Do An Thiet Ke May

Ñoà aùn thieát keá maùy GVHD: Buøi Quyù Lùöïc
Môc lôc
Ch−¬ng I Nghiªn cøu m¸y t−¬ng tù ..........................................2

I. Chän m¸y tham kh¶o. ........................................................................2
II. Kh¶o s¸t m¸y t−¬ng tù. ...................................................................2
2.1. Hép tèc ®é..........................................................................................2
2.2. Hép ch¹y dao. ....................................................................................7
2.3. Çc c¬ cÊu ®Æc biÖt cña m¸y 1K62. .................................................10
Ch−¬ng II ThiÕt kÕ ®éng häc m¸y míi...................................13
I. ThiÕt kÕ ®éng häc hép tèc ®é. .....................................................13
1.1. ThiÕt lËp chuçi sè vßng quay. ..........................................................13
1.2. Chän ph−¬ng ¸n kh«ng gian. ...........................................................14
1.3. Chän ph−¬ng ¸n thø tù. ....................................................................15
1.4. VÏ ®å thÞ vßng quay. ........................................................................16
1.5. TÝnh sè r¨ng cña çc nhãm truyÒn trong hép tèc ®é........................17
II. ThiÕt kÕ ®éng häc hép ch¹y dao. ...............................................23
2.1. Yªu cÇu kü thuËt vµ ®Æc ®iÓm hép ch¹y dao....................................23
2.2. TÝnh to¸n thiÕt kÕ hép ch¹y dao.......................................................23
Ch−¬ng III: tÝnh to¸n ThiÕt kÕ ®éng lùc häc m¸y........33
I. X¸c ®Þnh c«ng suÊt ®éng c¬. .........................................................33
1.1. X¸c ®Þnh lùc c¾t Pc, lùc ch¹y dao Q. ................................................33
1.2. TÝnh m«men xo¾n cña ®éng c¬ ®iÖn................................................34
1.3. TÝnh c«ng suÊt ®éng c¬. ...................................................................35
1.4. LËp b¶ng tÝnh to¸n ®éng häc............................................................35
II. TÝnh søc bÒn vµ th«ng sè kÕt cÊu. .............................................36
2.1. TÝnh trôc chÝnh vµ æ trôc chÝnh. .......................................................36
2.2. TÝnh bÒn trôc trung gian IV trong hép tèc ®é. .................................45
2.3. TÝnh ly hîp ma s¸t............................................................................53
Ch−¬ng IV TÝnh to¸n thiÕt kÕ hÖ thèng ®iÒu khiÓn
hép tèc ®é ...............................................................................................54
I. Chøc n¨ng vµ yªu cÇu cña hÖ thèng ®iÒu khiÓn.....................54
1.1. Chøc n¨ng. .......................................................................................54
1.2. Yªu cÇu. ...........................................................................................54
II. X¸c ®Þnh çc ®èi t−îng cÇn ®iÒu khiÓn. ...................................54
2.1. Nh÷ng ®èi t−îng cÇn ®iÒu khiÓn. .....................................................54
2.2. Quy luËt chuyÓn ®éng vµ tr¹ng th¸i vÞ trÝ. .......................................55
2.3. TÝnh chiÒu dµi çc hµnh tr×nh g¹t.....................................................55
III. Chän nguyªn lý c¬ cÊu ®iÒu khiÓn vµ ph−¬ng thøc ®iÒu
khiÓn. ........................................................................................................56
3.1. Chän ph−¬ng thøc ®iÒu khiÓn. .........................................................56
3.2. Chän nguyªn lý c¬ cÊu ®iÒu khiÓn...................................................56
3.3. NhËn xÐt. ..........................................................................................59
Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 1

Ch−¬ng I Nghiªn cøu m¸y t−¬ng tù

§Ò bµi: ThiÕt kÕ m¸y tiÖn ren vÝt v¹n n¨ng
víi Z = 23; ϕ = 1,26; nmin = 12(vg/ph).
I. Chän m¸y tham kh¶o.
B¶ng so s¸nh çc tÝnh n¨ng kü thuËt cña mét sè lo¹i m¸y tiÖn.
§Æc tÝnh kü thuËt Lo¹i m¸y tiÖn

1K62 1A62 T616 1A616
ChiÒu cao t©m (mm) 200 200 160 200
Kho¶ng çch lín nhÊt gi÷a hai mòi 1400 1500 750 710
t©m (mm)
§−êng kÝnh lín nhÊt cña vËt gia c«ng 400 400 320 320
Dmax (mm)
Sè cÊp tèc ®é Z 23 21 12 21
Tèc ®é trôc chÝnh nmin(vg/ph) 12,5 11,5 44 11,2
nmax(vg/ph) 2000 1200 1980 2240
L−îng ch¹y dao däc Sdmin(mm/vg) 0,07 0,082 0,06 0,08
Sdmax(mm/vg) 4,16 1,59 1,07 1,36
L−îng ch¹y dao ngang Sngmin(mm/vg) 0,035 0,027 0,04 0,08
Sngmax(mm/vg) 2,08 0,52 0,78 1,36
Lùc ch¹y dao lín nhÊt Pxmax(N) 3530 3430 3000
Pymax(N) 5400 5400 8100
C«ng suÊt ®éng c¬ ®iÖn N(kw) 10 7 4,5 4,5
Çc lo¹i ren tiÖn ®−îc Ren quèc tÕ; Ren anh;
Ren modul; Ren pitch.
Tõ b¶ng so s¸nh çc tÝnh n¨ng kü thuËt kÕt hîp víi ®iÒu kiÖn ®Ò bµi ta chän
m¸y tham kh¶o lµ m¸y 1K62, do nã cã tÝnh n¨ng kü thuËt gÇn gièng nhÊt víi
m¸y cÇn thiÕt kÕ.
II. Kh¶o s¸t m¸y t−¬ng tù.
2.1. Hép tèc ®é.
a) XÝch tèc ®é.
Ph−¬ng tr×nh xÝch tèc ®é:
Çc ®−êng truyÒn cña hép tèc ®é:

§−êng quay
Li hîp ma s¸t nghÞch
§−êng
quay thuËn IV
II
Tõ ®éng c¬
III V
§−êng truyÒn tèc ®é thÊp

VI
§−êng truyÒn tèc ®é cao
§−êng truyÒn tèc ®é thÊp cã ZthÊp = 2 x 3 x 2 x 2 = 24 tèc ®é. Do 2 khèi b¸nh
r¨ng di tr−ît 2 bËc gi÷a trôc IV vµ trôc V chØ cho 3 tû sè truyÒn v× cã 2 tû sè
truyÒn trïng nhau:
 22 22 1
 88 . 88 = 16

 22 . 45 = 1
 88 45 4

 45 . 22 = 1
 45 88 4
 45 45 1
 . =
 45 45 4
V× vËy ®−êng tèc ®é thÊp cã ZthÊp = 2 x 3 x 3 = 18 tèc ®é. §−êng truyÒn tèc
®é cao cã Zcao = 2 x 3 = 6 tèc ®é. §Ó nèi liªn tiÕp trÞ sè tèc ®é cao vµ thÊp ®Æt
n18 = n19. Do ®ã m¸y cßn Z = 23 tèc ®é.
b) VÏ l¹i ®å thÞ vßng quay.
C¨n cø vµo s¬ ®å ®éng cña m¸y tiÖn 1K62 ta cã:
* PAKG
Z1 = 2 x 3 x 2 x 2 (®−êng truyÒn tèc ®é thÊp).
Z2 = 2 x 3 x 1 (®−êng truyÒn tèc ®é cao).
* X¸c ®Þnh ®Æc tÝnh nhãm [X]:
Ta cã: nmin = 12,5 (vg/ph); nmax = 2000 (vg/ph)
Z = 23.
C«ng béi ϕ tÝnh theo c«ng thøc: ϕ = ( z −1) n max
n min
2000
⇒ ϕ = 22 = 1,26
12,5

- §−êng truyÒn tèc ®é thÊp:

+ Nhãm truyÒn thø nhÊt cã 2 tû sè truyÒn (tõ trôc I tíi trôc II).
51
i1 = = ϕx = 1,26x ⇒ x =1 ⇒ Tia i1 nghiªng sang ph¶i 1 « (1lgϕ).
39
56
i2 = = ϕx = 1,26x ⇒ x =2 ⇒ Tia i2 nghiªng sang ph¶i 2 « (2lgϕ).
34
⇒ i1: i2 =ϕ : ϕ2 = 1 : ϕ . VËy l−îng më gi÷a hai tia [X]I = [1].
+ Nhãm truyÒn thø hai cã 3 tû sè truyÒn (tõ trôc II tíi trôc III).
29 1
i3 = = 2 ⇒ Tia i3 nghiªng sang tr¸i 2 « (2lgϕ).
47 ϕ
21 1
55 ϕ
38
i5 = = 1 = ϕ0 ⇒ Tia i5 th¼ng ®øng.
38
⇒ i4: i3: i5 = 1 : ϕ2 : ϕ4. VËy l−îng më gi÷a 3 tia [X]II = [2].
+ Nhãm truyÒn thø ba cã 2 tû sè truyÒn (tõ trôc III tíi trôc IV).
22 1
88 ϕ
45
i7 = = 1 = ϕ0 ⇒ Tia i7 th¼ng ®øng.
45
⇒ i6: i7 = 1: ϕ6. VËy l−îng më gi÷a hai tia [X]III = [6].
+ Nhãm truyÒn thø t− cã 2 tû sè truyÒn (tõ trôc IV tíi trôc V).
22 1
88 ϕ
45
i9 = = 1 = ϕ0 ⇒ Tia i9 th¼ng ®øng.
45
⇒ i8: i9 = 1: ϕ6. VËy l−îng më gi÷a hai tia [X]IV = [6].
- §−êng truyÒn tèc ®é cao: 2 nhãm truyÒn ®Çu tiªn gièng víi 2 nhãm truyÒn
®Çu tiªn cña ®−êng truyÒn tèc ®é thÊp.
- Nhãm truyÒn gi¸n tiÕp (tõ trôc V tíi trôc VI).
27 1
Cã 1 tû sè truyÒn i10 = = 3 ⇒ Tia i10 nghiªng sang tr¸i 3 « (3lgφ).
54 ϕ
- Nhãm truyÒn trùc tiÕp (tõ trôc III tíi trôc VI).
65
Cã 1 tû sè truyÒn i11 = = ϕ2 ⇒ Tia i11 nghiªng sang ph¶i 2 « (2lgφ).
43
* C«ng thøc cÊu tróc ®éng häc.
PAKG: Z1 = 2 x 3 x 2 x 2 Z2 = 2 x 3 x 1
PATT: I II III IV I II III
Sè ®Æc tÝnh: [1] [2] [6] [6] [1] [2] [0]

* L−íi kÕt cÊu.
* §å thÞ vßng quay.

142
- Trªn trôc I: nI = n0.i®ai.η = 1450. .0,985 = 798(vg/ph).
254
- Trªn trôc chÝnh (trôc VI):
Víi nmin = 12,5(vg/ph); tra b¶ng chuçi vßng quay tiªu chuÈn ta cã 23
tèc ®é: 12,5 – 16 – 20 – 25 – 31,5 – 40 – 50 – 63 – 80 – 100 – 125 – 160 –
200 – 250 – 315 – 400 – 500 – 630 – 800 – 1000 – 1250 – 1600 – 2000.
- §Æt n0 = nI = 798 ≈ 800 = n19.

* LËp ®å thÞ sai sè vßng quay.
n Ph−¬ng tr×nh xÝch nThùc tÕ nTiªu chuÈn nTC − nTT

∆n= .100%
nTC
n1 n0.i1.i4.i6.i8.i10 12,46 12,5 0,32
n2 n0.i2.i4.i6.i8.i10 15,69 16 1,9
n3 n0.i1.i3.i6.i8.i10 20,13 20 - 0,65
n4 n0.i2.i3.i6.i8.i10 25,35 25 - 1,4
n5 n0.i1.i5.i6.i8.i10 32,62 31,5 - 5,1
n6 n0.i2.i5.i6.i8.i10 41,09 40 - 2,7
n7 n0.i1.i4.i7.i8.i10 49,83 50 0,34
n8 n0.i2.i4.i7.i8.i10 62,76 63 0,38
n9 n0.i1.i3.i7.i8.i10 80,52 80 - 0,65
n10 n0.i2.i3.i7.i8.i10 101,4 100 - 1,36
n11 n0.i1.i5.i7.i8.i10 130,5 125 - 4,4
n12 n0.i2.i5.i7.i8.i10 164,3 160 - 2,7
n13 n0.i1.i4.i7.i9.i10 199,3 200 0,35
n14 n0.i2.i4.i7.i9.i10 250,9 250 - 0,36
n15 n0.i1.i3.i7.i9.i10 322 310 - 3,8
n16 n0.i2.i3.i7.i9.i10 405,7 400 - 1,4
n17 n0.i1.i5.i7.i9.i10 522 500 - 4,4
n18 n0.i1.i4.i11 604 630 4,2
n19 n0.i2.i4.i11 759 800 5,1
n20 n0.i1.i3.i11 973,8 1000 2,6
n21 n0.i2.i3.i11 1226,7 1250 1,8
n22 n0.i1.i5.i11 1578,4 1600 1,35
n23 n0.i2.i5.i11 1987,9 2000 0,6
nTC − nTT
Sai sè ∆n= .100% ≤ [∆n] = ± 10.(ϕ - 1)% = ± 2,6%.
nTC

* KÕt luËn:
- C«ng thøc cÊu tróc ®éng häc cña m¸y 1K62
PAKG: Z1 = 2 x 3 x 2 x 2 Z2 = 2 x 3 x 1
Sè ®Æc tÝnh: [1] [2] [6] [6] [1] [2] [0]
- Theo lý thuyÕt:
PAKG: Z1 = 2 x 3 x 2 x 2
PATT: I II III IV
Sè ®Æc tÝnh: [1] [2] [6] [12]
⇒ Nhãm truyÒn thø t− cã Xmax = 12 ⇒ ϕXmax = 1,2612 = 16 > 8 kh«ng tháa
m|n ®iÒu kiÖn thiÕt kÕ ϕXmax ≤ 8. Do ®ã ng−êi ta ph¶i thu hÑp l−îng më cña
nhãm truyÒn thø t− xuèng cßn 6 v× vËy t¹o ra 6 tèc ®é trïng nhau.
Sè tèc ®é trïng nhau ®−îc bï l¹i b»ng ®−êng truyÒn tèc ®é cao cã:
PAKG: Z2 = 2 x 3 x 1
PATT: I II III
Sè ®Æc tÝnh: [1] [2] [0]
- Hai khèi b¸nh r¨ng di tr−ît gi÷a trôc IV vµ trôc VI chØ cho 3 tû sè truyÒn lµ:
1 1
1, , .V× cã 2 tû sè truyÒn trïng nhau. Çc tû sè truyÒn nµy t¹o nªn ik® dïng
4 16
c¾t ren khuÕch ®¹i.
2.2. Hép ch¹y dao.
a) XÝch ch¹y dao c¾t ren th−êng.
- M¸y tiÖn ren vÝt v¹n n¨ng 1k62 cã kh¶ n¨ng c¾t ®−îc 4 lo¹i ren:
Ren Quèc tÕ (tp); Ren Modun (m); Ren Anh (n); Ren Pitch (Dp).
- Khi c¾t ren tiªu chuÈn xÝch truyÒn tõ trôc VI xuèng trôc VII råi tíi trôc VIII
qua cÆp b¸nh r¨ng thay thÕ vµo hép dao vµ trôc vÝt me.
- L−îng di ®éng tÝnh to¸n ë 2 ®Çu xÝch lµ:
Mét vßng trôc chÝnh - cho tiÖn ®−îc mét b−íc ren tp (mm)
§Ó c¾t ®−îc 4 lo¹i ren m¸y cã 4 kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn sau:
+ C¬ cÊu b¸nh r¨ng thay thÕ gi÷a trôc VIII vµ trôc IX:
42 95
iTT = . ®Ó c¾t ren Quèc tÕ vµ ren Anh.
95 50
64 95
iTT = . ®Ó c¾t ren Modun vµ ren Pitch.
95 97
+ §Ó c¾t ®−îc nhiÒu b−íc ren kh¸c nhau trong cïng mét hÖ ren, trong hép
ch¹y dao dïng c¬ cÊu Norton cã 7 tû sè truyÒn c¾t ®−îc 7 b−íc ren.
+ Khi c¬ cÊu Norton chñ ®éng: ®−êng truyÒn tõ trôc IX qua ly hîp C2 tíi
trôc XI lµm quay khèi b¸nh r¨ng h×nh th¸p, xuèng trôc X qua ly hîp C4tíi
trôc XII-XIII-XIV tíi trôc vÝt me.
+ Khi c¬ cÊu Norton bÞ ®éng: ®−êng truyÒn tõ trôc IX kh«ng qua ly hîp C2
37 28
qua cÆp b¸nh r¨ng tíi trôc X qua cÆp b¸nh r¨ng qua b¸nh r¨ng 36 tíi
35 25

35 28
khèi b¸nh r¨ng Norton trªn trôc XI, tiÕp tôc qua çc cÆp b¸nh r¨ng .
28 35
(kh«ng qua ly hîp C4) tíi trôc XII-XIII-XIV-XV ®Õn trôc vÝt me.
- TÊt c¶ çc tr−êng hîp c¾t ren ®Òu ph¶i truyÒn ®éng qua nhãm gÊp béi cã çc
tû sè truyÒn sau:
18 15 1
 45 . 48 =
8

 28 . 15 =
1
 35 48 4
igb = 
18 . 35 =
1
 45 28 2
 28 35 1
 . =
 35 28 1
- Khi c¾t ren tr¸i, trôc chÝnh quay kh«ng ®æi cßn h−íng ch¹y dao ph¶i ra xa
m©m cÆp, tøc lµ trôc vÝt me quay theo chiÒu ng−îc l¹i nhê c¬ cÊu ®¶o chiÒu
35 28
nèi gi÷a trôc VII vµ trôc VIII qua b¸nh r¨ng ®Öm Z28: i®c= .
28 35
- S¬ ®å kÕt cÊu ®éng häc cña xÝch c¾t ren:
Tõ s¬ ®å kÕt cÊu ®éng häc xÝch c¾t ren trªn ta cã ph−¬ng tr×nh tæng qu¸t xÝch
c¾t ren nh− sau:
1vßng TC. icè ®Þnh. ithay thÕ. ic¬ së. igÊp béi . tX = tp
Trong ®ã:
Zn
+ ics = khi c¬ cÊu Norton lµ chñ ®éng.
36
1 36
+ icsb® = = khi c¬ cÊu Norton lµ bÞ ®éng.
ics Z n
Ph−¬ng tr×nh c©n b»ng cho tõng lo¹i ren ®−îc viÕt nh− sau.
- Khi c¾t ren Quèc tÕ:
42 95
+ iTT = . ; dïng c¬ cÊu Norton chñ ®éng.
95 50
+ L−îng di ®éng tÝnh to¸n: 1vgTC → tp (mm).
- Khi c¾t ren Modun:
64 95
+ iTT = . ; dïng c¬ cÊu Norton chñ ®éng.
95 97
+ L−îng di ®éng tÝnh to¸n: 1vgTC → tp = π.m (mm).
- Khi c¾t ren Anh:
42 95
+ iTT = . ; dïng c¬ cÊu Norton bÞ ®éng.
95 50
25,4
+ L−îng di ®éng tÝnh to¸n: 1vgTC → tp = (mm)
n
Víi n lµ sè vßng ren trªn mét Inch (1 Inch = 25,4 mm).
- Khi c¾t ren Pitch:
64 95
+ iTT = . ; dïng c¬ cÊu Norton bÞ ®éng.
95 97
25,4.π
+ L−îng di ®éng tÝnh to¸n: 1vgTC → tp = (mm).
Dp
Víi Dp lµ sè modun trong mét Inch.
b) XÝch c¾t ren khuyÕch ®¹i.
- XÝch c¾t ren khuyÕch ®¹i dïng ®Ó gia c«ng ren nhiÒu ®Çu mèi, r|nh xo¾n
dÉn dÇu…trªn c¬ së khuyÕch ®¹i 4 b−íc ren tiªu chuÈn lªn 2, 8, 32 lÇn. Muèn
t¨ng b−íc ren ng−êi ta dïng nh÷ng tû sè truyÒn ik® gi÷a trôc V vµ trôc VI,
gi÷a trôc VI vµ trôc VII.Khi b¸nh r¨ng Z54 trªn trôc chÝnh ¨n khíp víi Z27
trªn trôc V, b¸nh r¨ng Z60 trªn trôc VI ¨n khíp víi Z60 trªn trôc VII, sÏ cã
çc tû sè truyÒn cña ik® nh− sau:
54 45 60 60
ik®1 = . . . = 2.
27 45 60 60
54 88 60 60
ik®2 = . . . = 8.
27 22 60 60
54 88 88 60
ik®3 = . . . = 32.
27 22 22 60
54 45 88
Trong ®ã cã mét xÝch trïng lµ: ik®4 = ik®2 = . . = 8.
27 45 22
c) XÝch c¾t ren chÝnh x¸c.
- Ph−¬ng tr×nh xÝch c¾t ren chÝnh x¸c:
1vgTC .ic® .iTT.C2r¨ng(Z26 vµo khíp).C3r¨ng(Z25 vµo khíp).C4r¨ng(Z28 vµo khíp). tX1 =
tp .
- Muèn thay ®æi b−íc ren ph¶i tÝnh l¹i tû sè truyÒn cÆp b¸nh r¨ng thay thÕ
míi: iTT.
d) C¾t ren mÆt ®Çu.
- Ren mÆt ®Çu ®−îc sö dông ®Ó gia c«ng ®−êng xo¾n Acsimet trªn m©m cÆp 3
chÊu…Khi ®ã dao tiÖn ch¹y h−íng kÝnh nªn kh«ng dïng trôc vÝt me däc,

kh«ng qua ly hîp siªu viÖt, vµo trôc tr¬n → vµo hép xe dao råi tíi vÝt me
ngang cã tx = 5mm.
e) TiÖn tr¬n.
- Ph−¬ng tr×nh xÝch ®éng gièng nh− xÝch c¾t ren nh−ng kh«ng qua trôc vÝt me
mµ ®i qua ly hîp siªu viÖt råi ®Õn hép xe dao.
- XÝch tiÖn tr¬n gièng nh− xÝch tiÖn ren, nh−ng ®Õn trôc XV (kh«ng ®ãng ly
28
hîp víi trôc vÝt me) truyÒn qua cÆp b¸nh r¨ng (b¸nh r¨ng Z56 bªn trong
56
27 20
chøa ly hîp siªu viÖt) xuèng trôc XVI (trôc tr¬n) qua . ®Õn trôc vÝt
20 28
k = 4 - b¸nh vÝt 20 r¨ng lµm trôc b¸nh vÝt quay trßn. TruyÒn ®éng b¾t ®Çu chia
lµm hai ng¶: theo nöa bªn tr¸i trôc b¸nh vÝt 20 ®Ó tiÖn ch¹y dao däc, nöa bªn
ph¶i tiÖn ch¹y dao ngang.
+ Ch¹y dao däc: tõ
trôc b¸nh vÝt Z20 (XVIII)
40
qua cÆp b¸nh r¨ng (phÝa
37
tr−íc) ®ãng ly hîp truyÒn
chuyÓn ®éng vµo trôc XIX,
14
qua cÆp b¸nh r¨ng tíi
66
b¸nh r¨ng Z10 thanh r¨ng
m=3, bµn xe dao ch¹y däc
h−íng vµo m©m cÆp (ch¹y thuËn).
Muèn ch¹y dao lïi vÒ, ®−êng truyÒn qua b¸nh r¨ng ®Öm 45. Tõ b¸nh
r¨ng 40 (phÝa sau) trªn trôc XVIII truyÒn qua b¸nh r¨ng ®Öm 45 tíi b¸nh r¨ng
37 trªn trôc XIX, ®ãng ly hîp, chuyÓn ®éng quay truyÒn qua cÆp b¸nh r¨ng
14
tíi b¸nh r¨ng Z10 – thanh r¨ng m = 3, bµn xe dao ch¹y lïi.
66
+ Ch¹y dao ngang: ®−êng truyÒn gièng nh− ch¹y dao däc truyÒn theo nöa bªn
40 61
ph¶i hép xe dao tíi çc cÆp b¸nh r¨ng . råi ®Õn vÝt me ngang tx = 5mm.
61 20
+ Ch¹y dao nhanh: m¸y cã ®éng c¬ ®iÖn ch¹y dao nhanh N = 1kW,
n = 1440vg/ph trùc tiÕp lµm quay nhanh trôc tr¬n XVI.
2.3. Çc c¬ cÊu ®Æc biÖt cña m¸y 1K62.
a) C¬ cÊu Norton.
- C¬ cÊu Norton bao gåm mét sè b¸nh r¨ng
l¾p kÕ tiÕp nhau theo d¹ng h×nh th¸p trªn trôc
(I). TruyÒn ®éng ®−îc ®−a tíi trôc (II) qua
b¸nh r¨ng ®ªm Z36. B¸nh r¨ng trung gian Z25
¨n khíp víi b¸nh r¨ng di tr−ît Z28 ®−¬c l¾p
trªn khung (1). Khung nµy cã thÓ dÞch chuyÓn
quanh trôc vµ däc trôc (II).
- Khèi b¸nh r¨ng h×nh th¸p gåm 7 b¸nh r¨ng:

Z1 = 26, Z2 = 28, Z3 = 32, Z4 = 36, Z5 = 40, Z6 = 44, Z7 = 48.

b) C¬ cÊu ®ai èc bæ ®«i.
- §Ó ®¶m b¶o ®é
chÝnh x¸c khi c¾t
ren, xÝch truyÒn
®éng kh«ng ®i qua
trôc tr¬n mµ dïng
trôc vÝt me cã b−íc
ren chÝnh x¸c.
- Khi ch¹y dao b»ng
vÝt me, phÇn (1) vµ
(2) cña ®ai èc bæ ®«i
®−îc ¨n khíp chÆt
vµo vÝt me nhê tay
quay (3) xoay ®Üa
(4) ®−a 2 chèt (5) mang 2 nöa ®ai èc di ®éng trong 2 r|nh ®Þnh h×nh (6) tiÕn
gÇn nhau. Khi tay quay (3) quay theo chiÒu ng−îc l¹i, ®ai èc më ra, gi¶i
phãng hép xe dao khái trôc vÝt me.
c) Ly hîp siªu viÖt.
- ChuyÓn ®éng ch¹y dao nhanh ®−îc thùc hiÖn b»ng ®éng c¬ riªng. §Ó trôc
tr¬n cã thÓ thùc hiÖn ch¹y dao nhanh ®ång thêi víi chuyÓn ®éng ch¹y dao däc
vµ ch¹y dao ngang mµ kh«ng g|y trôc do cã tèc ®é kh¸c nhau, trªn m¸y cã
dïng ly hîp siªu viÖt l¾p trªn trôc tr¬n (XV).
- CÊu t¹o: gåm vá (1) ®−îc chÕ t¹o liÒn víi b¸nh r¨ng Z56 ®Ó nhËn truyÒn
®éng tõ hép ch¹y dao. Lâi (2) quay bªn trong vá (1) cã xÎ 4 r|nh vµ trong
tõng r|nh cã ®Æt con l¨n h×nh trô (3). Mçi con l¨n ®Òu cã lß xo (4) vµ chèt (5)
®Èy nã lu«n tiÕp xóc víi vá (1) vµ lâi (2). Lâi (2) l¾p trªn trôc XV b»ng then.
28
- Khi ch¹y dao, khèi b¸nh r¨ng cã 2 tû sè truyÒn lµm cho vá (1) quay theo
56
chiÒu ng−îc kim ®ång hå. Do ma s¸t vµ lùc t¸c dông cña lß xo (4), con l¨n sÏ
bÞ kÑt ë chç gi÷a vá (1) vµ lâi (2). Do ®ã lâi (2) sÏ nhËn chuyÓn ®éng ch¹y
dao truyÒn cho trôc tr¬n XV. Trôc tr¬n sÏ quay cïng chiÒu vµ cïng vËn tèc
víi vá (1). Khi vá (1) chuyÓn ®éng theo chiÒu kim ®ång hå, con l¨n (3) sÏ
ch¹y ®Õn chç rçng gi÷a vá (1) vµ lâi (2). Lâi (2) qua then sÏ cïng trôc tr¬n
XV ®øng yªn, xÝch ch¹y dao ng¾t. Muèn cho trôc tr¬n XV chuyÓn ®éng theo
chiÒu nµy ph¶i cho khèi b¸nh r¨ng Z28 – Z28 trªn trôc XIV vµo khíp víi
b¸nh r¨ng Z56 l¾p cè ®Þnh trªn trôc tr¬n XV ngoµi ly hîp siªu viÖt. TruyÒn
®éng nµy cßn dïng ®Ó c¾t ren mÆt ®Çu.
- Khi ch¹y dao nhanh, trôc tr¬n XV nhËn chuyÓn ®éng tõ ®éng c¬ §C2
(N = 1kW) lµm lâi quay nhanh theo chiÒu ng−îc kim ®ång hå. Lóc nµy vá (1)
còng vÉn nhËn chuyÓn ®éng ch¹y dao theo chiÒu ng−îc kim ®ång hå, nh−ng
vËn tèc chËm h¬n lâi (2). Do ®ã çc con l¨n (3) ®Òu ch¹y ®Õn vÞ trÝ rçng gi÷a
vá (1) vµ lâi (2). XÝch ch¹y dao bÞ c¾t ®øt vµ trôc tr¬n ®−îc chuyÓn ®éng víi
tèc ®é nhanh.
d) C¬ cÊu an toµn bµn xe dao.
- Khi tiÖn tr¬n, ®Ó ®¶m b¶o an toµn cho m¸y cã l¾p c¬ cÊu an toµn trong bµn
xe dao. C¬ cÊu nµy ®Æt trong xÝch ch¹y dao tiÖn tr¬n, nã sÏ tù ®éng ng¾t xÝch
truyÒn ®éng khi m¸y lµm viÖc bÞ qu¸ t¶i hoÆc gÆp sù cè kü thuËt.
- Khi m¸y qu¸ t¶i lµm cho lß xo bÞ nÐn l¹i, ly hîp M1 bÞ t¸ch ra vµ ng¾t ®−êng
xÝch ch¹y dao.

Ch−¬ng II ThiÕt kÕ ®éng häc m¸y míi

I. ThiÕt kÕ ®éng häc hép tèc ®é.
1.1. ThiÕt lËp chuçi sè vßng quay.
- Theo ®Ò bµi ta cã Z = 23; ϕ = 1,26; nmin = 12(vg/ph).
- Chuçi sè vßng quay tu©n theo quy luËt cÊp sè nh©n c«ng béi ϕ, tõ ®ã ta tÝnh
®−îc chuçi sè vßng quay theo c«ng thøc nZ = n1. ϕ(Z – 1)
víi n1 = nmin = 12(vg/ph)
- C¨n cø vµo b¶ng tiªu chuÈn chuçi vßng quay cña m¸y c¾t kim lo¹i ta chän
®−îc chuçi sè vßng quay tiªu chuÈn.
- Ta cã b¶ng kÕt qu¶ sau:
n C«ng thøc tÝnh nThùc tÕ nTiªu chuÈn

n1 n1 = nmin 12 11,8
n2 n1. ϕ 15,1 15
n3 n1. ϕ2 19,1 19
n4 n1. ϕ3 24 23,5
n5 n1. ϕ4 30,2 30
n6 n1. ϕ5 38,1 37,5
n7 n1. ϕ6 48 47,5
n8 n1. ϕ7 60,5 60
n9 n1. ϕ8 76,2 75
n10 n1. ϕ9 96,1 95
n11 n1. ϕ10 121 118
n12 n1. ϕ11 152,5 150
n13 n1. ϕ12 192,1 190
n14 n1. ϕ13 242,1 235
n15 n1. ϕ14 305 300
n16 n1. ϕ15 384,4 375
n17 n1. ϕ16 482,3 475
n18 n1. ϕ17 610,2 600
n19 n1. ϕ18 768,9 750
n20 n1. ϕ19 968,7 950
n21 n1. ϕ20 1220,6 1180
n22 n1. ϕ21 1538 1500
n23 n1. ϕ22 1938 1900
n max
- Ph¹m vi ®iÒu chØnh: Rn = = ϕ ( Z −1) = 1,26 22 = 161,5.
n min

1.2. Chän ph−¬ng ¸n kh«ng gian.

a) Sè nhãm truyÒn tèi thiÓu.
n min 1
- Ta cã c«ng thøc: = X víi x lµ sè nhãm truyÒn tèi thiÓu.
n dc 4
⇒ x = lg(n®c/nmin)/lg4
Chän n®c = 1450(vg/ph) ⇒ x = lg(1450/11,8)/lg4 = 3,47.
- Do sè nhãm truyÒn lµ sè nguyªn nªn ta lÊy x = 4.
b) Lùa chän ph−¬ng ¸n kh«ng gian.
- Theo c«ng thøc Z = p1.p2.p3…pi
Trong ®ã: pi lµ tû sè truyÒn trong mét nhãm.
- Ta cã thÓ chän mét trong çc ph−¬ng ¸n kh«ng gian sau:
Z = 24 = 2 x 3 x 2 x 2
=2x2x3x2
=2x2x2x3
=3x2x2x2
- Ph−¬ng ¸n kh«ng gian (PAKG) ®−îc chän hîp lý dùa vµo çc tiªu chÝ:
+ Tæng sè b¸nh r¨ng trªn mét trôc.
SZ = 2.(p1 + p2 + p3 + … + pi)
+ Tæng sè trôc cña ph−¬ng ¸n lµ nhá nhÊt.
Str = i + 1; i lµ sè nhãm truyÒn ®éng.
+ Sè b¸nh r¨ng chÞu t¶i lín nhÊt ë trôc cuèi cïng.
+ ChiÒu dµi trôc: Lmin = ∑b + ∑f
Víi b lµ chiÒu réng b¸nh r¨ng.
f lµ kho¶ng hë ®Ó l¾p miÕng g¹t, khe hë gi÷a 2 b¸nh r¨ng.
- B¶ng so s¸nh çc ph−¬ng ¸n kh«ng gian:
PAKG
3x2x2x2 2x3x2x2 2x2x3x2 2x2x2x3
YÕu tè so s¸nh
Tæng sè b¸nh r¨ng SZ 18 18 18 18
Tæng sè trôc Str 5 5 5 5
ChiÒu dµi trôc L 19b + 18f 19b + 18f 19b + 18f 19b + 18f
Sè b¸nh r¨ng chÞu Mmax 2 2 2 3
Kh«ng thuËn ThuËn lîi cho L−íi kÕt cÊu L¾p ®−îc ly
lîi cho viÖc viÖc l¾p ly kh«ng theo hîp ma s¸t
VÞ trÝ l¾p ly hîp ma s¸t l¾p ly hîp ma hîp ma s¸t h×nh rÎ qu¹t, nh−ng
s¸t v× trôc sÏ kÕt cÊu cång m«men xo¾n
dµi ra kÒnh ë trôc cuèi
rÊt lín
- KÕt luËn:
Tõ b¶ng so s¸nh çc PAKG ë trªn ta chän PAKG lµ 2 x 3 x 2 x 2 do:

+ Tû sè truyÒn gi¶m dÇn tõ trôc ®Çu tiªn ®Õn trôc cuèi cïng. Trªn trôc
®Çu tiªn ph¶i bè trÝ mét bé ly hîp ma s¸t nhiÒu ®Üa vµ bé b¸nh r¨ng ®¶o chiÒu
nªn sè b¸nh r¨ng ë trôc I cÇn h¹n chÕ.
+ Sè b¸nh r¨ng chÞu momen xo¾n lín nhÊt Mmax trªn trôc cuèi cïng
(trôc chÝnh) lµ Ýt nhÊt.
1.3. Chän ph−¬ng ¸n thø tù.
- Sè ph−¬ng ¸n thø tù tÝnh theo c«ng thøc q = m! = 4! = 24.
Víi m lµ sè nhãm b¸nh r¨ng truyÒn dÉn trong hép tèc ®é, m = 4.
- B¶ng so s¸nh çc ph−¬ng ¸n thø tù:
TT Nhãm 1 TT Nhãm 2 TT Nhãm 3 TT Nhãm 4

2x3x2x2 2x3x2x2 2x3x2x2 2x3x2x2
1 I II III IV 7 II I III IV 13 III I II IV 19 IV I II III
[1][2] [6][12] [3][1] [6][12] [6][1] [3][12] [12][1][3][6]
2x3x2x2 2x3x2x2 2x3x2x2 2x3x2x2
2 I III II IV 8 II III I IV 14 III II I IV 20 IV II I III
[1][4] [2][12] [2][4] [1][12] [6][2] [1][12] [12][2][1][6]
2x3x2x2 2x3x2x2 2x3x2x2 2x3x2x2
3 I IV II III 9 II III IV I 15 III IV I II 21 IV III I II
[1][8] [2][4] [2][4] [12][1] [4][8] [1] [2] [12][4][1][2]
2x3x2x2 2x3x2x2 2x3x2x2 2x3x2x2
4 I II IV III 10 II I IV III 16 III I IV II 22 IV I III II
[1][2] [12][6] [3][1] [12][6] [6][1] [12] [3] [12][1][6][3]
2x3x2x2 2x3x2x2 2x3x2x2 2x3x2x2
5 I III IV II 11 II IV III I 17 III II IV I 23 IV II III I
[1][4] [12][2] [2][8] [4] [1] [6][2] [12][1] [12][2][6][1]
2x3x2x2 2x3x2x2 2x3x2x2 2x3x2x2
6 I IV III II 12 II IV I III 18 III IV II I 24 IV III II I
[1][8] [4][2] [2][8] [1] [4] [4][8] [2] [1] [12][4][2][1]
xmax 12 16 12 16 12 16 12 16
ϕxmax 16 40,36 16 40,36 16 40,36 16 40,36
NhËn xÐt:
+ Qua b¶ng trªn ta thÊy çc ph−¬ng ¸n ®Òu cã ϕxmax > 8 nh− vËy kh«ng
tho¶ m|n ®iÒu kiÖn thiÕt kÕ ϕxmax ≤ 8. Do ®ã ®Ó ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn thiÕt kÕ ta
ph¶i t¨ng thªm trôc trung gian vµ t¸ch ra lµm 2 ®−êng truyÒn.
+ Theo m¸y tham kh¶o, ta chän PATT lµ I II III IV do ph−¬ng ¸n nµy
t¹o ra l−îng më ®Òu ®Æn vµ t¨ng tõ tõ, kÕt cÊu chÆt chÏ, hép t−¬ng ®èi nhá
gän, l−íi kÕt cÊu cã h×nh rÎ qu¹t.
- C«ng thøc cÊu tróc ®éng häc: PAKG 2x3x2x2
PATT I II III IV
Sè ®Æc tÝnh [1] [2] [6] [12]

- §Ó ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn ϕxmax ≤ 8, ta ph¶i thu hÑp l−îng më tèi ®a tõ
ϕxmax = 12 xuèng ϕxmax = 6. Do ®ã g©y ra hiÖn t−îng trïng tèc ®é.
⇒ Sè tèc ®é thùc tÕ: Z1 = 24 – 6 = 18.
- §Ó bï l¹i sè tèc ®é bÞ trïng ta thªm ®−êng truyÒn thø hai (®−êng truyÒn tèc
®é cao): PAKG Z2 = 2 x 3 x 1
PATT I II III
Sè ®Æc tÝnh [1] [2] [0]
- §Ó nèi liªn tiÕp trÞ sè tèc ®é, ta cho tèc ®é cuèi cña ®−êng truyÒn tèc ®é
thÊp trïng víi tèc ®é ®Çu tiªn cña ®−êng truyÒn tèc ®é cao (n18 = n19).
- Sè tèc ®é thùc tÕ cña m¸y Z = 23.
⇒ C«ng thøc cÊu tróc ®éng häc:
PAKG: Z1 = 2 x 3 x 2 x 2 Z2 = 2 x 3 x 1
Sè ®Æc tÝnh: [1] [2] [6] [6] [1] [2] [0]
- L−íi kÕt cÊu:
1.4. VÏ ®å thÞ vßng quay.

- TrÞ sè vßng quay giíi h¹n no trªn trôc I ®−îc biÕn thiªn trong kho¶ng
no min ≤ no ≤ no max
- TÝnh theo çc tû sè truyÒn lín nhÊt vµ tû sè truyÒn nhá nhÊt kÓ tõ trôc chÝnh
®Õn trôc ®©ï tiªn
i i
n0min = nmax/ Π Umaxi; n0max = nmin/ Π Umini
1 1
Trong ®ã: i - chØ sè biÓu thÞ sè nhãm truyÒn.

i
Π Umaxi= Umax1.Umax2…Umaxi
1
i
Π Umini= Umin1.Umin2…Umini
1
Cã thÓ lÊy
i
i
Π Umaxi= Umax1.Umax2… Umaxi= 2
1

i
i
Π Umini= Umin1.Umin2… Umini = (1/4)
1
11,8
VËy nomax = = 3020 (vg/ph);
(1 / 4) 4
1900
nomin = 4 = 119 (vg/ph).
2
- VËy gi¸ trÞ cña no biÕn thiªn trong kho¶ng 119 ≤ no ≤ 3020
- Gi¸ trÞ cña n0 chän cµng cao cµng tèt v× nÕu n0 cao th× sè vßng quay cña çc
trôc ngang trung gian sÏ cao, momen xo¾n bÐ; kÝch th−íc cña çc b¸nh r¨ng,
çc trôc nhá gän, tiÕt kiÖm ®−îc nguyªn vËt liÖu.
- Ta chän no = n19 = 750 (vg/ph).
- Tõ ®ã ta vÏ ®−îc ®å thÞ vßng quay:
⇒ i1 = ϕ; i2 = ϕ2; i3 = 1/ϕ4; i4 = 1/ϕ2; i5 = 1; i6 = 1/ϕ6;

i7 = 1; i8 = 1/ϕ6; i9 = 1; i10 = 1/ϕ3; i11 = ϕ2.
1.5. TÝnh sè r¨ng cña çc nhãm truyÒn trong hép tèc ®é.
a) TÝnh sè r¨ng cña nhãm truyÒn thø nhÊt.
- ¸p dông ph−¬ng ph¸p béi sè chung nhá nhÊt ta cã:
fx
Zx = .E.K ; Zx’ = ∑Z – Zx.
fx + gx
Trong ®ã: K lµ béi sè chung nhá nhÊt cña mäi tæng (fx + gx).
∑Z lµ tæng sè r¨ng trong cÆp b¸nh r¨ng.
5 f
- Ta cã: i1= ϕ1 = 1,261 = = 1 cã f1=5; g1 =4 vµ f1 + g1 = 4 + 5 = 9.
4 g1

11
i2= ϕ2 = 1,262 = cã f2=11; g2 =7 vµ f2 + g2 = 11 + 7 =18.
7
⇒ Béi sè chung nhá nhÊt K = 18.
- Emin n»m ë tia i2 v× tia i2 t¨ng nhiÒu h¬n tia i1. Khi ®ã b¸nh r¨ng Zmin n»m ë
tia thø 2 lµ b¸nh r¨ng bÞ ®éng.
Z min ( f 2 + g 2 ) 17.(11 + 7)
Eminb® = = = 2,43.
g 2 .k 7.18
- Do E > Eminb® nªn ta chän E = 5 ⇒ ∑ Z = E.K = 5.18 = 90 (r¨ng).
f1 5
Z1= .E.K = .90 = 50 (r¨ng);
f +g 5+4
1 1
Z = ∑Z - Z1 = 90 - 50 = 40 (r¨ng).
1
'
f2 11
Z2 = .EK = .90 = 55 (r¨ng);
f +g 11 + 7
2 2
Z2' = ∑Z - Z2 = 90 - 55 = 35 (r¨ng).
- KiÓm tra tû sè truyÒn:
Z1 50 Z 55
i1 = '
= = 1,25 ; i2 = 2' = = 1,57.
Z1 40 Z 2 35
b) TÝnh sè r¨ng cña nhãm truyÒn thø hai.
1 1 1 31 f 3
- Ta cã: i3 = 4
= 4
= = = cã f3=31, g3 =77 vµ f3 + g3 = 108.
ϕ 1,26 2,52 77 g 3
1 1 1 7 f
i4 = 2 = 2
= = = 4 cã f4=7, g4 = 11 vµ f4 + g4 = 18.
ϕ 1,26 1,58 11 g 4
1 f
i5 = 1 = = 5 cã f5 =1, g5 =1 vµ f5 + g5 = 1 + 1 = 2.
1 g5
VËy béi sè trung nhá nhÊt K = 108.
- Emin n»m ë tia i3 v× tia i3 gi¶m nhiÒu nhÊt trong 3 tia. Khi ®ã b¸nh r¨ng Zmin
n»m ë tia i3 lµ b¸nh r¨ng chñ ®éng.
Z min ( f 3 + g 3 ) 17.(31 + 77) 17
- Ta cã: Emin c® = = = <1
f 3 .K 31.108 31
- Chän E = 1 > Emin ⇒ ∑Z= E.K =1.108 = 108 (r¨ng).
f3 31
Z3 = .E.K = .108 = 31 (r¨ng);
f3 + g3 31 + 77
Z3'= ∑Z - Z3 = 108 - 31 = 77(r¨ng).
f4 7
Z4= .E.K = .108 = 42 (r¨ng);
f4 + g4 7 + 11
Z4'= ∑Z - Z4 = 108 - 42 = 66 (r¨ng).
f5 1
Z5= .E.K = .108 = 54 (r¨ng);
f5 + g5 1+1

Z5'= ∑Z - Z5 = 108 - 54 = 54 (r¨ng).

Z 3 31 Z 42 Z 54
i3 = '
= = 0,4; i4 = 4' = = 0,64; i5 = 5' = = 1.
Z 3 77 Z 4 66 Z 5 54
c) TÝnh sè r¨ng cña nhãm truyÒn thø 3.
1 1 1 f
- Ta cã: i6 = 6
= 6
= = 6 cã f6 = 1, g6 = 4 ⇒ f6 + g6 = 5.
ϕ 1,26 4 g6
1 f
i7 = 1 = = 7 cã f7 = 1, g7 = 1 ⇒ f7 + g7 = 2.
1 g7
Do ®ã béi sè chung nhá nhÊt lµ K = 10.
- Emin n»m ë tia i6 v× tia i6 gi¶m nhiÒu h¬n tia i7. Khi ®ã Zmin n»m ë tia i6 lµ
b¸nh r¨ng chñ ®éng.
Z min ( f 6 + g 6 ) 17(1 + 4)
- Ta cã: Emin c® = = = 8,5 .
f 6 .K 1.10
- Chän E = 9 > Emin ⇒ ∑ Z = E.K = 9.10 = 90 (r¨ng).
f6 1
Z6 = .E.K = .90 = 18 (r¨ng);
f6 + g6 1+ 4
Z6’ = ∑Z – Z6 = 90 – 18 = 72 (r¨ng).
f7 1
Z7= .E.K = .90 = 45 (r¨ng);
f7 + g7 1+1
Z7’ = ∑Z – Z7 = 90 – 45 = 45 (r¨ng).
Z 6 18 Z 45
i6 = '
= = 0,25 ; i7 = 7' = = 1.
Z 6 72 Z 7 45
d) TÝnh sè r¨ng cña nhãm truyÒn thø 4.
1 1 1 f
- Ta cã: i8 = 6
= 6
= = 8 cã f8 = 1, g8 = 4 ⇒ f8 + g8 = 5.
ϕ 1,26 4 g8
1 f
i9 = 1 = = 9 cã f9 = 1, g9 = 1 ⇒ f9 + g9 = 2.
1 g9
Do ®ã béi sè chung nhá nhÊt lµ K = 10.
- Emin n»m ë tia i8 v× tia i8 gi¶m nhiÒu h¬n tia i9. Khi ®ã Zmin n»m ë tia i8 lµ
b¸nh r¨ng chñ ®éng.
Z min ( f 8 + g 8 ) 17(1 + 4)
- Ta cã: Emin c® = = = 8,5 .
f 8 .K 1.10
- Chän E = 9 > Emin ⇒ ∑ Z = E.K = 9.10 = 90 (r¨ng).
f8 1
Z8 = .E.K = .90 = 18 (r¨ng);
f8 + g8 1+ 4
Z8’ = ∑Z – Z8 = 90 – 18 = 72 (r¨ng).
f9 1
Z9= .E.K = .90 = 45 (r¨ng);
f9 + g9 1+1

Z9’ = ∑Z – Z9 = 90 – 45 = 45 (r¨ng).
Z 8 18 Z 45
i8 = '
= = 0,25 ; i9 = 9' = = 1.
Z 8 72 Z 9 45
e) TÝnh sè r¨ng cña nhãm truyÒn thø 5.
1 1 1 f
- Ta cã: i10 = 3
= 3
= = 10 cã f10 = 1, g10 = 2 ⇒ f10 + g10 = 1 + 2 = 3.
ϕ 1,26 2 g10
59 f
i11 = ϕ 2 = 1,26 2 = = 11 cã f11 = 59, g11 = 37 ⇒ f11 + g11 = 96.
37 g11
Do ®ã béi sè chung nhá nhÊt lµ K=96.
- Emin n»m ë tia i10 v× tia i10 ë ngoµi cïng cña nhãm truyÒn. Khi ®ã Zmin n»m ë
tia i10 lµ b¸nh r¨ng chñ ®éng.
Z min ( f 10 + g 10 ) 17(1 + 2)
Emin c®= = = 0,53 .
f 10 .K 1.96
- Chän E = 1 > Emin ⇒ ∑Z = E.K =1.96 = 96 (r¨ng).
f 10 1
Z10 = .E.K = .96 = 32 (r¨ng);
f 10 + g10 1+ 2
Z10' = ∑ Z − Z 10 = 96 − 32 = 64 (r¨ng).
f11 59.96
Z11 = .E.K = = 59 (r¨ng);
f11 + g11 59 + 37
Z11' = ∑ Z − Z 11 = 96 − 59 = 37 (r¨ng).
Z10 32 Z 59
i10 = '
= = 0,5 ; i11 = 11' = = 1,59 .
Z10 64 Z 11 37
Tõ çc sè liÖu tÝnh to¸n ë trªn ta cã b¶ng thèng kª sau
I 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Zi 50 55 31 42 54 18 45 18 45 32 59
tÝnh
Z i' 40 35 77 66 54 72 45 72 45 64 37
Zi 51 56 21 29 38 22 60 22 49 27 65
chuÈn
Z i' 39 34 55 47 38 88 60 88 49 54 43
* KiÓm nghiÖm sai sè vßng quay trôc chÝnh.

- Ta cã ph−¬ng tr×nh c©n b»ng xÝch ®éng nTC = n®c.η®.i® Z1 . Z 2 . . . .
Z1' Z 2'
Trong ®ã n®/c¬ = 1450 vg/ph
η® = 0,985.
n0 750 126
(Ta cã i® = i0 = = = 0,525 = )
n dc .η d 1450.0,985 240

⇒ nItÝnh = n®c.η®.i® = 1450. 0,985. 0,525 = 749,8 (vg/ph).

nLýthuyÕt = n19 = 750 (vg/ph)
nTC − nTT
- Sai sè vßng quay trôc chÝnh tÝnh theo c«ng thøc: ∆n = .100%
nTC
Trong ®ã nTC - sè vßng quay tiªu chuÈn
nTT - sè vßng quay thùc tÕ tÝnh theo ph−¬ng tr×nh xÝch ®éng.
- Sai sè cho phÐp [∆n] = ±10( ϕ - 1) = ±10( 1,26 - 1)= ±2,6%.
n Ph−¬ng tr×nh xÝch ®éng nTT nTC ∆n%

n1 n . 50 . 31 . 18 . 18 . 32 11,84 11,8 - 0,34
I
40 77 72 72 64
n2 55 31 18 18 32
nI. . . . . 14,82 15 1,2
35 77 72 72 64
n3 50 42 18 18 32
nI. . . . . 18,71 19 1,5
40 66 72 72 64
n4 55 42 18 18 32
nI. . . . . 23,53 23,5 - 0,13
35 66 72 72 64
n5 50 54 18 18 32
nI. . . . . 29,41 30 1,97
40 54 72 72 64
n6 55 54 18 18 32
nI. . . . . 36,97 37,5 1,4
35 54 72 72 64
n7 50 31 45 18 32
nI. . . . . 47,4 47,5 0,2
40 77 45 72 64
n8 55 31 45 18 32
nI. . . . . 59,5 60 0,83
35 77 45 72 64
n9 50 42 45 18 32
nI. . . . . 74,8 75 0,27
40 66 45 72 64
n10 55 42 45 18 32
nI. . . . . 94,1 95 0,95
35 66 45 72 64
n11 50 54 45 18 32
nI. . . . . 117,6 118 0,34
40 54 45 72 64
n12 55 54 45 18 32
nI. . . . . 147,9 150 1,4
35 54 45 72 64
n13 50 31 45 45 32
nI. . . . . 189,4 190 0,32
40 77 45 45 64
n14 55 31 45 45 32
nI. . . . . 238,2 235 - 1,4
35 77 45 45 64
n15 50 42 45 45 32
nI. . . . . 299,4 300 0,2
40 66 45 45 64
n16 55 42 45 45 32
nI. . . . . 376,4 375 - 0,37
35 66 45 45 64
n17 50 54 45 45 32
nI. . . . . 470,5 475 0,95
40 54 45 45 64

n18 n . 50 . 31 . 59 604,2 600 - 0,7

I
40 77 37
n19 n . 55 . 31 . 59 759,5 750 - 1,27
I
35 77 37
n20 50 42 59
nI. . . 954,9 950 - 0,52
40 66 37
n21 55 42 59
nI. . . 1200,5 1180 - 1,7
35 66 37
n22 50 54 59
nI. . . 1500,7 1500 - 0,05
40 54 37
n23 55 54 59
nI. . . 1886,6 1900 0,7
35 54 37
- §å thÞ sai sè vßng quay.
Tõ ®å thÞ sai sè vßng quay ta thÊy çc sai sè ∆n ®Òu n»m trong ph¹m vi sai sè
cho phÐp, kh«ng cÇn ph¶i tÝnh l¹i çc tû sè truyÒn.
* S¬ ®å ®éng:

II. ThiÕt kÕ ®éng häc hép ch¹y dao.

2.1. Yªu cÇu kü thuËt vµ ®Æc ®iÓm hép ch¹y dao.
* Yªu cÇu kü thuËt:
- Sè cÊp ch¹y dao Zs ph¶i ®ñ.
- Quy luËt ph©n bè cña çc l−îng ch¹y dao ph©n bè theo cÊp sè céng.
- Ph¹m vi ®iÒu chØnh cña l−îng ch¹y dao Smin ÷ Smax.
- TÝnh chÊt cña l−îng ch¹y dao liªn tôc.
- §é chÝnh x¸c cña l−îng ch¹y dao yªu cÇu chÝnh x¸c cao.
* S o víi hép tèc ®é th× hép ch¹y dao cã çc ®Æc ®iÓm sau:
- C«ng suÊt truyÒn bÐ, th−êng chØ b»ng (5 ÷ 10)% c«ng suÊt truyÒn dÉn chÝnh.
- Tèc ®é lµm viÖc chËm h¬n nhiÒu so víi hép tèc ®é.
- Ph¹m vi ®iÒu chØnh tû sè truyÒn ®éng: 1/5 ≤ is ≤ 2,8;
Rs max= i
s max
=
2,8
= 14.
i 1
i min
5
2.2. TÝnh to¸n thiÕt kÕ hép ch¹y dao.
2.2.1. S¾p xÕp b−¬c ren ®−îc c¾t thµnh nhãm c¬ së vµ nhãm gÊp béi.
- Ren Quèc tÕ: tp = (1 ÷ 96)mm.
⇒ tp = 1 – 1,25 – 1,5 – 1,75 – 2 – 2,25 – 2,5 – 3 – 3,5 – 4 – 4,5 – 5 – 5,5 – 6 –
7 – 8 – 9 – 10 – 11 – 12 – 14 – 16 – 18 – 20 – 22 – 24 – 28 – 32 – 36 – 40 –
44 – 48 – 56 – 64 – 72 – 80 – 88 – 96.
- Ren Anh: n = 24 ÷ 1.
⇒ n = 24 – 20 – 19 – 18 – 16 – 14 – 13 – 12 – 11 – 10 – 9 – 8 – 7 – 6 – 5 –
1 1 1 1
4 - 4 - 3 - 3 - 3 - 2 - 2 – 1.
2 2 4 2
- Ren M«®uyn: m = 0,5 ÷ 20.
⇒ m = 0,5 – 1 – 1,25 – 1,5 – 1,75 – 2 – 2,25 – 2,5 – 3 – 3,5 – 4 – 4,5 – 5 –
5,5 – 6 – 7 – 8 – 9 – 10 – 11 – 12 – 14 – 16 – 18 – 20.
- Ren Pitch: Dp = 80 ÷ 7.
⇒ Dp = 80 – 72 – 64 – 56 – 48 – 44 – 40 – 36 – 32 – 28 – 24 – 22 – 20 – 18 –
16 – 14 – 12 – 11 – 10 – 9 – 8 – 7.
* B¶ng xÕp ren.
Ren Quèc tÕ tp (mm)
Tiªu chuÈn KhuÕch ®¹i
- 1,75 3,5 7 14 28 56
1 2 4 8 16 32 64
- 2,25 4,5 9 18 36 72
1,25 2,5 5 10 20 40 80
- - 5,5 11 22 44 88
1,5 3 6 12 24 48 96
1 1 1 1
8 4 2 1

tp
Ren Modul m =
π
- - - 1,75 3,5 7 14
- 0,5 1 2 4 8 16
- - - 2,25 4,5 9 18
- - 1,25 2,5 5 10 20
- - - 2,75 5,5 11
- - 1,5 3 6 12
1 1 1 1
8 4 2 1
25,4
Ren Anh n =
n
13 - 3
1 -
4
14 7 3
1 -
2
16 8 4 2 1
18 9 4
1 - -
2
19 - - - -
20 10 5 - -
(22) 11 - - -
24 12 6 3 -
1 1 1 1
8 4 2 1
Ren Pitch Dp = 25,4.π/tp

Tiªu chuÈn
56 28 14 7
64 32 16 8
72 36 18 9
80 40 20 10
- 44 22 11
- 48 24 12
1 1 1 1
8 4 2 1

2.2.2. ThiÕt kÕ nhãm c¬ së.

- Sö dông c¬ cÊu Norton cho nhãm truyÒn c¬ së.
- Gäi Z1, Z2, Z3, …, Zi, ... lµ sè r¨ng cña bé b¸nh r¨ng h×nh th¸p thuéc c¬ cÊu
Norton, Zi ph¶i tháa m|n 25 < Zi < 60.
- §Ó c¾t ren Quèc tÕ:
Z1 : Z2 : Z3 : Z4 : Z5 : Z6 = 7 : 8 : 9 : 10 : 11 : 12 = 28 : 32 : 36 : 40: 44 : 48
-§Ó c¾t ren Modul:
Z1 : Z2 : Z3: Z4 : Z5 : Z6 = 1,75 : 2 : 2,25 : 2,5 : 2,75 : 3
= 28 : 32 : 36 : 40 : 44 : 48
-§Ó c¾t ren Anh:
Z1 : Z2 : Z3 : Z4 : Z5 : Z6 : Z7 : Z8 = 13 : 14 : 16 : 18 : 19 : 20 : 22 : 24
= 26 : 28 : 32: 36 : 38 : 40 : 44 : 48
-§Ó c¾t ren Pitch:
Z1 : Z2 : Z3 : Z4 : Z5 : Z6 = 7 : 8 : 9 : 10 : 11 : 12 = 28 : 32: 36 : 40 : 44 : 48
VËy ®Ó c¾t ®−îc 4 lo¹i ren trªn th× sè r¨ng cña c¬ cÊu Norton lµ:
Z1 : Z2 : Z3 : Z4 : Z5 : Z6: Z7 : Z8 = 26 : 28 : 32 : 36 : 38 : 40 : 44 : 48
Ta lÊy lu«n: Z1 = 26; Z2 = 28; Z3 = 32; Z4 = 36;
Z5 = 38; Z6 = 40; Z7 = 44; Z8 = 48.
NhËn xÐt: Do c¾t lo¹i ren Anh cã n = 19 nªn bé Norton ph¶i cã thªm b¸nh
r¨ng Z5 = 38. B¸nh r¨ng nµy kh«ng dïng khi c¾t 3 lo¹i ren cßn l¹i nªn ta bá
b¸nh r¨ng Z5 = 38. VËy bé noãc-t«ng chØ cßn l¹i 7 b¸nh r¨ng:
Z1 : Z2 : Z3 : Z4 : Z5 : Z6 : Z7 = 26 : 28 : 32 : 36 : 40 : 44 : 48
Z1 = 26; Z2 = 28; Z3 = 32; Z4 = 36; Z5 = 40; Z6 = 44; Z7 = 48.
2.2.3. ThiÕt kÕ nhãm gÊp béi.

- Nhãm gÊp béi ph¶i t¹o ra 4 tû sè truyÒn cã c«ng béi ϕ =2. Chän cét 7 – 8 –
9 – 10 – 11 – 12 trong b¶ng xÕp ren quèc tÕ lµm nhãm c¬ së th× muèn tiÖn ra
1 1 1 1
toµn bé çc b−íc ren th× çc tû sè truyÒn nhãm gÊp béi lµ: ; ; ; .
8 4 2 1
* Ph−¬ng ¸n kh«ng gian.
- Ta chän PAKG: Z = 4 = 2 x 2 = 4 x 1.

B¶ng so s¸nh çc PAKG
PAKG 2x2 4x1

YÕu tè so s¸nh
Tæng sè b¸nh r¨ng Sz 8 10
Tæng sè trôc 3 3
ChiÒu dµi trôc Lmin 8b + 7f 8b + 7f
Sè b¸nh r¨ng chÞu Mmax 2 1
- Tõ b¶ng so s¸nh çc PAKG ta thÊy PAKG Z = 4 x 1 cã sè b¸nh r¨ng trªn

mét trôc nhiÒu, khã chÕ t¹o. Do ®ã ta chän PAKG Z = 2 x 2 hîp lý h¬n.
* Ph−¬ng ¸n thø tù.
- Víi PAKG Z = 2 x 2 ta cã 2 ph−¬ng ¸n thø tù lµ I – II vµ II – I:
B¶ng so s¸nh çc PATT
PAKG 2x2
PATT I – II II – I
Sè ®Æc tÝnh [x] [1] [2] [2] [1]
Xmax 2 2
ϕXmax 4 4
- Tõ b¶ng so s¸nh çc PATT ta chän PATT lµ I – II.

⇒ C«ng thøc cÊu tróc ®éng häc: PAKG: 2x2
PATT: I II
Sè ®Æc tÝnh: [1] [2]
* L−íi kÕt cÊu vµ ®å thÞ vßng quay.
- Tõ ®å thÞ vßng quay ta cã:

1 1 1 1 1 1
i1 = 1, 32
= 1,32
= ; i2 = 0,32 = 0,32 = ;
ϕ 2 2,5 ϕ 2 1,25

1 1 1
i3 = 1, 68
= 1, 68
= ; i4 = ϕ 0,32 = 2 0,32 = 1,25 .
ϕ 2 3,2
* TÝnh sè r¨ng cña çc b¸nh r¨ng trong nhãm gÊp béi.
- Nhãm truyÒn thø nhÊt:
1 1 2 f1
i1 = 1, 32
= 1, 32
= = ⇒ f1 + g1 = 2 + 5 = 7.
ϕ 2 5 g1
1 1 4 f2
i2 = 0, 32
= 0 ,32
= = ⇒ f2 + g2 = 4 + 5 = 9.
ϕ 2 5 g2
⇒ Béi sè chung nhá nhÊt lµ K= 63.
Ta cã tia i1 lµ tia gi¶m nhiÒu h¬n tia i2 nªn
Z min .( f 1 + g 1 ) 17(2 + 5) 17
+) Emin c® = = = < 1.
f 1 .K 2.63 18
Chän E = 1 > Emin ⇒ ∑Z = E.K = 1.63 = 63 (r¨ng).
f1 2
+) Z1 = .E.K = .63 =18 (r¨ng);
f1 + g1 2+5
Z1'= ∑Z - Z1 = 63 – 18 = 45 (r¨ng).
f2 4
+) Z2= .E.K= .63 = 28 (r¨ng);
f2 + g2 4+5
Z2' = ∑Z - Z2 = 63 – 28 = 35 (r¨ng).
- Nhãm truyÒn thø hai:
1 1 5 f
i3 = 1, 68
= 1, 68
= = 3 ⇒ f3 + g3 = 5 + 16 = 21.
ϕ 2 16 g 3
5 f4
i4 = ϕ0,32 = 20,32 = = ⇒ f4 + g4 = 5 + 4 = 9.
4 g4
⇒ Béi sè chung nhá nhÊt lµ K= 63.
Tia i3 lµ tia gi¶m nhiÒu h¬n tia i4, Zmin chñ ®éng nªn
Z min .( f 3 + g 3 ) 17(5 + 16) 17
+) Emin = = = > 1.
f 3 .K 5.63 15
Chän E = 2 > Emin ⇒ ∑Z = E.K = 2.63 = 126 (r¨ng) > 120 (r¨ng) do ®ã ta
ph¶i tÝnh l¹i sè r¨ng.
14(5 + 16) 14
Chän Zmin =14 (r¨ng) ⇒ Emin = = <1
5.63 15
Chän Emin = 1 ⇒ ∑Z = E.K = 1.63 = 63 (r¨ng).
f3 5
+) Z3 = .E.K = .63 =15 (r¨ng);
f3 + g3 5 + 16
Z3' = ∑Z - Z3 = 63 - 15 = 48 (r¨ng).
f4 5
+) Z4 = .E.K = .63 = 35 (r¨ng);
f4 + g4 5+4
Z4'= ∑Z - Z4 = 63 – 35 = 28 (r¨ng).

2.2.4. TÝnh çc tû sè truyÒn cßn l¹i ibï.

- Tû sè truyÒn cßn l¹i bao gåm çc b¸nh r¨ng thay thÕ vµ b¸nh r¨ng phô cña
hép ch¹y dao.
- Ph−¬ng tr×nh c©n b»ng chuyÓn ®éng: 1vgTC.ibï. ics. igb.tx = tp.
Trong ®ã ibï = ic®. iTT.
ibï lµ tû sè truyÒn cßn l¹i bï vµo xÝch truyÒn ®éng.
itt lµ tû sè truyÒn cña bé b¸nh r¨ng thay thÕ.
ic® lµ tû sè truyÒn 1 sè bé b¸nh r¨ng cè ®Þnh cßn l¹i n»m trªn xÝch
truyÒn.
ics lµ tû sè truyÒn cña nhãm c¬ së.
igblµ tû sè truyÒn cña nhãm gÊp béi.
tx lµ b−íc vÝt me.
tp lµ b−íc ren c¾t ®−îc.
- C¾t thö ren Quèc tÕ cã tp = 5 mm.
1
⇒ igb = ; Zn = Z5 = 40.
2
42
Dùa vµo m¸y tham kh¶o ta chän tx = 12 mm; Z0 = 36 r¨ng; ic® = .
42
Z5 40
Th× ics = = lóc ®ã bé b¸nh r¨ng h×nh th¸p chñ ®éng
Z0 36
42 25 40 1 36 28 1 42
⇒ 1vgTC. .iTT. . . .12 = 5 ⇒ iTT = 5. . . =
42 28 36 2 40 25 6 50
42
- Th«ng th−êng bé b¸nh r¨ng thay thÕ ®−îc dïng ®Ó c¾t ren Anh. Nh−ng
50
khi c¾t ren Anh, xÝch c¾t ren ®i theo con ®−êng kh¸c. Bé b¸nh r¨ng h×nh th¸p
bÞ ®éng. TÝnh ic® khi c¾t ren Anh:
+) Cho c¾t thö ren Anh: n = 8
25,4 25,4 Z 36 1
⇒ tp = = ; ics = 0 = ; igb = .
n 8 Z 3 32 4
42 28 36 1 25,4 25,4 50 25 32 1 42
⇒ 1vgTC. icd . . . . .12 = ⇒ ic® = . . . . = .
50 25 32 4 8 8 42 28 36 3 42
42
- Tû sè truyÒn cè ®Þnh còng ®−îc dïng khi c¾t ren Pitch v× ren Anh vµ ren
42
Pitch ®Òu dïng chung 1 ®−êng truyÒn cã bé b¸nh r¨ng h×nh th¸p bÞ ®éng
nh−ng víi hai bé b¸nh r¨ng thay thÕ kh¸c nhau. Ta cÇn t×m cÆp b¸nh r¨ng
thay thÕ khi c¾t ren Pitch vµ ren Modun.
+) Cho c¾t thö ren Pitch: Dp = 8
2
Z 36 25,4.π 25,4 1  127  12 42
⇒ ics = 0 = ; tp = = .π = .  . ; igb = 1; ic® = .
Z 3 32 Dp 8 8  5  97 42
2
⇒ 1vgTC. . iTT. . .1.12 = .

42 28 36 1 127  12
 .
42 25 32 8  5  97
2
⇒ iTT(Pitch) = .
1 127  12 25 32 1 64
 . . . . = .
8  5  97 28 36 12 97
2.2.5. TÝnh sai sè b−íc ren.

- Ren Quèc tÕ:
+) Gi¶ sö c¾t ren quèc tÕ cã b−íc ren tp = 4 mm.
42 42 32 1
⇒ iTT = ; ic® = ; ics = ; igb = .
50 42 36 2
+) Ph−¬ng tr×nh xÝch ®éng: 1vgTC.icd. iTT. ics. igb.tx = tp.
42 42 25 32 1
⇒ 1vgTC. . . . . .12 = 4 = tp ⇒ Sai sè b−íc ren b»ng 0.
42 50 28 36 2
- Ren Anh:
+) Gi¶ sö c¾t ren Anh cã n = 16.
25,4 25,4 36 1 42 42
+) Ta cã: tp= = = 1,5875 ; ics = ; igb = ; ic® = ; iTT =
n 16 32 8 42 50
42 42 28 36 1
⇒ 1vgTC. . . . . .12 = 1,5876 = tp.
42 50 25 32 8
Sai sè b−íc ren ∆t p = 1,5876 − 1,5875 = 0,0001 .
- Ren Modul:
+) Gi¶ sö c¾t ren Modul cã m = 2.
32 1 42 64
+) Ta cã: tp= π .m = π .2 = 6,2832 ; ics = ; igb = ; ic® = ; itt=
36 1 42 97
42 64 25 32 1
⇒ 1vgTC. . . . . .12 = 6,2837 = tp.
42 97 28 36 1
Sai sè b−íc ren ∆t p = 6,2837 − 6,2832 = 0,0005 .
- Ren Pitch:
+) Gi¶ sö c¾t ren Pitch cã Dp = 16.
25,4.π 25,4.π 36 1 42 64
+) Ta cã: tp= = = 4,9873 ; ics = ; igb = ; ic® = ; iTT =
Dp 16 32 2 42 97
42 64 28 36 1
⇒ 1vgTC. . . . . .12 = 4,9880 = tp.
42 97 25 32 2
Sai sè b−íc ren ∆t p = 4,9880 − 4,9873 = 0,0007 .
2.2.6. XÝch c¾t ren khuÕch ®¹i.

- Ph−¬ng tr×nh xÝch c¾t ren khuÕch ®¹i:
1vgTC. ik®. iTT. ic®. ics. igb. tx = tp.
72 72
64 60
Víi ik® = . 18 . 18 .
32 45 45 60
45 45
- Çc tû sè truyÒn khuÕch ®¹i:
64 72 72 60
ik®1 = . . . = 32.
32 18 18 60
64 72 45 60
ik®2 = . . . = 8.
32 18 45 60
64 45 72 60
ik®3 = . . . = 8.
32 45 18 60
64 45 45 60
ik®4 = . . . = 2.
32 45 45 60
VËy ta cã 3 tû sè truyÒn khuÕch ®¹i lµ: 2; 8; 32.
- Theo yªu cÇu bµi to¸n thiÕt kÕ ik® = 2; 8; 16; 32
- Tham kh¶o m¸y t−¬ng tù 1K62, trªn trôc VII vµ VIII ta thiÕt kÕ thªm mét
cÆp b¸nh r¨ng cã tû sè truyÒn i = 2, víi Z1 = 28 vµ Z2 = 56.
2.2.7. TiÖn tr¬n.
- Theo ®Ò bµi l−îng ch¹y dao: Sdäc min = 0,07 (mm/vg);
Sngang min = 0,035 (mm/vg).
- Ph−¬ng tr×nh xÝch tiÖn tr¬n:
1vgTC. ic®. iTT. ics. igb. ixd däc. π.m.Z = Sdäc.
1vgTC. ic®. iTT. ics. igb. ixd ngang. txngang = Sngang.
- Dùa vµo m¸y tham kh¶o:
Chän: m = 3; Z = 10; txngang = 5;
28 27 20 4 40 14 28 27 20 4 40 40 61
ixddäc = . . . . . ; ixdngang = . . . . . . .
56 20 28 20 37 66 56 20 28 20 37 61 20
- TiÖn tr¬n theo con ®−êng c¾t ren hÖ mÐt, ta cã thÓ viÕt l¹i ph−¬ng tr×nh c©n
b»ng nh− sau:
42 Z
- §i qua iTT = ; c¬ cÊu Norton chñ ®éng ics = n .
50 36
42 42 25 Z 28 27 20 4 40 14
Sdäc = 1. . . . n . igb. . . . . . .π .3.10 = 0,0434.Zn.igb.
42 50 28 36 56 20 28 20 37 66
42 42 25 Z n 28 27 20 4 40 40 61
Sngang =1. . . . . igb. . . . . . . .5 = 0,0217.Zn.igb.
42 50 28 36 56 20 28 20 37 61 20
64 Z
- §i qua iTT = ; c¬ cÊu Norton chñ ®éng ics = n .
97 36
42 64 25 Z n 28 27 20 4 40 14
Sdäc = 1. . . . . igb. . . . . . .π .3.10 = 0,0341.Zn.igb.
42 97 28 36 56 20 28 20 37 66
42 64 25 Z 28 27 20 4 40 40 61
Sngang =1. . . . n . igb. . . . . . . .5 = 0,0171.Zn.igb.
42 97 28 36 56 20 28 20 37 61 20
- Tõ çc ph−¬ng tr×nh trªn ta thÊy khi c¬ cÊu Norton chñ ®éng cã
1
Zn = 26 ÷ 48 vµ igb = ®Òu cho çc gi¸ trÞ Sdäc min vµ Sngang min lín h¬n gi¸ trÞ yªu
8
cÇu. VËy ta ph¶i ®iÒu chØnh mét sè cÆp b¸nh r¨ng trong hép xe dao ®Ó ®¶m
b¶o yªu cÇu. Tuy nhiªn ®Ó d¶m b¶o kho¶ng çch trôc nh− m¸y tham kh¶o ta
64
ph¶i gi÷ nguyªn ∑Z = const. Ta chän con ®−êng ®i qua iTT = vµ c¬ cÊu
97
4 4
Norton chñ ®éng, ta ®iÒu chØnh cÆp trôc vÝt – b¸nh vÝt tõ thµnh
20 34

1
Sdäc min = 0,02.28. = 0,07 (mm/vg);
8
1
Sngang min = 0,01.28. = 0,035 (mm/vg).
8
VËy ta cã çc ®−êng truyÒn khi tiÖn tr¬n nh− sau:

42 64 25 Z n 28 27 20 4 40 14
1vgTC. . . . . igb. . . . . . .π .3.10 =Sdäc.
42 97 28 36 56 20 28 34 37 66
42 64 25 Z 28 27 20 4 40 40 61
1vgTC. . . . n . igb. . . . . . . .5 = Sngang.
42 97 28 36 56 20 28 34 37 61 20
KÕt luËn: Toµn bé ®−êng tiÖn tr¬n sÏ ®i theo ®−êng tiÖn ren qua cÆp b¸nh
28
r¨ng vµo hép xe dao.Do ®ã ®−êng tiÖn tr¬n lµ hÖ qu¶ cña ®−êng tiÖn ren,
56
b−íc tiÖn tr¬n dµy h¬n nhiÒu so víi b−íc tiÖn ren tiªu chuÈn.

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50
Ñoà aùn thieát keá maùy

240
z= 55 z= 50 z= 50 z= 72
c1 z= 45
z= 45
i z= 18
g4
g3
z= 42 iv
z=35 z= 59
g1 ii z= 24 z= 36 z= 45 z= 45
z= 40
z= 31 z= 54
v
iii g2
z= 66 z= 54 z= 18
z= 32 z= 72
vi z= 77 z= 60 t=5 mm
z= 42 z= 28 g5
z= 35 z= 37
g6 z= 64
vii t=5 mm
z= 64 z= 60 z= 45
z= 42
g7 z= 28
viii
z= 35 z= 26 z= 32 z= 40
z= 10 Thanh r¨ng m=3 mm 85
z= 42 z= 56 z= 28 z= 36 z= 44
z= 95
z= 35
c2 c3 z= 28 z= 48 z= 28
c5 xvi t= 12 mm ®c2
ix
xi xiv g 10
g9 N=1 KW
z= 48
z= 35 z= 27
xv
z= 28
z= 25 xiii xvii z= 20 t=5 mm n= 1410 v/ph

z= 97 z= 50
cs
z= 37 k =4
z= 36 c4 z= 35 z= 15
c0
z= 20
z= 28
x z= 45 xx xviii
xii z= 56 z= 56
z= 28 z= 40 c8 147
c6
z= 35
g8
z= 45
z= 20
z= 28 z= 35 z= 18 z= 28
z= 37
z= 14
z= 66 z= 37 z= 61
n=10 kw
z= 37 c7 z= 46
c9 xxiii
n=1450 v/ph xx xix xxii
GVHD: Buøi Quyù Lùöïc

®c1
126
S¬ ®å ®éng toµn m¸y

32
Ch−¬ng III: tÝnh to¸n ThiÕt kÕ ®éng lùc häc m¸y

I. X¸c ®Þnh c«ng suÊt ®éng c¬.
1.1. X¸c ®Þnh lùc c¾t Pc, lùc ch¹y dao Q.
- Çc thµnh phÇn lùc t¸c dông lªn c¬ cÊu chÊp hµnh (dao vµ ph«i) cña m¸y
tiÖn 1K62 nh− sau:
Lùc c¾t P = P X + PY + P Z
- C«ng thøc tÝnh çc lùc c¾t thµnh phÇn:
PZ = C1 .t X1 .S Y1
PY = C 2 .t X 2 .S Y2
PX = C3 .t X 3 .S Y3
Trong ®ã:
C1, C2, C3 lµ hÖ sè kÓ ®Õn ¶nh h−ëng cña tÝnh chÊt vËt liªu gia c«ng.
t lµ chiÒu s©u c¾t (mm).
S lµ l−îng ch¹y dao (mm/vg).
- Theo b¶ng II-1 ta cã: C1 = 2000; x1 = 1; y1 = 0,75.
C2 = 1250; x2 = 0,9; y2 = 0,75.
C3 = 650; x3 = 1,2; y3 = 0,65.
- Tham kh¶o m¸y t−¬ng tù, ta cã chÕ ®é c¾t thö cña m¸y:
a) Thö cã t¶i:
- Chi tiÕt φ 115, l = 2000, thÐp 45, HRB = 207, chÕ ®é c¾t n = 40 (vg/ph),
S = 1,4 (mm/vg), t = 6 mm.
⇒ PZ = C.t X .S Y = 2000.61 . 1,40, 75 = 15445 (N).
PY = C.t X .S Y = 1250.60,9 . 1,40, 75 = 8069 (N).

PX = C.t X .S Y = 650.61, 2 . 1,40, 65 = 6945 (N).

b) Thö c«ng suÊt N.
- Chi tiÕt φ 70, l = 350 mm, thÐp 45 cã tú mòi nhän, dao T15K6, chÕ ®é c¾t
n = 400 (vg/ph), S = 0,39 (mm/vg), t = 5 mm.
⇒ PZ = C.t X .S Y = 2000.51 . 0,39 0,75 = 4935 (N).
PY = C.t X .S Y = 1250.5 0,9 . 0,39 0,75 = 2626 (N).
PX = C.t X .S Y = 650.51, 2 . 0,39 0,65 = 2431 (N).
c) TÝnh lùc ch¹y dao Q.
- Theo c«ng thøc thùc nghiÖm do Rªsªt«p vµ LªvÝt víi m¸y tiÖn cã sèng tr−ît
l¨ng trô: Q = K. PX + f ( PZ + G )
Trong ®ã: G lµ träng l−îng phÇn dÞch chuyÓn, G = 2500 N.
f: hÖ sè thu gän ma s¸t trªn sèng tr−ît, f = 0,18.
K: hÖ sè t¨ng lùc ma s¸t do PX t¹o ra m«men lËt; K=1,15.
- ChÕ ®é thö cã t¶i: PX = 6945 (N), PZ = 15445 (N).
⇒ Q = 1,15.6945 + 0,18.(15445 + 2500) = 11217(N).
- ChÕ ®é thö c«ng suÊt: PX = 2431 (N), PZ = 4935 (N).
⇒ Q = 1,15.2431 + 0,18.(4935 + 2500) = 4134 (N).
1.2. TÝnh m«men xo¾n cña ®éng c¬ ®iÖn.
- Trong hép tèc ®é, khi m¸y lµm viÖc Mx cña ®éng c¬ ®iÖn (MX®c) ph¶i c©n
b»ng víi momen xo¾n do lùc c¾t g©y ra vµ momen xo¾n ma s¸t trong çc cÆp
truyÒn ®éng (MXms).
- Ta cã ph−¬ng tr×nh:
n
M XPc
M Xdc = i0 .M XPc + ∑ M Xms .ik hay M Xdc = .i0
i =1 η
víi i0 : tû sè truyÒn tæng céng cña xÝch.
ik : tû sè truyÒn tõ cÆp cã M Xms tíi trôc chÝnh.
η : hiÖu suÊt chung cña bé truyÒn dÉn; η = 0,8.
M XPc : m«men xo¾n do lùc c¾t g©y ra M XPc = PZ .d/2
PZ : lùc c¾t tiÕp tuyÕn.
d: ®−êng kÝnh chi tiÕt gia c«ng.
- ChÕ ®é thö cã t¶i: d = 115, n = 40 (vg/ph), PZ = 15445 (N).
15445.115
M XPc = = 888088 (N.mm);
2
888088 40
M Xdc = . = 30624 (N.mm).
0,8 1450
- ChÕ ®é thö c«ng suÊt: d = 70, n = 400 (vg/ph), PZ = 4935 (N).

M XPc = 4935.70/2 = 172725 (N.mm).
172725 400
M Xdc = . = 59560 (N.mm).
0,8 1450

1.3. TÝnh c«ng suÊt ®éng c¬.

a) X¸c ®Þnh c«ng suÊt ®éng c¬ truyÒn dÉn chÝnh.
- C«ng suÊt ®éng c¬ gåm: N dc = N c + N 0 + N p
víi N c : c«ng suÊt c¾t.
N 0 : c«ng suÊt ch¹y kh«ng.
N p : c«ng suÊt phô tiªu hao theo hiÖu suÊt vµ do nh÷ng nguyªn nh©n
ngÉu nhiªn ¶nh h−ëng ®Õn sù lµm viÖc cña m¸y.
PZ .v
- C«ng suÊt c¾t N c = (kW)
60.102.9,81
Theo chÕ ®é thö c«ng suÊt PZ = 4935 (N), n = 400(vg/ph), d =70 (mm).
π .d .n π .70.400
⇒v= = = 87,96 (m/ph).
1000 1000
4935.87,96
⇒ Nc = = 7,23 (kW).
60.102.9,81
Th−êng th× N c = (70 ÷ 85) 0 0 .N dc nªn cã thÓ tÝnh gÇn ®óng:
Nc 7,23
N dc = = = 9,04 (kW).
η 0,8
Do ®ã chän ®éng c¬ ®iÖn: N®c = 10 (kW) vµ n = 1450 (vg/ph).
b) X¸c ®Þnh c«ng suÊt ch¹y dao.
- TÝnh theo tû lÖ víi c«ng suÊt ®éng c¬ chÝnh:
N dcS = K .N dcV (víi m¸y tiÖn K = 0,04)
⇒ N®cS = 0,04.10 = 0,4 (kW).
- TÝnh theo lùc ch¹y dao:
Q.VS
N dcS = (kW)
612.10 4.ηcd .9,81
Trong ®ã:
VS : tèc ®é ch¹y dao, VS = S.n = 0,39.400 = 156 (mm/ph).
ηcd : hiÖu suÊt chung cña c¬ cÊu ch¹y dao, ηcd = 0,1.
Q:lùc kÐo (N).Thay vµo c«ng thøc trªn:
4134.156
⇒ N dcS = = 0,11(kW).
612.10 4.0,1.9,81
1.4. LËp b¶ng tÝnh to¸n ®éng häc.

- C«ng thøc dïng ®Ó lËp b¶ng
nmax
n tinh = n min . 4
nmin
N truc =N d / c . η i
( η i : hiÖu suÊt truyÒn dÉn tõ trôc ®éng c¬ ®Õn trôc tÝnh)
+Bé truyÒn ®ai: η d = 0,985.

+TruyÒn ®éng b¸nh r¨ng: η br = 0,98.

+ æ l¨n: η o = 0,995.
N truc
M xtinh = 716200. (Nmm).
nt
N truc
dsb = C. 3 (mm).
nt
C = 100 ÷ 150 LÊy C = 150.
Trôc nmin ntÝnh Ntrôc MxtÝnh ds¬bé dchän

(vg/ph) (vg/ph) (kW) (N.mm) (mm) (mm)
§éng c¬ 1450 1450 10 4939 29 30
I 750 750 9,75 9311 34,5 35
II 919 973 9,46 6932 32 35
III 363 482 9,18 13640 39,4 40
IV 89 167 8,91 38211 55,8 60
V 22 58 8,64 106689 79,1 80
VI 11 39 8,38 153891 91,7 95
II. TÝnh søc bÒn vµ th«ng sè kÕt cÊu.

2.1. TÝnh trôc chÝnh vµ æ trôc chÝnh.
2.1.1. Chän vËt liÖu vµ nhiÖt luyÖn cña trôc chÝnh.
- Víi trôc chÝnh quay trong æ l¨n, th× cæ trôc kh«ng cÇn ph¶i cã ®é cøng ®Æc
biÖt nªn ta chän vËt liÖu lµm trôc chÝnh lµ thÐp 45 t«i ®Õn HRB = 230 ÷ 260.
2.1.2. Chän s¬ ®å c¾t.
- Khi gia c«ng trªn m¸y tiÖn ta cã thÓ ç ®Æt ph«i theo hai tr−êng hîp :
l
+ NÕu ≥ 5 (ph«i dµi) th× ta sÏ chèng t©m mét ®Çu, cßn ®Çu kia kÑp
d
vµo m©m cÆp ®Ó t¨ng ®é cøng v÷ng cña ph«i trong qu¸ tr×nh gia c«ng.
l
+ NÕu < 5 (ph«i ng¾n) th× ta chØ cÇn kÑp tren m©m cÆp lµ cã thÓ gia
d
c«ng ®−îc.
l
a) TÝnh lùc t¸c dông vµo trôc chÝnh trong tr−êng hîp ph«i dµi ( ≥ 5 ).
d
- Theo chÕ ®é c¾t thö ta cã: PZ = 15445 (N), PY = 8069 (N),
MX = 888088 (N.mm)

S¬ ®å gia c«ng nh− sau:
NÕu ta coi ®Çu A cña ph«i cÆp vµo m©m cÆp nh− trªn gèi tùa di ®«ng, cßn
®Çu chèng t©m B nh− trªn gèi tùa cè ®Þnh th× s¬ ®å tÝnh lùc t¸c dông vµo ®Çu
trôc chÝnh sÏ lµ:
- X¸c ®Þnh ph¶n lùc t¹i gèi A:

PZ .L2
ΣMB = ZA.L – PZ.L2 = 0 ⇒ ZA =
L
Trong ®ã:
L lµ chiÒu dµi cña ph«i gia c«ng trªn m¸y, L = 200 (mm).
L 200
L2 = L - L1 víi L1 = = = 115 (mm)
3 3
⇒ L2 = 200 – 115 = 85 (mm).
15445.85
Do ®ã: ZA = = 6564 (N).
200

l
b) TÝnh lùc t¸c dông vµo trôc chÝnh trong tr−êng hîp ph«i ng¾n ( < 5 ).
d
- S¬ ®å gia c«ng:
- S¬ ®å tÝnh lùc:
Ta cã: ΣZ = PZ – VA = 0 ⇒ VA = PZ = 15445 (N).

- VËy so víi tr−êng hîp trªn th× lùc t¸c dông vµo ®Çu trôc chÝnh trong tr−êng
hîp nµy lín h¬n. Do ®ã çc b−íc tiÕp theo ta sÏ sö dông s¬ ®å tÝnh to¸n ®èi
víi tr−êng hîp ph«i ng¾n.
2.1.3. TÝnh ®−êng kÝnh trôc chÝnh.
a) Chän modun b¸nh r¨ng.
- Víi Z1 = 60, chän m1 = 2 ⇒ D1 = m1.Z1 = 2.60 = 120 (mm).
- Víi Z2 = 64 chän m2 = 3,5 ⇒ D2 = m2.Z2 = 3,5.64 = 224 (mm).
b) X¸c ®Þnh lùc t¸c dông lªn çc b¸nh r¨ng.
- Lùc t¸c dông lªn b¸nh r¨ng Z2 = 64:
2 M z 2.924
Lùc vßng Ft2 = = = 8250 (N).
D2 0,224
Lùc h−íng t©m Fr2 = Ft2.tg200 = 8250.tg200 = 3003 (N).
Trong ®ã: MZ = 1,04.MX = 1,04.888 = 924 (N.m).
2.M cd 2.36
Ft1 = = = 600 (N);
D1 0,12
Fr1 = Ft1.tg200 = 600.tg200 = 218 (N).
Trong ®ã Mcd = MZ – MX = 924 – 888 = 36 (N.m).
c) X¸c ®Þnh lùc t¸c dông lªn trôc chÝnh.
- NÕu nh− ta lÊy chiÒu dµi çc ®o¹n trôc nh− trôc chÝnh m¸y 1K62 th× ta cã s¬
®å ph©n bè lùc nh− h×nh vÏ sau:

Ta cã: FX = PY – Ft2.Sin300 – Fr2.Cos300 – Ft1

FY = PZ + Ft2.Cos300 + Fr2.Sin300 + Fr1
Víi: FX lµ lùc t¸c dông theo ph−¬ng trôc x,
FY lµ lùc t¸c dông theo ph−¬ng trôc y.
S¬ ®å lùc t¸c dông lªn trôc chÝnh:
Tham kh¶o m¸y t−¬ng tù ta cã: L1 = 350, L2 = 300, L3 = 160, L4 = 150,

L5 = 200.
- S¬ ®å tÝnh to¸n:
1 3
Trong ®ã: P1 = Fr2.Sin300 + Ft2.Cos300 = 3003. + 8250. = 8646 (N).
2 2

1 3
P2 = Ft2.Sin300 – Fr2.Cos300 = 8250. – 3003. = 1524 (N).
2 2
- TÝnh ph¶n lùc t¹i çc gèi tùa trong mÆt ph¼ng yOz:
+) ΣMA = 0 ⇒ YB.810 – PZ.1160 – P1.650 – Fr1.350 + Mf = 0.
PZ .1160 + P1 .650 + Fr1 .350 − M f
⇒ YB =
810
Víi Mf = 0,3.Pz.350 = 0,3.15445.350 = 1621725 (N.mm).
15445.1160 + 8646.650 + 218.350 − 1621725
⇒ YB = = 27149 (N).
810
+) ΣY = YA + Fr1 + P1 – YB + PZ = 0
⇒ YA = YB – PZ – P1 – Fr1 = 27149 – 15445 – 8646 – 218 = 2820 (N).
- TÝnh ph¶n lùc t¹i çc gèi tùa trong mÆt ph¼ng xOz:
+) ΣMA = 0 ⇒ XB.810 – PY.1160 – P2.610 + Ft1.350 + M’f = 0.
PY .1160 + P2 .610 − Ft1 .350 − M 'f
⇒ XB =
810
Víi M’f = 0,3.PY.350 = 0,3.8069.350 = 847245 (N.mm).
8069.1160 + 1524.610 − 600.350 − 847245
⇒ XB = = 11398 (N).
810
+) ΣX = XA – Ft1 + P2 – XB + PY = 0
⇒ XA = Ft1 + XB – P2 – PY = 600 + 11398 – 1524 – 8069 = 2405 (N).
- Tõ ®ã ta vÏ ®−îc biÓu ®å momen uèn vµ momen xo¾n nh− h×nh vÏ sau:
Qua biÓu ®å m«men ta thÊy vÞ trÝ nguy hiÓm nhÊt trªn trôc chÝnh khi lµm viÖc
lµ t¹i gèi B. Do ®ã ta sÏ kiÓm tra bÒn trôc t¹i B.
+) M«men uèn cùc ®¹i t¹i B:

Mu max = M X2 + M Y2 = 5406 2 + 2824 2 = 6098 (N.m)
+) M«men xo¾n cùc ®¹i t¹i B:
Mx max = 888 (N.m).
- §−êng kÝnh trôc chÝnh t¹i B:
2
σ 
[kσ (1 + C1 ).M uc ]
2
+ ( −1 + kτ C2 ) M xc 
 στ 
d = 2,17 × 3
(1 − ξ )σn 4 −1
Trong ®ã:
ξ: tû sè gi÷a ®−êng kÝnh trong vµ ngoµi cña trôc; th−êng ξ = 0,55.
n: hÖ sè an toµn; n=1,5 ÷ 2,0; chän n=1,5.
C1, C2: hÖ sè phô thuéc vµo qu¸ tr×nh c¾t, C1 = C2 = 0,2.
σ-1: øng suÊt mái cña vËt liÖu; σ-1 = 0,4σb;
Víi thÐp 45 cã σb = 60 kg/mm2 th× σ-1 = 0,4.60 = 24 kg/mm2 = 24.107 N/m2.
στ: giíi h¹n ch¶y; στ = 30 kg/mm2 = 30.107 N/m2.
kσ, kτ: hÖ sè phô thuéc vµo h×nh d¸ng, kÝch th−íc cña trôc; kσ=kτ=1,8.
M u max 6098
Muc = = = 5082 (N.m).
1 + C1 1 + 0,2
M 888
Mux = x max = = 740 (N.m).
1 + C 2 1 + 0,2
Thay vµo c«ng thøc trªn ta cã:
[1,8.(1 + 0,2).5082] + ( 24.10 7 + 1,8.0,2).740

7
2
 30.10 
d = 2,17 × 3 7
= 0,09756(m).
24.10
(
1 − 0,55 4 . )
1,5
⇒ d = 97,56 (mm). Chän d = 100 (mm).
2.1.4. KiÓm nghiÖm ®é cøng v÷ng cña trôc.
a) X¸c ®Þnh ®é vâng t¹i C.
- §Ó t×m ®é vâng t¹i C ta ®Æt t¹i C mét lùc ®¬n vÞ Pk = 1. Tõ ®ã ta vÏ biÓu ®å
momen Mk.

- Theo phÐp nh©n biÓu ®å Vªresaghin ta cã c«ng thøc tÝnh ®é vâng t¹i C:
n l
M k .M x 1 n
yc = ∑∫ dz = ∑ ωi Fi (z c )
1 0 EJ x EJ x i =1
Trong ®ã: ωi lµ diÖn tÝch cña biÓu ®å néi lùc do t¶i träng g©y nªn.
Fi(zc) lµ tung ®é cña träng t©m çc diÖn tÝch ωi.
- Trong mÆt ph¼ng yOz ta cã çc diÖn tÝch:
1 1
ω1 = .0,35.987 = 172,7. ω 4 = .0,16.1999 = 160.
2 2
1
ω 2 = .0,3.799 = 119,8. ω 5 = 0,16.1786 = 285,7.
2
1
ω 3 = 0,3.987 = 296,1. ω 6 = .0,35.5406 = 946.
2
Çc tung ®é t−¬ng øng víi çc ωi lµ:
F1 = 0,04; F2 = 0,135; F3 = 0,053; F4 = 0,21; F5 = 0,098; F6 = 0,12.
1 213,8
yc1 = (ω1F1 + ω2F2 + ω3F3 + ω4F4 + ω5F5 + ω6F6) =
EJ x EJ x
VËt liÖu thÐp 45: E = 20.1010 (N/m2).
Jx = 0,05.D4.(1–ξ4) = 0,05.0,14.(1–0,554) = 4,54.10-6 (m4).
213,8
⇒ yc1 = = 0,000236 (m) = 0,236 (mm).
20.10 .4,54.10 −6
10
NÕu tÝnh tõ ®Çu mót trôc chÝnh th× ®é vâng sÏ lµ:

0,236.150
yF1 = = 0,101 (mm).
350
- Trong mÆt ph¼ng xOz ta cã:
1 1
ω1 = .0,35.842 = 147,4. ω 4 = .0,16.690 = 55,2.
2 2
1
ω 2 = .0,3.445 = 66,7. ω 5 = 0,16.1287 = 205,9.
2
1
ω 3 = 0,3.842 = 252,6. ω 6 = .0,35.2824 = 494,2.
2
Çc tung ®é t−¬ng øng víi çc ωi lµ:
F1 = 0,04; F2 = 0,135; F3 = 0,053; F4 = 0,21; F5 = 0,098; F6 = 0,12.
1 119,4
yc2 = (ω1F1 + ω2F2 + ω3F3 + ω4F4 + ω5F5 + ω6F6) =
EJ x EJ x
119,4
⇒ yc2 = = 0,000131 (m) = 0,131 (mm).
20.10 .4,54.10 −6
10
NÕu tÝnh tõ ®Çu mót trôc chÝnh th× ®é vâng sÏ lµ:

0,131.150
yF2 = = 0,056 (mm).
350
- §é vâng t¹i ®Çu trôc chÝnh:

y = y F2 1 + y F2 2 = 0,1012 + 0,056 2 = 0,115 (mm).
- §é vâng cho phÐp:
0,2
[y] = .810 = 0,162 mm.
1000
VËy yc < [y] tháa m|n ®iÒu kiÖn vÒ ®é vâng.
b) TÝnh gãc xoay t¹i B.
- §Ó tÝnh gãc xoay t¹i B ta ®Æt m«men ®¬n vÞ Mk=1 vµo B. Ta cã biÓu ®å
m«men nh− h×nh vÏ d−íi:
- Çc trÞ sè diÖn tÝch ωi vÉn ®−îc dïng nh− ë trªn, cßn l¹i çc tung ®é cña
biÓu ®å néi lùc do Mk = 1 g©y nªn øng víi çc träng t©m ωi cã gi¸ tri lµ:
F1 = 0,144; F2 = 0,56; F3 = 0,216; F4 = 0,868; F5 = 0,401; F6=0.
- Trong mÆt ph¼ng yOz:
1
θB1 = (ω1F1 + ω2F2 + ω3F3 + ω4F4 + ω5F5 + ω6F6)
EJ x
409,4 409,4
⇒ θB1 = = = 0,00045 (rad).
E.J x 20.10 .4,54.10 −6
10
- Trong mÆt ph¼ng xOz:

1
θB2 = (ω1F1 + ω2F2 + ω3F3 + ω4F4 + ω5F5 + ω6F6)
EJ x
243,6 243,6
⇒ θB2 = = = 0,00027 (rad).
E.J x 20.10 .4,54.10 −6
10
- Gãc xoay t¹i B:

θ B = θ B21 + θ B22 = 0,00045 2 + 0,00027 2 = 0,00052 (rad).
- Gãc xoay cho phÐp [θB] = 0,001 (rad).
VËy θB < [θB] tháa m|n ®iÒu kiÖn vÒ gãc xoay.
2.1.5. TÝnh to¸n thiÕt kÕ æ l¨n.
a) TÝnh lùc t¸c dông lªn hai gèi trôc cña trôc chÝnh.
- S¬ ®å bè trÝ lùc:
Theo trªn ta cã: XA = 2405 (N); YA = 2820 (N).

XB = 11398 (N); YB = 27149 (N).
-Hîp lùc t¸c dông lªn æ trôc A:
FrA = X A2 + X B2 = 2405 2 + 2820 2 = 3706 (N).
-Hîp lùc t¸c dông lªn æ trôc B:
FrB = X B2 + YB2 = 11398 2 + 27149 2 = 29445 (N).
b) Chän æ l¨n.
- Chän æ bi ®ì – chÆn, cì nhÑ l¾p trªn cæ trôc A cã çc th«ng sè sau:
Ký hiÖu æ 46216, ®−êng kÝnh vßng trong d = 80mm, ®−êng kÝnh vßng ngoµi
D=140mm, chiÒu réng æ B = 26mm, hÖ sè t¶i trong ®éng C = 68,9 kN.
- Chän æ bi ®òa trô hai d|y cì trung l¾p trªn cæ trôc B víi çc th«ng sè sau:
Ký hiÖu æ 113620, ®−êng kÝnh vßng trong d = 100mm, ®−êng kÝnh vßng
ngoµi D = 215mm, chiÒu réng æ B = 73mm, hÖ sè t¶i trong ®éng C = 363 kN
c) TÝnh kiÓm nghiÖm kh¶ n¨ng t¶i cña æ.
* Víi æ bi ®ì – chÆn l¾p trªn cæ trôc A.
- Kh¶ n¨ng t¶i ®éng cña æ x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: C® = Q. m L
Trong ®ã:
+) Q lµ t¶i träng ®éng quy −íc.
Fa 6945
Ta cã = = 1,87 > e = 0,45
FrA 3706
Víi: Fa = Px = 6945 (N).
⇒Q = 0,45.FrA + 1,22.Fa = 0,45.3706 + 1,22.6945 = 10141(N) = 10,411(kN).
+) m lµ bËc cña ®−êng cong mái, víi æ bi ®ì chÆn ta cã m = 3.
+) L lµ tuæi thä cña æ tÝnh b»ng triÖu vßng quay:

60.n.L h
L=
106
Víi: Lh lµ thêi gian lµm viÖc cña æ, Lh = 25000 (giê).
n lµ sè vßng quay cña æ, lÊy n = 200 (vg/ph).
60.200.25000
⇒ L= = 300 (triÖu vßng).
10 6
⇒ C® = 10,411. 3 300 = 69,7 kN > C = 68,9 kN.
⇒ æ kh«ng tho¶ m|n ®iÒu kiÖn vÒ t¶i träng ®éng: C® ≤ C.
- §Ó t¨ng kh¶ n¨ng t¶i träng ®éng cña æ ta nªn l¾p ë cæ trôc A thªm mét æ
nh− æ trªn n÷a. Khi l¾p thªm mét æ n÷a th× t¶i träng ®éng cña æ sÏ t¨ng lªn
kho¶ng 1,6 lÇn so víi khi ta chØ sö dông mét æ.
Tøc lµ C′ = 1,6.C = 1,6.68,9 = 110,2 kN > C® = 69,7 kN.
VËy kh¶ n¨ng t¶i träng ®éng cña æ ®−îc tho¶ m|n.
* Víi æ ®òa trô 2 d6y l¾p trªn cæ trôc B.
- Víi æ bi ®òa trô, ta cã t¶i träng ®éng quy −íc tÝnh theo c«ng thøc:
Q = V.Fr .k t . k®
Trong ®ã:
V lµ hÖ sè kÓ ®Õn vßng nµo quay, ë ®©y vßng trong quay nªn V = 1.
Fr lµ lùc h−íng t©m t¸c dông vµo æ trôc B, Fr = 29445 (N).
Kt lµ hÖ sè kÓ ®Õn ¶nh h−ëng cña nhiÖt ®é; Kt = 1.
K® lµ hÖ sè kÓ ®Õn ®Æc tÝnh cña t¶i träng; víi m¸y c¾t kim lo¹i K® = 1,1.
⇒ Q = 1.29445.1.1,1 = 32389 (N) = 32,389 (kN).
10
⇒ C® = 32,389. 300 = 246 kN < C = 363 kN.

3
VËy kh¶ n¨ng t¶i träng ®éng cña æ ®−îc tho¶ m|n.
2.2. TÝnh bÒn trôc trung gian IV trong hép tèc ®é.
- Yªu cÇu: trôc ®ñ bÒn, ®¶m b¶o ®é cøng v÷ng, chuyÓn ®éng ªm…
- Çc tr−êng hîp ¨n khíp cña b¸nh r¨ng mµ ta cÇn ph¶i tÝnh ®−êng kÝnh trôc:

a) Tr−êng hîp 1.
- Ta cã s¬ ®å lùc t¸c dông lªn trôc IV:
- Theo trªn momen xo¾n trªn trôc IV: MX = 38211 (N.mm).

- Chän modun cña çc b¸nh r¨ng trªn trôc IV lµ m = 2,5.
2.M X 2.38211
+) Lùc vßng: Ft1 = = = 442 (N).
d1 2,5.72
+) Lùc h−íng t©m: Fr1 = Ft1.tg200 = 442.tg200 = 161 (N).
- Lùc t¸c dông lªn b¸nh r¨ng Z2 = 18.
2.M X 2.38211
+) Lùc vßng: Ft2 = = = 1767 (N).
d2 2,5.18
- TÝnh çc ph¶n lùc ë gèi tùa trong mÆt ph¼ng yOz:
+) ∑MB = YA.435 – Fr1.355 – Fr2.85 = 0.
Fr1 .355 + Fr 2 .85 161.355 + 643.85
⇒ YA = = = 257 (N).
435 435
+) ∑Y = Fr1 + Fr2 – YA – YB = 0.
⇒ YB = Fr1 + Fr2 – YA = 161 + 643 – 257 = 547 (N).
- TÝnh çc ph¶n lùc ë gèi tùa trong mÆt ph¼ng xOz:
+) ∑MB = XA.435 – Ft1.355 + Ft2.85 = 0.
Ft1 .355 − Ft 2 .85 442.355 − 1767.85
⇒ XA = = = 15 (N).
435 435
+) ∑X = Ft1 – Ft2 – XA + XB = 0.
⇒ XB = Ft2 – Ft1 + XA = 1767 – 442 + 15 = 1340 (N).
- Tõ ®ã ta vÏ ®−îc biÓu ®å momen uèn vµ momen xo¾n.

Tõ çc biÓu ®å momen ta thÊy tiÕt diÖn nguy hiÓm nhÊt lµ tiÕt diÖn chøa b¸nh
r¨ng Z2 = 18.
+) M«men uèn cùc ®¹i:
Mu max = M X2 + M Y2 = 46295 2 + 113900 2 = 123024 (N.mm).
+) M«men xo¾n cùc ®¹i:
Mx max = 38211 (N.mm).
- TÝnh ®−êng kÝnh trôc t¹i tiÕt diÖn l¾p b¸nh r¨ng Z2 = 18.
2
σ 
[kσ (1 + C1 ).M uc ]
2
+ ( −1 + kτ C2 ) M xc 
 στ 
d = 2,17 × 3
(1 − ξ )σn
4 −1
Trong ®ã:
ξ: tû sè gi÷a ®−êng kÝnh trong vµ ngoµi cña trôc; do trôc ®Æc nªn ξ = 0.
n: hÖ sè an toµn; n=1,5 ÷ 2,0; chän n=1,5.
C1, C2: hÖ sè phô thuéc vµo qu¸ tr×nh c¾t, C1 = C2 = 0,2.
σ-1: øng suÊt mái cña vËt liÖu; σ-1 = 0,4σb;
Chän vËt liÖu chÕ t¹o trôc lµ thÐp 45 cã σb = 60 kg/mm2
⇒ σ-1 = 0,4.60 = 24 kg/mm2 = 24.107 N/m2.
στ: giíi h¹n ch¶y; στ = 30 kg/mm2 = 30.107 N/m2.
kσ, kτ: hÖ sè phô thuéc vµo h×nh d¸ng, kÝch th−íc cña trôc; kσ=kτ=1,8.
M u max 123,024
Muc = = = 102,52 (N.m).
1 + C1 1 + 0,2
M 38,211
Mux = x max = = 31,84 (N.m).
1 + C 2 1 + 0,2

[1,8.(1 + 0,2).102,52]2 + ( 24.10 7 

7
+ 1,8.0,2).31,84
 30.10 
d = 2,17 × 3 7
= 0,0251(m).
24.10
1,5
⇒ d = 25,1 (mm). Chän d = 30 (mm).
b) Tr−êng hîp 2.

2.M X 2.38211
+) Lùc vßng: Ft1 = = = 442 (N).
d1 2,5.72
2.M X 2.38211
+) Lùc vßng: Ft2 = = = 707 (N).
d2 2,5.45
+) ∑MB = YA.435 – Fr1.355 – Fr2.60 = 0.
Fr1 .355 + Fr 2 .60 161.355 + 257.60
⇒ YA = = = 167 (N).
435 435
+) ∑Y = Fr1 + Fr2 – YA – YB = 0.
⇒ YB = Fr1 + Fr2 – YA = 161 + 257 – 167 = 251 (N).
+) ∑MB = XA.435 – Ft1.355 + Ft2.60 = 0.
Ft1 .355 − Ft 2 .60 442.355 − 707.60
⇒ XA = = = 263 (N).
435 435
+) ∑X = Ft1 – Ft2 – XA + XB = 0.
⇒ XB = Ft2 – Ft1 + XA = 707 – 442 + 263 = 528 (N).

r¨ng Z2 = 45.
Mu max = M X2 + M Y2 = 15060 2 + 31680 2 = 35077 (N.mm).
Mx max = 38211 (N.mm).
2
σ 
[kσ (1 + C1 ).M uc ]
2
+ ( −1 + kτ C2 ) M xc 
 στ 
d = 2,17 × 3
(1 − ξ )σn
4 −1
M u max 35,077
Muc = = = 29,23 (N.m).
1 + C1 1 + 0,2
M 38,211
Mux = x max = = 31,84 (N.m).
1 + C 2 1 + 0,2
[1,8.(1 + 0,2).29,23] + ( 24.10 7 + 1,8.0,2).31,84

7
2
 30.10 
d = 2,17 × 3 7
= 0,018(m).
24.10
1,5
⇒ d = 18 (mm). Chän d = 20 (mm).
c) Tr−êng hîp 3.


2.M X 2.38211
+) Lùc vßng: Ft1 = = = 707 (N).
d1 2,5.45
2.M X 2.38211
+) Lùc vßng: Ft2 = = = 1767 (N).
d2 2,5.18
+) ∑MB = YA.435 – Fr1.330 – Fr2.85 = 0.
Fr1 .330 + Fr 2 .85 257.330 + 643.85
⇒ YA = = = 321 (N).
435 435
+) ∑Y = Fr1 + Fr2 – YA – YB = 0.
⇒ YB = Fr1 + Fr2 – YA = 257 + 643 – 321 = 579 (N).
+) ∑MB = XA.435 – Ft1.330 + Ft2.85 = 0.
Ft1 .330 − Ft 2 .85 707.330 − 1767.85
⇒ XA = = = 191 (N).
435 435
+) ∑X = Ft1 – Ft2 – XA + XB = 0.
⇒ XB = Ft2 – Ft1 + XA = 1767 – 707 + 191 = 1251 (N).

r¨ng Z2 = 18.
Mu max = M X2 + M Y2 = 49215 2 + 106335 2 = 117172 (N.mm).
Mx max = 38211 (N.mm).
2
σ 
[kσ (1 + C1 ).M uc ]
2
+ ( −1 + kτ C2 ) M xc 
 στ 
d = 2,17 × 3
(1 − ξ )σn
4 −1
M u max 117,172
Muc = = = 97,64 (N.m).
1 + C1 1 + 0,2
M 38,211
Mux = x max = = 31,84 (N.m).
1 + C 2 1 + 0,2
[1,8.(1 + 0,2).97,64] + ( 24.10 7 + 1,8.0,2).31,84

7
2
 30.10 
d = 2,17 × 3 = 0,0247(m).
24.10 7
1,5
⇒ d = 24,7 (mm). Chän d = 25 (mm).
d) Tr−êng hîp 4.
- Lùc t¸c dông lªn b¸nh r¨ng Z1 = Z2 = 45:

2.M X 2.38211
+) Lùc vßng: Ft1 = Ft2 = = = 707 (N).
d1 2,5.45
+) Lùc h−íng t©m: Fr1 = Fr2 = Ft1.tg200 = 707.tg200 = 257 (N).
+) ∑MB = YA.435 – Fr1.330 – Fr2.60 = 0.

Fr1 .330 + Fr 2 .60 257.330 + 257.60

⇒ YA = = = 230 (N).
435 435
+) ∑Y = Fr1 + Fr2 – YA – YB = 0.
⇒ YB = Fr1 + Fr2 – YA = 257 + 257 – 230 = 284 (N).
+) ∑MB = XA.435 – Ft1.330 + Ft2.60 = 0.
Ft1 .330 − Ft 2 .60 707.330 − 707.60
⇒ XA = = = 439 (N).
435 435
+) ∑X = Ft1 – Ft2 – XA + XB = 0.
⇒ XB = Ft2 – Ft1 + XA = 707 – 707 + 439 = 439 (N).
r¨ng Z1 = 45.
Mu max = M X2 + M Y2 = 24150 2 + 46095 2 = 52038 (N.mm).
Mx max = 38211 (N.mm).
2
σ 
[kσ (1 + C1 ).M uc ]
2
+ ( −1 + kτ C2 ) M xc 
 στ 
d = 2,17 × 3
(1 − ξ )σn
4 −1
M u max 52,038
Muc = = = 43,37 (N.m).
1 + C1 1 + 0,2
M 38,211
Mux = x max = = 31,84 (N.m).
1 + C 2 1 + 0,2
[1,8.(1 + 0,2).43,37] + ( 24.10 7 + 1,8.0,2).31,84

7
2
 30.10 
d = 2,17 × 3 7
= 0,0192(m).
24.10
1,5
⇒ d = 19,2 (mm). Chän d = 20 (mm).
2.3. TÝnh ly hîp ma s¸t.
- Tham kh¶o m¸y t−¬ng tù 1K62, chän D = 80 (mm), d = 40 (mm).
- Lùc t¸c dông däc trôc Fa cÇn thiÕt ®Ó truyÒn
®−îc m« men xo¾n T lµ:
2.K .T
Fa=
Dtb .m. f
- ¸p suÊt trªn bÒ mÆt ma s¸t ph¶i tháa m|n
®iÒu kiÖn:
Fa 2.K .T
p= = ≤ [ p ] (1)
A Dtb .m. f . A
Trong ®ã:
+) K lµ hÖ sè kÓ ®Õn ¶nh h−ëng tèc ®é vßng trªn bÒ mÆt ma s¸t v (m/s)
π .Dtb .n
v=
1000
D − d 80 − 40
Víi Dtb = = = 60 (mm), chän C = 0,33.
2.C 2.0,33
n = 750 (vg/ph).
π .60.750 1,36 1,36
⇒v= = 2,36 (m/s) ⇒ K = 3
= = 1,022.
1000 v 3
2,36
+) T lµ momen xo¾n truyÒn qua ly hîp ma s¸t, T = 125423 (N.mm).
+) f lµ hÖ sè ma s¸t gi÷a çc ®Üa ma s¸t b»ng thÐp t«i, f = 0,08.
+) [p] lµ ¸p suÊt cho phÐp, [p] = 0,6 (MPa) = 0,6.106 (N/m2).
+) A lµ diÖn tÝch bÒ mÆt ma s¸t:
D−d 80 − 40
A = π.Dtb.b = π.Dtb. = π .60. = 3,77.10-3 (m2).
2 2
+) m sè bÒ mÆt ma s¸t.
2.K .T 2.1,022.125,423
Tõ (1) ⇒ m ≥ = = 23,6.
Dtb . f . A.[ p ] 0,06.0,08.3,77.10 −3.0,6.10 6
Chän m = 24.

Ch−¬ng IV: TÝnh to¸n thiÕt kÕ hÖ thèng ®iÒu

khiÓn hép tèc ®é
I. Chøc n¨ng vµ yªu cÇu cña hÖ thèng ®iÒu khiÓn.
1.1. Chøc n¨ng.
- HÖ thèng ®iÒu khiÓn m¸y c«ng cô cã çc chøc n¨ng sau:
§ãng ng¾t ®éng c¬ ®iÖn .
§ãng ng¾t truyÒn ®éng chÝnh vµ truyÒn ®éng ch¹y dao.
BiÕn ®æi tèc ®é chuyÓn ®éng trôc chÝnh vµ ®é lín l−îng ch¹y dao, ®¶o
chiÒu chuyÓn ®éng.
Thùc hiÖn çc di ®éng nhá, ®Þnh vÞ khi ®iÒu chØnh m¸y.
KÑp chÆt, th¸o láng dông cô, ph«i, chi tiÕt, çc bé phËn m¸y.
§ãng më çc bé phËn b«i tr¬n, lµm l¹nh.
§iÒu khiÓn chu tr×nh lµm viÖc cña çc c¬ cÊu phô.
1.2. Yªu cÇu.
- §é an toµn cña c¬ cÊu ®iÒu khiÓn.
- §iÒu khiÓn nhanh.
- Çc c¬ cÊu ®iÒu khiÓn b»ng tay ph¶i nhÑ nhµng thuËn tiÖn.
- DÔ nhí khi ®iÒu khiÓn.
- §¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c, tin cËy cña hÖ thèng ®iÒu khiÓn.
II. X¸c ®Þnh çc ®èi t−îng cÇn ®iÒu khiÓn.
2.1. Nh÷ng ®èi t−îng cÇn ®iÒu khiÓn.
- Dùa vµo s¬ ®å ®éng hép tèc ®é ta nhËn thÊy r»ng muèn ®iÒu khiÓn ®Ó t¹o ra
lÇn l−ît 23 cÊp tèc ®é th× ta ph¶i ®iÒu khiÓn th«ng qua 5 khèi b¸nh r¨ng di
tr−ît.
- Tham kh¶o m¸y t−¬ng tù 1K62, çc khèi b¸nh r¨ng nµy ®−îc ®iÒu khiÓn bëi
®Üa cã g¾n chèt lÖch t©m vµ cam mÆt ®Çu. Do ®ã ta còng chän c¬ cÊu ®iÒu
khiÓn çc khèi b¸nh r¨ng di tr−ît lµ ®Üa cã g¾n chèt lÖch t©m vµ cam mÆt ®Çu.
VÊn ®Ò quan träng ë ®©y lµ ph¶i vÏ ®−îc ®−êng khai triÓn cña çc r|nh cam
vµ çch thùc hiªn ®iÒu khiÓn ®èi víi tõng khèi b¸nh r¨ng ®Ó t¹o ra tèc ®é cÇn
thiÕt.
- Theo trªn ta cã s¬ ®å ®éng cña hép tèc ®é.

- C¨n cø vµo ®å thÞ vßng quay, ta thÊy trªn trôc II cã bé b¸nh r¨ng di tr−ît 2
bËc A, thay ®èi 2 tû sè truyÒn i1 vµ i2. Trôc III cã bé b¸nh r¨ng di tr−ît 3 bËc
B, thay ®æi 3 tû sè truyÒn i3, i4 vµ i5. Trôc IV cã hai bé b¸nh r¨ng di tr−ît 2
bËc C vµ D, thay ®æi 2 tû sè truyÒn lµ i6, i7 vµ i8, i9. Trôc VI cã bé b¸nh r¨ng di
tr−ît 2 bËc E, thay ®æi 2 tû sè truyÒn i10 vµ i11.
2.2. Quy luËt chuyÓn ®éng vµ tr¹ng th¸i vÞ trÝ.
2.3. TÝnh chiÒu dµi çc hµnh tr×nh g¹t.

- Víi çc khèi b¸nh r¨ng di tr−ît 2 bËc:
+) Hµnh tr×nh g¹t: L = 2.B + f.

Chän f = 5 (mm).
⇒ LhtA = 2.20 + 5 = 45 (mm).
LhtC = 2.25 + 5 = 55 (mm).
LhtD = LhtC = 55 (mm).
LhtE = 2.30 + 5 = 65 (mm).
- Víi khèi b¸nh r¨ng di tr−ît 3 bËc B:
+) G¹t sang tr¸i: LT = B + B1 + f1.

+) G¹t sang ph¶i: LP = B + B2 + f2.
Chän f1 = f2 = f = 5 (mm).
⇒ LT = LP = 2.B + f
⇒ ChiÒu dµi hµnh tr×nh g¹t:
L = LT + LP = 2.(2.B + f) = 2.(2.25 + 5 ) = 110 (mm).
III. Chän nguyªn lý c¬ cÊu ®iÒu khiÓn vµ ph−¬ng thøc
®iÒu khiÓn.
3.1. Chän ph−¬ng thøc ®iÒu khiÓn.
- Chän ph−¬ng thøc ®iÒu khiÓn kÕt hîp gi÷a ph©n nhãm vµ riªng rÏ.
+) Nhãm 1: 2 bé b¸nh r¨ng di tr−ît 2 bËc A vµ 3 bËc B.
+) Nhãm 2: 3 bé b¸nh r¨ng di tr−ît 2 bËc C, D vµ E.
+) Nhãm 3: Ly hîp ma s¸t vµ çc khèi b¸nh r¨ng di tr−ît kh¸c.
3.2. Chän nguyªn lý c¬ cÊu ®iÒu khiÓn.
3.2.1. ThiÕt kÕ c¬ cÊu ®iÒu khiÓn khèi b¸nh r¨ng 2 bËc A.
a) Nguyªn lý ho¹t ®éng cña c¬ cÊu ®iÒu khiÓn.
- Sö dông cam ®Üa r|nh mÆt ®Çu.
- B¸nh r¨ng 1 ®−îc l¾p trªn trôc 2. Khi ta quay tay quay ®iÒu khiÓn th× b¸nh
r¨ng 1 quay theo.B¸nh r¨ng 1 quay lµm b¸nh r¨ng 3 quay, ®ång thêi lµm cho
cam ®Üa 4 l¾p ®ång trôc víi b¸nh r¨ng 3 trªn trôc 5 quay.Cam 4 quay sÏ lµm

cho cµng 8 quay quanh chèt g¾n gi¸ 6 .V× ®Çu cµng g¹t 8 cã g¾n víi çc b¸nh
r¨ng di tr−ît nªn nã lµm cho çc khèi b¸nh r¨nh nµy di chuyÓn däc trôc.
1, 3: B¸nh r¨ng; 2, 5: Trôc;

4: Cam; 6: Gi¸; 7: Chèt; 8: Cµng.
b) TÝnh l−îng n©ng cña cam 4.
- Theo trªn ta cã chiÒu dµi hµnh tr×nh g¹t:

L = 45 (mm).
Dùa vµo h×nh vÏ bªn ta cã:
L1 L
=
L2 X
Tõ ®ã ta tÝnh ®−îc l−îng n©ng cña cam:
L.L 2
X=
L1
Chän L1 = 200 mm; L2 = 50 mm.
45.50
Ta cã: X = = 11,25 mm.
200
3.2.2. ThiÕt kÕ c¬ cÊu ®iÒu khiÓn khèi b¸nh r¨ng 3 bËc B.
- Sö dông ®Üa cã g¾n chèt lÖch t©m.
- B¸nh r¨ng 1 ®−îc l¾p trªn ®iÒu khiÓn
2 vµ ¨n khíp víi b¸nh r¨ng ®−îc l¾p
trªn trôc 4. Khi ta quay b¸nh r¨ng 1 th×
b¸nh r¨ng 3 sÏ vµ lµm cho chèt lÖch
t©m 5 l¾p trªn b¸nh r¨ng 3 quay ®−êng
t©m cña trôc 4. Chèt 5 sÏ quay vµo
r|nh g¹t trªn vßng g¹t 6 vµ lÇm cho çc
b¸nh r¨ng di tr−ît däc trôc. øng víi 6
vÞ trÝ cña chèt lÖch t©m trªn ta sÏ cã 3
tû sè truyÒn t−¬ng øng.
b) TÝnh to¸n th«ng sè cña b¸nh r¨ng l¾p chèt lÖch t©m.

- Theo trªn ta cã chiÒu dµi hµnh tr×nh g¹t LT = 55 (mm).

- Ta cã LP = f(L1,α)
+) Chän α = 450,
+) Tõ h×nh vÏ ta cã:
LP L 55
Sinα = ⇒ L1 = P = = 77,78 (mm).
L1 Sinα Sin 45 0
- Ta chän cÆp b¸nh r¨ng cã tû sè truyÒn lµ i = 1 víi ®−êng kÝnh vßng ch©n
r¨ng lín h¬n hµnh tr×nh g¹t L = 110 mm.
- Chän b¸nh r¨ng cã sè r¨ng Z = 54 vµ modun m = 2,5 lµ b¸nh r¨ng l¾p chèt
lÖch t©m. Khi ®ã ta cã:
+ §−êng kÝnh vßng chia lµ:
D = m.Z = 2,5.54 = 135 mm.
+ §−êng kÝnh vßng ®Ønh r¨ng lµ:
Da = m.Z + 2.m = 2,5.54 + 2,5.2 = 140 mm.
+ §−êng kÝnh vßng ch©n r¨ng lµ:
De = m.Z – 2,5.m = 2,5.54 – 2,5.2,5 = 128,75 mm.
3.2.3. ThiÕt kÕ c¬ cÊu ®iÒu khiÓn hai khèi b¸nh r¨ng 2 bËc C vµ D.
* Nguyªn lý ho¹t ®éng cña c¬ cÊu ®iÒu khiÓn.
- Dïng cµng g¹t cã t©m quay kÕt hîp víi

ngµm tr−ît.
- MiÕng g¹t ®−îc l¾p trªn trôc ®iÒu khiÓn 1,
trªn miÕng g¹t ®−îc bè trÝ hai chèt 3 vµ 4.
Chèt dµi 3 ®Ó g¹t ngµm g¹t 6 di chuyÓn khèi

b¸nh r¨ng bËc hai D th«ng qua mét miÕng g¹t cã r|nh. Chèt ng¾n 4 dïng ®Ó
®iÒu khiÓn ngµm g¹t 9 th«ng qua ngµm g¹t 5, lµm di chuyÓn khèi b¸nh r¨ng
b©c hai C th«ng qua mét thanh truyÒn cã r|nh ®−îc g¾n cøng víi ngµm g¹t.
Cïng sù phèi hîp cña hai chèt vµ miÕng g¹t sÏ t¹o ra çc tû sè truyÒn t−¬ng
øng lµ:
18 18 18 45 45 45
(i6 = , i8 = ); (i6 = , i9 = ); (i7 = , i9 = )
72 72 72 45 45 45
- ViÖc ®iÒu khiÓn nh− vËy t¹o ra ba gi¶i tèc ®é thÊp t−¬ng øng nh− sau:
+) D¶i thø nhÊt tõ n1 = 11,84 (vg/ph) ®Õn n6 = 36,97 (vg/ph).
+) D¶i thø hai tõ n7 = 47,4 (vg/ph) ®Õn n12 = 147,9 (vg/ph).
+) D¶i thø ba tõ n13 = 189,4 (vg/ph) ®Õn n18 = 604,2 (vg/ph).
- Theo trªn ta cã chiÒu dµi hµnh tr×nh g¹t: LhtC = LhtD = 55 (mm). Cã chiÒu dµi
hµnh tr×nh g¹t ta sÏ ®i chän kÕt cÊu cña miÕng g¹t vµ çc thanh truyÒn cã
r|nh sao cho ®¶m b¶o ®óng chiÒu dµi hµnh tr×nh g¹t.
3.2.4. ThiÕt kÕ c¬ cÊu ®iÒu khiÓn khèi b¸nh r¨ng 2 bËc E.
- Khèi b¸nh r¨ng di tr−ît E cã
hai b¸nh r¨ng Z10 = 64 x 3,5 vµ
Z11 = 37 x 3,5 ®Ó t¹o ra 2 tû sè
truyÒn i10 cho 18 cÊp tèc ®é
thÊp vµ i11 cho 6 cÊp tèc ®é cao.
- C¬ cÊu ®iÒu khiÓn lµ mét cµng
g¹t ®−îc l¾p trªn mét trôc ®iÒu
khiÓn. Khi trôc ®iÒu khiÓn quay
sÏ lµm cho cµng g¹t quay quanh
t©m chèt vµ ®Èy khèi b¸nh r¨ng
di tr−ît däc trôc. Víi hai vÞ trÝ cña cµng g¹t sÏ t¹o ra hai tû sè truyÒn t−¬ng
øng lµ i10 hoÆc i11.
b) TÝnh to¸n kho¶ng çch gi÷a t©m chèt vµ t©m trôc ®iÒu khiÓn.
- Theo trªn ta cã chiÒu dµi hµnh tr×nh g¹t L = 65 mm.
- Kho¶ng çch gi÷a t©m chèt vµ t©m trôc ®iÒu khiÓn:
A = L/2 = 65/2 = 32,5 (mm).
3.3. NhËn xÐt.
- Víi nhãm 1: ®iÒu khiÓn 2 khèi b¸nh r¨ng di tr−ît 2 bËc A vµ 3 bËc B. KÕt
hîp ®ång thêi cam ®Üa r|nh mÆt ®Çu vµ c¬ cÊu chèt lÖch t©m l¾p trªn cïng
mét trôc quay. §Ó ®iÒu chØnh ®ång thêi, con l¨n A vµ chèt lÖch t©m bè trÝ lÖch
pha nhau 1800, Gãc quay tay g¹t lµ 450.

* Kho¶ng çch trôc trong hép tèc ®é.
Kho¶ng çch gi÷a Kho¶ng çch trôc aw (mm)

Trôc I vµ trôc II 112,5
Trôc I vµ trôc tg1 92,5
Trôc tg1 vµ trôc II 112,5
Trôc II vµ trôc III 108
Trôc III vµ trôc IV 135
Trôc IV vµ trôc V 135
Trôc V vµ trôc VI 168
Trôc VI vµ trôc VII 150
Trôc VII vµ trôcVIII 84
Trôc VII vµ trôc tg2 63
Trôc tg2 vµ trôc VIII 63
* B¶ng th«ng sè çc b¸nh r¨ng trong hép tèc ®é.
Th«ng Trôc ChiÒu §−êng §−êng §−êng

sè Sè l¾p Modun réng kÝnh kÝnh kÝnh
r¨ng b¸nh m(mm) b¸nh vßng ®Ønh ®¸y
B¸nh Z r¨ng r¨ng chia r¨ng r¨ng
r¨ng bw(mm) d(mm) da(mm) df(mm)
Z1 50 I 2,5 20 125 130 118,75

Z′1 40 II 2,5 20 100 105 93,75

Z2 55 I 2,5 20 137,5 142,5 131,25
Z′2 35 II 2,5 20 87,5 92,5 81,25
Z3 31 II 2 20 62 66 57
Z′3 77 III 2 20 154 158 159
Z4 42 II 2 20 84 88 79
Z′4 66 III 2 20 132 136 127
Z5 54 II 2 20 108 112 103
Z′5 54 III 2 20 108 112 103
Z6 18 III 3 20 54 60 46,5
Z′6 72 IV 3 20 216 222 208,5
Z7 45 III 3 20 135 141 127,5
Z′7 45 IV 3 20 135 141 127,5
Z8 18 IV 3 20 54 60 46,5
Z′8 72 V 3 20 216 222 208,5
Z9 45 IV 3 20 135 141 127,5
Z′9 45 V 3 20 135 141 127,5
Z10 32 V 3,5 30 112 119 103,25
Z′10 64 VI 3,5 30 224 231 215,25
Z11 59 V 3,5 30 206,5 213,5 197,75
Z′11 37 VI 3,5 30 129,5 136,5 120,75
Z12 50 I 2,5 20 125 130 118,75
Z′12 24 tg1 2,5 20 60 65 53,75
Z13 36 tg1 2,5 20 90 95 83,75
Z14 45 VII 3 20 135 141 127,5
Z15 60 VI 2,5 30 150 155 143,75
Z′15 60 VII 2,5 30 150 155 143,75
Z16 42 VII 2 20 84 88 79
Z′16 42 VIII 2 20 84 88 79
Z17 28 VII 2 20 56 60 51
Z′17 56 VIII 2 20 112 116 107
Z18 35 VII 2 20 70 74 65
Z′18 28 tg2 2 20 56 60 51
Z19 35 VII 2 20 70 74 65

Tµi liÖu tham kh¶o
1. TÝnh to¸n thiÕt kÕ M¸y C¾t Kim Lo¹i. Hµ Néi 1971.

2. NguyÔn Anh TuÊn, Pham §¾p – ThiÕt kÕ M¸y C«ng Cô, TËp 1,2. Nxb
Khoa Häc vµ Kü ThuËt. Hµ Néi 1983.
3. Ph¹m V¨n Hïng, NguyÔn Ph−¬ng – C¬ së M¸y C«ng Cô. Nxb Khoa Häc
vµ Kü ThuËt. Hµ Néi 2005.
4. TrÞnh ChÊt, Lª V¨n UyÓn – TÝnh to¸n thiÕt kÕ hÖ dÉn ®éng c¬ khÝ,
TËp 1,2. Nxb Gi¸o dôc. Hµ Néi 2005.
5. Ninh §øc Tèn – Dung sai vµ l¾p ghÐp. Nxb Gi¸o dôc. Hµ néi, 2004

Do An Thiet Ke May

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Do An Thiet Ke May

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ñoà aùn thieát keá maùy GVHD: Buøi Quyù Lùöïc

Ch−¬ng I Nghiªn cøu m¸y t−¬ng tù ..........................................2

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 1

Ch−¬ng I Nghiªn cøu m¸y t−¬ng tù

§Æc tÝnh kü thuËt Lo¹i m¸y tiÖn

C¸c ®−êng truyÒn cña hép tèc ®é:

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 2

§−êng truyÒn tèc ®é thÊp

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 3

- §−êng truyÒn tèc ®é thÊp:

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 4

* L−íi kÕt cÊu.

* §å thÞ vßng quay.

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 5

* LËp ®å thÞ sai sè vßng quay.

n Ph−¬ng tr×nh xÝch nThùc tÕ nTiªu chuÈn nTC − nTT

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 6

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 7

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 9

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 10

Z1 = 26, Z2 = 28, Z3 = 32, Z4 = 36, Z5 = 40, Z6 = 44, Z7 = 48.

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 12

Ch−¬ng II ThiÕt kÕ ®éng häc m¸y míi

n C«ng thøc tÝnh nThùc tÕ nTiªu chuÈn

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 13

1.2. Chän ph−¬ng ¸n kh«ng gian.

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 14

TT Nhãm 1 TT Nhãm 2 TT Nhãm 3 TT Nhãm 4

ϕxmax 16 40,36 16 40,36 16 40,36 16 40,36

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 15

1.4. VÏ ®å thÞ vßng quay.

Trong ®ã: i - chØ sè biÓu thÞ sè nhãm truyÒn.

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 16

⇒ i1 = ϕ; i2 = ϕ2; i3 = 1/ϕ4; i4 = 1/ϕ2; i5 = 1; i6 = 1/ϕ6;

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 17

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 18

Z5'= ∑Z - Z5 = 108 - 54 = 54 (r¨ng).

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 19

Tõ c¸c sè liÖu tÝnh to¸n ë trªn ta cã b¶ng thèng kª sau

* KiÓm nghiÖm sai sè vßng quay trôc chÝnh.

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 20

⇒ nItÝnh = n®c.η®.i® = 1450. 0,985. 0,525 = 749,8 (vg/ph).

n Ph−¬ng tr×nh xÝch ®éng nTT nTC ∆n%

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 21

n18 n . 50 . 31 . 59 604,2 600 - 0,7

- §å thÞ sai sè vßng quay.

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 22

II. ThiÕt kÕ ®éng häc hép ch¹y dao.

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 23

Ren Pitch Dp = 25,4.π/tp

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 24

2.2.2. ThiÕt kÕ nhãm c¬ së.

2.2.3. ThiÕt kÕ nhãm gÊp béi.

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 25

B¶ng so s¸nh c¸c PAKG

PAKG 2x2 4x1

- Tõ b¶ng so s¸nh c¸c PAKG ta thÊy PAKG Z = 4 x 1 cã sè b¸nh r¨ng trªn

- Tõ b¶ng so s¸nh c¸c PATT ta chän PATT lµ I – II.

- Tõ ®å thÞ vßng quay ta cã:

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 26

Nguyeãn Tröôøng Giang - CTM4 - K50 27

2.2.4. TÝnh c¸c tû sè truyÒn cßn l¹i ibï.

⇒ 1vgTC. . iTT. . .1.12 = .