Professional Documents
Culture Documents
I.
tc thc hin tha (do thit k thao tc km, do thit b bt tin cao qu, thp qu)
iu lm chm tc ti ni lm vic.
Waiting Ch i.
Ch i l thi gian cng nhn hay my mc nhn ri bi s tc nghn hay lun sn xut
trong xng thiu hiu qu. Thi gian tr hon gia mi t gia cng sn phm cng
c tnh n. Khi Sn phm khng trong qu trnh vn chuyn hoc c x l, n ang
trong tnh trng phi ch i. Trong cc qu trnh thng thng, mt phn ln thi gian
ca mt sn phm l ch i c gia cng. Trong lc chi ph cho nhn cng v khu
hao thit b vn phi c, n lm tng chi ph trn tng n v sn phm.
Over Processing X l tha.
X l tha xy ra khi bt k cng vic trn mt phn no c thc hin vt hn yu
cu ca khc hng. iu bao gm vic s dng cc thnh phn phc tp hoc cht
lng hn so vi yu cu, hay gia cng vi cht lng vt yu cu, chng hn nh nh
bng b mt qu mc hoc ti v tr khng cn thit
Over Production Sn xut tha.
Sn xut tha xy ra khi c nhiu sn phm c to ra hn yu cu t pha khch hng.
Thc t ph bin cc Doanh nghip thng l sn xut theo m ln, lu kho v tiu th
dn trong thi gian di. iu dn n cc chi ph b xung nh lu kho, bo qun, chi
ph nhn cng
Defect Khuyt tt
Khi khuyt tt xy ra n ko theo mt lot cc chi ph khc, chng hn nh chi ph sa
cha, thay i lch sn xut v h qu l tng chi ph nhn cng, thi gian bn thnh
phm b ko di. Khuyt tt c th khin mt sn phm c gi gp i so vi ban u.
Bn cnh cc khuyt tt trc tip v mt vt l, khuyt tt cng bao gm cc sai st v
giy t, cung cp thng tin sai lch v sn phm, sai quy cch
Mt cch d nh 7 lng ph bng cc ch ci u: TIMWOOD
b. Mura
Muratrong ting Nht c ngha Khng thng nht, khng ng b, bt thng
Mura trong cc ci tin cc qu trnh hoc h thng kinh doanh c gii quyt thng
qua h thng ng-thi-im Just-In-Time (JIT). N da trn nn tng gi cho mc tn
kho mc thp hoc b loi b, cung cp cho qu trnh sn xut ng loi, ng lc,
khi lng, v dng thnh phn: vo trc ra trc.
c. Muri
Muritrong ting Nht c ngha Qu ti, khng hp l, vt qu kh nng, s qu
mc
Muri l tt c cc cng vic khng hp l c cp lnh o to ra cho cng nhn v my
mc khi khng t chc km, v d nh khun vc nng, di chuyn vt dng vng vng,
cng vic nguy him, ngay c vic di chuyn qu nhanh so vi mc thng thng. iu
ny t con ngi hoc my mc vo tnh hung bt thng. C khi Murin gin ch l
yu cu mt quy trnh phi t hiu sut cao hn m khng c mt thay i g t ph.
Nhng yu cu khng hp l cng thng gy ra nhiu dao ng.
Mudach hn v cc lng ph hn hai nhm cn li, iu c ngha trong khi nhiu
hc vin Lean c hc v cch nhn bit Muda li khng pht hin ra s khc nhau vi
Mura (Khng ng b) vMuri (Qu sc). Dn n vic qu quan tm n vic kim sot
qu trnh m khng cn thi gian thit k ci tin qu trnh.
Lin kt ba khi nim ny li mt cch n gin:
Trc ht, Muri tp trung vo s chun b v lp k hoch cho qu trnh, hoc
cng vic no c th c trnh c mt cch tch cc v c ch ch.
Tip theo, Mura tp trung vo vic thc hin v s loi b s dao ng trong vic
ln k hoch hay cp hot ng, nh cht lng v sn lng.
Cui cng, Muda c mang vo sau qu trnh c thit lp v cc phn hi
c. iu ny c nhn bit qua s dao ng u ra.
Vai tr ca qun l l kim tra Muda, trong nhng qu trnh v loi tr nhng nguyn
nhn su xa hn bng vic xem xt nhng kt ni ti Muri v Mura ca h thng. Nhng
s bt n ca Muda v Mura phi c phn hi tr li cho Muri, hay vic lp k hoch
giai on cho d n tip theo.
2. CC KHI NIM.
a. Talk time
Takt-time l chu k thi gian m chi tit hoc sn phm c sn xut p ng theo yu
cu ca khch hng.
Takt-time c tnh bng cch ly thi gian lm vic yu cu chia cho yu cu t hng
trong ngy. n v ca takt-time c tnh bng pht hoc giy.
Cng thc tnh:
Takt time =
II.
CC CNG C LEAN.
1. 5S V T CHC NI LM VIC.
a. Gii thiu
5S l mt trit l v phng php qun l c bn nhm ci tin mi trng lm vic, mt
chng trnh hot ng thng trc trong t chc. Xut pht t quan im, nu lm vic
trong mi trng lnh mnh, sch s v khoa hc th tinh thn, th trng c thoi mi,
nng sut lao ng c nng cao. 5S l mt phng php ci tin rt n gin nhng
mang li hiu qu trong thc t.
5S l cch vit tt ca 5 ch S u trong ting Nht: SERI Sng lc, SEITON Sp
xp, SEISO Sch s, SEIKETSU Sn sc, SHITSUKE Sn sng.
b. ng dng
5S l mt cng c c bn khi t chc v doanh nghip cn:
Loi b cc lng ph t ni lm vic, c bit l loi lng ph v thao tc.
Ci thin an ton lm vic.
Xy dng nn tng thc lao ng, mi trng cho vic ci tin lao ng.
STT
ngha
Sng lc
Loi b cc vt
dng khng cn
thit cho
hot
ng sn xut hin
ti.
Tm quan trng
Sp xp
Sch s
Sn sc
Sn sng
c. Cch s dng
a. Phng php dng cc S ln lt nh sau.
S th nhtSeiri Sng lc:
o Ln k hoch v thc hin Seiri: Sng lc nhng ci cn thit ra khi nhng ci
khng cn thit:
To danh sch nhng ci cn thit c bn cho cng vic ca bn (Cng
c, nguyn vt liu, ti liu)
Xc nh u l ci cn thit v khng cn thit ang c ni lm vic.
i vi ci cn thit, s lng bao nhiu l ph hp.
Ci khng cn thit no cn loi hoc vt b.
Xc nh li cc t chc tt hn.
xut phng n x l ci khng cn thit.
o Lm th :
Gn th cho php nhn bit cc g cn c loi b.
Vt liu/thit b c th c di chuyn ti mt khu vc c nh
du sntrc khi x l.
o Thit lp mc u tin da trn vic s dng.
Nguyn tc di y c th c s dng xc nh vic gi li hoc
loi b (v nn i km vi cc ti liu hoc vn bn)
u tin
Thp
Trung
bnh
Cao
Tn sut s dng
t hn 1 ln/nm
C th 1 ln/nm
Khong 2-8 thng/ln
t nht 1 ln/thng
t nht 1 ln/tun
t nht 1 ln/ngy
t nht 1 ln/gi
Cc lu tr
Vt b
Gi a im cch ni khu vic.
Lu gi cng nhau trong khu lm
vic (ta nh, nh my)
Lu tr trong khu lm vic.
Gi v t trong ni lm vic c nhn
(phng lm vic, sn xut)
Trc 5S
Sau 5S
Hp dng c
Ni dng c qut dn
Bn lm vic ca mt th my
Hnh 1.1: Cc kt qu thu c sau khi thc hin 5S. Bn tri: Trc 5S, Bn phi: Sau
5S.
S th t Seiketsu Sn sc:
Sn sc c hiu l vic duy tr nh k v chun ha 3S u tin mt cch c h thng.
m bo 3S c duy tr, ngi ta c th lp nn nhng quy nh chun nu r phm
vi trch nhim 3S ca mi c nhn, cch thc v tn sut trin khai 3S ti tng v tr. S4
l mt qu trnh trong thc tun th ca CBCNV trong mt t chc c rn ra v
pht trin.
S th nm Shitsuke Sn sng:
Sn sng c th hin thc t gic ca ngi lao ng i vi hot ng 5S. Cc
thnh vin u nhn thc r tm quan trng ca 5S, t gic v ch ng kt hp nhun
nhuyn cc chun mc 5S vi cng vic em li nng sut cng vic c nhn v nng
sut chung ca Cng ty cao hn.
b. K hoch 6 bc sau trin khai:
Vn chuyn nguyn vt liu hoc giao thnh phm cho khch hng
Hp hot ng.
Thng tin kho: s lng, chng loi, tn kho
Hp thng tin cc yu cu ti thiu
Hnh 2.1. S chui gi tr bao gm 2 dng chy: Dng thng tin (mu ), Dng vt
liu (mu xanh).
Thng tin tn kho Nguyn Liu: Ghi nhn gi tr v s lng hin ti cho mi
chng loi
Thng tin kho Thnh Phm: Ghi nhn gi tr v s lng tn hin ti mi chng
loi.
Thng tin kho Bn Thnh Phm: Ghi nhn gi tr v s lng hin ti cho mi
chng loi
Thng tin cc Hp x l: Bao gm cc thng tin Cycle time, Change Over Time,
Hiu sut, s cng nhn
S dng thng tin ti cc Vng nhn din, kho st, ly mu, o lng, phn tch
nhn din cc vn cn ci tin ti cc vng.
V d: Thi gian giao hng chm, khng p ng nhu cu khch hng, ch s giao hng
ng hn ch t 70%
Vn cn ci tin: Ci tin thi gian giao hng, tng ch s giao hng ng hn
ln 99%
V d: Change over time cng on sn xut ln.
Vn cn ci tin: Ci tin change over time qu trnh STAMPING xung 20
pht.
V d: Tn kho bn thnh phm ln.
Vn cn ci tin: Gim tn kho bn thnh phm.
Giai on III: Pht trin s chui gi tr tng lai.
pht trin s i chui gi tr tng lai, chng ta p dng cc cng c ci tin lin tc
ca Lean vo gii quyt cc vn c th c xc nh nhm t c k vng.
V d: Tn kho bn thnh phm ln.
Vn cn ci tin: Gim tn kho bn thnh phm.
Cng c: Kanban, 5S, Qun l trc quan
Lch s
Khi nim v phng php TPM c Vin Bo dng Nh my Nht bn (Japan
Institute of Plant Maintenance-JIPM) gii thiu ln u tin vo nm 1971. Bt u t
nhng nm 1980, TPM bt u c ph bin rng ra bn ngoi Nht Bn nh cun sch
Introduction to TPM and TPM Development Program ca tc gi Seiichi Nakajima, mt
chuyn gia ca JIPM, PM dn c thay th bng TPM (Total Productive Maintenance).
C th hiu TPM l vic bo tr hiu qu vi s tham gia ca tt c mi ngi - mt dng
kt hp ca PM v mt phn TQM (Qun l cht lng ton din- Total Quality
Management). Nhiu t chc hiu sai v TPM khi cho rng ch cng nhn trong xng
cn tham gia. Thc ra, c hiu qu, TPM cn phi c thc hin c hiu lc trn c
s ton b t chc.
Ct li
Vic thc hin TPM l nhm ti a ha hiu sut thit b, nng cao nng sut vi mt h
thng bo tr c thc hin trong sut vng i ca thit b, ng thi nng cao thc
v s hi lng vi cng vic ca ngi lao ng. Vi TPM, mi ngi cng hp lc v
tng tc vi nhau nng cao hiu sut hot ng ca thit b mt cch hiu qu nht.
Suy ngh trch nhim ca ti (cng nhn vn hnh thit b) l vn hnh thit b, trch
nhim ca anh (cng nhn bo tr) l sa cha thit b, c thay bng ti v anh cng
chu trch nhim v thit b ca chng ta, nh my ca chng ta, tng lai ca chng ta .
Mc tiu c bn ca TPM l:
Ch s Hiu sut thit b ton b (OEE-Overall Equipment Effectiveness) ti thiu phi
t c l 85 %. Trong :
OEE = A x P x Q (%)
A (Availability) = (Thi gian my chy thc t/ Thi gian chy my theo k hoch)
P (Performance) = (Cng sut thc t/ Cng sut thit k)
Q (Quality) = (S lng sn phm t cht lng/ S lng sn phm sn xut ra)
A 90 %
P 95 %
Q 99.99 %
TPM gip t chc, doanh nghip li cun ton th ngi lao ng vo cc hot ng
nhm bo dng t gic v ci tin thit b
trng. c bit nhn mnh n an ton, sc khe v mi trng lm vic ca cng nhn
vn hnh thit b.
b. ng dng
TPM hng nhiu vo phn cng ca h thng sn xut trong mt t chc, nn cc i
tng thch hp nht l cc t chc/doanh nghip c hot ng sn xut, trong , phn
my mc thit b tham gia ng gp ln cho vic to ra sn phm cng nh ng vai tr
quan trng to nn cht lng sn phm . Kt hp phn cng TPM vi phn mm l
TQM (Total Quality Management) & TPS (Toyota Production System), c th to ra mt
h thng qun l sn xut tng i hon chnh v ph hp cho nhiu doanh nghip sn
xut ti Vit Nam.
o
o
o
o
o
o
o
o
c. Cch s dng
thc hin TPM cn 12 bc, c chia thnh 4 giai on:
Giai on chun b.
Giai on gii thiu.
Giai on thc hin.
Giai on duy tr, cng c.
Giai on chun b:
Thi gian: t 3 n 6 thng, gm cc bc:
Bc 1: Lnh o cao nht gii thiu TPM.
Bc 2: o to v gii thiu TPM.
Bc 3: Hoch nh cch thc t chc tin hnh thc hin TPM.
Bc 4: Thit lp cc chnh sch c bn v cc mc tiu ca TPM.
Bc 5: Trnh by k hoch pht trin TPM
Chun b.
o lng, kim tra da vo cc nguyn nhn thc t.
Thit lp tiu chun v sinh v bi trn.
Kim tra tng th.
Kim tra vic t qun.
m bo tnh ngn np v gn gng.
T qun l hon ton.
5. KAIZEN.
a. Gii thiu.
Kaizen l mt cng c trong qun l c p dng nhm thc y hot ng ci tin lin
tc vi s tham gia ca mi ngi nhm ci thin khng ngng mi trng lm vic,
cuc sng mi c nhn, mi gia nh. T nm 1986, cun sch Kaizen cha kho ca s
thnh cng c xut bn th thut ng Kaizen c coi l khi nim c bn trong
qun l.
KAIZEN l cch tip cn mang tnh trit l v c h thng, c Nht Bn pht trin sau
chin tranh th gii th 2. Trong ting Nht, Kaizen c ghp t Kai - thay i hay
lm cho ng v zen - tt, ngha l ci tin lin tc. KAIZEN l s tch ly cc
ci tin nh thnh kt qu ln, tp trung vo xc nh vn , gii quyt vn v thay
i chun m bo vn c gii quyt tn gc. Do , KAIZEN cn hn mt qu
trnh ci tin lin tc, vi nim tin rng sc sng to ca con ngi l v hn. Qua , tt
c mi thnh vin trong t chc t lnh o n cng nhn u c khuyn khch a ra
xut ci tin d l nh xut pht t nhng cng vic thng ngy.
Khi p dng ni lm vic, Kaizen ngha l ci tin lin tc v n i hi s cam kt v
n lc lin tc ca mi ngi, cc cn b qun l cng nh cng nhn. Kaizen l nhng
ci tin nh thc hin tng bc trong mt thi gian di. Thc t, cc cng ty Nht
thng ch trng thc hin Kaizen hoc chng trnh c s tham gia ca nhn vin.
Kaizen t tn km nhng mang li hiu qu cao trong vic nng cao cht lng cng vic,
nng cao cht lng sn phm, dch v v gim chi ph hot ng.
c im ca Kaizen
Tp trung nng cao nng sut v tho mn yu cu khch hng thng qua gim
lng ph;
Trin khai da trn s tham gia nhit tnh ca mi thnh vin vi s cam kt mnh
m ca lnh o;
KSS: H thng khuyn ngh Kaizen nhn mnh li ch xy dng tinh thn v s
tham gia tch cc ca ngi lao ng thng qua cc khuyn khch v ti chnh v
phi ti chnh.
QCC: Nhm cht lng l mt nhm nh tnh nguyn thc hin cc hot ng
kim sot cht lng ti ni lm vic, thc hin cng vic t pht trin, o to v
Kaizen trong ni lm vic.
b. ng dng
Mi t chc, doanh nghip c nhu cu thc y hot ng ci tin nng cao cht
lng, hiu qu cng vic u c th p dng Kaizen.
Li ch hu hnh:
Li ch v hnh:
c. Cch s dng
Cc bc thc hin Kaizen ti ni lm vic:
Hnh 5.1. Cc bc trin khai thc hin Kaizen theo chu k PDCA
c. Cch s dng v v d.
thc hin c sn xut theo phng php Heijunka, trong khi vn tip tc mang li
s tha mn ca khch hng, cc nh qun l ca Toyota cng tnh ton mc tn kho tiu
chun ca thnh phm ti im cui ca qu trnh sn xut trong trng hp sn xut
theo phng thc make-to-stock. i vi trng hp cc sn phm c sn xut theo
n t hng (make-to-order), mc tn kho tiu chun ca cc sn phm ny c thit
lp ti ngay trc im ty bin (point of customization) ca sn phm . Mc tn
kho ph thuc vo mc bin ng ca n hng, s n nh ca qu trnh sn xut v
tn sut giao hng.
o V d 01:
Mt nh sn xut nhn c nhiu n t hng v nhm cc sn phm sn xut c to
ra t cng qu trnh. Cc n hng ny c bin dao ng v loi v lng rt ln.
Trong nhiu tun lin, khch hng t 600 n v, nhiu tun khc ch t 400 n v, v
cng c khi trong mt tun, yu cu t hng thay i tng ngy. t c yu cu
khng my d chu ny ca khch hng, theo cch lm truyn thng, nh sn xut ny
phi dc ton lc mi c th lin tc p ng c n hng, tc l cng phi chp nhn
s bin ng trong sn lng v loi sn phm u ra sao cho cho cng nhp vi yu cu
u vo ca khch hng. Nu khch hng t 600 n v trong mt tun, c th lm 600
n v. Nu khch hng t 120 n v trong 1 ngy, th cng lm 120! Theo quan im
TPS, cch lm trn l bnh thng v c th cha ny sinh vn g i vi mt nh
cung cp c quy m nh, v d quy m sn xut gia nh, c khch hng c xc
nh r, nhng vi mt nh sn xut c quy m ln hn th hon ton khng hiu qu. L
do l v, s khng c mt h thng sn xut no c th lin tc p ng c cc n
hng thng xuyn xoay o, bin ng nh th m khng khi chu nh hng bi
Mura (khng ng u v nng sut, cht lng) v Muri (qu ti i vi my mc, qun
l v nhn vin/ cng nhn).
R rng, vi s bin ng ln v tn sut v bin ca cc n t hng u vo nh
th, chc chn s gy ra s mt cn bng trong vic hoch nh lch trnh sn xut ca nh
sn xut ui cho kp tin giao hng, t dn n tnh trng sn xut v tn
lng hng ln theo l; hoc phi thng xuyn tng ca, lm thm gi kp tin ; gy
p lc ln nhn lc, thit b trong tun ny, ri c khi li phi cho nhn vin ngh hoc
gim cng lm vic trong tun tip theo do n hng gim. S bin ng ca qu
trnh theo cng s dn n s bin ng v cht lng sn phm.
Cc nh qun l ca Toyota cho rng, s tt hn nu nh sn xut tnh ton cho c nhu
cu di hn i vi sn phm lin quan, v tin hnh sn xut theo tc n nh mt
cch nhp nhng, u n cn c theo nhu cu di hn . Tc l, Nu xem rng qu trnh
sn xut l hon ton n nh (cc cng c h tr khc nh 5S, TPM, Chun ha hot
ng Standardized Operations, v cc h thng nh ISO 9001 c th gip t c
iu ny) v tn sut giao hng l 1 ln/tun, trung bnh nhu cu i vi sn phm no
l 500 n v/ tun (100 n v/ngy 5 ngy/tun), th tin hnh sn xut theo tc
c cn bng l 500 n v/ tun (100 n v/ngy), vi mc tn kho ti thiu s l 100
n v sn phm vo u tun v l 600 n v vo cui tun ti thi im giao hng, ri
s l 100 n v vo u ca tun tip theo,
o V d 02:
Di y l minh ha v mt cng ty may (gi nh) s ng dng Heijunka cn bng
sn xut v lng v loi sn phm nh th no.
Cng ty sn xut cc kiu o A, B, C, D cho th trng.
Nhu cu giao hng trung bnh hng tun: 5A, 3B, 2C, 2D.
Theo cch t chc sn xut truyn thng (mass producer): cng ty ny s mong
mun cng t phi thc hin chuyn i dy chuyn (con ngi, my mc, nguyn
vt liu, qu trnh) cng tt, khi , lch trnh sn xut s theo th t sau:
AAAAABBBCCDD. Hu qu v cc lng ph c th xy ra vi cch t chc
sn xut ny nh c gii thch trong phn trn.
Theo phng php Heijunka, vi vic cn bng c v lng v loi sn phm,
cng ty may ny s hoch nh sn xut theo cch sau: AABCDAABCDAB.
thc hin c kiu hoch nh cn bng sn xut ny, mt trong cc iu kin
quan trng l doanh nghip phi c thi gian chuyn i (change-over) ngn nht
c th linh hot chuyn i iu kin sn xut thch hp t sn phm ny sang
sn phm khc.
Tm li, mi khi Heijunka c hiu v vn dng mt cch thch hp vi loi hnh doanh
nghip, sn phm, kt hp nhun nhuyn vi cc cng c Lean c bn khc nh 5S,
TPM, qun l trc quan, chun ha qu trnh
o Sn xut tha
o Tn kho
o Ch i
o Sc lao ng
o Li sn phm.
Rt ngn thi gian chuyn i cho php chu k sn xut nhanh hn (Lead time
ngn hn)
H thng sn xut linh hot hn
Chuyn i n gin an ton hn.
c. Cch s dng v v d
ng dng
b.
Ngn nga li v hng phng php nn c p dng cho mi t chc, doanh nghip k
c c nhn. Vic ny gip lm gim c cc lng ph do vic lm li, hoc loi b, gip
cc thao tc tr nn n gim hn
b. Cch s dng
Trnh t cng vic cn lm bao gm cc bc:
1. Xc nh cc li c th xy ra ngay c khi c cc hnh ng phng nga. Xem xt li
mi bc trong qu trnh ang lm ng thi t ra cu hi Trong bc ny, li no c
kh nng xy ra nht, li con ngi hay do li thit b?
2. Quyt nh mt phng thc pht hin ra mt s li hay s c my mc c th xy ra
hoc sp xy ra.
V d: mt n bo trong t ca bn c th cho bit liu bn tht dy an ton cha?
Trong mt dy chuyn lp rp; khay gi cc ph kin s gip cho cng nhn pht hin
liu c phn no b thiu hay khng?
3. Xc nh v lc chn hnh ng ph hp khi sai li b pht hin. Thit b chng sai
li bao gm cc c cu c bn sau:
Kim sot: mt hot ng c th t khc phc li qu trnh, nh thit b t ng
chnh li v nh du li chnh t.
Dng h thng: mt qu trnh hoc thit b ngn chn hoc chm dt qu trnh khi
c li xy ra. V d: tnh nng t ng tt ca chic bn l dng ti gia nh
Cnh bo: bo ng cho nhng ngi lin quan n cng vic khi c mt sai li
xy ra. V d, ci tht dy an ton. Ngi ta thng hay b qua nhng tn hiu
cnh bo, v vy cc cng ckim sot v ngt h thng thng c s dng.
Vic p dng nhng phng thc pht hin, t khc phc, ngn chn/chm dt hoc cnh
bo mt vn i hi chng ta phi c thc t v sng to, ni chung nn s dng cc
phng php n gin nht c th nh:
t m bng mu v hnh dng ph hp vi cc cht liu v ti liu
Cc biu tng v hnh tng xc nh d dng cc vt liu, chi tit, nguyn
cng thng bln ln
Lp cc bng lit k cng vic, cc mu bng biu r rng, cc qu trnh cng vic
cp nht nht v s cng vic s gip ngn chn cc li xy ra i vi cc sn
phm
Dave Boenitz, nh qun l ca nh sn xut cc thit b cht bn dn cho bit cng c
chng sai li tp trung vo vic ci tin v cc n lc sn xut ng thi im. Chng
ti tm kim cc phng thc lm dy chuyn lp rp tht d hiu vic lp rp
khng th no b sai li. V vy, chng ti thc hin nhng vic c th nhn bit d
9. KANBAN
a. Gii thiu
Kanban: l mt cng c vn hnh h thng JIT. mt chic nhn, thng c bc
bn trong mt bao b nha. Trn Kanban, thng cha nhng thng tin sau:
Hnh 9.2. Dng thng tin Kanban thng i ngc v ln dng vt cht.
Phng php ny cn phi c mt h thng thng tin truyn nhanh nhng nhu cu t h
ngun (ch lm vic cui cng) v thng ngun. H thng thng tin ny tn ti v c
gi l Phng php Kanban
Dng thng tin ca phng php Kanban i ngc so vi dng vt chtv l tn hiu
bt u dng vt cht theo cc thng tin m Kanban quy nh.
Chc nng ca Kanban.
Hng dn: l cng c hng dn sn xut v vn chuyn.(Sn xut chi tit, sn
phm no, vn chuyn bao nhiu)
T kim tra: ngn nga sn xut tha. Mi cng on t kim tra m bo
ch sn xut nhng chi tit, sn phm vI s lng cn thit, tI thI im cn
thit.
Kim tra bng mt: th Kanban khng ch cha thng tin bng s m cn cha
thng tin vt l. (V d: cc th Kanban mu trng, xanh l, v vng: mu trng
hoc xanh th cha cn sn xut ngay, mu vng l tn hiu vic sn xut phI
c bt u)
Ci tin hot ng: Kanban duy tr mc tn kho ti thiu, gim chi ph sn xut,
nh vy doanh nghip hot ng c hiu qu hn.
Gim chi ph qun l: H thng Kanban cng gip gim chi ph qun l do hoch
nh ngn hn khng cn na, bi bn cht ko ca h thng.
C ba loi Kanban c dng:
Kanban sn xut (in-process Kanban): l ci mang thng tin trc quan t
nguyn cng di t hng cho nguyn cng trn mt khi lng sn phm tng
ng mt nhp dy chuyn.
Kanban 1 th (single-card Kanban): Phng php t hng gia 2 cng on
ch sn xut 1 loi sn phm. V d phng php hai thng cung cp vt t
bng cch dng 2 thng cha c sc cha nh nhau, cung cp trong 1 nhp dy
chuyn. Khi thng 1 ht c gi v nh 1 tn hiu t hng nguyn cng trn bt
u sn xut 1 lng bng sc cha ca thng khi thng th 2 ang c tiu
th nguyn cng di.
Kanban nhiu th (multiple-card Kanban): l phng php t hng vt t s
dng nhiu thng tin ring bit nh vn chuyn, sn xut, d trtrong cc trung
tm sn xut nhiu sn phm, c lp c thi gian chun b sn xut ln, khong
cch xa, thi gian sn xut 1 l vn chuyn di.
Ngoi ra Kanban cn c phn loi theo mc ch ca n:
Kanban vn chuyn (transport kanban): y l loi dng thng bo cho
cng on trc cn chuyn chi tit, sn phm cho cng on sau.
Kanban sn xut (production kanban): y l loi dng bo cho dy chuyn
sn xut cn sn xut chi tit, sn phm b vo lng hng giao i.
b. ng dng
Bo cho cng nhn bit thi gian lm vic duy tr nhp sn xut ca nguyn
cng tip theo.
N:
S lng Kanban
D:
L:
G:
C:
Sc chc 1 thng
=
Vy ta nn dng 6 Kanban.
. +
V d v Kanban mt th:
Bc 1:
Ngi c trch nhim Trm 2 M thng cha y chi tit, ly th Kanban v cho vo
hp Kanban.
Bc 2:
Ngi c trch nhim vn chuyn th Kanban t Hp Kanban vTrm 1.
Bc 3:
Trm 1 sau khi sn xut thng cha chi tit, gn th Kanban v chuyn chng n trm 2.
Trm 2, Lc ny Trm 2 chi tit c cha trong thng c sn xut ht.
Bc 4:
Thng cha ht c tr vTrm 1. Trm 2, thng cha chi tit mi c a vo
sn xut. Bt u quay li bc 1.
10. 5 Whys
a. Gii thiu:
5 Cu hi ti sao - 5 Whys hay 5W l mt k thut iu tra thng c dung tm
nguyn nhn gc r ca vn . K thut ny c pht trin bi ngi Sakichi Toyoda,
ngi sang lp Toyota Industries, K thut ny l mt phn ca h thng sn xut Toyota
(TPS Toyota Production System), v mt cng c iu tra chnh trong h thng sn
xut tinh gn Lean Manugacturing.
tng pha sau ca 5W rt n gin: Hy hi tip nhng cu hi Ti sao? cho n
khi bn m ra c nguyn nhn gc r ca vn . Mc d cng c ny kh n gin
nhng li mang li hiu qu rt ln. a s cc vn u c th iu tra c nguyn
nhn ca n, nhng nhng nguyn nhn c bn trc tip tc ng rt kh nhn nhn
c ngay. Thng qua vic tr li tng cu hi Ti sao? m ngi tr li chng s dn
h l c nguyn nhn gc r ca vn .
b. ng dng
Nguyn nhn gc r chnh l ti nguyn sinh ra cc vn . a phn vn c
mt lot cc hnh ng dn n chng. Hnh ng cui cng - ci l nguyn nhn trc
tip ca vn li thng l mt h qu ca mt tp hp phc tp cc iu kinv hnh
ng. Nguyn nhn gc r l hnh ng u tin kch hot v gy ra phn ng dy
truyn .
Phng php Lean c gng loi b lng ph. Vic xa b cc iu kin dn n cc vn
v lng ph l nn tng ca Lean. Yu cu ny i hi vic xc nh cc nguyn nhn
c bn ca mt vn .
Tuy nhin mt s hn ch do cc i hi v mt chi ph, ti nguyn trnh vn hoc
do khng tp trung tm nguyn nhn, m vn vn c duy tr kh nng quay li.
Cch duy nht loi b vn l loi b nguyn nhn gc r v cc hot ng dn n
vn .
5W s dn n gc ca vn , thng thng nguyn nhn gc li do chnh sch qun l.
Cc chnh sch qun l dn n vn theo nhiu cch. i khi, chnh sch mi c th
dn n hu qu ngoi mun, hay thay i tng tc gia cc b phn Ph bin nht
l to ra ng lc dn n vn .
c. Cch s dng
5W cung cp mt cch h thng chun on nguyn nhn gc r. Qu trnh ny n
gin v d hiu. Bt u t vic hi l do ti sao mt vn xy ra. u l nguyn nhn
trc tip tr li cho cu hi ny. Bc tip theo l hi ti sao tnh trng ny tn ti. Tip
tc hi cu hi ny t nht 5 ln.
V d di y s trnh by cch s dng 5W c th hn:
What:
Why 1
Why 2
Why 3
Why 4
Solution
MC LC
I.
Muda ............................................................................................................... 1
b.
Mura ............................................................................................................... 2
c.
Muri ................................................................................................................ 3
2.
II.
b.
c.
1.
a.
b.
ng dng ........................................................................................................ 5
c.
Cch s dng................................................................................................... 6
2.
b.
ng dng ...................................................................................................... 11
c.
Cch s dng................................................................................................. 11
VSM LU CHUI GI TR. ................................................................. 14
3.
a.
b.
ng dng ...................................................................................................... 14
c.
Cch s dng................................................................................................. 14
4.
b.
ng dng ...................................................................................................... 22
c.
Cch s dng................................................................................................. 22
5.
KAIZEN. .......................................................................................................... 24
a.
b.
ng dng ...................................................................................................... 25
c.
Cch s dng................................................................................................. 25
6.
a.
b.
ng dng ...................................................................................................... 27
c.
7.
a.
b.
ng dng ...................................................................................................... 31
c.
8.
a.
b.
ng dng ...................................................................................................... 34
c.
Cch s dng................................................................................................. 35
9.
KANBAN ........................................................................................................ 37
a.
b.
ng dng ...................................................................................................... 39
c.
Cch s dng................................................................................................. 41
10.
5 Whys ............................................................................................................ 44
a.
b.
ng dng ...................................................................................................... 44
c.
Cch s dng................................................................................................. 44
HI P V ISO
1) ISO L G? NHIM V CA ISO?
ISO (International Organization for Standardization) l T chc tiu chun
ho quc t. c thnh lp vo nm 1947, hin nay c trn 150 quc gia
thnh vin. Vit Nam gia nhp vo ISO nm 1977, l thnh vin th 77 ca
t chc ny.
B tiu chun ISO 9000 l b tiu chun c c kt da trn cc cc kinh
nghim qun l tt trn ton th gii. Mc ch ca b tiu chun ISO 9000
l m bo cc t chc p dng n c kh nng cung cp mt cch n nh
cc sn phm p ng cc yu cu v cht lng ca khch hng.
Nhim v ca ISO: Thc y s pht trin v vn tiu chun ho
nhm to iu kin thun li cho vic trao i hng ha, dch v quc t. Vi
ch li v tnh hiu qu ca vic p dng ISO, ngy nay ngi ta m rng
phm vi p dng cho mi t chc khng phn bit loi hnh, quy m v sn
phm vo c lnh vc qun l hnh chnh, s nghip.
ISO 9001:2000 l b tiu chun quc t v h thng qun l cht lng,
gm:
Tiu
chun
p
dng: ISO
9001:2000
Tiu chun hng dn: ISO 9001:2000, ISO 9004:2000, ISO
19011, IWA2
2) TI SAO T CHC NN P DNG H THNG ISO?
gi khch hng v lm khch hng tha mn th sn phm (dch v) m
t chc bn cung cp phi p ng yu cu ca khch hng.
ISO 9000 cung cp cho t chc ca bn mt c ch cho php tip cn
mt cch h thng cc qu trnh (hot ng) din ra trong t chc v vy t
chc ca bn cung cp mt cch n nh sn phm ph hp mong i ca
khch hng. iu c ngha l khch hng ca bn lun lun hi lng vi
sn phm m bn cung cp.
3) TI SAO CHN ISO 9000?
p lc t nhiu pha s dn n quyt nh chn ISO 9000 ca bn
p lc t th trng:
- Khch hng ca Doanh nghip yu cu,
- C quan qun l nh nc yu cu,
- Ci tin hiu qu hot ng to v duy tr li th cnh tranh,
- Xu th hi nhp quc t.
p lc t ch s hu, c ng:
- Duy tr, pht trin sn xut kinh doanh thng qua duy tr v pht
trin th trng,
- Nng cao hiu qu u t thng qua nng cao hiu sut hot
ng.
p lc t nhn vin:
- Nng cao thu nhp nh vo s pht trin v nng cao hiu qu
sn xut kinh doanh ca Doanh nghip,
- Nng cao nng lc c nhn
4) C G KHC GIA ISO 9000: 2000 V ISO 9001:2008?
ISO 9001: 2008, Quality management system- Requirements (H
thng qun l cht lng- Cc yu cu), l phin bn th 4 ca tiu
chun trong phin bn u tin c ban hnh vo nm 1987 v tr
thnh chun mc ton cu m bo kh nng tha mn cc yu cu v cht
lng v nng cao s tha mn ca khch hng trong cc mi quan h nh
cung cp-khch hng.
ISO 9001-2008 khng a ra cc yu cu mi so vi phin bn nm 2000
b thay th, m ch lm sng t nhng yu cu hin c ca ISO 9001: 2000
da vo kinh nghim p dng trong 8 nm qua v a ra nhng thay i
hng vo vic ci thin nhm tng cng tnh nht qun vi tiu chun ISO
14001: 2004 v h thng qun l mi trng.
Tt c tiu chun ISO- hin c trn 17.400 tiu chun u c nh k sot
xt. Mt s vn a ra trong tiu chun b li thi chng hn nh lin
quan n s pht trin v cng ngh, cc phng php v ti liu mi, cc
yu cu mi v an ton v cht lng hoc cc vn v cch hiu v ng
dng. xem xt cc yu t ny v nhm m bo rng cc tiu chun ISO
l nhng tiu chun tin tin nht, ISO c quy nh bt buc cc tiu
chun ny phi c nh k sot xt v s a ra quyt nh tha nhn,
hy b hoc sa i tiu chun.
5) NGUYN TC QUN L CHT LNG THEO ISO L G?
C 8 nguyn tc qun l cht lng theo tiu chun ISO, l:
a. Hng v khch hng
T chc ph thuc vo khch hng, do t chc phi thu hiu nhu
cu hin ti v tng lai ca khch hng, phi p ng yu cu ca khch
hng v n lc p ng vt mong i ca khch hng.
b. Tnh lnh o
Ngi lnh o thit lp s thng nht v mc ch v hng i ca t
chc. H to ra v duy tr mi trng ni b, trong mi ngi u c th
huy ng y t c mc tiu ca t chc.
c. S tham gia ca mi thnh vin.
Con ngi l yu t quan trng nht nh hng n qu trnh hnh
thnh cht lng. Do cn:
To
ra
mi
trng
lm
vic
thun
li.
Xy dng chnh sch ng vin, khen thng kp thi.
o
to
v
pht
trin
ngun
nhn
lc.
Pht hin, pht hy tnh sng to ca mi thnh vin.
d. Tip cn theo qu trnh
Kt qu mong mun s t c mt cch hiu qu khi cc ngun lc
v cc hot ng lin quan c qun l nh mt qu trnh.
e. Tip cn theo h thng qun l
Vic xc nh, nhn thc v qun l cc qu trnh c quan h vi nhau
nh mt h thng, ng gp vo hiu qu, hiu lc ca t chc t c
cc mc tiu.
f. Ci tin lin tc
Ci tin lin tc l mc tiu ca tt c cc t chc.
thc hin ci tin lin tc, cn thc hin cc bc sau:
+
Xc
nh
cc
qu
trnh
ci
tin.
+
Phn
tch,
hoch
nh
gii
php.
+
T
chc
thc
hin
gii
php.
+
o
lng
kt
qu
thc
hin.
+ nh gi kt qu.
g. Quyt nh da trn s kin
Lm cho CBVC thu hiu chnh sch cht lng, k hoch thc hin
mc tiu cht lng ca trng, trn c s m xy dng mc tiu ca
n v, ph hp vi mc chnh sch cht lng v mc tiu ca nh trng.
Lm cho CBVC thu hiu cc quy trnh v k thut thc hin cc quy
trnh trong b ISO c nh trng ban hnh.
b)
V
chuyn
mn,
nghip
v
Xy dng v thc hin ng Quy trnh: Khi thc hin mt cng vic
c th c lin quan n ISO, trng n v v ngi thc hin phi nghin
cu quy trnh thc hin trong ISO trin khai thc hin cho ng. Trong
qu trnh thc hin cn ghi nhn nhng iu cha tht hp l (nu c) trong
cc quy trnh xut Ban Gim hiu chnh sa theo nguyn tc ca ISO.
To lp cc chng c cho tng giai bc thc thc hin: Khi trin
khai thc hin cc bc c ghi trong quy trnh, ngi thc hin phi lp
cc chng t theo quy nh ca ISO (c xc nh trong cc bc c th
ca
tng
quy
trnh).
S kt tng giai on, tng kt khi thc hin xong quy trnh: Khi
trin khai thc hin quy trnh, khi xong tng bc ngi thc hin phi ghi
nhn
kt
qu
vo
chng
t
theo
di
v
kim
tra.
Ghi nhn kt qu, lp h s lu.
8) H S L G? TI LIU L G?
a) H s
H s l cc loi giy t lin quan n mt ngi, gii quyt mt v vic,
mt vn no , qua ni ln cc kt qu t c hay cung cp
bng chng v cc hot ng c thc hin, c tp hp li mt cch c
h thng: h s cn b, h s mi ging, h s mua sm hng ho,
Trong ISO, sau khi thc hin xong cng vic, vic thit lp h s v lu
tr h s l cng vic quan trng v cn thit, bi v l bng chng chng
minh cng vic c thc hin.
b) Ti liu
Ti liu, theo cch hiu ca ISO l cc loi vn bn php quy hoc c tnh
php quy dng lm cn c x l, gii quyt cc cng vic thuc chc
nng nhim v ca mt c quan, n v nht nh. Theo ISO, c hai loi ti
liu:
Ti
liu
bn
ngoi
Ti liu bn ngoi l cc vn bn quy phm php lut do cc c quan
bn ngoi nh trng ban hnh, c p dng cho cc cng vic ca trng:
Vn bn Lut, Php lnh, Ngh quyt (ca QH,CP), Ngh nh, Quyt nh,
Ch th, Thng t
Theo quy nh ca ISO, mi n v u phi c mt danh mc ti liu
bn ngoi dng chung cho mi thnh vin trong n v. Danh mc ti liu
bn ngoi ch gm nhng vn bn quy phm php lut phc v trc tip cho
cng tc qun l v iu hnh cng vic ca mt n v c th, theo chc
nng nhim v c Ban Gim hiu phn cng.
n
v
V d: Phn cng v l li lm vic trong Ban Gim hiu
ISO 9001:2008 Gii m cc yu cu t gc nhn ca cc chuyn gia nh gi ni b
Nu ni H thng qun l cht lng (HTQLCL) l mt cng c qun l cht lng sn
phm v hot ng ca mt t chc th nh gi cht lng ni b l mt hot ng
c bit quan trng trong vic m bo tnh hiu lc, hiu qu, ph hp v thch hp
ca H thng ny. Nh vy, mc d cng l mt cng c qun l, nh gi cht lng
ni b l mt cng c qun l c bit bi i tng ca n l HTQLCL ...
LI M U
Nu ni H thng qun l cht lng (HTQLCL) l mt cng c qun l cht lng sn
phm v hot ng ca mt t chc th nh gi cht lng ni b l mt hot ng
c bit quan trng trong vic m bo tnh hiu lc, hiu qu, ph hp v thch hp
ca H thng ny. Nh vy, mc d cng l mt cng c qun l, nh gi cht lng
ni b l mt cng c qun l c bit bi i tng ca n l HTQLCL.
Trong ba c s xy dng HTQLCL l c th v hot ng ca t chc, nhu cu
qun tr v cc yu cu ca tiu chun ISO 9001:2008, cc yu cu ca tiu chun
ISO 9001:2008 chim mt v tr quan trng gip kt ni cc yu t c th ca t
chc v cc nhu cu qun tr thnh mt H thng qun l. hot ng nh gi ni
b HTQLCL thc hin c cc chc nng ca mnh, vic hiu v din gii mt
cch ng n v linh hot cc yu cu ca tiu chun ISO 9001:2008 trong qu
trnh nh gi l mt yu cu bt buc vi cc chuyn gia nh gi ni b.
Cc yu cu ca tiu chun ISO 9001:2008 mang tnh khi qut (generic) cao m
bo mi t chc vi cc loi hnh, lnh vc, quy m khc nhau u c th p dng.
Trong cc yu cu ca tiu chun cng khng bao gm cc hng dn hay phng
php tiu chun thc hin v p ng chng. Chnh v vy s hiu qu trong trin
khai p dng, s dng chng nh tiu ch nh gi ph thuc rt nhiu vo kh nng
din gii v vn dng mt cch thch hp cho tng trng hp c th, vi cc qu trnh
v bi cnh c th l i tng qun l cht lng v nh gi.
Ti liu ISO 9001:2008 - Gii m cc yu cu t gc nhn ca Chuyn gia nh gi ni
b do P & Q Solutions bin son nhm mc ch cung cp cho cc chuyn gia nh
gi ni b mt s din gii tng qut v cc yu cu ca tiu chun trn c s phn
tch theo cc kha cnh ca nguyn tc qun l cht lng lin quan v ri ro thng
thng trong qun l cht lng. Cc din gii ny cng da trn nhng phn c
din gii (interpretation) trn website ca ISO (http://www.iso.ch) v nhng hng dn
nh gi ISO 9001 ca ISO 9001 Auditing Practices Group c ISO v IAF cng
b. Ngoi ra, ti liu ny cng cung cp cc ch dn v nhng bng chng nh gi
tiu biu v cch thc thu thp nhng bng chng ny trong qu trnh nh gi ni b.
Ti liu ISO 9001:2008 - Gii m cc yu cu t gc nhn ca Chuyn gia nh gi ni
b mang tnh hng dn v c cng b cho mc ch tham kho. S dng v tham
kho n ti liu ny trong qu trnh nh gi khng thay th cho vic t c cc
chun mc nng lc cn thit ca chuyn gia nh gi ni b thng qua cc chng
trnh o to v pht trin chuyn gia nh gi ni b theo thng l.
P & Q Solutions trn trng mi kin ng gp v chia s v nhng ni dung ca ti
liu cng nh nhng kin xut ci tin ti liu trong nhng phin bn cp nht
trong tng lai. Mi kin xin gi v a ch email pnqbooks@pnq.com.vn ./.
CHNG 1.
H THNG QUN L CHT LNG
1.1
Yu cu chung
1.1.1
Trch dn iu 4.1 ca ISO 9001:2008
T chc phi xy dng, lp vn bn, thc hin, duy tr h thng qun l cht lng v
ci tin lin tc hiu lc ca h thng theo cc yu cu ca tiu chun ny.
T chc phi:
a)
xc nh cc qu trnh cn thit trong h thng qun l cht lng v p dng
chng trong ton b t chc (xem 1.2),
b)
xc nh trnh t v mi tng tc ca cc qu trnh ny,
c)
xc nh cc chun mc v phng php cn thit m bo vn hnh v
kim sot cc qu trnh ny c hiu lc,
d)
m bo sn c cc ngun lc v thng tin cn thit h tr vic vn hnh
v theo di cc qu trnh ny,
e)
theo di, o lng khi thch hp v phn tch cc qu trnh ny, v
f)
thc hin cc hnh ng cn thit t c kt qu d nh v ci tin lin
tc cc qu trnh ny.
T chc phi qun l cc qu trnh theo cc yu cu ca tiu chun ny.
Khi t chc chn ngun bn ngoi cho bt k qu trnh no nh hng n s ph hp
ca sn phm vi cc yu cu, t chc phi m bo kim sot c nhng qu trnh
. Cch thc v mc kim sot cn p dng cho nhng qu trnh s dng ngun
bn ngoi ny phi c xc nh trong h thng qun l cht lng.
1.1.2
Din gii v nhn xt
iu 4.1 ca tiu chun a ra nhng yu cu chung cho trin khai mt H thng qun
l cht lng vi quan im r rng v nguyn tc Lp k hoch - Thc hin - Kim tra
- iu chnh (P-D-C-A), v phng php qu trnh. Nguyn tc ny c a ra c
cp h thng vi yu cu v cc bc trin khai H thng qun l cht lng(gm
xy dng, lp thnh vn bn, thc hin, duy tr v ci tin), v cp cc qu trnh/cng
vic (cc yu cu a n f).
Trong khi cc yu cu cho nhng yu t/chc nng c th ca H thng qun l cht
lng c a ra trong nhng iu khon tng ng cc phn ca tiu chun
(4.2.1 n 8.5.3), nhng yu cu a ra trong iu 4.1 ny th hin tip cn v nguyn
tc chung m tt c cc qu trnh chc nng/ yu t khc ca h thng phi tun th.
Ni cch khc, t chc cn xem xt n cc yu cu ny khi nghin cu, tm hiu, ng
dng cc yu cu khc ca tiu chun c th c hiu qu cao nht trong trin khai
p dng.
Tiu chun ISO 9001 phin bn nm 2008 ch rt r phm vi nhng qu trnh m t
chc phi thc hin theo nhng yu cu ny (a n f) bao gm cc qu trnh v to
sn phm, hot ng qun l , cung cp ngun lc, to sn phm, o lng , phn tch
v ci tin.
Tiu chun nhn nhn cc qu trnh thu ngoi (qu trnh t chc cn cho h thng
qun l cht lng ca mnh v s la chn bn ngoi thc hin) l khu vc ri ro
c bit vi tnh ton vn v hiu lc ca H thng qun l cht lng, nht l nhn t
gc thc hin yu cu ch nh, php lut v yu cu hp ng. Vi cc qu trnh
thu ngoi tiu chun ch yu cu t chc phi xc nh, th hin trong h thng v c
bin php kim sot. Mc v phng php kim sot s do t chc t xc nh, c
xem xt n tc ng tim n n kh nng cung cp sn phm p ng yu cu,
nng lc ca qu trnh kim sot mua hng, v mc chia s s kim sot dnh cho
cc qu trnh ny.
1.1.3
Hng dn nh gi
Vi c im l yu cu chung, vic nh gi theo yu cu ny cng cn mt tip cn
ring, thch hp. Thng thng, chuyn gia nh gi ch c th kt lun mc thc
hin cc yu cu ny sau khi hon tt nh gi ton b cc yu t v qu trnh ca
h thng cht lng. Nu mt on nh gi c nhiu nhm nh gi cc yu t/qu
trnh khc nhau th trng on thng l ngi tng hp pht hin ca cc nhm
nh gi a ra nhng nh gi v kt lun ny.
Trong qu trnh nh gi cc yu t/qu trnh trong h thng cht lng, cc chuyn
gia nh gi cn xem xt n nguyn tc P-D-C-A v mc s dng phng php
qu trnh trong hoch nh, thc hin, duy tr v ci tin cc hot ng cht lng.
Trong phng vn, cc cu hi nh cng vic tip theo ca cng vic ny l g?,
bt u cng vic ny th cn nhng g, n t hot ng no?, nu sai li xy ra
qu trnh ny th s c nh hng ra sao, n cc hot ng no khc? c th gip
xc nh s y trong thit lp cc qu trnh v mi quan h ca chng trong h
thng cht lng. Cc cu hi nh cng on/qu trnh ny cn t c cc kt qu
no?, lm th no bit c cc kt qu t c mc no?, ti sao kt
qu li nh vy?...s gip chuyn gia nh gi xc nh c mc thc hin cc
hot ng theo di, o lng (khi c th), v phn tch qu trnh.
Chuyn gia nh gi cng cn xem xt n cch thc m ri ro gn vi qu trnh thu
ngoi c xem xt trong qu trnh thit lp nhng bin php kim sot m t chc
ang p dng xc nh mc thch hp v hiu lc ca cc bin php ny. Cn
lu rng ngoi mt s trng hp thu ngoi thuc din c nh (do t chc hon
ton khng thc hin vi mt vi qu trnh cn thit), v mt s trng hp khc l
thu ngoi tnh hung (khi gp s c v thit b hay n hng tng t bin). Trong
hai trng hp va cp, ri ro ca vic khng c cc bin php kim sot thch hp
vi trng hp th hai thng cao hn, v nh vy chuyn gia nh gi cn c nhng
n lc thch hp trong xc nh v nh gi cc hot ng ca t chc trong nhng
tnh hung ny.
1.2
Yu cu v h thng ti liu
1.2.1
Khi qut
php duy nht trong cho cc pht hin ny. Trn thc t th, trong mt s trng hp,
nhng gii php thay th khc(nh o to v gim st) c th c la chn nh
phng n hnh ng khc phc.
i vi cc ti liu c ngun gc t bn ngoi, c bit l vn bn ch nh v php
lut, iu quan trng m chuyn gia nh gi cn lm xc nh s y ca ti liu
trong h thng l tm hiu s b v cc vn bn lin quan trc khi thc hin nh gi.
1.2.2
S tay cht lng
1.2.2.1 Trch dn yu cu ca ISO 9001:2008
T chc phi thit lp v duy tr s tay cht lng trong bao gm
a)
phm vi ca h thng qun l cht lng, bao gm c cc ni dung chi tit v
l gii v bt c ngoi l no (xem 1.2),
b)
cc th tc dng vn bn c thit lp cho h thng qun l cht lng hoc
vin dn n chng v,
c)
m t s tng tc gia cc qu trnh trong h thng qun l cht lng.
1.2.2.2 Din gii v nhn xt
S tay cht lng l mt ti liu trng tm ca H thng qun l cht lng. Mt S tay
cht lng tt cn m t c y H thng qun l cht lng c xy dng,
v nh vy, ni dung ca S tay cht lng cn bao gm ti thiu ba yu t trn.
S tay cht lng c th c s dng cho hai mc ch l ni b v i ngoi (vi
khch hng hoc i tc mun xem xt). Vi mc ch ni b, t chc c th s dng
ti liu ny nh mt khung ni dung t xc nh nhu cu xy dng v lin kt vi
cc ti liu khc trong H thng. Qua S tay cht lng, cc nhn vin c th c hnh
dung mt cch ton din v chnh sch v cc bin php kim sot (c vn bn ha
trong cc ti liu) ca t chc vi nhng yu t ca H thng qun l cht lng. Vi
mc ch i ngoi, ti liu ny gip khch hng v cc bn quan tm tm hiu mt
cch tng quan nhng chnh sch v bin php m t chc s dng cho qun l cht
lng, thng qua c c s tin tng vo kh nng ca t chc trong p ng
yu cu sn phm v tha mn khch hng.
Thng thng S tay cht lng thng ch nu ra cc chnh sch ca t chc i vi
tng yu t ca HTQLCL v vin dn n cc th tc bng vn bn. Tuy nhin, trong
mt s trng hp vi t chc c quy m nh, ti liu ny c th c xy dng c th
n mc bao gm cc th tc bng vn bn gim thiu s lng ti liu cn xy
dng.
S tng tc gia cc qu trnh c th c th hin thng qua s kt hp ca vic
m t quan h gia cc qu trnh trong phn cc chnh sch v s dng s qu
trnh (m t dng chy cng vic vi trch nhim ca b phn lin quan v c th bao
gm c ti liu c s dng cho mc ch qun l mi qu trnh/nhm qu trnh).
1.2.2.3 Hng dn nh gi
S tay cht lng l ti liu tnh mt cch tng i. Nu khng c nhng thay i
ng k vi HTQLCL th cng khng c nhiu nhu cu phi iu chnh. V vy, nh gi
yu cu 4.2.2 v S tay cht lng cho mt HTQLCL mi c xy dng thng cn
nhiu thi gian v n lc hn l vic nh gi yu cu ny trong cc cuc nh gi ni
b trong cc nm tip theo.
phng din ngun gc, ti liu c chia thnh hai loi l ti liu ni
b (do t chc xy dng v ban hnh), v ti liu c ngun gc t bn ngoi (do
n v bn ngoi khch hng, nh cung cp, c quan qun l...- ban hnh
nhng cn cho hoch nh, thc hin v kim sot h thng). Thng thng, ri
ro vi ti liu ni b l s ng tin cy (v ni dung), trong khi ri ro vi ti
liu c ngun gc t bn ngoi thng l s sn c v s ng tin cy (v cp
nht ti liu mi).
Theo hnh thc ph duyt, ti liu c chia thnh hai loi l ti liu chnh
thc (nh quy trnh, hng dn, tiu chun) v cc ti liu khng chnh
thc (nh bin bn lm vic, memo, email, thng bo...). Trong khi vic kim
sot cc ti liu chnh thc tng i r rng v d thc hin th vic kim sot
cc ti liu khng chnh thc thng c nhng kh khn nht nh v d nh
hng n hiu lc ca hot ng cht lng.
Xem xt tnh trng kim sot (v d nh du hiu kim sot, ph duyt,
nhn bit tnh trng sa i, ...) ca cc ti liu vi nhng quy nh trong quy
trnh kim sot ti liu v cc thng tin trong danh mc ti liu, nu c;
Hng dn nh gi
Thng thng, chin lc hng v khch hng, cch thc tip cn v trin
khai chin lc ny trong t chc l mt phn ni dung phng vn v xem xt
vi lnh o cp cao trong nh gi. Cc cu hi v tnh hiu lc v hiu qu
ca vic trin khai chin lc hng vo khch hng v cc qu trnh c th c
lin quan n khch hng cng gip chuyn gia nh gi c c nhiu thng
tin v mc thc hin yu cu trong iu khon ny.
Vic nh gi cc qu trnh c th lin quan n khch hng c thc hin
theo trong cc phn tng ng nh 7.2.1, 7.2.2, 7.2.3, 7.1, 8.2.1, vi lu rng
cch thc cc qu trnh ny c thc hin v kt qu t c u c mt
phn lin quan n mc lnh o cp cao thc hin cc trch nhim ca
mnh theo yu cu trong iu khon 5.2 ny./.
(Trch t ti liu ISO 9001:2008 - Gii m cc yu cu t gc nhn ca Chuyn
gia nh gi ni b do P & Q Solutions bin son - Ni dung tip theo ca ti
liu s c trch ng trong cc bi k tip)
f. 2.3
g. 2.3.1
i. 2.3.3
Hng dn nh gi
j. 2.4
k. 2.4.1
l. 2.4.1.1
Hoch nh
Mc tiu cht lng
Trch dn yu cu ca ISO 9001:2008
Trong qu trnh hoch nh, c bit l hoch nh cho nhng thay i, t chc cn
phn tch nhng thay i ny mt cch c h thng xem xt s tc ng dy chuyn
n cc yu t khc, thng qua c c cc gii php duy tr c tnh nht qun
ca HTQLCL. Tnh nht qun bao gm nht qun theo chiu dc gia cc cp trong
trin khai CSCL v nht qun gia cc qu trnh, b phn, yu t qun l khc nhau
trong h thng.
o 2.4.2.3
Hng dn nh gi
nh gi hot ng hoch nh HTQLCL, tip cn chung vi chuyn gia nh gi l
phi xem xt ba yu t, bao gm tip cn v phng php s dng cho hoch nh, kt
qu (u ra ca hoch nh), v hiu qu ca hoch nh (cc kt qu t c).
Vi hoch nh cho mc tiu cht lng, chuyn gia nh gi thng xem xt cc ni
dung y:
Phng vn lnh o cp cao, nhn s qun l v c s cho vic lp k hoch
nhm thc hin cc mc tiu cht lng. Xem xt mi quan h v s logic gia
mc tiu cn t c, kt qu phn tch s liu v thc trng v cc gii php,
ngun lc c a ra trong k hoch;
Xem xt vic phn cng trch nhim, xc nh khung thi gian thc hin cc ni
dung trong k hoch;
Phng vn nhn vin cc cp, b phn lin quan xem xt nhn thc ca h
v mc tiu cht lng, vai tr v kh nng ng gp ca h vi vic thc hin
mc tiu (xem thm 6.2.2);
Xem xt cc ch s v phng php theo di, xem xt, nh gi mc thc hin
cc mc tiu cht lng v nhng iu chnh c a ra;
Xem xt cc kt qu thc t t c cho cc mc tiu cht lng, cc kt qu
t c cho mc tiu cht lng k trc ( nh gi tnh hiu lc ca qu
trnh thit lp v qun l MTCL).
Vi yu cu v hoch nh chung HTQLCL, chuyn gia nh gi c th s dng cc
yu cu a) n f) trong iu khon 4.1 nh nhng im kim tra trong qu trnh nh
gi. Trong qu trnh s dng cc yu cu trong iu khon 4.1, cn lun xem xt vic
hoch nh v kt qu, hiu qu hoch nh vi chnh sch, tha mn khch hng (mc
ch) v phng nga ri ro (tip cn).
kim tra kh nng duy tr s nht qun ca HTQLCL khi hoch nh v/hoc thc
hin cc thay i, nh gi vin c th phng vn cc b phn lin quan v cch tip
cn (thng l tip cn a chc nng) trong lp k hoch v trin khai. Ngoi ra, vic
kim tra thng tin v kt qu t c sau khi thc hin cc thay i trong qu kh
cng gip nh gi vin xc nh c tnh hiu lc vic duy tr s nht qun ca h
thng khi c thay i.
11. 2.5
Trch nhim quyn hn v trao i thng tin
q. 2.5.1
Trch nhim v quyn hn
o 2.5.1.1
Trch dn yu cu ca ISO 9001:2008
Lnh o cao nht phi m bo cc trch nhim v quyn hn c xc nh v
thng bo trong t chc
o 2.5.1.2
Din gii v nhn xt
Xc nh mt cch r rng, y , nht qun trch nhim v quyn hn, mt trong
nhng i tng c bn ca vic tiu chun ha theo ISO 9000, gip hnh thnh cc
hnh lang mi thnh vin trong t chc c th thc hin cng vic mt cch cch
c trch nhim v chu trch nhim vi kt qu.
Qu trnh ny cn m bo mi qu trnh, hot ng trong HTQLCL c ngi chu trch
nhim, trnh nhng khong trng hoc s chng cho trong phn cng trch nhim.
Cc trch nhim v quyn hn cn xc nh v phn cng khng ch cho cc cng vic
din ra trong iu kin bnh thng, m cn c bit cn thit vi cc tnh hung bt
thng, bao gm cc tnh hung khn cp. (xem thm 4.1)
Kt qu u ra ca qu trnh xc nh v phn cng trch nhim, quyn hn, ty trong
tng trng hp, c th l cc ma trn trch nhim, m t cng vic, hay quy ch t
chc.
Trong qu trnh phn tch cng vic v xc nh cc trch nhim, quyn hn, t chc
cn m bo vic xc nh mi quan h gia cc quyn hn v trch nhim thc hin
cng vic c giao. Vic trao quyn hn phi tng ng vi phn cng trch nhim.
Ngoi ra, mi quan h gia trch nhim thc hin cc cng vic v quyn hn tng
ng ca cc cng vc c lin quan cng cn c xc nh v trao i trong t chc
nhm m bo s thng sut ca thng tin v tnh lin tc ca cc qu trnh.
o 2.5.1.3
Hng dn nh gi
xc nh tnh hiu lc ca vic xc nh v trao i thng tin v trch nhim, quyn
hn trong t chc, chuyn gia nh gi cn kt hp xem xt c ch v tip cn ca t
chc trong vic phn cng trch nhim v trao quyn hn vi xem xt thc tin vi
nhng tnh hung v trng hp c th.
gc qun l chung, chuyn gia nh gi c th phng vn lnh o cp cao v
nhn vin qun l trong t chc v cch tip cn, c ch, cng c c s dng cho
vic xc nh trch nhim v quyn hn v trao i thng tin lin quan.
xc nh mc trin khai vic xc nh v phn cng trch nhim, quyn hn trn
thc t, chuyn gia nh gi c th xem xt cc thng tin, ti liu v phn cng chc
nng, nhim v v trch nhim theo cc cp t trn xung di, t b phn xung c
nhn bit c tnh tha ng (y ) v nht qun trong trin khai chc nng.
Ngoi ra, trong qu trnh nh gi cc qu trnh c th, nhng ni dung sau c th
c trao i, xem xt:
Cng vic ny do ai thc hin? Ai chu trch nhim v vic t c hay khng
t c yu cu A (no )?
Ai l ngi chu trch nhim i vi cng vic tip theo? Hoc vi cng vic trc
?
Trong qu trnh thc hin cng vic c th gp cc trng hp bt thng no? Khi
th cn phi bo co cho ai c quyn hn x l?
PQU: Hin nay, khi ni v qun l cht lng c v nh ISO 9000 ang l mt
gii php c cho l va hin i li va hiu qu m nhiu doanh nghip
la chn. Vy khi ISO 9000 c p dng, cc cng c qun l cht lng khc
s c v tr nh th no trong qun tr?
PMT: ng l hin nay ISO 9000 l m hnh qun l cht lng theo h thng ang
c a chung v ph bin rng ri hin nay ti Vit Nam v trn th gii. Nu chng
ta c ni nhng iu tt p v li ch ca vic p dng ISO 9000 th cc nh qun l
c l s thy va tha, va nht v so rng. Ch ring con s hn 1 triu giy chng
nhn trn phm vi ton cu v gn 1 vn giy chng nhn c cp Vit Nam ,
t thn chng, ni ln rt nhiu iu v nhng cm nhn li ch m ISO 9000 em li.
Mt cch d hiu, p dng ISO 9000 l vic doanh nghip thc hin qun l cht lng
mt cch c h thng theo m hnh a ra trong tiu chun ISO 9001:2008 (phin bn
cp nht nht hin nay). ISO 9001:2008 a ra nhng yu cu (gip hnh thnh mt
khun kh) ca mt H thng qun l cht lng m mt t chc c th thc hin, v
gc cc yu cu ca ISO 9001:2008 mang tnh khi qut (generic), hng n
nhng kt qu m vic qun l cht lng phi t c. Mt mt, ISO 9001:2008 a
ra cc yu t ca H thng qun l cht lng cn c c mt t chc nh l hnh
thnh nhng khung sn cho H thng qun l cht lng. Mt khc, trong tng yu
t tiu chun ny a ra nhng mc tiu v qun l m t chc cn t c. Tiu
chun ny, iu gy tht vng vi nhiu ngi, hon ton khng a ra cch thc c
th m t chc c th thc hin nhm tho mn cc yu cu t ra.
Khi phn tch nh vy, vt liu dng lp y cc khong trng ca nhng khung
sn v dng c gip t c cc mc tiu qun tr m tiu chun a ra chnh
l nhng cng c qun l (cht lng). Ni mt cch khc, mc d bn thn ISO
9001:2008 cng l mt cng c qun l mt cch h thng, n ch c th c p
dng mt cch hiu qu khi c kt hp vi nhng cng c qun l (cht lng) thch
hp. y l cu tr li cho vn v tr ca cc cng c qun l cht lng trong qun
tr doanh nghip khi ISO 9000 c p dng.
minh ha r hn mi quan h ny, chng ta th cng nhau xem xt mt s v d c
th. V d th nht, theo ISO 9001:2008 t chc cn trin khai hot ng theo di o
lng sn phm (nh mt yu t) v kim sot cc sn phm khng ph hp (nh mt
yu t khc). Khi cc cng c nh ly mu chp nhn acceptance sampling) s l
cng c kt ni hai yu t ny li, bi ly mu chp nhn cho php ngi kim tra gn
c kt qu kim tra cho tng mu c th vi vic xc nhn tnh trng ph hp hay
khng ph hp ca l/m sn phm. V d th hai, cng theo ISO 9001:2008 khi c
mt s khng ph hp, t chc phi tm nguyn nhn ca s khng ph hp v nh
gi nhu cu thc hin hnh ng khc phc. Khi cc cng c nh Biu xng c
(Fishbone Diagram) hay FMEA (Failure Mode and Effect Analysis) c th l nhng
cng c cn thit t chc thc hin c yu cu ca tiu chun.
PQU: Nh vy ISO 9001:2008 cung cp cho doanh nghip mt khung sn v tiu
chun cho hot ng qun l cht lng. Vy theo anh, qun l cht lng mt cch
hiu qu, doanh nghip cn cn cc cng c qun l (cht lng) no khc?
PMT: Chng ta th hnh dung, trong mt ngi nh vi kin trc p v kt cu vng
chc c xy dng, ch nhn ca n cn c cc h thng ni tht (v cc vt)
nh th no va duy tr c nt kin trc, kt cu, ng thi li c c s thoi
mi, tin nghi, thun tin v hiu qu trong s dng. y l cu hi m chng ta cn rt
nhiu giy ghi danh mc c lit k cho cu tr li. Cc cng c qun l cht
lng v vic ng dng chng cng nh vy, chng ta c th dnh c mt bui
cng nhau lit k cc cng c ny. c th hnh dung vi con s, Thomas Pyzdek,
tc gi ca cun sch 6 Sigma Handbook thng k rng hin ang c khong hn
400 cng c qun l cht lng khc nhau ang c s dng.
trnh b tu ha nhp ma vi cc con s, s d dng hn nu chng ta nhm cc
cng c qun l cht lng ny vo cc nhm vi nhng mc ch s dng khc nhau
trong t chc. Nhn chung, cng c qun l cht lng thng c s dng trong cc
mc ch nh: hoch nh cht lng, kim sot cht lng, phn tch v chn on,
qun l d n ci tin cht lng. Mi cng c qun l cht lng c th c th phc
v cho mt hay nhiu mc ch ny.
Trong hoch nh cht lng, mt s cng c ch yu c th bao gm:
Gii php phng nga sai li (Poka Yoke), H thng cnh bo sai
li (Andon System), Th Kanban (Kanban Card), c th c s dng h
tr cho vic phng nga hoc pht hin sm sai li;
lng (CoQ), Phn tch chi ph li nhun (Cost-Benefit Analysis), Ma trn la chn
d n ci tin (Improvement project selection Matrix).
Ngoi ra cc tip cn (v nhng cng c i km) nh Six Sigma, Lean, 5S,c th
c s dng nh mt phn ca cc chin lc ci tin cht lng. Cc tip cn ny,
bn thn n, c cc yu t cho hoch nh, trin khai, kim sot v nh gi.
PQU: Vi rt nhiu cng c qun l cht lng va gii thiu, anh nh gi nh th
no v mc p dng chng ti cc doanh nghip ca Vit Nam?
PMT: Chng ta mi c hn 20 nm i mi, gn 15 nm thu ht vn u t nc
ngoi, hn 10 nm vi phong tro ISO 9000 v hn 4 nm hi nhp WTO y l im
quy chiu quan trng khi chng ta ni v mc pht trin ca qun l cht lng ni
chung v mc s dng cng c qun l cht lng ni ring. Vi im quy chiu
ny, chng ta khng mong i mt thc trng s dng mt cch ph bin v hiu qu
cc cng c qun l cht lng trong doanh nghip. Theo mt cuc iu tra vi khong
200 doanh nghip v t chc c chng nhn ISO 9000 vo nm 2006 m P & Q
Solutions thc hin, mc d c n 47% i tng iu tra cho rng h trin khai
ci tin cht lng th t l p dng thnh cng cc cng c qun l cht lng li rt
thp. Ch c 4% i tng iu tra cho rng h p dng thnh cng 5S, SPC hay
biu xng c v tn xut. Cha n 1% cho rng h p dng thnh cng TQM,
CoQ, KPI hay o lng nng sut.
Chng ta cng cn bit rng, mc d c mt s cng c qun l cht lng mi c
pht trin trong hai n 3 thp nin va qua (v d nh 6 sigma hay Th im cn
bng), phn li cc cng c qun l cht lng ph bin khc c pht trin trong
nm gia th k trc. Nh vy, c th ni cc doanh nghip ca chng ta ang b tt
hu mt na th k so vi nhng doanh nghip thuc cc nn kinh t pht trin nh
Nht Bn, Chu u hay Bc M.
PQU: Vy anh c nhn xt g v mc s dng cc cng c qun l cht lng
trong cc thnh phn doanh nghip hay lnh vc khc nhau?
PMT: Nu nhn bn phn b mc p dng cc cng c qun l cht lng,
mc ng dng cc doanh nghip c vn u t nc ngoi thng cao hn so
vi cc doanh nghip trong nc; mc p dng trong cc lnh vc nh gia cng
chnh xc, c kh, in, in t cao hn cc lnh vc khc. Vi cc doanh nghip trong
nc, mc p dng ti cc doanh nghip tham gia vo nhng chui cung ng ln
thng cao hn cc doanh nghip khc.
Nh vy c th thy cc cng c qun l cht lng ang c xu hng du nhp vo
Vit Nam thng qua hot ng ca cc cng ty c vn u t trc tip nc ngoi v
qu trnh tham gia vo chui gi tr ton cu ca cc doanh nghip Vit Nam. Bn cnh
, kh nng tip cn nhiu hn vi thng tin v qun tr, cc chng trnh o to, v
c bit l cc n lc ca chnh ph trong nng cao nng sut cht lng (nh Quyt
nh 712/2010/Q Ttg, ngy 21/5/2010 ph duyt Chng trnh quc gia nng cao
nng sut cht lng sn phm hng ha) cng gp phn ng k thc y qu trnh
a cc cng c ny vo qun l cht lng trong doanh nghip. Vi nhng c im
ny, chng ta c th tin rng vic p dng cc cng c qun l cht lng ti cc
doanh nghip s tng nhanh v tr nn hiu qu hn trong nhng nm ti.
PQU: Vi rt nhiu cng c qun l cht lng c th s dng nh vy, lm th no
doanh nghip c th p dng chng mt cch hiu qu?
PMT: Rt tic, chng ta khng mun k mt n thuc cha bnh chung theo
kiu au bng ung nhn sm bi thc t l thy kh c gii php tuyt i cho
vic p dng hiu qu cc cng c qun l cht lng. Tuy nhin, c ba yu t quan
trng m mi doanh nghip phi xem xt n trong s dng cc cng c qun l cht
lng.
Th nht, vic s dng cc cng c qun l cht lng ph thuc vo nhng mc tiu
chin lc v hiu qu, cht lng v tha mn khch hng. Cc mc tiu chin lc
ny l xut pht im cho xc nh nhu cu i vi cc cng c qun l ni chung v
qun l cht lng ni ring. Th hnh dung, bn thu mt tp th sn n sn li ngi
nh ca mnh, vic h n c mang theo hay khng mang theo tm bt dng lt
trnh sn rt trn nn nh hoc b mt cc vt s ni cho bn rt nhiu v cc
trng tm kinh doanh ca nhm th ny. Tng t nh vy, mt bn bo co thng
khng c bt k mt biu hay ma trn tm tt s liu no cng c th cho bn nhiu
thng tin v s nhn nhn ca ngi qun l vi tnh hiu qu (trong xem xt, x l s
liu v ra quyt nh).
Th hai, cc cng c qun l cht lng cn mt mi trng vn ha cht lng thch
hp. C khi no bn n mt gia nh c t giy gip rt mi v p nhng bn vn
nhn thy giy dp ngn ngang xung quanh t? Khi ta cht nhn ra , vn c
th khng nm ch ci t - cn c yu t khc cn c quan tm. Mi trng vn
ha cht lng thch hp cho s dng v pht huy hiu qu ca cc cng c qun l
cht lng l mi trng vn ha quyt nh da trn s kin, theo ui vng trn
PDCA trong qun l, lm vic nhm, trao quyn thch hp v ci tin lin tc. C khi
no bn t hi ti sao doanh nghip t nhn ni m ch doanh nghip tham gia quyt
nh mi vic cng l ni t nhn thy s hin din ca cc cng c qun l cht lng?
Th ba, doanh nghip cn c nng lc nhn din v la chn cng c qun l cht
lng thch hp cho tng trng hp c th. iu ny lin quan n nng lc nhn s,
c ch o to v qun l ngun tri thc chia s chung. S hiu bit v k nng s
dng cc cng c qun l cht lng cn l mt phn r rng trong tiu chun nng lc
ca nhn vin; o to v cc cng c qun l cht lng l mt ni dung xut hin
trong k hoch o to hng nm ca t chc; cc hng dn s dng mt s cng c
qun l cht lng quan trng, c s dng thng xuyn nn l mt phn ca h
thng ti liu ni b (ngun tri thc chia s chung ca doanh nghip)./.
s. ISO 9001:2008 Gii m cc yu cu t gc nhn ca chuyn gia nh gi ni b Phn VI (Tip theo)
Nu ni H thng qun l cht lng (HTQLCL) l mt cng c qun l cht lng sn
phm v hot ng ca mt t chc th nh gi cht lng ni b l mt hot ng
c bit quan trng trong vic m bo tnh hiu lc, hiu qu, ph hp v thch hp
ca H thng ny. Nh vy, mc d cng l mt cng c qun l, nh gi cht lng
ni b l mt cng c qun l c bit bi i tng ca n l HTQLCL ...
Ni dung trch trong Phn 5 ny bao gm cc din gii v hng dn nh gi cho mc
5.5.2 i din ca lnh o v mc 5.5.3 Trao i thng tin ni b ca tiu chun
ISO
9001:2008.
CHNG
1.
TRCH
NHIM
CA
LNH
O
(tip
theo)
2.5
Trch nhim quyn hn v trao i thng tin (tip theo)
2.5.2
i
din
ca
lnh
o
2.5.2.1
Trch
dn
yu
cu
ca
ISO
9001:2008
Lnh o cao nht phi ch nh mt thnh vin trong ban lnh o ca t chc, ngoi
cc trch nhim khc, phi c trch nhim v quyn hn sau
a) m bo cc qu trnh cn thit ca h thng qun l cht lng c thit lp,
thc
hin
v
duy
tr;
b) bo co cho lnh o cao nht v kt qu hot ng ca h thng qun l cht
lng
v
v
mi
nhu
cu
ci
tin,
v
c) m bo thc y ton b t chc nhn thc c cc yu cu ca khch hng.
2.5.2.2
Din
gii
v
nhn
xt
Vi vic trin khai chc nng qun l cht lng mt cch h thng theo tiu chun
ISO 9001:2008, lnh o cao nht phi m bo rng trch nhim chung v xy dng,
duy tr, ci tin HTQLCL ny v thc y nhn thc chung v cht lng v tha mn
khch hng c phn cng mt cch r rng v hiu qu cho mt thnh vin ca ban
lnh o. Trong ISO 9001:2008, v tr ny c gi l i din lnh o v cht lng
(QMR). Ni mt cch khc, QMR c vai tr qun l H thng qun l cht lng ca t
chc. iu ny cng tng t nh vic phn cng mt thnh vin trong ban lnh o
ph trch cc lnh vc khc nh nhn s, hnh chnh, ti chnh hay th trng.
Thng thng, cc trch nhim lin quan n chc nng qun l HTQLCL bao gm:
iu phi, gim st v thc y vic xy dng, p dng, duy tr v ci tin HTQLCL
v cc qu trnh ca HTQLCL, trong c hot ng nh gi ni b (xem thm 8.2.2)
v
xem
xt
HTQLCL
(xem
thm
5.6),
Tng hp v bo co v tnh hnh thc hin HTQLCL, tnh hiu lc, hiu qu, cc
nhu
cu
ci
tin
v
cung
cp
ngun
lc,
Thc y nhn thc v cht lng v tha mn yu cu khch hng trong t chc,
Xy dng v xut cc k hoch & mc tiu qun l cht lng ngn hn, trung
hn
ca
t
chc,
Lin h v trao i thng tin vi cc i tc bn ngoi lin quan n vic duy tr v
ci tin HTQLCL, bao gm t chc chng nhn, t chc t vn, o to,...,
Trc tip qun l v pht trin nhm nh gi ni b v nng lc v qun l cht
lng ca cc nhn s ch cht trong HTQLCL. (xem thm 6.2.2)
Ty vo c im ring ca mi n v m v tr ny c th l Trng phng/Gim c
qun l cht lng, Trng phng m bo cht lng, Ph (tng) gim c ph trch
cht lng, trc tip (Tng) Gim c hoc mt thnh vin thch hp khc trong ban
lnh
o.
Cn lu rng vai tr v chc nng ca v tr ny khng ging vi Trng phng
QC/KCS, v v vy, nu lnh o cao nht ch nh v tr ny l QMR th cn m bo
lm r s khc bit v cc vi tr v chc nng c b sung cho i din lnh o v
cht lng. Trong mi trng hp, t chc nn c quy nh r rng v trch nhim,
quyn hn ca QMR c ban hnh cng vi quyt nh/th ch nh. V hnh thc,
quy nh ny c th l mt bn m t cng vic ca QMR hay l mt phn ca quy nh
v chc nng nhim v ca Ban/Nhm ISO.... (xem thm 5.5.1)
2.5.2.3
Hng
dn
nh
gi
Vic nh gi s ph hp v hiu lc i vi yu cu ca iu khon 5.5.2, thng
thng, yu cu chuyn gia nh gi ni b xem xt vi lnh o cao nht, vi QMR
v
kt
qu
cc
cng
vic
thc
t.
c
v
tr
ca
QMR).
Th hai, trong qu trnh xem xt vi QMR, cc ni dung di y c th h tr chuyn
gia nh gi ni b tm hiu v nh gi s ph hp v mc hiu lc ca cc hot
ng
m
QMR
trin
khai
trch
nhim
c
phn
cng:
Trch nhim v quyn hn ca QMR bao gm nhng g? c quy nh u?
Kt qu hot ng ca HTQLCL c nh gi thng qua cc tiu ch no, c
bo
co
n
lnh
o
cao
nht
ra
sao?
Phng php v kt qu t c khi QMR trin khai cc nhim v c phn
cng? (s dng cc im nu trong phn Din gii v nhn xt lm c s kim tra)?
Th ba, trong qu trnh nh gi ti cc yu t v b phn khc nhau ca HTQLCL, cc
chuyn gia nh gi cn xem xt n mi quan h gia hot ng ca QMR v tnh
hnh
thc
hin
HTQLCL
ca
cc
yu
t
v
b
phn
ny.
2.5.3
Trao
i
thng
tin
ni
b
2.5.3.1
Trch
dn
yu
cu
ca
ISO
9001:2008
Lnh o cao nht phi m bo thit lp cc qu trnh trao i thng tin thch hp
trong t chc v c s trao i thng tin v hiu lc ca h thng qun l cht lng.
2.5.3.2
Din
gii
v
nhn
xt
Trao i thng tin ni b l mt yu t quan trng trong vn hnh HTQLCL nhm trin
khai chnh sch v m bo hiu lc ca cc qu trnh, hng n vic p ng yu
cu v nng cao tha mn khch hng. y l l do yu cu v trao i thng tin ni b
c a vo phn trch nhim ca lnh o trong tiu chun ISO 9001:2008.
Trong HTQLCL, trao i thng tin ni b bao gm hai ni dung: trao i thng tin tc
nghip v trao i thng tin chin lc (hiu lc ca HTQLCL).
Qu trnh trao i thng tin tc nghip gip lnh o doanh nghip tr li cu hi cho
s tng tc ca cc qu trnh, s lin tc v hiu qu ca cng vic. Nu qu trnh
trao i thng tin tc nghip khng c hoch nh v trin khai mt cch c hiu lc,
cc hot ng tc nghip s khng th c thc hin, hoc b sai li khi thc hin
(VD. thng tin v thay i yu cu sn phm t khch hng khng c trao i mt
cch kp thi v chnh xc th t chc c nhiu kh nng s cung cp cc sn
phm/dch v khng p ng c yu cu ca khch hng). Cc yu cu ca qu
trnh trao i thng tin tc nghip thng c cc t chc xc nh trong cc quy trnh
tc
nghip.
Qu trnh trao i thng tin chin lc (hiu lc ca HTQLCL) gn vi cc chnh sch,
mc tiu, kt qu theo di/o lng cho vic theo ui chnh sch v mc t c
cc mc tiu, nhm m bo s nht qun v mt nhn thc, tng cng s tham gia
ca mi ngi v gp phn ng vin, to ng lc cho ton b nhn vin trong t
chc. Tnh hiu lc ca qu trnh trao i thng tin chin lc c th khng nh hng
ngay n cc hot ng tc nghip hng ngy ca t chc, nhng c nh hng rt
ln n vic hnh thnh mt mt trng lm vic tch cc, hnh thnh vn ha cht
lng v huy ng c mt cch y s tham gia ca mi thnh vin trong t
chc. Cc yu cu ca qu trnh trao i thng tin chin lc thng c cc t chc
xc nh trong h thng bo co v tuyn truyn thng qua h thng Bng tin & Gc
thng
tin
kt
qu
(Dashboard).
2.5.3.3
Hng
dn
nh
gi
Vi ngha l mt yu t mang tnh h thng, chuyn gia nh gi ni b ch c th
a ra kt lun v tnh hiu lc ca cc qu trnh trao i thng tin ni b sau khi
hon
thnh
nh
gi
ton
b
phm
vi
ca
HTQLCL.
Mt cch c th, xem xt tnh hiu lc ca cc hot ng trao i thng tin tc
nghip, chuyn gia nh gi ni b c th xem xt cc ni dung sau y:
Xem xt vi lnh o cao nht v quan im v tip cn ca t chc trong hoch
nh
v
thc
hin
qu
trnh
trao
i
thng
tin,
Xem xt cc xut ci tin ca cc b phn n lnh o cao nht c lin quan
n vic trao i thng tin v nhng quyt nh/hnh ng tip theo ca t chc,
t cc cu hi thc hin cng vic, anh/ch cn nhng thng tin g, n t u,
vo khi no v bng cch no?, kt qu/thng tin ny cn cho ai, c chuyn i u,
vo
khi
no
v
bng
cch
no?...,
Xem xt kt qu phn tch sn phm khng ph hp, cc khiu ni khch hng xem
c cc s c no gn vi nguyn nhn v trao i thng tin,
Xem xt cch thc t chc qun l h thng thng tin (xem thm 6.3).
i vi hot ng trao i thng tin chin lc (v hiu lc ca HTQLCL), chuyn gia
nh
gi
ni
b
c
th
xem
xt
cc
ni
dung
sau
y:
Xem xt vi lnh o cao nht v nhng thng tin c cho l phn nh kt qu
thc hin chin lc v hiu lc ca HTQLCL, cng nh nhu cu ca cc cp qun l
i vi cc thng tin ny (hnh thnh u vo cho qu trnh trao i thng tin),
Xem xt vi cc nhn vin qun l cp trung gian v nhng thng tin gn vi hiu
lc ca HTQLCL lin quan n qu trnh/b phn h qun l v cch thc cc thng tin
ny
c
chia
s,
Xem xt qu trnh trao i thng tin v chnh sch, mc tiu, kt qu thc hin mc
tiu,
kt
qu
nh
gi
v
xem
xt
h
thng,
Xem xt cc bo co, s sn c v tnh cp nht ca cc thng tin trn Bng
tin/Gc
thng
tin
kt
qu,
Phng vn nhn vin trong t chc v mc nhn thc ca h v hiu lc ca
HTQLCL.