nghip gia nh chu nh hng rt ln tc ng ca phong cch lnh o ca ngi ch gia nh. K lut trong doanh nghip gia nh
thng c cao v h va l ngi ch s hu va l ngi s dng cc ti sn ca gia nh. Chng hn, doanh nghip sn xut giy
dp Bitis (Vit Nam) l mt bin th ca doanh nghip gia nh. Doanh nghip ny c mt nn vn ha mnh v cc thnh vin ca doanh
nghip u thm nhun c nhng gi tr v chun mc ca vn ha doanh nghip. Doanh nghip ny ang c trin vng tr thnh mt
trong nhng cng ty a quc gia u tin ca Vit Nam.
C th ni, Vn ho doanh nghip l nhm to ra quy tc ng x cho doanh nghip m khng phi to ra tc dng ch o. Cch lm ny
ca cc doanh nghip khng ch c tc dng thc y cho doanh nghip mnh thc hin c phng thc kinh doanh "ly con ngi lm
trung tm", m cn lm cho nng lc pht trin sn phm v nng lc on kt hip ng tp th ca doanh nghip tr nn phn vinh, tng
thm s gn b ca nhn vin vi doanh nghip, nng cao hiu qu kinh doanh.

Ngun: Bwportal
54

V vn ho doanh nghip nc ta hin nay

Xy dng v pht trin vn ho doanh nghip ca nc ta hin nay c tc dng rt quan trng trong vic nng cao hiu
qu v sc cnh tranh ca doanh nghip theo yu cu pht trin kinh t t nc v hi nhp kinh t v hi nhp kinh t
quc t. T thc tin, xin th gi ra mt s suy ngh cng trao i v vn vn ho doanh nghip trong th ch kinh t
th trng nc ta hin nay.
Vn ho doanh nghip: nn tng ca s pht trin
Vn ho doanh nghip l ton b nhng gi tr tinh thn m doanh nghip to ra trong qu trnh sn xut kinh doanh tc
ng ti tnh cm, l tr v hnh vi ca cc thnh vin cng nh s pht trin bn vng ca doanh nghip. Vn ho doanh
nghip gn vi c im tng dn tc, trong tng giai on pht trin cho n tng doanh nhn, tng ngi lao ng, do
, rt phong ph, a dng. Song Vn ho doanh nghip cng khng phi l v hnh, kh nhn bit m rt hu hnh, th
hin r mt cch vt cht, chng nhng trong hnh vi kinh doanh giao tip ca cng nhn, cn b trong doanh nghip, m
c trong hng ho v dch v ca doanh nghip, t mu m, kiu dng n ni dung v cht lng. Vn ho doanh nghip
l c s ca ton b cc ch trng, bin php c th trong sn xut kinh doanh ca doanh nghip, chi phi kt qu kinh
doanh ca doanh nghip. Chnh v vy, c th ni thnh cng hoc tht bi ca cc doanh nghip u gn vi vic c hay
khng c vn ho doanh nghip theo ng ngha ca khi nim ny.
nc ta nu ch tnh trong 100 nm qua, th trong nhng nm t nc b h, nhiu doanh nhn khi xng
nhng tng rt mi trong vic pht trin cng thng nghip, hnh thnh nhng nn mng u tin ca vn ho doanh
nghip nc ta, l tinh thn dn tc trong kinh doanh, dng cm cnh tranh vi t bn Php, Hoa lc ang lm ch
trn th trng. Lch s ghi li tn tui ca nhng doanh nhn thi l "t sn dn tc" nh Bch Thi Bi, c coi
l "vua vn ti Bc Vit u th k", "bc anh hng trong kinh t gii nc nh" (li nh hc gi Nguyn Vn T), nh
Nguyn Sn H, ch hng sn Resistanco dng thng hiu ca mnh ng bi nhiu hng sn ng thi, nh Trn
Chnh Chiu, ch tr nhiu c s kinh doanh v ra bo, l mt trong nhng nhn vt quan trng ca phong tro Minh
Tn t Nam K vo nhng nm u ca th k XX nh Trng Vn Bn vi nhn hiu x phng C Ba ni ting c
nc. Thi , phong tro Duy Tn dy ln rm r t min Trung n min Bc, ngoi vic khuyn khch nng cao dn tr,
canh tn t nc, kch thch nhiu doanh nhn ngi Vit lp ra cc hiu bun, cao tinh thn dn tc trong kinh
doanh. Ri y, chng ta cn c dp tng kt nh gi mt cch y hn nhng bc pht trin ca doanh nhn Vit
Nam trong lch s, nhng iu c th khng nh l: trn khp t nc ta, trong nhng nm b quc thng tr, c
khng t nhng doanh nhn thc c ni au mt nc, lun lun cao tinh thn dn tc trong kinh doanh, - mt ni
dung c bn ca vn ho doanh nghip.
Trong nhng nm thc hin th ch k hoc ho tp chung, do th trng v cc quy lut ca th trng khng c cng
nhn, cc doanh nghip nc ta tin hnh sn xut kinh doanh theo ch tiu php lnh c ban hnh t trn, sn phm
lm ra c giao np ln cp trn, khng tnh n nhu cu th trng, khng hoch ton n gi c, cng vi tin lng,
tin thng trong doanh nghip khng gn vi kt qu sn xut, v.v... Th ch k hoch ho tp trung cng khng bo
m trch nhim v quyn hn ca doanh nghip vi t cch l mt thc th kinh doanh, hn ch tnh sng to, tinh thn
kinh doanh ca ngi qun l doanh nghip. Tnh trng lm sai lch bn cht ca kinh doanh, cng c th gi l
"sn xut m khng kinh doanh".
Tuy vy, cng trong thi k ny, c nhng cn b qun l doanh nghip mnh dn tm ti, th nghip cch lm n mi,
to ra mt s m hnh kinh doanh c hiu qu. Nhng m hnh ny nu ln mt s nt c trng ca vn ho doanh
nghip thi k : tinh thn dm ngh dm lm, nng ng sng to, vn ln khc phc kh khn, thiu thn. Truyn
thng vn ho c nh hng tt i vi th h doanh nhn ngy nay.
Cng cuc i mi c khng nh t i hi ton quc ln th VI ca ng (12-1986) v th ch kinh t th trng c
cng nhn m ra cho cc doanh nghip, doanh nhn nc ta nhng iu kin mi c ngha quyt nh tng bc
hnh thnh vn ho doanh nghip ph hp vi c im kinh t, x hi nc ta, l vn ho doanh nghip Vit Nam.
Cng cuc i mi em li s gii phng cc lc lng sn xut, quyn t do kinh doanh ca mi cng dn trong
nhng lnh vc m php lut khng cm. cng l pht huy sc mnh ca ton dn tc cho cng cuc trn hng t
nc; mi ngi c t do pht huy ti nng, tr tu trong kinh doanh, lm giu cho mnh v cho t nc,nh i hi IX
ca ng quyt nh. C th ni y l s th hin ni bt nht ca vn ho lnh o, vn ho qun l: l s lnh o
ph hp quy lut pht trin ca thi i, ph hp vi nguyn vng ca c dn tc, mt dn tc gan gc u tranh chng
ngoi xm trong hng th k, nay khng cam tm chu mi cnh ngho nn, lc hu. Chnh cng cuc i mi m

55

ng cho s ra i v pht trin cc doanh nghip dn doanh v i ng doanh nhn mi, m ng cho s hnh thnh
v pht trin vn ho doanh nhn mi, m ng cho s hnh thnh v pht trin vn ho doanh nghip Vit Nam.
C th, vn ho doanh nghip th hin trn hai mt: mc ch kinh doanh v phng php kinh doanh, trong mc ch
kinh doanh l quyt nh.
V mc ch kinh doanh, thng c hai im chung nh sau:
- t hiu qu cao, tc l li nhun ti a cho c nhn v cho cng ng v hiu qu x hi. iu cn phi coi trng l mc
ch li nhun v hiu qu c nhn, v l ng lc trc tip ca mi doanh nhn khi tin hnh kinh doanh; nhng cng
c trng hp mc ch li nhun v hiu qu c nhn mu thun vi mc ch v hiu qu x hi; mun m bo s
thng nht gia m ch c nhn v mc ch cng ng th cn phi xc nh ng mc ca tng mc ch v phng
php t c hai phn mc ch.Xc nh cho ng mc v phng php, chnh l vn ho doanh nhn.
- C tnh nhn vn, th hin v hai mt: i vi con ngi v i vi thin nhin. i vi con ngi (l quan trng nht )
l p ng n mc cao nht nhu cu ca con ngi; l tn trng phm gi, nhn cch con ngi, loi tr vic xy dng
s giu c ca mnh trn s khnh kit ca ngi khc; cng l khng chi xu, dng nhng th on, mnh kho, cm
by hi nhau trong kinh doanh. i vi thin nhin, l gn kinh doanh vi bo v mi trng sinh thi, khng lm
nhim, hu hoi mi trng cng tc l bo m s bn vng ca mi doanh nhip cng nh ca ton b nn kinh t.
V phng php kinh doanh (phong cch kinh doanh) cng tc l doanh nghp t ti mc ch bng con ng no vi
nhng ngun lc no. Tuy mc ch kinh doanh l nhn ta quyt nh nhng phng php kinh doanh li lin quan cht
ch i vi vic thc hin mc ch, c ngha l khng th t mc ch bng bt c mc ch no m phi tun theo
nhng nguyn tc lut php v i c trong khi thc hin cac phng php kinh doanh, chnh l vn ho trong
phng php kinh doanh ca doanh nghip.
Trong thc t, c nhng im chung v phng php kinh doanh, l:
- Tun th php lut (k c php lut quc gia, quc t cng nh iu l, ni quy ca tng doanh nghip); bo m minh
bch, cng khai trong kinh doanh.
- Ch trng khoa hc qun l, tun theo cc nguyn l qun l khoa hc, da vo khoa hc m t chc b my qun l,
thc hin cc phng php kinh doanh.
- Da vo vo khoa hc, k thut, vn dng cng ngh tin tin trong iu hnh sn xut kinh doanh.
- Ch trng quan h con ngi (y cng l mt khuynh hng mi ca phng php kinh doanh hin i); pht huy nng
lc x hi (cng cn gi l vn x hi) bao gm nm nhn t: gii lnh o chnh tr, quan chc qun l, tr thc, doanh
nhn, v ngi lao ng; quan trng nht l khi dy v pht huy tng hp cc tim nng, thc hin s c kt ca cc
nhn t v mc tiu chung.
C th coi l nhng im chung nht ca vn ho doanh nghip. Nhng im chung c vn dng c th trong
tng thi k nht nh, chu nh hng ca ch s hu , h thng th ch (trong ch yu l th ch chnh tr, th ch
kinh t, th ch hnh chnh, th ch vn ho) ca tng nc m c nhng thay i theo nhng chiu hng khc nhau.
iu quan trng cn nhn mnh l mc ch kinh doanh quyt nh phng php kinh doanh; mc ch kinh doanh ni ln
tm vc cao, thp ca vn ho doanh nghip.
V vn ha doanh nghip Vit Nam
Vn ha doanh nghip Vit Nam c hnh thnh l mt phn quan trng ca vn ha Vit Nam c lu truyn v bi
p t th h ny n th h khc m chng ta cn gn gi v bi p tip trong giai on cng nghip ho, hin i ho
hin nay v ch ng hi nhp kinh t quc t. Vn ho doanh nghip nc ta tip thu nhng nhn t vn ho trong kinh
doanh hnh thnh qua nhiu nm ca cc nn kinh t hng ho trn th gii, ng thi tp thu v pht huy nhng tinh hoa
vn ho trong kinh doanh ca cha ng, vn dng ph hp vi c im ca x hi ngy nay, l hin i ho truyn
thng i i vi s truyn thng ho hin i. Ch c nh vy mi kt hp c tt truyn thng v hin i, l s kt
hp c chn lc v nng cao, tng bc hnh thnh vn ho doanh nghip mang c sc Vit Nam.
C th nu ln mt s im ni bt v vn ho doanh nghip nc ta trong giai on hin nay nh sau:

56

Trc ht, t cng cuc i mi c bt u n nay, nc ta dn dn hnh thnh mc ch kinh doanh mi, l
kinh doanh v li ch ca mi doanh nghip v li ch ca c dn tc. ng nhin, tranh th li nhun ti a l ng c
thc y tr kinh doanh ca cc doanh nghip, ca mi doanh nhn, chng ta cn c bit quan tm, khng v nhn mnh
li ch chung m coi nh mc ch kinh doanh ca mi c nhn doanh nhn. Song, ngay trong thi k Php thuc, chng
ta cng c nhng doanh nhn khng ch lm giu cho mnh m cn lm giu cho t nc nh Bch Thi Bi, va lm
giu va quan tm nhng hot ng x hi t thin nh Nguyn Sn H. Ngy nay, mc ch kinh doanh ca mi doanh
nghip gn vi cng cuc pht trin kinh t ca t nc, v li ch ca c nhn, gia nh v li ch ca c t nc, dn
tc. Khc vi doanh nhn cc nc kinh t pht trin v cng khng nn b nhn nhn nh giai cp bc lt, doanh nhn
nc ta ngy nay cng c ni nhc ca mt dn tc kin cng, thng minh m vn phi chu cnh lc hu, km pht
trin. Mi doanh nghip pht trin khng ch v bn thn doanh nhn, m cn v s pht trin ca qu hng, ca mi
huyn, tnh; ng c thc y mi doanh nhn vn ln. Mc ch y ang c th hin ngy cng r nt trong chin
lc pht trin ca mi doanh nghip; cng c th hin trong cc doanh nghip c hng ho c ngi tiu ding
bnh chn t cht lng cao trong nhng nm gn y.
Tuy nhin, cng cn thy rng mc ch kinh doanh ca mi doanh nhn nc ta hin nay cng rt a dng v tnh cht,
bi v l sng ca con ngi l a dng, phong ph, nhiu mu v, nht l trong iu kin nn kinh t ang trong giai on
chuyn i, th ch kinh t cng ang c chuyn i tng bc. Qua cc cuc kim tra x hi hc, c th thy mt s
khuynh hng ni bt nh: c nhng ngi ch mong kim c nhiu tin; cng c ngi mun qua kinh doanh m, c
danh ting ln, uy tn v a v x hi cao; c ngi mun vn ln, tip ni truyn thng gia nh, bo hiu cha m; li c
nhng ngi kinh doanh v khao kht t hon thin bn thn, c ch mnh v s pht trin t do ca con ngi trong
ch x hi mi, v.v
Hai l, vn ho doanh nghip i hi gn b cht ch hiu qu kinh doanh v tnh nhn vn trong kinh doanh; khng th
t hiu qu bng bt c gi no m coi nh nhng gi tr nhn vn (tn trng con ngi, bo v mi trng). iu c
bit quan trng l nng cao tinh thn cng ng dn tc trong mi hot ng sn xut kinh doanh ca cc doanh nghip,
mt c im ca vn ho doanh nghip m chng ta cn xy dng: chng ta cao ch t lp, t cng, sc vn ln
ca mi doanh nghip, ng thi huy ng tnh cng ng, tnh truyn thng "ch ng, em nng" ca dn tc. ng thi
chng, khuyn khch doanh nghip tham gia cc hot ng x hi, nh xo i gim ngho, cu tr ng bo gp thin
tai, tham gia cc hot ng t thin.v.v
iu cn nhn mnh hin nay l khc phc ch ngha thc dng, dng mi th on ot li nhun cao, thm ch siu
li nhun, bt k vic lm c hi cho ngi khc, cc th on lm giu bt chp tnh ngha, thm ch lm giu trn s
au kh ca i tc, trn s ph sn ca nhng doanh nghip yu th. C th thy r nhc im v mt ny ca doanh
nghip nc ta trong nhiu trng hp nh cnh tranh bt hp php, tranh ginh th trng, ng ph phn nht l nhng
th on h gi, ph gi khi xut khu hng ho. Trong bi cnh kinh t th gii v khu vc hin nay, khi cuc cnh tranh
v cht lng v gi c hng ho din ra gay gt, chng ta cao vic nng cao kh nng cnh tranh ca mi doanh
nghip li cng phi cao tnh tp th, truyn thng on kt dn tc trong kinh doanh.
Do vy, cn c bit pht huy vai tr ca cc hip hi doanh nghip. l nhng t chc x hi ngh nghip nhm khai
thc mi ngun lc ca x hi, k c thu ht ti tr t bn ngoi, pht trin cc hot ng tr gip mt cch trc tip, c
hiu qu thit thc, khc phc nhng yu km ca doanh nghip. Cc hip hi doanh nghip c th cung cp nhiu loi
dch v a dng cho hi vin (nh cung cp thng tin, t vn, o to), cng nhau thng tho gii quyt nhng vn c
th m tong doanh nghip ring l khng t gii quyt c bo m li ch ca mi ngnh ngh, bo m vn ho
doanh nghip, khc phc nhng khim khuyt ca th trng. ng nhin, li ch ca doanh nghip phi gn b hi ha
vi li ch ca cng ng, ca ton x hi, khng nn ch n thun coi trng li ch ca doanh nghip cng ngnh ngh
tr thnh li ch phng hi.ng thi hip hi doanh nghip cng c to iu kin lm tt vai tr cu ni gia hi
vin vi c quan ca Chnh ph, i din v bo v quyn li hp php ca doanh nghip, nht l trong vic tham gia
son tho cc vn bn quy phm php lut lin quan n sn xut kinh doanh ca doanh nghip.
Ba l, hnh thnh v pht huy vn ho doanh nghip trc ht l phi da vo con ngi. l v pht trin doanh nhn
khng ch tng vn, tng li nhun, tng thu nhp cho ngi lao ng m cn phi to ra mi trng vn ho doanh
nghip tin b cng tc l to ra mt sc mnh tng th c kt v c v ngi lao ng trong doanh nghip lao ng sng
to vi nim tin, mt l tng cao p.Vn ho doanh nghip l l tng v cc nguyn tc chi phi hnh ng ca doanh
nghip cng nh ca mi thnh vin l h gi tr to nn ngun lc cho s pht trin bn vng ca mt doanh nghip, do
vy, cng cn thit pht huy nhn t con ngi trong doanh nghip. Trnh nhn lc ca ta hin nay ang cn thp so vi
yu cu (k c trnh ca ngi lao ng cng nh ca ngi qun l doanh nghip) cng lm ni bt ngha ht sc
cp bch ca vic bi dng v pht huy nhn t con ngi trong khi xy dng vn ho doanh nghip.

57

C th nu ln ba cp trong vic pht huy nhn t con ngi trong doanh nghip; cp th nht l nng cao nng lc
tim tng ca mi cng nhn, vin chc (thng qua bin php gio dc, o to v kinh t, cng ngh, qun l ); cp
th hai l bin nng lc tim tng thnh hin thc, thng qua cc bin php khuyn khch, kch thch sc sng to trong
lao ng sn xut; cp th ba l tp trung cho c cc tim lc c nhn ca cng nhn vin chc vo vic thc hin
mc tiu ca doanh nghip , thng qua cc bin php t chc qun l sn xut v nhn s. Cp th ba c ngha c
bit quan trng bi v vn ho doanh nghip khng phi kt qu ca s pht trin t pht trong qu trnh sn xut kinh
doanh m n c nh hng xy dng v hnh thnh trong thc t gic ca ngi qun l doanh nghip, biu hinn
tp trung qun l doanh nghip, bi ngi qun l doanh nghip. Do vy, phi o to v trng dng i ng doanh nhn
nm c v vn dng c vn ho doanh nghip vo trong tong hot ng sn xut kinh doanh cua doanh nghip,
trong quan h vi cc i tc cng nh trong cng vic qun l, iu hnh ni b doanh nghip .
Bn l, vn ho doanh nghip ca tng doanh nghip Vit Nam c nhng nt chung ca vn ho doanh nghip Vit Nam
v nhng nt ring ca tng doanh nghip. Nhng nt ring y l ca qu c sc, l truyn thng tt p, c o ca
tng doanh nghip. V d nt c o ca doanh nghip A la rt nh nhn, chu o vi khch hng v i tc, nt c o
ca doanh nghip B l nhiu sng kin vn dng cng ngh cao, nt c o ca doanh nghip C l tn tnh bi dng,
o to ngun nhn lc v pht trin con ngi.
Mi doanh nghip phi hnh thnh c nhng nt chung ca vn ho doanh nghip Vit Nam v to lp c mt s nt
ring. Khng trn ln dc ca vn ho doanh nghip mnh. C th ni vn ho doanh nghip l ci nhn hiu, ci "mc"
vinh quang ca doanh nghip, nim t ho ca doanh nghip (v c th ca c ngnh, c a phng, c t nc) c
lu truyn v bi p t th h ny sang th h khc cc cng nhn v cn b ca doanh nghip. Chng ta ang nhn
mnh vic to dng v bo v thng hiu ca doanh nghip; l v thng hiu l mt b phn khng th thiu ca vn
ho doanh nghip, th hin uy tn, v th ca sn phm, ca doanh nghip, l ti sn c xy dng, tch t mt cch c
thc trong qu trnh pht trin ca doanh nghip. Thng hiu l nim t ho ca doanh nghip, to ra nim tin ca ngi
tiu dng i vi sn phm v dch v m doanh nghip cung ng; trong qu trnh hi nhp kinh t quc t hin nay vic
xy dng v bo v thng hiu cng c ngha cp bch.
Mi trng cho vn ho doanh nghip
C th thy r: vn ho doanh nghip bao gm cc yu t php lut v o c. Vn ho doanh nghip khng th hnh
thnh mt cch t pht m phi c hnh thnh thng qua nhiu hot ng ca bn thn mi doanh nghip, mi doanh
nhn, ca Nh nc v cc t chc x hi. Thc tin cho thy h thng th ch, c bit l th ch chnh tr, th ch kinh
t, th ch hnh chnh, th ch vn ho tc ng rt su sc n vic hnh thnh v hon thin vn ho doanh nghip.
Xin nu ln mt s im v th ch cn c quan tm hnh thnh v ngy cng hon thin vn ho doanh nghip ph
hp vi c im nc ta.
Trc ht, l khi dy tinh thn kinh doanh trong nhn dn, khuyn khch mi ngi, mi thnh phn kinh t cng hng
hi tm cch lm giu cho mnh v cho t nc. Xo b quan nim cho kinh doanh l xu, coi thng thng mi, ch coi
trng quan chc, khng coi trng thm ch k doanh nhn. Xo b tm l li, da vo bao cp ca Nh nc, cao
nhng nhn t mi trong kinh doanh, nhng tng sng to, sng kin tng nng xut lao ng, tng kh nng cnh
tranh ca hng ho. Tn vinh nhng doanh nhn nng ng, sng to, kinh doanh t hiu qu cao, c ch vn ln, lm
rng r thng hiu Vit Nam trn th trng th gii.
Trong thc t, tri qua nhng nm i mi, bng th nghim ca bn thn cng nh ca mi gia nh, ngy nay, nhn dn
ta thy r vic chuyn i t k hoch ho tp trung sang th ch kinh t th trng l tt yu; thi ca dn chng i
vi kinh t th trng l thi thin cm. Vn cn li l cc c quan Nh nc phi tip tc thay i t duy qun l,
xut nhng ch trng, chnh sch qun l mnh khuyn khch hn na tinh thn kinh doanh trong cc thnh phn
kinh t, to mi trng thun li v th ch v tm l x hi cho s pht trin kinh t t nhn, xo b s phn bit i x
i vi kinh t t nhn k c trong t duy cng nh trong cc ch trng, chnh sch c th.
Hai l, Nh nc cn tip tc hon chnh h thng th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha nhm to lp
ng b cc yu t ca th trng, tng bc hnh thnh th ch kinh t th trng ph hp vi c im nc ta. Thc t
cho thy, th ch kinh t c tc ng rt ln i vi vic hnh thnh vn ho doanh nghip. Do , iu cn nhn mnh l
th ch kinh t phi sc khuyn khch doanh nhn pht huy truyn thng vn ho trong kinh doanh ca cha ng, b
sung nhng nhn t mi trong vn ho doanh nghip ca thi i, kt hp cht ch gia truyn thng v hin i, bo
m cho kinh t th trng trin khai lnh mnh, t hiu qu cao, vn ho doanh nghip c hnh thnh vi nhng c
im ca nc ta.

58

Th ch phi ch trng khuyn khch doanh nghip xc nh ng n chin lc kinh doanh, c mc tiu phn u lu
di nng cao sc cnh tranh, c chng trnh lm n cn c theo nh hng quy hoch, k hoch chuyn i c cu ca
nn kinh t, khng nhng phi thnh cng trong nc m cn vn ra th gii, t hiu qu cao trong hi nhp kinh t
quc t, khc phc tm l kinh doanh c con, manh mn, khng u t ln, lm n lu di.
Th ch cng phi khuyn khch doanh nghip thc hin cc bin php hp php trong vic mu cu li ch c nhn,
t li nhun cao cho doanh nghip v doanh nhn, ng nhin c s kt hp hi ho vi li ch ton x hi nhng
khng v th m i n trit tiu li ch c nhn cng tc l trit tiu dng lc kinh doanh. ng thi, phi ngn chn nhng
hnh vi vi phm php lut, gian ln thng mi, nhng kiu lm n phi vn ho, chy chat cva sau, li dng cc quan
hkhng lnh mnhk kim li. Doanh nghip phi tn trng, c bit l gi ch tn i vi khch hng v i tc kinh
doanh.
Th ch phi khuyn khch mi thnh phn kinh t, khc phc phn bit i x, bo m cho cc thnh phn kinh t
hp tc v cnh tranh bnh ng trong khun kh lut php; khc phc tnh trng bin c quyn nh nc thnh c
quyn doanh nghip, to ra cnh tranh khng bnh ng, to ra cnh tranh khng bnh n, nhng khon li nhun khng
do ti nng kinh doanh ca doanh nghip m do v th c quyn mang li, nhng im dn n trit tiu vn ho doanh
nghip. iu cp bch l Nh nc phi c cc qui phm php lut v khuyn khch cnh tranh hp php, kim sot v
hn ch c quyn.
Th ch cng phi ch trng nhn t con ngi, pht trin con ngi, c bit coi trng vic bi dng nhn ti, i
ng xng ng, tn vinh doanh nhn gii. Trong doanh nghip, l m bo thu nhp hp php ca ch doanh nghip t
nhn, l tn trng quyn v li ch hp php ca ngi lao ng, i x bnh ng, to ra mi trng ho thun, s c kt,
chung s chung lng tp trung vo vic thc hin mc tiu kinh doanh, v s pht trin bn vng ca doanh nghip v li
ch ca mi thnh vin trong doanh nghip.
Ba l, vic hnh thnh vn ho doanh nghip cng i hi y mnh cuc ci cch hnh chnh dn ch, trong sch, vng
mnh, chuyn nghip v hin i ho. y l mt yu cu ht sc bc xc i vi ton b s pht trin kinh t t nc
ng nh i vi vic hnh thnh vn ho doanh nghip nc ta hin nay. iu cn nhn mnh hin nay l tip tc xo b
c ch "xin-cho", xo b nhng th tc hnh chnh rm r gy tn km, tng chi ph u t v gim nng lc cnh tranh
ca hng h. Phi sp xp li b my tinh gn, khc phc chng cho, quan liu, nng cao hiu lc v hiu qu ca b
my hnh chnh trong qun l iu hnh. Vic lnh mnh ho cn b, cng chc l rt cn thit khc phc tnh trng
mt s cng chc do km nng lc v phm cht khng nhng lm sai lch nhng ch trng ng n ca ng v
Nh nc gy tr ngi, phin h di vi doanh nghip trong sn xut kinh doanh, m trong khng t trng hp cu
kt, tip tay cho nhng hnh vi tiu cc, vi phm php lut ca doanh nghip, lm xu vn ho doanh nghip.
Rt cn pht trin mt ch thng xuyn, nh k cc cuc tip xc trc tip gia c quan nh nc vi doanh nghip,
cng trao i kin v vic thc hin cc c ch, chnh sch, qua doanh nghip hiu thm ni dung cc c ch, chnh
sch v c quan Nh nc cng nghe c tm t, nguyn vng ca doanh nghip, nm thm thc t gip cho vic
hoch nh chnh sch c st thc t hn. Cc c quan Nh nc cn to thi quen lm vic vi hip hi doanh nghip,
tn trng vcc quyn ca Hip hi, lng nghe v gii quyt ng php lut nhng kin ngh ca Hip hi doanh nghip.
y cng chnh l mt ni dung quan trng trong vn ho qun l.
Nh vy, vn ho doanh nghip ch c th c xy dng v hnh thnh trong mi trng vn ho lnh o, vn ho qun
l c i mi, nng cao, ng tm, c nh hng tch cc tr li i vi vn ho doanh nghip.
V Quc Tun
Chuyn gia cao cp
Ban Nghin cu ca Th tng Chnh ph

59