PHP BIN HNH TRONG MT PHNG TA Oxy

I)
S CN THIT, MC CH CA VIC THC HIN SNG KIN
Sch gio khoa lp 11 mn Hnh hc gim ti b phn php i xng qua mt trc,
php i xng qua mt tm, nh vy khi hc phn ny hc sinh cm thy nh b thiu
ht v kh nm bt ,php bin hnh trong mt phng ch cn li cc php tnh tin,
php quay, php v t v php ng dng.Cc bi tp trong sch gio khoa li t v s
lng thi gian li nhiu bi do gim ti.Php bin hnh cho bi quy tc li tru
tng hc sinh trung bnh v yu kh nm bt c thng tin ca bi hc .Trong khi
ging dy phn php bin hnh l vn mi i vi hc sinh
V l nhm t hiu qu trong ging dy gim bt kh khn cho hc sinh nn ti
c gng tm ti c rt ra c cc vn ct li cho hc sinh d hiu hn cc mi
quan h ca php bin hnh vi nhau, bn cht ca php bin hnh v phng php
gii bi ton tm nh ca mt im, nh ca mt hnh qua cc php Tnh tin, php
quay, php V t , php ng dng v cc vn lin quan
Cho hc sinh thy c php bin hnh c nhiu ng dng gii cc bi ton m hnh
hc thun ty nan gii, phng php gii m sch gio khoa cha cp n hoc l
cc kin thc cha c trong sch gio khoa.N b sung y cc kin thc ca php
bin hnh cho hc sinh tin li trong vic gii cc bi tp phn ny,m rng cc kin
thc cn thit cho hc sinh hc tp d dng hn
II)
PHM VI TRIN KHAI THC HIN
Chuyn c thc hin ging dy trn cc lp 11c4,11c5,11c6 c chuyn ti n
ngi hc mt cch thit thc v hiu qu trong c hc k mt, ngoi ra cng c th
p dng chuyn ny gii mt s bi thi vo i hc.p dng gii quyt cc bi tp
ca sch gio khoa mt cch nhanh chng, phn chuyn phn php quay c khai
thc vi cc kin thc mi m
III) M T SNG KIN

I. PHP BIN HNH TRONG MT PHNG TA Oxy

1) NH NGHA
Php bin hnh trong mt phng Oxy l mt quy tc t tng ng vi mi im
M(x;y) ca mt phng Oxy ta xc nh duy nht im M(x;y) ca mt phng .
M l nh ca ca M qua php bin hnh F, k hiu F(M) =M
Hnh H= M ' x '; y ' | M ' F (M ), M ( x; y ) H gi l nh ca hnh H, ta vit
H=F(H)
2)V D MINH HA
BI 1.Trong mt phng Oxy cho php bin hnh F bin im M(x;y) thnh im
M(-2x+1;2y-1)
a)Tm ta A l nh ca A(2;1)
b)Tm phng trnh d l nh ca ng thng d : 2x y+ 3 =0
GII
a)Gi ta ca A(x;y) khi
b)

x ' 2 x 1
x ' 3

A ' 3;1
y ' 2 y 1
y' 1

d M ' x '; y ' | M ' F M , M x; y d

M d M ' F M d '

1 x '

x
x ' 2 x 1
2
Ta c

y ' 2 y 1
y ' 1
y

2
y ' 1
M x; y d 1- x+3 =0 2 x ' y ' 7 0
2

trang1

Vy d : 2x+y 7 =0
BI 2
Trong
mt phng Oxy cho php bin hnh F bin im M(x;y) thnh im M sao cho

OM ' OM v, v 3; 2 .
a)Tm ta M
b) Cho d: 3x 4y +6 = 0.Tm d ' F d
GII

a)Gi ta M(x;y) OM ' x '; y ' , OM v x 3; y 2 M ' x 3; y 2
b) Gi ta M(x;y) l nh ca M d qua F

x' x 3
x x ' 3

y' y2
y y ' 2

M d 3 x ' 3 4 y ' 2 6 0 3 x ' 4 y ' 11 0

Vy d: 3x-4y -11 = 0
BI TP
Trong mt phng Oxy, cho php bin hnh F bin im M(x;y) thnh im
1
3

M(x; y)
a)Tm ta A l nh ca A(2;-3)
b)Tm phng trnh d l nh ca ng thng d : x y+ 3 =0
c)Tm phng trnh nh ca ng trn (x-1)2+(y-2)2= 4
II)
BIU THC TA CA PHP TNH TIN
1)Trong mt phng Oxy, cho v a; b v M(x;y)

M= Tv M x '; y ' MM ' v

x' x a
y' yb

2)BI TP P DNG
BI1
Trong mt phng Oxy, cho ng thng d c phng trnh x- 2y +3=0 vc t

v 2; 1

a) Tm d= Tv d
b)Tm d1 sao cho d= Tv d1
nh hng cho cu a)
Qua php tnh tin ng thng bin thnh ng thng
Cch 1. Ta s dng d M ' x '; y ' | M ' Tv M , M x; y d
T biu thc ta

x' x a
x x ' a

thay vo phng trnh ca d

y' yb
y y ' b

d '/ / d
d ' d

Cch2. d= Tv d

nn d phng trnh c dng x- 2y +c = 0 (*)

Tm c ta tm nh ca M thuc d l M thay vo phng trnh (*)
Cch 3. ng thng d i qua M, N sao cho M ' Tv M , N ' Tv N trong M,
N l hai im phn bit ca d
GII
d '/ / d
d ' d

a) d= Tv d

---Php bin hnh trong mt phng ta -u Trng Nhc

Trang 2

nn phng trnh d c dng x- 2y +c = 0 (*)

ly M d M 3; 0 M ' 1; 1 d ' c= -1
vy d : x -2y -1 = 0
d / /d
b) d= Tv d1 1
d1 d

nn d1 c dng x- 2y +c = 0 (**)
ly ly M ' d M ' 3;0 M '' (-5;1) d1
-5 2 +c = 0 hay c =7 thay vo (**)
Vy d1: x 2y +7 =0
BI2
Php tnh tin Tv bin ng trn (C) c phng trnh x2+y2-2x +2y 7 = 0

thnh ng trn (C) : (x - 2)2+(y -1)2= 9. Tm ta v

GII
Hai ng trn
(C),
(C)
c
tm
I(1;-1)
v
I(2;1) c bn knh R=R=3

Tv I I ' II ' v v (1; 2)

III) BIU THC TA CA PHP QUAY
1) NH NGHA
Cho mt im O c nh v gc lng gic . Php bin hnh F bin im O thnh
OM ' OM
OM ; OM '

chnh n, bin mi im M khc O thnh M sao cho :

Gi l php quay tm O gc . K hiu M ' QO , M

2) BIU THC TA CA PHP QUAY
a)Trong mt phng ta Oxy cho im M(x;y) v gc lng gic . Gi
x ' x cos ysin
M ' QO , M =(x;y) th :
y ' x sin y cos
CHNG MINH
Gi Ox; OM , OM ' OM a Ox; OM '

Ta M:

x ' a cos
x a cos
M ':
y a sin
y ' a sin

Ta c

M'
M

x ' a cos cos a sin sin

y ' a sin cos a cos sin

hay

x ' x cos y sin

y ' x sin y cos

c bit
Nu 900 M ' y; x
Nu 900 M ' y; x

Kt qu :Cho tam gic ABC, AB x0 ; y0 0 tam gic ABC vung cn ti A l

AC y0 ; x0

b)Tm quay O1 khc gc ta O

Trong mt phng ta Oxy cho im O1(x0; y0 ),gc lng gic v M(x;y) . Gi
x ' ( x x0 ) cos (y-y 0 )sin x0
M ' QO , M =(x;y) th :
y ' ( x x0 ) sin ( y y0 ) cos y0
CHNG MINH
S dng cng thc chuyn h trc t Oxy n O1XY
1

trang3

 x X x0
y Y y
0

Trong h trc O1XY vi M(X;Y)

M ' QO1 , M =(X;Y) th :

X ' X cos Y sin

Y ' X sin Y cos

Theo cng thc chuyn h trc ta c

x ' x0 x x0 cos y y0 sin

y ' y0 x x0 sin y y0 cos

Hay
x ' ( x x0 ) cos (y-y 0 ) sin x0
y ' ( x x )sin ( y y ) cos y
0
0
0

c bit

y0

O1
Y

O
x0

x ' y y0 x0
y ' x x0 y0
x ' y y0 x0
*Kt qu 2: 900
y ' x x0 y0

*Kt qu1: 900

c) BI TP P DNG
Bi1) Bi tp sch gio khoa hnh hc 11 trang 19
Trong mt phng ta Oxy cho A(2;0) v ng thng d c phng trnh
x+y-2=0. Tm nh ca A v d qua php Q O ,90

GII
V 900 , Nu M(x;y) th M(-y;x)
A(2;0) th A(0;2)
0

M d M ' QO ,900 M x '; y ' ta c

x' y
y x '

y' x
x y

V M d y ' x ' 2 0 hay x y +2 = 0

Vy nh ca d l d : x- y +2 =0
*Cch 2
Tm hai im M,N ca d , tm nh ca n qua php Q O ,90 l M v N

ng thng cn tm i qua M v N
Bi2
Trong mt phng Oxy cho ng trn (C) c phng trnh
x2+y2 -2x-4y+1=0.Tm nh ca ng trn (C) qua php quay tm O gc -900
*Phn tch:
Mun tm nh ca ng trn ta cn tm tm v bn knh ca ng trn . Theo
tnh cht ca php quay ng trn bin thnh ng trn c cng bn knh
T phng trnh ca (C) tm ta tm I v bn knh R=2
0

x' y

Tm I= Q O ,90 I bng cng thc

v R= R=2

y ' x
GII
Ta tm ca ng trn (C) l I(1;2), bn knh R=2
0

Tm nh ca I l I :

x' 2
I ' 2; 1
y ' 1

Vy phng trnh ng trn (C) cn tm : (x-2)2+(y+1)2= 4

Cch khc
Gi M(x;y) thuc (C) c nh M(x;y) qua Q O,90

---Php bin hnh trong mt phng ta -u Trng Nhc

Trang 4

2
2
y x'
thay vo phng trnh ca (C) ta c y ' x ' 2 y ' 4 x ' 1 0
x y '

Hay x2+y2- 4x+2y +1= 0

BI 3
Trong mt phng ta Oxy cho ng thng d c phng trnh
x+y-2=0. Tm nh ca d qua php Q O ,90 vi O1(1;2)

GII
0

x ' y y0 x0
M d M ' QO1 ,900 M x '; y ' ta c 900
y ' x x0 y0
x' y 3
y 3 x '

y ' x 1
x y ' 1

V M d y ' 1 3 x ' 2 0 x ' y ' 0 hay d: x y =0.

BI4
Trong mt phng ta Oxy cho A(1;-1) ,B(3;4) . Tm nh ca A, B qua php
Q O ,30 vi O1(1;2) .

GII
0

3
1
x'
y 2 1
x ' x 1

5
3 3

2
2
2
ta c 300

A ' ; 2

2
2
y ' x 1 1 y 2 3 2 y ' 2 3 3

2
2
2

v B '

3;3 3

BI 5
Cho hai ng trn (C) v (C) ln lt c phng trnh
x2+y2 -2x -4y +1= 0 v x2+y2+4x = 0. Tm ta tm ca php quay gc 900 bin
(C) thnh (C).
GII
Ta c tm (C) l I(1;2) ,R =2
Tm ca (C) l I(-2;0), R=2
Gi ta tm quay O1(x0;y0)
p dng kt qu ta c
x ' y y x

2 2 y x0

0
0
0
I= Q O ,90 I ta c 900

y
'

y
0

y0
0
0
0

x y0 0
0
x0 y0 1

x0 2
1 1
O1 ;

1
2 2
y0

2
3

x0 2
3 5
2 2 y0 x0

O2 ;
5
0 1 x0 y0
2 2
y0

BI 6
Trong mt phng Oxy,cho hai ng thng d: 2x-y +4 = 0 v d:x -3y 2 = 0 . Tm
ta hai im A, B ln lt nm trn d v d sao cho tam gic OAB vung cn ti O
GII
Gi d1= Q O ,90 (d)

0

M d M ' x '; y ' d1

trang5

x' y
y x '

y' x
x y'

M d 2 y ' x ' 4 0 hay x+2y+4 =0

Ta A l nghim ca h phng trnh

x 5
x 2y 4 0
8 6

A ;
x 3y 2 0
6
5 5
y
5

xB 5
6 8
xB y A
B = Q O,900 (A)

B ;

x
8
B
A
5 5
yB
5

O
x

BI 7 Khi D-2011
Trong mt phng Oxy ,cho im A(1;0) v ng trn (C) : x 2 y 2 2 x 4 y 5 0
.Vit phng trnh ng thng ct (C) ti hai im M,N sao cho tam gic AMN
vung cn ti A
GII
Ga s gc lng gic AM , AN 90
Gi M 0 x0 ; y0 C x02 y02 2 x0 4 y0 5 0 1

AM x0 1; y0 , AN y0 ; x0 1 , N 1 y0 ; x0 1

N C x02 y02 2 x0 9 0 2
x 2; y0 1
T (1) v (2) ta c 0

x0 2; y0 3
M 2;1 , N 0;1 : y 1 0
M 2; 3 , N 4; 3 : y 3 0

BI TP
1) Trong mt phng Oxy, cho A(3;3), B(0;5), C(1;1) v ng thng d:
5x -3y +15 = 0.Hy xc nh ta cc nh ca tam gic ABC v d theo th t l
nh ca tam gic ABC v d theo php quay Q O ,90

2) Trong mt phng Oxy, cho d: x +y 2=0.Hy vit phngtrnh d ' Q O,45 d
0

3) Trong mt phng Oxy ,tm nh ng trn qua Q O ,90

2
2
2
2
a) (x+1) +(y-1) =9 b) x +y - 4x -2y 4 =0
4) Trong mt phng Oxy,cho hai ng thng d: 2x-y +4 = 0 v d:x -y 2 = 0 . Tm
ta hai im A, B ln lt nm trn d v d sao cho tam gic OAB l tam gic u
Hng Dn
0

x y 3
x ' y ' 3
x '
x
2
2
2

y' x 3 y
y x ' 3 y '

2
2
2

QO ,600 d d1 : 2 3 x 2 3 1 y 8 0
x y 2 0
B d ' d1
2 3 x 2 3 1 y 8 0

---Php bin hnh trong mt phng ta -u Trng Nhc

d'

Trang 6


23 17 3
x
13

y 3 17 3

13
A Q 0,600 B

5)Bi 2 trang 34 SGK 11

Trong mt phng Oxy,cho A(-1;2) v ng thng d c phng trnh
3x+ y +1 =0.Tm nh ca A, d qua php quay tm O gc 900
Hng dn
Gi A l nh ca A
x A ' yA
x 2
A'
A ' 2; 1

yA ' x A
y A ' 1

Gi M(x;y) l nh ca M(x;y) thuc d qua php quay tm O gc 900

x ' y
y x '

y ' x
x y '
M d 3y-x+1 =0

d : -x+3y+ 1 =0
6) Trong mt phng Oxy cho A(1;2) v hai ng thng
d1 : x 2 y 1 0, d 2 : x 2 y 8 0 . Tm cc im B,C,D sao ABCD l hnh
vung, B d1 , D d 2
7) khi B-2007
Cho A(2;2) v hai ng thng
1 : x y 2 0, 2 : x y 8 0 .Tm ta hai im B,C ln lt thuc 1 , 2 sao cho
tam gic ABC vung cn ti A
Bi ny nu 1, 2 ct nhau vn tha mn
IV)PHP DI HNH
1) NH NGHA
Php di hnh l php bin hnh khng lm thay i khong cch gia hai im bt k
Trong mt phng Oxy cho php di hnh F, M=F(M) v N=F(N)
2

M ' N ' MN xN ' xM ' y N ' yM ' xN xM y N yM

*Nhn xt quan trng

1.1)Thc hin lin tip cc php di hnh l 1 php di hnh
1.2) Php ng nht, tnh tin, i xng trc, i xng tm, php quay u l php di
hnh
V D 1
Trong mt phng Oxy cho php bin hnh F bin M(x;y) thnh M(x;y) sao cho
3
4

x ' 5 x 5 y

4
3
y' x y
5
5

a) Chng minh F l php di hnh

b) Tm nh ca ng thng d : 2x- y +1 = 0 qua F
GII
'
'
a) Gi M(x;y) v N ' x1; y1 ln lt l nh ca M(x;y), N(x1;y1)

trang7

3
4 3
4 4
3 4
3
x y x1 y1 x y x1 y1
5 5
5 5
5 5
5
5
2
2
4
3
3
4

x x1 y y1 x x1 y y1
5
5
5
5

M ' N '2 x ' x1'

y ' y1'

= x x1 y y1 MN 2
b) gi M(x;y) l nh ca M(x;y) thuc d khi d ' M ' | M ' F M , M d
3
4
3
4

x ' 5 x 5 y
x 5 x ' 5 y '

4
3
4
3
y' x y
y x ' y '
5
5
5
5

4 4
3
3
M d 2 x ' y ' x ' y ' 1 0 10x +5y +5= 0
5 5
5
5

d: 2x +y +1 = 0
V D 2
Php bin hnh F bin im M(x;y) thnh M(x;y)
sao cho

x ' 2x y 1
y ' x 2 y 1

a) Tm nh ca A(2;1) qua F
b) F c phi l php di hnh khng ?
GII
a) Thay ta ca A vo cng thc

x' 4
vy A(4;3)
y' 3

b) x= y = 0 ta c B(1;-1)
A ' B ' 9 16 5, AO 4 1 5 khng phi l php di

V D3. Php quay l php di hnh

Chng minh
n gin chn tm quay l gc ta O, gc quay
Gi M(x;y) v N ' x1' ; y1' ln lt l nh ca M(x;y), N(x1;y1) qua php quay
Q O ,

x ' x cos y sin

1
1
1
'
y

x
sin

y
1
1
1cos

M: x ' x cos y sin v N:

y ' x sin y cos

M ' N '2 x ' x1'

y ' y
'
1

2
2

xcos y sin x1cos y1 sin x sin ycos x1 sin y1cos

2
2
2
2
x x1 cos y y1 sin x x1 sin y y1 cos x1 x y1 y

pcm
Chng minh bn php bin hnh cn li cng l php di l n gin
2) BI TP P DNG
BI 1(bi tp 1 trang 23 sch gio khoa hnh hc 11)
Trong mt phng Oxy cho A(-3;2), B( -4;5) v C(-1;3)
a) Chng minh rng A(2;3), B(5;4) v C(3;1) th t l nh ca A, B, C qua
php Q O ,90

GII
0

900 A ' :

2 2
x' y

ng .
y ' x
3 3

---Php bin hnh trong mt phng ta -u Trng Nhc

Trang 8

vy A l nh ca A qua Q O,90

Tng t Kim tra vi hai im cn li

BI 2
Trong mt phng Oxy, cho ng thng d: x- 2y +3 = 0. Tm nh ca d khi thc hin

lin tip php tnh tin theo vc t v 1; 2 v php quay tm O gc -900.

Phn tch
y l php di thc hin lin tip Tv , Q O,90

Bc 1: php tnh tin bin ng thng thnh ng thng song song hoc trng vi
n
0

d '/ / d
d ' d d ' : x 2 y c 0

Bc 2
Tm c bng cch tm M thuc d c nh M thuc dtheo cng thc

x' x a
y' yb

c phng trnh d
*Ch tm d c n 3 cch gii
Bc 3
Tm nh ca d = Q O,90 (d)

GII
d '/ / d
d ' d d ' : x 2 y c 0
Ly M d M 3; 0 Tv M M ' 2; 2

V M ' d 2 4 c 0 c 2
TV d d ' : x- 2y 2 = 0
Gi M ' Q O ,90 M x '; y '

x' y
y x'

y ' x
x y '

Thay vo phng trnh d: -y-2x -2=0

Vy d: 2x +y +2= 0
BI TP

1) Trong mt phng Oxy, cho v 3;1 v ng thng d c phng trnh

2x-y = 0. Tm nh ca d qua php di thc hin lin tip Q O ,90 v Tv

2) Trong mt phng Oxy, cho v 1;1 v ng trn (C) c phng trnh

(x-2)2 +(y -1)2 = 4.Tm nh ca (C)qua php di thc hin lin tip Tv v Q I ,90

vi I(1;2)
V)PHP V T
1) NH NGHA
Cho
im
O v s k 0 .Php bin hnh bin mi im M thnh M sao cho

OM ' kOM c gi l php v t tm O t s k

K hiu M ' V O,k M OM ' kOM

0

2) BIU THC TA CA PHP V T

Trong mt phng Oxy cho M(x;y) v k 0 khi

x ' kx
M ' V O ,k M =(x;y) OM ' kOM
y ' ky

trang9

Tng qut tm v t l I(a; b)

x ' a k x a
x ' k x a a
IM ' k IM

y ' a k y b
y ' k y b b

BI TP P DNG
BI 1
Trong mt phng Oxy, cho im A(1;-2) v ng thng d c phng trnh
3x -4y +6 =0. Tm:
a) nh ca A, d qua php v t tm O v t s k =3
b) Ta ca B sao cho VO ,3 B A
GII
a) Ta c A l nh ca A c ta

x ' 3x
x' 3

A ' 3; 6
y ' 3y
y ' 6

Gi M(x;y) l nh ca M(x;y) d
x'

x 3
x ' 3x
Ta M= V O ,3 M l

y ' 3y
y'
y
3

4
V M d x ' y ' 6 0 3 x ' 4 y ' 18 0
3

Vy d c phng trnh 3x-4y +18 = 0

Tng qut : Nu M(x;y) th VO,k M M ' M ' kx; ky
Nu ng thng d c phng trnh ax+by +c = 0
VO ,k d d ' c phng trnh ax+by +kc = 0
V D:
Trong mt phng Oxy, d c phng trnh 2x 3y + 6= 0 th V O,2 d d ' c phng
trnh 2x- 3y 12 = 0
1

xB

3
x
B
3 B 1; 2
b) VO ,3 B A A

2
y A 3 yB
3 3
yB
3

ch tm phng trnh ng thng c n 3 cch gii

BI 2
Trong mt phng Oxy, cho im A(1;-2) v ng thng d c phng trnh
3x -4y +6 =0.Tm
a) nh ca A, d qua php v t tm B(-1;1) v t s k =3
b) nh ca (C) c phng trnh (x+1)2+(y-3)2=9 qua V B,3
GII
x ' k x a a
x ' 3 1 1 1
x' 5

A ' 5; 8
y ' 8
y
'

k
y

b
y
'

x ' 2

x 3
x ' k x a a
x ' 3x 2
M:

y ' 3y 2
y ' 2
y ' k y b b
y
3

4
M d x ' 2 y ' 2 6 0
3

a)

d: 3x 4y +4= 0
b)ng trn (C) c tm I(-1;3) v R =3
---Php bin hnh trong mt phng ta -u Trng Nhc

Trang 10

gi I(x;y) l nh ca I qua V B,3

x ' 1
I ' 1; 7
y' 7

Phng trnh (C) c phng trnh (x+1)2+(y-7)2=9

BI 3
Thc hin lin tip php v t t s k 1 v mt php tnh tin l mt php v t
GII
x kx

Xt php v t VO,k M M1 x1; y1 1

y1 ky
x ' x1 a
Tv M1 M '
y ' y1 b

a
a
x '
kx

x ' kx a

1 k
1 k

y ' ky b
y ' b k y b

1 k
1 k

b
a
Php v t tm O '
;
t s k
1 k 1 k

BI4
Trong mt phng Oxy cho im I(2;-1) v hai ng thng d c phng trnh 2x-3y-5
= 0 v d: 2x-3y -3 =0.Php v t tm I t s k bin d thnh d. tm k ?
GII
Ly M thuc d M 1; 1

Gi M(x;y) l nh ca M , IM 1; 0

x ' 2 k
x ' k 2
IM ' kIM

y ' 1
y ' 1

Thay vo phng trnh d

2(-k+2) +3 3 =0 k 2
BI TP
1)Trong mt phng Oxy, cho im A(1;2) v ng thng d c phng trnh
3x -2y +6 =0. Tm:
nh ca A, d qua php v t tm O v t s k = -

1
2

2) Trong mt phng Oxy, cho im A(1;-2) v ng thng d c phng trnh

3x -2y - 6 =0.Tm
a)nh ca A, d qua php v t tm B(1;1) v t s k =2
b)nh ca (C) c phng trnh (x+1)2+(y-2)2=4 qua V 1
B ,
2

VI) PHP NG DNG

1)Khi nim
Trong mt phng Oxy, php bin hnh F c gi l php ng dng t s k
'
'
'
'
(k >0) nu M xM ; yM , N xN ; y N c nh ln lt l M ' xM
' ; y M ' , N ' x N ' ; y N ' ta c

xN ' xM '

y N ' yM ' k 2 [ x N x M y N y M ]

V D
Trong mt phng Oxy, php bin hnh F bin mi im M(x;y) thnh
M(-2x+3;2y-1).Chng minh F l php ng dng

trang11

GII
Gi M(x;y) v N ' x ; y ln lt l nh ca M(x;y), N(x1;y1)
'
1

M ' N '2 x ' x1'

'
1

y ' y
'
1

2 x 3 2 x1 3 2 y 1 2 y1 1

=4[(x- x1)2+ (y- y1)2]=4MN2 v t s k=2.(pcm)

Nhn xt quan trng
1.1) Php di hnh l php ng dng
1.2) Php v t t s k l php ng dng t s |k|
iu ngc li khng ng
2)BI TP P DNG
BI 1
Trong mt phng Oxy, cho ng thng d: x 2 2 .Vit phng trnh nh ca d qua
1
2

php ng dng c c bng cch thc hin lin tip php v t tm O t s k v

php quay tm O gc 450.
GII

x '
V 1 M M '
O,
y '
2

1
x
2 x 2x '
1
y 2y '
y
2

Vi mi M(x;y) thuc d ta c 2x ' 2 2 x ' 2 l d

x ''
Q O,450 M ' M''

y ''

2
x '
2
2
x '
2

2
y'
x '
2

2
y '
y'

1
2
1
2

x '' y ''
y '' x ''

d c phng trnh x+y 2 = 0.

BI 2(Bi 3 trang 33-SGK Hnh hc11)
Trong mt phng Oxy, cho I(1;1) v ng trn tm I bn knh R=2. Vit phng
trnh ng trn l nh ca ng trn trn qua php ng dng c c bng cch
thc hin lin tip php quay tm O gc 450 v php v t tm O, t s 2 .
GII

2
2
x
y
x '
2
2 x ' 0
Q O,450 I I '

y ' 2
y ' 2 x 2 y

2
2
x '' 0
V
O, 2 I ' I '' y '' 2 I'' 0;2

R= 2R 2 2
Vy phng trnh ng trn cn tm l x2+(y- 2)2= 8.
BI3(Bi 6 trang 35-SGK 11)
Trong mt phng Oxy, cho ng trn tm I(1;-3) bn knh bng 2.Vit phng trnh
nh ca ng trn tm I bn knh bng 2 qua php ng dng c c thc hin lin
tip php v t tm O t s k=3 v php i xng trc Ox
GII
x ' 3
V O,3 I I'
I' 3; 9 ,R=6

y ' 9
x '' 3
I '' 3;9 v R=6
Ox(I) =I
y '' 9
---Php bin hnh trong mt phng ta -u Trng Nhc

Trang 12

Phng trnh ng trn cn tm l (x-3)2+(y-9)2=36.

IV)KT QU, HIU QU MANG LI

Qua bi ging trch ra t chuyn ny hc sinh p dng gii cc bi tp mt cch

nhanh chng v hiu qu nht l cc cu trc nghim, m khng cn phi v hnh nht
l php quay, hc sinh hc tp hng th hn, lm bi tp v kim tra tt hn trc,
hc sinh yu km tin b r rt
V) NH GI PHM VI NH HNG SNG KIN
Sng kin c hc sinh n nhn nhit tnh v p dng lm cc bi tp trong sch
gio khoa mt cch c hiu qu nhanh chng v thit thc, c ng nghip ghi
nhn, cc bi ton chn lc v c th ly cc bi Ton lm thi cho gio vin dy
gii cp trng
VI) KIN XUT
Cc bi ton bin hnh trong mt phng ta ch yu l vn dng ti ny, php
chng minh tng qut cho php quay dng php bin i ta nn c phn khc vi
vic dng ma trn chuyn v trong khng gian vc t, php chng minh ny c th
cha hon chnh .Ban nh gi sng kin cho bit thm cch chng minh khc ca
php quay tng qut

trang13

CONG HOA XA HOI CHU NGHA VIET NAM

oc lap - T do Hanh phuc

Phu Hng,ngay 5 thang 03 nam 2013

BO CO
TM TT NI DUNG, HIU QU SNG KIN
Tn sng kin : Php bin hnh trong mt phng Oxy
Ho va ten: au Trong Nhac
Thi gian trin khai thc hin: T ngy 20/11/2012 n ngy 5/03/2013
1.S can thiet, mc ch ca vic thc hin sng kin
Khi sach giao khoa mi gim ti phn php i xng trc, php i xng tm th thi gian
lp y b sung cho phn bi tp, bi tp phi tng thm v s lng theo phi c k thut
v phng php gii km theo.Vn t ra l gii cc bi tp cho nhanh chng v hiu qu
trong vic xc nh nh ca im, ca hnh qua php bin hnh. gip hc sinh tip thu
kin thc php bin hnh v l chuyn c thc hin
2.Pham vi trin khai thc hin
Chuyen e nay ap dung cho giao vien Toan 11 ang trc tiep ng lp dy phn php bin
hnh trong mt phng ta , hc sinh lp 11 s dng mot cach hieu qu v tin li.
3.M t sang kien
Sng kin gm cc mc sau
Gii thiu php bin hnh trong mt phng ta mt cch tng quan
Php di hnh: Php tnh tin, php Quay bng biu thc to
Php V t,xy dng cng thc ta
Php ng dng
Mi phn c m t cc bi tp p dng v bi tp t lm c hng dn c th cho mi loi
bi v mi n v kin thc
4.Kt qu, hiu qua mang li
Hoc sinh de nam bat kien thc mi va on lai kien thc cu, cung co lai cac kien thc b
mat. D p dng vo cc bi trc nghim v t lun, t hc sinh hng th hc ton hn,
hiu su cc kin thc hc.Hc sinh lm bi kim tra cui chng v hc k mt t kt
qu tt
5. nh gi v phm vi nh hng ca sng kin
Hc sinh c dy cc khi lp 11 nm bt kin thc mi v n kin thc c mt cch su
rng v thu o, cc ng nghip cng thy rng y l vn mi v tnh s phm cao.
gim c thi gian chuyn ti kin thc ti ngi hc. Cc bi ton Hnh trong mt phng
ta thi i hc ca nhng nm gn y p dng chuyn ny kh thnh cng.Hc sinh
thy y l ti liu b ch cho mn hc
6. kin xut:
Sch gio khoa nn c phn xy dng tng ng cc biu thc ta cho php quay, php v
t tng t nh php tnh tin. Khng nn ct b phn i xng trc v i xng tm nh
hin nay
kin xc nhn
Ngy 5/3/2013
ca Th trng n v
Ngi bo co

au Trong Nhac

---Php bin hnh trong mt phng ta -u Trng Nhc

Trang 14

CNG HA X HI CH NGHA VIT NAM

c lp- T do- Hnh phc

Phu Hng, ngay 5 thang 03 nam 2013

NGH
CNG NHN SNG KIN
Knh gi :Hi ng Khoa hc Tnh C Mau
H v tn : u Trng Nhc
n v cng tc Trng THPT Ph Hng
C nhn vit sng kin
ngh hi ng sng kin cng nhn sng kin nm 2013 nh sau
1.Tn sng kin:
PHP BIN HNH TRONG MT PHNG OXY
2.S cn thit
i mi phng php dy hc ly hc sinh lm trung tm, vic chuyn ti kin thc
n cho ngi hc mt cch nhanh chng v hiu qu nht.Ngi ng lp phi bit
b sung ci m sch cha y lm cho d hiu v lm cho n thm phong ph hn,
hn na sch gio khoa li gim ti cn s lng bi tp ca php bin hnh khng
cho hc sinh lnh hi , lp y thi gian trng , sch gio khoa c nhng kin
thc cn thiu nn vic khai thc kin thc ca bi hc l l ng nhin
3.Ni dung c bn ca sng kin
Chia thanh
Php bin hnh chung cho php di, php v t v php ng dng
C th l: Php tnh tin, php quay v php di hnh
Mi phn kin thc c cc v d minh ha c th v cc bi tp km theo v c hng
dn c th
Php v t
Php ng dng
Mi phn cng c bi tp p dng v bi tp dnh cho c gi lm km theo hng
dn
4.Phm vi p dng
Cho cc i tng :Gio vin dy Ton 11 v hc sinh lp 11 c bn v nhng ngi
thch nghin cu Ton hc
Gii cc bi tp tm im xc nh hnh v cc bi ton thi vo i hc v Cao ng
5.Hiu qu t c
+De day, de hoc va de tiep can vi kien thc mi
Hc sinh thc hnh lm bi kim tra t kt qu cao trong kim tra, gii mt s bi
thi vo i hc mt cch nhanh chng t l m hc sinh lm c bi cao hn hn hc
sinh khng c tip cn vi chuyn .
Ngi ng k

u trng Nhc

trang15