Photo: andrefromont_fernandomort Web : www.phiatruoc.net - Blog : 360.yahoo.com/tapchiphiatruoc - Email : tapchiphiatruoc@gmail.

com

Số 25 Tháng 08/2009
Các bạn độc giả thân mến,

Tạp chí Phía Trước luôn hi vọng mang đến cho các bạn độc giả
những đề tài xung quanh Việt Nam từ các góc nhìn trẻ trung và
thực tế.
Các vấn đề liên quan đến xã hội Việt Nam lâu nay vẫn là đề tài
luôn được nhiều bạn đọc quan tâm. Đặc biệt gần đây đã liên tiếp
xảy ra xung đột giữa Nhà nước và các giáo dân Tam Tòa khi
chuyện khai thác bauxite tại Tây Nguyên vẫn chưa tìm được giải
đáp. Trong thời điểm kinh tế khó khăn, người dân, đặc biệt các
ngư dân miền biển, ngày ngày phải sống trong lo sợ khi Trung
Quốc lấn chiếm và bắt giữ những ngư dân vô tội trên Biển Đông.
Nhà nước Việt Nam đã có hành động cụ thể ra sao để giúp những
ngư dân tiếp tục cuộc mưu sinh trên miền biển thuộc chủ quyền
Việt Nam? Đó vẫn còn là một dấu chấm hỏi mà nhiều bạn trẻ
đang lo ngại.
Giữa ngày hè oi ả nắng, ngoài các thời sự liên quan đến sự việc ở
Tam Tòa và ngư dân bị Trung Quốc bắt, chính quyền Việt Nam lại TẠP CHÍ PHÍA TRƢỚC
tạo ra một cơn nắng khắc nghiệt không kém cho các nhà bất đồng
chính kiến. Luật sư Lê Công Định, chủ tịch công ty OCI Trần Web : www.phiatruoc.net
Huỳnh Duy Thức, nguyên trung tá Trần Anh Kim, thạc sĩ Nguyễn
Blog : 360.yahoo.com/tapchiphiatruoc
Tiến Trung và sinh viên Võ Tấn Huân...lần lượt bị Nhà nước trấn
áp và bắt giam với những tội chung chung theo Điều 88 Bộ luật
Hình sự. Nhà nước Việt Nam có công bằng và dân chủ như đã BAN BIÊN TẬP
tuyên truyền xưa nay? Bảo Trâm-Khương Duy-Thiên
Hỏi : Đất nước có thể mạnh như nguyện ước « dân giàu, nước Sầu-Võ Thụy Nhu-Phan Thái
mạnh » được không khi mà chính những người đứng đầu Đất nước Dương-Việt Quốc
lại nhu nhược trước kẻ thù, còn những nhân tài của Đất nước lại
lần lượt bị đàn áp?! Đau xót và nhục nhã lắm thay!
Cùng lúc, cuộc khủng hoảng kinh tế hiện nay đã lan rộng trên THIẾT KẾ TRÌNH BÀY
toàn thế giới, không còn là vấn đề của riêng Hoa Kỳ hay Âu châu. Hậu Phú, Khương Duy, Tín Nghĩa
Sự ảnh hưởng của nó không chỉ gói gọn trong nền kinh tế, mà còn
liên quan đến văn hóa, xã hội và chính trị. Riêng tại Việt Nam,
cuộc khủng hoảng kinh tế đang gây tổn thất hàng chục tỷ đồng
và ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của tầng lớp lao động, CỘNG TÁC VIÊN
nhất là lao động nghèo. Tính đến tháng 3 năm 2009, theo dự Billy-Đông A-Elbi
đoán Việt Nam sẽ có đến 400,000 người mất việc, kéo theo hàng
loạt những bất ổn xã hội khác.
Như các cuộc khủng hoảng kinh tế trước đây, với sự góp tay của QUẢNG CÁO
cộng đồng thế giới, nền kinh tế sẽ phục hồi trong nay mai. Nhưng
Quốc Bình-Chinh Nhân
đối với các vấn đề "nhạy cảm" tại Việt Nam, liệu Nhà nước có ra
sức để hàn gắn những sứt mẽ trong xã hội? Hay vẫn như việc
khai thác bauxite– chính quyền hứa ngừng hoạt động để xem xét
nhưng mặt khác vẫn xem thường dư luận và vẫn tiến hành khai WEBSITE
thác. Kế Vũ
Tạp chí Phía Trước tình nguyện sánh bước cùng các bạn trẻ có
mong ước xây dựng một xã hội dân sự tại Việt Nam, nơi mọi
Châu Mỹ
thành phần người dân có thể đóng góp ý kiến để nói lên sự thật.
Tap Chi Phia Truoc
Vì, chỉ có sự thật mới làm nên một xã hội văn minh và dân chủ.
PO Box 462220 Escondido, CA
92046 USA
Ban Biên Tập Tạp Chí Phía Trƣớc Châu Âu, Châu Á
Tháng 8/2009
Tap Chi Phia Truoc 10 rue Louis Rossel
35000 Rennes FRANCE

Sự thật chưa hẳn là những gì tận mắt chứng kiến

 Mục lục
Dƣơng Đông kích Tây: thế cờ Trung
Quốc ở biển Đông 4
Chính trị
Sự lựa chọn -
Hiểm họa trên đƣờng Pháp Vân Xã hội 9
Hãy quan liêu đi
10
Đồng Bằng sông Cửu Long Văn hóa -
Qua vài nét văn hóa miệt vƣờn (phần I)
12

Niềm tin có phải là xa xỉ phẩm?!

Thím tôi, đảng viên, lấy một ngƣời
Công giáo 13
Kinh tế học sai lầm ở đâu?
Tiêu điểm -
Chủ nghĩa Marx dƣới con mắt của
một ngƣời Việt bình thƣờng 26
Biên tập viên TCPT bị bắt trên đƣờng
làm công tác thiện nguyện

Tin tức tháng 7

Chuyên
26
Vài hình ảnh cuộc xuống đƣờng 2/8 -
- Ủy ban yểm trợ vận động trả tự do cho Nguyễn Tiến Trung- mục 30

Sự thật chưa hẳn là những gì tận mắt chứng kiến

 CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI Số 25 - Tháng 8/2009

DƢƠNG ĐÔNG KÍCH TÂY:

THẾ CỜ TRUNG QUỐC Ở BIỂN ĐÔNG
Điểm nóng của vùng Châu Á như dường phải là Bắc Hàn, nơi đang thu hút nhiều năng lực thuyết
phục và áp lực từ nhiều nước Châu Á khác và lân cận - như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Nam Hàn, Úc Châu
- vì nỗi lo vũ khí nguyên tử và cơn điên lãnh tụ độc đảng vương quyền của họ Kim. Nhưng có
đúng là Bắc Hàn nằm ngoài ván cờ thế giới do Trung Quốc sắp xếp hay không? Hay các trò múa
may của Chí Phèo họ Kim chỉ là một màn Dương Đông Kích Tây của thiên triều Bắc Kinh? Bởi hư
hư thực thực vẫn là nghề của Bắc Kinh.

Ảnh: Navytimes.com
Bắc Hàn- dùng để Dương Đông Chí Phèo một cách tuyệt hảo, để Nam?
làm mệt mỏi và bận tay các cường
Thực tế, Trung Quốc ở một vị trí có Nếu thực sự có ván cờ Dương
quốc như Mỹ, Nhật, Nam Hàn, Uc
thể đưa ra nhiều áp lực lên Bắc Đông Kích Tây như thế, Việt Nam
Châu, và vân vân?
Hàn hơn bất kỳ nước nào khác. cần đối phó ra sao?
Chính Trung Quốc là phao cứu sinh Như thế, nếu Bắc Hàn được Trung
Nên tiếp tục nín thở qua sông như
kinh tế cho Bắc Hàn. Xuất cảng Quốc hà hơi tiếp sức để đóng vai
trước giờ? Hay thỉnh thoảng lại để
của Trung Quốc đưa vào cung cấp Chí Phèo, liệu có phải theo kiểu
ông Lê Dũng, người phát ngôn Bộ
cho Bắc Hàn tới 70% lượng dầu sử như Trung Quốc thời xưa hà hơi
Ngoại Giao Hà Nội, đưa ra các yêu
dụng, 40% lương thực, và 80% tiếp sức Bắc Việt để dồn hết lực
cầu xin trả tự do cho ngư dân, hay
tổng lượng hàng tiêu thụ. lượng tiến chiếm Nam Việt hay
đưa ra yêu cầu xin các nước khu
không?
Chính trong năm ngoái, năm 2008, vực xác minh giùm tàu lạ? Hay là
năm mà Bắc Hàn quậy nhất với Còn nếu thực sự không có âm mưu Hà Nội nên chọc giận Bắc Kinh
các màn bắn phi đạn làm pháo giúp Bắc Hàn tiến chiếm Nam Hàn, bằng cách mời Đức Đạt Lai Lạt Ma
bông, thì giao thương hai nước có phải đây là một trò Dương Đông sang thăm Hà Nội trong dịp lễ
Trung Quốc và Bắc Hàn tăng 40%, Kích Tây để Trung Quốc sẽ chiếm mừng 1,000 năm Thăng Long vào
đạt tới 2.78 tỉ đô-la. dễ dàng hơn vùng Biển Đông của năm tới?
Việt Nam, nơi trên bản đồ gọi là
Tại sao Trung Quốc lại tặng thưởng Tất nhiên, chiến tranh là điều
South China Sea và là nơi Bắc Kinh
thằng em Chí Phèo hậu hỉ như không nên, càng tránh được càng
đang đưa đoàn thủy binh "tàu lạ,
thế? Có phải vì Bắc Hàn đã chơi trò tốt. Nhưng chắc chắn rằng thái độ
tàu ma" quậy phá ngư dân Việt

Trang 4
 CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI Số 25 - Tháng 8/2009
mềm yếu lâu nay đã không thành
công, không ngăn cản được đàn
anh Phương Bắc.
Đó là thế cờ rất khó xử, nếu không
có thế lực toàn dân, kể cả thế lực
Việt Kiều, Hà Nội sẽ không chắc
cản được bước xâm lấn từ phía
Bắc, mà tự bản thân chính phủ Hà
Nội cũng sẽ gặp cơ nguy vỡ đôi.
Không chỉ đơn giản là chuyện rạn
nứt giữa phe thân Mỹ, với phe thân
Tàu. Cũng không chỉ đơn giản là
chuyện rạn nứt giữa phe pro-
bauxite, và phe anti-bauxite Tây
Nguyên. Hay là giữa độc đảng toàn
trị, với đa nguyên đa đảng. Hoặc
giữa giới tư bản đảng quyền, với
giới trí thức trung lưu. Hay tương
tự.
Điều chung nhất, xuyên suốt, và Thực ra, đó là thế trận Dương dation, có bản doanh tại Washing-
quyết liệt nhất giữa những nỗi đau Đông Kích Tây của Bắc Kinh. Và ton, trong phần phúc trình nhan đề
đớn mất đất, mất đảo rồi sẽ dẫn lần này, là nhắm vào Biển Đông "PLA General Advises Building
tới cơ hội đột khởi của những của Việt Nam. Nhìn lại thời điểm Bases in the South China Sea" (Vị
người muốn bảo vệ tổ quốc, những Bắc Hàn bắn hai loạt phi đạn vào Tướng CSTQ Khuyến Cáo Xây Các
người không muốn mất thêm một hai ngày đầu tháng 7-2009, thì Căn Cứ Giữa Biển Đông), đăng ở
chút đất, chút biển nào nữa. trước đó hơn một tuần lễ, một sĩ bản tin nội bộ về TQ ngày 24-6-
Biển Đông của Việt Nam- đích quan cấp Tướng của Trung Quốc, 2009, gọi đó là dấu hiệu TQ muốn
của Kích Tây Tướng Zhang Li, khuyến cáo chính dùng vũ lực giải quyết các tranh
phủ Bắc Kinh hãy xây dựng "một chấp lãnh hải.
Thấy rõ như ban ngày rằng, Trung phi trường và một hải cảng trên
Quốc hỗ trợ đủ thứ ở Bắc Hàn, Chuyện thấy rõ là không êm rồi.
đảo Mischief Reef" trên quần đảo
Miến Điện, Darfur, vân vân… chỉ là "Tàu lạ" đụng chìm ghe ngư dân
Trường Sa. Đảo Mischief Reef tên
để cho Liên Hiệp Quốc và các Việt chỉ là thêm một nước cờ khều
tiếng TQ là Meiji Jiao, tên tiếng
cường quốc bận tay, bận miệng. nhẹ, trên toàn cuộc ván cờ Dương
Việt là đảo Vành Khăn - nơi này,
Trong khi đó, Bắc Kinh chơi trò Đông Kích Tây do Trung Quốc dàn
Việt Nam và Phi Luật Tân cũng
cường bạo với các nhà hoạt động dựng ra.
đang tranh chủ quyền.
nhân quyền trong nước, với Tây Vấn đề của chính phủ Hà Nội hiện
Tạng, với Tân Cương… và với Biển B á o Pacific Daily News
nay phải là lấy thế toàn dân đoàn
Đông của Việt Nam. (www.guampdn.com), phát hành ở
kết để giữ gìn lãnh thổ, lãnh hải.
đảo Guam của Mỹ, khi kể về chi
Tại sao Bắc Hàn đói gần chết, mà tiết này đã chú thích rằng Tướng Muốn như thế nhưng Hà Nội không
vẫn bắn đủ thứ phi đạn - mới nhất Zhang Li là một thành viên của Ủy chịu trả tự do cho các nhà dân chủ
là bắn 4 phi đạn vào ngày 2-7- Ban Thường Trực Hội Đồng Tham quốc nội và tìm các bước đi cởi mở
2009 và loạt 7 phi đạn loại Scud Vấn Chính Trị Nhân Dân Trung hơn về nhân quyền và pháp trị thì
và Rodong vào ngày 4-7-2009, bất Quốc, nguyên là cựu Phó Tham việc kêu gọi đoàn kết toàn dân là
chấp nghị quyết LHQ? Và tại sao Mưu Trưởng Quân Đội TQ. vô ích. Một khi Hà Nội bất lực
Trung Quốc trong Hội Đồng Bảo An trong việc bảo vệ lãnh hải, nhu
LHQ vẫn lặng lẽ dung dưỡng đàn Đối với nhiều nhà phân tích Hoa nhược trước kẻ thù thì đến một lúc
em Chí Phèo? Tại sao Bắc Hàn Kỳ, phi đạn Bắc Hàn chỉ là chuyện nào đó chính dân nhân với hào khí
dám chơi bạo như thế, trong khi nhỏ, nhưng lời tuyên bố của ông dân tộc sẽ làm thay Hà Nội và như
hàng chục ngàn quân Mỹ và hỏa Tướng Li khuyến cáo xây phi thế, một sự thay đổi chính trị là
lực Mỹ dày đặt đồn trú ở hai đảo trường và hải cảng trên đảo Vành điều tất yếu.
Guam và Okinawa, không xa gì Khăn thì vang dội nhiều lần hơn. Trần Khải
Bắc Hàn? Viện nghiên cứu Jamestown Foun-

Trang 5
 CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI
SỰ LỰA CHỌN
Khi bạn nói: tôi chọn cái này, làm việc này… nghe thật dễ dàng. Nhưng không phải sự lựa chọn
nào cũng như thế và không phải sự lựa chọn nào cũng có những hệ quả tốt đẹp. Mức độ làm chủ
lựa chọn của chính mình phụ thuộc vào sự nắm giữ thông tin.
Một lớp trẻ Việt Nam hiện nay dám đòi hỏi và hành động cho một nền thông tin đa chiều và chân
thực để làm chủ sự lựa chọn cho mình và cho Đất nước…. Điều đó đang phá vỡ dần bức tường
ngăn cách thông tin do chính quyền Việt Nam tạo nên từ hệ thống truyền thông một chiều.
Hình dung về sự lựa chọn
Giả sử ta đứng trước một câu hỏi trắc
nhiệm nhiều lựa chọn A.B.C.D trong
một kì kiểm tra nào đó, ta sẽ phải suy
nghĩ để lựa chọn được một đáp án
đúng nhất hoặc một đáp án vừa đúng
nhất vừa hay nhất. Đó là một sự lựa
chọn.
Một người nội trợ, trước khi bỏ tiền ra
mua một món đồ cũng phải cân nhắc
xem món đồ đó chất lượng ra sao, giá
cả như thế nào. Đây cũng là một sự
lựa chọn.
Một cô gái đứng trước hơn một lời tỏ
tình hay lời cầu hôn cũng phải hoặc
nghe sự rung động của trái tim hoặc
nghe sự quyết định của lý trí hoặc cả
hai để tìm ra cho mình ý chung nhân
ưng ý nhất. Đây là một trong những
lựa chọn quan trọng nhất đời người
phụ nữ.
Có thể thấy lựa chọn là hành động
mang tính phổ quát của con người. Nó
trải rộng từ những tình huống sinh
hoạt đời thường cho đến những biến
cố chính trị lớn lao.
Hơn thế đó cũng là hành động mang
tính phổ quát của cả giới tự nhiên chứ
không chỉ là độc quyền của xã hội loài
người. Hãy tham khảo thuyết chọn lọc
tiến hóa của tự nhiên của Đác-uyn để
thấm thía hơn điều này. Tuy vậy trong
bài viết nhỏ này chỉ bàn đến hành
động lựa chọn của con người.
Sự lựa chọn nhiều khi không dễ
dàng
Sự lựa chọn không phải lúc nào cũng
dễ dàng, nhất là ở những thời điểm
chiến lược của một cuộc đời, hơn cả là
của vận mệnh Dân tộc. Bởi vì đó chỉ là
điểm khởi đầu của một chuỗi các hệ
quả tiếp theo sau.
Có những điều ngưởi ta dễ dàng chọn
Số 25 - Tháng 8/2009
lựa nhưng để lại hậu quả khôn lường. nữ nhi của cậu Giả Bảo Ngọc này.
Có thể kiểm chứng điều này qua sự lựa
Như vậy, sự lựa chọn gắn với con
chọn của nhóm lãnh đạo độc tài Việt
người chủ thể của hành động đó. Để
Nam ngày nay vì tha thiết với cái ghế
có sự lựa chọn tối ưu đòi hỏi một tầm
của mình hơn là với vận mệnh của Dân
nhìn sâu rộng, một nghị lực phi
tộc, (1) nên họ đã lựa chọn bán Biển
thường, sự quyết đoán và một tấm
Đông và Tây Nguyên cho giặc Tàu.
lòng.
Còn có những điều tuy khó khăn khi
Một tầm nhìn xa và rộng là nhìn được
chọn lựa nhưng lại có kết quả tốt đẹp.
triển vọng mà sự lựa chọn của mình
mang lại cho bản thân và cộng đồng là
tốt hay xấu, điểm mạnh và điểm yếu
của lựa chọn đó là gì? Trên cơ sở đó
cần một nghị lực và quyết đoán để lựa
chọn cái điều mà cộng đồng xung
quanh không dám lựa chọn, thậm chí
tẩy chay, xa lánh. Một trái tim để sự
lựa chọn mang tính nhân đạo, lúc nào
cũng kiên trì theo đuổi việc mang lại
lợi ích cho con người.
Tuy chưa có điều tra đầy đủ, nhưng
đại bộ phận trong giới trẻ Việt Nam
gần đây lựa chọn: “Hạnh phúc đựng
trong một tà áo đẹp/ Một mái nhà yên
rủ bóng xuống tâm hồn” (Chế Lan
Viên). Sự lựa chọn này thật không có
gì sai trái, nó là một ước mơ nhân
Ảnh: science.sut.ac.th sinh bình dị, đơn thuần. Vì nó đơn
Điều này có thể liên tưởng đến Đại sơ nên việc thực hiện nó tưởng là rất
tướng Võ Nguyên Giáp năm xưa đã đơn giản, không đụng chạm đến ai,
phải trăn trở rất nhiều khi chọn “Kéo đặc biệt là không đụng chạm đến
pháo ra” để rồi làm nên một Điện Biên chính trị đối kháng (một lĩnh vực nhạy
lẫy lừng. cảm ở Việt Nam đương đại). Họ có lẽ
không phải không cảm nhận thấy sự
Do đó khi quan sát sự lựa chọn của bất an quanh mình nhưng họ lựa chọn
một con người, một chính thể ta có thể sự lảng tránh chính trường để được
đánh giá được đó là một người như thế yên thân. Sự lựa chọn này, như lựa
nào, một chính thể như thế nào. chọn để bảo toàn quyền lực, tiền tài
Chẳng thế mà khi xưa, Giả Bảo Ngọc hay những dục vọng tầm thường khác
(tên nhân vật trong Hồng Lâu Mộng, thì dễ dàng vì nó chỉ đơn thuần xuất
tiểu thuyết của Tào Tuyết Cần), khi phát từ những cá nhân, những chính
còn là một đứa trẻ, được người lớn đặt thể ích kỉ, chăm chăm lo cho mình, bỏ
trước mặt rất nhiều đồ vật: bút, kiếm, rơi những lợi ích cộng đồng.
son…Cậu bé đã vờ ngay phải thỏi son,
và sự lựa chọn này chính là lời tiên Sự lựa chọn này đặt trong bối cảnh
đoán về một cuộc đời ủy mị gắn bó với dân tộc hiện nay, - chính quyền thối
nát, ngoại xâm rình rập-, thì mất nước
Trang 6
 CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI Số 25 - Tháng 8/2009
là một kết cục khó tránh được. Và khi nhiên liệu để phát triển. Con người bị người đồng bào của mình gây nên: nỗi
nước mất, thì tà áo đẹp, mái nhà yên tách rời khỏi thông tin khác nào như đau bị bưng bít thông tin, bị tước
cũng trở nên vô nghĩa. cá bị vớt lên cạn, tồn tại một cách thoi quyền lựa chọn cho tương lai của bản
thóp, quên quá khứ, mơ hồ với thực thân và Đất nước.
Nhưng sự lựa chọn dễ dàng này còn có
tại và mù mịt về tương lai. Nhƣ vậy
một nguyên nhân khác: không có sự Họ là những Lê Thị Công Nhân,
cũng có nghĩa là thiếu thông tin thì
hội tụ một tầm nhìn sâu rộng, một Nguyễn Văn Đài, Hoàng Hải, Lê Công
nhất định sẽ thiếu tầm nhìn, thiếu
nghị lực phi thường, sự quyết đoán và Định và gần đây nhất là chàng thanh
quyết đoán, nghị lực cũng nhƣ tâm
một tấm lòng. Nhưng để có được niên trẻ Nguyễn Tiến Trung. Sự lựa
huyết.
những yếu tố này thì điều kiện tiên chọn của họ giống như một định
quyết là gì? Đó chính là THÔNG TIN. Đây cũng chính là nguyên nhân khiến hướng mới cho giới trẻ. Nó thể hiện
các bạn trẻ Việt Nam thờ ơ với thời trước hết một sự phản kháng trước thể
Sự lựa chọn và thông tin
cuộc, hoặc chỉ chú tâm vào cuộc mưu chế độc tài, tham lam và dốt nát.
Trong chương trình đào tạo cử nhân sinh của cá nhân mình, hoặc bận bịu Hành động lựa chọn mới này có những
Khoa xã hội và nhân văn của một với những trò tiêu khiển vô bổ. Các ý nghĩa quan trọng:
trường Đại học Nhật Bản có một một bạn thiếu một nền thông tin tham
1. Từng bước đục thủng và phá vỡ nền
môn mang tên là “Con người và thông chiếu đầy đủ, chân thực thì đương
thông tin bị thao túng, dọn đường cho
tin”. Trong bộ môn này, về cơ bản nhiên sẽ không thể có một sự lựa chọn
một nền thông tin đa chiều cởi mở và
người học có một cái nhìn mở về hoạt tối ưu.
chân thực. Đây sẽ là một nhiên liệu
động thu, tiếp nhận và xử lý thông tin
Thiếu thông tin đầy đủ và chân thực là quan trọng để thay đổi tầm nhìn, khơi
của đại não người, được tiếp cận với
do đâu? Do truyền thông bị thao túng. dậy nghị lực và đánh động lương tri.
tâm lý học truyền thông – tác dụng
của truyền thông với cuộc sống con Ai, thế lực nào thao túng? Chính quyền 2. Khi thông tin được cởi trói, những
người-, tiếp cận với tâm lý học lâm thao túng. nhân tố lãnh đạo xuất hiện, mục tiêu
sàng, trị liệu những tổn thương về não đấu tranh xuất hiện sẽ góp phần giải
Thao túng để làm gì? Để tạo một nền
bộ và nhân cách của con người, tiếp quyết cuộc khủng hoảng niềm tin
thông tin tham chiếu có lợi cho độc
cận quá trình hình thành nhân cách đang diễn ra âm ỉ mà mạnh mẽ trong
quyền, qua đó thỏa sức vơ vét và thỏa
của con người từ lúc chào đời cho đến giới trẻ Việt Nam hiện nay. Đối với
sức mua bán chủ quyền với kẻ thù
khi qua đời. …Tên bộ môn này khiến những người không cam tâm đi theo
truyền kiếp mà không sợ bị dân phát
người viết liên tưởng đến một câu con đường suy thoái và mất nhân tính
giác. Như nhà thơ Bùi Minh Quốc đã
ngạn ngữ cổ mà Karl Marx từng ưa của đại bộ phận tầng lớp lãnh đạo và
nói, họ lựa chọn cái ghế và cái túi của
thích “Không có gì là xa lạ với con giới công quyền của Việt Nam hiện nay
mình mặc cho sự tồn vong của Dân
người”. Đúng như tên gọi của bộ môn nhưng đành im lặng và ấm ức vì chưa
tộc.
này, ta có thể thêm bớt các phần tùy biết phải lựa chọn con đường nào, thì
theo tính chất thời sự đương thời. Bởi Những xu hƣớng lựa chọn mới những Lê Thị Công Nhân, Lê Công
lẽ không có thông tin nào là nằm ngoài Định, Nguyễn Tiến Trung là những
Trong số những người trẻ, có những
cuộc sống của con người, không liên tham chiếu đầy ý nghĩa và kịp thời,
người may mắn được tiếp xúc với
quan đến cuộc sống của con người. mặc cho những trò bắt bớ lố lăng mà
thông tin đa chiều, đầy đủ hơn, chân
Con người vừa là chủ thể tạo nên chính quyền đang dàn dựng. Từ đây
thực hơn nên đã đủ nghị lực, tầm nhìn
thông tin, vừa là đối tượng tiếp nhận những người trẻ Việt Nam sẽ tìm ra
trí tuệ và tâm huyết để cảm nhận nỗi
thông tin. Với con người, thông tin là sức mạnh của bản thân mình trong
đau của Dân tộc do chính một nhóm
nền thông tin ngày càng minh bạch
của Dân tộc và Thế giới.

Văn Anh Thƣ

Tokyo, 07.11.2009

Tham Khảo

(1) Đồng thuận yêu nước và Đồng

thuận yêu ghế, Bùi Minh Quốc, http://
danluan.org/node/1881

Ảnh: dyodyo.us

Trang 7
 CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI
Hiểm họa trên đƣờng Pháp Vân
Mùa hè đến cùng nắng chói chang. Đoạn đường cao tốc Pháp Vân dẫn vào thủ đô Hà Nội phả hơi
nóng rát lên những hàng cây sẹm nắng cháy dọc hai bên đường. Từng đoàn xe máy hối hả lao
vun vút, không hay biết cũng không được cho hay mối nguy hiểm đang rình rập họ…
Những miếng vỏ dƣa hấu
la liệt trên đƣờng…
Mùa thi đến là lúc những phụ huynh
đều mong muốn con em dốc sức tìm
kiếm một chỗ ngồi trong giảng
đường đại học. Từ những khu vực
ngoại thành, các ông bố bà mẹ
chẳng ngại đường xa, bất chấp mệt
nhọc, đều muốn đưa những niềm hy
vọng của gia đình về trung tâm thủ
đô, lao vào các lớp, lò, trung tâm
luyện thi.
Hối hả trong đoàn xe máy qua đường
Pháp Vân, những ông bố, bà mẹ và
những cô cậu học trò nhễ nhại mồ
hôi, ửng đỏ khuôn mặt. Hình như
những chiếc mũ nón, những vạt áo
chống nắng hay những chiếc khẩu
trang cũng không có tác dụng mấy.
Những cơn gió thổi qua không đủ
mạnh để làm mát những khuôn mặt
căng thẳng nhưng lại đủ để bốc cuốn
những hạt bụi đường bay lên khiến
họ phải dụi mắt.
Đứng bên đường mà trông những nỗi
vất vả, mệt nhọc đó mới thấy thương
và tội. Nhưng phải là người từng trực
tiếp phóng xe máy trên đoạn đường
Pháp Vân này mới thấy có những
nguy cơ, hiểm họa còn xót thương
hơn đang đón đợi người đi đường.
Dọc suốt cung đường này, làn bên
phải dành cho xe máy và xe đạp, la
liệt những miếng vỏ dưa hấu hình
tam giác.
Sự vô ý thức, kém văn minh và mất
vệ sinh khi vứt rác ra đường?
Không phải!
Những vỏ dưa đó dùng làm đế để
gắn những chiếc đinh dựng ngược
lên phía trên.
Để “bẫy” những chiếc xe máy. Để
làm thủng xăm, lốp xe. Để người đi
đường phải dừng lại và ngay lập tức,
không biết từ nơi đâu xuất hiện từng
tốp những người thợ sửa xe với đầy
đủ dụng cụ và những chiếc xăm, lốp
mới để sẵn sàng “phục vụ” thay thế.
Những người “thợ sửa xe” này không
chấp nhận vá tạm xăm mà chỉ chấp
nhận “phục vụ” thay xăm mới với
mức giá đắt gấp nhiều lần mức giá
bình thường.
Đường cao tốc, không có trạm sửa
xe, trạm nghỉ hay nhà dân hai bên
đường, những “người gặp tai nạn”
đành chấp nhận móc ví chi tiền “thay
xăm lốp giá cao”, nếu không muốn
dắt bộ cả chục km dưới trời nắng
gắt.
Những ngày thi đại học, khi các bậc
phụ huynh và các sĩ tử vội vàng đến
địa điểm thi cho kịp giờ, “dịch vụ
thay xăm lốp” càng có điều kiện
“phục vụ tận tình”, hứa hẹn sẽ rất
đắt khách.
Tính ra mỗi lần thay xăm như vậy
những người “thợ” được cả trăm
nghìn đồng. Nhưng nếu có chiếc xe
máy nào phóng vội chẹt phải đinh rồi
ngã thì không biết cái giá phải trả
cho thân thể hay thậm chí tính mạng
người ngồi trên xe sẽ là bao nhiêu?
Số 25 - Tháng 8/2009
Những ngƣời “thợ” thay
xăm lốp tận tình…
Trên những hàng lan can dọc hai bên
đường, cách một quãng lại thấy dăm
ba người miệt mài tô vẽ, quét sơn
quảng cáo “Dịch vụ thay xăm lốp –
sửa xe” kèm theo những số điện
thoại di động. Những người có “nhu
cầu” chỉ cần một cuộc gọi là sẽ có
“thợ” đến tận nơi “phục vụ”.
Trong số những người đang quét sơn
quảng cáo đó có một người thanh
niên dong dỏng cao, nước da cháy
nắng, đội chiếc mũ bò bạc phếch. Tôi
nhận ra anh ta khi mấy tháng trước
đây, vào dịp Tết, có dịp đi qua đoạn
đường này và thấy anh ta đang lúi
húi đặt những mảnh vỏ dưa hấu trên
đường. Hóa ra công việc này trọn gói
từ khâu rải đinh cho xe thủng xăm
đến “dịch vụ” thay xăm mới cho
những xe máy chẹt phải. Và chắc
hẳn công việc của anh ta phải ăn
khách lắm nên mấy tháng trời vẫn
miệt mài làm, bất kể thời tiết mưa
lạnh mùa xuân hay nắng cháy mùa
hè.
Những hàng xe vẫn vù vù phóng
qua. Những người như anh thanh
niên này hàng ngày vẫn cặm cụi đi
dọc tuyến đường cao tốc Pháp Vân.
Còn những người có trách nhiệm
đảm bảo an toàn giao thông không
biết đang ở chốn nào?
Bài và ảnh: Tâm Thiện
(Hà Nội, mùa hè 2009)
Trang 8
CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI
HÃY QUAN LIÊU ĐI!
Lâu nay, chúng ta vẫn thường được
nghe đến từ “quan liêu” với hàm
nghĩa xấu. Lật Từ điển tiếng Việt
(Nxb KH-XH, 1994, trang 771), ta
sẽ thấy định nghĩa thứ 2 về quan
liêu như sau: “Cách lãnh đạo, chỉ
đạo thiên về dùng mệnh lệnh, giấy
tờ, xa thực tế, xa quần chung”'.
Chính vì thế mà bao năm qua,
chúng ta vẫn hô hào phải xoá bỏ
thói quan liêu, phải chống bệnh
quan liêu, nói chung, phải dẹp bỏ
tất cả những gì thuộc về quan liêu.
Thế nhưng, vấn đề là: nếu từ bỏ hệ
thống quan liêu, nếu chống quan
liêu, thì chúng ta xây dựng hệ thống
hành chính nào? Ủng hộ xu hướng
hành chính nào? Liệu chúng ta đã
hiểu đúng từ “quan liêu” hay chưa?
Chúng ta đã có một bộ máy hành
chính quan liêu hay chưa? Chúng ta
đã tiến hành các công việc hành
chính theo “thói quan liêu” hay chưa
lại là những điều chưa hẳn đã được
làm rõ.
Theo từ điển Oxford (Oxford Univer-
sity Express, 2000, trang 156),
“bureaucracy” (quan liêu), theo
nghĩa thứ 2 được hiểu là: hệ thống
chính quyền trong đó quan chức và
viên chức được bổ nhiệm chứ không
phải được bầu cử (nguyên văn: a
system of government in which
there are a large number of state
officials who are not elected). Như
vậy, chế độ quan liêu chính là chế
độ hành chính bổ nhiệm. Đặc trưng
cơ bản nhất của nó là các mối quan
hệ thẩm quyền trên dưới, xác định
thẩm quyền theo các quy tắc khách
quan nhất định. Vì là chế độ bổ
nhiệm, nên chế độ quan liêu khi
phân cấp thẩm quyền phải dựa vào
năng lực, theo từng thủ tục, tiêu
chuẩn rõ ràng. Điều này kéo theo hệ
quả là: trách nhiệm của từng
viên chức đƣợc xác định rõ ràng.
Nếu hiểu một cách tường minh như
thế về quan liêu, thì có thể thấy
rằng: bộ máy hành chính ở hầu hết
các nước phát triển hiện nay đều là
bộ máy quan liêu. Bởi lẽ, việc tổ
chức bộ máy chính quyền của họ
Số 25 - Tháng 8/2009
đều rất chuyên nghiệp. Các quy Thời gian vừa qua, có thể nhiều
định, thủ tục đều được chuẩn hoá, người vui mừng vì thấy Thủ tướng,
đều được mô tả rõ ràng bằng văn các Phó thủ tướng, Bộ trưởng đăng
bản. Mỗi quan chức đều được công đàn trả lời chất vấn trước Quốc hội,
khai trách nhiệm, và quyền hạn của rồi quyết liệt chỉ đạo những công
mình. Những thủ tục tuyển dụng, việc liên quan đến nền hành chính
đánh giá năng lực, thăng chức, bổ công vụ như: xử lý các vụ án trọng
nhiệm, chế độ lương thưởng, kỷ điểm, công việc ở các bộ ngành. Đặc
luật…. đều hết sức rõ ràng. Bảng mô biệt, trước đây, Thủ tướng phải có ý
tả công việc của các quan chức, kiến về việc tư nhân nuôi họ…?
những bước tiến hành một công việc Nhưng, xét cho đến cùng, Thủ tướng
là điều thường thấy. Tất cả những và các Phó thủ tướng đang làm
điều này tạo thuận lợi cho người dân nhiệm vụ của những Vụ trưởng, Vụ
khi đến với các cơ quan công quyền, phó, Trưởng phòng…
và dĩ nhiên, người dân có thể dựa
Vậy nên, hãy quan liêu đi, hãy
vào đó để giám sát việc làm của các
quan liêu thật hiệu quả đi đã, rồi
quan chức và cả hệ thống chính
mới nói đến việc chống quan
quyền.
liêu, chống quan liêu thái quá!
Nhìn lại hệ thống quan chức
Thành Luận
hành chính của nƣớc ta hiện nay,
điều đáng lo, đáng ngại nhất là
việc chức năng của các cơ quan,
quan chức không rõ ràng. Hay nói
đúng hơn, không hề có bản mô tả
chi tiết chức năng, nhiệm vụ cụ thể
của các cơ quan công quyền, của
các viên chức. Hãy khoan nói tới chế
độ tuyển dụng, công tác quy hoạch
cán bộ, chế độ lương thưởng, chế độ
trách nhiệm…. Khó khăn chung của
người dân khi đến với các cơ quan
công quyền hiện nay là: không biết
rõ ràng, cụ thể cơ quan nào sẽ giải
quyết công việc của mình, viên chức
nào sẽ là người chịu trách nhiệm
chính. Sự thật là hệ thống hành
chính của ta vẫn còn đó những
vướng mắc. Vào bất cứ cơ quan
công quyền nào, cũng thấy những
nội quy, quy đinh…. nhưng tuyệt
nhiên không hề thấy bảng mô tả chi
tiết công việc của các cơ quan, viên
chức trong cơ quan ấy…Sự thật là
cho đến nay, phần lớn người dân
vẫn không hiểu chức năng và nhiệm
vụ của UBND các cấp, Hội đồng
nhân dân các cấp, chức năng nhiệm
vụ của các cơ quan, bộ ngành…là gì!
Rồi Tổng bí thư Đảng, Chủ tịch
nước, Thủ tướng, Chủ tịch quốc
hội... từng vị trí có nhiệm vụ và
chức năng gì vẫn là điều chưa được
làm rõ.
Trang 9
 VĂN HÓA Số 25- Tháng 8/2009

ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG

Qua vài nét văn hóa Miệt Vƣờn (phần I)
« Nhà Bè nước chảy chia hai
Ai về Gia Định, Đồng Nai thì về »

Người ta nói "Miền" Đồng Bằng Sông Cửu Long để tách bạch một địa phương, tuy rộng lớn, trên một phạm
vi rộng lớn hơn, đó là "vùng", như "vùng" Nam Thái Bình Dương, "vùng" Đông Nam Á, mà Miền Đồng Bằng
Sông Cửu Long chỉ là một "đơn vị" nằm trong vùng địa lý văn hóa Đông Nam Á.
Chúng ta ai cũng biết miền Nam Việt Nam chạy dài tận mũi Cà Mau thành hình theo bước Nam tiến của
tiền nhân. Chính vì vậy, khác với vùng đất cổ kính với hàng nghìn năm lịch sử kinh đô Thăng Long và cố đô
Huế, vùng đất mới này dễ du nhập nhiều văn hóa khác nhau và theo dòng lịch sử, hình thành nên nét văn
hóa đặc sắc của vùng : nét văn hóa miệt vườn.

I.- SƠ LƢỢC KHAI MỞ

MIỀN ĐỒNG BẰNG SÔNG
CỬU LONG
1.- Năm 1658, di thần (1) nhà Minh,
"Phản Thanh phục Minh", với 3000
quân tinh nhuệ, với chiến thuyền và
võ trang hùng hậu, đến Thuận Hóa
để xin được chính quyền Việt Nam
giúp đỡ. Chúa Nguyễn, Hiền Vương,
nghĩ nếu từ chối và đuổi đi, thì đám
tàn quân nầy vì cùng đường có thể
đánh phá ta, nên tiếp đãi niềm nở,
còn khoản đãi, phong chức và cho
phép vào phía nam khẩn hoang, lập
nghiệp ở Biên Hòa, Cù Lao Phố, và
Định Tường với lời chỉ dẫn "đó là
vùng đất mới của ta".
Trần Thắng Tài và Dương Ngạn Địch
là hai tướng nhà Minh chỉ huy lực
lượng hải thuyền di tản về phương
nam với lòng mưu cầu phục Minh
sau này.
Tướng Trần Thắng Tài vâng lệnh
Chúa Nguyễn dẫn một đoàn quân
với chiến thuyền đi về vùng Biên
Hòa để khai phá và định cư lập
nghiệp. Họ mở mang thương mại và
chỉ trong ít lâu biến Cù Lao Phố
thành một trung tâm thương mại trù
phú. Đến khi Tây Sơn tiến đánh vào
Nam, một phần dân cư ở đây di tản
về Bến Nghé sinh sống. Họ chuyên
thu mua và bán nông phẩm từ phía
Định Tường chở tới. Bến Nghé sau
này trở thành Chợ Lớn và hoạt động
kinh tế vẫn còn nằm trong tay người
Tàu.
Trong lúc đó, tướng Dương Ngạn
Địch dẫn một đoàn quân kéo về
Định Tường định cư lập nghiệp. Cánh
nầy chuyên về nông nghiệp. Họ lập
ra chín nông trại, dần dần mở mang
ra thành Vùng Đồng Bằng Sông Cửu
Long ngày nay.
2.- Người Việt Nam theo chân người
Tàu tiếp tục bước Nam tiến và thành
lập chính quyền ở những nơi dân cư
ổn định đời sống. Nơi nào có chính
quyền Việt Nam, nơi đó lập tức được
hợp thức hóa trở thành lãnh thổ của
Việt Nam. Tức là nước Việt Nam định
hình. Sự kiện lịch sử này hoàn toàn
phù hợp với tinh thần công pháp
ngày nay.
Người học sử có nhận xét đặc biệt về
Ảnh: vietnam.vnanet.vn
lịch sử lập quốc (2) của Việt Nam,
không giống lịch sử lập quốc của
phần nhiều các quốc gia khác bởi
« chính người Việt Nam từng bước
lập thành nước Việt Nam ». Chúng
ta có thể mường tượng lịch sử lập
quốc Việt Nam như một dòng nước
từ trên vùng đất cao chảy loang ra
vùng đất thấp. Nước chảy đến đâu
thì đất thắm nước là đất của dòng
nước ấy. Mà Việt Nam cũng tắm
mình trong dòng nước Nam Hải với
các quốc gia khác trong Vùng Đông
Nam Á.
Đất trong Nam là đất của Nhà
Nguyễn, nên khi Gia Long tẩu quốc
(3), chạy vào Định Tường, Ba Giồng,
được dân chúng miền Nam khắp nơi

Trang 10
 VĂN HÓA
niềm nở đón tiếp và phục vụ nhà vua
tận tình. Cũng vào thời gian ấy, Mạc
Cữu từ Thái Lan qua, đặt chân ở Hà
Tiên, lập ra thương cảng, một thời
buôn bán phồn thịnh. Sau nhiều lần
bị Thái Lan và Cao Miên (4) uy hiếp,
Mạc Cữu chấp nhận thuần phục Nhà
Nguyễn và được chúa Nguyễn phong
chức quan, cai quản phần đất Hà
Tiên để về sau nầy nối liền với Rạch
Giá. Và lãnh thổ Nhà Nguyễn từ đó
chạy dài tận mũi Cà Mau.
II.- TỔ CHỨC ĐỊNH CƢ VÀ
MIỀN ĐỊA LINH NHÂN KIỆT
1.- Chính quyền địa phương được
thiết lập xong liền bắt tay ngay vào
việc lo tăng gia sản xuất lúa gạo, hoa
màu, chăn nuôi gia súc, gia cầm,
đánh cá,... để góp phần cải thiện đời
sống dân chúng.
Cùng với hoạt động kinh tế, chính
quyền còn quan tâm đến đời sống
tinh thần của người dân, đứng ra lập
đền chùa, miếu mạo, tổ chức quan
hôn, tang, tế trong dân chúng. Đồng
thời, trường học cũng xuất hiện để
khai hóa dân trí con em trong làng
xã. Những người có học chữ nho, y
học, được chính quyền cho phép dạy
học, chữa bệnh cho dân chúng.
Đến đây, chúng ta nhận thấy một sự
kiện xã hội rõ nét ở địa phương mới
khai khẩn này, đó là người Tàu và
người Miên, vốn là chủ nhơn ở đây,
chỉ chăm lo làm ăn, buôn bán, còn
người Việt Nam đến sau, lại quan
tâm tổ chức xã hội theo trật tự Nhà
Nguyễn. Vì thế mà trong quá trình
lập quốc, ít khi xảy ra những cuộc
tranh chấp về chủ quyền đất đai gay
gắt. Người Tàu và người Miên mặc
nhiên nhìn nhận chính quyền Nhà
Nguyễn và người Việt là chủ nhơn (5)
của phần đất này.
Cơ sở xã hội văn hóa được tổ chức
như thế đã vững chắc cho đến khi
thực dân Pháp đến xâm chiếm.
2.- Có hai nơi được xem như Trung
tâm văn hóa quan trọng của Miền
Nam lúc bấy giờ, đó là Vĩnh Long và
Định Tường. Hai nơi này đã đào tạo
một Phan Thanh Giản thi đậu tiến sĩ.
Ông bị lên án là ông quan nhu nhược,
đầu hàng thực dân vì đã chấp hành
hòa ước với Pháp năm 1862, nên sau
đó ông đã chọn cái chết để tỏ khí tiết
sĩ phu. Dân miền Nam không quên
những nhà Nho ái quốc và đầy tiết
tháo (6) khác, như Bùi Hữu Nghĩa thi
đậu thủ khoa ; thủ khoa Huân chết
sống với Mỹ Tho; Trương Công Định
rạng danh chống Pháp ở đám lá Tối
Trời, Gia Thuận, Gò Công; Thiên Hộ
Dương, một điền chủ ái quốc chống
Tây ở Đồng Tháp ; Nguyễn Trung
Trực chống giữ vùng Nhật Tảo nêu
cao tấm gương ái quốc và can trường
mà ngày nay người Rạch Giá tôn thờ
là vị thần linh :
«Lửa hồng Nhật Tảo oanh thiên địa
Kiếm bạc Kiên Giang khấp quỷ
thần».
Đó là 4 vị sĩ phu Nam Hà xuất thân
từ trung tâm văn hóa Định Tường và
Vĩnh Long, sống chết cho Đồng Bằng
Sông Cửu Long.
Trong quá trình khai mở miền Nam,
nhà Nguyễn chiêu mộ dân lập ấp đưa
về miệt dưới như Ba Xuyên, Cà Mau,
Rạch Giá. Trong chương trình lập ấp,
tức tổ chức định cư về mặt xã hội,
chính quyền nhà Nguyễn kêu gọi
những tù phạm nếu hưởng ứng
chương trình này họ sẽ được khoan
hồng.
Nhà Nguyễn theo đuổi mục tiêu chiến
lược là mở rộng bờ cõi về phía Nam,
thiết lập và củng cố chính quyền
miền Nam, tổ chức phòng thủ chống
ngoại xâm.
3.- Khi thực dân Pháp đến, nhận
thấy tầm quan trọng chiến lược của
miền Đồng Bằng Sông Cửu Long, nên
họ cho bố trí lực lượng quân sự kỹ
lưỡng. Tuy nhiên vẫn không thiếu
những người dân thường, dưới sự
Số 25- Tháng 8/2009
Ảnh: jolie_lg flickr.com
lãnh đạo hoặc ảnh hưởng những tấm
gương sáng ái quốc của các sĩ phu
Nam Hà, đứng lên từng nhóm chống
Tây. Họ bị bắt và bị đày biệt xứ, tức
bị đày qua Rạch Giá, Bạc Liêu, Cà
Mau, hoặc chính họ rời bỏ Hai Huyện
mà chạy trốn qua những vùng đất
mới này để lánh nạn :
«Cần Thơ là cảnh
Cao Lãnh là quê
Anh đi khỏi xứ Tào Khê
Thoát vòng lao lý đâu dè gặp em».
Đồng thời, thực dân Pháp xoa dịu,
tránh mọi phản ứng không cần thiết
của dân chúng. Họ mở trường dạy
học và mời các ông đồ ngày trước
làm đốc học và thầy giáo. Học sinh
không mấy người chịu đi học trường
của Tây khai mở.
Khi thực dân Pháp tới thì Văn Miếu
tiêu biểu nền Nho học vẫn còn. Lập
tức, các giáo sĩ Vatican chiếm lấy
ngay để biến làm nơi truyền giáo. Họ
muốn vĩnh viễn tiêu diệt mọi mầm
mống chống đối chính quyền thực
dân vì Nho sĩ vẫn là « cái đầu » của
xã thôn và đồng thời xóa tận gốc vết
tích nền học vấn cũ ung đúc lòng yêu
nước và tinh thần quật khởi trong
dân chúng, thay thế vào đó là cái học
mới theo nền văn minh Tây phương.
Chính sự việc này còn là nguyên
nhơn sâu xa của tầng lớp sĩ phu
chống đối thực dân Pháp và đợt sóng
văn minh mới.
Trước lòng dân oán hận, thực dân
Pháp phải cho duy trì những tập tục
cũ như lễ lạt, tín ngưỡng dân gian.
Ông già Ba Tri, tức nhà Nho ái quốc
Trang 11
 VĂN HÓA
Nguyễn Đình Chiểu than thở, lòng
đầy uất hận vì bất lực :
«Thà đui mà giữ đạo nhà
Còn hơn sáng mắt, ông cha không
thờ».
III- SƠ LƢỢC VỀ VĂN HÓA
- XÃ HỘI
1.- Có nhiều người quan tâm phân
biệt những vùng đất khác nhau, như,
« Miệt Vườn » với Đồng Bằng Sông
Cửu Long. Chữ « Miệt » chỉ một vùng
đất ở xa theo vị trí địa lý đối với
người nói chuyện, như « Miệt Trên »,
« Miệt Dưới », « Miệt Cao Lãnh »,
« Miệt Đồng Tháp », « Miệt Xà
Toóng », « Miệt Bảy Núi »,...
« Miệt Vườn » chỉ những vùng đất
cao, thấm nước ngọt, thuận lợi cho
việc lập vườn tược cây trái. Nơi đây,
cách sinh hoạt được tổ chức khác hơn
so với những nơi người dân sinh sống
bằng nghề làm ruộng. Từ đó, phong
cách xã hội của người dân cũng khác.
Họ có vẻ thanh tú hơn nông dân ở
vùng ruộng nước. Khỏi phải nói, phụ
nữ « Miệt Vườn » đẹp hơn phụ nữ
« Miệt Ruộng » vô cùng.
«Đời phải đời thạnh trị
Cuộc phải cuộc văn minh,
Kìa là gió mát trăng thanh
Biết đâu nhơn đạo bày tình cho vui».
(Câu hát dân gian)
Người miệt vườn hay miệt ruộng tuy
có khác nhau về phong thái xã hội
nhưng phần lớn họ đều nặng lòng ái
quốc như nhau. Đó là nét văn hóa dễ
nhận ở người dân của vùng đất mới
này. Về cách tổ chức đời sống, họ ăn
mặc đơn giản, ngắn gọn nên chiếc áo
bà ba rất thích hợp với mọi người và
mọi lứa tuổi. Nhà cửa thường xây cất
tập trung theo trục giao thông như
đường cái, ven sông rạch và mở
toang ra bên ngoài, khác với miền
Bắc, nơi thời tiết lạnh lẽo. Từ đó, tính
tình người miền Nam, nhất là miền
Đồng Bằng Sông Cửu Long, tỏ ra thật
thà, bộc trực, không thích suy nghĩ,
nói năng quanh co, bợ đỡ, xảo trá,...
Trong quan hệ giao tiếp, họ luôn luôn
nhiệt tình với lối xóm, bạn bè : « Bà
con xa không bằng láng giềng gần ».
Với bạn bè hay lối xóm, họ phải ăn ở
với nhau cho « điệu nghệ », tức theo
« đạo nghĩa » (nghĩa = công bằng,
cho phải phải phân phân để không
mất lòng nhau vì không ai bị thiệt).
(...mời xem tiếp vào số sau)
Tiến Sĩ Nguyễn Văn Trần
Nông dân "Miệt ruộng phèn" Cần
Giuộc
Tài liệu tham khảo
Đồng Bằng Sông Cửu Long, Sơn
Nam, Xuân Thu, TX, Huê Kỳ
Số 25- Tháng 8/2009
Ảnh: nhanhoai , flicr.com
Tìm hiểu đất Hậu giang, Sơn Nam,
Phù Sa, Sài Gòn, 1959
Lịch sử Đàng Trong, Phan Khoang,
Sài gòn, (sd)
Thoại Ngọc Hầu và những cuộc khai
phá miền Hậu Giang, Nguyễn Văn
Hầu, Hương Sen, Sài Gòn, 1972
Vài tài liệu của Văn Khố pháp, tài liệu
Hội thảo về "Âu Á" ở Aix-en-Provence
(bảng chụp thiếu ngày)
Chú thích
1. Di thần : Những quan lại cũ đời
nhà Minh
2. Lập quốc : Thành lập nước, ý nói
nước (Quốc Gia) ta từ khi được hình
thành.
3. Ý nói lánh nạn bỏ nước ra đi.
4. Tên cũ của nước Cam Pu Chia
(Cam Bốt ) ngày nay.
5. Chủ nhơn : chủ nhân, người làm
chủ. Lối nói của người Nam Bộ. Một
số chữ có khác biệt giữa người miền
Bắc và người miền Nam khi phiên âm
Hán Việt của một số chữ trong âm
Hán như : Chính (Chánh), nhân
(Nhơn), Nhật (Nhựt), Bản (Bổn), ân
(ơn),Hán(Hớn) v.v...
6. Tiết tháo : như khí tiết
Trang 12
K
Niềm tin có phải là

h xa xỉ phẩm ?!

ủ Thím tôi, đảng viên,

đã lấy một người

n
Công giáo

g
Chủ nghĩa Marx dƣới
con mắt của một ngƣời
Việt bình thƣờng

Kinh tế học sai lầm

ở đâu ?
h
Biên tập viên tạp chí
o Phía Trƣớc bị bắt
trên đƣờng làm công

ả tác thiện nguyện !

n
g
Photo : compscigrad
 TIÊU ĐIỂM Số 25- Tháng 8/2009

Photo : tanakawho

NIỀM TIN CÓ PHẢI LÀ XA XỈ PHẨM?

-Từ một góc nhìn về thủ tục hành chính-

Ở Việt Nam, hầu như đi đâu, làm gì, đụng đến giấy tờ, hồ sơ là đụng đến công chứng. Tất
cả các bản photocopy đều phải có công chứng- hình thức xác nhận của cơ quan chuyên
trách về bản photocopy “sao y bản chính”. Những phức tạp, những vô lý của công chứng…
có lẽ xuất phát từ niềm tin bị bào mòn hiện nay do hiện trạng cái gì cũng có thể giả.
Nhưng chính nó lại tạo ra thêm sự mất lòng tin hơn nữa giữa chính các cơ quan nhà nước
với nhau, giữa người dân và các cơ quan đồng thời tạo thêm gánh nặng cho thủ tục hành
chính…
“giải quyết” giùm trường hợp của Nhưng đó là những trường hợp hy
Chứng minh nhân dân, tôi. Nhưng không! Các anh không hữu…– tôi cố gắng giải thích.
giấy đăng kí xe không tin vào những giấy tờ của tôi!
Không được, tôi có biết anh ở đâu
thể bằng…. vé giữ xe Các anh giải thích: Giấy tờ hiện đâu mà cho anh lấy xe. Giấy đăng
nay giả mạo nhiều lắm. Dù đó là ký xe anh nhặt được của người ta
Có một lần đi dự một hội thảo tại chứng minh của anh, nhưng có ai thì sao? Bây giờ chỉ có một cách
Cung văn hoá Lao Động, không đảm bảo chứng minh đó là thật? giải quyết: hoặc là anh tìm lại vé
may tôi làm mất vé giữ xe. Như Có nhiều khi người ta nhặt được xe, hoặc anh đi xe ôm về lấy sổ
bất cứ trường hợp mất xe nào, tôi bóp của người khác, có đầy đủ tạm trú tạm vắng lên đây tôi mới
trình giấy đăng ký xe, chứng minh giấy xe, bảo hiểm… Chúng tôi để giải quyết cho anh được…
nhân dân, giấy mời tham gia hội anh lấy xe có mà chết à?
thảo… để mong các anh bảo vệ Hết lý lẽ! Tôi đành ra căng-tin ngồi
Trang 14
 TIÊU ĐIỂM
với nhà nghiên cứu lịch sử Nguyễn
Đình Tư.
Nghe câu chuyện của tôi, ông
buồn buồn. “Giấy chứng minh là
giấy tuỳ thân rất quan trọng. Tư
cách pháp lý của nó đã được pháp
luật bảo hộ. Giấy đăng ký xe là
giấy do các cơ quan có thẩm
quyền cấp, đúng số xe, số máy,
biển số… hai loại giấy này đã có đủ
chứng cớ để anh lấy xe rồi mà…” –
ông Tư nói vậy. Nhưng cũng có
thay đổi được gì đâu! Bất giác câu
chuyện lại xoay sang giấy tờ, bằng Tất cả những phức tạp, những vô
cấp…
Công chứng…sự thật? cái gì cũng có thể giả: hàng giả,
Ông bảo hồi xưa, khi chưa có vụ giả, học giả, vé giả…
“phô-tô-cóp-py”… thủ tục giấy tờ
có vẻ đơn giản hơn nhiều. Chỉ cần
xuất trình được giấy tờ có con dấu
của cơ quan, chữ ký của thủ
trưởng là có thể xác định chính xác
được rồi. Ngày nay thì khác…
Ừ đúng vậy! Đi đâu, làm gì, đụng
đến giấy tờ, hồ sơ là đụng đến
công chứng. Tất cả các bản photo-
copy đều phải có công chứng.
Công chứng là gì? Xét cho đến
cùng chỉ là sự xác nhận của cơ
quan chuyên trách về bản photo-
copy “sao y bản chính” mà thôi.
Việc “sao y bản chính” liệu có cần
phải nại đến cơ quan chuyên trách
không? Ông Tư quả quyết không
cần. Vấn đề chính là năng lực làm
việc chứ không phải bằng cấp, giấy
tờ. Nếu cần giấy tờ để lưu hồ sơ,
thì chỉ cần trình bản photocopy
cùng với bản chính và cơ quan hay
đơn vị tuyển dụng xác nhận bản
photocopy này đúng thực “sao y
bản chính” là xong. Bởi xét đến
cùng, cơ quan, đơn vị, hay công ty
tuyển dụng một cá nhân vào làm
việc là chủ thể chịu trách nhiệm
chính về tính pháp lý liên quan đến
hồ sơ của nhân viên họ. Hiện nay,
nhiều công ty, đơn vị kinh doanh
đâu có cần đến công chứng. Họ tin
vào năng lực tuyển dụng của mình
và khả năng làm việc của ứng viên
chứ không phải là một đống giấy
tờ có công chứng.
Ngay cả cái hộ khẩu. Đụng đến nó
là phải đi công chứng. Cứ theo
lôgich của ông Tư: hộ khẩu là cái
quan trọng đối với không chỉ một
cá nhân mà cả gia đình. Ai, gia
đình nào cũng phải cất giữ cẩn
thận, có ai dại gì mà làm mất, mà
cho mượn để người khác làm việc
phi pháp. Nhưng vẫn cứ phải đi
công chứng (!) Bằng cấp của một
cá nhân cũng vậy, muốn nộp bản
photocopy vào đâu cũng phải đi
công chứng. Mà công chứng rồi
cũng còn có quá nhiều trường hợp
không “sao y bản chính” được.
lý… có lẽ xuất phát từ niềm tin bị
bào mòn hiện nay do hiện trạng
giấy tờ giả, báo cáo giả, bằng cấp
Từ việc niềm tin bị bào mòn,
những biện pháp để bù đắp lại
niềm tin đã được đưa ra. Nhưng
rất tiếc nó đã bị hành chính hóa,
và đôi khi sử dụng một cách máy
móc. Chẳng hạn việc mua vé tàu
trước đây cần phải có chứng minh
trong khi theo đúng logich của việc
mua vé tàu là: có nhu cầu, có đủ
tài chính… thì mua.
Hình thức đối chiếu
Xét đến cùng, giấy tờ do các cơ
quan nhà nước cấp phải được tôn
trọng. Một khi phải mang đến cơ
quan chuyên trách để xác định
“sao y bản chính”, thì đó là việc
không tôn trọng uy tín và thẩm
quyền của cơ quan cấp giấy. Nhìn
Số 25- Tháng 8/2009
vào một loại giấy tờ như chứng
minh, bằng cấp, chứng chỉ… có con
dấu của cơ quan, chữ ký của thủ
trưởng… thì hẳn nhiên phải tin đó
là thật. Xét đến cùng, chủ thể cần
phải tin những giấy tờ đó là thật lại
chính là các cơ quan nhà nước với
nhau. Nếu tin những loại giấy tờ
đó là thật, thì chắc chắn thủ tục,
hồ sơ… không phải phụ thuộc quá
nhiều vào công chứng. Vì dù có nói
thế nào đi nữa, các cơ quan nhà
nước không thể phủ nhận khả
năng thẩm định thật giả các loại
giấy tờ của mình.
Cho nên, các cơ quan nhà nước
cần phải tin nhau, cần phải tin vào
giấy tờ do mình cấp. Việc chứng
thực “sao y bản chính” nên thay
đổi theo cách tinh gọn là đối
chiếu… Như vậy, niềm tin giữa các
cơ quan nhà nước với nhau mới có,
niềm tin giữa người dân và các cơ
quan mới tồn tại, mới bớt đi những
bất cập, vô lý… Vì xét cho đến
cùng, niềm tin được xây dựng dựa
trên nền tảng đạo đức, nhân cách,
trên uy tín và thẩm quyền của các
cơ quan hữu quan… chứ không
phải trên một đống giấy tờ “sao y
bản chính”.
Thành Luận
Trang 15
 TIÊU ĐIỂM Số 25- Tháng 8/2009

Thím tôi, đảng viên, đã lấy

một ngƣời Công giáo
Nếu không lấy chú tôi thì có lẽ thím
tôi mãi là một người phụ nữ bình
thường, như bao người phụ nữ đang
nhủ lòng yên phận, lo cho chồng
con, lo cho đường công danh đảng
viên của mình.

Thế nhưng, mọi chuyện không như

bình thường kể từ khi thím lấy chú
tôi-một người Công giáo. Hai người
thành vợ chồng trong sự hân hoan
của hai dòng họ, trong sự chúc
mừng của cơ quan, đồng nghiệp.
Nhưng, chỉ ít ngày sau cái đám cưới
đầy tiếng cười ấy, là chuỗi ngày khổ
ải…

người tổ chức đám cưới và năm khắc khoải cho những thực tại của
Hậu quả từ một tình yêu sau, thím tôi ra đời. Chẳng may, xã hội đã gặp nhau, chia sẻ cho
chân chính? cuối năm 1977, ông qua đời đột nhau nhiều quan điểm về tình đời,
ngột, trước khi ra đi không một lời tình người và các định hướng cho
Thím là con gái duy nhất trong gia trăng trối. Thím tôi lớn lên trong một xã hội cần phải tiến lên, phát
đình có truyền thống cách mạng. sự thiếu vắng tình thương của triển mau hơn nữa. Chỉ có điều:
Ông nội thím tham gia kháng chiến người cha. Mẹ thím cảnh mẹ góa chú tôi là một người Công giáo!
chống Pháp cùng với anh em của con côi, nhưng vẫn tích cực tham
mình. Ông mất năm 1953. Năm gia sinh hoạt chi bộ đảng tại xã, Chi bộ đã không có ý kiến gì cho
1952, bố của thím theo các chú phụ trách nhiều công tác chuyên tới khi đám cưới diễn ra : một
tham gia kháng chiến, lập được môn. chuyện tình vốn rất đẹp, nhưng lại
nhiều chiến công. Kháng chiến trái với thông lệ của đảng. Ngay
thành công, ông trở về đoàn tụ với
Thím tôi lớn lên, đi học. Rồi như sau khi đám cưới diễn ra được một
gia đình. Năm 1966, gác lại tình một con đường đã được vạch sẵn, tuần, thím đã bị chi bộ họp kiểm
yêu đầu đời, ông tái ngũ đi B, hoạt
thím trở về quê sau những năm điểm, nói rằng: Yêu người có đạo
động chủ yếu trên địa bàn miền học đại học, được sắp xếp một mà không báo cáo chi bộ! Thím đã
Trung Việt Nam. Ở nhà, người yêu công việc ở xã. Trong suốt thời khẳng khái trả lời: Tình yêu là
của ông cứ chờ đợi dằng dẵng… Bà gian làm việc cho xã, thím được chuyện cá nhân, đảng không thể
tham gia công tác ở xã, làm đủ nhiều giấy khen, bằng khen do xen vào! Nếu thấy không hợp ý
mọi việc phục vụ cho chính quyền,hoàn thành tốt nhiệm vụ được đảng, thì cứ khai trừ tôi ra khỏi
và được kết nạp đảng năm 1969. giao. Con đường công danh tưởng đảng!
Chiến tranh cứ thế ác liệt thêm, chừng như thênh thang hơn khi
nhiều tin đồn rằng ông đã hy sinh.
năm 1999, thím bất ngờ được kết Nhưng chuyện đâu đơn giản như
Nhưng chẳng hiểu sao bà vẫn một nạp đảng sau một chuyến đi công thế!
niềm tin rằng ông sẽ trở về! tác miền núi. Nhiều người đã đánh
tiếng hỏi cưới, nhưng trái tim thím
Những khó khăn xảy
Cho đến tháng 9-1975, ông trở về vẫn không rung động… cho tới khi
quê từ chiến trường miền Nam, và gặp được chú tôi năm 2004. đến…
được biên chế vào Ban chỉ huy
quân sự tỉnh. Cuối năm đó, hai Hai trái tim đồng điệu, hai tâm hồn Từ ngày đó, thím đã không còn

Trang 16
 TIÊU ĐIỂM
nằm trong danh sách cán bộ
nguồn của xã. Con đường hoạn lộ
coi như đã chấm dứt! Thím thì cười
bảo: có được tình yêu, có được gia
đình hạnh phúc là tuyệt vời nhất.
Cũng từ đó, thím mạnh dạn hơn
trong việc đấu tranh cho quyền lợi
của cán bộ “thấp cổ bé họng”
trong cơ quan. Chính thím đã buộc
ông giám đốc trung tâm Y tế
huyện phải “nhả” ra số tiền 10
triệu đồng từ việc ăn chặn… vòng
tránh thai của chị em phụ nữ trong
xã. Chính thím đã buộc ông Phó
chủ tịch xã phải giải trình về việc
bán đất, thu hồi đất… khiến thanh
tra huyện phải vào cuộc và kết
quả là ông Phó chủ tịch xã mất
chức. Cũng từ đó, tỉnh ủy để ý
thím kỹ hơn.
Và vào tháng 12-2008, một cuộc
họp của Ủy ban kiểm tra tỉnh ủy
đã được tổ chức để “đấu tố” nội bộ
thím tôi, sau khi chú thím đi thăm
Nhà thờ Thái Hà về. Thím đã xé
biên bản cuộc kiểm điểm ngay
trong văn phòng tỉnh ủy, và nói
rằng: Tôi bây giờ giống như giáo
dân Thái Hà, các đồng chí muốn
làm gì tôi cũng được. Dù sao thì tôi
vẫn còn chồng, còn con và một
tương lai phía trước, tôi không làm
gì sai, các đồng chí thích kỷ luật gì
thì cứ nghĩ và ngụy tạo chứng cứ!
Thế nhưng, người ta không khai
trừ thím ra khỏi đảng, vẫn để thím Nhưng giờ đây, đứng trước hạnh
công tác tại xã. Lâu lâu, trong sinh
hoạt chi bộ, người ta lại đấu tố
thím, đến nỗi, giờ thím không còn
đi sinh hoạt chi bộ nữa. Thím đi
đâu, làm gì, đều có người theo dõi,
bám theo… Thím biết người đó là
ai và đã nhiều lần mỉm cười với
anh ta. Thím cứ đi ra ngoài đường
là thế nào cũng bị cảnh sát giao
thông thổi lại kiểm tra giấy tờ và
hoạch họe đủ thứ. Cũng có khi,
anh cảnh sát giao thông vui tính
lại bảo: chỉ kiểm tra cho đúng
nguyên tắc thôi…
Nhiều lần, thím đã nghĩ tới chuyện
nghỉ việc… Nhưng rồi, nghĩ tới các
đồng nghiệp trong cơ quan, thím
lại không đành lòng. Bởi trong cơ
quan, chỉ có thím là người dám
nói, dám cãi lý với lãnh đạo. Nếu
không có thím, thì bao nhiêu
Số 25- Tháng 8/2009
khoản tiền trợ cấp cho cán bộ đã phúc gia đình và những gì đảng
bị lãnh đạo bỏ túi riêng, bao nhiêu đang làm cho cá nhân thím, thím
cán bộ đã bị đuổi việc oan chỉ vì thấy thật thất vọng…
không biết chiều ông lãnh đạo mê
nhậu… Thím giờ đây đã trở thành một tín
hữu Công giáo, một đảng viên
Con đƣờng phía trƣớc… Công giáo… nhưng thím dứt khoát
không nhận lời của PA38 tỉnh đề
nghị thím làm đặc tình. Dù biết sẽ
Hè vừa rồi, tôi về quê thăm chú
phải trả giá cho sự từ chối của
thím. Vẫn là một gia đình hạnh
mình, nhưng thím bảo: Thím cần
phúc, vẫn là những tiếng cười, và
một tâm hồn bình an và trong
những bữa cơm thân mật. Thế
sạch. Chỉ có sự trong sạch mới
nhưng, thẳm sâu trong đôi mắt
giúp thím không sợ hãi, tiếp tục
của thím, có lẽ vẫn là một nỗi
đấu tranh cho công bằng, cho
buồn.
những người thấp cổ bé miệng
ngay trong môi trường làm việc
Thím suy tư : Hồi bất ngờ được kết của thím hiện tại. Mỗi bước đi của
nạp đảng, thím đã ấp ủ bao nhiêu thím bây giờ, thím bảo, đều có
là mơ ước được làm việc, được Chúa và công an dõi theo!
phục vụ… Nghĩ đến vong linh của
người cha mà thím chưa từng biết
Con đường phía trước còn dài lắm
mặt, nghĩ đến người mẹ đã chịu
cháu ạ! Thím bất chợt nói với tôi
cảnh góa bụa trong 30 năm trời
như thế khi tôi tâm sự về cái nghề
nuôi thím khôn lớn, thím thầm
nguy hiểm của mình.
cảm ơn đảng đã giúp thím báo đáp
một phần ước nguyện của cha mẹ.
Thím đã từng nghĩ rằng: đây là Đồng Thuận
con đường đúng nhất mà thím đã
lựa chọn. Thím mặc nhiên tin
tưởng vào các điều lệ của đảng, tin
vào 19 điều mà đảng viên được
dạy dỗ… và thím vẫn theo đó mà
sống, mà làm việc, mà đấu tranh
với những bất công ngày ngày
thím nhìn thấy…
Trang 17
 TIÊU ĐIỂM Số 25- Tháng 8/2009

Kinh tế học sai lầm ở đâu?

Và lý thuyết nên đƣợc thay đổi nhƣ thế nào để tránh những sai lầm trong quá khứ?
Khoa học kinh tế là một trong số những môn khoa học có độ khả tín thấp. Các mô hình dự báo kinh tế
thường thiếu tính chính xác cần thiết, và ngay trong nội bộ những người nghiên cứu kinh tế cũng không
nhất trí với nhau về cách hiểu và diễn giải các kết quả. Bị bịt mắt và bị chia rẽ, có lẽ không có từ ngữ nào
mô tả chính xác hơn hoàn cảnh này giữa các trường phái kinh tế và các nhánh nghiên cứu khác nhau của
kinh tế học ngày hôm nay. Các nhánh của kinh tế học giống như những mặt khác nhau của một lăng kính,
mỗi mặt phản ánh thế giới thật dưới một hình ảnh khác nhau. Cuộc khủng hoảng vừa rồi buộc chúng ta
phải nhìn nhận nghiêm túc những vấn đề này. Nếu như hiểu biết kinh tế không thể giúp chúng ta hiểu, dự
báo, và khắc phục được khủng hoảng, thì rốt cục những hiểu biết này có đáng tin cậy hay không? và có tác
dụng gì ? Giống như một cỗ máy nếu không thể giúp người đi biển dự báo và tránh bão, thì học cách sử
dụng và mang theo nó có ích gì ?
Trong bài viết này, tác giả bênh vực kinh tế học và cho rằng cuộc khủng hoảng chỉ là một vấn đề cục bộ,
không thể lấy đây làm tiêu chí để phủ nhận tổng thể. Tuy nhiên ông cũng thừa nhận rằng giữa các nhánh
của kinh tế học không có một sự hội tụ cần thiết, đặc biệt giữa kinh tế học vĩ mô và tài chính, giúp chúng
ta nhìn nhận một cách trung thực thế giới thật.

-Lời dẫn: Đông A-ctv TCPT-

Ảnh: encefalus.com

Trong số các nền kinh tế bong bóng
bị đâm thủng trong thời gian vừa
qua, ít có bong bóng nào lại bị xì
hơi nhiều hơn thanh danh của chính
ngành kinh tế học. Cách đây vài
năm, ngành kinh tế học còn được
cho là có thể giải thích mọi hành vi
của con người, từ buôn bán ma túy
đến đấu vật Su-mô. Cũng vì vậy mà
phố Wall “săn” từ các trường đại
học tốt nhất những chuyên gia lý
thuyết trò chơi (game theorists) và
chuyên gia mô hình giao dịch Op-
tion (options modelers) (1). Còn
trên chính trường, các nhà kinh tế
học được tin cậy hơn cả các chính
trị gia. John McCain đã từng đùa cợt
rằng Alan Greenspan, cựu chủ tịch
của Cục dự trữ liên bang Mỹ, là một
nhân vật quan trọng đến nỗi nếu
ông chết thì Tổng thống cũng nên
“dựng ông ta dậy và đeo cho một
cặp kính đen”.
Cuộc thảm họa kinh tế lớn nhất
trong vòng 80 năm qua đang khiến
thanh danh của kinh tế học bị xói
mòn. Trong tâm trí của công chúng,
cái nghề cao ngạo này đang ngày
càng bị coi thường. Mặc dù các nhà
kinh tế học vẫn là trung tâm các
cuộc tranh luận về chính trị, như
Ben Bernanke hay Larry Summers ở
Mỹ, hay Mervyn King ở Anh, các
tuyên bố của họ được tiếp nhận với
nhiều hồ nghi hơn trước. Nghề
nghiệp này đang phải hứng chịu các
cáo buộc và hiềm thù. Trong một
bài diễn thuyết gần đây, Paul Krug-
man, người đoạt giải Nobel kinh tế

Trang 18
TIÊU ĐIỂM
năm 2008, lý luận rằng phần lớn
kết quả của kinh tế học vĩ mô trong
30 năm vừa qua là “vô dụng một
cách ngoạn mục trong trường hợp
tốt nhất, và nguy hại một cách rõ
ràng trong trường hợp tồi nhất”.
Barry Eichengreen, một nhà nghiên
cứu lịch sử kinh tế người Mỹ, nói
rằng cuộc khủng hoảng đã “khiến
chúng ta nghi ngờ gần hết những
thứ mà chúng ta nghĩ đã biết rõ về
kinh tế học”.
Ngay trong hình thức giản đơn nhất
cho rằng kinh tế học là hoàn toàn
không còn đáng tin cậy, những lời
phê phán đã đi quá xa. Nếu như
trước đây sự bất quan tâm [đến
việc kinh tế học đúng hay sai] cho
phép những nhà đầu
tư và chính trị gia tha
hồ tung hô các lợi ích
do kinh tế học đem
lại, bây giờ nó lại
không cho họ thấy
rằng thật ra không
quan tâm cũng có lợi.
Kinh tế học không
nhất thiết là các học
thuyết mù mờ, mà chỉ
là một lăng kính qua
đó chúng ta nhìn thế
giới. Đó là một lĩnh
vực rất rộng, trải dài
với những lý thuyết
giải thích, từ cơ chế
định giá đến việc các
nền kinh tế phát triển
Ảnh: 2012predictions.net
như thế nào. Phần lớn
các kiến thức đó đều không liên
quan gì tới cuộc khủng hoảng kinh
tế hiện nay, và vẫn hữu dụng như
trước.
Và nếu như kinh tế học với tư cách
là một môn học mênh mông xứng
đáng được bảo vệ mạnh mẽ, thì cơ
chế thị trường cũng vậy. Có quá
nhiều người, đặc biệt ở Châu Âu,
đánh đồng các sai lầm của những
nhà kinh tế học với sự thất bại của
kinh tế tự do. Có vẻ như họ đang ở
trong một logic rằng nếu các nhà
kinh tế học có sai lầm, thì các nhà
chính trị sẽ khắc phục được chúng.
Đó là một kết luận hoàn toàn sai -
và rất nguy hiểm.
Những kẻ điên có lý trí
Có lẽ không nên quá để tâm vào
những lời phê phán dưới đây để
không nhìn thấy một sự thật là hai
phần cốt yếu của kinh tế học – Kinh
tế vĩ mô và Tài chính – đang được
xem xét lại rất gắt gao. Những lời
phê phán bao gồm ba điểm chì trích
chính như sau: các nhà kinh tế học
- cả vĩ mô và tài chính - đã góp
phần gây ra cuộc khủng hoảng; họ
đã thất bại trong việc xác định nó;
và rằng họ không có bất cứ ý tưởng
gì để khắc phục nó.
Điểm chì trích đầu tiên chỉ đúng
phân nửa. Đúng là các nhà kinh tế
vĩ mô, đặc biệt trong các ngân hàng
trung ương, đã quá quan tâm đến
việc điều chỉnh lạm phát nhẹ nhàng
mà xem thường các bong bóng bất
động sản. Các nhà kinh tế tài chính,
trong lúc đó, lại xây dựng lý thuyết
trên tính hiệu quả của thị trường, từ
đó hậu thuẫn quan niệm rằng thị
trường sẽ tự điều tiết chính nó, và
sự sáng tạo trong kinh doanh tài
chính sẽ luôn đem lại lợi tức. Các
công cụ bí mật nhất của phố Wall
đã được xây dựng trên các quan
điểm này.
Nhưng các nhà kinh tế hầu như
không ngây thơ tin vào hiệu quả
của thị trường. Các học viện tài
chính đã dùng gần hết 30 năm qua
để khoét vào “giả thuyết về thị
trường hiệu quả”. Hai nhà nghiên
cứu nổi tiếng trong lĩnh vực,
Josseph Stiglitz và Andrei Shleifer,
đã đứng đầu trong một bảng xếp
hạng các học giả kinh tế gần đây.
Một nhánh nghiên cứu mới ra đời,
kinh tế học hành vi, tập trung
nghiên cứu kết quả của các hành
động phi lý (2).
Số 25- Tháng 8/2009
Vậy là điểm chì trích đầu tiên đã
được biết rõ từ lâu. Vấn đề là từ cái
nhìn hàn lâm tới thế giới gai góc và
nhốn nháo nơi phố Wall, những lời
phê phán hữu lý và tế nhị đã bị thay
bằng những giả định ngu ngốc (3).
Không có bất kỳ lý thuyết kinh tế
nào gợi ý rằng bạn nên định giá các
giấy tờ nhà cầm cố trên cơ sở giá
bất động sản luôn tăng. Các giáo sư
kinh tế không thể bị coi là có lỗi vì
việc này, nhưng lẽ ra họ nên lên
tiếng mạnh mẽ hơn khi thấy cái
nhìn của mình bị bóp méo. Thực tế,
thay vì làm như vậy, nhiều người im
lặng cùng tận hưởng bữa tiệc
(thường là bên trong các ngân
hàng). Thái độ này, cũng với sự tự
mãn của các nhà
kinh tế vĩ mô, làm
cho hầu như không
có tiếng nói nào
cảnh báo hãy dừng
lại.
Bị bịt mắt và bị
chia rẽ
Lời chì trích thứ hai
cho rằng phần lớn
chuyên gia kinh tế
đã thất bại trong
việc dự báo cuộc
khủng hoảng đang
tới thì xứng đáng.
Đúng ra thì một số
ít người đã cảnh
báo về tai họa.
Những người như
Robert Shiller của
Yale, Nouriel Roubini của đại học
New York và đội ngũ của Bank In-
ternational Settlements bây giờ nổi
tiếng vì những tiên đoán của họ.
Nhưng phần lớn còn lại đã bị che
mắt. Ngay cả những người hay lo và
cảm thấy một điều gì đó không
đúng cũng đã không thể tưởng
tượng được hậu quả sẽ xấu đến
mức nào.
Việc này nguyên nhân một phần do
giới chuyên gia [tài chính] quá khép
mình trong lĩnh vực chuyên môn, do
đó bị hạn chế bởi các công cụ khả
dụng và khả năng sáng tạo của
chính mình trong nghề. Ví dụ như
rất ít nhà kinh tế tài chánh nghĩ về
việc không thể giải ngân, hay việc
đối tác gặp khó khăn, vì những
chuyện này không nằm trong mô
hình chuẩn của họ. Chỉ có vài người
Trang 19
TIÊU ĐIỂM
lo lắng về ảnh hưởng của nền kinh
tế tổng quan trên mọi thị trường khi
tất cả các loại tài sản đều bị tịch thu
cùng lúc, bởi vì hầu như họ tin rằng
điều đó là không thể.
Các nhà kinh tế vĩ mô cũng vướng
vào một điểm mù vì họ luôn giả
định trong mô hình chuẩn là thị
trường tư bản hoạt động hoàn hảo.
Khung lý thuyết của kinh tế vĩ mô
phản ánh một sự thỏa hiệp không
hề dễ dàng giữa những người kế
thừa Keynes - những người tin rằng
các nền kinh tế có thể hoạt động
dưới khả năng của chúng, và những
người theo thuyết kinh tế tự do - tin
rằng cầu luôn luôn cân đối với cung.
Những mô hình giản lược sự thỏa
hiệp trên mà nhiều ngân hàng trung
ương vẫn sử dụng, có tính đến sự
không hoàn hảo của thị trường lao
động (chế độ lương không linh động
lấy ví dụ, làm gia tăng thất nghiệp),
nhưng lại không cho rằng những bất
hoàn hảo tương tự có thể xảy ra
trong lĩnh vực tài chính. Bởi cho
rằng thị trường tư bản hoạt động
hoàn hảo, các nhà kinh tế vĩ mô
khó mà nhìn thấy sự sụp đổ tài
chính của một nền kinh tế. Những
mô hình bỏ qua yếu tố tài chính làm
sao có thể báo trước một thảm họa
đến từ đó.
Vậy phải làm cách nào để khắc
phục khủng hoảng? Cuộc khủng
hoảng tài chính đã thổi bay sự đồng
thuận mỏng manh giữa những
người theo trường phái kinh tế tự do
và những người theo thuyết Keynes
- sự đồng thuận cho rằng chính
sách tiền tệ là phương tiện hữu hiệu
nhất để bôi trơn vòng tuần hoàn
kinh tế. Ở một số nước lãi suất
ngắn hạn đã gần bằng không, và
khi các ngân hàng khủng hoảng,
chính sách tiền tệ hoạt động kém
hiệu quả. Khi sự thỏa hiệp giữa hai
bên chẳng còn vai trò gì, cả hai phía
đều trở về với ý tưởng nguyên thủy
của mình, và bỏ qua các ý tưởng
của phe kia. Những người theo
thuyết Keynes, như Krugman, đã
không còn là những người hậu
thuẫn then chốt cho gói kích thích
kinh tế. Những người theo trường
phái kinh tế tự do cũng chỉ còn là
tiếng nói đối lập. Đối với người
ngoài cuộc, sự ồn ào từ hai phía chỉ
càng cho thấy nghề làm kinh tế gia
chẳng còn có ích gì.
Những chỉ trích trên cho thấy rõ
ràng tình thế đang cần một sự tái
kiến thiết, đặc biệt trong ngành
kinh tế vĩ mô. Cũng như cuộc Đại
khủng hoảng đã cho ra đời lý thuyết
Keynes và sự đình trệ đi đôi với lạm
phát cao vào thập niên 1970 đã
kích thích những cú hích tư duy,
một sự “phá hủy có tính sáng
tạo” (4) đang đến. Các ngân hàng
trung ương đang sàng xảy ngày
đêm các số liệu thô phân tích về thị
trường chứng khoán trên các mô
hình. Các chuyên gia tài chính đang
nghiên cứu về cách kích thích giúp
kéo thị trường tiến về hiệu quả. Và
câu hỏi lớn chúng ta phải đối mặt
ngày hôm nay đòi hỏi phải có
những nghiên cứu mới: dưới hình
thức nào thì sự kích thích bằng
chính sách thuế nào sẽ đạt hiệu quả
cao nhất? Cách nào là tốt nhất để
nới lỏng chính sách tiền tệ khi lãi
suất đã gần bằng không? Cùng
nhiều nghiên cứu nữa.
Tuy nhiên một sự thay đổi căn bản
về suy nghĩ vẫn là rất cần thiết.
Những chuyên gia kinh tế học cần
phải vươn ra ngoài lĩnh vực nghiên
cứu của riêng họ: các nhà kinh tế vĩ
mô cũng cần phải hiểu về tài chính,
và các giáo sư tài chính cũng phải
suy nghĩ sâu xa hơn về môi trường
mà trong đó tất cả các thị trường
cùng hoạt động. Cả hai đều cần
phải làm nhiều hơn để hiểu các
Số 25- Tháng 8/2009
bong bóng bất động sản, và hiểu
chuyện gì sẽ xảy ra nếu chúng nổ.
Các nhà kinh tế học là những người
nghiên cứu xã hội, cần phải hiểu thế
giới thật. Cuộc khủng hoảng kinh tế
đã thay đổi thế giới đó.
Minh Nghĩa biên dịch
Nguồn : What went wrong with eco-
nomics, Jul 16th 2009, The Economist
http://www.economist.com/opinion/
displaystory.cfm?story_id=14031376
Chú thích:
(1) Option là một giao dịch tài chính phổ
biến trên thị trường chứng khoán. Lý
thuyết trò chơi và Options là hai môn
học có tính ứng dụng cao nhất trên thị
trường chứng khoán
(2) Lời dịch giả: Thuyết thị trường hiệu
quả xây dựng trên tiền đề là các tác
nhân kinh tế luôn hành động hợp lý.
Kinh tế học hành vi cho rằng điều này
không luôn đúng, và chuyển sang
nghiên cứu những hành vi « được coi là
phi lý » của con người.
(3) Lời dịch giả: Ngầm ý lỗi đến từ ngoài
giới học thuật
(4) Lời dịch giả: “creative destruction »
sự hủy diệt sáng tạo, là hai chữ tóm gọn
lý thuyết của Schumpeter khi ông cho
rằng khủng hoảng kinh tế chính là
những sự hủy diệt cần thiết để nền kinh
tế tư bản có thể tự tái thiết huy hoàng
hơn từ đống tro tàn. Ở đây tác giả chơi
chữ với ý rằng những cuộc khủng hoảng
kinh tế cũng buộc khoa học kinh tế phải
tự tư duy lại, tự xây dựng lại mình để
thuyết phục hơn, logic hơn, chặt chẽ
hơn.
Ảnh: danpink.com
Trang 20
TIÊU ĐIỂM Số 25- Tháng 8/2009

CHỦ NGHĨA MARX

DƯỚI CON MẮT CỦA
MỘT NGƯỜI VIỆT BÌNH
THƯỜNG

Triết học đã đồng hành với nhân loại trên hai ngàn năm,
ghi nhận những cống hiến của những triết gia trong việc
đưa xã hội vào những quy cũ ứng xử có nề nếp, có trật tự,
góp phần xây dựng những chính sách quản lý của nhà
nước. Nhưng sẽ là một sai lầm nghiêm trọng khi có ai đó
chọn ra một tư tưởng, chủ thuyết nào đó trong tủ sách triết
học để áp đặt triệt để vào một xã hội.
Rất tiếc, chủ nghĩa Cộng sản đã dựa hoàn toàn vào học
thuyết của Karl Marx, bổ sung bởi Engel và Lenin để cưỡng bức xây dựng một mô hình xã hội như thế.
Hậu quả của nó đã được nhân loại kiểm chứng: từ những vụ đàn áp ở Đông Âu, nhà tù Gulag ở Liên
Xô cũ, cải cách ruộng đất ở Liên Xô, Trung Quốc và Việt Nam, cải cách văn hóa ở Trung Quốc và sự
diệt chủng của Khmer đỏ tại Campuchia...
Ngày nay, nhân loại đã nhìn nhận sai lầm của việc áp dụng học thuyết duy nhất qua sự sụp đổ của cả
hệ thống cộng sản từ 1989 đến 1991. Những nước cộng sản còn lại muốn tồn tại thì chỉ còn cái tên với
hệ thống chính trị là còn mang hơi hướng của cộng sản, còn tất cả đều bị biến thái.
Bài viết này xin đưa ra một số nhìn nhận về những sai lầm của việc áp dụng duy nhất học thuyết này,
mong đóng góp một tiếng nói thức tỉnh những lãnh tụ cộng sản còn sót lại và cả những công dân vẫn
còn dưới sự quản lý của nhà nước cộng sản về tai hại của việc áp dụng này.

Sai lầm thứ nhất:
Học thuyết Marx là học
thuyết duy nhất đúng
Từ ngàn năm trước đến nay, những
bộ óc kiệt xuất của nhân loại đã khai
phá và xây dựng những nền tảng
kiến thức đóng góp cho sự hiểu biết
và phát triển của xã hội loài người
trong tất cả các lĩnh vực như khoa
học tự nhiên, văn chương, âm nhạc,
hội họa, y khoa, quân sự, triết học...
Người đi trước, kẻ đi sau đều được
nhân loại ưu ái một cách công bình.
Trong triết học cũng vậy. Trước B.C.
cả mấy trăm năm, các triết gia Soc-
rates, Plato, Aristotle ở phương Tây;
Khổng Tử, Trang Tử, Lão Tử ở
phương Đông đã đề xướng những tư
tưởng, chủ thuyết để đưa con người
trong xã hội vào nề nếp trong cư xử,
những chính sách quản lý trong bộ
máy chính quyền. Có rất nhiều
người đã được bảng vàng đề danh
trong lịch sử triết học với những tư
tưởng, chủ thuyết do họ tìm ra và
khởi xướng. Và trong tương lai, sẽ
còn nhiều người được “đề danh” như
thế. Khổng Tử nổi tiếng nhưng Trang
Tử, Lão Tử vẫn cùng song hành tồn
tại. Immanuel Kant vĩ đại nhưng
Karl Marx vẫn được biết đến. Trước
Marx có những triết gia vĩ đại và sau
Marx vẫn có nhiều triết gia nổi tiếng.
Một khi đã được “đề danh” thì tên
tuổi các triết gia và chủ thuyết của
họ vĩnh viễn đồng hành cùng với
nhân loại. Có thể ví các triết gia, chủ
thuyết, và tư tưởng của họ là những
pho sách quý trong thư viện và sẵn
sàng rộng mở cho những ai thích
đọc sách, nghiên cứu để tìm ra
những cái hay, cái đẹp cho mình,
cho đời, cho nhân loại. Nhưng sẽ là
một sai lầm nghiêm trọng khi có ai
đó chọn ra một tư tưởng, chủ thuyết
nào đó trong tủ sách triết học để áp
đặt triệt để vào một xã hội.
Vậy mà, chủ nghĩa cộng sản chỉ biết
có mỗi Marx, cho rằng chủ nghĩa
Marx là chủ nghĩa duy nhất đúng và
áp dụng làm kim chỉ nam để xây
dựng xã hội.

Trang 21
TIÊU ĐIỂM
Triết học không phải là toán học!
Đúng hay sai trong triết học là do sự
chiêm nghiệm, nhận thức của mỗi
con người. Sẽ không bao giờ có sự
đồng ý một cách hoàn hảo khi bàn
về triết học. Do đó, đem một học
thuyết trong triết học áp đặt làm
nền tảng cho sự vận động của xã
hội là tự bịt mắt mình trước những
lỗ hổng của học thuyết đó, khiến xã
hội sẽ bị phát triển lệch lạc và đến
một giai đoạn khi sự lệch lạc đủ lớn
thì cấu trúc xã hội sẽ sụp đổ. Điều
này không áp dụng riêng với chủ
nghĩa Marx, mà còn đúng với tất cả
các chủ thuyết khác, triết gia khác.
Đạo Khổng từng được áp dụng làm
nền tảng cho các triều đại phong
kiến ở Trung Quốc, Việt Nam. Các
triều đại phong kiến đó hết thịnh rồi
suy, bị diệt vong và bị thay thế bởi
triều đại khác. Cái vòng luẩn quẩn
đó chưa dừng lại nếu đạo Khổng vẫn
được áp dụng như là một học thuyết
duy nhất đúng.
Sai lầm thứ hai:
Dùng học thuyết Marx để
xóa bỏ giai cấp
Con người không ai giống ai. Người
thì thông minh, kẻ có tài, anh bất
tài….. Và tất cả những phẩm chất đó
sẽ liên kết con người trong xã hội và
bù đắp lẫn nhau để tất cả mọi người
trong xã hội cùng tồn tại. Người
thông minh thì làm Viện sĩ, Giáo sư;
người kém trí thì đi quét rác, làm
thợ xây nhà...
Như vậy, xã hội, một cách tự nhiên,
tự nó hình thành nên những giai cấp
lao động khác nhau. Cũng chả sao
cả và cũng chả cần phải quan tâm
hay lo lắng. Tất cả mọi người đều
đóng góp cho xã hội và đều đáng
được trân trọng. Chỉ đáng phê bình
và đáng hổ thẹn nếu chúng ta
không cống hiến hết mình, không
sống hết mình, và không cố gắng
hết mình những gì mà mình có thể
mà thôi.
Từ diễn biến tự nhiên này, trong
một xã hội ắt phải có kẻ làm chủ và
người làm công. Không có gì là sai,
hay là tội nếu anh muốn và trở
thành người làm chủ. Ba người cùng
có số vốn giống nhau; sau ba năm,
số tiền của mỗi người sẽ khác nhau.
Vì hiểu biết kinh doanh mỗi người
Số 25- Tháng 8/2009
mỗi khác; cộng với sự cần cù, chi nhiên, anh ta nhận ra rằng người
tiêu dè xẻn và may mắn trong việc lãnh đạo có quá nhiều trách nhiệm,
mua bán. Người sẽ giàu hơn và phải lao động quá sức tưởng tượng,
đáng được làm chủ, kẻ không may vất vả gấp trăm lần người công
mắn thì phải đành đi làm công. nhân bình thường trong công ty
trong khi anh ta không được hưởng
Marx đã sai lầm nghiêm trọng khi
đúng với giá trị lao động bỏ ra. Anh
chủ trương phá bỏ giai cấp, xóa sổ
ta sẽ phải tìm cách đòi lại cho đủ với
giới chủ nhân. Sẽ đúng hơn, hay
công sức của mình. Trong khi luật lệ
hơn nếu Marx chủ trương chỉ đấu
không cho phép “người lãnh đạo
tranh quyền lợi với giới chủ nhân
mới” được hưởng những quyền lợi
thay vì đấu tranh xóa bỏ giới chủ
đó một cách hợp pháp, những người
nhân. Một sai lầm trong học thuyết
lãnh đạo từ giai cấp công nhân này
của Marx là chỉ chủ trương đấu
sẽ biển thủ công quỹ, tham ô và
tranh cho “giai cấp công nông” còn
giảm trách nhiệm với công việc. Mọi
bỏ qua các tầng lớp khác. Điều này
sự hủ bại của giới lãnh đạo, quan
thật quá vô lí. Đội ngũ Giáo sư, các
chức xuất phát từ đây và điều này
thương gia, những người lao động
giải thích tại sao các chính phủ cộng
nghệ thuật,… không đáng được bảo
sản kêu gọi chống tham nhũng,
vệ hay sao ? Ở Việt nam, đã có thời
minh bạch hóa tài sản quan chức
gian người ta gọi một cách mỉa mai
mà không bao giờ có thể làm được.
giáo viên, nhà văn, nhà thơ là thợ
dạy, thợ viết văn, thợ viết thơ để Bất cập thứ hai là mâu thuẫn về
được đứng vào hàng ngũ những trình độ lãnh đạo. Khi giới công
người được Đảng ưu ái. nhân bầu ra người lãnh đạo từ trong
tập thể của họ thì người lãnh đạo dù
Khi một tập thể sống tìm cách tiêu
có giỏi hơn họ cũng còn thiếu kiến
diệt, tìm cách xóa sổ một tập thể
thức, kinh nghiệm trong quản lí,
sống khác thì ắt không thể chỉ dùng
điều hành và kinh doanh. Như vậy
lời nói; và như vậy, việc dùng bạo
lực là điều không thể tránh khỏi
anh ta sẽ không đem lại hiệu quả
kinh tế cao nhất cho công ty. Tệ hại
trong quá trình đấu tranh. Mà việc
hơn, anh ta sẽ làm thiệt hại cho
gì có bạo lực thì chắc không thể nào
công ty với tư duy làm tới đâu học
kết thúc tốt đẹp, êm thấm; phải có
tới đó, làm tới đâu rút kinh nghiệm
kẻ rơi đầu, đổ máu trong tang
tới đó. Lợi đâu chưa thấy, nhưng cái
thương. Đó là khởi nguồn của những
kinh nghiệm “hỏng đâu sửa đấy, sửa
cuộc thanh trừng đẫm máu, những
đâu hỏng đấy, hỏng đấy sửa đâu” là
cuộc nội chiến tương tàn trong hệ
thực trạng nhãn tiền ở các công ty
thống các nước cộng sản mà ở Việt
nhà nước ở Việt nam hiện nay. Hiệu
Nam là cải cách ruộng đất, thảm sát
quả công việc thấp, kinh doanh luôn
Mậu Thân, đại lộ kinh hoàng, cải tạo
lỗ và nhà nước luôn phải lấy tiền
công thương.
thuế của dân ra để bù lỗ cho “đám
Khi giới chủ đã được hạ bệ, không con cưng” của mình.
còn giai cấp “bóc lột” nữa, giai cấp
Bất cập thứ ba là “phê bình và tự
công nhân nắm quyền lãnh đạo, họ
phê bình”. Giới công nhân kia xem
trở thành những ông chủ và “làm
giới chủ nhân là “kẻ địch”; nhưng
chủ tập thể”. Lãnh đạo sẽ từ trong
bây giờ thì không được nữa vì người
tập thể công nhân với đầy đủ lý
giám đốc mới này là “đồng chí” với
tưởng của chủ nghĩa Marx. Từ đây,
họ. Và như vậy giới công nhân
mâu thuẫn, bất cập sẽ xảy ra mà
không có “chính nghĩa” khi muốn
giới công nhân không thể nào giải
phê bình, phản đối vị “lãnh đạo” mới
quyết được.
này. Tự tung, tự tác, và xem thường
Bất cập thứ nhất ở quyền lợi cho luật pháp là điều không thể tránh
lãnh đạo. Khi một công nhân nhận khỏi vì vị “lãnh đạo” mới này có đầy
vai trò lãnh đạo công ty thì theo học đủ những lý do hợp lệ để làm mưa
thuyết Marx, để triệt tiêu ý nghĩa làm gió mà giai cấp công nhân
của từ “bóc lột”, anh ta cũng chỉ không thể nói được.
được nhận lương giống với người lao
Tình trạng tương tự trong tầng lớp
động kèm theo một khoản trợ cấp
nông dân khi xây dựng các hợp tác
trách nhiệm rất thấp. Nhưng, bỗng
xã nông nghiệp.
Trang 22
TIÊU ĐIỂM
Chủ nghĩa Marx đã tự mâu thuẫn với
chính mình khi tìm cách xóa bỏ giai
cấp trong xã hội để hình thành một
xã hội không giai cấp và chỉ tồn tại
duy nhất “giai cấp công nông” mà
thôi.
Sai lầm thứ ba:
Dùng học thuyết Marx để
định hướng suy nghĩ cho
toàn xã hội
Ngay sau khi Hoa Kỳ được thành
lập, Thomas Jefferson đã viết những
bài báo để khẳng định một chân lí là
tư duy của con người không thể bị
kiểm soát và nhà nước được thành
lập nên chỉ để làm sao những tư duy
đó đóng góp tích cực nhất cho xã hội
cũng như hạn chế nhất những tác
hại của nó. Với nền tảng suy nghĩ
nhân văn này, nước Mỹ đã được xây
dựng để phát triển dân chủ, tự do
theo đúng nghĩa của những từ này.
Sự ép buộc có tính định hướng suy
nghĩ của tất cả mọi người trong xã
hội theo một chủ thuyết sẽ gây ra
sự phản kháng mà cuối cùng là sự
lật đổ chính quyền.
Lịch sử đã cho chúng ta thấy những
gì áp đặt thì luôn tạo ra sự phản
kháng.
Tại sao Chu Nguyên Chương, vua
đầu tiên nhà Minh bên Trung Quốc,
lại khởi nghĩa chống lại triều
Nguyên? Tại sao người Mỹ chống lại
triều đình Anh và lập quốc? Tại sao
các dân tộc bị áp bức đã lần lượt lấy
lại được tự do, độc lập của họ mà
trong đó Việt nam là một ví dụ hùng
hồn? Tất cả đều do hai chữ “áp đặt”.
Hệ thống các nước cộng sản đã sai
lầm khi áp dụng học thuyết Marx để
áp đặt suy nghĩ cho tất cả mọi người
về một hình thái xã hội lí tưởng
không tưởng, không dựa vào sự
phát triển tự nhiên của xã hội
(thượng tầng và hạ tầng cơ sở) và
tri thức của con người. Những cuộc
cách mạng năm 1956 tại Hungary,
Ba Lan; năm 1968 tại Tiệp Khắc,
Công đoàn độc lập Ba Lan, những
cuộc trốn chạy của người dân Đông
Đức sang Tây Đức qua bức tường
Berlin… là những bằng chứng về
phản kháng trước sự áp đặt.
Để quản lý suy nghĩ của tất cả người
dân trong xã hội, chính quyền đã
phải xây dựng một lực lượng mật vụ
khổng lồ như Stasi-Đông Đức, KGB-
Liên Xô hay công an mật ở Việt Nam
với tầng tầng, lớp lớp hệ thống an
ninh các cấp. Việc nuôi hệ thống bảo
vệ quyền lợi cho giới cầm quyền này
tiêu tốn ngân sách quốc gia khủng
khiếp. Cùng với những giới hạn
trong phát triển kinh tế xã hội như
đã được nêu ở phần trên, dần dần
ngân sách quốc gia sẽ đi vào khủng
hoảng nếu không có nguồn hỗ trợ
bên ngoài. Các nước Đông Âu duy trì
được hiện trạng chính quyền cộng
sản là do sự có mặt của xe tăng và
lính Liên Xô cùng với những ngân
khoản viện trợ khổng lồ. Bản thân
Liên Xô, sau hàng chục năm gắng
gượng thì đến đầu những năm 1980,
cũng không lo nổi cho mình và phải
cải tổ, để mặc cho các nước Đông
Âu tự lo cho số phận của mình. Sự
thiếu hụt nguồn viện trợ tài chính đã
khiến cho hệ thống an ninh không
kiểm soát được người dân như trước
nữa. Quả bong bong độc tài bị nổ
tung. Chỉ trong năm 1989, tất cả
các nước cộng sản Đông Âu tuyên
bố từ bỏ chủ nghĩa cộng sản, đặt
Đảng cộng sản ra ngoài vòng pháp
luật và các lãnh tụ cộng sản bị xét
xử và trừng trị bằng chính luật pháp
do họ đặt ra, vì những tội lỗi mà họ
đã gây ra cho nhân dân họ. Sự áp
dụng học thuyết Marx như một chủ
thuyết duy nhất đúng của hệ thống
các nước cộng sản là một sai lầm
mà có thể nói “tự đào huyệt chôn
mình” chứ không vì các yếu tố bên
ngoài.
Thay lời kết
Chủ nghĩa Marx được áp dụng và
đồng hành cùng nhân loại chưa được
một thế kỷ. Những gì tốt đẹp về chủ
nghĩa Marx đã được rao giảng ở
nhiều nước, với hàng triệu triệu
người. Tiếc thay, sự thật và kết quả
lại không đúng như lời nói.
Phúc lợi xã hội ở những nơi có chủ
nghĩa Marx ngự trị quá thấp, quá tệ
so với những nơi chỉ xem chủ nghĩa
Marx là một triết học đơn thuần.
Marx muốn có một “xã hội công
nhân” để mọi người được hưởng
quyền lợi, phúc lợi xã hội như nhau
nhưng có thể ông đã quên rằng
Số 25- Tháng 8/2009
“lượng đổi, chất đổi” và những người
áp dụng học thuyết của ông cũng
quên điều đó. Vì vậy, hệ thống các
nước cộng sản chỉ có thể lụi tàn chứ
không thể phát triển khi chưa có
nền tảng kinh tế mạnh.
Một hệ quả của nền kinh tế yếu là
sự suy đồi nhân phẩm và cuộc sống
tinh thần của mọi người. Có một lần,
tác giả của bài viết này hỏi một số
người bạn đang thành danh và
thành công trong nước rằng: “Tại
sao các mẩu quảng cáo tìm việc
trong nước hiện nay đều có ghi phần
giới hạn tuổi, giới tính, và hình
thể?”. Điều này gần như không được
phép trong xã hội văn minh, trừ
trường hợp công việc đòi hỏi những
yêu cầu sức khỏe khắt khe. Tôi có
nói với họ rằng những điều này là
không nên vì công ty cần người làm
được việc chứ không phải mướn
người vô để ngắm, để nhìn. Những
người đó xem đấy là chuyện bình
thường và còn bảo tôi là đang tìm
cách giải quyết những vấn đề
“không tưởng”. Họ không hiểu rằng
việc đưa phần tuổi, giới tính, hình
thể lên mục quảng cáo tuyển dụng
là một điều sỉ nhục đến nhân phẩm
con người.
Rồi một lần khác, khi tôi nói rằng
“xã hội, công ty nên nâng đỡ những
người khiếm khuyết về hình thể
trong công việc” thì một anh bạn tôi
bảo rằng “mỗi hoàn cảnh mỗi khác”.
Dẫu rằng tất cả họ đều được đào tạo
từ A tới Z với tư tưởng đầy “nhân
bản theo chủ nghĩa Marx” và tin
tưởng nó là tốt đẹp nhất, nhưng thật
là đáng buồn vì những gì họ được
dạy, được nghe và những gì tốt đẹp
nhất mà họ hình dung còn thua kém
tiêu chuẩn ở các xã hội văn minh
nhiều lắm.
Người ta đã nhân danh Marx để đưa
học thuyết của ông vào đất nước tôi.
Nhưng, sau mấy chục năm trời thực
hiện thì kết quả là như thế đấy: Bạn
sẽ bị loại khi đi xin việc chỉ vì bạn đã
quá bốn mươi lăm tuổi, vì bạn không
có ngoại hình đẹp và vì bạn là nam
hay nữ!
Đinh Nguyên – Thanh Thanh
Trang 23
TIÊU ĐIỂM Số 25- Tháng 8/2009

Biên tập viên Phía Trước bị bắt trên đường làm

công tác thiện nguyện !
Mỗi cá nhân đều có một ƣớc mơ

« Thật sự trong thâm tâm của luật sư Lê Công Định, Trần Huỳnh
Duy Thức và các nhà đối lập khác cũng chỉ là một ước mơ: Việt
Nam thật sự có tự do dân chủ, có đa nguyên và có sự tôn trọng
nhân quyền. Ước mơ của luật sư Lê Công Định cũng giống như
ước mơ của hàng triệu người Việt Nam khác đang sinh sống trên
chính quê hương mình. Điều ấy có gì là phạm pháp?

Một Nhà nước không coi trọng Hiến pháp và thượng tôn pháp luật
có đáng để các công dân noi gương theo? Khẩu hiệu "Sống và làm
việc theo Hiến pháp và pháp luật" trong nhiều năm qua đã không
giúp Việt Nam hướng đến một xã hội dân chủ, công bằng và văn
minh. Mà ngược lại, những hành động thô bạo vừa qua của Nhà
nước đã đi ngược lại sự tiến hóa của lịch sử nhân loại. »

Võ Thụy Nhu (Phía Trƣớc số 24 - BÁO CHÍ VIỆT NAM)

H
ọc và làm việc tại Mỹ trên 15 năm,
Võ Thụy Nhu (Võ Tấn Huân) cũng
Võ Thụy Nhu và Phía Trƣớc
như phần đông người Việt sinh sống
tại nước ngoài, luôn trăn trở về vận
mệnh đất nước, về đời sống của người dân
PHÍA TRƢỚC SỐ 24
Việt Nam hiện nay, nhất là sự bành trướng của
chính quyền Trung Quốc trên đất liền, biển - AI VI PHẠM PHÁP LUẬT?’ Suy
Đông. nghĩ quanh việc bắt luật sư Lê
Công Định
Đến Việt Nam vào trung tuần tháng 7 vừa qua
với tư cách cá nhân, nhờ vào giới thiệu của tổ - Goodbye Yahoo 360
chức Project Việt Nam, Thụy Nhu thực hiện - Điểm Tin Thế Giới
một dự án nhỏ nghiên cứu tại Bệnh viện Nhi
Đồng II - Sài Gòn. Ngày 16/07, anh đã bị bắt PHÍA TRƢỚC SỐ 23
và bị kết tội phản động chiếu theo Điều 88 Bộ - Tài nguyên thiên nhiên Việt Nam
Luật Hình Sự của nước CHXHCN Việt Nam.
- Ai làm giàu?
Nhờ vào sự can thiệp của các tổ chức Quốc Tế,
cơ quan ngoại giao Mỹ, qua sự vận động của - Điểm Tin Thế Giới
đảng Dân Chủ Việt Nam, Võ Thụy Nhu đã được PHÍA TRƢỚC SỐ 22
trả tự do và trở về với gia đình tại Cali ngày
25/07 vừa qua. Anh tiếp tục công việc nghiên - Khi Lòng Yêu Nước Của Con
Người Bị Kiểm Soát
cứu sinh ngành Dược của mình và làm việc
cho Ban Biên Tập Tạp Chí Phía Trước. - Điểm Tin Thế Giới

Mời bạn đọc xem chi tiết về cuộc bắt giữ trang PHÍA TRƢỚC SỐ 21
bên cạnh, cũng như tham khảo thêm các bài
- Đi tìm một niềm tin….
của cộng tác viên Võ Thụy Nhu viết cho Phía
Trước.

Trang 24
CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI
Tôi tên Võ Tấn Huân, thành viên
Tập Hợp Thanh Niên Dân Chủ và
đảng viên Đảng Dân Chủ Việt Nam.
Tôi về Việt Nam ngày 10 tháng 7,
2009, với mục đích thăm gia đình và
làm việc thiện nguyện cùng Project
Vietnam tại Bệnh viện Nhi đồng II ở
Thành phố Hồ Chí Minh.
Ngày 16 tháng 7, 2009, sau khi trở
về khách sạn từ Bệnh viện Nhi đồng
II, một nhóm tự xưng là cơ quan an
ninh điều tra và công an phường
khoảng tám người lên bắt tôi với tội
“chống phá nhà nước”. Tôi không
đồng ý làm việc vì họ không có lệnh
bắt của tòa án hoặc bất kỳ giấy tờ
nào chứng minh tôi vi phạm pháp
luật. Họ ép tôi về công an phường
(đường Lê Lai) và từ đó chuyển về
Bộ Công an trên đường Nguyễn Văn
Cừ. Tại phòng hỏi cung ở Bộ Công
an, họ trấn áp, đe dọa và bắt tôi
phải viết bản tường trình nhận tội
theo ý của họ, dù họ biết tôi không
vi phạm điều luật nào. Cùng lúc, họ
khám xét tất cả hành lý, điện thoại
và máy vi tính, dù không có sự đồng
ý của tôi. Khoảng 18h chiều cùng
ngày, một điều tra viên bắt tôi đứng
lên để nhận lệnh bắt khẩn cấp, cho
rằng tôi vi phạm “Điều 88 của Bộ
luật Hình sự nước CHXHCN Việt
Nam.”
Cơ quan an ninh điều tra Việt Nam
tra hỏi tôi đến khuya hôm đó và
giam tôi ngay tại trại B34, hoàn toàn
cô lập với thế giới bên ngoài. Ngay
khi bị bắt tôi yêu cầu gặp đại diện
Tổng Lãnh sự quán Hoa Kỳ tại Thành
phố Hồ Chí Minh và gia đình nhưng
họ từ chối. Họ tự truy cập vào email
và in ra những thông tin cá nhân
cùng một số bài viết được đăng trên
tạp chí Phía Trước. Bộ Công an cho
rằng những tư liệu in ra từ email cá
nhân là “hành vi làm ra, tàng trữ,
lưu hành tài liệu có nội dung chống
Nhà nước CHXHCN Việt Nam, phạm
vào điều 88 Bộ luật Hình sự.” Những
bài viết của tôi có tư tưởng và quan
điểm ôn hòa, nhằm góp ý để xây
dựng đất nước như Hiến pháp nước
CHXHCN Việt Nam đã quy định.
Ngoài những tư liệu trên từ email,
họ không tìm được bất kỳ vật chứng,
nhân chứng hay tài liệu nào khác.
Trong những lần hỏi cung, nhiều lúc
Số 25 - Tháng 8/2009
họ áp lực tinh thần rất mạnh và đe quản giáo tại trại giam niêm phong.
dọa sẽ giam cầm vô thời hạn và khởi Trước khi trở về Hoa Kỳ, một trung
tố. Cơ quan an ninh điều tra đại diện tá thuộc Cục xuất nhập cảnh còn xin
cho nhà nước nhưng làm việc không lại lệnh trục xuất nhưng tôi đã từ
có trình tự và căn bản pháp lý. Tất chối. Và đây cũng là những cách nhà
cả luật pháp đều dựa trên những nước đối xử với nhiều nhà hoạt động
ngôn từ bằng miệng, không tương dân chủ và các chí hữu đảng viên
xứng với một nhà nước pháp quyền Đảng Dân Chủ Việt Nam.
như đã tuyên truyền xưa nay. Chủ
Tôi xem đây là bằng chứng cơ quan
trương của nhà cầm quyền Việt Nam
an ninh Việt Nam đã vi phạm
lâu nay là đàn áp những người dám
nghiêm trọng pháp luật Nhà nước,
nói lên sự thật về một nhà nước
phá hỏng truyền thống về đạo đức
tham nhũng, thối nát và không có lối
và lối sống có lương tâm của người
thoát. Cơ quan an ninh điều tra đã
Việt Nam. Qua đây tôi thấy nhà cầm
thực hiện chủ trương này bằng mọi
quyền Cộng sản Việt Nam thật sự
cách, trong đó bắt giam tùy tiện và
đang lo ngại sự lớn mạnh của Đảng
gây áp lực tinh thần tôi là một điển
Dân Chủ Việt Nam và ra sức cố gắng
hình.
ngăn cản bước tiến của Đảng.
Trơ trẽn hơn hết, cơ quan an ninh
Qua những việc trên, rõ ràng cơ
Việt Nam đã dàn dựng tất cả từ lời
quan an ninh đã vi phạm cả Hiến
khai đến những đoạn video nhằm
pháp Việt Nam và công ước quốc tế.
bôi nhọ, hạ thấp nhân phẩm cá nhân
Cụ thể, vi phạm Điều 73, vì “việc
và bóp méo sự thật để tuyên truyền
bóc mở, kiểm soát, thu giữ thư tín,
trên các phương tiện truyền thông
điện tín phải do người có thẩm
do nhà nước quản lý. Họ ép tôi ký
quyền tiến hành theo quy định pháp
kết những lời khai không đúng sự
luật.” Bộ Công an đã thu giữ tất cả
thật, viết đơn xin khoan hồng trong
các tài liệu trên đều không tiến hành
khi không phạm tội và họ quyết tâm
theo pháp luật và không có sự đồng
làm như vậy cho bằng được để đáp
ý của tôi. Quan trọng hơn, Điều 71 &
ứng đòi hỏi của Nhà nước. Cơ quan
72 của Hiến pháp cũng khẳng định
an ninh điều tra buộc tôi nhận tội là
rằng “không ai bị coi là có tội và
“về Việt Nam nắm tình hình và dư
phải chịu hình phạt khi chưa có bản
luận xung quanh vụ bắt giữ Lê Công
án kết tội của Tòa án.” Cơ quan an
Định và Nguyễn Tiến Trung.” Điều
ninh đã hành xử một cách phi pháp
này không đúng sự thật, nhưng nếu
khi gây áp lực và đe dọa bắt tôi viết
có cũng không thể vi phạm pháp
đơn xin khoan hồng theo kiểu cách
luật. Hoạt động chủ yếu của Đảng
của Nhà nước Cộng sản khi chưa bị
Dân Chủ Việt Nam là ở trong nước, ở
truy tố hay bị tòa án xét xử.
hải ngoại chỉ là một phần nhỏ nên
không cần tôi từ Hoa Kỳ về để làm Hiện tất cả chúng ta đang sống ở thế
nhiệm vụ “nắm tình hình”. kỷ 21–một thời đại văn minh, dân
chủ, pháp quyền, và tại Việt Nam
Mục đích chính của bản tường trình
cũng luôn tự hào là “xã hội công
này, tôi khẳng định, những gì tôi ký
bằng, dân chủ, văn minh” nhưng
trong trại giam kể từ ngày bị bắt đến
thực tế lại cai trị xã hội bằng độc
lúc được trả tự do ngày 25/7/2009
đoán toàn trị. Tôi vẫn không ngờ
hoàn toàn không có giá trị pháp lý
nhà cầm quyền Việt Nam trong thời
và đạo lý. Đây có thể cũng là hoàn
kỳ hội nhập quốc tế mà vẫn còn tráo
cảnh của những nhà dân chủ khác
trở như thế. Những cách hành xử
hiện đang bị nhà cầm quyền Việt
trên là tối kỵ. Những người trẻ luôn
Nam giam giữ và buộc ký kết những
hướng đến một nhà nước điều hành
văn bản tương tự. Trước khi ra trại,
xã hội bằng luật pháp. Thanh niên
cơ quan an ninh đã lấy lại tất cả biên
Việt Nam như chúng tôi muốn thấy
bản và giấy tờ trong đó có 1 lệnh bắt
một nhà nước trong sạch, không lạm
khẩn cấp, 2 bản gia hạn tam giam, 2
quyền, không tham nhũng và không
bản chứng nhận niêm phong hành lý
lừa dối.
và tiền tệ. Ngoài ra, họ tùy tiện xóa
tất cả dữ liệu trong máy tính cá Tường trình ngày 30 /7 /2009
nhân và điện thoại di động của tôi, Võ Tấn Huân
dù những vật dụng ấy đã được Ban
Trang 25
TIN QUỐC TẾ Số 25 - Tháng 8/2009

Tin Quốc Tế
Hoa Kỳ nói có thể khởi sự các cuộc thử nghiệm nơi người
vào đầu tháng tới. Hoa Kỳ vẫn là nước có số tử vong vì
bệnh cúm heo cao nhất trên thế giới, kế đó là Argentina
và Mexico. Hôm thứ Sáu, Tòa Bạch Ốc cho hay là trong
thời gian qua chính phủ Hoa Kỳ đã mở các buổi họp
thường xuyên để chuẩn bị ứng phó khi các ca nhiễm
virút A-H1N1 tăng vọt sau tháng 9 năm nay.

Tại Anh, nước châu Âu bị tác động nặng nhất, các ca

cúm heo mới đã tăng vọt hồi tuần trước, lên tới 100
ngàn ca, gần gấp đôi so với chỉ một tuần lễ trước đó.

Một giới chức y tế cao cấp của điện Vatican hôm thứ Sáu
nói rằng Tòa thánh không loại bỏ việc hủy bỏ các cuộc tụ
tập đông đảo nếu Tổ chức Y tế Thế giới hoặc nước Ý áp
dụng các biện pháp ấy. Tuy nhiên người phát ngôn này
nói thêm rằng hiện Tòa thánh Vatican chưa có kế hoạch
để khám giáo dân đến từ các nước có nguy cơ cúm heo
cao, để dự các buổi gặp gỡ hàng tuần có sự hiện diện
của Đức Giáo Hoàng.

Người phát ngôn của WHO nói sau khi các nước đang
phát triển chích ngừa cho nhân viên y tế, thì tổ chức này
sẽ cho họ chọn lựa nên điều trị những thành phần nào
trước. Ông cũng cho hay giới trẻ và các thiếu niên là
thành phần dễ bị lây nhiễm virút nhất, tuy nhiên các ca
nghiêm trọng nhất lại thường xảy ra nơi giới cao niên.

TT Afghanistan đưa ra ASEAN lập Ủy hội nhân quyền

cương lĩnh tranh cử
Ngày 24/7/2009, Tổng thống
Afghanistan Hamid Karzai công
bố cương lĩnh tranh cử, với
quyết tâm sẽ quy trách nhiệm
hơn nữa đối với các binh sĩ nước
ngoài gây thương vong cho dân
thường.

Trong một chiến dịch tranh cử ở

Kabul, tổng thống Karzai nói
rằng ông sẽ xem xét lại các thỏa
thuận với lực lượng quốc tế
nhằm bảo đảm rằng họ hoạt
động với sự tôn trọng hơn nữa đối với quyền của công
dân Afghanistan. Trước chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ, các bộ trưởng
ASEAN đồng ý lập Ủy hội Liên Chính phủ về Nhân quyền
Cuộc bầu cử cho đến ngày 20/8 diễn ra giữa lúc bạo lực
(ASEAN Inter-Govermental Commission on Human
leo thang trong khi hàng nghìn binh sĩ thủy quân lục
Rights), dự kiến ra mắt từ tháng 10 năm nay. Ngày
chiến của Mỹ cùng với binh sĩ Anh và Afghanistan đã tiến
20/7, nguyên tắc chính của Ủy hội đã đạt được đồng
hành đợt phản công lớn chống Taliban ở tỉnh Helmand.
thuận của các bộ trường ngoại giao ASEAN : Ủy hội sẽ
Đợt hành quân có tên gọi „Vuốt gươm‟ nhằm mục đích
tập trung vào nhiệm vụ cổ vũ quyền con người nhưng
bảo vệ dân thường.
không có quyền theo dõi hoặc trừng phạt nước thành
Virút A-H1N1 lây nhiễm viên.
khắp thế giới Ngay bây giờ đã có tiếng nói chỉ trích việc ASEAN lập Ủy
hội Nhân quyền.
Thông tin mới từ WHO : bệnh
cúm heo do virút A-H1N1 gây Rafendi Djamin từ Nhóm Hành động vì Nhân quyền
ra đã lây lan đến hầu hết mọi ASEAN nói Ủy hội sẽ chỉ là một cơ quan vô tích sự
quốc gia trên thế giới, giết (nguyên văn: “không răng”).
chết 800 người từ khi xuất
hiện hồi tháng Tư năm nay. Ông Djamin cũng nói gần 300 tổ chức hoạt động trong
lĩnh vực xã hội công dân kêu gọi các quan chức ASEAN
Hôm thứ Sáu, một phát ngôn phải nhìn nhận những thiếu sót.
viên của LHQ nói rằng một
trong các ưu tiên chủ yếu của Chính Thủ tướng Abhisit thì nói về việc lập ra Ủy hội
WHO là cung cấp cho các Nhân quyền rằng : “Có bước đi ban đầu thì tốt hơn là để
nước đang phát triển thuốc vắc-xin để chống trả virút mọi thứ tạm ngưng, không có tiến triển.”
cúm heo và những vắc-xin đầu tiên sẽ có trước khi thời
tiết trở lạnh tại Bắc Bán Cầu.

Trang 26
TIN QUỐC TẾ Số 25 - Tháng 8/2009

Ông cũng tin rằng cơ quan mới sẽ giúp ASEAN “thêm

không gian hành động” trong quan hệ với Miến Điện.

Chuyến thăm của bà Clinton đến vùng Đông

Nam Á
Chuyến thăm của Bộ ngoại giao Mỹ diễn ra vào lúc tình
hình Đông Nam Á còn nhiều căng thẳng.

Sự giận dữ của
cộng đồng quốc
tế đang lên cao
đối với chính
quyền Miến Điện
trong vụ xử bà
Các tổ chức độc lập cho rằng xáo trộn xảy ra không ảnh
Aung San Suu
hưởng nhiều đến kinh tế Trung Quốc, vì Tân Cương là
Kyi, người được
một vùng hẻo lánh, mức phát triển không cao.
giải Nobel Hòa
bình. Chính Bầu cử chủ tịch đảng Quốc Dân (Đài Loan)
quyền Miến Điện
có thể giáng bản Đại biểu đảng của đảng Quốc Dân tiến hành bỏ phiếu
án tới năm năm tù giam vì cho rằng bà “vi phạm quy bầu cử chủ tịch đảng vào ngày 25- 26 tháng 7. Tổng
định quản chế tại gia”. thống Mã Anh Cửu - ứng cử viên chủ tịch đảng Quốc Dân
tiến hành chạy đua nước rút vào những ngày cuối cùng :
Về Bắc Hàn, một thông cáo chung của các bộ trưởng
buổi sáng ngày 25 tháng 7
ASEAN bày tỏ “lo ngại sâu sắc” về chương trình nguyên
lần lượt tới Đài Đông, Hoa
từ của Bình Nhưỡng. Họ cũng ghi nhận có vụ đánh bom
Liên, buổi chiều thì quay về
khách sạn vào thứ Sáu tuần trước ở Jakarta, Indonesia.
Đài Bắc, tham gia những buổi
Tranh chấp vùng biển Đông vẫn trong cuộc đua chưa hồi thuyết minh chính kiến cuối
kết. cùng, để tranh thủ sự ủng hộ
của đảng viên.
Chuyến thăm của bà Clinton được cho là dấu hiệu Hoa
Kỳ nối lại sự quan tâm đến Đông Nam Á. Hãng AP cho Trung Ương đảng Quốc Dân
hay họ có được nội dung thông cáo của các bộ trưởng cũng đăng quảng cáo trên
ASEAN nói rằng việc Washington dự vào văn kiện thảo phương tiện thông tin đại
luận của ASEAN mang tên “Hiệp ước Thiện chí và Hợp chúng, kêu gọi các đảng viên
tác vùng Đông Nam Á” là dấu hiệu cam kết mạnh mẽ của đảng Quốc Dân nhiệt liệt
của Mỹ đối với hòa bình và an ninh trong vùng. tham gia bỏ phiếu.

Xung đột chết người giữa công an với người Đảng Quốc Dân thống kê, cuộc bầu cử chủ tịch đảng và
đại biểu đảng vào ngày 26 tháng 7, số người tham gia
dân Tân Cương ở Trung Quốc
bầu cử là 530.000 người, Trung ương đảng Quốc Dân
Đụng độ chết người giữa công an và người Hồi giáo Tân cho lập 519 điểm bỏ phiếu tại khắp các địa phương của
Cương tại thủ phủ Urumqi hôm 5-7-2009 làm ít nhất 140 Đài Loan, thời gian bỏ phiếu từ 8 giờ sáng tới 4 giờ
người thiệt mạng. Tờ Trung Quốc Nhật Báo đưa tin nói chiều, sau đó sẽ tính số phiếu bầu, hy vọng tới 6 giờ
khoảng từ 300 chiều sẽ ra kết quả, tiếp đó Tổng thống Mã Anh Cửu sẽ
đến 500 người có tổ chức buổi họp báo tại văn phòng tranh cử
mặt trong cuộc
Do cuộc bầu cử chủ tịch lần này là cuộc tranh cử đã
biểu tình này,
được ấn định, Tổng thống Mã Anh Cửu chắc chắn đắc cử,
nhưng tổ chức
tới ngày 12 tháng 9 tới sẽ ra mắt Đại hội đại biểu đảng
Uighur ở Hoa Kỳ
viên toàn quốc lần thứ 18 của đảng Quốc Dân. Tới khi đó
cho hay con số
đại biểu đảng toàn quốc, ủy viên Trung ương đảng, Ủy
lên đến 3,000
viên thường vụ đảng mới được bầu sẽ nhậm chức : đảng
người.
Quốc Dân sẽ chính thức bước vào cục diện mới do Tổng
Bản tin của Tân thống Mã Anh Cửu kiêm nhiệm chức vụ Chủ tịch đảng.
Hoa Xã cho biết
Điều đáng lưu ý là sau kết quả bầu cử nội bộ đảng ngày
có hàng trăm người Hồi Giáo Uighurs bị chính quyền bắt
26/7 vừa qua, lãnh đạo Trung Quốc và Đài Loan gửi điện
giữ, chưa kể đến hơn 800 người bị thương đang nằm
trực tiếp cho nhau lần đầu tiên trong hơn 60 năm.
điều trị ở bệnh viện.
Truyền thông tại Đài Loan nói về khả năng hai nhà lãnh
Người Hồi Giáo nói họ biểu tình ôn hòa để đòi hỏi công đạo sẽ họp thượng đỉnh. Tuy nhiên, các nhà phân tích
bằng, chống lại chính sách cai trị của Bắc Kinh và xáo nói ông Mã Anh Cửu không muốn họp sớm.
trộn chỉ xảy ra sau khi bị công an Trung Quốc đàn áp.

Bắc Kinh thì cho rằng những người biểu tình, bị giật dây
Phan Thái Dương tổng hợp
bởi các tổ chức và những cộng đồng người Uighur sống ở
hải ngoại, đã nổi lửa đốt xe và ném đá vào lực lượng
công an.

Trang 27
 TIN VIỆT NAM Số 25 - Tháng 8/2009

Tin Việt Nam

Kinh tế
1. Công bố kiểm toán năm 2008
Ngày 23/7, Kiểm toán Nhà nước
đã công bố kết quả kiểm toán năm
2008 của các địa phương, bộ
ngành và các tổ chức kinh tế.
Báo cáo cho thấy, cũng giống như
nhiều năm trước, ngoài một số kết
quả đạt được nhất định trong thu,
chi ngân sách của các bộ, ngành,
địa phương và công tác quản lý tài
chính của các tổng công ty, các
tập đoàn kinh tế, còn lại hầu hết đều “có vấn đề” về lập
kế hoạch, thu chi, và quản lý tài chính, trong đó nổi lên
là việc phản ánh sai sự thật trong hầu hết các báo cáo tài
chính của các tổ chức tài chính, doanh nghiệp nhà nước.
Cũng theo báo cáo kết quả kiểm toán năm 2008, tổng số
nợ của các doanh nghiệp Nhà nước lên tới 181.000 tỷ
đồng.
Một trong những điểm đáng chú ý của báo cáo kiểm toán
năm 2008 là hầu hết các báo cáo tài chính của các doanh
nghiệp, tổ chức tài chính, ngân hàng... bị sai lệch, không
phản ánh đúng thực tế tài sản, chi phí, doanh thu và kết
quả kinh doanh của các đơn vị này.
điểm sâu.
Nhiều công ty chứng khoán đã đưa ra những nhận định
về sự sụt giảm khi khối lượng giao dịch liên tục không
được cải thiện, cũng như những quyết sách của Ngân
hàng Nhà nước về mục tiêu tăng trưởng tín dụng 6 tháng
cuối năm, hay Kho bạc Nhà nước cần huy động 1 lượng
tiền lớn có thể làm giãn tiến độ giải ngân vốn kích cầu,
đã không kịp giải thích với nhà đầu tư về sự tăng nóng
trở lại này.
Cũng trong tháng 7, việc 2 đại gia ngân hàng Việt Nam là
Vietcombank (mã VCB) và Ngân hàng VietinBank (mã
CTG) lần lượt chào sàn khiến thị trường thêm phần sôi
động và nhiều chọn lựa cho nhà đầu tư.
3. Các hoạt động đầu tƣ, kinh doanh nhà cho
HSSV đƣợc ƣu đãi thuế
Thủ tướng Việt Nam vừa ban hành cơ chế chính sách
phát triển nhà ở xã hội.
Theo đó, từ ngày 22/7
đến hết ngày 31/12/2009,
các hoạt động đầu tư,
kinh doanh nhà ở xã hội
cho học sinh, sinh viên sẽ
được giảm 50% thuế VAT
và miễn thuế thu nhập
doanh nghiệp.

Hơn nữa, sai phạm này thường tập trung vào những “ông
lớn” như: Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn
Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV), Tổng công ty Hàng
hải (Vinalines), Tổng công ty Lắp máy Việt Nam (Lilama),
Tổng công ty Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn
(Sabeco)…
Giáo dục
Kì thi Đại học Cao Đẳng năm 2009 diễn ra từ ngày 3/7
đến ngày 5/7 cho đợt thi lần 1 Đại Học (khối A), ngày
8/7 đến 10/7 cho đợt 2 (khối B,C,D), hệ Cao đẳng từ
ngày 14/7 đến ngày 16/7.

Trong đợt 1, theo báo cáo của Bộ GD&ĐT, đã có hơn

2.Những chuyển biến mới trong thị trƣờng
chứng khoán
Thị trường chứng khoán tiếp
tục có những diễn biến khó
phán đoán trong ngắn hạn khi
cuối tuần thứ 3 và tuần thứ 4
của tháng 7 có sự bức phá khá
mạnh mẽ khi hầu hết các mã
trên 2 sàn HOSE và HNX đều
tăng. Trong khi trước đó, sự bi
quan lộ rõ khi thị trường liên
tục có những sự sụt giảm về
tính thanh khoản cũng như hành động dè dặt của nhà
đầu tư khi HOSE và HNX liên tiếp có những phiên mất
615.000 thí sinh làm thủ tục dự thi, đạt tỷ lệ 66% (năm
2008 là 65%). Riêng tại TPHCM là 240.724, tăng 5.241
TS so với năm 2008.
Trong đợt 2, hơn 580.000
thí sinh đã đến đăng ký thủ
tục thi, chiếm 67% hồ sơ
đăng ký, riêng tại TPHCM là
260.000 lượt thí sinh.
Tại đợt thi Cao Đẳng, vào
ngày 14/7, 58% trong tổng
số hơn 530.000 thí sinh
đăng ký đã tới điểm thi của
126 trường cao đẳng làm

Trang 28
 TIN VIỆT NAM
thủ tục.
Đến tối 27/7, thêm các trường ĐH Văn hóa, ĐH Hà Nội
công bố điểm thi, nâng số trường thông báo điểm tới thí
sinh lên hơn 60. Dự kiến ngày 28/7 thêm nhiều ĐH có số
lượng thí sinh dự thi đông sẽ thông báo điểm cho thí
sinh.
Chính trị-Xã Hội
1. Khai thác Bauxite
Theo thông báo của Văn phòng
Chính phủ ngày 22/7, Phó Thủ
tướng Hoàng Trung Hải khẳng
định sẽ tiếp tục cấp phép thăm
dò các mỏ khai thác bô-xít để
làm cơ sở đánh giá loại tài
nguyên này.
2. Lo ngại cúm H1N1 lan
nhanh khó kiểm soát
Diễn biến của cúm H1N1 đã
khó lường khi càng ngày càng
lan rộng. Đến nay đã có 672
ca xác định dương tính, không
có tử vong, riêng ngày 27/7
đã xác nhận thêm 60 trường
hợp.
Số bệnh nhân đã ra viện là
375. 297 trường hợp còn lại
hiện đang được cách ly, điều trị tại các bệnh viện, cơ sở
điều trị, giám sát cộng đồng trong tình trạng sức khỏe ổn
định, không có biến chứng nặng.
Tuy nhiên đã dấy lên lo ngại rằng cúm H1N1 đang lan
nhanh khó kiểm soát khi liên tiếp các điểm công cộng đã
bùng phát thành ổ dịch, trong đó có trường học, công sở.
3. Lại thêm ba đảng viên DDC bị bắt
Một ngày sau khi cựu Trung tá Trần Anh Kim bị bắt, ngày
7/7 thạc sĩ công nghệ Nguyễn Tiến Trung-người sáng lập
ra THTNDC cũng bị bắt theo Điều 88 BLHS khi chưa hơn
nửa ngày sau khi anh bị loại ngũ. Cả hai nhân vật này
đều là thành viên của Đảng Dân Chủ. Trong khi cả hai
đang bị tạm giam bí mật, thì ngày 16/7, một thành viên
khác của Đảng Dân Chủ, Võ Tấn Kevin Huân-người Mỹ
gốc Việt bị bắt giữ với cùng một Điều luật khi vừa mới về
Việt Nam trong một chương trình thiện nguyện tại bệnh
viện Nhi Đồng II. Báo Lao Động bản điện tử nói hôm
24/07, cơ quan an ninh Việt Nam đã trục xuất anh, qua
cửa khẩu Tân Sơn Nhất sau khi anh “thừa nhận” hành vi
phạm tội và “xin hưởng khoan hồng”. Trong cuộc phỏng
Số 25 - Tháng 8/2009
vấn của BBC sau khi trở về Mỹ ngày 25/7, anh Huân cho
hay trong suốt thời gian bị giam ở trại giam B34, thuộc
Bộ Công an, trong điều kiện hoàn toàn bị cô lập và bản
nhận tội mà anh đọc không phải do anh đưa ra, mà là
của cơ quan công an, anh không làm việc đó một cách tự
nguyện mà vì bị áp lực tinh thần.
Đến nay, đã 4 tuần trôi qua nhưng vẫn chưa có tin tức gì
thêm về cựu Trung tá và Tiến Trung.
4. Tranh chấp tại Tháp Chuông giáo xứ Tam
Tòa
Trong khi có tin nói Chủ tịch
nước Nguyễn Minh Triết sẽ hội
kiến Giáo hoàng vào tháng 12
năm nay với hi vọng quan hệ
ngoại giao chính thức giữa hai
bên có thể được thiết lập thì
tại giáo xứ Tam Tòa (Đồng
Hới, Quảng Bình, thuộc quản
lý của Tòa Giám mục Xã Đoài, giáo phận Vinh-giáo phận
đông thứ hai ở Việt Nam, sau giáo phận Xuân Lộc) lại xảy
ra đụng độ giữa giáo dân và chính quyền.
Sự việc xảy ra vào sáng thứ Hai 20/07 : cảnh sát đánh và
bắt giữ hàng chục người ở giáo xứ, trong khi chính quyền
nói giáo dân vi phạm. Nguyên nhân sâu xa được biết là
suốt nhiều năm đề nghị chính quyền tạo điều kiện cho giáo
dân hành lễ nhưng không có kết quả, một số giáo dân Tam
Tòa đã dựng nhà tạm bằng tôn (để dùng cho việc thờ tự)
trên nền Nhà thờ Tam Tòa, khi dựng xong thì cảnh sát tới
phá dỡ và dân cũng chống lại.
Ngày 23/7, công an tỉnh Quảng Bình khởi tố bảy người về
tội gây rối trật tự công cộng trong vụ đụng độ hôm thứ
Hai. Bảy người này hiện vẫn đang bị tạm giam. LM Nguyễn
Nam Việt nói tòa Giám mục sẽ đứng ra bảo vệ giáo dân
theo tiến trình và sẽ yêu cầu luật sư bào chữa cho họ nếu
cần thiết.
Và sáng Chủ nhật 26/7, tại giáo phận Vinh có đến
"200.000 người" tham gia lễ hiệp thông để ủng hộ quan
điểm của Tòa Giám mục địa phận Vinh trong vụ Tam Tòa.
Lao động
Ngày 24/7, Ban Quản lý Các
khu công nghiệp (BQLKCN) tỉnh
Bà Rịa - Vũng Tàu cho biết vừa
công bố kết luận thanh tra việc
sử dụng lao động nước ngoài tại
các khu công nghiệp (KCN) trên
địa bàn tỉnh. Cơ quan chức
năng Bà Rịa - Vũng Tàu đã phát
hiện 131 lao động “chui”, xử
phạt hành chính số tiền 87,5 triệu đồng.
Tại TPHCM, theo thống kê mới nhất của Sở LĐ-TB&XH
TP.HCM, đến tháng 6/2009, toàn thành phố có 12.222
lao động nước ngoài (LĐNN) đang làm việc. Qua thanh
kiểm tra tại doanh nghiệp (DN) sử dụng lao động nước
ngoài tại TP.HCM cho thấy: hầu như các DN sử
dụng LĐNN đều có hành vi vi phạm.
Elbi tổng hợp
Trang 29
 Hưởng ứng lời kêu gọi của Ủy Ban vận động
trả tự do cho Nguyễn Tiến Trung (thành lập
từ sự ủng hộ của thầy cô giáo và bạn bè
Nguyễn Tiến Trung), ngày 2/08 vừa qua,
một cuộc biểu tình đã được tổ chức tại
Quãng trường Quyền Con Người - Paris.

Hình trên: Nguyễn Hoài Nam, kỹ sư Cơ Khí

trường INSA, cầm biểu ngữ kêu gọi thả tự
do cho Tiến Trung.

Hình bên trái : Séverine, chuyên viên tài

chánh, cùng các bạn học của Trung lên
tiếng kêu gọi ủng hộ của người dân Paris
trước tháp Eiffel. (xem đầy đủ ở http://
nguyen-tien-trung.blogspot.com/)

Nguyễn Tiến Trung, thạc sĩ tin học đào tạo tại Pháp, đã có nhiều bài viết
trên BBC, đóng góp với chính quyền về chương trình đào tạo giáo dục,
các quyền tự do ngôn luận, lập hội, đề nghị thể chế đa nguyên đa
đảng…

Khi trở về Việt Nam làm việc một thời gian, anh bị gọi thi hành Nghĩa Vụ
Quân Sự khi đang theo học khóa MBA ở trường Hoa Sen. Vào ngày
07/07/2009, anh bị bắt, sau khi bị loại ngũ một ngày trước đó, theo
Điều 88 BLHS với tội danh chống phá chính quyền nhà nước Việt Nam.