Tuoitrebentre.vn - phương Hướng Và Giải Pháp Hoàn Thiện Kế Toán Thuế Thu Nhập Doanh Nghiệp

http://kilobooks.
com
TH VIEN IEN T TRC TUYEN
Lun vn thc s kinh t
GVHD: TS. Trn Vn Tho
Mc lc
Trang
Li cm n ............................................................................................................. 1
COM
Li m u ............................................................................................................. 2
Chng I. tng quan v thu thu nhp doanh nghip v k
ton thu thu nhp doanh nghip ....................................................... 5
1.1. Tng quan v thu thu nhp doanh nghip ...................................................... 5
1.1.1. Khi nim thu thu nhp doanh nghip............................................................. 5
1.1.2. Bn cht thu thu nhp doanh nghip................................................................ 5
KS.
1.1.3. Phm vi p dng thu thu nhp doanh nghip................................................... 9

1.1.4. Phng php ghi nhn doanh thu, thu nhp v chi ph theo quy nh ca lut
thu thu nhp doanh nghip............................................................................. 10
1.2. Tng quan v k ton thu thu nhp doanh nghip. ..................................... 19
1.2.1. K ton thu thu nhp doanh nghip hin hnh .............................................. 19
1.2.2. K ton thu thu nhp doanh nghip hon li phi tr v ti sn thu thu nhp
BOO
hon li trn bo co ti chnh ring ca doanh nghiep.................................. 21

Chng iI. Thc trng v k ton thu thu nhp doanh
nghip .................................................................................................................... 32
2.1. Thc trng v nh gi k ton thu thu nhp doanh nghip ti Vit Nam
hin nay ..................................................................................................................... 32
2.1.1. Tnh hnh chung................................................................................................ 32
KIL
O
2.1.2. Thc trng k ton thu doanh nghip ti Vit Nam hien nay......................... 34
2.2. K ton thu thu nhp doanh nghip ti cc quc gia trn th gii ............. 40
2.2.1. K ton thu thu nhp doanh nghip ti Php .................................................. 40
2.2.2. K ton thu thu nhp doanh nghip ti M..................................................... 42
2.2.3. K ton thu thu nhp doanh nghip theo quc te ........................................... 43
Kt lun chng II ........................................................................................ 45
Chng iiI. Phng hng v gii php nhm hon thin k
ton thu thu nhp doanh nghip hin nay ti vit nam. .. 46
3.1. Phng hng hon thin. ................................................................................ 46
3.1.1. Cn ph hp vi thng l ca th gii c ch n c im ring ca Vit Nam
3.1.2. Cn phi theo hng nng cao cht lng thng tin cung cp. ........................ 46
http://kilobooks.com
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
3.1.3. Nhm to iu kin thun li cho cc doanh nghip Vit Nam hot ng sn
xut kinh doanh v m ngun thu thu cho ngn sch quc gia.................... 47
3.1.4. Cac quy nh cua luat thue phai tao ra moi trng an toan cho cac doanh
COM
nghiep ............................................................................................................. 48
3.1.5. Nng cao thc ca ch doanh nghip, trnh ca ngi hnh ngh cng tc
k ton v thu.................................................................................................. 48
3.2. Gii php hon thin. ........................................................................................ 50
3.2.1. Cc gii php hon thin lien quan en quy trnh hach toan thue thu nhap
doanh nghiep . ................................................................................................ 50
KS.
3.2.2. Gii php hon thin cc quy nh lin quan n lut thu thu nhp doanh
nghip............................................................................................................... 65
Kt lun chng III....................................................................................... 70
Kt lun .............................................................................................................. 71
KIL
O
BOO
Ti liu tham kho........................................................................................ 73
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
Li m u
1. Tnh cp thit ca ti
COM
Ngy 15/02/2005 B Ti chnh ban hnh 6 chun mc k ton t 4, trong

c chun mc s 17 K ton thu thu nhp doanh nghip. y l ln u tin trong
lch s k ton Vit Nam c mt chun mc k ton quy nh v hng dn mt cch
y , c th, ph hp vi thng l k ton quc t, v cc nguyn tc v phng php
hch ton k ton thu thu nhp doanh nghip. Th nhng, nhiu nhn vin k ton ti
cc doanh nghip cng nh c quan thu v cc i tng quan tm khc gp nhiu
KS.
kh khn khi nghin cu, vn dng quy nh hch ton mi v thu thu nhp doanh
nghip ny. iu ny l do rt nhiu nguyn nhn nh: trnh ca ngi nghin cu,
vn dng, do cn chu s nh hng nng n ca ch k ton c, thm vo k
ton thu thu nhp doanh nghip b chi phi bi cc lut thu nh thu gi tr gia tng
BOO
v c bit l thu thu nhp doanh nghip.
V vy, nghin cu v nh gi vic vn dng k ton thu thu nhp doanh

nghip, t a ra phng hng v gii php nhm hon thin l ht sc cn
thit, v nh th s nng cao c vai tr ca thng tin k ton, bo co ti chnh ca
doanh nghip s trung thc v hp l t gip cc i tng bn trong v bn ngoi
doanh nghip c nhng quyt nh ng n, kp thi. y l l do ti chn ti:
Phng hng v gii php hon thin k ton thu thu nhp doanh nghip lm ti
KIL
O
nghin cu ca mnh.
2. Mc ch nghin cu ca ti
ti c nghin cu hng n cc mc ch ch yu sau y:

H thng ho v thu thu nhp doanh nghip v k ton thu thu nhp doanh
nghip theo quy nh hin hnh ca Vit Nam.
Phn tch thc trng vn dng k ton thu thu nhp doanh nghip ca Vit
Nam trc v sau khi khi chun mc k ton thu thu nhp doanh nghip c
ban hnh v k ton thu thu nhp doanh nghip ca mt s nc trn th gii
t nh gi v quy nh hch ton thu thu nhp doanh nghip ca Vit Nam
hin nay.
3
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
ra phng hng v gii php nhm hon thin lut thu thu nhp doanh
nghip v k ton thu thu nhp doanh nghip ti Vit Nam.
3. i tng nghin cu
COM
Vi mc ch nghin cu nh trn, ti tp trung nghin cu l lun chung v

thu thu nhp doanh nghip v k ton thu thu nhp doanh nghip, tm hiu thc trng
v vn dng k ton thu thu nhp doanh nghip trong h thng k ton Vit Nam
t nh gi nhng thnh tu t c; nhng mt cn tn ti v tm ra nguyn nhn;
trn c s a ra quan im v gii php nhm hon thin k ton thu thu nhp
doanh nghip p dng cho cc doanh nghip ti Vit Nam.
4. Phng php nghin cu
KS.
Phng php nghin cu ch yu c s dng l phng php bin chng duy

vt, phn tch h thng, phng php so snh v i chiu
5. Nhng ng gp ca lun vn
H thng ha cc vn c bn v thu thu nhp doanh nghip v k ton thu
BOO
thu nhp doanh nghip, gp phn lm r li nhun k ton v thu nhp chu thu.
Tm hiu v thc trng vn dng k ton thu thu nhp doanh nghip ca h
thng k ton Vit Nam qua tng giai on, ch ra nhng nguyn nhn tn ti trong
lnh vc k ton ny ca Vit Nam. Tm hiu tnh hnh thc hin k ton thu thu nhp
doanh nghip ti mt s doanh nghip, nu ra nhng vng mc kh khn m cc
doanh nghip gp phi trong qu trnh thc hin k ton thu thu nhp doanh nghip.
KIL
O
Nghin cu k ton thu thu nhp doanh nghip mt s quc gia trn th gii v thc
t k ton thu TNDN Vit Nam, t a ra phng hng v gii php c th
hon thin lut thu thu nhp doanh nghip v k ton thu thu nhp doanh nghip p
dng cho cc doanh nghip Vit Nam hin nay theo Chun mc k ton s 17.
6. B cc ca lun vn
Lun vn c kt cu nh sau:
- Mc lc
- Li ni u
- Chng I. Tng quan v thu thu nhp doanh nghip v k ton thu thu nhp doanh
nghip.
- Chng II. Thc trng v k ton thu thu nhp doanh nghip hin nay ti Vit Nam.
4
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
- Chng III. Quan im v gii php nhm hon thin k ton thu thu nhp doanh
nghip hin nay ti Vit Nam.
- Kt lun
COM
- Ti liu tham kho
Chng I. tng quan v thu thu nhp doanh nghip v

k ton thu thu nhp doanh nghip.
1.1. Tng quan v thu thu nhp doanh nghip.
1.1.1. Khi nim thu thu nhp doanh nghip.
Thu thu nhp doanh nghip l loi thu trc thu nh vo thu nhp ca cc t
chc, c nhn sn xut kinh doanh hng ho, dch v c thu nhp chu thu.
in), thu li nhun cng ty (M)
KS.
mi quc gia loi thu ny mang nhng tn khc nhau: thu thu nhp cng ty (Thy
Vit Nam Lut thu thu nhp doanh nghip c Quc hi kho IX, k hp th 11
thng qua ngy 10/05/1997 v c hiu lc thi hnh ngy 01/01/1999 nhm thay cho
BOO
thu li tc trc y.
1.1.2. Bn cht thu thu nhp doanh nghip
Trc khi chun mc k ton thu thu nhp doanh nghip c ban hnh thu
thu nhp doanh nghip c coi l mt khon phn phi li t li nhun. Nhng t khi
khi ban hnh chun mc k ton ny, thu thu nhp doanh nghip c coi l mt
khon chi ph, quan nim ny s cng tr nn quan trng khi nn kinh t v th trng
KIL
O
ti chnh pht trin mnh, thu l mt yu t chi ph quan trng v tt yu khi xem xt
v ra cc quyt nh u t ca cc nh u t.
S khc bit gia chnh sch thu v ch k ton to ra cc khon chnh lch
trong vic ghi nhn doanh thu v chi ph cho mt k k ton nht nh, dn ti chnh
lch gia s thu thu nhp phi np trong k vi chi ph thu thu nhp ca doanh
nghip theo ch k ton p dng. Cc khon chnh lch ny c phn thnh hai
loi: Chnh lch vnh vin v Chnh lch tm thi.
* Chnh lch vnh vin l cc khon chnh lch pht sinh khi thc hin quyt
ton thu, c quan thu loi hon ton ra khi doanh thu/chi ph khi xc nh thu nhp
chu thu trong k cn c theo lut v cc chnh sch thu hin hnh. V d Chnh lch
5
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
vnh vin do: Khon chi ph khng c chng t hay chng t khng hp l, chi ph li
vay vt mc quy nh ca lut thu .
* Chnh lch tm thi l cc khon chnh lch pht sinh do c quan thu cha
COM
chp nhn ngay trong k/nm cc khon doanh thu/chi ph ghi nhn theo chun mc
v chnh sch k ton doanh nghip p dng. Cc khon chnh lch ny s c khu
tr hoc tnh thu thu nhp trong cc k/nm tip theo. Cc khon chnh lch tm thi
thng bao gm cc khon chnh lch mang tnh thi im hay cn gi l chnh lch
theo thi gian; v cc khon u i thu c th thc hin.
Cc khon chnh lch tm thi ny s to ra cc khon chnh lch v thu thu
KS.
nhp phi np/phi thu trong cc k tng lai. T pht sinh khon nh sau:
* Ti sn thu thu nhp hon li
Mt s khon chnh lch tm thi pht sinh s khin cho doanh nghip phi np
thm mt khon thu thu nhp trong nm hin hnh so vi s liu k ton ghi nhn
theo cc chun mc v ch k ton. Tuy nhin, nhng chnh lch tm thi dng ny
BOO
s khin cho doanh nghip phi np t thu thu nhp hn trong nhng k tng lai so
vi s liu k ton. iu c ngha l doanh nghip s thu c mt li ch trong
tng lai t vic np mt khon thu nhiu hn trong nm hin hnh do cc khon
chnh lch tm thi to ra. Ti sn thu thu nhp hon li c xc nh theo cng thc
Ti sn
thu thu
nhp hon =
li
Tng chnh
Gi tr c khu tr
lch tm thi
chuyn sang nm sau
KIL
O
sau:
c khu tr
pht sinh trong
Thu sut
thu thu nhp
ca cc khon l tnh
nm
thu v u i thu
cha s dng
doanh nghip
hin hnh
* Thu thu nhp hon li phi tr

Mt s khon chnh lch tm thi pht sinh s khin cho doanh nghip phi np
mt khon thu thu nhp t hn so vi s liu k ton trong nm hin hnh. Khon thu
thu nhp cha phi np ny s phi tr trong cc k tng lai.
Thu thu nhp hon li phi tr c xc nh trn c s cc khon chnh lch tm thi
chu thu pht sinh trong nm v thu sut thu thu nhp hin hnh theo cng thc sau:
6
Lun vn thc s kinh t

Tho
Thu thu nhp
hon li phi tr
GVHD: TS. Trn Vn
Tng chnh lch tm thi

=
chu thu pht sinh trong
Thu sut thu thu nhp

X
doanh nghip hin hnh
nm
COM
* Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh
Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh l s thu thu nhp doanh nghip
phi np (hoc thu hi c) tnh trn thu nhp chu thu v thu sut thu thu nhp
doanh nghip ca nm hin hnh.
* Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li
Chi ph Thu thu nhp hon li: L thu thu nhp doanh nghip s phi np/thu
KS.
trong tng lai tnh trn cc khon chnh lch tm thi chu thu thu nhp doanh
nghip trong nm hin hnh. Chi ph thu thu nhp hon li c tnh bng Ti sn
thu thu nhp hon li b tr vi Cng n thu thu nhp hon li phi tr.
* Chi ph/thu nhp thu thu nhp doanh nghip
Chi ph thu thu nhp doanh nghip (hoc thu nhp thu thu nhp doanh
BOO
nghip): L tng chi ph thu thu nhp hin hnh v chi ph thu thu nhp hon li
(hoc thu nhp thu thu nhp hin hnh v thu nhp thu thu nhp hon li) khi xc
nh li nhun hoc l ca mt k
V d: Ti cng ty A nm 2006 tng doanh thu 4.000, tng chi ph 3.400 trong
chi ph trch trc 200 khng c thu chp nhn (do thc t cha pht sinh).
KIL
O
Nm 2007 tng doanh thu 4.500, tng chi ph 3.800 (cha bao gm chi ph trch
trc 200 nm 2006 nay pht sinh). Thu sut thu thu nhp doanh nghip 28%.
Khng theo quan im thu hon li
Ch tiu
Nm 2006
BCTC
Doanh thu
Nm 2007
QT thu
BCTC
QT thu
4.000
4.000
4.500
4.500
3.400
3.200
3.800
4.000
Li nhun
600
800
700
500
Thu TNDN (TS 28%)
224
224
140
140
Chi ph
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
376
560
COM
Li nhun sau thu
Theo quan im thu hon li

Nm 2006
BCTC
Doanh thu
4.000
Chi ph
3.400
600
Chi ph thu TNDN
168
Chi ph thu hin hnh
224
Chi ph thu hon li

Li nhun sau thu
Nhn xt:
-
QT thu
BCTC
4.000
QT thu
4.500
4.500
3.200
3.800
4.000
800
700
500
224
BOO
Li nhun
Nm 2007
KS.
Ch tiu
196
140
(56)
56
432
504
140
Nm 2006 cng ty A np thu trc l 200 x 28% = 56 do chi ph trch trc
KIL
O
thc t cha pht sinh nn khng c thu chp nhn.

Nm 2007 khon thu 56 ny c hon li v thc t chi tr.
Vy bn cht thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh t cc chnh lch
tm thi gia k ton v thu v phn nh trung thc hn v kt qu hot ng v tnh
hnh ti chnh ca doanh nghip.
1.1.3. Phm vi p dng thu thu nhp doanh nghip.

1.1.3.1 i tng np thu thu nhp doanh nghip.
T chc, c nhn sn xut, kinh doanh hng ho, dch v (gi chung l c s
kinh doanh) di y c thu nhp chu thu phi np thu thu nhp doanh nghip:
- Cc t chc sn xut, kinh doanh hng ho, dch v.
8
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
- C nhn trong nc sn xut, kinh doanh hng ho, dch v.

- C nhn nc ngoi kinh doanh ti Vit Nam hoc c thu nhp pht sinh ti
Vit Nam, khng phn bit hot ng kinh doanh c thc hin ti Vit Nam hay ti
COM
nc ngoi nh: cho thu ti sn, cho vay vn, chuyn giao cng ngh, hot ng t
vn, tip th, qung co...
- Cng ty nc ngoi hot ng kinh doanh thng qua c s thng tr ti

Vit Nam.
C s thng tr l c s kinh doanh m thng qua c s ny cng ty nc

ngoi thc hin mt phn hay ton b hot ng kinh doanh ca mnh ti Vit Nam
KS.
mang li thu nhp.
Trong trng hp Hip nh trnh nh thu hai ln m Cng ha x hi ch

ngha Vit Nam k kt c quy nh khc v c s thng tr th thc hin theo quy
nh ca Hip nh .
BOO
1.1.3.2. i tng khng thuc din np thu thu nhp doanh nghip.
Cc trng hp sau y khng thuc din np thu thu nhp doanh nghip:
- Hp tc x, t hp tc sn xut nng nghip c thu nhp t sn phm trng
trt, chn nui, nui trng thu sn.
- H gia nh, c nhn nng dn sn xut nng nghip c thu nhp t sn phm
trng trt, chn nui, nui trng thu sn, tr h gia nh v c nhn nng dn sn xut
KIL
O
hng ho ln, c thu nhp cao t sn phm trng trt, chn nui, nui trng thu sn.
T m t h i c h a t h u t h u thu nhp doanh nghip i vi h gia nh v c
nhn nng dn sn xut hng ho ln, c thu nhp cao t cc sn phm trng trt,
chn nui, nui trng thu sn cho n khi c quy nh ca Chnh ph.
1.1.4. Phng php ghi nhn doanh thu, thu nhp v chi ph theo quy nh ca
lut thu thu nhp doanh nghip.
1.1.4.1.
V phng php tnh.
Theo quy nh ti iu 7 Lut thu thu nhp doanh nghip, thu nhp chu thu c
xc nh nh sau:
Thu nhp
Doanh thu
Chi
9
ph
Thu
nhp
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
tnh thu nhp chu thu trong
hp
l +
trong k
chu
thu
khc
trong
tnh thu
k tnh thu
tnh thu
k tnh thu
Thu nhp chu thu
Thu thu nhp

doanh nghip
1.1.4.2.
COM
chu thu =
trong k
trong k tnh thu
V phng php ghi nhn.
Thu sut thu
Thu nhp doanh nghip
Phng php ghi nhn doanh thu
* Doanh thu tnh thu nhp chu thu c xc nh nh sau:
KS.
Doanh thu tnh thu nhp chu thu l ton b tin bn hng, tin cung cp
dch v bao gm c tr gi, ph thu, ph tri m c s kinh doanh c hng khng
phn bit thu c tin hay cha thu c tin.
Doanh thu tnh thu nhp chu thu c xc nh c th i vi c s kinh
BOO
doanh np thu gi tr gia tng theo cc phng php khc nhau nh sau:
- i vi c s kinh doanh np thu gi tr gia tng theo phng php khu tr
thu l doanh thu cha bao gm thu gi tr gia tng.
- i vi c s kinh doanh np thu gi tr gia tng theo phng php trc tip
trn gi tr gia tng l doanh thu bao gm c thu gi tr gia tng.
sau:
KIL
O
* Thi im xc nh doanh thu tnh thu nhp chu thu c xc nh nh
- i vi hng ho l thi im chuyn giao quyn s hu hng ho hoc xut

ho n bn hng.
- i vi dch v l thi im dch v hon thnh hoc xut ho n bn hng.

* Doanh thu tnh thu nhp chu thu trong mt s trng hp c xc nh
nh sau:
- i vi hng ho bn theo phng thc tr gp c xc nh theo gi bn

hng ho tr tin mt ln, khng bao gm tin li tr chm.
10
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
Trng hp vic thanh ton theo hp ng mua bn tr gp ko di nhiu k

tnh thu th doanh thu l s tin phi thu ca ngi mua trong k tnh thu khng bao
gm li tr chm theo thi hn quy nh trong hp ng.
tc ph hp vi doanh thu.
COM
Vic xc nh chi ph i vi hng ho mua bn tr gp thc hin theo nguyn
- i vi hng ho, dch v do c s kinh doanh lm ra dng trao i; biu,

tng; trang b, thng cho ngi lao ng c xc nh theo gi bn ca hng ho,
dch v cng loi hoc tng ng trn th trng ti thi im trao i; biu, tng;
trang b, thng cho ngi lao ng.
KS.
- i vi hng ho, dch v do c s kinh doanh lm ra t dng phc v cho

qu trnh sn xut kinh doanh nh: in t dng, sn phm sn xut ra dng lm ti sn
c nh, sn phm xy dng c bn t lm l chi ph sn xut ra sn phm .
- i vi hot ng gia cng hng ho l tin thu v gia cng bao gm c tin
BOO
cng, nhin liu, ng lc, vt liu ph v chi ph khc phc v cho vic gia cng hng
ho.
- i vi c s kinh doanh nhn lm i l, k gi bn hng ng gi quy nh

ca c s kinh doanh giao i l, k gi l tin hoa hng c hng.
- i vi hot ng cho thu ti sn l s tin thu tng k theo hp ng.
Trng hp bn thu tr tin trc cho nhiu nm th doanh thu tnh thu nhp
KIL
O
chu thu c xc nh ph hp vi vic xc nh chi ph ca c s kinh doanh.

Tu theo iu kin v vic xc nh chi ph hp l, c s kinh doanh c th la
chn mt trong hai phng php xc nh doanh thu tnh thu nhp chu thu nh :
- S tin thu xc nh theo tng nm bng (=) doanh thu tr tin trc chia (:)
cho s nm tr tin trc.
- S tin thu tr trc cho nhiu nm.

Ring c s kinh doanh v c nhn cha thc hin ch k ton, ho n
chng t theo ch quy nh, c hot ng cho thu ti sn m bn thu tr tin thu
trc cho nhiu nm th doanh thu tnh thu nhp chu thu l ton b s tin thu
thu c.
11
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
Trng hp c s kinh doanh trong thi gian u i thu la chn phng php
xc nh doanh thu tnh thu nhp chu thu l ton b s tin thu bn thu tr trc
cho nhiu nm th thu nhp chu thu c min thu, gim thu bng (=) tng thu
COM
nhp chu thu chia (:) cho s nm bn thu tr tin trc nhn (x) vi s nm c
min thu, gim thu.
- i vi hot ng cho vay, thu li tin gi, thu nghip v cho thu ti chnh l
s li phi thu trong k c xc nh nh sau:
+ S li phi thu ca cc khon n qu hn khng a vo doanh thu. T chc

tn dng phi theo di s li ny ngoi bng cn i k ton, khi thu c th hch ton
KS.
vo thu nghip v.
+ S li phi thu ca cc khon cho vay trong hn a vo doanh thu nhng

sau 90 ngy m khch hng cha tr hoc cha n 90 ngy nhng xc nh l
khng thu c s li th c loi tr khi doanh thu tnh thu nhp chu thu.
Khon doanh thu c gim ny t chc tn dng theo di ngoi bng cn i k ton,
BOO
khi thu c th hch ton vo thu nghip v.
- i vi vn ti hng khng l ton b s tin c hng t vic vn chuyn

hnh khch, hnh l, hng ho, khng phn bit thu c tin hay cha thu c
tin. Thi im xc nh doanh thu tnh thu nhp chu thu l thi im hon thnh
dch v vn chuyn.
KIL
O
- i vi hot ng bn in l s tin ghi trn ho n gi tr gia tng. Thi

im xc nh doanh thu tnh thu nhp chu thu l ngy cui cng ghi ch s cng
t in th hin trn ho n tnh tin in.
i vi hot ng khc nh cc in thoi, kinh doanh nc sch...doanh thu
tnh thu nhp chu thu c xc nh tng t nh hot ng bn in.
- i vi hot ng kinh doanh bo him v ti bo him l s tin phi thu v
ph bo him gc, ph i l gim nh, ph nhn ti bo him, thu hoa hng ti bo
him v cc khon thu khc.
- i vi hp ng hp tc kinh doanh theo hnh thc chia sn phm, doanh thu

tnh thu thu nhp doanh nghip c xc nh nh sau:
12
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
- Gi bn hng ho ghi trong ho n bn hng i vi hng ho bn ti th

trng Vit Nam.
- Gi F0B ti cc ca khu xut khu hng ho i vi hng ho xut khu.
COM
*Cc khon thu nhp chu thu khc:
Cc khon thu nhp chu thu khc trong k tnh thu bao gm:
- Chnh lch v mua, bn chng khon.
- Thu nhp t hot ng lin quan n quyn s hu cng nghip, quyn tc gi.
- Thu nhp khc v quyn s hu, quyn s dng ti sn.
KS.
- Thu nhp t chuyn nhng ti sn, thanh l ti sn. Khon thu nhp ny c
xc nh bng (=) doanh thu thu c do chuyn nhng ti sn, thanh l ti sn tr (-)
i gi tr cn li ca ti sn chuyn nhng, thanh l v cc khon chi ph lin quan
n chuyn nhng, thanh l ti sn.
BOO
- Thu nhp t chuyn quyn s dng t, chuyn quyn thu t.

Phng php ghi nhn cc khon chi ph hp l c
tr tnh thu nhp chu thu
Cc khon chi ph hp l lin quan n thu nhp chu thu trong k tnh thu
c xc nh nh sau:
- Chi ph khu hao ti sn c nh s dng cho hot ng sn xut, kinh doanh
KIL
O
hng ho, dch v.
Mc trch khu hao ti sn c nh c tnh vo chi ph hp l theo quyt nh

ca B trng B Ti chnh v ch qun l, s dng v trch khu hao ti sn c
nh.
C s kinh doanh p dng phng php khu hao theo ng thng c hiu qu
kinh t cao c khu hao nhanh nhng ti a khng qu 02 ln mc khu hao theo
phng php ng thng nhanh chng i mi cng ngh. Ti sn c nh tham
gia vo hot ng kinh doanh c trch khu hao nhanh l my mc, thit b; dng c
o lng, th nghim; thit b v phng tin vn ti; dng c qun l; sc vt, vn
cy lu nm. Khi thc hin khu hao nhanh c s kinh doanh phi m bo c li.
13
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
Ti sn c nh khu hao ht gi tr nhng vn tip tc c sn xut kinh

doanh th khng c trch khu hao.
- Chi ph nguyn liu, vt liu, nhin liu, nng lng, hng ho s dng vo sn
COM
xut, kinh doanh hng ho, dch v lin quan n doanh thu v thu nhp chu thu
trong k c tnh theo nh mc tiu hao vt t hp l v gi thc t xut kho.
+ Mc tiu hao vt t hp l do gim c hoc ch c s kinh doanh xy dng
v quyt nh. i vi c s kinh doanh c Hi ng qun tr th Tng gim c xy
dng nh mc tiu hao vt t trnh Hi ng qun tr ph duyt. Kt thc nm, c
s kinh doanh phi thc hin quyt ton vt t, phn tch tnh hnh thc hin nh mc
KS.
tiu hao vt t v phi bo co khi c yu cu ca c quan thu.

Mi trng hp tn tht vt t, hng ho u khng c tnh gi tr vt t, hng
ho tn tht vo chi ph hp l.
- Gi vt t, hng ho thc t xut kho.
BOO
Gi vt t, hng ho thc t xut kho i vi c s kinh doanh np thu gi tr

gia tng theo phng php khu tr l gi khng c thu gi tr gia tng ca vt t,
hng ho mua ngoi v cc dch v lin quan n vt t, hng ho mua ngoi; cn i
vi c s kinh doanh np thu gi tr gia tng theo phng php trc tip hoc i vi
hot ng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu gi
tr gia tng, gi vt t, hng ho thc t xut kho bao gm c thu gi tr gia tng ca
KIL
O
vt t, hng ho mua ngoi v cc dch v lin quan n vt t, hng ho mua ngoi.

- Chi ph tin lng, tin cng v cc khon ph cp; tin n gia ca theo quy
nh ca B Lut lao ng.
+ Chi ph tin lng ca c s kinh doanh bao gm cc khon tin lng, tin
cng, cc khon ph cp phi tr cho ngi lao ng theo quy nh ca B Lut lao
ng.
Hng nm, c s kinh doanh phi ng k vi c quan thu v tng qu lng

phi tr trong nm, cn c v phng php xy dng tng qu lng cng vi vic np
t khai thu thu nhp doanh nghip (mu s 02A/TNDN)
14
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
+ Chi ph tin n gia ca do gim c hoc ch c s kinh doanh quyt nh

ph hp vi hiu qu sn xut, kinh doanh, nhng phi m bo mc chi hng thng
cho mi ngi lao ng khng vt qu mc lng ti thiu do Nh nc quy nh i
COM
vi cng chc nh nc. Ring chi ph n nh lng cho ngi lao ng i vi mt

s ngnh ngh c bit theo vn bn hng dn thi hnh B Lut lao ng.
- Chi ph nghin cu khoa hc, cng ngh (tr phn kinh ph do Nh nc hoc
c quan qun l cp trn h tr); chi thng sng kin, ci tin m sng kin ny mang
li hiu qu kinh doanh; chi ph cho o to lao ng theo ch quy nh; chi cho y
t trong ni b c s kinh doanh; chi h tr cho cc trng hc c Nh nc cho
- Chi ph dch v mua ngoi:
KS.
php thnh lp v khi chi phi c ho n, chng t theo ch quy nh.
+ in; nc; in thoi; vn phng phm; tin thu kim ton; tin thu dch
v php l; tin mua bo him ti sn, bo him tai nn con ngi; tin thu thit k,
BOO
xc lp v bo v nhn hiu hng ho.
+ Chi ph thu sa cha ti sn c nh.
i vi nhng ti sn c nh c th, vic sa cha c tnh chu k th c s

kinh doanh c trch trc chi ph sa cha theo d ton vo chi ph sn xut, kinh
doanh. Nu s thc chi sa cha ln hn s trch theo d ton th c s kinh doanh
c hch ton thm s chnh lch vo chi ph, nu s thc chi nh hn s trch theo
KIL
O
d ton th hch ton gim chi ph trong nm.
+ Cc khon chi ph c cc ti sn khng thuc ti sn c nh nh chi v

mua v s dng cc ti liu k thut, bng sng ch, giy php chuyn giao cng ngh,
nhn hiu thng mi... c phn b dn vo chi ph kinh doanh.
+ Tin thu ti sn c nh hot ng theo hp ng thu. Trng hp tr tin
thu ti sn c nh mt ln cho nhiu nm th tin thu c phn b dn vo chi ph
sn xut, kinh doanh theo s nm s dng ti sn c nh.
+ Chi ph dch v mua ngoi ca nh thu chnh, bao gm c chi ph tr cho
nh thu ph (nu c).
+ Cng tc ph bao gm: chi ph i li, tin thu ch , tin lu tr.
15
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
+ Ph cp tu xe i ngh php theo quy nh ca B Lut lao ng.

+ Chi ph dch v mua ngoi, thu ngoi khc phc v trc tip cho hot ng
- Cc khon chi:
+ Cc khon chi cho lao ng n
COM
sn xut, kinh doanh hng ho, dch v c chng t, ho n theo ch quy nh
+ Chi bo h lao ng hoc chi trang phc.
Chi bo h lao ng theo s thc chi. Chi mua sm trang phc thay cho qun o
bo h lao ng theo s thc chi nhng khng qu 500.000 ng/ngi/ nm.
KS.
+ Chi bo v c s kinh doanh.
+ Trch np qu bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on; chi ph h

tr kinh ph cho hot ng ca ng, on th ti c s kinh doanh; chi ng gp hnh
thnh ngun chi ph qun l cho cp trn v ng gp vo cc qu ca hip hi theo
BOO
ch quy nh.
- Chi tr li tin vay vn sn xut, kinh doanh hng ho, dch v ca ngn hng,
cc t chc tn dng, cc t chc kinh t theo li sut thc t cn c vo hp ng vay.
Chi tr li tin vay ca cc i tng khc theo li sut thc t khi k hp ng vay,
nhng ti a khng qu 1,2 ln mc li sut cho vay cng thi im ca ngn hng
thng mi c quan h giao dch vi c s kinh doanh.
KIL
O
Cc khon chi ph tr li tin vay gp vn php nh, vn iu l, c s kinh

doanh khng c tnh vo chi ph hp l xc nh thu nhp chu thu.
- Trch cc khon d phng gim gi hng tn kho, d phng cng n kh i,
d phng gim gi chng khon, trch lp qu d phng tr cp mt vic lm theo
hng dn ca B Ti chnh.
- Tr cp thi vic cho ngi lao ng theo ch hin hnh.

- Chi v tiu th hng ho, dch v bao gm: chi ph bo qun, ng gi, vn
chuyn, bc xp, thu kho bi, bo hnh sn phm, hng ho.
- Chi ph qung co, tip th, khuyn mi, tip tn, khnh tit, chi ph giao dch,
i ngoi, chi hoa hng mi gii, chi ph hi ngh v cc loi chi ph khc theo s thc
16
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
chi nhng ti a khng qu 10% tng s cc khon chi ph hp l t khon 1 n

khon 10 mc III, phn B thng t s 128/2003/TT-BTC ngy 22/12/2003.i vi hot
ng kinh doanh thng nghip chi ph hp l xc nh mc khng ch khng bao
COM
gm gi vn ca hng ho bn ra.
- Cc khon thu, ph, tin thu t phi np c lin quan n hot ng sn
xut, kinh doanh hng ho, dch v (tr thu thu nhp doanh nghip) bao gm:
+ Thu xut khu.
+ Thu gi tr gia tng u vo ca hng ho, dch v xut khu khng iu

kin c khu tr v hon thu theo quy nh. Thu gi tr gia tng u vo qu thi
KS.
hn c k khai, khu tr thu theo quy nh.
+ Thu tiu th c bit i vi hng ho, dch v trong nc thuc din chu
thu tiu th c bit.
+ Thu ti nguyn.
BOO
+ Thu mn bi.
+ Thu s dng t nng nghip; thu nh, t.

+Tin thu t.
+ Cc khon ph, l ph m c s kinh doanh thc np vo ngn sch Nh nc

theo quy nh ca php lut v ph, l ph.
KIL
O
- Chi ph qun l kinh doanh do cng ty nc ngoi phn b cho c s thng

tr ti Vit Nam theo t l gia doanh thu ca c s thng tr ti Vit Nam v tng
doanh thu chung ca cng ty nc ngoi bao gm c doanh thu ca c s thng tr
cc nc khc. Cng thc phn b nh sau:
Tng doanh thu ca c s
Chi ph qun l kinh
thng tr ti Vit Nam trong
doanh do cng ty
k tnh thu
nc ngoi phn b
--------------------------------
cho c s thng tr
Tng doanh thu ca cng ty
ti Vit Nam trong =
Tng s chi ph
nc ngoi, bao gm c doanh

17
qun
kinh
doanh ca cng ty
x
nc
ngoi
Lun vn thc s kinh t

Tho
k tnh thu
GVHD: TS. Trn Vn
thu ca cc c s thng tr
trong
cc nc khc trong k tnh
thu.
tnh
thu
COM
C s thng tr ca cng ty nc ngoi ti Vit Nam cha thc hin ch

k ton, ho n, chng t, np thu theo phng php k khai th khng c tnh vo
chi ph hp l khon chi ph qun l kinh doanh do cng ty nc ngoi phn b.
- Chi ph hp l ca hot ng kinh doanh bo him, kinh doanh x s kin
thit, kinh doanh chng khon v mt s hot ng kinh doanh c th khc theo vn
bn hng dn ring ca B Ti chnh.
KS.
* Cc khon khng c tnh vo chi ph hp l:
- Tin lng, tin cng do c s kinh doanh khng thc hin ng ch hp

ng lao ng theo quy nh ca php lut v lao ng, tr trng hp thu mn lao
ng theo v vic.
BOO
- Tin lng, tin cng ca ch doanh nghip t nhn, thnh vin hp danh ca
cng ty hp danh, ch h c th, c nhn kinh doanh. Th lao tr cho cc sng lp vin,
thnh vin ca hi ng qun tr ca cc cng ty trch nhim hu hn, cng ty c
phn khng trc tip tham gia iu hnh sn xut, kinh doanh hng ho, dch v.
- Cc khon trch trc vo chi ph m thc t khng chi ht nh: chi ph sa
cha ti sn c nh; ph bo hnh sn phm hng ho, cng trnh xy dng v cc
KIL
O
khon trch trc khc.
- Cc khon chi khng c ho n, chng t theo ch quy nh hoc chng t

khng hp php.
- Cc khon tin pht vi phm lut giao thng, pht vi phm ch ng k

kinh doanh, pht vay n qu hn, pht vi phm ch k ton thng k, pht vi phm
hnh chnh v thu v cc khon pht khc.
- Cc khon chi khng lin quan n doanh thu v thu nhp chu thu nh: chi
v u t xy dng c bn; chi ng h cc on th, t chc x hi v ng h a
phng; chi t thin v cc khon chi khc khng lin quan n doanh thu, thu nhp
chu thu.
18
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
- Cc khon chi do ngun kinh ph khc i th:

+ Chi s nghip.
+ Chi m au, thai sn.
COM
+ Chi tr cp kh khn thng xuyn, kh khn t xut.

+ Cc khon chi khc do ngun kinh ph khc i th.
- Chi ph khng hp l khc.
1.2. Tng quan v k ton thu thu nhp doanh nghip.

1.2.1. K ton thu thu nhp doanh nghip hin hnh
KS.
* Ti khon s dng:
- TK 8211 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh

- TK 3334 Thu thu nhp doanh nghip phi np
* Phng php hch ton
BOO
1) Hng qu, khi xc nh thu thu nhp doanh nghip tm phi np theo quy nh ca
Lut thu thu nhp doanh nghip, k ton phn nh s thu thu nhp doanh nghip tm
phi np Nh nc vo chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh, ghi:
N TK 8211 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh
C TK 3334 - Thu thu nhp doanh nghip.
KIL
O
Khi np thu thu nhp doanh nghip vo NSNN, ghi:

N TK 3334 - Thu thu nhp doanh nghip
C cc TK 111, 112,
2) Cui nm ti chnh, cn c vo s thu thu nhp doanh nghip thc t phi np, k
ton ghi:
+ Nu s thu thu nhp doanh nghip thc t phi np trong nm ln hn s

thu thu nhp doanh nghip tm phi np, k ton phn nh b sung s thu thu nhp
doanh nghip cn phi np, ghi:
19
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn

Khi np thu thu nhp doanh nghip vo NSNN, ghi:
C cc TK 111, 112,
COM
+ Nu s thu thu nhp doanh nghip thc t phi np trong nm nh hn s

thu thu nhp doanh nghip tm phi np, th s chnh lch k ton ghi gim chi ph s
thu thu nhp doanh nghip hin hnh, ghi:
N TK 3334 Thu thu nhp doanh nghip
KS.
C TK 8211 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh.

3) Trng hp pht hin sai st khng trng yu ca cc nm trc lin quan n
khon thu thu nhp doanh nghip phi np ca cc nm trc, doanh nghip c
hch ton tng (hoc gim) s thu thu nhp doanh nghip phi np ca cc nm
BOO
trc vo chi ph thu thu nhp hin hnh ca nm pht hin sai st.
+ Trng hp thu thu nhp doanh nghip hin hnh ca cc nm trc phi
np b sung do pht hin sai st khng trng yu ca cc nm trc c ghi tng chi
ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh ca nm hin ti, ghi:
KIL
O
Khi np tin, ghi:

C cc TK 111, 112
+ Trng hp s thu thu nhp doanh nghip phi np c ghi gim do pht
hin sai st khng trng yu ca cc nm trc c ghi gim chi ph thu thu nhp
doanh nghip hin hnh trong nm hin ti, ghi:
C TK 8211 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh
4) Cui nm ti chnh, k ton kt chuyn chi ph thu thu nhp hin hnh, ghi:
20
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
+ Nu TK 8211 c s pht sinh N ln hn s pht sinh C, th s chnh lch ghi:

N TK 911 Xc nh kt qu kinh doanh
C TK 8211 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh.
COM
+ Nu TK 8211 c s pht sinh N nh hn s pht sinh C, th s chnh lch ghi:

C TK 911 Xc nh kt qu kinh doanh.
1.2.2. K ton thu thu nhp hon li phi tr v ti sn thu thu nhp hon li
trn bo co ti chnh ring ca doanh nghip.
KS.
1.2.2.1. Phng php xc nh v k ton Thu thu nhp hon li phi tr

* Xc nh cc khon chnh lch tm thi chu thu:
- Cui nm ti chnh, khi lp bo co ti chnh, k ton phi xc nh c s tnh
thu ca ti sn v cc khon n phi tr lm cn c xc nh cc khon chnh lch
tm thi chu thu.
BOO
- Cc khon chnh lch tm thi chu thu c s dng lm cn c xc nh

thu thu nhp hon li phi tr trong nm trn bo co ti chnh ring ca doanh nghip
phi c phn nh vo Bng xc nh chnh lch tm thi chu thu pht sinh trong
nm.
- Bng xc nh chnh lch tm thi chu thu dng phn nh chi tit tng
khon chnh lch tm thi chu thu pht sinh trong nm lm c s xc nh thu thu
KIL
O
nhp hon li phi tr.
* Xc nh thu thu nhp hon li phi tr

- Cui nm, cn c vo s chnh lch tm thi chu thu xc nh c v
cc khon iu chnh trc tip tng, gim s d u nm ca Ti khon Li nhun
cha phn phi (do p dng hi t thay i chnh sch k ton hoc iu chnh hi t
cc sai st trng yu ca cc nm trc, k ton lp Bng xc nh thu thu nhp hon
li phi tr lm cn c ghi nhn v trnh by thu thu nhp hon li phi tr trn bo
co ti chnh ring.
21
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
- Bng xc nh thu thu nhp hon li phi tr l bng tng hp xc

nh thu thu nhp hon li phi tr c ghi nhn trong nm v xc nh thu
thu nhp hon li phi tr gim do hon nhp cc khon chnh lch tm thi chu
COM
thu ca cc nm trc.
* Ti khon s dng:
- Ti khon 347 Thu thu nhp hon li phi tr

- Ti khon 8212 Chi ph thu thu nhp hon li
* Phng php hch ton
KS.
1) Trng hp thu thu nhp hon li phi tr pht sinh t cc giao dch trong nm
c ghi nhn vo chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li: Cui nm ti chnh, k
ton cn c Bng xc nh thu thu nhp hon li phi tr ghi nhn thu thu nhp
hon li phi tr pht sinh t cc giao dch trong nm vo chi ph thu thu nhp doanh
BOO
nghip hon li:
- Nu s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm ln hn s thu thu
nhp hon li phi tr c hon nhp trong nm, ghi:
N TK 8212 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li
C TK 347 Thu thu nhp hon li phi tr.
- Nu s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm nh hn s thu thu
KIL
O
nhp hon li phi tr c hon nhp trong nm, ghi:

N TK 347 Thu thu nhp doanh nghip hon li phi tr
C TK 8212 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li.
2) Trng hp thu thu nhp hon li phi tr pht sinh t vic p dng hi t thay i
chnh sch k ton hoc iu chnh hi t cc sai st trng yu ca cc nm trc:
Cui nm ti chnh, k ton cn c Bng xc nh thu thu nhp hon li phi tr
c lp lm cn c ghi nhn hoc hon nhp thu thu nhp hon li phi tr pht sinh
t cc giao dch c iu chnh vo li nhun cha phn phi ca cc nm trc.
- Trng hp phi iu chnh tng thu thu nhp hon li phi tr, ghi:
22
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
Tng s d N u nm TK 4211 - Li nhun cha phn phi nm trc

(Nu TK 4211 c s d N), hoc
Gim s d C u nm TK 4211 - Li nhun cha phn phi nm trc
COM
(Nu TK 4211 c s d C)
Tng s d C u nm TK 347 Thu thu nhp hon li phi tr.
- Trng hp phi iu chnh gim thu thu nhp hon li phi tr, ghi:
Gim s d C u nm TK 347 Thu thu nhp hon li phi tr
Tng s d C u nm TK 4211 - Li nhun cha phn phi nm trc
KS.
(Nu TK 4211 c s d C), hoc
Gim s d N u nm TK 4211 - Li nhun cha phn phi nm trc
BOO
(Nu TK 4211 c s d N)
1.2.2.2. Phng php xc nh v k ton Ti sn thu thu nhp hon li

* Xc nh cc khon chnh lch tm thi c khu tr:
- Cui nm ti chnh, k ton phi xc nh c s tnh thu ca ti sn v cc
khon n phi tr lm cn c xc nh cc khon chnh lch tm thi c khu tr.
- Cc khon chnh lch tm thi c khu tr c s dng lm cn c xc
KIL
O
nh ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm trn bo co ti chnh ring
(khng bao gm cc khon chnh lch tm thi c khu tr pht sinh t cc khon
u t vo cng ty con, cng ty lin kt, cng ty lin doanh v vic chuyn i bo co
ti chnh ca c s nc ngoi) phi c phn nh vo Bng xc nh chnh lch
tm thi c khu tr pht sinh trong nm lm c s xc nh ti sn thu thu nhp
hon li nu doanh nghip d tnh l chc chn s c li nhun tnh thu thu nhp
trong tng lai s dng cc khon chnh lch tm thi c khu tr .
- Trng hp doanh nghip khng c kh nng chc chn s c c li nhun
tnh thu trong tng lai, k ton khng c ghi nhn ti sn thu thu nhp hon li
tnh trn cc khon chnh lch tm thi c khu tr pht sinh trong nm. Ton b
cc khon chnh lch tm thi c khu tr ny c theo di ring trn Bng theo
23
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
di chnh lch tm thi c khu tr cha s dng lm cn c xc nh ti sn thu

thu nhp hon li trong cc nm sau, khi doanh nghip c li nhun chu thu thu
nhp thu hi ti sn thu thu nhp hon li ny.
COM
* Xc nh ti sn thu thu nhp hon li pht sinh t cc khon l tnh thu v

u i thu cha s dng
Xc nh ti sn thu thu nhp hon li pht sinh t cc khon l tnh thu

cha s dng
Cui nm ti chnh, cn c vo s l hot ng kinh doanh c khu tr vo

thu nhp chu thu cc nm tip sau theo quy nh chuyn l ca lut thu thu nhp
KS.
doanh nghip, k ton xc nh v ghi nhn ti sn thu thu nhp hon li trong nm
hin hnh, nu doanh nghip d tnh l chc chn s c li nhun tnh thu thu nhp
trong tng lai s dng cc khon l tnh thu t cc nm trc . Ti sn thu thu
nhp hon li tnh trn cc khon l tnh thu cha s dng trong nm ti chnh hin
Ti sn thu thu nhp

hon li tnh trn cc
BOO
hnh c xc nh theo cng thc sau:
khon l tnh thu =

cha s dng
Gi tr c khu tr
Thu sut
vo cc nm tip sau ca
thu
cc khon l tnh thu x

cha s dng
nhp doanh
thu
nghip hin
hnh
KIL
O
Xc nh gi tr ti sn thu thu nhp hon li pht sinh t cc khon u i

thu cha s dng.
Cui nm ti chnh, cn c cc khon u i thu theo lut nh (nu c) cha

s dng k ton xc nh v ghi nhn ti sn thu thu nhp hon li trong nm hin
hnh, nu doanh nghip d tnh chc chn c li nhun tnh thu thu nhp trong
tng lai s dng cc khon u i thu cha s dng t cc nm trc . Ti sn
thu thu nhp hon li tnh trn cc khon u i thu cha s dng trong nm ti
chnh hin hnh c xc nh theo cng thc:
Ti sn thu thu nhp
Gi tr c khu
Thu
hon li tnh trn cc
tr ca cc khon
thu thu nhp
24
sut
Lun vn thc s kinh t

Tho
doanh nghip
u i thu cha
khon u i thu
cha s dng
GVHD: TS. Trn Vn
x hin hnh
s dng
COM
* Xc nh ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm

- Cui nm ti chnh, k ton lp Bng xc nh ti sn thu thu nhp hon li
lm cn c ghi nhn v trnh by ti sn thu thu nhp doanh nghip hon li trn bo
co ti chnh. Bng xc nh ti sn thu thu nhp hon li l bng tng hp xc
nh ti sn thu thu nhp hon li c ghi nhn trong nm.
* Ti khon s dng: Ti khon 243 Ti sn thu thu nhp hon li
KS.
* Phng php hch ton
1) Trng hp ti sn thu thu nhp hon li pht sinh t cc giao dch c ghi
nhn vo chi ph thu thu nhp hon li: Cui nm ti chnh, k ton cn c Bng xc
nh ti sn thu thu nhp hon li c lp lm cn c ghi nhn hoc hon nhp
thu nhp hon li:
BOO
ti sn thu thu nhp hon li pht sinh t cc giao dch c ghi nhn vo chi ph thu
- Nu ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm ln hn ti sn thu thu

nhp hon li c hon nhp trong nm, k ton ghi nhn b sung gi tr ti sn thu
thu nhp hon li l s chnh lch gia s ti sn thu thu nhp hon li pht sinh ln
hn s c hon nhp trong nm, nu chc chn rng trong tng lai doanh nghip c
nm hin ti, ghi:
KIL
O
li nhun tnh thu thu hi ti sn thu thu nhp hon li c ghi nhn trong
N TK 243 Ti sn thu thu nhp hon li

C TK 8212 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li.
- Nu ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm nh hn ti sn thu
thu nhp hon li c hon nhp trong nm, k ton ghi gim ti sn thu thu nhp
hon li l s chnh lch gia s ti sn thu thu nhp hon li pht sinh nh hn s
c hon nhp trong nm, ghi:
N TK 8212 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li

C TK 243 Ti sn thu thu nhp hon li
25
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
2) Trng hp ti sn thu thu nhp hon li pht sinh t vic p dng hi t

chnh sch k ton hoc iu chnh hi t sai st trng yu ca cc nm trc: Cui
nm ti chnh, k ton cn c Bng xc nh ti sn thu thu nhp hon li c
COM
lp lm cn c ghi nhn hoc hon nhp ti sn thu thu nhp hon li pht sinh t cc
giao dch c iu chnh vo li nhun cha phn phi ca cc nm trc:
- Trng hp phi iu chnh tng ti sn thu thu nhp hon li, ghi:
Tng s d N u nm TK 243 Ti sn thu thu nhp hon li
Tng s d C u nm TK 4211 - Li nhun cha phn phi nm trc
KS.
(Nu TK 4211 c s d C), hoc
Gim s d N u nm TK 4211 - Li nhun cha phn phi nm trc

(Nu TK 4211 c s d N)
- Trng hp phi iu chnh gim ti sn thu thu nhp hon li, ghi:
BOO
Tng s d N u nm TK 4211 - Li nhun cha phn phi nm trc

(Nu TK 4211 c s d N), hoc
Gim s d C u nm TK 4211 - Li nhun cha phn phi nm trc (Nu

TK 4211 c s d C)
Gim s d N u nm TK 243 Ti sn thu thu nhp hon li
KIL
O
1.2.3. Trnh by bo co ti chnh.
1.2.3.1. Trnh by trong Bng Cn i k ton

* Ti sn thu thu nhp hon li
Ti sn thu thu nhp hon li c trnh by trong ch tiu Ti sn thu thu
nhp hon li M s 262 trn Bng cn i k ton.
S liu ghi vo ch tiu ny c cn c vo s d N Ti khon 243 Ti
sn thu thu nhp hon li, trn S Ci.
* Thu thu nhp hon li phi tr
Thu thu nhp hon li phi tr c trnh by trong ch tiu Thu thu nhp
hon li phi tr M s 335 trn Bng cn i k ton.
26
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
S liu ghi vo ch tiu ny c cn c vo s d C Ti khon 347

Thu thu nhp hon li phi tr, trn S Ci.
1.2.3.2. Trnh by Bo co kt qu hot ng kinh doanh
COM
Sa i ch tiu Thu thu nhp doanh nghip (M s 51) thnh 2 ch tiu:

Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh M s 51 v Chi ph thu thu
nhp doanh nghip hon li M s 52 trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh.
(Ph lc 05)
* Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh M s 51

Ch tiu ny phn nh chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh pht sinh
KS.
trong nm bo co.
S liu ghi vo ch tiu ny c cn c vo tng s pht sinh bn C Ti

khon 8211 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh i ng vi bn N TK
911 Xc nh kt qu kinh doanh trn s k ton chi tit TK 8211, hoc cn c vo
BOO
s pht sinh bn N TK 8211 i ng vi bn C TK 911 trong k bo co trn s k

ton chi tit TK 8211, (trng hp ny s liu c ghi vo ch tiu ny bng s m
di hnh thc ghi trong ngoc n (...)).
* Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li

Ch tiu ny phn nh chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li hoc thu
nhp thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh trong nm bo co.
KIL
O
S liu ghi vo ch tiu ny c cn c vo tng s pht sinh bn C Ti

khon 8212 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li i ng vi bn N TK 911
Xc nh kt qu kinh doanh trn s k ton chi tit TK 8211, hoc cn c vo s
pht sinh bn N TK 8212 i ng vi bn C TK 911 trong k bo co, trn s k
ton chi tit TK 8212 (trng hp ny s liu c ghi vo ch tiu ny bng s m
di hnh thc ghi trong ngoc n (...)).
1.2.3.3. Trnh by Bn thuyt minh bo co ti chnh
* B sung mc 21 Phn V. ca Bn thuyt minh bo co ti chnh:
a- Ti sn thu thu nhp hon li:
Cui nm
27
u nm
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
- Ti sn thu thu nhp hon li lin quan n

khon chnh lch tm thi c khu tr
khon l tnh thu cha s dng

khon u i tnh thu cha s dng
COM
c ghi nhn t cc nm trc

Ti sn thu thu nhp hon li
b- Thu thu nhp hon li phi tr
KS.
- Khon hon nhp ti sn thu thu nhp hon li
- Thu thu nhp hon li phi tr pht sinh t cc khon

chnh lch tm thi chu thu
BOO
- Khon hon nhp thu thu nhp hon li phi tr

c ghi nhn t cc nm trc
- Thu thu nhp hon li phi tr
* B sung mc 31 Phn VI. ca Bn thuyt minh bo co ti chnh:

31- Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh
Nm nay
Nm trc
KIL
O
- Chi ph thu thu nhp doanh nghip tnh trn thu

nhp chu thu nm hin hnh
- iu chnh chi ph thu thu nhp doanh nghip ca

cc nm trc vo chi ph thu thu nhp hin hnh
nm nay
- Tng chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh

* B sung mc 32 Phn VI. ca Bn thuyt minh bo co ti chnh:
32- Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li
- Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li pht
28
Nm nay
Nm trc
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
sinh t cc khon chnh lch tm thi phi chu

thu
- Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li pht
COM
sinh t vic hon nhp ti sn thu thu nhp hon li

- Thu nhp thu thu nhp doanh nghip hon li pht ( )
( )
sinh t cc khon chnh lch tm thi c khu

tr
( )
sinh t cc khon l tnh thu v u i thu cha
KS.
s dng
( )
sinh t vic hon nhp thu thu nhp hon li phi

tr
BOO
- Tng chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li
* Doanh nghip phi gii trnh ring r cc thng tin sau trong Bn thuyt
minh bo co ti chnh.
- Tng s thu thu nhp doanh nghip hin hnh v thu thu nhp hon li
lin quan n cc khon mc c ghi nhn vo vn ch s hu;
KIL
O
- Gii thch mi quan h gia chi ph (hoc thu nhp) thu thu nhp doanh
nghip v li nhun k ton theo mt hoc c hai hnh thc sau:
+ i chiu bng s gia chi ph (hoc thu nhp) thu TNDN v tch s ca
li nhun k ton nhn (x) vi thu sut p dng; hoc
+ i chiu bng s gia thu sut hiu qu bnh qun vi thu sut p
dng.
- Gi tr (ngy o hn, nu c) ca cc chnh lch tm thi c khu tr, l

tnh thu cha s dng v cc u i thu cha s dng m cha ti sn thu thu
nhp hon li no c ghi nhn vo Bng cn i k ton;
29
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
- Chnh lch tm thi, mi loi l tnh thu cha s dng cng nh cc u

i thu cha s dng;
- Gi tr ca ti sn thu thu nhp hon li v thu thu nhp hon li phi tr
COM
c ghi nhn trn Bng cn i k ton ca tng nm s dng;

- Gi tr thu nhp hoc chi ph thu TNDN hon li c ghi nhn vo Bo
co kt qu hot ng kinh doanh, nu iu ny khng c phn nh r t cc thay
i ca cc gi tr c ghi nhn trong Bng cn i k ton;
- Doanh nghip phi trnh by gi tr ca ti sn thu thu nhp hon li v
KS.
bng chng cho vic ghi nhn, khi:
+ Vic s dng ti sn thu thu nhp hon li ph thuc vo li nhun tnh

thu trong tng lai vt qu mc li nhun pht sinh t vic hon nhp cc
chnh lch tm thi chu thu hin ti; v
+ Doanh nghip chu l trong nm hin hnh hoc nm trc do qui nh
BOO
php l v thu m ti sn thu hon li c lin quan.
KIL
O
Chng II. Thc trng v k ton thu thu nhp doanh

nghip hin nay ti vit nam.
2.1. Thc trng v nh gi k ton thu thu nhp doanh nghip ti Vit Nam
hin nay.
2.1.1. Tnh hnh chung
2.1.1.1. Qu trnh pht trin ca phng php hch ton thu thu nhp doanh
nghip giai on n trc khi chun mc k ton s 17 K ton thu thu nhp
doanh nghip ban hnh v mt s vng mc.
Lut thu thu nhp doanh nghip c Quc hi kho IX nc Cng ho x hi
ch ngha Vit Nam thng qua ngy 17/06/2003, bt u c hiu lc t ngy
01/01/2004 cng mt lot cc vn bn hng dn thc hin km theo iu chnh
thu thu nhp v thu thu nhp Vit Nam khng c ghi nhn l chi ph m c
30
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
coi l li nhun c chia. V vy,thu thu nhp c hch ton nh mt khon phi
tr, ch khng phi l mt khon phn b thu. Theo cch hch ton thu phi tr,
doanh nghip phi m trong h thng ti khon ca mnh ti khon thu thu nhp
COM
doanh nghip hch ton thu phi tr (Ti khon 3334) v cch hch ton theo
thng t s 100/1998/11-BTC ngy 15/07/1998 nh sau:
N Ti khon Li nhun cha phn phi (TK 421)
C Ti khon Thu thu nhp doanh nghip (TK 3334)

Theo phng php thu phi tr, thu thu nhp doanh nghip phi tr ch bao
gm chi ph thu trong k m khng bao chi ph thu gi li. Khon thu phi tr c
KS.
tnh da trn li nhun trn s sch k ton sau khi c iu chnh theo quy nh
ca thu v k ton.
T nm 2001 tr v trc li nhun ca doanh nghip ch c trnh by trong

bo co kt qu kinh doanh trong thu nhp chu thu gn nh bng li nhun trc
BOO
thu x thu sut. Tuy nhin, t sau nm 2001 n trc khi chun mc k ton thu thu
nhp doanh nghip c ban hnh, ch tiu li nhun c cc doanh nghip tnh ton,
phn nh v trnh by trn bo co thu v bo co ti chnh.
- Li nhun trnh by trn bo co ti chnh:
Ch tiu li nhun c trnh by trn Bo co kt qu hot ng kinh doanh

(Mu s B02-DN ban hnh theo quyt nh s 167/2000/Q-BTC Ngy 25/10/2000 v
sa i b sung theo thng t s 89/2002/TT-BTC ngy 09/10/2002 ca B ti chnh),
KIL
O
ring i vi cc doanh nghip va v nh th bo co kt qu kinh doanh c trnh

by theo mu s B02-DNN (Ban hnh theo quyt nh s 144/2001/Q-BTC ngy
21/12/2001 ca B ti chnh.
+ Theo mu s B02-DN th ch tiu li nhun c tnh ton v trnh by nhun

trc thu dng 12 ch tiu tng li nhun trc thu. Nhn chung ch tiu ny
c tnh bng cch ly li nhun thun t hot ng kinh doanh (trong doanh thu
v chi ph ca hot ng kinh doanh c ghi nhn theo cc nguyn tc ca k ton)
cng cho li nhun khc (thu nhp khc v chi ph khc c tnh theo cc nguyn tc
ca k ton). Nh vy ch tiu li nhun c trnh by trn bo co kt qu hot ng
31
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
kinh doanh theo mu B02-DN l li nhun c xc lp theo cch tnh ca k ton hay
ni khc i l li nhun k ton. (Ph lc 01)
+ Theo mu B02-DNN th li nhun c trnh by trn bo co kt qu hot
COM
ng kinh doanh bao gm c li nhun k ton ln li nhun chu thu. Trong tng
li nhun chu thu ca doanh nghip c tnh ton da trn tng li nhun k ton
sau khi iu chnh tng hoc gim li nhun theo quy nh. (Ph lc 02)
- Li nhun trnh by trn bo co thu :
+ Quyt ton thu thu nhp doanh nghip, mu s 04/TNDN Tng cc thu ban
hnh theo thng t s 128/2004/TT-BTC ngy 27/12/2004. Trong bo co ny, ch tiu
KS.
li nhun ca doanh nghip c trnh by dng 6, ch tiu tng thu nhp chu
thu. (Ph lc 03)
+ T khai chi tit doanh thu, chi ph, thu nhp mu s 2b Tng cc thu ban
hnh theo thng t s 128/2003/TT-BTC ngy 12/12/2003 . Trong bo co ny, ch tiu
thu. (Ph lc 04)
BOO
li nhun ca doanh nghip c trnh by dng 7, ch tiu tng thu nhp chu
Ch tiu li nhun ca doanh nghip c trnh by trn cc bo co thu trn

c xc nh trn c s doanh thu, thu nhp (theo cch tnh ca thu) tr cho chi ph
sn xut kinh doanh hp l (theo cch tnh ca thu) hay ni khc i, l ch tiu li
nhun c tnh ton hon ton theo cc quy nh ca thu.
KIL
O
2.1.1.2. Mt s vng mc
C th ni rng, Qua vic phn tch trn chng ta c s nhn nhn s khc
nhau gia li nhun k ton v li nhun chu thu v a ra cch x l v thu thu
nhp hp l hn. Tuy nhin vn c mt s vng mc nh sau:
- V mt k thut: V c s khc nhau gia li nhun k ton v li nhun chu
thu nn cc doanh nghip thng hch ton i ph vi c quan thu trong s sch k
ton ca mnh lm th no hai khon l nh nhau trn bo co ti chnh cng nh
trn bo thu. V vy dn n tnh trng theo di ngoi s cc khon doanh thu v chi
ph m thu coi l khng hp l.
- V mt k ton: cha phn nh ng li nhun sau thu di gc nh kinh
doanh v tnh hnh ti chnh doanh nghip.
32
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
- Cha ph vi chun mc k ton quc t.

2.1.2. Thc trng k ton thu doanh nghip ti Vit Nam hin nay.
gii quyt c nhng vng mc t ra trn, ngy 15/02/2005 B ti
COM
chnh ban hnh quyt nh s 12/2005/Q-BTC v vic ban hnh v cng b su

(06) chun mc k ton Vit Nam (t 4) trong c chun mc k ton thu thu nhp
doanh nghip ngy 20/03/2006 B ti chnh cng ban hnh thng t s 20/2006/TTBTC hng dn thc hin 06 chun mc k ton trn.
Hin nay mc d chun k ton thu thu nhp doanh nghip c ban hnh
v c hiu lc nhng qua qu trnh tm hiu v k ton ti mt s doanh nghip th
nhng nh qun l doanh nghip cng nh cc k ton doanh nghip cn lng tng
KS.
trong hch ton v xc nh s liu khi thc hin quyt ton ti chnh v quyt ton
thu, h cha quen vi s khc nhau ny v i hi s liu k ton v thu phi thng
nht nhau. Nhng thc t gia thu nhp chu thu v li nhun k ton s khc nhau
v v sao li c s khc nhau ny?
BOO
* Cc trng hp lm pht sinh chnh lch trong vic ghi nhn chi ph
V chi ph tin lng, tin cng:
Theo quy nh ca lut thu hin hnh cc khon tin lng, tin cng ca ch
doanh nghip t nhn, ch h c th sn xut kinh doanh khng cho tnh vo chi ph
hp l khi tnh thu thu nhp doanh nghip. Tuy nhin, theo mt k ton th cc khon
ny u l khon th lao tr cho ngi lao ng m ngi ch s hu b ra iu
KIL
O
hnh, qun l doanh nghip v n phc v cho to ra doanh thu, thu nhp cho doanh
nghip nn phi ghi nhn khon tin lng, tin cng ny vo chi ph.
V theo lut thu cng quy nh chi ph tin lng phi tr cho ngi lao ng cn
c vo hp ng lao ng hoc tho c lao ng tp th. Hng nm, c s kinh doanh
phi ng k vi c quan thu v tng qu lng phi tr trong nm, cn c v phng
php xy dng tng qu lng cng vi vic np t khai thu thu nhp doanh nghip,
iu ny trn thc t i vi cc c s kinh doanh thu lao ng theo thi v l khng
thc hin c v trong trng hp ny thu ch chp nhp cho doanh nghip hch ton
vo chi ph hp l phn tin lng khng vt qu mc thu nhp bnh qun tng ngnh
ngh a phng do u ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quy nh
nh hin nay cc thu thnh ph H Ch Minh quy nh trong trng hp ny tin
33
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
lng, tin cng c xem l chi ph hp l khng vt qu 1.000.000/thng. V mt

k ton th chi ph tin lng, tin cng c ghi nhn trong trng hp ny l theo s
tin thc tr. iu ny dn n chi ph k ton ln hn chi ph thu nn li nhun k
COM
ton thp hn thu nhp chu thu.

V khon chi ph li vay:
ch ng cho hot ng sn xut kinh doanh ca mnh, cc doanh nghip c

th huy ng vn vay ca mi thnh phn kinh t k c vay ca c c nhn nu c th.
Mc li sut i vay do gim c doanh nghip quyt nh tu thuc vo cung cu vn
trn th trng. V mt k ton, doanh nghip hch ton khon chi tr li vay thc t
phi tr ny vo chi ph xc nh li, l ca doanh nghip. Tuy nhin, theo quy nh
KS.
thu hin hnh chi tr li tin vay vn sn xut, kinh doanh hng ho, dch v ca ngn
hng, cc t chc tn dng, cc t chc kinh t theo li sut thc t cn c vo hp
ng vay. Chi tr li tin vay ca cc i tng khc theo li sut thc t khi k hp
ng vay, nhng ti a khng qu 1,2 ln mc li sut cho vay cng thi im ca
ngn hng thng mi c quan h giao dch vi c s kinh doanh. iu ny dn n li
BOO
nhun k ton thp hn thu nhp chu thu.

Chi ph khu hao ti sn c nh:
C s kinh doanh trch khu hao ti sn c nh khng ng quy nh c th c s

kinh doanh trch vt mc khu hao c tnh vo chi ph theo cc quy nh ti ch
qun l, s dng v trch khu hao TSC theo quyt nh s 206/2003/Q-BTC ngy
12/12/2003 nh quy nh thi gian s dng ti sn c nh vt khung cho php theo
KIL
O
thu ; s khu hao ca cc TSC dng trong sn xut kinh doanh nhng khng c ha
n chng t hp php v cc giy t khc chng minh ti sn thuc quyn s hu ca
c s kinh doanh; s khu hao ca cc TSC khu hao ht gi tr, nhng vn tip
tc s dng cho sn xut kinh doanh v s khu hao ca TSC khng tham gia vo
hot ng kinh doanh. iu ny cng lm cho thu nhp chu thu khc vi li nhun
k ton.
i vi cc khon chi khng c chng t hoc chng t khng hp php:

Chi ph khng c ha n, chng t theo ch quy nh c th cc khon thc
chi nhng khng c ha n chng t v cc khon chi ph pht sinh trong nm, lin
quan n vic to ra doanh thu chu thu trong nm c ha n nhng ha n khng
34
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
hp php. V mt k ton, doanh nghip vn hch ton cc khon chi ph thc chi.
Nhng trong thng t s 128/2003/TT-BTC ngy 22/12/2003 khng chi php ghi nhn
cc khon trn vo chi ph hp l c khu tr khi tnh li nhun chu thu. V vy,
COM
khi quyt ton thu thu nhp doanh nghip cc khon chi ny phi c loi tr khi
chi ph m k ton ghi nhn. iu ny lm pht sinh mt khon chnh lch li
nhun k ton thp hn li nhun chu thu.
i vi chi ph qung co, tip th, khuyn mi, tip tn, khnh tit, chi ph giao
dch, i ngoiti , chi hoa hng mi gii, chi ph hi ngh v cc loi chi ph khc theo
quy nh on 11, mc III, phn B thng t s 128/2003/TT-BTC ngy
22/12/2003doanh nghip c ghi nhn heo s thc chi nhng ti a khng qu 10%
KS.
tng s cc khon chi ph hp l t khon 1 n khon 10 ca mc ny trong thng t

nh chi ph khu hao ti sn c nh, nguyn liu, nhin liu hng ho, chi ph tin
lng, tin cng, tin n gia ca, chi ph nghin cu khoa hc, cng ngh, chi ph dch
v mua ngoi, cc chi cho lao ng n, chi bo h lao ng hoc chi trang phc, chi
BOO
bo v c s kinh doanh, chi ph tr li vay, trch lp d phng, tr cp thi vic cho

ngi lao ng v chi ph v tiu th hng ho. i vi hot ng kinh doanh thng
nghip chi ph hp l xc nh mc khng ch khng bao gm gi vn ca hng
ho bn ra. Tuy nhin, trn thc t ti cc doanh nghip cc loi chi ph qung co, tip
th, khuyn mi, cng tc nc ngoi l pht sinh rt nhiu nhm thc y tiu th
sn phm, m rng th trng c bit l i vi cc doanh nghip mi i vo hot
KIL
O
ng. V mt k ton, phi ghi nhn vo chi ph thc t xc nh li nhun k ton.

iu ny dn n c s chnh lch gia li nhun k ton v thu nhp chu thu.
Cc khon thu b truy thu v tin pht vi phm hnh chnh v cc khon chi ph
khng lin quan n doanh thu v thu nhp chu thu tnh vo chi ph nh cc khon
chi t thin ng h bo lt, ng h cc on th, t chc x hi... theo quy nh ca
lut thu hin hnh n khng xem l chi ph hp l c khu tr khi tnh thu nhp
chu thu. Tuy nhin, m bo phn nh trung thc v khch quan kt qu hot
ng kinh doanh v mt k ton phi c ghi nhn vo chi ph lm cn c xc nh
li nhun k ton. iu ny lm pht sinh chnh lch gia li nhun k ton v thu
nhp chu thu.
* Cc trng hp lm pht sinh chnh lch trong vic ghi nhn doanh thu:
35
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
Ti on 2, iu 4, mc II, phn B thng t s 128/2003/TT-BTC quy nh thi

im xc nh doanh thu tnh thu nhp chu thu c xc nh nh sau:
- i vi hng ho l thi im chuyn giao quyn s hu hng ho hoc xut
COM
ho n bn hng.
- i vi dch v l thi im dch v hon thnh hoc xut ho n bn hng
Theo chun mc k ton s 14 quy nh thi im doanh thu c ghi nhn khi
ng thi tho mn 5 iu kin :
phm cho ngi mua.
KS.
- Doanh nghip chuyn giao phn ln ri ro v li ch gn lin vi quyn s hu sn
- Doanh nghip khng cn nm gi quyn qun l hng ho nh ngi s hu hng

ho hoc quyn kim sot hng ho.
- Doanh thu c xc nh tng i chc chn
BOO
- Doanh nghip thu c hoc s thu c li ch kinh t t giao dch bn hng.

- Xc nh c chi ph lin quan n giao dch bn hng.
Chnh v c s khc nhau trong vic ghi nhn doanh thu theo chun mc k ton
v theo quy nh ca lut thu thu nhp doanh nghip dn n c s chnh lch gia
li nhun k ton v thu nhp chu thu nh sau:
- Trng hp bn hng vit ho n bn hng trong k nhng n cui k
KIL
O
hng vn cha c giao:
Theo thng t s 128/2003/TT-BTC ngy 22/12/2003 quy nh v nguyn tc

ghi nhn doanh thu bn hng v cung cp dch v : Trng hp trong k doanh nghip
vit ho n bn hng v thu tin bn hng nhng n cui k vn cha giao
hng cho ngi mua hng, th tr gi s hng ny khng c coi l tiu th v khng
c ghi vo Ti khon 511- "Doanh thu bn hng v cung cp dch v" m ch hch
ton vo bn C Ti khon 131- "Phi thu ca khch hng" v khon tin thu ca
khch hng. Khi thc giao hng cho ngi mua s hch ton vo Ti khon 131 tr
trc tin bn hng, ph hp vi cc iu kin ghi nhn doanh thu. Tuy nhin, theo
lut thu hin hnh th trng hp ny nghip v bn hng pht sinh v c s kinh
36
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
doanh phi k khai khi xc nh thu nhp chu thu. iu ny dn n pht sinh chnh
lch gia li nhun k ton v thu nhp chu thu.
- i vi hot ng trao i hng ho, dch v:
COM
Ti on 3, iu 4, mc II, phn B thng t s 128/2003/TT-BTC quy nh i

vi hng ho dch v do c s kinh doanh lm ra dng trao i; biu, tng;c xc
nh theo gi bn ca hng ho, dch v cng loi hoc tng ng trn th trng ti
thi im trao i; biu, tng; cho ngi lao ng.
Trong khi theo quy nh ti on 08 chun mc k ton s 14 l khi hng

ha hoc dch v c trao i ly hng ha hoc dch v tng t v bn cht v
KS.
gi tr th vic trao i khng c coi l mt giao dch to ra doanh thu. Khi hng
ha hoc dch v c trao i ly hng ha hoc dch v khc khng tng t th
vic trao i c coi l mt giao dch to ra doanh thu. Trng hp ny doanh thu
c xc nh bng gi tr hp l ca hng ha hoc dch v nhn v, sau khi iu
chnh cc khon tin hoc tng ng tin tr thm hoc thu thm. Khi khng xc
BOO
nh c gi tr hp l ca hng ha hoc dch v nhn v th doanh thu c xc

nh bng gi tr hp l ca hng ha hoc dch v em trao i, sau khi iu chnh cc
khon tin hoc tng ng tin tr thm hoc thu thm.
Nh vy trong trng hp ny hng ho hay dch v c trao i ly hng
ho hay dch v tng t v bn cht v gi tr th v mt k ton khng c ghi nhn
l nghip v to ra doanh thu nn k ton khng ghi nhn doanh thu v gi vn ca
KIL
O
hng em i trao i. Nhng khi xc nh thu nhp chu thu doanh nghip phi k
khai khon doanh thu ny (theo gi bn ca hng ho, dch v cng loi hoc tng
ng trn th trng ti thi im trao i; biu, tng) v chi ph (theo gi xut kho
hng ho em i trao i). iu ny n n c s chnh lch gia li nhun k ton
v thu nhp chu thu.
- Cc khon thu nhp t cc hot ng gp vn c phn, lin doanh, lin kt

kinh t trong nc:
Ti on 15, mc V, phn B quy nh trng hp khon thu nhp nhn c l

thu nhp c chia t thu nhp sau thu ca hot ng gp vn c phn, lin doanh,
lin kt kinh t th c s kinh doanh nhn c khon thu nhp khng phi np thu
37
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
thu nhp doanh nghip. Tuy nhin, v mt k ton thu nhp c chia do gp vn c
phn, lin doanh, lin kt kinh t trong nc c hch ton vo doanh thu hot ng
ti chnh l cn c xc nh li nhun k ton. iu ny cng dn n s chnh lch
COM
gia li nhun k ton v thu nhp chu thu.

Thu nhp nhn c t hot ng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v
nc ngoi:
Theo quy nh ti on 13, mc V, phn B vic xc nh thu nhp nhn c t

hot ng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v nc ngoi phi chu thu thu nhp
doanh nghip cn c vo Hip nh quc t v trnh nh thu hai ln m Cng ho x
hi ch ngha Vit Nam k kt. i vi khon thu nhp nhn c t hot ng sn
KS.
xut, kinh doanh hng ho, dch v ti nc ngoi m Cng ho x hi ch ngha Vit
Nam cha k Hip nh quc t v trnh nh thu hai ln nu khon thu nhp
np thu nc ngoi v khon thu phi np bng hay vt qu s thu thu nhp
phi tnh theo biu thu ca Vit Nam th doanh nghip khng phi np thu thu nhp
BOO
doanh nghip cho khon thu nhp nhn c nc ngoi . V vy, khon thu nhp
ny c doanh nghip loi tr ra khi thu nhp chu thu khi xc nh thu thu nhp
doanh nghip.
Chnh v s khc nhau nh trnh by trn nn hu ht cc doanh nghip

nh, c bit l cc doanh nghip t nhn, cng trch nhim hu hn
n gin
trong hch ton, i ph c vi c quan thu h hch ton theo cc quy nh ca lut
KIL
O
thu thu nhp doanh nghip m khng quan tm n cc chun mc k ton v cc

doanh nghip ny thng ch c kim tra quyt ton bi c quan thu. Tuy nhin,
thc hin c mc ch n gin trong hch ton v mc ch gim thiu mc thu thu
nhp doanh nghip phi ng th b p nhng khon chi ph m theo lut thu
khng tnh vo chi ph hp l doanh nghip c th bin ho thm nhng khon chi
ph khng nh mua ho n khng gi mo cc khon chi ph pht sinh nhng thc
t khng chi, lm gi hp ng lao ng tng khon chi ph tin lng, lm gi hp
ng vay vn vi cc c nhn, t chc khng phi l ngn hng
Thc trng trn v hch ton thu thu nhp doanh nghip ti cc doanh nghip
lm tht thu ngn sch nh nc, bo co ti chnh ca cc doanh nghip khng
trung thc v hp l.
38
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
2.2. K ton thu thu nhp doanh nghip ti cc quc gia trn th gii.
Phng php k ton thu thu nhp doanh nghip ca cc quc gia khng hon
ton ging nhau, trong lun vn chng ti chn mt s quc gia tiu biu minh ho.
COM
2.2.1. K ton thu thu nhp doanh nghip ti Php.

2.2.1.1. Quan im v thu thu nhp doanh nghip:
K ton php xc nh thu thu nhp doanh nghip l mt khon chi ph ca

doanh nghip.
Theo k ton Php, li nhun chu thu ch c tnh ton sau khi tri qua mt
s bc iu chnh t li nhun k ton, k ton khng ghi nhn vic iu chnh ny
vo s sch k ton, vic iu chnh ny thng c ti hnh nh sau:
KS.
Li nhun k ton
+ Chnh lch li nhun tng thm

- Chnh lch li nhun gim tr
Li nhun chu thu
BOO
2.1.1.2. Phng php trnh by trn bo co ti chnh.

- Trn bo co kt qu hot ng kinh doanh, cc khon chi ph, thu nhp, chi ph thu
c ghi nhn theo nguyn tc ca k ton. xc nh thu thu nhp phi np, k
ton cn tin hnh lp bo co thu.
- Trn bng cn i k ton ghi nhn ng thi mt khon chi ph thu (theo cch
tnh ca k ton) v mt khon thu phi np (theo cch tnh ca thu) k ton Php
KIL
O
s dng ti khon ghi nhn chnh lch - Ti khon Impot diffr. Ti khon ny ch
ghi nhn chnh lch thu c ngun gc t cc khon chnh lch tm thi, khi trnh by
trn bng cn i k ton, ti khon ny c th trnh by bn phn ti sn hay bn
ngun vn.
- Chnh lch thu thuc ngun vn (Passif Impt diffr)

Khon chnh lch ny c trnh by bn phn ngun vn ca bng cn i k ton.
Chnh lch thu s c phn nh bn ngun vn ca bng cn i k ton khi s thu
phi np theo cch tnh ca thu nh hn chi ph thu theo cch tnh ca k ton. Ti
khon ny nhm ghi nhn mt khon thu phi np pht sinh trong tng lai.
- Chnh lch thu thuc ti sn (Actif Impt diffr)
39
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
Khon chnh lch thu c phn nh bn ti sn ca bng cn i k ton khi s thu

phi np theo cch tnh ca thu ln hn chi ph thu theo cch tnh ca k ton. Ti
khon ny nhm ghi nhn mt khon thu thu nhp xem nh np trc v s
COM
c khu tr k sau. Tuy nhin, k ton Php cng quy nh cht ch vic ghi nhn
chnh lch lch thu thuc ti sn l khon chnh lch ny ch i7c ghi nhn khi:
+ Vic thu hi khon thu ny khng ph thuc vo kt qu hot ng trong tng lai,
c ngha l vo k trc, n v ghi nhn mt khon chnh lch thu thuc ngun
vn v nh vy khon chnh lch thu thuc ti sn ca k trc s cn tr vi chnh
lch thuc ti sn ca k ny.
KS.
- Hoc l n v c th thu hi khon thu ny nh vo vic t c mt khon li

nhun chu thu (v chnh lch thu tm thi thuc ti sn ch pht sinh khi c cc
khon chi ph hoc khon l c thu ghi nhn vo k sau, v vy. Do yu cu ca
nguyn tc thn trng, i hi n v phi chng minh c kh nng ca mt khon
thu nhp chu thu vo k sau tr cc khon chi ph v khon l ny).
BOO
2.2.2. K ton thu thu nhp doanh nghip ti M.
2.2.2.1. Quan im v thu thu nhp doanh nghip

K ton M coi thu thu nhp doanh nghip l mt khon chi ph ca n v.
i vi k ton M, li nhun chu thu cng c xc nh sau khi tri qua mt s
bc iu chnh t li nhun k ton:
KIL
O
Li nhun k ton
+ (-) iu chnh cc khon chnh lch thng xuyn

+ (-) iu chnh cc khon chnh lch li nhun gim tr
Li nhun chu thu
2.2.2.2. Phng php trnh by trn bo co ti chnh

- Trn bo co kt qu hot ng kinh doanh, cc khon chi ph, doanh thu, thu nhp,
chi ph thu c ghi nhn theo nguyn tc k ton. xc nh thu thu nhp phi
np, k ton cn lp bo co thu.
- Trn bng cn i k ton ghi nhn ng thi mt khon chi ph thu (theo cch
tnh ca k ton) v mt khon thu phi np (theo cch tnh ca thu). K ton M
40
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
s dng ti khon ghi nhn chnh lch Ti khon Deferred tax. Ti khon ny ch
ghi nhn cc khon chnh lch thu c ngun gc t trn lch tm thi. Khi trnh by
trn bng cn i k ton, ti khon ny c th trnh by bn phn ti sn hya phn
COM
ngun vn.
+ Chnh lch thu phi tr (Deferred tax liabilities):
Khon chnh lch ny c trnh by bn phn ngun vn ca bng cn i k ton.

trng hp ny xy ra khi s thu phi np theo cch tnh ca thu nh hn chi ph
thu theo cch tnh ca k ton. Ti khon ny dng ghi nhn mt khon thu phi
np pht sinh trong tng lai.
KS.
+ Chnh lch thu phi thu (Deferred tax assets):
Khon chnh lch ny c trnh by bn phn ti sn ca bng cn i k ton.

trng hp ny xy ra khi s thu phi np theo cch tnh ca thu ln hn chi ph thu
theo cch tnh ca k ton. Ti khon ny dng ghi nhn mt khon thu thu nhp
xem nh np trc v s c khu tr k sau.
BOO
2.2.3. K ton thu thu nhp doanh nghip theo quc t.

2.2.3.1. Quan im v thu thu nhp doanh nghip
on 10, IAS 12 K ton thu thu nhp doanh nghip c nu c kin cho rng
cc khon thu l mt s phn phi li nhun ch khng phi l mt khon chi ph
thu, tuy nhin phn ng li nhn nhn thu thu nhp doanh nghip li l mt khon
chi ph nh vy, mc d IAS 12 ghi nhn hai quan im khc nhau v thu thu
nhp doanh nghip nhng on 33 chun mc c khng nh khon thu thu nhp
KIL
O
doanh nghip c ghi nhn vo chi ph thu khi xc nh li nhun rng ca n v.

2.2.3.2. Phng php trnh by trn bo co ti chnh
Cch trnh by cc khon chnh lch trn bo co ti chnh trn th gii c hai phng
php khc nhau:
- Phng php thu mang sang hay thu hon li

Theo phng php ny, chi ph thu thu nhp doanh nghip c tnh tr vo li nhun
trc thu v trnh by trn bo co ti chnh da trn phng php xc nh ca k
ton. Khon chi ph ny c tnh ton a trn li nhun k ton sau khi iu chnh
nh hng ca cc khon chnh lch li nhun thng xuyn. Tc ng ca cc khon
chnh lch tm thi n thu thu nhp doanh nghip c phn nh thng qua khon
41
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
thu c mang sang c trnh by trn bo co ti chnh. IAS 12 cng nu r l

phng php ny c s dng hu ht cc quc gia trn th gii khi ghi nhn thu
thu nhp doanh nghip.
COM
Cc khon thu mang sang c trnh by ring trn mt khon mc thuc bng cn
i k ton. i cc khon thu mang sang c s d n (khi chi ph thu thu nhp
doanh nghip nh hn s thu thu nhp doanh nghip phi np) v khon thu mang
sang c s d c (khi chi ph thu thu nhp doanh nghip ln hn s thu thu nhp
doanh nghip phi np) th c th khu tr ln nhau.
Tuy nhin, on 21 chun mc c nu r Vic ghi nhn tc ng ca khon chnh
KS.
lch tm thi c th gy ra s d n hay c phn nh vo bn n ti khon thu

mang sang. Nguyn tc thn trng i hi s d n ny ch c ghi nhn ln bo co
ti chnh khi n v d kin c c nhng khon li nhun chu thu trong cc k k
ton tip cc khon chnh lch tm thi c th trit tiu ln nhau.
Kt lun chng II
BOO
C th ni rng, k ton thu thu nhp doanh nghip b chi phi bi lut thu
GTGT v c bit l lut thu thu nhp doanh nghip. Li nhun k ton c xc nh
da trn cc nguyn tc ca k ton nhm mc tiu cung cp thng tin trung thc v
hp l v tnh hnh v kt qu kinh doanh ca n v. Thu nhp chu thu c xc
nh da vo quy nh ca lut thu v l cn c xc nh mc thu thu nhp doanh
nghip phi np. Chnh v gia nguyn tc k ton v quy nh ca lut thu khng
KIL
O
thng nht vi nhau l nguyn nhn to ra s khc bit gia li nhun k ton so vi
thu nhp chu thu. Mc d hin nay c nhng quy nh kh y v c th cho
vic x l, ghi nhn v trnh by cc khon chnh lch ny bng vic ban hnh chun
mc k ton s 17 K ton thu thu nhp doanh nghip v thng t hng dn, th
nhng i vi Vit Nam, n cn l quan im kh mi m v cn nhiu vng mc khi
thc hin. Nguyn nhn ca thc trng ny l do u? Cn nghin cu tm ra
phng hng v gii php ngy cng hon thin hn v k ton thu thu nhp
doanh nghip, gp phn xy dng h thng k ton Vit Nam ho nhp c vi th
gii trong xu th ton cu ho.
42
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
Chng III. Phng hng v gii php nhm hon thin

k ton thu thu nhp doanh nghip hin nay ti vit
nam.
3.1. Phng hng hon thin.
COM
3.1.1.
Cn ph hp vi thng l ca th gii c ch n c im ring ca
Vit Nam.
K t nm 1986, Vit Nam thc hin chnh sch m ca nhm thu ht u t
nc ngoi v tham gia cc hot ng thng mi quc t v t c nhiu thnh
tu to ln bng vic tham gia vo cc hip nh kinh t, thng mi khu vc v quc t.
Vic ny to ng lc cho Vit Nam tip tc hi nhp vi cc tp qun kinh doanh
KS.
quc t v chun mc k ton quc t.
K ton thu thu nhp doanh nghip phi c xy dng ph hp vi chun mc k

ton Vit Nam v chun mc k ton quc t nhng cn phi ch n c im ring
ca Vit Nam, phi cao tnh minh bch thng tin ti chnh trn bo co ti chnh,
phi so snh c vi s liu ti chnh ca cc doanh nghip khc trn th gii. iu
BOO
ny s to iu kin thun li cho cc dng vn lun chuyn t do nu khng cc nh

u t c th do d khi quyt nh u t vo cc cng ty nc ngoi do bo co ti
chnh ca cc cng ty ny c lp khng ph hp vi chun mc k ton trong nc.
3.1.2.
Cn phi theo hng nng cao cht lng thng tin cung cp.
Vic hch ton thu thu nhp doanh nghip c nh hng n cht lng thng
tin trnh by trn bo co ti chnh m nhng thng tin ti chnh chnh xc v ng thi
KIL
O
im khng nhng gip cc nh qun l, cc cc nh u t c c nhng quyt nh

sng sut m cn gp phn thc y u t nc ngoi.
V vy, chun mc k ton thu thu nhp doanh nghip cn quy nh cch hch
ton cng nh trnh by trn bo co ti chnh cc thng tin cn thit, trung thc v
hp l, khoa hc gip ngi c c th tip cn nhanh v d hiu qun l hiu qu
v c nhng quyt nh ng n.
3.1.3.
Nhm to iu kin thun li cho cc doanh nghip Vit Nam hot ng
sn xut kinh doanh v m ngun thu thu cho ngn sch quc gia.
Mt trong nhng kh khn hin nay ti cc doanh nghip l cng tc k ton
ti doanh nghip mnh, cc doanh nghip lun mang trng thi lo u l cng tc quyt
ton ca cc c quan thu thng khng tin hnh theo tng nm m c doanh nghip
43
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
vi nm sau c quan thu mi xung kim tra, khi xung kim tra cc c quan thu
khng chp nhn nhiu vn m doanh nghip hch ton vo bo co quyt ton
thu, c quan thu thng xut ton nhiu hon chi ph m h cho l khng hp l theo
COM
quy nh ca lut thu, thm ch trong c nhng khon chi ph trong lut thu
khng quy nh l chi ph hp l m cng khng quy nh l chi ph khng hp l, khi
gii quyt vn ny thng ph thuc vo tm l ca cn b qun l thu.
Mc d lut thu GTGT v thu thu nhp doanh nghip cng nh cc vn bn di
lut u quy nh: ch t chc kim tra thu nu thy cn thit. Nhng trong thc t do
khng theo st c hot ng ca doanh nghip, cng nh khng lng trc c
nhng hnh vi trn thu ca doanh nghip, c quan thu lun c xu hng t chc
KS.
nhiu cuc kim tra hon thu GTGT, kim tra quyt ton thu thu nhp doanh nghip
nh k ti cc doanh nghip. Tuy nhin, khng phi cuc thanh tra no cng mang li
kt qu ng k, nhiu khi kt qu thu c cho ngn sch nh nc t hn s thit hi
gy ra cho doanh nghip nh gy mt n nh, nh tr sn xut kinh doanh, mt lng
Mt khc, cho n nay a s cc khon truy thu , x pht ca c
BOO
tin, mt khch hng
quan thu i vi hnh vi vi phm ca doanh nghip thng nhm vo sai st ca

chng t, tm nhng chng t khng hp l truy thu thu thu nhp
Cn i vi cc
hnh vi trn thu do b ngoi s sch, hay tng gi tr ti sn, vt t nhp khu, l
nhng hnh vi trn thu cp ln, th cn b thu khng th pht hin do nhiu
nguyn nhn trong c nguyn nhn ch quan v khch quan nh khng thi
KIL
O
gian, khng trnh , cng nh cha c nhng phng php kho st iu tra, xc
minh ph hp v cn thit. Nh vy, phng php hnh thu ca c quan thu gy n
tng xu i doanh nghip, cng nhc, khng khoa hc.
to iu kin cho cc doanh nghip sn xut kinh doanh, doanh nghip t
tn km v mt kinh ph, thi gian phc v cng tc kim ton, thanh tra v nhm
to s khch quan, khc phc n tng xu ca doanh nghip i vi c quan thu,
doanh nghip c np thu theo kt qu ti chnh c kim ton v doanh nghip
thc hin c ch t khai, t np . iu 22 Ngh nh 105/2004/N-CP quy nh cc
loi dch v m doanh nghip kim ton thc hin trong c dch v kim ton bo
co ti chnh v mc ch thu v dch v quyt ton thu, iu ny khng nh vai tr
ca bo co ti chnh ca doanh nghip c kim ton c th s dng lm c s
44
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
xc nh v quyt ton cc ngha v thu v cc ngha v ti chnh khc i vi nh

nc.
COM
3.1.4.
Cc quy nh ca lut thu phi to ra mi trng an ton cho cc
doanh nghip.
Cc chnh sch thu hin nay cha to s an tm doanh nghip hot
ng lu di. Lut thu thu nhp doanh nghip cha quy nh r trch nhim ca c
quan thu v quyn hn c khiu kin ca cc doanh nghip trong trng hp c
quan thu, cng chc thu gy kh khn, lm thit hi n quyn li ca doanh nghip.
Chng hn i ng thu l ra phi tn tm, hng dn, t vn cho doanh nghip trong
vic x l nhng khon chi ngoi quy nh li tm cch gy kh khn, hch sch nh
KS.
hng n cng vic kinh doanh ca n v, thm ch c nhn vin thu cn gi ,

yu cu doanh nghip iu chnh li s sch k ton hp thc ho cc khon chi ph
khng hp l nhm mc ch trc li cc nhn
Nh vy, bn cnh nhng quy nh v
vic x pht cc doanh nghip trong vn vi phm cc quy nh v lut thu cng cn
c nhng quy nh chi phi, khng ch c quan thu v quy nh th tc, trnh t khiu
BOO
kin ca cc doanh nghip trong trng hp c quan thu vi phm lut, cc nhn vin
thu c nhng hnh ng nhng nhiu, gy kh khn lm nh hng n hot ng
kinh doanh ca doanh nghip. Cn xc nh mi quan h gia c quan thu v cc i
tng chu thu l quan h bnh ng.
3.1.5.
Nng cao thc ca ch doanh nghip, trnh ca ngi hnh ngh

cng tc k ton v thu.
KIL
O
C nhiu ch doanh nghip khng bit v k ton nn cha xc nh c

tm quan trng ca ngi lm cng tc k ton, v th h khng nm c k ton Vit
Nam hin nay ang c s bin i rt nhiu. Do , cc ch doanh nghip khng c
chnh sch o to v o to li cn b k ton. H khng bit rng, vn o to li
c vai tr rt quan trng trong vic nng cao hiu qu cng tc k ton trong doanh
nghip nh yu cu hin nay v qu trnh chun ho chng ch k ton trng, chng
ch k ton vin, lut thu GTGT, lut thu TNDN, v lut sa i b sung lut thu
GTGT, lut thu TNDN. Cc ch doanh nghip thng li nhn vin k ton ca
mnh lm li cho doanh nghip, thc hin c iu ny i khi k ton lm sai
nhng quy nh lin quan n chnh sch kinh t ti chnh, ch k ton ca nh
nc gy p lc cho ngi lm cng tc k ton.
45
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
Mt khc, mi quan h gia ch doanh nghip v k ton cha tht mt

thit, v vy k ton khng th gim c v phn nh c ton b cc nghip v pht
sinh ti doanh nghip nh c th c nhng khon doanh thu thc thu hay nhng khon
COM
chi ph thc chi nhng k ton khng nm c nn khng th phn nh vo s sch k

ton lm cho thng tin k ton phn nh khng chnh xc tnh hnh ti chnh ti n v
mnh. V vy, cc ch doanh nghip cn coi trng hn na cng tc k ton ti n v
mnh, cn phi c nhng kin thc cn bn v k ton cng nh nm chc c cc
lut m doanh nghip mnh phi thc hin, tn trng quyn c lp v chuyn mn ca
ngi lm cng tc k ton phn nh chnh xc tnh hnh ti chnh ti doanh nghip
trong c k ton v thu thu nhp doanh nghip.
KS.
Chim phn ln cc nhn vin k ton c cc doanh nghip tuyn dng khng
c o to bi bn v chuyn mn k ton cng vi thc t h thng k ton c
c p dng trong mt thi gian di c th khin cc chun mc k ton Vit Nam
mi c ng dng khng hiu qu. Thm vo khng t nhn vin k ton hin nay
BOO
vn cn thc hin cng vic k ton mt cch tu tin, khng tun th cc quy nh v
nguyn tc v k ton. Cc nhn vin ph trch lp bo co thu nhiu khi vn cha
nm r cc nguyn tc, cc khon chi ph hp l ca lut thu thu nhp doanh nghip.
iu ny dn n cc thng tin trnh by trn bo co ti chnh khng chnh xc, s
liu khai bo trn cc bo co thu khng ng tin cy. hon thin, cc nhn vin
k ton cn phi c kin thc vng chc v k ton, c s am hiu su rng v cc quy
KIL
O
nh ca thu.
Cc nhn vin thu cn tn trng o c ngh nghip, c s am hiu c bn v cc

nguyn tc, quy nh ca k ton trong c k ton v thu thu nhp doanh nghip.
3.2. Gii php hon thin.
3.2.1. Cc gii php hon thin lin quan n quy trnh hch ton thu thu nhp doanh
nghip.
S khc bit gia li nhun k ton v li nhun chu thu l nguyn nhn
to ra chnh lch thu thu nhp doanh nghip. Li nhun chu thu c tnh ton sau
mt s bc iu chnh ca li nhun k ton. Nh vy, vic hch phi theo quy trnh
ph da t nhng thng tin ban u do k ton cung cp. V vy, vic hch ton thu
thu nhp doanh nghip c chnh xc, khoa hc, m bo thng tin ti chnh trung
thc, hp l, ng thi cng vic k ton thun tin, t tn thi gian i hi phi c
46
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
nhng gii php nhm hon thin hn na h thng k ton Vit Nam ang p dng
hin nay nh h thng chng t k ton, h thng ti khon k ton v h thng bo
co ti chnh.
i vi ch chng t k ton
COM
Cc gii php lin quan cc quy nh ca h thng k ton c xut nh sau:

- Chng t k ton l nhng chng minh bng giy t v nghip v kinh t pht sinh
v thc s hon thnh. i vi qu trnh thu thp nhng thng tin lin quan n li (l)
ca doanh nghip th chng t k ton ng vai tr ht sc quan trng, n l bng
chng chng minh cc khon chi ph thc pht sinh v l c s doanh nghip
khon chi ph v doanh thu hp l.
KS.
ghi nhn doanh thu. i vi c quan thu, chng t k ton l cn c xc nh cc
- Cc doanh nghip Vit Nam hin nay ang p dng ch chng t k ton theo
quyt nh s 15/2006/Q-BTC ban hnh ngy 20 thng 3 nm 2006 ca B trng B
Ti chnh quy nh rt r rng v chi tit danh mc chng t k ton s dng ti cc
BOO
doanh nghip.
Hin nay chng t k ton lin quan n gim gi hng bn v khon chit khu thanh
ton chp nhn cho ngi mua hng khi ban hng c quy nh trong Ch
qun l, s dng ho n, ban hnh km theo quyt nh s 885/1998/Q-BTC ngy
16/7/1998 ca B ti chnh nh sau:
Ti mc XII quy nh trng hp bn hng bn bn xut ho n, bn mua nhn

hng nhng sau phi tr li ton b hoc mt phn hnh ho bn th khi xut tr
KIL
O
hng, bn mua phi lp ho n ghi r hng ho tr li v nguyn nhn tr li

Ti mc XIII quy nh trng hp gim gi hng bn th hai bn phi lp bin bn
hoc tho thun, ng thi bn bn phi lp ho n iu chnh mc gi c iu
chnh.
C th ni rng cc khon gim tr trn khi pht sinh u c nh hng trc tip doanh
thu bn hng v thu gi tr gia tng u ra phi np, th nhng theo quy nh trn
chng t ghi nhn gi tr hng bn b tr li, khon gim gi hng bn cha r rng
nh cha quy nh nhng ni dung cn ghi trn ho n ngha l cha c hng dn
chi tit nn gy nhiu vng mc khi thc hin. V vy, theo chng ti Nh nc
cn pht hnh ho n gim tr quy nh chng t thng nht bt buc. Nh nc phi
47
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
quy nh cch s dng chng t ny l ho n gim tr do ngi bn pht hnh cho

ngi mua trong cc trng hp: gim gi ca hng bn lp ho n, hng bn
ngi mua tr li, chit khu thng mi cho ngi mua sau khi lp ho n. ng
COM
thi, trn ho n phi trnh by y cc ni dung nh: Tn ho n, tr gi gim

tr, thu gi tr gia tng gim tng ng, tng gi gim tr.
i vi h thng biu mu
Theo quy nh hin hnh, vic trnh by thu thu nhp hon li c quy nh nh sau:
-
Xc nh Thu thu nhp hon li phi tr c thc hin bng:

+ Bng xc nh chnh lch tm thi phi chu thu theo biu s 01 (Ph lc 07)
+ Bng xc nh thu thu nhp doanh nghip hon li phi tr theo biu s 02
KS.
(Ph lc 08)
- Xc nh Ti sn thu thu nhp doanh nghip hon li
Bng xc nh chnh lch tm thi c khu tr biu s 03 (Ph lc 09)
Bng theo di chnh lch tm thi cha s dng biu s 04 (Ph lc 10)
Bng xc nh ti sn thu thu nhp doanh nghip hon li theo biu s 05
BOO
(Ph lc 11)
Nh theo kt qu kho st (Ph lc 06) ti mt s doanh nghip ti tnh Ph

Yn th 63% doanh nghip cha vn dng k ton thu thu nhp doanh nghip hon li
theo quy nh hin hnh v 52% doanh nghip cho rng vic vn k ton thu thu nhp
doanh nghip hon li gp vng mc, kh khn l do biu mu s dng quy nh
trong hch ton nhiu ch tiu, rm r, phc tp kh lp. Bi vy, n gin ho h
KIL
O
thng biu mu quy nh trong hch ton thu thu nhp doanh nghip, gip k ton d
dng lp biu mu, chng ti c mt s xut nh sau:
- i vi biu s 01: Bng xc nh chnh lch tm thi chu thu c tch thnh 2
biu mu:
Biu s 01A
Bng xc nh chnh lch tm thi chu thu tng do pht sinh Nm............
Din gii
STT
Pht sinh t cc
Pht sinh do p dng hi t chnh
giao dch trong
sch k ton v iu chnh hi t cc
nm hin hnh
sai st pht sinh t cc nm trc
4
48
Lun vn thc s kinh t

Tho
1
GVHD: TS. Trn Vn
Pht sinh t
...
Pht sinh t...
Tng
COM
...
A
cng
- Bng xc nh chnh lch tm thi chu thu tng do pht sinh dng
phn nh chi tit tng khon chnh lch tm thi chu thu pht sinh tng
KS.
trong nm lm c s xc nh thu thu nhp hon li phi tr.

- Cn c vo s chnh lch tm thi chu thu pht sinh trong nm lin
quan n tng ti sn hoc khon n phi tr hoc giao dch lp Bng xc
nh chnh lch tm thi chu thu tng do pht sinh.
Biu s 01B
Din gii
Hon nhp do...
Hon nhp do...
...
Hon nhp t
Hon nhp do p
cc giao dch
p dng hi t thay i chnh
trong nm hin
sch k ton v iu chnh hi
hnh
t cc sai st pht sinh t cc
KIL
O
STT
BOO
Bng xc nh chnh lch tm thi chu thu gim do hon nhp

Nm............
Tng cng
nm trc
49
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
- Bng xc nh chnh lch tm thi chu thu gim do hon nhp dng
phn nh chi tit tng khon chnh lch tm thi chu thu pht sinh gim do
hon nhp trong nm lm c s xc nh thu thu nhp hon li phi tr.
COM
- Cn c vo s chnh lch tm thi chu thu gim do hon nhp cc

khon chnh lch tm thi chu thu ca cc nm trc lp Bng xc nh
chnh lch tm thi chu thu gim do hon nhp.
- i vi biu s 02: Bng xc nh thu thu nhp hon li phi tr c tch
KIL
O
BOO
KS.
thnh 2 biu mu:
50
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
Biu s 02A
Bng xc nh thu thu nhp hon li phi tr pht sinh v hon
COM
nhp t cc giao dch

Nm....
Chnh lch tm thi
Din gii
chu thu trong nm

Pht sinh
Thu
Chnh lch
KS.
sut
(TS)
Tng
Gim
Tng
Gim
3 4
A- C
C-A
Ghi gim
thu thu
thu thu
nhp hon
nhp
li phi
hon li
tr, ghi
phi tr,
tng chi
ghi gim
ph thu
chi ph
thu nhp
thu thu
hon li
nhp
hon li
(A-C) x TS
(C-A) xTS
KIL
O
Cng
BOO
(%)
Ghi tng
* Cn c lp Bng xc nh thu thu nhp hon li phi tr pht sinh

v hon nhp t cc giao dch l biu s 01A v biu s 01B.
* Cn c ghi vo ct 1 Chnh lch tm thi chu thu trong nm/
tng l ct 3 trong biu s 01A.

gim l ct 3 trong biu s 01B.
* Ct 3 v ct 4 Chnh lch tng, Chnh lch gim l s chnh lch

gia ct 1 v 2.
51
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
* Ct 6 = Ct 3 x Ct 5, lm c s ghi tng chi ph thu thu nhp doanh

nghip hon li v ghi tng thu thu nhp hon li phi tr.
* Ct 7 = Ct 4 x Ct 5, lm c s ghi gim chi ph thu thu nhp doanh
Cn c vo s liu dng cng Ct 6, ghi:

N TK 8212 (A C) x TS
C TK 347 (A C) x TS
KS.
N TK 347 (C A) x TS
COM
nghip hon li v ghi gim thu thu nhp hon li phi tr.
C TK 8212 (C A) x TS
Biu s 02B
Bng xc nh thu thu nhp hon li phi tr pht sinh t vic p dng
BOO
hi t thay i chnh sch k ton v iu chnh hi t cc sai st pht sinh t cc

nm trc.
Nm....
Chnh lch tm thi

Din gii
chu thu trong nm
Chnh lch
KIL
O
Pht sinh
Tng
Gim
Thu
Tng
sut
(TS)
Gim
(%)
Ghi tng
Ghi gim
thu thu
thu thu
nhp hon
nhp
li phi
hon li
tr, ghi
phi tr,
gim
ghi tng
ngun vn
ngun vn
ch s hu
ch s
hu
52
Lun vn thc s kinh t

Tho
Cng
GVHD: TS. Trn Vn
B-D
D-B
(B-D) x TS
(D-B)
TS
* Cn c lp Bng xc nh thu thu nhp hon li phi tr pht sinh t
COM
vic p dng hi t thay i chnh sch k ton v iu chnh hi t cc sai st pht

sinh t cc nm trc.Bng xc nh thu thu nhp hon li phi tr pht sinh v
hon nhp t cc giao dch l biu s 01A v biu s 01B.

tng l ct 4 trong biu s 01A.
gim l ct 4 trong biu s 01B.
KS.

gia ct 1 v 2.
gim ngun vn ch s hu.
BOO
* Ct 6 = Ct 3 x Ct 5, lm c s ghi tng thu thu nhp hon li phi tr, ghi
* Ct 7 = Ct 4 x Ct 5, lm c s ghi gim thu thu nhp hon li phi tr, ghi

tng ngun vn ch s hu.
KIL
O
N TK 4211 (B D) x TS
C TK 347 (B D) x TS

N TK 347 (D B) x TS
C TK 4211 (D B) x TS
- i vi biu s 03: Bng xc nh chnh lch tm thi c khu tr c tch thnh

2 biu mu:
Biu s 3A
Bng xc nh chnh lch tm thi c khu tr tng do pht sinh
53
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
Nm............
STT
1
1
2
...
2
Pht sinh t...
Pht sinh t...
Tng cng
Pht sinh t vic p dng hi

t thay i chnh sch k ton
v iu chnh hi t cc sai st
pht sinh t cc nm trc
4
COM
Din gii
Pht sinh t cc
giao dch trong
nm hin hnh
- Bng xc nh chnh lch tm thi c khu tr tng do pht sinh

dng phn nh chi tit tng khon chnh lch tm thi c khu tr pht
KS.
sinh tng trong nm lm c s xc nh v phn nh ti sn thu thu nhp hon

li.
- Cn c vo s chnh lch tm thi c khu tr tng do pht sinh cc

khon chnh lch tm thi c khu tr pht sinh tng trong nm lp Bng
BOO
xc nh chnh lch tm thi c khu tr tng do pht sinh.
t thay i chnh sch k ton
trong nm hin
v iu chnh hi t cc sai st
hnh
pht sinh t cc nm trc
Biu s 3B
Bng xc nh chnh lch tm thi c khu tr gim do hon nhp

Nm............
STT
1
1
cc giao dch
Hon nhp
do...
Hon nhp do p dng hi
KIL
O
Din gii
Hon nhp t
Hon
nhp
do...
...
54
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
Tng cng
- Bng xc nh chnh lch tm thi c khu tr gim do hon nhp

dng phn nh chi tit tng khon chnh lch tm thi c khu tr gim do
COM
hon nhp ca cc nm trc lm c s xc nh v phn nh ti sn thu thu

nhp hon li.
- Cn c vo s chnh lch tm thi c khu tr gim do hon nhp cc

khon chnh lch tm thi c khu tr ca cc nm trc lp Bng xc
nh chnh lch tm thi c khu tr gim do hon nhp.
KS.
- Gi nguyn biu s 04: Bng theo di chnh lch tm thi c khu tr cha
KIL
O
BOO
s dng.
55
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
Biu s 04
Bng theo di chnh lch tm thi c khu tr cha s dng
COM
Nm.......
Chnh lch tm thi c khu tr cha
STT
s dng
Din gii
Pht sinh t
Pht sinh t vic p dng
cc giao dch
hi t thay i chnh sch
Pht sinh t...
Pht sinh t...
Pht sinh t...
k ton v iu chnh hi
t cc sai st pht sinh t
cc nm trc
BOO
KS.
trong nm
.....
Cng
KIL
O
- Trng hp doanh nghip khng c kh nng chc chn s c c li

nhun tnh thu trong tng lai, k ton khng c ghi nhn ti sn thu thu
nhp hon li tnh trn cc khon chnh lch tm thi c khu tr pht sinh
trong nm. Ton b cc khon chnh lch tm thi c khu tr ny c theo
di ring trn Bng theo di chnh lch tm thi c khu tr cha s dng
(Biu s 04) lm cn c xc nh ti sn thu thu nhp hon li trong cc nm
sau, khi doanh nghip c li nhun chu thu thu nhp thu hi ti sn thu
thu nhp hon li ny.
- i vi biu s 05: Bng xc nh chnh lch tm thi c khu tr c

tch thnh 3 biu mu:
56
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
Biu s 05A
Bng xc nh ti sn thu thu nhp hon li pht sinh v hon nhp t cc

giao dch. Nm....
Chnh lch tm thi
c khu tr trong nm
Pht sinh
Chnh lch
COM
Din gii
sut
((TS)
(%)
Gim
Cng
Tng
Gim
E-G
G-E
Ghi gim ti
sn thu thu
sn thu thu
nhp hon li,
nhp hon li,
ghi gim chi ph
ghi tng chi
thu thu nhp
ph thu thu
hon li
nhp hon li
KS.
Tng
Ghi tng ti
Thu
(E
G) x TS
(G
E) x TS
* Cn c lp Bng xc nh ti sn thu thu nhp hon li pht sinh v
BOO
hon nhp t cc giao dch l Bng xc nh chnh lch tm thi c khu tr

tng do pht sinh (Biu s 03A) v Bng xc nh chnh lch tm thi c
khu tr gim do hon nhp (Biu s 03B),
* Cn c ghi vo ct 1 Chnh lch tm thi c khu tr trong
nm tng l ct 3 trong biu s 03A;
KIL
O
nm gim l ct 3 trong biu s 3B;

gia ct 1 v 2.
* Ct 6 = Ct 3 x Ct 5 lm c s ghi gim chi ph thu thu nhp doanh

nghip hon li trong nm, ghi tng ti sn thu thu nhp hon li.
* Ct 7 = Ct 4 x Ct 5 lm c s ghi tng chi ph thu thu nhp doanh
nghip hon li, ghi gim ti sn thu thu nhp hon li.
Cn c vo s liu dng cng Ct 6, ghi: N TK 243 (E G) x TS
C TK 8212 (E G) x TS
57
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
N TK 8212 (G E) x TS
C TK 243 (G E) x TS
Biu s 5B
COM
Bng xc nh ti sn thu thu nhp hon li pht sinh t vic p dng hi t

thay i chnh sch k ton v iu chnh hi t cc sai st pht sinh t cc nm
trc.
Nm....
Chnh lch tm thi
c khu tr trong nm
Pht sinh
Chnh lch
sut
KS.
Din gii
Thu
((TS)
Tng
Cng
Tng
Gim
(%)
BOO
Gim
F-H
H- F
Ghi tng ti
sn thu thu
nhp hon
li, ghi tng
ngun vn
ch s hu
Ghi gim ti
sn thu thu
nhp hon
li, ghi gim
ngun vn
ch s hu
(F
H) x TS
(H
F) x TS
* Cn c lp Bng xc nh ti sn thu thu nhp hon li pht sinh t vic

p dng hi t thay i chnh sch k ton v iu chnh hi t cc sai st pht sinh t
cc nm trc l Bng xc nh chnh lch tm thi c khu tr tng do pht
KIL
O
sinh (Biu s 03A) v Bng xc nh chnh lch tm thi c khu tr gim

do hon nhp (Biu s 03B);

nm tng l ct 4 trong biu s 03A;
nm gim l ct 4 trong biu s 3B;
gia ct 1 v 2.
58
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
* Ct 6 = Ct 3 x Ct 5 lm c s ghi tng ngun vn ch s hu, ghi tng

ti sn thu thu nhp hon li.
gim ti sn thu thu nhp hon li.

N TK 243 (F H) x TS
C TK 4211 (F H) x TS
KS.
N TK 8212 (H F) x TS
COM
* Ct 7 = Ct 4 x Ct 5 lm c s ghi gim ngun vn ch s hu, ghi
C TK 243 (H F) x TS
Biu s 05 C
Din gii
BOO
Bng xc nh ti sn thu thu nhp hon li t cc khon l tnh

thu v cc khon u i thu
Nm....
Chnh lch tm thi
c khu tr trong nm
Pht sinh
Chnh lch
Gim
Cng
Tng
KIL
O
Tng
Thu
sut
(TS)
(%)
Gim
M- N
N-M
Ghi tng ti
sn thu thu
nhp hon
li, ghi
gim chi ph
thu thu
nhp hon
li
Ghi gim ti
sn thu thu
nhp hon
li, ghi tng
chi ph thu
thu nhp
hon li
(M-N) x TS
(N M) x TS
* Ct 1 c lp cn c vo s l pht sinh trong nm nay hoc cc nm

trc c khu tr vo thu nhp chu thu trong nm sau (theo quy nh chuyn
l tnh thu ca Lut thu thu nhp doanh nghip (trng hp c chuyn l) v
gi tr u i thu cha s dng trong nm nay c khu tr vo thu nhp chu
thu trong nm sau.
59
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
* Ct 2 c lp cn c vo s l tnh thu ca nm trc c khu

tr vo thu nhp chu thu nm nay v gi tr u i thu ca nm trc c
khu tr vo thu nhp chu thu nm nay.
COM

gia ct 1 v 2.
* Ct 6 = Ct 3 x Ct 5 lm c s ghi gim chi ph thu thu nhp doanh

nghip hon li trong nm, ghi tng ti sn thu thu nhp hon li.
* Ct 7 = Ct 4 x Ct 5 lm c s ghi tng chi ph thu thu nhp doanh
KS.
nghip hon li, ghi gim ti sn thu thu nhp hon li.
N TK 243 (M N) x TS
C TK 8212 (M N) x TS
BOO

N TK 8212 (N M) x TS
C TK 243 (N M) x TS
3.2.1.4. V p dng k ton thu thu nhp hon li:

Chun mc k ton thu thu nhp doanh nghip gii quyt c nhng vng
mc v hch ton thu thu nhp doanh nghip. Tuy nhin, thc hin c nhng
KIL
O
quy nh hch ton ny, i hi nhng ngi lm cng tc k ton phi c mt trnh
nht nh. Th nhng i ng k ton ca chng ta hin nay, c bit l k ton trong
cc doanh nghip va v nh cha c o to bi bn, trnh k ton cha cao
cng nh am hiu lut thu cha tng tn. iu ny gy rt nhiu kh khn khi vn
dng hch ton thu thu nhp doanh nghip. Mt khc, i vi cc doanh nghip va
v nh cc khon chnh lch tm thi pht sinh khng ng k. V vy, theo cc doanh
nghip va v nh khng nn bt buc p dng k ton thu hon li (nh theo kt qu
kho st ti ph lc s 06 c 87% doanh nghip ngh khng bt buc p dng), nn
khuyn khch cc doanh nghip ny p dng v ch khi doanh nghip c ng k th
mi p dng hch ton.
60
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
3.2.2. Gii php hon thin cc quy nh lin quan n lut thu thu nhp doanh
nghip.
Vic xc nh doanh thu cng nh thi im xc nh doanh thu v quy nh
COM
v tnh hp l ca chi ph trong lut thu thu nhp doanh nghip c nh ln n qu

trnh kinh doanh ca n v v n nh hng trc tip n s thu thu nhp doanh
nghip phi np, nh hng n li ch v kh nng ti sn xut m rng ca doanh
nghip. V vy, khi nhng quy nh ca lut thu khng hp l, ngha l nhng khon
chi ph thc t doanh nghip pht sinh v cn thit to ra doanh thu v thu nhp ca
doanh nghip nhng lut thu khng coi l chi ph hp l hoc quy nh mc khng
ch thp s lm cho doanh nghip c nhng tc ng tiu cc nh tm cch bin i
du doanh thu
KS.
nhng khon thu khng xem l chi ph bng nhng nhiu cch nh to ph khng, che
nhm i ph li c quan thu khi kim tra quyt ton. iu ny lm
cho thng tin ti chnh trn bo co ti chnh ca doanh nghip s khng trung thc v
hp l v to cho cc doanh nghip c thi quen gian ln m nhiu khi c quan thu
BOO
khng pht hin c hay pht hin nhng khng c bng chng xc minh.
Mt khc, chnh sch thu khng n nh lu di v ng b, thng nht vi cc
nguyn tc k ton s nh hng n qu trnh hch ton ca cc doanh nghip, v cc
doanh nghip s khng an tm hot ng an xut kinh doanh ca mnh.
V vy, nhm nng cao vai tr ca thng tin k ton, coi k ton l cn c
ngi s dng thng tin ra quyt nh ng n, l cng c phn nh v kim tra s
KIL
O
tun th cc quy nh lut thu, to iu kin thun li cc doanh nghip c th an

tm hot ng sn xut kinh doanh ca minh, lut thu thu nhp doanh nghip cn phi
c hon thin hn, cc gii php chung l:
-
Cc quy nh ca lut thu thu nhp doanh nghip phi mang tnh n nh lu
di;
Cc quy nh ca lut thu thu nhp doanh nghip v cc nguyn tc k ton

chung c tha nhn phi ng b vi nhau;
Cc quy nh ca lut thu nht l cc quy nh v tnh hp l ca cc khon chi

ph phi ph hp vi thc t cc doanh nghip c th t gic thc hin.
61
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
3.2.2.1. Lut thu thu nhp doanh nghip cn quy nh r v iu kin khon
chi ph l ch ph hp l khi tnh thu nhp chu thu.
Cc khon chi ph hp l c quy nh trong thng t s 128/2003/TTBTC ngy 22/12/2003. Tuy nhin, cc quy nh ch mang tnh lit k nhng khon chi
COM
ph c tnh vo chi ph hp l nhng khng quy nh nhng iu kin mt

khon chi ph c xem l chi ph hp l. Th nhng, trong thc t, cc khon chi ph
pht sinh ti cc doanh nghip a dng v phong ph. iu ny, lm cho nhng khon
chi ph pht sinh khng nm trong khon mc chi ph hp l v cng khng nm trong
khon mc chi ph khng hp l s gy ra nhiu kh khn khi doanh nghip hch ton
v gy nhiu tranh ci khi khai bo thu v quyt ton thu. Trong nhng trng hp
KS.
ny vic cho php khon chi ph c khu tr hay khng c khu tr ph thuc vo
tm l ca cn b thu khi xung quyt ton thu. V vy, theo chng ti khc phc
c vic quy nh cc khon chi ph hp l v khng hp l khng th bao qut tt c
cc trng hp pht sinh a dng v phong ph ti n v Lut thu thu nhp doanh
nghip cn phi c quy nh r rng cc iu kin ghi nhn mt khon chi ph l
BOO
hp l c tr khi xc nh thu nhp chu thu. Chng hn nh cc nc trn th

gii, v nguyn tc chi ph c xem l chi ph hp l khi tho mn ng thi 3 iu
kin: l chi ph chi ra mt mc hp l, chi ph phi to ra thu nhp v doanh
thu trong k, c chng t ho n hp php.
3.2.2.2. Cn quy nh ph hp hn i vi cc khon chi ph hin nay theo lut l

chi ph hp l v doanh thu tnh thu nhp chu thu.
KIL
O
V doanh thu tnh thu nhp chu thu:

B T i chnh cn c vn bn hng dn vic xc nh doanh thu tnh thu
nhp chu thu ca Ng nh thu. Cn c xc nh doanh thu tnh thu nhp chu
thu ca Ng nh thu nn quy nh thng nht vi cc iu kin xc nh doanh
thu c quy nh trong chun mc k ton s 14.
Theo quy nh ca chun mc k ton s 15 Hp ng xy dng : doanh thu v
chi ph ca hp ng xy dng c hch ton v ghi nhn theo hai trng hp sau :
- Trng hp 1 : hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo
tin k hoch : Khi kt qu hp ng xy dng c c tnh mt cch ng tin
cy th doanh thu v chi ph lin quan n hp ng c ghi nhn tng ng vi
62
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
phn cng vic hon thnh do nh thu t xc nh vo ngy lp bo co ti chnh

m khng ph thuc vo ho n thanh ton theo tin k hoch lp hay cha
v s tin ghi trn ho n l bao nhiu.
COM
- Trng hp 2 : hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo gi

tr khi lng thc hin : kt qu thc hin hp ng xy dng c xc nh mt
cch ng tin cy v c xc nhn th doanh thu v chi ph lin quan n hp ng
xy dng c ghi nhn tng ng vi phn cng vic hon thnh c khch
hng xc nhn trong k c phn nh trn ho n lp.
Trong hai trng hp trn, vic ghi nhn doanh thu trong trng hp 2 theo k ton
KS.
v theo quy nh ca lut thu thu nhp doanh nghip l ph hp vi nhau. Th

nhng trong trng hp 1 vn t ra l ho n theo tin k hoch l loi no ?
ho n GTGT hay phiu thu tin.
Nu khi thu tin m pht hnh ho n GTGT th theo quy nh hin hnh v thu,
doanh nghip phi k khai doanh thu v np thu GTGT. Nh vy, s c s chnh
BOO
lch ng k gia doanh thu ghi nhn theo k ton v doanh thu ghi nhn theo lut
thu, mt khc cc ch u t cng khng mun mt cng trnh li c nhiu ho
n.
Nu thu tin theo tin k hoch, doanh nghip ch pht hnh phiu thu, doanh
nghip c th xc nh doanh thu v chi ph theo phn cng vic hon thnh. V
v l doanh thu c tnh nn doanh nghip c th khng phi pht hnh ho n gi
KIL
O
tr gia tng ngoi tr trng hp ch u t yu cu. Nh vy nu khng vit ho

n th theo k ton vn ghi nhn doanh thu nhng theo quy nh ca thu l khng
c cn c ghi nhn doanh thu. iu ny s c s chnh lch gia doanh thu ghi
nhn theo k ton v ghi nhn theo lut thu.
V vy, theo chng ti B ti chnh nn c quy nh thng nht vic ghi nhn
doanh thu tho quy nh ca lut thu v theo nguyn tc k ton. t to iu
kin cho c bn doanh nghip nhn thu v bn ch u t hch ton c d dng,
thun tin trong hot ng sn xut kinh doanh ca mnh.
V cc khon chi ph hp l c khu tr khi tnh thu thu nhp doanh
nghip :
63
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
- i vi chi ph qung co, tip th, khuyn mi, tip tn, khnh tit, chi ph
giao dch, i ngoi, chi hoa hng mi gii, chi ph hi ngh v cc loi chi ph khc
chi theo s thc chi nhng ti a khng qu 10% tng s cc khon chi ph hp l t
COM
khon 1 n khon 10 theo mc IV Phn B thng t s 128/2003/TT-BTC ngy

22/12/2003. i vi hot ng kinh doanh thng nghip chi ph hp l xc nh
mc khng ch khng bao gm gi vn ca hng ho bn ra. iu ny l cha ph hp
vi tnh hnh kinh doanh hin nay, bi trong nn kinh t th trng canh tranh gay gt,
cc khon chi ph ny gp phn quan trng thc y tiu th sn phm, m rng th
trng. Nht l giai on u khi doanh nghip mi i vo hot ng hoc i vi mt
s ngnh nh kinh doanh i hi cc khon chi ph ny phi cao hn so vi cc doanh
KS.
nghip khc. V vy, theo chng ti khng khng ch ti a cc khon chi ph ny,
ton b cc khon chi ph ny u coi l chi ph hp l nu chng c y chng t
hp l, hp l.
- i vi chi ph tin lng, tin cng :
BOO
+ Cc khon khng c tnh vo chi ph l tin lng, tin cng do c s kinh

doanh khng thc hin ng ch hp ng lao ng theo quy nh ca php lut v
lao ng, tr trng hp thu mn lao ng theo v vic. iu ny s gy rt nhiu
kh khn cho cc doanh nghip thu mn lao ng theo thi v v khng d ton
trc c v n ph thuc vo rt nhiu yu t khch quan nh trong
+ Cc khon khng c tnh vo chi ph l tin lng, tin cng ca ch doanh
KIL
O
nghip t nhn, thnh vin hp danh ca cng ty hp danh, ch h c th, c nhn kinh
doanh. Th lao tr cho cc sng lp vin, thnh vin ca hi ng qun tr ca cc cng
ty trch nhim hu hn, cng ty c phn khng trc tip tham gia iu hnh sn xut,
kinh doanh hng ho, dch v. C th ni rng, tin lng tin cng trong c hai trng
hp trn u l khon th lao phi tr cho sc lao ng m ngi ch s hu m ra
iu hnh, qun l doanh nghip v n to ra doanh thu, thu nhp cho doanh nghip v
nu h khng lm th doanh nghip cng phi thu mn ngi khc lm thay h v tt
nhin l cng phi tr lng. V vy, m bo cng bng v khuyn khch pht trin
mi loi hnh doanh nghip th theo chng ti nn quy nh cc khon ny l chi ph
hp l khi xc nh thu thu nhp doanh nghip.
- i vi chi ph khu hao ti sn c nh :
64
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
Ti im 1.2 mc III phn B mc IV Phn B Thng t s 128/2003/TT-BTC ngy

22/12/2003 ca B ti chnh quy nh mc khu hao ti sn c nh c tnh vo chi
ph hp l : C s kinh doanh p dng phng php khu hao theo ng thng c hiu
COM
qu kinh t cao c khu hao nhanh nhng ti a khng qu 02 ln mc khu hao

theo phng php ng thng nhanh chng i mi cng ngh. Ti sn c nh
tham gia vo hot ng kinh doanh c trch khu hao nhanh l my mc, thit b;
dng c o lng, th nghim; thit b v phng tin vn ti; dng c qun l; sc vt,
vn cy lu nm. Khi thc hin khu hao nhanh c s kinh doanh phi m bo c
li. Theo chng ti B ti chnh khng nn gii hn loi ti sn c nh nh trn v
trong iu kin khoa hc cng ngh pht trin nh v bo, rt nhiu loi my mc thit
KS.
b ngoi cc loi ti sn c nh quy nh trn nhanh chng b lc hu, nu quy nh

nh th s lm hn ch kh nng cnh tranh ca doanh nghip, nh hng n li ch
v kh nng ti sn xut m rng ca doanh nghip.
Kt lun chng III
BOO
ra quan im v cc gii php nhm hon thin k ton thu nhp

doanh nghip l vn rt cn thit, n s gp phn xy dng cho h thng k ton
Vit Nam nhng quy nh v hch ton thu thu nhp doanh nghip ph hp hn khi
vn dng vo trong thc tin. thc hin c iu ny, h thng k ton Vit Nam
cn phi c hon thin hn t h thng chng t , h thng ti khon, h thng s k
ton v bo co ti chnh. ng thi, cc quy nh ca lut thu, nht l thu thu nhp
KIL
O
doanh nghip cn c sa i bo m tnh hp l hn, ng b vi cc nguyn tc

k ton, phi m bo mi trng php l an ton v n nh cc doanh nghip c
th hot ng lu di. Thm vo , cc ch doanh nghip c bit l cc nhn vin k
ton v cn b qun l thu cn tn trng o c ngh nghip, am hiu tng tn cc
quy nh ca lut thu v phi c kin thc vng chc v k ton trong c quy nh
v k ton thu thu nhp doanh nghip.
65
GVHD: TS. Trn Vn
KS.
COM
Lun vn thc s kinh t

Tho
BOO
Kt lun
Thng tin k ton c th rt c nhiu ngi s dng v d nhin ngi s dng cn c

nhng thng tin ng tin cy nhm gip h nh gi v thc trng ti cnh ca doanh nghip
ra cc quyt nh kinh t. Vit Nam ang tip tc a dng ho cc loi hnh doanh nghip
bn cnh cc loi hnh hin c nh doanh nghip nh nc, cng ty trch nhim hu hn hai
thnh vin tr ln, cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin, hp tc x, lin doanh, doanh
nghip c vn u t nc ngoi. iu ny s lm tng sc p v mt sn chi bnh ng
KIL
O
cho tt c cc loi hnh doanh nghip. cnh tranh mnh m hn i hi cc doanh nghip phi
cng khai thng tin mt ch u hiu hn tng cng thu ht u t. Trong mt mi trng
cnh tranh, thng tin minh bch v c th so snh c l iu kin tin quyt.
Trc y, nhn chung khi nim li nhun k ton v thu nhp chu thu cha
c hiu mt cch ng n. Doanh nghip ch c khi nim li nhun theo thu, c ngha
l khi c quan thu kim tra bo co ti chnh ca doanh nghip, ngh xut ton nhng
khon chi ph m c quan thu cho rng khng c khu tr khi tnh thu nhp chu thu
ca doanh nghip . Vi kt qu ny, doanh nghip t loi chi ph ra khi li nhun k
ton. Chnh quan im ny lm cho s liu trn s k ton ca doanh nghip b lch lc. Rt
nhiu doanh nghip t cu hi nu nh h b thu xut ton th cc chi ph s c ghi
vo u trong bo co ti chnh.
66
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
khc phc c nhng tn ti trn, ngy 15/02/2005, B Ti chnh ban hnh 6

chun mc k ton t 4, trong c chun mc k ton s 17 - Thu thu nhp doanh
nghip v ngy 20/03/2006 ban hnh thng t s 20/2006/TT-BTC hng dn thi hnh
chun mc k ton ny. C th ni rng y l ln u tin trong lch s k ton Vit Nam c
COM
mt chun mc k ton quy nh v hng dn mt cch y , c th, ph hp vi thng l

k ton quc t, v cc nguyn tc v phng php hch ton k ton thu thu nhp doanh
nghip.
Tuy nhin, trong thi gian va qua vn dng quy nh v hch ton thu thu nhp
doanh nghip cn gp rt nhiu vng mc, nguyn nhn l do cha c s thng nht, ng
b gia cc quy nh ca lut thu v cc nguyn tc k ton, gia cc nguyn tc k ton vi
KS.
nhau, biu mu quy nh cn rm r, phc tp, trnh ca nhng ngi thc thi cn hn
ch. V vy, vic nghin cu, nh gi t a ra phng hng v gii php hon thin
Ph lc 01
B, Tng cng Ty: ............
n v: .................
BOO
l vn rt cn thit.
Mu s B 02 DN
Ban hnh theo Q s 167/2000/Q-BTC ngy

25/10/2000 v sa i b sung theo TT s
KIL
O
89/2002/TT-BTC ngy 9/10/2002 ca BTC
KT QU HOT NG KINH DOANH

Qu ... Nm ...
Phn I - Li, l
Ch tiu
n v tnh:............
M s K
Doanh thu bn hng v cung cp dch v
01
67
Lu k t
ny
trc
u nm
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
Cc khon gim tr (03 = 04 + 05 + 06 + 07)
03
04
- Gim gi hng bn
05
COM
- Chit khu thng mi
- Hng bn b tr li
06
- Thu tiu th c bit, thu xut khu, thu
07
GTGT theo phng php trc tip phi np
1. Doanh thu thun v bn hng v cung cp dch v
2. Gi vn hng bn
KS.
(10 = 01 - 03)
3. Li nhun gp v bn hng v cung cp dch v

(20 = 10 - 11)
5- Chi ph ti chnh
- Trong : Li vay phi tr
6. Chi ph bn hng
BOO
4- Doanh thu hot ng ti chnh
10
11
20
21
22
23
24
25
8. Li nhun thun t hot ng kinh doanh
30
KIL
O
7. Chi ph qun l doanh nghip
[30 = 20 + (21 22) - (24+ 25)]

9. Thu nhp khc
10. Chi ph khc
31
32
11. Li nhun khc

(40 = 31 - 32)
40
12. Tng li nhun trc thu (50 = 30 + 40)
50
13. Thu thu nhp doanh nghip phi np
51
68
Lun vn thc s kinh t

Tho
GVHD: TS. Trn Vn
60
BOO
KS.
COM
14. Li nhun sau thu (60 = 50 51)
TI LIU THAM KHO
Ti liu ting Vit
hng dn.
KIL
O
1. B Ti Chnh (2001-2005), H thng chun mc k ton Vit Nam v cc thng t
2.
B ti chnh, thng t s 55/2002/TT-BTC ngy 26/06/2002
3.
B ti chnh, thng t s 120/2003/TT-BTC ngy 12/12/2003
4.
Ch k ton Vit Nam ban hnh km theo Quyt nh 1141/TC-Q/CKT

ngy 1/11/1995.
5.
Ch k ton Vit Nam ban hnh km theo Quyt nh 15/TC-Q/CKT ngy

20/03/2006.
6.
Hi k ton v kim ton Vit Nam, Tp ch k ton cc s 54, 62.

69
Lun vn thc s kinh t

Tho
7.
GVHD: TS. Trn Vn
Hi nhp cc nguyn tc k ton v kim ton quc t (2005), NXB Chnh tr

quc gia
Ronald J.Thacker (1994), Nguyn l k ton M, NXB Thng k
9.
Phm Quc Thun (2003), Phng hng v gii php hon thin vic x l v
COM
8.
trnh by chnh lch thu thu nhp doanh nghip.
10. Tng Cc thu, tp ch Thu nh nc cc s 28, 31, 34, 35, 39 nm 2006

11. Trng i hc Kinh t TP.HCM (2000), K ton M i chiu k ton Vit
Nam, NXB Thng k
KS.
12. Trng i hc ti chnh k ton (2001), c im k ton Php, NXB Thng k

13. V Vn Nh, Mai Hong Minh (2001), K ton v thu trong doanh nghip, NXB
Thng k.
Ti liu ting Anh
BOO
14. Ahmed Riahi Belkaoui (1993), Accouting Theory, Harcourt Brace, 3rd Edition.
15. Chrietopher Notes, Robert Parker (1995), Comparative International Accounting,
KIL
O
Prentice Hall, 4th Edition.
70

Tuoitrebentre.vn - phương Hướng Và Giải Pháp Hoàn Thiện Kế Toán Thuế Thu Nhập Doanh Nghiệp

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tuoitrebentre.vn - phương Hướng Và Giải Pháp Hoàn Thiện Kế Toán Thuế Thu Nhập Doanh Nghiệp

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

http://kilobooks.

Lun vn thc s kinh t

GVHD: TS. Trn Vn Tho

1.1.3. Phm vi p dng thu thu nhp doanh nghip................................................... 9

hon li trn bo co ti chnh ring ca doanh nghiep.................................. 21

Lun vn thc s kinh t

GVHD: TS. Trn Vn

Ti liu tham kho........................................................................................ 73

Lun vn thc s kinh t

GVHD: TS. Trn Vn

Ngy 15/02/2005 B Ti chnh ban hnh 6 chun mc k ton t 4, trong

v c bit l thu thu nhp doanh nghip.

V vy, nghin cu v nh gi vic vn dng k ton thu thu nhp doanh

ti c nghin cu hng n cc mc ch ch yu sau y:

Lun vn thc s kinh t

GVHD: TS. Trn Vn

Vi mc ch nghin cu nh trn, ti tp trung nghin cu l lun chung v

Phng php nghin cu ch yu c s dng l phng php bin chng duy

H thng ha cc vn c bn v thu thu nhp doanh nghip v k ton thu

Lun vn thc s kinh t

GVHD: TS. Trn Vn

- Ti liu tham kho

Chng I. tng quan v thu thu nhp doanh nghip v

in), thu li nhun cng ty (M)

1.1.2. Bn cht thu thu nhp doanh nghip

Lun vn thc s kinh t

GVHD: TS. Trn Vn

Cc khon chnh lch tm thi ny s to ra cc khon chnh lch v thu thu

chuyn sang nm sau

pht sinh trong

* Thu thu nhp hon li phi tr

Lun vn thc s kinh t

GVHD: TS. Trn Vn

Tng chnh lch tm thi

chu thu pht sinh trong

Thu sut thu thu nhp

* Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh

* Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li

Thu TNDN (TS 28%)

Lun vn thc s kinh t

GVHD: TS. Trn Vn

Li nhun sau thu

Theo quan im thu hon li

Chi ph thu TNDN

Chi ph thu hin hnh

Chi ph thu hon li

Nm 2006 cng ty A np thu trc l 200 x 28% = 56 do chi ph trch trc

thc t cha pht sinh nn khng c thu chp nhn.

1.1.3. Phm vi p dng thu thu nhp doanh nghip.

Lun vn thc s kinh t

GVHD: TS. Trn Vn

- C nhn trong nc sn xut, kinh doanh hng ho, dch v.

- Cng ty nc ngoi hot ng kinh doanh thng qua c s thng tr ti

C s thng tr l c s kinh doanh m thng qua c s ny cng ty nc

mang li thu nhp.

Trong trng hp Hip nh trnh nh thu hai ln m Cng ha x hi ch

V phng php tnh.

Lun vn thc s kinh t

GVHD: TS. Trn Vn

tnh thu nhp chu thu trong

Thu nhp chu thu

Thu thu nhp

trong k tnh thu