Professional Documents
Culture Documents
LỜI MỞ ĐẦU
Hiện nay với sự phát triển nhanh như vũ bão của ngành khoa học công nghệ thông
tin, khiến cho mọi lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân cũng đều phát triển theo. Trong đó
không thể bỏ qua sự đống góp của bộ môn Kiến trúc máy tính.
Vậy kiến trúc máy tính là gì ? Kiến trúc máy tính là một môn học nhằm tạo điều kiện
giúp cho các bạn mới bắt đầu tiếp cận với tin học có điều kiện hiểu biết hơn về máy tính.
Giáo trình thực hành bộ môn kiến trúc máy tính bao gồm 5 bài:
Bài 5. Cài đặt các phần mềm thông dụng - Sao lưu và phục hồi hệ thống
Do thời gian có hạn chắc chắn sẽ không tránh khỏi những thiếu xót rất mong được sự
đóng góp của quý thầy cô và các em học viên để giáo trình ngày càng hoàn thiện hơn
Mọi chi tiết xin liên hệ: Ths. Nguyễn Trọng Dũng Email: dungntcdcn@yahoo.com
hoặc Tel: 0979.084.156 và http://onthitracnghiem.net
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
BÀI 1. CẤU TRÚC MÁY TÍNH - THÀNH PHẦN CỦA MÁY TÍNH
Là các chương trình được thiết kế chứa các mã lệnh giúp phần cứng làm việc phục vụ nhu
cầu người sử dụng. Phần mềm được lưu trữ trong các thiết bị lưu trữ.
Phần mềm hệ thống (System Softwares): bao gồm các hệ điều hành điều khiển, quản
lý phần cứng và phần mềm ứng dụng; các trình điều khiển trình thiết bị (driver).
Phần mềm ứng dụng (Application Softwares): là các phần mềm chạy trên nền các hệ
điều hành để giúp người sử dụng thao tác với máy tính.
3.1 Mainframe:
Hình bên là một siêu máy tính của hãng IBM với
tốc độ nhanh nhất thế giới hiện nay.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Là những máy tính xách tay, kê đùi.
THIẾT BỊ XỬ LÝ
THIẾT BỊ
NHẬP ⇔ ⇔ THIẾT BỊ XUẤT
THIẾT BỊ LƯU TRỮ
Là những thiết bị nhập dữ liệu vào máy tính như bàn phím, chuột, máy quét, máy scan...
Là những thiết bị lưu trữ dữ liệu bao gồm bộ nhớ trong và bộ nhớ ngoài.
Bộ nhớ trong bao gồm bộ nhớ chì đọc ROM, bộ nhớ truy xuất ngẫu nhiên RAM.
Bộ nhớ ngoài bao gồm ổ cứng, đĩa mềm, đĩa CD, DVD, ổ cứng USB, thẻ nhớ và các thiết
bị lưu trữ khác.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Là những thiết bị hiển thị và xuất dữ liệu từ máy tính. Thiết bị xuất bao gồm màn hình,
đèn chiếu, máy in...
I. THIẾT BỊ NỘI VI
1. Vỏ máy - Case
Công dụng: Thùng máy là giá đỡ để gắn các bộ phận khác của máy và bảo vệ các thiết bị
khỏi bị tác động bởi môi trường.
2. Bộ nguồn - Power
3.1.1 Chipset
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Công dụng: Là thiết bị điều hành mọi hoạt động của mainboard.
Nhân dạng: Là con chíp lớn nhấn trên main và thừơng có 1 gạch
vàng ở một góc, mặt trên có ghi tên nhà sản xuất.
Nhân dạng: Giao tiếp với CPU có 2 dạng khe cắm (slot) và chân cắm (socket).
+ Dạng khe cắm là một rãnh dài nằm ở khu vực giữa mainboard dùng cho PII, PIII đời
cũ. Hiện nay hầu như người ta không sử dụng dạng khe cắm.
+ Dạng chân cắm (socket) là một khối hình vuông gồm nhiều chân. Hiên nay đang sử
dụng socket 370, 478, 775 tương ứng với số chân của CPU.
Khe cắm card màn hình AGP viết tắt từ Array
Graphic Adapter.
Nhận dạng: Là khe cắm màu nâu hoặc màu đen nằm giữa socket và khe PCI màu trắng
sữa trên mainboard.
Lưu ý: Đối với những mainboard có card màn hình tích hợp thì có thể có hoặc không có
khe AGP. Khi đó khe AGP chỉ có tác để nâng cấp card màn hình bằng card rời nếu cần
thiết để thay thế card tích hợp trên mainboard.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Nhận dạng: Khe cắm RAM luôn có cần gạt ở 2 đầu.
Lưu ý: Tùy vào loại RAM (SDRAM, DDRAM, RDRAM) mà giao diện khe cắm khác nhau.
Công dụng: Dùng để cắm các loại card như card mạng, card âm thanh, ...
Nhận dạng: khe màu đen dài hơn PCI nằm ở rìa mainboard (nếu có).
Lưu ý: Vì tốc độ truyền dữ liệu chậm, chiếm không gian trong mainboard nên hầu hết
các mainboard hiện nay không sử dụng khe ISA.
IDE1: chân cắm chính, để cắm dây cáp nối với ổ cứng chính
IDE2: chân cắm phụ, để cắm dây cáp nối với ổ cứng thứ 2 hoặc các ổ CD, DVD...
Lưu ý: Dây cắp cắm ổ cứng dùng được cho cả ổ CD, DVD vì 2 IDE hoàn toàn giống nhau.
Là chân cắm dây cắm ổ đĩa mềm trên mainboard. Đầu cắm FDD thường nằm gần IDE
trên main và có tiết diện nhỏ hơn IDE.
Lưu ý khi cắm dây cắm ổ mềm: đầu bị đánh tréo cắm vào ổ, đầu không tréo cắm vào
đầu FDD trên mainboard.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Là bộ nhớ sơ cấp của máy tính. ROM chứa hệ thống lệnh nhập xuất
cơ bản (BIOS - Basic Input Output System) để kiểm tra phần cứng,
nạp hệ điều hành nên còn gọi là ROM BIOS.
Là viên pin 3V nuôi những thiết lập riêng của người dùng như ngày giờ
hệ thống, mật khẩu bảo vệ ...
3.1.11 Jumper
Bạn phải xác định được các loại đầu cắm cáp nguồn
trên main:
• Đối với main dành cho PIV trở lên có một đầu
cáp nguồn vuông 4 dây cắm vào main.
Trong trường hợp Case của bạn có gắn quạt giải nhiệt, nếu
không tìm thấy một chân cắm quạt nào dư trên mainboard
thì lấy nguồn trực tiếp từ các đầu dây của bộ nguồn.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Mặt trước thùng máy thông thường chúng ta có các thiết bị
sau:
Trên mainboard sẽ có những chân cắm với các ký hiệu để giúp bạn gắn đúng dây cho
từng thiết bị.
Nhận dạng: 2 cổng tròn nằm sát nhau. Màu xanh đậm để cắm dây bàn phím, màu xanh
lạt để dây chuột.
Cổng vạn năng - USB viết tắt từ Universal Serial Bus
Công dụng: Dùng để cắm các thiết bị ngoại vi như máy in, máy quét, webcame ...; cổng
USB đang thay thế vai trò của các cổng COM, LPT.
Nhận dạng: cổng USB dẹp và thường có ít nhất 2 cổng nằm gần nhau và có ký hiệu mỏ
neo đi kèm.
Lưu ý!: Đối vói một số thùng máy (case) có cổng USB phía trước, muốn dùng được cổng
USB này bạn phải nối dây nối từ Case vào chân cắm dành cho nó có ký hiệu USB trên
mainboard.
Công dụng: Cắm các loại thiết bị ngoại vi như máy in, máy quyét,... Nhưng hiện nay rất
ít thiết bị dùng cổng COM.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Nhận dạng: là cổng có chân cắm nhô ra, thường có 2 cổng COM trên mỗi mainboard và
có ký hiệu COM1, COM2
Cổng song song, cổng cái, cổng máy in - LPT viết tắt từ Line
Printer Terminal
Công dụng: thường dành riêng cho cắm máy in. Tuy nhiên đối với những máy in thế hệ
mới hầu hết cắm vào cổng USB thay vì cổng COM hay LPT.
Trên đây là 4 loại cổng mặc định phải có trên mọi mainboard. Còn các loại cổng khác là
những loại card được tích hợp trên main, số lượng là tùy vào loại main, tùy nhà sản xuất.
4. VGA Card
Card màn hình - VGA viết tắt từ Video Graphic Adapter.
Công dụng: là thiết bị giao tiếp giữa màn hình và mainboard.
Đặc trưng: Dung lượng, biểu thị khả năng xử lý hình ảnh tính bằng MB (4MB, 8MB,
16MB, 32MB, 64MB, 128MB, 256MB, 512MB, 1.2 GB...)
Nhân dạng: card màn hình tùy loại có thể có nhiều cổng với nhiều chức năng, nhưng bất
kỳ card màn hình nào cũng có một cổng màu xanh đặc trưng như hình trên để cắm dây
dữ liệu của màn hình.
Nhận dạng:
Lưu ý!: Nếu mainboard có VGA onboard thì có thể có hoặc không khe AGP. Nếu có khe
AGP thì bạn có thể nâng cấp card màn hình bằng khe AGP khi cần.
Card màn hình Onboard là cổng màu xanh đặc trưng
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
5. HDD
Cấu tạo: gồm nhiều đĩa tròn xếp chồng lên nhau với
một motor quay ở giữa và một đầu đọc quay quanh các
lá đĩa để đọc và ghi dữ liệu (xem hình bên).
Lưu ý:
• Dây cáp dữ liệu của HDD cũng có thể dùng cắm cho các ổ CD, DVD.
• Trên một IDE bạn có thể gắn được nhiều ổ cứng, ổ CD tùy vào số đầu của dây cáp
dữ liệu.
• Dây cáp dữ liệu của ổ cứng khác cáp dữ liệu của ổ mềm.
6. RAM
Bộ nhớ truy xuất ngẫu nhiên - RAM viết tắt từ Random Access Memory.
Công dụng: Lưu trữ những chỉ lệnh của CPU, những ứng dụng đang hoạt động, những
dữ liệu mà CPU cần ...
Đặc trưng:
Phân loại:
Giao diện SIMM là những loại RAM dùng cho những mainboard và CPU đời cũ. Hiện nay
loại Ram giao diện SIMM này không còn sử dụng.
Là loại RAM hiện nay đang sử dụng với các loại RAM sau:
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
6.2.1 SDRAM
Lưu ý!: SDRAM sử dụng tương thích với các mainboard socket 370 (Mainboard socket
370 sử dụng CPU PII, Celeron, PIII).
6.2.2 DDRAM
Lưu ý!: DDRAM sử dụng tương thích với các mainboard socket 478, 775 ( sử dụng cùng
với các loại CPU Celeron Socket 478, P IV)
6.2.3 DDRAM2
6.2.4 RDRAM
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Lưu ý!: RDRAM sử dụng tương thích với mainboard socket 478, 775 (các main sừ dụng
PIV, Pentium D)
7. CPU
Đặc trưng:
• Bộ đệm - L2 Cache.
Nhà sản xuất: Hiện nay trên thế giớ có 2 hãng sản xuất CPU lớn nhất là AMD và Intel.
Riêng ở thị trường VN chủ yếu sử dụng CPU Intel.
Phân loại: Dạng khe cắm Slot, dạng chân cắm Socket.
• Slot1: dùng cho những CPU PII, PIII có 242 chân dạng khe
cắm của hãng Intel.
Slot A Athlon: dùng cho những CPU 242 chân dạng khe cắm của
hãng AMD.
Lưu ý!: Socket đi kèm với 1 số là số chân của CPU, và phải xác định mainboard có
socket bao nhiêu để dùng đúng loại CPU tương ứng.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Socket 370 Socket 478 Socket 775
Tóm tắt:
Thiết bị nội vi là những thiết bị không thể thiếu trong cấu hình của một máy tính.
Phải đảm bảo sự tương thích của các thiết bị khi lắp ráp.
Công dụng: Là thiết bị hiển thị thông tin cùa máy tính giúp
người sử dụng giao tiếp với máy.
Phân loại: Màn hình ống phóng điện tử CRT (lồi, phẳng), màn hình tinh thể lỏng LCD,
màn hình Plasma.
Công dụng: Bàn phím là thiết bị nhập. Ngoài những chức năng
cơ bản, bạn có thể tìm thấy những loại bàn phím có nhiều chức
năng mở rộng để nghe nhạc, truy cập internet, hoặc chơi game.
Phân loại:
3. Mouse - chuột.
Công dụng: Chuột cũng là một thiết bị nhập, đặc biệt hữu ích đối
với các ứng dụng đồ họa.
Phân loại:
- Chuột quang: dùng phản ứng ánh sáng (không có bi lăn)
Sử dụng: Tùy loại chuột có thể cắm cổng PS/2, cổng USB, hoặc không dây.
4. FDD
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Ổ đĩa mềm - FDD viết tắt từ Floopy Disk Drive
Sử dụng: Ổ mềm lắp từ bên trong thùng máy. Đầu cáp bị đánh
tréo gắn vào ổ, đầu thắng gắn vào đầu cắm FDD trên main.
Lưu ý!: Cáp ổ mềm nhỏ hơn cáp ổ cứng, cáp ổ mềm bị đánh tréo
một đầu, đầu này để gắn vào ổ mềm.
Đặc trưng: Tốc độ đọc ghi dữ liệu (24X, 32X, 48X, 52X)
Phân loại:
6. NIC
Nhận dạng: Có 1 đầu cắm lớn hơn đầu cắm dây điện thoại,
thường có 2 đèn tín hiệu đi kèm.
Phân loại:
NIC onboard
7. Sound Card
Công dụng: Card âm thanh là thiết bị xuất và nhập dữ liệu
audio của máy tính.
Nhận dạng: là thiết bị có ít nhất 3 chân cắm tròn nằm liên
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
tiếp nhau.
Phân loại:
Sử dụng: Dựa vào các ký hiệu bằng chữ hoặc bằng màu trên sound card chúng ta cắm
các thiết bị như sau:
• Line Out (xanh nhạt): để cắm dây audio của loa hoặc tai nghe.
• Line In (xanh đậm): cắm dây dữ liệu audio vào từ các thiết bị cần đưa âm thanh
vào máy như đàn điện tử ...
• Mic (màu đỏ): để cắm dây của micro.
• Game (cổng lớn nhất): để cắm cần chơi game Joystick.
8. Modem
Công dụng: Chuyển đổi qua lại giữa tín hiệu điện thoại và
tín hiệu máy tính giúp máy tính nối với mạng Internet thông
qua dây điện thoại.
Phân loại:
• Internet: gắn trong, cắm vào khe PCI trên main như
hình 2.
Lưu ý: Đối với modem gắn trong bạn dễ nhầm với card mạng, card mạng có đầu cắm to
hơn để cắm dây cáp mạng và có đèn tín hiệu đi kèm.
Công dụng: Ổ cứng USB dùng để lưu trữ dữ liệu với dung
lượng lớn . Ổ cứng USB còn dùng để nghe nhạc MP3, xem
phim MP4.
Đặc trưng: Dung lượng nhớ MB, GB và luôn cắm vào cổng
USB trên mainboard.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Sử dụng: Để đảm bảo an toàn dữ liệu và kéo dài tuổi thọ của đĩa cứng USB bạn phải
thực hiện thao tác rút đĩa an toàn ra khỏi hệ thống: Khi không dùng đĩa nữa thì kích
chuột phải trên biểu tượng đặc trưng của đĩa dưới khay hệ thống, chọn Safe to remove
(đối với Windows XP trở lên) hoặc Unplug or Eject hardware (đối với Windows 200 trở
xuống). Chọn tên ổ đĩa trong danh sách. Nhấn nút Stop.
10. USB TV
Công dụng: Thiết bị thu sóng truyền hình vào máy tính.
Sử dụng: Cắm USB TV vào cổng USB trên mainboard và
cài các phần mềm đi kèm theo hướng dẫn của nhà sản xuất
Lưu ý!: Khi sử dụng USB TV máy bạn cần phải có card màn
hình dung lượng lớn để đảm bảo chất lượng hình ảnh.
11. Printer
Công dụng: Dùng để in ấn tài liệu từ máy tính.
Đặc trưng: Độ phân giải dpi (*), tốc độ in (số trang trên 1
phút), bộ nhớ (MB)
12. Scanner
Công dụng: Máy quét để nhập dữ liệu hình ảnh, chữ viết, mã
vạch, mã từ vào máy tính.
Phân loại:
• Máy quyét ảnh: dùng để quyét hình ảnh, film của ảnh
chụp, chữ viết... (h1)
• Máy quyét mã vạch: dùng quyét mã vạch dùng trong
siêu thị để đọc giá tiền của hàng hóa, trong thư viên để
đọc mã số SV từ thẻ SV... (h2)
• Máy quyét từ: đọc thẻ từ, ứng dụng trong hệ thống cửa
thông minh, hệ thống chấm công nhân viên...(h3)
(*) dpi viết tắt từ dots per inch - số điểm ảnh trên mỗi inch vuông. Số lượng điểm
ảnh càng nhiều thì độ phân giải càng lớn và hình ảnh càng rõ nét, chât lượng. dpi là
giá trị để xác định độ phân giải của các thiết bị xử lý hình ảnh như màn hình, máy
in, máy quyét, máy ảnh kỹ thuật số, webcame ...
13. Projector
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Công dụng: đèn chiếu thiết bị hiển thị hình ảnh với màn hình
rộng thay thế màn hình để phục vụ hội thảo, học tập...
Sử dụng: cắm dây dữ liệu vào cổng VGA thay thế dây dữ liệu
của màn hình.
Sử dụng: đối với máy tính không có khe cắm thẻ nhớ nên
bạn phải sử dụng một đầu đọc thẻ nhớ gắn vào cổng USB
như hình bên.
15. Speaker.
Sử dụng: cắm dây audio của loa với đầu có ký hiệu Line
Out (màu xanh nhạt) trên card âm thanh.
16. Microheadphone.
17. Joystick
Công dụng: Dùng để chơi game trên máy tính với nhiều chức năng
đặc biệt thay thế chuột, bàn phím.
18. Webcame
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Công dụng: thiết bị thu hình vào máy tính, Webcame sử dụng trong
việc giải trí, bảo vệ an ninh, hội thảo từ xa, khám bệnh từ xa ...
Sử dụng: nối dây dữ liệu vào cổng USB phía sau mainboard. Cài các
phần mềm hỗ trợ đi kèm.
19. UPS
Công dụng: Ổn áp dòng điện và cung cấp điện cho máy trong một
khoảng thời gian ngắn (5 - 10 phút) trong trường hợp có sự cố mất điện
để giúp người sử dụng lưu tài liệu, tắt máy an toàn.
Sử dụng: Cắm dây nguồn của UPS vào nguồn điện, cắm nguồn của case, màn hình, máy
in vào UPS.
Công dụng: là thiết bị để giao tiếp với máy tính với các thiết bị khác
như điện thoại di động dùng công nghệ truyền dữ liệu không dây
bluetooth.
- Chuẩn bị các dụng cụ như vòng tay tĩnh điện, trục vít,
kiềm.
Nguyên lý: Lắp những thiết bị đơn giản trước, lắp từ trong ra ngoài.
- Nhìn vào phía chân cắm của CPU để xác định được vị trí lõm trùng với socket.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
- Đặt CPU vào giá đỡ của socket, khi CPU lọt hẵn và áp sát với socket thì đẩy cần gạt
xuống.
- Đưa quạt vào vị trí giá đỡ quạt bao quanh socket trên main.
Nhấn đều tay để quạt lọt xuống giá đỡ
- Gạt 2 cần gạt phía trên quạt để cố định quạt với giá đỡ.
- Cắm dây nguồn cho quạt vào chân cắm 3 có ký hiệu FAN
trên main.
- Phải xác định khe RAM trên main là dùng loại RAM nào và phải đảm bảo tính tương
thích, nếu không bạn sẽ làm gãy RAM.
- Mở hai cần gạt khe RAM ra 2 phía, đưa thanh RAM vào khe, nhấn đều tay đến khi 2 cần
gạt tự mấp vào và giữ lấy thanh RAM.
- Lưu ý: Khi muốn mở ra thì lấy tay đẩy 2 cần gạt ra 2 phía, RAM sẽ bật lên.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
- Gắn các vít là điểm tựa để gắn mainboard vào thùng máy,
những chân vít này bằng nhựa và đi kèm với hộp chứa
mainboard.
6. Lắp ổ cứng:
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
- Chọn một vị trí để đặt ổ cứng thích hợp
nhất trên các giá có sẵn của case, vặt vít 2
bên để cố định ổ cứng với Case.
Thử nút nhấn đẩy đĩa mềm ở mặt trước của thùng
máy có đẩy được đĩa không.
Nối dây dữ liệu của mềm: đầu bị đánh tréo gắn vào
ổ, đầu không tréo gắn vào đầu cắm FDD trên
mainboard.
8. Lắp ổ CD-ROM
Nối dây cáp dữ liệu với IDE2 trên main. Có thể dùng chung dây với ổ cứng nhưng phải
thiết lập ổ cứng là Master, ổ CD là Slave bằng jumper trên cả 2 ổ này.
Trong trừơng hợp dùng 2 ổ CD, cũng phải xác lập jump trên cả 2 ổ để giúp HĐH nhận
dạng ổ chính, ổ phụ.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Hiện nay hầu hết các loại card mở rộng
đều gắn vào khe PCI trên main.
Xác định đúng ký hiệu, đúng vị trí để gắn các dây công tấc
nguồn, công tấc khởi động lại, đèn báo nguồn, đèn báo ổ
cứng.
Nhìn kỹ những ký hiện trên hàng chân cắm dây nguồn, cắm
từng dây một và phải chắc chắn bạn cắm đúng ký hiệu. Nếu
không máy sẽ không khởi động được và đèn tín hiệu phía
trước không báo đúng.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Đối với một số thùng máy có cổng USB ở mặt trước tạo sự tiện lợi cho ngừơi sử dụng. Để
cổng USB này hoạt động bạn phải gắn dây nối từ thùng máy với mainboard thông qua
đầu cắm bên trong mainboard có ký hiệu USB.
Kiểm tra lần cuối các thiết bị đã gắn vào thùng máy đã gắn đúng vị trí, đủ dây dữ liệu và
nguồn chưa.
Buộc để cố định những dây cáp cho không gian bên trong thùng máy thoáng mát tạo
điều kiện cho quạt CPU giải nhiệt tốt giúp máy hoạt động hiệu quả hơn.
Tránh trường hợp các dây nguồn, cáp dữ liệu va vào quạt làm hỏng quạt trong quá trình
hoạt động và có thể gây cháy CPU do không giải nhiệt được.
Đây là bước kết nối các dây cáp của các thiết bị bên ngoài với các cổng phía sau
mainboard.
- Cắm dây dữ liệu của màn hình vào card màn hình (VGA Card) - cổng màu xanh.
- Cắm bàn phím vào cổng PS/2 màu xanh đậm hoặc USB tùy loại bàn phím.
- Cắm chuột vào cổng PS/2 màu xanh đậm hoặc USB tùy loại chuột.
Nếu khi khởi động máy phát 1 tiếng bip chứng tỏ phần cứng bạn lắp vào đã hoạt động
được.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Nếu có nhiều tiếng bíp liên tục thì kiểm tra tất cả các thiết bị đã gắn vào đúng vị trí, đủ
chưa.
Để đảm bảo máy của bạn luôn hoạt động tốt thì bạn cần phải duy trì thao tác bảo trì, bảo
dưỡng định kỳ.
- Tháo gỡ các thiết bị theo trình tự ngược lại với trình tự lắp ráp ở trên.
- Lau chùi các thiết bị bằng bàn chải, cọ, khăn ... để đảm bảo các thiết bị không bị bụi
bám nhiều làm giảm khả năng giải nhiệt gây cháy thiết bị.
- Chải sạch các khe cắm RAM, PCI, AGP ... để tăng khả năng tiếp xúc với các thiết bị.
Một số thông tin lưu trong CMOS có thể thiết lập theo
ý người sử dụng, những thiết lập này được lưu giữ
nhờ pin CMOS, nếu hết pin sẽ trả về những thiết lập
mặc định.
Để vào màn hình thiết lập thông tin trong CMOS tùy theo dòng máy chúng ta có các
cách sau:
• Đối với các mainboard thông thường hiện nay dùng phím DELETE. Trên màn hình
khởi động sẽ có dòng chữ hướng dẫn Press DEL to enter Setup.
• Đối với dòng máy Compaq, HP dùng phím F10. Trên màn hình khởi động sẽ có
dòng chữ hướng dẫn F10 = Setup.
• Đối với dòng máy DEL dùng phím F2. Trên màn hình khởi động sẽ có dòng chữ
hướng dẫn F2: Setup.
Tùy từng loại mainboard cách bố trí màn hình thiết lập CMOS khác nhau, các chức
năng với tên gọi cũng khác nhau.
Các thông tin cần thiết lập trong CMOS bao gồm:
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
• Thông tin về các ổ đĩa
• Danh sách và thứ tự ổ đĩa giúp tìm hệ điều hành khởi động máy.
• Thiết lập cho các thiết bị ngoại vi.
• Cài đặt mật khẩu bảo vệ.
Đối với các mainboard thông dụng hiện nay, khi khởi động máy bạn sẽ thấy màn hình
như bên dưới. Nhấn phím Delete để vào thiết lập CMOS.
Lưu ý! Đối với những mainboard và máy có tốc độ cao cần phải nhấn giữ phím Delete
ngay khi nhấn nút nguồn thì bạn mới vào được CMOS.
Khi đó màn hình CMOS có hình giống hình bên dưới (có thể khác một vài chức năng đối
với các nhà sản xuất khác nhau).
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
1.1 STANDARD CMOS SETUP
Date: ngày hệ thống, Time: giờ của đồng hồ hệ thống
Primary Master: thông tin về ổ đĩa chính gắn trên IDE1.
Primary Slave: thông tin về ổ đĩa phụ gắn trên IDE1.
Secondary Master: thông tin về ổ đĩa chính gắn trên IDE2.
Secondary Slave: thông tin về ổ đĩa phụ gắn trên IDE2.
Drive A: thông tin về ổ mềm, nếu có sẽ hiển thị loại ổ mềm hiện đang dùng 1.44M 3.5
Inch.
Drive B: không còn sử dụng nên sẽ hiển thị dòng None, hoặc Not Installed
Lưu ý!: Nếu thông tin về các ổ gắn trên IDE không có chứng tỏ các ổ này chưa hoạt
động được, bạn phải kiểm tra lại ổ đĩa gắn đủ 2 dây dữ liệu và nguồn chưa, có thiết lập ổ
chính, ổ phụ bằng jump trong trường hợp gắn 2 ổ trên 1 dây chưa.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
First Boot Device: chọn ổ đĩa để tìm HĐH đầu tiên khởi động máy.
Second Boot Device: ổ thứ 2 nếu không tìm thấy HĐH trên ổ thứ nhất.
Third Boot Device: ổ thứ 3 nếu không tìm thấy HĐH trên 2 ổ kia.
Ví dụ: khi muốn cài HĐH thì phải chọn ở mục First Boot Device là CD-ROM để máy khởi
động từ đĩa CD và tiến hành cài đặt.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Thiết lập cho các thiết bị ngoại vi, mục này cho phép bạn cho phép sử dụng hay vô hiệu
hóa các thiết bị trên mainboard như IDE, khe PCI, cổng COM, cổng LPT, cổng USB. Chọn
Auto: tự động, Enanled: cho phép, Disable: vô hiệu hóa.
User Password: thiết lập mật khẩu đăng nhập vào máy.
IDE HDD Auto Detection: kiểm tra thông tin về các ổ cứng gắn trên IDE.
Save & Exit Setup: Lưu các thiết lập và thoát khỏi màn hình CMOS.
Exit Without Saving: Thoát nhưng không lưu các thiết lập.
Diskette Drive A: Thông tin về ổ mềm 3.5 ich. Nếu không có ổ chọn Not Installed.
Diskette Drive B: Not Installed, vì không còn sử dụng loại ổ mềm lớn nữa.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Secondary Drive 0: Ổ đĩa chính trên IDE2.
Lưu ý!:
• Lần đầu tiên sau khi gắn ổ đĩa vào phải chọn chế độ Auto để main nhận ra ổ gắn
trên IDE (khác với các mainboard thông dụng hiện nay).
• Nếu không có thông tin về các ổ đĩa cần xem lại đã cắm đủ dây cáp, dây nguồn
vào ổ chưa. Còn lại là trường hợp ổ bị hỏng.
Tìm đến mục Boot Sequence, chọn thứ tự các ổ đĩa để dò tìm hệ điều hành khởi động
máy.
Chọn một ngôn ngữ hiển thị nội dung màn hình CMOS, nên chọn English.
Màn hình CMOS bố trí theo dạng cửa sổ Windows với các chức năng được phân loại vào
trong các menu.
Dùng phím F10 để xác nhận mỗi khi bạn thiết lập lại các thuộc tính.
System Information: thông tin chi tiết về hệ thống như tốc độ CPU, dung lượng RAM,
card màn hình.
Set Time and Date: thiết lập ngày giờ hệ thống.
Restore form Diskette: cập nhật các thiết lập từ phần đã lưu và đĩa mềm.
Set Default and Exit: Dùng thiết lập mặc định và thoát khỏi CMOS.
Ignore Changes and Exit: Bỏ qua các thiết lập thoát khỏi CMOS.
Save Changes and Exit: Lưu các thiết lập và thoát khỏi CMOS.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Boot Order: Chọn danh sách ổ đĩa khởi động.
Device Security: Bảo mật các thiết bị. Device available: cho phép dùng, Device
hidden: không cho phép dùng.
Để dễ sử dụng chúng ta thường phải chia ổ cứng vật lý thành nhiều ổ logic, mỗi ổ logic
gọi là một phân vùng ổ đĩa cứng - partition.
Số lượng và dung lượng của các phân vùng tùy và dung lượng và nhu cầu sử dụng.
Theo quy ước mỗi ỗ đĩa, và phân vùng ổ đĩa trên máy được gắn với một tên ổ từ A: đến
Z:. Trong đó A: dành cho ổ mềm, B: dành cho loại ổ mềm lớn - hiện nay không còn sử
dụng nên B: thường không dùng trong My Computer. Còn lại C:, D: thường dùng để đặt
các phân vùng ổ cứng, các ký tự tiếp theo để đặt tên cho các phân vùng ổ cứng, ổ CD, ổ
cứng USB tùy vào số phân vùng của cứng, số các loại ổ đĩa gắn thêm vào máy.
Thông thường dữ liệu trên ổ cứng được lưu không tập trung ở những nơi khác nhau, vì
vậy mỗi phân vùng ổ đĩa phải có một bảng phân hoạch lưu trữ vị trí của các dữ liệu đã
được lưu trên phân vùng đó, bảng này gọi là FAT.
Microsoft phát triển với nhiều phiên bản FAT, FAT16, FAT32, NTFS dành cho hệ điều hành
Windows, các hệ điều hành khác có thể dùng các bảng FAT riêng biệt.
Riêng bảng NTFS dùng cho Windows 2000 trở lên, nên trong MS-Dos sẽ không nhận ra
phân vùng có định dạng NTFS, khi đó cần phải có phần mềm hỗ trợ để MS-Dos nhận diện
được các phân vùng này.
Chúng ta có thể phân vùng ổ cứng bằng nhiều công cụ: bằng lệnh FDISK của Ms-Dos,
bằng phần mềm Partition Magic, các đĩa cài đặt Windows..
Trong đó Partition Magic là một phần mềm giúp phân vùng ổ cứng nhanh chóng, dễ sữ
dụng. Sau đây là các thao tác cơ bản để phân vùng ổ cứng với Partition Magic.
Quy trình phân vùng một ổ cứng bao gồm các bước cơ bản:
1. Khởi động:
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
- Chuẩn bị đĩa có phần mềm Partition Magic.
- Vào CMOS chọn chế độ khởi động từ CD-ROM trước nhất - tức chọn trong mục First
Boot Device: CD-ROM.
- Khởi động máy với CD-ROM có phần mềm Partitions Magic. (Khuyên bạn nên dùng đĩa
Hiren's Boot CD)
Chọn Start BooCD để khởi động máy từ đĩa Hiren't Boot.
Chọn 1 nhấn Enter, tức chọn mục Disk Partition Tools- Các công cụ phân vùng ổ cứng.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Trong danh sách có rất nhiều công cụ phân vùng ổ cứng, chọn Partition Magic 8.2. Đợi
trong giây lát để khởi động ứng dụng.
Giao diện của Partition Magic xuất hiện như bên dưới
- Chọn ổ đĩa cần tạo phân vùng, trong trường hợp máy bạn có gắn
nhiều ổ cứng.
- Vào menu Operations. Chọn Create, hoặc kích nút C: trên thanh
công cụ.
- Trong các phân vùng bạn cần chọn 1 phân vùng chính. Chọn ở mục
Create as: Primary Partition, các phân vùng còn lại chọn là phân vùng
luận lý Create as: Logical Partition.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
- Tạo xong các phân vùng. Nhấn nút Apply để hoàn tất
Tất cả các phân vùng sau khi tạo mới sẽ chưa thể chấp nhận dữ liệu, vì vậy bạn cần phải
định dạng cho phân vùng. Bước định dạng để chọn bản phân hoạch tập tin - tức cách
thức lưu trữ dữ liệu trên phân vùng đó.
Vào menu Operations. Chọn Format. (Hoặc kích nút [] trên thanh công cụ).
Trong hộp thoại Format Partition, chọn một bản FAT trong mục Partition Type.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Nhập OK vào mục xác nhận. Nhấn OK.
Lưu ý!: Nếu máy bạn dùng Windows chỉ chọn bảng FAT là FAT, FAT32 và NTFS.
Vào menu Operations chọn Delete (Hoặc kích nút Delete trên thanh công cụ)
Xong tất cả các thao tác, nhấn Apply để cập nhật.
Dùng chuột kích chọn phân vùng cần chuyển đổi bản FAT.
Chọn một bản FAT mới trong danh sách cho phân vùng.
Nhấn Apply để cập nhật lại tất cả các thao tác vừa thực hiện.
• Chuẩn bị đĩa cài đặt Windows 2000 Professional tự khởi động được.
• Vào CMOS chọn chế độ khởi động máy từ đĩa CD trước tiên, chọn trong mục First
Boot Device là CD-ROM First.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
• Khởi động máy với đĩa CD cài đặt Windows 200 Professional.
Nếu ổ cứng của bạn đã có dữ liệu thì trên màn hình sẽ xuất hiện dòng Press any key to
boot from CD..., bạn phải nhấn một phím bất kỳ để bắt đầu quá trình cài đặt.
Nếu ổ cứng mới hoàn toàn, chưa định dạng hoặc không có dữ liệu thì máy sẽ tự khởi
động quá trình cài đặt, bỏ qua bước trên.
Ngay sau đó bộ cài đặt sẽ kiểm tra tính tương thích của cấu hình phần cứng của máy
bạn.
Nếu kiểm tra phần cứng tốt, bộ cài đặt sẽ tiếp tục nộp các thành phần cần thiết cho quá trình cài đặt vào một thư
mục tạm trên ổ cứng của bạn. Quá trình này diễn ra hoàn toàn tự động.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Sau khi cài xong các thành phần cần thiết, màn hình cài đặt đầu tiên sẽ xuất hiện.
Nhấn R để sửa lại bản Windows 2000 đã cài trước đó.
Sau khi bạn nhấn Enter, trên màn hình sẽ xuất hiện bảng chi tiết về bản quyền sản
phẩm, nhấn F8 để đồng ý và tiếp tục cài đặt.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Nếu ổ cứng chưa có phân vùng, thì bạn cần phải phân vùng ổ cứng, định dạng. Tuy nhiên
với bộ cài đặt Windows 2000 bạn chỉ có thể định dạng cho một phân vùng duy nhất mà
hệ điều hành sẽ cài lên trên nó, các phân vùng khác sẽ định dạng sau khi bạn cài
Windows hoàn tất và tiến hành định dạng các phân vùng đó bằng Windows Explorer.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Dùng các phím mũi tên chọn vùng ổ cứng chưa có phân vùng (Unpartitioned Space).
Tùy vào dung lượng ổ, nhu cầu sử dụng bạn có tạo nhiều phân vùng ổ cứng trên một ổ
đĩa.
Trong cửa sổ tạo mới, nhập một dung lượng cho phân vùng và nhấn Enter để tiến hành
tạo mới phân vùng.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Lặp lại các thao tác đến khi tạo hết vùng không gian trống trên ổ cứng thành các phân
vùng, các phân vùng phụ sẽ được định dạng khi cài xong Windows.
Trong trường hợp tạo sai, hoặc thấy không hợp lý, hoặc muốn xóa hẵn một phân vùng
của ổ cứng đã có dữ liệu. Bạn có thể xóa phân vùng đó.
Nhấn phím D để xóa phân vùng, nhấn tiếp L và Enter để xác nhận trong các màn hình
cảnh báo.
Lưu ý! Xóa phân vùng sẽ làm mất hoàn toàn dữ liệu của bạn trên phân vùng đó. Vì vậy
khuyên bạn nên cân nhắc kỹ trước khi thực hiện thao tác này.
Chọn một phân vùng để cài Windows 2000, nhấn Enter.
Nếu ổ phân vùng đã được định dạng thì quá trình cài đặt sẽ tiếp tục với việc copy dữ liệu
(xem bước 5 bên dưới)
Nếu phần vùng chưa được định dạng thì sẽ tiếp tục với bước định dạng cho phân vùng
đó.
Khi đó xuất hiện màn hình hỏi bạn chọn một bảng FAT để bộ cài đặt định dạng phân
vùng đó trước khi cài HĐH. Nên chọn NTFS.
Sau đó màn hình định dạng ổ cứng sẽ chạy trong vài phút tùy theo dung lượng của phân
vùng và tốc độ của máy bạn.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Trong quá trình này có thể xảy ra sự cố vì chất lượng của đĩa cài đặt, nếu suôn sẽ quá
trình copy các tập tin của hệ điều hành vào phân vùng được chọn sẽ diễn ra trong vài
phút.
Sau khi quá trình copy dữ liệu hoàn tất, máy sẽ khởi động lại sau màn hình nhắc nhở bạn
rút đĩa ra khởi ổ mềm nếu có. Sau 15 giây nến bạn không nhấn Enter, máy vẫn khởi
động lại.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Khi máy khởi động lại để tiếp tục quá trình cài đặt, sẽ xuất hiện dòng Press any key to
boot from CD..., lúc này bạn không nhấn phím. Nếu nhấn quá trình cài đặt sẽ quay lại từ
đầu.
Đợi cho đến khi màn hình Welcome xuất hiện, nhấn Next để tiếp tục.
Bước tiếp theo là quá trình bộ cài đặt nhận dạng các thiết bị phần cứng như chuột, bàn
phím, card màn hình ... trong quá trình này có thể màn hình của bạn bị chớp nháy một
vài lần.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Bước này cho phép bạn chọn ngôn ngữ sử dụng. Vì không có bản Windows 2000 tiếng
Việt nên nhấn Next bỏ qua bước này.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Bước này bạn cần nhập đầy đủ thông tin về tên bạn vào mục Name, cơ quan vào mục
Organization. Những thông tin này sẽ được dùng trong quá trình cài đặt các phần mềm
khác trong Windows. Nhấn Next để tiếp tục.
Nhập các số CD Key bản quyền đi kèm với bộ cài đặt vào 5 vùng ô trong cửa sổ. Nhấn
Next để tiếp tục.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Bạn phải nhập một tên máy và một mật khẩu cho user Administrator - quyền quản trị
máy. Tên máy phải là tên duy nhất nếu bạn nối mạng nội bộ.
Nhấn Next bỏ qua bước này để khi cài xong vào Windows sửa lại.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Bước này chỉ có nếu máy bạn có gắn card mạng và card mạng được HĐH nhận dạng ra.
Khuyên bạn nên chọn Typical Settings, nhấn Next để bỏ qua bước này đến bước cuối
cùng.
Nếu có cần cầu hình địa chỉ IP để nối mạng khi cài xong dùng giao diện của Windows tiến
hành sẽ tiện lợi hơn.
Màn hình như bên dưới sẽ kết thúc quá trình cài đặt trong vài phút.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Quy trình cài đặt hầu hết các HĐH Windows đều giống nhau, nếu bạn nắm được quy trình
cài đặt Windows 2000 thì chắc chắn rằng bạn sẽ cài được Windows XP, Windows Vista
một cách dễ dàng cho dù giao diện của các màn hình cài đặt của chúng có chút khác
nhau.
Bạn cũng có thể tìm phần mềm Window XP Setup Simulator - phần mềm giả lập công
việc cài đặt Windows XP để cài vào máy và thử cài Windows XP như thật mà không sợ
hỏng dữ liệu trên máy.
B.DRIVER
I. Driver là gì?
Driver là những phần mềm giúp HĐH nhận dạng, quản lý và điều khiển hoạt động của
các thiết bị ngoại vi.
Bất kỳ thiết bị ngoại vi nào cũng cần phải có driver để hoạt động. Riêng đối với những
thiết bị như chuột, bàn phím luôn có sẵn driver đi kèm với hệ điều hành nên chúng ta
không cần phải cài đặt.
Driver có trong các đĩa đi kèm với các thiết bị ngoại vi khi bạn mua chúng và phải cài
chúng vào để hệ điều hành nhận dạng và quản lý được thiết bị.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Quản lý thiết bị nhằm xác định thiết bị phần cứng nào của máy chưa có Driver, nếu chưa
có phải cài driver cho thiết bị đó.
Vào Control Panel, kích đúp biểu tượng System. Chọn thẻ Hardware, kích nút Device
Manger để khởi động trình quản lý thiết bị.
Thiết bị nào không có driver sẽ có dấu hỏi màu vàng. Khi đó thiết bị sẽ không hoạt động
được và bạn cần phải cài driver cho thiết bị đó.
Cách 1:
Cách 2:
• Kích phải chuột trên dấu hỏi màu vàng trong cửa sổ Device Manger.
• Chọn Properties. Chọn Reinstall Driver.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
• Chọn Search for a suitable driver for my device để máy tự động tìm một
driver thích hợp nhất cho thiết bị của bạn. Nhấn Next để tiếp tục.
• Chỉ định một nơi để tìm driver. Nếu biết chính xác nơi chức driver của thiết bị,
đánh dấu vào mục Specify a location và chỉ vào thư mục chứa driver của thiết bị
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
• Nếu không tìm thấy sẽ thông báo như hình bên dưới. Khi đó bạn cần quay lại từ
đầu và chọn nơi chứa Driver khác.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Gõ Dxdiag vào cửa sổ RUN để khởi động công cụ DirectX.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
1. Quy cách tổ chức tập tin và thư mục hệ thống
Để đảm bảo dữ liệu cá nhân trên máy của bạn gọn gàn dễ quản lý, bảo mật cao thì bạn
nên thực hiện các lời khuyên sau:
• Lưu dữ liệu cá nhân vào thư mục My Documents, đây là thư mục đặc biệt để riêng
tài liệu riêng cho từng người dùng để đảm bảo tính riêng tư, bảo mật.
• Không nên tạo mới thư mục, tập tin trên trên phân vùng chính chứa HĐH trừ
những thư mục do các dịch vụ gia tăng của Windows tạo ra để dễ quản lý dữ liệu.
• Quản lý dữ liệu bằng các thư mục theo chủ đề không nên tạo các tập tin trực tiếp
vào thư mục gốc C:, D:...
• Thường xuyên sao lưu dữ liệu đến nơi an toàn như ghi đĩa CD, USB... để tránh
trường hợp sự cố hỏng HĐH, hỏng ổ cứng...
II. Hướng dẫn cài đặt các phần mềm thông dụng:
Một số phần mềm thông dụng thiết yếu cần cài đặt vào máy bạn để phục vụ học tập, làm
việc:
- Phần mềm nghe nhạc, xem phim: Herosoft XP, Vietkar9 (www.nhacso.net) , Windows
Media 10 (www.microsoft.com).
- Từ điển Anh - Việt: Lacviet 2002 (tham khảo tại www.lacviet.com.vn)
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
- Phần mềm luyện ngón: Master Key - www.macinmind.com/MasterKey
- Chuẩn bị đĩa chứa bộ cài đặt của phần mềm ứng
dụn cần cài.
- Đánh dấu vào mục I agree ..., I accept ... để đồng ý với các điều khoản trong bản
quyền của phần mềm.
- Nhập số serial bản quyền của phần mềm. (Khuyên bạn nên dùng những phần mềm có
bản quyền để giúp nhà sản xuất phát triển phần mềm tốt hơn).
- Chọn nơi lưu ứng dụng, nên chỉ vào C:\Program Files.
Lưu ý! Mỗi phần mềm có các bước cài đặt khác nhau, trên đây là một số bước cơ bản
nhất của một quá trình cài đặt.
Chuẩn bị bộ đĩa cài đặt Office 2000, Office XP hoặc Office 2003. Dưới đây là các bước cài
đặt bộ Office 2000, các bộ Office phiên bản khác bạn cũng làm tương tự.
Bước 1: Nhấn đúp vào biểu tượng Setup để bắt đầu cài đặt. Bạn nên copy bộ đĩa cài đặt
vào một thư mục trên ổ cứng để quá trình cài đặt nhanh hơn.
Nhập số serial bản quyền vào mục CD Key. Nhấn Next để tiếp tục.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Đánh dấu vào mục I accept the terms in the Lincense Agreement để chấp nhận các
điều khoản của bản quyền phần mềm. Nhấn Next để tiếp tục.
Chọn Customize để lựa chọn chế độ cài đầy đủ. Nếu bạn nhấn Install Now bộ Office sẽ
được cài ngay và bỏ qua một số thành phần, điều này sẽ làm cho bộ Office không có đầy
đủ các chức năng.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Chọn thư mục chứa bộ Office trên ổ cứng. Nên để mặc định, nhấn Next để tiếp tục.
Chọn các thành phần để cài đặt. Kích vào nút trên cùng chọn Run all from My Computer
để cài tất cả các thành phần vào máy.
Nhấn Install để bắt đầu quá trình copy các thành phần của bộ Office vào ổ cứng.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Bước 7: Finish
Đợi quá trình copy dữ liệu diễn ra trong vài phút đến khi có màn hình thông báo quá trình
cài đặt đã thành công. Nhấn nút Finish để hoàn tất.
Khởi động lại máy trước khi bạn sử dụng MS Office.
Vào Start - Program - Microsoft Office Tools - Microsoft Office Shortcut Bar.
Đánh dấu vào mục Plesase do not ask me this question again, trong bảng thông
báo. Nhấn Yes để tiếp tục.
Khi đó thanh Office Shortcut bar sẽ nằm dọc ở bên phải màn hình, nhấn giữ tại khoảng
trống đẩy nó lên góc màn hình.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Nhấn đúp vào khoảng trống, hoặc kích phải trên thanh Office Shortcut Bar chọn
Customize.
Trong cửa sổ Customize, chọn thẻ View. Đánh dấu vào mục Auto Fit into Title Bar area
để thanh Office tự động thu nhỏ tùy theo số lượng nút trên thanh.
Trong cửa sổ này chọn qua thẻ Buttons. Bỏ đánh dấu các thành phần không cần thiết,
đánh dấu vào các nút đại diện cho các thành bạn thường thùng. Chọn xong nhấn OK để
hoàn tất.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Bạn có thể tải miễn phí bộ gõ Unikey mới nhất tại
www.unikey.org. Nhấn đúp vào tập tin cài đặt, khi
đó Unikey sẽ khởi động ngay sau khi cài xong.
Vietkar9 là một phần mềm nghe nhạc xem phim với nhiều tính năng mới hấp dẫn như tạo
karaoke cho mp3, nghe nhạc và radiao trực tuyến, hẹn giờ tắt máy, giao diện hoàn toàn
bằng tiếng Việt.
Bạn có thể tại Vietkar9 phiên bản mới nhất tại www.nhacso.net.
Cài đặt: Nhấn đúp vào tập tin cài đặt tải về, sau vài bước nhấn Next bạn sẽ có Vietkar9
rất hoành tráng xuất hiện trên màn hình.
Sử dụng:
• Nghe nhạc trên máy: Chọn thẻ Ngoại tuyến, vào menu Tệp, chọn Thêm bài hát
để đưa các bài nhạc của bạn vào danh sách.
• Nghe nhạc trực tuyến: Chọn thẻ Trực tuyến, chọn bài từ trang nhacso.net để
nghe.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Hầu hết các ebooks trên mạng đều dưới dạng một tập tin hình ảnh để chống virus và bảo
vệ quyền tác giả có đuôi là *.pdf . Để đọc được những ebooks này máy bạn cần phải cài
phần mềm Acrobat Reader.
Acrobat Reader bạn có thể tìm mua ngoài CD Shop, riêng đối với Windows 2000 trở
xuống chỉ dùng được Acrobat Reader v 5.0, Windows XP trở lên nên dùng phiên bản 6.0
hoặc 7.0.
Cài đặt: Chạy bộ cài đặt, thực hiện các bước cài đặt tương tự như quy trình cài đặt ở
phần 2.2 ở trên.
Sử dụng: Nhấn đúp vào tập tin dạng ebooks (*.pdf) để hiển thị nội dung.
Vào Start - Settings - Control Pannel. Chạy mục Add / Remove Programs.
Chọn ứng dụng cần xóa. Nhấn nút Remove bên dưới.
Chọn Yes để xác nhận xóa ứng dụng nếu có hộp thoại yêu cầu xác nhận.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Lưu ý! Để tránh việc xóa nhầm các phần mềm đã được cài vào máy, khi bạn cài xong
một ứng dụng nên tìm đến thư mục của nó trong Start - Program - <Tên phần mềm>.
Chọn xóa những biểu tượng Remove, Uninstall để tránh việc gõ nhầm khi bạn lỡ kích
chuột vào chúng.
B. SAO LƯU VÀ PHỤC HỒI HỆ THỐNG VỚI NORTON GHOST
1. Chuẩn bị.
Chuẩn bị đĩa Hiren's Boot CD, đĩa này có bán ngoài các CD Shop.
Vào CMOS thiếp lập chế độ khởi động từ đĩa CD trước tiên để khởi động từ đĩa Hiren's
Boot.
Chọn Norton Ghost 8.0 hoặc nhấn số 2, Enter để khởi động phần mềm Norton Ghost.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Quit: thoát.
Local: menu chính để thực hiện các chức năng của Norton Ghost.
To Disk: Sao chép nội dung một ổ đĩa sang ổ đĩa thứ 2.
To Image: Sao lưu tất cả nội dung của ổ đĩa thành một tập tin .gho
From Image: Phục hồi nội dung ổ đĩa từ một tập tin .gho đã sao lưu.
To Partion: Sao chép nội dung một phân vùng sang phân vùng khác.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
To Image: Sao lưu tất cả nội dung của phân vùng thành một tập tin .gho - Lệnh này
để sao lưu phân vùng có HĐH và các phần mềm cùng toàn bộ dữ liệu trên đó.
From Image: Phục hồi nội dung một phân vùng từ tập tin hình ảnh .gho đã sao lưu -
Lệnh này để phục hồi phân vùng có HĐH đã sao lưu khi HĐH bị sự cố.
Trong cửa sổ Norton Ghost, chọn Local - Partition - To Image để sao lưu phân vùng chứa
HĐH thành một tập tin hình ảnh .gho
Bước 1: Chọn ổ đĩa có phân vùng cần phục hồi. Nhấn OK
(Hình trên cho thấy có 6 ổ đĩa, các ổ đĩa được đánh số thứ tự từ 1 đến 6, ổ chính là số 1)
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Bước 2: Chọn phân vùng cần sao lưu trên ổ đĩa đã chọn. Để sao lưu phân vùng chứa hệ
điều hành, bạn cần chọn phân vùng chính. Phân vùng cũng được đánh số thứ tự, phân
vùng chính đánh số 1. Chọn xong nhấn OK.
Bước 3: Chọn nơi lưu tập tin .gho chứa toàn bộ nội dung của phân vùng được sao lưu.
Bạn phải chọn nơi lưu là một phân vùng khác với phân vùng được sao lưu, và dung lượng
còn trống của phân vùng này phải lớn hơn tổng dung lượng đang sử dụng trên phân vùng
được sao lưu.
Bước 4: Đặt tên cho tập tin hình ảnh .gho. Nên đặt tên ngắn gọn, nhấn Save để bắt đầu
quá trình sao lưu.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Bước 5: Chọn phương thức nén dữ liệu. Nên chọn Fast.
Bước 6: Xác nhận việc sao lưu khi xuất hiện hộp thoại yêu cầu xác nhận việc sau lưu.
Nhấn Yes.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Quá trình sao lưu diễn ra trong vài phút, nếu thành công sẽ xuất hiện bản thông báo.
Nhấn nút Continue. Nhấn Quit để thoát khỏi Norton Ghost và khởi động lại máy.
Trong trường hợp HĐH bị lỗi, hoặc phần mềm ứng dụng bị lỗi, bạn có thể phục hồi toàn
bộ phân vùng với tập tin đã được sao lưu.
Khởi động máy với đĩa Hiren's Boot, chạy Norton Ghost như hướng dẫn ở phần 1.
Trong cửa sổ Norton Ghost, chọn menu Local - Partition - From Image.
Bước 1: Chọn ổ đĩa hoặc phân vùng chứa tập tin hình ảnh .gho đã sao lưu chứa nội dung
của phân vùng cần phục hồi.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Bước 2: Chọn tập tin .gho để phục hồi phân vùng. Kích chọn tập tin đã sao lưu. Chọn
Open.
Bước 3: Chọn ổ đĩa cần phục hồi cho phân vùng của nó.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội
Giáo trình thực hành môn kiến trúc máy tính
Bước 5: Xác nhận việc ghi đè lên phân vùng đang tồn tại để tiến hành phục hồi dữ liệu
cũ từ tập tin .gho vào phân vùng được chọn. Nhấn Yes để xác nhận.
Bước 6: Kết thúc. Nếu quá trình phục hồi thành công sẽ xuất hiện hộp thoại thông báo.
Nhấn nút Restart Computer để khởi động lại máy.
Ths. Nguyễn Trọng Dũng Tổ Vật lý Chất rắn-Điện tử Khoa Vật lý Trường ĐHSP Hà nội