Na osnovu lana 95 taka 3 Ustava Crne Gore donosim

Ukaz o proglaenju Zakona o zabrani diskriminacije

Proglaavam Zakon o zabrani diskriminacije, koji je donijela Skuptina Crne Gore 24.
saziva, na desetoj sjednici prvog redovnog zasijedanja u 2010. godini, dana 27. jula 2010.
godine.
Broj: 01-2077/2
Podgorica, 30. jula 2010. godine
Predsjednik Crne Gore,
Filip Vujanovi, s.r.
Na osnovu lana 82 stav 1 taka 2 i lana 91 stav 2 Ustava Crne Gore, Skuptina Crne Gore
24. saziva, na 10. sjednici prvog redovnog zasijedanja u 2010. godini, dana 27. jula 2010.
godine, donijela je

Zakon o zabrani diskriminacije

Zakon je objavljen u "Slubenom listu CG", br. 46/2010
od 6.8.2010. godine.

I. OSNOVNE ODREDBE
Predmet zakona
lan 1
Zabrana i zatita od diskriminacije ostvaruje se u skladu sa ovim zakonom.
Na zabranu i zatitu od diskriminacije primjenjuju se i odredbe drugih zakona kojima se
ureuje zabrana i zatita od diskriminacije po pojedinim osnovama ili u vezi sa ostvarivanjem
pojedinih prava, ukoliko nijesu u suprotnosti sa ovim zakonom.

Zabrana diskriminacije
lan 2
Zabranjen je svaki oblik diskriminacije, po bilo kom osnovu.
Diskriminacija je svako neopravdano, pravno ili faktiko, neposredno ili posredno pravljenje
razlike ili nejednako postupanje, odnosno proputanje postupanja prema jednom licu, odnosno
grupi lica u odnosu na druga lica, kao i iskljuivanje, ograniavanje ili davanje prvenstva nekom
licu u odnosu na druga lica, koje se zasniva na rasi, boji koe, nacionalnoj pripadnosti,
drutvenom ili etnikom porijeklu, vezi sa nekim manjinskim narodom ili manjinskom
nacionalnom zajednicom, jeziku, vjeri ili uvjerenju, politikom ili drugom miljenju, polu, rodnom
identitetu, seksualnoj orijentaciji, zdravstvenom stanju, invaliditetu, starosnoj dobi, imovnom
stanju, branom ili porodinom stanju, pripadnosti grupi ili pretpostavci o pripadnosti grupi,
politikoj partiji ili drugoj organizaciji, kao i drugim linim svojstvima.
Neposredna diskriminacija postoji ako se aktom, radnjom ili neinjenjem lice ili grupa lica, u
istoj ili slinoj situaciji, dovode ili su dovedeni, odnosno mogu biti dovedeni u nejednak poloaj u
odnosu na drugo lice ili grupu lica po nekom od osnova iz stava 2 ovog lana, osim ako su taj
akt, radnja ili neinjenje objektivno i razumno opravdani zakonitim ciljem, uz upotrebu sredstava
koja su primjerena i neophodna za postizanje cilja, odnosno u prihvatljivo srazmjernom odnosu
sa ciljem koji se eli postii.
Posredna diskriminacija postoji ako prividno neutralna odredba propisa ili opteg akta,
kriterijum ili praksa dovodi ili bi mogla dovesti lice ili grupu lica u nejednak poloaj u odnosu na
druga lica ili grupu lica, po nekom od osnova iz stava 2 ovog lana, osim ako je ta odredba,
kriterijum ili praksa objektivno i razumno opravdana zakonitim ciljem, uz upotrebu sredstava koja
su primjerena i neophodna za postizanje cilja, odnosno u prihvatljivo srazmjernom odnosu sa
ciljem koji se eli postii.

Diskriminacijom se smatra i podsticanje ili davanje instrukcija da se odreeno lice ili grupa lica
diskriminiu po nekom od osnova iz stava 1 ovog lana.

Zatita od diskriminacije
lan 3
Pravo na zatitu od diskriminacije pripada svim fizikim i pravnim licima na koja se primjenjuju
propisi Crne Gore, ako su diskriminisana po nekom od osnova iz lana 2 stav 2 ovog zakona.

Lica koja prijavljuju diskriminaciju

lan 4
Niko ne moe da trpi tetne posljedice zbog prijavljivanja sluaja diskriminacije, davanja
iskaza pred nadlenim organom ili nuenja dokaza u postupku u kojem se ispituje sluaj
diskriminacije.

Posebne mjere
lan 5
Posebne mjere koje su usmjerene na stvaranje uslova za ostvarivanje nacionalne, rodne i
ukupne ravnopravnosti i zatite lica koja su po bilo kom osnovu u nejednakom poloaju mogu
uvoditi dravni organi, organi dravne uprave, organi jedinica lokalne samouprave, javna
preduzea i druga pravna lica koja vre javna ovlaenja (u daljem tekstu: organi), kao i druga
pravna i fizika lica.
Mjere iz stava 1 ovog lana primjenjuju se srazmjerno potrebama i mogunostima i traju do
ostvarenja ciljeva koji su tim mjerama utvreni.

Pristanak
lan 6
Pristanak lica na diskriminaciju ne oslobaa odgovornosti lice koje vri diskriminaciju, daje
instrukcije ili podstie na vrenje diskriminacije.

II. POSEBNI OBLICI DISKRIMINACIJE

Uznemiravanje
lan 7
Uznemiravanje, po nekom od osnova iz lana 2 stav 2 ovog zakona, predstavlja odreeno
ponaanje ili postupanje prema nekom licu, koje takvo ponaanje ili postupanje ne eli, a koje
ima za cilj ili predstavlja povredu linog dostojanstva i izaziva strah, neugodnost, neprijateljstvo,
ponienje ili uvrijeenost.

Mobing
lan 8
Mobing je ponaanje na radnom mjestu, kojim jedno ili vie lica sistematski, u duem
vremenskom periodu, psihiki zlostavlja ili poniava drugo lice vrijeanjem, omalovaavanjem,
uznemiravanjem i drugim aktivnostima i dovodi to lice u nejednak poloaj po nekom od osnova iz
lana 2 stav 2 ovog zakona, to ima za cilj ugroavanje njegovog/njenog ugleda, asti,
dostojanstva i integriteta, a moe izazvati tetne posljedice mentalne, psihosomatske i socijalne
prirode ili dovesti u pitanje profesionalnu budunost lica koje je rtva mobinga.

Segregacija
lan 9
Segregacija je svako razdvajanje lica ili grupe lica po nekom od osnova iz lana 2 stav 2 ovog
zakona, osim u sluajevima kad je razdvajanje objektivno i opravdano, a nain za postizanje tog
cilja je neophodan i srazmjeran.

Diskriminacija u korienju objekata i povrina u javnoj upotrebi

lan 10
Ograniavanje ili onemoguavanje korienja objekata i povrina u javnoj upotrebi licu ili grupi
lica, po nekom od osnova iz lana 2 stav 2 ovog zakona, smatra se diskriminacijom.

Pravo na korienje objekata i povrina u javnoj upotrebi moe biti ogranieno samo u skladu
sa zakonom.

Diskriminacija u pruanju javnih usluga

lan 11
Diskriminacijom u oblasti pruanja javnih usluga, po nekom od osnova iz lana 2 stav 2 ovog
zakona, smatra se:
1) oteavanje ili onemoguavanje pruanja javnih usluga;
2) odbijanje pruanja javnih usluga;
3) uslovljavanje pruanja javnih usluga uslovima koji se ne trae od drugih lica ili grupe lica;
4) namjerno kanjenje ili odlaganje pruanja usluga, iako je lice ili grupa lica zatraila i ispunila
uslove za blagovremeno pruanje usluga prije drugih lica.

Diskriminacija po osnovu zdravstvenog stanja

lan 12
Onemoguavanje, ograniavanje ili oteavanje zapoljavanja, rada, kolovanja ili bilo koje
drugo neopravdano pravljenje razlike ili nejednako postupanje prema licu ili grupi lica, po osnovu
zdravstvenog stanja, smatra se diskriminacijom.

Diskriminacija po osnovu starosne dobi

lan 13
Onemoguavanje ili ograniavanje ostvarivanja prava ili bilo koje drugo neopravdano
pravljenje razlike ili nejednako postupanje prema licu ili grupi lica, po osnovu starosne dobi,
smatra se diskriminacijom.

Politika diskriminacija
lan 14
Zabranjena je diskriminacija pojedinaca ili grupa lica zbog politikog ubjeenja, zbog
pripadanja ili nepripadanja politikoj partiji ili drugoj organizaciji.

Diskriminacija u oblasti vaspitanja, obrazovanja i strunog

osposobljavanja
lan 15
Diskriminacijom u oblasti vaspitanja, obrazovanja i strunog osposobljavanja smatra se
oteavanje ili onemoguavanje upisa u vaspitno-obrazovnu ustanovu i ustanovu visokog
obrazovanja i izbora obrazovnog programa na svim nivoima vaspitanja i obrazovanja,
iskljuivanje iz ovih ustanova, oteavanje ili uskraivanje mogunosti praenja nastave i uea u
drugim vaspitnim, odnosno obrazovnim aktivnostima, razvrstavanje djece, uenika/ca,
polaznika/ca obrazovanja i studenata/kinja, zlostavljanje ili na drugi nain neopravdano pravljenje
razlika ili nejednako postupanje prema njima, po nekom od osnova iz lana 2 stav 2 ovog
zakona.

Diskriminacija u oblasti rada

lan 16
Pored sluajeva diskriminacije utvrenih zakonom kojim se ureuje oblast rada i
zapoljavanja, diskriminacijom u radu smatra se i isplata nejednake zarade, odnosno naknade za
rad jednake vrijednosti licu ili grupi lica, po nekom od osnova iz lana 2 stav 2 ovog zakona.
Pravo na zatitu od diskriminacije iz stava 1 ovog lana imaju i lica koja obavljaju privremene i
povremene poslove ili poslove po posebnom ugovoru, studenti/kinje i uenici/ce na praksi, kao i
druga lica koja po bilo kom osnovu uestvuju u radu kod poslodavca.
Ne smatra se diskriminacijom pravljenje razlike, iskljuenje ili davanja prvenstva zbog
osobenosti odreenog posla kod kojeg lino svojstvo lica predstavlja stvarni i odluujui uslov
obavljanja posla, ako je svrha koja se time eli postii opravdana, kao i preduzimanje mjera
zatite prema pojedinim kriterijumima lica iz stava 2 ovog lana.

Diskriminacija po osnovu vjere i uvjerenja

lan 17

Diskriminacijom se smatra svako pravljenje razlike, nejednako postupanje ili dovoenje u

nejednak poloaj lica ili grupe lica po osnovu vjere ili uvjerenja, pripadanja ili nepripadanja nekoj
vjerskoj zajednici.

Diskriminacija lica sa invaliditetom

lan 18
Pod diskriminacijom lica sa invaliditetom smatra se, naroito: onemoguavanje ili oteavanje
pristupa zdravstvenoj zatiti, odnosno uskraivanje prava na zdravstvenu zatitu, redovni
medicinski tretman i ljekove, rehabilitaciona sredstva i mjere; uskraivanje prava na kolovanje,
odnosno obrazovanje; uskraivanje prava na rad i prava iz radnog odnosa, u skladu sa
potrebama tog lica; uskraivanje prava na brak, na stvaranje porodice i drugih prava iz oblasti
branih i porodinih odnosa.
Nedostupnost prilaza objektima i povrinama u javnoj upotrebi licima smanjene pokretljivosti i
licima sa invaliditetom, odnosno onemoguavanje, ograniavanje ili oteavanje korienja
navedenih objekata, na nain koji nije nesrazmjeran teret za pravno ili fiziko lice koje je duno
da to omogui, smatra se diskriminacijom u smislu stava 1 ovog lana
Diskriminacija lica sa invaliditetom postoji i u sluaju kad nijesu preduzete posebne mjere za
otklanjanje ogranienja, odnosno nejednakog poloaja u kojem se ta lica nalaze.

Diskriminacija po osnovu rodnog identiteta i seksualne orijentacije

lan 19
Svako pravljenje razlike, nejednako postupanje ili dovoenje u nejednak poloaj lica po
osnovu rodnog identiteta ili seksualne orijentacije smatra se diskriminacijom.
Svako ima pravo da izrazi svoj rodni identitet i seksualnu orijentaciju.
Rodni identitet i seksualna orijentacija su privatna stvar svakog lica i niko ne moe biti pozvan
da se javno izjasni o svom rodnom identitetu i seksulalnoj orijentaciji.

Tei oblik diskriminacije

lan 20
Teim oblikom diskriminacije, po nekom od osnova iz lana 2 stav 2 ovog zakona, smatra se
diskriminacija:
1) uinjena prema istom licu ili grupi lica po vie osnova iz lana 2 stav 2 ovog zakona
(viestruka diskriminacija);
2) uinjena vie puta prema istom licu ili grupi lica (ponovljena diskriminacija);
3) uinjena u duem vremenskom periodu prema istom licu ili grupi lica (produena
diskriminacija);
4) propagiranjem putem javnih glasila, kao i ispisivanjem i isticanjem sadraja i simbola
diskriminatorske sadrine na javnim mjestima;
5) koja ima naroito teke posljedice po diskriminisano lice, grupu lica ili po njihovu imovinu.

III. ZATITNIK/CA LJUDSKIH PRAVA I SLOBODA

Nadlenost Zatitnika/ce
lan 21
Pored nadlenosti i ovlaenja propisanih posebnim zakonom, Zatitnik/ca ljudskih prava i
sloboda (u daljem tekstu: Zatitnik/ca) je nadlean/na i da:
1) podnosiocu/teljki pritube koji/a smatra da je diskriminisan/na od strane fizikog ili pravnog
lica daje potrebna obavjetenja o njegovim/njenim pravima i obavezama, kao i mogunostima
sudske i druge zatite;
2) sprovodi postupak mirenja, uz pristanak lica koje smatra da je diskriminisano i organa,
drugog pravnog i fizikog lica za koje ono smatra da je izvrilo diskriminaciju, uz mogunost
zakljuivanja vansudskog poravnanja, u skladu sa zakonom kojim se ureuje postupak
posredovanja;
3) informie javnost o znaajnijim pojavama diskriminacije;
4) po potrebi, vri istraivanja u oblasti diskriminacije;
5) vodi posebnu evidenciju o podnijetim pritubama u vezi sa diskriminacijom;
6) prikuplja i analizira statistike podatke o sluajevima diskriminacije;

7) preduzima aktivnosti radi podizanja svijesti o pitanjima u vezi sa diskriminacijom.

Podnoenje pritube
lan 22
Svako ko smatra da je diskriminisan aktom, radnjom ili nepostupanjem organa i drugih pravnih
i fizikih lica, moe se obratiti pritubom Zatitniku/ci.
Pritubu iz stava 1 ovog lana Zatitniku/ci mogu podnijeti i organizacije ili pojedinci/ke koji/e
se bave zatitom ljudskih prava, uz saglasnost diskriminisanog lica ili grupe lica.
Postupanje po pritubama iz st. 1 i 2 ovog lana, sprovodi se u skladu sa propisima kojima je
ureen nain rada Zatitnika/ce, ukoliko ovim zakonom nije drukije ureeno.

Izvjetaji Zatitnika/ce
lan 23
Zatitnik/ca, u posebnom dijelu godinjeg izvjetaja, obavjetava Skuptinu Crne Gore o
uoenim pojavama diskriminacije i preduzetim aktivnostima i predlae preporuke i mjere za
otklanjanje diskriminacije.
O uoenim pojavama diskriminacije Zatitnik/ca moe da podnese Skuptini Crne Gore
poseban izvjetaj, ako to od njega zatrai nadleno radno tijelo Skuptine Crne Gore ili ako
Zatitnik/ca ocjeni da to zahtijevaju naroito vani razlozi.

IV. SUDSKA ZATITA

Postupak pred sudom
lan 24
Svako ko smatra da je povrijeen diskriminatorskim postupanjem organa, drugog pravnog i
fizikog lica ima pravo na zatitu pred sudom, u skladu sa zakonom.
Postupak se pokree tubom.
Na postupak iz stava 2 ovog lana shodno se primjenjuju odredbe zakona kojim se ureuje
parnini postupak, ako ovim zakonom nije drukije odreeno.
Postupak iz stava 2 ovog lana je hitan.
U sporu za zatitu od diskriminacije revizija je uvijek dozvoljena.

Mjesna nadlenost
lan 25
U postupku za zatitu od diskriminacije mjesno je nadlean, pored suda opte mjesne
nadlenosti, i sud na ijem podruju je prebivalite, odnosno sjedite tuioca/teljke.

Tuba
lan 26
Tubom iz lana 24 stav 2 ovog zakona moe se traiti i:
1) utvrenje da je tueni/a diskriminatorski postupao/la prema tuiocu/teljki;
2) zabrana vrenja radnje od koje prijeti diskriminacija, odnosno zabrana ponavljanja radnje
diskriminacije;
3) naknada tete, u skladu sa zakonom;
4) objavljivanje presude kojom je utvrena diskriminacija na troak tuenog/e u medijima,
ukoliko je diskriminacija izvrena putem medija.
U sluajevima iz stava 1 ta. 1 i 2 ovog lana tubeni zahtjev se istie zajedno sa zahtjevima
za zatitu prava o kojima se odluuje u parninom postupku, ako su ovi zahtjevi u meusobnoj
vezi i zasnivaju se na istom injeninom i pravnom osnovu.
Tuba iz stava 1 ta. 1 i 2 ovog lana moe se podnijeti samostalno samo ako akt ili radnja
diskriminacije nije imala za posljedicu gubitak ili povredu nekog prava.

Rok za podnoenje tube

lan 27
Tuba iz lana 24 stav 2 ovog zakona moe se podnijeti u roku od 90 dana od dana saznanja
za uinjenu diskriminaciju.

Privremene mjere
lan 28
Prije pokretanja ili u toku postupka po tubi iz lana 24 ovog zakona sud moe, na predlog
stranke, odrediti privremene mjere.
U predlogu za izdavanje privremene mjere mora se uiniti vjerovatnim da je mjera potrebna da
bi se sprijeila opasnost od nastupanja nenadoknadive tete, osobito teke povrede prava na
jednako postupanje ili sprjeavanje nasilja.
O predlogu za izdavanje privremene mjere sud je duan da donese odluku bez odlaganja.
Na postupak iz stava 1 ovog lana shodno se primjenjuju odredbe Zakona o izvrnom
postupku.

Teret dokazivanja
lan 29
Ukoliko tuilac/teljka uini vjerovatnim da je tueni/a izvrio/la akt diskriminacije, teret
dokazivanja da usljed tog akta nije dolo do povrede jednakosti u pravima i pred zakonom prelazi
na tuenog/u.
Odredba stava 1 ovog lana ne odnosi se na prekrajni i krivini postupak.

Druga lica koja mogu podnijeti tubu

lan 30
Tubu iz lana 26 stav 1 ta. 1, 2 i 4 ovog zakona, u ime diskriminisanog lica, mogu podnijeti i
organizacije ili pojedinci/ke koji/e se bave zatitom ljudskih prava.
Tuba iz stava 1 ovog lana moe se podnijeti samo uz pisani pristanak diskriminisanog lica ili
grupe lica.

Obavjetavanje Zatitnika/ce
lan 31
Podnosilac/teljka tube iz l. 24 i 30 ovog zakona koji/a je podnio/la i pritubu Zatitniku/ci
duan/na je da pisanim putem obavijesti Zatitnika/cu o pokretanju sudskog postupka.

V. INSPEKCIJSKI NADZOR
Uloga inspekcija
lan 32
Inspekcijski nadzor nad sprovoenjem ovog zakona u odnosu na diskriminaciju u oblasti rada i
zapoljavanja, zatite na radu, zdravstvene zatite, obrazovanja, graevinarstva, saobraaja,
turizma i u drugim oblastima vre inspekcije nadlene za te oblasti, u skladu sa zakonom.

VI. EVIDENCIJA
Voenje evidencije
lan 33
Organi, druga pravna i fizika lica obavezni su da vode posebnu evidenciju o svim sluajevima
prijavljene diskriminacije i da podatke iz evidencije blagovremeno dostave Zatitniku/ci.
Sudovi, inspekcijski organi i organi za prekraje obavezni su da vode posebnu evidenciju o
podnijetim tubama u vezi sa diskriminacijom i da podatke iz evidencije blagovremeno dostave
Zatitniku/ci.
Blii sadraj i nain voenja evidencija iz stava 2 ovog lana propisuje organ dravne uprave
nadlean za ljudska i manjinska prava.

VII. KAZNENE ODREDBE

Prekraji
lan 34
Novanom kaznom od dvjestostrukog do tristostrukog iznosa minimalne zarade u Crnoj Gori
kaznie se za prekraj pravno lice ili preduzetnik, ako:

1) odbije pruanje javnih usluga, uslovi pruanje usluga uslovima koji se ne trae od drugih
lica ili grupe lica ili namjerno kasni ili odlae pruanje usluga, iako su lice ili grupa lica zatraili i
ispunili uslove za pravovremeno pruanje usluga prije drugih lica (lan 11 stav 1 ta. 2, 3 i 4);
2) onemogui, ogranii ili otea korienje prilaza objektima i povrinama u javnoj upotrebi
licima smanjene pokretljivosti i licima sa invaliditetom (lan 18 stav 2);
3) podnese tubu bez pisanog pristanka diskriminisanog lica ili grupe lica (lan 30 stav 2);
4) ne vodi posebnu evidenciju o svim sluajevima prijavljene diskriminacije ili podatke iz
evidencije blagovremeno ne dostavi Zatitniku/ci (lan 33 stav 1);
5) ne vodi posebnu evidenciju o podnijetim tubama u vezi sa diskriminacijom ili podatke iz
evidencije blagovremeno ne dostavi Zatitniku/ci (lan 33 stav 2).
Za prekraj iz stava 1 ovog lana kaznie se i odgovorno lice u organu ili pravnom licu i fiziko
lice novanom kaznom u visini dvadesetostrukog iznosa minimalne zarade u Crnoj Gori.

VIII. PRELAZNE I ZAVRNA ODREDBA

Postupci po pritubama
lan 35
Postupci po pritubama koje se odnose na diskriminaciju podneenim prije stupanja na snagu
ovog zakona okonae se u skladu sa propisima koji su se primjenjivali do dana stupanja na
snagu ovog zakona.

Podzakonski akti
lan 36
Podzakonski akt iz lana 33 stav 3 ovog zakona donijee se u roku od est mjeseci od dana
stupanja na snagu ovog zakona.

Stupanje na snagu
lan 37
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Slubenom listu Crne Gore".
SU-SK Broj 01-407/19
Podgorica, 27. jula 2010. godine
Skuptina Crne Gore 24. saziva
Predsjednik,
Ranko Krivokapi, s.r.