You are on page 1of 140
Bam CANH QUAN i NHA XUAT BAN VAN HOA THONG TIN TU Y DEN HiNH TRONG THIET KE CANH QUAN eee Chiu trach nhiém xuat ban AN CHUONG Chiu trach nhiém ban théo NGOC LUAT | Bién tap : BICH HANG Stia ban in: TAC GIA Bia,vitinh > HANH NGOC In 1.000 cuén khé' (19x27)cm tai Xudng In Trung Tam H6i Cho Trién Lam Viét Nam. GPXB 86 582/XB-QLXB/S6-VHTT do Cuc Xuét Ban cap ngay 30/05/2003. In xong va n6p luu chiéu quy 3nam 2603. CHUONG 1: ¥ TUNG Phuong phép tip cin 66 dign véi thidt ké kien tnic cdinh quan (landscape architecture design) thutting bit du bing vige nghién cifu yéu cau ciia khach hang, cic thong s6 ctia khu dat xay dung, va nhu cdu cla ngudi sui dung. Nhaing di ligu trong chuong nay difgc trinh bay theo hinh thitc nhang ké hoch viét sdn (written program), tom tdt hién trang (site inventory), va (hoc) mot bing phan tich klu dat (site analysis). Quy trinh ip theo la y hiding vé teu cénk (landscape pt) bao gam mot loat cée ¥ tuding dé cdi thign mot Khu dat nhat dinh, Nhding ¥ fdng thong thugng nay ket qui logic evia vige nghién etiu, nhuing A6i Khi, cluing di true, va sau d6, duce chinh nghién cxtu dink ghia hay stta déi lai Y tuding 6 thé boc 16 dudi nhiéu hinh thife, nhuing muc dich la dé phan biet gitfa hai linh vuc cia lu tung. Trong dé, mOt Tinh vue chiing ta c6 thé Lim vige véi nhing y ting triét hoc chung (general philosophical concept), trong linh vite con lai, voi nhang a tuding cong nitng dai thi (spectific functional concept). NHUNG Y TUGNG TRIET HOC CHUNG Nhiing ¥ tuéing triét hoc s8 thong nhat dé chi ra hinh tugng, dic diém thiét yéu, muc dich, tinh chat co ban cia déi tifgng. Mute dé ca nhitng ¥ twang nay mang dén nhiing cim gic vé khong gian cho vi tri, chm gide ma mot vi tri dic thd c6 mot ¥ nghia dac biét, vuiat len trén cdi dep va cOng ning. Mule do nay 1am, nay sinh cau hoi “Thue ra toan bo khéng gian nay Li g}?""Nhiing thiét ké xay duing trén nén ting ving chic cdia triét hoe sé 6 site 16i cud manh. MGt ngudi sah vé khéng gian sé bist diic thit ctia mgt nef nio dé ho dang d. Ratt nhiéu thiét ké' sin vuion chnyén nghidp thigu cai ma nguei Hy Lap goi la “dac vi (genius loci), ‘mot phan tinh thin cia manh dat. Ngudi thiét ké cin Kham pha va nhin r6 ditgc tinh thén eda manh dat dé tim ra xem manh dit “mudin” gi, nhay cdm véi diéu gi, nhim higu mye di thiét ké, va bing céch d6, khai thong tinh than manh dat va lam néi bat cam Dé phat trign trong nhiing pham vi nay, nguéti thiét ké phdi e6 kha nang déng cam : o6 thé dat minh vao vi tri va higu duge ¥ cia khéch hang; ode trang thdi, cdm gidc, dong co cia ngudi sit dung. L¥ tuéng, do tin cay, hoe cae gid tri- ma chuing o6 thé két hp vdi dy dn va c6 thé déi sang hinh thife vat chat dé tro thanh nhitng phan héi chin thye cia van héa hod pham vi cd nhan-la gi? TRANG 4 Nhimng dang biéu tugng mang mét chiéu khdc thuémg vao khong gian, do ching chiéa su huyén bi va cé thé duge méi nguBi ly gidi mot cach Khdc nhau. Sif gidu c6 vé bidu tuong cia ven truyén théng Nhat Ban hay cdn dé ngé nhiéu su gidi thich, Ba cudi trong cat c6 thé ggi lén hinh Anh con tau gitta bién cd déi voi ngudi nay, va con ngui boi trong may déi véingudi khdc. Nhin chung, vudn phuiong Tay thiéu chiéu sau Uuigt ly hod tinh biéu twong, Nhung cting khong St ké s@ e6 nhiéu co hGi khi ‘cdi thn’ cia khong gian va Gm nghién cif kiém y nghia ciia n6, (Hinh 1-4) TRANG 3 Ngudi thiét ké phdi déng nhat nhiing ¥ tudng trigt hgc sao cho thich hgp véi khu dat ho’c cc yeu cdu ciia khach hang, sau dé biéu dat cic tudng nay thanh céc dang hinh hoc cu thé. Bing su két hgp ¥ tutdng va phuong phép nao cong, (brainstorming), mt loat hinh anh cu thé bat diu thanh hin. C6 thé dé xudt nhang dung thing manh, cdc dang hinh hoc; va fu thé va vat ligu nhan tao nhut nhufa, thép, va bé tong cho nhitng thong digp ky thuat cao. Bé nhén manh gid tri moi truding, c6 thé dé xudt nhang dang hitu co va nhiing vat ligu mém chiém wu thé nh cd, cay, va nude, Khong gian cho gidi trc6 thé yeu cu nhiing mau nhe cho nhiing doi twgng chuyén dong; nguge lai, trong nhiing bs cuc thanh binh va yen 4, truéc tien, c6 thé yéu cau nhiing ting da cam lang va nhing d6i tugng finh tai. C6 thé thém nhiing pham vi tritu tuong, khac vao dé phat trign khai nim, d6 cing 1a mot cach didn dat tu tudng. Con kigu dién dat mang tinh d6i lap nao bao quat hon muc dich va niém tin? Nhitng cach dién dat thich hgp 6 thé las Nghiém nghi-pha phiém Chui dong - thu dong Sting sét-hién nhien Hung noi hudng ngoai Cong tac-déi dau Khuay dong -ém diu Tuong téc~ 66 lap Tip theo sé 1a cAu héi, hinh tite hay vat liéu cu thé nado e6 thé goi dutge nhitng cach dign dat 45? Nhaing chitong sau s@ chita ti cde hinh thie dé xuat dac bigt dén nhiing ¥ tudng tritu twang dic tha va dén cd nhitng khong gian duige nit ra tix nhiing co sd triét hoc. Hau hat nhting ban vé y tudng déu gay su chi vé thi giée. Nhang ¥ tung hap din, cui sao, cting nén Igi dung vao cdc gide quan, Can duy tn) kha nang 16i cudn cia xiic gide, Thong qua nhéing bé mat nham, tron, mém, sic, dm ust, néng, kho, map mé, cé thé tich ly duge v6 sO kinh nghiém vé xe gide. TRANG 4 Mg dat nhitng khong gian duge thiét ké dc biet cho syf nhin, nhung su hu héng ciia ching rat thudng bi bé qua trong hau hét thiét ké ngoai canh, Nhing kinh nghiém vé khitu gidc, thinh gidc va cdm gidc trong tiéu cdnh déu gidng nhau. Mai huong c6 thé tac dong higu qua Jén tinh im. Am thanh thém vao mot chiéu hap dan dac Nhung déi tugng chuyén dong va sy di dong noi chung, c6 tiém nang ghé gém kich thich nhiing kinh nghiém vé cdnh quan. Phi thi gidc c6 thé tr thanh mot phan hinh dah san vudn? Chting ¢6 truyén duge cim hiing cho hing ¥ tuiding thiét ké? Trong mOi tring do thi, nhing thong di¢p manh hon ¢6 thé 1a tinh kink té ad gi (socioeconomic). Nhin chung, si tham gia cong khai va su nhay cdm ctia cong chting cn thiét dé gop phan gitip higu hon vé moi trudng thien nhién. Tat cd nhitng thit dé 6 thé dong vai tro quan trong trong linh vue ¥ tung, nguyén ly cot oi trong kién tric san vudn. Bing cach "nghe” va hidu vi tri co ban ctia khu dt, ngudi thiét ke cé kha nang khm phd ra nhdng thuan loi va nhting han ché dac bigt, ma cd thé tré thank thanh t6 cia ké hoach va y tung. NHUNG Y TUGNG CONG NANG BAC THU Nhang y tuéng mang tinh cOng nang chuyén biét c6 Lien quan dén nhiing van dé giai thich cu thé va c6 thé duige dién dat nhu nhing khéi nigm. © Gidm x6i mon + Tidunude « Khding ché huthai do sinh vat « Tranh sy pha hoai © Giim gia thanh + Khong ché gidi han gid thanh Gidi phap cho nhitng d6i twang mang tinh thyc 18 duige dién dat hét site dé higu vé khong gian, nhung sau cling lai tée dOng lén hinh thite cudi cing, Hau hét nhiing ¥ tung mang tinh con; ning dic th dé ve thanh so dé, chiing gi quyét quan hé gita nhitng dign tich sit dung dang vong trdn, va nhiing ¥ tudng so bd cét 16i dia mot thiét ké. TRANG 5 didn tich sit dung va céc viing hoat dong £6 thé dude vé nhv’ nhiing “bot xa phong” hodc nhting “dém” khéng dinh hink, nhung truéc khi vé, phai dinh véi od xap xi kich thue ctia ching. Buée nay rat quan trong vi khi nhiing khong, gian hoat dong duge vach ra theo ty Ié mat bing, 9 ldn ctia ching vé dign tich phai tutong ting véi nhau. Vi du, cho mét bai dau 50 xe, c6 thé dinh gan ding duoc yéu cau vé khong gian cho sé xe tutong tu. Sau dé, khong gian dy ¢6 thé duge "bign” thanh ong bong”, biing céch wée higng dign lich bing mat, chiing duce vé thanh dang “bong bong” usin cong hodic hai "bong bong" nhé mot cach dé dang. mot cs Nhitng mii ten don gidn ding dé chi nhiing hanh lang hay hudng chuyén dong ciia vat. DE dé higu, cde mai tén nay duge phan ep theo kich co va hinh ding dé phan biét gitfa nhiing, hanh lang chinh va phu; su khéc biet gita dueng di bd va dutding xe chay. TRANG 6 (Hin 1-5) =_—T>~ aa aoe swe 9 my SS} oe (Hinh 1-6) Hinh ng6i sao hoac hoa thi c6 thé mé ti nhing diém quan trong, nhiing ntit dong, nhaing diém chia cdc xung dgt tiém tang va nhing déi tong, lién két vai mite 6 bigu tong cao. Céc dung thang dang rang cuva hod giat khac cho thay nhiing d6i tong trai dai hang ngang nhur tuémg, vach gain, thanh chan va dé dap. Mr il (Hinh 1-8) Trong giai doan khai trign thiét ké, vie gidt lai nhting ky higu mang tinh biéu tong va vé ching dé dang rat quan trong. Kha nang sp x¢p va td chifc lai mot cach nhanh chong cé thé gitip tip trung vao muc tiéu ban dau, dé danh gid céc ‘mdi quan hé cng nang gidta cdc khu c6 muc dich st dung khéc nhau, giai quyét bai toan vé phat trign mot hé thong hu théng hiéu qua, va tra loi nhéing cdu héi vé noi nao chiing cé thé lam vige véi nhau va lam vige ra sao. Chat lugng khong gian phé bién, da triing xudag, dip, cao len, xy tung, che mai, lam déc hay ba dat, cling ¢6 thé khdo sat trong giai doan y tuéng cong nang (function concept) nay. ‘tri, Nhung so dé ky higu mang tinh ¥ tudng cé thé thich hop vdi moi ty 1é. Can nha due trinh bay trong hinh 1-9 1a mot vi du co (Hinh 1-7) Khong gian ‘cbng cong, 1 SG | $0 96 ¥ TUGNG (Hinh 1-9) TRANG 7 Day la mot vi du xa hon cia mat bing y tudng (conceptural planning), 48 phat trim cho mét trung tam cong cong, co thé cé nhung nguyén téc chi dao sau day nhu mét chutong trinh don gidn duge viet sin: + S&p xép vi tri 3 toa nha chinh sao cho anh hung it nhat dén nhing dong sudi va cic bui cay hign hitu. «Bai dau cho 100 xe, + Loi vao ctia bai dau xe cang xa nga giao nhau cang tot, # ‘Thiét ké mot Idi di sao cho dé dang di b6 ue con dufting lan can. + Mot toa nha da nang hoac mot ging dung 6 bac ngoai tri cho nhiing budi biéu dién Khong thudng xuyén, nhding lép hoc ngoai trdi, gidi tri, cdc budi trinh dién nghé thuat, trign lam digu khac ww. + Dat mot bidu tugng nhan bist sy leu thong, + Tao mdt khu vue c dang mé cho cdc hoat dong gidi tringoai toi. Bat dau véi mot ingt bing co sé (base plan) cia manh dat due vé theo ty Ié nhat dinh, nhaing nguyen tic chii dao nay 6 thé so. dé héa mot cdch nhanh chéng va dé dang. Mac dit khong chi ra é day, hai bude quan trong trong qué trinh thiét ké cé thé di trade so. dS y tudng: ban tom tat vi tri ghi day du cdc diéu kien hign trang va mot phan tich khu dat ghi lai quan diém ciia ngudi thiét ké va danh gid vé cic diéu kien nay. Mot manh gidy can dat tren mat bing 16m tit hign trang va mat bing phan tich 1A mot céch Khdi dau so dé y tudng higu qua. Nhéing bude dé cho phép nhiing thong tin vé vi tri va hing ke hoach viét sain duy tri in nhau, TRANG 8 Hinh 10 cho thay nhiing diéu kien hign trang khu dat ctia trung tam cong cOng tufong lai, Hinh 11 va 12 cho thay hai ¥ tudng duige chon 8 khai trign. Ca hai di yét phuc va git nguyén didu kién hign hau ciia khu dat, tuy ching te hai ¥ tuéng khac nhau hoan toan. So séah ky lwGng Sé tim ra nhiing loi thé va suf bat loi trong moi phuomng dn, cho phép Iyfa chon so dé t6t hon, le Byicay I, hign haw (Hinh 1-10) TRANG 9 (Hinh 1-11) TRANG 10 inh phong clyant SSS Se ‘True giao thong chinh —— ae a ee i mui] WI} diy a a Quan iy Thin phong Binh ohana ayaa et inn pons aya wang hia },——— = = — — — — = = = Khi khai trién y tudng, cdn trénh sa da vao hinh dang cu thé ban dau. Trong giai doan nay, nhiing dudng ctia cdc "bong béng” khong dinh hinh khoanh nhiing gidi han gén dting vé dign tich siz dung (nhu toa nha da nang ching han), khdng cé duéng vien rach ri cho nhiing loai vat ligu hay déi tugng khde nhau. Nhiing mai ten cho thay huéng cdc hanh lang giao thong, cling Khong ¢6 vién cho nhing dueng di bo hay duiting xe chay. Cé thé xéc dinh nhiing loai vat ligu bé mat nhu’ dat, cay bui, nutéc, mang cd; nhung khong cin (Hinh 1-12) thiét phai di vao chi tigt v8 mau, bé mat, cdc chiing loai va hinh dang. Néu mét bd phan nio dé ctia khu dat yeu cau gidi quyét phiic tap hon, chi cin "trau chuét” mat bang y tung cho phan nay. ai doan quy hoach mat bing trong qué trinh thist k6, suv sp xép ¥ tudng ban dau dugc lng, vao khu dat, Nhiing cai tién tuong lai trong cing minh dat aly sé duge nhac lai trong chung 2, khi ap dung véi cdc cp do khéc nhau ctia bé cuc dé chuyén tity tudng thanh hinh dang cu thé. TRANG 11 CHUONG 2 : KHAI TRIEN HINH “Buse nhay" tit § dén hink c6 thé xem nhu mot quy trinh sip xép cai tién cach thay thé nhuing "giot nuéc’ va mii tén bang nhitng hinh dang dac tha, Nhiing d6i tugng va khéng gian thyc dan dan hign ra, va bat dau c6 thé vé duge nhting duiding bién chinh xdc, va chon Iya nhiing loai vat ligu, mau s&c, b& mat. Sing tao cde Adi tuong nhu thé nao s duge gidi thich ky Iueng, trong chuong nay. Nhung trudc tién, cin tim hiéu nhiing dc diém ca ban ctia chting. NHUNG 01 TUNG CO BAN TRONG THIET KE Trong phan tich nay, nhitng d6i trong co ban ciia thidt ké c6 thé nhan biét bao gém 10 thyfc thé riéng biét. Bay d6i tong thi gide co ban dau tien 1a: diém, dugng, mat, khéi, phuong, mau s&c va bé mat. Diém (point): La mot cham khéng cé kich thutée tren mot mat bat ky trong khéng gian, Duddng (line): Khi mot dim di chuyén sé vach ra mot dudng, Mat (plane): Khi mot dudng chuyén dong tinh tign trong khOng gian sé tao ra mot mat bac hai hoc mot dign khong do day. Hinh dang ctia mat chinh la hinh dang cda duéng TRANG 12 (Hinh 2-1) (Hinh 2-2) (Hinh 2-3) Hinh khdi (form): Khi mot mat di chuyén, tao ra mot kh6i 3 chiéu, Hinh kh6i c6 thé duge xem nhut mot doi tong dac, hodc déi tuong réng gém cic mat phang ghép lai. Khong gian bén ngoai duge dinh dang bing nhiing mat phing ngang, ding hoge c4c mat ghénh, gidng nhur mot can phong, hinh khdi ca chinh né dude tao bdi tuéng, tran va san. Bing dinh nghia nay, mot s6 mat trong khong gian c6 thé thé md hoan toan hod 6 thé mé mot phan cho anh sang, khong khi, mua va nhttng you to thién nhién khac vao trong. Sit chuyén dong (notion): Khi khéi 3 chiéu di chuyén, tao thanh sy chuyén dong, them vao yéu t6 thoi gian (chiéu thu tif ciia khong gian) nhutm6t d6i trong thiét ké. Chuyén dong 6 day, di sao, nén duigc lién he voi ngudi quan sat. Khi ii chuyéin qua mot khong gian nao do, asi tugng, Lin wot xudt hign ti mat true d&n cde mat ben; tr nhd dén to dan, di vao va ra khéi tm nhin, csi chi titt bi bitin déi .v.v.. Trong thiét ké khong gian ngoai nha, nhan thife cia ngudi quan sat di chuyén Iudn an tugng hon nhan thife cia ngudi quan sat diing yén doi véi vat chuyén dong, Mau siéc (color): Tat c& céc bé mat von 6 vai mau, ching phy thudc vao cdc bude sng anh sang khdc nhau. Bé mat (texture): Dac diém bé mat la két qua cia sf t6n tai cla nhitng diém hoac nhuing dudng, lap di lap Jai tao thanh nhding kigu ti min dén tho, hoac cm gidc xtic gide khi st’ lén bé mat. Nhung gi cia nhiéu khéi lp lai hoac su thay Gi d6t ngot gitta mau sc va suf phén xa cn tao ra cdc dic diém bé mat. Ba yéu t6 con quan phi thi giéc, ‘6 lién quan dén nhiing gide Am thanh- nhdn thie thinh gide (sound- auditory perception); Cé anh hudng sau s&c dén con dutdng nhan thifc khong gian, am thanh c6 thé ndo nhiét hodc yén 4, tu nhién hay do con ngudi tao ra, du duong hay Ami... (Hinh 2-4) (Hinh 2-5) TRANG 13 Miti- nhan thite kindu gide (fragrance- olfactory perception): Trong thiét ké sin ven, mai hung, tinh dau ctia hoa, la thuding kich thich khuéu gidc, nhung tén tai mot "ngudng" rong cd mviti thom Lan kho ngiti, Xtic gide- nhdn thite sic gidc vat edtm gidc (touch- tactile and kinesthetic perception): Bang su tip xiic qua da, ching ta tip nhan due nhieu cdm gide: néng va lanh, tron va nhém, séc va cin, mém va citng, Am va kho v.v.. Nhung doi tugng nay mang lai mét loat co hoi cho nguéi thiét ké, dé tuyén chon hoac phat trién nhiing hinh thich hgp cho mdi khu dat va khach. hang. Chuong nay Khdo sét mot sf hong Ién hink cling véi quy trinh nit ra ti nhiing so dé ¥ tdag (conceptural scheme). Nhving loai hinh kh6i duge thdo luan 6 day la phé bién va hau dyng nhat trong thiét ké, nhung tuyét nhién chiing khong phai la Iva chon duy nhat, Chiing don thuan chi la bang mau cg ban va duge éc sing tao cia chinh ngudi thiét ké phat trién. Quy trinh khai tridn hinh 6 thé nay ra hai tw tung rat khdc nhau. Mot datnén ting trén logic, va ding cdc dang hinh hoc (geometric form) nhut nguyen tic chi dao, Cac thanh phan hgp thanh, ign hé, cde moi tutong quan lu6n theo sau nheng, quy lugt khdt khe ciia su’ sip xép von c6 trong mét loat céc dang hinh hoc toan hoc, Ding phuong phap nay c6 thé tao ra nhiing khong, gian mang tinh théng nhat cao. Nhuing vi cdc nghé st king man thuan tty, dang hinh hgc c6 vé nham chén, xdu xi va ning né. Phuong phap thiét ké cia ho theo dang tu nhién (naturalistic form), thong qua nhing gidi phdp phi ly tinh, mang tinh tryc gidc nhiéu hon. Nhiing hinh dang cé thé xudt hign ngdu nhién, bat thuding, tily tién, nhung cé Kha nang hap din ngui sur dung bing su phiéu htu, ly thti cua n6. CA hai cach déu cé nhiing két edu rieng va khong, can thiét phai phan bigt céch thite nay véi céch thvite kia biing mOt két cau rigng biét. Ching han, c6 vai hinh thuan khiét (nhw hinh trn) trong, dam bot da ngdu nhién, nhuing hon toan khéng, thé quyét dinh sy da dang cia nhitng dim bot ngdu nhién n TRANG 14 (Hinh 2-6) DANG HINH HQC Mét quy tde sap xép c6 ich la sut nhdc lai, Néw chiing ta xép cdc dang hinh hoc dan gian, ho&c cae hinh c6 nguén géc tif toan hoc, va lép lai chting mét cach c6 hé théng, thi sé dugc tinh thong nhat cao trén ton b6 hinh. C6 thé tgo ra mot loat hinh, dang thai vi tir hdu hét nhitng hinh don gidn bing céch thay déi kich ¢@ va vi tri cua chuing, Diém khéi dau cia dang hinh hoc 18 3 loi ddu ten «Hanh vuéng + Hinhtam giée + Hinhtron ‘Tit méi hinh dang ban déu nhan duge cdc he théng phu: tit hinh vudng, tgo thanh hé théng chi mhat ; ti he théng tam gide, tao thanh hé thong gd 45°/90° va 30°/60°; tiv dang tron, tao mét loat hé théing, bao gém hinh tron trong hinh tron, hinh, tron va hinh tia, hinh tron va tiép tuyén, tron va vien phan, élip, xodn 6c $dd6 dang ch@nhat Vuot xa vé suf hitu dung va tinh don gién, he théng chi nhat c6 thé gan lign véi nhieu loai vat ligu va dé dang thich nghi véi cde phuong phap xay dung. Hinh vudng hodc hinh chit nhat c6 1é 1k he thdng "quen mat" nhat trong moi trong xay dung do khai trién hinh tery tudng kha dé. Mot lui 90° dong vai tro lép Indi lot ciia mat bing y tudng, cho phép nhan biét d& dang so 48 céng ning. Nhitng hinh dang gin dting ciia tutdng duge ve lai dya theo ludi cau tnic 90°, (Hinh 2-8) (Hinh 2-7) (Einh 2-9) TRANG 15 Ve lai nhiing dién tich do thanh nhiing dang hinh hop voi nhiing géc vudng va nhiing canh Adi dien song song. Néu dudng vién cia nhiing bong bong" va mdi tén trén mgt bing y tudng mé td nhiing ¥ tudng tru tgng (nh nhting khu céng ning ndo dé va nhiing hanh lang giao théng), thi nhing dung ve lai nay mo t& hing déi tuong that. Ching bay gio da tré thank nhiing dudng bién cia déi tung, c6 thé cho thay sf thay déi vat lieu tit déi tuigng nay dén déi tung khéc, hode thay déi va cao dé mat bing. Hu6ng cia mui tén, biéu thi bing mot duong, tren mat bing y tudng, da ted thanh hai duding, m6 td dudng bien ctia I6i dibd. Ky higu "bife man’ tré thank m6t dudng doi m6 td hai canh cia mot bite tuong gach, va dau hoa thi bién thanh mot vai phun nhé. He théing cau tric 90°, khai trién dé dang nhat trong lién ket doi xing true, thuting duve sit dung nhir ci tnic nén tang, nhim biéu dat ¥ nghia chudin, dting quy cach. Tuy don gidn trong cau tric, nhung dang chit nhgt cdn c6 thé tao nhiing, khong gian khong quy cdch rat tht vi, dc biét, Khi hinh mé rOng theo phuong thang ding thank chiéu thit ba. Khi hinh bj nang lén hay ha xudng bang bac thang hay tung, st thay di cao a6 lam tang chat Iugng khong gian. Nhung hinh cho thy, cach dé tao ra nhuing bite tiding, vom, va cd nhiing dé dac ngoai trdi ti mat bing dang chit nhat va nhiing hinh déng dang veins. TRANG 16 (Hin 2-10) (ink 2-11) (Hinh 2-13) (Hinh 2-14) (Hinh 2-15) (Hinh 2-16) (Hinh 2-17) (Hinh 2-19) TRANG 17 (Hinh 2-20) So dé dang géc Sodé dang géc 454/90" © day, mét lan nia, lui mau lam sin duge dang dé tao ra bude nhdy ti ¥ tudng dén hinh, Kh6i lai t6 ra cdn thiét. Hai ludi 6 vudng dat lech nhau 45° lam vige nhu mothé ea ban. Dé so sanh gitfa nhiing hinh dang khée nhau, mat bing y tudng trong hé chi nhat lai duge ding 6 day. Nhung lan nay dén lugt ludi 45°/ 90°dat 6 dudi. Ve lai dé m6 ta dudng vién hay vat lieu va nhitng thay d6i cao dé cia déi tugng, thanh mot dudng don gidn. Do luéi & dui chi ding tham Khao, cho nén khong nhat thiét phai vé chinh xe vao nhiing diém mat luéi. Tay nhién, can chii ¥ ky, nhiing dudng thing phai song song véi liéi mau d dud, TRANG 18 (Hinh 2-21) J 90° (Hinh 2-23) Lafu yj: Khi déi huéng 90” hose 45%, cée géc ben trong sé 1a 90° hay 135°, Géc 45° thudng tao ra mot khéng gian phi cong nang, nhitng dien tich nay cé thé trd thanh van dé sdng con, va chting sé IA cau tric gay nguy hiém hode la cu tric Khong hoan chinh, 459 (Hinh 2-24) Géc bén hoa nay cho thay nheing ché hu hong do gocnhon cia né gay ra. $0 d8 dang géc c6 khuynh huéng nang dong, mang lai cdm gide cla sy hoat dong va di chuyén trong kh6ng gian, duge nhain manh bing, cach thay déi cao dé va sit dung cic gée theo phuong ding. Nhiing minh hoa dui day cho thay ton bo nhing tic dong vé mat khéng gian do nhitng 6c 45°/90 gay ra (Hinh 2-26) TRANG 19 (Hinh 2-29) é (Hinh TRANG 20, (Hinh 2-32) Sodé dang géc30%60° Minh hoa nay la mau hu6ng dan dang géc 30°/ 60°, gidng nhur hai mau trudc, n6 c6 cing céch tao thanh va sti dung, (Hinh 2-33) Néu nhuing duiing thang véi v6 s6 hung gay r6i rim, hay thi sp x@p nhting khong gian theo dang 6 canh, nhung khdt khe hon mot chuit véi lusi 30°/60°. Sw dung thuéc luc gide hode cic hinh luc gidc trong phu luc Cach vé luc gidc d& nhat, khi da xdc dinh duge dé dai mdi canh, bing ban kinh ciia dung tron. Ve mhiing cung tron cing ban kinh voi duéng tron dau tien va doi chting di xung quanh duony tron dé, cho dén khi gdp nhau tai diém xuat phat. N6i nhitng diém thanh mot hinh luc giéc. Muc 4 trong phu luc huéing dn vé luc gide khi da xac dinh dude khodng cach gitta hai canh song song ctia hinh luc gide. (Hinh 2-34) (Hinh 2-35) (Hinh 2-36) TRANG 21 Hai luc giéc khong cing kich thuée hodc bing cau duge goi ¥ trong so dé ¥ tuéng. Ngoai ra, néu da duge thé hién trén so'dé y tuéng, hay doi cdc luc gid sao cho chiing tigp tic, giao hod nim trong nhau. Trénh xoay tron céc hinh lye gidc dé git nguyen t6 hop. Hay dé so dé y tudng, khong gian, oi y” vi tri va sdp xp (Hinh 2.37) Gio nau Bung tring nhau Song song Giao, rut trén nau hdc kéo gin (Hinh 2.39) (Hinh 2-38) Don gidn héa té hyp bang céch x6a_nhitng dudng thing, khong gian thita hoe thém cic phan néi, Ludn nhé ring céc dudg thang gic day chinh la cdc canh bing vat Hew that. (Hinh 2-40) TRANG 22 (Hinh 2-41) Can tranh phan nhon ctia cdc géc 60° va 30°. Voi nhiing géc 45°, chiing c6 thé tao ra nhiing chd khong thoai mai, kh6 st dung va nguy hiém. C6 thé don gidn héa khong gian nhw trong hinh 2-41 Khai théc tinh ba chiéu ciia khong gian bing cach nang lén hay ha xudng cdc phan dign tich, chigu cde d6i twgng theo phuong thing ding, hodic phat trign cau tric lén trén, Thém vao mot it dé dac va nhting vat dung ngoai trai khée dé bién ching thanh kh6ng gian s6ng cia con gud Voi phun, (Hinh 2-42) (Hinh 2-43) TRANG 23 Nhitng minh hoa sau cho théy nhiing cach biéu dat khong gian c6 thé xdy ra khi sit dung dang ge 30"/ 60°. (Hinh 2-46) (Hinh 2-47) (Hinh 2-50) (Hinh 2-51) TRANG 25 Trude khi ri khéi chi dé dudng thing, cong nhan mot sé kha nang 6 thé xay ra khi diing hé thong Iudi cé dang bi vin nhu mat déi lap véi cdc g6c hinh hoc don gian. (Hinh 2-52) Ludi dang bite xa. (Ching c6 thé tao ra nhaing do gidc phdi canh thi vi khi ting trén mat dat. (Hinh 2-53) Ludi dang nhé dan (theo hai phong) TRANG 26 ‘Trinh nhiing phan giao nh, n6 tao ra nhitng géc nhon. Ngoai ra, tranh tigp ic gidta céc vong tron (vi ria ngoai tai diém tiép xic mot lan nia lai tao thank nhiing géc cue nhon), trit khi duting vién trong khong gian di theo dang chit. (Hinh 2-58) Don gidn ha té hgp bang céch x6a hung dudng thing thia, lien két véi nhiing hinh khong c6 dang tron @ xung quanh. Nhung duting néi dang thang nhu nhiing dudng mon nhé (hay hanh lang song song) néi lién cac tam vong tron, Mot géc nhin tif trén xuding ciia mot khach san cho thay bon doi tugng dang tron trong san vutin, Ching 1a mét cai hd, mét buc cao, mot chiéc 6 bing rom, va mét hao nude trén c6 day leo. Da riéng biet, ching van duge néi véi nhau bing cdc con dudng lat da. TRANG 28, (Hinh 2-59) | | (Hinh 2-60) (Hinh 2-61) Trong mot cai hd, con duéng chay xung quanh gd sau bj uén len trén theo hinh dang chiéc cau. (Hinh 2-62) Nhuing khéi thich hgp nhat trong dé an bé cuc loai nay 1a khdi tru va khéi cau. Ne (Hinh 2-63) (Hinh 2-64) °° (Hinh 2-65) (Hinh 2-66) TRANG 29 Dé dang nhan thay nhting phan cla dudng tron trong hdu hét minh hoa. Ngoai ra, chting cing cho thay nhiing thay déi vé cao dé, cdc bac thang va nhaing biéu hign khong gian ba chiéu khac. (Hinh 2-67) (Hinh 2-68) (Hinh (Hinh 2-71) (Hinh 2-72) TRANG 30 (Hinh 2-73) Vai kidu dat lech tam cia duding tron. (Hinh 2-75) {Hinh 2-76) (Hinh 2-77) Hinh tron chuyén dong dén Hinh tron chuyén dong Hinh tron chuyén dong mét canh doc theo mot true. _t6i lui doc theo mot truc. theo nhiéu truc. (Hinh 2-78) TRANG 31 Véng tron déng tam va hinh tia Trudc hét, lam quen véi mot so dd y tudng. Chuan bi mot "luéi mang nhen" bing céch t6 hop nhiing tia xuyén tam va nbiing vong tron déng tam, (Hinh 2-79) (Hin 2-81) (Hinh 2-80) Datsodé y tuding lén trén lu6i. (Hinh 2-82) Khi phat trign hinh khdi trong khéng gian theo ac diém Ivéi mang nhén, hay dé so dé y tudng dinh kich cé va vj tri, Budng thang c6 thé khong Int vao cdc mat cila Iuéi, nhung chiing van lien lac vi tam bing cdc duding xuyén tam hode cde cung déng tam khéc, (Hinh 2-83) TRANG 32 ne ret Cung va sy'tiép xc aaah 250) Nhung dang tiép theo la stt dung cdc cung va suf tigp xtic cla chting. ung cia dung trdn Duong thang tiép xtic vdi dung tron s? vudng g6c vi ban kinh va a tigp tuyén ciia duting tron do. (Hinh 2-91) (Hinh 2-92) Hay bat dau bing viec “dong hop" cae dign tich Khoanh tron trong so dé ¥ tudng. (Hinh 2-93) TRANG 34 Them cic hinh tron véi nhiéu kich 3 tai cae gée sao cho méi hinh tron tiép xtc véi cic duéng, thing. (Hinh 2-94) Si ctia cac cung va tiép tuy ‘Vién theo ché (Hinh 2-95) Don gidn héa céc chi tiét tho da hoan tat va them vao nhiing yéu t6 lién hé can thiét dé "tron" t6 hop vita tao duige véi cde déi tong xung quanh. Bing sit khéo Iéo, trau chust thidt ké va them cdc yeu cau etia khach wE Joai vat ligu cho pha hap v hang. (Hinh 2-96) TRANG 35 Khi hinh thie “déng hop" t6 ra qua han ché, e6 18 can phai them mot buiée nita truéc khi trang tri vatligu. Trong minh hoa trén, c6 thé dy nhiing vong tron sang nhitng hung khac nhau ri néi ching, bing nhting tigp tuyéin sao cho chting gidng nhw mot sgi day chay xung quanh céc banh xe Két qua cudi cling 1a "buéng loi" hinh voi mot chuit trang trong va dém dang nhu céc minh hoa sau. (Hinh 2-97) (Hinh 2-98) (Hinh 2-99) TRANG 36: (Hinh 2-100) (Hinh 2-101) (Hinh 2-102) dil (Hinh 2-103) (Hinh 2-104) (Hinh 2-105) (Hinh 2-106) TRANG 37 Nhting ménh trén G day, hinh tron duge chia thanh ban nguyét, phan tu, hinh quat, va sSp xép theo true ngang. Bat dau véi hinh tron co ban. Chia chting thanh cde manh va téch chting ra (xem phu luc). (inh 2-107) Nhiing hinh nay o6 thé duige phéng to hay thu nho. Xe dinh so lgng, kich od va vi tri cia ting mianh theo so dé y tung, (Hinh 2-108) (Hinh 2-109) [ ‘Trugt cé&e ménh doc theo cde canh hoae xép chuing’song song véi céc canh dé t6 hop nhitng manh nay. TRANG 38 Don gidn héa bing cach xéa nhéng canh khong, can thiét. Thém dung lién he hod cdc 15 cita dé Khong gian c6 thé ding duoc. (Hinh 2-111) Hoan thign va lam dep khong gian voi vat ligu xay dung va thay d6i cao d6 mot cach thich hop Hay thi phat hign nhiing manh tron trong (Hinh 2-112) nhiing minh hoa sau. (Hinh 2-114) Quang trang thanh phi (Hinh 2-113) Mat bing mt khu vudn San Diego (California) TRANG 39, (Hinh 2-115) Voi phun, Del Mar (California). (Hinh 2-116) San trong kiéu Roman, Conimbriga (Portugal) Hinhellipse Nhitng quy tée da dufgc mo ta trong phan “Hinh tron trén hinh tron” c6 thé diing cho ellipse hay Q hinh oval. Ellipse 6 thé duge ding don 1é, oval trén oval, hogc dé dang t6 hgp véi cdc hinh tron, CT (Hinh 2-117) (Hinh 2-118) TRANG 40 ‘Thuat ngi Ellipse toan hoc dé chi vét ciia mat phang xién (khong song song hoac vudng géc mat dat) giao véi kh6i tru hodc khdi nén, Muéng tugng ellipse nhu mot hinh tron det. Cack vé ellipse toan hoc dé nhat la ding thuée vé ellipse. Tuy nhién, thuiée ellipse khong ¢6 dit cdc kich e@ can, hodc thuding qua det hoac qué tron. Cach vé mot elippse thy ¥ c6 thé tim trong phu luc. Ellipse tgo ra cdm gidc "dong" hon hinh tron, mac da vay, né van tuan theo cdc quy tke khat he cila toan hoc trong céc vi du sau: (Hinh 2-119) (Hinh 2-121) (Hinh 2-122) (Hinh 2-123) TRANG 41 Xodnéc Khi cn mOt xoun dc logarit chinh xc, ¢6 thé dug né bling phuong phdp hinh hoc ti hinh chi? nhét ving trung gian (xem phy luc). Dung hinh vudng tit canh ng&n cia mot hinh chir nhat vang. Hinh chi nhat nhé duge tao thanh (c6 canh dai la canh hinh vudng) cuing 1a mot hinh chit nhat vang. Tiép tye dung cac hich chit nhat va ve cée cung tron trong céc hinh vudng cho dén khi tao thanh xen de youd (Hinh 2-124) Mic di xodn dc toan hg 6 phuong phap dung chinh xéc va hap dan, song xodi d¢ tu do (free spiral) ve bang tay lai duge ding nhiéu hon trong, thiét ké sain vudn. Ching ta sé con gap lai vin dé xoiin de ty do trong chutong nay. TRANG 42 Tom tit vé nhaing ving dung cia cac dang hinh hoc vao thiét ké khu dat, tao ra mot loat hinh khac nhau trén cing mot so dé y tuéng. Mai phutong An déu c6 cae déi tuong gidng nhau nim trén mt khu dat tring nhut: mot hao nude, mot a nhiing con can nha dé nghi chan, mot cdu ? Thu vien uaniy ‘end ngo) Quing tude 8 ngs ‘chd ng6 RB ay ign ha Phang top (Hinh 2-125) So dé ¥ tudng, (Hinh 2-127) So dé dang 45°/ 90°. dugng chinh, Nhing minh hoa cho thay nhing, cam nhan vé khong gian 6 thé xdy ra khi ngudi thidt ke thong nhat nhiing dang hinh hoc kha binh thuding nhutnhéing mdu bé cuc hung dan. (Hinh 2-126) So dé dang chit nhat. (Hinh 2-128) So dé dang 30°/ 60°. TRANG 43 (Hinh 2-129) (Hinh 2-130) So dé dang vong tron trong vong tron. So dé dang vong tron va ré quat (Binh 2-131) (Hinh 2-132) So dé dang cung tron va sit tip xtic. $¢ dé dang manh cia hinh tron. TRANG 44 DANG TU NHIEN. Sau khi tap hgp nhiing thong tin va cam xtic lai theo khu dat va cong nang, dit én cé thé theo khuynh huéng tf nhién. Suv cém nhan te nhién iy duge phat trign trong thiét ké. C6 khi cde dang hink hoc hoan héo lai khong thich hop bang cac dang t6 hgp hifu cori rac. Canh quan ban dau - 6 dau vét xdo tron nhé do con ngudi hoae né chita ede yéu tty nhien - lai dé thay a6i hon khi ta sit nhap tré lai vat liga hay cdc hinh Khoi mang tinh tynhién khae, Stic man ctia méi quan hé gitta xay dung va moi trudng ty nhien dia trén sy tgp cin va ke thita cdc diéu kin ca dia hinh. Diéu nay lién quan dn ty nhién ba mic do. Mite do dau tien 14 mau chét cila thiét ké sinh thai. NO khong nhding 1a quy trinh nhan thife dau tien ma con la you edu thiét KS cudi cing ma hanh dong con nguéi hop thanh thé théng nhat. Ching han, khi moi tru@ing ty'nhien cla dim lay duige tao ra tit khu dat nhao hoac khi mot loat ha due xay dutng sao cho hai hda vi khu dat theo ec quy Iuat co ban ty nhién, thi hinh thie cudi cong ludn hai hda véi tui nhién, TRANG 45, Mite dé thi hai tao mot cdm gide sip xp theo kigu tu nhién, khi chu trinh hoan chinh ctia thién nhién khéng mang lai dui tign nghi. Nhuing thiét bj diéu khign nhan tao nhw: bom, hé théng tuin hoan nudc, tudi tiéu c6 thé thay thé thién nhién ” trén phan In dign tich. Them vao dé, sit dung, vat ligu ty nhién nhut c6 cay, nutde va da ¢6 thé phan anh va nhan manh dang ty nhién. Mute do thé ba la suf Hién he ngay cang tinh té véi tu nhién. Trong thiét ké nhang khong gian rong Idn va giding voi ty nhién bang céc loai vat lieu do con ngudi tao ra (nlut bé tong, gach, gb va kinh), hinh anh déng vai trd chap néi va lien he. Hinh dang va hinh kh6i phai biéu hign tinh te nhién ngay bén trong két cunhan tao nay. Ngay trong thién nhién van con gid nguyén mot “bang mau’ ¥ tung giau cé va co thé ding duge trong thiét ké. Nhiing hinh thifcnay c6 thé la bat chutdc, sao chép tu nhién, Su¢sao chép (imitation) hay bat chude tu nhien vi nhiing khéc biét khong Ion, Nhiing dong sudi nhan tao tai tudn hoan 6 thé xudt hign rat giding véi nhiing dong suéi tren nti. Su mé phéng (abstraction), néi c&ch khéc, la ding cae hinh thtic cia thién nhién nhut hing y tudng, 131 m6 phéng hay “dién dich” lai y nghia cia chting, dé pha hgp diéu kien dac tht nao dé. Trong hinh thtic cudi cling, n6 ¢6 thé gidng chit it voi déi twgng ban ddu. Con dudng uén hon cho cam gidc ty nhién nhung khdng thé nhdn ra no duige mo phdng tit dong song wn Khuic. TRANG 46 (Hinh 2-133) (Hinh 2-134) Su trong tae (analogue) la mot hinh thife phi: hop véi nhimng qué trinh tat yéu ctia ty nhién nhung déc lap voi quy tc gidng nhau thi gidc, 6 dé xudt hign mot chtic nang twong duong gitta hai thanh phan, Muong dan dong nudc chay qua via ha tuong tut nhu dong sudi, nhung trong ching rit khac nhau. ‘Trong nhiing trang sau, vi dy vé m6 phéng va sao chép ty nhign s® duigc khdo sat ky cng hon. ‘The gigi tut nhién cho thay vo s6 vi dy dang hink gc va dang ty nhién. Vi du nhw nhimg khoang hinh séu canh cla nhitng chit ong, cau trtic ré quat hai hoa cia nhiing béng hoa va nhitng duiding xodn éenghiém ngat cia DNA. Cé nhing day toan hoc dac biét goi la ty Ie hinh hoc (fractal geometry), n6 gidi quyét sf hai hoa t6i thiéu voi thién nhien. Chiing dé khigin lign fiding dén tu nhién, khi ching cho thay bat quy tic thay cho quy téc, suf ngdu nhién thay cho cai c6 thé du doan, suf ndi léng bén canh su khat khe. “Thém nhéing hinh dang la dé goi lén hinh anh ve suf sinh s6i, stv phat trign, tinh phat phiém va suv urdo, (Hinh 2-135) TRANG 47 udng udn khiic Gidng nh hinh vudng, chiém da sé trong xay dung cong trinh, duding udn Khe duge ding nhiéu trong linh vue thiét ké san vudn, cinh quan. Dudng uén lugn tron tru theo hinh mét con song ty hinh thie vén 6 ctia n6, né chuyén nhip nhang tir khtic quanh nay sang khtic quanh khacma khong xuat hien dudng thing, Trong mot pham vi cong nang nhat dinh, dang dung udin khiéc thich hap cho eae yéu t6 ngoai cdnh nhwr dung duge thiét ké udn hign cho nhiing dong xe hoac nguéi di bo Luu thong. (Hinh 2-138) TRANG 48 (Hinh 2-136) (Minh 2-137) (Hinh 2-139) Trong mot khong gian, dung udn khtic lam ting thém phan bi an, Dung uén khtic lam khung canh khust di hay hien ra trong tim mit, ben canh nhitng thay d6i tinh t€ v8 cao dé va cic bi tuong theo phuiong thang ditng. Day 1 m6 hinh cia mt chiée cdu, n6 duge ms phéng theo nhang dutng udn khtic khong quy luat. Né nguge lai voi nhitng chiéce cdu binh (thuding la duding nggin nhat ndi hai ba) (Hinh 2-142) Con dung khéng mang chite nang di bd nay trong phi trung Singapore cho cém giéc uén ug nhe nhang va bién mat bén canh déi cé. (Hinh 2-143) TRANS 49 Su gdn song kha thodi mai cho thay mot hinh thifc udin Iign, tuong ty nhur vét han lai trén bin khi cdc dot séng thily trigu rit. (Hinh 2-144) Su déng dang, song cdn dén mot chuit chudn xc 6 céc con dutiing di dang hinh s6ng. (Hinh 2-145) (Hinh 2-146) TRANG 50 Mot s@ duiting udin Iuon tai ché gay tren vo mot than cay. Nhung minh hoa duéi cho thay via he va cé tao nén mot tit tau thet vi Khi them mot s6 dang udin khiic. (Hinh 2-148) (Hinh 2-149) (Hinh 2-147) Sir m6 phéng trong thigt ke. Vet gay ty nhien, Hinh dang eo ban, (inh 2-150) (inh 2-151) TRANG 51 Luu ¥ dén sy tang cuting do day cla cdc dudng udn liign. Trong nhiing vi du nay, hang dau va be ngéi minh hoa cho nhaing duéng won khtic. (Hinh 2-153) (Hinh 2-154) Nhiing uén luign theo mat phing diing 6 thé tao ranhiing lugn sng lén xudng. Cac dau tung, cic di tgng nhap nho lén xuding va céc déi dat la vi dy minh hoa cho cdc ud lugn theo phuiong ding, (Hinh 2-155) (Hinh 2-156) TRANG 52 Vai loai v6 cay 66 dae diém gon séng, thing kh mé té hon vdi nhiéu thd cong. (Hinh 2-157) Dang ty nhién. (Hinh 2-158) Dang eo ban. Nhiing duding cong duvge mit tia ti thien nhie¢n G8 di mt bude xa hon khi tao ra cée ba hd cong uyén chuyén v6i su thay adi vé cao dé, va nhiing hang gach Iutgn dai tron bé tong. (Hinh 2-159) Sy’ mo phdng trong thiét ké. (Hinh 2-160) (Hinh 2-161) Stic biéu cém ctia bé hd. cong trong khung cinh sin vuéin TRANG 53 Mot ho dung cong mém mai xudt hien mot céch dn tugng trong ting bang c6 chita nhing bong bing khi tron. Voi dae diém ding dang véi cac hinh dy, nhiing dung that mit ben ngoai tao thanh nhiing dudng vong dong kin, (Hinh 2-164) Nhung duéng uén khiic déng kin, khi dan vat ligu vao, ¢6 thé td thank cdc dudng vidn chia tham cd, mat nude, cay b Ni chung, nhitng hinh nay ciing gép phdn nhat dinh gay cm gic thu gian trong khong gian. TRANG 54 (Hinh 2-165) (Hinh 2-166) Day 1a mot thiét ké tir dau dén cudi ciia mot khu yun cOng cong, cho thay bat dau tix so. dé phan khu theo dang cac dudng uén khtic, lam cach nao dé tao ra cdc 16% di, tung, sudi can va cdc Khu trdng cay bui. Quan trong la, bién mot hinh hai chiéu thanh mot khong gian ba chiéu thuc su. Gay hoy sinh weny out tm \ ‘a | Tea ni thi chinh Bain | cay mayank va Sy tang bin (Hinh 2-169) Thiét ké cudi cing. (Hinh 2-170) Khu vudn hoan chink, TRANG 55 Khi khai trién nhéing phdc thao hay nhitng hinh tudo, do nhanh chéng, cho nén dudng uén khtic thuan loi nhat cho vé tay. Git? yen cée ngén tay, ding vai va khuyu tay lim diém tua. Co ging trénh ngap ngimg va run ray, vé dit khoat va tron tru, va khong ding nhiing dudng thang. Buding cong c6 vé khéng thuyét phuc véi nhing doan ngap ngiing. Vidu nay cho thay dudng cong khoé khodn véi nbiing cung tron tru, dift khoat va nhip diéu trdi chay clans, Hinh Ellipse va nhiing manh vé sd ty do. Néu vé ellipse khong theo dang hinh hoc va Khdng ép chting vao quy tdc chinh xéc ctia toan hoe, ching ta s@ duige nhitng ellipse ty do mang tinh ty nhién nhiéu hon, Hinh dang nay that d& thute hién bling thudc tron hay thude oval véi ky thuat ve thd léng tay. Céc "bong béng" cé thé va nhanh dé dang. Vi vai vong ngody, cho phép higu chinh nhiing ché 16i, hodc lam cho ching tron tria hon. QOS 0 (Hinh 2-172) TRANG 56 Ts (Hinh 2-171) OOP SG (Hinh 2-173) Ellipse tut do thich hgp cho thiét k& dung di dao. C6 thé sip dat cdc khong gian va kich thitdc sao cho phit hop v6i dang hinh tron. (Hinh 2-175) (Hinh 2-174) Dudng vién ben ngoai ctia céc ellipse tiép xtic hau cho mot cdm gide vé hinh dang aihiing cum hoa. (Hinh 2-176) Mat ngoai cia nhiing vién ngoai ciia ellipse tao ranhting ché phéng lén. (Hinh 2-177) TRANG 57 Phan bén trong ctia t8 hyp cac ellipse cho thay nhting man hinh v6 so nhon. (Hinh 2-178) Cac dite diém tuong tu ela phn trong cia li s6i 6 thé thich hgp véi nhitng loai vat liéu trong trang tri ngoai that duge trinh bay 6 cui phan nay (Hinh 2-179) (Hinh 2-180) TRANG 58 xép va kich eG cla tting chiée “bong bong” co thé diing dé tim ra nhiing khong gian chitc nang cia so dé y tung, khi nhing hinh giao nhau, nhitng dudng giao nén xp xi 90°, hodc sat nhau. Budc ké tigp la v8 cdc duvdng vién ben ngoai va dinh vat ligu cho ching Lau y higu qua khdc nhau gia nbgng cung mang tinh déi choi bén trong va nhiing cung ben ngoai cia cac ellipse, Néu mang cic chudi bao gém nhutng ellipse gidng nhau va thay déi hung cia chting tai mhiing ché giao nhau, sé tao thanh céc chudi hinh vé s6. Déi ché hoe di chuyén tdi lui ting doan ellipse dé tao nhting vi tri dc d4o cho thiét ké. eS (Hinh 2-181) (Hinh 2-182) (Hinh 2-183) : (Hinh 2-184) TRANG 59) Su sinh sdi ctia dia y la dang phat trign hung ra ngoai ctia céc "manh v6 56". Céc nhanh thuding, kétthtic khong bén (cin) va c6 hinh mot “con so nhé hon. (Hinh 2-185) (Hinh 2-186) Tim nhaing oval va vé sO trong nhitng khong gian dursi day (Hinh 2-189) (Hinh 2-190) TRANG 60 Xoan 6ctydo Hai dang chinh cia xodn 6c chiém vi tri quan trong trong khai trién nhiing hinh ty do. Tht hat la xodn 6c ba chiéu hoac xoun dc bac thang, dang xoin dé di chuyén quanh va céch mot khong khong déi so véi truc trung tam. Dang con Iai la dang xodn 6c hai chiéu duige tim thay trong v6 sd Nautilus, ¢ d6, dudng xoan 6c chuyn d6ng quay quanh tam va xa dan. (Hinh 2-192) Ca hai loai xodn 6c kéthgp 6 vai cg quan sinh vat trong ty nhién, DE don gidn ching ta chi khdo sat loai xodn de hai chidu. (Hinh 2-193) TRANG 61 Koru 1a mt thiét K€ co bén do thé din Maoris (New Zealand) tao ra. D6 la mt ci mit gidng la ducing xixde ra cla mot cai binh hinh ci hank, lA mot mé td Khé d8 dang vé su bign ddi cla vong xodin logarit trong vai kiéu eo quan ty nhign, (Hinh 2-195) Bang vite két hyp Koru theo nhitng huéng khac nhau, ngudi thy vé va thg cham Maoris da tao nén mot 6 lugng 1én thiét ké thi vi (Phillips, 1960). Dén lugt minh, nhang két hgp nay, lai lin lugt ggi lén hinh anh thién nhién nhw cic dot sng, hoa va la Vong xodin nguige mé ra nhigu kha ning khéc nhau. Tai méi diém doc theo hinh xodn dc, xodn 6c thif hai déu 6 thé bat dau quay theo hudng nguuc lai, Néu géc bién di dén gan 90°, sé tao nén mét sif lién thong manh mé. Vai dang trong nhunhiing dot song v6. (Hinh 2-197) TRANG 62 (Hinh 2-194) (Hinh 2-196) (Hinh 2-198) Vong xodin nguige cd thé két hap véi cde hinh v6 sé hodc ellipse lam ting thém sy ty do trong thiét ké hinh khéi. (Hinh 2-199) Cac xoin Be va ellipse tao ra thi by eta cée khong gian phu trong thiét k& mot khudn vién ho. (Hinh 2-200) Trong mot loat khu vutin, téc gid da phan dinh gitta tung da va Idi di dang vong xodn bing nhiing vong xodn dc tudo. (Hinh 2-202) TRANG 63 Cac minh hoa nay cho thay nhing ting dung Khdc nhau ctia xoan 6c trong khi khai trign hi thite sin ven. (Hinh 2-206) Voi phun dang xodn 6c. (Hinh 2-207) TRANG 64 Da gidc khong quy tac Ty nhién chita duing mot s6 ligng lén hé thong, duing thang. Nhiing dudng gay tren nhiing tang dé granite cho thay nhiing dac diém ty nhién von c6 tia nhiing duting thang khong quy téc. BO dai va sw thay doi hudng ctia ching mang tinh ngau nhién, Su ty nhién nay, tinh ngdu hing da am né khde véi nhitng dang hinh hoc khéc. (Hinh 2-208) (Hinh 2-209) Sit dung nhiéu doan thing véi chiéu dai va goc khac nhau, khi 4p dung tinh khong quy tac hay ngdu hiing vao thidt ke. (Hinh 2-210) Diing nhiing géc ti: gitta 100% va 170°, (Hinh 2-211) TRANG 65 Dang nhitng goc day gia 190°va 260°. 190° 260° QQ (Hinh 2-212) 10° 10° Cin trinh géc vuéng va hang géc hon kém goc vubng khodng 10° hodc dudng thang va nhing géc hon kém géc 180° khodng 10°, cing cin trinh c6 qué nhigu nhiing canh song song. Sti dung cac canh song song va céc géc 90" rat dé 90° quay lai véi dang hinh hoc. 10° — = (Hinh 2-213) (Hinh 2-214) Trinh nhing géc nhon, vi véi nating hé thong nhut vay, s® gay nuit cho két cau xay dung, lam cho khong gian tré nén khéc thiiéng, rat khé Nhé hen 90° trong nom va tudi tba, (Hinh 2-215) TRANG 66 Cac da gidc nay 1a hinh dang da sa thach bi ain mon é ba bién. Lufu ¥ ring tinh ngau hung diva tron sur bin déi ciia chiéu dai doan thing, cua goc va kich 68 ctia da gic Ge Par Bae Sh RA (Hinh 2-216) (Hinh 2-217) Nhiing da gide khong quy tie cing nung loai vat ligu ty nhién xudt hign trong cdc thiét ké hd nude. rc™ (Hinh 2-219) (Hinh 2-218) (Hinh 2-220) (Hinh 2-221) TRANG 67 Toa nha bén bd sudi & Beaver Creek (Colorado) 6 nhiing bac thang da giéc khong quy Iuat, c6 thé di xudng nude duge. Tinh tang ting l6p I6p theo phutong diing va viéc sit dung lai nhitng géc va céc ban khong quy luat, da cho mét kinh nghiém vé tao sy’ manh mé day kich tinh trong cong trinh nuded Texas. (Hinh 2-226) Mic cho sit Intu ¥ vé thet tr s&p xBp géc nhon trong cdc cau tric nhan tao, thin nhian van thuding c6 sin nhitng géc nhon trong cdc da gic tudo: Nhiing manh v6 cay; (Hinh 2-227) TRANG 69 (Céic vét mit tren bun khé. Nhting hinh nay xuat hién tao cm gide diving nhu mat diit bj nett né trong mgt thigt ké khong gian sin vuon. (Hinh 2-229) Budng dang hitucs Mot dudng doi hudng mot cach ngdu nhien tao ra mOt dang tut do khong nim trong céc dang trude day (uén khuic, ellipse tf do, xoan Se, hodc da giéc). Tinh “hitu eo” dé tim thay trong nhitng vidu tynhién, TRANG 70 (Hinh 2-266) (Hinh 2-267) (Hinh 2-270) (inh 2-271) TAI LIEU THAM KHAO Critchlow, K. 1970. Order in Space. New York: Phillips, W. J. 1960. Maori Rafter and Taniko Viking Press. Designs. Wellington, New- Zealand: Wingfield Hoff, Bejamin, 1981. The Way fo Life. New York: Press. Weatherhill, Inc, TRANG 81 Te Ca ca CT Voi he théng thao tac (systematic procedure) hay ky thudt sip xép (technique of organization), chuong trudc da gidi quyét nhaing van dé va khai tridn hinh. Tuy cdc dang dé that tién Igi, nhung, cdc nha thiét ké can phai két hgp chting bing cc quy tac sdp xép (principle of organization) dé tao ra Khong gian dep bén ngoai nha. Cécnén ting nh’ shai hoa va déng nhat duge wa chuéng hon khi chuing ludn c6 méi lién he gitta ki thudt eye b6 (particular technique) va quy tic co bin (underlying principle). Viée 4p dung nhiing quy tc nén bat dau trong suét nhéing giai doan dau cia so dé y tudng va lién tuc dén nhiing bude hoan thien cudi cling ctia thiét ké. Su tigp thu ciia ngudi xem va suf hap dan ciia thé gidi xung quanh phu thude vao hai quy Iuat cim nhan: mot yéu td can cho si kich thich thong qua cai mdi, va mot yéu t6 can cho sif than thudc. Didu thit nhat la sy phan ving doi vi su thay a6i, Biéu thif hai 1A phan ting véi tinh of dink. Dé 1A nhang phan ting bao gom nhiing diéu trai nguge. Sucdm nhan yéu cau nhiéu théng tin mdi va cé gang dat cd sy déu dan lin su lap lai trong cling mot hic. Cac kiéu quen thude & nei nao ben trong no chifa dung mot thay déi bat ngo, rat c6 thé tgo ra su théa man thém my. Giai phép thiét ké hiém khi ding hay sai hoan toan, cing khong hoan toan t6t hode xu. Cai dep dutge nhan bit & nhiéu cap dé va n6 cdn lién quan dén kinh nghiém trude dé cia ngudi xem. Can ct vao nhing phan ting khéc nhau cila con ngudi, dit sao, néi mOt cach than trong ring lap lai bé cuc hoac qui tc thi gidc la sy hai hda va thong nhat mot cach ly tht. Sw thdng nhdt (unity) 1a sut hop thanh cia nhing di tugng thiét ke don 18 cho phép bao quat van 8 va nhan thie duge toan b6 cac bé phan cau thanh mgt céch dé dang. Khi céc lye tunhién bat dau téch dé ra thanh tiing phan, cde manh va rat TRANG 82 6 thé khdc nhau vé hinh dang hay kich thiéc nhung van nim trong hinh hai cia ting di nguyen so. Sy thong nhat la mot phém chat doc nhat va cé khuynh hudng két hop véi nhau, duge thyc hién bing céch thay déi mét loat yéu t@canh quan theo mot so dé sp xép chil dao nao d6. Vi 1é dé, nheing so dé (theo chi dé) trong chuiong 2 ding dé thiét lap hé khung sun cho mot thiét ké'thdng nat, (Hinh 3-1) Cac ky thugt thong nhdt (su lap lai cia dudng, hinh khdi, b8 mat, hay mau sic) gay higu qua dac bigt khi st dung két hop v6i céc nhidm ddi hugng déng dang (grouping similar elements) thank nhiing cum chat ché trong nhiing day sdp xép. Nhéing vi dy bao gdm: Tam lat hinh chi nhat duge lap lai, xuyén qua mot khong gian nao dé. Tao ra dong nuéc bing cach két hgp nhitng dai nuldc rai rac v6i cée nhém dé cudi duge lip di lap lai Sap xép nhiing loai cay bui tuong ty thanh ting nhém r6 rang. Néu khéng chitng muc trong thiét ké ding nhit s@ dan dén sy hdn tap nhu trong he thuc vatnay, (Hinh 3-2 (Hinh 3-4) (Hinh 3-5) TRANG 83 hode mot sé Iigng ldn sdi sé bi bay ty do len cdc bé mat hay dé ngdu nhién thanh ting déng, Tai sao khong dé dong séi lam vige nhu mot thiét ke an twong? Cudi cang, n6 cing cé cam gidc déng nhat trong nhom kia ma! Cau trd lei nim mot phan trong suf da dang vé nghia va suv thidu hai hoa ctia dé. Doi khi ngudi thiét ké tao ra suf tign nghi, con thién nhién, khong bao gid tinkveds. Ly do khign Einstein cho rang “dimg bao Bid tin Fang Chia Trai choi xticxke vdi thé gigi” Sut hai hoa (harmony) 1a mot trang thai hoa hop gitfa cdc thanh to va véi moi truéing xung quanh. Tutong phan véi hgp nhait, sy hai hoa déng vai trd 1a moi quan hé gitaa céc thanh (6 nhu su d6i choi voi toan bd biic tranh, Nhting déi tugng c6 thé hda tron, an khép, hod thich hgp véinhau goi la su hai hoa. Nhung d6i tugng dutng nhy lan at tinh nguyén ven cia nhau hodc suf bé tri cla ching, goi la sy khong hoa hap. Cac kj thuat tao su hai hoa bat dau ty trang 78 trong chuong “su hop nhat cia hinh”, Y tudng chi dao la duy tri su’ thay déi nhe nhang, sy lién lac khée khodn va dem mot cach thich hop gitta céc thanh (6. Tinh ding dén (authenticity) va gid tri cong nang {functional value) lam tang them vé hai hda. Gidi quyét cdc vin dé canh quan bang vic ding vat ligu thién nhién mot cach ¢6 chi dich s8 hai hoa hon khi ding sin pham nhan tao ma khéng ¥ thite duise vé tinh nghé thuat hay cng nang. Mt nguyen tac chung la tranh nhting giai phap khong pha hop, khé sti dung, hay khong dui sti thuyét phuc. Mot cue ban cai xoay quanh chuy@n quan tim Ai gi gitta thiét ké (i va Khigu tham mg t Nhitng vi du sau day s@ cho thay tinh trang thiéu haihoa. M6¢t cai cu nhé trén bai cd khong di dén dau va khong bic qua cai g}, tao nén mot sy vé duyén vi khong gian quanh n6. TRANG 84 (Hinh 3-6) (Hinh 3-7) Nhiing géc cay muc due dit cin than thanh mot hang (inh 3-8) Vit, huou, nai, &ch, ca vit tri, va ahiing thit gay chi y khdc, chiém day khong gian mot cach vung vé. (Hinh 3-9) ‘Trong khi dé, la héng hac lai tao an tugng hai hoa va cud hit. (Hinh 3-10) TRANG 85 Su két hop hai hoa chinh la tign nghi nhin. (Hinh 3-12) Su két hgp thigu hai haa. (Hinh 3-13) Su két hop hai hoa Dai sao, ching ciing 1a nhitng ean cit dé t6 hop, ma su t6 hgp dé chinh la suf xdo tron c6 cht y va duge day len cao trao, Chuong 5 duia ra vai ting dung ding nhiing mau thudn va tidu xdo dé tao ra mot khong gian nang dng bén ngoai nha. Su thu hit (interest) 1a cm gidc hiéu ky, subj hap dan hoc di cudin. Day khong phai la quy tc co ban cia bé cue nhuing la mét Khia canh cot 161 cia my hoc, va vi vay quyét dinh su thanh cong, iia thigt ké, Sy thu hit duge mang lai do su khéenhau vé hinh dang, kich cS, bé mat va mau suf ddi hung, sy di chuyén, 4m thanh hodc chat lucing anh sdng. Gia ting sy thu huit bang, vige sti dung nhang nhan té la thuting hoe dée nhat nh nhting dang cila b6 cuc sé cé vii sit kham pha va mang lai nhiéu bat ngé. TRANG 86 (Hinh 3-14) Su két hop thiéu hai hoa. Nhting trat ty hinh phia dui duige dom gidn mot cach ky lung cho thay su khac nhau va su phy thuéc lin nhau cua sy théng nhat, suf hai hoa va su thu huit Swhén loan Su sip xp kém thong nhat hai hda, hodc thiéu thu uit. Sy sp xép hdn don di véi méi lién he rat yeu gidta cdc hinh vudng. Su thdng nhat Sit két hgp thong nhat bing vige sép xép theo duting cong va lip lai d mot mic ndo dé, Nhung kém hai hoa do suf ndi nhau vung vé. Syhaihoa Sy két hop chifa moi lin he hai héa gitta cdc hinh vudng. Cac hinh vudng cé méi quan hé song song, nhung lai thiéu sy hop nhat hay n6i két gitta chuing. Suidéng nhat hai hoa Sut sip xép gidfa cdc hinh chit nhat tao méi lien hg hai hda, nhung cing gidng nhu suv két hop tridc, né thiéu su hap dan. Su ddng nhat hai hoa mot cach hap dan Sut két hgp trong truténg hgp nay la sp xép theo dang chit $, nhiing hinh duge sip xép theo méi quan he song song, Sut khac nhau va kich c@ cia cdchinh vudng lam tng tinh hap dn. (Hinh 3-15) (Hinh 3-16) (Hin 3-17) DOO HOH (Hinh 3-18) Ling LC] (Hinh 3-19) TRANG 87 Vai quy téc sip xp khac nhau c6 gi tri ting dung rieng 18 hoac két hgp ea ba yéu t6 tren. Tinh don gidn (simplicity) 1a két qua cia vide gidm thiéu hoac luge bé nhumng yéu to khéng cin thidt. Do la su tiét kigm vé dudng, dang, va mau sac, IA nén tang co ban dé titn dén suv trong sang va hitu dung cho thiét ké. Tuy nhién tinh don gidn sty dung & mic ee doan cé thé din dén don digu. Tinh da chung loai 1a mgt déi lap ctia tinh don gid, Néu lam dung s@ dan dén sv hdn loan, trit phi phai khding ché bing mét so dé déng hd? dei manh, Tuy khéng 6 thé thie chinh xac, nhung so.dé ding nhét rat quan trong dé tim ra cdm gidc tign nghi can bang gitta tinh dom gidn va da ching logi Nhitng sy két hop dudi day duge gidn lugc sao cho van cam thay hip din. (Hinh 3-21) Su n6i bat (emphasis) hay tinh tri la diém quan trong hay cé ¥ nghia ctia mét doi twong canh quan, No yéu cdu mot sut sp xép sao cho néi bat, stic hap dn, uy thé, hay stfe manh cia mdi doi tong hoac khu ve xung guanh n6. Si dung han ché sy néi bat dem lai nhiing khong gian rghi cho mat va gitip cho dink huéng. Tat ca thidt ké tro nén thti vj hon khi ngudi ta c6 thé d& dang xéc dinh cai gi quan trong nhat. TRANG 88 (Hinh 3-20) (Hinh 3-22) Su ndi bat dat duge chi y€u thong qua giai phap tuong phan, Yéu t tong phan 6 thé xdy ra gitfa khéi rat ln va khéi nhé, gitta nhiing vat thé dinh hinh va nén v6 dinh hinh, gitfa mau tuoi sing va mau u dm, sif thé nhém duge bao boc bdi cai tinh, suf kich tinh, hode ding diém nhan am thanh tif thac nue. (Hinh 3-23) (Hinh 3-24) (Hinh 3-26) (Hinh 3-25) (Hinh 3-27) TRANG 89 Su néi bat cn do stt dung nhiing yéu t6 binh thuding hodc déi tugng doc nhat, nhu nhting anh nay. (Hinh 3-29) (Hinh 3-30) (Hinh 3-31) (Hinh 3-32) Diém nhin (focalization) va sit dong khung wey (enframement) bé sung cho cac quy téc vé su ‘ i} bat. Chung 1a nhiing ky thuat phu thudc vao 1 : ngoai cinh. Diém nhan xuat hin khi nhiing déi 1 { | { tugng xung quanh duge cu thanh trong mot phong céch m@i goi nhiing tia nhin vao mot phan nao dé ctia khung cdnh. Tuy nhién, phai dm bao ring ving diém nbn chinh la suv kéo dai su chii ¥ mot cach hgp ly (Hinh 3-34) TRANG 90 (Hinh 3-35) Khi 4p dung quy tde néi bat vao céc yéu 6 quang cdnh trdi dai dang dudng hoac mat phing, sé tao ra suf nhip nhang. Sv nhip nhang (rhythm) 1 set n6i bat Isp lai mot céch uyén chuyén, duge lip lai thuéng xuyén. Su bé gay, tinh da ching loai va nhip digu sé tao nhting hung nhin ly tht khi di lai. Succin bang (balance) la mot trang thai cam nhan sit thing bing. No biéu hign sy dn dinh va duoc ding dé ggi nhé cam giéc thanh binh va an toan. Trong thiét ké quang cdnh, né thuding duge ap dung nhiéu tir nhiing diém nhin tinh, nhur tix ban cOng, 16i vao, mot khong gian nghi. Chéc chin mot phan ctia tru@ng nhin duge chit hon nhiing phan khac do tuong phan, hodc do su két t hap gitia tinh dc nha't va tinh la thuding. Sif 16i cudin duge cin bing vé mot diém tya do sé lam tinh thin thodi mai hon. Trong s&p x8p bs cuc canh quar, sut can bing nay luén luén e6 nghia Ja sv chit ¥ can bing quanh truc thing diing trong phéi canh. (Hinh 3-36) (Hinh 3-37) INL (Hinh 3-38) TRANG 91 Lui 45%80° khong nhung tao nén lien két £8 rang vai céng trinh ma c&n lam nhiing vyong trdn manh hon, Lusi 90° tao dung, bao cho céng trinh Budng hau co bling nhang nhém sdity nhién Elip DB tao khdng gian én nat cho Khu hoat dng Busing udn knuc tao sy uén lugn nhe rnhang cho bd cé (Hinh 4-2) So dé lu6i cau trie - dé in 1. TRANG 97 san thép. 8udng xe chay Baixe san cao — Khu gidi t dui san Lei vao ssn trong San trong (ahaip) a 4. ina Dan leo st Bai cd sau Bal cd phia tude (060) Rao bao ve thi nuoi L (Hinh 4-4) Mat bing sau cing - dé dn 1. 7 TRANG 99 56 AN 4: THUYET MINH THIET KE Cae muc dich chinh Cung caip nhiéu loai khong gian oé ich. Tao loi thé trong viée thu hiit tia nhin va nhting mite thay déi cao dé. Mat bing phai dam bdo an toan téi thiéu ‘cho tré hoge thié nudi Nhan mau sie va vat ligu xay dung ma van dam bao hai hoa véi céng trinh. Hé théng sodé cdutrac Ladi che nhat Lu6i ge 45°/ 909 Ellipse Dang hatuco Dang udn khiie Cac quy tac thiét ké Sw ndi bgt : Nhiing cai ban bing gé hong tam chodn nhiéu chd cia san sau. Buic tuigng tao dig mhan trong 161 vao san. TH lg: Si dung ti 18 con ngui trong khong gian thiét ké cho mot nhém nhé tir 2 dén 8 ngudi. Sy hang phin: Hinh dang ty nhién ctia dé trong long sudi tong phan véi nhing duting thang cting nhc ctia cau tric gach va gé. Tuong phan sang t6i gitta cot va thanh hang rao. Su thu Init: Cay duge trang gay sy thi vi theo mila, Trugng nhin ra phia ngoai é tm cao, kin déo bon truging nhin vao trong 6 tm thap. Sif thong nhdt : He théng trang tri dugc thing nhat héa bing viee l4p nhting dang 6 gSc anh. L6i vao dng trude due thong nhat v6i sy lip lai cde hinh cha nhat TRANG 100 Nhiing hinh thiic con lai é san sau duge thong nhat véi khuén vien hang rao va ca vide lap lai mau sic va vat ligu cia toa nha Sul hai hoa: Su ign thong tryc tigp va khée khoin gitta géc canh cia hanh lang va cic duiting cong ctia ellipse. BO tri khong gian dem gitta dung thang, céc dang hitu co va duéing cong. Cac dic thit vé khong gian : He thdng kich co mang tinh tang bac va huéng cia san ban cong. Nhding thay d6i cao d6 va su chuyén lip tir san ban céng trén cao dén hanh lang thap hon. Léi vao ¢ phia truiéc theo chudi: hep- rong- hep duge két hgp véi cam gidc dong kin ciia bite tudng gach. (Hinh 4-5) Tiéu canh hoan tt - dé An 1 (Hinh 4-6) Tiéu canh hean tat - dé TRANG 101 (Hinh 4-7) Tiéu ednh hoan tat - dé an 1 (Hinh 4-8) Tidu canh hoan tat - TRANG 102 00 AN2 ~. NS i \ ‘wong nhom hu os / A ae if “wg ach Ded na ong chin 8 510 15.20 a (Hinh 4-9) So dé y tuding - dd ain 2. Vong tn déng tam Vong tan ‘vag ren pwc 7 Tiép tuyén value tuonghign how ¥ (Hinh 4-10) He thong lui cu tric - dé an 2. TRANG 103 (Hinh 4-11) Mat b TRANG 104 BO AN 2: THUYET MINH THIET KE Cacmuc dich chinh © Cung cap mot moi truting tign nghi nhim lam diu di nhitng canh gay khtic ben ngoai. * Tao khong gian gip go cho nhung dip lé hoi. * Mang lai nhiing khung nhin thi vi tir nhitng ban cong va cifa s6 tren cao. * Loi dung duge ché lom xudng cia hé bot bé hoang, He théng so dé cau tric. # Chui y@u ding so.dé hinh tron. # Dang so dé hitu co duge dang nhurhe thong phu. Quy tac thiét ké. © Swndi bat: Dong sud tudn hoan va hd nhé Ja mhan t6 quan trong. «© THg:"Theo tid con ngudi, nhung khong dui cho nhiing nhém nhigéu hon 20 hose 30 gui * Sif tumg phdn: Cac hinh tron tong phan niin bude duting gap khtic. «Sif thu Init : C6 nhibu kich c& dutdng tron va ciing 06 nhiéu chting loai ca: # Sw thong nit: Nhdc lai hinh tron trén phan Jon khu vii, # Sihai hba: Cay bui lam gidm suf tong phan thj gide gitta nhting hinh tron d trong va bite tudng gap khtic phia ngoai. Tat c& cde ché néi ctia tung vi cde dung déu bing 90" © Cie die thit vé khdng gian: Hg thong ting bic cia khong gian tif nhé, vita, dén 1én cho nhiéu mu dich stt dung khéc nhau. Nhing, 6i cd hinh tron ding dé ngdi xung quanh vA viing bac cap lom bén canh cho mét dién tich rong nht déng kin mang tinh riéng tu. TRANG 105 (Hinh 4-12) Tigu cénh hoan tat - dé 4n 2. (Hinh 4-13) Tiéu canh hoan tat - dé an 2. TRANG 106 (Hinh 4-14) Ti (Hinh 4-15) Tiéu cinh hoan tat - 46 dn 2 00 AN3 Cay buibén \\, aghiéng png dng San bén canh chung v6i hang xém khéng 140 Y ouvng pny Bai cd dé ma cho cde tro choi ty do (Hinh 4-16) So dé y tutdng - 3 an 3. TRANG 108 (Hinh 4-19) Ban ve TRANG 111 56 AN 3: THUYET MINH THIET KE. Cac mucdich chinh. Tao khong gian thich hop dé gidi tri va tht gian Tao suf riéng tu nhung khong bé tri hang Tao dé dée én dinh vé phia tride véi nhiing bac thang va cay céi. Git lai nhiing edy hign hitu. Hé théng sodé cdutric. Lui dang géc 45°/ 90° (di vao va dudng xe chay phia trutée) Lui dang vudng géc (san phia truéc, anh lang phia sau) Dang udn khiic (hang cay bui) Cac quy téc thiét ké ‘Suindi bat: Nhting loai hoa moa xuan va he tao dn twong thi gide. Hai cay duge gitt lai lam néi bat hién nha. Tig: Tié cho gia dinh, &m cing mang tinh chat nhém nhé Su thi Init: BB mat va su xép dat mau sic cia nhiéu loai cay c6i da tao ra nén sy thti vitheo maa. Sy thong whit vi tink hid’ hoa: Cxéa ben trong, nha ni tru tigi ta ngoai ciia nhaing viing sinh hoat thong suét thanh nhing. ché nghi ngoi cia san vudn. Gach va gé la ning vat liu trong nha, cing viton ra than cac dang cia tiéu cdnh nhw tuiing, TRANG 112 6 trai dai tir truée ra sau va lin vao trong, san nha hang x6m. Cie dife thi khéng gian: L6i vao bao gém vaing yen tinh xuyén qua cng duge nha manh béi nhiing c6t va khodng khong bén tren. Voi nhiing thay déi vé cao dé va hung, né xuyén sudt dén khu rong le trudc hién nha. Ding trude hang rio ciy gidi han khong gian rng Ién 1a vom li mat mé cia nhing cay hin hitu. Mot chudi nhé céc ting da Iét dudng noi lién khong gian mé voi hang hien trang kin dao va rieng te. (Hinh 4-20) Tiéu canh hoan tat - dé An 3. (Hinh 4-21) Tiéu canh hoan tat - dé an 3. TRANG 113 (Hinh 4-23) Tid canh hoan tit - dé an 3, bd AN 4 Ving tring 68 Hoa ea ony Nui Khang néng lay xe Kou hong gia A ciai ao ting cd hij tt gach usng \ ota \B 10 20 90 40 50 , ; (Hinh 4-24) So dé y tudng - dé an 4. TRANG 115 Whang dung tng dan gin ‘ating gfe vl adn cut oda {of nha ohd hah ch (Hinh 4-25) H8 théing so dé lui cau trie - dd An 4, TRANG 116 10 20 30 40 5: (Hinh 4-27) Mat bang sau cting - dé dn 4 TRANG 118 80 AN 4 : THUYET MINH THIET KE Cécmuctiéuchinh © Dap ting yéu cau cia cht vé sy yén tinh va tinh an toan. * Tao hudng ma vé phia Bong * Bing cin nha ba tang rong rai, tao ra khong gian hitu ich [dn nhat én manh dat nbs, * Lam tiéu cdnh sin vuén tuong xting va hoa hop voi sy thanh cong cila bidu tugng, kign tric. Hé théng cau tric He théng chinh: * Luéi 45°/ 90° (dien tich phia sau va hd & dang truéc) * Vong tron va cac chay trong khu dat) lisp tuyé (dudng xe He thong phu: # Che duting hatu co (cde bite tuting da) © Duding udin lugn (be bén cd) Quy tac thiét ké © Sindi bjt: Mau trang la mau chiém wu thé, Loi dung cac hinh dang va nhiét d6 khac nhau ciia nude nhu nhitng yéu to ndi bat. Diém nhan do 4m thanh va suf léng linh ctia théc nuée mang lai. «© Tilg: Nhung cay to tao ra sut chuyén d6i ti Ie cia toa nha Jén thanh tf 18 con nguti d loi vao phia trude va khu nghi ngoi phia Nhip diéu ctia con dudng da lam gidm kich thuéc ctia cae tim lot dudng, © Swf tung phan: Ning gé khée khodn tuong phan gia cae déi ttgng kid tric mau tring va céc déi tugng mau sam (d4, cay, lép dat phi). Su thu hit: Maw Oai Huong (xanh tia) cla tam bat ndi bat gitta dam dé diing ¢ hien, Sy da dang ctia nude (sng, thac, suf phan chi¢u, suing tir hé nutéc). Sut thay di ciia mau sic hoa theo mia. Sif bo tri chiéu sang nhim nhan_ Khu trung tam va diém méinha Su théng nhdt: Hinh vadng va cdc duéng chéo cia tba nha duge stt dung nhut cdc cu tric ctia cdnh quan. Cie dite thir vé khéng gian: Dudng va bai dau xe bat dau ti mot Idi vao d mot goc chat hep chay vong véo dén mot ché quay xe rng rai. Loi vao bat dau tix chd xudng xe, lén cae bac thang sang trong di dén ché 6 mai che, sau dé dén mét tién sdnh kin dao. Lgi dung d6 cao tht hai ciia san nha dé mang lai mot khong gian am ciing. San sau dinh huéng manh vé phia ho do hiéu qua ctia cde vach da va mat diing cao ci ngéi nha. Mau tring lam khong gian co wi rong hon. Mot khéng gian nhé hon, than mat va déng kin, sp xép lai cdc bo da mot lan nia va huéng am thanh vé phia hd. Vite ha 49 cao mot céch tinh té thanh cae dai quanh b hé lam gia ting tinh dinh hung ra ngoai. Nhung géc hep, stt phi quy tic lién két véi nhau ti khong gian md 6 duéi thap dén nhing vung phi cd 6 trén cao sé thu hit sur khdm pha. TRANG 119 (Hinh 4-28) Tiéu cénh hoan tat - dé an 4 (Hinh 4-29) Tidu canh hoan tat - 4d an 4 TRANG 120 (Hinh 4-31) Tid ean hoan tit - dé an 4 TRANG 121 00 ANS Bais ion hiv tg eres ‘Bubng un kid ue aide butng \ vse \ . Bating hu ea Oy rile Tug get in . oie Be xB ng at cows vidindoo ae , tien ue qn “ gide x } wei 90° buono chat \ fp at ao Me ae a Owe side de A cay ring ten ‘ edit cp \ \ ving 1 vd nse ' Binh on por yb N77 Pao hes nu (Hinh 4-32) So dé ¥ tuding - dé an 5. (Hinh 4-33) Hé théng ludi cau tric - dé an5 TRANG 122 Day bo ttn mat dat cay thong (Hinh 4-34) Mat bing sau cing TRANG 123 0 AN 5 : THUYET MINH THIET KE Cacmucdich chinh Nhain manh nhing vat ligu thién nhién nhit: dé, cay, dat, nus Cho thay sur hai hda gitta con ngudi va tu nhien bdi sy hgp thanh cia da c&t vuéng va dng song can tro da, + Tao cim gide hoa binh, yén ling va an tam. + Bigu dat dong thai gian tri va set vinh cu, sti dung sdi trang tugng trang cho dong nude tr6i va cay xanh cho sy tinh tai, He théng cautric He thong chink: © Cac duting hau co (da cudi, bac dé, “dong sus”) * Duting udin (tung bing g6, cd...) + Ludi 90" (edu da) H6 thing phu: © Luc gide (den da) © Hinh tron (chau dyng nue) Cacquytacthistké Su ndi bat : Nhing tang da lén lim ghé. Dong nude chay nhé giot la diém nhan manh vé thi giée va téc dong am thanh nhe nhang. Loi vao duge nha manh voi nhiing den long, Tile : Gti le nhs, mang tinh am cting, cho m6t hoac hai nguei. Sit ting phin : Dong suéi véi “nude” sdi ing tong phin véi dé xdm, Nhiing phién da hinh cha nhat béc qua mép da ud lion mém mai. Nhiing hén cudi nhd tron ling bén canh nhung tang da lén, TRANG 124 Su thu hit : BB mat va hinh thai da dang cia cc chting loai cay, suf thay déi theo mila, xanh tuoi va rung LA. Su thong nhdt : "Dang sudi” va dudng di xen Lin va hda quyén vi nhitng doi twang ben canh. Sy lap lai nhiing vien cudi duéi sud Die thit vé khdng gion : LOi vao chat hep chuyén thanh ché ditng chan. Dang nhiing bac va nén cao dé thay déi cao dé tren mat bing, (Hinh 4-36) Tiéu canh he (Hinh 4-37) Tiéu edn (Hinh 4-38) Tiéu cdnh hoan tat - dé an 5 TRANG 126 50 AN 6: THUYET MINH THIET KE Cae muc dich chinh Da dang chuyén tiép tir duding dan I6i vao phia trudge, Tao ra m6t Khu vuin kin dao, mang tinh din dat. Két hgp vi vudin rau, Cac hé thong cau trae Luéi 30/60" (san tang tren va vudn sau) Lagi 90" (hanh lang trang) Duting udn khtic (nhitng ludng phia truée va dugg xe chay) Xolin 6c ty do (duiting di bo phia trude) Nhang quy tée thiét ke Sifndi bit: Bong dé cia kién tric mang lai dim nhat néi bat cho san sau. Suéi nhé trd thanh tiéu diém phy trong wun, Tilé : Thich hop 6 quy mé gia dinh. Hai Khong gian than mat dude thiét ké cho 2-4 nue, Nhip dig: Sit dung lap lai nbaing tam lat goc canh tao ra suf lién két gitta mat dat va oid tu (retreat garden). Sutin mit: Sv A6i hutdng cia nung ducing g0 theo dang hinh hoc mang lai cdm gide song dong cho khdng gian ding sau Nhitng bui cay thém vao su da dang vé hinh thé va mau sie Su théug uhdt va hai hoa : San sau duge thong nhiit bing su ip lai nhimng hinh tam gidc trong hid, Nhing dung udn khtic xu chudi toan bd khong gian va cac d tugng ding trudc. Céc doi tutmng cinh quan két ni v6i cong trinh bing nhting géc khée khodin, Nhiing ludng cay bui lim diu nhitng chuyén Up gitta hinh tron va hinh vudng 6 phia trutée. Die thit vé khong gian: L6i vao phia trite len déc véi dang chit,“S” bang hai dgt bac cp. L8 duténg luge m@ them vé mai ben é dén khach. Nhiing dau ety bui va hang rao dang sau che bdng cho cin phong rong 6 ngoai tri, Cac dau cay va két cau che nding d trén tao nén su cé lap mite d6 cao cho vuitm tu, Nhiing tam mai dang xoan 6c di xuding tg0 nén mot cp dd cd lap cao hon ngay tai dudng bien ctia khu dat. TRANG 131 (Hinh 4-44) Tiéu cdnh hoan tat - RANG 132 (Hinh 4-45) Tiéu cdnh hoan tat - (Hinh 4-46) Tiéu cinh hoan tat - dé an 6 Chutong truéc da chi ra nhang nguyén téc chi dao, la mot cong cu manh dé «tt ly nhiing gidi php thigt ké chuyén nghiép. Bling nhiing vi du phan tich wu va nhuige, c6 thé trinh’ diige nhiing khuyét diém ctia thidt ké. Nhaing quy te chi dao cé thé mang lai suf thong nhat va hai hoa cing mot hic véi sue hap dan vi dap ting nhanh chéng yéu cdu ti khach hang dén vi tri khu dat. Nhuing, chuing chi la nhiing quy téc chinh, trude tién, chi dé hiéu va ding duge ching, think thodng mdi cin phai "bé cong” tham chi, "pha va" cae quy td, Nhting tit ké di thing (anomalous design) di chéch hung so véi chuan thong thudng. Theo dinh nghia, chting chia dung mots cé tinh khac vai ti@u chun due chap nhan Nhin chung, ching tdi cho ring mot thidt ké tot la thiét ké c6 gid tri vé cong nang, tién nghi, su hop ly, di xay dung, bao tri va duoc moi ngudi wa chudng, Néu ching ta bé qua tinh quy tac va mé réng pham vi ctia thiét ké sang tao, rat co kha nang chiing ta sé vi pham vao mot hay nhiéu tiéu chudn nay. Rat c6 thé la khong gian cdnh quan xay dung rat t6n kém, Khdng thie té, kh béo tri hoac lam bute minh nhiéu Tai sao lai byte minh? Béi vi con khd nang cé nhiéu y kién kich déng, khiéu khich, va quan trong, hon- dé 1a nén tang ctia su ddiméi. Vide dyfa vao vat ligu hod céch thife xay dung méi co thé ban dau rat d&t nhuing sit dung thitgng xuyén lai ha gid thanh rat nhiéu. Trinh bay mot quan diém thm my khéng thife té cé khi lai goi ¥ ngudi khac cai tién hop thye té hon. That buon cui, biét dau sau nay mot khong gian quai di cé thé think cong trong viéc thu htit khaich du lich. Drnhien digu nay Khéng béo dim cho sif thanh céng. Hoan toan nguge lai la dling khéc. Thiét ké khng theo quy t&c day nii ro, nhung hiéu nii ro va biét dia vao nhiing nén tang viing vang hon, ban cé thé san sing “thi” cai di thuténg. ‘Trong chung nay chting ta sé fim kigm nhitng thiet ké mang mot it la thudg. Tee nhting phuong php sin c6, hay quyét dinh xem chting t6t hay khong, cé ich hay v6 dung, Unit vi hay t8 nhat. Khé nang cila ngusi thiét ké 10 rang chi bi gidi han bang tei tudng tugng ma thoi, Nhiing vidu nhé sau day c6 thé khoi day tiém nang sang tao cuia chinh ec ban TRANG 134 DANG GOC NHON Nhiing chuiung truée nhiing chung truéc cho ring can phai tranh cic géc séc canh, nhung trong mot diéu kién nao d6, véi su chun bi can than, chting c6 thé duge két hgp thanh cong. Kign tric suf néi ting LM-Pei da két hop mot cach an tugng nhiing géc nhon vao nhing cong trinh ctia Ong. Chting gay nén su khde biét ndi bat vai nhimng goc vudng binh thudng, Tung, tu! nhut vay, nhding hinh khdi trong cia quang, truding thanh phd c6 rat nhiéu dudng ¢6 goc nhon. Su sip xép tai finh da ngan chan ching trd thanh diéu may rai ty nhién. (Hinh Voi phun nay trong m@t céng trinh 6 Singapore a két hop nhiing bac thang sc canh vi phim diéu khéc nuféc. Déng thai chiing lai lam néi bat phim chat link dong cia dong nude. ‘Tranh nhding géc nhon, cée mai nhon dude mai tron. mot tac (Hinh 5-4) TRANG 135 Nhuing hinh tron tigp xtic nhau tao ra cdc gée se nhon, Nhing tam lat duting 6 cing cao dé bj “ep ve" tude nhiing cdi & mat dat, tuy nhién, ahding géc luign ctia cdc duting hang rao da lam “mém” nhiing dung trén mat dting, (Hinh 5-5) (Hinh 5-6) Nhting manh hinh tam gic duge ding lam két cu treo bén ngodi nha. Nhiing géc nhon cin thiét cho eu tric han la mot “ca ng” (Hinb 5-7) (Hinh 5-8) TRANG 136 DANG XUNG BOT CG ¥ tao sv khong thing hang véi cc déi tuyng trong tiéu cn, Tuting dang thing hay dang chi nhat véi gée xéo ching “in nhap” gi véi tam dung tz6n. (Hinh 5-10) Nhitng hinh thtéc xung dot nhutnhiing dim d6i lip thug gof ra nhiing tac dong cdm xtic. Nhéing méi quan he xung dét, lech lac ctia nhing dang mat bang va tug ting them mic dé khong thodi mai vé thi gide trong quing truding Denver (Colorado). (Hinh 5-11) Nhting hinh thie “rat khong ding” la mot hung gay cing thing khdc mot cach chti y. Tvong tim thifc ctia chting ta cé mét hinh anh ve trang thai hay hinh dang ly tuding va cé gang tip trung cheing lai mot each v6 thite Thay mot “hinh tron bi mé” va ching ta ‘ gang lam trOn n6 trong tidm thi (Hinh 5-12) TRANG 137 ‘Cam gide mudn xép lai cho ngay ngin. Ching ta ty héi cai gi da lam “héng” hai bite tuéing dang lé song song. Vai nguéi xem duéng nhu chi nhan ra sai sot va... that vong. Nhiing ngui khéc cé thé nhan ra su khong hai hda va di chon cach can nhc va tham dé cho mot ly do nao day. G dé chang 6 gi ngoai su quay ray nguéi xem. Dang xung d6t chéng chéo lén nhau (overlapping counterform) la nhting hinh thitc tuong phan, co thé cai no chéng lén hay xuyén qua cdi kia, khong chita dung cic moi quan hé 16 rang vi hau. Gia sti ring, dit chdng mot bite tudng gp khic Jen mt ludng cay hay nhiing dutng udn khiic tren mat dat thi cé diém bi chéng len s& gay “cdng thing” véi tiéu cénh, Bang nhdn thtie thay dao vé su khdc nhau von cé ca hinh thitc, 6 thé gdp phan “hoa giai” nhiing hinh thie nay. TRANG 138 cA (Hinh 5-13) (Hinh 5-14) (Hinh 5-15) Trong mot Idi di danh cho ngudi di bo 6 Singapore cé vai hinh dang tuong phan hien 6: tuding cong, nhitng dai thang, céc be da khong theo quy ludt, bac thang thang va ba loai tam lat khée nhau. Tat cd duge “tron” voi nhau khong theo quy tic. Khong co vat nao nim trén dung C6 I8 cdc quy t&c da bi pha vd dé ta0 ra thang c mot tidt tau ky la Dic tinh khéi hai cua kiéu lit duéng nay con biéu ld su phong thing, phat phiém cia bat ett cau triic khng linh hoat nao (Delmar, California), cau TRUC Dd DANG Nhitng déi tuigng va khong gian dutgc thiét ké c6 chi y dé bigu 19 trang thai cia sy tan phd, suy tan, hode chufa hoan tat. C6 18 n6 chi don thudn thu hut chii ¥ ctia ngudi sti dung hod c6 1é né muén tim vé muc tiu va khai niem thigt ké ban dau, Mac dit su tigp can nay c6 thé khac thuding, no tuyét nhién khong mdi. Nhiéu vudn cé xay dung ¢ Anh da co nhiing “phé tich” dae biet dé tao ra cdi nhin thude vao loainay tr lau. (Hinh 5-16) (Hinh 5-17) (Hinh 5-18) TRANG 139 Trong vi dy hién dai nay, nhuing vi tuGng dude xép dat khéo léo nham tao ra mot str sip xép ging nhut roi ra. DE che chin hon, ahting vién gach duge vai ra véi cdc huéing khac nhau, ¢6 mOt hinh anh thu vi nia ciia su sap dt hn don 1a da chop bat dutge nhiing hinh dang ctia I6 hing tren tuéng va suf xép dt tung phan cia nhiing vien gach tren mat dat (Stuttgart, Bic). mn gach cia Vuim da khong nhitng khai thac tinh da dang ve hinh dang, bé mat va mau sac etia dé, ma con c6 mot kh6i hop trong trang thai nghiéng do bj chon vii mot phan, cho thay nhiing thong digp an sau no, Ben canh khéi hop nay la m6t bai eé va dugng dao bé tong nitt né khong c6 cong nang cu thé, hung n6 b6 sung cho sy sip dat khdi hop va déng thoi ching g¢i lai hinh anh ctia trong luc V6 hinh (Sindelfingen, Pie), TRANG 140 (Hinh 5-19) (Minh 5-20) (Hinh 5-21) Mot truc 46 hinh thap dién dat su khéng thay d6i cia mot qua trinh phat trign. Duge dé vao vi hi bang ngang qua biic tung, truc hinh thap 6 vét gay duige tinh toan ky va sy déi hugng khdi dung thing chinh. Khong qué khé dé tudng tugng ra suf gay dé 6 day (Sindelfingen, Drie) Lam cho két edu ca ky, nvft né, pha hy, dé nat, taonén mot cui xéc bat ngo 1a muc tiéu cla ngudi thiét ké mun mang lai cai nhin mai vé vat lieu va cu tric quen thude. Loai hinh anh nay 6 thé them y nghia néu c6 thong diép an dang sau lien quan dn vain dé hiiy diét nhu chién tranh, dong dit, x6i16, hay chay (Wellington, NewZealand) Bifc tuémg va toa nha lien hop nay cho thay 6 day c6 18 da bi mot cui danh thoe ngoan muc tit ben trong lam héng két cfu kién tric, hose chiing lam lin tudng t6i mot phan cia thé gidi xdy ra ddng dat (Wellington, NewZealand). (Hinh 5: (Hinh 5-24) TRANG 141 CONG CONG VA XA HOI HOA CANH QUAN Khong ai chiu tréch nhiem chinh di v6i thiét ke ‘Cong Vien cia Moi Ngudi” & Barkeley dau thap kj 1970, Dé la cong vien dutge tao ra do mot 36 ngui, ho tién hanh “cai tao” miéng dat d gan truding dai hoc von lay Ii va bé trong quanh nam bang cach tréng cé, lm nhiing cong trinh va mang ca... edi dén trong ma khong cin dén ban ve va nguti diéu hanh. Hinh thtéc cong vien, 48 khong nhan duigc mot gidi thuting thist ke nado, néu xét vé teu chudin thong thuding vé su xudt sie. Cong vién van tén tai, dit sao, ¥ kign nhiing ngudji tao ra va hay dén day choi véi nhau cho Hing n6 dep va hitu ich. Né c6 cf hai trang, thai xa hoi va cong cong. Nhung n6 “sing” chi duge vai tuin do chinh quyén khéng thé chap nhan duge. Moi thi phi dutgc lam theo cach thong thudng. Cong vien phai da bé lam bai cd va sin bong (Hinh 5-27) TRANG 142 (Hinh 5-25) (Hinh 5-26) (Hinh 5-28) ‘Trign Lim vudn quéc gia ndm 1989 ti Frankfurt (Pte), cé mot mo hinh vudn dat trén nén ting van dé suy thoai moi trutmg, Nua bén trai cho thay mot khu vutdn tuoi t6t, mia bén phai la sur pha htiy hoan toan. Hinh dnh san vidn géi di mét thng tin xa h9i. N6 cb hap din khéng? Khong. No c6 ich khong? Khong. Né ¢6 gay phién khong? Hain ri! (Hinh 5-29) NHONG CANH QUAN QUAI DAN Con ngudsi dink nghia ching la nhing cai khong, binh thuding nhuing v6 hai. Chting cé thé con 1a suf sing tao Va nguon dng lyfe manh mé. Khong, gian cinh quan duge sang tao bdi nhitng nguci chuyén “bé gay” hay “Is” nhiing quy tac, va c6 thé ehifa mot it “khiing” trong ahiing d6i tong, hinh Khéi, va bé mat da gay duge si cht y. Hanh lang can nha tu xdy nay 66 mot cai dde cue xu va hé thong chju lfc hé 1én. Tudng a mot khdi xay khoi hai vdi nhiéu loai gach va gém, ké cd bat ung tra (Auckland, NewZealand) (Hinh 5-31) (Hinh 5-30) (Hinh 5-32) TRANG 143 Ba soi va kinh mau la vat ligu trang tri chu yeu cho khu vutin nay 6 Settle (Washington). (Hinh 5-33) (Hinh 5-35) (Hinh 5-36) CANH QUAN GAY SU BOP MEO VA AO GIAC Ao gic mang tinh khong gian c6 thé hitu dung, trong thidt ké khong gian bén ngoai. Diém két thiic cia khong gian dai, hep co thé xuat bien gan hon hode xa han bing vige “nan” cdc hinh Khoi, nhip digu theo phuong diing cua khong Cac d6i tusng duge dat ngay fagan trong) hint cha nhat Cac adi tugng bi ép v6 phia trudc gm nnn dudng nh ganhon ae d6i tuong bi p v6 phia sau ‘Biém nhdin dugng nhw xa han (Hinh 5-37) Ao gide vé phéi can TRANG 145 Thanh pho cia Welling (NewZealand) néi tiéng véinghé thuat tranh ting 6 ngoai nha. Nhutng 16 trding 1a canh bign ky la vi nhiing do gidc cia khong gian d bén kia tudng va voi nhiing v6 so bign tha néi trong khong gian Goe nhin tit phia truse mgt ta nha ci cd mot mat ding theo dang phang bén canh phai. Nhung phan Idn ciia toa nha sé 16 ra khi nhin ca hai canh cong trinh. Ngudi hog st da chop due chiéu siu ph6i cdnh khée khogn ciia téa nha Venetia n kénh dao. Nhitng dng khoi hoa Jan tai tinh thanh nhaing dau cbt, ma chting duge ‘vé bong nhim tang cudng vé do gidc khong gian. TRANG 146 (Hinh 5. (Hinh 5-39) (Hinh 5-40) Con vai tOa nha cit khde trong thanh phé nay cling duge trang tri vdi nhting do gide vé khong gian. (Hinh 5-42) (Hinh 5-44) Nhung dé dac trong nha duge ding v6i nhiing cach thife, khong gian va pham vi khong binh thudng tao ra mot khung cénh méo mé. C6 gai manocanh 6 trong vudn nay c6 thé lam ahiéu ngudi kinh sg hay hodng hét, va di nhien, n6 chang c6 chite nang gi hét. Chi c6 vai nguoi khong ngac nhién trong khung canh khac thing nay. TRANG 147 Nguoi thigt ke’ khu vutin nay dia nghich bop méo tile (Frankurt, Bite) Nhin c6 vé nhut khong thé xay ra, nhung nhiing vong da- khdng biét sui dung nhu thé nao- ma lai két noi duge thanh eéng vuén. Tren thuc t& né Fil chée chin, nhung dudi tac dong “ludng gat” ctia thiét ké vé do gicic va tinh trang ling Iéo cia edu tric, né cé ve nhut sp roi xudng (Russell, Newzealand). Hiém nguoi thigt ké nao thinh thodng khong vuiing phai nhiing ud ngai trong thiét ké, hodc chinh ho khong lap lai duge nhiing gidi phap tien nghi. Thati gian sé loai bé nhéng quan niém dai loai nhwt: “trude day né da lam vide tét, thé nén t6i sé diing lai ns” hay “chving sé khong bao Big dat dude né”... Thai gian sip tai 58 noi “la 2 Tai sao khong? Nhu thé nao? Da kha cai gi nw Phuising phap tt hon khi lam vie nay Ja nhung can lam lait” TRANG 148 (Hinh 5-47) ‘Trong nhiing kiéu thich thtfc nay, ngudi thiét ké ¢6 thé stta ednh quan thanh nhumg hinh anh gay ra sy’ lo ling. Ngudi quan sat c6 thé bi tude bé su. thang bing va din dén mat su thodi mai hose byc boi. Nhitng hinh anh c6 thé can thiép sau sée den sw tin tuding hoc dap tan nhitng diéu mong méi. Khi dang sy phi ly mot cach dé xén, vin 6 thé chap nhan duge, Dé thin thie ede quy pham, nguti thiét ké con phai ganh vée nhiéu tréch nhiém quan trong hon. a RU ) phuong phdp dyng hinh. Cac mau huréng dan va phuong phap dung hinh sau day dutgc gidi thiéu theo thet ty trong nang chuioing trutéc. 1. Luéi dang 45°/90° 2. Ludi dang 30°/60° 3. Lue gide déng tam 4, Dutng luc gidedéu 5. Dutng ngdi gide déu 6. Ludi dang duong tron déng tam va cac tia xuyén tam. 7. Latdi hinh quat -1/4hinh tron 8. Ellipse Dung Ellipse theo cac phuong php chit nhat. 10. Dung digm ipse theo phitong php hai tiéu 11, Dying hinh chit nhat vang trang gian. TRANG 149 1. Ludi dang 45°/90° TRANG 150 ISK RPA RD Kl LP 3. Luc giac déng tam TRANG 152 4, Dung luc gide déu c 1, Ve CD va AB vudng géenhau. 2. Chon kich c@ ctia luc gide dé nghi (canh ngén nhat). Vé hai dung thang ditng cdt AB va cach déu ©. Khoang cach ciia chting dén O 1a, a 1/2 kich thud luc gidc. < a > ie 3. Ding tam gidc 30°/60° vé hai duéng chéo di qua O véi géc 30°, cat hai dudng thang diing, tai E, F, G, H. Néu d6 dai cia canh la mot so xéc dink, vé duéing chéo trudc, v8 hai dudng, thang dting GE va FH sau. 4. Trugt thuc tam gide v8 nhiing dudmg 30° dé tao thanh canh cuia hinh luc gide. TRANG 183 5. Dung hinh ngGi gidc déu c 1, Ve duding ton dugg kinh AB. Ve dudng vung géc OC tit tam. Lay diém D chinh gitta OB. Ve cung vdi ban kin CD dé xéc dinh diém E ten AO, A 8 2. Lay C lam tam vé cae cung ¢6 ban kinh CE, cat dudng tron tam O tai F va G. Gitt nguyen 49 mé compa ding F va G lam tam xéc dinh I val. 3. Noi cae diém C, G, H, 1, F, duge nga gide déu (Crichlow, 1970). TRANG 154 6. Ludi dang duéng tron déng tam va cdc tia xuyén tam. a TRANG 155 TRANG 156 JQ000 0100000000 , 900000000000 9. Dung Ellipse theo phudng phap Chi nhat 1. Vé truc chinh AB va truc pha CD véi kich ¢& bat ky va dat khép vao khong gian cho triéc. Ve hinh cha nhat. Chia AB thanh 8 phan bing nhau, Chia EH va FG thanh 8 phan bing nhaw, 2. Tit D ve dudng thang qua 1’, 2", & 3’. Tu C ké dung thing kéo dai qua 1, 2 & 3 giao véi cdc dung trude dé. Chaim 1 diém vao giao diém 3 & 3’, tuong ty cho 2 & 2’, 1&1" 3. Tutang ty cho 3 ntia con lai, néi céc diém bang 1 dung cong dé tao thanh hinh Ellipse (Pearson, 1968). TRANG 158 = mana> Ee aesn es a Geopsne@o 10. Dung Ellipse theo phuong phép hai iéu diém. Day la phwong phap hitu dung dé dung Ellipse tren thyc té, 1. Xacdinh trucchinh AB va true phy CD vudng géc nhau A, B, C, D sé la 4 dinh cia Ellipse sau nay. 2. Voi do dai AO, tit D xac dinh F" va F? trén AB. C6 dinh dinh hay chét trén mat dat sao cho that chdc chan. 3. Lay mét soi day ¢6 a6 dai AB, méc Ién hai diém F! va F, ding mot mau plastic trugt trén sgi day kéo caing dé ve hinh Ellipse. (Pearson, 1968), D 2 Cac tre ¢ A oP Se or SN a en 8 idm 8 dinh] trén mat dat c 2 Pp A B B GPO Pec FIPF? = AB TRANG 159 11. Dung hinh chi nhat vang trung gian Ve 1 hinh vudng, tit diém gitta ciia 1 canh, vach duting song song véi canh lign ké, dé chia thanh 2 phan bing nhau. Dung dung chéo cia hinh chit nhat vita duge chia nhu ban kinh, vé mot cung giao véi canh kéo dai ctia hinh vudng co sd dé xc dinh canh dai cia mét hinh chit nhat mdi Tuong ty cho hinh vuéng duge dung ben canh ngdn cia hinh chi nhat mdi. Co thé tit tuc quy trinh cho dén khi dui dé vé dudng xodn dc. (Crichlow, 1970). TAILIEUTHAM KHAO Crichlow, K. 1970. Order in Space. New York : Viking Press. Pearson, G. 1968. Geometric Drawing. 2d Ed. Oxtord : Oxford University Press, Stubblefield, B. 1969. An Intuitive Approach to Elementary Geometry. Belmont, Calif.: Brooks/Cole Publishing Co. + TRANG 160 MUC LUC CHUONG 1: ¥ TUGNG - NHUNG ¥ TUGNG TRIET HOC CHUNG - NHUNG Y TUGNG CONG NANG HUONG 2: KHAI TRIEN HiNH iC BIET - NHUNG DOT TUONG CO RAN TRONG THIET KE = DANG HiNH HOC 46 dang chit nhat So dé dang zoe So dé dang ‘tinh tron ~ DANG TU NHIEN © Buding udn khuic * Hinh Ellipse va nhang manh v6 sd tr do * Xoin de tr do © Da gidc khong quy tie OL hou co © Nhom h + SU HOP NHAT CUA HiNH - TAI LIEU THAM KHAO CHUGNG 3 : CAC Quy TAc SAP xfiP CHUONG 4 ; PHUGNG PHAP NGHIEN CUU = DOAN: THUvET MINH KINH TE = DOAN 2: THUVET MINH THIET KE - DOAN 3: THUYET MINH THIET KE - DOAN 4: THUYET MINH THIET KE - DOAN 5: THUYET MINH THIET KE DOAN 6: THUYET MINH THIET KE CHUONG 5 : NAM NGOAI NHUNG Quy TAc. NHUNG THIET KE DI THUONG VA DE BUC - DANG GOC NHON - DANG XUNG DOT - CAu TRUC DG DANG - CONG CONG VA XA HOT HOA CANH QUAN + = NHUING CANH QUAN QUAI DAN - CANH QUAN GAY SU BOP MEO VA AO GIAC PHU LUC: CAC MAU HUGNG DAN VA PHUONG PHAP DUNG HINH TAI LIEU THAM KHAO 12 12 15, 15 18 7 45 48 56 61 65 70 74 78 81 82 95 100 105 12 119 124 131 134 135 137 139 142 143, 145, 149

You might also like