Professional Documents
Culture Documents
hc
mn
Khoa in in t
NHN
XET
CUA
GIAO
VIN
.............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..........................................................................................................
Nguyn Vn A
GVHD:
SVTH:.
mn
Khoa in in t
LI NI U
Ngy nay vi s pht trin nhanh chng ca k thut bn dn cng sut l n, cc
thit b bin i in nng dng cc linh kin bn dn cng sut c s d ng
nhiu trong cng nghip v i sng nhm p ng cc nhu cu ngy cng cao ca x
hi. Trong thc t s dng in nng ta cn thay i tn s ca ngun cung cp,
cc b bin tn c s dng rng ri trong truyn ng in, trong cc thit b t
nng bng cm ng, trong thit b chiu sng... B nghch lu l b bin tn gin
tip bin i mt chiu thnh xoay chiu c ng dng rt ln trong thc t nh
trong cc h truyn ng my bay, tu thu, xe la...
Trong thi gian hc tp v nghin cu, c hc tp v nghin cu mn in t
cng sut v ng dng ca n trong cc lnh vc ca h thng sn xut hin i. V
vy c th nm vng phn l thuyt v p dng kin thc vo trong thc t ,
chng em c nhn n mn hc vi ti: Thit k va ch to mch nghch
lu mt pha. Vi ti c giao, chng em vn dng kin thc ca mnh
tm hiu v nghin cu l thuyt, c bit chng em tm hiu su vo tnh ton thit
k phc v cho vic hon thin sn phm. Di s hng dn ch bo nhit tnh
ca thy Nguyn Vn A cng vi s c gng n lc ca cc thnh vin trong nhm
chng em hon thnh xong n ca mnh. Tuy nhin do thi gian v kin thc
cn hn ch nn khng trnh khi thiu st khi thc hin n ny. V vy chng em
rt mong s nhn c nhiu kin nh gi, gp ca thy c gio, cng bn b
ti c hon thin hn.
GVHD:
SVTH:.
mn
Khoa in in t
Chng em xin chn thnh cm n!
TN TAI
Thit k va ch tao
mach
nghich
lu mt pha
* S liu cho trc
- Cac giao
trinh
va tai liu
chuyn mn
- Cac trang thit bi o, kim
tra tai xng thc tp,
thi nghim.
Lp
k hoach
thc hin.
GVHD:
SVTH:.
mn
Khoa in in t
- Sn phm phi m bo yu cu k thut, m thut. Quyn thuyt
minh.v cc bn v Ao, Folie m t y ni dung ca ti.
Nguyn Vn A
PHN I
GII THIU CHUNG V IN T CNG SUT V
CC VAN BN DN
in t cng sut l mt chuyn ngnh ca k thut in - in t, nghin
cu v ng dng cc phn t bn dn cng sut. Nhm khng ch ngun nng lng
in vi cc tham s khng thay i c thnh ngun nng lng in vi cc tham
s c th thay i c cung cp cho cc ph ti. Nh vy cc b bin i bn
dn cng sut l i tng nghin cu c bn ca in t cng sut. Trong cc b
bin i cc phn t bn dn cng sut c s dng nh cc kho bn dn, cn gi
l cc van bn dn, khi m dn dng th ni ti vo ngun, khi kho th khng cho
dng in chy qua cc van. Khc vi cc phn t c tip im, cc van bn dn thc
hin ng ct cc dng in m khng gy tia la in, khng b mi mn theo thi
gian, khng gy ting n v c kh nng ng ct vi tn s rt ln. Khng nhng
vy cc van bn dn cn c th ng ct cc dng in rt ln vi in p cao nhng
cc phn t iu khin chng li c to bi cc mch in t cng sut nh, nn
cng sut tiu th cng nh.
Quy lut ni ti vo ngun trong cc b bin i cng sut ph thuc vo s cc
b bin i v ph thuc vo cch thc iu khin cc van trong b bin i. Qu
trnh bin i nng lng s dng cc van cng sut c thc hin vi hiu sut
GVHD:
SVTH:.
mn
Khoa in in t
rt cao v tn tht trong b bin i ch l tn tht trn cc kho in t, n khng
ng k so vi cng sut in cn bin i. Cc b bin i cng sut khng nhng
t c hiu sut cao m cc cn c kh nng cung cp cho ph ti ngun nng
lng vi cc c tnh theo yu cu, p ng cc qu trnh iu chnh, iu khin
trong mt thi gian ngn nht, vi cc cht lng ph hp trong cc h thng t
ng hoc t ng ho. y l c tnh ca cc b bin i bn dn cng sut m
cc b bin i c tip im hoc kiu in t khng th c c
.
GVHD:
SVTH:.
mn
Khoa in in t
in t cng sut vi c im ch yu l chuyn mch (ng ct) vi dng
in ln, in p cao c th thay i vi tc ln.
Cho n ngy nay in t cng sut hu ht c ng dng rt nhiu trong
cc ngnh cng nghip hin i. C th k ra cc nghnh k thut m trong c
nhng ng dng tiu biu ca b bin i bn dn cng sut nh truyn ng in
t ng, giao thng ng st, nu luyn thp, gia nhit cm ng, in phn nhm
t qung m, cc qu trnh in phn trong cng nghip ha cht v trong rt nhiu
cc thit b cng nghip v dn dng khc nhau... Trong nhng nm gn y cng
ngh ch to cc phn t bn dn cng sut c nhng tin b vt bc v ngy
cng tr nn hon thin, dn n vic ch to cc b bin i ngy cng gn nh,
nhiu tnh nng v s dng ngy cng d dng hn.
Trong thc t b bin i c ch to rt a dng c th hiu v phn tch
c nguyn l ca cc b bin i, trc ht ta phi tm hiu cc phn t bn dn
cng sut.
1.2.Cc phn t bn dn cng sut v vic iu khin chng:
1.2.1. Cht bn dn
V phng din dn in, cc cht c chia thnh hai loi: cht dn in (c
in tr sut nh) v cht khng dn in (c in tr sut ln). Cht khng dn
in cn gi l cht cch in hay l cht in mi.
Gia hai loi cht ny c mt cht trung gian m in tr sut ca n thay i
trong mt gii hn rng v gim mnh khi nhit tng (theo quy lut hm m). Ni
cch khc, cht ny dn in tt nhit cao v dn in km hoc khng dn
in nhit thp. l cht bn dn (hay cht na dn in)
Trong bng tun hon
(Mendeleep) cc nguyn t bn dn
chim v tr trung gian (Hnh 1.2.1)
gia cc kim loi v kim. in hnh
GVHD:
SVTH:.
mn
Khoa in in t
l Ge, Si V phn nhm IV, lp
ngoi cng ca Ge, Si c 4 in t
(electron) v chng lin kt ng ho
tr vi nhau to thnh mt mng bn
vng (Hnh 1.2.1-2-a).
III
5
IV
VI
VII
C
14
16
15
Si
32
34
33
Ge
50
Se
As
52
51
Sn
Sb
53
Sb
GVHD:
SVTH:.
mn
Khoa in in t
Ge
Ge
Ge
Ge
Ge
In
Ge
a,
As
Ge
Ge
Ge
b,
Ge
Ge
Ge
Ge
c,
GVHD:
SVTH:.
mn
Khoa in in t
A
A
P
J
N
K
K
K
GVHD:
SVTH:.
mn
Khoa in in t
-Tinh th Si v tip gip PN c bc bi v kim loi, tinh th bn dn c hn
bng hp kim bc- antimoan hay vng- antimoan.
- Diode Si c in p ngc cho php c 2500V, nhng xt din p trn Diode Si
cng cao hn Diode Ge. Nhit cho php ca Diode Si kh cao
tmax = 1250C, v hin tng nh thng ch yu cng l do nhit .
n
E
+
+
ng
ng
p
+
+
+
+
Hnh 1.2.2-2.
Hnh 1.2.2-3.
GVHD:
SVTH:.
10
mn
Khoa in in t
*c tnh vn ampe:
n g ,m a x
U
0
D0
m A
c t n h t h c t c a d i o d e
U
0
D0
m A
c t n h t u y n t n h h a c a d i o d e
m A
c t n h l t - n g c a d i o d e
Hnh 1.2.2-4.
GVHD:
SVTH:.
11
mn
Khoa in in t
u = UD0 + iDRD
Trong : UD0(V); ID (A); RD ().
-c tnh V-A ca diode thc t l khc nhau, n ph thuc vo dng in cho php
v in p ngc m diode chu c. Theo c tnh l tng th in tr tng
ng ca diode bng 0 theo chiu thun v bng theo chiu ngc.
I = Is( e k .T - 1)
Trong :
GVHD:
SVTH:.
12
mn
Khoa in in t
Ung,max l gi tr in p ngc ln nht m diode c th chu ng c, y
cng l mt thng s quan trng la chn mt diode. Nh c tnh
vn ampe ch ra, qu trnh diode b nh thng l qu trnh khng th o ngc
c, v vy trong cc ng dng thc t khi la chn diode phi lun m bo U AK
<= Ung,max .
-Tn s lm vic ca diode.
Qu trnh pht nhit trn diode cn ph thuc vo tn s ng ct ca diode.
Trong cc khong thi gian diode m ra hoc kha li cng sut tn hao tc thi
u(t).i(t) c gi tr ln hn luc diode dn dng hoc lc ng b kha. V vy nu tn
s ng ct cao, hoc trong trng hp thi gian ng ct ca diode
So snh c vi khong dn dng hoc kha th tn tht trn diode l i b quy nh
ch yu bi tn s lm vic ch khng phi ch c gi tr dng in trung bnh. Cc
diode c ch to ph hp vi cc di tn s lm vic khc nhau, nn khi la
chn diode cn phi quan tm dn tn s lm vic ca diode.
-Thi gian phc hi tr.
Trong cc b bin i thng sy ra qu trnh chuyn mch gia cc phn t,
ngha l qu trnh dng in chuyn t mt phn t ny sang mt phn t khc. Cc
diode khi kha li c dng ngc c th c bin rt ln di tn cc in tch ra
khi cu trc bn dn ca mnh trong khong thi gian t r, gi l thi gian phc hi.
Thi gian phc hi cng quyt nh tn tht cng sut trong diode. Cc diode c thi
gian phc hi rt ngn c s, gi l cc diode ct nhanh. Cn phi phn bit cc
diode ct nhanh vi cc diode tn s cao, v t r l mt thng s cn quan tm khi chn
diode.
GVHD:
SVTH:.
13
mn
Khoa in in t
tip nhau, min gia lun khc tn vi 2 min bn cnh, to nn hai lp tip gip
PN. Nu min bn gia l loi N th 2 min bn cnh l loi P khi ta c lo i
transitor thun PNP. Ngc li nu min bn gia l loi P th 2 min bn cnh l
loi N khi ta c loi transitor ngc NPN.
- Transior cng sut a ra ngoi ba cc, cc ni vi lp bn dn gia gi l cc
gc B (baz), cc ni vi lp bn dn m khi lm vic c in trng ngoi ngc
chiu vi in trng trong gi l cc pht E (Emitor), cc ni vi lp bn dn cn
li l cc C (Collector).
Collector
Collector
p
J1
Baz
J1
Baz
J2
p
Emitor
p
J2
n
Emitor
GVHD:
SVTH:.
14
mn
Khoa in in t
+Us
R1
R2
U out
U in
Ucb = 0
A4
A3
+Ub
A2
Rc
R2
Uin
V1
R1
Uout
A1
Uce
Uce
Uce
Ub
Uce
GVHD:
SVTH:.
15
mn
Khoa in in t
Hnh v 1.2.3-3. cho thy Transitor ngng dn im lm vic A1 (dng in
IB = 0) ch c mt dng in r ICEO ph thuc vo nhit ca lp bn dn.
Nu Transitor dn, th im lm vic trong vng c tnh u ra tng t A1
n A2. y dng in IC tng tuyn tnh vi dng in IB khi dng in IB tng
cng ln th im lm vic s chuyn t A2 vt qua A3 n A4. n y dng
in IC tng rt t, c ngha l Transitor b iu khin qu mc. y in p U CE
gim xung b hn in p bo ho UCEsat chng c gi l: UCErest
c>S iu khin qu mc ca Transitor
S iu khin qu mc l trng thi hot ng ca Transitor, m khi c dng
in IB qu ln chy qua, n ln hn c dng in cn thit dng I C t ti cc
i. iu khin qu mc th dng in IC thay i khng cn tuyn tnh vi dng IB
na. im iu khin qu mc t n nu
UBE = UCEsat c ngha l UCB = 0. Transitor c iu khin qu mc nu n cn lm
vic nh l mt cng tc.
S iu khin qu mc c u im l in p d UCErest rt nh, lm cho cng sut
tn hao b.
Mc iu khin qu mc c tnh ton theo h s iu khin qu mc u
n chnh l t s dng in IB thc t v dng in IB cn thit Transitor iu
khin n gii hn UCB = 0.
u = IB/IB,
Thng thng t s ny c chn t u = 2-5.
d> Khuch i chuyn mch vi ti l in tr
B khuch i chuyn mch bng Transitor c ng dng rng ri l b
chuyn mch cng sut. Trong trng hp ny ti c th mc trc tip vi cc
Collector. Hnh 1.2.3-4 v 1.2.3-5 l s nguyn l ca mt b chuyn mch cng
sut vi ti l in tr thun v min c tnh l tng ca mch.
GVHD:
SVTH:.
16
mn
Khoa in in t
dc ca ng lm vic trn hnh 1.2.3-5 c xc nh qua ln c a
in tr ti. im lm vic A1 (IB = 0A) Transitor khng dn. im A2 th
Transitor dn. V Transitor iu khin qu mc nn in p U CErest tng ng nh.
Nh vy trong khi ng cng nh trong khi ct mch in, im lm vic ca mch
chuyn di gia im lm vic A1 n A2 dc theo ng thng lm vic c
in tr thun xc nh. Trong thc t khng ch c cc ti in tr thun m c khi
cn c ti in dung hoc in cm mc trong mch, v d nh cun dy Rle hoc
cun dy ca nam chm in, t cm ca chng trc tip lm tr ngi n qu
trnh chuyn mch tip gia cc im lm vic. Khi ngt mch nhanh cc in cm
ny c th xut hin nh in p ln hn in p ngun nui t vo Transitor, do
vy m c th dn ti tnh trng ph hng Transitor. V vy cn c bin php bo v
cho cc van cng sut.
Ic
A2
+Us
Rload
R1
V1
A1
Uin
Hnh 1.2.3-4
A
0
Us
Uce
Hnh 1.2.4-5
GVHD:
SVTH:.
17
mn
Khoa in in t
Ic
+Us
Rload
R1
A2
Cload
V1
A1
Ib= 0A
Uin
Us
Uce
Hnh 1.2.3.-6
Hnh 1.2.3-7
ng c tnh lm vic vi ti t in
GVHD:
SVTH:.
18
mn
Khoa in in t
+Us
Rload
Ic
A2
Khong co
Diode bao ve
Co Diode bao
ve
Lload
R1
V1
A1
Ib= 0A
Us
Uin
Uce
Hnh 1.2.3-8
Hnh 1.2.3-9
ng c tnh lm vic vi ti in cm
GVHD:
SVTH:.
19
mn
Khoa in in t
Qua hin tng t cm, trong qu
trnh ngt mch c th s xut hin trn
cc C ca Transitor mt in p qu cao,
cao hn c in p US. iu ny c th
dn ti tnh trng lm hng Transitor, do
cc mch c ti l cc cun dy
thng cn c bin php bo v.
Mt trong nhng bin php bo
v l ngi ta thc hin theo s
hnh 1.2.3-10
+Us
Rload
Lload
R1
V1
Uin
ng in t
Tinh th bn dn loi N
in trng
+
U2
-
-U1
GVHD:
SVTH:.
20