Professional Documents
Culture Documents
II.1. 1) m 2 x + 4m 3 = x + m 2 (1)
(1) m 2 1 x = m 2 4m + 3 (*)
m = 1
+ m2 1 = 0
m = 1
. m = 1, phng trnh (*) tr thnh 0 x = 0 phng trnh (1) c nghim ty .
. m = 1, phng trnh (*) tr thnh 0 x = 8 phng trnh (1) v nghim.
m 1
+ m2 1 0
phng trnh (1) c nghim duy nht.
m 1
m2 4m + 3 m 3
x=
=
.
m2 1
m +1
Kt lun:
+ Nu m = 1 th phng trnh (1) c nghim ty .
+ Nu m = 1 th phng trnh (1) v nghim.
m 1
m3
+ Nu
th phng trnh (1) c nghim duy nht x =
.
m +1
m 1
2
)
+ 2ab + ( a
2) ( a + b ) + 2a 2 = 2a ( a + b ) + a 2 + b 2 x (1)
(1) a 2 + 2ab + b 2 + 2a 2 = 2a 2
+ b2 x
a 2 + b 2 x = a 2 + b2 ( *) .
a = 0
+ Nu a 2 + b 2 = 0
th phng trnh (*) tr thnh 0 x = 0 suy ra phng trnh (1)
b
=
0
c nghim ty .
a 0
a2 + b2
th phng trnh (1) c mt nghim duy nht x = 2
= 1.
+ Nu a 2 + b2 0
2
b
0
a
+
b
Kt lun:
a = 0
+ Vi
th phng trnh (1) c nghim ty .
b = 0
a 0
+ Vi
th phng trnh (1) c mt nghim duy nht x = 1.
b 0
3)a 2 x + 2ab = b 2 x + a 2 + b 2 (1)
2
( a 2 b 2 ) x = ( a b ) (* )
98
a = b
+ a2 b2 = 0
a = b
a = b th (*) tr thnh 0 x = 0 suy ra phng trnh (1) c nghim ty .
a = b th (*) tr thnh 0 x = 4b 2 . Nu b = 0 th phng trnh (1) c nghim ty . Nu
b 0 th phng trnh (1) v nghim.
2
a b
(a b) a b .
+ a b 0
phng trnh (1) c mt nghim duy nht x = 2 2 =
a b
a+b
a b
2
Kt lun:
+ Nu a = b th phng trnh (1) c nghim ty .
a = b
+ Nu
th phng trnh (1) v nghim.
b 0
a b
ab
+ Nu
th phng trnh (1) c mt nghim duy nht x =
a+b
a b
a 2 4a x = b 2 ab 5 (*)
a = 0
+ a 2 4a = 0
a = 4
Vi a = 0 th phng trnh (*) tr thnh 0 x = b 2 5.
b 5
Nu b 2 5 0
th phng trnh (1) v nghim.
b 5
b = 5
Nu b 2 5 = 0
th phng trnh (1) c nghim ty .
b = 5
Vi a = 4 th phng trnh (*) tr thnh 0 x = b 2 4b 5
b 1
Nu b 2 4b 5 0
th phng trnh (1) v nghim.
b
b = 1
Nu b 2 4b 5 = 0
th phng trnh (1) c nghim ty .
b = 5
a 0
b 2 4b 5
+ a 2 4a 0
th phng trnh (*) c nghim duy nht x = 2
.
a
4
a
4
a
Kt lun:
99
a = 4
a = 0
+ Nu
b 1 th phng trnh (1) v nghim.
b 5
b 5
a = 0
a = 4
b = 5
b = 5
a 0
b 2 4b 5
phng trnh (1) c nghim duy nht x = 2
.
+ Nu
a 4a
a 4
II. 2. 1)
2x + m x + m 1
= 1(1)
x 1
x
x 0
iu kin:
x 1
(1) ( 2 x + m ) x ( x + m 1)( x 1) = x ( x 1)
2 x 2 + mx x 2 + x mx + m + x 1 = x 2 x
3x + m 1 = 0
1 m
x=
.
3
x=
1 m
l nghim ca phng trnh (1) khi v ch khi
3
1 m
3 0
m 1
m 2
1 m 1
3
m 1
1 m
Kt lun: + Nu
th phng trnh (1) c mt nghim duy nht x =
.
3
m 2
m = 2
+ Nu
th phng trnh (1) v nghim.
m = 1
2)
mx 2
m x = 2m + 1(1)
x 1
x 1
iu kin:
x 1
x 0
+ Xt trng hp
th phng trnh (1) tr thnh
x 1
100
mx 2
mx = 2m + 1
x 1
mx 2 mx ( x 1) = ( 2m + 1)( x 1)
( m + 1) x = 2m + 1(*)
2m + 1
.
m +1
2m + 1
l nghim ca phng trnh (1) khi v ch khi
m +1
2m + 1
1
1
0
m + 1
m < 1 m
m < 1 m
2
2
2
m
+
1
m 0
m 0.
1
m + 1
m < 1 m
Vy, vi
2 th phng trnh (1) c nghim.
m 0
x < 0
th phng trnh (1) tr thnh
+ Xt trng hp
x 1
mx 2
+ mx = 2m + 1
x 1
mx 2 + mx ( x 1) = ( 2m + 1)( x 1)
( m + 1) x = 2m 1(**)
Nu m = 1 th (**) v nghim. Nu m 1 th (**) x =
x=
2 m 1
.
m +1
2m 1
l nghim ca phng trnh (1) khi v ch khi
m +1
2m 1
m 0
m + 1 1 m 0
1
1
2m 1 < 0
m < 1 m > 2
m < 1 m > 2 .
m + 1
Kt lun:
m 0
2m + 1
2m 1
+ Nu
, x2 =
.
1 th phng trnh (1) c hai nghim x1 =
m
+
1
m
+
1
m
<
2
1
(Trng hp m = th hai nghim ny bng nhau v bng 0)
2
101
1 m <
+ Nu
2 th phng trnh (1) v nghim.
m = 0
3)
2mx 1
m +1
2 x 1 =
(1)
x 1
x 1
iu kin x > 1.
(1) 2mx 1 2 ( x 1) = m + 1
( 2m 2 ) x = m(*)
Nu m = 1 th (*) v nghim.
Nu m 1 th (*) x =
x=
m
.
2(m 1)
m
l nghim ca phng trnh (1) khi v ch khi
2(m 1)
m
2m
>1
> 0 1 < m < 2.
2(m 1)
2(m 1)
Kt lun: Khi 1 < m < 2 th phng trnh (1) c mt nghim duy nht x =
m
.
2(m 1)
m 1
phng trnh (1) v nghim.
Khi
m 2
II.3. m 2 x 2 m(5m + 1) x (5m + 2) = 0 (1)
, kt hp vi gi thit m 0, ta
2
m = 3
(5m + 3) = 0
5
c m =
3
5
, th phng trnh (1) c nghim kp x1 = x2 = .
5
3
m 0
102
x1 =
5m + 2
1
x2 =
.
m
m
Kt lun:
+ m = 0, phng trnh (1) v nghim.
+ m=
3
5
, phng trnh (1) c nghim kp x1 = x2 = .
5
3
m 0
5m + 2
1
+
; x2 = .
3 , phng trnh (1) c hai nghim phn bit l x1 =
m
m
m 5
+ Xt a + b 0 a b, ta c
2
= ( a 2 + 4ab + b 2 ) 8ab ( a + b ) = ( a 2 + b 2 )
2ab
; x2 = a + b.
a +b
Kt lun:
Nu a = b = 0 th phng trnh (1) c nghim ty .
Nu a = b 0 th phng trnh (1) c mt nghim duy nht x = 0.
Nu a b th phng trnh (1) c hai nghim phn bit x1 =
2ab
; x2 = a + b.
a +b
x1 x2 = bc
x1 x3 = ca
+ Xt m = 0, (1) tr thnh 6 x 4 = 0 x =
2
m = 0 tha bi.
3
= 9 2m = 0
9
iu kin l
m= .
2 ( m 3)
2
>0
S =
m
P = m = 0
iu kin l
m = 4.
2
m
3
(
)
S =
>0
104
m4
< 0 0 < m < 4.
m
Vy, vi 0 m 4 m =
9
th phng trnh (1) c ng mt nghim dng.
2
II.7. ( m 1) x 4 + 2 ( m 3) x 2 + m + 3 = 0 ( 1)
t X = x 2 0
(1)
= ( m 3) 2 ( m 1)( m + 3) < 0
3
m > 2
2
3
= ( m 3 ) ( m 1)( m + 3) 0
m 3
m>
2
2
S = 2 ( m 3 ) < 0
m < 3
m 1
m < 1 m > 3
m < 3 m > 1
P = m + 3 > 0
m 1
3
th (1) v nghim.
2
II.8. x 2 2 x m x 1 + m 2 = 0 (1)
2
Ta c (1) ( x 1) m x 1 + m2 1 = 0.
t X = x 1 0 ta c phng trnh X 2 mX + m 2 1 = 0(2)
Phng trnh (1) c nghim khi v ch khi phng trnh (2) c nghim khng m. Ta gii
bi ton ngc tc l tm cc gi tr ca m phng trnh (1) v nghim. Phng trnh
(1) v nghim khi v ch khi phng trnh (2) hoc l v nghim hoc c hai nghim u
m. iu ny xy ra khi v ch khi
2 3
2 3
m<
m>
3
3
= 4 3m 2 < 0
2 3
2 3
2 3
m < 1
m
<
m
>
2
2
3
= 4 3m 0
m
3
3
(*)
3
3
2
m > 2 3
P
=
m
1
>
0
2
3
m < 1 m > 1
m < 1
3
S = m < 0
m < 0
Nh vy, phng trnh (1) v nghim khi v ch khi m tha iu kin (*).
105
Vy, gi tr cn tm ca m l 1 m
2 3
.
3
( x 1) 2 = 2 ( x k )
x 2 2 x + 1 = 2 x 2k
(1)
2
2
x 2 x + 1 = 2k 2 x
( x 1) = 2 ( k x )
x2 4x +1
1
1
k
=
= x2 + 2x
x 4 x + 1 = 2k
2
2
2
2
x +1 1 2 1
x + 1 = 2k
k = 2 = 2 x + 2
2
1
1
1
1
V cc ng Parabol ( P1 ) : y = x 2 + 2 x , ( P2 ) : y = x 2 + v y = k trn cng mt
2
2
2
2
h trc ta . S nghim ca phng trnh (1) chnh bng s giao im ca ng thng
y = k vi cc Parabol ( P1 ), ( P2 ).
3
2
1
O
y=k
2 ) 2 x 2 + 10 x 8 = x 2 5 x + a ( 2 )
(2) 2 x 2 + 10 x 8 x 2 + 5 x = a . Xt hm s
2
x 5 x + 8; x < 1 x > 4
f ( x) = 2 x 2 + 10 x 8 x 2 + 5 x =
2
3x + 15 x 8;1 x 4
y=a
4
5
2
O
43
.
4
)(
x 2 + 4 x 5 x 2 + 4 x 21 = 297
2
t t = x 2 + 4 x 5 = ( x + 2 ) 9 9
t = 11
Ta nhn t = 27 v ta c phng trnh
x = 4
x 2 + 4 x 5 = 27 x 2 + 4 x 32 = 0
x = 8.
Vy, nghim ca phng trnh l x = 4 x = 8 .
2) ( x + 2 )( x 3)( x + 1)( x + 6 ) = 36 (1)
(1) ( x + 2 )( x + 1) ( x + 6 )( x 3) = 36
)(
x 2 + 3x + 2 x 2 + 3x 18 = 36
t t = x 2 + 3 x + 2.
107
t ( t 20 ) = 36
t 2 20t + 36 = 0
t = 2
t = 18
Vi t = 2 th ta c phng trnh
x 2 + 3x + 2 = 2
x 2 + 3x = 0
x = 0
x = 3
Vi t = 18 th ta c phng trnh
x 2 + 3x + 2 = 18
x 2 + 3 x 16 = 0
3 + 73
x =
2
3 73
x =
)(
x 2 + 2 x x 2 + 2 x 8 = 18
2
t t = x 2 + 2 x = ( x + 1) 1 1
( x + 1) = 5 + 34
x = 1 + 5 + 34
x = 1 5 + 34
108
3 73
.
2
II.11. 1) x 4 + ( x 1) = 97 (1)
t t = x
1
1
x = t + . Khi (1) tr thnh
2
2
1 1
t + 2 + t 2 = 97
1
2t 4 + 3t 2 + = 97
8
16t 4 + 24t 2 775 = 0
2 25
t = 4
t 2 = 31
4
Ta nhn t 2 =
25
.
4
5
t = 2
25
2
Vi t =
4
t = 5
2
Khi t =
5
1 5
th x = x = 3.
2
2 2
Khi t =
5
1
5
th x = x = 2.
2
2
2
2) ( x + 3) + ( x + 5 ) = 16 (1)
t t = x + 4 x = t 4. Khi (1) tr thnh
4
( t 1) + ( t + 1)
4
= 16
2t + 12t + 2 = 16
2t 4 + 12t 2 14 = 0
t 4 + 6t 2 7 = 0
t 2 = 1
t = 1
2
t = 1
t = 7
Khi t = 1 th x + 4 = 1 x = 3.
109
Khi t = 1 th x + 4 = 1 x = 5.
3) ( x + 2 ) + ( x + 6 ) = 2 (1)
t t = x + 4 x = t 4. Khi (1) tr thnh
4
(t 2) + (t + 2)
=2
2t 4 + 48t 2 + 32 = 2
t 4 + 24t 2 + 15 = 0
t 2 = 12 129
(Loi)
t 2 = 12 + 129
Vy, phng trnh cho v nghim.
II.12. 1) 6 x 4 35 x 3 + 62 x 2 35 x + 6 = 0 (1)
Do x = 0 khng phi l nghim ca phng trnh (1) nn chia hai v ca phng trnh cho
x 2 0, ta c phng trnh tng ng
6( x 2 +
1
1
) 35( x + ) + 62 = 0 (2)
2
x
x
1
t t = x + , iu kin: t 2
x
x2 +
1
= t2 2
x2
t = 5
2
Vi t =
x+
10
ta c phng trnh
3
1 10
10
=
x 2 x + 1 = 0 (Do x 0 )
x 3
3
3x 2 10 x + 3 = 0
110
x = 3
x = 1
3
Vi t =
x+
5
2
1 5
5
= x 2 x + 1 = 0 (Do x 0 )
x 2
2
x = 2
x = 1
2
1
1
Vy, phng trnh cho c bn nghim x = 3; x = ; x = 2; x = .
3
2
2) x 4 + x3 4 x 2 + x + 1 = 0 (1)
Do x = 0 khng phi l nghim ca phng trnh (1) nn chia hai v ca phng trnh cho
x 2 0, ta c phng trnh tng ng
x2 + x 4 +
(x2 +
1 1
+
=0
x x2
1
1
) + (x + ) 4 = 0
2
x
x
1
t t = x + , iu kin: t 2
x
x2 +
1
= t2 2
x2
t = 3
x1 = 1, x2 = 2
Vi t = 2
x+
1
= 2 x2 2x + 1 = 0 x = 1
x
Vi t = 3
x+
1
= 3 x 2 + 3x + 1 = 0
x
111
3 + 5
x =
2
3 5
x =
2
3 + 5
3 5
;x =
.
2
2
3) x 4 5 x 3 + 10 x 2 10 x + 4 = 0 (1)
Ta c
(1) x 4 5 x 3 + 10 x 2 10 x + 4 = 0
( x 4 x3 ) + 10( x 2 x ) 4( x3 1) = 0
x3 ( x 1) + 10 x ( x 1) 4( x 1)( x 2 + x + 1) = 0
( x 1)( x 3 + 10 x 4 x 2 4 x 4) = 0
( x 1)( x 3 4 x 2 + 6 x 4) = 0
( x 1)( x 2)( x 2 2 x + 2) = 0
x = 1
x = 2
2
x 2x + 2 = 0
x = 1
x = 2
Vy, phng trnh cho c hai nghim l x = 1; x = 2.
4) 2 x 4 21x3 + 74 x 2 105 x + 50 = 0
Do x = 0 khng phi l nghim ca phng trnh nn chia hai v ca phng trnh cho
x 2 0, ta c phng trnh tng ng
2( x 2 +
25
5
) 21( x + ) + 74 = 0
2
x
x
5
t t = x + ; iu kin: t 2 5
x
x2 +
25 2
= t 10
x2
112
Vi t = 6 x +
x = 1
5
=6
x
x = 5.
x = 2
5 9
9
Vi t = x + =
x = 5 .
2
x 2
2
5
Vy, phng trnh cho c bn nghim l x = 1; x = 2; x = 5; x = .
2
5) 2 x 4 + 5 x3 + x 2 + 5 x + 2 = 0
Ta thy x = 0 khng phi l nghim ca phng trnh nn chia hai v ca phng trnh
cho x 2 0, ta c phng trnh tng ng
2( x 2 +
1
1
) + 5( x + ) + 1 = 0
2
x
x
1
t t = x + , iu kin: t 2
x
x2 +
1
= t2 2
2
x
1
(Loi)
2
Vi t = 3
1
= 3 x 2 + 3x + 1 = 0
x
3 + 5
x =
2
3 5
x =
2
x+
3 + 5
3 5
;x =
.
2
2
113
Xt hm s g ( t ) = t 2 12t 40
g ( t ) = 2t 12 = 0 t = 6
Ta c nhn xt:
t = 4, phng trnh (*) c mt nghim x.
t < 4, phng trnh (*) v nghim x.
t > 4, phng trnh (*) c hai nghim x phn bit.
y +1
x
iu kin:
2 (*)
x y
114
1
1
2x + y + 1 x + y = 1
x + 3 2 x = 1( 2 )
2
2
3
y = 2 x
y = 2 3 x
(3)
2
( 2)
1
1
x + 3 2 x =1
2
2
1
1
x + 3 = 2 x +1
2
2
x 0
2
x=2
x + 2x 8 = 0
2
xy
3
= 15
2)
(1)
xy + x = 15
y
iu kin: y 0
2 xy 2 3 x = 15 y
2 xy 2 3 x = 15 y
2 xy 2 3 x = 15 y
(1)
2
2
2
xy 4 x = 0
xy + x = 15 y
x ( y 4 ) = 0
2 xy 2 3 x = 15 y
x = 0
y = 2
y = 2
Vi x = 0 th y = 0 (Loi)
Vi y = 2 th x = 6
Vi y = 2 th x = 6
Ch . C th t u = xy, v =
x 2 xy = 12
3) 2
(1)
y xy = 28
0 = 12
Vi x = 0 thay vo (1), ta c 2
(V l).
y = 28
115
12
12
x( x y ) = 12
y x =
y x =
Vi x 0 , ta c (1)
x
x
y ( y x ) = 28 y ( y x) = 28 12 y = 28 x
12
7
2 18
10 x 2 = 36
x =
3 x + x = x
7
y = 7 x
y = 3 x
y = 7 x
3
3
3 10
3 10
3 10
3 10
x=
x =
x =
x =
5
5
5
5
y = 7 x
y = 7 10 y = 7 10
3
5
5
3 10 7 10 3 10 7 10
;
;
Vy, h phng trnh cho c hai nghim l
,
.
5
5
5
5
x + y 3x + 2 y = 1
4)
x + y + x y = 0;
x + y 0
iu kin:
t u = x + y 0, v = 3 x + 2 y 0. H phng trnh cho tr
3 x + 2 y 0
v = u + 1
u v = 1
v = u + 1
thnh
1
2
2
2
u + 2u 5v = 0
3u + 5u + 2 = 0
u = 2 u = 6
x + y = 2
x + y = 4
x = 1
Ta chn u = 2; v = 3. Ta c
y = 3
3x + 2 y = 3 3 x + 2 y = 9
5)
(1)
1 1
x+ y+ + = 4
x y
x 0
iu kin:
(*)
y 0
116
1 2
1 2
1
1
(
)
(
)
8
x
+
+
y
+
=
4 ( y + ) + ( y + )2 = 8
x
y
y
y
(1)
( x + 1 ) + ( y + 1 ) = 4
x + 1 = 4 ( y + 1 )
x
y
x
y
1 2
1
y+ =2
2( y + y ) 8( y + y ) + 8 = 0
x + 1 = 4 ( y + 1 )
x + 1 = 2
x
y
x
x 2 2 x + 1 = 0
x = 1
2
( 8 y )
+ y 2 + 6 ( 8 y ) + 2 y = 0
64 + 16 y + y 2 + y 2 48 6 y + 2 y = 0
y2 + 6 y + 8 = 0
y = 2 y = 4 .
Vi y = 2 x = 6
Vi y = 4 x = 4
Vy, h phng trnh cho c hai nghim l ( 6; 2 ) , ( 4; 4 ) .
x 2 + y 2 xy = 13
7)
(I )
x + y xy = 3
iu kin: xy 0
( x + y )2 3xy = 13
(I )
x + y xy = 3
t u = x + y , v = xy 0 .
Khi ta c
117
u 2 3v 2 = 13 (1)
(I )
u v = 3 ( 2 )
( 2) u = 3 + v
v 2 3v + 2 = 0.
v = 1
(Nhn)
v = 2
x + y = 4 x = 2 3 x = 2 + 3
Vi v = 1 u = 4. T y ta c h
xy = 1
y = 2 + 3 y = 2 3
x + y = 5
x = 4 x = 1
Vi v = 2 u = 5 . T y ta c h
xy = 2
y =1 y = 4
Vy, h phng trnh cho c bn nghim l
(1; 4 ) , ( 4;1) , ( 2 +
)(
3; 2 3 , 2 3; 2 + 3 .
x + y + x 2 + y 2 = 8
8)
xy ( x + 1)( y + 1) = 12
H phng trnh cho tng ng vi
( x + y ) 2 + x + y 2 xy = 8
(I)
xy ( xy + x + y + 1) = 12
t S = x + y; P = xy, iu kin: S 2 4 P 0 .
S 2 + S 2 P = 8
()
P ( P + S + 1) = 12
(1) P =
S2 + S 8
2
(1)
( 2)
(3)
Th (3) vo (2) ta c
S2 + S 8 S2 + S 8
+ S + 1 = 12
2
2
S 4 + 4 S 3 11S 2 30 S = 0
S S 3 + 4S 2 11S 30 = 0
118
S
S
=0
=3
= 2
= 5
Th ln lt cc gi tr ca S vo (3) ta c
S = 0
S = 3 S = 2 S = 5
(Tho iu kin S 2 4 P 0 )
P = 4 P = 2 P = 3 P = 6
S = 0
x + y = 0
x = 2
x = 2
P = 4 xy = 4
y = 2 y = 2
S = 3 x + y = 3 x = 1 x = 2
P = 2 xy = 2
y = 2 y =1
S = 2 x + y = 2
x = 1
x = 3
P = 3 xy = 3
y = 3 y = 1
S = 5 x + y = 5 x = 3 x = 2
P = 6
xy = 6
y = 2 y = 3
Vy, h phng trnh cho c tm nghim l (2; 2), ( 2;2), (1;2), (2;1), (1; 3),
( 3;1), ( 3; 2),( 2; 3).
Ch . C th t u = x( x + 1); v = y ( y + 1). Khi h phng trnh cho c a v h
u + v = 8
uv = 12
2
2
x + y + x + y = 4
9)
(I )
x ( x + y + 1) + y ( y + 1) = 2
( x + y )2 + x + y 2 xy = 4
(I )
2
2
x + xy + x + y + y = 2
2
( x + y ) 2 + x + y 2 xy = 4
( x + y ) + x + y xy = 2
2
( x + y ) + x + y xy = 2
xy = 2
t S = x + y; P = xy, iu kin S 2 4 P 0 .
Ta c h phng trnh
S 2 + S P = 2
P = 2
119
S = 0
S 2 + S = 0
S = 1
P
=
P = 2
S = 0
S = 1
(Tho iu kin S 2 4 P 0 )
P = 2 P = 2
x = 2 x = 2
S = 0
x + y = 0
P = 2 xy = 2
y = 2
y = 2
S = 1 x + y = 1
x = 1
x = 2
+
P = 2 xy = 2
y = 2 y = 1
) (
2; 2 , (1; 2 ) , ( 2;1) .
( x 2 + y 2 ) xy = 78
10) 4
4
x + y = 97
Ta c
( x 2 + y 2 ) xy = 78
( x 2 + y 2 ) xy = 78
2
(I )
4
4
2 2
2 2
x + y = 97
( x + y ) 2 x y = 97
T phng trnh th nht ca h cho ta suy ra x. y > 0. t u = x 2 + y 2 , v = xy, iu kin
u > 0, v > 0. Ta c
78
78
v=
v=
78
u
u
uv = 78
v =
u
2
(I ) 2 2
2
u = 169
u 2v = 97
u 2 2 78 97 = 0
u 4 97u 2 12168 = 0
u 2 = 72
u
78
v = u
u = 13
u = 13
2
2
u = 13 x + y = 13
Ta nhn
2 2
( II )
v = 6
x y = 36
X = 9
T ( II ) ta c x 2 , y 2 l hai nghim ca phng trnh bc hai X 2 13 X + 36 = 0
X = 4
Vy ta c
120
x = 3 x = 3
x = 9 x = 4
y = 2 y = 2
2
2
x = 2 x = 2
y = 4 y = 9
y = 3 y = 3
2
2
2
2
2
x + y = x + y + 2
x + y ( x + y ) 2 = 0
x = y
(I )
2
2
x + y ( x + y) 2 = 0
2
2
x + xy + y 7 = 0
( II )
x 2 + y 2 ( x + y ) 2 = 0
Gii ( I )
1+ 5
x =
2
1+ 5
y
=
x = y
2
(I ) 2
x x 1 = 0
1 5
x =
2
y = 1 5
2
Gii ( II )
( x + y )2 xy 7 = 0
( II )
2
( x + y ) 2 xy ( x + y ) 2 = 0
xy + ( x + y ) 5 = 0
2
( x + y ) 2 xy ( x + y ) 2 = 0
t S = x + y, P = xy, ( S 2 4 P )
Nh vy ta c
121
S = 3
P = 5 S
P = 2
( II ) 2
S = 4
S + S 12 = 0
P = 9
S = 3
Ta nhn
suy ra x, y l nghim ca phng trnh bc hai
P = 2
X =1
X 2 3X + 2 = 0
X = 2
x = 1 x = 2
Vy ta c
y = 2 y =1
H phng trnh cho c bn nghim l
1+ 5 1+ 5 1 5 1 5
;
;
,
.
2
2
2
2
(1; 2 ) , ( 2;1) ,
x + 2 + y 3 = 10
12)
(I)
4
4 y 3 = 4.
x
+
2
+
x 2
iu kin:
y 3.
4
u = x + 2
t
(Vi u 0, v 0 ). (*)
4 y 3.
v
=
u 2 = x + 2
2
v = y 3.
uv = 3
v = 3
u + v = 4
u = 3
v = 1.
4 x + 2 = 1 x + 2 = 1
u = 1
x = 1
(Nhn).
+
4 y 3 = 3
y
3
=
81
y
=
84
v = 3
4
u = 3
x + 2 = 3 x + 2 = 81 x = 79
(Nhn).
+
y 3 =1
y = 4.
v = 1
4 y 3 = 1
122
X = x 1
t
, h phng trnh cho tr thnh
Y = y 1
XY ( X + Y ) = 6
XY ( X + Y ) = 6
2
2
X + Y = 5
( X + Y ) 2 XY = 5
S = X + Y 2
t
; S 4 P 0 , ta c h
P = XY
6
P=
S
.
P
=
6
P = 2
P =
S
S
2
S 2 P = 5 S 2 12 = 5 S 3 5S 12 = 0 S = 3
S
X +Y = 3 X =1 X = 2
x 1 = 1 x 1 = 2
x = 2 x = 3
Nh vy ta c
XY = 2
Y = 2 Y = 1
y 1 = 2 y 1 = 1
y = 3 y = 2
Vy, h phng trnh cho c hai nghim l ( 2;3) , ( 3; 2 ) .
xy + x + 1 = 7 y
14) 2 2
2
x y + xy + 1 = 13 y
x 1
x + y + y = 7
1
x
1
x
1
. t a = x + ; b = a 2 = x 2 + 2 + 2 x 2 + 2 = a 2 2b.
y
y
y
y
y
x 2 + x + 1 = 13
2
y y
Ta c h phng trnh theo n mi
a + b = 7
a + b = 7
a + b = 7
2
2
a = 4 a = 5
a b = 13 a + a 20 = 0
123
1
x + y = 4
x2 4 x + 3 = 0
x = 1
a = 4
x
=3
y
y = 1
3
b = 3
y
2
a = 5
1
x
+
5
x
+
12
=
0
x + = 5
x = 3
(VN )
y
b
=
12
y = 1.
y =
x
12
= 12
y
1
Vy, h phng trnh cho c hai nghim l 1; , ( 3;1) .
3
x ( x + y + 1) 3 = 0
15)
. iu kin: x 0. H phng trnh cho tng ng vi
5
2
( x + y ) 2 + 1 = 0
x
x ( x + y + 1) 3 = 0
x ( x + y + 1) 3 = 0
. t t = x ( x + y ) . Ta c h phng trnh
2
5
2
2
2
( x + y ) + 1 = 2
x ( x + y ) + x = 5
x
t + x = 3
t + x = 3 x = 2 x = 1
t + x = 3
2
2
t = 1 t = 2.
t + x = 5 ( t + x ) 2tx = 5 tx = 2
x = 2
x = 1
x ( x + y ) = 1 x ( x + y ) = 2
Nh vy, ta c
(Tha iu kin)
3
=
1.
y
=
y
x = 2
x = 1
2
3
x 2 3xy = 4 y
(1)
II.15. 1) 2
y 3xy = 4 x
2
2
x y = 4 ( x y )
( x y )( x + y + 4 ) = 0
(1) 2
2
y 3xy = 4 x
y 3xy = 4 x
x = y
x = y
x = 0
2
2
y = 0
y 3 xy = 4 x
x + 2 x = 0
x = 2
y = 4 x
y = 4 x
y 2 3 xy = 4 x
x 2 + 4 x + 4 = 0
y = 2.
124
7 x + y x 2 = 0
2)
(1)
7 y + x 1 = 0
y2
iu kin: x 0, y 0.
2
2
3
2
7 x + x y 1 = 0 ( x y ) 7 x + xy + y + xy = 0
(1) 3
2
7 y + xy 1 = 0 7 y 3 + xy 2 1 = 0
1
x = y
x=
x
=
y
2
4 ( x + y ) + 3 x 2 + y 2 = 0(*) 3
8 x = 1 y = 1 .
3
2
7 y + xy 1 = 0
1
() 2
y 2 y + 1 = x 1
( x 1) 2 = y 1 (1)
2
( y 1) = x 1 ( 2 )
( 2 ) ( y 1)
= x 1
( y 1) + 1 = x
Th gi tr x va tm c vo (1) ta c:
8
( y 1)
t: t =
= y 1 (a)
y 1 (t 0)
( a ) t 16 = t
t t15 1 = 0
t=0
t = 0
y =1
15
t = 1
t =1
y = 2
125
x 0
iu kin:
y 0
Ta c
(1) x y =
1 1
x y
( x y ) + 1 = 0
xy
y = x
y = 1
x
+ Th y = x vo phng trnh ( 2 ) ta c
( 2 ) x3 + x 2 = 0
( x 1) ( x 2 + x + 2 ) = 0
x = 1 v x 2 + x + 2 > 0, x
1
vo phng trnh ( 2 ) ta c
x
( 2 ) x 4 + x + 2 = 0 ( 3)
1
1
Xt hm s y = f ( x) = x 4 + x + 2 y = 4 x3 + 1 = 0 x = 3 ; f ( 3 ) < 0. Lp bng
4
4
bin thin ca hm s f ( x ) ta kt lun c th ca hm s khng ct trc honh.
Suy ra phng trnh ( 3) v nghim.
126
0
=
6
x2 + 6 x + 6
(2)
y
=
2x
x2 + 6x + 6
x x+
= 2x + 9
2x
x2 + 6 x + 6
x
= 2x + 9
2x
( x 2 + 6 x + 6)2 = 4(2 x + 9)
2
( x + 3)2 3 = 8( x + 3) + 12 (3)
t t = x + 3, khi (3) tr thnh
(t
3 = 8t + 12
t 4 6t 2 + 9 = 8t + 12
(t + 1)3 (t 3) = 0
t + 1 = 0
t = 1
t 3 = 0
t = 3
Vi t = 3 ta c 3 = x + 3 x = 0 (Loi)
Vi t = 1 ta c 1 = x + 3 x = 4 (Nhn), thay x = 4 vo (2) ta c
(4) 2 + 6(4) + 6 17
y=
=
2(4)
4
17
xy + x + y = x 2 2 y 2
6)
(I )
x 2 y y x 1 = 2 x 2 y
127
x 1
iu kin:
(*)
y 0
2
xy + x + y + y = ( x + y )( x y )
(I )
x 2 y y x 1 = 2 x 2 y
x( y + 1) + y ( y + 1) = ( x + y )( x y )
x 2 y y x 1 = 2 x 2 y
( y + 1)( x + y ) = ( x + y )( x y )
x 2 y y x 1 = 2 x 2 y
( x + y )(2 y x + 1) = 0
x 2 y y x 1 = 2 x 2 y
x + y = 0
x = 2 y + 1
x 2 y y x 1 = 2 x 2 y
x 2 y y x 1 = 2 x 2 y
2 y + 1 = x
(2 y + 1) 2 y y 2 y = 2(2 y + 1) 2 y
2 y + 1 = x
2 y ( y + 1) = 2( y + 1)
2 y + 1 = x
( y + 1)( 2 y 2) = 0
2 y + 1 = x
( y + 1 > 0)
2 y 2 = 0
x = 5
(Nhn)
y = 2
( x 2 xy ) 2 + x 3 y = 1
Ta c ( I )
3
2
x y ( x xy ) = 1
128
u = x 2 xy
t
, khi ta c h phng trnh
3
v = x y
u = 1
u 2 + v = 1
u 2 + u 2 = 0
u = 2
v u = 1 v = u 1
v = u 1
u = 1 u = 2
v = 0 v = 3
2
x 2 xy = 1 xy = x 1
u = 1
+
3
2 2
x x 1 = 0
x y = 0
v = 0
x = 1 x = 1
y = 0 y = 0
2
x 2 xy = 2
u = 2
xy = x + 2
+
3
2 2
(H phng trnh v nghim)
x
x
+
2
+
3
=
0
(
)
x y = 3
v = 3
2
2
x x + 2 + y x + 2 = 9
(
(
) (
)
) (
)
( x + 2 ) ( x 3 y ) = 15 (1)
( 2)
( x + 2 ) ( x + y ) = 9
2
2
(x
+ 2 ( x + 2x) = 9
x3 + 2 x 3 = 0
x = 1 y = 2.
129
x 2 3 x + y 2 + 4 y = 1
Ta c ( I )
(2)
2
2
3 ( x 3 x ) 2 ( y + 4 y ) = 3
2
u = x 3 x
t
ta c h phng trnh
2
v = y + 4 y
3 13
3 + 13
x 2 3 x = 1
u + v = 1
u = 1
x =
x=
2
2
y + 4 y = 0
3u 2v = 3
v = 0
y = 0 y = 4
; 0 ,
; 0 ,
; 4 ,
; 4 .
2
2
2
2
( x y )2 y = 2
10)
(I )
3
3
=
19
x
y
( x y )2 y = 2
Ta c ( I )
2
2
( x y ) x + xy + y = 19(*)
( x y) y
2
x + xy + y
2
19
19 xy 19 y 2 = 2 x 2 + 2 xy + 2 y 2
2 x 2 17 xy + 21y 2 = 0
2
x
x
2 17 + 21 = 0
y
y
x
y =7
x 3
y = 2
x
= 7 x = 7 y kt hp vi (*) ta c h phng trnh
y
130
x=
x = 7 y
x = 7 y
3
3
3
x y = 19 18 y = 1 y =
7
18
1
3
18
x 3
3
= x = y kt hp vi (*) ta cng c h phng trnh
y 2
2
x = 3
x = y
x 3 y 3 = 19 y = 2
1
7
Vy, h phng trnh cho c hai nghim l 3 ; 3 , ( 3; 2 ) .
18 18
3
3
x + y = 1
(I )
11) 2
2
3
x y + 2 xy + y = 2
( x + y ) x 2 xy + y 2 = 1 ( x + y ) x 2 xy + y 2 = 1
(I )
2
2
2
y x + 2 xy + y = 2
y ( x + y ) = 2
x 2 xy + y 2 1
= 2 x 2 xy + y 2 = xy + y 2
y ( x + y)
2
2 x 2 2 xy + 2 y 2 xy y 2 = 0 ( x y )( 2 x y ) = 0
x = y
2x = y
34 34
+ Trng hp x = y, ta c nghim ca h phng trnh l
;
.
2 2
x3 + ( 2 x ) = 1 9 x3 = 1 x =
1
. Nghim ca h phng trnh l
3
9
3 9 23 9
;
.
3
3
3 4 3 4 3 9 23 9
Vy, h phng trnh cho c hai nghim l
;
;
,
.
3
2 2 3
3
3
2
x y = x y
12) 2
(I )
2
x + y = x y
2
y 3 = y
y = 0
y y 1 = 0
Khi h phng trnh ( I ) tr thnh 2
y = y
y = 1
y ( y + 1) = 0
131
Nh vy, nghim ca h l ( 0; 0 ) , ( 0; 1) .
+ Xt trng hp x 0
Nhn hai v ca phng trnh th hai ca h ( I ) vi x ta c h phng trnh tng
ng
3
3
2
x y = x y
3
2
2
x + xy = x xy
3
3
3
2
2
2
2
x + xy = x xy
y + xy = y xy
y + xy y + xy = 0
3
3
2
3
3
2
x y = x y
x y = x y
2
y ( y + 1)( x + y 1) = 0
y ( y + xy 1 + x ) = 0
Ta c nghim (1;0 ) .
Vy, h phng trnh cho c bn nghim l ( 0; 0 ) , ( 0; 1) , (1;0 ) , (1; 1) .
3 x y = x y
II.16. 1)
( I ). Ta c
x + y = x + y + 2
x y 0, x + y 0
6
6
(I ) 3 x y = x y
( x + y ) 2 = x + y + 2
x y 0, x + y 0
2
( x y ) 1 ( x y ) = 0
x + y = 2
) (
(
x y 0, x + y 0
2
3
( x y ) ( x y ) = 0
2
( x + y ) ( x + y ) 2 = 0
x y 0, x + y 0 x y 0, x + y 0
x=
x = 1
2
x = y
x y = 1
y =1 y = 1
x + y = 2
x + y = 2
2
3 1
Vy, nghim ca h phng trnh cho l (1;1), ( ; ).
2 2
132
x 2 + y 2 = 25 xy
2)
(I )
y ( x + y ) = 10
xy = 25 x 2 y 2
10 y 2 25 + x 2 + y 2 = 0
I
( )
2
2
xy = 10 y
xy = 10 y
x = 15
x = 15
x = 15
2
y 2 + 15 y 10 = 0
x 2 = 15
xy = 10 y
x = 15
2
x = 15
x = 15
xy = 10 y
xy = 10 y
2
2
xy
=
10
y 15 y 10 = 0
x =
x = 15
x = 15
15
55
15
55
+
+
y =
y =
y =
2
2
x =
15
55
15
55
y=
y=
2
2
y =
x = 15
15 + 55
15 + 55
y =
2
2
x = 15
15
15 55
15 55
.
y =
2
2
15
15 + 55
15 55
15 + 55
15 55
15;
; 15;
; 15;
; 15;
.
2
2
2
2
x + y = 2(*)
3)
x + 3 + y + 3 = 4
iu kin:
x 0
y 0
x 0
y 0
x + 3 0
y + 3 0
x + 3 + y + 3 + 2 ( x + 3)( y + 3) = 16
x + y + 2 xy = 4
x + y + 2 ( x + 3)( y + 3) = 10
133
( x + 3)( y + 3)
xy = 3
( x + 3)( y + 3) = 3 + xy
( x + 3)( y + 3) = 9 + xy + 6
xy
xy + 3 ( x + y ) + 9 = 9 + xy + 6 xy
x + y 2 xy = 0
x y
=0
x= y
Thay x = y vo ( ) ta c
2 x = 2 x = 1 x = 1. (Tha iu kin)
Vy, h phng trnh cho c mt nghim duy nht l (1;1) .
3 x 2 + xy + 3 x + y = 3
4) 2
(I )
2
2
xy + 2 x + y + 2 x = 2
3 x ( x + 1) + y ( x + 1) = 3
Ta c ( I )
2
2 x ( x + 1) + y ( x + 1) = 2
( x + 1)( 3 x + y ) = 3
(1)
2
( x + 1) 2 x + y = 2 (2)
Ta thy v tri ca cc phng trnh (1) v (2) khc 0 nn chia v theo v ca cc phng
trnh ca h ta c
3x + y 3
=
y2 + 2x 2
2 ( 3x + y ) = 3 y 2 + 2 x
6x + 2 y = 6x + 3 y2
3 y2 2 y = 0
y (3 y 2) = 0
y = 0
y = 2
3
+ Vi y = 0 , thay vo (1) ta c
( x + 1) x = 1
134
x2 + x 1 = 0
1 + 5
x =
2
1 5
x =
2
+ Vi y =
2
, thay vo (1) ta c
3
( x + 1) 3x +
2
=3
3
3x 2 + 3 x +
2
2
x+ =3
3
3
9 x 2 + 11x 7 = 0
11 + 373
x =
18
11 373
x =
18
2
18
3
18
3
2
x 2 y 2 2 x 2 + y 3 2 y = y 2
5) 2
2
x + y y 2 = 0
2
2
x = 2 + y y
2
2
2
3
2
2 + y y y 2 2 + y y + y 2 y = y
2
2
x = 2 + y y
4
3
2
y + 2 y + 3 y 4 y 4 = 0
2
2
x = 2 + y y
2
2
( y + 1) ( y 2 ) = 0
x = 0
x2 = 2 + y y 2
x2 = 2 + y y 2
y = 1
( y + 1) = 0 y = 1
x = 0
y = 2
2
( y 2 ) = 0
y = 2
Vy, nghim ca h phng trnh cho l ( 0; 1) v ( 0; 2 ) .
135
x + x 2 2 x + 2 = 3 y 1 + 1
6)
(I )
y + y 2 2 y + 2 = 3x 1 + 1
x 1 + x 2 2 x + 2 = 3 y 1
Ta c ( I )
y 1 + y 2 2 y + 2 = 3x 1
u = x 1
t
th h ( I ) tr thnh
v = y 1
u + u 2 + 1 = 3v (1)
( II )
v + v 2 + 1 = 3u (2)
Ly (1) tr ( 2 ) theo v ta c
u v + u 2 + 1 v 2 + 1 = 3v 3u
u + u 2 + 1 + 3u = v + v 2 + 1 + 3v
f (u ) = f (v) (3)
Xt hm s f (t ) = t + t 2 + 1 + 3t
t
f (t ) = 1 +
t +1
+ 3t ln 3
t2 +1 t
Ta c
t
t 2 +1
f (t ) 0, t .
Do , hm s f (t ) lun lun tng trn ton b .
V vy, ( 3) u = v.
Thay u = v vo (1) ta c
u + u 2 + 1 = 3u
)(
) (
u + u 2 + 1 u u 2 + 1 = 3u u u 2 + 1
1 = 3u u u 2 + 1
3u
u 2 + 1 u = 1(*)
Xt hm s g (u ) = 3u
136
u 2 + 1 u xc nh trn .
g (u ) = 3u ln 3
Ta c
Do
u 2 + 1 u + 3u
1 = 3u
2
u +1
1
u 2 + 1 u ln 3
u2 +1
u2 + 1 u 0
1
u2 + 1
1 m ln 3 > 1 nn ln 3
1
u2 +1
0.
Vy, g (u ) 0.
Suy ra hm s g (u ) lun lun ng bin trn . Do ( ) nu c nghim th c mt
nghim duy nht.
Ta thy u = 0 tha ( ) , nh vy u = v = 0. T ta c x = y = 1.
Vy, h phng trnh cho c nghim duy nht (1;1) .
xy 3 x 2 y = 16
7) 2
(I )
2
x + y 2 x 4 y = 33
(1)
2 xy 6 x 4 y = 32
Ta c ( I ) 2
2
x + y 2 x 4 y = 33 (2)
( x + y ) 8 ( x + y ) 65 = 0
x + y = 13
x + y = 5
x + y = 13 x = 13 y . Thay x = 13 y vo (1), ta c
(13 y ) y 3 (13 y ) 2 y = 16
y 2 14 y + 55 = 0
( 5 y ) y ( 5 y ) 3 2 y = 16
y2 + 4 y +1 = 0
y = 2 3
y = 2 + 3
Vi y = 2 3 th x = 3 + 3 .
Vi y = 2 + 3 th x = 3 3 .
137
) (
2
(u + v ) = 3uv + 3
u + v = 3
uv = 2
u = 1
u = 2
v = 2
v = 1
Vi u = 1, v = 2 , ta c
x 3 = 1
x = 4
y = 2
y + 2 = 2
Vi u = 2, v = 1 , ta c
x 3 = 2
x = 7
y = 1
y + 2 = 1
( x + y ) 2
9)
x y 2+
)
(
1 9
=
xy 2
1 5
=
xy 2
(I )
(1)
x 0
iu kin:
y 0
1 1 9
2 x + 2 y x y = 2
Ta c ( I )
2 x 2 y 1 + 1 = 5
x y 2
138
(1)
( 2)
2
1
= 7 4x2 7 x 2 = 0 x = 2 x =
x
4
Thay x = 2 vo (1), ta c 2 y
Thay x =
1
1
1 = 0 2 y2 y 1 = 0 y = 1 y = .
y
2
1
1
1
vo (1), ta c 2 y 1 = 0 2 y 2 y 1 = 0 y = 1 y = .
4
2
y
1 1 1 1
2
x + xy = 2
(I )
10) 3
2
x + 2 xy 2 y = x
2 3 3 2 3 3
Trng hp x = 2 y, ta c cc nghim
;
;
,
.
3 3
3
3
Trng hp xy = 1, ta c cc nghim (1;1) , ( 1; 1) .
2 3 3 2 3 3
Vy, h phng trnh cho c bn nghim l (1;1) , ( 1; 1) ,
;
;
,
.
3 3
3
3
x 2 1 = 1 xy
(1)
Cch 2. ( I )
2
x ( x 1) = 2 y (1 xy ) (2)
x = 2y
Th (1) vo (2) ta c x (1 xy ) = 2 y (1 xy ) (1 xy )( x 2 y ) = 0
xy = 1
3
y=
1
3
+ Thay x = 2 y vo (1) ta c 4 y 2 1 = 1 2 y 2 y 2 =
3
3
y =
3
2 3 3 2 3 3
T ta c nghim l
;
;
,
.
3 3
3
3
139
x = 1
+ Thay xy = 1 vo (1) ta c x 2 1 = 0
x = 1
T ta c nghim (1;1) , ( 1; 1) .
2 3 3 2 3 3
Vy, h phng trnh cho c bn nghim l (1;1) , ( 1; 1) ,
;
;
,
.
3
3
3
3
x
y
7
+
=
+1
x
xy
11) y
(I )
x xy + y xy = 78
( x + y ) + xy = 7
iu kin: xy > 0. Ta c ( I )
( x + y ) . xy = 78
X = 6
xy = 36
xy = 6
x = 9 x = 4
y = 4 y = 9.
Vy, h phng trnh cho c hai nghim l ( 9; 4 ) , ( 4;9 ) .
x 1 + y 1 = 3
(1)
12)
x + y ( x 1)( y 1) = 5 (2)
x 1 + 2 ( x 1)( y 1) + y 1 = 9 x + y + 2 ( x 1)( y 1) = 11
x + y ( x 1)( y 1) = 5
x + y ( x 1)( y 1) = 5
11 ( x + y )
11 ( x + y )
( x 1)( y 1) =
( x 1)( y 1) =
2
2
x + y 11 x y = 5
2 ( x + y ) 11 + ( x + y ) = 10
11 ( x + y )
11 ( x + y )
xy ( x + y ) + 1 =
xy ( x + y ) + 1 =
2
2
3 ( x + y ) = 21
x + y = 7
xy 6 = 2
xy = 10
x = 2 x = 5
x + y = 7
y = 5 y = 2
x + y = 7
140
Cc gi tr ca x, y u tha iu kin.
Vy, h phng trnh cho c hai nghim l ( 2;5 ) , ( 5; 2 )
x 2 + 6 y = y + 3
13)
x + y + x y = 4.
x2 + 6 y 0
iu kin: x + y 0
x y 0
x + 6 y = y2 + 6 y + 9
x2 y 2 = 9
2
2
2
2
x + y + x y + 2 x y = 16
x + x y = 8
y 3
y 3
x = 5
2
2
x y = 9 x = 5
y = 4
x = 5
y = 4 y = 4
II.17.
(I )
2
a
2 y 2 = x +
x
x > 0
T cc phng trnh ca h ( I ) ta suy ra iu kin ca n l
y > 0
2 x 2 y = y 2 + a 2
(I )
2
2
2
2 xy = x + a
2 x 2 y = y 2 + a2
( x y )( 2 xy + x + y ) = 0
x > 0
ta suy ra 2xy + x + y >0
Do
y > 0
2x 2 y = y 2 + a 2
2x3 x 2 = a 2
Vy, ta c h
x=y
x= y
Xt hm s y = f ( x ) = 2 x 3 x 2 ,
x = 0
y ' = 6 x 2 x, y ' = 0 6 x 2 x = 0
x = 1
3
141
1
1 2 1
Ta c f =
=
27
3 27 9
Lp bng bin thin ca hm s f ( x ) v da vo bng bin thin ta c ng thng y = a 2
ct th f ( x ) ti mt im duy nht c honh x > 0. Vy, h phng trnh cho c
mt nghim duy nht vi m i a 0.
2
2
x 4 xy + y = k
II.18. 2
(I )
y 3 xy = 4
2
2
x 4 xy + y = 1
1) Thay k = 1 vo h ( I ) ta c 2
(2).
y 3 xy = 4
y 2 = 1
(V l).
Vi x = 0, thay vo h (2) ta c 2
y = 4
x 2 xy + y 2 3xy = 1
y 2 = 4 + 3xy
Vi x 0, ta c (2) 2
2
y 3 xy = 4
x xy + 4 = 1
y 2 = 4 + 3xy
2 x 4 + 7 x 2 9 = 0 (*)
x2 + 3
x2 + 3
y
=
y
=
x
x
Gii (*) ta c x = 1 x = 1.
Vi x = 1, th vo y =
x2 + 3
ta c y = 4.
x
Vi x = 1, th vo y =
x2 + 3
ta c y = 4.
x
Vy, khi k = 1 th h phng trnh cho c hai nghim l (1; 4), (1; 4).
2) Cch 1.
x2 = k
Vi y = 0, thay vo (1) ta c
(V l).
0 = 4
2 y 4 ( 40 9k ) y 2 16 = 0 (3)
y2 4
x =
3y
Vi y 0, ta c (1)
y2 4
x
=
x 2 4 xy + y 2 = k
3y
142
Suy ra
3t 2 + 2t 1
t 2 4t + 1 k
t 2 4t + 1
1
= . Xt hm s f (t ) =
, f (t ) =
< 0, t
2
1 3t
4
1 3t
3
(1 3t )
k
lun ct th y = f (t ) ti
4
1
< t2 . Khi vi t = t1 ta c
3
2
2t1
x=
. (pcm)
1 3t1
1 3t1
x + 1 + y + 2 = a
II.19.
(I )
x + y = 3a
Nu a 0 th h phng trnh cho v nghim nn ta ch xt a > 0. Ta c
x + 1 + y + 3 = a
(I )
(I )
x + 1 + y + 2 = 3a + 3
u = x + 1 0
t
v = y + 2 0
2 2
2
2
u + v = 3a + 3
f (u ) = 2u 2au + a 3a 3 = 0(*)
H phng trnh cho c nghim khi v ch khi phng trnh (*) c nghim u 0 tha
v = a u 0. Gi s u1 , u2 l hai nghim ca phng trnh (*), th t phng trnh (*) theo
nh l Viet ta c u1 + u2 = a, nh vy nu u1 l nghim ca phng trnh (*) th nghi m
u2 chnh l v v ngc li. T h phng trnh cho c nghim khi v ch khi phng
trnh (*) c hai nghim u1 , u2 u khng m.
iu ny xy ra khi v ch khi
143
3 15 a 3 + 15
= a 2 2(a 2 3a 3) 0
3 + 21
3 21
3 + 21
2
a
a
a 3 + 15
2 f (0) = a 3a 3 0
2
2
2
a
0
a 0
2
4 x y m = 0
II. 20.
(I )
3x + x ( y + 1) = 1
Cch 1.
Ta c
y = 4 x m
y = 4 x m
y = 4 x m
(I )
2
x ( y + 1) = 3x 1 x(4 x m + 1) = 3 x 1 4 x mx + x = 3x 1
y = 4x m
y = 4x m
1
1
x
x
3
3
2
2
4 x mx + x = 9 x 6 x + 1 f ( x ) = 5 x 2 + ( m 7 ) x + 1 = 0(*)
H phng trnh cho c nghim khi v ch khi phng trnh (*) c t nht mt nghim
1
x . iu ny xy ra khi v ch khi phng trnh (*) c nghim x1 , x2 tha
3
1
7
5. f 3 0
0
x1 3 x2
m 7 2 5 m 7 + 2 5
1
1 < x x
m > 7
2
5. f 3 > 0
3 1
11
S 1
m <
2 > 3
3
m 7 2 5.
7 < m 7 2 5
3
y = 4 x m
y = 4 x m
(I )
x ( y + 1) = 3x 1 x(4 x m + 1) = 3 x 1
144
y = 4x m
y = 4 x m
1
x
2
3
4 x mx + x = 3 x 1
2
2
4 x mx + x = 9 x 6 x + 1
y = 4x m
y = 4x m
y = 4x m
1
1
1
x
x
x
3
3
3
2
2
1
5 x 7 x + 1 = mx
5x 7 x + 1
= m
f ( x) = 5 x 7 + x = m
x
1
1 5 x2 1
1
Xt hm s f ( x) = 5 x 7 + , f ( x ) = 5 2 =
, f ( x) = 0 x =
.
2
x
x
x
5
x=
1 1
< (Loi)
5 3
1
1
f
= 7 + 5. Lp bng bin thin ca hm s f ( x ) trn [ 3 ; +),
5
ta c min gi tr T f = [2 5 7; +). T cc gi tr cn tm ca m phi tha
7
1
Ta c f = ;
3
3
m 2 5 7 m 7 2 5.
II.21.
x = y 2 y + m
2
y = x x + m
Do x0 duy nht nn phng trnh (*) phi c nghim duy nht. iu ny xy ra khi v ch
khi = 1 m = 0 m = 1.
Vi m = 1, h phng trnh cho tr thnh
2
x = y y + 1
2
y = x x + 1
x = 1
2
2
x + y = y 2 y + 1 + x 2 x + 1 ( x 1) + ( y 1) = 0
y =1
x = y = 1 tha h phng trnh nn l nghim v l nghim duy nht ca h. Vy, khi m = 1
th h phng trnh cho c nghim duy nht.
145
x 2 5 x + 4 0
II.22. 2
(I )
3 x mx x + 16 = 0
Ta c
1 x 4
(I ) 2
3 x mx x + 16 = 0
t t = x , vi 1 x 4 th 1 t 2. Khi ta c
1 t 2
1 t 2
4
3t 4 + 16
3
3
t
mt
+
16
=
0
m
=
t3
Xt hm s
3t 4 + 16
, 1 t 2
t3
3t 4 48
0, t [1; 2]
f (t ) =
t4
y = f (t ) =
iu kin: x 0, y 0
S = x + y
vi S 2 4 P 0.
t
P
=
xy
S + P = m + 1 P = m P = 1
Khi ( I ) tr thnh
SP = m
S = 1 S = m
Suy ra ( x; y ) l nghim ca phng trnh
X 2 X + m = 0 ( a ) hoc X 2 mX + 1 = 0 ( b )
146
1) Vi m = 2
(a) X 2 X + 2 = 0
x = 1
y =1
(b) X 2 2 X + 1 = 0 X = 1
= 1 4m 0
1
1
1
m
4 0<m .
X1 + X 2 = > 0
1
4
m > 0
X1 X 2 = m > 0
+ Phng trnh ( b ) c hai nghim dng khi v ch khi
= m2 4 0
m 2 m 2
m 2.
X1 + X 2 = m > 0
m
>
0
X X =1 > 0
1 2
Vy, vi m 2 0 < m
1
th h phng trnh cho c t nht mt nghim ( x; y )
4
m x 2 + 1 + y 2 = m + 1
II.25.
(I )
2
2
x
+
my
=
1
x2 +1 + y2 = 2
x2 + y 2 = 1
1) Khi m = 1 h ( I ) tr thnh 2
x 2 + y 2 = 1.
2
2
2
x
+
y
=
1
x
+
y
=
1
{( x; y ) / x
+ y 2 = 1 (Tp
T phng trnh ( 2 ) x 2 = 1 my 2
147
1 m 2 y 2 = 1 m (3)
Xt 1 m 2 = 0 m = 1 m = 1.
{( x; y ) / x
2 m 1
m > 1
y = 2
0
m > 1
m 1
m 1
m 1
x 2 = 1 m. m 1 0
m 1
2
2
0
m 1
m 1
(3) y 2 =
mX + Y = 1
( II )
X + mY = 1
D=
m 1
1 1
m 1
= m 2 1, DX =
= m 1, DY =
= m 1.
1 m
1 m
1 1
m = 1
+ D=0
m = 1
m = 1 . H phng trnh ( II ) c v s nghim nn h phng trnh ( I ) c v s nghim.
m = 1. H phng trnh ( II ) v nghim nn h phng trnh ( I ) v nghim.
+ D 0 m 1.
H phng trnh ( I ) c nghim khi v ch khi h phng trnh ( II ) c nghim
( X ; Y ) / X > 0, Y > 0.
DX
1
X
=
=
>0
D m +1
m > 1.
D
1
Y
Y =
=
>0
D m +1
Vy, kt hp cc trng hp xt th gi tr cn tm l m > 1.
148
x 2 my 2 + 2 x + 2 m = 0
II. 26.
(I )
2
2
m ( x + 2 x + 2 ) y = m + 2
2
2
2
x + 2 x + 2 y = 1 x + y + 2 x + 3 = 0
x 2 + y 2 + 2 x + 3 = 0 ( x + 1) + y 2 + 1 = 0.
x 2 + 2 x + 2 = m ( y 2 + 1)
( I ) 2
2
y + 2 = m ( x + 2 x + 1)
( x + 1)2 m ( y 2 + 1) = 1
2
2
m ( x + 1) ( y + 1) = 1
u = ( x + 1) , u 0
t
2
v = y + 1, v 1
2
u mv = 1
( II )
mu v = 1
Ta c
D=
1 m
1 m
1 m
= m 2 1, Du =
= 1 + m, Dv =
= 1+ m
m 1
1 1
1 1
m = 1
+ Nu D = 0
m = 1
Vi m = 1 th theo Cu 1) h phng trnh v nghim.
u v = 1
Vi m = 1 th ( I ) tr thnh
, h phng trnh v nghim.
u v = 1
+ Nu D 0 m 1 th
Du
m +1
u
=
u
=
1
m2 1
D
u=v=
.
D
m
+
1
m
1
v
v =
v =
D
m2 1
149
u = x 2 + 2 x 1
uv = 9
t
. Khi ta c h phng trnh theo n u, v :
u + v = m
v = 2 x + y
f (1) 0
m + 10 0
m 10
X1 1 X 2
m 6 m 6
m 10
0
m 36 0
m 6
1
2
S
m
m > 2
1
<
1
<
2
2
Vy, cc gi tr cn tm ca tham s m l m 10 m 6.
x + 1 + y 2 = m
II.28.
. iu kin:
x 2 + y + 1 = m
x 2
y2
m 0
f (t ) =
y + 1 y 2(*). Xt hm s f (t ) = t + 1 t 2, t 2. Ta c
1
1
t 2 t +1
=
< 0, t > 2.
2 t +1 2 t 2 2 t +1 t 2
x + 1 + x 2 = m . Xt hm s h( x) = x + 1 + x 2
1
1
+
> 0, x > 2 hm s h( x) ng bin trn [2; +).
2 x +1 2 x 2
150
m 3 m 3.