Professional Documents
Culture Documents
Haøm soá f(x) Hoï nguyeân haøm F(x)+C Haøm soá f(x) Hoï nguyeân haøm F(x)+C
a ( haèng soá) ax + C
xα +1 (ax + b)α 1 (ax + b)α +1
+C +C
xα α +1 a α +1
1 ln x + C 1 1
ln ax + b + C
x ax + b a
ax ax
+C
ln a
ex ex + C eax + b 1 ax + b
e +C
a
sinx -cosx + C sin(ax+b) 1
− cos(ax + b) + C
a
cosx Sinx + C cos(ax+b) 1
sin(ax + b) + C
a
1 tgx + C 1 1
2
tg(ax + b) + C
cos2 x cos (ax + b) a
1 -cotgx + C 1 1
2
− cot g(ax + b) + C
sin2 x sin (ax + b) a
u' ( x ) ln u( x ) + C 1 1 x−a
ln +C
u( x ) x − a2
2
2a x + a
tgx − ln cos x + C 1
ln x + x 2 + a2 + C
2 2
x +a
cotgx ln sin x + C
Phöông phaùp 1:
• Phaân tích tích phaân ñaõ cho thaønh nhöõng tích phaân ñôn giaûn coù coâng thöùc trong baûng nguyeân
haøm cô baûn
• Caùch phaân tích : Duøng bieán ñoåi ñaïi soá nhö muõ, luõy thöøa, caùc haèng ñaúng thöùc ... vaø bieán ñoåi
löôïng giaùc baèng caùc coâng thöùc löôïng giaùc cô baûn.
Ví duï : Tìm hoï nguyeân haøm cuûa caùc haøm soá sau:
1 2x − 5
1. f ( x ) = cos3 x + 2. f(x) = 2
x +1 − x x − 4x + 3
83
Phöông phaùp 2: Söû duïng caùch vieát vi phaân hoùa trong tích phaân
tgx 1 + ln x
Ví duï: Tính caùc tích phaân: 1. ∫ cos5 x sin xdx 2. ∫ dx 3. ∫ dx
cos x x
I. TÍNH TÍCH PHAÂN BAÈNG CAÙCH SÖÛ DUÏNG ÑN VAØ CAÙC TÍNH CHAÁT TÍCH PHAÂN
1. Ñònh nghóa: Cho haøm soá y=f(x) lieân tuïc treân [ a; b] . Giaû söû F(x) laø moät nguyeân haøm cuûa haøm soá f(x)
thì:
b
b
∫ f ( x )dx = [ F ( x )]a = F (b) − F (a) ( Coâng thöùc NewTon - Leiptnitz)
a
∫ f ( x )dx ≥ ∫ g( x )dx
a a
• Tính chaát 6: Neáu f(x) lieân tuïc treân [ a; b] vaø m ≤ f ( x ) ≤ M ( m,M laø hai haèng soá) thì
b
m(b − a) ≤ ∫ f ( x )dx ≤ M (b − a)
a
• Tính chaát 7: Neáu hai haøm soá f(x) vaø g(x) lieân tuïc treân [ a; b] thì
b b b
∫ [ f ( x ) ± g( x )] dx = ∫ f ( x )dx ± ∫ g( x )dx
a a a
• Tính chaát 8: Neáu haøm soá f(x) lieân tuïc treân [ a; b] vaø k laø moät haèng soá thì
b b
84
Baøi 1: Tính caùc tích phaân sau:
1 1 1 1
x x 4x + 11
1) ∫ dx 2) ∫ dx 3) ∫ x 1 − xdx 4) ∫ dx
0
(2x + 1)3
0 2x + 1 0 0
x + 5x
2
+ 6
π π
1 3
2x − 5 x 3 6 2
4sin3 x
5) ∫0 x2 − 4x + 4dx 6) ∫0 x2 + 2x + 1dx 7) ∫ (sin 6 x + cos6 x)dx 8) ∫0 1 + cos xdx
0
π π π
1
1 + sin 2x
4 2 2
1 + sin 2x + cos 2x 1
9) ∫ dx 10) ∫ cos4 2xdx 11) ∫ dx 12) ∫ dx .
0
cos 2
x 0 π sin x + cos x 0
e x
+ 1
6
π π π π
4 4cos 2 x sin 3x 2 2 cos x
13) ∫ (cos 4 x − sin 4 x)dx 14) ∫ dx 15) ∫ dx 16) ∫ dx
0 0 1 + 2 sin 2 x 0 2 cos 3 x + 1 0 5 − 2 sin x
0 4 1 dx
17) ∫ dx 18) ∫ 2
−2 x + 2x − 3
2
−1 x + 2x + 5
Baøi 2:
3 4 5 2
1
1) ∫x 2) ∫x − 3x + 2dx 3) ∫ ( x + 2 − x − 2 )dx 4) ∫
2
2
− 1dx x2 + − 2dx
−3 −1 −3 1 x2
2
3 π 2π 2
5) ∫
0
2x − 4dx 6) ∫
0
1 + cos 2xdx 7) ∫
0
1 + sin xdx 8) ∫ x 2 − x dx
0
Baøi 3:
1) Tìm caùc haèng soá A,B ñeå haøm soá f(x) = A sin πx + B thoûa maõn ñoàng thôøi caùc ñieàu kieän
2
f (1) = 2 vaø ∫ f(x)dx = 4
'
0
2
2) Tìm caùc giaù trò cuûa haèng soá a ñeå coù ñaúng thöùc : ∫ [a + (4 − 4a)x + 4x3 ]dx = 12
2
II. TÍNH TÍCH PHAÂN BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP ÑOÅI BIEÁN SOÁ :
b
1) DAÏNG 1:Tính I = ∫ f[u(x)].u' (x)dx baèng caùch ñaët t = u(x)
a
a u (a)
85
Tính caùc tích phaân sau:
π π π
1
2 2 4
sin 4x
1) ∫ cos3 x sin 2 xdx 2) ∫ cos5 xdx 3) ∫ dx 4) ∫ x 3 1 − x 2 dx
0 0 0
1 + cos2 x 0
π π π
e
2 4
1 1 + ln x 4
1
5) ∫ sin 2x(1 + sin 2 x)3dx 6) ∫ cos dx 7) ∫ dx 8) ∫ cos xdx
0 0
4
x 1
x 0
π
e 1 3
1 + ln 2 x 6
cos x tg4 x
9) ∫1 x dx 10) ∫ x 5 (1 − x3 )6 dx
0
11) ∫0 6 − 5sin x + sin2 xdx 12) ∫
0
cos2x
dx
π π π
4
cos x + sin x 2 sin 2 x ln 5 dx 2 sin 2 x
13) ∫0 3 + sin 2 x dx 14) ∫
0 cos x + 4 sin x
2 2
dx 15) ∫
ln 3 e + 2e
x −x
−3
16) ∫
0 ( 2 + sin x )
2
dx
π π π π
ln(tgx)3 4 2 sin x − cos x 2 sin 2 x + sin x
17) ∫ dx 18) ∫ (1 − tg 8 x)dx 19) ∫ dx 20) ∫ dx
π sin 2 x 0 π 1 + sin 2 x 0 1 + 3 cos x
4 4
π π
2sin 2 x cos x 2 2 x e 1 + 3 ln x ln x
21) ∫ dx 22) ∫ (e sin x + cos x) cos xdx 23) ∫ dx 24) ∫ dx
0 1 + cos x 0 1 1+ x −1 1 x
π
41 − 2 sin 2 x
25) ∫ dx
0 1 + sin 2 x
b
2) DAÏNG 2: Tính I = ∫ f(x)dx baèng caùch ñaët x = ϕ(t)
a
β
I = ∫ f ( x)dx = ∫ f [ϕ (t )]ϕ ' (t )dt
b
Coâng thöùc ñoåi bieán soá daïng 2:
a α
a α
π 2
1 2
x 2
1 2
x2
5) ∫
0
x + x2 + 1
4
dx 6) ∫0 1 + cos x + sin x dx 7) ∫
0 1 − x2
dx 8) ∫ x 2 4 − x 2 dx
1
86
2
3 1 2
3
1 9 + 3x 2 1− x 1
9) ∫x
2 x −12
dx 10) ∫ 1
x2
dx 11) ∫
0 (1 + x ) 5
dx 12) ∫
2 x x2 −1
dx
3
π
1 π
2
cos x 1+ x4 cos x 0 dx
13) ∫
0 7 + cos 2 x
dx 14) ∫
0
1+ x6
dx 15) ∫
0 1 + cos x 2
dx 16) ∫
−1 x + 2x + 2
2
1 dx 2x x −1
17) ∫ 18) ∫ dx
0 1 + 1 + 3x 1 x−5
III. TÍNH TÍCH PHAÂN BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP TÍCH PHAÂN TÖØNG PHAÀN:
Coâng thöùc tích phaân töøng phaàn:
a a
a a
u = u ( x) du = u ' ( x)dx
Böôùc 1: Ñaët ⇒
dv = v' ( x)dx v = v( x)
Böôùc 2: Thay vaøo coâng thöùc tích phaân töøng töøng phaàn : ∫ udv = [u.v ]a − ∫ vdu
b b
b
a a
87
π
π 2
4
ln(1 + x)
7) ∫ x sin x cos xdx 8) ∫ x(2 cos x − 1)dx 9) ∫ dx
2 2
0 0 1
x2
π
1 e 2
10) ∫ (x + 1)2 e2x dx 11) ∫ (x ln x)2 dx 12) ∫ cos x.ln(1 + cos x)dx
0 1 0
e 1
ln x 1
13) ∫ ( x + 1) dx 14) ∫ xtg xdx 15) ∫ ( x − 2)e 2 x dx
2
2
1 0 0
e
π
1 e ln x 2
16) ∫ x ln(1 + x 2 )dx 17) ∫ dx 18) ∫ ( x + cos 3 x) sin xdx
0 1 x 0
2 3
19) ∫ (2 x + 7) ln( x + 1)dx 20) ∫ ln( x 2 − x)dx
0 2
MOÄT SOÁ BAØI TOAÙN TÍCH PHAÂN QUAN TROÏNG VAØ ÖÙNG DUÏNG
a
Baøi 1: 1) CMR neáu f(x) leû vaø lieân tuïc treân [-a;a] (a>0) thì : ∫ f(x)dx = 0
−a
a a
2) CMR neáu f(x) chaün vaø lieân tuïc treân [-a;a] (a>0) thì : ∫ f(x)dx = 2∫ f(x)dx
−a 0
Baøi 2: 1) CMR neáu f(t) laø moät haøm soá lieân tuïc treân ñoïan [0,1] thì:
π π
2 2
a) ∫ f(sin x)dx = ∫ f(cos x)dx
0 0
π π
π
b) ∫ xf(sin x)dx = ∫ f(sin x)dx
0
20
AÙP DUÏNG: Tính caùc tích phaân sau:
π π π
2
cos x n 2
cos x 4 2
sin 6 x
1) ∫0 cosn x + sin n xdx vôùi n ∈ Z+ 2) ∫0 cos4 x + sin 4 xdx 3) ∫0 sin6 x + cos6 xdx
π
π 1
2
x + cosx x 4 + sin x
4) ∫ x sin xdx 5) ∫π dx 6) ∫ x 2 + 1 dx
5
0
4 − sin 2 x −1
−
2
π π
x sin x
7) ∫ 4 − cos dx 8) ∫ x cos x sin3 xdx
4
0
2
x 0
α α
f (x)
Baøi 3:CMR neáu f(x) lieân tuïc vaø chaün treân R thì ∫−α a x + 1 dx = ∫0 f ( x )dx vôùi α ∈ R + vaø a > 0 ; a ≠ 1
88
IV .ÖÙNG DUÏNG TÍCH PHAÂN TÍNH DIEÄN TÍCH HÌNH PHAÚNG:
Coâng thöùc:
y (C2 ) : x = g ( y)
y x=b ⎧( C 1 ) : x = f ( y )
x=a ⎪( C ) : x = g ( y )
⎧(C1 ) : y = f ( x ) (C1 ) : y = f ( x) b y =b ⎪
(H ) : ⎨ 2
⎪(C ) : y = g ( x ) (H ) ⎪Δ 1 : y = a
⎪ 2 (C2 ) : y = g ( x) (H )
(H ) : ⎨ ⎪⎩Δ 2 : y = b
⎪Δ 1 : x = a a y=a
⎪⎩Δ 2 : x = b
x x
O a b O
(C1 ) : x = f ( y)
S = ∫ [ f ( x) − g ( x)]dx S = ∫ [ f ( y ) − g ( y )]dy
b b
a a
yC1 y C2 xC1 xC2
⎧ ln x
⎪y = 2 x 3 3
⎪⎪ ⎧
⎪y = x + x −
2
⎧⎪y = x 2 − 2x
7) (H7): ⎨y = 0 8) (H8) : ⎨ 9) (H9): ⎨ 2 2
⎪⎩y = − x + 4x
2
⎪x = e ⎪y = x
⎪ ⎩
⎪⎩x = 1
⎧(C ) : y = x ⎧(C ) : y = e x
⎧y − 2y + x = 0
2
⎪ ⎪
10) (H10): ⎨ 11) ⎨(d ) : y = 2 − x 12) ⎨(d ) : y = 2
⎩x + y = 0 ⎪(Ox) ⎪(Δ ) : x = 1
⎩ ⎩
V. ÖÙNG DUÏNG TÍCH PHAÂN TÍNH THEÅ TÍCH VAÄT THEÅ TROØN XOAY.
Coâng thöùc:
89
y
y x=b
x=a (C ) : y = f ( x)
b y =b
x=0 (C ) : x = f ( y)
a y=a
x x
O a y=0 b O
2 2
V = π ∫ [ f ( x)] dx V = π ∫ [ f ( y )] dy
b b
a a
------------------------------Heát-------------------------------
90