Professional Documents
Culture Documents
Bangladesh
Mt s kim
pht
hin
8
kim
loi qu trn Tri t
loi
qu
trong
ct
c ngun gc t v tr
9. Bc
Tinh th Paladi
Paladi l mt kim loi him mu trng bc v bng, c William Hyde Wollaston pht hin
nm 1803, v t tn theo tn gi ca tiu hnh tinh Pallas. c bit, nhit phng v p
sut kh quyn, paladi c th hp th hir ti 900 ln th tch ca n, iu ny lm cho paladi
l cht lu tr hiu qu v an ton cho hir. Paladi cng chng xn mu tt, dn in n
nh v kh nng chng n mn ha hc cao, chu nhit tt.
Phn ln paladi c dng trong cc b chuyn i xc tc ca cng nghip sn xut t.
u nhng nm 2000, do e ngi vic sn xut t c th b tr hon do thiu ht paladi, nn
Ford Motor tin hnh d tr mt lng ln kim loi ny bng vic mua mc gi gn nh
cao nht. Do gi c sau gim xung nn Ford thua thit khong 1 t USD.
Cc tnh cht c o ca paladi v cc kim loi cng thuc nhm platin (PGM) gii thch
cho s dng rng ri ca chng. Khong mt phn t hng ha sn xut ngy nay hoc l
cha PGM hoc l c PGM ng vai tr quan trng trong qu trnh sn xut ra chng. Trn
mt na ngun cung cp paladi v platin c dng cho cc b chuyn i xc tc, trong
chng chuyn ha ti 90% cc kh c hi t khi t.
Paladi c tm thy trong nhiu in t nh my tnh, in thoi di ng, t in gm
nhiu lp, m hp thnh, tip im in p thp, v ti vi SED/OLED/LCD; n cn c s
dng trong y hc, trong cng ngh in nh.
N cng c th c dng thay th cho niken trong sn xut vng trng. Paladi l mt
trong s ba kim loi hay c s dng nht to hp kim vi vng trong sn xut vng
trng.
6. Osimi (Osmium)
Tinh th Osimi.
Osimi l mt trong nhng nguyn t m c nht trn tri t, c Smithson Tennant pht
hin vo nm 1803. N l cht chu nhit tt nht trong cc kim loi thuc nhm platin
(PGM), trng thi rn chc, osimi c mt mu trng hi xanh tng t nh km v vng
bn vi cc axt.
Kim loi ny c dng ch yu trong cc hp kim khng g dng bt u cc ngi
bt hoc cc tr bn l dng c.
Mi y, cc nh khoa hc Anh pht hin rng hp cht gia Osimi v Rutheni c kh
nng cha bnh ung th rut v ung th bung trng.
Cc nh nghin cu thuc trng i hc Warwick v Leeds pht hin rng cc nguyn t kim
loi Rutheni v Osmium c tnh cht ha hc kh ging nhau, nguyn t ca chng c th kt
hp vi cc phn t AND, tiu dit cc t bo ung th. Khi s dng hp cht Rutheni v
Osmium c th khin cc t bo ung th rut v ung th bung trng b tiu dit, ng thi
cc t bo ung th c kh nng khng thuc Xitplatin cng b tiu dit bi hp cht ny.
Vo nm 2010 gi ca 1kg osimi l vo khong 12.700USD.
5. Iridi (Iridium)
Chic xc tay lm bng bch kim ca nh kim hon Ginza Tanaka c gi 1.422.122 Euro.
Bch kim l mt trong cc kim loi qu him nht trn hnh tinh, c mu trng xm, kh b
n mn, nhit nng chy ln ti 3215 F. Platin c dng trong ngnh trang sc, thit b
th nghim, cc in cc, thit b y t v nha khoa, cc thit b xc tc ha hc, iu khin
mc pht thi kh trong xe hi.
Bch kim khng gy d ng, do ngi c ln da nhy cm s hon ton khng b nh
hng khi s dng nhng mn bch kim.
Cc c tnh ca bch kim lm cho nhiu lnh vc cng nghip ph thuc vo kim loi ny.
Mt s sn phm c th u cn s dng bch kim nh: lc ha du, mn hnh LCD, knh
mt, thuc chng ung th, sn, a cng, cp si quang v cht n.
Ngi Nht Bn rt a chung bch kim v hng nm h tiu th khon 48% lng trang sc
bch kim c sn xut trn th gii.
Hn 1/3 lng bch kim sn xut hng nm cho cc th trng quc t c s dng trong
cc b kim sot kh thi c hi ca xe hi.
Gi ca kim loi vo khong gn 40.000USD/kg (vo nm 2009).
1. Rodi (Rhodium)