VỀ THẨM QUYỀN GIẢI QUYẾT KHIẾU KIỆN TRƯỜNG HỢP ĐÃ CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ

DỤNG ĐẤT
NGUYỄN XUÂN
Pháp luật điều chỉnh lĩnh vực đất đai đã qua nhiều lần sửa đổi để phù hợp với tình
hình thực tế. Do ban hành nhiều văn bản hướng dẫn nên có một số mâu thuẫn trong
các quy định liên quan đến vấn đề khiếu kiện về đất đai. Tuy nhiên, từ khi Nghị
định 181 và Nghị định 84 ra đời, việc phân định thẩm quyền giải quyết khiếu kiện
trong trường hợp đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ)cơ bản không còn
vướng mắc.
Không mâu thuẫn về thẩm quyền giải quyết
Điều 136 Luật Đất đai phân định thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai đối với
hai trường hợp có, không có giấy chứng nhận QSDĐ. Nếu đương sự có giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại các khoản 1, 2
và 5 Điều 50 của Luật Đất đai và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất thì do Tòa
án nhân dân giải quyết. Đối với tranh chấp về quyền sử dụng đất mà đương sự không
có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy
định tại các khoản 1, 2 và 5 Điều 50 của Luật Đất đai thì được giải quyết theo con
đường khiếu nại hành chính. Theo quy định này, Tòa án nhân dân chỉ có thẩm quyền
giải quyết tranh chấp đất đai giữa các cá nhân, tổ chức, cộng đồng dân cư khi có
phát sinh tranh chấp đất đai với nhau, còn thẩm quyền thu hồi giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất do cơ quan hành chính có thẩm quyền thực hiện.
Tuy nhiên, đối với việc thu hồi chứng nhận quyền sử dụng đất, Điều 42 Nghị định
181 quy định: Sở Tài nguyên và Môi trường có thẩm quyền thu hồi chứng nhận quyền
sử dụng đất do UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương cấp; Phòng Tài nguyên và
Môi trường thu hồi chứng nhận quyền sử dụng đất do UBND huyện, quận, thị xã, thành
phố thuộc tỉnh cấp. Điều này hoàn toàn phù hợp, vì giấy chứng nhận quyền sử dụng
đất thuộc các trường hợp: cấp đổi; sạt lở tự nhiên đối với cả thửa đất; có thay
đổi ranh giới thửa đất mà phải cấp mới giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; các
trường hợp tại Điều 38 Luật Đất đai (bắt buộc phải thu hồi đất) thì cơ quan hành
chính có thẩm quyền sẽ thu hồi vì được cấp trái pháp luật. Đây là hành vi hành
chính của cơ quan hành chính nhà nước, không phải là tranh chấp đất đai giữa các
cá nhân, tổ chức với nhau nên thẩm quyền giải quyết do các cơ quan hành chính thực
hiện là hoàn toàn phù hợp, không mâu thuẫn pháp lý hay xung đột thẩm quyền giải
quyết.
Không xung đột pháp lý
Điều 21 Nghị định 84 quy định vấn đề thu hồi giấy chứng nhận QSDĐ đã được cấp trái
pháp luật đối với từng trường hợp cụ thể: Khoản 1 quy định cơ quan đã cấp giấy
chứng nhận QSDĐ căn cứ văn bản kết luận của cơ quan thanh tra hoặc cơ quan điều
tra, nếu thấy kết luận đó đúng thì có quyền ra quyết định thu hồi giấy chứng nhận
đã cấp. Khoản 2 quy định trường hợp chính cơ quan đã cấp giấy chứng nhận QSDĐ phát
hiện giấy chứng nhận đã cấp là trái pháp luật thì thông báo bằng văn bản để Thanh
tra cùng cấp thẩm tra. Qua thẩm tra, xác định giấy chứng nhận QSDĐ đã cấp trái
pháp luật thì cơ quan đã cấp giấy chứng nhận ra quyết định thu hồi giấy chứng nhận
đã cấp. Khoản 3 quy định, trường hợp công dân phát hiện giấy chứng nhận đã cấp sai
pháp luật có quyền gửi văn bản kiến nghị đến cơ quan đã cấp. Cơ quan đã cấp giấy
chứng nhận thực hiện biện pháp như khoản 2 nêu trên để giải quyết kiến nghị của
công dân. Cả 3 trường hợp nêu trên đều thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan
hành chính. Cụ thể là cơ quan đã cấp giấy chứng nhận QSDĐ trái pháp luật- trong
đó, cơ quan giúp việc cho cơ quan đã cấp là Thanh tra cùng cấp. Tuy nhiên, do chưa
nắm chính xác nội dung các quy định, có ý kiến cho rằng, đây là xung đột pháp lý
về thẩm quyền giải quyết. Như đã dẫn chứng, Điều 21 Nghị định 84 quy định “Việc
thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp đối với các trường hợp không thuộc quy định tại
khoản 2 Điều 42 Nghị định số 181/2004/NĐ-CP, các khoản 1, 2 và 3 Điều này chỉ được
thực hiện khi có bản án hoặc quyết định của Tòa án nhân dân đã có hiệu lực thi
hành”. Như vậy, điều luật đã loại trừ các trường hợp tranh chấp thuộc thẩm quyền
giải quyết của Tòa án nhân dân; cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền chỉ thực
hiện việc thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trong các trường hợp quy định
tại Khoản 1, 2, 3 Điều 21 Nghị định 84 và Khoản 2, Điều 42 Nghị định 181 nên không
có sự mâu thuẫn hay xung đột thẩm quyền giải quyết từ phía các quy định pháp lý
của hai Nghị định.
Quy định pháp lý qua các giai đoạn ban hành, sửa đổi, bổ sung… đôi khi còn mâu
thuẫn, chồng chéo. Điều quan trọng là phải nghiên cứu kỹ để hiểu chính xác và vận
dụng đúng trong cuộc sống. Đây cũng là điều kiện tránh sự xung đột trong quá trình
thực thi pháp luật.
http://nguoidaibieu.com.vn/Trangchu/VN/tabid/66/CatID/7/ContentID/81386/Default.as
px