MAI §×NH Y£N, Vò V¡N Vô, L£ §×NH L¦¥NG

ThuËt ng÷ sinh häc

Anh - viÖt

Hµ néi - 2006
 A

A. flavus A. flavus
AA - viÕt t¾t cña Arachidonic Acid
aAI-1 aAI-1
ab initio gene prediction
abambulacral thiÕu ch©n mót, thiÕu ch©n èng
ABC viÕt t¾t cña Association of Biotechnology Companies
ABC Transport Proteins protein vËn chuyÓn ABC
ABC Transporters nh©n tè vËn chuyÓn ABC
abdomen bông, phÇn bông
abdominal limbs (c¸c) phÇn phô bông
abdominal muscle c¬ bông
abdominal pores (c¸c) lç bông
abdominal reflex ph¶n x¹ bông
abductor c¬ gi¹ng, c¬ duçi
abiogenesis (sù) ph¸t sinh phi sinh häc
abiotic (thuéc) phi sinh häc, kh«ng sèng
abiotic stresses c¨ng th¼ng phi sinh häc
ABO blood group substances (c¸c) chÊt nhãm m¸u ABO
ABO blood group system hÖ thèng nhãm m¸u ABO
abomasum d¹ mói khÕ
aboral xa miÖng, ®èi miÖng
abortifacient chÊt ph¸ thai
abortion 1. (sù) sÈy thai, truþ thai 2. thui chét
abrin abrin
abscess (sù) ¸p xe
abscisic acid axit abscisic
abscission (sù) rông
absolute configuration cÊu h×nh tuyÖt ®èi
absolute refractory period thêi kú bÊt øng tuyÖt ®èi
absolute threshold ng−ìng tuyÖt ®èi
absorbance chÊt hÊp thô
absorbed dose liÒu l−ìng hÊp thô
absorption (sù) hÊp thu
absorption spectrum phæ hÊp thô
abundance ®é phong phó
abyssal (thuéc) ®¸y biÓn s©u th¼m
abyssal zone vïng n−íc s©u
abyssopelagic (thuéc) vïng s©u ®¹i d−¬ng

2
abzymes abzym
Ac- CoA Ac- CoA
Acanthocephala ngµnh Giun ®Çu mãc
acanthozooid thÓ gai
Acarina bé Ve bÐt
acarophily thÝch ve rÖp
acarophitisrn quan hÖ céng sinh ve-rÖp
acaulescent (cã) th©n ng¾n
acauline kh«ng th©n
acaulose kh«ng th©n
acceptor junction site ®iÓm liªn kÕt accept¬
accession thªm vµo, bæ sung
accessorius 1. c¬ phô 2. d©y thÇn kinh phô
accessory bud chåi phô
accessory cell 1. tÕ bµo phô, tÕ bµo kÌm, trî bµo
accessory chromosome nhiÔm s¾c thÓ phô
accessory glands (c¸c) tuyÕn phô
accessory hearts (c¸c) tim phô
accessory nipple gai phô
accessory pigments (c¸c) s¾c tè phô
accessory pulsatory organs (c¸c) c¬ quan co bãp phô
Accipitriformes bé Chim −ng
acclimation (sù) thÝch nghi m«i tr−êng, thuÇn ho¸
ACC ACC
ACC Synthase Synthaza ACC
ACCase ACCaza
acceptor control ®iÒu khiÓn b»ng accept¬
acclimatization khÝ hËu ho¸, thuÇn ho¸
ACE ACE
ACE Inhibitors chÊt øc chÕ ACE
Acephalous kh«ng ®Çu
acclimatization. (sù) thuÇn ho¸
accommodation (sù) thÝch nghi, thÝch øng
accretion (sù) båi thªm, sinh tr−ëng thªm
acellular v« bµo, phi bµo, kh«ng tÕ bµo
acentric kh«ng trung tiÕt, kh«ng t©m ®éng
acentrous kh«ng th©n cét sèng
adoral gÇn miÖng, bªn miÖng
ADP viÕt t¾t cña Adenosine Diphosphate
adrectal gÇn ruét th¼ng, bªn ruét th¼ng
adrenal gÇn thËn, (thuéc) tuyÕn trªn thËn, tuyÕn th−îng thËn
adrenal cortex vá tuyÕn trªn thËn, vá tuyÕn th−îng thËn

3
adrenal gland tuyÕn th−îng thËn
adrenal medulla tuû tuyÕn trªn thËn, tuû tuyÕn th−îng thËn
adrenaline adrenalin
adrenergic g©y tiÕt d¹ng adrenalin, gi¶i phãng d¹ng adrenalin
adrenergic fibres sîi t¸c ®éng kiÓu adrenalin
adrenocortical function chøc n¨ng vá trªn thËn
adrenocorticotrophic hormone hormon vá trªn thËn
adrenogenital syndrome héi chøng sinh dôc trªn thËn
adrenoreceptor thô quan adrenalin
adult period of development giai ®o¹n tr−ëng thµnh cña sù ph¸t triÓn
adult stem cell tÕ bµo gèc tr−ëng thµnh
adventitia 1. cÊu tróc phô, cÊu tróc bÊt ®Þnh 2. ¸o vá
adventitious 1. (thuéc) ¸o vá 2. l¹c chç, bÊt ®Þnh
adventive ngo¹i lai, mäc tù nhiªn
advertisement (sù) qu¶ng c¸o, mêi gäi, b¸o hiÖu
aedeagus thÓ giao cÊu, d−¬ng cô, d−¬ng hµnh
aegithognathous (cã) hµm-vßm miÖng rêi
aeration of soil (sù) tho¸ng khÝ cña ®Êt
aerenchyma m« khÝ
acervulate (cã) bã cuèng
acervulus bã cuèng
acetabular bone x−¬ng kh«ng èng
acetabulum 1. miÖng gi¸c 2. lç ch©n 3. æ khíp 4. mói nhau
acetic fermentation lªn men axetic
acetolactate synthase synthase acetolactat
acetyl carnitine acetyl carnitin
acetyl CoA acetyl CoA
acetyl co-enzyme a acetyl co-enzym a
acetylation acetyl ho¸
acetylcholin acetycholin
acetylcholinesterase acetylcholinesteraza
acetyl-coa acetyl-coa
acetyl-coa carboxylase acetyl-coa carboxylaza
achaeriocarp qu¶ ®ãng
achene qu¶ ®ãng
Achilles tendon g©n Achilles
achlorhydria (sù) thiÕu toan dÞch vÞ
achondroplasia (chøng) lo¹n s¶n sôn
achondroplastic (thuéc) (chøng) lo¹n s¶n sôn
achroglobin globulin kh«ng mµu
acicular 1. (cã) d¹ng gai 2. d¹ng gai
aciculum l«ng cøng gèc

4
acid axit
acid-base balance c©n b»ng axit baz¬
acid deposition kÕt tña axit
acid rain m−a axit
acid soil complex phøc hîp ®Êt axit
acid-base metabolism trao ®æi baz¬-axit
acidic fibroblast growth factor (AFGF) nh©n tè sinh tr−ëng nguyªn bµo
sîi axit
acidosis (sù) nhiÔm axit, sinh axit
acidyty ®é axit, tÝnh axit, ®é chua
acinar cells tÕ bµo tuyÕn phÕ nang
aciniform (cã) d¹ng chïm qu¶
acinostele bã m¹ch d¹ng chïm
acne môn trøng c¸
acoelomate kh«ng khoang, thiÕu khoang
acoelomate triploblastica ®éng vËt ba l¸ ph«i kh«ng thÓ khoang
acoelomatous kh«ng khoang, thiÕu khoang
acoelous kh«ng khoang ruét, thiÕu khoang ruét
acontia d©y t¬ vÞ
Ac-P Ac-P
ACP (acyl carrier protein) protein mang acyl
acquired behaviour tËp tÝnh thu ®−îc, tËp tÝnh m¾c ph¶i
acquired character tÝnh tr¹ng tËp nhiÔm
acquired immune deficiency syndrome (AIDS) héi chøng thiÓu n¨ng miÔn dÞch
tËp nhiÔm (AIDS)
acquired immunity miÔn dÞch tËp nhiÔm, miÔn dÞch thu ®−îc
acquired immunodeficiency syndrome héi chøng thiÕu hôt miÔn dÞch tËp
nhiÔm
acquired mutation ®ét biÕn tËp nhiÔm
acquired variation biÕn dÞ tËp nhiÔm
acrania líp kh«ng sä
Acrasiomycetes líp Acrasiomycetes, líp Mèc nhÇy tÕ bµo
acriflavine acriflavin
acrocarp thÓ qu¶ ngän
acrocentric t©m ë ®Çu, t©m ë ngän, nhiÔm s¾c thÓ t©m ngän
acrodont (cã) r¨ng ®Ønh
acromegaly bÖnh to ®Çu ngãn
acromial (thuéc) mám b¶
acromion mám b¶
acron vïng trªn miÖng
acropetal h−íng ngän
acropodium phÇn ngãn
acrosomal (thuéc) thÓ ®Ønh

5
acrosome thÓ ®Ønh
acrosome reaction ph¶n øng thÓ ®Ønh
acrotrophic dinh d−ìng ë cùc trªn
acrylamide gel electrophoresis (phÐp) ®iÖn di trªn gel acrylamid
ACTH hormon kÝch vá th−îng thËn, ACTH
actinic radiations bøc x¹ quang ho¸
actinin actinin
actinobiology sinh häc bøc x¹
actinoid (cã) d¹ng to¶ tia, (cã) d¹ng sao
actinomorphic (cã) d¹ng to¶ tia, ®èi xøng to¶ tia
Actinomycetales bé KhuÈn tia
Actinopterygii phô líp C¸ v©y tia
Actinozoa líp San h«
acrylamide gel gel acrylamid
ACTH viÕt t¾t cña AdrenoCorticoTropic Hormone (corticotropin)
actin actin
actinal (thuéc) tÊm to¶ tia
action potential thÕ ho¹t ®éng
action spectrum quang phæ ho¹t ®éng
activated (®−îc) kÝch ho¹t, ®−îc ho¹t ho¸
activation (sù) ho¹t ho¸, kÝch ho¹t
activation domain of transcription factor vïng ho¹t ho¸ cña c¸c yÕu tè
phiªn m∙
activation effects of hormones hiÖu qu¶ t¸c ®éng cña hormon
activation energy n¨ng l−îng ho¹t ho¸
activator 1. phÇn tö kÝch thÝch 2. chÊt kÝch thÝch
activator (of enzyme) chÊt ho¹t ho¸ (enzym)
activator (of gene) nh©n tè ho¹t ho¸ (gen)
active chromatin chÊt nhiÔm s¾c ho¹t ®éng
active site vÞ trÝ ho¹t ®éng, ®iÓm ho¹t ®éng
active space kh«ng gian ho¹t ®éng
active transport vËn chuyÓn tÝch cùc
activity ho¹t ®é, ®é phãng x¹
Aculeata nhãm Cã vßi
acuminate thu«n dµi, nhän mòi
active transport vËn chuyÓn tÝch cùc, vËn chuyÓn chñ ®éng
activity coefficient hÖ sè ho¹t tÝnh
activity-based screening sµng läc dùa trªn ho¹t tÝnh
acuminulate thu«n dµi, nhän mòi
acupuncture sù ch©m cøu
acurontm gene gen acuron
acute 1. s¾c nhän 2. cÊp tÝnh

6
acute anterior poliomyelitis viªm tuû x¸m sõng tr−íc cÊp tÝnh
acute inflammatory recaction ph¶n øng viªm ¸c tÝnh
acute phase substances (c¸c) chÊt giai ®o¹n cÊp
acute transfection l©y truyÒn cÊp
acylcarnitine transferase acylcarnitin transferaza
acyl-CoA axyl - CoA
acylic xÕp xo¾n
Adam’s apple tr¸i t¸o Adam, tr¸i lé hÇu
adambulacral bªn ch©n mót, c¹nh ch©n mót
adaptation (sù) thÝch nghi
adaptation of the eye (sù) thÝch nghi cña m¾t
adaptive radiation ph¸t to¶ thÝch nghi
adaptor hypothesis gi¶ thuyÕt thÝch øng
adaxial h−íng trôc
ADBF viÕt t¾t cña Azurophil-Derived Bactericidal Factor
addict ng−êi nghiÖn, con nghiÖn
Addison’s anaemia (bÖnh) thiÕu m¸u Addison
Additive experiment thÝ nghiÖm bæ sung
additive genetic variance ph−¬ng sai di truyÒn céng hîp
adductor c¬ khÐp
adeiphous (cã) bã chØ nhÞ
adendritic kh«ng nh¸nh, kh«ng ®ät
adenine adenin 6- Aminopurin
adenitis viªm tuyÕn
adenoid h¹ch
adenopathy bÖnh h¹ch, bÖnh tuyÕn
adenosine diphosphat ADP
adenosine monophosphat AMP
adenosine triphosphate adenosin triphotphat
adenyl cyclase adenyl cyclaza
adhesion (sù) dÝnh b¸m
adhesion plaque tÊm dÝnh
adhesive tuyÕn b¸m
adipocyte tÕ bµo mì
adipose tissue m« mì
adaptation thÝch nghi, thÝch øng
adaptive enzymes enzym thÝch øng
adaptive mutation ®ét biÕn thÝch øng
adaptor adaptor, adapt¬
additive genes (c¸c) gen céng hîp
additive variance biÕn dÞ céng hîp
adenilate cyclase cyclaza adenilat

7
adenine adenin
adenosine adenosin
adenosine diphosphate (ADP) diphosphat adenosin
adenosine monophosphate (AMP) monophosphat adenosin
adenosine triphosphate (ATP) triphosphat adenosin
adenovirus adenovirut
adequate intake (ai) hÊp thu phï hîp
adhesion molecule ph©n tö b¸m
adhesion protein protein b¸m
adipocytes tÕ bµo t¹o mì
adipocytokines ph©n bµo mì
adipokines adipokin (hormon do c¸c tÕ bµo adipoza tiÕt ra)
adiponectin tuyÕn mì
adipose bÐo, chøa mì, adipoza
adipose triglyceride lipase lipaza triglycerid bÐo
adjuvants chÊt bæ trî, phô gia, t¸ d−îc
adlacrimal x−¬ng lÖ gi¶
ADME tests phÐp thö ADME
ADME/Tox phÐp thö ADME/Tox (Absorption, Distribution,
Metabolism, Elimination, and Toxicity, ®èi víi mét chÊt ®−a vµo c¬ thÓ)
adnate dÝnh bªn, g¾n bªn
adoptive cellular therapy phÐp trÞ liÖu b»ng tÕ bµo m−în
adoptive immunization g©y miÔn dÞch b»ng tÕ bµo m−în
ADP viÕt t¾t cña Adenosine DiPhosphate
adrenocorticotropic hormone (corticotropin) hormon corticotropin
aerobe sinh vËt −a khÝ
aerobic −a khÝ, hiÕu khÝ
aerobic metabolism trao ®æi −a khÝ, cÇn khÝ
aerobic respiration h« hÊp −a khÝ
aerobic training vËn chuyÓn hiÕu khÝ
aestival (thuéc), mïa hÌ
aestivation (sù) ngñ hÌ
aetiology bÖnh c¨n
afebrile hÕt c¬n sèt, kh«ng sèt
affective behaviour tËp tÝnh xóc c¶m
affective disorders (c¸c) rèi lo¹n xóc c¶m
afferent ®−a tíi, mang tíi, h−íng t©m
afferent arc cung mang
afferent columns cét h−íng t©m
afferent inhibition k×m h∙m h−íng t©m
affinity ¸i lùc
affinity chromatography s¾c khÝ ¸i lùc

8
affinity constant h»ng sè ¸i lùc
AFGF viÕt t¾t cña Acidic Fibroblast Growth Factor
aflagellar kh«ng l«ng roi
aflatoxins aflatoxin
afterbirth bäc nhau sæ
after-images ¶o ¶nh
after-ripening chÝn tiÕp, chÝn thªm
agamic v« ph«i, v« tÝnh
affinity maturation chÝn ¸i lùc
affinity tag thÎ ¸i lùc
aflatoxin aflatoxin
AFLP viÕt t¾t cña Amplified Fragment Length Polymorphism
agamogenesis (sù) sinh s¶n v« tÝnh, sinh s¶n v« giao, sinh s¶n ®¬n tÝnh
agamogony (sù) sinh s¶n ph©n c¾t, sinh s¶n v« tÝnh
agamont thÓ ph©n c¾t, thÓ v« tÝnh
agamospermy (sù) sinh s¶n b»ng h¹t v« tÝnh
agar aga
agaric nÊm mò
Agaricales bé NÊm mò
agarics bé NÊm mò
agarose agarose, th¹ch tinh
agarose gel electrophoresis (phÐp) ®iÖn di gel th¹ch tinh
age-classes líp tuæi, trong c¸c m« h×nh khai th¸c
age distribution ph©n bè (theo) tuæi
age structure cÊu tróc tuæi
ageing ho¸ giµ
agenesis (sù) kh«ng ph¸t triÓn, kÐm ph¸t triÓn
ageotropic kh«ng h−íng ®Êt
agglutination 1. (sù) ng−ng kÕt 2. dÝnh kÕt
agglutinin ng−ng kÕt tè, aglutinin
aggregate fruit (d¹ng) qu¶ tô, qu¶ tô
aggregate species loµi tËp hîp
aggregated distributions ph©n bè quÇn tô
aggregation (sù) quÇn tô, quÇn tËp
aggregation-specific mARNs côm mARN ®Æc hiÖu
aggregative response tr¶ lêi, ®¸p øng quÇn tô
aggressive behaviour hµnh vi x©m chiÕm, tËp tÝnh x©m chiÕm
aggressive mimicry nguþ trang tÊn c«ng
aggression (sù) x©m chiÕm
aging (sù) ho¸ giµ, giµ ®i
aglossal kh«ng l−ìi
aglosia (sù) thiÕu l−ìi bÈm sinh

9
Agnatha nhãm Kh«ng hµm
aglycon aglycon
aglycone aglycone
agnosia (sù) mÊt nhËn thøc
agonistic behaviour tËp tÝnh th¸nh ®Êu
agonists ®Êu thñ
agoraphobia (chøng) sî kho¶ng trèng
agraceutical n«ng d−îc
agraphia (sù) mÊt kh¶ n¨ng viÕt
agrestal mäc trªn ®Êt trång
agriceuticals n«ng d−îc
agriculture nghÒ n«ng, n«ng nghiÖp
Agrobacterium tumefaciens Agrobacterium tumefaciens
agroforestry n«ng l©m nghiÖp
AIDS viÕt t¾t cña Acquired Immune Deficiency Syndrome (AIDS)
air bladder bãng h¬i
air chamber buång khÝ
air layering chiÕt cµnh
air monitor m¸y kiÓm tra kh«ng khÝ
AI viÕt t¾t cña Adequate Intake
air plant thùc vËt biÓu sinh
air sinuses xoang khÝ
air space kho¶ng khÝ
air temperature nhiÖt ®é kh«ng khÝ
airflow dßng khÝ
akaryote tÕ bµo kh«ng nh©n, tÕ bµo thiÕu nh©n
akene qu¶ ®ãng
akinete bµo tö vá dµy
Ala Ala
ala spuria c¸nh t¹p
alanine (ala) alanin
alar (thuéc) c¸nh (x−¬ng)
alar plate èng thÇn kinh d¹ng tÊm
alary (thuéc) c¸nh (x−¬ng)
alary muscles c¬ c¸nh
alate 1. (cã) c¸nh 2. (cã) m«i réng 3. (cã) gai ba tia
albinism b¹ch t¹ng
albino thÓ b¹ch t¹ng
albinotic (thuéc) thÓ b¹ch t¹ng
albumen lßng tr¾ng trøng
albumin albumin
albuminous 1. (cã) ph«i nhò 2. (thuéc) lßng tr¾ng trøng

10
albumin albumin
albuminous cell tÕ bµo albumin
alcohol r−îu
alcoholic fermentation len men r−îu
alcoholism (bÖnh) nghiÖn r−îu
aldehyde aldehyt
aldohexoses (c¸c) aldohexoza
aldolase aldolaza
aldose aldoza
aldosterone aldosteron
aldrin aldrin
alecithal thiÕu no∙n hoµng, kh«ng lßng ®á
aleurone h¹t aleuron
alexin (chøng) mï ®äc
algae t¶o
algal beds t¶o b¸m ®¸y, søc s¶n suÊt s¬ cÊp vµ sinh khèi
algology t¶o häc
algorithm (bioinformatics) thuËt to¸n (trong Tin sinh häc)
alicin alicin
alien loµi nhËp néi, loµi l¹
alimentary canal èng (dinh d−ìng) tiªu ho¸
Alismatidae ph©n líp Tr¹ch t¶
alisphenoid x−¬ng c¸nh b−ím
alien species loµi l¹, loµi nhËp néi, loµi ®−îc ®−a tõ bªn ngoµi vµo.
alkaline hydrolysis thuû ph©n b»ng kiÒm
alkaline phosphatase phosphataza kiÒm
alkalinity ®é kiÒm
alkaloid alkaloid
alkylating drug thuèc alkyl ho¸
allantoic (thuéc) tói niÖu
allantois tói niÖu
Allee effect hiÖu øng Allee
allele alen
allelic (thuéc) alen
allelic exclusion (sù) ®µo th¶i alen
allelomorph alen, gen ®¼ng vÞ, gen t−¬ng øng
allelopathy ¶nh h−ëng t−¬ng hç
allen,s rule ®Þnh luËt Allee
allergen dÞ nguyªn
allergic (thuéc) dÞ øng
allergic rhinitis viªm mòi dÞ øng
allergies (airborne) dÞ øng (do kh«ng khÝ)

11
allergies (foodborne) dÞ øng (do thøc ¨n)
allicin allicin
alopecia rông tãc, rông l«ng
allogenic dÞ sinh
allosteric enzymes enzym dÞ lËp thÓ
allosteric protein protein dÞ lËp thÓ
allosteric site vÞ trÝ dÞ lËp thÓ
allosterism dÞ lËp thÓ
allotetraploid thÓ dÞ tø béi, (thuéc) dÞ tø béi
allotropous flower hoa −a mäi c«n trïng
allotype alotyp
allozymes alozym, dÞ enzym
allergy dÞ øng
alliaceous h¨ng say
allo-antigeri kh¸ng nguyªn kh¸c alen cïng loµi
allochthonous material vËt liÖu ngo¹i lai
allogamy dÞ giao
allogenic succession diÔn thÕ dÞ sinh
allograft dÞ ghÐp
allomeric ®ång h×nh dÞ ghÐp
allometric growth (sù) sinh tr−ëng so le, t−¬ng quan sinh tr−ëng
allometric relationships t−¬ng quan sinh tr−ëng
allometry t−¬ng quan sinh tr−ëng
allomone alomon, chÊt biÖt loµi
allopatric kh¸c vïng ph©n bè
allopatric speciation h×nh thµnh loµi kh¸c vïng ph©n bè
allopolyploid thÓ dÞ ®a béi
all-or-non law luËt tÊt c¶ hoÆc kh«ng
allotypic monoclonal antibodies kh¸ng thÓ ®¬n dßng dÞ kiÓu
allozyme allozym
Aloe vera L. Aloe vera L.
alpha amylase inhibitor chÊt øc chÕ amilaza alpha
alpha diversity ®é ®a d¹ng alpha
alpha galactosides galactosid alpha
alpha helix chuçi xo¾n alpha
alpha helix chuçi xo¾n alpha
alpha interferon interferon alpha
alpha linolenic (α-linolenic) acid axit linoleic alpha
alpha-amylase alpha amylaza
alpha-chaconine α-chaconin
alpha-chain chuçi alpha
alphafetoprotein alphafetoprotein, protein bµo thai alpha

12
alpha-neurotoxin ®éc tè thÇn kinh alpha
alpha-rhythm nhÞp alpha
alpha-rumenic acid axit alpha-rumenic
alpha-solanine alpha-solanin
alpha-synuclein alpha-synuclein
alpine (thuéc) nói cao
alpine ecosystem (thuéc) hÖ sinh th¸i nói cao, søc s¶n xuÊt s¬ cÊp vµ sinh
khèi
alpine tundra tundra, nói cao
ALS gene gen ALS
alternate xen kÏ, so le, mäc c¸ch, lu©n phiªn, chuyÓn ®æi
alternate host vËt chñ xen kÏ
alternating cleavage ph©n c¾t xo¾n èc
alternation of generations lu©n phiªn thÕ hÖ, xen kÏ thÕ hÖ
alternative host vËt chñ chuyÓn ®æi
alternative mRNA splicing t¸ch intron (tõ) mARN (theo c¸ch) chuyÓn
®æi
alternative pathway of complement activation con ®−êng ho¹t ho¸ bæ thÓ
chuyÓn ®æi
alternative splicing t¸ch intron chuyÓn ®æi
alternative stable states tr¹ng th¸i sen kÏ æn ®Þnh
altitude ®é cao (tuyÖt ®èi), ®é cao trªn møc n−íc ven biÓn
altitudinal zonation ph©n vïng theo ®é cao
altrices chim non yÕu, kh«ng tù kiÕm måi, cÇn ch¨m sãc
altruism (tÝnh) vÞ tha
altruistic behavior tËp tÝnh tha måi
alula thuú c¸nh, v¶y gèc c¸nh
aluminium nh«m
alu family hä Alu
aluminum resistance kh¸ng nh«m
aluminum tolerance chèng chÞu nh«m
aluminum toxicity tÝnh ®éc cña nh«m
alveolate (thuéc) lç tæ ong
alveoli phÕ nang
alveolus 1. hèc, hang, æ 2,phÕ nang 3. Lç ch©n r¨ng 4. X−¬ng r∙nh bao
r¨ng 5. ®Çu èng tiÕt enzym
alzheimer's disease bÖnh Alzheimer
ambisexual l−ìng tÝnh
amblyopia (chøng) gi¶m thÞ lùc
ambosexual l−ìng tÝnh
ambrosia nÊm ambrosia
ambulacral groove r∙nh ch©n mót, luång ch©n mót
ambulatory ®i ®−îc dïng ®Ó ®i

13
amcrine cell tÕ bµo kh«ng sîi trôc
alveolar (thuéc) lç tæ ong
alveolar ducts èng phÕ nang
alveolar gas equation c©n b»ng khÝ trong phÕ nang
anal (thuéc) hËu m«n
amber mutation ®ét biÕn amber
ambergris long diªn h−¬ng, hæ ph¸ch x¸m
ambient pressue ¸p suÊt m«i tr−êng
ameiosis (sù) kh«ng gi¶m ph©n
amelification (sù) t¹o men r¨ng
amenorrhea (sù) mÊt kinh
amenorrhoea mÊt kinh
amensalism héi sinh
amentia thiÓu n¨ng t©m thÇn
amentiform (cã) d¹ng b«ng ®u«i sãc
amentum b«ng ®u«i sãc
ametabolic kh«ng biÕn th¸i
american type culture collection (atcc) bé gièng chuÈn cña Mü
ames test phÐp thö Ames
amino acid axit amin
amino acid profile d¹ng h×nh axit amin (nãi lªn chÊt l−îng protein t−¬ng øng)
amino group nhãm amin
aminoacid axit amin
aminoacyl-trna aminoacyl-tARN
aminocyclopropane carboxylic acid synthase synthaza axit carboxylic
aminocyclopropan
aminoglycosides aminoglycosid
amitosis trùc ph©n
amitotic division ph©n chia trùc ph©n
ammonification (sù) amoniac ho¸
ammonium amonium, NH4
ammonization (sù) amoniac ho¸, t¹o amoniac
amnesia (chøng) quªn, (chøng) mÊt trÝ nhí
amniocentesis (thñ thuËt) chäc mµng èi
amnion mµng èi, tói èi
Amniota nhãm ®éng vËt cã mµng èi
amniote (thuéc) ®éng vËt cã mµng èi
amniotic cavity khoang èi
amniotic ectoderm ngo¹i b× èi
amniotic eggs trøng ®éng vËt cã mµng èi
amniotic fluid dÞch èi
amniotic folds (c¸c) nÕp mµng èi

14
Amoebida bé Amip trÇn
amoebocyte tÕ bµo d¹ng amÝp
amoeboid (cã) d¹ng amÝp
amoeboid movement vËn ®éng d¹ng amip
amorphic genes gen kh«ng ®Þnh h×nh
AMP viÕt t¾t cña Adenosine MonoPhosphate
amphiaster thÓ hai sao, thÓ sao kÐp
Amphibia líp L−ìng c−
amphibians l−ìng c−, sèng nöa n−íc- nöa c¹n
Amphibious võa ë c¹n, võa ë n−íc
amphiblastic (thuéc) ph«i tói hai cùc
amphibolic hai phÝa, hai h−íng
amphibolic pathway con ®−êng hai h−íng
amphicondylar hai låi cÇu chÈm
amphicondylous hai låi cÇu chÈm
amphicribal bundle bã ®ång t©m quanh gç
amphidiploid thÓ dÞ béi kÐp
amphimixis (sù) giao phèi h÷u tÝnh
Amphineura líp Song kinh
amphiont hîp tö
amphipathic molecules (c¸c) ph©n tö l−ìng vïng (ph©n cùc vµ kh«ng ph©n cùc)
amphiphilic molecules (c¸c) ph©n tö l−ìng tÝnh (−a n−íc vµ kþ n−íc)
amphiphioic (thuéc) libe kÐp
amphiplatyan dÑt hai mÆt
amphipneustic hai kiÓu thë
Amphipoda bé vá gi¸p ch©n bªn
amphipodous hai kiÓu ch©n
amphirhinal hai hèc mòi, hai lç mòi
amphistomatal (cã) khÝ khæng ë hai mÆt
amphistomatic (cã) gi¸c mót ë hai ®Çu
amphistomous (cã) gi¸c mót ë hai ®Çu
amphithecium vá ngoµi
amphitrichous (cã) l«ng roi hai ®Çu
amphitropous ®Ýnh ng−îc
ampholines ampholin
ampicillin ampixilin
amplexicaul «m th©n
amphoteric compound hîp chÊt l−ìng tÝnh
ampicilline ampicillin
amplexus (sù) câng ghÐp ®«i
amplification (sù) nh©n béi, sao chÐp ra nhiÒu b¶n
ampulla bãng, bäng, tói, nang

15
ampullary (thuéc) bãng, bäng, tói, nang
ampullary organ c¬ quan bãng b¬i, c¬ quan thuû tÜnh
amyelinate kh«ng myelin
amplicon amplicon (®¬n vÞ khuÕch ®¹i ADN)
amplification khuÕch ®¹i, nh©n
amplified fragment length polymorphism ®a h×nh chiÒu dµi c¸c ®o¹n
khuÕch ®¹i
amplimer amplime (®¬n vÞ khuÕch ®¹i ADN)
amygdala 1. h¹ch h¹nh 2. amy®an
amylase amylaza
amylase inhibitors chÊt øc chÕ amylaza
amyloid d¹ng tinh bét
amyloid placques vÕt tinh bét
amyloid precursor protein protein tiÒn chÊt tinh bét
amylolytic (thuéc) ph©n gi¶i tinh bét, lµm tan tinh bét
amylopectin amylopectin
amylopectin amylpectin
amylose amyloza
amylum tinh bét
anabiosis (tr¹ng th¸i) tiÒm sinh
anabolic ®ång ho¸
anabolic pathway con ®−êng ®ång ho¸
anabolism ®ång ho¸
anabolism (hiÖn t−îng) ®ång ho¸
anabolite chÊt ®ång ho¸
anaerobe vi khuÈn yÕm khÝ
anaerobe vi khuÈn kþ khÝ, vi sinh vËt kþ khÝ
anaerobic yÕm khÝ
anaerobic kþ khÝ, kþ oxy
anaerobic respiration h« hÊp kþ khÝ
anaerobic threshold trao ®æi chÊt kþ khÝ
anaerobiosis ®êi sèng kþ khÝ
anaesthesia mÊt c¶m gi¸c, tª
anaesthetics sù g©y tª
anagenesis (sù) tiÕn ho¸ loµi, t¸i sinh m«, tiÕn ho¸ tiÕn
anaerobic decomposition (sù) ph©n huû yÕm khÝ
anaerobic respiration h« hÊp kþ khÝ
anal canal èng hËu m«n
anal cerci phÇn phô hËu m«n
anal character ®Æc ®iÓm giang m«n
anal phase pha giang m«n, giai ®o¹n giang m«n
anal spincter c¬ th¾t hËu m«n

16
analog gene gen t−¬ng ®ång
analogue t−¬ng ®ång
analysis of development ph©n tÝch sù ph¸t triÓn
analysis of variance ph©n tÝch ph−¬ng sai
anamnesis 1. kÝ øc 2.tiÒn sö bÖnh
anamnestic ®¸p øng nhí lÖch
Anamniota nhãm ®éng vËt kh«ng mµng èi
anal stage pha giang m«n, giai ®o¹n giang m«n
analgesia mÊt c¶m gi¸c ®au
analogous cïng chøc
analogous organs c¬ quan t−¬ng ®−¬ng, c¬ quan t−¬ng tù
analogy (tÝnh) cïng chøc
analpierotic ph¶n øng bæ sung thªm
anamniote kh«ng mµng èi
anamniotic kh«ng mµng èi
anamorph giai ®o¹n bÊt toµn, giai ®o¹n v« tÝnh
anaphase pha sau
anaphylactic shock sèc ph¶n vÖ
anaphylatoxin ®éc tè ph¶n vÖ, anaphylatoxin
anaphylaxis cho¸ng qu¸ mÉn
anapIasia (sù) kh«ng ph©n ho¸
anapophysis mám ®èt sèng phô
anapsid kh«ng hè th¸i d−¬ng
Anapsida phô líp kh«ng hè th¸i d−¬ng
anarthrous kh«ng khíp
anatomy 1.(sù) kh«ng khíp 2. mæ x¸c
anatropous (®Ýnh) ng−îc
anaxial kh«ng ®èi xøng
anchor cell tÕ bµo d¹ng mãc
anchoveta industry c«ng nghÖ c¸ træng ë Pªru
anchylosis (chøng) cøng khíp
anconeal (thuéc) khuûu
anconeus c¬ khuûu
androconia v¶y c¸nh (con) ®ùc
androcyte tÕ bµo ®ùc
androdjoecious (cã) hoa ®ùc- hoa l−ìng tÝnh kh¸c gèc
androecium bé nhÞ
androgen androgen, kÝch tè ®ùc
androgenesis (sù) sinh s¶n ®¬n tÝnh ®ùc
androgynous l−ìng tÝnh
andromonoecious (cã) hoa ®ùc l−ìng tÝnh cïng gèc
androphore cuèng nhÞ

17
androsporangium tói bµo tö ®ùc
androspore bµo tö ®ùc
anecdysis gian kú lét x¸c
anemia (bÖnh) thiÕu m¸u
anemochorous ph¸t t¸n nhê giã
anemophily (tÝnh) thô phÊn nhê giã
anemotaxis (tÝnh) thô phÊn nhê giã
anencephalic (thuéc) tËt kh«ng n∙o
anencephaly tËt kh«ng n∙o
anergy (tÝnh) kh«ng dÞ øng, v« øng
anesthesia mÊt c¶m gi¸c, tª
aneuploid thÓ béi kh«ng chØnh
aneurysm ph×nh m¹ch
angioblast nguyªn bµo m¹ch
angiogenesis ph¸t sinh (hÖ) m¹ch m¸u, ph¸t triÓn (hÖ) m¹ch m¸u
angiogenesis sù h×nh thµnh m¹ch, sù ph¸t triÓn m¹ch
angiogenesis factors nh©n tè ph¸t sinh m¹ch m¸u
angiogenesis inhibitor chÊt øc chÕ ph¸t sinh hÖ m¹ch m¸u
angiogenic factors nh©n tè h×nh thµnh m¹ch
angiogenic growth factors (c¸c) nh©n tè sinh tr−ëng hÖ m¹ch m¸u
angiogenin angiogenin
angiography tim-m¹ch häc
angiology m¹ch häc
angiosperms nhãm thùc vËt h¹t kÝn
angiostatin angiostatin
angiotensin angiotensin
angular divergence ®é ph©n kú gãc
anima anim
animal behavior tËp tÝnh ®éng vËt
animal cap mò ®éng vËt
animal cellulose men cellulosa ®éng vËt
animal charcoal than ®éng vËt
animal cognition nhËn thøc cña ®éng vËt
animal electricity ®iÖn ®éng vËt
animal field vïng ®éng vËt
animal pole cùc ®éng vËt
Animalia giíi ®éng vËt
animism thuyÕt vËt linh
animus anim
anion anion, ion ©m
anisocercal (cã) thuú v©y ®u«i kh«ng ®Òu
anisogamete giao tö kh«ng ®Òu

18
anisopleural bÊt ®èi xøng hai bªn
anisotropy (tÝnh) bÊt ®¼ng h−íng, (tÝnh) kh«ng ®¼ng h−íng
anisogamous bÊt ®¼ng giao
ankylosis (chøng) cøng khíp
anlage mÇm
anneal (sù) g¾n, ghÐp
anneal ñ, luyÖn
annealing ghÐp (ADN)
Annelida ngµnh Giun ®èt
annual c©y mét n¨m
annual growth ring vïng sinh tr−ëng
annual quotas chØ sè cota n¨m
annual ring vßng n¨m, vßng sinh tr−ëng
annual species loµi hµng n¨m
annular (thuéc) vßng, (cã) d¹ng vßng
annulate (cã) vßng, (cã) ®èt
annulus 1.vßng, vµnh 2.®èt khíp 3.vßng ®èt th©n 4.vßng t¬
anodontia (sù) kh«ng r¨ng
anoestrus thêi kú ®×nh dôc
anomaly (tÝnh) dÞ th−êng, (tÝnh) bÊt th−êng
anomerist kh«ng ph©n ®èt râ rµng
anonymous DNA marker chØ thÞ ADN ®ång nghÜa
anorexia (chøng) ch¸n ¨n, (chøng) ¨n kh«ng ngon miÖng
anorexia nervosa (chøng) biÕng ¨n tinh thÇn
anosmia (sù) mÊt khøu gi¸c
anoxaemia (sù) thiÕu oxy m«
anoxemia (sù) thiÕu oxy m«
anoxia (sù) thiÕu oxy m«
anoxyblosis (sù) sèng thiÕu oxy m«
Anseriformes bé Ngçng
antagonism hiÖn t−îng ®èi kh¸ng
antebrachium c¼ng tay, c¼ng chi
antecubital tr−íc khuûu, tr−íc x−¬ng trô
antenna r©u, anten
antennae (c¸c) r©u, (c¸c) aten
antennal (thuéc) r©u, anten
antennal glands (c¸c) tuyÕn r©u
antennary (thuéc) r©u, anten
antennule r©u nhá, r©u I
antepetalous tr−íc c¸nh trµng
anteposition v trÝ bªn, v trÝ i
anterior 1. phÝa tr−íc 2. phÇn tr−íc 3. ë bông

19
anterior cardiac vein tÜnh m¹ch c¶nh
anterior commissure in telecephalon khíp nèi tr−íc trong n∙o cïng
anterograde amnesia (chøng) quªn vÒ sau
anteroporterior axis trôc tr−íc sau
antesepalous tr−íc l¸ ®µi
anther bao phÊn
anther culture nu«i cÊy bao phÊn
antagonists (c¸c) sinh vËt ®èi kh¸ng
anterior pituitary gland tuyÕn yªn phÝa tr−íc
antheridial receptacle cuèng tói tinh, cuèng tói phÊn, cuèng tói tinh tö
antherozoid tinh trïng
anthesis 1. në hoa 2. thêi k× ra hoa
anthocyanidins anthocyanidin
anthocyanins anthocyanin
anthocyanosides anthocyanosid
anthogenesis (sù) sinh s¶n c« tÝnh cho hai giíi tÝnh
anthophilous thÝch hoa, −a hoa, kiÕm ¨n ë hoa
anthophore cuèng hoa
Anthophyta 1. ngµnh thùc vËt cã hoa 2. ngµnh thùc vËt cã h¹t
Anthozoa líp San h«
anthracnose (bÖnh) than (thùc vËt)
anthrax bÖnh than
anthropogenic do ng−êi, nh©n t¹o
anthropoid (cã) d¹ng ng−êi
anthropomorph h×nh ng−êi
anthropophyte c©y theo ng−êi, c©y gÇn ng−êi
anti- auxun antiauxin, chÊt kh¸ng auxin
antiangiogenesis chèng h×nh thµnh m¹ch
antibiosis (sù) kh¸ng sinh
antibiotic chÊt kh¸ng sinh, thuèc kh¸ng sinh
antibiotic resistance (tÝnh) chÞu kh¸ng sinh, chèng kh¸ng sinh
antibiotic resistance gene gen chèng kh¸ng sinh
antibody kh¸ng thÓ
antibody affinity chromatography s¾c ký ¸i lùc kh¸ng thÓ
antibody arrays dµn kh¸ng thÓ
antibody-laced nanotube membrane mµng èng nano rµng buéc kh¸ng
thÓ
antibody-mediated immune response ph¶n øng miÔn dÞch trung gian
kh¸ng thÓ
antical mÆt trªn
anticoagulants chÊt chèng ®«ng tô
anticoding strand sîi ®èi m∙

20
anticodon ®¬n vÞ ®èi m∙, anticodon
antidiuretic hormon hoocmon antidiuretic
antidromic ng−îc chiÒu, ng−îc dßng
antifreeze proteins protein kh¸ng ®«ng
anticodon ®èi codon
antidilnal ®èi nghiªng
antigene kh¸ng nguyªn
antigenic determinant thÓ quyÕt ®Þnh (lµ) kh¸ng nguyªn
antihemophilic factor viii nh©n tè VIII chèng ch¶y m¸u
antihemophilic globulin globulin chèng ch¶y m¸u
anti-idiotype antibodies kh¸ng thÓ ®èi idiotyp
anti-idiotypes ®èi idiotyp
anti-interferon kh¸ng interferon
anti-oncogenes kh¸ng gen (g©y) ung th−
antioxidants chÊt chèng oxy ho¸
antiparallel ®èi song song
antiporter ®èi chiÒu (trong vËn chuyÓn qua mµng)
antisense (DNA sequence) ®èi nghÜa (tr×nh tù ADN ®èi nghÜa)
antisense RNA ARN ®èi nghÜa
antithrombogenous polymers polyme chèng ®«ng vãn (m¸u)
antitianspirant chÊt chèng tho¸t h¬i n−íc
antitoxin antitoxin
antitoxin kh¸ng ®éc tè, antitoxin
antivivisectionists ng−êi chèng sinh thiÕt, ng−êi chèng c¾t sèng
antixenosis tÝnh chèng ngo¹i lai
antorbital 1. tr−íc hè m¾t 2. x−¬ng vïng mòi
antra (c¸c) xoang, (c¸c) khoang, (c¸c) hèc
antrorse h−íng phÝa tr−íc, cong phÝa tr−íc
antrum xoang, khoang, hèc
Anura tæng bé Kh«ng ®u«i
anural kh«ng ®u«i, (thuéc) kh«ng ®u«i
anurous kh«ng ®u«i, (thuéc) bé kh«ng ®u«i
anus hËu m«n
antigen kh¸ng nguyªn
antigenic determinant quyÕt ®Þnh kh¸ng nguyªn
antigenic variation thay ®æi kh¸ng nguyªn
antiglobulin kh¸ng globulin
antiglobulin test kiÓm tra ng−ng kÕt globulin
antihistamine kh¸ng histamin
anti-idiotype kh¸ng idiotyp
anti-lymphocytic serum huyÕt thanh kh¸ng lympho bµo
antimetabolite chÊt chèng chuyÓn ho¸

21
antimutagen chÊt chèng ®ét biÕn
anti-nuclear factor yÕu tè kh¸ng nh©n
antiohtipeilstaltic ph¶n nhu ®éng, nhu ®éng ng−îc
antiperisaIsis (sù) nhu ®éng ng−îc, ph¶n nhu ®éng
antipetalous tr−íc c¸nh trµng
antipodal cells (c¸c) tÕ bµo ®èi cùc
antipyretic h¹ sèt, h¹ nhiÖt, thuèc h¹ sèt
antisapalous tr−íc l¸ ®µi
antisepsis (sù) s¸t trïng, khö trïng
anti-social personality lo¹n nh©n c¸ch, nh©n c¸ch chèng x∙ héi
antithetic alternation of generations xen kÏ thÕ hÖ ®èi lËp
antithetic theory of alternation thuyÕt xen kÔ thÕ hÖ ®èi lËp
antithrombin chÊt chèng ®«ng m¸u
apoplast thÓ kh«ng hîp bµo
anxiety −u t−, lo l¾ng, bån chån
anxiolytic thuèc an thÇn nhÑ
aorta ®éng m¹ch chñ
aortic (thuéc) ®éng m¹ch chñ
aortic arches (c¸c) cung ®éng m¹ch chñ, (c¸c) quai ®éng m¹ch chñ
aortic baroreceptor thô quan ¸p lùc tÜnh m¹ch
aortic bodies ®éng m¹ch chñ c¬ thÓ
aortic valves van ®éng m¹ch chñ
aperturate (cã) lç më
apetaly (sù) kh«ng cã c¸nh trµng
apetalous kh«ng cã c¸nh trµng
apgar score sè ®iÓm Apgar
aphagia (chøng) kh«ng chÞu ¨n
Aphaniptera bé Bä chÐt
Aphasia (sù) mÊt ng«n ng÷
apheliotropic h−íng tè
aphids rÖp c©y
aphonia (sù) mÊt tiÕng nãi, mÊt tiÕng
aphotic zone tÇng n−íc kh«ng s¸ng, vïng v« quang
aphototropic kh«ng h−íng s¸ng
apical (thuéc) ®Ønh, mám, chãp
apical body thÓ ®Ønh
apical cells tÕ bµo chám
apical constriction eo th¾t thÓ ®Ønh
apical dominance (tÝnh) tréi ngän, (tÝnh) v−ît ngän
apical epidermal cap mò ngo¹i b× ®Ønh
apical growth sinh tr−ëng ngon
apical meristem m« ph©n sinh ®Ønh

22
apical placentatlon kiÓu ®Ýnh no∙n ®Ønh
apical plate v¶y ®Ønh
apical surface of epithelial cell bÒ mÆt ®Ønh cña tÕ bµo biÓu m«
apical sense organ c¬ quan c¶m nhËn ®Ønh
apiculate nhän ®ét ngét
Aplaceae hä Hoa t¸n
aplacental kh«ng nhau, kh«ng gi¸ no∙n
aplanetic kh«ng ®éng, bÊt ®éng
aplanogamete giao tö bÊt ®éng
aplanospore bµo tö bÊt ®éng
aplasia (sù) ngõng ph¸t triÓn
apneustic kh«ng lç thë, thiÕu lç thë
aplastic anemia bÖnh thiÕu m¸u ngõng tiÕn triÓn
apneustic centre trung t©m øc chÕ h« hÊp
apnoea (sù) ngõng thë
apocarpous (cã) l¸ no∙n rêi
Apoda bé H¶i s©m kh«ng ch©n
Apo A-1 Milano Apo A-1 Milano (mét lo¹i apolipoprotein chèng s¬ v÷a m¹ch
m¸u)
Apo B-100 Apo B-100 (mét lo¹i lipoprotein nång ®é thÊp)
Apo-1/Fas Apo-1/Fas, CD95 protein (vËn chuyÓn tÝn hiÖu apoptosis qua mµng tÕ
bµo)
apodal kh«ng ch©n
apodeme mÊu låi trong
apodous kh«ng ch©n
apodous larva Êu trïng kh«ng ch©n
apogamous v« giao
apoenzyme apoenzym
apogamy (sù) sinh s¶n v« tÝnh, sinh s¶n v« giao
apolipoprotein apolipoprotein
apolipoprotein B apolipoprotein B
apomictric species loµi sinh s¶n v« tÝnh
apomixis (sù) sinh s¶n kh«ng dung hîp, sinh s¶n v« phèi
apophysls mÊu ch»ng, mám
apomixis sinh s¶n v« phèi
apoprotein apoprotein
apoptosis c¸i chÕt theo ch−¬ng tr×nh (cña tÕ bµo)
aporogamy (tÝnh) thô phÊn ngoµi lç no∙n
aposematic coloration nhuém mµu nguþ trang xua ®uæi
apospory (sù) sinh s¶n kh«ng bµo tö
apostrophe (sù) xÕp däc mµng tÕ bµo giËu
apothecium thÓ qu¶ më, thÓ qu¶ d¹ng ®Üa

23
apparent competition c¹nh tranh biÓu kiÕn
appeasement behaviour tËp tÝnh phôc tïng, tËp tÝnh quy phôc
appendage phÇn phô
appendicular skeleton bé x−¬ng phô
appendix ruét thõa, phÇn phô
appendix vermiformis ruét thõa
appetitive behaviour tËp tÝnh thÌm ¨n
applied psychology tËp lý häc øng dông
apposition (sù) h×nh thµnh c¸c líp vá, ph¸t triÓn chång
appressed (bÞ) Ðp s¸t, Ðp nÐn, ¸p Ðp
appressorium ®Üa b¸m, gi¸c b¸m
apterism (tr¹ng th¸i) kh«ng c¸nh
approvable letter th− chÊp nhËn (cña FDA ®èi víi d−îc phÈm míi)
aptamers
apterous kh«ng c¸nh
Apterygota ph©n líp kh«ng c¸nh
Aptitude n¨ng khiÕu
apyrexia (sù) kh«ng sèt, (tr¹ng th¸i) kh«ng sèt
aquaporins aquaporin (protein t¹o kªnh vËn chuyÓn trong tÕ bµo)
aquatic thùc vËt thuû sinh
aquatic communities quÇn x∙ sinh vËt ë n−íc
aquatic fungi nÊm ë n−íc
aqueduct cèng
aqueductus cèng Sylvii
aqueductus vestibuli cèng tiÒn ®×nh
aqueous humour thuû dÞch
aqueous solution dung dÞch n−íc
aqueous tissue m« thuû dÞch
aquiculture nu«i trång thuû s¶n
aquiduct of Sylvius èng Sylvius
Arabidopsis thaliana Arabidopsis thaliana
arachidonic acid axit arachidonic
Arachnida líp NhÖn
arachnidium c¬ quan nh¶ t¬
arachnoid 1. cã d¹ng mµng nhÖn 2. (cã) d¹ng nhÖn 3. mµng nhÖn
Araneae bé NhÖn
araneous (cã) d¹ng nhÖn
arboretum v−ên c©y gç
arbuscule 1.c©y bôi 2. rÔ mót ph©n nh¸nh
arch vßm ®ai
Archaea Archaea
archaeostomatous (cã) nguyªn khÈu

24
Archea giíi vi khuÈn cæ
archecentra trung khu vßng cung
archecentrous (thuéc) trung khu vßng cung
archegonial chamber khoang tói chøa no∙n
archegonial receptacle cuèng tói chøa no∙n
Archegoniatae nhãm thùc vËt tói chøa no∙n
archegoniophore cuèng tói chøa no∙n
archegonium tói chøa no∙n
archencephalon n∙o cæ, n∙o nguyªn thuû
archenteron ruét nguyªn thuû
archetype mÉu gèc, mÉu nguyªn thuû
archetype nguyªn bµo tö
Archiannelida líp Giun ®èt
archiblastic ph©n c¾t ®Òu hoµn toµn
archiblastula ph«i nang ®Òu hoµn toµn
archicoel khoang nguyªn thuû
archinephric (thuéc) thËn nguyªn thuû, nguyªn thËn
archipallium vá n∙o nguyªn thuû, vá n∙o cæ
architype kiÓu nguyªn thuû, kiÓu gèc
archlnephrldlum nguyªn ®¬n thËn, tÕ bµo bµi tiÕt
archlnephros nguyªn thËn, thËn nguyªn thuû
Archosauria ph©n líp Th»n l»n cæ
arclcentrous (cã) cét sèng cong
arctic circle tundra vßng cùc
arcuate (cã) d¹ng cung
area monitoring gi¸m kiÓm vïng
area opaca vïng mê
area pellucida vïng s¸ng
area relationships quan hÖ vïng ph©n bè
area vasculosa vïng m¹ch
Arecaceae Hä Cau
Arecidae ph©n líp Cau, tæng bé Cau
arenaceous 1. mäc trªn c¸t 2. sèng trong c¸t
arenicolous sèng trong c¸t
areola quÇng
areolae (c¸c) quÇng
areolar (thuéc) quÇng, rç hoa, (cã) ®èm
areolar tissue m« liªn kÕt th−a
archnoid mater chÊt mµng nh©n
archnoid mater chÊt mµng nh©n
archnoid villi
archnoid villi t¬ nhÖn

25
areolate (thuéc) quÇng, rç hoa, (cã) ®èm
areole khoanh, kho¶nh
argeritate (cã) vÎ b¹c, (cã) ¸nh b¹c
argillicolous −a ®Êt pha sÐt, s«ng ë ®Êt pha sÐt
arginine arginin
arid zone vïng kh« h¹n
arginine (arg) arginin
aril ¸o h¹t
arista l«ng cøng, r©u, gai
Aristotle’s lantern ®Ìn nghiÒn, ®Ìn Aristorle
arm tay, c¸nh tay, chi tr−íc
armed (cã) b¶o vÖ
armyworm
aroa
arousal (sù) h−ng phÊn
array m¶ng
arrectores pilorum c¬ dùng l«ng
arrest muscle c¬ b¾t
arrhenotoky trinh sinh ra con ®ùc
arrhythmia (chøng) lo¹n nhÞp
ARS element yÕu tè ARS (®o¹n ADN hç trî sao chÐp tù ®éng)
artefact gi¶ t−îng
arterial (thuéc) ®éng m¹ch
arterial baroreceptor reflexes ph¶n x¹ ¸p lùc ®éng m¹ch
arterial chemoreceptor ho¸ thô quan ®éng m¹ch
arterial circulation hÖ tuÇn hoµn déng m¹ch
arterial system hÖ ®éng m¹ch
arteriole ®éng m¹ch nhá
arteriosclerosis (hiÖn t−îng) x¬ cøng ®éng m¹ch
arteriovenous anastomoses nh¸nh nèi ®éng tÜnh m¹ch
artery ®éng m¹ch
arthritic (thuéc) khíp, gÇn khíp
arthritis khíp
arthrodlal membranes mµng khíp
Arthrophyta ngµnh thùc vËt ph©n ®èt
Arthropoda ngµnh ch©n khíp
arthrospore bµo tö ph©n ®èt, bµo tö cã ®èt
Arthus reaction ph¶n øng Arthus
articular bone khíp x−¬ng
articular(e) 1. (thuéc) khíp 2. khíp nhá
articularia (c¸c) khíp nhá
articulated ph©n khíp, ph©n ®èt

26
articulation khíp
artifact gi¶ t−îng
artificial classification ph©n lo¹i nh©n t¹o
artificial community quÇn x∙ nh©n t¹o
artificial selection chän läc nh©n t¹o
artiodactyl (cã) ngãn ch½n
Artiodactyla bé Ngãn ch½n
arundinaceous (cã) d¹ng sËy
as penis x−¬ng d−¬ng vËt
ascertainment (sù) t×m chän
Aschelminthes ngµnh Giun trßn
asci (c¸c) tói, (c¸c) nang
Ascidiacea líp H¶i tiªu
ascidium l¸ b¾t s©u bä, l¸ n¾p Êm
ascites cæ tr−íng
ascocarp thÓ qu¶ tói
ascolichen ®Þa y d¹ng tói, ®Þa y d¹ng nang
ascoma thÓ qu¶ tói
Ascomycetes líp NÊm tói
ascomycetes nÊm tói
Ascomycotina ph©n ngµnh NÊm tói
ascon bät biÓn tói, ascon
ascorbic acid axit ascorbic
ascorbic acid axit ascorbic
ascospore bµo tö tói, bµo tö nang
ascus tói, nang
asepalous kh«ng cã l¸ ®µi, thiÕu l¸ ®µi
aseptate kh«ng v¸ch, kh«ng mµng
asexual v« tÝnh
asian corn borer bä rÇy ng« ch©u ¸
asparagine (asp) asparagin
aspartic acid axit aspartic
Aspergillus flavus Aspergillus flavus
assay phÐp thö, xÐt nghiªm
assembly rule luËt quÇn tô
assimilation (sù) ®ång ho¸
assimilation efficiency hiÖu suÊt hÊp thô
assimilatory quotient hÖ sè ®ång ho¸
association 1. quÇn hîp 2. (sù) liªn kÕt
association cortex vá liªn kÕt, vá liªn hîp
association mapping x©y dùng b¶n ®å liªn kÕt

27
association of biotechnology companies (ABC) hiÖp héi c¸c c«ng ty c«ng nghÖ
sinh häc
associative learning tËp quen nhê liªn hÖ, tËp quen nhê liªn t−ëng
assortative mating giao phèi chän lo¹i, giao phèi chän lùa theo lo¹i
astaxanthin astaxanthin
astelic kh«ng trôc, kh«ng trung trô
aster thÓ sao
Asteraceae hä Cóc
Asteridae ph©n líp Cóc
Asteroidea líp Sao biÓn
asthma hen
astomatous kh«ng lç khÝ, kh«ng miÖng
astragalus x−¬ng sen
astral fibers sîi d¹ng sao
astrocyte tÕ bµo thÇn kinh ®ªm
astrosciereide tÕ bµo ®¸ d¹ng sao
asymmetric kh«ng ®èi xøng
asparagine asparagin
aspartlc acid axit aspartic
aspect 1. quang c¶nh 2. s¾c th¸i
aspergillosis (bÖnh) nÊm qu¹t
Aspergillus nÊm qu¹t, nÊm cóc, nÊm aspergillus
aspermia (sù) kh«ng t¹o tinh trïng, kh«ng cã tinh trïng
asphyxia (chøng) ng¹t
aspiration sù hÝt
asplanchnic kh«ng èng tiªu ho¸
auxotroph sinh vËt khuyÕt d−ìng, sinh vËt dinh d−ìng tù ®éng
available (cã) gi¸ trÞ, dïng ®−îc
avascular kh«ng m¹ch
asymmetric carbon carbon kh«ng ®èi xøng
asymmetric cell division sù ph©n c¾t tÕ bµo kh«ng ®èi xøng
asymmetric competition c¹nh tranh kh«ng ®èi xøng
asymmetry (tÝnh) kh«ng ®èi xøng, d¹ng kh«ng ®èi xøng
asynapsis (sù) kh«ng tiÕp hîp
asynchronous flight chiÕu s¸ng kh«ng ®ång nhÊt
atactostele trô to¶, trung trô ph©n t¸n
atavism (hiÖn t−îng) l¹i gièng, (hiÖn t−îng) ph¶n tæ
ataxia (sù) mÊt ®iÒu hoµ, mÊt ®iÒu vËn
ataxia telangiectasia mÊt ®iÒu hoµ gi∙n m¹ch
ataxy (sù) mÊt ®iÒu hoµ, mÊt ®iÒu vËn
ATCC viÕt t¾t cña American Type Culture Collection
atelectasis sù sai trËt tù

28
atherosclerosis bÖnh s¬ v÷a ®éng m¹ch
athetosis chøng móa vên
AT-III yÕu tè AT-III (g©y vãn côc m¸u)
atlas ®èt ®éi
atmometer bèc h¬i kÕ
AtNHX1 gene gen AtNHX1
atokous kh«ng sinh s¶n, v« sinh
atomic force microscopy kÝnh hiÓn vi (dïng) lùc nguyªn tö
atomic mass nguyªn tö khèi
atomic number sè hiÖu nguyªn tö
atomic weight träng l−îng nguyªn tö
ATP viÕt t¾t cña AdenosinTriPhosphate
ATP synthase synthaza ATP, enzym tæng hîp ATP
ATPase enzym ATPaza
ATPase ATPaza
atresia (sù) tho¸i ho¸
atresic tho¸i ho¸
atrial natriuretic factor nh©n tè lîi tiÓu t©m nhÜ (t¸c nh©n ®iÒu chØnh huyÕt ¸p)
atrial peptides peptid t©m nhÜ
atrial pressue ¸p lùc t©m nhÜ
atrial receptor thô quan t©m nhÜ
atrioleventricular valve van nhÜ-thÊt
atriopore lç th«ng
atrium lç, cöa
atrium of heart lç tim, cöa tim
atrophy (sù) teo, tiªu biÕn
atropous ®Ýnh th¼ng, g¾n th¼ng
atropus no∙n th¼ng
attachment theory thuyÕt g¾n kÕt, thuyÕt rµng buéc
attack rate chØ sè x©m chiÕm
attention (sù) quan t©m, chó ý
attenuated vaccine vacxin gi¶m ®éc lùc
attenuation (sù) suy gi¶m
attitude th¸i ®é
attitude scale thang th¸i ®é
attribution theories (c¸c) thuyÕt quy kÕt
auditory (thuéc) nghe, thÝnh gi¸c
auditory cortex vá thÝnh gi¸c
auditory nerve d©y thÇn kinh thÝnh gi¸c, d©y VIII
auditory ossicles x−¬ng nhá thÝnh gi¸c
aural (thuéc) nghe, thÝnh gi¸c
auricle 1. t©m nhÜ 2. tai ngoµi 3. thuú tai ngoµi 4. thuú tai

29
auricular l«ng phñ gèc
atrioventricular h¹ch nhÜ thÊt
atrioventricular ring vßng nhÜ thÊt
attenuated (pathogens) (bÞ) suy gi¶m (mÇm bÖnh)
attenuation (of RNA) suy gi¶m (ARN)
aureofacin aureofacin
auriculoventricular (thuéc) nhÜ – thÊt
Australasian region vïng Ch©u óc
Autecology sinh th¸i häc ®¬n loµi
authoritarian personality nh©n c¸ch ®éc ®o¸n
autism (chøng) tù kØ
autoallogamy (sù) tù dÞ giao
auto-antibody tù kh¸ng thÓ
autocatalysis (sù) tù xóc t¸c
autochthonous néi t¹i, b¶n ®Þa, ®Þa ph−¬ng
autochthonous material vËt liÖu bªn trong
autocidal control khèng chÕ b»ng tù diÖt
auricularia Êu trïng d¹ng tai
autodiploid thÓ tù l−ìng béi
autoecious mét chñ, ®¬n chñ
auto-erotism (sù) tù khiªu d©m, tù khiªu dôc
autogamy (sù) tù giao, tù thu phÊn, tù thô tinh
autogenic tù sinh
autogenic succession diÔn thÕ tù sinh
autogenous model m« h×nh tù sinh
autocoprophagy (sù) tù ¨n ph©n
autogenous control ®iÒu khiÓn tù sinh, kiÓm so¸t tù sinh
autograft (sù) tù ghÐp
autoimmune disease bÖnh tù miÔn dÞch
autoimmune disease bÖnh tù miÔn
autoimmune thyroiditis tù miÔn thyroid
auto-immunity (sù) tù miÔn dÞch
autoinducer thÓ tù ph¸t sinh
autologous tù rông
autolysis (sù) tù tiªu, tù ph©n gi¶i
autolytic tù tiªu, tô ph©n gi¶i
automatism (tÝnh) tù ®éng
autonomic ®éc lËp, tù chñ, tù ®iÒu chØnh, tù ph¸t
autonomic movement vËn ®énh tù ph¸t
autonomic nervous system hÖ thÇn kinh dinh d−ìng, hÖ thËn kinh tù trÞ
autonomous ®éc lËp, tù chñ, tù ®iÒu chØnh, tù ph¸t
autonomous replicating segment ®o¹n tù sao chÐp

30
autonomous replicating sequence tr×nh tù tù sao chÐp
autoplasma ®ång nguyªn sinh c¸ thÓ
autoplastic transplantation ghÐp tù th©n
autopodium bµn tay, bµn ch©n
autopolyploid thÓ ®a béi cïng loµi, thÓ ®a béi cïng tÝnh
autoradiogram s¬ ®å phãng x¹ tù ghi
autoradiography (phÐp) phãng x¹ tù ghi
autoregulation sù tù ®iÒu chØnh
autosome nhiÔm s¾c thÓ th−êng
autospasy (sù) tù rông, tù c¾t
autospore bµo tö gèc
autostylic (thuéc) khíp kiÓu trùc tiÕp
autotetraploid khíp kiÓu trùc tiÕp
autostyly thÓ tù tø béi
autotomy (sù) tù rông
autotranspiantation (sù) ghÐp vïng lo¹i
autotroph sinh vËt tù d−ìng
autotrophic tù d−ìng
autotrophic bacteria vi khuÈn tù d−ìng
autotrophic nutrion dinh d−ìng tù d−ìng
autoxenous mét chñ, ®¬n chñ
autumn wood gç mïa thu
auxanometer t¨ng tr−ëng kÕ
auxillary bud chåi n¸ch
auxocyte thÕ bµo sinh dôc d¹ng t¨ng tr−ëng
auxotonic c−¬ng c¬, tr−¬ng c¬
auxin auxin (hocm«n sinh tr−ëng thùc vËt)
auxotroph khuyÕt d−ìng
auxotrophic mutation ®ét biÕn khuyÕt d−ìng
average trung b×nh, sè trung b×nh
aversion therapy liÖu ph¸p ng−îc
aversive therapy liÖu ph¸p ng−îc
aversive stimulus kÝch thÝch ng−îc
Aves líp Chim
avian leucosis (bÖnh) b¹ch cÇu chim, (bÖnh) b¹ch cÇu lympho bµo
avidin avidin
avidity ®é b¸m, ®é phµm
avitaminosis (chøng) thiÕu vitamin
Avogadro constant h¾ng sè Avogadro
Avogadro law ®Þnh luËt avogadro
awn l«ng cøng, r©u

31
axenic culture (sù) nu«i cÊy thuÇn
axial däc trôc, (thuéc) trôc
axial filament sîi trôc
axial mesoderm trôc ph«i gi÷a
axial skeleton bé x−¬ng trôc
axiate pattern mÉu theo trôc
axil n¸ch l¸, kÏ l¸
axile ®Ýnh trô, g¾n trô
axilemma bao trô
axile placentation kiÓu ®Ýnh no∙n
axillary (thuéc) n¸ch l¸, kÏ l¸
axilary air sac tói khÝ phô
axis 1. trôc, trô 2. th©n chÝnh 3. th©n èng 4. ®èt trôc
axon axon, sîi trôc thÇn kinh
axonal transport vËn chuyÓn sîi trôc
axoneme t¬ trôc, sîi trôc cña tiªm mao
axopodium roi trôc, ch©n gi¶ sîi trôc
azadirachtin azadirachtin (vËt dÉn thuèc)
azonal soil ®Êt phi ®Þa ®íi
Azotobacter vi khuÈn cè ®Þnh ®¹m
azurophil-derived bactericidal factor (ADBF) nh©n tè diÖt khuÈn b¾t
nguån tõ azurophil
azygomatous kh«ng cung m¸
azygos thÎ lÎ
azygous kh«ng thµnh cÆp, kh«ng thµnh ®«i
azygospore bµo tö ®¬n tÝnh, bµo tö kh«ng tiÕp hîp

32
 B

B cell tÕ bµo B
B lymphocytes tÕ bµo lympho B
B.t. viÕt t¾t cña Bacillus thuringiensis
B.t. israelensis B.t. israelensis
B.t. kumamotoensis B.t. Kumamotoensis
B.t. kurstaki B.t. kurstaki (mét chñng Bacillus thuringiensis)
B.t. tenebrionis B.t. tenebrionis
B.t. tolworthi B.t. tolworthi
B.t.k. viÕt t¾t cña B.t. kurstaki (mét chñng Bacillus thuringiensis)
Babesia (kÝ sinh trïng) Babesia
Babinski’ s sign triÖu chøng Babinski
BAC viÕt t¾t cña Bacterial Artificial Chromosomes
baccate mäng, gièng qu¶ mäng
Bacillaceae hä Bacillaceae
Bacillariophyceae líp T¶o silic
Bacille Calmette vi khuÈn Calmette-Guerin
bacilli (c¸c) trùc khuÈn
Bacilluria trùc khuÈn niÖu
Bacillus Bacillus, trùc khuÈn
Bacillus licheniformis Bacillus licheniformis
Bacillus subtilis (b. subtilis) Bacillus subtilis (B. subtilis)
Bacillus thuringiensis (b.t.) Bacillus thuringiensis (B.t.)
back mutation ®ét biÕn nghÞch
backgound radiation bøc x¹ nÒn
B lymphocyte tÕ bµo lympho B
B-memory cell tÕ bµo nhí B
back mutation ®ét biÕn ng−îc
bacteria vi khuÈn
bacterial fermentation lªn men do vi khuÈn
bacterial artificial chromosomes (BAC) nhiÔm s¾c thÓ nh©n t¹o ë vi
khuÈn
bacterial expressed sequence tags thÎ tr×nh tù biÓu hiÖn ë vi khuÈn
bacterial growth sù t¨ng tr−ëng cña vi khuÈn
bacterial two-hybrid system hÖ thèng lai kÐp ë vi khuÈn
bacterial virus xem bacteriophage, phage
bactericidal (thuéc) chÊt diÖt khuÈn
bactericide chÊt diÖt khuÈn
bacteriocin bacteriocin
bacteriochlorophyll diÖp lôc tè vi khuÈn

33
bacteriology vi khuÈn häc
bacteriophage thÓ thùc khuÈn, phag¬
bacteriostat chÊt k×m h∙m vi khuÈn
bacteriostatic k×m h∙m vi khuÈn
bacteroid d¹ng vi khuÈn
bacteriotropin ®èc tè vi khuÈn
bacterium vi khuÈn
Bacteroidaceae hä Bacteroidaceae
Baculovirus Baculovirut
Baculovirus expression vector vect¬ biÓu hiÖn Baculovirus
Baculovirus expression vector system hÖ thèng vect¬ biÓu hiÖn
bagassosis (bÖnh) bôi b∙ mÝa
bakanae bÖnh lóa von
bal 31 nuclease Nucleaza Bal 31
balance (sù) c©n b»ng
balanced polymorphism (hiÖn t−îng) ®a h×nh c©n b»ng
balancers c¸nh chuú, c¸nh t¹
balancer chromosomes nhiÔm s¾c thÓ c©n t©m
balance theories (c¸c) thuyÕt c©n b»ng
Balbiani rings (c¸c) vßng Balbiani
baleen plate tÊm l−îc hµm
ballistospore b¶o tö v« tÝnh
Banbinski sign triÖu chøng Banbinski
bands b¨ng, d¶i
banding techniques kü thuËt hiÖn b¨ng
Bangs bacillus trùc khuÈn Bang
baragnosis (sù) mÊt nhËn thøc träng l−îng
barb t¬ cøng, sîi mãc
barbate (cã) r©u, (cã) tóm l«ng cøng, (cã) sîi mãc, (cã) gai
barbel r©u
barbule sîi mãc nhá
BAR gene gen BAR
bare sensory nerve endings ®Çu d©y thÇn kinh c¶m gi¸c
bark vá
barley lóa m¹ch
barnase barnaza (enzym ph©n huû ADN ë Bacillus amyloliquefaciens)
baroreceptor ¸p thô quan
baroreceptor reflex ph¶n x¹ ¸p thô quan, ph¶n x¹ c¬ quan c¶m nhËn ¸p
lùc
barophil sinh vËt −a khÝ ¸p cao
Barr body thÓ Barr
Bartholin’s duck èng Bartholin

34
Bartholin’s glands tuyÕn Bartholin, tuyÕn ©m hé
basal area vïng ®¸y
basal body thÓ gèc
Basal cell tÕ bµo ®¸y, tÕ bµo gèc
basal corpuscle h¹t gèc
basal ganglia h¹ch ®¸y n∙o
basal granule thÓ gèc, h¹t gèc
basal lamina mµng ®¸y
basal metabolic rate tû sè chuyÓn ho¸ c¬ b¶n, suÊt chuyÓn ho¸ c¬ b¶n
basal placentation kiÓu ®Ýnh no∙n gèc
basal plates (c¸c) l¸ nÒn, (c¸c) phiÕn sôn nÒn
Base ®Õ, ®¸y, gèc, nÒn
basement membrane mµng ®¸y
base baz¬, xem nitrogenous base
base (general) baz¬ (nãi chung)
base (nucleotide) baz¬ (ë nucleotid)
base excision sequence scanning (bess) quÐt tr×nh tù theo c¸ch c¾t baz¬
base pair (bp) cÆp baz¬ (nit¬)
base sequence ®o¹n tr×nh tù c¸c baz¬
base substitution thay thÕ baz¬
Basic chromosome number sè nhiÔm s¾c thÓ gèc
Basic chromosome set bé nhiÔm s¾c thÓ gèc, sè nhiÔm s¾c thÓ c¬ b¶n
basic fibroblast growth factor (BFGF) nh©n tè sinh tr−ëng nguyªn bµo
sîi c¬ b¶n
basic reproductive rate chØ sè sinh s¶n c¬ së
basiconic (cã) mÊu d¹ng nãn
basidiocarp qu¶ ®¶m
basicity ®é trung hoµ kiÒm
basic number sè c¬ b¶n
basidioma qu¶ ®¶m
Basidiomycetes ph©n ngµnh NÊm ®¶m, líp NÊm ®¶m
Basidiomycotina ph©n ngµnh NÊm ®¶m, líp NÊm ®¶m
basidiospore bµo tö ®¶m
basidium ®¶m
basifixed ®Ýnh gèc
basifugal tr¸nh gèc
basilar (thuéc) gèc, ®¸y
basilar membrane mµng ®¸y
basipetal h−íng gèc
basiphil −a kiÒm
basis cranli ®¸y sä

35
basket cell tÕ bµo giá
basophil b¹ch cÇu −a kiÒm, −a kiÒm
basophilia (chøng) t¨ng tÕ bµo m¸u −a baz¬
basophil leucocyte b¹ch cÇu −a kiÒm
basophilic −a kiÒm
basophils sinh vËt −a kiÒm
bast libe
batch culture nu«i cÊy theo l«
Batesian mimicry (tÝnh) nguþ trang Batesia
bathophilous −a ®é s©u
bathyal (thuéc) vïng biÓn s©u
bathybic (thuéc) biÓn s©u
bathylimnetic (thuéc) ®¸y hå
bathymetric (thuéc) ®o ®é s©u
bathysmal biÓn th¼m
Batrachia líp L−ìng c−
batrachian (thuéc) Õch nh¸i
B cell tÕ bµo B
B-chromosomes nhiÔm s¾c thÓ B
BB T.I. BB T.I. (chÊt øc chÕ tripsin, viÕt t¾t cña Bowman-Birk trypsin
inhibitor)
BBB viÕt t¾t cña Blood-Brain Barrier
BBA viÕt t¾t cña Bio-Barcode Amplification
bce4 promot¬ bce-4 (kiÓm so¸t gen h¹t cã dÇu ë thùc vËt)
bcrabl gene Gen BcrAbl
bcr-abl genetic marker ChØ thÞ di truyÒn bcr-abl
Bdelloidea bé §Øa
beak má
bearded (cã) l«ng cøng, (cã) r©u
beetle bä c¸nh cøng
Beggiatoales (vi khuÈn) Beggiatoales
bebavioral ecology sinh th¸i häc tËp tÝnh
Behavioral ecology sinh th¸i häc tËp tÝnh
behaviour tËp tÝnh, thãi quen, lèi sèng
behaviour modification söa ®æi tËp tÝnh
behaviour therapy liÖu ph¸p tËp tÝnh
belemnoid (cã) d¹ng lao, (cã) d¹ng tªn
Bellini’s ducts (c¸c) èng Bellini
belt transect ®−êng c¾t vïng
Bence-Jones protein protein Bence-Jones
behavioural change thay ®æi tËp tÝnh
behavioural defences tËp tÝnh b¶o vÖ

36
behavioural ecology tËp tÝnh sinh th¸i
behaviourism (thuyÕt) tËp tÝnh
benign tumor u lµnh
benthic (thuéc) sinh vËt ®¸y
benthic animal ®éng vËt sèng ®¸y
benthic community quÇn x∙ sinh vËt ®¸y
benthic invertebrates ®éng vËt kh«ng x−¬ng sèng ë ®¸y
B-DNA ADN B
benthic zone tÇng ®¸y
benthon sinh vËt ®¸y
benthos sinh vËt ®¸y
benzodiazepines benzo®iazepin
Bergmann’s law ®Þnh luËt Bergmann
beri-beri (bÖnh) tª phï
berry 1. qu¶ mäng 2. trøng gi¸p x¸c
BESS viÕt t¾t cña Base Excision Sequence Scanning
BESS method ph−¬ng ph¸p BESS
BESS t-scan method ph−¬ng ph¸p quÐt T BESS
best linear unbiased prediction (blup) dù ®o¸n kh¸ch quan tuyÕn tÝnh tèt
nhÊt
beta carotene carotene beta
beta cells tÕ bµo beta
beta conformation cÊu h×nh beta
beta diversity (®é) ®a d¹ng beta
beta-conglycinin β-conglycinin
beta-d-glucuronidase β-D-Glucuronidaza
beta-glucan β-glucan
beta-glucuronidase β-glucuronidaza
beta interferon interferon beta
beta-lactam antibiotics chÊt kh¸ng sinh β-lactam
beta-microglobulin microglobulin beta
beta oxidation oxy ho¸ beta
beta sitostanol sitostanol beta
betacyanins betaxyanin
betalains betalain
beta-pleated sheet phiÕn gÊp, nÕp gÊp beta
beta-rhythm nhÞp beta
betaxanthins betaxanthin
bhang (chÊt) b¬han
bicarpellary hai l¸ no∙n
biceps c¬ hai ®Çu
bicipital (thuéc) c¬ hai ®Çu

37
beta-secretase β-secretaza
BEVS viÕt t¾t cña Baculovirus Expression Vector System
BFGF viÕt t¾t cña Basic Fibroblast Growth Factor
BGYF viÕt t¾t cña Bright Greennish-Yellow Fluorescence
bicipital groove r∙nh c¬ hai ®Çu
bicollateral bundle bã chång kÐp
bicuspid (cã) hai mÊu nhän
bicuspid valve van hai l¸
bicuspidate (cã) hai mÊu nhän
bicuspid valve van hai mÊu, van hai l¸
biennial c©y hai n¨m
bifacial leaf l¸ hai mÆt
bifid xÎ ®«i, chÎ ®«i
Bifidobacteria Bifidobacteria (vi khuÈn)
Bifidus Bifidus
bifurcate chÎ nh¸nh, ph©n nh¸nh
bifurcation (sù) chÎ nh¸nh, ph©n nh¸nh
bigeneric hybrid thÎ lai hai gièng
bilabiate hai m«i, m«i kÐp
bilateral hai phÝa, hai bªn
bilateral cleavage ph©n c¾t ®èi xøng hai bªn, ph©n c¾t hai phÝa
bilateral symmetry ®èi xøng hai bªn
bile mËt
bile acids axit bilic
biletaria ®éng vËt ®èi xøng hai bªn
bile duct èng mËt
bile salts muèi mËt
biliary secretion sù tiÕt mËt
bilirubin bilirubin
biliverdin biliverdin
bilocular hai phßng, hai ng¨n, hai «
bimanous hai tay
bimastic hai vó
binary fission ph©n c¾t thµnh hai
binaural hai tai
binomial nomenclature hÖ danh ph¸p tªn kÐp
binomial distribution ph©n bè nhÞ thøc
binominal nomenclature hÖ danh ph¸p tªn kÐp
binovular twins trÎ sinh ®«i hai trøng, trÎ sinh ®«i hai hîp tö
binucleate phase pha hai nh©n, pha song nhÞ béi
bio-assay thö nghiÖm sinh häc

38
Bio-Barcode Amplification khuÕch ®¹i Bio-Barcode, khuÕch ®¹i theo m∙
Bar sinh häc
biochemistry ho¸ sinh häc
bloclimatology sinh khÝ hËu häc, khÝ hËu häc sinh häc
blocoenosis quÇn x∙ sinh vËt
BLUP viÕt t¾t cña Best Linear Unbiased Prediction
biodegradation (sù) ph©n huû sinh häc
biodiversity ®a d¹ng sinh häc
bio-electricity ®iÖn sinh häc
bioelectronics ngµnh ®iÖn tö sinh häc
bioengineering kü thuËt sinh häc
bio-engineering kü thuËt sinh häc
biofeedback t¸c ®éng ng−îc sinh häc
biogas khÝ sinh häc
biogenetic law nguyªn t¾c ph¸t sinh sinh häc, luËt sinh sinh häc
biogeographic regions (c¸c) vïng ®Þa lý sinh vËt
biofilm mµng sinh häc
biofilm phim sinh häc
biogenesis ph¸t sinh sinh häc
biogenic do sinh vËt, tõ sinh vËt
biogeochemical cycles chu tr×nh sinh ®Þa ho¸
biogeochemistry M«n Ho¸ ®Þa sinh häc
billiary canaliculi r∙nh èng mËt
BIO viÕt t¾t cña Biotechnology Industry Organization
bioassay phÐp thö sinh häc, xÐt nghiÖm sinh häc
bio-bar codes M∙ Bar sinh häc
biochemical oxidation oxy ho¸ sinh häc
biochemistry m«n Ho¸ sinh häc
biochips chip sinh häc
biocide diÖt sinh häc
biodegradable ph©n huû sinh häc
biodegradable pollutant yÐu tè « nhiÔm chÞu ph©n huû sinh häc
biodesulfurization khö l−u huúnh (b»ng) sinh häc
biogeography ngµnh ®Þa lý sinh häc
bionanotechnology c«ng nghÖ nano sinh häc
biohazards controversy tranh luËn vÒ mèi nguy hiÓm sinh häc
bioinformatics m«n Tin sinh häc
bioinorganic (thuéc) v« c¬ sinh häc
bioleaching läc th« sinh häc
biolistic apparatus m¸y b¾n gen
biolistics gene gun sóng b¾n gen
biologic response modifier therapy phÐp trÞ liÖu söa ®æi sinh häc

39
biological activity ho¹t tÝnh sinh häc
biological clock ®ång hå sinh häc
biological constraint Ðp buéc sinh häc
biological containment kiÒm chÕ sinh häc
biological control phßng trõ sinh häc
biological form d¹ng sinh häc
biological half-life chu kú ban huû sinh häc
biological magnification khuyÕch ®¹i sinh häc
biological oxygen demand (BOD) nhu cÇu oxy sinh häc
biological race nßi sinh häc
biological rhythm nhÞp ®iÖu sinh häc
biological shield mµn ch¾n sinh häc
biological species loµi sinh häc
biological vectors vect¬ sinh häc
biological warfare chiÕn tranh sinh häc
biology m«n Sinh häc
bioluminescence ph¸t huúnh quang sinh häc
biomarkers chØ thÞ sinh häc
biomass sinh khèi
biomems chip c¬ ®iÖn sinh häc
biomimetic materials vËt liÖu pháng sinh häc
biomolecular electronics m«n §iÖn tö ph©n tö sinh häc
biomass sinh khèi
biome bi«m, ®¹i quÇn x∙ sinh vËt
biometeorology sinh khÝ t−îng häc
biometrical genetics di truyÒn häc thèng kª
biometry thèng kª sinh häc
biomotors ®éng c¬ sinh häc
bionics pháng sinh häc
biophysics lý sinh häc
biopolymer polyme sinh häc
biopsy (sù ) sinh thiÕt
bioreceptors thô quan sinh häc
biorecovery phôc håi sinh häc
bioremediation söa ch÷a sinh häc
biosafety an toµn sinh häc
biosafety protocol nghÞ ®Þnh th− an toµn sinh häc
bioseeds h¹t sinh häc
biosensors (chemical) ®Çu nh¹y sinh häc
biosilk t¬ sinh häc
biosorbents chÊt hót b¸m sinh häc
biosphere sinh quyÓn

40
biosynthesis (sù) sinh tæng hîp, tæng hîp sinh häc
biosystematics hÖ thèng häc sinh häc
biota khu hÖ sinh vËt
biotechnology c«ng nghÖ sinh häc
biotechnology industry organization (BIO) tæ chøc c«ng nghiÖp c«ng
nghÖ sinh häc
biotic h÷u sinh, sèng, (cã) søc sèng, (thuéc) sù sèng
biotic barrier hµng rµo h÷u sinh
biotic climax cao ®Ønh h÷u sinh
biotic factor yÕu tè h÷u sinh
biotic potential tiÒm n¨ng sinh häc, tiÒm lùc sèng
biotic stresses ¸p lùc h÷u sinh
biotin biotin
biotransformation chuyÓn ho¸ sinh häc
biotinylation (sù) biotin ho¸
biotope sinh c¶nh
biotroph vËt dinh d−ìng h÷u sinh
biotrophic parasites vËt ký sinh dinh d−ìng h÷u c¬
biotype kiÓu sinh häc, biotyp
biparous sinh ®«i
bipedal ®i hai ch©n
bipinnate hai lÇn l¸ chÐt l«ng chim, xÎ l¸ chÐt l«ng chim kÐp
bipolar l−ìng cùc, hai cùc
bipolar cell tÕ bµo l−ìng cùc
bipolar disorder rèi lo¹n l−ìng cùc
bipolar germination n¶y mÇm hai ®Çu
biradial symmetry ®èi xøng to¶ tia hai bªn
biramous hai nh¸nh
biramous appendages chi hai nh¸nh, phÇn phô hai nh¸nh
birth (sù) sinh s¶n, ®Î
birth mark nèt ruåi, vÕt chµm
birth rate chØ sè sinh s¶n, chØ sè ®Î, tØ lÖ sinh s¶n
biseriate hai d∙y, hai hµng, hai xo¸y, hai vßng
biserrate (cã) r¨ng c−a kÐp
bisexual l−ìng tÝnh
bisexuality (tÝnh) l−ìng tÝnh
bisporangiate (cã) tói bµo tö l−ìng tÝnh
bivalent thÓ l−ìng trÞ
bivalve hai m¶nh vá
Bivalvia líp Hai m¶nh vá
bivoltine mét n¨m hai løa, hai vô
bla gene gen bla

41
black-layered (corn) bäc líp mµu ®en (ng«)
black-lined (corn) nh¨n ®en (ng«)
bladder tói, bäng, bao
bladderworm nang s¸n
blade phiÕn, cuèng dÑt
blanket bog thùc vËt phñ ®Çm lÇy
blast cell tÕ bµo tµn lôi
blast transformation chuyÓn ho¸ chËm dÇn, chuyÓn ho¸ tµn lôi
blastema mÇm
blastochyle dÞch khoang ph«i
blastocoel khoang ph«i
blastocyst tói ph«i, tói mÇm
blastocyst of mammals tói ph«i cña ®éng vËt cã vó
BOD viÕt t¾t cña Biological Oxygen Demand
body axes trôc c¬ thÓ
body cavity khoang c¬ thÓ
body cell tÕ bµo sinh d−ìng, tÕ bµo th©n
body-section radiography (phÐp) chôp phãng x¹ c¾t líp
Body serface pressure ¸p lùc bÒ mÆt c¬ thÓ
body wall v¸ch th©n
bog thùc b× ®Çm lÇy than bïn
bole th©n
boll vá
bolting (sù) kÕt tr¸i sím
bone x−¬ng
bone cell tÕ bµo x−¬ng
bone development sù ph¸t triÓn x−¬ng
bone marrow tuû x−¬ng
bone tolerance dose liÒu l−ìng cho phÐp ë x−¬ng
bony labyrinth ®−êng rèi x−¬ng
book gill mang l¸ s¸ch
book lung phæi l¸ s¸ch
booster response ®¸p øng t¨ng c−êng, ®¸p øng nh¾c l¹i
booted (cã) phñ sõng, kÕt bao sõng
bordered pit lç viÒn
boreal (thuéc) b¾c b¸n cÇu
boreal forest rõng «n ®íi b¾c b¸n cÇu, søc s¶n xuÊt s¬ cÊp vµ sinh khèi
bosset sÑo sõng
botany thùc vËt häc
Bovine Spongiform Encephalopathy bÖnh tho¸i ho¸ thÇn kinh ë bß
blastoderm ph«i b×, ®Üa ph«i, ®Üa mÇm
blastodermic vesicle tói l¸ ph«i, tói ph«i b×

42
blastodisc ®Üa ph«i
blastomere tÕ bµo ph«i, ph«i bµo
blastopore lç ph«i, miÖng ph«i, ph«i khÈu
blastosphere ph«i tói
blastospore bµo tö chåi
blastospore lip gê miÖng ph«i
blastula ph«i nang
blastulation (sù) h×nh thµnh ph«i nang
bleb môn n−íc
bleeding (sù) rØ nhùa
blepharism (sù) co mÝ m¾t
blepharoplast h¹t gèc l«ng roi
blight (bÖnh) lôi
blind spot ®iÓm mï
blister môn phång n−íc, môn rép
blocking antibody kh¸ng thÓ bao v©y, kh¸ng thÓ phong bÕ
blood m¸u
blood capillary mao m¹ch m¸u
blood cells tÕ bµo m¸u
blood clotting m¸u vãn côc
blood count sè ®Õm huyÕt cÇu
blood derivatives manufacturing association hiÖp héi s¶n xuÊt c¸c dÉn xuÊt cña m¸u
blood flukes (c¸c) s¸n l¸ m¸u
blood islands (c¸c) ®¶o huyÕt
blood plasma huyÕt t−¬ng
blood platelet tiÓu cÇu
blood pressure huyÕt ¸p
blood serum huyÕt thanh
blood substitutes chÊt thay m¸u
blood sugar ®−êng m¸u
blood vessels m¹ch m¸u
bloom 1. phÊn 2. (sù) në hoa n−íc
Bloom’s syndrome héi chøng Bloom
blot (phÐp) thÊm t¸ch, (kü thuËt) thÊm t¸ch
blotting (phÐp) thÊm t¸ch, (kü thuËt) thÊm t¸ch
blubber mì khæ
blue-green algae t¶o lam
blood vessels formation sù h×nh thµnh m¹ch m¸u
blood-brain barrier hµng rµo m¸u n∙o
blood-testis barrier hµng rµo m¸u tinh
blue biotechnology c«ng nghÖ sinh häc xanh

43
blue-green bacteria vi khuÈn lam
blunt-ended DNA ADN ®Çu b»ng
blunt-end DNA ADN ®Çu b»ng
blunt ends ®Çu b»ng
blunt-end ligation g¾n c¸c ®Çu b»ng (ADN)
BLUP viÕt t¾t cña Best Linear Unbiased Prediction
BMP viÕt t¾t cña Bone Morphogenetic Proteins
BOD viÕt t¾t cña Biological Oxygen Demand
boletic acid axit boletic
bollworms giun nang
bone morphogenetic proteins (BMP) protein ph¸t sinh h×nh th¸i x−¬ng
botryoid (cã) d¹ng chïm
botryoidal (cã) d¹ng chïm
botryose (cã) d¹ng chïm
botrytic (cã) d¹ng chïm
bottle cells tÕ bµo h×nh chai
bottleneck effect hiÖu øng cæ chai
bottom yeast nÊm men ®¸y
botulism (sù) ngé ®éc botulin
boundaries ranh giíi
boundary layer líp biªn
bound water n−íc liªn kÕt
bouquet stage giai ®o¹n bã hoa
bouyant density mËt ®é phÇn næi
bovine dung ph©n bß
bovine somatotropin (BST) somatotropin cña bß
Bowman-Birk trypsin inhibitor chÊt øc chÕ trypsin Bowman-Birk
Bowman, s capsule nang Bowman
Bowman, s glands tuyÕn khøu gi¸c
boxplot ®å thÞt hép
bp viÕt t¾t cña base pair
braccate (cã) l«ng ch©n
brachial (thuéc) c¸nh tay, (thuéc) cuèng thÇn kinh, (cã) d¹ng tay
brachiate 1. (cã) nh¸nh 2. (cã) chi
brachiferous (cã) nh¸nh, (cã) chi
Brachiopoda ngµnh Tay cuén
brachium 1. c¸nh tay 2. cuèng thÇn kinh 3. d¹ng tay
brachycerous (cã) r©u ng¾n
brachydactylia tËt ngãn ng¾n
brachydactyly tËt ngãn ng¾n
brachydont (cã) r¨ng ng¾n
brachypterism d¹ng c¸nh ng¾n

44
brachyural (thuéc) bông ng¾n gÊp d−íi ngùc
bracken poisoning ngé ®éc d−¬ng xØ diÒu h©u
bracket fungus nÊm mãc
brackish lî
bract l¸ b¾c
bract scale v¶y b¾c
bracteate (cã) l¸ b¾c
bracteole l¸ b¾c nhá
bradycardia nhÞp tim chËm
Bradyrhizobium japonicum Bradyrhizobium japonicum
brain n∙o h¹ch n∙o
brain stem cuèng n∙o
brain stimulation kÝch thÝch n∙o
branch gap khe cµnh
branchia mang
branchial (thuéc) mang
branchial arch cung mang
branchial basket khung mang
branchial chamber phßng mang, khoang mang
branchial clefts khe mang
branchial heart tim mang
brachial rays (c¸c) tia mang
Branchiopoda ph©n líp Ch©n mang
branchiostegal (thuéc) n¾p mang
branchiostege mµng n¾p mang
brand fungi nÊm than
branchypterous (cã) d¹ng c¸nh ng¾n
branchysclereid tÕ bµo ®¸
brand spore bµo tö mïa hÌ, bµo tö phÊn ®en
brandycardia nhÞp tim chËp
brandykinesia sù tiªu ho¸ chËm
brankinin sù vËn ®éng chËm
Brassica Brassica (gièng Rau c¶i)
Brassica campestre Brassica campestre
Brassica campestris Brassica campestris
Brassica napus Brassica napus
Brassicaceae hä C¶i
Braun Blanquet system hÖ ph©n lo¹i Braun Blanquet
brazzein brazzein (protein ngät)
BRCA 1 gene gen BRCA 1
BRCA 2 gene gen BRCA 2
BRCA genes (c¸c) gen BRCA (g©y ung th− vó hoÆc buång trøng)

45
breaking (bÖnh) nøt hoa
breaking of the meres (sù) nøt ®o¹n
breast bone x−¬ng øc
breathing (sù) thë
breathing root rÔ khÝ
breeder's rights quyÒn cña nhµ chän gièng
bright-field Illumination hiÓn vi nÒn s¸ng
bright greennish-yellow fluorescence ph¸t huúnh quang mµu vµng-lôc s¸ng
broad spectrum phæ réng, ph¹m vi t¸c ®éng réng
Bromeliaceae hä Døa
bromoxynil bromoxynil
bronchi (c¸c) phÕ qu¶n, (c¸c) cuèng phæi
bronchia nh¸nh phÕ qu¶n
bronchial (thuéc) nh¸nh phÕ qu¶n
bronchial arteries ®éng m¹ch phÕ qu¶n
bronchial C receptor thô quan C phÕ qu¶n
bronchial circulation tuÇn hoµn phÕ qu¶n
bronchial veins tÜnh m¹ch phÕ qu¶n
bronchiol nh¸nh phÕ qu¶n nhá
bronchoconstriction sù co th¾t phÕ qu¶n
bronchomotor control ®iÒu chØnh c¬ vËn ®éng khÝ qu¶n
bronchus phÕ qu¶n, cuèng phæi
brood løa, bÇy ®µn
brood patch chåi ®èm
broth n−íc dïng
brown algae t¶o n©u
brown earths ®Êt n©u
brown forest soil ®Êt rõng n©u
brown podzlic soil ®Êt n©u potzon
brown rot (bÖnh) thèi r÷a (mµu) n©u
brown stem rot (BSR) (bÖnh) thèi r÷a gèc (mµu) n©u
Brucellaceae hä Brucellaceae
bruise vÕt th©m tÝm
bruit tiÕng ®éng, tiÕng thæi
Brunner’s glands tuyÕn Brunner
brush border diÒm bµn ch¶i
Bryophyta ngµnh Rªu
Bryophytes ngµnh Rªu
Bryopsida Líp Rªu
Bryozoa ngµnh §éng vËt d¹ng rªu
BSE viÕt t¾t cña Bovine Spongiform Encephalopathy bÖnh tho¸i ho¸ thÇn kinh ë bß
BSP viÕt t¾t cña Biosafety protocol

46
BSR viÕt t¾t cña Brown Stem Rot
BST viÕt t¾t cña Bovine SomatoTropin
BTR-4 gene gen BtR-4
bubo h¹ch s−ng
bubonic plague (bÖnh) dÞch h¹ch
buccal (thuéc) m¸ miÖng
buccal cavity khoang miÖng
buccal glands (c¸c) tuyÕn miÖng
buccopharyngeal membrane mµng miÖng hÇu
buccopharyngeal respiration thë qua miÖng hÇu
bud chåi, m¾t
bud sport ®ét biÕn sinh d−ìng chåi
budding 1. (sù) n¶y chåi 2. (sù) ghÐp chåi
bud scale v¶y chåi
buffer chÊt ®Öm, ®Öm
buffering t¸c ®éng ®Öm
buffy coat (cells) vá b¹ch cÇu
buildup of radiation tÝch tô bøc x¹
bulb hµnh
bulbar (thuéc) hµnh
bulbiferous (cã) hµnh, (cã) giß
bulbil giß, hµnh con, hµnh nhá
bulbourethral gland tuyÕn hµnh niÖu ®¹o
bulbus arterlosus hµnh ®éng m¹ch
bulbus oculi hµnh m¾t, cÇu m¾t
bulimia (chøng) ¨n v« ®é
bulk flow dßng khèi
bulla bäng n−íc, nèt mäng
bullate 1. phång 2. (cã) bãng 3. (cã) bäng n−íc
bulliform cell tÕ bµo d¹ng bãng
bundesgesundheitsamt (BGA) Bé Y tÕ liªn bang §øc
bundle bã m¹ch
bundle cap chãp bã
bundle end ®Çu cuèi bã
bundle sheath bao bã m¹ch
bundle sheath cells tÕ bµo bao bã m¹ch
bunion chai phång
bunodont (cã) r¨ng hµm mÇu tï
bunoid (cã) r¨ng hµm mÊu tï
bunt bÖnh nÊm than

47
burdo thÓ ghÐp
Burkätt lymphoma u b¹ch huyÕt Burkitt
burr qu¶ cã gai
burrow hang, ®µo hang
bursa tói, bao, b×u
bursa copulatrix tói giao cÊu
bursa inguinalis khoang b×u bÑn
bursa of Fabricus tói Fabricus
bursa omentalls hËu cung m¹c nèi
bursicon bursicon
bursiform (cã) d¹ng tói, (cã) d¹ng bao
burying beetles bä ®µo hang
butterfly flower hoa b−ím
buttress root rÔ h¹ch
BXN gene gen BXN (m∙ ho¸ enzym ph©n huû thuèc diÖt cá)
byssal (thuéc) ch©n t¬
byssinosis bÖnh bôi l«ng phæi
byssogenous (thuéc) sinh ch©n t¬
byssus ch©n t¬

48
 C

C1-inhibitor chÊt øc chÕ C1-

C3 plant thùc vËt C3
C3b receptors (c¸c) thô thÓ C3b
C4 pathway evolution tiÕn ho¸ theo con ®−êng C4
C4 plant thùc vËt C4
Cactaceae hä X−¬ng rång
CADD viÕt t¾t cña Computer-Assisted Drug Design
caducibranchiate (cã) mang rông sím
Caducous (bÞ) rông sím
Caecilians bé H¶i s©m kh«ng ch©n
caecum ruét tÞt, nh¸nh côt
caenogenesis (sù) thÝch øng ph«i
caenogenetic ph¸t triÓn thÝch øng ph«i
Caenorhabditis elegans loµi Caenorhabditis elegans
caesious phñ chµm
c terminus ®Çu C
c value gi¸ trÞ c
C. elegans C. elegans
CAAT box hép CAAT
Caco-2 dßng tÕ bµo Caco-2
cadherins cadherin (t¸c nh©n kÕt dÝnh c¸c tÕ bµo)
Caenorhabditis elegans (C. elegans) Caenorhabditis elegans (C. elegans)
caesium casium, vßng tuÇn hoµn cña caxi
caesius phñ chµm
caespitose mäc bôi, mäc côm
caespitulose mäc bôi, mäc côm
caffeine cafein
Calamitales bé L« méc
calami (c¸c) gèc l«ng chim
calamus gèc l«ng chim
calcaneum 1. x−¬ng gãt 2. cùa
calcar cùa
calcareous (cã) ®¸ v«i, mäc trªn ®¸ v«i
calcicole thùc vËt −a ®Êt ®¸ v«i
calciferol canciferol
calciferous (chøa) muèi canxi
calcification (sù) ho¸ v«i
calcareous (cã) cùa

49
calcifuge thùc vËt kÞ ®Êt v«i
calcigerous (chøa) muèi canxi
calcigerous glands (c¸c) tuyÕn canxi
calciphile thùc vËt −a ®Êt v«i
calciphobe thùc vËt kÞ ®Êt v«i
calcitonin canxitonin
calcium canxi
calcium channel-blockers chÊt (vËt) chÆn kªnh canxi
calcium oxalate oxalat canxi
calcium phosphate precipitation kÕt tña canxi phosphat
callose 1. caloza 2. (cã) chai
callous (cã) chai
callipyge tÝnh tr¹ng (di truyÒn) h−íng thÞt (ë vËt nu«i)
callus 1. thÓ chai, 2. thÓ caloza, 3. thÓ sÇn, 4. m« sÑo
calmodulin calmodulin
caloric test thö nhiÖt, kiÓm tra nhiÖt
Calvin cycle chu tr×nh Calvin
calycle ®µi, loa
calypter v¶y che c¸nh t¹
calyptra 1. mò 2. chãp rÔ
calyptrate (cã) v¶y che c¸nh t¹
calyptrogen tÇng sinh chãp rÔ
calyptron v¶y che c¸nh t¹
calyx 1. ®µi 2. loa 3. ®µi
calyx tube èng ®µi
CAM CAM
cambial initial tÕ bµo tÇng ph¸t sinh
calorie calo, ®¬n vÞ nhiÖt n¨ng
calpain-10 gen calpain-10 (g©y tiÓu ®−êng)
cambial tissue m« th−îng tÇng
cam bium tÇng ph¸t sinh
cambrian kû cambri
camounflage (sù) nguþ trang, nghi trang
campaniform (cã) d¹ng chu«ng
campanulate (cã) d¹ng chu«ng
campsterol campsterol
camptothecins camptothecin
campylotropous ®Ýnh cong
CAMV viÕt t¾t cña Cauliflower Mosaic Virus
CAMV 35s viÕt t¾t cña Cauliflower Mosaic Virus 35s Promoter (CAMV 35s)
canal èng kªnh ®µo
canal cell tÕ bµo èng

50
canalicular (thuéc) èng nhá, tiÓu qu¶n
canaliculate (cã) r∙nh
canaliculus èng nhá, tiÓu qu¶n
canavanine canavanin
cancellated (cã) d¹ng l−íi xèp
cancellous (cã) d¹ng l−íi xèp
cancer ung th−
cancer epigenetics ngo¹i di truyÒn ung th− (ung th− do nhiÒu gen + m«i tr−êng)
CANDA viÕt t¾t cña Computer Assisted New Drug Application
cane sugar ®−êng mÝa
canine 1. (thuéc) chã, 2. r¨ng nanh 3. ( thuéc) r¨ng nanh 4. (thuéc) gê
r∙nh
canker (bÖnh) loÐt
cannabis c©y cÇn sa
cannibalism (hiÖn t−îng) ¨n thÞt lÉn nhau
cannon bone x−¬ng chµy
canola canola
canopy t¸n
canopy cover ®é che t¸n
cap chãp, mò
capillary mao qu¶n, mao m¹ch
capillary electrophoresis (phÐp) ®iÖn di mao dÉn
capillary forces lùc mao dÉn
capillary networks hÖ mao m¹ch
capillary soil water n−íc thæ nh−ìng mao dÉn
capillary zone electrophoresis (phÐp) ®iÖn di vïng mao dÉn
capita (c¸c) ®Çu
capitate (c¸c) ®Çu
capitellum mám khíp
capitulum 1. côm hoa d¹ng ®Çu 2. mám
capping (sù) t¹o mò, ®éi nãn
caprification (sù) thô phÊn kÝn
capiture recapture b¾t, b¾t l¹i
capsid vá capsid
capsomere capsome
capsular polysaccharides polysaccharid vá
capsule bao, nang, vá
captive breeding chän gièng (trong) giam gi÷
capture agent t¸c nh©n b¾t gi÷
capture molecule ph©n tö b¾t gi÷
caput ®Çu
carapace mai, vá cøng

51
CARB viÕt t¾t cña Center For Advanced Research In Biotechnology
carbamino compounds phøc hîp carbamino
carbamyl phosphate carbamyl phosphat
carbetimer carbetime (polyme chèng ung th−)
carbohydrate cacbohydrat
carbohydrate engineering kü thuËt thao t¸c carbohydrat
carbohydrate microarray vi dµn carbohydrat
carbon carbon
carbon dating ®Þnh tuæi b»ng carbon
carbon dioxide CO2
carbon film technique kÜ thuËt mµng carbon
carbon fixation cè ®Þnh carbon
carbon nanotubes èng nano carbon
carbon replica technique kÜ thuËt sao carbon
carbon/nitrogen ratio tû lÖ C/N
carbonic acid axir c¸cbonic
carbonic anhydrase anhydraza carbonic
carboxydismutase carbonxy®ismutaza
carboxyhaemoglobin carboxyhaemoglobin
carboxyl terminus (of a protein molecule) ®Çu carboxyl (cña ph©n tö protein)
carboxylase cacboxylaza
carboxylic acid axit cacboxylic
carboxypeptidase carboxypeptidaza
carbuncle côm nhät
carcasses x¸c (®éng vËt), tiªu thô
carcinogen chÊt g©y ung th−
carcinoma canxinom
carcinogenesis (sù) g©y ung th−
cardiac arrhythmias lo¹n nhÞp tim
cardiac cycle chu kú ®Ëp tim
cardiac muscle c¬ tim
cardiac output l−u l−îng m¸u qua tim
cardiac stretch receptor c¬ quan c¶m nhËp sù gi∙n tim
cardiac valve van cËn tim
cardinal 1. (thuéc) b¶n lÒ vá 2. chÝnh, mÊu chèt
cardines (c¸c) b¶n lÒ, (c¸c) khíp
cardioblast tÕ bµo mÇm tim
cardiolipin car®iolipin
cardiovascular adjustments sù ®iÒu chØnh tim-m¹ch
cardiovascular disease bÖnh tim m¹ch
cardiovascular system hÖ tim m¹ch
cardo b¶n lÒ, khíp

52
carina gê
carinate (cã) sèng, (cã) gê
cariose môc, hµ
carious môc, hµ
carnassial r¨ng ¨n thÞt
carnitine carnitin
Carnivora bé ¨n thÞt
carnivore vËt ¨n thÞt
carnivorous (thuéc) ¨n thÞt
carnivorous plant c©y ¨n thÞt
carotenes caroten
carotenoids carotenoid
carotid arteries ®éng m¹ch c¶nh
carotid baroreceptor ¸p thô quan m¹ch c¶nh
carotid sinus xoang c¶nh, xoang cæ
carpal x−¬ng cæ tay
carpals (c¸c) x−¬ng cæ tay
carpel l¸ no∙n
carpelia (c¸c) x−¬ng cæ tay
carpellate (cã) l ¸ no∙n
carpus x−¬ng cæ tay
carrier 1. thÓ mang 2. chÊt mang 3. vËt mang
carrier protein protein mang
carrying capacity søc chøa, chÞu t¶i
cartilage sôn
caruncle 1. méng 2. nóm 3. mµo 4. mång h¹t
cartilage-inducing factors a and b (c¸c)nh©n tè t¹o sôn a vµ b
Caryophyllaceae hä CÈm ch−íng
Caryophyllidae ph©n líp CÈm ch−íng, tæng bé CÈm ch−íng
caryopsis qu¶ thãc, qu¶ ®Ünh
cascade tÇng, ®ît
caseation (sù) b∙ ®Ëu ho¸
casein casein
caseous (thuéc) phomat, (bÞ) b∙ ®Ëu ho¸
casparian band b¨ng Caspari
casparian strip ®ai Caspari
caspases caspaza
cassette hép chuyÓn ®æi (trong c¬ chÕ x¸c ®Þnh giíi tÝnh ë nÊm men), casset
caste nhãm chøc n¨ng
castration anxiety bån chån, sî thiÕn
casual species loµi ngÉu nhiªn

53
catabolic activator protein protein ho¹t ho¸ dÞ ho¸
catabolism (sù) dÞ ho¸
catadromous (thuéc) di c− xu«i dßng
catalase catalaza
carbonyl group nhãm carbonyl
carbon cycle chu tr×nh carbon
catalysis (sù) xóc t¸c
catalyst chÊt xóc t¸c
cataphyll v¶y chåi
catastrophes tai biÕn
catch muscle c¬ b¾t
catecholamines catecholamin
catenation (sù) t¹o chuçi
caterpillar s©u
cathexis (sù) tËp trung ý nghÜ
catkin b«ng ®u«i sãc
cauda phÇn ®u«i, phÇn cuèi, ®u«i
caudad gÇn ®u«i, h−íng ®u«i, qua ®u«i
caudal (thuéc) ®u«i
Caudata bé L−ìng c− cã ®u«i
caudate (cã) ®u«i
cation ion d−¬ng, cation
cation exchange (sù) trao ®æi ion d−¬ng, t¸c ®éng bëi axit
caudate nucleus nh©n ®u«i
caudex th©n (c©y)
caul 1. mµng èi 2. mµng bäc, mµng bao
caulescent (cã) th©n, (cã) cuèng
cauliflory hoa chåi n¸ch th©n
catabolic pathway con ®−êng dÞ ho¸
catabolism dÞ ho¸
catabolite activator protein protein ho¹t ho¸ chÊt dÞ ho¸
catabolite repression (sù) øc chÕ chÊt dÞ ho¸
catalase catalaza
catalysis (sù) xóc t¸c
catalyst chÊt xóc t¸c
catalytic antibody kh¸ng thÓ xóc t¸c
catalytic domain ph¹m vi xóc t¸c
catalytic RNA ARN xóc t¸c
catalytic site ®iÓm xóc t¸c
catechins catechin
catecholamines catecholamin
cation cation, ion d−¬ng

54
cauliflower mosaic virus 35s promoter (CAMV 35s)
cauline 1. (thuéc) th©n, 2. l¸ th©n
caval veins tÜnh m¹ch chñ
caveolae hang nhá (trªn mµng sinh chÊt)
caves hang ®éng, sinh vËt ¨n mïn b∙ h÷u c¬
cavernosus (cã) thÓ hang, (cã) hang
carvenous (cã) thÓ hang, (cã) hang
cavitation (sù) t¹o bät khÝ, t¹o hèc
cavum khoang, phßng
C-banding (sù) hiÖn b¨ng C
cDNA cloning t¸ch dßng ADNc, t¹o clon ADNc
cDNA viÕt t¾t cña Complementary DNA
CBA viÕt t¾t cña Cell-Based Assay
CBD viÕt t¾t cña Convention on Biological Diversity
CBF1 nh©n tè CBF1 (protein ®iÒu phèi phiªn m∙)
CCC DNA ADN CCC (ADN m¹ch vßng liªn kÕt ®ång ho¸ trÞ)
CD4 EPSP synthase synthaza cd4 EPSP
CD4 EPSPS enzym CD4 EPSPS (ë Agrobacterium)
cd4 protein protein cd4
cd44 protein protein cd44
CD4-PE40 thuèc CD4-PE40 (d−îc phÈm trÞ AIDS)
cd95 protein protein cd95
cDNA cADN
cDNA array dµn cADN
cDNA clone dßng cADN
cDNA library th− viÖn cADN
cDNA microarray vi dµn cADN
CE viÕt t¾t cña capillary electrophoresis
cecrophins cecrophin
cecropin a cecropin A
cecropin a peptide peptid cecropin A
cecum ruét tÞt, manh trµng, ruét bÝt
cell 1. tÕ bµo 2. « c¸nh
cell adhesion molecules ph©n tö dÝnh b¸m tÕ bµo
cell aggregation experiment thÝ nghiÖm quÇn tô tÕ bµo
Cell-Based Assay xÐt nghiÖm dùa trªn tÕ bµo
cell body tÕ bµo sinh d−ìng, tÕ bµo th©n
cell cavity khoang tÕ bµo
cell center t©m bµo
cell clone dßng tÕ bµo
cell culture nu«i cÊy tÕ bµo
cell cycle chu tr×nh tÕ bµo

55
cell cytometry (sù) ®o ®Õm tÕ bµo
cell death sù chÕt cña tÕ bµo
cell dertemination sù x¸c ®Þnh tÕ bµo
cell differentiation ph©n ho¸ tÕ bµo, biÖt ho¸ tÕ bµo
cell diversification sù xen trång nhiÒu lo¹i tÕ bµo
cell division ph©n chia tÕ bµo
cell enlargement (sù) ph×nh to tÕ bµo
cell extension (sù) kÐo dµi tÕ bµo
cell fractionation (sù) ph©n ®o¹n tÕ bµo, t¸ch tiÓu phÇn tÕ bµo
cell-free kh«ng tÕ bµo, phi tÕ bµo
cell-free transcription phiªn m∙ ngoµi tª bµo
cell interaction t−¬ng t¸c tÕ bµo
cell junction sù kÕt nèi tÕ bµo
cell line dßng tÕ bµo
cell lineage chuçi thÕ hÖ tÕ bµo
cell-mediated immunity miÔn dÞch qua trung gian tÕ bµo
cell membrane mµng tÕ bµo
cell migration sù di c− tÕ bµo
cell movement sù vËn chuyÓn tÕ bµo
cellobiose xenlobioza
cellose xenloza
cell plate tÊm ph©n bµo
cell shape changes sù thay ®æi h×nh d¹ng tÕ bµo
cell signaling tÝn hiÖu tÕ bµo
cell transformation biÕn n¹p tÕ bµo
cell types d¹ng tÕ bµo
cellular slime moulds mèc nhÇy tÕ bµo
cell-free translation dÞch m∙ ngoµi tÕ bµo
cell fusion dung hîp tÕ bµo
cell genetics di truyÒn häc tÕ bµo
cellular respiration h« hÊp tÕ bµo
cellullose cenluloza
cell wall v¸ch tÕ bµo
cell motility (sù) di ®éng cña tÕ bµo
cell recognition (sù) nhËn biÕt tÕ bµo
cell signaling ph¸t tÝn hiÖu cho tÕ bµo
cell sorting sµng läc tÕ bµo
cell-based assays xÐt nghiÖm dùa trªn tÕ bµo
cell-differentiation proteins protein ph©n ho¸ tÕ bµo
cell-free gene expression system hÖ thèng biÓu hiÖn gen v« bµo
cell-mediated immunity tÝnh miÔn dÞch (cã) trung gian tÕ bµo
cell-tissue culture nu«i cÊy m« tÕ bµo

56
cellular (thuéc) tÕ bµo, (thuéc) « c¸nh
cellular adhesion molecule ph©n tö b¸m dÝnh tÕ bµo
cellular adhesion receptors thô quan b¸m dÝnh tÕ bµo
cellular affinity ¸i lùc tÕ bµo
cellular differentiation (sù) biÖt ho¸ tÕ bµo
cellular immune response ph¶n øng miÔn dÞch cña tÕ bµo
cellular oncogenes gen g©y ung th− cña tÕ bµo
cellular pathway mapping lËp b¶n ®å c¸c con ®−êng tÕ bµo
cellular respiration (sù) h« hÊp tÕ bµo
cellulase celluloza
cellulolytic bacteria vi khuÈn ph©n huû celluloza
celsius scale thang nhiÖt ®é Celsius
cement x−¬ng r¨ng
censer mechanism c¬ chÕ ph¸t t¸n
censor (sù) kiÓm duyÖt
censorship (sù) kiÓm duyÖt
census (sù) thèng kª sè l−¬ng, dÉn liÖu sè l−îng
centiMorgan xentimorgan
centipedes líp Ch©n m«i
center for advanced research in biotechnology trung t©m nghiªn cøu
c«ng nghÖ sinh häc tiªn tiÕn
central canal èng trung t©m
central chemoreceptors ho¸ thô quan trung t©m
central cylinder trô gi÷a
central dogma thuyÕt trung t©m
central nervous system hÖ thÇn kinh trung −¬ng
central sulcus r∙nh Rolando
central venous pressure ¸p lùc thÇn kinh trung t©m
centrale phiÕn trung t©m
centric trung t©m
centric leaves l¸ trung t©m
centrifugal ly t©m
centrifugation ly t©m
centrifuge m¸y ly t©m
centriole trung tö
centripetal h−íng t©m
centrolecithal (cã) no∙n hoµng ë t©m (cã) t©m no∙n hoµng
centrolecithal egg trøng t©m no∙n hoµng
centromere t©m ®éng, eo s¬ cÊp
centrosome trung thÓ
centrum th©n ®èt sèng
cepaceous (cã) mïi hµnh tái

57
cephalad h−íng ®Çu
cephalic (thuéc) ®Çu
cephalization (sù) h×nh thµnh ®Çu, t¹o thµnh ®Çu
Cephalocarida nhãm T«m ®Çu
Cephalochordata ph©n ngµnh §Çu sèng
Cephalopoda líp Ch©n ®Çu
Cephalosporins xenphalosporin
cephalothorax ®Çu-ngùc
ceramic filter bé läc gèm
cercal (thuéc) ®u«i
cercaria Êu trïng cercaria
cercus phÇn phô ®u«i
cere cia da gèc má
cerebellar (thuéc) tiÓu n∙o
cerebellar cortex vá tiÓu n∙o
cerebellar fossa hè tiÓu n∙o
cerebellar hemispheres b¸n cÇu tiÓu n∙o
cerebellar peduncle cuèng tiÓu n∙o
cerebellum tiÓu n∙o
cerebral (thuéc) ®¹i n∙o, (thuéc) n∙o
cerebral aqueduct èng dÉn n∙o
cerebral cortex vá n∙o
cerebral fiexure nÕp gÊp n∙o
cerebral fossa hè ®¹i n∙o
cerebral hemispheres b¸n cÇu ®¹i n∙o
cerebroside xerebrosit
cerebrospinal (thuéc) n∙o tuû sèng
cerebrall blood flow dßng m¸u n∙o
cerebrall circulation tuÇn hoµn m¸u n∙o
cerebrose cerebroza
cerebrospinal fluid dÞch n∙o tuû
cerebrum ®¹i n∙o
ceriferous t¹o s¸p
ceroma da gèc má
cerous (cã) s¸p
ceruminous glands tuyÕn r¸y tai
cervical (thuéc) cæ
cervical ganglia h¹ch cæ
cervical smear mÉu thö cæ tö cung
cervicum phÇn cæ
cervine (thuéc) h−¬u

58
cervix cæ, cæ rÔ
cervix uteri cæ tö cung, cæ d¹ con
cespitose mäc bôi, mäc côm
cessation cassette casset dõng
Cestoda líp S¸n d©y
Cetacea bé C¸ voi
CGIAR viÕt t¾t cña Consultative Group on International Agricultural Research
chaeta l«ng cøng
chaetiferous (cã) l«ng cøng
chaetigerous (cã) l«ng cøng
Chaetognatha ngµnh Hµm t¬
chaetophorous (cã) l«ng cøng
chaetoplankton sinh vËt næi t¬
Chaetopoda nhãm Ch©n t¬
chagas’ disease bÖnh trïng mòi khoan
chain terminator yÕu tè kÕt thóc chuçi
chalaza 1. ®iÓm hîp 2. d©y treo
chalazogamy (tÝnh) thô tinh qua ®iÓm hîp
chalice ®µi
chalk gland tuyÕn phÊn
chalk grassland ®ång cá ®¸ v«i
chamaephyte thùc vËt chåi trªn ®Êt
CFH protein protein cfh (Complement Factor H Protein)
CFP viÕt t¾t cña Cyan Fluorescent Protein
CFTR viÕt t¾t cña Cystic Fibrosis Transmembrane Regulator Protein
cge
CGIAR viÕt t¾t cña Consultative Group on International Agricultural Research
cgmp
chaconine chaconin
chakrabarty decision QuyÕt ®Þnh Chakrabarty (cña Bé Th−¬ng m¹i Mü
cho phÐp cÊp b¶n quyÒn cho vi sinh vËt chuyÓn gen)
chalcone isomerase isomeraza chalcon
channel protein protein kªnh
channel-blockers chÊt chÆn kªnh
channels kªnh
chaotropic agent t¸c nh©n chaotrop (c¬ chÊt s¶n ra ion lµm tan mµng sinh
häc)
chaparral chaparral
character tÝnh tr¹ng, dÊu hiÖu
chaperone molecules ph©n tö chaperon
chaperone proteins protein chaperon
chaperones chaperon

59
chaperonins chaperonin
character displacement (sù) ho¸n ®æi ®Æc ®iÓm, chuyÓn ®æi tÝnh tr¹ng
Charadriiformes bé Choi choi, bé Chim rÏ
Charales bé T¶o vßng
Charophyceae líp T¶o vßng
chasmocleistogamous thô phÊn më-ngËm
characterization assay phÐp xÐt nghiÖm x¸c ®Þnh ®Æc ®iÓm
chasmogamy (tÝnh) thô phÊn më
cheek m¸
cheilitis (sù) viªm m«i
chela k×m, vuèt k×m
cheilferous (cã) k×m
chelate (cã) k×m, (cã) vuèt, (cã) cµng
chelating agent t¸c nh©n cµng ho¸, t¸c nh©n chelat ho¸
chelicerae ch©n k×m
Chelicerata ph©n ngµnh Cã k×m
cheliform (cã) d¹ng k×m
Chelonethida bé Bä c¹p gi¶
Chelonia bé Rïa
cheluviation (sù) röa chiÕt
chemautotroph sinh vËt ho¸ tù d−ìng
chemical defences ho¸ chÊt phßng vÖ
chemical equilibrium (sù) c©n b»ng ho¸ häc
CHD viÕt t¾t cña Coronary Heart Disease
chelating agent t¸c nh©n chelat ho¸
chelation chelat ho¸
chemical genetics m«n di truyÒn ho¸ häc
chemical mutagen t¸c nh©n ®ét biÕn hãa häc
chemical synapse khíp thÇn kinh ho¸ häc
chemiluminescence ph¸t huúnh quang ho¸ häc
chemiluminescent immunoassay (clia) phÐp thö miÔn dÞch huúnh quang
ho¸ häc
chemiosmosis (sù) ho¸ thÈm thÊu
chemistry ho¸ häc
chemoautotroph sinh vËt ho¸ tù d−ìng
chemoheterotroph sinh vËt ho¸ dÞ d−ìng
chemokinesis (sù) ho¸ vËn ®éng
chemolithoautotroph dinh d−ìng b»ng ho¸ hîp chÊt v« c¬
chemometrics ®o l−êng ho¸ häc
chemonasty ho¸ øng ®éng
chemopharmacology ho¸ d−îc häc

60
chemoreceptor ho¸ thô quan
chemostat ph−¬ng tiÖn ho¸ æn ®Þnh
chemosynthesis (sù) ho¸ tæng hîp
chemosynthetic autotroph sinh vËt tù d−ìng ho¸ tæng hîp
chemotaxis ho¸ h−íng ®éng, vËn ®éng h−íng ho¸
chemotaxonomy ho¸ ph©n lo¹i ho¸
chemotherapy ho¸ liÖu ph¸p, liÖu ph¸p ho¸ häc
chemotroph sinh vËt ho¸ d−ìng
chemotropism (tÝnh) h−íng ho¸ chÊt, vËn ®éng theo nguån dinh d−ìng
Chenopodiaceae hä Rau muèi
chernozem ®Êt ®en
chewing nhai, nghiÒn
chiasma 1. (®iÓm) v¾t chÐo 2. (cÊu tróc) giao thoa
chiasmata (c¸c) v¾t chÐo
chief cell tÕ bµo chÝnh
childhood psychosis lo¹n t©m th©n th¬ Êu
childhood schizophrenia t©m thÇn ph©n liÖt Êu th¬
chilling chÕt gi¶
Chilognatha líp Ch©n kÐp
Chilopoda líp Ch©n m«i
chimera d¹ng kh¶m, thÓ kh¶m
chimeric (thuéc) thÓ kh¶m
Chiroptera bé D¬i
chiropterophilous thô phÊn nhê d¬i
chi-squared distribution ph©n bè khi b×nh ph−¬ng
chitin chitin
Chlamydobacteriales bé KhuÈn bao
chlamydospore b¶o tö v¸ch dµy
chemical nutrient ho¸ chÊt dinh d−ìng
chemical potential thÕ ho¸
chloragen cells tÕ bµo chÊt vµng
chloragogen cells tÕ bµo chÊt vµng
chlorella t¶o clorela, t¶o tiÓu cÇu
chlorenchyma m« giËu, m« diÖp lôc
Chlorococcalles bé Chlorococcales
chiorocruorin s¾c tè h« hÊp lôc, clorocruorin
Chlorophyceae líp T¶o lôc
chlorophylls chÊt diÖp lôc, clorophyl
Chlorophyta ngµnh T¶o lôc
chimera kh¶m
chimeraplasty g¾n kÕt kh¶m (ph−¬ng ph¸p chuyÓn ADN b»ng c¬ chÕ söa
ch÷a)

61
chimeric antibody kh¸ng thÓ kh¶m
chimeric DNA ADN kh¶m
chimeric proteins protein kh¶m
chinese hamster ovary cells tÕ bµo buång trøng chuét tói Trung quèc
chiral compound hîp chÊt (h×nh) bµn tay (cã t©m kh«ng ®èi xøng)
chitin chitin
chitinase chitinaza
chloroplast lôc l¹p, h¹t lôc
chloroplast DNA ADN lôc l¹p
chloroplast ER l−íi néi chÊt lôc l¹p , ER lôc l¹p
chloroplast transit peptide peptid xuyªn lôc l¹p
chlorosis (bÖnh) óa vµng
choana lç d¹ng phÔu
CHO cells (c¸c) tÕ bµo CHO (Chinese Hamster Ovary), dßng tÕ bµo buång trøng
cña chuét ®ång Trung quèc)
choanae lç mòi sau
choanocyte tÕ bµo cæ ¸o
choice point ®iÓm chän
cholera (bÖnh) dÞch t¶
chodrosamine chon®rosamin
chondroskeleton bé x−¬ng sôn
cholera toxin ®éc tè dÞch t¶
cholesterol cholesterol
choline cholin
cholinesterase cholinesteraza
chomophyte thùc vËt sèng ë mïn
chondral (thuéc) sôn
Chondricthyes líp C¸ sôn
chondrification (sù) ho¸ sôn, t¹o sôn
chondrin chÊt sôn
chondroblast nguyªn bµo sôn
chondrocranlum sä sôn
chondrocytes tÕ bµo sôn
chondrogenesis (sù) ho¸ sôn, t¹o sôn
chorda 1. d©y 2. d©y sèng
chordacentra th©n ®èt sèng
chordamesoderm d©y sèng trung ph«i b×
chordotonal organs c¬ quan d©y ©m
chorea d©y
choria (chøng) móa giËt
chorioallantoic membrane mµng ®Öm tói niÖu

62
chorion 1. mµng ®Öm 2. vá cøng
chorionic villus sampling lÊy mÉu l«ng nhung mµng ®Öm
choroidal mµng m¹ch
choroid plexus ®¸m rèi mµng m¹ch
Chordata ngµnh cã d©y sèng
Chordate (cã) d©y sèng
chromaffin cell tÕ bµo nhuém crom
chromaffin tissue m« −a crom
chromatic adaptation thÝch nghi mµu
chromatids nhiÔm s¾c tö
chromatin chÊt nhiÔm s¾c
chrornatin bead h¹t nhiÔm s¾c
chromatin diminution sù gi¶m chÊt nhiÔm s¾c thÓ
chromatin modification söa ®æi chÊt nhiÔm s¾c
chromatin remodeling t¸i m« h×nh ho¸ chÊt nhiÔm s¾c
chromatin remodeling elements (c¸c) phÇn tö t¸i m« h×nh ho¸ chÊt
nhiÔm s¾c
chromatography (phÐp) s¾c kÝ
chromatolysis sù ph©n huû mµu, sù huû h¹t Nissl
chromatophore tÕ bµo s¾c tè, h¹t mµu
chromium cromium
chromoblast nguyªn bµo s¾c tè
chromocentre t©m nhiÔm s¾c, vïng nhiÔm s¾c
chromomere h¹t nhiÔm s¾c, tiÕt nhiÔm s¾c
chromonema sîi nhiÔm s¾c
chromophil −a nhuém mµu
chromophilic −a nhuém mµu
chromophobe kþ nhuém mµu
chromophobic kþ nhuém mµu
chromoplast h¹t mµu, s¾c l¹p
chromosomal aberration sai h×nh nhiÔm s¾c thÓ
chromosomal chimera thÓ kh¶m nhiÔm s¾c thÓ
chromosomal packing unit ®¬n vÞ bäc gãi nhiÔm s¾c thÓ
chromosomal translocation chuyÓn ®o¹n nhiÔm s¾c thÓ
chromosome nhiÔm s¾c thÓ
chromosome arm nh¸nh nhiÔm s¾c thÓ, c¸nh nhiÔm s¾c thÓ
chromosome complement bé nhiÔm s¾c thÓ
chromosome cores (c¸c) lâi nhiÔm s¾c thÓ
chromosome elimination sù lo¹i th¶i nhiÔm s¾c thÓ
chromosome map b¶n ®å nhiÔm s¾c thÓ
chromosome mapping lËp b¶n ®å nhiÔm s¾c thÓ

63
chromosome-mediated gene transfer truyÒn gen qua trung gian nhiÔm
s¾c thÓ
chromosome painting vÏ nhiÔm s¾c thÓ
chromosome set tËp nhiÔm s¾c thÓ
chromosome sorting xÕp lo¹i nhiÔm s¾c thÓ
chromosome walking nhiÔm s¾c thÓ ®i (ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh vÞ trÝ vµ gi¶i tr×nh tù
gen)
chronic heart disease bÖnh tim m∙n tÝnh
chronic myeloid leukemia bÖnh m¸u tr¾ng d¹ng tuû m∙n tÝnh
chrontropy nhÞp t¸c ®éng
chrysalis nhéng mµng
Chrysophyceae líp T¶o n©u vµng
Chrytrldiomycetes líp NÊm cæ
chunking (sù) kho¹nh vïng s¾p xÕp
chyle dÞch s÷a, nhò trÊp
chylifaction (sù) h×nh thµnh dÞch s÷a, h×nh thµnh nhò trÊp
chylification (sù) h×nh thµnh dÞch s÷a, h×nh thµnh nhò trÊp
chylomicron h¹t nhò chÊp, dÞch nu«i
chronic granulomatous disease bÖnh u h¹t m¹n tÝnh
chyme d−ìng chÊp
chymotrypsin chymotrypsin
cicatrix sÑo
Ciconliformes bé Cß
cilia 1. l«ng rung, tiªm mao 2. l«ng mi 3. sîi mãc
ciliate (cã) l«ng rung, (cã) tiªm mao, (cã) l«ng mi , (cã) l«ng mãc
chymosin chymosin
cilia l«ng rung, l«ng mi
ciliary (thuéc) l«ng rung, l«ng mi
ciliary body thÓ l«ng nhung
ciliograde vËn ®éng b»ng l«ng rung
Ciliophora líp Trïng tiªm mao
ciliospore bµo tö l«ng rung
cilium l«ng rung, l«ng mÞn
cingulum ®ai, vµnh ®ai
circadian rhythm nhÞp ngµy ®ªm
circinate cuén vßng, uèn vßng
circulatory system hÖ tuÇn hoµn
circumnutation (sù) chuyÓn ®éng xo¾n ngän
ciliary neurotrophic factor nh©n tè h−íng thÇn kinh l«ng rung
cirrate (cã) tua cuèn, (cã) tay cuèn, (cã) gai giao cÊu, (cã ) l«ng gai
cirri tua cuèn, tay cuèn, gai giao cÊu, l«ng gai, r©u c¸
cirrhosis x¬ gan

64
cirriferous (cã) tua cuèn, (cã) tay cuèn, (cã) gai giao cÊu, (cã ) l«ng gai
Cirripedla ph©n líp Ch©n r©u
cirrose (cã) tua cuèn, (cã) l«ng xo¾n
cirrus 1. tua cuèn, tay cuèn, l«ng gai 2. gai giao cÊu
cisternum tói dÑp
cistron xistron
citric acid axit xitric
citric acid cycle chu tr×nh axÝt citric
CLA viÕt t¾t cña Conjugated Linoleic Acid
clade nh¸nh gai nèi
cladistics ph©n nh¸nh häc
cladode cµnh d¹ng l¸
cladogenesis (sù) ph©n nh¸nh tiÕn ho¸, ph¸t sinh dßng
cladogram biÓu ®å ph©n nh¸nh
cladophyll th©n d¹ng l¸
clamp connection mÊu nèi, mÊu liªn kÕt
claspers 1. mÊu b¸m 2. thuú b¸m 3. thuú b¸m, mÊu b¸m
class 1. nhãm 2. líp
class frequency tÇn suÊt nhãm, tÇn sè nhãm
class interval kho¶ng nhãm
classical conditioning biÕn ®æi cã ®iÒu kiÖn cæ ®iÓn
classical evolutionary taxonomy ph©n lo¹i tiÕn ho¸ cæ ®iÓn
classification of communities ph©n lo¹i c¸c quÇn x∙
clathrin clatrin
claustrum v¸ch x−¬ng then
clavate (cã) chuú, (cã) d¹ng chuú
clave (cã) h×nh chuú, (cã) d¹ng chuú
clavicle x−¬ng ®ßn
clavicular (thuéc) x−¬ng ®ßn
claw vuèt, cùa, mãc
clay ®Êt sÐt
clearance sù lµm s¹ch, hÖ sè s¹ch
clearing agent chÊt lµm trong, chÊt lµm s¹ch
cleavage (sù) ph©n c¾t
cleavage arrest sù ngõng ph©n c¾t
cleavage clock sù ph©n c¾t trßn
cleavage furrow r∙nh ph©n c¾t
cleavage-nucleus nh©n ph©n c¾t
cleidoic egg trøng bäc
cleistocarp thÓ qña d¹ng cÇu
cleistogamy (tÝnh) thô phÊn ng©m, (tÝnh) tù thô phÊn
cleistothecium thÓ qña d¹ng cÇu, thÓ qu¶ kÝn

65
cis/trans isomerism (tÝnh) ®ång ph©n cis/trans
cis/trans test thö nghiÖm ®ång/lÖch, thö nghiÖm cis/trans
cis-acting element phÇn tö t¸c ®éng cis
cis-acting element phÇn tö t¸c ®éng cis
cis-acting protein protein t¸c ®éng cis
cisplatin cisplatin (thuèc ch÷a ung th− b»ng c¸ch ng¨n c¶n tæng hîp
ADN)
cistron cistron, gen
citrate synthase synthaza citrat
citrate synthase gene gen synthaza citrat
citric acid axit citric
citric acid cycle chu tr×nh axit citric
c-kit genetic marker chØ thÞ di truyÒn c-kit
ckr-5 proteins protein ckr-5
CLA viÕt t¾t cña Conjugated Linoleic Acid
clades sinh vËt chung tæ tiªn, sinh vËt chung nguån gèc
cladistics ph©n nh¸nh
CLIA viÕt t¾t cña ChemiLuminescent ImmunoAssay
climacteric 1. thêi k× khñng ho¶ng 2. h« hÊp bét ph¸t
climatic factor yÕu tè khÝ hËu
climatic change thay ®æi khÝ hËu
climatic region c¸c vïng khÝ hËu
climatic variation biÕn ®æi khÝ hËu
climax cao ®Ønh
climax community quÇn x∙ cao ®Ønh
cline nªm, cÊp tÝnh tr¹ng, th−êng biÕn
clinical psychology t©m lÝ häc l©m sµng
clinical trial thö nghiÖm l©m sµng
clinostat m¸y håi chuyÓn
clitellum bói tuyÕn da
clitoris ©m h¹ch, ©m vËt
cloaca huþªt, æ nhíp
clock-driven behaviour tËp tÝnh theo ®ång hå
clonal analysis (sù) ph©n tÝch dßng
clonal dispersal (sù) ph¸t t¸n theo dßng
clonal growth sinh tr−ëng cña dßng
clonal plant thùc vËt sinh ra tõ dßng
clonal selection chän läc dßng, chän gièng theo dßng
clone 1. dßng (v« tÝnh) 2. dßng (ph©n tö, sinh vËt) 3. t¸ch dßng
clone bank ng©n hµng dßng
cloning t¸ch dßng

66
cloning vector vect¬ t¸ch dßng
clonic phase pha giËt rung
clonization sù ®Þnh c− tËp ®oµn, sù h×nh thµnh tËp ®oµn
closed community quÇn x∙ ®ãng kÝn
closed circulatory system hÖ tuÇn hoµn kÝn
closed mitosis nguyªn ph©n kÝn
closed vascular bundle bã m¹ch kÝn
closing layer líp khÐp
closing membrane mµng khÐp
clostridium khuÈn thoi
clot côc ®«ng
clouds of electrons m©y electron
club moss ngµnh th«ng ®Êt, bé th«ng ®Êt, bé quyÓn b¸, c©y th«ng ®¸
clumped distribution ph©n bè thµnh nhãm
Clupeiformes Bé c¸ trÝch
cluster côm, løa
cluster analysis ph©n tÝch côm, ph©n tÝch nhãm
cluster cup tói tÕ bµo gØ s¾t
cluster of differentiation côm biÖt ho¸
clutch æ trøng, bÇy, løa ®Î
clutch size sè l−îng ®µn
CMC viÕt t¾t cña Critical Micelle Concentration
CML viÕt t¾t cña Chronic Myeloid Leukemia
CMV viÕt t¾t cña cytomegalovirus
CNTF viÕt t¾t cña Ciliary NeuroTrophic Factor
cnemidium c¼ng ch©n chim
cnemis x−¬ng chµy, c¼ng ch©n
cnida tÕ bµo l«ng ch©m, tÕ bµo thÝch ty
Cnidaria ngµnh Ruét khoang
cnidoblast tÕ bµo l«ng ch©m, tÕ bµo thÝch ty
cnidocytes tÕ bµo sîi ch©n
CNTs viÕt t¾t cña carbon nanotubes
CoA coenzym A (pantothenic acid, mét vitamin hoµ tan trong n−íc)
co-adaptation (sù) ®ång thÝch nghi
coagulation (sù) ®«ng tô
coagulation factor nh©n tè g©y ®«ng tô
coal than
coal ball thÓ bao than
coalescent kÕt tô, hîp sinh
coat vá
coated pit hèc, bäc
coated yesicle tói bäc

67
cobalt coban
cobweblike mµng nhÖn
coccoid d¹ng d©u khuÈn, d¹ng cocoit
coccus cÇu khuÈn
coccyx x−¬ng côt
coccyges (c¸c) x−¬ng côt
co-chaperonin co-chaperonin
cochlea èc tai
cochlea duct èng tai
cochleariform xo¸y tr«n èc
cochleate xo¸y tr«n èc
cocloning ®ång t¸ch dßng
cocoon kÐn
codex alimentarius bé luËt dinh d−ìng
codex alimentarius commission uû ban luËt dinh d−ìng
coding capacity kh¶ n¨ng m∙ ho¸, ®é m∙ ho¸
coding region vïng m∙ hãa
coding region of messenger RNA ®o¹n m∙ ho¸ cho mARN
coding sequence tr×nh tù m∙ ho¸
codominant ®ång tréi
codon codon, ®¬n vÞ m∙, côm m∙
coefficient of variation hÖ sè biÕn dÞ
Coelenterata ngµnh Ruét khoang
coeliac. (thuéc) bông
coelom thÓ khoang, khoang c¬ thÓ
coelomate (cã) thÓ khoang
coelomic (thuéc) thÓ khoang, khoang c¬ thÓ
coelomic fluid dÞch thÓ khoang
Coelomata nhãm ThÓ khoang
coelomere ®èt khoang
coelomoduct èng khoang tho¸t
coelomostome miÖng thËn
coelozoic sèng trong khoang
coenobium t¶o tËp ®oµn
coenocyte hîp bµo
coenocytic hîp bµo
coenocytia hîp bµo
coenogamete céng giao tö
coenosarc th©n chung
coenosteum bé x−¬ng chung
coenotic (thuéc) quÇn l¹c sinh vËt

68
coenzyme coenzym
coenzyme A coenzym A
coenzyme Q coenzym Q
coevolution (sù) ®ång tiÕn ho¸
coexistence (sù) cïng tån t¹i, sèng chung
cofactor nh©n tè cïng t¸c ®éng, nh©n tè cïng ¶nh h−ëng
cofactor recycle dïng l¹i, quay vßng nh©n tè cïng t¸c ®éng
coffee berry borer rÇy n©u cµ phª
cognitive dissonance bÊt ®ång nhËn thøc
cognitive ethology tËp tÝnh häc nhËn thøc
cognitive map b¶n ®å nhËn thøc
cognitive therapy liÖu ph¸p nhËn thøc
coherent ®Ýnh nhau
cohesion (sù) kÕt dÝnh
cohesion mechanism c¬ chÕ ®Ýnh kÕt
cohesion theory lý thuyÕt liªn kÕt
cohesive dÝnh
cohesive ends ®Çu dÝnh (ADN)
cohesive termini ®Çu dÝnh (ADN)
cohort nhãm hä gÇn
Cohort life-tables b¶ng sèng cïng nhãm
colchicine colchicin
cold acclimation thuÇn hãa chÞu l¹nh
cold acclimatization thuÇn hãa chÞu l¹nh
cold agglutinin aglutinin l¹nh, ng−ng kÕt tè l¹nh
cold-blooded (thuéc) m¸u l¹nh, biÕn nhiÖt
cold hardening (sù) ®«ng cøng (v× l¹nh)
cold receptor thô quan l¹nh
cold resistance chèng l¹nh
cold-shock protein protein chèng chãang l¹nh
cold tolerance chÞu l¹nh
Coleoptera bé C¸nh cøng
coleoptile bao l¸ mÇm
coleorrhira bao rÔ mÇm
colicins colicin
coliform bacteria vi khuÈn d¹ng coli
co-linearity (sù) ®ång tuyÕn
colinearity rule quy t¾c ®ång tuyÕn
collagen colagen
collagenase collagenaza
collar 1. cæ rÔ 2. vµnh cæ 3. nÕp gÊp cæ 4. m¶nh cæ
collar cell tÕ bµo cæ ¸o

69
collateral 1. ®i kÌm 2. song song
collateral bud chåi kÌm
collateral bundle bã chång
collecting cell tÕ bµo gom
collecting duct èng niÖu
collecting tubule èng thu
collective fruit qu¶ hîp
collective unconscious v« thøc tËp thÓ
collenchyma m« dµy
collenchyma cell tÕ bµo m« dµy
collecterial glands tuyÕn gãp, tuyÕn thu
colliculi in midbrain mÊu n∙o gi÷a
colliculus gß nhá, mÊu nhá, u nhá
colloblasts tÕ bµo tiÕt keo, tÕ bµo thßng läng
colloid chÊt keo
colloid osmotic pressure ¸p suÊt thÈm thÊu keo
colon 1. ruét cuèi 2. ruét kÕt
colonic (thuéc) ruét cuèi, ruét kÕt
colonization (sù) h×nh thµnh tËp ®oµn, h×nh thµnh khuÈn l¹c
colony 1. tËp ®oµn 2. côm nÊm 3. khuÈn l¹c
colony forming cells c¸c tÕ bµo t¹o khuÈn l¹c
colony forming unit ®¬n vÞ t¹o khuÈn l¹c
colony hybridization lai khuÈn l¹c
colony stimulating factor yÕu tè kÝch thÝch t¹o khuÈn l¹c
Colorado beetle bä c¸nh cøng Colorado
coloration sù nhuém
colostrum s÷a non
colostrum corpuscles h¹t s÷a non
colour blindness (chøng) mï mµu
colour vision thÞ gi¸c mµu
colpus lç thu«n
columella 1. trô 2. lâi 3. thÓ que
columellar (thuéc) trô, (thuéc) lâi, (thuéc) thÓ que
column 1. trô nhÞ-nhuþ 2. d¹ng cét
columnar epithelium biÓu m« trô
coma 1. c¬n h«n mª 2. cê
comatose (bÞ) h«n mª
comb 1. l−îc 2. tÇng ong
comb rows hµm r¨ng l−îc
combinatorial biology sinh häc tæ hîp
combinatorial chemistry ho¸ häc tæ hîp
combinatorics m«n Tæ hîp häc

70
combining site ®iÓm tæ hîp, ®iÓm kÕt hîp
comedo nh©n trøng c¸
comfort behaviour tËp tÝnh chØnh tÒ
Commelinidae ph©n líp Thµi lµi, tæng bé Thµi lµi
commensal vËt héi sinh
commensalism (hiÖn t−îng) héi sinh
commission of monographs héi ®ång chuyªn kh¶o
commission of biomolecular engineering héi ®ång kü thuËt thao t¸c ph©n tö
sinh häc
commissural bundle bã m¹ch nèi
Commisure 1. ®−êng nèi, diÖn nèi 2. bã nèi
committee for proprietary medicinal products uû ban s¶n phÈm y häc
®éc quyÒn
committee for veterinary medicinal products ñy ban c¸c s¶n phÈm thó y
committee on safety in medicines ñy ban an toµn y häc
common bundle bã chung
common genes gen th−êng
communication (sù) giao l−u, giao tiÕp
community quÇn x∙, céng ®ång
community diversity quÇn x∙ phong phó
community effect hiÖu øng quÇn x∙
community plant variety office ñy ban gièng thùc vËt céng ®ång
comninuted (bÞ) ph©n nhá, nghiÒn nhá
compaction sù dµy ®Æc
companion cell tÕ bµo kÌm
comparative analysis ph©n tÝch so s¸nh
comparative anatomy gi¶i phÉu häc so s¸nh
comparative embryology ph«i häc so s¸nh
comparative psychology t©m lý häc so s¸nh
compartment ng¨n, khoang
colloids, soil chÊt keo, d¹ng keo
compartment hypothesis gi¶ thuyÕt ng¨n «
compensation point ®iÓm bï
compensatory pause sù nghØ bï
competence kh¶ n¨ng, n¨ng lùc
competition (sù) c¹nh tranh
competence factor nh©n tè kh¶ biÕn
competent kh¶ biÕn
competition coefficient hÖ sè c¹nh tranh
competition exclusion c¹nh tranh lo¹i trõ
competitive binding c¹nh tranh liªn kÕt
competitive exclusion principle nguyªn lý lo¹i trõ c¹nh tranh

71
competitive inhibitor nh©n tè c¹nh tranh k×m h∙m
competitive release c¹nh tranh th¶ ra
competitors kÎ c¹nh tranh
complanate dÑt, (bÞ) nÐn
complement 1. bé nhiÔm s¾c thÓ 2. bæ thÓ
complement cascade tÇng bæ thÓ
complement factor H gene gen nh©n tè H bæ thÓ
complement fixation cè ®Þnh bæ thÓ
complementary bæ trî, t−¬ng hîp
complementary DNA ADN bæ trî
complementary genes (c¸c) gen bæ trî
complementation (sù) bæ trî
complete Freun, s adjuvant t¸ chÊt Freund toµn vÑn
complementarity (sù) t−¬ng hîp, bæ trî
complementary DNA ADN bæ trî
complementation t−¬ng hîp, bæ trî
complementation test phÐp thö bæ trî
complement deficiency thiÕu hôt bæ trî
complete digestive tract èng tiªu ho¸
complete flower hoa ®ñ
complete linkage liªn kÕt gen hoµn toµn
complex phøc hÖ
complex cell tÕ bµo phøc
complexity of DNA, RNA ®é phøc t¹p cña ADN, ARN
complexity tÝnh phøc t¹p, liªn quan tíi sù æn ®Þnh quÇn x∙
complex tissue m« phøc hîp
complicate xÕp lÉn nhau
Compositae hä Cóc
compound 1. ph©n ñ 2. m«i tr−êng ñ
compound eyes m¾t kÐp
compound reflex ph¶n x¹ hçn hîp
compression wood gç Ðp
compressor c¬ Ðp
compulsion (sù) c−ìng bøc
computational biology sinh häc vi tÝnh
computer assisted new drug application (sù) øng dông thuèc míi nhê m¸y tÝnh
computer-assisted drug design thiÕt kÕ thuèc nhê m¸y tÝnh
concanavalin A concanavalin A
concatemer chuçi kh¶m
concave lens thÊu kÝnh lâm
concentric vascular bundle bã m¹ch ®ång t©m
conceptacle phßng tÕ bµo

72
concha vá èc
conchiolin conchiolin
concolorate cïng mµu
concolor ®Òu mµu, cïng mµu
concrescence (sù) ®ång tr−ëng
concrete operations thêi k× ho¹t ®éng cô thÓ, giai ®o¹n ho¹t ho¹t ®éng
concrete period thêi k× ho¹t ®éng cô thÓ, giai ®o¹n ho¹t ®éng cô thÓ
concrete stage thêi k× ho¹t ®éng cô thÓ, giai ®o¹n ho¹t ®éng cô thÓ
concrete thinking suy nghÜ cô thÓ, t− duy cô thÓ
concussion sù chÊn th−¬ng
condary sexual characters (c¸c) ®Æc ®iÓm sinh dôc phô, (c¸c) ®Æc ®iÓm
sinh dôc phô thø cÊp
condensation synthesis (sù) tæng hîp trïng ng−ng
condensed (®−îc) kÕt tô
condensed chromatin chÊt nhiÔm s¾c kÕt tô
condition hoµn c¶nh, ®iÒu kiÖn, tr¹ng th¸i
conditional lethal gen g©y chÕt cã ®iÒu kiÖn
conditional probability x¸c suÊt cã ®iÒu kiÖn
conditional probability distribution ph©n bè x¸c suÊt cã ®iÒu kiÖn
conditional reflex ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn
conduct disorders (c¸c) rèi lo¹n h−íng dÉn
conducting airways ph−¬ng thøc dÉn truyÒn
conducting tissue m« dÉn
conduction sù dÉn truyÒn, sù dÉn
conduit èng dÉn
conduplicate xÕp chång cïng chiÒu
condylar (thuéc) låi cÇu, mÊu khíp
condyle låi cÇu mÊu khíp
condyloid (thuéc) låi cÇu, mÊu khíp
cone 1. nãn th«ng 2. thÓ nãn
cone cell tÕ bµo h×nh nãn
confabulation (sù) bÞa chuyÖn
confervoid (cã) d¹ng sîi mÞn
confidence interval kho¶ng tin cËy
configuration cÊu h×nh
conflict xung ®ét
confocal microscope kÝnh hiÓn vi ®ång tiªu cù
confocal microscopy soi hiÓn vi ®ång tiªu cù
conformation cÊu h×nh (3 chiÒu)
congeneric cïng gièng
congenic cïng di truyÒn, cïng nguån gèc

73
congenital bÈm sinh
congenital deformity biÕn d¹ng bÈm sinh
congo red ®á congo (thuèc nhuém β amyloid protein)
conidial (thuéc) bµo tö ®Ýnh
conidiophore cuèng bµo tö ®Ýnh
conidiosporangium tói bµo tö ®Ýnh
conidium bµo tö ®Ýnh
Coniferales bé Th«ng
Coniferopsida líp Th«ng
coniferous (cã) qu¶ nãn, (cã) qu¶ th«ng
coniferous forest rõng th«ng
conjugate tiÕp hîp
conjugate division ph©n chia tiÕp hîp
conjugated linoleic acid (CLA) axit linoleic tiÕp hîp
conjugated protein protein tiÕp hîp
conjugation (sù) tiÕp hîp
conjugation tube cÇu tiÕp hîp, èng tiÕp hîp
conjunctiva kÕt m¹c
conjunctive tissue m« tiÕp hîp
connate hîp sinh
connecive d¶i liªn kÕt
connecting thread sîi nèi
connective tissue m« liªn kÕt
connivent ®ång quy
consciousness ý thøc
consensus sequence tr×nh tù t−¬ng ®ång, tr×nh tù thèng nhÊt
conservation (sù) b¶o tån, b¶o toµn
conservation tillage ®Êt trång trät ®−îc b¶o tån
conserved ®−îc b¶o tån
consolidation of learning cñng cè tËp quen
consolidation of memory cñng cè trÝ nhí
consortia m¹ng l−íi (nghiªn cøu)
conspecific cïng loµi
constancy ®é bÒn v÷ng, ®é æn ®Þnh
constant region vïng æn ®Þnh, vïng h»ng ®Þnh
constitutive enzyme enzym c¬ ®Þnh
constitutive genes c¸c gen c¬ ®Þnh
constitutive heterochromatifl chÊt dÞ nhiÔm s¾c c¬ ®Þnh
constitutive mutations ®ét biÕn c¬ ®Þnh
constitutive promoter promot¬ c¬ ®Þnh, khëi ®iÓm c¬ ®Þnh
constriction eo
constrictor c¬ th¾t

74
construct s¶n phÈm thiÕt kÕ (ADN)
consultative group on international agricultural research (CGIAR) nhãm t− vÊn vÒ
nghiªn cøu n«ng nghiÖp quèc tÕ
consumers (c¸c) sinh vËt tiªu thô
consumer density mËt ®é sinh vËt tiªu thô
consummatory act hµnh ®éng tiªu thô
consummatory behaviour tËp tÝnh tiªu thô
consummatory phase pha tiªu thô
consumption (sù) tiªu thô, tiªu dïng
contact herbicide thuèc diÖt cá tiÕp xóc
contact hypersensitivity qu¸ mÉn do tiÕp xóc
contact inhibition øc chÕ do tiÕp xóc
contact Insecticide thuèc trõ s©u tiÕp xóc
contagion (sù) l©y, truyÒn nhiÔm
contagious l©y truyÒn nhiÔm
contagious distribution ph©n bè lan truyÒn
contaminant chÊt g©y « nhiÔm
contiguity ®é tiÕp cËn
contiguous genes (c¸c) gen kÕ tiÕp
con-till viÕt t¾t cña conservation tillage
continental drift sù tr«i d¹t lôc ®Þa
contingency table b¶ng tiÕp hîp
control sequences tr×nh tù kiÓm sãat, tr×nh tù ®iÒu khiÓn
continuous culture nu«i cÊy liªn tôc
continuous perfusion trµn liªn tôc (ph−¬ng ph¸p nu«i d−ìng tÕ bµo)
continuous reinforcement cñng cè liªn tôc, t¨ng c−êng liªn tôc
continuous variation biÕn dÞ liªn tôc
continuum th¶m liÒn, nhãm liªn tôc
contorted xo¾n, vÆn, cuén, cuèn
contraceptive t¸c nh©n tr¸nh thô thai
contraception (sù) tr¸nh thô thai, chèng thô thai
contractile ring vßng co th¾t
contractile root rÔ co rót
contractile tissue m« co rót
contractile vacuole kh«ng bµo co bãp
contractility (tÝnh) co rót
contracture (sù) co cøng
contralateral ®èi bªn
control agent t¸c nh©n kiÓm so¸t
control group nhãm ®èi chøng
controlled modification sù c¶i biÕn cã ®iÒu khiÓn
conus thÓ nãn

75
conus arteriosus nãn ®éng m¹ch
conus medullaris nãn tuû sèng
convection (sù) ®èi l−u
convention on biological diversity (CBD) c«ng −íc ®a d¹ng sinh häc
convergence (sù) ®ång quy
convergent héi tô, ®ång quy
convergent evolution tiÕn ho¸ ®ång quy
convergent extension t¨ng c−êng héi tô
convergent improvement c¶i tiÕn ®ång quy
convergent thinking t− duy héi tô
conversion disorder rèi lo¹n biÕn ®æi
conversion hysteria bÖnh hysteri chuyÓn ho¸n
convolute cuén, cuèn, quÊn
convolution (sù) cuèn, quÊn
coomassie blue xanh coomassie
co-operation (sù) hîp t¸c
cooperativity (sù) t−¬ng t¸c
coordinated framework for regulation of biotechnology khu«n khæ ®iÒu
phèi ®Ó ®iÒu hµnh c«ng nghÖ sinh häc
coordinated growth sinh tr−ëng phèi hîp
coordination chemistry hãa häc ®iÒu phèi
Cope,s rule ®Þnh luËt Cope
Copepoda ph©n líp Ch©n chÌo
copper ®ång
coppice 1. rõng chåi, rõng non 2. (sù) dän rõng
coprodaeum phÇn huyÖt ruét
coprolalia (chøng) nãi tôc
coprophagous ¨n ph©n
coprophilia (tÝnh) −a ph©n
coprophilic −a ph©n, chÞu ph©n
coprophilous −a ph©n, chÞu ph©n
coprozoic sèng ë ph©n
copula phÇn nèi, cÇu nèi
copulation (sù) giao cÊu, tiÕp hîp
copulation tube èng giao cÊu
copy DNA (c-DNA) ADN b¶n sao
copy number sè b¶n sao
coracidium Êu trïng coracidia
coral san h«
coral reef r¹n san h« ngÇm, ®¶o san h« ngÇm
corallaceous (thuéc) san h«
Coraciliformes bé S¶ rõng

76
coracoid x−¬ng qu¹
coralliferous (cã) san h«
coralliform (cã) d¹ng san h«
coralline (cã) d¹ng san h«
coralline algae t¶o san h«
coralloid (cã) d¹ng san h«
corbicula giá phÊn
cordate (cã) d¹ng tim
coremium 1. bã sîi nÊm 2. bã cuèng bµo tö ®Ýnh
corepressor chÊt ®ång k×m h∙m, ®ång øc chÕ, phÇn tö ®ång øc chÕ
coriaceous dai
corious dai
corium b×
cork bÇn
cork cambium m« sinh bÇn, t−îng bÇn sinh vá
corm giß ngÇm, th©n hµnh
cormophyte thùc vËt th©n rÔ
corn 1. h¹t ngò cèc, 2. ng«, 3. chai chan
corn borer (bä) rÇy ng«
corn earworm s©u tai
corn rootworm s©u g©y thèi rÔ ng«
cornea gi¸c m¹c, mµng gi¸c
corneal (thuéc) gi¸c m¹c
corneous (cã) sõng
corniculate 1. (cã) d¹ng sõng, 2. (cã) sõng
cornua mÊu d¹ng sõng
cornual (thuéc) mÊu d¹ng sõng
cornute (cã) sõng, (cã) mÊu d¹ng sõng
corolla trµng
corona 1. vµnh, t¸n 2. thÓ ®Üa
coronal (thuéc) vµnh, t¸n, thÓ ®Üa
coronal plane thÓ ®Üa
corona radiata vµnh phãng x¹, vµnh to¶ tia
coronary circulation tuÇn hoµn vµnh
coronary heart disease bÖnh m¹ch vµnh
coronet vµnh ®Õ
coronold 1. x−¬ng vµnh nãn 2. (cã) d¹ng má
corpora allata thÓ alata
corpora bigemina cñ n∙o sinh ®«i
corpora cardiaca thÓ h¹ch thÇn kinh
corpora cavernosa thÓ xèp, thÓ hang
corpora geniculata thÓ gèi

77
corpora lutea thÓ vµng
corpora pedunculata thÓ cuèng
corpora quadrigemlna cñ n∙o sinh t−
corpus th©n, thÓ
corpus adiposum thÓ mì
corpus albicans thÓ tr¾ng
corpus callosum thÓ chai
corpuscle tiÓu thÓ, h¹t nhá
corpus luteum thÓ vµng
corpus mamillare thÓ nóm vó, thÓ tr¾ng
corpus spongiosum thÓ hang, thÓ xèp
corpus striatum thÓ v©n
correlation mèi t−¬ng quan
correlogram biÓu ®å t−¬ng quan
correlation coefficient hÖ sè t−¬ng quan
cortex vá
cortical granules h¹t vá
cortical microtubules vi èng nhá
cortical reaction ph¶n øng thÓ vá
corticate (cã) vá
corticolous ë vá, mäc trªn vá
corticotrophin hormon kÝch vá th−îng thËn
corticotropin corticotropin
cortisol cortisol
cortisone cortison
Corti’s organ c¬ quan Corti
corymb ngï
Corynebacteriaceae hä Corynebacteriaceae
cosmid cosmid
cosmine líp ngµ
cosmold scale v¶y ngµ
cos site ®iÓm cos
costa 1. s−ên 2. g©n 3. g©n däc 4. s−ên
costal (thuéc) s−ên, g©n
cost-benefit alalysis ph©n tÝch chi phÝ lîi Ých
cosuppression ®ång k×m h∙m, ®ång øc chÕ (gen)
Cot curve ®−êng cong Cot
coterminous cïng ph©n bè, cïng giíi h¹n
cotransport ®ång vËn chuyÓn
cotyledon l¸ mÇm
cotyledonary placentation kiÓu nhau bói, kiÓu nhau l¸

78
cotyloid 1. (cã) d¹ng cèi 2. æ cèi
cotype mÉu chuÈn cïng kiÓu
Coulter counter mÊy ®Õm Coulter
counter-conditioning (sù) biÕn ®æi ®iÒu kiÖn
countercurrent exchange trao ®æi ng−îc dßng
countershading (sù) t« mµu phßng vÖ
counter-transference truyÒn c¶m ®èi ng−îc
counts sè ®Õm
counting population (c¸c) quÇn thÓ ®èm
country providing genetic resources n−íc cung cÊp tµi nguyªn di truyÒn
coupled oscillation (c¸c) dao ®éng kÑp ®«i
coupling (sù) ghÐp ®«i, kÕt ®«i
coupling factors yÕu tè ghÐp
courtship behaviour tËp tÝnh ve v∙n
covalent bond liªn kÕt ®ång ho¸ trÞ
cover ®é che phñ
cover slip tÊm kÝnh ®Ëy, lamen
coverts l«ng th©n
cowpea mosaic virus virut kh¶m ®Ëu ®òa
cowpea trypsin inhibitor chÊt øc chÕ tripsin ®Ëu ®òa
Cowper’s glands tuyÕn Cowper, tuyÕn hµnh-hang
COX viÕt t¾t cña cyclooxygenase
COX-1 viÕt t¾t cña cyclooxygenase1
COX-2 viÕt t¾t cña cyclooxygenase2
COX-3 viÕt t¾t cña cyclooxygenase3
coxa ®èt h¸ng
coxal (thuéc) ®èt h¸ng
CP4 EPSP synthase synthaza cp4 epsp
CP4 EPSPS viÕt t¾t cña enzyme 5-enolpyruvyl-shikimate-3-phosphate
synthase do Agrobacterium chñng CP4 sinh ra
CpDNA ADN tÕ bµo chÊt (Cytoplasmic DNA)
CPMP viÕt t¾t cña Committee for Proprietary Medicinal Products
CPMV viÕt t¾t cña CowPea Mosaic Virus
CPTI viÕt t¾t cña CowPea Trypsin Inhibitor
cramp (chøng) chuét rót
Crampton’s muscle c¬ Crampton
cranial (thuéc) hép sä, sä
cranial dermis da sä n∙o
Cranial flexures nÕp uèn sä n∙o
cranial nerves d©y thÇn kinh sä n∙o
cranial neural crest mµo thÇn kinh sä n∙o

79
cranial sensory ganglia h¹ch c¶m gi¸c sä n∙o
Craniata ph©n ngµnh cã sä
craniobuccal pouch tói sä miÖng
craniosacral system hÖ sä-x−¬ng cïng
cranium hép sä
crashes bïng næ
crassulacean acid metabolism chuyÓn ho¸ axit kiÓu c©y thuèc báng
crassulacean acid metabolism plant thùc vËt CAM
Crassulaceae hä Thuèc báng
C reactive protein protein kiÓu ph¶n øng C
creatine phosphate creatin phosphat
C-reactive protein protein ph¶n øng C (chØ thÞ sinh häc vÒ viªm nhiÔm)
creativity kh¶ n¨ng s¸ng t¹o
cre-lox system hÖ thèng cre-lox (dïng phag ®Ó xen vµo hoÆc lµm mÊt ®i
mét ®o¹n ADN ®Æc thï)
cremaster 1. gai bông 2. c¬ b×u 3. c¬ tiÕt s÷a
crenate (cã) khÝa trßn, (cã) khÝa tai bÌo
crepitation phãng næ
crepuscular ho¹t ®éng lóc chËp cho¹ng
crest mµo
cribellum tÊm nh¶ t¬
cribriform (cã) d¹ng sµng, (cã) d¹ng r©y
cribrose rç mÆt sµng
cricold (cã) d¹ng nhÉn
Crinoidea líp HuÖ biÓn
crispate qu¨n, nh¨n nheo
crisped qu¨n, nh¨n nheo
crissum vïng quanh huyÖt, vïng æ nhíp
crissal (thuéc) vïng quanh huyÖt
crista 1. nÕp mµng 2. mµo
crista acustica mµo thÝnh gi¸c
cristate (cã) mµo
crithidial (thuéc) crithidia
critical day length ®é dµi ngµy tíi h¹n
critical micelle concentration nång ®é micel tíi h¹n
critical period thêi k× tíi h¹n
critical point method ph−¬ng ph¸p ®iÓm tíi h¹n
crochet mãc vËn ®éng
Crocodilia bé C¸ sÊu
croissant vitellogßne no∙n hoµng h×nh liÒm
crop thu ho¹ch mïa mµng

80
cross lai, giao phèi
cross-fertilization (sù) thô t×nh chÐo, thô phÊn chÐo
cross pollination thô phÊn chÐo
cross protection b¶o vÖ chÐo
crossing over (sù) trao ®æi chÐo
cross-over (sù) trao ®æi chÐo, thÓ trao ®æi chÐo
cross-over site vÞ trÝ trao ®æi chÐo
crossing-over sù trao ®æi chÐo, sù b¾t chÐo
cross matching ®ä chÐo
Crossoptrygii ph©n líp C¸ v©y tay
cross reaction ph¶n øng chÐo
cross reactivity tÝnh ph¶n øng chÐo
crossing over trao ®æi chÐo
crowding thõa d©n sè
crown 1. th©n rÔ ng¾n 2. t¸n 3. mµo 4. ®Ønh
crown gall vµnh sÇn, nèt sÇn
crozier ®ät cuén
CRP viÕt t¾t cña C-Reactive Protein
CRTL gene gen CRTL (g©y ph¶n øng t¹o beta caroten ë lóa chuyÓn gen)
cruciate (cã) d¹ng ch÷ thËp
Cruciferae hä Ch÷ thËp
cruciform (cã) d¹ng ch÷ thËp
crumb structure cÊu tróc h¹t vôn
cruor côc m¸u ®«ng
crura (c¸c) ®ïi, (c¸c) ch©n
crural (thuéc) ®ïi, ch©n
crureus c¬ ®ïi
crus ®ïi, ch©n
Crustacea líp Gi¸p x¸c
crustose (cã) vá cøng
cry1a (b) protein protein cry1a (b)
cry1a (c) protein protein cry1a (c)
cry1f protein protein cry1f
cry3b (b) protein protein cry3b (b)
cry9c protein protein cry9c
cryogenic storage b¶o qu¶n b»ng l¹nh s©u
cryoglobulin cryoglobulin, globulin l¹nh
cryoprecipitate cryoglobulin, globulin l¹nh
cry proteins protein cry
crypt khe, hèc
cryptic coloration nhuém mµu Èn
cryptic style trô tinh thÓ

81
cryptobiosis (sù) sèng tiÒm Èn
cryptogam thùc vËt sinh s¶n Èn
Cryptophyceae líp thùc vËt chåi Èn
cryptophyte thùc vËt chåi Èn
cryptorchid (cã) tinh hoµn Èn
cryptozoic sèng Èn
crypts in intestinal epithelium khe biÓu m« ruét
crystal tinh thÓ
crystalline cone nãn thÓ thuû tinh thÓ
crystalline lens nh©n m¾t, thÓ thuû tinh
crystalline style trô tinh thÓ
crystalloid d¹ng tinh thÓ
CSF viÕt t¾t cña Colony Stimulating Factor
CSFS viÕt t¾t cña Colony Stimulating Factors
CT viÕt t¾t cña Conservation Tillage
CTAB viÕt t¾t cña HexadeCylTrimethylAmmonium Bromide
ctene phiÕn l−îc
ctenidium 1. l−îc 2. mang lù¬c
ctenold (cã) d¹ng l−îc
Ctenophora ngµnh Søa
CTNBio Uû ban kü thuËt quèc gia vÒ an toµn sinh häc Brazil
CTP viÕt t¾t cña Chloroplast Transit Peptide
cubical epithelium biÓu m« hép
cubital l«ng c¸nh thø cÊp
cubital remiges l«ng c¸nh trô
cucullate (cã) d¹ng mò, (cã) d¹ng n¾p
culling tuyÓn chän, lo¹i bá
culm cäng, giãng rçng
cultivar c©y trång
cultivated land ®Êt trång trät
culture 1. gièng nu«i cÊy 2. nu«i cÊy
culture medium m«i tr−êng nu«i cÊy
cumulative distribution function hµm ph©n bè tÝch luü
cumulative dose liÒu l−îng tÝch luü
cumulus mÊu mang trøng
cumulus oophorus vïng h¹t, líp h¹t
cuneate (cã) d¹ng nªm
cuneiform (cã) d¹ng nªm
cupula vßm
cupule ®Êu
curare cura
curarine curarin

82
curcumin curcumin (hîp chÊt tù nhiªn chèng oxy ho¸)
curing agent t¸c nh©n ch÷a bÖnh
current good manufacturing practices thùc tiÔn s¶n xuÊt hµng ho¸ hiÖn hµnh
cursorial hay ch¹y
current competition c¹nh tranh hiÖn thêi
current flow dßng ch¶y
cushion plant c©y ®Öm
cusp mÊu nhän, ®Ønh nhän
cut c¾t (ADN, cµnh, l¸ ...)
cutaneous (cã) da, (thuéc) da
cutaneous respiration h« hÊp qua da
cuticle mµng ngoµi, cuticun
cuticular transpiration tho¸t h¬i n−íc qua mµng ngoµi
cuticulin líp sõng
cutin cutin
cutinization (sù) t¹o cutin
cutis líp m« m¹ch liªn kÕt
cut-off posture t− thÕ c¾t, t− thª giíi h¹n
cutting phÇn c¾t
Cuvierian ducts èng Cuvier
c-value paradox nghÞch lÝ gi¸ trÞ c
CVD viÕt t¾t cña CardioVascular Disease
CVMP viÕt t¾t cña Committee for Veterinary Medicinal Products
Cyanobacteria líp Vi khuÈn lam
cyanogenesis (sù) t¹o cyanogen
Cyanophyceae líp T¶o lam
cyanosis (chøng) xanh tÝm
Cycadales bé TuÕ
Cycadopsida líp TuÕ
cybrid xybrit, thÓ lai sinh chÊt
cycle chu k×, chu tr×nh
cyclic hoa vßng
cyclic AMP AMP vßng
cyclic electron dßng ®iÖn tö khÐp kÝn
cyclic photophosphorylation chu tr×nh quang phosphoryl ho¸
cyclodextrin cyclodextrin
cycloheximide cycloheximid
cycloid (cã) d¹ng vßng
cyclooxygenase cyclooxygenaza
cyclophosphamide phosphamit vßng, xyclophosphamit
cyclosis vËn ®éng vßng, chu ®éng
cyctospondylous (cã) ®èt sèng vßng

83
cyclosporine cyclosporin
cyclosporin A cyclosporin A
Cyclostomata bé c¸ miÖng trßn
cyesis (sù) thai nghÐn
cyme côm hoa d¹ng sim
cymose inflorescence côm hoa d¹ng sim
cynopodous (cã) ch©n vuèt cøng
Cyperaceae hä Cãi
cypress knee mÊu rÔ cãi ®Çm lÇy
Cypriniformes bé c¸ chÐp
cyp46 gene gen cyp46
cyst kÐn, nang, bäng
cysteine cystein
cystic (thuéc) kÐn, nang, bäng
cystic duct èng dÉn mËt
cystic fibrosis sîi nang, sîi kÐn
cystic fibrosis transmembrane regulator protein protein ®iÒu hoµ mµng
vËn chuyÓn sîi nang
cysticercus nang s¸n, g¹o s¸n
cysticolous sèng trong tói, sèng trong kÐn, sèng trong nang
cystidium tÕ bµo dÑp d¹ng l«ng chim
cystine cystin
cystitis viªm bµng quang
cystoblasts nh©n tÕ bµo, nguyªn bµo
cystogenous t¹o kÐn, t¹o nang
cystolith nang th¹ch
cystozooid thÓ nang
CystX nhãm gen CystX (cã trong ®Ëu t−¬ng cã t¸c dông diÖt giun nang)
cytase cytaza
cytochimera thÓ kh¶m tÕ bµo
cytochromes cytochrom
cytochrome p450 cytochrom p450
cytochrome p4503a4 cytochrom p4503a4
cytogenesis (sù) ph¸t sinh tÕ bµo
cytogenetic map b¶n ®å di truyÒn tÕ bµo
cytokinesis (sù) ph©n bµo chÊt, ph©n chia tÕ bµo chÊt
cytokines cytokin
cytokinin cytokinin
cytology tÕ bµo häc
cytolysis (sù) tiªu tÕ bµo, ph©n gi¶i tÕ bµo
cytomegalovirus (cmv) virut cytomegalo
cytomembrane system hÖ thèng mµng tÕ bµo

84
cytopathic (thuéc) bÖnh tÕ bµo
cytophilic antibody kh¸ng thÓ −a tÕ bµo
cytoplasm tÕ bµo chÊt
cytoplasmic bridges cÇu tÕ bµo chÊt
cytoplasmic determinants yÕu tè di truyÒn tÕ bµo chÊt
cytoplasmic DNA ADN tÕ bµo chÊt
cytoplasmic domain vïng tÕ bµo chÊt
cytoplasmic gene gen bµo chÊt
cytoplasmic inheritance di truyÒn tÕ bµo chÊt
cytoplasmic male sterility (tÝnh) bÊt thô ®ùc bµo chÊt
cytoplasmic membrane mµng tÕ bµo chÊt
cytorrhysis (sù) tãp bµo
cytosine cytosin
cytoskeleton khung tÕ bµo
cytostatic factor yÕu tè k×m h∙m tÕ bµo
cytotaxis (tÝnh) øng ®éng tÕ bµo
cytotaxonomy ph©n lo¹i häc tÕ bµo
cytotoxic g©y ®éc tÕ bµo
cytotoxic killer lymphocyte tÕ bµo lympho giÕt tÕ bµo, tÕ bµo lympho khö bµo
cytotoxic T cells (c¸c) tÕ bµo T g©y ®éc tÕ bµo
cytotoxin cytotoxin, ®éc tè tÕ bµo
cytosine cytosin
cytoskeleton bé khung tÕ bµo
cytosol phÇn bµo tan, xytosol
cytotrophoblast l¸ nu«i tÕ bµo, líp d−ìng bµo
CZE viÕt t¾t cña Capillary Zone Electrophoresis

85
 D

D loop vßng D (ADN)

dactyl ngãn
dactylar (thuéc) ngãn
daffodil rice lóa vµng
daffodils c©y thuû tiªn hoa vµng
daidzein daidzein (d¹ng aglycone cña isoflavon)
daidzen daidzen (mét ®ång ph©n cña isoflavon)
daidzin daidzin ( d¹ng β-glycoside cña isoflavon)
daily calorie supply per capita khÈu phÇn calo mçi ngµy
dalton dalton-®¬n vÞ ®o khèi l−îng
damping-off (sù) thèi ñng
dark-fixation of carbon dioxide (sù) cè ®Þnh CO2 trong tèi
dark-ground illumination hiÓn vi nÒn ®en, räi s¸ng nÒn tèi
dark reactions ph¶n øng tèi
dart thÓ l−ìi gi¸o
Darwin, s finches nhËt ký cña Darwin
Darwinian theory häc thuyÕt Darwin
dasypaedes chim non
data mining t×m kiÕm, khai th¸c d÷ liÖu
daughter thÕ hÖ con
daughter sporocysts nh©n cña tÕ bµo mÑ bµo tö
day-neutral plant thùc vËt ngµy trung b×nh
DBT viÕt t¾t cña Indian Department of Biotechnology
DC viÕt t¾t cña Dendritic Cells
ddNTP viÕt t¾t cña DiDeoxyNucleosid TriphosPhate
ddRNAi viÕt t¾t cña DNA-directed RNA Interference
de novo sequencing gi¶i tr×nh tù de novo
deabetes bÖnh ®¸i th¸o ®−êng
deaminase deaminaza
deamination khö amin ho¸
deamination reaction ph¶n øng khö amin
death (sù) chÕt, tö vong
death rate chØ sè chÕt, chØ sè tö vong
decalcification (sù) khö canxi
Decapoda 1. bé M−êi ch©n 2. ph©n bé M−êi ch©n
decarboxylase ®ecacboxylaza
decay (sù) ph©n r∙
decerebrate mÊt n∙o, mÊt chøc n¨ng n∙o

86
decerebrate tonus tr−¬ng lùc c¬ mÊt n∙o
decidua mµng rông
deciduate (cã) mµng rông
deciduous (bÞ) rông
deciduous forest rõng rông l¸
decomposers (sinh) vËt ph©n huû
decomposer system hÖ thèng ph©n huû
decomposition (sù) ph©n huû
decompound phøc hîp
decondensed chromatin cromatin kh«ng ng−ng tô
deconjugation (sù) t¸ch tiÕp hîp, gi¶i tiÕp hîp
decorticated (bÞ) bãc vá, (bÞ) lét vá
decurrent 1. men xuèng 2. nhiÒu nh¸nh
decussate chÐo ch÷ thËp, ®èi ch÷ thËp
decussation liÖu ph¸p s©u
dedifferentiation (sù) gi¶i biÖt ho¸
deep cytoplasmic movement vËn chuyÓn bµo chÊt s©u
deep zone of amphibian gastrula vïng s©u cña ph«i vÞ l−ìng c−
defaulr programs lçi ch−¬ng tr×nh
defective virus virut bÞ bÊt ho¹t
defence mechanism c¬ chÕ b¶o vÖ
defensins chÊt b¶o vÖ, yÕu tè b¶o vÖ
defibrillator m¸y khö rung tim
deficiency (sù) thiÕu ®o¹n, thiÕu hôt
deficiency disease bÖnh thiÕu dinh d−ìng, bÖnh suy dinh d−ìng
definite (cã) d¹ng xim, (thuéc) gèc ghÐp
definite growth sinh tr−ëng cã h¹n
definitive cuèi cïng, hoµn toµn, ph¸t triÓn ®Çy ®ñ, x¸c ®Þnh
definitive host vËt chñ vÜnh viÔn
defoliation (sù) ng¾t l¸, rông l¸
deforestation (sù) ®èt rõng, ph¸ rõng
degeneracy sù tho¸i ho¸, sù suy biÕn, sù suy tho¸i
degeneration (sù) tho¸i ho¸, suy biÕn
degenerative disorders rèi lo¹n tho¸i ho¸
deglutition (sù) nuèt
degenerate codons c¸c codon tho¸i ho¸ (nhiÒu codon qui ®Þnh mét axit amin)
degradation sù suy tho¸i, sù xuèng cÊp, sù gi¶m bËc, ph©n huû
dehiscence (sù) nøt, nÎ, më
dehydration (s−) khö nø¬c
dehydrogenase ®ehydrogenza
de-iridividuation (sù) mÊt c¸ tÝnh, mÊt c¸ thÓ
delamination (sù) ph©n líp

87
degradative succession diÔn thÕ suy tho¸i
dehydrogenases dehydrogenaza
dehydrogenation khö hydro
Deinococcus radiodurans Deinococcus radiodurans (vi khuÈn chÞu phãng x¹)
delayed density-dependence (sù) trÔ cña phô thuéc mËt ®é
delayed fertilization thô tinh chËm
delayed-type hypersensitivity qu¸ mÉm muén
deletion (sù) khuyÕt ®o¹n, ®o¹n khuyÕt (nhiÔm s¾c thÓ)
deletion mapping of DNA sequences lËp b¶n ®å khuyÕt ®o¹n c¸c tr×nh tù ADN
deletion mutation ®ét biÕn khuyÕt ®o¹n
deletion of chromosomal segment sù mÊt ®o¹n nhiÔm s¾c thÓ
delinquency (sù) ph¹m téi
delinquent kÎ ph¹m téi, ph¹m téi, l¬ lµ, chÓnh m¶ng
delta 12 desaturase desaturaza delta12
delta 15 desaturase desaturaza delta15
delta endotoxins endotoxin delta
deltoid 1. cã d¹ng tam gi¸c 2. cÊu tróc tam gi¸c
delusions (sù) hoang t−ëng
deme ®em, nhãm liªn phèi
dementia (sù) sa sót trÝ tôª
dementia praecox sa sót trÝ tôª
demersal ë ®¸y, ch×m
demifacet nöa mÆt khíp
Demospongiae líp Bät biÓn th−êng
demethylase demethylaza, enzym khö methyl
demethylation khö methyl
demographic processes qu¸ tr×nh d©n sè
demulcent dÞu, gi¶m kÝch thÝch
demography d©n sè häc
denaturation (sù) biÕn tÝnh, biÕn chÊt, t¸ch ®«i (ADN)
denatured DNA ADN biÕn tÝnh (®∙ t¸ch lµm 2 sîi ®¬n)
denaturing gradient gel electrophoresis ®iÖn di trªn gel gradient biÕn tÝnh
denaturing High Pressure Liquid Chromatography s¾c ký láng cao ¸p biÕn tÝnh
denaturing polyacrylamide gel electrophoresis ®iÖn di trªn gel polyacrylamid biÕn
tÝnh
dendrimers nh¸nh, nh¸nh ph©n
dendrite dendrit, ®ät nh¸nh
dendritic cell tÕ bµo cã tua, tÕ bµo cã d¹ng b¹ch tuéc, tÕ bµo ph©n nh¸nh
dendritic langerhans cells (c¸c) tÕ bµo langerhans ph©n nh¸nh (n¬i HIV
x©m nhËp c¬ thÓ)
dendritic polymers polyme ph©n nh¸nh

88
dendrochronology cæ khÝ hËu theo vßng c©y
dendrogram c©y ph¸t sinh
dendrograph c©y kÝ
dendroid 1. (cã) d¹ng c©y 2. (cã) d¹ng ph©n nh¸nh c©y
dendron sîi nh¸nh
denervated (bÞ) bãc d©y thÇn kinh, (bÞ) bá d©y thÇn kinh
denial (sù) tõ chèi
denitrification khö nit¬
denitrifying bacteria vi khuÈn khö nit¬
dens of axis trôc r¨ng
dens epistrophel mám r¨ng
density mËt ®é
density dependence phô thuéc mËt ®é
density dependent factor yÕu tè phô thuéc mËt ®é
density dependent inhibition (sù) øc chÕ phô thuéc mËt ®é
density gradient centrifugatiori ly t©m trong gradien mËt ®é
density independent factor yÕu tè ®éc lËp mËt ®é
dental formula c«ng thøc r¨ng
dentary x−¬ng (mang) r¨ng
dentary bone x−¬ng r¨ng
dentate (cã) r¨ng, (cã) mÐp xÎ r¨ng
denticle 1. mÊu d¹ng r¨ng nhá 2. v¶y tÊm
dentinal (thuéc) dentin, ngµ r¨ng
dentine dentin, ngµ r¨ng, chÊt x−¬ng r¨ng
dentition 1. mÉu r¨ng 2. (sù) mäc r¨ng 3. bé r¨ng
denuded quadrat « trÇn
deoxynivalenol deoxynivalenol
deoxyribonucleic acid axit deoxyribonucleic
deoxynucleoside triphosphate deoxynucleosid triphosphat (dNTP)
deoxyribonuclease deoxyribonucleaza
deoxyribonucleic acid (DNA) axit deoxyribonucleic
deoxyribonucleotide deoxyribonucleotid
deoxyribose deoxyriboza
dependent variable biÕn dÞ ®éc lËp
depersonalization (sù) mÊt c¸ tÝnh, mÊt c¸ thÓ
depilate nhæ l«ng, nhæ tãc
depolarization (sù) khö cùc, ph©n cùc
deposit feeder sinh vËt ¨n c¹n vÈn
depressant 1. lµm suy gi¶m, lµm suy yÕu 2. t¸c nh©n lµm suy yÕu
depressor 1. c¬ h¹ 2. chÊt gi¶m chuyÓn ho¸
deprotection khö b¶o vÖ
depth chiÒu s©u, bÒ s©u

89
derepression khö øc chÕ
derived character ®Æc ®iÓm dÉn xuÊt
derm b×, da
dermal (thuéc) b×, da
dermal tissue system hÖ m« b×
dermal branchlae mang da, mang b×
dermatogen tÇng sinh b×
dermatophyte nÊm ngoµi da
dermic (thuéc) b×, da
dermis b×, da
dermornuscular layer líp c¬ b×
dertrotheca bao má sõng
dertrum bao má sõng
desert hedgehog protein protein nhÝm ¢u hoang m¹c
desert hoang m¹c, sa m¹c
desertification (sù) ho¸ hoang m¹c
descending ch¹y xu«i
desferroxamine manganese mangan desferroxamin
desmids t¶o lôc
desmognathous (thuéc) hµm da, má da
desmosome thÓ liªn kÕt, thÓ nèi, thÓ cÇu
desquamation (sù) trãc v¶y, bong v¶y
desulfovibrio phÈy khuÈn khö sulphat
determinate (®−îc) x¸c ®Þnh, (thuéc) gèc ghÐp, (cã) xim
determination (sù) x¸c ®Þnh giíi h¹n, x¸c ®Þnh
determinate cleavage ph©n c¾t x¸c ®Þnh
determinate growth sinh tr−ëng cã h¹n
detorsion xo¾n ng−îc chiÒu
detritovore sinh vËt ¨n mïn b∙, sinh vËt ¨n chÊt thèi r÷a, sinh vËt ¨n chÊt
tan r÷a
detritus chÊt thèi r÷a, chÊt tan r÷a, mïn b∙
Deuteromycetes líp NÊm bÊt toµn, líp NÊm khuyÕt
deuterostoma miÖng thø sinh
deuterotoky trinh sinh hai tÝnh
deutocerebron h¹ch n∙o II
development (sù) ph¸t triÓn, triÓn khai, më réng
deviance so khíp thèng kª
deviation ®é lÖch
deviation IQ IQ lÖch
devonian kû devon
dew claw mãng huyÒn
Deuteromycotina ph©n ngµnh NÊm bÊt toµn, ph©n ngµnh NÊm khuyÕt,

90
líp NÊm bÊt toµn, líp NÊm khuyÕt
dexiotropic cuèn ph¶i, xo¾n ph¶i,
dextral cuèn ph¶i
dextran dextran
dextrin dextrin
dextrorotary isomer isome quay ph¶i, chÊt ®ång ph©n quay ph¶i
dextrorse cuèn ph¶i, xo¾n ph¶i
dextrose dextroza
DGGE viÕt t¾t cña Denaturing Gradient Gel Electrophoresis
DHA DocosaHexanoic Acid
DHH viÕt t¾t cña Desert HedgeHog protein
dHPLC viÕt t¾t cña denaturing High Pressure Liquid Chromatography
di George’s syndrome héi chøng dÞ George
diabetes bÖnh ®¸i th¸o ®−êng
diacoele buång n∙o thÊt III, khoang n∙o III
diacylglycerols diacylglycerol
diadeiphous hai bã chØ nhÞ
diadzein diadzein
diagnosis 1. m« t¶ ®Æc tr−ng 2. chÈn ®o¸n
diagnostic characters ®Æc ®iÓm chÈn ®o¸n
dialypetalous (cã) c¸nh trµng rêi
dialysis sù thÈm tÝch
Diamond vs. chakrabarty Bé th−¬ng m¹i Mü
diapause (sù) ®×nh dôc
diapedesis (sù) xuyªn m¹ch, tho¸t m¹ch
diaphoresis (sù) ch¶y må h«i, tho¸t må h«i
diaphragm 1. mµng ng¨n 2. v¸ch ng¨n 3. c¬ hoµnh
diaphysis th©n x−¬ng
diapophyses mÊu ngang
diapsid (thuéc) hai hè th¸i d−¬ng, hè th¸i d−¬ng kÐp
diarthrosis khíp ®éng
diastase diastaza
diastasis kú nghØ tiÒn t©m thu
diastema 1. tÊm gi÷a 2. kho¶ng trèng r¨ng
diaster thÓ sao chÐp
diastereoisomers diastereoisome
diastole kú t©m tr−¬ng, kú gi∙n tim
diastolic blood pressure ¸p suÊt m¸u t©m tr−¬ng
diastolic pressure huyÕt ¸p t©m tr−¬ng
diatoms khuª t¶o, t¶o silic
diatropism (tÝnh) h−íng ngang kÝch thÝch

91
dibranchiate hai mang
dicentric hai t©m, l−ìng t©m, hai t©m ®éng
dicer enzymes enzym dicer (c¾t ARN m¹ch kÐp)
dichasial cyme xim hai ng¶
dichasium xim hai ng¶
dichiamydeous (cã) bao hoa kÐp
dichocephalous (cã) hai ®Çu
dichogamy (tÝnh) biÖt giao
dichoptic (thuéc) m¾t kÐp
dichotomy (sù) l−ìng ph©n
dichromatism (chøng) l−ìng s¾c thÞ
Dicksonia bé CÈu tÝch
Dick test thö nghiÖm Dick
dicliny ph©n tÝnh (thùc vËt)
diclinous (cã) hoa ph©n tÝnh
DIC microscope kÝnh hiÓn vi DIC
dicot thùc vËt hai l¸ mÇm
Dicotyledones líp Hai l¸ mÇm
dictyosome thÓ l−íi
dictyostele trung trô l−íi
dicyclic hai vßng xo¾n
didactyl hai ngãn
dideoxynucleosid triphosphate (ddNTP) dideoxynucleosid triphosphat
didymous mäc kÐp
didynamous hai ®«i nhÞ so le
dieback (sù) chÕt ho¹i
diel ngµy - ®ªm, hµng ngµy
diencephalon n∙o trung gian
diets khÈu phÇn, ¨n kiªng
difference threshold ng−ìng ph©n biÖt
differential absorption ratio tû lÖ hÊp thô (trong qu¸ tr×nh) biÖt ho¸
differential interference contrast microscope kÝnh hiÓn vi t−¬ng ph¶n giao thoa
vi sai
differential display hiÓn thÞ biÖt ho¸
differential reproduction sinh s¶n biÖt ho¸
differential resource utilization sö dông tµi nguyªn kh¸c nhau
differential splicing t¸ch intron (trong) biÖt ho¸
differential stain thuèc nhuém vi sai
differentiation (sù) ph©n ho¸, biÖt ho¸
diffuse competition c¹nh tranh ph©n t¸n
diffuse growth sinh tr−ëng ph©n t¸n
diffuse placentation kiÓu b¸m nhau ph©n t¸n

92
diffuse porous kiÓu b¸m ph©n t¸n
diffuse porous (cã) lç ph©n t¸n
diffuse tissue m« ph©n t¸n
diffusion (sù) khuÕch t¸n, lan to¶
diffusion coefficients hÖ sè ph©n t¸n
digametic hai kiÓu giao tö
digastric hai th©n
Digenea líp S¸n l¸ song chñ
digenesis (sù) xen kÏ thÕ hÖ, lu©n phiªn thÕ hÖ
digenetic (thuéc) xen kÏ thÕ hÖ, lu©n phiªn vËt chñ
digenetic reproduction sinh s¶n xen kÏ thÕ hÖ
digestion (sù) tiªu ho¸, ph©n huû
digestive gland tuyÕn tiªu ho¸
digestive system hÖ tiªu ho¸
digestive tract èng tiªu ho¸, ®−êng tiªu ho¸
digestive tube èng tiªu ho¸
digit ngãn
digitate (cã) ngãn, (xÎ) ngãn
digitigrade mÊu d¹ng ngãn
digitule mÊu d¹ng ngãn
diglycerides diglycerid
digoneutic (mét) n¨m hai løa
dihybrid con lai hai tÝnh
dihybrid cross phÐp lai hai tÝnh tr¹ng
dikaryon nh©n kÐp, thÓ hai nh©n
dikaryotic (thuéc) hai nh©n
dikaryophase pha hai nh©n, pha song ®¬n béi
dilambdodont (r¨ng) ch÷ V
dilator c¬ gi∙n
dilution principle nguyªn lÝ pha lo∙ng
dimeric chromosome nhiÔm s¾c thÓ c©n, nhiÔm s¾c thÓ ®èi xøng hai bªn
dimeric RNAse III ribonucleaza III l−ìng ph©n
dimerous hai phÇn
dimorphic hai d¹ng, l−ìng h×nh
dimorphism (hiÖn t−îng) l−ìng h×nh, (hiÖn t−îng) hai d¹ng
dimorphous hai d¹ng, l−ìng h×nh
dinitrogen fixation cè ®Þnh nit¬
Dinoflagellata ngµnh Trïng hai roi
Dinophyceae líp Trïng t¶o
diocoel n∙o thÊt ba
dioecious ph©n tÝnh

93
dioecious species loµi ph©n tÝnh
dioecism (sù) ph©n tÝnh
dioestrus kú kh«ng ®éng dôc
dioptric mechanism c¬ cÊu khóc x¹
diphasic hai pha, hai kú, hai giai ®o¹n
diphtheria (bÖnh) b¹ch hÇu
diphtheria antitoxin kh¸ng ®éc tè b¹ch cÇu
diphtheria toxin ®éc tè b¹ch hÇu
diphtheria toxoid nh−îc ®éc tè b¹ch hÇu
diphycercal (thuéc) v©y ®u«i ®èi xøng ®Òu
diphygenic hai kiÓu ph¸t triÓn
diphyletic hai dßng tæ tiªn, hai nguån gèc
diphyodont hai (kiÓu) bé r¨ng
diplobiont sinh vËt l−ìng thÓ
diplobiontic (thuéc) sinh vËt l−ìng thÓ
diploblastic hai ph«i b×, hai l¸ ph«i
diplococcus song cÇu khuÈn
diplogangliate (cã) h¹ch kÐp
diploganglionate (cã) h¹ch kÐp
diplohaplont sinh vËt l−ìng ®¬n béi
diploid l−ìng béi, thÓ l−ìng béi
diploid cell tÕ bµo l−ìng béi
diploidization (sù) l−ìng béi ho¸, h×nh thµnh l−ìng béi
diplonema giai ®o¹n sîi kÐp
diplont sinh vËt l−ìng béi
diplophase pha l−ìng béi
Diplopoda líp Ch©n kÐp
diplospondylic hai ®èt sèng, (thuéc) ®èt sèng kÐp
diplospondylous hai ®èt sèng, (thuéc) ®èt sèng kÐp
diplospondyly (hiÖn t−îng) hai ®èt sèng kÐp
diplostemonous hai vßng nhÞ, (cã) hai vßng nhÞ
diplotene diploten
diplozoic ®èi xøng hai bªn
Dipneusti bé C¸ phæi
dip-pen lithography (phÐp) in kh¾c ®¸ b»ng bót nhóng
dip-pen nanolithography (phÐp) in kh¾c ®¸ nano b»ng bót nhóng
Diprioi bé C¸ phæi
diprotodont hai r¨ng cöa lín
Diptera bé Hai c¸nh
direct development ph¸t triÓn trùc tiÕp
direct flight ¸nh s¸ng trùc tiÕp
directing stimulus kÝch thÝch ®Þnh h−íng

94
direct metamorphosis biÕn th¸i trùc tiÕp
direct transfer truyÒn trùc tiÕp
directed assembly sù quÇn tô trùc tiÕp
directed evolution tiÕn ho¸ ®Þnh h−íng
directed mutation ®ét biÕn ®Þnh h−íng xem adaptive mutation
directed self-assembly tù l¾p r¸p cã ®Þnh h−íng
directional selection (sù) chän läc ®Þnh h−íng
disaccharide ®−êng ®«i, disaccharid
disasters thiªn tai
disc ®Üa, nhó, gi¸c
disclimax ®Ønh cao bÊt th−êng, ®Ønh cao nh©n t¹o
discoidal cleavage ph©n c¾t ®Üa
Discolichenes nhãm ®Þa y d¹ng ®Üa
Discomycetes líp NÊm ®Üa
discontinuous distribution ph©n bè kh«ng liªn tôc
discontinuous feeder ¨n kh«ng liªn tôc
discontinuous variation biÕn dÞ kh«ng liªn tôc
discriminant analysis ph©n tÝch biÖt thøc
discrimination (sù) ph©n biÖt
discrimination training tËp quen ph©n biÖt
discus proligerus vïng h¹t
disharmony mÊt hµi hoµ
disinfection (sù) khö trïng, tÈy uÕ
disinfestation (sù) diÖt c«n trïng
discrete generation thÕ hÖ riªng biÖt
disjunct ph©n t¸ch, ®øt ®o¹n
disjunction (sù) ph©n t¸ch
disjunctor cÇu liªn kÕt
disk 1. nhó 2. ®Üa 3. gi¸c
disk floret hoa con d¹ng ®Üa
disomic l−ìng thÓ, (thuéc) thÓ hai
disorganized schizophrenia (bÖnh) t©m thÇn ph©n liÖt rèi lo¹n
dispermic eggs trøng hai tinh trïng
dispermy (sù) thô tinh kÐp
dispersal (sù) ph¸t t¸n
dispersion (sù) ph©n t¸n
displacement (sù) di chuyÓn
displacement activity ho¹t ®éng chuyÓn chç
displacement loop vßng chuyÓn chç
display behaviour tËp tÝnh ph« tr−¬ng
disruptive selection chän läc ng¾t qu∙ng
dissemination (sù) ph©n to¶

95
disseminule thÓ ph©n to¶
dissimilation (sù) ph©n ly, ph©n h−íng, trë thµnh kh¸c nhau
dissociating enzymes enzym ph©n ly
dissociation (sù) ph©n ly
dissociative disorder rèi lo¹n ph©n ly
dissymmetric bÊt ®èi xøng
distal xa, ngoµi
distichous hai d∙y, hai hµng
distinct ph©n biÖt
distraction display biÓu hiÖn sao l∙ng
distribution (sù) ph©n bè
distribution factor hÖ sè ph©n bè
distribution-free methods (c¸c) ph−¬ng ph¸p phi ph©n sè
disturbance (sù) rèi lo¹n, ®¶o lén, nhiÔu
disulphide bond mèi liªn kÕt disulphid
disuse atrophy teo do kh«ng dïng
dithioglycerol dithioglyxerol
dithlothreitol dithiothreitol
ditrematous (cã) lç sinh dôc ph©n biÖt
diuresis bµi niÖu
diurnal movement vËn ®éng ngµy-®ªm
divaricate t¸ch ®«i réng, ph©n ly réng
divergence (tiÕn ho¸) ph©n h−íng
divergent ph©n h−íng, ph©n t¸n
divergent evolution tiÕn ho¸ ph©n h−íng
divergent oscillation dao ®éng ph©n h−íng
divergent thinking t− duy ph©n kú
diversifying selection chän läc cùc ®o¹n
diversity biotechnology consortium m¹ng l−íi c«ng nghÖ sinh häc vÒ ®a d¹ng
diversity estimation (of molecules) ®¸nh gi¸ møc ®é ®a d¹ng (cña c¸c ph©n tö)
diversity (sù, ®é) ®a d¹ng
diverticula (c¸c) tói thõa
diverticulum tói thõa
diving lÆn
division ngµnh
dizygotic twins trÎ sinh ®«i hai trøng, trÎ sinh ®«i hai hîp tö
DMD viÕt t¾t cña Duchenne Muscular Dystrophy
DNA ADN viÕt t¾t cña DeoxyriboNucleic Acid
DNA analysis ph©n tÝch ADN
DNA binding proteins protein liªn kÕt ADN
DNA bridges cÇu ADN
DNA chimera kh¶m ADN

96
DNA chip chip ADN
DNA cloning th− viÖn ADN
DNA-directed RNA Interference can thiÖp b»ng ARN do ADN ®iÒu khiÓn
DNA fingerprinting in dÊu ADN, lµm dÊu ADN
DNA footprinting in dÊu ch©n ADN (x¸c ®Þnh tr×nh tù ADN, n¬i b¸m
®Æc hiÖu protein)
DNA fragmentation ph©n ®o¹n ADN
DNA glycosylase glycosylaza ADN
DNA gyrase gyraza ADN
DNA helicase helicaza ADN
DNA hybridisation lai ADN
DNA library th− viÖn ADN
DNA ligase ligaza ADN
DNA marker chØ thÞ ADN
DNA melting temperature nhiÖt ®é nãng ch¶y ADN
DNA methylase methylaza ADN
DNA methylation metyl ho¸ ADN
DNA microarray vi dµn ADN
DNA polymerase ADN polymeraza (enzym tæng hîp ADN)
DNA probe ®o¹n dß ADN
DNA profiling x¸c ®Þnh ®Æc ®iÓm ADN
DNA Regulatory Elements (c¸c) nh©n tè ®iÒu hoµ ADN
DNA repair söa ch÷a ADN
DNA sequencing gi¶i tr×nh tù ADN
DNA shuffling x¸o trén (tr×nh tù) ADN
DNA synthesis tæng hîp ADN
DNA typing ®Þnh kiÎu ADN
DNA vaccines vaccin ADN
DNA vector vect¬ ADN
DNA-dependent RNA polymerase polymeraza ARN phô thuéc ADN
DNA-directed RNA interference nhiÔu ARN ®Þnh h−íng ADN
DNA-RNA hybrid d¹ng lai ADN-ARN
DNA-DNA hybridization phÐp lai ADN-ADN
DNAse ADNase
docking (in computational biology) cËp bÕn (trong sinh häc vi tÝnh)
docosahexanoic acid (dha) axit docosahexanoic
doctrine of specific nerve energies häc thuyÕt n¨ng l−îng thÇn kinh
chuyªn biÖt
dolichol phosphate phosphat dolichol
dolioform (cã) d¹ng thïng, (cã) d¹ng v¹i
domain vïng, miÒn
domatium tæ c«n trïng

97
dome vßm
Domin scale thang Domin
dominance hierarchy ph©n cÊp tréi
dominant 1. tréi 2. loµi tréi
dominant allele alen tréi
dominant species loµi −u thÕ
don −u tó
donor junction (sù) kÕt nèi thÓ cho
Dopamin dopamin
dormancy (tr¹ng th¸i) ngñ
dormin dormin
dorsal 1. (thuéc) mÆt l−ng 2. mÆt l−ng
dorsal aorta ®éng m¹ch l−ng
dorsal column cét sèng
dorsal fin v©y l−ng
dorsal horn sõng cét sèng
dorsal organ c¬ quan trªn l−ng
dorsal root ganglia h¹ch rÔ l−ng
dorsal suture ®−êng nèi l−ng
dorsal trace vÕt l−ng
dorsiferous câng con
dorsifixed ®Ýnh l−ng
dorsalis ®éng m¹ch l−ng
dorsigrade ®i b»ng mu
dorsiventral (thuéc) l−ng bông
dorsovetral axis trôc tr−íc sau
dorsum l−ng
dosage compensation sù bï trõ liÒu l−îng
dosal lip mÐp l−ng
dose liÒu l−îng
dose equivalent liÒu l−îng t−¬ng ®−¬ng, ®−¬ng l−îng liÒu l−îng
dose rate suÊt liÒu l−îng
dose reduction factor hÖ sè gi¶m liÒu l−îng
dosemeter liÒu l−îng kÕ
dosimeter liÒu l−îng kÕ
double kÐp, ®«i
dot blot dot blot, thÈm t¸ch ®iÓm (mét kü thuËt lai ADN)
double cirvulation tuÇn hoµn kÐp
double diffusion khuÕch t¸n kÐp
double embedding ®óc kÐp, lång kÐp
double fertilization thô tinh kÐp, thô phÊn kÐp

98
double helix chuçi xo¾n kÐp
double-image micrometer tr¾c vi kÕ hai ¶nh
down feathers l«ng t¬
Down,s syndrome héi chøng Down
downy mildew (bÖnh) s−¬ng phÊn t¬
DPN viÕt t¾t cña Dip-Pen Nanolithography
drainage (sù) th¸o n−íc, tiªu n−íc
dream interpretation gi¶i thÝch giÊc m¬
D region vïng D
DREs viÕt t¾t cña DNA Regulatory Elements
drinking water n−íc uèng
drip tip ®Ønh trót n−íc
drive ®éng lùc
drive-reduction hypothesis gi¶ thuyÕt gi¶m ®éng lùc
dromaeognathous (cã) hµm xo¾n
drone ong ®ùc
drop (sù) rông
Drosophila ruåi giÊm Drosophila
Drosophila melanogaster ruåi giÊm Drosophila melanogaster
drought (sù) kh« h¹n
drug thuèc
doublebind communication giao tiÕp l−ìng nan
down promoter mutations ®ét biÕn phÝa sau promot¬ (khëi ®iÓm)
down regulating ®iÒu hoµ vÒ phÝa sau
downtream xu«i dßng
drought tolerance tÝnh chÞu h¹n
drought tolerance trait tÝnh tr¹ng chÞu h¹n
drupe qu¶ h¹ch
drupel qña h¹ch nhá
druse tinh ®¸m
dry deposition l¾ng kh«
dry fruit qu¶ kh«
dry rot (bÖnh) thèi kh«
dsDNA ADN sîi ®«i
dsRNA ARN sîi ®«i
Duchenne muscular dystrophy (dmd) gene gen teo c¬ Duchenne
duct èng
duct cell tÕ bµo èng
ductless glands tuyÕn néi tiÕt
ductule èng nhá, tiÓu qu¶n
ductus èng
ductus arteriosus èng ®éng m¹ch

99
ductus caroticus èng ®éng m¹ch
ductus Cuvieri èng Cuvieri
ductus deferens èng dÉn tinh
ductus ejaculatorius èng phãng tinh
ductus endolymphaticus èng néi tiÕt b¹ch huyÕt
ductus pneumaticus èng khÝ
dulosis (sù) céng sinh n« lÖ
dung beetles bä hung
dung feeder vËt ¨n ph©n
duodenal (thuéc) t¸ trµng
duodenum ruét t¸, t¸ trµng
duplex phøc kÐp, ®o¹n lÆp kÐp
duplication lÆp ®o¹n, ®o¹n lÆp
duplicident (cã) r¨ng cöa kÐp
dura mater mµng cøng
duramen lâi gç
dwarf male con ®ùc lïn
dwarfism hiÖn t−îng lïn
dyad bé ®«i
dyenin ®yenin
dyes thuèc nhuém
dynamic life-tables b¶ng sèng ®éng lùc häc
dynamic psychology t©m lý häc ®éng lùc
dynamics ®éng lùc häc
dysadaptation (sù) lo¹n thÝch nghi
dysarthria (sù) lo¹n vËn ng«n
dyscrasia (sù) lo¹n thÓ tr¹ng
dysgenic tho¸i ho¸ gièng
dysgraphia (sù) dÞ d¹ng chi, lo¹n ph¸t chi
dyskinesia (sù) lo¹n vËn ®éng
dyslexia (sù) lo¹n n¨ng ®äc
dyspepsia (sù) rèi lo¹n tiªu ho¸
dysplasia (sù) lo¹n ph¸t triÓn
dyspnea (sù) khã thë
dyspnoea (sù) khã thë
dystrophic lo¹n d−ìng

100
 E

EAAS viÕt t¾t cña Excitatory Amino AcidS

ear tai
ear development (sù) ph¸t triÓn cña tai
eardrum mµng nhÜ
early development (sù) ph¸t triÓn sím
early genes c¸c gen biÓu hiÖn sím
early proteins c¸c protein(gióp gen) biÓu hiÖn sím
early replicating regions (c¸c) vïng sao chÐp sím
early wood gç sím
earthworms giun ®Êt
ecad d¹ng sinh th¸i
ECB viÕt t¾t cña European Corn Borer
Ecballium elaterium Trypsin Inhibitors chÊt øc chÕ trypsin cña
Ecballium elaterium
eccrine bµi tiÕt
ecdemic bªn ngoµi vµo, ngo¹i lai
ecdysone hormon ecdyson, hormon lét x¸c
ecdysone receptor thô quan ecdysone
echinococcus s¸n chã
Echinodermata ngµnh Da gai
Echinoidea líp CÇu gai
Echiuroidea ngµnh Echiurodea
echoic memory trÝ nhí ©m vang
echolalia (chøng) l¾p lêi, (chøng) nh¹i lêi
echolocatlon (sù) ®Þnh vÞ b»ng tiÕng väng
ECHO viruses (c¸c) virut ECHO
ecocline cÊp tÝnh tr¹ng sinh th¸i, nªm sinh th¸i
E. coli (Escherichia coli) E.coli
eclosion (sù) në
ecological effciency hiÖu suÊt sinh th¸i
ecological factor nh©n tè sinh th¸i
ecological indicators (c¸c) chØ thÞ sinh th¸i
ecological management qu¶n lý sinh th¸i häc
ecological niche tæ sinh th¸i
ecological pyramids (c¸c) th¸p sinh th¸i
ecological succession diÔn thÕ sinh th¸i
ecology sinh th¸i häc

101
Eco-Management and Audit Scheme qu¶n lý sinh th¸i vµ s¬ ®å kiÓm to¸n
econometrics kinh tÕ l−îng
economic ratio hÖ sè kinh tÕ
ecophysiology sinh lý häc sinh th¸i
ecospecies loµi sinh th¸i
ecosystem hÖ sinh th¸i
ecotone ®íi chuyÓn tiÕp sinh th¸i
ecotype kiÓu sinh th¸i
ectethmoid x−¬ng sµng trªn
ectoblast l¸ ph«i ngoµi, ngo¹i ph«i b×
ectoderm ngo¹i b×
ectodermal adult stem cells tÕ bµo gèc ngo¹i b× tr−ëng thµnh
ectodermal placodes tÊm biÓu b×
ectogenesis (sù) ph¸t triÓn nh©n t¹o, ph¸t triÓn ngoµi c¬ thÓ
ectogenous (cã) kh¶ n¨ng tån t¹i ®éc lËp, (cã) kh¶ n¨ng sèng ngoµi ký
chñ
ectolecithal (thuéc) no∙n hoµng
ectomesenchymal cells tÕ bµo ngo¹i trung b×
ectomorph th©n ng−êi kiÓu trÝ thøc, ng−êi cã h×nh th¸i trÝ thøc
ectomycorrhiza rÔ nÊm ngo¹i d−ìng
ectoparasite vËt ngo¹i ký sinh, ngo¹i ký sinh trïng
ectophloic (cã) libe ngoµi
ectopia (sù) l¹c vÞ trÝ, lÖch vÞ trÝ
ectopic l¹c vÞ trÝ, lÖch vÞ trÝ
ectopic development sù ph¸t triÓn lÖch
ectoplasm líp ngo¹i chÊt ngo¹i vi, líp ngo¹i chÊt, líp ngoµi chÊt nguyªn
sinh
Ectoprocta ngµnh Ectoprocta
ectopy (sù) l¹c vÞ trÝ, lÖch vÞ trÝ
ectotherm ®éng vËt ngo¹i nhiÖt, ®éng vËt biÕn nhiÖt
ectotrophic mycorrhiza rÔ nÊm ngo¹i d−ìng
ectozoon ®éng vËt ngo¹i ký sinh
ectromelia (tËt) thiÕu chi, (tËt) gi¶m s¶n chi
eczema eczema, chµm
edaphic climax cao ®Ønh
edaphic factor nh©n tè ®Êt trång, nh©n tè thæ nh−ìng
Edentata bé ThiÕu r¨ng
edentate kh«ng r¨ng
edentulous kh«ng r¨ng
edible vaccines vaccin ¨n ®−îc
editing söa ch÷a, biªn tËp
edriophthalmic kh«ng cuèng m¾t
eel c¸ ch×nh

102
eel grass rong m¸i chÐo biÓn, rong l−¬n
effective dose equivalent liÒu l−îng t−¬ng ®−¬ng hiÖu dông
effective energy n¨ng l−îng h÷u hiÖu
effective wavelength b−íc sãng h÷u hiÖu
effector t¸c quan, c¬ quan thùc hiÖn
effector cell tÕ bµo hiÖu qu¶, tÕ bµo thùc hiÖn
effector genes gen c¶m øng
effector neurone n¬ron vËn ®éng
effector plasmid plasmid c¶m øng
efferent ra ngoµi, li t©m
efferent columns cét li t©m
effort syndrome hé chøng g¾ng søc
effusion (sù) trµn dÞch
egest th¶i, bµi xuÊt, tèng ra, th¶i ph©n, bµi tiÕt
egesta tæng l−îng chÊt th¶i , tæng l−îng chÊt bµi xuÊt
egestion vacuole kh«ng bµo tiªu ho¸
egg tÕ bµo trøng, trøng
egg apparatus bé tÕ bµo trøng
egg cell tÕ bµo trøng
EDTA viÕt t¾t cña EthyleneDiamine TetraAcetate (chÊt chèng ®«ng m¸u
vµ k×m h∙m mét sè enzym)
EETI viÕt t¾t cña Ecballium elaterium Trypsin Inhibitors
EFA viÕt t¾t cña Essential Fatty Acids
effector t¸c nh©n thùc hiÖn
effector T cells tÕ bµo T thùc hiÖn
EGF viÕt t¾t cña Epidermal Growth Factor
EGF receptor thô quan EGF (Epidermal Growth Factor)
EGFR xem EGF receptor
egg chamber buång trøng
egg nucleus nh©n trøng
egg tooth r¨ng trøng, h¹t g¹o, r¨ng ph«i
ego c¸i t«i
egocentrism (tÝnh) vÞ kØ
ego psychology t©m lý häc c¸i t«i
EHEC viÕt t¾t cña Enterohemorrhagic E. coli
EIA viÕt t¾t cña Enzyme ImmunoAssay
eicosanoids eicosanoid
eicosapentaenoic acid (EPA) axit eicosapentaenoic
eicosapentanoic acid (EPA) axit eicosapentanoic acid
eicosatetraenoic acid axit eicosatetraenoic
eidetic imagery h×nh ¶nh ký øc chÝnh x¸c

103
ejaculation sù phãng tinh
ejaculatory duct èng phãng tinh
elaeodochon tuyÕn dÇu
elaiosome thÓ dÇu
ELAM-1 xem E-selectin
Elasmobranchii ph©n líp c¸ mang tÊm
elastance ®µn håi
elastase alastaza
elastic fibres sîi ®µn héi, sîi chun
elastic fibrocartilage sôn sîi ®µn håi
elastic tissue m« ®µn håi
elastin elastin
Electra Complex phøc hîp electra
electric organ c¬ quan ®iÖn
electrical synapse synap ®iÖn, khíp thÇn kinh ®iÖn
electrocardiogram ®iÖn t©m ®å, biÓu ®å ®iÖn tim
electrochemical gradient gradien ®iÖn ho¸
electrochemical potential thÕ ®iÖn ho¸
electroconvulsive therapy liÖu ph¸p xo giËt b»ng ®iÖn
electrocyte tÕ bµo ®iÖn
electrodes ®iÖn cùc
electroencephalogram ®iÖn n∙o ®å
electroencephalograph m¸y ghi ®iÖn n∙o
electrogenic pump m¸y b¬m sinh ®iÖn
electrolyte chÊt ®iÖn ph©n
electromagnetic spectrum phæ ®iÖn tö
electron carrier chÊt mang ®iÖn tö
electron micrograph vi ký ®iÖn tö
electron microscope kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö
electron microscopy soi hiÓn vi ®iÖn tö
electron transfer chain chuçi vËn chuyÓn ®iÖn tö
electron transport chain chuçi vËn chuyÓn ®iÖn tö
electron volts von electron
electronegativity tÝnh ¸i ®iÖn tö
electronic potentials ®iÖn thÕ sinh ®iÖn
electropermeabilization t¹o thÊm b»ng ®iÖn
electrophoresis (sù) ®iÖn di
electrophysiology ®iÖn sinh lý häc
electroplaque tÊm sinh ®iÖn
electroporation (sù) më lç b»ng ®iÖn (®Ó ®−a ADN vµo tÕ bµo)

104
electroreceptor thô quan ®iÖn, thÓ nhËn ®iÖn
electrotaxis (tÝnh) h−íng theo ®iÖn
electrotropism (tÝnh) h−íng ®iÖn
ELISA phÐp xÐt nghiÖm ELISA
elite germplasm chÊt mÇm lo¹i −u
ellagic acid axit ellagic
ellagic tannin tannin ellagic
eloctron ®iÖn tö, electron
elongation kÐo dµi chuçi polypeptit
element nguyªn tè, yÕu tè, thµnh phÇn, ®¬n vÞ
elementary bodies (c¸c) tiÓu thÓ c¬ b¶n
elephantiasis bÖnh ch©n voi
elevator c¬ n©ng
elfin forest rõng yªu tinh
elytra c¸nh cøng
elytriform (cã) d¹ng c¸nh cøng
elytriform (cã) d¹ng c¸nh cøng
elytroid (cã) d¹ng c¸nh cøng
EM viÕt t¾t cña Electron Microscopy
emarginate (cã) khÝa, kh«ng bê
EMAS viÕt t¾t cña Eco-Management and Audit Scheme
emasculation (sù) ng¾t nhÞ
embryo rescue (sù) cøu ph«i
embryogenesis (sù) ph¸t sinh ph«i
embryogeny (sù) ph¸t sinh ph«i
embryold d¹ng ph«i
embryology ph«i sinh häc
embryonic fission (sù) ph©n t¸ch ph«i
embryonic tissue m« ph«i
embryophyte thùc vËt cã ph«i
embryo sac tói ph«i
emergence 1. (sù) nhó 2. (sù) xuÊt hiÖn
embedding (sù) ®óc vµo, lång vµo
embolic mäc vµo, lâm vµo, ®Èy vµo
embolic gastrulation (sù) h×nh thµnh ph«i vÞ lâm vµo
embolism (sù) t¾c m¹ch, nghÏn m¹ch
embolomerous (thuéc) ®èt nghÏn
embolus vËt t¾c m¹ch
emboly (sù) mäc vµo, lâm vµo, ®¶y vµo
embryo ph«i

105
embryo culture nu«i cÊy ph«i
embryonic (thuéc) ph«i
embryonic diapause giai ®o¹n ph«i, thêi kú ph«i
embryonic induction ph«i c¶m øng, sù c¶m øng ph«i
embryonic stem dßng tÕ bµo ph«i
embryonic stem cells tÕ bµo gèc (cña) ph«i
embryology ph«i häc
EMEA viÕt t¾t cña European Medicines Evaluation Agency
emergent properties tÝnh chÊt mÊu låi
emersed næi lªn, nh« lªn
Emerson enhancement effect hiÖu øng t¨ng c−êng Emerson
emesis (sù) n«n
emigration (sù) di c−
emissary ®−a ra, chuyÓn ra
emotion sù xóc ®éng, sù xóc c¶m
empyema (chøng) tÝch mñ
emulsification sù t¹o nhò t−¬ng, sù ho¸ nhò t−¬ng
emulsion nhò t−¬ng
emunctory 1. (sù) bµi tiÕt 2. c¬ quan bµi tiÕt
enamel men
enamel cell tÕ bµo men
enamel of teeth men r¨ng
enantiomers (c¸c) h×nh ®èi xøng, ®èi h×nh
enantiopure thuÇn khiÕt
enarthrosis khíp chám
enation mÊu nhó
enation theory thuyÕt mÊu nhó
encephalitogen chÊt g©y viªm n∙o
encephalography (phÐp) chôp phãng x¹ n∙o, (phÐp) chôp tia X n∙o
encephalon bé n∙o
encephalospinal (thuéc) n∙o tuû
encoding (sù) ghi m∙, viÕt m∙
encounter group nhãm gÆp gì
encyst kÕt tói, kÕt nang, kÕt kÐn
encysted (thuéc) kÕt tói, kÕt nang, kÕt kÐn
encystation (sù) kÕ tói
encystment 1(sù) kÕt nang 2. (sù) kÕt tói
end buld mÇm ®u«i
end labelling ®¸nh dÊu ë ®u«i
end plate b¶n tËn cïng, tÊm tËn cïng
end labelling g¾n nh∙n ®Çu mót

106
endangered species loµi bÞ ®e do¹ tiªu diÖt
endarch (cã) bã nguyªn méc trung t©m
endemic (thuéc) ®Þa ph−¬ng, ®Æc h÷u 2. (thuéc) bÖnh dÞch ®Þa ph−¬ng
endemic species loµi ®Æc h÷u
endergonic thu nhiÖt, thu n¨ng l−îng
endergonic reaction ph¶n øng thu n¨ng l−îng
endobiotic 1. néi sinh 2. sèng trong sinh vËt, sèng trong thÓ gi¶
endoblast l¸ ph«i d−íi, néi ph«i b×
endocardiac trong tim
endocardial tubes èng tim
endocardium mµng trong
endocarp vá qu¶ trong, néi qu¶
endochondral trong sôn
endochondral ossification sù t¹o sôn
endocoelar (thuéc) l¸ t¹ng
endocranium mÊu trong sä
endocrine 1. néi tiÕt 2. tuyÕn néi tiÕt
endocrine gland tuyÕn néi tiÕt
endocrine hormones hormon néi tiÕt
endocrine signaling tÝn hiÖu néi tiÕt
endocrine system hÖ néi tiÕt
endocrinology néi tiÕt häc
endocuticle endocuticun, líp cuticun trong
endocytobiosis (sù) néi céng sinh
endocytosis (sù) nhËp vµo néi bµo
endoderm néi ph«i b×
endodermal adult stem cells tÕ bµo gèc néi ph«i b× tr−ëng thµnh
endodermis 1. vá trong 2. néi b×
endogamy (tÝnh) tù thô phÊn, tù giao
endogenic reaction ph¶n øng néi sinh
endogenous 1. néi nguyªn 2. néi sinh
endogenous rhythm nhÞp néi sinh
endoglycosidase endoglycosidaza
endolithic trong ®¸, b¸m vµo ®¸
endolymph néi dÞch
endolymphangial trong m¹ch b¹ch huyÕt
endolymphatic (thuéc) néi dÞch
endolymphatic duct èng néi dÞch
endomembrane system hÖ thèng mµng trong
endometrium mµng nhÇy d¹ con, mµng trong d¹ con
endomitosis (sù) néi nguyªn ph©n
endomorph ng−êi cã h×nh th¸i phóc hËu, ng−êi cã h×nh d¹ng to bÐo

107
endomysium bao sîi c¬
endoneurium m« liªn kÕt sîi thÇn kinh, m« bao sîi thÇn kinh
endonuclease endonucleaza
endoparasite vËt ký sinh trong, vËt néi ký sinh
endopeptidase endopeptidaza
endophyte thùc vËt ký sinh trong, thùc vËt néi ký sinh
endophytic sèng trong m« thùc vËt
endophytic mycorrhiza rÔ nÊm sèng trong m« thùc vËt
endopite nh¸nh ch©n trong
endoplasm néi chÊt, néi t−¬ng
endoplasmic reticulum l−íi néi chÊt
endopodite nh¸nh ch©n trong
endopolyploid thÓ néi ®a béi
Endoprocta ngµnh HËu m«n trong
Endopterygota ph©n líp Cã c¸nh trong
endorhachis l¸ trong
endorphins endocphin
endoscopic embryology ph«i thai häc h−íng néi
endoscopy (sù) néi soi
endoskeleton bé x−¬ng trong
endosome néi thÓ
endosperm néi nhò
endospermic (cã) néi nhò
endospermous (cã) néi nhò
endospore 1. vá trong kÐn bµo tö 2. néi bµo tö 3. bµo tö néi sinh
endosporic néi bµo tö
endostatin endostatin
endostylar (thuéc) d¶i biÓu m« v¸ch hÇu
endostyle d¶i biÓu m« v¸ch hÇu
endosymbiosis (sù) néi céng sinh
endosymbiotic hypothesis gi¶ thuyÕt néi céng sinh
endosyambiotic model m« h×nh néi céng sinh
endothecium v¸ch trong
endotheliochorial placenta nhau néi m¹c ®Öm
endothelial cells tÕ bµo néi m¹c
endothelial nitric oxide synthase (enos) synthaza oxid nit¬ néi m¹c
endothelin endothelin
endothelium néi m¹c
endotherm ®éng vËt néi nhiÖt-®éng vËt ®¼ng nhiÖt
endotoxin néi ®éc tè
endotoxin shock sèc néi ®éc tè

108
endotrophic mycorrhiza rÔ nÊm néi d−ìng
endozoic 1. sèng trong ®éng vËt 2. th«ng qua c¬ thÓ ®éng vËt
endproduct inhibition sù øc chÕ b»ng s¶n phÈm cuèi cïng
endysis (sù) ph¸t triÓn vá míi
energentic dÞ ho¸ gi¶i phãng n¨ng l−îng
energy n¨ng l−îng, lùc, søc
energy balance c©n b»ng n¨ng l−îng
energy-dependent transport vËn chuyÓn phô thuéc n¨ng l−îng
enforced dormancy ngñ b¾t buéc
engineered antibodies kh¸ng thÓ (®−îc) thiÕt kÕ
enhanced nutrition crops c©y trång (cã) dinh d−ìng t¨ng c−êng
enhancement effect hiÖu øng t¨ng c−êng
enhancer yÕu tè t¨ng c−êng, ®o¹n t¨ng c−êng
enhancer detection ph¸t hiÖn gen t¨ng c−êng
enkephalins enkephalin
enolpiruvil shikimate phosphate synthase synthaza phosphate enolpiruvil
shikimat
ENOS viÕt t¾t cña Endothelial Nitric Oxide Synthase
enoyl-acyl protein reductase reductaza protein enoyl-acyl
enrichment (sù) lµm giµu, lµm phong phó
ensiform (cã) d¹ng kiÕm, (cã) d¹ng mòi gi¸o
ensiform process mám kiÕm
ensiling muèi d−a, lªn men
enteral trong ruét
enteric system hÖ thèng èng tiªu hãa
Entero Coxsackie Human Orphan viruses virut må c«i Entero Coxsackie
ë ng−êi
enterocoel khoang ruét
enterocytes tÕ bµo ruét
enteroglucagon enteroglucagon
enteron èng tiªu ho¸
Enteropneusta ph©n ngµnh Cã mang ruét
enterotoxin ®éc tè khoang ruét, enterotoxin
enterosympathetic (thuéc) thÇn kinh giao c¶m ruét
entire (cã) bê tr¬n
entoderm néi ph«i b×
entogastric trong d¹ dµy
entomology c«n trïng häc
entomophagous ¨n c«n trïng
entomophilous thô phÊn nhê c«n trïng
entomophilli (tÝnh) thô phÊn nhê c«n trïng

109
Entoprocta ngµnh HËu m«n trong
entovarial trong ph¹m vi buång trøng
entozoic sèng trong ®éng vËt
entozoon ®éng vËt néi ký sinh
entrainment (qu¸ tr×nh) kÐo theo
entropy entropy
entry portal lèi vµo
enucleate 1. kh«ng nh©n 2. bá nh©n
enucleated eggs trøng kh«ng nh©n
enucleation (sù) lo¹i bá nh©n
enuresis (chøng) ®¸i dÇm
environment m«i tr−êng
environmental age tuæi m«i tr−êng
environmental factor nh©n tè m«i tr−êng
environmental variance biÕn tr¹ng m«i tr−êng, biÕn tr¹ng ngo¹i c¶nh
enzyme enzym
enzyme denaturation biÕn tÝnh enzym
enzyme derepression khö øc chÕ enzym
enzyme immunoassay (eia) xÐt nghiÖm miÔn dÞch enzym
enzyme-linked immunosorbent assay thö nghiÖm hÊp thô miÔn dÞch liªn
kÕt enzym
enzyme repression øc chÕ enzym
enzyme-substrate complex phøc hîp c¬ chÊt-enzym
eosinophil −a eozin
Eosinophil Chemotactic Factor of Anaphylasis t¸c nh©n ho¸ h−íng b¹ch
cÇu −a axit cña ph¶n øng ph¶n vÖ
eosinophilia (chøng) t¨ng b¹ch cÇu −a eozin
eosinophil leucocyte b¹ch cÇu −a eozin, b¹ch cÇu ¸i toan
EPA viÕt t¾t cña EicosaPentaenoic Acid
epapophysis mÊu gi÷a, mÊu trªn
epaxial trªn trôc
epaxonic trªn trôc
EPD viÕt t¾t cña Expected Progeny Differences
epencephalon tiÓu n∙o
ependyma ®Öm mµng èng
ependyma cells tÕ bµo ®Öm mµng èng
ependymal (thuéc) ®Öm mµng èng
ephedra c©y ma hoµng
ephemeral chãng tµn, ng¾n ®êi
Ephemeroptera bé Phï du
epibiosis kiÓu sèng b¸m vÝu, kiÓu sèng nhê
epiblast l¸ ph«i ngoµi, ngo¹i ph«i b×

110
epiblem rhizodermis líp l«ng hót, vá rÔ
epiboly ph¸t triÓn phñ, (sù) lan phñ
epicalyx ®µi phô, ®µi nhá, ®µi ngoµi
epicardial (thuéc) mµng ngoµi tim
epicarp vá qña ngoµi
epicoele khoang tiÓu n∙o
epicondyle låi cÇu trªn
epicormic shoot chåi mäc tõ chåi ngñ
epicotyl trô trªn l¸ mÇm
epicuticle 1. líp cutin 2. líp trªn cuticun
epidemic bÖnh dÞch, dÞch tÔ
epidemiology dÞch tÔ häc
epidermal (thuéc) biÓu b×
epidermal growth factor nh©n tè sinh tr−ëng biÓu b×
epidermal growth factor receptor thô quan nh©n tè sinh tr−ëng biÓu b×
epidermatic (thuéc) biÓu b×
epidermis biÓu b×, vá ngoµi
epididymis mµo tinh hßan
epigaeous trªn mÆt ®Êt
epigamic (thuéc) dÉn dô dôc tÝnh
epigastric (thuéc) vïng th−îng vÞ
epigeal trªn mÆt ®Êt
epigenesis thuyÕt t©n sinh, thuyÕt biÓu sinh
epigenetic (thuéc) t©n sinh
epiglottis 1. tÊm trªn miÖng 2. m¶nh trªn hÇu 3 n¾p thanh m«n
epignathous (cã) hµm trªn vÈu, (cã) hµm trªn nh«
epigynous ®Ýnh trªn bÇu
epilepsy ®éng kinh
epilimnion tÇng n−íc mÆt
epilithic trªn ®¸
epimerase epimeraza
epimers epime, (c¸c d¹ng) ®ång t©m lËp thÓ
epimysium bao ngoµi c¬
epinasty (tÝnh) sinh tr−ëng cong
epinephrine tuyÕn trªn thËn, tuyÕn th−îng thËn
epinephros tuyÕn trªn thËn, tuyÕn th−îng thËn
epineural 1. trªn cung thÇn kinh 2. mäc tõ cung thÇn kinh
epineurium bao ngoµi bã thÇn kinh
epiparasite vËt ký sinh ngoµi, vËt ngo¹i kÝ sinh, vËt biÓu ký sinh
epipetalous ®Ýnh trªn c¸nh trµng
epipharyngeal trªn bÇu

111
epipharyngeal receptor thô quan trªn hÇu
epipharynx 1. l−ìi nhá 2 .m¶nh trªn hÇu
epiphloeodal mäc vá ngoµi
epiphloeodic mäc vá ngoµi
epiphragm n¾p vá
epiphyllous mäc trªn l¸
epiphysial ( thuéc) m¶nh x−¬ng cèt ho¸ phô, ®Çu x−¬ng
epiphysis 1 m¶nh x−¬ng cèt ho¸ phô 2 tuyÕn tïng 3 ®Çu x−¬ng
epiphyte thùc vËt biÓu sinh, thùc vËt phô sinh
epiphyseal discs ®Üa ®Çu x−¬ng
epiphytotic bÖnh dÞch thùc vËt
epipleura 1. tÊm trªn 2. mÊu mãc
epiploon m¹c nèi lín, mµng nèi
epipubic trªn mu
episematic b¸o hiÖu
episepalous 1 ®Ýnh trªn l¸ ®µi 2 ®Ýnh ®èi diÖn víi l¸ ®µi
episodic memory trÝ nhí thêi ®o¹n
episome episom
epispore vá v¸ch b¶o tö, vá ngoµi bµo tö
epistasis øc chÕ t−¬ng hç, ¸t chÕ
epistatic ¸t chÕ (gen)
epistomatal (cã) khÝ khæng ë mÆt trªn
epistomatic (cã) khÝ khæng ë mÆt trªn
epistropheus ®èt trôc
epithelia biÓu m«
epithelial (thuéc) biÓu m«
epithelial cell junction ®iÓm nèi tÕ bµo biÓu m«
epithelial projections chç låi ra (cña) biÓu m«
epitheliomorph (cã) d¹ng biÓu m«
epitheliomuscular cells tÕ bµo biÓu m« c¬
epithenal tissue m« biÓu b×
epithelium vïng trªn ®åi
epitokous (thuéc) sinh giai ®o¹n l−ìng h×nh
epitope epitop, nh©n tè quyÕt ®Þnh kh¸ng nguyªn
epitoky ®èt h÷u tÝnh
epitrichial (thuéc) líp ngoµi biÓu b×
epitrichium líp ngoµi biÓu b×
epixylous mäc trªn gç
epizoan (thuéc) ®éng vËt ký sinh ngoµi, ®éng vËt ngo¹i ký sinh
epizoic sèng trªn ®éng vËt
epizoon ®éng vËt ký sinh ngoµi, ®éng vËt ngo¹i ký sinh

112
EPO viÕt t¾t cña European Patent Office
Epstein-Barr virus virut Epstein-Barr
Epstein-Barr virus Nuclear Antigen kh¸ng nguyªn kh¸ng virut Epstein-
Barr
equatorial (thuéc) xÝch ®¹o
EPO viÕt t¾t cña ErythroPOietin
EPPO viÕt t¾t cña European Plant Protection Organization
EPSP synthase synthaza EPSP
EPSPS xem EPSP synthase
equatorial plane mÆt ph¼ng xÝch ®¹o
equilibration (sù) c©n b»ng
equilibrium (sù) c©n b»ng, tr¹ng th¸i c©n b»ng
equilibrium sù c©n b»ng, tr¹ng th¸i c©n b»ng
equlpotent toµn n¨ng
Equlsetales bé cá th¸p bót
equitability ®é c©n b»ng
equivalence groups nhãm t−¬ng ®−¬ng
equivalve hai m¶nh vá ®Òu
ER viÕt t¾t cña Endoplasmic Reticulum
erb b-2 gene gen erb b-2 (cßn gäi lµ gen HER-2)
ERBB2 gene gen ERBB2 (cßn gäi lµ gen HER-2/neu)
erect dùng ng−îc
erection 1 (sù) tr−¬ng 2 (sù) dùng ng−îc
ergastic substance chÊt hËu thµnh
ergatogyne kiÕn thî, ong thî
ergatoid con c¸i d¹ng thî
ergonomics c«ng th¸i häc
ergotamine ergotamin
ergotism (sù) ngé ®éc nÊm cùa gµ
ergotism (cã) d¹ng thî
Ericaceae hä §ç quyªn
ericaceous (cã) d¹ng th¹ch nam, (cã) d¹ng ®ç quyªn
ericeticolous mäc trªn ®Êt hoang
erogenous zones vïng gîi dôc
eros b¶n n¨ng sèng
ertilization tube èng thô tinh
erumpent (bÞ) nøt ®ét ngét
Erwinia caratovora Erwinia caratovora
Erwinia uredovora Erwinia uredovora
erythema ban ®á
erythroblast nguyªn hång cÇu
erythroblastosis foetalis (bÖnh) tan huyÕt ë trÎ
erythrocyte hång cÇu

113
erythrocyte development sù ph¸t triÓn cña hång cÇu
erythrophore tÕ bµo mang s¾c tè ®á
erythropoetin erythropoietin
erythropoiesis (sù) t¹o hång cÇu
erythropoietic factor yÕu tè t¹o hång cÇu
erythroptein erythroptein
erythropoietin (EPO) erythropoietin
escape c©y trång mäc hoang, c©y trång mäc tù nhiªn
escape behaviour hµnh vi lÈn trèn
escape conditioning ®iÒu kiÖn ho¸ lÈn trèn
Escherichia coli Escherichia coli
Escherichia coliform Escherichia coliform
E-selectin selectin E (®−îc tæng hîp trong tÕ bµo néi m« - endothelial
cells)
essential amino acids axit amin kh«ng thay thÕ
essential element yÕu tè thiÕt yÕu, yÕu tè kh«ng thay thÕ
essential fatty acids axit bÐo kh«ng thay thÕ
essential nutrient chÊt dinh d−ìng thiÕt yÕu
essential oil tinh dÇu thiÕt yÕu
essential organs c¬ quan thiÕt yÕu
essential polyunsaturated fatty acids axit bÐo ®a kh«ng b∙o hoµ thiÕt yÕu
essential resource tµi nguyªn thiÕt yÕu
esophagus thùc qu¶n
EST viÕt t¾t cña Expressed Sequence Tags
establishment potential tiÒm n¨ng t¹o lËp
estarase esteraza
estivation (sù) ngñ hÌ
estrogen estrogen (hormon tÝnh c¸i)
estrous cycle chu kú ®éng dôc
estrus (sù) ®éng dôc
estuary cöa s«ng
etanercept etanerceptn (mét d−îc phÈm b¶n chÊt protein)
ethanol ethanol
ethephon ethephon
ethidium bromide ethidium bromid
Ethiopian region khu vùc Ethiopian
Ethmohystylic (cã) d¹ng khíp
ethmoidalia x−¬ng sµng
ethmoturbinal (thuéc) x−¬ng sµng
ethogram ph¶ tËp tÝnh
ethology tËp tÝnh häc
ethylene ethylen
etiological agent t¸c nh©n c¨n nguyªn

114
etiology thuyÕt c¨n nguyªn, nguyªn nh©n häc
eubacteria vi khuÈn thËt
Eubacteriales bé Vi khuÈn thËt
eubacteriotic cell tÕ bµo nh©n chuÈn
eucaryote xem eukaryote
euchromatic regions vïng nhiÔm s¾c
euchromatin chÊt nhiÔm s¾c ®iÓn h×nh
eugamic (thuéc) giao phèi ë tuæi thµnh thôc
eugenics (sù) c¶i t¹o gièng, hoµn thiÖn gièng
eugienoid movement chuyÓn ®éng kiÓu d¹ng t¶o m¾t
Euglenophyceae líp t¶o m¾t
Eukarya giíi sinh vËt nh©n chuÈn
eukaryote sinh vËt nh©n chuÈn
eukaryotic (thuéc) sinh vËt nh©n chuÈn
eumetazoa ®éng vËt ®a bµo chÝnh thøc
Eumycota ngµnh NÊm ®iÓn h×nh
Euphausiacea bé H×nh t«m
Euphorbiaceae hä thÇu dÇu
euphotic zone vïng s¸ng
euploid thÓ nguyªn béi
euploidy nguyªn béi
eupyrerie tinh trïng ®iÓn h×nh
european corn borer (ECB) bä rÇy ng« ch©u ¢u
european medicines evaluation agency (EMEA) c¬ quan ®¸nh gi¸ y häc ch©u ¢u
european patent convention c«ng −íc b¶n quyÒn ch©u ¢u
european patent office (EPO) v¨n phßng b¶n quyÒn ch©u ¢u
european plant protection organization (EPPO) tæ chøc b¶o vÖ thùc vËt ch©u ¢u
eusporanglum tói bµo tö thËt
eustachian tube vßi Eustachio
eustachian valve van Eustachio
eustele trung trô thËt, trung trô chÝnh thøc
eutely nguyªn l−îng
eustomatous (cã) miÖng chÝnh thøc, (cã) miÖng râ rÖt
Eutheria ph©n líp Thó bËc cao, ph©n líp thó cã nhau
eutrophic giµu dinh d−ìng, ph× d−ìng
eutherodactyl (cã) ngãn rêi
eutrophic lake hå phó d−ìng
evaginate (sù) lén trong ra ngoµi
evagination (sù) bèc h¬i n−íc
evaporation (sù) bèc h¬i n−íc, lµm kh«
evapotranspiration (sù) bèc tho¸t h¬i n−íc
even distribution (sù) ph©n bè ®ång d¹ng

115
evenness ®é ®ång d¹ng
event sù kiÖn
evergreen forest rõng th−êng xanh
evergreen plant thùc vËt th−êng xanh
evocation (sù) kÝch thÝch
evolute quay ng−îc
evolution (sù) tiÕn ho¸
evoked potentials ®iÖn thÕ khëi kÝch
exalbuminous kh«ng ph«i nhò
exarch (cã) bã nguyªn méc tiÕp gi¸p víi trô b×
excision repair söa ch÷a chç c¾t
evolutionary conservation b¶o tån tiÕn ho¸
evolutionary phases (c¸c) pha tiÕn ho¸
evolutionary systematics hÖ thèng tiÕn ho¸
evolutionary time thêi gian tiÕn ho¸
evolutionarily staible strategy chiÕn l−îc æn ®Þnh tiÕn ho¸
excision c¾t (ADN)
excitable cells tÕ bµo dÔ kÝch thÝch
excitable tissue m« h−ng phÊn
excitation (sù) h−ng phÊn
excitatory h−ng phÊn
ex vivo testing thö nghiÖm ex vivo, thö nghiÖm ngoµi c¬ thÓ
ex vivo therapy liÖu ph¸p ex vivo, ®iÒu trÞ ex vivo, liÖu ph¸p ngoµi c¬ thÓ
excitatory amino acids (EAAS) axit amin (g©y) h−ng phÊn, (g©y) kÝch
thÝch
excitatory junction potential ®iÖn thÕ h−ng phÊn
excitatory postsynaptic potential ®iÖn thÕ kÝch thÝch sau synap
exclusion (sù) lo¹i trõ (do c¹nh tranh)
excoriation chÊt th¶i , ph©n
excreta (thuéc) chÊt th¶i, ph©n
excrete (sù) bµi tiÕt, (sù) th¶i
excurrent 1. v−¬n dµi, ch×a ra 2. mét trôc, mét th©n 3. kªnh dÉn
exergonic th¶i nhiÖt, tho¸t nhiÖt, th¶i n¨ng l−îng
exclusion chromatography (phÐp) s¾c ký ®µo th¶i
exergonic reaction ph¶n øng to¶ nhiÖt
exfoliation (sù) rông l¸, rông v¶y
exhalant tho¸t, ph¸t t¸n
exhibitionism (chøng) ph« bµy, lo¹n d©m ph« tr−¬ng
exine vá ngoµi, mµng ngoµi
exinguinal (thuéc) khíp II
exit portal cöa ra

116
exitatory postsynaptic potential ®iÖn thÕ kÝch thÝch sau synap
exobiology ngo¹i sinh häc
exocardiac ngoµi tim
exocarp vá qu¶ ngoµi
exoccipital bªn lç chÈm
exococlar (thuéc) l¸ thµnh
exocoelom thÓ khoang ngoµi ph«i
exocrine ngo¹i tiÕt
exocrine gland tuyÕn ngo¹i tiÕt
exocuticle ngo¹i cuticun
exocytosis (sù) xuÊt bµo
exodermis líp ngo¹i b×
exogamete ngo¹i giao tö
exogamy (tÝnh) giao phèi xa, (tÝnh) giao phèi ngo¹i huyÕt
exogenous ngo¹i sinh
exoglycosidase exoglycosidaza
exon exon
exonuclease exonnucleaza
exopodite nh¸nh ch©n ngoµi
exoponential growth t¨ng tr−ëng theo hµm sè mò
Exopterygota ph©n líp cã c¸nh
exoscopic embryology ph«i thai thai häc h−íng ngo¹i
exoskeleton bé x−¬ng ngoµi
exospore 1 vá tói bµo tö 2 ngo¹i bµo tö
exotic bªn ngoµi vµo, ngo¹i lai
exotic germplasm chÊt mÇm ngo¹i lai
exotoxin ngo¹i ®éc tè
expectation kú väng
expected progeny differences (EPD) nh÷ng kh¸c biÖt kú väng ë thÕ hÖ con
experimental allergic encephalomyelltic viªm n∙o tuû dÞ øng thö nghiÖm
experimental embryology ph«i sinh häc thùc nghiÖm
expiration (sù) thë ra
explant phÇn t¸ch
explantation (sù) cÊy m« sang, cÊy m« sinh vËt
exploratory behaviour hµnh vi th¨m dß
exploitation (sù) khai th¸c
explosion (sù) bïng næ d©n sè
"explosion" method ph−¬ng ph¸p "bïng næ"
exponential population growth sinh tr−ëng quÇn thÓ theo hµm mò
export xuÊt khÈu
exposure dose liÒu ph¬i nhiÔm

117
exposure (sù) ph¬i nhiÔm
exposure learning tËp tÝnh ph¬i nhiÔm
express biÓu hiÖn
expressed sequence tags thÎ (®o¹n mÉu) ®¸nh dÊu tr×nh tù biÓu hiÖn
expression analysis ph©n tÝch biÓu hiÖn
expression array dµn biÓu hiÖn
expression profiling ®Þnh h×nh (sù) biÓu hiÖn
expression vector vect¬ biÓu hiÖn
expressivity møc ®é biÓu hiÖn
exserted thß ra, lé ra, nh« ra
extensin extensin
extension kÐo dµi
extensor c¬ duçi, nh©n tè kÐo dµi
external auditory meatus èng tai ngoµi
external digestion tiªu ho¸ bªn ngoµi
external limiting membrane mµng giíi h¹n ngoµi
external respiration h« hÊp bªn ngoµi
external secretion ngo¹i tiÕt
exteroceptor ngo¹i thô quan
extinction (sù) dËp t¾t
extinction rate chØ sè tuyÖt chñng
extracellular ngoµi tÕ bµo, ngo¹i bµo
extracellular digestion sù tiªu ho¸ ngoµi tÕ bµo
extracellular domain vïng ngoµi
extracellular enzyme enzym ngo¹i bµo
extracellular fluid dÞch ngo¹i bµo
extracellular matrix khu«n gian bµo
extra-chromosomal DNA ADN ngoµi nhiÔm s¾c thÓ
extrachromosomal element yÕu tè ngoµi nhiÔm s¾c thÓ
extra-chromosomal inheritance di truyÒn ngoµi nhiÔm s¾c thÓ
extra-chromosomal nucleoi di truyÒn ngoµi nh©n
extra-embryonic ngoµi ph«i, ngo¹i ph«i
extra-embryonic coelom khoang ngoµi ph«i
extraembryonic membranes mµng ngoµi ph«i
extra-floral nectary tuyÕn mËt ngoµi hoa
extra-nuptial nectary tuyÕn mËt ngo¹i giao phèi
extranuclear genes (c¸c) gen ngoµi nh©n
extraocular mucle c¬ ngoµi m¾t
extrasensory perception nhËn thøc ngo¹i c¶m
extrasystole kú ngo¹i t©m thu
extravasation (sù) trµn dÞch
extravasate trµn dÞch

118
extraversion/introversion h−íng vÒ ngo¹i c¶m / h−íng vµo néi t©m
extrinsic ngo¹i lai
extremophilic bacteria vi khuÈn cùc ®oan (sèng ë nh÷ng ®iÒu kiÖn cùc ®oan)
extremozyme extremozym
extrorse h−íng ra ngoµi, quay ra ngoµi
extrovert vßi hót lé
exudation pressure ¸p lùc tiÕt dÞch
exumbrella mÆt ngoµi t¸n, mÆt ngoµi dï
exumbrellar (thuéc) mÆt ngoµi t¸n, mÆt ngoµi dï
exuviae x¸c (lét), vá (bong)
exuvial (thuéc) lét x¸c, bong vá
eye m¾t
eyepiece graticule l−íi thÞ kÝnh
eye spot ®èm m¾t
eye stalk cuèng m¾t

119
 F

F(ab,)2 fragment m¶nh Fab (ab,)2

F1 hybrid con lai F1, d¹ng lai F1
Fab fragment ®o¹n Fab
Fabaceae hä §Ëu
fabp
Face development ph¸t triÓn bÒ mÆt
facet 1. m¾t con, m¾t ®¬n vÞ 2. mÆt khíp trßn, mÆt khíp nh½n
facial (thuéc) mÆt
facicle bã, bã m¹ch
fascicular camblum t−îng tÇng bã
facilitated diffusion khuÕch t¸n t¨ng c−êng
facilitation (sù) t¹o thuËn lîi, khai th«ng
facilitation succession diÔn thÕ khai th«ng
facilitated folding cuén gËp dÔ dµng
FACS viÕt t¾t cña Fluorescence Activated Cell Sorter
factor analysis ph©n tÝch nh©n tè, ph©n tÝch yÕu tè
factor B, factor D yÕu tè B, yÕu tè D
factor IX yÕu tè IX
factor VIII yÕu tè VIII (lµm ®«ng m¸u)
facultative tuú ý, kh«ng b¾t buéc
faculative anaerobe sinh vËt kþ khÝ kh«ng b¾t buéc
facultative cells (c¸c) tÕ bµo kh«ng b¾t buéc
facultative heterochromatin chÊt dÞ nhiÔm s¾c kh«ng cè ®Þnh
facultative mutualism t−¬ng hç tuú ý
facutiative parasite vËt ký sinh kh«ng b¾t buéc
FAD viÕt t¾t cña Flavin Adenine Dinucleotide
fad genes (c¸c) gen fad
fad3 gene gen fad3
faeces ph©n
Fagaceae hä DÎ
faix cerebri liÒm n∙o
faint sù ngÊt, ngÊt
fairy ring vµnh tiªn n÷
falcate (cã) d¹ng liÒm
falciform (cã) d¹ng liÒm
falciform ligament d©y ch»ng d¹ng liÒm
falcula vuèt d¹ng liÒm
falculate (cã) vuèt d¹ng liÒm

120
Fallopian tube èng Fallop
fallout m−a phãng x¹
false amnion mµng èi gi¶
false annual ring vßng n¨m gi¶
false fruit qu¶ gi¶
false pregnancy chöa gi¶
false ribs x−¬ng s−ên gi¶
false scorpions bé Bä c¹p gi¶
false septum v¸ch gi¶
false tissue m« gi¶
falx thÓ liÒm
FAME viÕt t¾t cña Fatty Acid Methyl Esters
family hä
family therapy liÖu ph¸p gia ®×nh
Fanconi,s anaemia (chøng) thiÕu m¸u Fanconi
fang 1. R¨ng ®éc 2 r¨ng nanh
fantasy (sù) t−ëng t−îng
farinose (®−îc) p hñ bét , (®−îc ) phñ phÊn
far.tier"s lung bÖnh phæi n«ng d©n
fanal region vïng ph©n bè ®éng vËt
faveolate (cã) d¹ng tæ ong
FAO viÕt t¾t cña UN Food and Agriculture Organization
far neurons thÇn kinh ngo¹i biªn
far-red light ¸nh s¸ng hång ngo¹i
fascia c©n
fasciation (sù) kÕt bã, h×nh thµnh bã
farmland ®Êt trång
farnesoid X receptor (FXR) thô quan farnesoid X
farnesyl transferase transferaza farnesyl
fasciculus bã
fasciola d¶i mµu hÑp, v©n mµu hÑp
Fasciola hepatica s¸n l¸ gan Fasciola hepatica
fastigiate (cã) d¹ng chãp
fastigial nucleus nh©n bông
fat mì
fat map b¶n ®å sè phËn
fat-solute vitamins vitamin tan trong mì
fatigue (cã) d¹ng chãp
fatty acids axit bÐo
fatty acid binding protein protein b¸m axit bÐo
fatty acid methyl esters este methyl axit bÐo
fatty acid synthetase synthetaza axit bÐo

121
fauna giíi ®éng vËt, khu hÖ ®éng vËt
faunae (c¸c) giíi ®éng vËt, (c¸c) khu hÖ ®éng vËt
faunal (thuéc) khu hÖ ®éngvËt, giíi ®éng vËt
faunas (c¸c) giíi ®éng vËt, (c¸c) khu hÖ ®éng vËt
favose (cã) d¹ng tæ ong
Fc receptor thô thÓ Fc
F-box proteins protein hép F
FC viÕt t¾t cña flow cytometry
Fc fragment m¶nh Fc
FDA viÕt t¾t cña Food and Drug Administration
feathers (sù) sî h∙i
febrifuge l«ng chim
febrile thuèc sèt
fecundity søc sinh s¶n
feeding (sù) cho ¨n, nu«i
feedback inhibition øc chÕ ng−îc, k×m h∙m ng−îc
federal coordinated framework for regulation of biotechnology m¹ng
l−íi liªn bang ®iÒu hµnh quy chÕ c«ng nghÖ sinh häc
federal insecticide fungicide and rodenticide act (FIFRA) ®¹o luËt liªn bang
(vÒ) diÖt ®éng vËt gËm nhÊm, diÖt nÊm vµ diÖt s©u bä
feedback inhibition øc chÕ ng−îc, øc chÕ trë l¹i
feedstock nguyªn liÖu (®Ó) chÕ biÕn
female 1 gièng c¸i 2 c©y c¸i 3 vËt c¸i 4 hoa c¸i
female pronucleus tiÒn nh©n c¸i, nh©n nguyªn c¸i
femoral (thuéc) thuéc ®èt ®ïi
femur ®èt ®ïi
fen ®Çm lÇy thÊp
fenestra lç më, cöa sæ
fenestra ovalis cöa sæ bÇu dôc, cöa sæ tiÒn ®×nh
fenestra pro-otlca lç tr−íc tai
fenestra rotunda cöa sæ trßn
fenestrate (cã) cöa sæ
fenestrated (cã) cöa sæ
fenestrations sù ®ôc lç, sù thñng lç
fenestra tympani lç tai gi÷a, cöa sæ tai gi÷a
fenestra vestibuli cöa sæ tiÒn ®×nh
feral hoang d∙
fermentation (sù) lªn men
ferns nhãm d−¬ng xØ
ferritin feritin
ferrobacteria vi khuÈn ¨n s¾t
ferrochelatase ferrochelataza

122
ferrodoxin ferrodoxin
fertile h÷u thô
fertile flower hoa h÷u thô
fertilisin fertilisin
fertility ®é m¾n ®Î, ®é h÷u thô, ®é ph× nhiªu
fertility factor (F) nh©n tè h÷u thô, nh©n tè giíi tÝnh ( ë vi khuÈn)
fertilization (sù) thô tinh, thô phÊn
fertilization cone mÊu thô tinh
fertilization membrane mµng thô tinh
fertilization potential ®iÖn thÕ thô tinh
fertilizers ph©n bãn
fetishism (chøng) lo¹n d©m ®å vËt
fetus bµo thai, thai
fever sèt
FFA viÕt t¾t cña Free Fatty Acids
FGF viÕt t¾t cña Fibroblast Growth Factor
FGMP viÕt t¾t cña Food Good Manufacturing Practice
FHB viÕt t¾t cña Fusarium Head Blight
FIA viÕt t¾t cña Fluorescence ImmunoAssay
fibre sîi, thí, rÔ con, rÔ t¬
fibre tracheid tÕ bµo èng sîi, qu¶n bµo
fibrilla sîi nhá
fibrillar (thuéc) sîi nhá
fibrillar flight muscle sîi c¬ s¸ng
fibrillate (thuéc) sîi nhá
fibrin t¬ m¸u, t¬ huyÕt, fibrin
fibrinogen fibrinogen , chÊt t¹o m¸u t¬ huyÕt, chÊt t¹o t¬ m¸u
fibrinolytic agents (c¸c) t¸c nh©n ph©n gi¶i sîi huyÕt
fibroblasts (c¸c) nguyªn bµo sîi
fibroblast growth factor (fgf) nh©n tè sinh tr−ëng nguyªn bµo sîi
fibrocartilage sôn sîi, sôn liªn kÕt
fibronectins fibronectin
fibrosis sîi ho¸ s¬i
fibrous connective tissue m« liªn kÕt sîi
fibrous layer líp sîi
fibrous roote system hÖ rÔ sîi
fibrous tissue m« sîi
fibrovascular bundle bã m¹ch sîi
fibula x−¬ng m¸c
fibulare x−¬ng gãt
Fick ‘s law ß diffusion ®Þnh luËt khuyÕc t¸n Fick
Fick principle nguyªn lÝ Fick

123
ficoll hypaque (hçn hîp) Ficoll hypaque
fidelity ®é tin cËy, ®é trung thùc
field capacity søc chøa Èm ®ång ruéng
field resistance søc ®Ò kh¸ng ®ång ruéng, søc ®Ò kh¸ng cña mét vïng
field inversion gel electrophoresis ®iÖn di trªn gel ®¶o ng−îc tr−êng
field succession diÔn thÕ tù nhiªn
FIFRA viÕt t¾t cña Federal Insecticide Fungicide and Rodenticide Act
FIGE viÕt t¾t cña Field Inversion Gel Electrophoresis
fight ph¶n øng s¸ng
filament sîi
filar micrometer vi kÕ sîi, pame soi
Filicales bé D−¬ng xØ
Filicopsida líp D−¬ng xØ
filiform (cã) d¹ng chØ
filiform papillae nóm d¹ng chØ
filler epithelial cells tÕ bµo biÓu b× hµn g¾n, tÕ bµo biÓu b× lÊp chç trèng
film badge huy hiÖu phim ¶nh
filoplumes l«ng èng, l«ng sîi
filoplume feather l«ng èng
filopodia ch©n gi¶
filopodium ch©n gi¶ d¹ng sîi, ch©n sîi
filter feeders sinh vËt ¨n läc
filtration sù läc
fimbria diÒm, tua viÒn
fimbriate (cã) diÒm, (cã) tua viÒn
fimicolous ë ph©n
fin v©y
fin rays tia v©y
finger proteins protein ngãn tay
fingerprint dÊu v©n tay
fingerprinting x¸c ®Þnh dÊu v©n tay
FIONA viÕt t¾t cña Fluorescence Imaging with One Nanometer Accuracy
fire löa, ch¸y, ®èt ch¸y
firefly (con) ®om ®ãm
firefly luciferase-luciferin system hÖ thèng luciferaza-luciferin cña ®om ®ãm
first filial hybrids (c¸c) con lai ®Çu tiªn, d¹ng lai ®Çu tiªn
first law of thermodynamics ®Þnh luËt nhiÖt ®éng thø nhÊt
first ventricle n∙o thÊt thø nhÊt
FISH viÕt t¾t cña Fluorescence In Situ Hybridization
fish c¸
fish scales vÈy c¸
fission (sù) ph©n ®«i, t¸ch ®«i

124
fishing (sù) ®¸nh c¸, c©u c¸, nghÒ c¸
fission of protozoa sù ph©n ®«i ë ®éng vËt nguyªn sinh
fissionable isotope chÊt ®ång vÞ ph©n h¹t nh©n
fissure vÕt nøt, khe nøt, r∙nh
fissiped (cã) ch©n chÎ, (cã) ngãn t¸ch rêi
fitness 1. (tÝnh) thÝch nghi 2. (tÝnh) phï hîp, thÝch øng
fixation (sù) ngõng ph¸t triÓn trÝ nhí ãc
fixation reflex ph¶n x¹ cè ®Þnh
fixed action pattern kiÓu chuyÓn ®éng rËp khu©n
fixed interval schedule chÕ ®é c¸ch qu∙ng cè ®Þnh
fixed quotas Cota x¸c ®Þnh
fixed ratio schedule chÕ ®é tû sè cè ®Þnh
flabellate (cã) d¹ng qu¹t
flabelliform (cã) d¹ng qu¹t
flaccid nhÏo, mÒm, nhòn
flagella l«ng, roi
flagellar root gèc l«ng roi
Flagellata líp Trïng tiªm mao
flagellate 1 (cã) l«ng roi 2 trïng tiªm mao 3 (cã) d¹ng sîi
flagellin flagellin
flagellum l«ng roi
flag leaf l¸ (d¹ng) cê
flame cell tÕ bµo ngän löa
flame-cell system hÖ thèng tÕ bµo h×nh ngän löa
flanking sequence tr×nh tù chÆn (2 ®Çu ®o¹n ADN)
flash colours nhí Ên t−îng m¹nh
flat neurons thÇn kinh dÑt
flavescent vµng nh¹t, ng¶ mµu vµng nh¹t
flavin flavin
flavin adenine dinucleotide dinucleotid adenin flavin
flavin mononucleotide mononucleotid flavin
flavin nucleotides nucleotid flavin
flavine adenine dinucleotide flavin adenin dinucleotid
flavin-linked dehydrogenases dehydrogenaza liªn kÕt flavin
flavinoids flavinoid
flavones flavon
flavonoids flavonoid
flavonols flavonol
flavoproteins flavoprotein
fleece wool l«ng len
flesh-eating infection nhiÔm (chøng) ¨n thÞt

125
flexor c¬ gÊp
flexuose gÊp khóc, h×nh ch÷ chi, uèn cong, l−în sãng
flexuous gÊp khóc, h×nh ch÷ chi, uèn cong, l−în sãng
flightless birds chim kh«ng bay
flk-2 receptors thô quan flk-2
floating ribs x−¬ng s−ên côt
flocculation (sù) kÕt b«ng, lªn b«ng
flocculus nhung mao, tóm l«ng cuèi
floccus 1 bé l«ng t¬ 2 tóm l«ng ®u«i 3 tóm l«ng
flock bÇy, ®µn, tèp
flooding (sù) trµn ngËp, nhÊn ch×m
floor plate ®Üa gèc
flora 1 khu hÖ thùc v©t 2 thùc vËt chÝ
flora evocation kÝch thÝch ra hoa
floral diagram s¬ ®å hoa
floral envelope bao hoa chung
floral formula mÉu hoa, c«ng thøc hoa, hoa thøc
floral leaf l¸ hoa
floral mechanism c¬ chÕ hoa
flore pleno hoa ®«i
floret hoa con, hoa nhá
florigen hormon thóc në
floury-2 gen floury-2 (t¨ng hµm l−îng methionine vµ tryptophan)
flow cytometry phÐp ®o ®Õm tÕ bµo theo dßng ch¶y
flower hoa
flower abortion rông hoa
flower development sù ph¸t triÓn cña hoa
flowerÝng (sù) në hoa, ra hoa
flow-sorted chromosomes nhiÔm s¾c thÓ ®−îc ph©n dßng
fluctuation of population biÕn ®éng cña quÇn thÓ
fluid energy dßng n¨ng l−îng
fluid feeder ®éng vËt ¨n chÊt dÞch (ký sinh)
fluid feeding ¨n dÞch láng
fluid mosaic kh¶m láng
fluid mosaic model m« h×nh kh¶m láng
fluke 1. S¸n l¸ .2. ®u«i c¸ voi
fluorescein isothiocyanate isothioxyanat floresxein
fluorescence (sù) ph¸t huúnh quang
fluorescence activated cell sorter m¸y (hoÆc t¸c nh©n) sµng läc tÕ bµo ho¹t
ho¸ huúnh quang
fluorescence imaging with one nanometer accuracy hiÖn h×nh huúnh quang
víi ®é chÝnh x¸c mét nanomet

126
fluorescence Immunoassay xÐt nghiÖm miÔn dÞch b»ng huúnh quang
fluorescence in situ hybridization lai in situ huúnh quang
fluorescence mapping lËp b¶n ®å b»ng huúnh quang
fluorescence microscopy soi hiÓn vi huúnh quang
fluorescence multiplexing ph©n thµnh phÇn (b»ng) huúnh quang
fluorescence polarization (FP) ph©n cùc huúnh quang
fluorescence resonance energy transfer (FRET) sù chuyÓn n¨ng l−îng
céng h−ëng huúnh quang
fluorescent real-time PCR PCR thêi gian thËt huúnh quang
fluorimeter huúnh quang kÕ
fluorogenic probe mÉu dß ph¸t huúnh quang
fluorography (phÐp) chôp ¶nh huúnh quang
fluoroscope kÝnh hiÓn vi huúnh quang
fluorophore ph©n tö mang huúnh quang
flush ®Çm lÇy c¹n
flush ends (c¸c) ®Çu b»ng (cña ADN), xem blunt ends
fluvial (thuéc) s«ng
fluviatile (thuéc) s«ng
fluviomarine (thuéc) s«ng-biÓn
fluvioterrestrial (thuéc) vïng ven s«ng, s«ng- ®Êt liÒn
fluxes dßng , luång
flying-spot microscope kÝnh hiÓn vi ®èm quÐt
FMN viÕt t¾t cña Flavin MonoNucleotide
foetal (thuéc) thai, ph«i
foetal membranes mµng ph«i
foetus thai, ph«i
foldback DNA AND gËp l¹i
foldback DNA ADN cuén ng−îc
folding of polypeptides nÕp uèn cña chuçi polypeptit
follaceous 1. (Cã) d¹ng l¸, 2. (Cã) l¸
follar feeding nu«i theo ®−êng l¸
foliate papillae nóm d¹ng l¸
foliar gap hèc l¸
foliar trace vÕt l¸
foliose 1. (cã) d¹ng l¸ 2. (cã) bao l¸
follicle 1. nang 2. bao, tói
follicle cells tÕ bµo nang
follicle of vertebrate ovary nang trøng cña ®éng vËt cã x−¬ng
follicle stimulating hormone (FSH) hormon kÝch thÝch nang
follicle-stimulating hormone hormon kÝch bao trøng
follicular development ph¸t triÓn tÕ bµo nang

127
follicular phase pha rông trøng
following response ph¶n øng theo dâi
fontanelle thãp
food thøc ¨n
food and drug administration (FDA) vô thuèc vµ thùc phÈm (Mü)
food allergy dÞ øng thøc ¨n
food body thÓ thøc ¨n
food chain chuçi th÷c ¨n, m¾t xÝch thøc ¨n
food density mËt ®é thøc ¨n
food good manufacturing practice (FGMP) thùc tÕ s¶n xuÊt tèt thùc phÈm
food groove r∙nh thøc ¨n
food preferences thøc ¨n −a thÝch
footprinting in dÊu ch©n (t×m tr×nh tù ADN chÝnh x¸c cho protein b¸m)
food pollen h¹t phÊn thøc ¨n
food supply cung cÊp thøc ¨n
food vacuole kh«ng bµo dinh d−ìng, kh«ng bµo tiªu ho¸
food webs m¹ng l−íi thøc ¨n
foot 1.ch©n, bµn ch©n 2.®Õ, gèc
foot rot thèi gèc
foraging kiÕm ¨n
foraging approach tiÕp cËn thøc ¨n
foraging behavior tËp tÝnh ¨n cá, xÐn cá
foraging theory lý thuyÕt thøc ¨n
foramen lç
foramen lacerum r¸ch tr−íc
foramen magnum lç x−¬ng c¸t
foramen triosseum lç gi÷a ba x−¬ng
Foraminifera bé Trïng lç
forb c©y th¶o
forbidden clone clone cÊm
forceps kÑp, cÆp
fore-arm c¼ng tay, c¼ng chi tr−íc
fore brain n∙o tr−íc
fore-gut ruét tr−íc
fore-kidney tiÒn thËn
forest rõng
forfex k×m
form genus gièng h×nh th¸i
form taxon cÊp ph©n lo¹i h×nh th¸i
formaldehyde dehydrogenase dehydrogenaza formaldehyd
formal operations ho¹t ®éng chÝnh thøc
formol toxoid ®éc tè gi¶m lùc focmol

128
fornix cÊu tróc bã sîi
Forssman antigen, antibody kh¸ng nguyªn Forssman, kh¸ng thÓ Forssman
forward mutation ®ét biÕn thuËn
FOS viÕt t¾t cña Fructose Oligosaccharides
FOSHU ChØ thÞ cña chÝnh phñ NhËt B¶n vÒ thùc phÈm dïng cho søc khoÎ
fossa hè, hèc, hâm, æ
fossa rhomboidalls hè tr¸n n∙o
fossette hè nhá
fossil (vËt) ho¸ th¹ch
fossil fuels chÊt ®èt ho¸ th¹ch
fossil record vËt mÉu ho¸ th¹ch
fossorial thÝch nghi ®µo bíi
foundation on economic trends
founder effect hiÖu øng Founder, hiÖu øng kÎ s¸ng lËp
fourth ventricle n∙o thÊt IV
fovea hè nhá, vÕt hâm
fovea centralis hè trung t©m, vâng m¹c
foveate (cã) hèc nhá, (cã) vÕt lâm
foveola hè nhá, vÕt hâm
foveolar (cã) hèc nhá, (cã) vÕt lâm
foveolate (cã) hèc nhá, (cã) vÕt lâm
FP viÕt t¾t cña Fluorescence Polarization
fraction 1 protein tiÓu phÇn protein
fractionation (sù) ph©n ®o¹n, ph©n liÒu
fragility máng manh
fraglle-X syndrome héi chøng dÔ g∙y nhiÔm s¾c thÓ X
fragmentation (sù) ph©n m¶nh
fragmeshift mutation ®ét biÕn chuyÓn ®o¹n
frameshift dÞch khung (khi ®äc m∙ di truyÒn)
frass cøt Êu trïng
fraternal twins cÆp sinh ®«i kh¸c trøng, cÆp sinh ®«i anh-em, cÆp sinh
®«i gi¶
free energy n¨ng l−îng tù do
free fatty acids axit bÐo tù do
free radical gèc tù do
free recall mÊt tù do, trë nªn (bÞ) rµng buéc
free space kh«ng gian tù do
free association (sù) hiÖp héi tù do
free cell formation (sù) t¹o thµnh tÕ bµo tù do
free central placentation kiÓu ®Ýnh no∙n gi÷a tù do
free distribution ph©n bè tù do, ph©n bè lý t−ëng
free energy n¨ng l−îng tù do

129
free energy of activation n¨ng l−îng tù do ®Ó ho¹t ho¸
free floating anxiety (chøng) lo l¾ng kh«ng cè ®Þnh
free-air dose liÒu l−îng trong kh«ng khÝ tù do
freeze etch kh¾c mßn kÕt ®«ng
freeze fracture lµm g∙y kÕt ®«ng
freeze substitution thay thÕ kÕt ®«ng
freeze-drying ®«ng-kh«, sÊy th¨ng hoa
freemartin vËt song sinh l−ìng tÝnh
frequency tÊn sè, tÇn suÊt
frequency-dependent selection chän läc phô thuéc tÇn sè
frequency distribution ph©n bè tÇn suÊt
frequency table b¶ng tÇn suÊt, biÓu tÇn suÊt
freshwater lakes hå n−íc ngät
FRET viÕt t¾t cña Fluorescence Resonance Energy Transfer
Freudian slip lì lêi Freud
Freud’s theory of dreams thuyÕt giÊc m¬ cña Freud
Freund’s adjuvant t¸ chÊt Freud
frond l¸, t¶n
frons tr¸n
frontal 1.x−¬ng tr¸n 2.(thuéc) tr¸n
frontal lobes thuú tr¸n
frontal plane mÆt tr−íc tr¸n, mÆt tr¸n
frontal sinuses xoang tr¸n
frost s−¬ng gi¸
fructan fructan
fructification t¹o qu¶ thÓ
fructooligosaccharides fructooligosaccharid
fructose oligosaccharides oligosaccharid fructoza
frugivorous ¨n qu¶
fruit qu¶
fruit body thÓ qu¶
fruiting body thÓ qu¶
frustration (sù) thÊt väng 2.(sù) Êm øc, hôt hÉng
frustule vá t¶o c¸t
frutescent 1.(cã) c©y bôi 2.(cã) d¹ng c©y bôi
fruticose (cã) c©y bôi
F-scale thang F
FSH viÕt t¾t cña Follicle Stimulating Hormone
fucivorous ¨n t¶o biÓn
fucoxanthin fucoxantin

130
function group nhãm chøc
functional (thuéc) chøc n¨ng
functional psychosis (chøng) lo¹n tinh thÇn chøc n¨ng
functional responses (c¸c) ®¸p øng chøc n¨ng
fundamental niche æ (sinh th¸i)c¬ b¶n
fundamential niche æ sinh th¸i c¬ b¶n
fungicide chÊt diÖt nÊm
fungal growth sinh tr−ëng nÊm
fungal species loµi nÊm
fungi nÊm
fungal xellulose xenlulosa nÊm
fungiform papillae nóm d¹ng nÊm
Fungi Imperfecti ph©n ngµnh nÊm bÊt toµn
fungistatic (thuéc) kh¸ng nÊm, h∙m nÊm
funicle cuèng
funicular (thuéc) d¶i nhá, d©y nhá, thõng, cét
funiculus d¶i nhá, d©y nhá, thõng, cét
funnel phÔu
fugitive species loµi nhÊt thêi
fugue (c¬n) v¾ng ý thøc
fuliginous ¸m khãi, ®en bå hãng
fumigation (sù) s«ng, (sù) hun
fum viÕt t¾t cña fumarase
fumarase (fum) fumaraza
fumaric acid axit fumaric
fumonisins fumonisin
function chøc n¨ng
functional foods thùc phÈm chøc n¨ng
functional genomics hÖ gen häc chøc n¨ng
functional group nhãm chøc n¨ng
functional protein microarrays vi dµn protein chøc n¨ng
fungicide diÖt nÊm
fungus nÊm
fur bé l«ng mao
furanocoumarins furanocoumarin
furanose furanoza
furca ch¹c, mÊu ch¹c
furcula 1.mÊu ch¹c nhá 2.x−¬ng ch¹c
furocoumarins furocoumarin
furrowing (sù) ph©n c¾t
fusaric acids axit fusaric
Fusarium Fusarium

131
Fusarium graminearum Fusarium graminearum
Fusarium head blight bÖnh ®Çu lôi do Fusarium
Fusarium moniliforme Fusarium moniliforme
fusiform (cã) d¹ng thoi
fusiform initials tÕ bµo khëi sinh thoi
fusion (sù) nÊu ch¶y, hoµ lÉn, dung hîp
fusion genes gen dung hîp
fusion inhibitors chÊt øc chÕ dung hîp
fusion protein protein dung hîp
fusion toxin ®éc tè dung hîp
fusogenic agent t¸c nh©n dung hîp gen
futile cycle chu tr×nh kÐm hiÖu qu¶, chu tr×nh v« Ých
FXR viÕt t¾t cña Farnesoid X Receptor

132
 G

G- viÕt t¾t cña Gram-Negative

G proteins viÕt t¾t cña Guanyl-Nucleotide Binding Proteins
G+ viÕt t¾t cña Gram-Positive
Gaciltormes bé c¸ tuyÕt
GA21 gen GA21 (mét gen chÞu thuèc diÖt cá)
GAD viÕt t¾t cña Glutamic Acid Decarboxylase
Gain-of-fuction alleles alen céng gép
gait d¸ng ®i, ®iÖu bé
gal viÕt t¾t cña galactose
galeate (cã) t¹o mò
galeiform (cã) d¹ng mò
gall nèt
Gala thuyÕt Gaia
galactobolic (cã) t¸c dông tiÕt s÷a, galatobolic
galactomannan galactomannan
galactophorous (chøa) s÷a
galactopolesis (sù) t¹o s÷a
galactose galatoza
galactosis (sù) t¹o s÷a, sinh s÷a, tiÕt s÷a
gal4 gen gal4 (ho¹t ho¸ phiªn m∙ trong hÖ thèng hai con lai ë nÊm men)
Galapagos island ®¶o galapago
gall h¹ch, nèt sÇn
gallbladder tói mËt
gallstones sái mËt
Galliformes bé Gµ
GalNAc viÕt t¾t cña N-acetyl-D-galactosamine
GALT viÕt t¾t cña Gut-Associated Lymphoid Tissues
galvanic skin response ph¶n øng ga ganvanic, ph¶n øng da ®iÖn
galvanotaxis (tÝnh) theo ®iÖn, øng ®iÖn
galvanotropism (tÝnh) theo ®iÖn, øng ®iÖn, h−íng ®iÖn
gametal (thuéc) giao tö
gametangium tói giao tö, bäc giao tö
gamete giao tö
gametes giao tö, tÕ bµo sinh dôc
gametogenesis (sù) h×nh thµnh giao tö
gametogeny tÕ bµo mÑ giao tö
gametophore cuèng tói giao tö
gametophyte thÓ giao tö

133
gamma camera camera gamma
gamma detector m¸y dß dïng tia gamma
gamma globulin globulin gamma
gamma interferon interferon gamma
gamma motor neurons neuron vËn ®éng gamma
gamma-ray source nguån tia gamma
gamocyte bµo hîp
gamone kÝch tè giao tö, gamon
gamopetalous (cã) c¸nh trµng hîp, (cã) c¸nh trµng liÒn
gamophyllous (cã) l¸ liÒn
ganglia (c¸c) h¹ch
ganglion h¹ch
ganglion cells tÕ bµo h¹ch
ganglion impar h¹ch (thÇn kinh) lÎ, h¹ch côt
ganglioside gangliosit
ganoid l¸ng bãng, (cã) ganoid
ganoin v¶y l¸ng
ganoin ®é më
ganold scale ganoin
gap khe hë
gap gene gen (cã) khe hë
gas exchange trao ®æi khÝ
gap junction chç nèi khe hë
gaseous (cã) khÝ, trao ®æi
gas gland tuyÕn khÝ, tuyÕn h¬i
Gasserian ganglion h¹ch Gasser
gaster d¹ dµy
Gasteromycetes líp NÊm bông
Gasteropoda líp ch©n bông
gas transport vËn chuyÓn khÝ
gastric (thuéc) d¹ dµy, vÞ, vông d¹ dµy
gastric juice dÞch vÞ
gastric inhibitory peptide chuçi peptit øc chÕ dÞch vÞ
gastric secretions sù tiÕt dÞch vÞ
gastrin gastrin
gastrocnemius c¬ dÐp, c¬ b¾p ch©n
gastrocoele khoang vÞ, khoang d¹ dµy
gastrocolic reflex ph¶n x¹ d¹ dµy-ruét kÕt
gastrodermis mÇm ruét, biÓu b× ruét
gastrointestinal hormone hormon ruét kÕt-d¹ dµy
gastrointestinal tract èng d¹ dµy ruét
Gastropoda líp Ch©n bông

134
Gastrotricha líp Giun bông l«ng
gastrovascular (thuéc) d¹ dµy- m¹ch m¸u
gastrovascular cavity xoang d¹ dµy-m¹ch m¸u, xoang vÞ-m¹ch
gastrozooid c¸ thÓ dinh d−ìng
gastrula ph«i vÞ
gastrulation (sù) h×nh thµnh ph«i vÞ
gas vacuole tói khÝ
GAT viÕt t¾t cña Glyphosate n-AcetylTransferase
gated transport vËn chuyÓn qua cöa, vËn chuyÓn qua lç (cña protein trong tÕ
bµo)
Gause’s principle nguyªn lÝ Gause, nguyªn lÝ lo¹i trõ c¹nh tranh
Gaussian distribution ph©n bè Gause
G-banding (sù) hiÖn b¨ng G
G-CSF viÕt t¾t cña Granulocyte Colony Stimulating Factor
GDH gene gen GDH (Glutamate DeHydrogenase)
GDNF viÕt t¾t cña Glial Derived Neurotrophic Factor
GEAC viÕt t¾t cña Uû ban xÐt duyÖt kü thuËt di truyÒn cña Ên §é (India's
Genetic Engineering Approval Committee)
gel gel, thÓ keo ®Æc
gel diffusion tests thÝ nghiÖm khuÕch t¸n gel
gel electrophoresis ®iÖn di trªn gel
gel filtration läc b»ng gen
gel retardation gel chËm
geltonogamy (tÝnh) thô phÊn kh¸c hoa kh¸c gèc
GEM dù ¸n t¨ng c−êng chÊt mÇm cho ng« (Germ plasm Enhancement for
Maize)
gemma 1.chåi, mÇm, l¸ mÇm 2.bµo tö v¸ch dµy
gemma thÓ mÇm d¹ng chÐn, chÐn mÇm
gemmae (c¸c) chåi, mÇm, l¸ mÇm ; (c¸c) bµo tö v¸ch dµy
gemmation (sù) n¶y chåi, mäc chåi
gemmiferous mang chåi
gemmiparous mang chåi
gemmule chåi nhá, chåi mÇm
GEMP viÕt t¾t cña Genetically Engineered Microbial Pesticide
GEMs viÕt t¾t cña Genetically Engineered Microorganisms
gene gen
gene activity (sù) ho¹t ®éng gen
gene amplification (sù) khuÕch ®¹i gen, nh©n gen
gene array systems hÖ thèng dµn gen
gene bank ng©n hµng gen
gene chips chip gen
gene cloning t¸ch dßng gen

135
gene correction söa ch÷a gen
gene delivery vËn chuyÓn gen
gene dosage liÒu l−îng gen
gene expression biÓu hiÖn (cña) gen
gene expression analysis ph©n tÝch sù biÓu hiÖn gen
gene expression cascade bËc biÓu hiÖn gen
gene expression markers chØ thÞ biÓu hiÖn gen
gene expression profiling ®Þnh h×nh sù biÓu hiÖn gen
gene expression regulation ®iÒu hoµ ho¹t ®éng gen
gene flow dßng gen
gene frequency tÇn sè gen,
gene function analysis ph©n tÝch chøc n¨ng gen
gene fusion dung hîp gen
gene imprinting ®¸nh dÊu gen, in dÊu gen
gene machine bé m¸y gen
gene manipulation thao t¸c gen
gene map b¶n ®å gen
gene mapping lËp b¶n ®å gen, x©y dùng b¶n ®å gen
gene mutation ®ét biÕn gen
gene number sè l−îng gen
gene pool vèn gen
gene probe mÉu gen
gene repair söa ch÷a gen
gene replacement therapy liÖu ph¸p thay thÕ gen
gene silencing bÊt ho¹t gen
gene splicing t¸ch intron (khái) gen
"gene stacking" xÕp ®Æt gen
gene switching bËt t¾t gen
gene targeting nh»m ®Ých gen
gene taxi taxi trë gen (vect¬)
gene technology office v¨n phßng c«ng nghÖ gen
gene technology regulator (gtr) (c¬ quan) ®iÒu hoµ c«ng nghÖ gen
gene therapy liÖu ph¸p gen
gene transcript s¶n phÈm phiªn m∙ gen
genecology sinh th¸i häc di truyÒn
gender identity (sù) gièng hÖt giíi tÝnh
gender role vai trß cña giíi tÝnh
genera (c¸c) chi
general paresis sa sót trÝ tuÖ ®Õn liÖt toµn bé
general sexual dysfunction lo¹n chøc n¨ng giíi tÝnh chung
generalist sinh vËt réng sinh th¸i
generalization (sù) kh¸i qu¸t ho¸

136
generalized anxiety disorder rèi lo¹n lo l¾ng tæng thÓ
genealogy ph¶ hÖ häc
gene-for-gene concept kh¸i niÖm gen t−¬ng øng víi gen
generation thÕ hÖ, ®êi, løa
generation time tuæi sinh s¶n, thêi gian sinh, ®êi 1 thÕ hÖ
generative cell tÕ bµo sinh s¶n
generator potential ®iÖn thÕ ph¸t
generic (thuéc) chi
genesis (sù) ph¸t sinh, h×nh thµnh, ph¸t triÓn
genestein genestein (ho¸ chÊt do ®Ëu t−¬ng sinh ra ®Ó chãng l¹i mét sè bÖnh)
genet c¸ thÓ di truyÒn, c©y genet
genetic (thuéc) ph¸t sinh, h×nh thµnh, ph¸t triÓn, (thuéc) di truyÒn, gen
genetic di truyÒn
genetic adaptation thÝch nghi di truyÒn
genetic change thay ®æi di truyÒn
genetic code m∙ di truyÒn
genetic correlation t−¬ng quan di truyÒn
genetic counseling t− vÊn di truyÒn häc
genetic difference (sù) sai kh¸c di truyÒn
genetic diversity ®a d¹ng di truyÒn
genetic drift l¹c dßng di truyÒn
genetic engineering kü thuËt thao t¸c gen, thao t¸c di truyÒn
genetic engineering approval committee uû ban phª duyÖt kü thuËt di
truyÒn
genetic equilibrium c©n b»ng di truyÒn
genetic erosion hao mßn di truyÒn
genetic event sù kiÖn di truyÒn
genetic fingerprinting x¸c ®Þnh dÊu di truyÒn
genetic information th«ng tin di truyÒn
genetic linkage liªn kÕt di truyÒn
genetic locus locut di truyÒn
genetic manipulation thao t¸c di truyÒn
genetic manipulation advisory committee (gmac) uû ban t− vÊn thao t¸c
di truyÒn
genetic map b¶n ®å di truyÒn
genetic manipulation thao t¸c di truyÒn
genetic marker dÊu chuÈn di truyÒn, chØ thÞ di truyÒn
genetic material vËt liÖu di truyÒn
genetic polymorphism (hiÖn t−îng) ®a h×nh di truyÒn
genetic preference (sù) −a thÝch di truyÒn
genetic probe mÉu dß di truyÒn
genetic recombination t¸i tæ hîp di truyÒn

137
genetic recombination t¸i tæ hîp di truyÒn
genetic resources tµi nguyªn di truyÒn
genetic spiral vßng xo¾n di truyÒn
genetic targeting nh»m ®Ých di truyÒn
genetic transformation biÕn n¹p di truyÒn
genetic use restriction technologies (GURTS) (c¸c) c«ng nghÖ giíi h¹n sö
dông di truyÒn
genetic variance ®é biÕn dÞ di truyÒn
genetic variation biÕn dÞ di truyÒn
genetically engineered microbial pesticides (GEMP) chÊt diÖt s©u vi sinh
vËt ®−îc thiÕt kÕ di truyÒn
genetically engineered organism sinh vËt ®−îc thiÕt kÕ di truyÒn
genetically manipulated organism (GMO) sinh vËt ®−îc thao t¸c di
truyÒn
genetically modified crop c©y trång biÕn ®æi gen
genetically modified microorganism (GMM) vi sinh vËt ®−îc söa ®æi di
truyÒn
genetically modified organism (GMO) sinh vËt ®−îc söa ®æi di truyÒn
genetically modified pest protected (GMPP) plants thùc vËt chèng s©u bä chuyÓn
gen
genetically significant dose liÒu cã ý nghÜa di truyÒn häc
genetics di truyÒn häc
genial (thuéc) c»m
genicular (thuéc) ®Çu gèi
geniculate cong gËp, gÊp khóc
genetic informations th«ng tin di truyÒn
geniculate ganglion h¹ch gèi
geniohyoglossus c¬ c»m-l−ìi
genistein genistein (ho¸ chÊt do ®Ëu t−¬ng sinh ra ®Ó chãng l¹i mét sè
bÖnh)
genistin genistin (d¹ng ®ång ph©n β-glycoside cña isoflavon)
genital atrium xoang sinh dôc
genital tubercle mÊu sinh dôc
genitalia bé m¸y sinh dôc, c¬ quan sinh dôc
genitals bé m¸y sinh dôc, c¬ quan sinh dôc
genital stage giai ®o¹n ph¸t dôc
genome hÖ gen
genomic DNA AND hÖ gen
genomic imprinting ®ãng dÊu hÖ gen
genomic library th− viÖn gen
genomic sciences c¸c khoa häc vÒ hÖ gen
genomics hÖ gen häc
genosensors vËt c¶m biÕn gen, chÊt c¶m biÕn gen

138
genotoxic (thuéc) ®éc tè gen
genotoxic carcinogens t¸c nh©n ung th− g©y ®éc gen
genotype kiÓu gen
genotypic (thuéc) kiÓu gen
genotypic change thay ®æi kiÓu gen
genotypic ratio tØ lÖ kiÓu gen
genotypic sex determination x¸c ®Þnh giíi tÝnh b»ng kiÓu gen
gentechnik gesetz (gene technology law) luËt vÒ c«ng nghÖ gen
genu thÓ gèi
genus chi
genys hµm d−íi
GEO viÕt t¾t cña Genetically Engineered Organisms
geobiotic (thuéc) ®Þa-sinh, sèng trªn c¹n
geocarpy (sù) ra qu¶ d−íi ®Êt
geocline nªm ®Þa lý
geographical race nßi ®Þa lý
geographycal range ph©n bè ®Þa lý
geometric series chuçi cÊp sè nh©n
geomicrobiology vi sinh vËt häc ®Êt
geophagous ¨n ®Êt
geophilous −a ®Êt, sèng ë ®Êt
geophyte thùc vËt chåi ngÇm, thùc vËt chåi d−íi ®Êt
geotaxis (tÝnh) vËn ®éng theo träng lùc
geotropic (thuéc) h−íng träng lùc, h−íng ®Êt
geotropism (tÝnh ) h−íng träng lùc, (tÝnh) h−íng ®Êt
GEP ®iÖn di trªn gel (Gel ElectroPhoresis)
germ mÇm, ph«i, bµo tö
germ band d¶i mÇm, b¨ng mÇm
germ cell tÕ bµo mÇm
germ line dßng mÇm ph«i
germ nucleus nh©n mÇm, tiÒn nh©n, nh©n nguyªn
germ plasm chÊt mÇm
germ pole lç mÇm
germ tube èng mÇm
germarium buång trøng
germinal cells tÕ bµo mÇm
germinal cell determination x¸c ®Þnh tÕ bµo mÇm
germ aperture lç mÇm, lç no∙n
germinal cells tÕ bµo mÇm
germinal central trung t©m mÇm
germinal disk ®Üa mÇm, ®Üa ph«i
gerontic giµ, (thuéc) tuæi giµ

139
German gene law luËt gen cña §øc
germinal epithelium biÓu m« mÇm
germinal layers líp mÇm, l¸ ph«i
germinal pore lç mÇm, lç no∙n
germinal vesicle tói ph«i, tói mÇm
germinative layer of epidermis líp mÇm biÓu b×
germinative region of lens vïng mÇm thuû tinh thÓ
germination (sù) n¶y mÇm
germ layers (c¸c) l¸ ph«i
germ line dßng bµo tö
germplasm chÊt mÇm
gerontology l∙o häc, l∙o khoa
Gestalt h×nh th¸i tæng thÓ
gestalt therapy liÖu ph¸p h×nh th¸i
gestation (sù) cã thai, chöa
GHRF viÕt t¾t cña Growth Hormone-Releasing Factor
giant cells tÕ bµo khæng lå
giant fibres sîi khæng lå
gibberella ear rot (bÖnh) thèi tai do gibberella
Gibberella zeae Gibberella zeae
gibberellic acid axit giberelic
gibberellin giberelin
gibbous 1.næi b−íu, næi u, næi côc 2.(cã) tói
giddiness b−íu
gigantism (bÖnh) khæng lå
gill 1.mang 2.v¸ch tia, b¶n
gill arch cung mang
gill bars thanh mang
gill basket giá mang, khung mang
gill book phiÕn mang, s¸ch mang
gill clefts khe mang
gill cover n¾p mang
gill filament t¬ mang
gill pouch tói mang
gill rakers tÊm l−îc mang
gill rods que mang
gill slits khe mang
ginger.beer plant c©y bia-gõng
gingival (thuéc) lîi
ginglymoid (thuéc) luèng khíp
ginglymus khíp nót chèt
Ginkgoales bé B¹ch qu¶

140
girder m« xµ
girdle ®ai
GIST u chÊt nÒn d¹ dµy (GastroIntestinal Stromal Tumors)
gizzard mÒ
glabrates 1.hãi, träc, trôi, kh«ng l«ng, kh«ng tãc 2.nh½n
glabrescent 1.hãi, träc, trôi, kh«ng l«ng, kh«ng tãc 2.nh½n
glabrous (cã) bÒ mÆt nh½n kh«ng cã l«ng
glacial cycles chu kú b¨ng hµ
glacial retreat (sù) thÝch nghi b¨ng hµ
gladiolus m¶nh øc-ngùc gi÷a
gland tuyÕn
gland cell tÕ bµo tuyÕn
glandlike d¹ng tuyÕn
glandular (thuéc) tuyÕn
glandular epithelium biÓu m« tuyÕn
glandular tissue m« tuyÕn
glans 1.qña ®Êu 2.cÊu tróc tuyÕn
glans penis qui ®Çu, ®Çu d−¬ng vËt
glaucescent lôc lam nh¹t, lôc lam n−íc biÓn
glaucous 1. lôc lam nh¹t, lôc lam n−íc biÓn 2.(cã) phñ phÊn
glc viÕt t¾t cña glucoza
gleevactm xem gleevectm
gleevectm gleevectm (d−îc phÈm ch÷a ung th− m¸u)
gleba m« t¹o bµo tö, m« h×nh thµnh bµo tö
glei soil ®Êt gl©y
glenoid (thuéc) æ khíp
glenoid fossa æ ch¶o
gley soil ®Êt gl©y
glia tÕ bµo thÇn kinh ®Öm
glial derived neurotrophic factor (GDNF) nh©n tè h−íng thÇn kinh tõ
thÇn kinh ®Öm
gliding (sù) tr−ît, l−ít
gliding growth sinh tr−ëng tr−ît
giobold h¹t thÓ cÇu
global stability of a community tÝnh æn ®Þnh chung cña mét quÇn x∙
globate (cã) d¹ng cÇu
globose nucleus nh©n d¹ng cÇu
globular stage of plant embryo giai ®o¹n h×nh thµnh cÇu cña ph«i thùc
vËt
globular protein globulin

141
globulin globulin
globus cÇu
glochidiate (thuéc) l«ng mãc
glochidium l«ng mãc
glomalin glomalin
glomerate (thuéc) tô thµnh d¹ng cÇu
glomeralar (thuéc) qu¶n cÇu thËn
glomerular filtration rate tèc ®é läc tiÓu cÇu
glomerulonephritls viªm thËn tiÓu cÇu
glomerulus 1.tiÓu cÇu, tiÓu cÇu m¹ch 2.cuén cÇu
glomus cells tÕ bµo bói cuén cÇu
glossa l−ìi
glossal (thuéc) l−ìi
glossate (thuéc) l−ìi
glossopharyngeal (thuéc) l−ìi-hÇu
glossopharyngeal nerve thÇn kinh l−ìi-hÇu
glottis thanh m«n
GLPNC viÕt t¾t cña Good Laboratory Practice for NonClinical studies
GLP viÕt t¾t cña Good Laboratory Practice
GLS viÕt t¾t cña glucosinolates
glucagon glucagon
glucan glucan
glucocalyx ¸o ngo¹i bµo, ®µi gluco
glucocerebrosidase glucocerebrosidaza
glucocorticoids glucocorticoid
glucogenic amino acid axit amin glucogenic
gluconeogenesis (sù) h×nh thµnh glucoza trong ®éng vËt
glucose glucoza
glucose isomerase isomeraza glucoza
glucose oxidase oxidaza glucoza
glucose-6-phosphate dehydrogenase gluco-6phosphat dehydrogenaza
glucose-sensitive neurons neuron mÉn c¶m víi gluco
glucosinolates glucosinolat
glue genes gen keo
glufosinate glufosinat
glume mµy
gluphosinate gluphosinat
glutamate glutamat
glutamate dehydrogenase dehydrogenaza glutamat
glutamic acid axit glutamic
glutamic acid decarboxylase (gad) decarboxylaza axit glutamic
glutamine glutamin

142
glutamine synthetase synthetaza glutamin
glutathione glutathion
gluteal (thuéc) m«ng
gluten gluten
glutenin glutenin
gluteus c¬ m«ng
GLV viÕt t¾t cña Green Leafy Volatiles
gly viÕt t¾t cña glycine
glyceraldehyde glyceraldehyd
glycetein glycetein
glycine glycin
Glycine max ®Ëu t−¬ng
glycinin glycinin
glycitein glycitein
glycitin glycitin
glycoalkaloids glycoalkaloid
glycobiology sinh häc glycogen
glycocalyx glycocalyx (c¬ chÊt polysaccharid g¾n sinh vËt víi nÒn r¾n)
glycoform d¹ng glycogen
glycogen glycogen
glycogenolysis sù tiªu glycogen
glycolat oxidase enzyme enzym oxidaza glycolat
glycolipid glycolipid
glycolysis (sù) ®−êng ph©n
glycolytic pathway ph−¬ng thøc thuû ph©n
glycophorin A glycophorin A
glycophyte thùc vËt −a m«i tr−êng nh¹t
glycoprotein glycoprotein
glycoprotein C glycoprotein C
glycoprotein remodeling m« h×nh ho¸ l¹i glycoprotein
glycosidases glycosidaza
glycoside glycosid
glycosinolates glycosinolat
glycosylation glyosylat ho¸
glycosyltransferase glycosyltransferaza
glyoxylate cycle chu tr×nh glyoxylat
glyoxisome glyoxysom
glyphosate glyphosat
glyphosate isopropylamine salt muèi isopropylamin glyphosat
glyphosate n-acetyltransferase n-acetyltransferaza glyphosat
glyphosate oxidase oxidaza glyphosat
glyphosate oxidoreductase oxidoreductaza glyphosat

143
glyphosate-trimesium glyphosat-trimesium
GM viÕt t¾t cña Genetically Modified
GM crops - how to make t¹o ra c©y trång biÕn ®æi gen b»ng c¸ch nµo
GM crops - who produces ai s¶n xuÊt c©y trång biÕn ®æi gen
GM crops aims môc ®Ých t¹o ra c¸c c©y trång biÕn ®æi gen
GM crops benefits lîi Ých cña c¸c thùc vËt biÕn ®æi gen
GM crops countries growing c¸c n−íc trång c©y biÕn ®æi gen
GM crops debate cuéc tranh luËn vÒ sinh vËt biÕn ®æi gen
GM crops potential risks nh÷ng rñi ro tiÒm Èn cña c©y trång biÕn ®æi
gen
GM-CSF Granulocyte-Macrophage Colony Stimulating Factor
Gm Fad2-1 gen Gm Fad2-1 (m∙ ho¸ delta 12 desaturaza (∆ 12)
GM plants for developing countries c©y trång biÕn ®æi gen ®èi víi c¸c
n−íc ®ang ph¸t triÓn
GMAC viÕt t¾t cña Genetic Manipulation Advisory Committee
GM allotype alotyp GM
GMM viÕt t¾t cña Genetically Modified Microorganism
GMO viÕt t¾t cña Genetically Modified Organism
GMO viÕt t¾t cña Genetically Manipulated Organism
GMP viÕt t¾t cña Good Manufacturing Practices
GMPP viÕt t¾t cña Genetically Modified Pest Protected
GMMs viÕt t¾t cña Genetically Modified Microorganisms
GMS ®Ëu t−¬ng biÕn ®æi gen (Genetically modified soya)
gnathic (thuéc) hµm
gnathites m¶nh hµm, phÇn phô miÖng
gnathobase m¶nh gèc hµm
Gnathostomata tæng líp cã hµm
gnathostomatous (cã) miÖng hµm
gnathotheca bao má sõng, bao sõng hµm d−íi
gne
Gnetopsida líp D©y g¾m
gnotobiotic tri nhiÔm, (®∙) biÕt d¹ng sèng
GO gene gen Glyphosate Oxidase
goal-directed behaviour tËp tÝnh h−íng ®Ých, hµnh vi cã môc ®Ých
goblet cell tÕ bµo h×nh ®µi, tÕ bµo h×nh ly r−îu
goitre b−íu gi¸p
golden rice lóa (b»ng) vµng, lóa siªu h¹ng
goldenricetm lóa (b»ng) vµng, lóa siªu h¹ng (nh∙n hiÖu lóa)
Golgi apparatus bé may Golgi
Golgi body thÓ Golgi
Golgi cell tÕ bµo golgi
Golgi complexes phøc hîp Golgi

144
Golgi’s organs c¬ quan Golgi
Golgi tendon organs c¬ quan g©n Golgi
gomphosis khíp kiÓu nãn, khíp cè ®Þnh
gonad tuyÕn sinh dôc
gonadal (thuéc) tuyÕn sinh dôc
gonadotrophic hormone hormon gonadotropin
gonidlum tÕ bµo sinh s¶n v« tÝnh kh«ng ®éng
gonoblast tÕ bµo sinh s¶n
gonochorism (sù) ph©n tÝnh, ph©n ho¸ giíi tÝnh
gonochoristic khoang tuyÕn sinh dôc
gonadotropin-releasing hormones hormon gi¶i phãng gonadotropin
gonadotropins kÝch tè sinh dôc
gonoduct èng dÉn sinh s¶n phÈm sinh dôc
gonopods ch©n giao cÊu
gonopore lç sinh s¶n
gonozooid c¸ thÓ sinh s¶n
good laboratory practice for nonclinical studies (glpnc) qui chÕ phßng
thÝ nghiÖm chuÈn dïng cho c¸c nghiªn cøu phi l©m sµng
good laboratory practices (GLP) qui chÕ phßng thÝ nghiÖm chuÈn (cña
FDA, Mü)
good manufacturing practices (gmp) qui chÕ s¶n xuÊt chuÈn
gossypol gossypol
gp120 protein protein gp120
GPA1 gen GPA1 (kiÓm so¸t viÖc gi÷ n−íc vµ ph©n bµo ë thùc vËt)
GPCRs thô quan cÆp ®«i víi protein G (G-Protein-coupled Receptors)
G-protein-coupled receptors thô quan cÆp ®«i protein G
G-proteins protein G
Graafian follicle bao Graaf
gracilis c¬ khÐp máng
gradient analysis ph©n tÝch gradien
gradient model m« h×nh gradien
gradient of reinforcement gradien cñng cè
graft (sù) chiÕt, ghÐp, cµnh ghÐp
graft chimera thÓ kh¶m ghÐp
graft hybrid thÓ lai ghÐp
graft-versus-host disease bÖnh m« ghÐp chèng c©y chñ
graft-versus-host reaction ph¶n øng m«(hoÆc cµnh) ghÐp chèng c©y chñ
grafting (sù) ghÐp, cÊy
grain 1.h¹t 2.thí, v©n
gram molecular weight träng l−îng ph©n tö gram
gram stain nhuém gram
gram-negative (g-) gram ©m

145
gram-positive (g+) gram d−¬ng
gramicidin gramicidin
graminacious (thuéc) cá
Gramineae hä Lóa, hä Hoµ th¶o
gramineous (thuéc) cá
graminicolous sèng ë cá
graminivorous ¨n cá
Gram-negative bacteria vi khuÈn Gram ©m
Gram-positive bacteria vi khuÈn Gram d−¬ng
grand period of growth giai ®o¹n sinh tr−ëng chÝnh
granulation tissue m« ho¸ d¹ng h¹t
granule cells tÕ bµo h¹t nhá
granulocidin granulocidin
granulocyte b¹ch cÇu h¹t, tÕ bµo h¹t
granulocyte colony stimulating factor (G-CSF) nh©n tè kÝch thÝch khuÈn
l¹c tÕ bµo h¹t
granulocyte-macrophage colony stimulating factor (GM-CSF) nh©n tè
kÝch thÝch khuÈn l¹c ®¹i thùc bµo-tÕ bµo h¹t
granuloma u h¹t
granulosa cells tÕ bµo d¹ng h¹t
granum h¹t lôc, gran
grape sugar ®−êng nho
GRAS list danh s¸ch phô gia thùc phÈm an toµn (Generally Recognized as Safe)
grass cá
grass pea ®Ëu d¹i (Lathyrus sativus)
grasshoper ch©u chÊu
grassland ®ång cá
graves disease bÖnh Grave
graveolent (cã) mïi h−¬ng cao cÊp
gravid (cã) thai, (cã) chöa
graviperception nhËn c¶m (vÒ) träng lùc
gravitational potential energy ®iÖn thÕ n¨ng l−îng chiÒu
gravitropism ( tÝnh) h−íng träng lùc, (tÝnh) h−íng ®Êt
gray matter chÊt x¸m
grazers vËt ¨n cá
grazer-scraper vËt ¨n cá kiÓu n¹o
grazing (sù) ch¨n th¶
grazing pressure ¸p lùc ch¨n th¶
green algae t¶o lôc
green biotechnology c«ng nghÖ sinh häc xanh
green fluorescent protein protein huúnh quang xanh
green glands tuyÕn lôc

146
green leafy volatiles sù biÕn ®éng do l¸ xanh
greenfly rÖp c©y
greenhouse effect hiÖu øng nhµ kÝnh
green manure ph©n xanh
gregaria phase pha bÇy ®µn
grey matter chÊt x¸m
grit cell tÕ bµo sái, tÕ bµo ®¸
grooming (sù) ch¶i chuèt
gross primary productivity søc s¶n xuÊt s¬ cÊp th«
ground meristem m« ph©n sinh c¬ b¶n
ground tissue m« gèc, m« c¬ b¶n
group selection chän läc theo nhãm
group therapy liÖu ph¸p theo nhãm
group of national experts on safety in biotechnology nhãm chuyªn gia
quèc gia vÒ an toµn trong c«ng nghÖ sinh häc
growing point ®Ønh sinh tr−ëng
growth sù sinh tr−ëng
growth cone th¸p sinh tr−ëng
growth curvature (sù) uèn cong sinh tr−ëng
growth curve ®−êng cong sinh tr−ëng
growth form d¹ng sinh tr−ëng
growth factor nh©n tè sinh tr−ëng
growth factor receptor thô quan yÕu tè sinh tr−ëng
growth hormones hormon sinh tr−ëng
growth hormone-releasing factor (GHRF) nh©n tè lo¹i bá hormon sinh
tr−ëng
growth hormone-releasing hormone hormon kÝch thÝch t¨ng tr−ëng
growth inhibitor chÊt øc chÕ sinh tr−ëng
growth in soft agar sinh tr−ëng trong th¹ch mÒm
growth movement vËn chuyÓn sinh tr−ëng
growth potential tiÒm n¨ng sinh tr−ëng
growth rate chØ sè t¨ng tr−ëng
growth regulator chÊt ®iÒu hoµ sinh tr−ëng
growth retardant chÊt lµm chËm sinh tr−ëng
growth ring vßng sinh tr−ëng, vßng n¨m
growth room phßng sinh tr−ëng
growth schedule thêi biÓu sinh tr−ëng
growth substance chÊt sinh tr−ëng
GT/PT correlation mèi t−¬ng quan GT/PT
GT-AG rule quy luËt GT-AG
GTO V¨n phßng c«ng nghÖ gen (Gene Technology Office)
GTP GTP (mét dÉn xuÊt cña G-Proteins)

147
GTPases enzym GTPaza (Guanosine TriphosPhatases)
GTR viÕt t¾t cña Gene Technology Regulator
GTS ®Ëu t−¬ng chÞu glyphosat (Glyphosate Tolerant Soybean)
guanine guanin
guanophore tÕ bµo chøa s¾c tè vµng
guard cell tÕ bµo b¶o vÖ
gubernaculum 1.d©y ch»ng, d©y nèi 2.l«ng roi l¸i
guest ®éng vËt sèng nhê, ®éng vËt sèng chung
guild 1.nhãm cïng sinh th¸i 2.nhãm ®ång møc dinh d−ìng
gula cæ häng
gular 1.x−¬ng gian mÊu 2.tÊm häng
gullet thùc qu¶n, cuèng häng, häng, bµo hÇu
gum nhùa c©y, gom
gum lac gom l¨c, nhùa c¸nh kiÕn (®á)
gummosis (bÖnh) sïi nhùa dÎo
gums lîi
GURTS viÕt t¾t cña Genetic Use Restriction Technologies
gus gene gen gus (gen chØ thÞ)
gustation vÞ gi¸c, sù nÕm
gustatory calyculus chåi vÞ gi¸c
gustatory receptor thô quan vÞ gi¸c
gut èng tiªu ho¸
gut-associated lymphoid tissues (GALT) m« lympho liªn kÕt èng tiªu ho¸
gut cell lineage tÕ bµo ruét
gutta ®èm mµu, vÖt mµu mÆt ngoµi
guttae (c¸c) ®èm mµu, (c¸c) vÖt mµu mÆt ngoµi
guttation (sù) rØ nhùa, rØ giät, rØ n−íc
guttulate (cã) ®èm mµu. vÖt mµu mÆt ngoµi
guttural (thuéc) hÇu
GVHD viÕt t¾t cña Graft-Versus-Host Disease
gymnocyte tÕ bµo trÇn
Gymnomycota ngµnh NÊm nhµy
gymnosperms nhãm Thùc vËt h¹t trÇn
gynaeclum bé nhuþ
gynandrism (hiÖn t−îng) l−ìng tÝnh
gynandromorph (hiÖn t−îng) l−ìng tÝnh, (hiÖn t−îng) võa ®ùc võa c¸i
gynandromorphism d¹ng c¬ thÓ võa ®ùc võa c¸i
gynandrous (cã) nhÞ-nhuþ hîp, (cã) nhÞ-nhuþ liÒn
gynobasic (thuéc) ®Õ bÇu
gynodioecious (cã) hoa c¸i-l−ìng tÝnh kh¸c gèc
gynoeclumn bé nhuþ
gynomonoecious (cã) hoa c¸i-l−ìng tÝnh cïng gèc, (cã) hoa c¸i-hoa l−ìng

148
tÝnh ®ång chu
gynophore cuèng bÇu nhuþ
gynospore bµo tö c¸i
gyrase gyraza
gyri vßng xo¾n
gyrus 1.nÕp cuén 2.håi n∙o

149
 H

H-2 histocompatibility system hÖ t−¬ng hîp m« H-2

H. pylori H. pylori
H. virescens H. virescens
H. zea H. zea
HA viÕt t¾t cña HemAgglutinin
habenula cuèng tuyÕn tïng
habit tËp qu¸n, thãi quen, tËp tÝnh
habitat n¬i sèng, sinh c¶nh
habitat selection chän läc n¬i ë
habituated culture nu«i c©y thÝch øng
habituation (sù) nhµm quen, trë thµnh quen
HAC viÕt t¾t cña Human Artificial Chromosomes
HACCP viÕt t¾t cña Hazard Analysis And Critical Control Points
hadrom 1.m« m¹ch gç, m« dÉn n−íc, m« dÉn 2.m« dÉn
hadrome 1.m« m¹ch gç, m« dÉn n−íc, m« dÉn 2.m« dÉn
Haeckel’s law ®Þnh luËt Haeckel
Haem hem
haemad cïng mét phÝa cét sèng
haemagglutinin ng−ng kÕt tè hång cÇu aglutinin hång cÇu
haemal (thuéc) m¸u, (thuéc) m¹ch m¸u
haemal arch cung huyÕt
haemal canal kªnh huyÕt
haemal ridges mÊu huyÕt, gê huyÕt
haemal spine gai huyÕt ®èt sèng, gai sèng huyÕt
haemal system hÖ m¹ch m¸u, hÖ tuÇn hoµn
haemapoiesis (sù) t¹o m¸u
haemapophyses (c¸c) mÊu huyÕt
haematal (thuéc) m¸u, (thuéc) m¹ch m¸u
haematobic sèng trong m¸u
haematobium trïng m¸u, huyÕt trïng
haematoblast nguyªn bµo m¸u, huyÕt nguyªn bµo
haematocele khèi tô m¸u
haematochrome s¾c tè ®á, h«ng s¾c tè
haematocrit èng ®o thÓ tÝch tÕ bµo huyÕt t−¬ng
haematogenesis (sù) t¹o m¸u
haematogenous do m¸u
haematophagous ¨n m¸u, nu«i d−ìng b»ng m¸u, huyÕt d−ìng
haematopoiesis (sù) t¹o m¸u

150
haematozoon ký sinh trïng m¸u
haemic (thuéc) m¸u, (thuéc) m¹ch m¸u
haemocoel xoang m¸u
haemocyanin hemoxyanin, lam cÇu tè, lam huyÕt tè
haemocytes (c¸c) tÕ bµo m¸u, (c¸c) huyÕt bµo
haemocytoblast nguyªn bµo m¸u, huyÕt nguyªn bµo
haernocytometer buång ®Õm hång cÇu, (sù) tiªu tÕ bµo hång cÇu
haemocytolysis (sù) tiªu ho¸ h«ng cÇu, tiªu tÕ bµo m¸u
haemodlalysis (sù) thÈm t¸ch m¸u
haemoglobin huyÕt cÇu tè, hång cÇu tè, hemoglobin
haemoglobinometer huyÕt s¾c kÕ, hemoglobin kÕ
haemolymph huyÕt dÞch, huyÕt t−¬ng, dÞch m¸u
haemolysin chÊt tiªu hång cÇu, tiªu hång cÇu tè, hemolyzin
haemolysis (sù) tiªu tÕ bµo h«ng cÇu, tiªu tÕ bµo m¸u
haemolytic anaemia (chøng) thiÕu m¸u do tiªu m¸u, (chøng) thiÕu m¸u
do huyÕt tiªu
haemolytic disease of the newborn (bÖnh) tan huyÕt ë trÎ s¬ sinh, (bÖnh)
tan m¸u ë trÎ s¬ sinh
haemolytic plaque assay xÐt nghiÖm m¶ng dung huyÕt
haemophilia (chøng) −a ch¶y m¸u, (chøng) m¸u khã ®«ng
haemopoiesis (sù) t¹o m¸u
haemorrhage (sù) xuÊt huyÕt, ch¶y m¸u
haemosiderin sù ch¶y m¸u, xuÊt huyÕt, b¨ng huyÕt
haemostasis s¾c tè m¸u vµng
haemotropic kÝch thÝch lªn m¸u, t¸c ®éng lªn m¸u
hair tãc, l«ng
hair cell tÕ bµo l«ng, tÕ bµo tãc
hair follicle nang l«ng, nang tãc
hair follicle receptor thô quan bao l«ng
hairpin c¸i kÑp tãc
hairpin loop vßng gÊp cÆp tãc (cña nhiÔm s¾c thÓ)
hair plates ®Üa t¬, ®Üa l«ng, tÊm t¬, tÊm l«ng
haliplankton sinh vËt næi trªn biÓn
hallucination ¶o gi¸c, c¶m gi¸c ¶o
hallux ngãn c¸i
halobiotic sèng ë n−íc mÆn, sèng ë biÓn
halo effect hiÖu øng t¹o quÇng, hiÖu øng t¹o quÇng hµo quang
halolimnic sinh vËt biÓn chÞu n−íc ngät
halophile −a muèi, chÞu muèi, chÞu mÆn
halophilic bacteria vi khuÈn −a muèi, vi khuÈn −a mÆn
halophyte thùc vËt chÞu mÆn
halophytic vegetation th¶m thùc vËt chÞu mÆn

151
halosere diÔn thÕ n−íc mÆn
halteres c¸nh chuú, c¸nh t¹
Hamamelidae ph©n líp Sau sau
hamster chuét tói m¸
hand monitor m¸y dß bøc x¹ cÇm tay
hanging drop preparation chuÈn bÞ giät treo
HAP viÕt t¾t cña Highly Available Phosphorous
HAP gene gen HAP
hapanthous (cã) hoa në mét kú, (cã) hoa në mét lÇn
hapaxanthic (cã) hoa në mét kú, (cã) hoa në mét lÇn
haplobiont sinh vËt ®¬n h×nh
haplobiontic (thuéc) sinh vËt ®¬n h×nh
haplodiploidy (tÝnh) ®¬n-l−ìng béi
haplodont (cã) r¨ng hµm kh«ng nóm
haploid (thuéc) ®¬n béi, thÓ ®¬n béi
haploinsufficient gene gen ®¬n béi thiÕu
haploldization (sù) ®¬n béi ho¸
haplont thÓ giao tö ®¬n béi
haplophase pha ®¬n béi, giai ®o¹n ®¬n béi
haplostele trung trô ®¬n
haplostemonous mét vßng nhÞ
haplotype kiÓu ®¬n
haplotype map b¶n ®å kiÓu ®¬n
haploxylic l¸ mét g©n, l¸ g©n ®¬n
hapmap b¶n ®å kiÓu ®¬n béi (Haplotype Map)
hapten hapten
hapteron ch©n ®Õ b¸m, c¬ quan b¸m
haptoglobin haptoglobin
haptonema sîi b¸m
Haptophyceae líp T¶o roi
haptotropism (tÝnh) h−íng b¸m, (tÝnh) h−íng tiÕp xóc
hard bast libe cøng, sîi libe cøng
hardening (sù) lµm t¨ng tÝnh chÞu ®ùng
Harder’s glands tuyÕn Harder
hard palate vßm cøng (miÖng)
hard radiation bøc x¹ cøng
Hardy-Weinberg equilibrium tr¹ng th¸i c©n b»ng Hardy-Weinberg
Hardy-Weinberg theorem ®Þnh luËt Hardy-Weinberg
harvest-men chµng say
harvest spider nhÖn chµng say

152
harvested population (c¸c) quÇn thÓ thu ho¹ch
harvesting thu ho¹ch
harvesting enzymes enzym thu ho¹ch, enzym thu thËp
Hashimoto disease bÖnh Hashimoto
Hashimoto thyroiditis (bÖnh) viªm tuyÕn gi¸p Hashimoto
hashish hasit
hastate (cã) d¹ng m¸c, (cã) d¹ng mòi tªn
haustellate (cã) vßi hót
hausteilum vßi hót, miÖng vßi hót
haustorium rÔ hót
Haversian canals (c¸c) èng Havers
hatching sù Êp trøng
Hatch-Slack pathway con ®−êng chuyÓn ho¸ Hatch-Slack
Haversian lamellae (c¸c) l¸ phiÕn x−¬ng Haver
Haversian spaces (c¸c) khoang trèng Haver, èng Haver
Haversian system hÖ thèng Haver
Hawthorne effect hiÖu øng Hawthorne
hay fever sèt r¬m
hazard analysis and critical control points (HACCP) ®iÓm kiÓm so¸t then
chèt vµ ph©n tÝch rñi ro
head d¹ng ®Çu
HCC viÕt t¾t cña hepatocarcinoma
HCS sµng läc khèi l−îng lín (high-content screening)
HD gene gen HD (Huntington's disease)
HDL lipoprotein tû träng cao (High-Density Lipoproteins)
HDLPs viÕt t¾t cña High-Density LipoProteins
head foot ch©n ®Çu
head kidney tiÒn thËn
health physics vËt lý trÞ liÖu
Heam-heam interaction ph¶n øng heam
hearing sù nghe, thÝnh gi¸c
heart tim, qu¶ tim
heart attack c¬n nghÑn tim, c¬n nhåi m¸u c¬ tim
heart wood gç lâi, gç ruét
heat ®éng dôc
heartbeat nhÞp tim
heat energy n¨ng l−îng nhiÖt
heath tr¶ng c©y bôi lïn th−êng xanh, tr¶ng th¹ch nam
heat shock protein protein cho¸ng nhiÖt
heat spot vÕt nhiÖt, ®èm nhiÖt
heavy (H) chain chuçi nÆng, chuçi H

153
heavy-chain variable (vh) domains vïng biÕn ®éng (cña) chuçi nÆng
heavy metal kim lo¹i nÆng
hebephrenia (bÖnh) t©m thÇn ph©n liÖt thÓ dËy th×
hebephrenic schizophrenia (bÖnh) t©m thÇn ph©n liÖt thÓ d¹y th×
hectocotylized arm tay giao phèi, tay giao cÊu
hedgehog proteins protein nhÝm ¢u
hedgehog signaling pathway con ®−êng ph¸t tÝn hiÖu nhÝm ¢u
hela cells tÕ bµo hela
helical coil model m« h×nh xo¾n èc
Hardy-Weinberg law ®Þnh luËt Hardy-Weinberg
helical thickening ho¸ dµy h×nh xo¾n
helicase helicaza
Helicobacter pylori Helicobacter pylori
helicoid (cã) d¹ng xo¾n èc
helicotrerna khe tiÒn ®×nh-mµng nhÜ
Helicoverpa armigera Helicoverpa armigera
Helicoverpa zea (h. zea) Helicoverpa zea (h. zea)
heliophyte thùc vËt −a n¾ng, thùc vËt −a s¸ng, thùc vËt −a mÆt trêi
Heliothis virescens (h. virescens) Heliothis virescens (h. virescens)
heliotactic theo n¾ng, theo mÆt trêi
heliotropic quang h−íng ®éng, h−íng ®éng theo mÆt trêi
heliotaxis (tÝnh) theo n¾ng, theo mÆt trêi
helium heli
helix (chuçi) xo¾n
Helminthes nhãm Giun s¸n
helophyte thùc vËt ®Çm lÇy
helotism (sù) sèng n« dÞch, (hiÖn t−îng) bÞ b¸m hót
helper T cell tÕ bµo T hç trî
heliotropism trî bµo b¹ch cÇu T, lympho bµo T hç trî hepatic
hemagglutinin (ha) hemagglutinin
hemal system hÖ m¹ch m¸u
hematologic growth factors (HGF) nh©n tè sinh tr−ëng huyÕt häc
hematopoiesis t¹o m¸u
hematopoiesis growth factor nh©n tè t¨ng tr−ëng t¹o m¸u
hematopoiesis stem tÕ bµo nguån t¹o m¸u
hematopoietic stem cells tÕ bµo gèc t¹o m¸u
heme hem
Hemiascomycetes líp Gi¶ nÊm tói, líp nöa nÊm tói, líp nÊm tói bÊt toµn
hemibranch mang kh«ng hoµn toµn, mang nöa
hemicelluloses hemixenluloza
Hemichorda ph©n ngµnh nöa d©y sèng, ph©n ngµnh b¸n d©y sèng
Hemichordata ph©n ngµnh nöa d©y sèng, ph©n ngµnh b¸n d©y sèng
hemicryptophyte thùc vËt chåi Èn kh«ng hoµn toµn

154
hemicelluloses or hexosan hexosan hoÆc hemicelluloza
hemignathous (cã) hµm lÖch, (cã) hµm kh«ng ®Òu
Hemimetabola bé c¸nh ngoµi
hemimetabolic (cã) biÕn th¸i thiÕu, (cã) biÕn th¸i kh«ng hoµn toµn
hemimetabolous metamorphosis biÕn th¸i kh«ng hoµn toµn
hemiparasite vËt ký sinh kh«ng hoµn toµn, vËt b¸n ký sinh
hemipenes cÆp nöa d−¬ng vËt, d−¬ng vËt hai m¶nh
Hemiptera bé c¸nh nöa
hemisphere b¸n cÇu n∙o
hemizygous b¸n hîp tö
hemizygous individuals c¸ thÓ b¸n hîp tö
hemocyte hång cÇu, huyÕt bµo
hemoglobin hemoglobin, hång cÇu
hemolymph huyÕt t−¬ng
hemophibia bÖnh −a ch¶y m¸u
hemostasis sù c©n b»ng huyÕt tè
Henle’s loop quai Henle
heparin heparin
hepatic (thuéc) gan
hepatic ®Þa tiÒn
hepatic artery ®éng m¹ch gan
hepatic cell tÕ bµo gan
hepatic duct èng dÉn mËt
hepatic portal vein tÜnh m¹ch nh¸nh gan
hepatic vein tÜnh m¹ch gan
Hepaticae líp ®Þa tiÒn
Hepaticopsida líp ®Þa tiÒn
hepatic portal system hÖ m¹ch cöa gan
hepatic portal vein tÜnh m¹ch cöa gan
hepatocytes tói mËt
hepatopancreas gan tuþ
hepatoportal system hÖ m¹ch cöa gan
HER-2 viÕt t¾t cña Human Egf-Receptor-Related Receptor
herb 1.c©y th¶o 2.d−îc th¶o, c©y thuèc, c©y h−¬ng liÖu
herbaceous (thuéc) c©y th¶o, (thuéc) th©n th¶o
herbaceous perennial c©y th©n th¶o
herbarium 1.tËp hîp mÉu thùc vËt 2.phßng tËp hîp mÉu thùc vËt
HER-2 gene gen HER-2
HER-2 protein protein HER-2
HER-2 receptor thô quan HER-2
HER2/neu gene gen HER-2/neu
herbibore ®éng vËt ¨n cá

155
herbicide resistance (tÝnh) chÞu thuèc diÖt cá
herbicide-resistant crop c©y trång chÞu thuèc diÖt cá
herbicides thuèc diÖt cá
herbivore-plant system hÖ thèng ¨n cá vµ c©y
herbivores ®éng vËt ¨n cá
hercogamy (tÝnh) kh«ng tù giao, (tÝnh) bÊt tù giao, bÊt giao phèi
herds ®µn, bÇy
herding (sù) ch¨n d¾t
hereditary (thuéc) di truyÒn
hereditary angioneurotic oedema (chøng) phï thÇn kinh m¹ch di truyÒn
heredity (tÝnh) di truyÒn
heritability hiÖu suÊt di truyÒn, chØ sè di truyÒn
hermaphrodite 1.ng−êi l−ìng tÝnh 2.®ùc c¸i ®ång thÓ 3.thÓ l−ìng tÝnh
hermaphroditism (hiÖn t−îng) l−ìng tÝnh
hetero-auxin hetero-auxin
hererotrophism dÞ d−ìng
heteroblastic 1.(thuéc) chåi mÇm dÞ h×nh 2.(thuéc) dÞ sinh 3.ph¸t triÓn
gi¸n tiÕp
heterocercal dÞ vÜ, (cã) thuú v©y ®u«i kh«ng ®Òu, (cã) thuú v©y ®u«i dÞ
h×nh
heterochiamydeous (cã) l¸ ®µi kh¸c c¸nh trµng
heterochromatin chÊt dÞ nhiÔm s¾c, dÞ nhiÔm s¾c tè
heterochromatic regions vïng dÞ nhiÔm s¾c
heterochronic genes gen dÞ hîp
heterocoelous låi-lâm
heterocotylized arm tay giao cÊu
heterochrony tÝnh dÞ thêi, tÝnh kh¸c thêi gian
heterocyclic dÞ chu tr×nh
heterocyst tÕ bµo dÞ h×nh, dÞ bµo
hetorodactylous kh¸c ngãn
heterodont kh¸c kiÓu r¨ng, (cã) r¨ng kh«ng ®Òu, dÞ nha
heterodromous (thuéc) xoay vßng kh¸c h−íng
heteroduplex DNA AND sîi kÐp dÞ hîp
heteroecious kh¸c vËt chñ
heterogamete giao tö kh«ng ®Òu
heteroduplex phøc ®«i dÞ biÖt
heterogametic sex giíi tÝnh dÞ giao tö, (cã) giao tö kh¸c nhau
heterogamous dÞ giao tö, (cã) giao tö kh¸c nhau
heterogamy (tÝnh) dÞ giao tö
heterogeneous bÊt ®ång nhÊt
heterogeneous nuclear RNA ARN nh©n kh«ng ®ång nhÊt
heterogenesis (sù) ph¸t sinh tù nhiªn, xen kÏ thÕ hÖ

156
heterogenetic ph¸t sinh tù nhiªn, (thuéc) xen kÏ thÕ hÖ
heterogenous summation céng kÝch thÝch kh¸c nguån
heterogeny (tÝnh) kh¸c thÕ hÖ
heterogony (tÝnh) xen kÏ thÕ hÖ
heterokaryon thÓ kh¸c nh©n, thÓ dÞ nh©n
heterokaryosis (sù) sinh s¶n kh¸c nh©n
heterokaryote thÓ dÞ nh©n
heterokont (cã) roi kh¸c nhau, (cã) roi lÖch, (cã) roi kh«ng ®Òu
heterokontan (cã) roi kh¸c nhau, (cã) roi lÖch, (cã) roi kh«ng ®Òu
Heterokontophyta ngµnh T¶o roi kh¸c, ngµnh T¶o dÞ roi
heterolecithal kh«ng ®Òu no∙n hoµng
heterologous dÞ t−¬ng ®ång
heterologous DNA ADN dÞ t−¬ng ®ång
heterologous proteins protein dÞ t−¬ng ®ång
heterology dÞ t−¬ng ®ång
heteromastigote (cã) l«ng roi kh¸c nhau
heteromerous kh¸c tÇng, dÞ tÇng
heterometabolic (cã) biÕn th¸i kh«ng hoµn toµn, (cã) biÕn th¸i thiÕu
heteromorphic 1.kh¸c h×nh, dÞ h×nh 2.kh¸c d¹ng, dÞ d¹ng
heteromorphic alternation of generations xen kÏ thÕ hÖ dÞ h×nh
heteromorphous kh¸c d¹ng dÞ d¹ng, kh¸c h×nh, dÞ h×nh
heteronomous kh¸c quy luËt, kh«ng theo quy luËt
heterophil antigen kh¸ng nguyªn ®a loµi
heterophylly (tÝnh) l¸ kh¸c d¹ng
heteroplasma dÞ nguyªn sinh
heteroplastic (thuéc) ghÐp kh¸c lo¹i, ghÐp dÞ lo¹i
heteropolymer dÞ polyme
heteropycnosis (sù) kÕt ®Æc kh«ng ®ång ®Òu, dÞ kÕt ®Æc
heteroscedastic kh¸c ph−¬ng sai, dÞ ph−¬ng sai
heterosexual kh¸c giíi tÝnh
heterosis (hybrid vigour) −u thÕ lai
heterosporous kh¸c bµo tö, dÞ bµo tö
heterospory (tÝnh) kh¸c bµo tö, (tÝnh) dÞ bµo tö
heterostyly (tÝnh) vßi nhuþ kh«ng ®Òu, (tÝnh) vßi nhuþ so le, (tÝnh) kh¸c
vßi nhuþ
heterothallic (thuéc) giao phèi kh¸c lo¹i
heterothallism (sù) giao phèi kh¸c lo¹i
heterotherm ®éng vËt m¸u l¹nh
heterotopic transplantation sù cÊy truyÒn kh¸c loµi
heterotrichous dÞ mao
heterotroph thÓ dÞ d−ìng, sinh vËt dÞ d−ìng
heterotrophic dÞ d−ìng

157
heterotrophic nutrition dinh d−ìng kiÓu dÞ d−ìng
heterotypic kh¸c kiÓu, dÞ kiÓu, kh¸c lo¹i, kh¸c typ
heterotypic binding liªn kÕt dÞ hîp tö
heterotypic division ph©n chia kh¸c kiÓu, gi¶m ph©n I
heterozygosis (sù) dÞ hîp tö
heterozygosity (tÝnh) dÞ hîp tö
heterozygote thÓ dÞ hîp tö, dÞ hîp tö
heterozygous (cã) dÞ hîp tö
heterozygous advantage −u thÕ lai dÞ hîp tö
Hexactinellida líp Th©n lç s¸u tia, líp bät biÓn s¸u tia
hexamerous (cã) mÉu s¸u
Hexapoda líp S¸u ch©n
hexarch s¸u gi¶i nguyªn méc
hexadecyltrimethylammonium bromide (CTAB) bromid hexadecyltrimethylammonium
hexose hexoza
HF cleavage ph¶n øng t¸ch b»ng axit hydrofluoric
HGF viÕt t¾t cña Hematologic Growth Factors
HGH viÕt t¾t cña Human Growth Hormone
HGT chuyÓn gen theo chiÒu ngang (horizontal gene transfer)
Hh protein nhÝm ¢u (Hedgehog proteins)
hibernate nghØ ®«ng, ngñ ®«ng
hibernation (sù) nghØ ®«ng, ngñ ®«ng
hidrosis (sù) tiÕt må h«i, ch¶y må h«i
high-amylose corn ng« (cã) hµm l−îng amyloza cao
high blood pressure cao huyÕt ¸p
high-content screening sµng läc hµm l−îng cao
high-density lipoproteins (HDLPs) lipoprotein ®é ®Ëm cao
high endothelial venule tiÓu tÜnh m¹ch néi m« cao
high energy phosphate compounds (c¸c) hîp chÊt phosphat cao n¨ng
high-energy system hÖ thèng n¨ng l−îng cao
high-galactomannan soybeans ®Ëu t−¬ng (cã hµm l−îng) galactomannan cao
high-glutenin wheat lóa m× (cã hµm l−îng) glutenin
high-isoflavone soybeans ®Ëu t−¬ng (cã hµm l−îng) isoflavon cao
high-lactoferrin rice lóa (cã hµm l−îng) lactoferrin cao
high-laurate canola canola (cã hµm l−îng) laurat cao
high-linolenic oil soybeans ®Ëu t−¬ng (cã hµm l−îng) dÇu linolenic cao
high-lysine corn ng« (cã hµm l−îng) lysin cao
high-mannogalactan soybeans ®Ëu t−¬ng (cã hµm l−îng) mannogalactan cao
high-maysin corn ng« (cã hµm l−îng) maysin cao
high-methionine corn ng« (cã hµm l−îng) methionin cao
high-oil corn ng« (cã hµm l−îng) dÇu cao
high-oleic oil corn ng« (cã hµm l−îng) dÇu oleic cao

158
high-oleic oil soybeans ®Ëu t−¬ng (cã hµm l−îng) dÇu oleic cao
high-oleic sunflowers h−íng d−¬ng (cã hµm l−îng) oleic cao
high-phytase corn and soybeans ®Ëu t−¬ng vµ ng« (cã hµm l−îng) phytaza cao
high-protein rice lóa protein cao
high-stearate canola canola (cã hµm l−îng) stearat cao
high-stearate soybeans ®Ëu t−¬ng (cã hµm l−îng) stearat cao
high-sucrose soybeans ®Ëu t−¬ng (cã hµm l−îng) sucroza cao
high-throughput identification ®Þnh d¹ng ®Þnh l−îng cao
high-throughput screening (HTS) sµng läc ®Þnh l−îng cao
higher-order conditioning ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn bËc cao
highly available phosphate corn (maize) ng« phosphat s½n cã cao
highly available phosphorous (HAP) gene gen phosphat s½n cã cao
highly unsaturated fatty acids (HUFA) axit bÐo b∙o hoµ cao
Hill reaction ph¶n øng Hill
hilum sÑo, rèn
hind brain n∙o sau
hind-gut ruét sau
hinge 1.b¶n lÒ vá 2.gèc khíp, ®iÓm khíp 3.khíp b¶n lÒ
hinge ligament d©y ch»ng b¶n lÒ
hinge region vïng b¶n lÒ
hippocampal (thuéc) ®åi h¶i m∙
hippocampus ®åi h¶i m∙
hirsute rËm l«ng, nhiÒu l«ng
hirudin hirudin
Hirudinea líp §Øa
his viÕt t¾t cña histidine
hispid rËm l«ng cøng, nhiÒu l«ng cøng
histamin histamin
histidine histidin
histamine histamin
histidine histidin
histiocyte m« bµo, tÕ bµo m«
histoblasts
histochemistry ho¸ häc m«
histocompatibility testing thö nghiÖm phï hîp m«
histocompatibility antigen kh¸ng nguyªn phï hîp tæ chøc, kh¸ng nguyªn
t−¬ng hîp m«
histocompatible phï hîp tæ chøc, t−¬ng hîp m«
histogen líp t¹o m« , líp sinh m«, tÇng sinh m«
histogenesis (sù) h×nh thµnh m«, t¹o m«
histogram biÓu ®å tÇn suÊt
histology m« häc

159
histolysis (sù) ph©n huû m«, tiªu m«
histones histon
histone modification söa ®æi histon
histopathologic bÖnh häc m«
histozoic sèng trong m«
HIV-1 viÕt t¾t cña Human Immunodeficiency Virus Type 1
HIV-2 viÕt t¾t cña Human Immunodeficiency Virus Type 2
hives (næi) mµy ®ay
HLA viÕt t¾t cña Human Leukocyte Antigens
hne
HNGF nh©n tè sinh tr−ëng thÇn kinh ng−êi (Human Nerve Growth
Factor)
hoarding (sù) tÝch tr÷, tr÷
HOC ng« (cã) l−îng dÇu cao (High-Oil Corn)
hock vã, khíp vã
Hodgkin’s disease bÖnh Hodgkin, bÖnh u b¹ch huyÕt Hodgkin
Hoechst 33258 thuèc nhuém Hoechst 33258, thuèc nhuém hiÖn v¹ch
nhiÔm s¾c thÓ
Hogness box hép Hogness
Holarctic region vïng toµn B¾c, vïng Holarctic
holdfast gèc b¸m, ®Üa b¸m, ch©n t¶n
holins holin (protein cña phag)
hollow fiber separation phÐp ph©n t¸ch sîi rçng
holobenthic (thuéc) ®ay hoµn toµn, ë ®¸y hoµn toµn
holoblastic ph©n c¾t hoµn toµn
holoblastic cleavage ph©n c¾t hoµn toµn
holobranch mang ®ñ, mang hoµn toµn
holocarpic (thuéc) thÓ qu¶ hoµn chØnh, (thuéc) thÓ qu¶ ®ñ
holocentric chromosome nhiÔm s¾c thÓ ®a t©m, nhiÔm s¾c thÓ toµn t©m,
nhiÔm s¾c thÓ t©m khuÕch t¸n
holoenzyme holoenzym
hologamy 1.(tÝnh) toµn giao, (tÝnh) giao tö hoµn chØnh 2.(tr¹ng th¸i)
phèi hîp giao tö hoµn chØnh
holomastigote (cã) l«ng roi ph©n bå ®Òu toµn th©n
Holometabola ph©n líp biÕn th¸i hoµn toµn, ph©n líp biÕn th¸i ®ñ
holometabolic (cã) biÕn th¸i ®ñ, (cã) biÕn th¸i hoµn toµn
holometabolism (hiÖn t−îng) biÕn th¸i ®ñ, (hiÖn t−îng) biÕn th¸i hoµn
toµn
holometabolous metamorphosis biÕn th¸i hoµn toµn
holoparasites vËt ký sinh b¾t buéc, vËt ký sinh hoµn toµn
holophytic dinh d−ìng kiÓu quang hîp, dinh d−ìng kiÓu thùc vËt
holostyly khíp kiÓu trùc tiÕp hoµn toµn
Holothuroidea líp H¶i s©m

160
holotrichous phñ l«ng hoµn toµn
holotype kiÓu loµi chuÈn, vËt mÉu loµi chuÈn
holozoic dinh d−ìng kiÓu ®éng vËt
holozoon c¸ thÓ dinh d−ìng kiÓu ®éng vËt
homeobox hép c©n b»ng
homeostasis (tÝnh) néi c©n b»ng, c©n b»ng tù nhiªn
homeostasis mechanisms c¬ chÕ néi c©n b»ng
homeotic mutants (c¸c) thÓ ®ét biÕn chuyÓn vÞ
homeotherm ®¼ng nhiÖt, ®éng vËt m¸u nãng, h»ng nhiÖt
homeotypic division ph©n chia ®ång kiÓu
home range n¬i ë, vïng l∙nh thæ sinh sèng
homing behaviour tËp tÝnh vÒ tæ
homing receptor
homoblastic 1.(thuéc) chåi mÇm ®ång h×nh 2.ph¸t triÓn trùc tiÕp
homocercal ®ång vÜ, (cã) thuú v©y ®u«i ®Òu, (cã) v©y ®u«i ®ång thuú, (cã)
d¹ng v©y ®u«i c©n ®èi
homochiamydeous (cã) bao hoa cïng lo¹i, (cã) l¸ ®µi gièng c¸nh trµng
homocysteine homocystein
homodont cïng kiÓu r¨ng, (cã) r¨ng cïng lo¹i
homoeomeric cïng kÝch th−íc, cïng cì, cïng mÉu, cïng tÇng
homoeomerism (hiÖn t−îng) ®ång tiÕt, (hiÖn t−îng) ph©n ®èt ®ång tiÕt
homoeosis (hiÖn t−îng) ph©n ®èt ®ång tÝnh dÞ vÞ, (sù) h×nh thµnh ®ång
h×nh kh¸c vÞ trÝ
homogametic ®ång giao tö, cïng kiÓu giao tö
homogametic sex gièng ®ång giao tö, giíi tÝnh ®ång giao tö
homogamy 1.(hiÖn t−îng) hoa ®ång tÝnh, nhÞ nhuþ cïng chÝn 2.(tÝnh)
®ång giao, (tÝnh) ®ång phèi, kÕt h«n ®ång téc
homogenesis (sù) ph¸t sinh ®ång nhÊt, ph¸t sinh ®ång tÝnh, sinh s¶n
thuÇn nhÊt
homogenous ®ång d¹ng, ®ång tÝnh, ®ång chÊt
homogeny (tÝnh) ®ång nhÊt, (tÝnh) ®ång d¹ng
homograft m¶nh ghÐp cïng loµi, miÕng ghÐp cïng loµi
homokaryon thÓ cïng nh©n
homologous t−¬ng ®ång
homologous alternation of generations xen kÏ thÕ hÖ ®ång h×nh
homologous chromosomes nhiÔm s¾c thÓ t−¬ng ®ång
homologous organs (c¸c) c¬ quan t−¬ng ®ång
homologous protein protein t−¬ng ®ång
homologous recombination t¸i tæ hîp t−¬ng ®ång
homologous structure cÊu tróc t−¬ng ®ång
homologous theory of alternation thuyÕt xen kÏ (thÕ hÖ) t−¬ng ®ång
homologous variation biÕn dÞ t−¬ng ®ång, biÕn dÞ ®ång d¹ng
homology (sù) t−¬ng ®ång

161
homology modeling x©y dùng m« h×nh t−¬ng ®ång
homolohydric ®iÒu chØnh ®−îc n−íc
homolomerous cïng tÇng
homoloplastic ghÐp cïng lo¹i, ghÐp ®ång lo¹i
homolothermal (cã) th©n nhiÖt æn ®Þnh, h»ng nhiÖt
homolothermous (cã) th©n nhiÖt æn ®Þnh, h»ng nhiÖt
homomorphic ®ång h×nh
homomorphous ®ång h×nh
homoplasma ®ång nguyªn sinh chÊt
homoplastic 1.t−¬ng ®ång, t−¬ng tù 2.(thuéc) ghÐp cïng lo¹i, ghÐp ®ång
lo¹i
homopolymer ®ång polyme, homopolyme
homoscedastic (cã) cïng ph−¬ng sai
homosexuality (tÝnh) ®ång tÝnh luyÕn ¸i, (hµnh vi) ®ång tÝnh luyÕn ¸i
homosporous (cã) bµo tö ®ång h×nh
homospory (tÝnh) ®ång bµo tö
homostyly (tÝnh) vßi nhuþ ®Òu, (tÝnh) vßi nhuþ b»ng nhau
homothallic (thuéc) giao phèi ®ång lo¹i
homothallism (sù) giao phèi ®ång lo¹i
homothermous ®ång nhiÖt
homotropic enzyme
homotypic cïng kiÓu, ®ång kiÓu
homozygosis (tÝnh) ®ång hîp tö
homozygote ®ång hîp tö
homozygous (thuéc) ®ång hîp tö
homunculus ng−êi lïn, ng−êi tÝ hon
honeycomb bag d¹ tæ ong
honey dew 1.ph©n ngät 2.dÞch ngät
honey guide chØ tiªu mËt, thÎ chØ dÉn mËt
hoof mãng guèc
hookworm giun mãc
horizon 1.tÇm nhËn thøc, tÇm hiÓu biÕt, ph¹m vi nhËn thøc 2.tÇng líp
horizon cells tÕ bµo ngang
horizontal gene transfer truyÒn gen theo chiÒu ngang
horizontal life-tables b¶ng sèng ngang
hormonal change thay ®æi néi tiÕt
hormonal control ®iÒu chØnh hormon
hormonal disorders rèi lo¹n néi tiÕt
hormone hormon
hormone response elements phÇn tö ph¶n øng hormon
hormone-sensitive lipase (HSL) lipaza nh¹y c¶m hormon
horn 1.sõng, 2.mµo l«ng, 4. xóc tu, 5.gai

162
horned (cã) sõng
hornoplasty (tÝnh) ®ång d¹ng, (tÝnh) t−¬ng ®ång
horny (cã) sõng
horseradish peroxidase peroxidaza cñ c¶i ®en
host vËt chñ
host cell tÕ bµo chñ
host range khu vùc vËt chñ
host vector (HV) system hÖ thèng vect¬ vËt chñ
hot spot ®iÓm nãng, vïng nãng
housekeeping gene gen gi÷ nhµ
HPLC viÕt t¾t cña High Pressure Liquid Chromatogrphy
HSL viÕt t¾t cña Hormone-Sensitive Lipase
HSOD viÕt t¾t cña Human Superoxide Dismutase
HSP protein cho¸ng nhiÖt (heat shock protein)
HTC c©y trång chÞu thuèc diÖt cá (Herbicide-Tolerant Crop)
HTMS phÐp ®o khèi phæ th«ng l−îng cao (High-throughput Mass Spectrometry)
HTS viÕt t¾t cña High-Throughput Screening
HTSH viÕt t¾t cña Human Thyroid-Stimulating Hormone
HUFA viÕt t¾t cña Highly Unsaturated Fatty Acids
human artificial chromosomes nhiÔm s¾c thÓ nh©n t¹o (ë) ng−êi
human chorionic gonadotropin gonadotropin mµng ®Öm ë ng−êi
human cognition nhËn thøc cña con ng−êi
human colon fibroblast tissue plasminogen activator chÊt ho¹t ho¸
plasminogen m« nguyªn bµo sîi ruét kÕt ë ng−êi
human demography d©n sè häc ng−êi
human egf-receptor-related receptor (her-2) thô quan t−¬ng quan thô quan EGF
ë ng−êi
human embryonic stem cells tÕ bµo gèc ph«i ng−êi
human gamma-glutamyl transpeptidase transpeptidaza gamma-glutamyl
ng−êi
human growth hormone (HGH) hormon sinh tr−ëng ng−êi
human immunodeficiency virus virut thiÕu hôt miÔn dÞch ë ng−êi
human leucocyte antigen system hÖ thèng kh¸ng nguyªn b¹ch cÇu ë
ng−êi
human leukocyte antigens (HLA) kh¸ng nguyªn b¹ch cÇu ng−êi
human protein kinase c kinaza c protein ng−êi
human superoxide dismutase (HSOD) dismutaza superoxid ng−êi
human thyroid-stimulating hormone (HTSH) hormon kÝch thÝch tuyÕn gi¸p
ng−êi
humanized antibody kh¸ng thÓ nh©n tÝnh ho¸
humeral 1.(thuéc) x−¬ng c¸nh tay, trªn x−¬ng c¸nh tay 2.(thuéc) gãc gèc
tr−íc 3.m¶nh sõng
humerus x−¬ng c¸nh tay

163
humic acids axit humic, axit mïn
humicole mäc trªn ®Êt trång, mäc trªn ®Êt trång
humicolous mäc trªn ®Êt trång, mäc trªn ®Êt trång
humidity ®é Èm
humification (sù) mïn ho¸, h×nh thµnh ®Êt mïn
humor chÊt láng, chÊt dÞch, thÓ dÞch
humoral immunity (tÝnh) miÔn dÞch thÓ dÞch
humour chÊt láng, chÊt dÞch, thÓ dÞch
humus mïn
humus plant thùc vËt mïn
humoral immune response ph¶n øng miÔn dÞch dÞch thÓ
humoral immunity miÔn dÞch dÞch thÓ
hunting permits giÊy phÐp s¨n b¾n
Huntington's disease bÖnh Huntington
HuSNPs (sù) ®a h×nh ®¬n nucleotid ë ng−êi (Human single-nucleotide
polymorphisms)
HV viÕt t¾t cña Host Vector
HVR viÕt t¾t cña HyperVariable Region
hyaline cartilage sôn trong suèt
hyaline layer líp trong
hyaline trong suèt
hyaloid (cã) d¹ng trong suèt
hyaplasm 1.chÊt trong suèt 2.tÕ bµo chÊt
hybrid antibodies kh¸ng thÓ lai
hybridization (sù) lai, t¹o gièng lai
hybridoma tÕ bµo lai
hybrid sterility (tÝnh) bÊt thô do lai
hybrid vigour −u thÕ lai
hydathode lç tho¸t n−íc, thuû khæng
hydatid cyst nang s¸n d©y
hydranth c¸ thÓ thuû tøc
hydraulic capacity dung tÝch thuû lùc
hydrocoel hÖ èng n−íc
hybrid con lai, (thuéc) con lai
hybrid vigour −u thÕ lai
hybrid zone vïng lai
hybrid-arrest translation dÞch m∙ gi÷ ®o¹n lai
hybridisation lai
hybridization method ph−¬ng ph¸p lai
hybridization surfaces mÆt ph¼ng lai
hybridoma khèi tÕ bµo lai
hybrid-release translation dÞch m∙ th¶i ®o¹n lai

164
hydrazine hydrazin
hydrazinolysis ph©n gi¶i hydrazin
hydrocarbon hydrocarbon
hydrofluoric acid cleavage ph©n t¸ch axit hydrofluoric
hydrogen bon liªn kÕt hydro
hydrogen ion ion H+
hydrogen ion liªn kÕt ion
hydrogenation hydro ho¸
hydroid 1.èng n−íc, tÕ bµo dÉn n−íc 2.polip thuû tøc
hydrologycal cycle chu tr×nh n−íc
hydrolysis (sù) thuû ph©n
hydrofuge tr¸nh n−íc
hydrogen bacteria vi khuÈn hydro
hydrogen-bonding liªn kÕt hydro
hydrolytic cleavage ph©n t¸ch b»ng thuû ph©n
hydrolytic enzymes enzym thuû ph©n
Hydromedusae bé Søa thuû tøc
hydrolyze thuû ph©n
hydrophilic tÝnh −a n−íc, thô phÊn nhê n−íc
hydrophobic tÝnh kþ n−íc, kþ n−íc
hydrophobic interaction t−¬ng t¸c kþ n−íc
hydrophily 1.(tÝnh) −a n−íc 2.(tÝnh) thô phÊn nhê n−íc
hydrophobia (chøng) sî n−íc, (chøng) kþ n−íc
hydrophyte thùc vËt ë n−íc, thùc vËt thuû sinh
hydroponics nghÒ trång c©y b»ng dung dÞch, kü thuËt trång c©y trong
n−íc
hydropote tÕ bµo thÊm n−íc, tuyÕn thÊm n−íc
hydropyle lç tho¸t n−íc, lç hót n−íc
hydrosere hÖ diÔn thÕ thùc vËt −a Èm
hydrostatic pressure ¸p suÊt thuû tÜnh, ¸p suÊt c©n b»ng n−íc
hydrostatic skeleton bé x−¬ng thuû tÜnh
hydrotaxis (tÝnh) h−íng n−íc, (tÝnh) h−íng Èm
hydrotropism (tÝnh) theo n−íc, (tÝnh) theo Èm, (tÝnh) thuû øng ®éng
hydroxyl group nhãm hydroxyl
hydroxyproline hydroxyprolin
Hydrozoa líp Thuû tøc
hygrophyte thùc vËt −a Èm
hygrometric movement cö ®éng hót Èm, cö ®éng thÊm n−íc
hygroscopic movement. cö ®éng hót Èm, cö ®éng thÊm n−íc
hylophagous ¨n gç
hymen mµng trinh
hydroxylation reaction ph¶n øng hydroxyl ho¸

165
hymenium tÇng bµo tö, bµo tÇng
Hymenomycetes líp NÊm mµng trÇn
hymenophore thÓ tÇng bµo tö
Hymenoptera bé C¸nh mµng
hyoid x−¬ng mãng, sôn d−íi l−ìi
hyoid arch cung mãng
Hyoid bone x−¬ng mãng,
hyoid cartilage sôn d−íi l−ìi
hyoldeus thÇn kinh mãng
hyomandibular (thuéc) cung mãng hµm
hyomandibular cartilage sôn mãng hµm
hyomandibular nerve d©y thÇn kinh mãng hµm
hyostylic (thuéc) khíp kiÒu mãng hµm
hyostyly khíp kiÓu mãng hµm
hypanthium ®Õ hoa réng
hypapophyses gai tr−íc
hypaxial d−íi cét sèng
hyperactive state tr¹ng th¸i ho¹t ®éng qu¸ m¹nh, tr¹ng th¸i vËn ®éng
qua møc
hyperacute rejection lo¹i bá siªu nh¹y
hyperalgesia sù t¨ng c¶m gi¸c ®au
hyperchromicity sù t¨ng nhiÔm s¾c, t¨ng ®é ®Ëm quang häc (khi ADN biÕn tÝnh)
hyperdactyly (tËt) thõa ngãn
hyperdiploidy thÓ d− l−ìng béi
hypergammaglobulinaemia (chøng) t¨ng globulin gamma huyÕt
hyperkinetic state tr¹ng th¸i ®éng häc cao
hypermetamorphic siªu biÕn th¸i
hypermetamorphosis (sù) tiªu biÕn th¸i
hypermetraemia tËt viÔn thÞ
hyper-osmotic (cã) thÈm thÊu cao, −u thÊm
hyperosmotic solution dung dÞch −u tr−¬ng
hyperparasite vËt ký sinh lång, vËt ký sinh cÊp hai
hyperparasitism (hiÖn t−îng) ký sinh lång, (hiÖn t−îng) ký sinh cÊp hai
hyperphalangy (tËt) thõa ®èt ngãn
hyperpharyngeal (thuéc) trªn hÇu
hyperplasia (sù) t¨ng s¶n, t¨ng tr−ëng qu¸ møc
hyperplastic t¨ng s¶n, sinh tr−ëng qu¸ møc
hyperploid thÓ d− béi, thÓ siªu béi
hyperpolarization (sù) ph©n cùc ho¸
hypersensitivity (tÝnh) qu¸ mÉn, t¨ng mÉn c¶m
hypersensitive response ph¶n øng qu¸ mÉn c¶m

166
hypersensitivity reaction in plant ph¶n øng siªu nh¹y ë thùc vËt
hyperstomatal (cã) khÝ khæng ë mÆt trªn
hypertely (sù) ph¸t triÓn qu¸ møc
hypertension (sù) t¨ng huyÕt ¸p, cao huyÕt ¸p
hyperthermophilic siªu −a nhiÖt
hypertonic −u tr−¬ng
hypertonic solution dung dÞch −u tr−¬ng
hypertrophy (sù) në to, ph× ®¹i
hypervariable region vïng siªu biÕn
hyperventilation sù th«ng giã qu¸ møc
hypha 1.sîi nÊm, khuÈn ty 2.sîi t¶o
hyphae sîi nÊm, khuÈn ty
hyphopodium nh¸nh phô
hypnagogic imagery h×nh ¶nh tr−íc lóc ngñ
hypnagogic state tr¹ng th¸i tr−íc lóc ngñ
hypnosis (tr¹ng th¸i) th«i miªn
hypnospore bµo tö nghØ, miªn bµo tö
hypnotic 1.(thuéc) th«i miªn 2.thuèc ngñ
hypoblast néi ph«i b×, lµ ph«i trong
hypobranchial d−íi mang
hypobranchial space khoang d−íi mang
hypocercal (cã) thuú v©y ®u«i d−íi
hypochondriasis (bÖnh) t−ëng, t©m thÇn hoang t−ëng
hypochromic red cells tÕ bµo s¾c tè ®á
hypocone mÊu trong-sau
hypocotyl trô d−íi l¸ mÇm
hypoderm h¹ b×, vá d−íi, da d−íi, biÓu b× thùc, thùc b×
hypodermal (thuéc) h¹ b×, (thuéc) vá d−íi, (thuéc) da d−íi
hypodermis 1.h¹ b×, vá d−íi, da d−íi 2.biÓu b× thùc, thùc b×
hypogammaglobulinaemia (sù) gi¶m globulin gamma huyÕt
hypogaeous d−íi ®Êt
hypogeal d−íi ®Êt
hypoglossal 1.d−íi l−ìi 2.thÇn kinh d−íi l−ìi
hypoglottis 1.m¶nh d−íi l−ìi, m¶nh gèc l−ìi 2.m¶nh d−íi m¶nh m«i
hypognathous ®Ýnh d−íi bÇu
hypogynous thÓ d−íi mãng
hypohyal thÓ d−íi mãng
hypolimnion tÇng n−íc ®¸y hå
hyponasty (tÝnh) thiªn d−íi
hyponome phÔu b¬i
hypo-osmotic (cã) thÈm thÊu thÊp, nh−îc thÊm

167
hypoosmotic solution dung dÞch nh−îc tr−¬ng
hypopharyngeal d−íi hÇu
hypophloedal d−íi vá c©y
hypophysis 1.cuèng ph«i 2.hè khøu 3.tuyÕn yªn
hypoplasia (thuéc) tuyÕn yªn, (thuéc) cuèng ph«i, (thuéc) hè khøu
hypoplastic (thuéc) suy s¶n, ph¸t triÓn d−íi møc
hypoploid thÓ gi¶m béi
hyposensitization (sù) g©y gi¶m mÉn c¶m, gi¶m mÉn c¶m
hypostasis (bÖnh) ø m¸u chç thÊp
hypostatic 1.l¾ng, ®äng, cÆn 2.lÆn gen, lÆn tÝnh tr¹ng
hypostoma 1.tÊm trªn khÈu 2.tÊm h¹ khÈu 3.m¶nh m«i d−íi
hypostomatal (cã) khÝ kh«ng ë mÆt d−íi
hypostomatous (cã) miÖng ë mÆt d−íi, (cã) miÖng ë mÆt bông
hypostome tÊm hËu khÈu, tÊm h¹ khÈu, m¶nh m«i d−íi
hypotarsus cùa
hypotension gi¶m huyÕt ¸p, h¹ huyÕt ¸p
hypothalamic nuclei nh©n vïng d−íi ®åi
hypothalamus vïng d−íi ®åi, vïng d−íi gß, h¹ kh©u n∙o
hypothermia tÝnh h¹ nhiÖt, gi¶m nhiÖt
hypothesis gi¶ thuyÕt
hypothyroidism hiÖn t−îng nh−îc n¨ng tuyÕn gi¸p
hypotonia sù nh−îc tr−¬ng
hypotonic nh−îc tr−¬ng
hypotonic solution dung dÞch nh−îc tr−¬ng
hypotrichous (cã) l«ng ë d−íi
hypoventilation sù gi¶m th«ng giã
hypoxaemia sù gi¶m oxy m¸u
hypoxia sù gi¶m oxy huyÕt
hypsodont (cã) mµo r¨ng cao
hypsophyll l¸ b¾c
Hyracoidea bé §aman, bé cã tói
hysteranthous ra l¸ muén, ra l¸ sau hoa

168
 I

I region miÒn I
Ia antigens kh¸ng nguyªn Ia
IBA viÕt t¾t cña Industrial Biotechnology Association
IBG Nhãm c«ng nghÖ sinh häc quèc tÕ (International Biotechnology
Group)
ICAM viÕt t¾t cña Intercellular Adhesion Molecule
ichthyopterygium v©y
ichthyosis (bÖnh) da v¶y c¸
ICM viÕt t¾t cña Intact-cell MALDI-TOF-MS
iconic memory trÝ nhí ng¾n h¹n
Id id, c¸i Êy
IDA viÕt t¾t cña Iron Deficiency Anemia
IDE viÕt t¾t cña Investigational Device Exemption
ideal free distribution ph©n bè tù do lý t−ëng
ideal protein concept quan niÖm protein lý t−ëng
ideas of reference ý nghÜ ¸m chØ
identical twins trÎ sinh ®«i mét trøng, trÎ sinh ®«i mét hîp tö
identification (sù) ®ång nhÊt
idioblast tÕ bµo ®Æc dÞ, dÞ bµo
idiogram b¶n ®å (cÊu tróc) nhiÔm s¾c thÓ, biÓu ®å (cÊu tróc) nhiÔm s¾c
thÓ
idiopathic (thuéc) ®ét ph¸t, s¬ ph¸t
idiopathy bÖnh ®ét ph¸t, bÖnh s¬ ph¸t
idiot savant trÎ ®Çn ®én th«ng th¸i , ng−êi ngu uyªn b¸c
Idiothermous (thuéc) m¸u nãng, (cã) m¸u nãng
Idiotope idiotop, quyÕt ®Þnh idiotyp
idiotype idiotyp
IDM qu¶n lý bÖnh tæng hîp (Integrated Disease Management)
IFBC viÕt t¾t cña International Food Biotechnology Council
IFN-alpha interferon alpha
IFN-beta interferon beta
IGF-1 nh©n tè sinh tr−ëng gièng insulin (Insulin-Like Growth Factor-1)
IGF-2 nh©n tè sinh tr−ëng gièng insulin (Insulin-Like Growth Factor-2)
IGR vïng liªn gen, vïng gi÷a c¸c gen (intergenic region)
IHH viÕt t¾t cña Indian Hedgehog Protein
ileum c¬ ruét tÞt
iliac ruét håi, håi trµng

169
iliac region miÒn x−¬ng
iliac veins tÜnh m¹ch chËu
ilium x−¬ng chËu
illegitimate pollination thô phÊn kh«ng hîp, thô phÊn kh«ng chÝnh thøc
illegitimate recombination t¸i tæ hîp kh«ng hîp thøc
illusion ¶o gi¸c, ¶o t−ëng
IL-1 interleukin-1
IL-Ira sinh vËt ®èi kh¸ng thô quan Interleukin-1 (Interleukin-1 Receptor
Antagonist)
ILSI viÕt t¾t cña International Life Sciences Institute
imaginal (thuéc) thµnh trïng, (cã) d¹ng tr−ëng thµnh
imaginal bud mÇm thµnh trïng,
imaginal disk ®Üa thµnh trïng, mÇm thµnh trïng
imagines (c¸c) thµnh trïng, (c¸c) d¹ng tr−ëng thµnh
imago thµnh trïng, d¹ng tr−ëng thµnh
imbibition (sù) hót, thÊm
imbibitional movement cö ®éng hót Èm, cö ®éng hót n−íc
imbricate xÕp lîp, xÕp v¶y c¸, mäc cìi
imidazolinone-tolerant soybeans ®Ëu t−¬ng chÞu imidazolinon
imitation (sù) b¾t ch−íc
immediate hypersensitivity qu¸ mÉn tøc th×
immigration (sù) di nhËp, nhËp néi
immobilization (sù) cè ®Þnh, lµm bÊt ®Þnh
immobilized culture nu«i cÊy cè ®Þnh, nu«i c©y bÊt ®éng
immune (®−îc) miÔn dÞch
immune body thÓ miÔn dÞch
immune complex phøc hîp miÔn dÞch
immune effector sites ®iÓm g©y hiÖu qu¶ miÔn dÞch
immune responde ph¶n øng miÔn dÞch
immune adherence kÕt dÝnh miÔn dÞch
immune response ph¶n øng miÔn dÞch
immune response gene gen ph¶n øng miÔn dÞch
immune system hÖ miÔn dÞch
immunity (tÝnh) miÔn dÞch
immunization (sù) g©y miÔn dÞch, t¹o miÔn dÞch
immunize t¹o miÔn dÞch, g©y miÔn dÞch
immunoadhesins immunoadhesin
immunoassay xÐt nghiÖm miÔn dÞch
immunoblot (kü thuËt) thÊm miÔn dÞch
immunoconjugate tiÕp hîp miÔn dÞch
immunocontraception tr¸nh thô thai miÔn dÞch
immunodificiencies thiÕt hôt miÔn dÞch

170
immunodominant tÝnh tréi miÔn dÞch
immunofluorescerice (kü thuËt) huúnh quang miÔn dÞch
immunogen t¸c nh©n g©y miÔn dÞch
immunoglobulin globulin miÔn dÞch
immunoglobulin genes (c¸c) gen globulin miÔn dÞch
immunological memory trÝ nhí miÔn dÞch
immunological tolerance dung n¹p miÔn dÞch
immunology miÔn dÞch häc
immunomagnetic nam ch©m miÔn dÞch, tõ tÝnh miÔn dÞch
immunosensor ®Çu nh¹y ®o miÔn dÞch
immunosorbent chÊt hÊp phô miÔn dÞch
immunosuppression (sù) øc chÕ miÔn dÞch
immunosuppressive øc chÕ miÔn dÞch
immunotoxin ®éc tè miÔn dÞch
imperfect flower hoa bÊt toµn, hoa kh«ng hoµn toµn, hoa thiÕu, hoa
khuyÕt
imperfect fungi nÊm bÊt toµn, nÊm khuyÕt
imperfect stage giai ®o¹n bÊt toµn
imperforate kh«ng thñng lç, kh«ng ®ôc lç
implant miÕng cÊy, m¶nh cÊy, miÕng ghÐp, m¶nh ghÐp
implantation (sù) cÊy, lµm tæ,
impotence sù bÊt lùc, sù liÖt d−¬ng
impregnation (sù) thô tinh, thô thai
impression formation t¹o Ên t−îng, h×nh thµnh Ên t−îng
imprinting (sù) ghi s©u, in vÕt
in silico in silico
in silico biology sinh häc in silico
in silico screening sµng läc in silico
in situ t¹i chç, in situ
in situ gene banks ng©n hµng gen in situ, ng©n hµng gen t¹i chç
in vitro ngo¹i m«i, in vitro, trong èng nghiÖm
in vitro evolution tiÕn ho¸ in vitro
in vitro fertilization thô tinh trong èng nghiÖm
in vitro selection chän gièng in vitro, chän gièng trong èng nghiÖm
in vitro transcription phiªn m∙ in vitro
in vitro translation dÞch m∙ in vitro
in vivo trong c¬ thÓ sèng, trong tÕ bµo, in vivo, néi m«i
in volucre bao chung, tæng bao
inbred thÓ néi phèi
inbred line dßng néi phèi
inbreeding (sù) néi phèi
inbreeding coefficient hÖ sè néi phèi
inbreeding depression suy tho¸i do néi phèi

171
incentive learning tËp quen cã ®éng lùc
incept mÇm c¬ quan
incertae sedis vÞ trÝ kh«ng ch¾c ch¾n, vÞ trÝ kh«ng x¸c ®Þnh
incest taboo luËt cÊm ®ång huyÕt
incisors (c¸c) r¨ng cöa
inclusion bodies (c¸c) thÓ Èn nhËp, (c¸c) thÓ vïi
inclusive fitness thÝch øng thªm
incompatibility (tÝnh) t−¬ng kh¾c, (tÝnh) kh«ng hîp
incompatible behaviours (c¸c) tËp tÝnh kh«ng hîp, (c¸c) tËp tÝnh kh«ng
hîp
incidence tû lÖ ph¸t sinh
incidental learning tËp quen t×nh cê, tËp quen ngÉu nhiªn
incipient plasmolysis co nguªn sinh ban ®Çu
inciscura vÕt ngÊn, vÕt l»n, vÕt lâm
incisiform (cã) d¹ng r¨ng cöa
involuntary muscle c¬ tr¬n
incomplete dominance tÝnh tréi kh«ng hoµn toµn
incomplete flower hoa kh«ng hoµn chØnh
incomplete linkage liªn kÕt kh«ng hoµn toµn
incomplete metamorphosis biÕn th¸i thiÕu, biÕn th¸i kh«ng hoµn chØnh
incoordination sù kh«ng phèi hîp, sù mÊt phèi hîp
incubation (sù) Êp, ñ
incubous (thuéc) lîp, c−ìi
incudes (c¸c) x−¬ng ®e
incus x−¬ng ®e
IND viÕt t¾t cña Investigating New Drug
ind exemption sù miÔn trõ thuèc míi nghiªn cøu
indel (c¸c) ®o¹n xen/mÊt (Inserted/Deleted segments)
indeciduate kh«ng rông
indefinite 1.(cã) sè l−îng kh«ng x¸c ®Þnh 2.sinh tr−ëng ®¬n trôc 3.côm
hoa cã chïm
indefinite growth sinh tr−ëng v« h¹n, sinh tr−ëng liªn tôc
indehiscent kh«ng më, kh«ng nÎ, kh«ng nøt, kh«ng r¸ch
independent assortment sù ph©n bè ®éc lËp
inderterminate cleavage (sù) ph©n c¾t kh«ng hoµn toµn
indeterminate growth sinh tr−ëng bÊt ®Þnh, sinh tr−ëng kh«ng x¸c ®Þnh
index case ca bÖnh mÉu
index of abundance chØ sè phong phó
indian department of biotechnology Bé c«ng nghÖ sinh häc Ên §é
indian hedgehog protein protein nhÝm Ên- §é
indian hemp c©y cÇn sa
indicator c©y chØ thÞ

172
indicator species analysis (phÐp) ph©n tÝch loµi chØ thÞ
indicator species loµi chØ thÞ
indifferent gonad tuyÕn sinh dôc kh«ng biÖt ho¸
indigenous (thuéc) ®Þa ph−¬ng, t¹i chç, b¶n xø
indigestion (sù) khã tiªu, kh«ng tiªu
indirect development ph¸t triÓn gi¸n tiÕp
indirect flight chiÕu s¸ng gi¸n tiÕp
indirect immunofluorescence (kü thuËt) huúnh quang miÔn dÞch
indirect metamorphosis biÕn th¸i gi¸n tiÕp
individual c¸ thÓ, c¸ nh©n
individual distance kho¶ng c¸ch c¸ thÓ, cù ly c¸ thÓ
indole-3-acetic acid axit indol-3-axetic
induced dormancy kÝch thÝch ngñ hÌ
induced fit biÕn ®æi cho phï hîp, t¹o c¶m øng
inducers t¸c nh©n g©y c¶m øng
inducible enzymes enzym c¶m øng
inducible promoter promot¬ c¶m øng
induction (sù) c¶m øng
indumentum 1.líp l«ng 2.bé l«ng
indusiate (cã) ¸o, (cã) kÐn, (cã) vá
indusiform (cã) d¹ng ¸o, (cã) d¹ng kÐn, (cã) d¹ng vá
indusium 1.mµng ph«i, mµng Êu trïng 2.håi n∙o
industrial biotechnology association héi c«ng nghÖ sinh häc c«ng nghiÖp
industrial melanism nhiÔm melanin c«ng nghiÖp
inequipotent kh«ng c©n b»ng thÕ n¨ng, kh«ng ®¼ng thÕ
inequivalve (cã) vá kh«ng ®Òu
infantile autism tù kû
infant death tö vong lóc nhá
infarcts vïng nhåi m¸u
infection (bÖnh) b¹i liÖt trÎ em
inferior (sù) nhiÔm trïng, nhiÔm bÖnh, nhiÔm néi ký sinh
inferior d−íi, ë phÝa d−íi
inferior olivary nucleus nh©n bÇu d−íi
inferiority complex mÆc c¶m tù ti
inferior vena cava tÜnh m¹ch chñ d−íi
infertility (tÝnh) v« sinh
infestation (sù) nhiÔm trïng, nhiÔm ngo¹i ký sinh
independent variable biÕn dÞ kh«ng phô thuéc
inflammation sù viªm, sù s−ng tÊy
infliximab infliximab (thuèc kh¸ng thÓ ®¬n dßng)
inflorescence 1.côm hoa, hoa tô 2.côm hïng khÝ-tµng no∙n khÝ
information RNA (iRNA) ARN th«ng tin

173
informational molecules (c¸c) ph©n tö th«ng tin
infraclass h¹ líp
inframarginal 1.d−íi bê, d−íi mÐp 2.tÊm r×a
infraorbital foramen lç d−íi æ m¾t
infraorbital glands (c¸c) tuyÕn d−íi
infundibular (thuéc) phÔu
infundibulum 1.c¬ quan h×nh phÔu 2.phÔu n∙o 3.tói phÕ nang 4.phÔu
b¬i 5.phÔu t¬ vÞ
ingest tiªu ho¸, ¨n uèng
ingestion (sù) tiªu ho¸, ¨n uèng
inflammatory response ph¶n øng viªm
ingestive behaviour tËp tÝnh ¨n uèng
IGF-1 viÕt t¾t cña Insulin-like Growth Factor-1
IGF-2 viÕt t¾t cña Insulin-like Growth Factor-2
ingluvies diÒu
ingroup, outgroup trong nhãm, ngoµi nhãm
inguinal (thuéc) bÑn
inhalant (thuéc) hót vµo
inhibition (sù) øc chÕ, k×m h∙m
inhibin sù øc chÕ, sù k×m h∙m
inhibitor øc chÕ, k×m h∙m
inhibitory (thuéc) øc chÕ, k×m h∙m
inhibitory junction potential ®iÖn thÕ nèi øc chÕ
inhibitory model of succession m« h×nh k×m h∙m diÔn thÕ
inhibitory postsynaptic potential ®iÖn thÕ øc chÕ sau sinap
initial tÕ bµo nguyªn thuû
initiation codon codon khëi ®Çu
initiation complex phøc hÖ khëi ®Çu
initiation factor yÕu tè khëi ®Çu
initiation of translation khëi ®Çu dÞch m∙
initiator codon codon khëi ®Çu, m∙ khëi ®Çu, bé ba khëi ®Çu
injected (bÞ) tiªm, (bÞ) b¬m
injury sù thiÖt h¹i, sù tæn th−¬ng
ink mùc
inkblot test tr¾c nghiÖm vÕt mùc
ink sac tói mùc
innate 1.bÈm sinh 2.(thuéc) di truyÒn
innate capacity for increase kh¶ n¨ng t¨ng tr−ëng bÈm sinh
innate releasing mechanism c¬ chÕ phãng thÝch bÈm sinh
innate immune response ph¶n øng miÔn dÞch bÈm sinh
innate immune system hÖ thèng miÔn dÞch bÈm sinh
inner cell mass khèi néi bµo

174
inner ear tai trong
inner glume mµy trong
innervation (sù) ph©n bè thÇn kinh
Innocent lµnh tÝnh
innominate kh«ng tªn, v« danh
inoculation (sù) tiªm truyÒn, cÊy
inorganic molecules ph©n tö v« c¬
inositol inositol
inositol hexaphosphate (ip-6) hexaphosphat inositol
inquiline ®éng vËt ë nhê tæ, ®éng vËt ký c−
insanity (bÖnh) t©m thÇn
insect cell culture nu«i cÊy tÕ bµo c«n trïng
Insecta líp C«n trïng
insecticides (c¸c) thuèc trõ s©u
Insectivora bé ¨n c«n trïng
insectivorous plant c©y ¨n c«n trïng, c©y ¨n s©u bä
insemination (sù) thô tinh
insert ®o¹n xen, xen vµo
insertion 1.(sù) ®Ýnh, g¾n 2.chç g¾n 3.®iÓm g¾n
Insertion element yÕu tè ®Ýnh
insertion vector vect¬ xen ®o¹n
insertional knockout systems hÖ thèng bÊt ho¹t (®¸nh gôc) do xen ®o¹n
insessorial thÝch nghi ®Ëu
insight learning (ph−¬ng ph¸p) häc hiÓu ngay
in-situ hybridization lai t¹i chç
inspiration (sù) hÝt vµo
instar tuæi
instability of harvested population tÝnh kh«ng æn ®Þnh c¸c quÇn thÓ thu
ho¹ch
institution tËp tôc, tËp qu¸n
insulin insulin
insulin-dependent diabetes mellitis (iddm)
insulin-like growth factor nh©n tè t¨ng tr−ëng t−¬ng tô insulin
intact-cell maldi-tof.ms
integral dose liÒu nguyªn vÑn, liÒu ®ñ
integral protein protein g¾n, protein xuyªn mµng
integrated crop management qu¶n lý c©y trång toµn diÖn
integrated disease management qu¶n lý bÖnh toµn diÖn
integrated pest management (ipm) qu¶n lý s©u h¹i toµn diÖn
integrated virus virut hîp nhÊt, virut hoµ nhËp
integration (sù) ®Ýnh, g¾n, hoµ nhËp
integrins integrin

175
integron ®o¹n nh¶y
integument mµng bäc, vá, ¸o
integumentary exchange thay ®æi vá, lét x¸c
integumented (thuéc) mµng bäc, vá , ¸o, (cã) mµng bäc, ¸o, vá
intein vïng can thiÖp, vïng xen vµo (intervening domain)
intelligence quotient chØ sè th«ng minh, chØ sè IQ
Intensifying screen 1.mµng h×nh t¨ng c−êng 2.tÊm ch¾n t¨ng c−êng,
mµn ch¾n t¨ng c−êng
intentional learning häc tËp cã chñ ®Ých
intention movement ®éng t¸c cã chñ ®Ých
interambulacrum vïng gian ch©n mót, vïng kÏ ch©n mót
interbranchial septa v¸ch gian mang
intercalare sôn gian ®èt, sôn cèt hãa gian ®èt
intercalary (thuéc) giãng, lãng, gian ®èt
intercalary meristem m« ph©n sinh lãng
intercalate thªm ®o¹n, xen kÏ
intensity of species c−êng ®é loµi
interaction t¸c ®éng t−¬ng hç
instinct b¶n n¨ng
intercalated cells tÕ bµo gian ®èt sèng
intercalated disk ®Üa ®Öm
intercalating dyes (c¸c) thuèc nhuém xen kÏ
intercalation of cells sù xen kÏ tÕ bµo
intercellular gian bµo
intercellular adhesion molecule (ICAM) ph©n tö dÝnh b¸m gian bµo
intercellular spaces (c¸c) kho¶ng gian bµo
intercerebellar nuclei nh©n gian n∙o
interchange (sù) trao ®æi lÉn nhau, ho¸n vÞ
interchondral gian sôn
interciavicle x−¬ng gian ®ßn, x−¬ng trªn øc
intercostal gian s−ên, kÏ s−ên
intercostal muscle c¬ gian s−ên
interdigitating cells tÕ bµo xoÌ ngãn
interdorsal gian l−ng
interference microscope kÝnh hiÓn vi giao thoa
interferon chÊt øc chÕ sinh s¶n
interfascicular camblum t−îng tÇng gian bã
interfascicular region miÒn gian bã
interference (sù) nhiÔu, giao thoa
interfering RNAs ARN nhiÔu, ARN can thiÖp
interferon inteferon, chÊt k×m h∙m sinh s¶n, chÊt øc chÕ sinh s¶n

176
interim office of the gene technology regulator (IOGTR) v¨n phßng t¹m
thêi ®iÒu phèi c«ng nghÖ gen
interkinesis gian kú (ph©n bµo), kú nghØ
interleukin gian b¹ch cÇu tè, interleukin
intermediary metabolism trao ®æi chÊt trung gian
intermediate filaments (c¸c) sîi trung gian
intermediate mesoderm trung ph«i b×
intermediate host vËt chñ trung gian
intermedium x−¬ng gian cæ tay, x−¬ng gian cæ ch©n, x−¬ng c−êm
intermittent reinforcement cñng cè tõng ®ît
internal image t−îng trong, h×nh ¶nh bªn trong
internal phloem libe trong
internal respiration h« hÊp bªn trong
internal secretion chÊt néi tiÕt
internasal septum v¸ch gian mòi
international food biotechnology council héi ®ång c«ng nghÖ sinh häc
thùc phÈm quèc tÕ
international life sciences institute viÖn khoa häc sù sèng quèc tÕ
international office of epizootics c¬ quan dÞch bÖnh ®éng vËt quèc tÕ
international plant protection convention c«ng −íc b¶o vÖ thùc vËt quèc tÕ
international society for the advancement of biotechnology héi quèc tÕ v×
sù tiªn tiÕn cña c«ng nghÖ sinh häc
international union for protection of new varieties of plants (UPOV) liªn
®oµn quèc tÕ b¶o vÖ c¸c gièng thùc vËt míi
internaulin internaulin
interneuron n¬ron trung gian, n¬ron chuyÓn tiÕp, n¬ron ®Öm
internodal bands v©n ngang, b¨ng ngang
internuncial giãng, lãng
interoceptor néi thô quan, thµn kinh néi c¶m thô
interopercular x−¬ng n¾p mang mµng
interparietal (thuéc) x−¬ng gian ®Ønh
interphase gian kú (ph©n bµo)
interpositional growth sinh tr−ëng lâm vµo, sinh tr−ëng xËm nhËp vµo
inter-renal body thÓ gian thËn
interrupted genes gen ng¾t qu∙ng
interruptedly pinnate (cã) l¸ kÐp l«ng chim ®øt ®o¹n
intersegmental membrane mµng gian ®èt
intersex d¹ng giíi tÝnh trung gian, d¹ng chuyÓn tiÕp giíi tÝnh
interspecies hybrids lai kh¸c loµi
interspecific gi÷a c¸c loµi, kh¸c loµi
interstitial (thuéc) khe, kÏ
interstitial cell of Leydig tÕ bµo kÏ Leydig
interstitial cell tÕ bµo kÏ

177
interstitial fliud dÞch gian bµo, dÞch m«
interval schedule of reinforcement chÕ ®é cñng cè c¸ch qu∙ng
intervening sequence tr×nh tù can thiÖp
intervertebral gian ®èt sèng
intervertebral discs ®Üa gian ®èt sèng
intestinal (thuéc) ruét
intestine ruét
intine vá trong, mµng trong
intoxication (sù) tróng ®éc, nhiÔm ®éc, ngé ®éc
intracellular trong tÕ bµo, néi bµo
intracellular enzyme enzym néi bµo
intracellular fluid dÞch néi bµo
intracellular messengers chÊt truyÒn tin néi bµo
intracellular transport vËn chuyÓn néi bµo
intracranial pressure ©p suÊt trong sä
intrafusal trong thoi c¬
intrapleural trong mµng phæi
intrapleural pressure ¸p suÊt mµng phæi
intrapulmonary presure ¸p suÊt trong mµng phæi
intraspecific trong loµi
intraspecific competition sù tiªu ho¸ néi bµo
intrathoracic pressure ¸p suÊt lång ngùc
intra-vitam staining nhuém sèng
intraxylary phloem libe gÇn trôc, libe trong gç
intrazonal soil ®Êt néi ®íi
intrinsic néi t¹i, bªn trong
intrinsic factor yÕu tè néi t¹i, yÕu tè t¸c ®éng bªn trong
intrinsic growth factor nh©n tè t¨ng c−êng néi t¹i
intrinsic protein protein néi t¹i
intrinsic rate of growth tèc ®é t¨ng tr−ëng cÊp sè nh©n
intrinsic rate of rincrease tèc ®é t¨ng tr−ëng néi t¹i
introduction (sù) ®−a vµo, nhËp vµo
introgression lai nhËp gen
introgressive hybridization lai nhËp gen
introjection (t¸c dông) néi hîp
intromittent ®−a vµo, ®ót vµo
intron intron
introrse h−íng trôc, quay vµo, h−íng t©m
introvert 1.ng−êi h−íng néi, h−íng vÒ néi t©m 2.nÕp cuén vµo
intrusive growth sinh tr−ëng x©m nhËp
intussusception (sù) ph¸t triÓn lång vµo, ph¸t triÓn chui vµo
inulin inulin

178
invaginate lâm vµo
invagination (sù) lâm vµo, lén vµo
invasin invasin
inversion (sù) ®¶o ®o¹n
inversion chromosome segments sù ®¶o ®o¹n nhiÔm s¾c thÓ
invertase invertaza
invertebrata nhãm ®éng vËt kh«ng x−¬ng sèng
Invertebrate §éng vËt kh«ng x−¬ng sèng
inverted ®¶o ng−îc, quay ng−îc, lén ng−îc
inverted micelle micell ®¶o ng−îc
inverted repeat ®o¹n lÆp ®¶o ng−îc
Investigating New Drug thuèc míi ®ang nghiªn cøu
investigational new drug thuèc míi nghiªn cøu
investment ¸o, vá, bao
involuntary nervous system hÖ thÇn kinh sinh d−ìng
involute xo¾n, cuèn, co, cuén vµo
involution sù xo¾n, sù cuèn, sù co
iodophilic bacteria vi khuÈn nhuém iot
IOGTR viÕt t¾t cña Interim Office of the Gene Technology Regulator
ion ion
ion channels kªnh ion
ion trap bÉy ion
ion-exchange chromatography s¾c ký trao ®æi ion
ionization time of flight mass spectrometry thêi gian ion ho¸ cña m¸y ®o
khèi phæ bay
ionizing radiation phãng x¹ ion ho¸
ionophore thÓ vËn chuyÓn ion, thÓ mang ion
ionotropic h−íng ion
ipsilateral cïng bªn, cïng phÝa
ip-6 viÕt t¾t cña Inositol HexaPhosphate
IPM qu¶n lý s©u h¹i tæng hîp (Integrated Pest Management)
IPPC viÕt t¾t cña International Plant Protection Convention
IPTG (Iso-Propyl-ThioGalactoside) IPTG (chÊt c¶m øng cã t¸c dông
gi¶i øc chÕ qu¸ tr×nh phiªn m∙ operon lac).
Ir gene gen Ir
iridial (thuéc) mèng m¾t
iridocyte tÕ bµo ®èm s¾c cÇu vång
ionic bond liªn kÕt ion
iris mèng m¾t
iron bacteria (c¸c) vi khuÈn s¾t
irregular kh«ng ®Òu
irritability (tÝnh) dÔ kÝch thÝch, kh¶ n¨ng kÝch thÝch

179
iRNA viÕt t¾t cña information RNA
iron bacteria vi khuÈn (¨n) s¾t
iron deficiency anemia (ida) bÖnh thiÕu hôt s¾t
iron law of the discount rate ®Þnh luËt s¾t vÒ tû lÖ thÊp
irritability ®é mÉn c¶m
irritant (thuéc) kÝch thÝch
ISAB viÕt t¾t cña International Society for the Advancement of Biotechnology
ischiadic (thuéc) x−¬ng ngåi, (thuéc) ô ngåi
ischial (thuéc) x−¬ng ngåi, (thuéc) ô ngåi
ischium x−¬ng ngåi, ô ngåi
islets of Langerhans ®¶o nhá cña Langehan
iso-agglutination (sù) ng−ng kÕt cïng loµi
iso-antigen kh¸ng nguyªn cïng loµi
isobilateral ®èi xøng hai bªn ®Òu
isocercal (cã) thuú v©y ®u«i ®Òu
isodactylous (cã) ngãn b»ng nhau, (cã) ngãn ®Òu
isodont (cã) r¨ng ®Òu, (cã) r¨ng b»ng nhau
iso-electric focusing tô tiªu ®¼ng ®iÖn
isoelectric contractions ®−êng ®¼ng ®iÖn
isoelectric point ®iÓm ®¼ng ®iÖn
isoenzyme isoenzym, ®ång enzym
isogamy (tÝnh) ®¼ng giao
isogenetic ®¼ng ph¸t sinh, ph¸t sinh ®¼ng tÝnh
isogenic ®¼ng gen
isoflavins isoflavin
isoflavones isoflavon
isoflavonoids isoflavonoid
isogamy (tÝnh) bÊt ®¼ng giao
isokont (cã) l«ng roi ®Òu
isolate ph©n lËp, t¸ch, biÖt lËp
isolation experiment thÝ nghiÖm ph©n lËp
isolating mechanism c¬ chÕ c¸ch ly
isolecithal ®¼ng no∙n hoµng, no∙n hoµng ®Òu
isoleucine isoleucin
isomastigote (cã) l«ng roi ®Òu, (cã) l«ng roi b»ng nhau
isomer chÊt ®ång ph©n
isomerase isomeraza
isomerous (cã) mÉu ®Òu, (cã) sè ®Òu, ®¼ng sè
isometric contraction co c¬ ®¼ng cù
isometric growth t¨ng tr−ëng ®Òu
isomorphic ®¼ng h×nh, ®Òu h×nh
isomorphic alternation of generations xen kÏ thÕ hÖ ®¼ng h×nh

180
isomorphous replacement thay thÕ ®¼ng h×nh
isonome ®−êng ®ång thøc
iso-osmotic ®¼ng thÈm thÊu
isopedin isopedin, chÊt ngµ l¸ng v¶y
isopentenyladenine isopentenyl adenin
Isopoda bé Ch©n ®Òu, bé B×nh tóc
isopodous (cã) ch©n ®Òu
isoponds ®éng vËt ch©n ®Òu
isoprene isopren (hydrocarbon)
Isoptera bé C¸nh ®Òu
isostemonous (cã) cïng c¬ sè víi sè nhÞ
isotachophoresis phÐp ®iÖn di ®¼ng tèc (mét d¹ng ®iÖn di mao dÉn)
isotherm ®−êng ®¼ng nhiÖt
isothiocyanates isothiocyanat
isotonic ®¼ng tr−¬ng
isotonic solution dung dÞch ®¼ng tr−¬ng
isotonic contraction co ®¼ng tr−¬ng
isotope therapy liÖu ph¸p chÊt ®ång vÞ
isotopes chÊt ®ång vÞ
isotopic dilution pha lo∙ng ®ång vÞ
isozymes isozym
ISPM tiªu chuÈn quèc tÕ vÒ qu¶n lý s©u h¹i (International Standards for
Pest Management)
isthmus eo
itch sù ngøa ghÎ
iter ®−êng dÉn, èng dÉn, cèng
iteroparous ®Î nhiÒu lÇn
ITP ®iÖn di ®¼ng tèc (isotachophoresis)
ivory ngµ, ngµ voi

181
 J

J chain chuçi J
J exon exon J
Jacobson’s gland (c¸c) tuyÕn Jacobson
Jacobson’s organ c¬ quan Jacobson
James-Lange theory of emotions thuyÕt c¶m xóc James-Lange
Japan bio-industry association héi c«ng nghiÖp sinh häc NhËt b¶n
jasmonate cascade tÇng jasmonat
jasmonic acid axit jasmonic
jaundice bÖnh vµng da
jaw joint khíp hµm
jaws hµm
jejunum hçng trµng
jgular (thuéc) cæ, häng, tÜnh m¹ch c¶nh
Johnston organ c¬ quan
jordanon species loµi Jordanon
jugal (thuéc) x−¬ng m¸
jugular nerve d©y thÇn kinh hÇu
jumping genes gen nh¶y
juncea mï t¹t d¹i
junction ®iÖn thÕ nèi
junk DNA ADN v« dông, ADN phÕ th¶i
just notice jable difference (sù) kh¸c nhau võa vÆn thÊy ®−îc
juvenile non, ch−a thµnh thôc
juvenile hormone hormon Êu trïng
juvenile mortality tö vong ë con non
juvenile phase pha non, giai ®o¹n non
juxtaglomerular apparatus bé m¸y gÇn cÇu thËn
juxtamedullary nephrons tuû thËn

182
 K

kappa chain chuçi kapa

KARI ViÖn nghiªn cøu n«ng nghiÖp Kenya hoÆc Kawanda ë Uganda
karnal bunt bÖnh karnal bunt ë lóa m× do Tilletia indica
karyogamy (sù) phèi hîp nh©n, dung hîp nh©n
karyogram nh©n ®å, b¶n ®å nh©n
karyon nh©n
karyotype kiÓu nh©n
karyotyper m¸y x¸c ®Þnh kiÓu nh©n
Kaspar-Hauser experiments thÝ nghiÖm Kaspar-Hauser
katadromous (thuéc) di c− xu«i dßng, di c− ra biÓn
kataplexy (tÝnh) gi¶ chÕt
kb viÕt st¾t cña kilobase
kd viÕt st¾t cña kilodalton
K-cell tÕ bµo K
Kefauver rule luËt Kefauver
keloid sÑo låi
kelp 1. t¶o bÑ 2.tro t¶o bÑ
Kenya biosafety council héi ®ång an toµn sinh häc Kenya
keratin keratin
keratogenous ho¸ sõng, t¹o sõng
ketose ketoza
key kho¸ ph©n lo¹i
keyhole limpet haemocyanin hemoxyanin hµ
K-factor analysis ph©n tÝch nh©n tè K
kidney thËn
kidney development sù ph¸t triÓn cña thËn
kidney stones sái thËn
killer T cell tÕ bµo T giÕt ng−êi
kilobase (kb) kil« baz¬
kilobase pairs (kbp) c¸c cÆp kil« baz¬
kilodalton (kd) kilodalton
kin ety thÓ ®éng
kin selection chän läc theo dßng hä
kinaesthesia chøng mÊt c¶m gi¸c vËn ®éng
kinaesthesis c¶m gi¸c vËn ®éng
kinase kinaza
kinases kinaza
kinase assays xÐt nghiÖm b»ng kinaza

183
kinesin kinesin
kinesis (sù) vËn ®éng theo (c−êng ®é) kÝch thÝch
kinetin kinetin, chÊt sinh tr−ëng thùc vËt
kinetochore vïng g¾n thoi, ®o¹n trung t©m
kinetic energy n¨ng l−îng vËn ®éng, n¨ng l−îng chuyÓn ho¸
kinetodesma sîi ®éng
kingdom giíi
kinin kinin
kinome kinom
Klenow fragment ®o¹n Klenow
klinostat m¸y håi chuyÓn
knee ®Çu gèi
kneecap x−¬ng b¸nh chÌ
knockdown ®¸nh gôc
knockin nhËp gen, biÓu hiÖn gen nhËp
knockout nèc ao
knockout (gene) nèc ao (gen), bÊt ho¹t gen chñ
knot 1.nèt, mÊu 2.m¾t
knottins nhiÒu mÊu, nhiÒu m¾t
KO thuèc nhuém mµu cam Kusabira
Koch’s postulates luËn ®Ò Koch
Korsakoff’s psychosis (chøng) lo¹n t©m thÇn Korsakoff
Korsakoff’s syndrome héi chøng Korsakoff
Koseisho c¬ quan phª duyÖt d−îc phÈm míi cña ChÝnh phñ NhËt
kozak sequence tr×nh tù kozak
konzo xem lathyrism
Krantz anatomy gi¶i phÉu Krantz
Krebs cycle chu tr×nh Krebs
Krummholz c©y thÊp vïng nói cao
K-selection chän läc K
K-selection chän läc theo K
K-strategist chiÕn l−îc K
Kupifer cell tÕ bµo Kupifer
kurtosis ®é nhän
K-value gi¸ trÞ K
kunitz trypsin inhibitor chÊt øc chÕ trypsin Kunitz
kusabira orange thuèc nhuém mµu cam kusabira

184
 L

label ®¸nh dÊu (b»ng huúnh quang hoÆc phãng x¹)

labeled molecules or cells c¸c ph©n tö hoÆc tÕ bµo ®−îc ®¸nh dÊu
labelling theory thuyÕt ®¸nh dÊu
labia 1.c¸nh m«i 2.m¶nh m«i sê, tuú d−íi m«i 3.thuú vßi
labial m«i
labial palp m¶nh m«i sê
labia majora m«i lín
labia minora m«i bÐ
labiate (cã) m«i
labium m¶nh m«i
labrum m¶nh m«i trªn, m¶nh m«i tr−íc
labyrinth mª lé, ®−êng rèi
labyrinthodont (cã) r¨ng rèi
lab-on-a-chip phßng thÝ nghiÖm trªn con chip
lac nhùa c¸nh kiÕn th«
lac operon operon lac
LACI viÕt t¾t cña Lipoprotein-Associated Coagulation (Clot) Inhibitor
laccase laccaza
lachrymal (thuéc) n−íc m¾t, lÖ
lachrymal fluid n−íc m¾t, lÖ
laciniate xÎ thuú, khÝa s©u
lacrimal (thuéc) n−íc m¾t, lÖ
lacrimal duct èng lÖ
lacrimal gland tuyÕn lÖ
lacrimation (sù) ch¶y n−íc m¾t
lactation (sù) tiÕt s÷a
lacteals m¹ch nhò chÊp
lactic (thuéc) s÷a
lactic acids axit lactic
lactiferous 1.(cã) nhùa mñ 2.(cã) s÷a
lactiferous ducts èng nhùa mñ, èng s÷a
lactobacilli vi khuÈn lactoza
Lactobacillaceae hä Vi khuÈn s÷a
lactoferricin lactoferricin
lactoferrin lactoferrin
lactonase lactonaza
lactoperoxidase lactoperoxidaza
lactose lactoza
lacuna khoang trèng, chç trèng

185
lagena b×nh mang
lagenostome èng dÉn trøng
lagging (sù) rít l¹i
lagging strand sîi chËm (sao chÐp chËm)
Lagomorpha bé GÆm nhÊm
lagopodous (cã) ch©n phñ l«ng
lalling (sù) nãi bËp bÑ
Lamarckism chñ nghÜa Lamarck
lambda bacteriophage thùc khuÈn thÓ lamda
lambda chain chuçi lamda
lambda phage thùc khuÈn thÓ lamda
lamella phiÕn, b¶n máng, l¸ máng
lamellibranch (cã) mang phiÕn
lamina 1.cÊu tróc d¹ng phiÕn 2.phiÕn, tÊm máng, líp máng
lamina propria líp ®Öm niªm m¹c
laminarin laminarin
laminar flow líp máng, dßng nhá
lamina terminalis tÊm tËn cïng, l¸ tËn cïng
laminin laminin
lamins lamin
lampbrush chromosome nhiÔm s¾c thÓ chæi ®Ìn
lanate (cã) l«ng mÞn, (cã) d¹ng l«ng mÞn
lanceolate (cã) d¹ng m¸c
lanciriating ®au nhãi, ®au nhøc nhèi
Langerhans cell tÕ bµo Langerhans
landrace gièng truyÒn thèng
Langerhans cells (c¸c) tÕ bµo Langerhans
Langerhans islets ®¶o Langerhans
language acquisition device vïng ng«n ng÷, bé lÜnh héi ng«n ng÷
laniary (thuéc) r¨ng xÐ måi, (cã) d¹ng r¨ng xÐ måi
lanuginose (cã) l«ng t¬, (cã) l«ng m¨ng
lanugo l«ng m¸u
lapidicolous sèng d−íi ®¸
Laplace law quy t¾c Laplace
large intestine ruét giµ, ®¹i trµng
larva Êu trïng, Êu thÓ
larva instars tuæi Êu trïng
larviparous ®Î Êu thÓ, ®Î Êu trïng
larvivorous ¨n Êu thÓ, ¨n Êu trïng
Laryngeal receptor thô quan thanh qu¶n
larynx thanh qu¶n

186
latency (tÝnh) ©m Ø, (tÝnh) tiÒm tµng, (tÝnh) nghØ
latency period giai ®o¹n tiÒm tµng
Laryngotracheal chamber tói hÇu-khÝ qu¶n
latency stage giai ®o¹n tiÒm tµng
latent tiÒm Èn, nghØ, ©m Ø
latent content néi dung Èn
latent heat tim nghØ tiÒm tµng
latent learning tËp quen ngÇm
latent period thêi kú tiÒm tµng, thêi kú chËm ph¸t
lateral (thuéc) bªn, c¹nh, cµnh bªn
lateral fissure kÏ nøt ®−êng bªn
lateral geniculate nucleus nh©n khuûu bªn
lateral inhibition øc chÕ ®−êng bªn
lateral intercellular space kho¶ng bªn gian bµo
lateral line system hÖ thèng ®−êng bªn
lateral meristem m« ph©n sinh bªn
lateral plate tÊm bªn
laterigrade ®i ngang, bß ngang
laterosphenoid x−¬ng b−ím
late genes c¸c gen biÓu hiÖn muén
late protein protein (gióp gen) biÓu hiÖn muén
late wood gç muén
latex 1.nhùa mñ 2.latex
laticiter tÕ bµo nhùa mñ, èng nhùa mñ
laser capture microdissection vi phÉu b»ng laser
laser inactivation bÊt ho¹t b»ng laser
lateral line system hÖ thèng c¬ quan ®−êng bªn
laterality (tÝnh) chuyªn ho¸ bªn
laterallzation (sù) chuyªn ho¸ bª
lateral line ®−êng bªn
lathyrism chøng liÖt ch©n do ngé ®éc lathyrus
latitude vÜ ®é
lattice hypothesis gi¶ thuyÕt m¹ng l−íi
Lauraceae hä NguyÖt quÕ
law of effect luËt hiÖu qu¶
layering 1.(sù) ph©n líp, ph©n tÇng 2.(sù) Ðp cµnh t¹o c©y míi
leaching (sù) röa lòa, ng©m lòa
laurate ng−êi ®−îc gi¶i th−ëng
lauric acid axit lauric
lauroyl-acp thioesterase thioesteraza lauroyl-acp
lazaroids lazaroid
l-carnitine l-carnitin

187
LCM phÐp vi phÉu b¾t gi÷ b»ng laze (Laser Capture Microdissection)
LCPUFA viÕt t¾t cña Long Chain Poly-Unsaturated Fatty Acids
LD mÊt c©n b»ng liªn kÕt (Linkage Disequilibrium)
LDL viÕt t¾t cña Low-Density Lipoprotein
LDLP viÕt t¾t cña Low-Density LipoProtein
LDLP receptors thô quan LDLP
LE cell tÕ bµo LE
lead ®−êng dÉn
lead equivalent ®−¬ng l−îng ch×
leader dÉn ®Çu, ngän chÝnh, th©n chÝnh
leader peptides peptid dÉn ®Çu
leader sequence tr×nh tù dÉn ®Çu, ®o¹n dÉn ®Çu (mét ®o¹n mRNA)
lead poisoning nhiÔm ®éc ch×
lead protection b¶o vÖ (b»ng) ch×
leaf l¸
leaf area index chØ sè diÖn tÝch l¸
leaf gap hèc l¸
leaflet l¸ chÐt, l¸ con
leaf mosaic kh¶m l¸
leaf scar sÑo l¸
leaf sheath bÑ l¸, bao l¸
leaf succulent thùc vËt l¸ mäng
leaf trace vÕt l¸
leak channels kªnh lç
leaky mutants ®ét biÕn rß, ®ét biÕn kh«ng triÖt ®Ó
LEAR h¹t chÝn cã hµm l−îng axit erucic thÊp (low-erucic-acid rapeseed)
learned helplessness bÊt lùc tËp quen
learning (sù) häc tËp, tËp quen
learning set ®Þnh h−íng tËp quen
learning theory thuyÕt häc tËp, thuyÕt tËp quen
least distance of distinct vision kho¶ng nh×n râ tèi thiÓu
lecithin lecithin, chÊt lßng ®á, chÊt no∙n hoµng
lecithocoel khoang no∙n hoµng, tói no∙n hoµng
lectin lectin
leg ch©n
leghaemoglobin hemoglobin ®Ëu
legume 1.qu¶ ®Ëu 2.c©y ®Ëu
Leguminosae hä §Ëu
leguminous (thuéc) c©y hä §Ëu
lemma mµy d−íi, mµy ngoµi

188
lemniscal system hÖ thèng chÊt tr¾ng
lens thÓ thuû tinh, nh©n m¾t
lentic (thuéc) n−íc ®øng, n−íc ®äng, n−íc tï
lentic ecosystem hÖ sinh th¸i n−íc ®øng
lenticel lç vá
lenticular (cã) d¹ng thÊu kÝnh
lentiform nucleus nh©n d¹ng thÊu kÝnh
Lepidoptera bé C¸nh v¶y
lepidote (®−îc) phñ v¶y
lepospondylous (cã) ®èt sèng hai mÆt
lepromin test thö nghiÖm lepromin
leptin leptin
leptin receptors thô quan leptin
leptocercal (cã) ®u«i máng, (cã) ®u«i thon dµi
leptocercous (cã) ®u«i máng, (cã) ®u«i thon dµi
leptodactylous (cã) ngãn thon dµi
leptodermatous (cã) da máng, (cã) b× máng
leptom libe, m« m¹ch libe
leptome libe, m« m¹ch libe
leptonema sîi m¶nh
leptosporangium tói bµo tö máng
leptotene leptoten, giai ®o¹n sîi
Leslie matrix model m« h×nh khu«n Leslie
lessivage (sù) röa tr«i sÐt
lethal (thuéc) g©y chÕt
lethal dose liÒu l−îng g©y chÕt
lethal factor yÕu tè g©y chÕt
lethal gene gen g©y chÕt
lethal mutation ®ét biÕn g©y chÕt
leu viÕt t¾t cña leucine
leucine leucin
leucoblast nguyªn bµo b¹ch cÇu
leucocyte b¹ch cÇu
leucocytopenia (sù) gi¶m b¹ch cÇu
leucocytosis (sù) t¨ng b¹ch cÇu
leucon cÊu tróc leucon
leucopenia (sù) gi¶m b¹ch cÇu
leucoplast h¹t kh«ng mµu, v« s¾c l¹p
leukaemia ung th− b¹ch cÇu
leukemia ung th− b¹ch cÇu
leukocytes b¹ch cÇu
leukotrienes l¬kotrien, leukotrien

189
levator c¬ n©ng
levorotary (l) isomer chÊt ®ång ph©n quay tr¸i (l)
lewisite levisit
Leydig’s duct èng Leydig
Leydig cells tÕ bµo Leydig
L-forms d¹ng L
LH viÕt t¾t cña Luteinizing Hormone
Lhiidae ph©n líp Loa kÌn, tæng bé Loa kÌn
liana c©y leo
liane c©y leo
libido dôc väng
library th− viÖn
lichen ®Þa y
Lie detector m¸y ph¸t hiÖn nãi dèi
lie l¸ch
Lieberkuhn’s crypts hèc Lieberkuhn’s , khe ruét non, khe Lieberkuhn’s
lienal (thuéc) l¸ch
liengastric (thuéc) l¸ch-d¹ dµy
LIF huúnh quang ®−îc t¹o ra b»ng laze (laser-induced fluorescence)
life cycle chu kú sèng, vßng ®êi
life form d¹ng sèng
life table b¶ng søc sèng, b¶ng th«ng sè sinh häc
ligament d©y ch»ng
life-history lÞch sö ®êi sèng
ligand phèi tö
ligase ligaza
ligation (sù) nèi
light (L) chain chuçi nhÑ L
light ¸nh s¸ng, chiÕu s¸ng
light-chain variable (vl) domains vïng biÕn ®éng chuçi nhÑ
light microcope kÝnh hiÓn vi quang häc
light reactions (c¸c) ph¶n øng s¸ng
light trap (c¸i) bÉy ®Ìn
light using ratio hÖ sè sö dông n¨ng l−îng ¸nh s¸ng
lignans sîi gç
lignicole sèng trong gç
lignicolous sèng trong gç
lignin chÊt gç, lignin
lignivorous (thuéc) ¨n gç
lignocellulose lignocelluloza
ligulate (cã) th×a l×a, (cã) m¶nh l−ìi, (cã) l−ìi nhá
Liliaceae hä Loa kÌn

190
Liliopsida líp Hµnh, líp Loa kÌn, líp HuÖ
limb 1.chi, ch©n, c¸nh 2.phiÕn (l¸) 3.mÐp c¸nh hoa
limb muscle c¬ chi
limbic system hÖ limbic
limbous chêm lªn nhau
lime-induced chlorosis (bÖnh) vµng óa do v«i
limicolous sèng trong bïn
limit cycle chu kú giíi h¹n, æn ®Þnh
limiting factor nh©n tè giíi h¹n
limivorous ¨n bïn
limnobiotic sèng ë n−íc ngät
limnology hå häc
limnophilous −a ®Çm hå
limonene limonen
Lincoln index chØ sè Lincohl, chØ sè ®é lín quÇn thÓ
linear 1.®µi 2.tuyÕn tÝnh , th¼ng hµng
lingua 1.l−ìi 2.m¶nh h¹ hÇu, m¶nh d−íi hÇu 3.®¸y miÖng
lingual (thuéc) l−ìi, l−ìi gai
lingual lipase lipaza l−ìi
lingulate (cã) d¹ng l−ìi
linkage (sù) liªn kÕt
linkage disequilibrium bÊt c©n b»ng liªn kÕt
linkage group nhãm liªn kÕt
linkage map b¶n ®å liªn kÕt
linkaged gene gen liªn kÕt
linker t¸c nh©n liªn kÕt, t¸c nh©n kÕt nèi, linke
linker protein protein liªn kÕt
linking kÕt nèi
Linnaean system hÖ thèng ph©n lo¹i Linnaeus
linoleic acid axit linoleic
linolenic acid axit linolenic
LPAAT protein protein LPAAT (LysoPhosphatidic Acid Acyl
Transferase)
lipase lipaza
lipid bilayer líp kÐp lipid
lipid body thÓ lipid
lipid rafts m¶ng lipid (næi)
lipid sensors ®Çu dß lipid
lipid vesicles khoang lipid
lipidomics hÖ mì häc
lipogenous sinh mì, sinh lipid, t¹o mì
lipolytic enzymes enzym ph©n gi¶i lipid

191
lipophilic −a mì
lipoplast thÓ lipid
lipopolysaccharide lipopolysacarid
lipoprotein lipoprotein
lipoprotein-associated coagulation inhibitor (LACI) chÊt chèng ®«ng liªn
kÕt lipoprotein, chÊt øc chÕ vãn côc liªn kÕt lipoprotein
liposome liposom
lipoxidase lipoxidaza
lipoxygenase (lox) lipoxygenaza
lipoxygenase null kh«ng cã lipoxygenaza
lissencephalous (cã) b¸n cËu ®¹i n∙o tr¬n
Listeria monocytogenes vi khuÈn Listeria monocytogenes
lithite h¹t v«i, sái
lithocyts tói sái, tói ®¸
lithodomous sèng trong hèc ®¸, sèng trong kÏ ®¸
lithogenous t¹o ®¸, ho¸ ®¸
lithophagous 1.¨n ®¸ 2.®ôc ®¸, khoan ®¸
lithophyte thùc vËt mäc trªn ®¸
lithotomous khoan ®¸, ®ôc ®¸
litter líp phñ
littoral 1.ven biÓn 2.vïng hå n«ng
littoral seaweed communities quÇn x∙ cá biÓn ven biÓn
littoral zone vïng ven biÓn
liver 1.tuyÕn tiªu ho¸, gan tuþ 2.gan
live cell array dµn tÕ bµo sèng
liver flukes s¸n l¸ gan
liver x receptors (lxr) thô quan X cña gan
liverworts líp §Þa tiÒn
LMO viÕt t¾t cña Living Modified Organism
loci locut (sè nhiÒu)
living modified organism sinh vËt biÕn ®æi gen
Lloyd Morgan’s canon quy t¾c Lloyd Morgan
loam ®Êt thÞt, ®Êt pha
lobate ph©n thuú, xÎ thuú, chia thuú
lobe thuú
lobed ph©n thuú, xÎ thuú, chia thuú
lobopodium ch©n thuú
lobose (cã) thuú
lobotomy (thñ thuËt) më thuú
lobular (thuéc) thuú nhá, tiÓu thuú
lobular of testis thïy tinh hoµn
lobulate xÎ thuú nhá, chia thuú nhá

192
lobulus tiÓu thuú
local potential ®iÖn thÕ côc bé
local stability of community æn ®Þnh t¹i chç cña quÇn x∙
localization (sù) ®Þnh vÞ
lockjaw (bÖnh) uèn v¸n, (chøng) co cøng c¬
locular (thuéc) «, ng¨n, phßng
locule xoang, «, ng¨n, phßng
loculicidal xÎ «, xÎ v¸ch däc
loculus xoang, «, ng¨n phßng
locus locut
locust ch©u chÊu
lodicules mµy cùc nhá
logistic equation ph−¬ng tr×nh logistic
logistic growth sinh tr−ëng logistic
logistic population growth quÇn thÓ sinh tr−ëng Logistic
lomasome lomasom, thÓ biªn, tói biªn
lomentose (cã) qu¶ th¾t ngÊn
lomentum qu¶ th¾t ngÊn
long-day plant c©y ngµy dµi
long gevity tuæi thä
longicorn (cã) r©u dµi, (cã) sõng dµi, (cã) vßi dµi, (cã) anten dµi
longipennate (cã) c¸nh dµi, (cã) l«ng vò dµi
longirostral (cã) má dµi, (cã) vßi dµi
longitudinal valve van däc
long shoot chåi dµi, chåi v−ît, chåi v−¬n
locus locut
LOI l¹c ®µn, mÊt dÊu vÕt (loss of imprinting)
long terminal repeat ®o¹n lÆp dµi ë ®Çu cuèi
long-sightedness tËt viÔn thÞ
long-term memory trÝ nhí dµi h¹n
looming response ph¶n øng kinh hoµng
loop vßng nót
looping movement chuyÓn ®éng vßng nót
loops of Henle nót Henle
loose connective tissue m« liªn kÕt láng
loph mµo r¨ng
lophobranchiate (cã) tÊm mang l−îc
lophodont (cã) r¨ng mµo, (cã) r¨ng l−îc
lophophore thÓ l−îc
loral (thuéc) vïng gian m¾t má
lore vïng gian m¾t má
lorica vá gi¸p

193
lotic ecosystem hÖ sinh th¸i n−íc ch¶y
LOSBM thøc ¨n ®Ëu t−¬ng nghÌo oligosaccharid (Low-Oligosaccharide Soybean
Meal)
loss of imprinting mÊt dÊu
loss-of-function mutations ®ét biÕn chøc n¨ng mÊt dÊu
Lotka’s equations (c¸c) ph−¬ng tr×nh Lotka
Lotka-Volterra model m« h×nh Lotka-Vontera
lower quartile ®iÓm tø ph©n vÞ d−íi
low-density lipoproteins (LDLP) lipoprotein ®é ®Ëm thÊp
low-linolenic oil soybeans ®Ëu t−¬ng (cã hµm l−îng) dÇu linolenic thÊp
low-lipoxygenase soybeans ®Ëu t−¬ng (cã hµm l−îng) lipoxygenaza thÊp
low-phytate corn ng« (cã hµm l−îng) phytat thÊp
low-phytate soybeans ®Ëu t−¬ng (cã hµm l−îng) phytat thÊp
low-stachyose soybeans ®Ëu t−¬ng (cã hµm l−îng) stachyoza thÊp
low-temperature tolerance (tÝnh) chÞu nhiÖt ®é thÊp
low-tillage crop production s¶n xuÊt c©y trång trªn ®Êt thÊp
lox viÕt t¾t cña lipoxygenaza
lox null soybeans ®Ëu t−¬ng lox-0, ®Ëu t−¬ng kh«ng cã lipoxygenaza
lox-1 lipoxygenaza-1
lox-2 lipoxygenaza-2
lox-3 lipoxygenaza-3
LPS viÕt t¾t cña LipoPolySaccharide
LSD viÕt t¾t cña Lysine Specific Demethylase
l-selectin selectin-l
lucid dreaming m¬ tØnh
luciferase luciferaza
luciferin luciferin
lumbar (thuéc) ®éng m¹ch th¾t l−ng, thÇn kinh th¾t l−ng, ®èt sèng th¾t
l−ng
lumen 1.khoang tÕ bµo 2.lßng èng
luminase luminaza
luminesce ph¸t quang, ph¸t s¸ng
luminescence (sù) ph¸t quang, ph¸t s¸ng
luminescent assays xÐt nghiÖm ph¸t quang
luminophore vËt mang huúnh quang
lunar x−¬ng nguyÖt
lunate (thuéc) tr¨ng khuyÕt, b¸n nguyÖt, (cã) d¹ng liÒm
lung phæi
lung book phæi l¸ s¸ch
lung-irritant receptor thô quan kÝch thÝch phæi
lung-related pressure ¸p suÊt phæi
lunula vÕt liÒm, thÓ liÒm

194
lunular (cã) d¹ng liÒm
lunulate (thuéc) tr¨ng khuyÕt, b¸n nguyÖt, (cã) d¹ng liÒm
lunule vÕt liÒm, thÓ liÒm
lupus luput
lupus erythematosus luput ban ®á
lupus erythematosus cell tÕ bµo luput ban ®á
luteal (thuéc) tÕ bµo thÓ vµng
luteal phase pha thÓ vµng
lutein cells tÕ bµo lutein, tÕ bµo thÓ vµng
lutein lutein, thÓ vµng
luteinizing hormone hormon thÓ vµng
luteinizing hormone-releasing hormone gi¶i phãng hormon t¹o thÓ vµng
luteolin luteolin
lux gene gen lux (gen ph¸t s¸ng)
lux proteins protein lux (protein ph¸t s¸ng)
lxr viÕt t¾t cña liver x receptors
lycopene lycopen
Lycopsida líp Th¹ch tïng
lymph lympho , b¹ch huyÕt
lymph gland tuyÕn b¹ch huyÕt
lymph heart tim b¹ch huyÕt
lymphatic duct èng b¹ch huyÕt
lymphatic system hÖ b¹ch huyÕt
lymphatic valves van b¹ch huyÕt
lymphocyte tÕ bµo lympho
lymphocyte function associated molecules ph©n tö liªn quan tíi chøc
n¨ng lympho bµo
lymphocytes tÕ bµo lympho, lympho bµo
lymphogenous sinh b¹ch huyÕt, t¹o b¹ch huyÕt
lymphoid organs c¬ quan lympho
lymphoid stem cells tÕ bµo d¹ng lympho
lymphoid tissues m« lympho, m« b¹ch huyÕt
lymphokine lymphokin
lymphoma u lympho, ung th− m« b¹ch huyÕt
lymph sinuses (c¸c) xoang b¹ch huyÕt
lymph vessels m¹ch b¹ch huyÕt
lymphotoxin lymphotoxin
lyocytosis (sù) tiªu m«
lyochrome lyochrom
lyophilization lµm kh« l¹nh
lyra thÓ lia
lyrate (cã) d¹ng bµn lia
lyriform organs c¬ quan d¹ng ®µn lia

195
lys viÕt t¾t cña lysine
lyse tan, tiªu
lysergic acid diethylamide diethylamit axit lysergic
lysin lysin, tiªu tè
lysine lysin
lysine specific demethylase (LSD) demethylaza ®Æc hiÖu lysin
Iysis (sù) ph©n gi¶i, tiªu
lysogenic tiÒm tan
lysogenic cycle chu tr×nh tiÒm tan
lysogeny (sù) tiÒm tan
lysophosphatidylethanolamine lysophosphatidylethanolamin
lysosome lysosom, tiªu thÓ
lysozyme lysozym, enzym ph©n gi¶i
lyssa (bÖnh) d¹i
lytic sinh tan
lytic cycle chu tr×nh tan
lytic infection nhiÔm tan
lytta 1.thÓ giun, v¸ch l−íi 2.(bÖnh) d¹i

196
 M

M cells (c¸c) tÕ bµo M

MAA viÕt t¾t cña Marketing Authorization Application
MAB viÕt t¾t cña Monoclonal AntiBodies
maceration (sù) ng©m
macrocyte ®¹i hång cÇu, hång cÇu lín
macrofauna hÖ ®éng vËt lín
macrogamete ®¹i giao tö, giao tö lín
macroglia tÕ bµo thÇn kinh ®Öm
macroglobulin macroglobulin, ®¹i globulin
macromere ®¹i ph«i bµo, ph«i bµo lín, tÕ bµo cùc thùc vËt
macromolecular ®¹i ph©n tö
macromolecules ®¹i ph©n tö
macronucleus nh©n lín, nh©n dinh d−ìng
macronutrient chÊt dinh d−ìng ®a l−îng, nguyªn tè ®a l−îng
macroparasites ký sinh cì lín
macrophage ®¹i thùc bµo, thÓ thùc bµo
macrophage colony stimulating factor (MCSF) nh©n tè kÝch thÝch h×nh thµnh
khuÈn l¹c ®¹i thùc bµo
macrophagous ¨n måi lín
macrophyll l¸ to, l¸ lín
macroscopic th«, vÜ m«, (cã thÓ) nh×n b»ng m¾t th−êng
macroevolution tiÕn ho¸ vic m«, tiÕn ho¸ lín, tiÕn ho¸ qua c¸c kú ®Þa chÊt
macrosome h¹t lín
macrosplanchnic (cã) th©n dµi ch©n ng¾n
macrospore ®¹i bµo tö, bµo tö c¸i
macrosporophyll l¸ ®¹i bµo tö, l¸ bµo tö c¸i, ®¹i bµo tö diÖp
macrotous (cã) tai to, (cã) tai lín
MACS sµng läc tÕ bµo b»ng tõ tÝnh (Magnetic Cell Sorting)
macula acustica ®iÓm thÝnh gi¸c, vÕt thÝnh
macula ®iÓm, ®èm, mÊu nhá, hè nhá, lâm nhá
maculae chÊm, ®èm, ®iÓm
macula lutea ®iÓm vµng
macule ®iÓm, ®èm, mÊu nhá, hè nhá, lâm nhá
madreporite tÊm lç ®Ønh
magainins magainin (peptid kh¸ng khuÈn)
Magendie’s foramen lç Magendie
maggot gißi
magic bullet ®¹n thÇn

197
Maglinant tumor ung th− ¸c tÝnh
Magnesium magie
magnetic antibodies kh¸ng thÓ tõ tÝnh
magnetic beads hét tõ tÝnh
magnetic cell sorting ph©n h¹ng tÕ bµo b»ng tõ tÝnh, sµng läc tÕ bµo b»ng
tõ tÝnh
magnetic labeling ®¸nh dÊu b»ng tõ tÝnh
magnetic particles h¹t tõ tÝnh
Magnoliidae ph©n líp Ngäc lan, tæng bé Ngäc lan
Magnoliophyta ph©n ngµnh Ngäc lan
Magnoliopsida líp Ngäc lan
Maillard reaction ph¶n øng Maillard
maize ng«
major basic protein protein c¬ b¶n tr−ëng thµnh
major depression trÇm c¶m nghiªm träng
major histocompatibility antigen kh¸ng nguyªn phï hîp m« chÝnh
major histocompatibility complex phøc hîp phï hîp m« chÝnh
mal (multiple aleurone layer) gene gen mal (gen qui ®Þnh líp ®a aleuron)
malacia (chøng) nhuyÔn m«
macrosmatic (cã) c¬ quan khøu gi¸c ph¸t triÓn
malacology nhuyÔn thÓ häc
malacophily (tÝnh) thô phÊn nhê th©n mÒm ch©n bông
Malacostraca ph©n líp Gi¸p x¸c
malacotracous (cã) vá mÒm
malar (thuéc) vïng m¸, x−¬ng gß m¸
malaria bÖnh sèt rÐt
male 1.gièng ®ùc 2.®ùc, (thuéc) tÝnh ®ùc
male pronucleus nh©n nguyªn ®ùc, nh©n tinh trïng
male sterility (tÝnh) bÊt thô ®ùc
maleic hydrazide maleic hy®razit
malignant ¸c tÝnh
malleolar 1.(thuéc) x−¬ng m¾t c¸ 2.mÊu x−¬ng m¸c
malleolus m¾t c¸, x−¬ng m¾t c¸
malleus 1.x−¬ng bóa, 2.x−¬ng nghiÒn
Mallophaga bé ¨n l«ng
MALDI-TOF-MS viÕt t¾t cña Matrix-Associated Laser Desorption
Ionization Time of Flight Mass Spectrometry
male-sterile bÊt thô ®ùc
Malonyl CoA Malonyl CoA (dÉn xuÊt cña Ac-CoA)
Malpighian body tiÓu thÓ Malpigi
Malpighian corpuscule tiÓu thÓ Malpigi
Malpighian cell tÕ bµo Malpigi

198
Malpighian layer líp Malpigi
Malpighian tubes èng Malpigi
Malvaceae hä B«ng
mamilla nóm vó
mamillar body thÓ d¹ng nóm
mamma vó, tuyÕn s÷a
Mammalia líp §éng vËt cã vó, líp Thó
mammalian cell culture nu«i cÊy tÕ bµo ®éng vËt cã vó
mammary (thuéc) vó, tuyÕn vó
mammary gland tuyÕn vó
Man chñng Ng−êi
management qu¶n lý sinh th¸i
mandible 1.hµm d−íi 2.hµm nghiÒn
mandible of insects hµm nghiÒn cña c«n trïng
mandible length chiÒu dµi hµm d−íi
mandibular cartilage sôn hµm d−íi
mandibular glands tuyÕn hµm d−íi
manganese mangan
mania c¬n h−ng c¶m
manifest dream content néi dung cña biÓu thÞ giÊc m¬
manna giät mËt
mannan oligosaccharides oligosaccharid mannan
mannanoligosaccharides mannanoligosaccharid
mannogalactan mannogalactan
manoxylic wood gç mÒm, gç xèp
mantle ¸o, líp bao
mantle cavity 1.xoang bao tim 2.khoang ¸o
Mantoux test thö nghiÖm Mantoux
Manubrium 1.c¸n 2.c¸n x−¬ng øc 3.c¸n x−¬ng bóa 4.c¸n dï
manus bµn tay
manyplies d¹ l¸ s¸ch
map b¶n ®å
map distance kho¶ng c¸ch (trªn) b¶n ®å (di truyÒn)
MAPK kinaza protein ho¹t ho¸ bëi t¸c nh©n ph©n bµo (Mitogen-Activated
Protein Kinase)
MAPK system hÖ thèng MAPK
mapping (sù) lËp b¶n ®å, x©y dùng b¶n ®å
mapping (of genome) lËp b¶n ®å, x©y dùng b¶n ®å (cña hÖ gen)
marcescent (sù) kh« hÐo, t¸n óa
marginal (thuéc) r×a, mÐp, c¹nh, bê
marginal layer líp ¸o
marginal meristem m« ph©n sinh r×a, m« ph©n sinh bªn

199
marihuana marihuana
marine system hÖ biÓn
mark and recapture ®¸nh dÊu vµ b¾t l¹i
marker (DNA marker) chØ thÞ, dÊu chuÈn (chØ thÞ ADN)
marker (DNA sequence) chØ thÞ, dÊu chuÈn (mét tr×nh tù ADN)
marker (genetic marker) chØ thÞ, dÊu chuÈn (chØ thÞ di truyÒn)
marker assisted breeding nh©n (chän) gièng nhê chØ thÞ
marker assisted selection chän gièng nhê chØ thÞ
marking dÊu ghi, vÕt
marrow tuû (x−¬ng)
MARS chän gièng ®Þnh kú nhê chØ thÞ (marker-assisted recurrent
selection)
marsk ®Çm lÇy
marsupial (thuéc) cã tói
marsupial mammal thó cã tói
Marsupiala bé Thó cã tói
marsupium tói nu«i con, tói Êp
MAS chän gièng nhê chØ thÞ (Marker Assisted Selection)
mask c¬ quan b¾t måi
masochism (chøng) khæ dôc, (chøng) khæ d©m, (chøng) lo¹n d©m thÝch
®au
masoglea thùc bµo trung b×
mass applied genomics hÖ gen häc øng dông hµng lo¹t
mass khèi l−îng
mass migration di c− ®ång lo¹t
mass number sè khèi
mass reflex ph¶n x¹ khèi
mass spectrometer m¸y ®o khèi phæ
masseter c¬ nhai
masseteric (thuéc) c¬ nhai
mass-flow hypothesis gi¶ thuyÕt dßng vËt chÊt
massively parallel signature sequencing gi¶i tr×nh tù hµng lo¹t c¸c dÊu
song song (trong ®Þnh d¹ng c¸c ARN ng¾n)
mast qu¶ h¹ch, qu¶ såi, qu¶ dÎ gai
mast cell tÕ bµo mast, tÕ bµo ph×, d−ìng bµo
mastication (sù) nhai, nghiÒn
mastax mÒ nghiÒn
masticatory nhai, nghiÒn
Mastigomycotina ph©n ngµnh NÊm cã ®éng bµo tö, líp NÊm cã ®éng bµo
tö
Mastigophora líp Trïng roi
mastoid (cã) d¹ng nóm, (cã) d¹ng chòm
maternal effect t¸c dông cña mÑ, hiÖu øng cña mÑ, ¶nh h−ëng cña mÑ

200
maternal immunity miÔn dÞch mÑ truyÒn
maternal mARN mARN mÑ
mating type kiÓu giao phèi, kiÓu ghÐp ®«i
matric potential thÕ hót mao m¹ch
matrix 1.chÊt c¬ b¶n 2.chÊt nÒn
matrix metalloproteinases (MMP) metalloproteinaza c¬ chÊt
matrix-assisted laser desorption (qu¸ tr×nh) ®Èy rêi laze b»ng c¬ chÊt
matroclinous (cã) tÝnh tr¹ng mÑ, (cã) dßng mÑ
matromorphic (cã) d¹ng mÑ
matter mñ
maturation (sù) thµnh thôc, tr−ëng thµnh
maturation divisions ph©n bµo thµnh thôc, ph©n chia gi¶m nhiÔm
maturation of behaviour thµnh thôc vÒ tËp tÝnh
maturation of oocyte tÕ bµo trøng chÝn
maturation promoting factor yÕu tè khë ®Çu chÝn
maxilla 1.hµm trªn, x−¬ng hµm trªn 2.hµm d−íi
maxillae (c¸c) hµm trªn, (c¸c) x−¬ng hµm trªn, (c¸c) hµm d−íi
maxillary (thuéc) hµm trªn, x−¬ng hµm trªn
maxillary glands tuyÕn hµm trªn
maxilliferous (cã) hµm
maxilliform (cã) d¹ng hµm
maxilliped m¶nh ch©n hµm, ch©n hµm
maximal food chain chuçi thøc ¨n tèi ®a
maximum permissible concentration nång ®é tèi ®a cho phÐp
maximum permissible dose flux th«ng l−îng tèi ®a cho phÐp
maximum residue level møc ®é gèc cùc ®¹i
maysin maysin (ho¸ chÊt ë ng« cã t¸c dông diÖt c«n trïng)
maze mª lé, ®−êng rèi
MCA viÕt t¾t cña Medicines Control Agency
MCS viÕt t¾t cña Multiple Cloning Site
MCSF viÕt t¾t cña Macrophage Colony Stimulating Factor
MCT triacylglycerid chuçi trung b×nh (Medium Chain Triacylglycerides)
MD viÕt t¾t cña Muscular Dystrophy
MEA HiÖp ®Þnh m«i tr−êng ®a ph−¬ng (Multilateral Environmental
Agreement)
mean trung b×nh (sè häc)
mean arterial blood pressure huyÕt ¸p trung b×nh
mean lethal dose liÒu g©y chÕt trung b×nh
mean-square error sai sè b×nh ph−¬ng trung b×nh
meat thÞt
meatus èng, ng¸ch
mechanical tissue m« c¬, m« ®ì

201
mechanoreceptor c¬ quan thô c¶m c¬ häc
Meckel cartilage sôn Meckel
meconium cøt su
med ullary bundle bã lâi, bâ ruét
mediad theo trôc, theo ®−êng gi÷a
median eye m¾t gi÷a
median sè trung vÞ, (gi¸ trÞ) trung b×nh
mediastinum trung thÊt
medical model m« h×nh y häc
medicines control agency (MCA) côc (c¬ quan) kiÓm so¸t thuèc
medifoods thùc phÈm d−îc
medium m«i tr−êng (nu«i cÊy), trung b×nh
medium chain saturated fats mì b∙o hoµ chuçi trung b×nh
medium chain triacyglycerides triacyglycerid chuçi trung b×nh
medium chain triglycerides triglycerid chuçi trung b×nh
medulla 1.tuû 2.lâi, d¸c, ruét
medulla oblongata hµnh tuû
medullary 1.(thuéc) tuû 2.(thuéc) lâi, d¸c, ruét
medullary canal èng tuû
medullary folds nÕp thÇn kinh
medullary plate tÊm tuû
medullary ray 1.miÒn gian bã 2.tia tuû
medullary sheath 1.bao nguyªn méc 2.bao tuû, bao myelin
medullated nerve fibres sîi thÇn kinh cã bao myelin
medullated protostele trô nguyªn sinh cã tuû
medullate (cã) tuû, (cã) lâi, (cã) gi¸c, (cã) ruét
medullated (cã) tuû, (cã) lâi, (cã) gi¸c, (cã) ruét
medusa søa
megabase megabaz¬ (mét triÖu baz¬)
megafauna khu hÖ ®éng vËt lín
megakaryocyte stimulating factor nh©n tè kÝch thÝch tÕ bµo nh©n lín
megaphytes thùcv Ët lín
megagamete ®¹i giao tö, giao tö c¸i
megakaryocyte tÕ bµo nh©n khæng lå
megalecithal nhiÒu no∙n hoµng
megaloblast nguyªn hång c©u khæng lå
megamere ph«i bµo lín
meganucleus nh©n lín, nh©n sinh d−ìng
megaphanerophyte c©y gç lín
megaphyll l¸ to, l¸ lín
megaphyllous (cã) l¸ lín
megasporangium tói bµo tö c¸i, nang ®¹i bµo tö

202
megaspore ®¹i bµo tö, bµo tö lín
megasporophyll l¸ bµo tö c¸i, l¸ ®¹i bµo tö, ®¹i bµo tö diÖp
mega- yac viÕt t¾t cña Mega-Yeast Artificial Chromosomes
mega-yeast artificial chromosomes (mega YAC) nhiÔm s¾c thÓ nÊm men
lín nh©n t¹o
maximum permissible dose rate suÊt liÒu l−îng tèi ®a cho phÐp
maximum permissible level møc tèi ®a cho phÐp
maximum sustainable yeild thu ho¹ch bÒn v÷ng tèi ®a
Meibomian glands (c¸c) tuyÕn Meibomi, tuyÕn sôn mÝ m¾t
meiomerous thiÕu bé phËn, gi¶m bé phËn
meiomery (tÝnh) thiÕu bé phËn, (tÝnh) gi¶m bé phËn
meiosis (sù) gi¶m ph©n, ph©n bµo gi¶m nhiÔm
meiospore bµo tö ®¬n béi
Meissner’s corpuscles (c¸c) tiÓu thÓ Meissner
Meissner’s plexus ®¸m rèi thÇn kinh Meissner
melanism (chøng) nhiÔm melanin
melanoblast nguyªn bµo melanin, nguyªn h¾c tè bµo
melanocyte-stimulating hormone hormon kÝch thÝch tÕ bµo melanin
melanoidins melanoidin (chÊt chèng oxy ho¸ m¹nh trong c¬ thÓ ng−êi)
melanoma ung th− da (u mµu ®en)
melanophore tÕ bµo s¾c tè ®en, tÕ bµo melanin
melanosporous (cã) bµo tö ®en
melanosporous (chøng) nhiÔm s¾c tè melanin
Melastomaceae hä Mua
melliphagus ¨n mËt
mellivorous ¨n mËt
melotic (thuéc) gi¶m ph©n, ph©n bµo gi¶m nhiÔm
melotic arrest ngõng gi¶m ph©n
melting nãng ch¶y, biÕn tÝnh
melting (of DNA) biÕn tÝnh ADN, nãng ch¶y ADN
melting temperature nhiÖt ®é nãng ch¶y
melting temperature of DNA nhiÖt ®é biÕn tÝnh ADN
member thµnh phÇn, chi
membrana mµng
membrana tectoria mµng Corti, mµng m¸i
membrana tympani mµng nhÜ, trèng tai
membrane 1.mµng 2.mµng tÕ bµo
membrane filter bé läc mµng
membrane potential ®iÖn thÕ mµng
membranella mµng nhá, mµng máng
memory trÝ nhí, bé nhí
memory cell tÕ bµo ghi nhí

203
memory span khÈu ®é trÝ nhí, qu∙ng nhí, trÝ nhí ng¾n h¹n
memory trace dÊu vÕt ghi nhí
menarche tuæi b¾t ®Çu cã kinh
Mendel’s laws (c¸c) ®Þnh luËt Mendel
Mendelian character tÝnh tr¹ng Mendel
Mendelian genetics do truyÒn häc Mendel
Meniere ‘s disease bÖnh Meniere
meninges (c¸c) mµng n∙o-tuû
meninx mµng n∙o-tuû
menopause (sù) ngõng kinh, m∙n kinh, t¾t kinh
mensa mÆt nghiÒn, thít nghiÒn
menstrual cycle chu kú kinh nguyÖt
menstrual cycle chu kú kinh nguyÖt
menstruation kú kinh nguyÖt, kú hµnh kinh
menstrution hiÖn t−îng kinh nguyÖt
mental (thuéc) c»m, vïng c»m, m¶nh c»m
membrane channels kªnh (trªn) mµng
membrane transport vËn chuyÓn (qua) mµng
membrane transporter protein protein vËn chuyÓn (qua) mµng
membranes (of a cell) mµng (cña tÕ bµo)
MEMS c¸c hÖ thèng vi c¬ ®iÖn (Micro-ElectroMechanical Systems)
mental age tuæi kh«n, tuæi t©m thÇn, tuæi trÝ tuÖ
mental model m« h×nh t− duy
mental retardation (chøng) t©m thÇn chËm ch¹p, (chøng) t©m thÇn tr×
®én
mental set nÕp t− duy, nÕp suy nghÜ
mentum 1.c»m 2.vïng c»m
mEPSPS mEPSPS (d¹ng m cña enzym 5-EnolPyruvyl-Shikimate-3-
Phosphate Synthase)
mericlinal d¹ng kh¶m bao tõng phÇn
meridional (thuéc) kinh tuyÕn, (thuéc) chiÒu däc
meriiscus sôn chªm
meristele trô ph©n chia, trung trô nh¸nh
meristem m« ph©n sinh
merogamy (tÝnh) tiÕp hîp giao tö nhá
merogenesis (sù) ph©n ®èt
merogony (sù) ph¸t triÓn ®o¹n trøng
merome ®èt th©n, khóc th©n
meroplankton sinh vËt næi theo mïa
merosthenic chi sau kh«ng b×nh th−êng, chi sau ®Æc biÖt ph¸t triÓn
meristem culture nu«i c©y m« ph©n sinh
meristic ph©n ®o¹n, ph©n ®èt

204
meristic variation biÕn ®æi sè l−îng
Merkel cells tÕ bµo Merkel
mermaid’s purse vá trøng c¸ ®uèi
meroblastic ph©n c¾t kh«ng hoµn toµn
messenger RNA ARN th«ng tin
mestome bã m¹ch gç-libe
merozoite thÓ hoa thÞ, thÓ chia ®o¹n
merycism (sù) nhai l¹i
mesarch to¶ trung trô, to¶ t©m
mesaxonic foot ch©n trôc gi÷a, ch©n mãng gu«c lÎ
mescaline mescalin
mesectoderm trung ngo¹i ph«i b×
mesencephalon n∙o gi÷a
mesenchyma trung m«, m« gi÷a
mesenchymal adult stem cells tÕ bµo gèc tr−ëng thµnh trung m«
mesenchymal stem cell (MSC) tÕ bµo gèc trung m«
mesenchymatous (thuéc) trung m«, m« gi÷a
mesenchyme trung m«, m« gi÷a
mesenterial (thuéc) ruét gi÷a, (thuéc) m¹c treo ruét
mesenteric (thuéc) ruét gi÷a, (thuéc) m¹c treo ruét
mesenteric caeca ruét thõa, manh trµng, ruét tÞt
mesenteron ruét gi÷a
mesentery 1.nÕp däc v¸ch ruét, tia v¸ch ruét 2.m¹c treo
mesethmoid sôn gian x−¬ng sµng
mesiad h−íng mÆt ph¼ng gi÷a
mesial (thuéc) mÆt ph¼ng däc gi÷a
mesh size cì m¾t l−íi
mesmerism (sù) th«i miªn
mesobenthos sinh vËt ®¸y s©u trung b×nh
mesoblast trung ph«i b×, l¸ ph«i gi÷a
mesoblastic (thuéc) trung ph«i b×, l¸ ph«i gi÷a
mesoblastic somites (c¸c) ®èt th©n trung ph«i b×, (c¸c) ®èt th©n l¸ ph«i
gi÷a
mesocarp vá qu¶ gi÷a, trung qu¶ b×
mesocoele xoang n∙o gi÷a, cèng
mesoderm trung ph«i b×, l¸ ph«i gi÷a
mesodermal adult stem cells tÕ bµo gèc tr−ëng thµnh trung ph«i
mesofauna khu hÖ ®éng vËt cì võa
mesogaster m¹c treo d¹ dµy, mµng treo d¹ dµy
mesogloea líp keo ®Öm, líp keo gi÷a, tÇng trung gian
mesokaryote nh©n gi÷a, néi nh©n

205
mesolecithal (cã) l−îng no∙n hoµng trung b×nh, (cã) l−îng no∙n hoµng
võa
mesohyl m« gi÷a, trung m«
mesometrium m¹c treo tö cung, m¹c treo d¹ con
mesomorph ng−êi cã h×nh th¸i trung b×nh
mesonephric (thuéc) trung thËn
mesonephric duct èng trung thËn
mesonephros trung thËn, thÓ Wolff
mesophile thÓ −a nhiÖt trung b×nh, sinh vËt −a nhiÖt trung b×nh
mesophilic −a nhiÖt trung b×nh, −a nhiÖt «n hoµ
mesian (thuéc) mÆt ph¼ng däc gi÷a
mesomeres ®èt gi÷a, khóc gi÷a
mesophilic bacteria vi khuÈn −a nhiÖt ®é trung b×nh
mesophyll thÞt l¸
mesophyll cell tÕ bµo thÞt l¸
mesophyte thùc vËt «n ®íi-Èm trung b×nh
mesorchium m¹c treo tinh hoµn, mµng treo tinh hoµn
mesosternum 1.phÇn gi÷a x−¬ng øc, th©n x−¬ng øc, c¸n øc 2.m¶nh øc-
ngùc gi÷a
mesotarsal (thuéc) ®èt bµn ch©n gi÷a 2.khíp m¾t c¸
mesoscale qui m« trung b×nh
mesothoracic trung biÓu m«
mesothorax ®èt ngùc gi÷a
mesotrochal (cã) vµnh l«ng rung gi÷a
mesovarium m¹c treo buång trøng, mµng treo buång trøng
messenger thÓ mang th«ng tin, ph©n tö mang th«ng tin
messenger RNA mARN (ARN th«ng tin )
mestom sheath bao bã m¹ch gç-libe
mestome sheath bao bã m¹ch gç-libe
met viÕt t¾t cña methionin
metabohite chÊt chuyÓn hãa, s¶n phÈm chuyÓn ho¸
metabolic (thuéc) chuyÓn ho¸, trao ®æi chÊt
metabolic engineering kü thuËt trao ®æi chÊt
metabolic flux analysis ph©n tÝch dßng ch¶y trao ®æi chÊt
metabolic pathway con ®−êng trao ®æi chÊt, con ®−êng chuûen ho¸
metabolic rate tèc ®é chuyÓn ho¸
metabolism trao ®æi chÊt, chuyÓn ho¸
metabolism (hiÖn t−îng) chuyÓn ho¸, (sù) trao ®æi chÊt
metabolite chÊt trao ®æi
metabolite profiling ®Þnh d¹ng chÊt trao ®æi
metabolome hÖ trao ®æi chÊt
metabolomics m«n trao ®æi chÊt

206
metabolon ®¬n vÞ trao ®æi chÊt
metaboly (tÝnh) biÕn d¹ng, (tÝnh) ®æi d¹ng
metabonomic signature dÊu Ên trao ®æi chÊt (bé chÊt trao ®æi t¹i mét thêi ®iÓm)
metabonomics m«n Ph¶n øng trao ®æi chÊt (nghiªn cøu sù biÕn ®æi trao
®æi chÊt khi cã t¸c ®éng ngo¹i c¶nh hoÆc do thao t¸c gen)
metacarpal (thuéc) x−¬ng ®èt bµn tay
metacarpale (thuéc) x−¬ng ®èt bµn tay
metacarpus x−¬ng ®èt bµn tay
metacercaria Êu trïng metacercaria
metachronal rhythm nhÞp ®æi thêi, nhÞp kh¸c th×
metachrosis (sù) thay ®æi mµu da
metacoele n∙o thÊt IV, khoang n∙o sau, khoang cuèi
metadiscoidal placentation nhau thai kÕt ®Üa
metagenesis (sù) xen kÏ thÕ hÖ sinh s¶n
metal tags vßng ®eo s¾t, thÎ kim lo¹i
metalloenzyme metalloenzym
metalloproteins metalloprotein
metamere ®èt th©n, khóc th©n, c¬ thÓ, khóc c¬ thÓ
metameric (thuéc) ph©n ®èt
metameric segmentation ph©n ®èt
metamerism (hiÖn t−îng) ph©n ®èt
metamodel methods (of bioinformatics) ph−¬ng ph¸p m« h×nh trung
b×nh (trong tin sinh häc)
metamorphic (thuéc) biÕn th¸i
metamorphosis (sù) biÕn th¸i
metamyelocyte tuû bµo thø sinh, hËu tuû bµo
metanephric (thuéc) hËu thËn
metanephric duct èng hËu thËn, èng thËn sau
metanephridia hËu ®¬n thËn
metanephridium hËu ®¬n thËn
metanephros hËu ®¬n thËn
metanomics xem metabonomics
metaphloem libe thø cÊp, libe hËu sinh
metaplasia (sù) biÕn d¹ng m«
metaplasis giai ®o¹n thµnh thôc, giai ®o¹n chÝn
metaphase kú gi÷a
metaphase plate tÊm kú gi÷a
metapodial (thuéc) bµn tay, bµn ch©n, cæ ch©n, ®èt sau cuèng bông, phÇn
cuèi cuèng bông
metapodium 1.bµn tay, bµn ch©n, cæ ch©n 2. ®èt sau cuèng bông 3. phÇn
cuèi cuèng bông
metapophysis mÊu trªn mám khíp ®èt sèng

207
metarterioles nh¸nh ®éng m¹ch nhá
metasitism (hiÖn t−îng) ¨n thÞt ®ång lo¹i
metasoma phÇn cuèi bông
metasomatic (thuéc) phÇn cuèi bông
metastasis 1.(sù) di c¨n 2.(sù) chuyÓn chøc n¨ng
metatarsal (thuéc) x−¬ng bµn ch©n
metatarsale (thuéc) x−¬ng bµn ch©n
metatarsus 1.®èt bµn cuèi 2.x−¬ng bµn ch©n
Metatheria ph©n líp Thó cã tói
metathoracic (thuéc) ®èt ngùc cuèi
metathorax ®èt ngùc cuèi
metaxenia t¸c dông phÊn hoa
metaxylem hËu méc, m« gç thø cÊp, m« gç v¸ch dµy
Metazoa ph©n Giíi ®éng vËt ®a bµo
metecdysis giai ®o¹n phôc håi sau lét x¸c
metencephalon phÇn tr−íc n∙o sau
methadone methadon
methaemoglobin metheoglobin
methane methan
methionine methionin
methyl jasmonate jasmonat methyl
methyl salicylate salicylat methyl
methylated methyl ho¸
methylation (sù) methyl ho¸
metoecious hai vËt chñ, song vËt chñ
metoestrus giai ®o¹n sau ®éng dôc
metoxenous (ký sinh) nhiÒu vËt chñ
metric trait tÝnh chÊt ®Þnh l−îng
meter mÐt, vËt ®o
MFA ph©n tÝch luång trao ®æi chÊt m¹nh (Metabolic Flux Analysis)
MGED Héi d÷ liÖu biÓu hiÖn gen vi dµn (Microarray Gene Expression Data
Society)
MHC viÕt t¾t cña Major Histocompatibility Complex
MHC I phøc hîp phï hîp m« chñ yÕu cÊp ®é I (Major Histocompatibility
Complex, class I)
MHC II phøc hîp phï hîp m« chñ yÕu cÊp ®é I (Major Histocompatibility
Complex, class II)
MIAME th«ng tin tèi thiÓu vÒ thÝ nghiÖm vi dµn (minimum information about a
microarray experiment)
micelle micel, chuçi ph©n tö, miÒn kÕt tinh, sîi cenlul«
micriclimatic variation biÕn ®æi vi khÝ hËu
micro-environment vi m«i tr−êng, tiÓu m«i tr−êng
micro-incineration (sù) nung vi l−îng, thiªu vi l−îng

208
micro sensors ®Çu ®o vi nh¹y
micro total analysis systems hÖ thèng ph©n tÝch vi tæng thÓ
micro total analytical systems hÖ thèng ph©n tÝch vi tæng thÓ
microaerophile sinh vËt −a khÝ Ýt oxy
microarray (testing) vi dµn (dïng ®Ó xÐt nghiÖm)
microbe vi khuÈn, vi sinh vËt
microbial activity ho¹t tÝnh vi khuÈn
microbial physiology sinh lý häc vi sinh vËt
microbial respiration h« hÊp vi khuÈn
microbial source tracking lùa chän nguån vi sinh vËt
microbicide diÖt vi khuÈn
microbiology vi sinh vËt häc
microbivora dinh d−ìng b»ng vi sinh vËt
microbody vi thÓ, thÓ nhá
microchannel fluidic devices dông cô láng vi kªnh
microclimate vïng vi khÝ hËu, vïng khÝ hËu nhá, vïng tiÓu khÝ hËu
Micrococcaceae hä Vi cÇu khuÈn
microdissection vi gi¶i phÉu, vi phÉu
micro-electromechanical systems hÖ thèng vi c¬ ®iÖn
microevolution tiÕn ho¸ vi m«
microfauna hÖ ®éng vËt nhá
microflora hÖ thùc vËt nhá
microfibril vi sîi (xenlul«)
microfilament vi sîi (bµo chÊt)
microfilaria Êu trïng giun chØ
microfluidic chips chip vi láng
microfluidics m«n vi láng häc
microgamete tiÓu giao tö, giao tö ®ùc
microgametocyte tÕ bµo giao tö ®ùc, tiÓu giao tö tÕ bµo, tÕ bµo tiÓu giao tö
microglia thÇn kinh ®Öm nhá
microglobulin microglobulin, tiÓu globulin
microgram microgram
microinjection vi tiªm
microlecithal Ýt lßng ®á, Ýt no∙n hoµng
microhabitat differentiation biÖt ho¸ vi m«i tr−êng
microorganism vi sinh vËt
micromachining vi gia c«ng, vi c¬ khÝ
micromodification söa ®æi nhá, vi söa ®æi
micromanipulator m¸y vi thao t¸c, m¸y vi sö lý
micromere tiÓu ph«i bµo, ph«i bµo nhá, tÕ bµo cùc ®éng vËt
micrometer eyepiece th−íc tr¾c vi thÞ kÝnh
micron micron, micromet

209
micronucleus nh©n nhá, nh©n sinh s¶n
micronutrient chÊt dinh d−ìng vi l−îng, nguyªn tè vi l−îng
microorganism vi sinh vËt
microparasites vËt ký sinh cì nhá
microparticles vi h¹t, h¹t nhá
microphage tiÓu thùc bµo, thÓ thùc bµo nhá
microphagocytic (thuéc) tiÓu thùc bµo, thÓ thùc bµo nhá
microphagous ¨n måi nhá
microphanerophyte c©y gç nhá, c©y méc nhá
microphyll 1.l¸ nhá 2.l¸ cùc nhá
microphyllous (cã) l¸ nhá, (cã) l¸ cùc nhá
Microphyllophyta ngµnh Thùc vËt l¸ nhá
Micropodiformes bé Ch©n nhá, bé Ch©n th« s¬
micropocious (cã) ch©n nhá, (cã) ch©n th« s¬
micropropagation (sù) vi nh©n gièng
micropterous (cã) v©y nhá, (cã) c¸nh nhá
microRNA ARN nhá
microsatellite DNA ADN vi vÖ tinh
microsmatic (cã) c¬ quan khøu gi¸c kÐm ph¸t triÓn
microsomes tiÓu thÓ, vi thÓ, thÓ nhá, h¹t nhá
microspecies loµi phô
microsplanchnic (thuéc) th©n nhá-ch©n dµi
microsporangium 1.tói bµo tö ®ùc, tói tiÓu bµo tö, nang tiÓu bµo tö 2.tói
phÊn, bao phÊn
microspore 1.tiÓu bµo tö 2.h¹t phÊn
microsporocyte tÕ bµo mÑ h¹t phÊn, tÕ bµo mÑ tiÓu bµo tö
microsporophyll l¸ bµo tö ®ùc, l¸ tiÓu bµo tö, tiÓu bµo tö diÖp
microsporophyte thÓ tiÓu bµo tö
microtome m¸y vi phÉu, m¸y c¾t tiªu b¶n hiÓn vi
microtopography of soil vi ®Þa m¹o cña ®Êt
micropyle 1.lç no∙n 2.rèn h¹t 3.lç trøng
microradiography (phÐp) chôp phãng x¹ hiÓn vi (phÐp) chôp r¬nghen vi
cÊu tróc, (phÐp) chôp tia X vi cÊu tróc
microscope kÝnh hiÓn vi
microsystems technology c«ng nghÖ vi hÖ thèng
microtubule vi èng, vi qu¶n
microtubule-organizing centre trung t©m t¹o vi èng
microvilli (c¸c) vi nhung mao, l«ng nhung nhá
mictic eggs trøng bÊt thô
micturition (sù) tiÓu tiÖn, ®¸i
midbrain n∙o gi÷a

210
middle ear tai gi÷a
middle lamella tÊm gian bµo, phiÕn gi÷a, m¶nh gi÷a
midgut ruét gi÷a
midrib 1.g©n gi÷a 2.sèng gi÷a
midriff c¬ hoµnh
mid-oleic sunflowers h−íng d−¬ng (cã hµm l−îng) oleic trung b×nh
mid-oleic vegetable oils dÇu thùc vËt (cã hµm l−îng) oleic trung b×nh
migrating motor complex phøc hîp vËn chuyÓn
migration (sù) di c−, di tró
migration inhibition factor yÕu tè øc chÕ di t¶n
migration of cell tÕ bµo di ®éng
migratory cell tÕ bµo di ®éng
mildew (bÖnh) mèc
milk glands (c¸c) tuyÕn s÷a
milk teeth (c¸c) r¨ng s÷a, bé r¨ng s÷a
millipede rÕt, cuèn chiÕu
Millipore filter bé läc nhiÒu lç, bé läc Millipore
milt 1.l¸ch 2.tinh hoµn, tinh dÞch, sÑ 3.thô tinh trøng
mimetic (thuéc) b¾t ch−íc, nguþ trang, ho¸ trang
mimetics (sù) b¾t ch−íc, nguþ trang, ho¸ trang
mimic (thuéc) b¾t ch−íc, nguþ trang, ho¸ trang
mimicry (tÝnh) b¾t ch−íc, (tÝnh) nguþ trang, (tÝnh) ho¸ trang
mineralization (sù) kho¸ng ho¸
mineral chÊt kho¸ng
mineral deficiency thiÕu hôt chÊt kho¸ng
mineral nutrient chÊt dinh d−ìng
mineralization of chemical kho¸ng ho¸ cña chÊt dinh d−ìng ho¸ häc
mines má
miniature endplate potentials ®iÖn thÕ tËn cïng thu nhá
minimal area diÖn tÝch tèi thiÓu
minimized domains vïng tèi thiÓu
minimized proteins protein tèi thiÓu
minimum tillage ®Êt canh t¸c tèi thiÓu
miniprotein domains vïng protein tèi thiÓu
miniproteins vi protein, protein nhá
minus strain dßng ©m
miosis (sù) co ®ång tö, co con ng−¬i
miracidium Êu trïng miracidia, Êu trïng cã l«ng rung
mire b∙i lÇy
miRNAs (c¸c) ARN ty thÓ
miscarriage (sù) sÈy thai, ®Î non
mismatch repair söa ch÷a khËp khiÔng, söa ch÷a kh«ng khíp

211
missense mutation ®ét biÕn sai nghÜa, ®ét biÕn nhÇm nghÜa
mitochondria ty thÓ (sè nhiÒu)
mitochondrial DNA ADN ty thÓ
mitochondial matrix chÊt nÒn ty thÓ
mitochondrion ty thÓ
mitogen t¸c nh©n (g©y) ph©n bµo, t¸c nh©n (g©y) nguyªn ph©n
mitogen-activated protein kinase kinaza protein ®−îc ho¹t ho¸ bëi t¸c
nh©n ph©n bµo
mitogenic signals tÝn hiÖu ph©n chia tÕ bµo
mitosis (sù) nguyªn ph©n, ph©n bµo nguyªn nhiÔm
mitospore bµo tö nguyªn ph©n
mitotic (thuéc) nguyªn ph©n, ph©n bµo nguyªn nhiÔm
mitotic crossing over trao ®æi chÐo (trong) nguyªn ph©n
mitotic index chØ sè nguyªn ph©n
mitotic spindle thoi nguyªn ph©n
mitral (cã) d¹ng mò, (cã) d¹ng chãp
mitral valve van hai l¸, van nhÜ-thÊt
mitriform (cã) d¹ng l¸, (cã) d¹ng mò, (cã) d¹ng chãp
mixed pha trén, hçn hîp
mixed bud chåi hçn hîp
mixed inflorescence côm hoa phøc
mixed lymphocyte culture nu«i cÊy lympho bµo hçn hîp
mixed-function oxygenases oxygenaza chøc n¨ng hçn hîp
mixotrophic ¨n t¹p, t¹p d−ìng, ký sinh kh«ng hoµn toµn
MMP viÕt t¾t cña Matrix MetalloProteinases
mobbing (sù) t¹o ®¸m ®«ng chèng tr¶
mobile element yÕu tè di ®éng, phÇn tö di ®éng
mobile genetic element yÕu tè di truyÒn vËn ®éng
mobile organism sinh vËt di ®éng
modal interval kho¶ng mèt, kho¶ng m« th¸i
modality thÓ thøc
modal value gi¸ trÞ mèt, gi¸ trÞ cã tÇn suÊt cao nhÊt
mode (gi¸ trÞ) mèt
model organism sinh vËt m« h×nh
modelling (sù) b¾t ch−íc, noi g−¬ng
moder mïn b¸n ph©n gi¶i, vËt chÊt nöa ph©n huû
modern synthesis tæng hîp nh©n t¹o
modifier gen söa ®æi, gen c¶i biÕn, gen th−êng biÕn
modiolus trô èc tai
modular organism sinh vËt modul
moiety mét nöa
moisture ®é Èm

212
mol mol
molality nång ®é mol theo khèi l−îng
molarity nång ®é mol theo dung tÝch
molars r¨ng cèi
mold mèc
mole 1.mol, ph©n tö gam 2.vÕt chµm, n¬vi 3.khèi m¸u tô
molecular biology sinh häc ph©n tö
molecular cloning sù t¸ch dßng ph©n tö
molecular filter bé läc ph©n tö
molecular formula c«ng thøc ph©n tö
molecular beacon mèc hiÖu ph©n tö
molecular biology m«n Sinh häc ph©n tö
molecular breeding nh©n gièng ph©n tö, chän gièng ph©n tö
molecular bridge cÇu ph©n tö
molecular chaperones chaperon ph©n tö
molecular diversity ®a d¹ng ph©n tö
molecular evolution tiÕn ho¸ ph©n tö
molecular fingerprinting x¸c ®Þnh dÊu v©n ph©n tö
molecular genetics di truyÒn häc ph©n tö
molecular lithography (phÐp) in ®¸ ph©n tö
molecular machines bé m¸y ph©n tö
molecular pharming molecular pharming (th−¬ng hiÖu cña Cty d−îc
phÈm lÊy tõ c©y trång)
molecular profiling ®Þnh d¹ng ph©n tö
molecular sieves giÇn sµng ph©n tö
molecular weight träng l−äng ph©n tö
Mollusca ngµnh Th©n mÒm
molting (sù) lét x¸c
moment momen, thêi trÞ
monad 1.bµo thÓ ®¬n 2.h¹t phÊn rêi, h¹t phÊn ®¬n lÎ, bé ®¬n
monadelphous mét bã nhÞ
monandrous 1.mét tói ®ùc 2.mét nhÞ
monarch mét bã nguyªn méc
monarch butterfly b−ím chóa
monemonics thuËt luyÖn trÝ nhí
Monera giíi Monera
Mongolism (héi chøng) Down
mongrel gièng lai, vËt lai, c©y lai
monimostyly kiÓu g¾n x−¬ng vu«ng-v¶y, kiÓu khíp bÊt ®éng x−¬ng
vu«ng v¶y
monoamine oxidase oxidaza monoamin
monocardian (cã) tim ®¬n, (cã) tim hai ng¨n

213
monocarpellary mé l¸ no∙n, (cã) l¸ no∙n ®¬n
monocarpic ra qu¶ mét lÇn
monocerous mét sõng
monochasial cyme xim mét ng¶
monochasium xim mét ng¶
monochiamydeous (cã) bao hoa ®¬n
monochiamydeous chimera thÓ kh¶m bao ®¬n
monocistronic ®¬n cistron
monoclimax ®¬n cao ®Ønh
monoclimax theory thuyÕt mét cao ®Ønh, thuyÕt ®¬n cao ®Ønh
monocliny hoa l−ìng tÝnh, hoa hoµn toµn
monoclonal antibody kh¸ng thÓ ®¬n dßng, kh¸ng thÓ ®¬n clon
monocolpate mét r∙nh, ®¬n r∙nh
monocot c©y mét l¸ mÇm
Monocotyledones líp Mét l¸ mÇm, líp §¬n tö diÖp
monocotyledonous mét l¸ mÇm
monocular mét m¾t
monocule ®éng vËt mét m¾t
monoculture (sù) ®éc canh, ®¬n canh
monocyclic mét vßng
monocyte b¹ch cÇu ®¬n nh©n, tÕ bµo mono, b¹ch cÇu mono
monodactylous mét ngãn
monodont mét r¨ng
monoecious 1.(cã) hoa ph©n tÝnh cïng gèc 2.l−ìng tÝnh, ®ùc c¸i trªn
cïng mét c¸ thÓ
monoecious cïng gèc
monoecious species loµi cïng gèc
monoestrous mét lÇn ®éng dôc
monogamous ®¬n giao
monogenetic 1.(thuéc) sinh s¶n ®¬n tÝnh, sinh s¶n v« tÝnh, thuyÕt ph¸t
sinh mét nguån 2.mét hÖ gen 3.mét nguån
monogerm mét mÇm
monogony (tÝnh) sinh s¶n v« tÝnh
monolayer culture nu«i cÊy líp ®¬n
monolete mét khe, mét vÕt
monohybrid cross phÐp lai mét tÝnh tr¹ng, phÐp lai ®¬n tÝnh
monomer monomer
monomorphic mét d¹ng, mé h×nh, ®¬n h×nh, ®¬n d¹ng
monosaccharides monosaccharid
monounsaturated fats mì ®¬n kh«ng b∙o hoµ
monounsaturated fatty acids axit bÐo ®¬n kh«ng b∙o hoµ

214
mononuclear phagocyte system hÖ thèng thùc bµo ®¬n nh©n
monophagous ®¬n thùc, ¨n mét lo¹i thøc ¨n, ¨n mét lo¹i måi
monomer ®¬n ph©n, monome
monophagy tÝnh ®¬n thùc
monophasic mét pha, mét kú, mét giai ®o¹n
monophyletic mét nguån gèc, mét d¹ng tæ tiªn
monophyletic group nhãm ®¬n nguyªn, nhãm cïng nguån gèc
monophyly ®¬n téc, ®¬n gèc
monophyodont mét bé r¨ng
monoploid thÓ ®¬n béi
monopodial growth sinh tr−ëng mét trôc chÝnh
monosaccharide ®−êng ®¬n
monosome nhiÔm s¾c thÓ lÎ, nhiÔm s¾c thÓ X
monosomy (hiÖn t−îng) thÓ mét, (hiÖn t−îng) thiÕu mét nhiÔm s¾c thÓ
monospermy (tÝnh) thô tinh ®¬n
monosporous 1.mét bµo tö 2.sinh tõ mét bµo tö
monostichous mét d∙y, mét hµng
monosynaptic stretch reflex b¹ch cÇu ®¬n nh©n to
monotocous (thuéc) ®Î mét løa, ra qu¶ mét lÇn
Monotremata bé Thó ®¬n huyÖt
monotreme ®éng vËt ®¬n huyÖt
monotrophic (thuéc) ®¬n d−ìng, ®¬n thùc, ¨n mét lo¹i thøc ¨n, ¨n mét
lo¹i måi
monotypic (thuéc) mét lo¹i, kiÓu duy nhÊt, kiÓu ®éc nhÊt
monozygotic twins trÎ sinh ®«i cïng trøng, trÎ sinh ®«i cïng hîp tö
Monro’s foramen lç Monro
monster qu¸i thai, qu¸i vËt
Monte-Carlo methods ph−¬ng ph¸p Monte-Carlo
moor ®Çm lÇy
moorland vïng ®Çm lÇy
mor mïn th«, ®Êt rõng
Morgagni’s ventricle khoang Morgagni
morph kiÓu h×nh th¸i
morphactins morphactin
morphallaxis (sù) t¸i sinh ®æi d¹ng
morphine morphin, thuèc phiÖn
morphogen chÊt t¹o h×nh
morphogenesis (sù) ph¸t sinh h×nh d¹ng, t¹o h×nh, h×nh thµnh h×nh
d¹ng
morphogenetic (thuéc) ph¸t triÓn h×nh d¹ng, t¹o h×nh, h×nh thµnh h×nh
d¹ng
morpholino morpholino (mét ph−¬ng ph¸p lµm c©m lÆng gen)
morphological (thuéc) h×nh th¸i

215
morphology h×nh th¸i häc
morphosis (sù) ph¸t triÓn h×nh th¸i, ph¸t triÓn h×nh thÓ
morphotic (thuéc) ph¸t triÓn h×nh th¸i, ph¸t triÓn h×nh thÓ
mortality tû lÖ chÕt, tû sè chÕt
morula ph«i d©u
morula state giai ®o¹n ph«i d©u
mosaic 1.thÓ ®èm, thÓ kh¶m 2.thÓ kh¶m 3.kh¶m l¸ 4.(bÖnh) ®èm l¸
mosaic development (sù) ph¸t triÓn kh¶m
MOS viÕt t¾t cña MannanOligoSaccharides
mosaic thÓ kh¶m, (thuéc) kh¶m
mosaic evolution (sù) tiÕn ho¸ kh¶m
mosquito muçi
moss rªu
mossy fibres sîi rªu
mother cell tÕ bµo mÑ
motivation ®éng lùc
motoneuron n¬ron vËn ®éng
motor (thuéc) vËn ®éng
motor areas vïng vËn ®éng
motor cell tÕ bµo vËn ®éng
motor cortex vá vËn ®éng
motor end plates (c¸c) l¸ cuèi (tËn cïng) thÇn kinh vËn ®éng
motor habits thãi quen vËn ®éng, thao t¸c quen
motor nervous system hÖ thÇn kinh vËn ®éng
motor neurons d©y thÇn kinh vËn ®éng, n¬ron vËn ®éng
motor nuclei nh©n vËn ®éng
motor programs ch−¬ng tr×nh vËn ®éng
motor protein protein vËn ®éng
motor system hÖ vËn ®éng
mould mèc, nÊm mèc
motor unit ®¬n vÞ vËn ®éng
moult rông l«ng, thay l«ng, rông tãc, lét x¸c, rông sõng
mountain nói, ®µi nguyªn
mountain sickness chøng say nói
mouse-ear cress c¶i xoong tai chuét
mouth miÖng, lç më, cöa
mouth parts phÇn phô miÖng
mouth structure cÊu tróc miÖng
movement sù vËn ®éng, sù chuyÓn ®éng
MPSS gi¶i tr×nh tù hµng lo¹t b»ng c¸c dÊu song song (massively parallel
signature sequencing)

216
MRAS viÕt t¾t cña Mutual Recognition Agreements
mRNA mARN
MRA hiÖp ®Þnh c«ng nhËn lÉn nhau (Mutual Recognition Agreements)
MreB sîi MreB (protein ®Þnh h×nh c¸c vi khuÈn d¹ng roi)
MRL viÕt t¾t cña Maximum Residue Level
mRNA mARN xem Messenger RNA
MS m¸y khèi phæ (Mass Spectrometer)
MSA tù l¾p r¸p ë møc ph©n tö (Molecular Self-Assembly)
MSC viÕt t¾t cña Mesenchymal Stem Cell
MSF viÕt t¾t cña Megakaryocyte Stimulating Factor
MST viÕt t¾t cña Microbial Source Tracking
mt viÕt t¾t cña melting temperature
MTAS (c¸c) hÖ thèng ph©n tÝch vi tæng thÓ (Micro Total Analysis
Systems)
mtDNA mtADN, ADN ty thÓ
muciform (cã) d¹ng dÞch nhÇy
mucilaginous (cã) dÞch nhÇy, (cã) nhùa keo
mucinogen chÊt t¹o dÞch nhÇy
mucins chÊt nhÇy, muzin
mucoid (cã) d¹ng nhÇy
mucopolysaccharides mucopolysacarit
mucoproteins mucoprotein
mucosa mµng nhÇy, niªm m¹c
mucous (cã) chÊt nhÇy, (cã) dÞch nhÇy
mucous cell tÕ bµo tuyÕn nhÇy
mucous glands tuyÕn nhÇy
mucous membrane mµng nhÇy, niªm m¹c
mucro mÊu nhän, ®Çu nhän
mucronate (cã) mÊu nhän, (cã) ®Çu nhän
mucus dÞch nhÇy, niªm dÞch
mucus gland tuyÕn nhÇy
mucus secreting cells tÕ bµo tiÕt dÞch nhµy
MUFA viÕt t¾t cña MonoUnsaturated Fatty Acids
mulch líp phñ ®Êt, líp th¶m môc
mull mïn mÒm cña ®Êt rõng
Muller’s muscle c¬ Muller
Mullerian duct èng Muller
Mullerian mimicry (tÝnh) nguþ trang Muller, (tÝnh) b¾t ch−íc Muller
multiarticulate nhiÒu khíp
multiaxial nhiÒu trôc, ®a trôc
multicellular nhiÒu tÕ bµo, ®a bµo
multicipital nhiÒu ®Çu, nhiÒu cµnh

217
multi-copy plasmids plasmid nhiÒu b¶n sao
multicuspidate nhiÒu mÊu, nhiÒu nóm
multi-drug resistance (tÝnh) ®a kh¸ng thuèc
multienzyme system hÖ thèng ®a enzym
multifactorial nhiÒu nh©n tè, nhiÒu yÕu tè, nhiÒu gen
multigene family hä ®a gen
multigenic ®a gen
multigravida phô n÷ mang thai nhiÒu lÇn
multilayered structure cÊu tróc nhiÒu líp, cÊu tróc nhiÒu tÇng
multilocular nhiÒu ng¨n, nhiÒu «
multinet growth sinh tr−ëng nhiÒu m¹ng, sinh tr−ëng ®an
multinucleate nhiÒu nh©n, ®a nh©n
multiparous (thuéc) ®Î nhiÒu con
multiple alleles ®a alen
multiple cloning site ®iÓm ®a t¸ch dßng
multiple fission ph©n chia nhiÒu lÇn, ph©n c¾t nhiÒu lÇn
multiple fruit qu¶ phøc, qu¶ tô
multiple isomorphous replacement thay thÕ ®ång h×nh nhiÒu lÇn
multiple myeloma u tuû nhiÒu chç
multiple personality disorder (chøng) rèi lo¹n ®a nh©n c¸ch
multiple sclerosis (bÖnh) ®a x¬ cøng
multiplex assay xÐt nghiÖm ®a thµnh phÇn
multiplexed assay xÐt nghiÖm ®a thµnh phÇn
multipolar ®a cùc, nhiÒu cùc
multi-photon microscopy kÝnh hiÓn vi ®a photon
multipotent ®a n¨ng
multipotent adult stem cell tÕ bµo gèc tr−ëng thµnh ®a n¨ng
multiseriate nhiÒu d∙y, nhiÒu hµng
multituberculate nhiÒu mÊu, nhiÒu cñ
multivalent nhiÒu ho¸ trÞ, ®a ho¸ trÞ
multivariate analysis ph©n tÝch nhiÒu chiÒu
multivoltine nhiÒu løa, nhiÒu thÕ hÖ, ®a thÕ hÖ
Mummery’s plexus ®¸m rèi Mummery
muramyl dipeptide dipeptit muramyl
muricate (cã) gai, phñ gai
murmus tiÕng tim
murine (thuéc) chuét
Musci líp rªu
muscle c¬, b¾p c¬, b¾p thÞt
muscle cell differentiation sù biÖt ho¸ tÕ bµo
muscle filber sîi c¬
muscle tissue m« c¬

218
muscular dystrophy (bÖnh) teo c¬
musculature hÖ c¬
musculocutaneous (cã) c¬-da, (cã) c¬-b×
mushroom nÊm
mushroom bodies thÓ d¹ng nÊm
muskeg ®Çm lÇy rªu
muskeg bog ®Çm lÇy than bïn
musk glands tuyÕn x¹
mutagen t¸c nh©n ®ét biÕn
mutagenesis ph¸t sinh ®ét biÕn
mutageri chÊt g©y ®ét biÕn
mutant thÓ ®ét biÕn
mutation (sù) ®ét biÕn
mutation breeding chän gièng ®ét biÕn, nh©n gièng ®ét biÕn
mutation rate tÇn sè ®ét biÕn
muticate kh«ng cã gai nhän, kh«ng cã mÊu nhän
muticous kh«ng cã gai nhän, kh«ng cã mÊu nhän
mutualism (hiÖn t−îng) céng sinh lÉn nhau, (hiÖn t−îng) céng sinh t−¬ng
hç, (hiÖn t−îng) hç sinh
mutase mutaza
mutual antagonsim t−¬ng t¸c ®èi kh¸ng
mutual interference t−¬ng t¸c giao thoa
mutual recognition agreements (MRAS) hiÖp ®Þnh nhËn biÕt t−¬ng hç
mutual recognition arrangements qu¶n lý nhËn biÕt t−¬ng hç
muzzle mâm
myarian (thuéc) c¬
myasthenia gravis (bÖnh) nh−îc c¬ n¨ng
mycelia sîi nÊm, khuÈn ty
mycelial (thuéc) thÓ sîi nÊm
mycelium sîi nÊm, khuÈn ty
mycetocytes tÕ bµo cã vi khuÈn
mycetome mycetom
mycetophagous ¨n nÊm
mycobiont thµnh phÇn
mycology nÊm häc
mycophthorous (thuéc) nÊm ký sinh nÊm
Mycobacterium tuberculosis Mycobacterium tuberculosis
mycoplasma mycoplasma
Mycoplasmatales bé KhuÈn t−¬ng bµo nÊm
mycorrhiza rÔ-nÊm, khuÈn c¨n
mycotoxin ®éc tè nÊm, mycotoxin
mycotrophic plant thùc vËt dinh d−ìng rÔ nÊm

219
mydriasis (sù) gi∙n ®ång tö
myelencephalon n∙o cuèi
myelin myelin
myelin sheath bao myelin, vá myelin
myelination (sù) h×nh thµnh myelin, t¹o myelin
myelocyte tÕ bµo tuû (x−¬ng), tuû bµo
myeloid cell tÕ bµo d¹ng tuû
myeloid stem cell tÕ bµo gèc tuû
myeloma u tuû
myeloplast nguyªn bµo tuû (x−¬ng)
myeloplax tÕ bµo ®a h¹t khæng lå tuû x−¬ng
myenteric (thuéc) c¬ ruét
myiophily (tÝnh) thô phÊn nhê c«n trïng hai c¸nh
myoblast nguyªn bµo c¬
myocardium c¬ tim
myocoel khoang c¬
myocomma v¸ch c¬
myocyte 1.tÕ bµo c¬ 2.tÇng sîi c¬
myo-epithelial (thuéc) biÓu m«-c¬
myoelectric signals tÝn hiÖu ®iÖn m« c¬
myo-epithelial cells tÕ bµo biÓu m« c¬
myofibril sîi c¬
myofilaments t¬ c¬
myogenesis sù h×nh thµnh sîi c¬, sù ph¸t triÓn sîi c¬
myogenic (do) c¬
myoglobin myoglobin
myolemma bao sîi c¬ v©n
myology b¾p c¬ häc
myoma u c¬
myomere ®èt c¬, khóc c¬
myometrium c¬ d¹ con, khóc c¬
myoneural (thuéc) c¬ thÇn kinh
myophily (tÝnh) thô phÊn nhê c«n trïng hai c¸nh
myo-inositol hexaphosphate hexaphosphat inositol c¬
myopia tËt cËn thÞ
myoseptum v¸ch c¬
myosin myosin
myotactic reflex ph¶n x¹ duçi
myotome ®èt c¬, khóc c¬
myotubes èng c¬
myriapod ®éng vËt nhiÒu ch©n, nhiÒu ch©n
myristoylation g©y ung th− (b»ng c¸ch chuyÓn protein vµo tÕ bµo)

220
myrmecochory (sù) ph¸t t¸n nhê kiÕn
myrmecophagous (thuéc) ¨n kiÕn
myrmecophily (tÝnh) −a kiÕn
Myrtaceae hä Sim
mysophobia (chøng) sî l©y nhiÔm
myxamoeba amip nhÇy, niªm amip
Myxomycota bé KhuÈn nhÇy, bé Niªm khuÈn
myxomatosis (bÖnh) u niªm dÞch, (bÖnh) u nhÇy
Myxomycetes líp NÊm nhÇy
Myxomycota ngµnh NÊm nhÇy
Myxophyceae líp T¶o nhÇy
myxoviruses virut nhÇy

221
 N

N glycosylation glycosyl ho¸ N

N-3 fatty acids axit bÐo N-3
n-6 fatty acids axit bÐo N-6
N-acetyglucosamine N-acetyglucosamin
NA viÕt t¾t cña Neuraminidase
nacre xµ cõ
nacreous layer líp xµ cõ
NAD viÕt t¾t cña Nicotine-Adenine Dinucleotide
NADA viÕt t¾t cña new animal drug application øng dông thuèc míi
cho ®éng vËt
NADH viÕt t¾t cña Nicotine-Adenine Dinucleotide, Reduced
NADP viÕt t¾t cña Nicotine-Adenine Dinucleotide Phosphate
NADPH viÕt t¾t cña Nicotine-Adenine Dinucleotide Phosphate, Reduced
naevus 1.n¬vi, vÕt chµm 2.nèt ruåi, bít
naiad thiÕu trïng ë n−íc, thiÕu trïng thuû sinh
nail mãng, vuèt
naive T cells c¸c tÕ bµo T chuyªn cÇn
naked trÇn, tr¬n, lé, kh«ng bäc
naked DNA ADN trÇn
naked gene gen trÇn
nanism (hiÖn t−îng) lïn
nanobiology sinh häc nano
nanobodies vËt thÓ, th©n thÓ nano
nanobots ng−êi m¸y nano
nanocapsules viªn nang nano
nanocochleates xo¾n nano
nanocomposites (vËt liÖu) composit nano
nanocrystal molecules ph©n tö (cã) tinh thÓ nano
nanocrystals tinh thÓ nano
nanoelectromechanical system (NEMS) hÖ thèng c¬ ®iÖn nano
nanofibers sîi nano
nanofluidics m«n nghiªn cøu chÊt láng nano
nanogram (ng) nanogram (ng)
nanolithography (kü thuËt) in kh¾c ®¸ nano
nanometers (nm) nanomet (nm)
nanoparticles h¹t nano
nanophanerophyte c©y gç thÊp
nanoplankton vi sinh vËt tr«i næi, vi sinh vËt phï du

222
nanopore lç siªu nhá, lç nano
nanopore detection ph¸t hiÖn lç nano
nanoscience khoa häc vÒ nano, nano häc
nanoshells vá nano
nanotechnology c«ng nghÖ nano
nanotube èng nano
nanotube membranes mµng nano
nanowire d©y ®iÖn nano
naphthalene acetic acid naphthalen axetic
napole gene gen napole (t¨ng axit cho thÞt)
NAPPO viÕt t¾t cña North American Plant Protection Organization
narcissism (héi chøng) tù mÏ
narcolepsy c¬n ngñ kÞch ph¸t, c¬n ngñ tho¸ng qua
narcosis (tr¹ng th¸i) mª 2.(sù) g©y mª
narcotic 1.g©y ngñ, g©y mª 2.thuèc ngñ, thuèc mª
nares lç mòi
narial (thuéc) lç mòi
nariform (cã) d¹ng lç mòi
naringen naringen (flavon ®∙ glycosyl ho¸, cã trong c¸c qu¶ hä cam
chanh)
nark gene gen nark
NAS viÕt t¾t cña National Academy of Sciences
nasal (thuéc) mòi
nasal cavities khoang mòi
nasal chambers khoang mòi
nasal receptor thô quan thÝnh gi¸c
nasolacrimal canal èng mòi-lÖ
nasopalatine duct èng mòi-hÇu
nasopharyngeal duct èng mòi-hÇu
nasoturbinal (thuéc) mòi x−¬ng xo¨n, mòi x−¬ng cuèn
nastic movement vËn ®éng øng ®éng
nasty (tÝnh) øng ®éng
natal 1.(thuéc) sinh s¶n, ®Î 2.(thuéc) m«ng
natality tû lÖ sinh s¶n, tû suÊt sinh s¶n
natatorial (thuéc) b¬i, b¬i léi
natatory (thuéc) b¬i, b¬i léi
nates m«ng
National Academy Of Sciences ViÖn Hµn l©m khoa häc quèc gia
National Cancer Institute ViÖn ung th− quèc gia
National Heart, Lung, And Blood Institute ViÖn tim, phæi vµ huyÕt häc
quèc gia
National Institute of Allergy And Infectious Diseases ViÖn quèc gia vÒ dÞ
øng vµ c¸c bÖnh nhiÔm trïng

223
National Institute «f General Medical Sciences ViÖn quèc gia vÒ khoa
häc y häc
National Institutes of Health ViÖn y tÕ quèc gia
National Nature Reserve Khu b¶o tån thiªn nhiªn quèc gia
National plant protection organization (nppo) Tæ chøc b¶o vÖ thùc vËt
quèc gia
native conformation cÊu h×nh nguyªn thÓ
native protein protein nguyªn thÓ
native structure cÊu tróc nguyªn thÓ
nativism thuyÕt bÈm sinh
naturaceuticals d−îc phÈm tù nhiªn
natural antibody kh¸ng thÓ tù nhiªn
natural classification ph©n lo¹i tù nhiªn
natural immunity miÔn dÞch tù nhiªn
natural killer cell tª bµo giÕt tù nhiªn, tÕ bµo K
natural killer cells tÕ bµo s¸t thñ tù nhiªn
natural selection chän läc tù nhiªn
naturalized (®−îc) tù nhiªn ho¸
nauplius Êu trïng nauplius
Nautiloidea ph©n líp èc anh vò
navel rèn
navicular bone x−¬ng thuyÒn
navigation (sù) ®Þnh h−íng di tró
N-bands b¨ng N
NCI viÐt t¾t cña National Cancer Institute
N-cofilin cofilin N
NDA (to FDA) ®¬n xin øng dông thuèc míi göi ®Õn FDA (New Drug Application)
NDA (to Koseisho) ®¬n xin øng dông thuèc míi göi ®Õn Koseisho (New
Drug Application)
neanic thiÕu trïng
near neurons n¬ron cËn
near response ph¶n øng kÕ tiÕp
Nearctic region vïng T©n B¾c cùc, vïng B¾c Mü
nearest neighbour analysis ph©n tÝch l©n cËn gÇn nh©t
near-infrared spectroscopy (NIR) m«n quang phæ cËn hång ngo¹i
near-infrared transmission (NIT) truyÒn dÉn cËn hång ngo¹i
neck 1.cæ 2.cuèng ch©n
neck canal cell tÕ bµo èng cæ
necrobiosis (sù) ho¹i sinh
necrophagous ¨n x¸c chÕt
necrophorous (thuéc) ch«n x¸c
necrose chÕt thèi, ho¹i tö
necrosis (bÖnh) chÕt thèi, (bÖnh) ho¹i tö

224
necrotic chÕt thèi, ho¹i tö
necrotroph vËt ho¹i d−ìng
nectar mËt
nectar guide ®−êng dÉn mËt hoa
nectarivorous ¨n mËt (hoa)
nectary tuyÕn mËt
necton sinh vËt b¬i, sinh vËt tù du
nectopod ch©n b¬i
need nhu cÇu
needle l¸ kim
neem tree c©y neem (Azadirachta indica, chèng chÞu víi s©u bä vµ nÊm)
negative control kiÓm so¸t ©m tÝnh
negative feedback ph¶n øng ng−îc ©m tÝnh
negative feedback mechanisms c¬ chÕ t¸c ®éng ng−îc ©m tÝnh
negative reaction ph¶n øng ©m tÝnh
negative reinforcement cñng cè ©m tÝnh
negative staining nhuém ©m tÝnh
negative supercoiling siªu xo¾n ©m tÝnh
Neighborhood effects hiÖu øng bªn
Neisseriaceae hä Song cÇu khuÈn
nekton sinh vËt b¬i, sinh vËt tù du
nelibiose melibioza
NEMS NanoElectroMechanical System
nematoblast nguyªn thÝch ty bµo, nguyªn bµo ch©m
nematocyst tÕ bµo ch©m, thÝch ty bµo
Nematoda líp Giun trßn
nematodes giun trßn
Nemertea ngµnh Giun vßi
Nemertini ngµnh Giun vßi
NEMS viÕt t¾t cña NanoElectroMechanical System
neoantigen kh¸ng nguyªn míi
neoblasts tÕ bµo mÇm, tÕ bµo t©n t¹o, m« t©n t¹o
neo-Darwinism thuyÕt Darwin míi, thuyÕt t©n Darwin
neo-Freudians tr−êng ph¸i Freud míi, t©n tr−êng ph¸i Freud
neologism (sù) t¹o tõ míi v« nghÜa
neonychium bao mãng
neopallium vßm n∙o míi
neoplasia (sù) sinh tr−ëng míi (cña c¸c m«)
neoplasm vËt míi sinh kh¸c th−êng, khèi u
neoplastic (thuéc) vËt míi sinh kh¸c th−êng, khèi u
neoplastic growth (sù) sinh tr−ëng (cña) khèi u
neossoptiles l«ng t¬, l«ng m¨ng

225
neotenin neotenin
neoteny (tÝnh) Êu trïng tån t¹i, (tÝnh) Êu trïng kÐo dµi
neotropical region vïng t©n nhiÖt ®íi
neovitalism thuyÕt sinh lùc míi
nephric (thuéc) thËn
nephric ducts èng thËn
nephridial (thuéc) ®¬n thËn
nephridiopore lç thËn
nephridium ®¬n thËn
nephrodinic (thuéc) èng niÖu-sinh dôc
nephrogenic mesenchyme trung m« thËn
nephrogenic tissue m« t¹o m« thËn
nephrogonoduct èng niÖu-sinh dôc
nephron èng niÖu,nguyªn thËn, èng niÖu
nephros thËn
nephrostome phÔu thËn
nephrotoxin ®éc tè h¹i thËn
nepionic (thuéc) thêi kú Êu thÓ
neritic ecosystem hÖ sinh th¸i ven bê
neritic zone vïng ven bê
nervation (sù) ph©n bè g©n, hÖ g©n
nervature (sù) ph©n bè g©n, hÖ g©n
nerve 1.d©y thÇn kinh, bã thÇn kinh, ®−êng thÇn kinh 2.g©n
nerve cell tÕ bµo thÇn kinh
nerve centre trung khu thÇn kinh
nerve ending ®Çu tËn cïng d©y thÇn kinh
nerve fibre sîi trôc (thÇn kinh)
nerve growth factor nh©n tè sinh tr−ëng thÇn kinh
nerve impulse xung thÇn kinh
nerve net l−íi thÇn kinh
nerve plexus ®¸m rèi thÇn kinh
nerve root rÔ thÇn kinh
nerve trunk th©n thÇn kinh
nervous (thuéc) thÇn kinh
nervous activity ho¹t ®éng thÇn kinh
nervous tissue m« thÇn kinh
nervous system hÖ thÇn kinh
nervure g©n
nest tæ
nest epiphyte thùc vËt biÓu sinh t¹o æ
nested fragments ®o¹n xÕp
nested PCR PCR xÕp, PCR lång ghÐp

226
net assimilation rate tû suÊt ®ång ho¸ tÝnh
net primary productivity s¶n l−îng s¬ cÊp tinh
net production s¶n phÈm tÞnh
network of molecular mechanisms m« h×nh m¹ng l−íi ph©n tö
network theory thuyÕt m¹ng
Neu5Gc gen Neu5Gc (cã ë hÇu hÕt ®éng vËt, nh−ng kh«ng cã ë ng−êi)
neural (thuéc) d©y thÇn kinh
neural arch cung thÇn kinh
neural canal èng n∙o tuû
neural cell adhesion molecule ph©n tö dÝnh b¸m tÕ bµo thÇn kinh
neural crest mµo thÇn kinh
neural crest cells tÕ bµo mµo thÇn kinh
neural folds and groove tÊm nÕp thÇn kinh, r∙nh thÇn kinh
neural inducer t¸c nh©n g©y c¶m øng thÇn kinh
neural induction sù c¶m øng thÇn kinh
neural plate tÊm thÇn kinh
neural spine gai thÇn kinh
neural synaptic transmission vËn chuyÓn qua synap thÇn kinh
neural tube èng thÇn kinh
neuraminidase neuraminidaza
neurapophyses (c¸c) mÊu gai ®èt sèng
neurapophysis mÊu gai ®èt sèng
neurilemma bao thÇn kinh, bao Henle
neurine n¬rin
neurites sîi trôc thÇn kinh
neuroblasts nguyªn bµo thÇn kinh, tÕ bµo t¹o thÇn kinh
neurocranium hép sä, sä n∙o
neurocrine (sù) tiÕt dÞch thÇn kinh, tiÕt thÓ dÞch thÇn kinh
neurocyte tÕ bµo thÇn kinh, n¬ron
neuroendocrine system hÖ thÇn kinh néi tiÕt
neuroepithelial cells tÕ bµo biÓu b× thÇn kinh
neurofibril node eo sîi thÇn kinh
neurofilament sîi thÇn kinh
neurogenesis (sù) h×nh thµnh thÇn kinh
neurogenic (do) kÝch thÝch thÇn kinh
neuroglia tÕ bµo thÇn kinh ®Öm
neuroglia cell adhesion molecule ph©n tö dÝnh b¸m tÕ bµo thÇn kinh ®Öm
neurohaemal organs c¬ quan huyÕt- thÇn kinh, c¬ quan m¸u- thÇn kinh
neurohormone hormon thÇn kinh, thÇn kinh thÓ dÞch
neurohypophysis thuú sau tuyÕn yªn
neurolemma bao thÇn kinh, bao Henle
neurolemmocyte tÕ bµo bao thÇn kinh

227
neurology thÇn kinh häc
neuromasts nhãm tÕ bµo ®−êng bªn, c¬ quan ®−êng bªn
neuromodulation sù ®iÒu khiÓn thÇn kinh
neuromodulator t¸c nh©n ®iÒu khiÓn thÇn kinh
neuromuscular (thuéc) thÇn kinh-c¬
neuromuscular junction chç nèi thÇn kinh c¬
neuromuscular transmission trung chuyÓn thÇn kinh c¬
neuron n¬ron, tÕ bµo thÇn kinh
neurone n¬ron, tÕ bµo thÇn kinh
neuropil m¹ng l−íi thÇn kinh, vïng kÕt thÇn kinh
neurophysin neurophysin
neuropore lç khoang thÇn kinh
neuropile m¹ng n∙o-h¹ch thÇn kinh ®èt
neurosecretory cell tÕ bµo tiÕt thÓ dÞch thÇn kinh
neuroses (chøng) lo¹n thÇn kinh
neurola giai ®o¹n h×nh thµnh èng thÇn kinh
neurotoxin ®éc tè thÇn kinh, chÊt ®éc thÇn kinh
neurotransmitter chÊt dÉn truyÒn xung thÇn kinh
neurotrophic factors nh©n tè h−íng thÇn kinh
neurula giai ®o¹n h×nh thµnh èng thÇn kinh ph«i
neurulation sù h×nh thµnh èng thÇn kinh
neutraceuticals xem neutriceuticals
neutral selection chän läc thÇn kinh
neutral variation biÕn dÞ trung tÝnh
neutriceuticals thùc phÈm-thuèc
neuter 1.v« tÝnh 2.bÊt dôc, v« sinh
neutral v« tÝnh, bÊt dôc, v« sinh
neutral pump b¬m trung tÝnh
neutron therapy liÖu ph¸p n¬tron
neutrophil b¹ch cÇu trung tÝnh, b¹ch cÇu −a trung tÝnh
new animal drug application øng dông thuèc míi cho ®éng vËt
new drug application (sù) ¸p dông thuèc míi
ng viÕt t¾t cña nanogram
NGF viÕt t¾t cña Nerve Growth Factor
NHLBI viÕt t¾t cña National Heart, Lung, and Blood Institute
niacin niacin, vitamin B3, axit nicotinic
NIAID viÕt t¾t cña National Institute of Allergy and Infectious Diseases
niche tæ, æ
nick ®iÓm c¾t
nick translation dÞch chuyÓn tõ ®iÓm c¾t
nicotinamide adenine dinucleotide dinucleotid nicotinamid-adenin

228
nicotinamide adenine dinucleotide phosphate phosphat dinucleotid
nicotinamid-adenin
nicotine-adenine dinucleotide dinucleotid nicotin-adenin
nicotine-adenine dinucleotide phosphate phosphat dinucleotid nicotin-
adenin
nicotine-adenine dinucleotide phosphate, reduced (NADPH) dinucleotid
phosphat nicotin-adenin
nicotine-adenine dinucleotide, reduced (NADH) dinucleotid nicotin-
adenin khö
nicotinic acid axit nicotinic
nictitating membrane mµng thÊm, mµng ®¸y
nidamental t¹o vá
nidation (sù) t¹o tæ
nidicolous ë l¹i tæ, rêi tæ muén, (thuéc) chim non yÕu
nidification (sù) lµm tæ
nidulation (sù) lµm tæ
nidus tæ, æ, hèc nhá, nh©n
night blindness (chøng) qu¸ng gµ, (chøng) d¹ thÞ
night terror (sù) sî ®ªm
NIGMS viÕt t¾t cña National Institute of General Medical Sciences
nigrescent ®en nh¹t
NIH viÕt t¾t cña National Institutes of Health
NIHRAC ñy ban t− vÊn vÒ ADN t¸i tæ hîp (Recombinant DNA Advisory
Committee) cña ViÖn Y tÕ quèc gia Mü (NIH)
ninhydrin reaction ph¶n øng ninhydrin
nipple nóm vó
NIR viÕt t¾t cña Near-InfraRed spectroscopy
nisin nisin (peptid diÖt khuÈn t¸ch chiÕt tõ Lactococcus lactis)
Nissl bodies thÓ Nissl, h¹t Nissl, thÓ hæ v»n
Nissl substance chÊt Nissl
NIT viÕt t¾t cña Near-Infrared Transmission
nitrate bacteria vi khuÈn nitrat
nitrate reduction khö nitrat
nitrates nitrat
nitrate-reducing bacteria vi khuÈn khö nitrat
nitric oxide oxid nitric
nitric oxide synthase synthaza oxid nitric
nitrification (sù) nitrat ho¸
nitrifying bacteria vi khuÈn nitrat ho¸
nitrilase nitrilaza
nitrites nitrit

229
Nitrobacteriaceae hä Nitrobacteriaceae
nitrogenase nitrogenaza
nitrogen balance c©n b»ng nit¬
nitrogen cycle chu tr×nh nit¬
nitrogen fertilizer ph©n bãn nit¬
nitrogen fixation cè ®Þnh ®¹m, cè ®Þnh nit¬
nitrogen flux dßng nit¬
nitrogen metabolism chuyÓn ho¸ nit¬
nitrogenase system hÖ thèng nitrogenaza
nitrogenous base baz¬ nit¬
nitrophilous −a ®¹m, −a nit¬
nitrozation (sù) nitr¬ ho¸
nm viÕt t¾t cña nanometers
NMR céng h−ëng tõ h¹t nh©n (Nuclear Magnetic Resonance)
NO oxid nitric (Nitric Oxide)
nociceptive ®au nhøc
nociceptive reflex ph¶n øng ®au nhøc
nociceptors thÓ nhËn c¶m gi¸c ®au
noctilucent ph¸t s¸ng ban ®ªm, ph¸t quang ban ®ªm
nod gene gen t¹o nèt sÇn
node nèt, mÊu, lãng, h¹ch, nót m¾t
node of plant stems h¹ch, mÊu, m¾t th©n thùc vËt
nodose (cã) nèt, (cã) mÊu, (cã) lãng, (cã) h¹ch, (cã) nót m¾t
nodular (cã) nèt sÇn, (cã) mÊu nhá, (cã) h¹ch nhá
nodulation (sù) t¹o nèt sÇn
nodule nèt sÇn, nèt nhá, b−íu
nomadism (sù) du môc, du c−, lang thang
Nomarski microscope kÝnh hiÓn vi Nomarski
nomeclature danh lôc, hÖ danh ph¸p, b¶ng tªn
nomeristic (cã) sè khóc th©n x¸c ®Þnh
non-caducous kh«ng rông sím
noncompetitive inhibitor yÕu tè k×m h∙m kh«ng c¹nh tranh
noncyclic electron flow dßng ®iÖn tö kh«ng khÐp kÝn
noncyclic photophosphorylation phosphoryl ho¸ quang ho¸ kh«ng quay
vßng
non-disjunction (sù) kh«ng ph©n ly
non-essential organs (c¸c) c¬ quan phô
non-equilibrium theories (c¸c) lý thuyÕt kh«ng c©n b»ng
non-homologous pairing (sù) ghÐp ®«i kh«ng t−¬ng ®ång, tiÕp hîp kh«ng
t−¬ng ®ång
non-medullated kh«ng myelin
nonessential amino acids axit amin kh«ng thay thÕ

230
nonheme-iron proteins protein s¾t kh«ng hem
nonpolar covalent bond liªn kÕt ®ång ho¸ trÞ kh«ng ph©n cùc
nonpolar group nhãm kh«ng ph©n cùc
nonsense codon codon v« nghÜa, côm m∙ v« nghÜa
nonsense mutation ®ét biÕn v« nghÜa
nonsense syllable ©m tiÕt v« nghÜa
non-specific immunity miÔn dÞch kh«ng ®Æc hiÖu
non-starch polysaccharides polysaccharid kh«ng tinh bét
nontranscribed spacer ®o¹n ®Öm kh«ng phiªn m∙
non-verbal communication giao tiÕp phi lêi
nonviable kh«ng søc sèng
nopaline nopalin
noradrenaline noadrenalin
norepinephrine norepinephrine
norm chuÈn
normal distribution ph©n phèi chuÈn
normoblast nguyªn bµo th−êng, nguyªn bµo hång cÇu
normochromic anaemias tÕ bµo s¾c
north american plant protection organization (NAPPO) tæ chøc b¶o vÖ
thùc vËt B¾c Mü
northern blotting (phÐp) thÈm tÝch Northern, blot Northern
northern coniferous forests rõng th«ng ph−¬ng B¾c
northern corn rootworm s©u ®ôc rÔ ng« miÒn b¾c (Mü)
nos terminator vËt huû diÖt nos, t¸c nh©n huû diÖt nos , ph©n tö huû diÖt
nos nosology (m«n) ph©n lo¹i bÖnh, hÖ thèng bÖnh häc
nostrils lç mòi ngoµi
notochord d©y sèng
notochordal (thuéc) d©y sèng
no-tillage crop production s¶n xuÊt c©y trång kh«ng ®Êt
notum m¶nh l−ng (c«n trïng)
NPPO viÕt t¾t cña National Plant Protection Organization
NPTII phosphotransferaza neomycin II (neomycin phosphotransferase II)
NPTII gene gen nptII (m∙ ho¸ neomycin phosphotransferase II)
NSP Polysaccharid kh«ng tinh bét (Non-Starch Polysaccharides)
NT chuyÓn nh©n (Nuclear Transfer)
nt nt (nucleotide)
n-terminus ®Çu N
nuclear DNA ADN nh©n
nuclear envelope vá nh©n, bao nh©n
nuclear hormone receptors thô quan hormon nh©n
nuclear lamina phiÕn nh©n
nuclear magnetic resonance céng h−ëng tõ h¹t nh©n

231
nuclear matrix chÊt c¬ b¶n cña nh©n, chÊt nÒn cña nh©n
nuclear matrix proteins protein chÊt nÒn cña nh©n
nuclear medicine y häc h¹t nh©n
nuclear membrane mµng nh©n
nuclear pore complex phøc hÖ lç nh©n
nuclear receptors thô quan nh©n
nuclear sap dÞch nh©n
nuclear spindle thoi nh©n
nuclear transfer truyÒn nh©n, chuyÓn nh©n
nuclear transplantation ghÐp nh©n
nuclear winter theory thuyÕt mïa ®«ng h¹t nh©n
nuclease nucleaza
nucleic acid axit nucleic
nucleic acid probes mÉu dß axit nucleic
noxious community ho¸ chÊt ®éc cña c©y
nucellus ph«i t©m
nuchal (thuéc) g¸y
nuchal crest mµo g¸y, mµo chÈm
nuchal flexure nÕp uèn g¸y
nucivorous ¨n h¸t, ¨n qu¶ h¹ch
nuclear budding sinh chåi nh©n
nuclear envelope bao nh©n, mµng nh©n
nuclear fragmentation (sù) ph©n ®o¹n nh©n
nucleoid vïng nh©n
nucleoid region vïng nh©n
nucleolar (thuéc) tiÓu h¹ch, h¹ch nh©n
nucleolar organizer chç th¾t t¹o tiÓu h¹ch
nucleolar-organizing region vïng t¹o tiÓu h¹ch
nucleolus nh©n nhá, h¹ch nh©n, tiÓu h¹ch
nucleolus organizer t¸c nh©n tæ chøc h¹ch nh©n
nucleophilic group nhãm −a nh©n
nucleoplasm chÊt nh©n
nucleoplasmic ratio tû lÖ nh©n- bµo chÊt
nucleoproteins nucleoprotein
nucleoside nucleosid
nucleoside diphosphate sugar ®−êng diphosphat nucleosid
nucleosome thÓ nh©n, nucleosom
nucleotide nucleotid
nucleus nh©n
nucleus receptor thô quan nh©n
nude trôi
nudicaudate (cã) ®u«i trôi

232
null alleles alen v« hiÖu
null cells tÕ bµo v« hiÖu
null community quÇn x∙ kh«ng
nullisomic kh«ng thÓ nhiÔm s¾c, (thuéc) thÓ kh«ng
numerator genes gen ®¸nh sè
numerical taxonomy ph©n lo¹i häc
nu nu nu nu
nuptial flight bay ghÐp ®«i, bay giao phèi, bay giao hoan
nurse cells tÕ bµo nu«i
nut qu¶ h¹ch
nutation (sù) vËn ®éng ngän
nutlet qu¶ h¹ch nhá
nutricines nutricin
nutrient chÊt dinh d−ìng, dinh d−ìng
nutrient demand nhu cÇu dinh d−ìng
nutrient enhanced chÊt dinh d−ìng t¨ng c−êng
nutrient film technique kü thuËt mµng dinh d−ìng
nutrient solution dung dÞch dinh d−ìng
nutrient-recovery hypothesis gi¶ thuyÕt phôc håi sinh d−ìng
nutrigenomics hÖ gen häc dinh d−ìng
nutrition (sù) dinh d−ìng, nu«i d−ìng
nutritional epigenetics biÓu sinh häc dinh d−ìng
nutritional genomics hÖ gen häc dinh d−ìng
nutritive (thuéc) dinh d−ìng, nu«i d−ìng
nyctalopia (chøng) qu¸ng gµ, (chøng) d¹ thÞ
nyctanthous (cã) hoa në ®ªm
nyctinastic movement vËn ®éng øng ®éng ban ®ªm
nyctinasty (tÝnh) øng ®éng ban ®ªm
nyctipelagic ngoi lªn mÆt ban ®ªm, næi lªn tÇng mÆt ban ®ªm
nymph 1.nhéng trÇn 2.thiÕu trïng
nystagmus sù giËt cÇu m¾t, sù ®¶o nhanh cÇu m¾t
NZB, NZW mice chuét nh¾t ®en New Zealand, chuét nh¾t tr¾ng New
Zealand

233
 O

OD viÕt t¾t cña Optical Density

OECD viÕt t¾t cña Organization for Economic Cooperation and
Development
OIF viÕt t¾t cña OsteoInductive Factor
oligopeptides oligopeptit, peptit ng¾n
oligophagous consumers sinh vËt tiªu thô ¨n Ýt
oligopod 1.Ýt ch©n 2.(thuéc) pha Ýt ch©n
oligospermia Ýt tinh trïng
oligotokous Ýt con
oligotrophic thiÕu dinh d−ìng, nghÌo dinh d−ìng, Ýt dinh d−ìng
oligotrophic lake hå nghÌo d−ìng
oligotrophophyte thùc vËt thiÕu dinh d−ìng
oliphagous ¨n Ýt, ¨n hÑp
olivary nucleus nh©n h×nh tr¸m
omasum d¹ l¸ s¸ch
ombrogenous do m−a sinh ra
ombrophile thùc vËt −a m−a, thùc vËt chÞu m−a
ombrophyte thùc vËt −a m−a, thùc vËt chÞu m−a
omental (thuéc) m¹c nèi, mµng nèi
omental bursa hËu cung m¹c
omentum mµng nèi m¹c nèi
ommatadia m¾t con
ommatidium m¾t con
ommatophore cuèng m¾t
omnivore ®éng vËt ¨n t¹p
omnivorous ¨n t¹p, t¹p thùc
omphalic (thuéc) rèn,
omphaloid (cã) d¹ng rèn
onchosphere Êu trïng 6 mãc
oncogene gen g©y ung th−
oncogenic virus virut g©y ung th−
oncogenesis (sù) ph¸t sinh c¸ thÓ, ph¸t triÓn c¸ thÓ
one-gene/ one-polypeptide theory thuyÕt ®¬n alen, ®a alen
one-gene-one enzyme hypothesis gi¶ thuyÕt mét gen mét enzyme
ontogenetic (thuéc) ph¸t sinh c¸ thÓ, ph¸t triÓn c¸ thÓ
ontogeny (sù) ph¸t sinh c¸ thÓ, ph¸t triÓn c¸ thÓ
onychogenic 1.t¹o mãng, sinh mãng 2.chÊt t¹o mãng, chÊt sinh mãng
Onychophora ph©n ngµnh cã mãc

234
ooblastema trøng ®∙ thô tinh
oocium bäc trøng, æ trøng
oocyst 1.nang hîp tö, kÐn hîp tö 2.pha thô ®éng
oocyste no∙n bµo
oogamy 1.(tÝnh) no∙n giao 2.(tÝnh) bÊt ®¼ng giao
oogenesis (sù) sinh trøng, sinh no∙n, ph¸t sinh giao tö c¸i
oogonia no∙n bµo, æ no∙n, tói no∙n
oogonium 1.nguyªn bµo no∙n, no∙n bµo 2.æ no∙n, tói no∙n
oolemma mµng no∙n hoµng
oology no∙n häc
Oomycetes nhãm NÊm no∙n
ooplasmic segregation sù t¸ch chÊt tÕ bµo trøng, sù ph©n t¸ch chÊt no∙n
oosperm trøng ®∙ thô tinh
ootheca trøng thô tinh, hîp tö kÕt kÐn, bµo tö no∙n
ootocoid vá trøng
ootocous (thuéc) ®Î thai trøng
open aestivation tiÒn khai hoa në, tiÒn khai hoa lé
open cirvulatory system hÖ tuÇn hoµn hë
open community quÇn x∙ th−a
open vascular bundle bã m¹ch hë
open-field test tr¾c nghiÖm trªn hiÖn tr−êng më
operant chain chuçi thao t¸c, chuçi xö lý
operant conditioning ®iÒu kiÖn ho¸ cã hiÖu lùc, ®iÒu kiÖn ho¸ cã t¸c dông
operant response ®¸p øng h÷u hiÖu, ®¸p øng cã hiÖu lùc
operational taxonomic units ®¬n vÞ ph©n lo¹i h÷u hiÖu
operator gen chØ huy, gen ®iÒu khiÓn
opercular apparatus bé phËn n¾p mang, c¬ quan n¾p mang
operculate (cã) n¾p mang
operculum n¾p ®Ëy
operon operon
Ophiuroidea líp §u«i r¾n
ophthalmic (thuéc) m¾t, thÞ gi¸c
Opiliones ph©n líp Ch©n dµi, ph©n líp Tr−êng c−íc
o antigen kh¸ng nguyªn O
obconic (cã) d¹ng nãn ng−îc
obdiplostemonous nãn ng−îc
object constancy (cã) vßng nhÞ ngoµi ®èi c¸nh trµng
object constancy (tÝnh) cè ®Þnh cña ®èi t−îng
object permanence (sù) tån t¹i th−êng xuyªn cña ®èi t−îng
oblate dÑp hai ®Çu
obligate b¾t buéc, phô thuéc
obligate anaerobe sinh vËt kþ khÝ b¾t buéc

235
obligate fungal parasities nÊm ký sinh b¾t buéc
obligate mutualism t−¬ng hç b¾t buéc
obligate parasite vËt ký sinh b¾t buéc
obligate saprophyte vËt ký sinh b¾t buéc, ký sinh trïng b¾t buéc
obligate saprophyte thùc vËt ho¹i sinh b¾t buéc
obligatory diapause nghØ b¾t buéc
obliquus c¬ chÐo
oblongata hµnh tuû
obovate (cã) d¹ng trøng ng−îc
obovoid (cã) d¹ng trøng ng−îc
observation learning tËp quen b»ng quan s¸t
O glycosylation glycosyl ho¸ O
OAB viÕt t¾t cña Office of Agricultural Biotechnology
obsession (sù) ¸m ¶nh
obsessive-compulsive disorder rèi lo¹n kiÓu c−ìng bøc-¸m ¶nh
obturator c¬ bÞt, nót bÞt
obtuse tï
obvolvent khÐp xu«i
obsity (chøng) bÐo ph×, bÐo
occipital (thuéc) chÈm
occipital bone x−¬ng chÈm
occipital condyle låi cÇu chÈm
occipital somitomeres ®èt chÈm
occipitalia sôn chÈm, x−¬ng chÈm
occipotal lobe lç chÈm
occiput vïng chÈm
occiusor c¬ bÞt
occlusion (sù) bÞt, khÐp
oceanic ecosystem hÖ sinh th¸i biÓn
oceanic zone vïng kh¬i, vïng ®¹i d−¬ng
oceans h¶i d−¬ng, ®¹i d−¬ng
ocellate (cã) m¾t ®¬n
ocellus m¾t ®¬n, ®èm m¾t, ®èm mµu h×nh m¾t
ochrea bÑ ch×a, bÑ «m lãng, bao l¸ kÌm
ochratoxins ®éc tè hoµng thæ
ochroleucous (cã) mµu vµng ®Êt
ochrophore tÕ bµo chøa s¾c tè vµng
ochrosporous (cã) bµo tö vµng, (cã) bµo tö vµng-n©u
ocrea bÑ ch×a
octadecanoid signal complex phøc hîp tÝn hiÖu octadecanoid
octopine octopin
octopod t¸m ch©n, t¸m tay, t¸m tua cuèn

236
ocular (thuéc) m¾t, thÞ kÝnh
ocular micrometer th−íc tr¾c vi thÞ kÝnh
oculate (cã) m¾t, (cã) vÖt d¹ng m¾t
oculomotor 1.vËn m¾t, vËn nh∙n 2.(thuéc) thÇn kinh vËn m¾t, thÇn kinh
vËn nh∙n
oculomotor reflex ph¶n x¹ ®¶o m¾t
OD viÕt t¾t cña Optical Density
odds ratio tû lÖ cã/kh«ng, tû sè c¬ may 1/2
Odonata bé Chuån chuån
odontoblast nguyªn bµo t¹o ngµ
odontoclast tÕ bµo huû r¨ng, huû nha bµo
odontogeny (sù) ph¸t sinh r¨ng, mäc r¨ng
odontoid (cã) d¹ng r¨ng
odontoid process mám r¨ng, mÊu d¹ng r¨ng
odontophore thÓ g¾n r¨ng
odontostomatous (cã) hµm r¨ng
odorant binding protein protein b¸m chÊt th¬m
odoriferous compounds phøc hîp cã h−¬ng
OECD viÕt t¾t cña Organization for Economic Cooperation and
Development
oedema (bÖnh) phï, (bÖnh) phï thòng
oedematous (bÞ) phï
Oedipus and Electra complexes (c¸c) mÆc c¶m Oedipus vµ Electra
oesophageal (thuéc) thùc qu¶n
oesophageal sphincter c¬ thùc qu¶n
oesophageal valve van thùc qu¶n
oesophagus thùc qu¶n
oestral (thuéc) ®éng dôc, ®éng ®ùc, ®éng hín
oestradiol hormon buång trøng
oestrogen oestrogen
oestrous cycle chu kú ®éng dôc
oestrum (sù) ®éng dôc, ®éng ®ùc, ®éng hín
oestrus (sù) ®éng dôc, ®éng ®ùc, ®éng hín
office international des epizootics v¨n phßng quèc tÕ vÒ bÖnh dÞch ®éng
vËt
office of agricultural biotechnology v¨n phßng c«ng nghÖ sinh häc n«ng nghiÖp
official bµo chÕ d−îc phÈm
officinal c©y thuèc
offset 1.chåi bªn 2.chåi hµnh khÝ bªn, giß ngÇm con
offspring size kÝch th−íc løa ®Î
OH43 gen OH43 (t¹o vá h¹t)
OIE v¨n phßng quèc tÕ vÒ bÖnh dÞch ®éng vËt (Office International des
Epizootics)

237
OIF viÕt t¾t cña OsteoInductive Factor
oil dÇu
oil gland tuyÕn nhên
oil-immersion objective vËt kÝnh ngËp dÇu
Okazaki fragment ®o¹n Okazaki
oleate oleat (muèi cña axit oleic)
oleic acid axit oleic
olecranon mÊu khuû, mám khuûu
oleosomes oleosom
olfaction khøu gi¸c, sù ngöi
olfactory 1.(thuéc) khøu gi¸c 2.(thuéc) d©y thÇn kinh sä sè I, d©y thÇn
kinh khøu gi¸c
olfactory bulb hµnh khøu gi¸c
olfactory cells tÕ bµo khøu gi¸c
olfactory epithelium biÓu m« khøu gi¸c
O'farrell gels gel O'farrell
olfactory lobes (c¸c) thuú khøu gi¸c, (c¸c) thuú khøu
olfactory receptor thô quan khøu gi¸c
olfactory tract vïng khøu gi¸c
oligaemia (sù) gi¶m thÓ tÝch m¸u
oligemia (sù) gi¶m thÓ tÝch m¸u
oligionucleotide oligionucleotid
oligo tiÕp ®Çu ng÷ cã nghÜa lµ “Ýt, ng¾n”
oligo- dt-cellulose oligo- dt-celluloza
Oligochaeta líp Giun Ýt t¬
oligodendrocyte tÕ bµo Ýt nh¸nh
oligodendroglia tÕ bµo thÇn kinh ®Öm Ýt nh¸nh
oligofructans oligofructan
oligofructose oligofructoza
oligolabelling ®¸nh dÊu oligo
oligolecithal Ýt no∙n hoµng
oligomer oligome
oligomerous th−a sè, th−a mÉu
oligonucleotide oligonucleotid
oligonucleotide probes mÉu dß oligonucleotid
oligonucleotide-directed mutagenesis g©y ®ét biÕn ®Þnh h−íng b»ng
oligonucleotid
oligopeptide oligopeptid
oligos (c¸c) ®o¹n ng¾n
oligosaccharide microarrays vi dµn oligosaccharid
oligosaccharides oligosaccharid
omega-3 fatty acids axit bÐo omega-3

238
omega-6 fatty acids axit bÐo omega-6
on (sù) khö nitrat ho¸
oncogenes gen (g©y) ung th−
oncogenes gen g©y ung th− C¸c gen cã liªn quan ®Õn ung th−.
oocytes no∙n bµo
opague-2 gen opague-2 (ë ng« cho hµm l−îng lysin, calci, magne, s¾t, kÏm vµ
mangan cao)
open reading frame khung ®äc më
operator ®iÓm chØ huy , operat¬
operon operon
opine opin
opisthaptor gi¸c sau, mÊu b¸m sau
opisthocoelous (thuéc) lâm sau låi tr−íc
opisthoglossal (cã) l−¬i gËp vµo
opisthomere khóc th©n cuèi
opisthosoma phÇn th©n sau, vïng th©n sau, phÇn vôgn
opportunism sinh vËt c¬ héi
opportunistic infection nhiÔm trïng c¬ héi
opportunistic species loµi c¬ héi
opposite mäc ®èi
opsonin opsonin
opsonization opsonin ho¸
optic (thuéc) thÞ gi¸c, d©y thÇn kinh sä sè II
optic chiasma b¾t chÐo thÞ gi¸c
optic cup cèc m¾t
optic disc ®iÓm mï
optic lobes thuú thÞ gi¸c
optic nerve d©y thÇn kinh thÞ gi¸c
optic vesicle bäng m¾t
optical activity ho¹t ®éng quang häc, ho¹t tÝnh quang häc
optical density (OD) ®é ®Ëm quang häc
optical tweezer nhÝp quang häc
optimal proportions tû lÖ tèi −u, tû lÖ tèi thÝch
optimum foods thùc phÈm tèi −u
optimum pH ®é pH tèi −u
optimum temperature nhiÑt ®é tèi −u
optrode cùc quang (mét lo¹i c¶m biÕn)
ora serrata bê r¨ng c−a
oral (thuéc) miÖng
oral cancer ung th− miÖng
oral cavity khoang miÖng
oral characters c¸ tÝnh giai ®o¹n miÖng, tÝnh c¸ch giai ®o¹n miÖng

239
oral contraception tr¸nh thai b»ng uèng thuèc
oral leukoplakia bÖnh leukoplakia miÖng (ung th− miÖng)
oral stage giai ®o¹n miÖng
oral sucker gi¸c miÖng
oral tolerance tÝnh chÞu thuèc cña miÖng
orally-administered ®−îc qu¶n lý b»ng lêi
orbicular (cã) d¹ng vßng, (cã) d¹ng quü ®¹o
orbiculares c¬ vßng
orbit æ m¾t, hèc m¾t
orbitosphenoid x−¬ng b−ím æ m¾t
orchic (thuéc) tinh hoµn
orchitic (thuéc) tinh hoµn
Orchidaceae hä Lan
order bé
ordination (sù) ph©n lo¹i
ordination of communities to¹ ®é quÇn x∙
ORF viÕt t¾t cña Open Reading Frame
organ c¬ quan, bé phËn
organ culture nu«i cÊy c¬ quan
organ of Corti c¬ quan Corti, c¬ quan th¨ng b»ng
organ primordia mÇm c¬ quan
organelle c¬ quan tö, bµo quan
organ genus gièng h×nh th¸i
organ system hÖ c¬ quan
organic acids axit h÷u c¬
organic chemicstry ho¸ häc h÷u c¬
organisms sinh vËt
organic evolution sù tiÕn ho¸ h÷u c¬
organic mental disorders rèi lo¹n tæ chøc n∙o
organic molecule 3ph©n tö h÷u c¬
organism as food resources sinh vËt coi nh− tµi nguyªn l−¬ng thùc
organized (cã) tæ chøc
organization tæ chøc
organization for economic cooperation and development (OECD) Tæ
chøc hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ
organizational effects of hormones hiÖu qu¶ tæ chøc cña hormon
organizational hypothesis gi¶ thuyÕt tæ chøc
organizer yÕu tè tæ chøc
organizer experiment ng−êi tæ chøc thÝ nghiÖm
organizing center trung t©m t¹o h×nh, trung khu tæ chøc
organogenesis (sù) ph¸t sinh c¬ quan

240
organogeny (sù) ph¸t sinh c¬ quan
organography ph¸t sinh c¬ quan
orgasm ®iÓm cùc kho¸i
orgastic (thuéc) ®iÓm cùc kho¸i
oriental region vïng ph−¬ng ®«ng
orientation (sù) ®Þnh h−íng
orientation behaviour tËp tÝnh ®Þnh h−íng
oriented transport vËn chuyÓn ®Þnh h−íng
orienting reflex ph¶n x¹ ®Þnh h−íng
origin gèc, nguån gèc
ornis khu hÖ chim
ornithic (thuéc) chim
ornithine ornithin
ornithology ®iÓu häc
ornithophily (tÝnh) thô phÊn nhê chim
ornithosis sèt vÑt, sèt chim
oro-anal (thuéc) miÖng-hËu m«n
oronasal (thuéc) miÖng-mòi
oronasal membrane mµng miÖng l−ìi
orphan drug thuèc c«i (sö dông cho Ýt ng−êi, hoÆc ch÷a bÖnh Ýt gÆp)
orphan genes (c¸c) gen orphan (gen kh«ng cã chøc n¨ng râ rµng)
orphan receptors thô quan orphan (th−êng lµ c¸c c¶m biÕn ®o lipid)
orthognathous (cã) hµm th¼ng
orthologous genes (c¸c) gen cïng nguån
orthologs gen cïng nguån
orthophosphate cleavage chia t¸ch orthophosphat
Orthoptera bé c¸nh th¼ng
orthotropism (tÝnh) h−íng th¼ng
os 1.lç 2.x−¬ng
oscillations in population dao ®éng trong quÇn thÓ
oscular lç tho¸t
osculiferous (cã) lç tho¸t, (cã) lç nhá
osculum lç, lç tho¸t
osmeterium mÊu tuyÕn mïi
osmolarity nång ®é mol, nång ®é ph©n tö gam
osmole mol thÈm thÊu
osmoreceptors tÕ bµo c¶m nhËn ¸p suÊt thÈm thÊu
osmoregulation (cã) ®iÒu hßa ¸p suÊt thÈm thÊu
osmoregulation affected by acidity (sù) ®iÒu hoµ ¸p suÊt thÈm thÊu t¸c
®éng bëi ®é axit
osmosis (sù) thÈm thÊu, thÊm, thÊm läc

241
osmotic forces in soil lùc thÈm thÊu cña ®Êt
osmotic potential thÕ thÈm thÊu
osmotic pressure ¸p suÊt thÈm thÊu
osmotins osmotin, chÊt thÈm thÊu
osmotrophy (sù) dinh d−ìng b»ng thÈm thÊu
osphradial (thuéc) c¬ quan nhËn c¶m ho¸ häc
osphradium c¬ quan c¶m nhËn ho¸ häc
ossa x−¬ng
osseous (cã) x−¬ng, (cã) d¹ng x−¬ng
ossicle x−¬ng nhá, gai x−¬ng
ossification (sù) cèt ho¸, x−¬ng ho¸, t¹o x−¬ng
ossify ho¸ x−¬ng, t¹o x−¬ng
Osteichthyes líp C¸ x−¬ng
osteoarthritis (bÖnh) viªm khíp x−¬ng m∙n tÝnh
osteoblast tÕ bµo t¹o x−¬ng, t¹o cèt bµo
osteoclast tÕ bµo huû x−¬ng, huû cèt bµo
osteocranium sä x−¬ng
osteocyte tÕ bµo x−¬ng, cèt bµo
osteodermal (thuéc) da x−¬ng, b× x−¬ng
osteodermis da x−¬ng, b× x−¬ng
osteogenesis (sù) h×nh thµnh x−¬ng, ph¸t triÓn x−¬ng, t¹o x−¬ng
osteoinductive factor (OIF) nh©n tè g©y t¹o x−¬ng
osteology cèt häc
osteoporosis (chøng) lo∙ng x−¬ng
osteosciereid tÕ bµo cøng hai ®Çu dµy, c−¬ng bµo hai ®Çu dµy
ostiolate (cã) lç më, (cã) lç nhá
ostiole lç më, lç nhá
ostiate (thuéc) lç miÖng, (thuéc) lç hót, (thuéc) lç tim, (thuéc) lç voµ , lç
hót, miÖng vßi Fallop
ostium 1.lç miÖng, lç hót 2.khe tim 3.miÖng vßi Fallop
Ostracoda ph©n líp vá cøng
ostracoderm tÕ bµo x−¬ng
otic placode tói tai, tÊm tai
otocyst tói th¨ng b»ng, b×nh nang
otolith sái th¨ng b»ng
Ouchterlony test thÝ nghiÖm Ouchterlony
Oudin test thÝ nghiÖm Oudin
outbreeding (sù) ngo¹i phèi
outcross (sù) lai chÐo
outgroup ngoµi nhãm
outcrossing lai chÐo, ngo¹i phèi
ova (c¸c) trøng, tÕ bµo trøng

242
oval window cöa sæ bÇu dôc
ovarian (thuéc) buång trøng, bÇu
ovarian cycle chu kú rông trøng
ovariole èng trøng
ovary 1.buång trøng, tuyÕn sinh dôc c¸i 2.bÇu
ovate (cã) d¹ng trøng, (cã) d¹ng tr¸i xoan
overcrowding quÇn thÓ qu¸ ®Çy
overexploitation khai th¸c qu¸ møc
overgrowth competition (sù) c¹nh tranh do sinh tr−ëng qu¸ møc
overlapping genes (c¸c) gen chång lîp
overlearning (sù) häc v−ît, häc v−ît chuÈn
overwinding th¾t qu¸ chÆt
oviducal (thuéc) èng dÉn trøng
oviduct èng dÉn trøng, èng Muller
oviferous mang trøng, «m trøng
ovigerous mang trøng, «m trøng
oviparous no∙n sinh, ph¸t triÓn tö trøng thai
oviposition (sù) ®Î trøng
ovipositor thuú m¸ng ®Ó trøng, dïi ®Î trøng
ovisac tói trøng, nang trøng
ovotestis tuyÕn sinh s¶n l−íng tÝnh
ovoviviparous ®Î thai trøng, no∙n thai sinh
ovulation 1.(sù) t¹o trøng, h×nh thµnh trøng 2. rông trøng
ovule no∙n, trøng nhá
ovule culture nu«i cÊy no∙n
ovum trøng, tÕ bµo trøng
oxalate oxalat
oxalate oxidase (oxox) oxidaza oxalat
oxalic acid axit oxalic
oxaloacetic acid axit oxaloaxetic
oxidant chÊt oxy ho¸
oxidation oxy ho¸
oxidation-reduction reaction ph¶n øng oxy ho¸ - khö
oxidative phosphorylation phosphoryl hãa-oxyl ho¸
oxidative stress c¨ng th¼ng (do) oxy ho¸
oxidizing agent chÊt oxy ho¸, t¸c nh©n oxy ho¸
OXOX viÕt t¾t cña Oxalate Oxidase
oxydactylous (cã) ngãn bóp m¨ng, (cã) ngãn thon nhän
oxygen oxy
oxygen debt sù hôt oxy
oxygen free radical gèc kh«ng cã oxy
oxygenase oxygenaza

243
oxyntic tiÕt axit
oxyphobic kþ ®Êt chua
ozone ozon

244
 P

pacemarker nót xoang nhÜ

pachydermatous (cã) da dÇy, (cã) vá dµy
pachyphyllous (cã) l¸ dµy
pachytene pachyten, giai ®o¹n sîi dµy
pacinian corpuscles tiÓu thÓ Pacini
packing ratio of DNA tû lÖ xo¾n cuén cña ADN, tû lÖ bäc gãi cña ADN
paedogenesis (sù) Êu sinh
paedomorphosis (sù) biÕn th¸i Êu trïng
paedophilia lo¹n d©m víi trÎ em
pain receptor thô quan c¶m nhËn ®au
paired-associate learning häc tËp tõng cÆp liªn kÕt
pairing (sù) cÆp ®«i, kÕt cÆp
p element yÕu tè p
p. gossypiella p. gossypiella
p34 protein protein p34
p53 gene gen p53
p53 protein protein p53
paclitaxel paclitaxel (d−îc phÈm chèng ung th−, lóc ®Çu ®−îc t¸ch chiÕt
tõ Taxus brevifolia)
PAF viÕt t¾t cña Platelet Activating Factor
PAGE viÕt t¾t cña PolyAcrylamide Gel Electrophoresis
pair-rule genes gen liªn kÕt, gen kÕt cÆp
Palaearctic region miÒn cæ B¾c
palaeo-ecology cæ sinh th¸i häc
palama mµng b¬i
palatal (thuéc) vßm miÖng, (thuéc) tÊm trªn hÇu
palate 1.vßm miÖng 2.tÊm trªn hÇu
palatine (thuéc) vßm miÖng
palatine tonsil amidan vßm miÖng
palatoquadrate cartilage sôn vßm miÖng-x−¬ng vu«ng
pale l¸ b¾c trªn, mµy nhá, l¸ b¾c trong, mµy lín, v¶y
palea l¸ b¾c trªn, mµy nhá, l¸ b¾c trong, mµy lín, v¶y
paleogenetic l¹i gièng, l¹i tæ
paleontology cæ sinh häc
palet l¸ b¾c trªn, mµy nhá, l¸ b¾c trong, mµy lín, v¶y
palingenetic (sù) håi tæ, l¹i gièng
palisade m« dËu
pallescent xanh xao

245
palliative gi¶m t¹m thêi, thuèc lµm dÞu, thuèc lµm gi¶m t¹m thêi
pallial (thuéc) ¸o, (thuéc) vá n∙o, ¸o n∙o
palliate (cã) ¸o, (cã) ¸o n∙o, (cã) vá n∙o
pallium 1.¸o 2. vá n∙o, ¸o n∙o
palm oil dÇu cä
Palmae hä Cä
palindrome ®o¹n xu«i ng−îc nh− nhau (ADN)
palmar (thuéc) lßng bµn tay
palmate 1.xÎ ch©n vÞt, (cã) d¹ng ch©n vÞt 2.(cã) ch©n mµng
palmatifid xÎ ch©n vÞt n«ng
palmelloid form d¹ng nhÇy lan ra h×nh ch©n vÞt
palmisect xÎ ch©n vÞt s©u
palmitate palmitat
palmitic acid axit palmitic
palp m¶nh m«i sê, mÊu ch©n sê, r©u sê, tua sê
palpal (thuéc) m¶nh m«i sê, mÊu ch©n sê, r©u sê, tua sê
palpation (phÐp) sê n¾n
palpebra mÝ m¾t
palpus 1. m¶nh m«i sê, mÊu ch©n sê 2. r©u sê, tua sê
palynology m«n phÊn hoa, bµo tö phÊn hoa häc
pampas ®ång cá ®ång b»ng «n ®íi, pampa
pan 1.tÇng ®Êt c¸i 2.®Êt tròng lßng ch¶o
pancreas tuyÕn tuþ, tuþ
pancreatic islet ®¶o tuþ
pantophagous ¨n t¹p, t¹p thùc
pantothenic acid axit pantotenic
pancreatic lopase lipaze tuþ
pancreatic polypepide polypeptit tuþ
pancreozymin pancreozymin
pandemic (thuéc) bÖnh dÞch réng, bÖnh dÞch lín
pandurate (cã) d¹ng ®µn violon
panduriform (cã) d¹ng ®µn violon
pangae toµn ®¹i lôc, siªu ®¹i lôc, pangae
pangamic hçn giao, ngÉu giao
panic attack c¬n ho¶ng lo¹n, c¬n khiÕp sî
panic disorder c¬n ho¶ng lo¹n, rèi lo¹n
panicle côm, chïm, chïm kÐp
paniculate (cã) côm, (cã) chïm, (cã) chïm kÐp
panmictic (thuéc) ngÉu giao, hçn giao
panmixia (sù) ngÉu giao, hçn giao
panmixis ngÉu giao, hçn giao
pannose phñ l«ng mÒm

246
papain papain, nhùa ®u ®ñ
paper chromatography s¾c ký (trªn) giÊy
papilionaceous (cã) d¹ng b−ím
papilla 1.nhó, nóm 2.gai thÞt
papillae foliatae nóm h×nh l¸
papillary (thuéc) nhóm nóm, gai thÞt
papillary muscle c¬ nóm vó
papillate (cã) nhó, (cã) nóm, (cã) gai thÞt
papovavirus papovavirut
pappus vµnh l«ng, mµo l«ng, tóm l«ng
papulae 1.mang b×, mang da 2.chåi mang
parabiosis ®êi sèng ghÐp
parabronchi nh¸nh phÕ qu¶n III
paracentesis (sù) chäc hót, chÝch hót
paradoxical sleep giÊc ngñ nghÞch lý
paraeiopod ch©n ®i, ch©n bß
paraesthesia cËn c¶m
paraganglia h¹ch bªn
paragenetic information th«ng tin cËn di truyÒn
paragnathous (cã) hµm dµi b»ng nhau, (cã) má trªn vµ má d−íi dµi b»ng
nhau
paralalia (chøng) nãi lÉn
paralimnion vïng ven hå
parallel descent thÕ hÖ song song
parallel evolution tiÕn ho¸ song song
parallel processing ph©n c¾t song song
parallelism (sù) tiÕn ho¸ song hµnh
parallelodromous (cã) g©n song song
paramere nöa bªn, khóc bªn, ®èt bªn, ®o¹n bªn, thuú bªn,
parameter th«ng sè, tham sè
paramorph d¹ng biÕn dÞ (do m«i tr−êng)
paramylon h¹t d¹ng tinh bét
paramylum h¹t d¹ng tinh bét
paranephric bªn thËn, c¹nh thËn
paranephros tuyÕn th−îng thËn, tuyÕn trªn thËn
paranoia (chøng) paranoia
paranoid disorder rèi lo¹n paranoia
paranoid schizophrenic t©m thÇn ph©n lËp d¹ng paranoia
parapatric speciation sù h×nh thµnh loµi cËn vïng ph©n bè
paraphasia rèi lo¹n ng«n ng÷
paraphilias hµnh vi giíi tÝnh kh¸c th−êng

247
paraphyletic ¸ huyÕt thèng
paraphyletic group nhãm ¸ huyÕt thèng
paraphyly (tÝnh) ¸ huyÕt thèng
paraphysate (cã) sîi v« tÝnh, (cã) sîi dinh d−ìng, (cã) mÊu bªn
paraphyses (cã) sîi v« tÝnh, (cã) sîi dinh d−ìng, (cã) mÊu bªn
paraphysis 1. sîi v« tÝnh, sîi dinh d−ìng 2. mÊu bªn
parapineal organ c¬ quan bªn tuyÕn tïng, mÊu bªn tuyÕn tïng
parapodial (thuéc) ch©n bªn, ch©n bß
parapodium 1.ch©n bªn 2.ch©n bß
parapophyses gai bªn, mÊu bªn,
paraprotein paraprotein
parapsid hè th¸i d−¬ng bªn
parapsychology t©m lý häc ngo¹i c¶m
paraquat paraquat
parasexual cycle chu kú cËn giíi tÝnh
parasite vËt ký sinh, ký sinh trïng
parasitic castration thiÕn do ký sinh, ho¹n do ký sinh
parasitic male con ®ùc ký sinh
parasitism (sù) ký sinh
parasitoid vËt ký sinh kh«ng hoµn toµn, vËt d¹ng ký sinh
parasitoid host model m« h×nh ký sinh vËt chñ
parasitology ký sinh trïng häc
parasphenoid x−¬ng mµng nÒn sä
parasymbiosis (sù) céng sinh gi¶
parasympathetic nervous system hÖ thÇn kinh phã giao c¶m
parasympathetic ganglia h¹ch phã giao c¶m
parathormone hormon tuyÕn cËn gi¸p
parathyroid tuyÕn cËn gi¸p
parathyroid hormone hormon tuyÕn cËn gi¸p
paratonic movement vËn ®éng do kÝch thÝch
paratope paratop, cËn thÞ
paratyphoid phã th−¬ng hµn
paraxial mesoderm trung b× trôc bªn
paraxonic foot ch©n lÖch trôc bªn, ch©n mãng guèc ch½n
Parazoa ph©n giíi §éng vËt ®a bµo
parencephalon b¸n cÇu n∙o
parenchyma m« mÒm, nhu m«
parenchyma cell tÕ bµo m« mÒm
parenchymatous (thuéc) m« mÒm, nhu m«
parental types kiÓu h×nh gièng bè mÑ, d¹ng bè mÑ
parenteral ngoµi ruét,ngoµi ®−êng tiªu ho¸

248
paresis sa sót trÝ tuÖ liÖt
parietal (thuéc) thµnh, v¸ch
parietal cell tÕ bµo v¸ch
parietal cortex vá ®Ønh
parletal foramen lç ®Ønh
parietal organ c¬ quan ®Ønh
parietal placentation kiÓu ®Ýnh no∙n v¸ch, kiÓu ®Ýnh no∙n bªn
paries thµnh v¸ch
parietes (c¸c) thµnh, v¸ch
paronychia viªm quanh mãng
parosmia (chøng) lo¹n khøu
parotid gland tuyÕn mang tai
pars phÇn
pars anterior phÇn tr−íc
pars distalis khèi chÝnh
pars intermedia phÇn trung gian, phÇn ®Öm
pars nervosa phÇn thÇn kinh
partes (c¸c) phÇn
parthenocarpy (tÝnh) t¹o qu¶ kh«ng h¹t, (tÝnh) t¹o qu¶ ®¬n tÝnh, (tÝnh)
t¹o qu¶ ®iÕc
parthenogenesis (sù) sinh s¶n ®¬n tÝnh, trinh s¶n
Parkinson's disease bÖnh Parkinson
ParM protein ParM (tham gia t¸ch nh©n trong gi¶m ph©n)
PARP enzym PARP (Poly ADP-ribose Polymerase, kiÓm so¸t apoptosis)
parthenogenetic (thuéc) sinh s¶n ®¬n tÝnh, trinh s¶n
parthenospore bµo tö ®¬n tÝnh, bµo tö trinh s¶n
partial parasite 1.c©y ký sinh mét phÇn 2,c©y ký sinh gi¸n ®o¹n
partial pressure ¸p suÊt riªng phÇn, ¸p suÊt tõng phÇn
partial reinforcement cñng cè tõng phÇn
partial refuges tró Èn tõng phÇn
partial umbel t¸n con
partial veil bao tõng phÇn
particle cannon sóng b¾n h¹t
particle gun sóng b¾n h¹t (gen)
partite (thuéc) xÎ s©u, xÎ s¸t gèc cuèng
parturient (thuéc) ®Î, sæ thai
partition coefficient hÖ sè chia
partitioning agent t¸c nh©n chia
parturition (sù) sæ thai, ®Î
parvifoliate nhiÒu l¸ nhá
passage cell tÕ bµo chuyÓn tiÕp
Passeriformes bé SÎ

249
passive dispersal ph¸t t¸n thô ®éng
passive immunity miÔn dÞch thô ®éng
passive movement vËn chuyÓn thô ®éng
passive permeability (tÝnh) thÊm thô ®éng
passive-aggressive behaviour hµnh vi chèng ®èi thô ®éng
passive cutaneous anaphylaxis ph¶n vÖ da thô ®éng
passivetransport vËn chuyÓn chñ ®éng
passive immunization miÔn dÞch thô ®éng
Pasteur filter bé läc Pasteur
PAT viÕt t¾t cña Phosphinothricin AcetylTransferase
PAT gene gen PAT
patagial (thuéc) mµng dï l−în
patagium 1.mÊu l−ng ngùc tr−íc 2.mµng dï l−în
patch ®èm
patch-clamp recording (phÐp) ghi ®Õm b»ng kÑp gi÷ tÕ bµo
patella x−¬ng b¸nh chÌ, x−¬ng võng
patent xoÌ réng
pathetic muscle c¬ xóc c¶m
pathetic nerve d©y thÇn kinh IV, d©y thÇn kinh vËn nh∙n
pathogen mÇm bÖnh, nguån bÖnh, bÖnh nguyªn
pathogenesis related proteins protein liªn quan ph¸t sinh bÖnh
pathogenic (thuéc) sinh bÖnh
pathogenicity islands ®¶o sinh bÖnh
pathology bÖnh häc, bÖnh lý häc
pathway ®−êng, con ®−êng (trao ®æi chÊt trong tÕ bµo, c¬ thÓ)
pathway feedback mechanisms (c¸c) c¬ chÕ liªn hÖ ng−îc trªn ®−êng (trao ®æi
chÊt)
Patriotheria ph©n líp Thó cæ
patristic similarity (tÝnh) t−¬ng ®ång do cïng nguån, (tÝnh) t−¬ng ®ång
do cïng tæ tiªn
patroclinous (cã) cïng dßng bè, (cã) tÝnh bè
patroendemics loµi bè ®Æc h÷u
pattern mÉu h×nh, mÉu, b¶n mÉu, khu«n kiÓu
pattern formation (sù) t¹o h×nh
paunch d¹ cá
paurometabolous metamorphosis sù biÕn th¸i dÇn dÇn
Pauropoda líp r©u chÎ
pavement epithelium biÓu m« l¸t
pattern biomarkers (c¸c) chØ thÞ sinh häc mÉu
patulin patulin
pbef
PBR viÕt t¾t cña Plant Breeder's Rights

250
pBR322 plasmid pBR322 (ë E. coli)
PC viÕt t¾t cña Phosphatidyl Choline
PCC kªnh dÉn protein (Protein-Conducting Channel)
PCD c¸i chÕt cña tÕ bµo ®∙ lªn ch−¬ng tr×nh (Programmed Cell Death)
PCO cycle chu kú PCO
PCR viÕt t¾t cña Polymerase Chain Reaction
PCR cycle chu kú PCR
PDCAAS viÕt t¾t cña Protein Digestibility-Corrected Amino Acid Scoring
PDE Phosphodiesteraza (Phosphodiesterases)
PDGF viÕt t¾t cña Platelet-Derived Growth Factor
PDWGF viÕt t¾t cña Platelet-Derived Wound Growth Factor
PDWHF viÕt t¾t cña Platelet-Derived Wound Healing Factor
peak dose liÒu bøc x¹ cùc ®Ønh
pearl ngäc trai
peat than bïn
pebrine bÖnh t»m gai
pecic substances hîp chÊt pectin
pectinate (cã) d¹ng l−îc
pectineal 1.bê l−îc 2.mµo x−¬ng chµy
pectines tÊm l−îc
pectins pectin
pectization (sù) pectin ho¸
pectorales (c¸c) c¬ ngùc
pectoral fins v©y ngùc
pectoral girdle ®ai ngùc
pectoralis c¬ ngùc
peck order trËt tù mæ h¹t
pecten l−îc, tÊm l−îc, d∙y l−îc
pedal locomotion vËn ®éng b»ng ch©n
pectin pectin
Pectinophora gossypiella
pedate leaf l¸ xÎ ch©n vÞt, l¸ d¹ng ch©n vÞt
pedes (c¸c) bµn ch©n
pedicel cuèng
pedicel 1.cuèng anten 2.cuèng
pedicellaria ch©n k×m nhá
pedicellate (cã) cuèng, n»m trªn cuèng
pedicle 1.cuèng 2.mÊu ngang
pediculosis bÖnh chÊy rËn
pedigree gia ph¶, hÖ ph¶
pedipaip ch©n k×m sê

251
pedology thæ nh−ìng häc
peduncle 1.cuèng côm hoa 2.cuèng th©n
pedunclopotine nucleus nh©n cuèng
pedunculate (cã) cuèng, ®Ýnh trªn cuèng
pelagic ngoµi kh¬i, (thuéc) biÓn kh¬i
pelagic larva Êu trïng phï du
pelazic zone vïng kh¬i
Pelecaniformes bé Bå n«ng
pedigree analysis ph©n tÝch ph¶ hÖ
PEG-SOD viÕt t¾t cña PolyEthylene Glycol SuperOxide Dismutase
pegylation
Pelecypoda líp Ch©n r×u, líp Phñ tóc
pelleted seed h¹t vo viªn
pellicle mµng phim, mµng máng
pelliculate (cã) mµng phim, (cã) mµng máng
pelma gan bµn ch©n
peltate (cã) d¹ng khiªn
pelvic (thuéc) khung chËu, bÓ thËn
pelvic fins cÆp v©y bông
pelvic girdle ®ai chËu, ®ai h«ng
pelvis 1.khung chËu 2.bÓ thËn
Pelycosauria bé Th»n l»n h¹c
pen mai
pendulous placentation kiÎu ®Ýnh no∙n ®Ønh, kiÓu ®Ýnh no∙n bu«ng,
thâng
penetrance møc ngo¹i hiÖn
penial (thuéc) d−¬ng vËt, (thuéc) gai giao phèi
penianth segment c¸nh hoa-c¸nh trµng
peniblast hîp bµo no∙n hoµng
penicillin penicillin
penicillinases penicillinaza
Penicillium Penicillium
penis 1.d−¬ng vËt 2.gai giao phèi
Penman-Monteith equation ph−¬ng tr×nh Penman-Monteith
pennae l«ng th©n
pennate 1.(cã) c¸nh, (cã) l«ng 2.(cã) d¹ng l«ng chim
pentadactyl limb chi n¨m ngãn
pentadactyl n¨m ngãn
pentamerous (cã) mÉu n¨m, n¨m phÇn
pentarch n¨m bã nguyªn méc
Pentastomida ph©n ngµnh MiÖng mãc
pentosans pentosan trong gç

252
pentose pentoza
pentose phosphate pathway con ®−êng (chuyÓn ho¸) pentoza-photphat
pentose shunt chuyÓn nh¸nh pentoza
PEP carboxylase PEP cacboxylaza
pepsin pepsin
peptidase peptitdaza
peptide peptid
peptide bond liªn kÕt peptid
peptide chain chuçi peptid
peptide mapping lËp b¶n ®å peptid
peptide nanotube èng nano peptid
peptidoglycan peptidoglycan
peptido-mimetic m« pháng peptid
peptidyl transferase transferaza peptidyl
peptone pepton
percentile ph©n vÞ
perception (sù) nhËn thøc, tri gi¸c, nhËn c¶m
perc.eptual learning (sù) tËp quen nhËn thøc
Perciformes bé C¸ vù¬c
percurrent dµi toµn th©n
pereiopods ch©n ngùc, ch©n bß
perennation (sù) sèng l©u n¨m, l−u niªn
perennial c©y l©u n¨m, c©y l−u niªn
perfect. 1.hoµn chØnh 2,h÷u thô
perfoliate xuyªn qua l¸
perforant pathway ph−¬ng thøc ho¹t ®éng
perforate thñng, (cã) lç, (cã) hèc
perforation (sù) dïi thñng, ®ôc thñng, khoan
perforin perforin
performence sù thùc hiÖn, søc s¶n xuÊt, c«ng, thµnh tÝch
performance test tr¾c nghiÖm thùc hµnh
perianth bao hoa
periblastic (thuéc) hîp bµo no∙n hoµng
periblem tÇng sinh vá
peribranchial quang mang
pericardial (thuéc) xoang bao tim, mµng bao tim
pericardial space kho¶ng bao tim
pericardium xoang bao tim, mµng bao tim
pericarp vá qu¶, qu¶ b×
pericellular quanh tÕ bµo
perichaetium bao tói sinh s¶n
perichondrium mµng bao sôn, bao sôn

253
perichordal quanh d©y sèng, bao d©y sèng
periclinal bao quanh, ghÐp vßng
periclinal chimera d¹ng kh¶m bao quanh
pericranium mµng bäc sä, bao sä
pericycle vá trô, bao trô, trô b×
periderm líp vá ngoµi, chu b×
peridesmium bao d©y ch»ng
perididymis bao tinh hoµn
peridinin perimidin
peridium vá cuèng bµo tö, vá tói bµo tö, vá sîi nÊm, vá qu¶ thÓ
perineal glands tuyÕn ®¸y chËu
perineum ®¸y chËu
perineurium ba bao thÇn kinh
periodicity (tÝnh) chu kú, (tÝnh) tuÇn hoµn
periodic fluctuation dao ®éng theo chu kú
periosteum mµng x−¬ng, cèt m¹c
periostracum líp sõng ngoµi
periotic quanh èng tai trong
peripheral bªn ngoµi, ngo¹i biªn, ngo¹i vi
peripheral chemoreceptor ho¸ thô quan ngo¹i biªn
peripheral nervers thÇn kinh ngo¹i biªn
peripheral nervous system hÖ thÇn kinh ngo¹i biªn
perigynium bao tói no∙n
perigynous ®Ýnh quanh bÇu
perilymph ngo¹i dÞch, dÞch bµo
perilymphatic (thuéc) ngo¹i dÞch, dÞch bµo
perimedullary zone miÒn quanh tuû, khu vùc quanh tuû
perimysium bao c¬, c©n
perinaeal (thuéc) ®¸y chËu
perinaeum ®¸y chËu
perineal (thuéc) ®¸y chËu
periodicity tÝnh chu kú, tÝnh tuÇn hoµn
periodontium m« periodontium (gi÷ chÆt r¨ng trong hµm)
peripheral nervous system hÖ thÇn kinh ngo¹i biªn
periplasm 1.chÊt bµo thÓ sao 2.líp chÊt tÕ bµo chÊt ngo¹i vi
periplasmic space khe quanh tÕ bµo chÊt
periproct vïng quanh hËu m«n
perisarc bao ngoµi
perisperm ngo¹i nhò
perissodactyl (cã) ngãn lÎ
Perissodactyla bé Ngãn lÎ
peristalsis (sù) nhu ®éng

254
peristaltic (thuéc) nhu ®éng
peristaltic waves sãng nhu ®éng
peristome 1.vµnh miÖng 2.vµnh l«ng m¨ng, xØ mao
peristomial (thuéc) vµnh miÖng
peristomium 1.®èt quanh miÖng 2.vµnh quanh miÖng
perisystole kú cËn t©m thu
perithecium thÓ qu¶ d¹ng chai
peritoneal cavity khoang mµng bông
peritoneum mµng bông, phóc m¹c
peritonitis viªm mµng bông
peritrichous (sù) l«ng rung r¶i r¸c
peritrophic (thuéc) bao quanh èng tiªu ho¸
perivascular sheath bao quanh m¹ch
perivitelline quanh no∙n hoµng
perivitelline space fluid dÞch bao quanh no∙n hoµng
perivitelline temperature nhiÖt ®é cho phÐp
permafrost ®ãng b¨ng
permanent dentition bé r¨ng thø sinh, bé r¨ng vÜnh viÔn
permanent wilting point ®iÓm hÐo vÜnh viÔn, ®iÓm hÐo cè ®Þnh
permeation sù thÊm
perivitelline dose liÒu cho phÐp
pernicious anaemia thiÕu m¸u ¸c tÝnh
peroral quanh miÖng
peroxidases peroxidaza
peroxisome thÓ peroxi, peroxisom
perseveration sù dai d¼ng, sù tån l−u
persistence tÝnh tån l−u
persistent liªn tôc, tån l−u
person c¸ thÓ, con ng−êi
personal dosimeter liÒu l−îng c¸ nh©n
personal space kh«ng gian c¸ thÓ
personality nh©n c¸ch, c¸ tÝnh
personality disorders rèi lo¹n nh©n c¸ch, rèi lo¹n c¸ tÝnh
personalized medicine y häc c¸ thÓ, thuèc (®Æc hiÖu cho) c¸ nh©n
personnel monitoring kiÓm tra ®é bøc x¹ c¸ nh©n
perspiration sù tho¸t må h«i, sù tho¸t h¬i n−íc
pertusate xuyªn ngän
pertussis toxin ®éc tè ho gµ
pes bµn ch©n
pest bÖnh dÞch, vËt g©y h¹i
petal c¸nh trµng, c¸nh hoa
petalody (tÝnh) biÕn thµnh c¸nh trµng, (tÝnh) ho¸ c¸nh trµng

255
petaloid (cã) d¹ng c¸nh trµng
petiolate (cã) cuèng
petiole cuèng l¸
pest free area khu vùc kh«ng cã s©u h¹i
pest risk analysis (PRA) ph©n tÝch rñi ro do s©u h¹i
petiolule cuèng l¸ chÐt
petrosal (thuéc) x−¬ng ®Æc
petrous 1.(cã) ®¸ 2.(thuéc) phÇn ®¸
Peyer’s patches m¶ng Peyer
Pfiesteria piscicida Pfiesteria piscicida
PGHS Synthaza Prostaglandin H (Prostaglandin H Synthase)
p-glycoprotein p-glycoprotein
pH pH
phaeic sÉm mµu, tèi mµu
phaeochrous (cã) mµu sÉm, (cã) mµu tèi
PHA viÕt t¾t cña PolyHydroxyalkanoic Acid
phaeism (sù) sÉm mµu, tèi mµu
Phaeophyceae líp T¶o n©u
phage xem bacteriophage
phage thÓ thùc khuÈn, phag¬
phage display hiÓn thÞ phag¬
phagocyte tÕ bµo thùc bµo
phagocytosis (sù) thùc bµo
phagolysosome thÓ thùc bµo sinh tan
phagotrophy (sù) dinh d−ìng thùc bµo, thùc d−ìng
phalanges 1.(c¸c) x−¬ng ®èt ngãn 2.(c¸c) thÓ ®µn
Phalangida bé ch©n dµi
phalanx x−¬ng ®èt ngãn, thÓ ®µn
phallic (thuéc) d−¬ng vËt, mÇm d−¬ng vËt, mÇm ©m vËt
phallic stage giai ®o¹n d−¬ng vËt
phallus d−¬ng vËt, mÇm d−¬ng vËt, mÇm ©m vËt
phanerophyte thùc vËt chåi lé
phantosy (sù) t−ëng t−îng
pharate pha ng−ng lét x¸c
pharmacoenvirogenetics m«n Di truyÒn m«i tr−êng d−îc häc
pharmacogenetics m«n Di truyÒn d−îc häc
pharmacogenomics m«n HÖ gen d−îc häc
pharmacokinetics m«n §éng häc d−îc lý
pharmacology d−îc lý häc
pharmacophore phÇn chøa d−îc tÝnh (cña thuèc)
pharming s¶n xuÊt thuèc (tõ c©y trång biÕn ®æi gen)
pharyngeal (thuéc) hÇu, häng

256
pharyngeal arches cung hÇu häng
pharyngeal lamellae l¸ mang
pharyngeal pouches èng hÇu häng
pharyngeal slit khe mang
pharyngotympanic tube èng hÇu häng mµng nhÜ
pharynx hÇu, häng
phase-contrast microscopy kÝnh hiÓn vi t−¬ng ph¶n pha
phase I clinical testing thö nghiÖm l©m sµng pha I
phase I detoxification enzymes enzym khö ®éc pha I
phase II clinical tests thö nghiÖm l©m sµng pha II
phase II detoxification enzymes enzym khö ®éc pha II
phase III clinical tests thö nghiÖm l©m sµng pha III
Phaseolus vulgaris Phaseolus vulgaris
phasic receptor thô quan pha, thô quan k×
PHB viÕt t¾t cña PolyHydroxylButylate
phellem m« bÇn
pH state thang pH
phycobilin phycobilin
phycobiont thµnh phÇn t¶o
phycology t¶o häc
Phycomycetes nhãm nÊm T¶o
phyletic classification ph©n lo¹i tiÕn ho¸
phelloderm tÇng bÇn lôc b×, tÇng vá lôc
phellogen tÇng sinh bÇn, m« sinh bÇn-lôc b×, (m«) t−îng tÇng-bÇn
phenetics (sù) ph©n lo¹i theo ®Æc ®iÓm h×nh th¸i
phenetic classification ph©n lo¹i theo h×nh th¸i di truyÒn
phenocopy (sù) sao ngo¹i h×nh
phenogenetic di truyÒn häc ngo¹i h×nh
phenogram c©y h×nh th¸i sinh, h×nh th¸i ®å
phenol metabolism trao ®æi chÊt phenol
phenolic hormones hormon phenol
phenolics nhãm phenol
phenology vËt hËu häc
phenomenology hiÖn t−îng häc
phenomics m«n kiÓu h×nh häc
phenotype kiÓu h×nh
phenotypic change trao ®æi kiÓu h×nh
phenotypic ratio tû lÖ kiÓu h×nh
phenotypic variance biÕn dÞ kiÓu h×nh
phenotytic plasticity t×nh mÒm dÎo kiÓu h×nh
phenoxyacetic acid axit phenoxyaxetic
phenylalanine (phe) phenyalanin

257
pheriotypic (thuéc) kiÓu h×nh
pheromone pheromon
Philadelphia chromosome nhiÔm s¾c thÓ Philadelphia
phloem libe
phioroglucinol phlorogluxinol
phobia ¸m ¶nh sî, (chøng) sî
phobic disorder rèi lo¹n sî h∙i
Pholidota bé Tª tª
phonation (sù) ph¸t ©m
phloem ray tia libe
phloemprotein protein libe
phonoreceptor c¬ quan nhËn ©m
phoresis (sù) ®iÖn di
phoresy (tÝnh) câng nhau, (tÝnh) b¸m nha
Phoronidea ngµnh Giun èng
phosphatase phosphataza
phosphate fixation cè ®Þnh phosphat
phosphate group nhãm phosphat
phosphate transporter genes gen vËn chuyÓn phosphat
phosphate-group energy n¨ng l−îng nhãm phosphat
phosphatidyl choline cholin phosphatidyl
phosphatidyl serine serin phosphatidyl
phosphinothricin phosphinothricin
phosphinothricin acetyltransferase (pat) acetyltransferaza phosphinothricin
phosphinotricine phosphinotricin
phosphodiester bond mèi liªn kÕt phosphodieste
phosphodiesterases phosphodiesteraza
phospholipids phospholipid
phosphorylation phosphoryl ho¸
phosphorylation potential tiÒm n¨ng phosphoryl ho¸
phosphocarboxylase phosphocarboxylaza
phosphoenolpyruvate phosphoenolpyruvate
phospholipase phospholipase
phospholipid phospholipid
phosphoproteins phosphoproteins
phosphorescence (sù) l©n quang
phosphorescent (thuéc) l©n quang
phosphorus photpho
phosphorylase phosphorylase
photic zone vïng s¸ng, tÇng s¸ng
photoautotroph sinh vËt quang tù d−ìng
photobiology quang sinh häc

258
photogenic (thuéc) tÇng ph¸t s¸ng
photogenin chÊt sinh ¸nh s¸ng, photogenin
photoheterotroph sinh vËt quang dÞ d−ìng
photoinhibition quang øc chÕ
photolyases photolyaza
photolysis quang ph©n ly
photolysis of water (sù) ph©n ly n−íc b»ng ¸nh s¸ng, quang ph©n ly
n−íc
photomorphogeriesis (sù) ph¸t sinh quang h×nh th¸i
photon photon, l−îng tö
photonastic movement øng ®éng ¸nh s¸ng, quang øng ®éng
photonasty (tÝnh) øng ®éng ¸nh s¸ng, (tÝnh) quang øng ®éng
photopeak ®Ønh photon
photoperiod chu kú s¸ng, quang chu kú
photoperiodicity (tÝnh) chu kú s¸ng, (tÝnh) quang chu kú
photoperiodism (hiÖn t−îng) chu kú s¸ng, (hiÖn t−îng) quang chu kú
photophilous −a s¸ng, thÝch s¸ng
photophobia (chøng) sî ¸nh s¸ng
photophore c¬ quan ph¸t s¸ng
photophosphorylation (sù) quang photphoryl ho¸
photophygous chÞu bãng, −a bãng
photopia sù thÝch nghi ¸nh s¸ng, sù thÝch øng ¸nh s¸ng
photoreceptor 1.quang thô quan, c¬ quan c¶m nhËn ¸nh s¸ng, c¬ quan
c¶m quang 2.tÕ bµo c¶m quang
photorespiration (sù) quang h« hÊp
Photorhabdus luminescens Photorhabdus luminescens
photosensitizing dye thuèc nhuém c¶m quang
photosynthate s¶n phÈm quang hîp
photosynthesis (sù) quang hîp
photosynthetic carbon reduction cycle chu tr×nh khö cacbon quang tæng
hîp
photosynthetic effeciency hiÖu suÊt quang hîp
photosynthetic effective ratio hÖ sè hiÖu qu¶ quang hîp
photosynthetic phosphorylation phosphoryl ho¸ quang hîp
photosynthetic pigments (c¸c) s¾c tè quang hîp
photosynthetic productivity n¨ng suÊt quang hîp
photosynthetic quotient hÖ s¾c tè quang hîp
photosynthetic radiation bøc x¹ quang hîp
photosynthetic rate c−êng ®é quang hîp
photosynthetically active radiation bøc x¹ ho¹t tÝnh quang tæng hîp
photosystem hÖ thèng quang ho¸
photosystem I hÖ quang hîp I
photosystem II hÖ quang hîp II

259
phototactic (thuéc) theo ¸nh s¸ng
phototaxis (tÝnh) h−íng s¸ng, (tÝnh) h−íng quang
phototrophic quang d−ìng
phototropism quang h−íng ®éng, (tÝnh) h−íng ¸nh s¸ng
phragma 1.v¸ch ng¨n, mµng ng¨n 2.mÊu ng¨n 3.nÕp trong m¶nh l−ng
phragmoplast thÓ ng¨n, thÓ v¸ch ng¨n
phrenic nerve thÇn kinh c¬ hoµnh
phrenology n∙o t−íng häc
phyletic evolution tiÕn ho¸ theo ngµnh
phyletic gradualism loµi cÊp tiÕn, sù h×nh thµnh loµi cÊp tiÕn
phyllid l¸ rªu, l¸ t¶n
phyllobranchia mang tÊm, mang l¸
phylloclade th©n d¹ng l¸
phyllode cuèng d¹ng l¸
phyllody (tÝnh) biÕn thµnh l¸, (tÝnh) ho¸ l¸
phylloplane diÖn l¸, mÆt l¸
phyllopodium ch©n (d¹ng) l¸
phyllosphere diÖn l¸, mÆt l¸
phyllotaxis (sù) xÕp l¸
phyllotaxy (tÝnh) xÕp l¸
phylogenesis (sù) ph¸t sinh chñng lo¹i, ph¸t sinh gièng loµi
phylogenetic (thuéc) ph¸t sinh chñng lo¹i
phylogenetic constraint ¸p lùc ph¸t sinh chñng lo¹i
phylogenetic profiling ®Þnh h×nh ph¸t sinh chñng lo¹i
phylogeny (sù) ph¸t sinh chñng lo¹i, ph¸t sinh gièng loµi
phylum ngµnh
physical containment ng¨n chÆn vËt lý
physical map (of genome) b¶n ®å vËt lý (cña hÖ gen)
physiography ®Þa lý tù nhiªn
physiological (thuéc) sinh lý, sinh lý häc
physiological anatomy gi¶i phÉu sinh lý häc
physiological dead space kh¶ng chÕt sinh lý
physiological drought kh« h¹n sinh lý
physiological psychology t©m sinh lý häc
physiological race nßi sinh lý
physiological time thêi gian sinh lý
physiology sinh lý häc
physoclistous (cã) bong bãng kÝn
physostomous (cã) bong bãng hë
phytase phytaza
phytate phytat
phytic acid axit phytic

260
phytoalexin in plant phytolexin trong c©y
phytoalexin phytoalexin
phytochemicals ho¸ chÊt (tõ) thùc vËt
phytochemistry ho¸ häc thùc vËt
phytochrome phytocrom, s¾c tè thùc vËt
phytoene
phytoestrogens estrogen thùc vËt
phytoferritin phytoferitin
phytohaemagglutinins phytohaemagglutinin, ng−ng kÕt tè thùc vËt
phytohormone hormon thùc vËt
phytology thùc vËt häc
phyto-manufacturing s¶n xuÊt thùc vËt (b»ng m¸y)
phytonutrients dinh d−ìng thùc vËt
phytopathology bÖnh thùc vËt häc, bÖnh c©y häc
phytophagous ¨n thùc vËt
phytophagous insects c«n trïng ¨n l¸
phytopharmaceuticals d−îc phÈm th¶o méc
Phytophthora Phytophthora
Phytophthora megasperma f. sp. glycinea Phytophthora megasperma f. sp. glycinea
Phytophthora root rot bÖnh thèi rÔ do Phytophthora
Phytophthora sojae Phytophthora sojae
phytoplankton phytoplankton (t¶o phï du)
phytoplankton thùc vËt phï du, thùc vËt næi
phytoplankton blooms në hoa tr−íc cña thùc vËt næi
phytoremediation ch÷a bÖnh thùc vËt
phytosanitary certificate chøng chØ vÖ sinh thùc vËt
phytosociology quÇn x∙ thùc vËt
phytosterols phytosterol
phyto-sterols sterol thùc vËt
phytotoxic substance chÊt ®éc ®èi víi thùc vËt
phytotoxin phytotoxin, ®éc tè thùc vËt
phytotron phytotron
pia mater mµng mÒm
pica (sù) thÌm ¨n vËt l¹
Piciformes bé Gâ kiÕn
pigeon’s milk s÷a bå c©u
pigment s¾c tè
pigment cell tÕ bµo s¾c tè
pileate (cã) mµo, (cã) chãp, (cã) mò, (cã) t¸n
pileus mò, t¸n
pigmentary colours mµu s¾c tè
pilidium larva Êu trïng pilidium

261
piliferous layer líp l«ng hót
pilose nhiÒu l«ng hót
pillus l«ng (vi khuÈn)
pin kim
pinacocytes tÕ bµo d¹ng kim
pincers k×m, kÑp, vuèt b¸m, mãng b¸m
pineal apparatus tuyÕn tïng , tuyÕn qu¶ th«ng
pineal gland tuyÕn tïng
pineal eye m¾t qu¶ th«ng
picogram (pg) picogram (pg)
picoRNA picoARN
pineal gland tuyÕn tïng
pinfeather l«ng m¨ng
pink bollworm s©u ®ôc qu¶ nang hång
pink pigmented facultative methylotroph (PPFM) vËt ¨n methyl ngÉu nhiªn mµu hång
pinna l¸ chÐt (l«ng chim), v©y (c¸), tai ngoµi, l«ng vò, c¸nh
pinnate 1.(cã) d¹ng l«ng chim 2.(cã) l¸ chÐt l«ng chim, xÎ l¸ chÐt l«ng chim
pinnatifid xÎ l¸ chÐt l«ng chim
pinnatiped (cã) ch©n mµng
pinniped (cã) ch©n mµng
pinnule l¸ chÐt con
pinocytosis (sù) Èm bµo
pioneer species loµi tiªn phong
piscivorous ¨n c¸
pisiform (cã) d¹ng h¹t ®Ëu
pistil nhuþ
pistillate (cã) nhuþ
pit hè, hèc, vÕt lâm, lç, lç nóm
pit cavity khoang hèc, khoang hè, khoang lç
pit organ c¬ quan ®−êng bªn
pitcher l¸ n¾p Êm
pith lâi, d¸c ruét, tuû
pithed (bÞ) báng n∙o-tuû
pith medulla m« tuû, m« ruét, m« lâi, m« gi¸c
pith ray tia mÒm, tia tuû, tia lâi, tia ruét
pit membrane mµng hèc
pitted rç hoa
pituitary gland tuyÕn yªn
pivot joint khíp chµy, khíp trôc,
placebo plaxebo, thuèc vê

262
placenta 1.nhau, thai bµn 2.gi¸ no∙n, thai toµ 3.gi¸ bµo tö, bµo tö bÝnh
placental (thuéc) nhau, thai bµn, (thuéc) gi¸ no∙n, (thuéc) gi¸ bµo tö, bµo
tö bÝnh
placental mammal ®éng vËt cã nhau
Placentalia ph©n líp Thó cã nhau
placentate (cã) nhau, thai bµn, (cã) gi¸ no∙n, (cã) gi¸ bµo tö, bµo tö bÝnh
placentiferous (cã) nhau, thai bµn, (cã) gi¸ no∙n, (cã) gi¸ bµo tö, bµo tö
bÝnh
placentigerous (cã) nhau, thai bµn, (cã) gi¸ no∙n, (cã) gi¸ bµo tö, bµo tö
bÝnh
placentation 1.kiÓu ®Ýnh no∙n 2.kiÓu b¸m nhau
placenta vera ra nhau, bong nhau
placode 1.tÊm 2.mÇm
Placodermi líp C¸ gi¸p tÊm
placoid (cã) d¹ng tÊm
plagiotropism (tÝnh) h−íng nghiªng, (tÝnh) h−íng xiªn
plague (bÖnh) dÞch h¹ch
plain muscle c¬ tr¬n
planes and body axes trôc mÆt ph¼ng, trôc c¬ thÓ
planetary boundary layer tÇng ®èi l−u
plankton sinh vËt næi, sinh vËt phï du
planktonic sinhvËt næi
planktontrophic strategy chiÕn l−îc dinh d−ìng phï du
planogamete giao tö ®éng, giao tö di ®éng
planospore bµo tö ®éng
planozygote hîp tö ®éng, hîp tö di ®éng
plant thùc vËt, c©y
plant cell culture nu«i c©y tÕ bµo thùc vËt
plant breeder's rights (PBR) (c¸c) quyÒn cña nhµ chän gièng thùc vËt
plant genetic manipulation kü thuËt di truyÒn thùc vËt
plant growth substance chÊt ®iÒu hoµ sinh tr−ëng thùc vËt
plant hormone hormon thùc vËt
plant pathology bÖnh lý häc thùc vËt
plant protection act ®¹o luËt b¶o vÖ thùc vËt
plant sterols sterol thùc vËt
plant variety protection act (PVP) ®¹o luËt b¶o vÖ gièng thùc vËt
plantibodies kh¸ng thÓ thùc vËt
plantigens kh¸ng nguyªn thùc vËt
plantigrade ®i b»ng bµn ch©n
plantae giíi thùc vËt
plantar (thuéc) gan bµn ch©n, (thuéc) ®èt bµn
plant's novel trait (PNT) tÝnh tr¹ng míi cña thùc vËt
plantula Êu trïng plantula

263
plaque vÕt tan
plasm sinh chÊt, dÞch tr−¬ng, chÊt nguyªn sinh
plasma sinh chÊt
plasma cells tÕ bµo sinh chÊt
plasma membrane mµng sinh chÊt
plasma protein binding sinh chÊt b¸m protein
plasmacytoma u t−¬ng bµo
plasmalemma mµng tÕ bµo
plasmalogen plasmanogen
plasmid plasmid
plasmocyte b¹ch cÇu
plasmodesma sîi liªn bµo, cÇu sinh chÊt
plasmodial (thuéc) thÓ nguyªn h×nh, thÓ amip bµo, thÓ hîp bµo d¹ng
amip
plasmodium thÓ nguyªn h×nh, thÓ amip bµo, thÓ hîp bµo d¹ng amip
plasmogamy (tÝnh) hîp chÊt nguyªn sinh
plasmolysis (sù) tan nguyªn sinh chÊt
plasmon hÖ gen bµo chÊt
plastic dÎo
plastid l¹p thÓ
plastidome plastidom
plastmoderma cÇu sinh chÊt
plastochron thêi gian kÕ tiÕp
plastochrone thêi gian kÕ tiÕp
plastocyanin plastocyanin
plastogamy (tÝnh) hîp chÊt tÕ bµo
plastoquinone plastoquinone
plastral (thuéc) tÊm yÕm, tÊm bông, m¶nh ngùc rïa, (thuéc) mµng khÝ
plastron 1.tÊm yÕm, tÊm bông, m¶nh ngùc rïa, 2. mµng khÝ
plastron in insect mµng khÝ ë c«n trïng
plate b¶n, tÊm, phiÕn
plate endings tÊm cuèi
platelet tiÓu cÇu, tÊm nhá, b¶n nhá
platelet activating factor nh©n tè ho¹t ho¸ tiÓu cÇu
platelet-derived growth factor (PDGF) nh©n tè sinh tr−ëng b¾t nguån tõ tiÓu cÇu
platelet-derived wound growth factor (PDWGF) nh©n tè sinh tr−ëng vÕt th−¬ng b¾t
nguån tõ tiÓu cÇu
platelet-derived wound healing factor (PDWHF) nh©n tè lµm lµnh vÕt th−¬ng b¾t
nguån tõ tiÓu cÇu
platelet factor nh©n tè b¶n máng
platydactyl (cã) ®Çu ngãn dÑt, (cã) ®Çu ngãn bÑt
Platyhelminthes ngµnh Giun dÑp
platysma c¬ b¹nh cæ, c¬ da cæ

264
platyspermic (cã) h¹t dÑt ®èi xøng hai bªn, (cã) h¹t dÑt
plax tÊm dÑt, phiÕn dÑt, v¶y dÑt
play ®ïa giìn, n« giìn, gi¶ vê
platelet b¶n nhá, tÊm nhá, tiÓu cÇu
play therapy liÖu ph¸p trß ch¬i, trÞ liÖu b»ng trß ch¬i
pleasure principle nguyªn lý kho¸i c¶m
Plectomycetes líp NÊm cÇu
plectonemic coiling cuén xo¾n kiÓu plectonem (cña ADN néi bµo)
plectostele trung trô m¹ng
pleiomerous nhiÒu bé phËn, nhiÒu phÇn tö
pleiomorphic nhiÒu h×nh, ®a h×nh
pleiotropic ®a hiÖu
pleiotropy (tÝnh) nhiÒu t¸c ®éng, (tÝnh) ®a hiÖu, (tÝnh) nhiÒu tÝnh tr¹ng
pleochromatic (thuéc) ®æi mµu theo m«i tr−êng, ®æi mµu theo sinh lý
pleomorphic nhiÒu h×nh, ®a h×nh
pleomorphism (hiÖn t−îng) nhiÒu h×nh, (hiÖn t−îng) ®a h×nh
pleomorphous nhiÒu h×nh, ®a h×nh
pleopod ch©n b¬i, phÇn phô bông
plerocercoid larva Êu trïng kÕt nang v« tÝnh
plerome tÇng sinh ngän
plelotropic nhiÒu t¸c ®éng, ®a hiÖu, nhiÒu tÝnh tr¹ng
plesiomorphic character ®Æc ®iÓm ®a h×nh
pleura 1.mµng phæi, phÕ m¹c 2.(c¸c) m¶nh bªn, m¶nh s−ên
pleural (thuéc) m¶nh bªn, m¶nh s−ên
pleural cavity khoang bªn
pleural pressure ©p suÊt mµng phæi
pleual space khoang mµng phæi
pleurapophysis mÊu bªn ®èt sèng
pleurocarp thÓ qu¶ bªn
pleurodont (cã) r¨ng c¹nh, (cã) r¨ng bªn
pleurogenous mäc ë bªn, ph¸t triÓn ë bªn
pleuron m¶nh bªn, m¶nh s−ên
pleuropneumonia-like organisms (c¸c) vi sinh vËt d¹ng g©y nhiÔm phæi
plexiform (cã) d¹ng ®¸m rèi, (cã) d¹ng m¹ng l−íi
plexus ®¸m rèi
plica nÕp, nÕp nh¨n, nÕp gÊp
plicate (cã) nÕp, (cã) nÕp gÊp
pliomorphic nhiÒu h×nh, ®a h×nh
ploidy møc béi thÓ
plug flow dßng ®Öm, líp ®Öm
plumae l«ng th©n, l«ng chim
plumate (cã) l«ng th©n, (cã) l«ng chim

265
plume 1.l«ng vò, l«ng chim 2.cÊu tróc d¹ng l«ng chim
plumigerous (cã) l«ng chim
plumose (cã) l«ng chim, (cã) d¹ng l«ng chim
plumous (cã) l«ng chim
plumulaceous (cã) l«ng m¨ng, (cã) l«ng bao, (cã) l«ng t¬
plumulae bé l«ng ®Öm
plumulate (cã) l«ng m¨ng, (cã) l«ng t¬, (cã) l«ng b«ng
plumulaceous (cã) l«ng m¨ng, (cã) l«ng b«ng, (cã) l«ng t¬
plumule 1.l«ng m¨ng, l«ng t¬ 2.chåi mÇm
plurilocular nhiÒu ng¨n, nhiÒu «
pluripotent stem cell tÕ bµo gèc tuû
plus sign dÊu d−¬ng, dÊu céng (+)
plus strain dßng d−¬ng
pluteus larva Êu trïng pluteus
PMN viÕt t¾t cña PolyMorphoNuclear
PMP d−îc phÈm lµm tõ thùc vËt (Plant-made Pharmaceuticals)
PN-I viÕt t¾t cña Protease Nexin I
PN-II viÕt t¾t cña Protease Nexin II
pneumathode lç khÝ
pneumatic (thuéc) khÝ
pneumatic sacs tói khÝ
pneumatocyst 1.phao 2.bãng b¬i, bong bãng 3.tói khÝ, khoang khÝ
pneumatophores (c¸c) rÔ khÝ
pneumococcal polysaccharide polysacarit phÕ cÇu khuÈn
pneumococcus phÕ cÇu khuÈn
pneumostome lç phæi, khe phæi
PNK viÕt t¾t cña PolyNucleotide Kinase
PNS viÕt t¾t cña Positive and Negative Selection
PNT viÕt t¾t cña Plant's Novel Trait
Poaceae hä Hoµ th¶o, hä Lóa
pod vá gi¸p, vá ®Ëu, qu¶ ®Ëu
podal (thuéc) ch©n
podex vïng hËu m«n, vïng phao c©u
podia (c¸c) ch©n, (c¸c) bµn tay, (c¸c) bµn ch©n, (c¸c) ch©n èng
podial (thuéc) ch©n, (thuéc) bµn tay, (thuéc) bµn ch©n,(thuéc) ch©n èng
podical (thuéc) vïng hËu m«n
Podicipitiformes bé chim lÆn
podite ch©n bß
podium 1.ch©n,bµn tay, bµn ch©n 2.ch©n èng
podomere ®èt ch©n
podsol ®Êt potzol
Pogonophora ngµnh Mang r©u

266
poikilocytes tÕ bµo m¸u cã cuèng
poikilocytocyte hång cÇu biÕn d¹ng
poikilohydric kh«ng ®iÒu chØnh ®−îc n−íc
poikiloosmotic biÕn thÈm thÊu
poikilothermal biÕn nhiÖt
poikilotherms ®éng vËt biÕn nhiÖu, ®éng vËt m¸u l¹nh
point mutagenesis sùu ®ét biÕn ®iÓm
point mutation ®ét biÕn ®iÓm
poison chÊt ®éc
Poisson distribution ph©n bè Poisson
pokeweed mitogen chÊt kÝch thÝch ph©n bµo pokeweed
polar body thÓ cùc
polar body thÓ cùc
polar covalent bond liªn kÕt ®ång ho¸ trÞ ph©n cùc
polar granules h¹t ph©n cùc, t©m ®éng
polar group nhãm ph©n cùc
polar molecule ph©n tö ph©n cùc
polar molecule (dipole) ph©n tö ph©n cùc
polar mutation ®ét biÕn ph©n cùc
polar nuclei (c¸c) nh©n cùc
polarimeter m¸y ®o ph©n cùc
polarities tÝnh ph©n cùc
polarity (tÝnh) ph©n cùc
polarity (sù, tÝnh) ph©n cùc
pole cùc, ®Ønh
pole cells tÕ bµo cùc
poliomyelitis (bÖnh) b¹i liÖt
pollen h¹t phÊn, phÊn hoa
pollen analysis ph©n tÝch phÊn hoa
pollen chamber buång phÊn, « phÊn
pollen count thèng kª sè phÊn hoa
pollen flower hoa cã phÊn
pollen grains h¹t phÊn
pollen mother cell tÕ bµo mÑ h¹t phÊn
pollen sac tói phÊn, bao phÊn
pollen tube èng phÊn
pollex ngãn c¸i
pollination (sù) thô phÊn
pollination drop giät thô phÊn, giät nhÇy
pollination mutualisms t−¬ng hç thô phÊn
pollinium khèi phÊn, côc phÊn
pollutants chÊt g©y « nhiÔm

267
pollution (sù) « nhiÔm, nhiÔm bÈn
polyacrylamide polyacrylamid
polyacrylamide gel gel polyacrylamid
polyacrylamide gel electrophoreis (PAGE) ®iÖn di gen polyacrylamid
polyadeiphous nhiÒu bã nhÞ
polyadenylation polyadenyl ho¸
polyadenylic acid axit polyadenylic
polyandrous nhiÒu nhÞ
polyandry (tÝnh) nhiÒu ®ùc
polyarch nhiÒu bã nguyªn méc
polycarpic ra qu¶ nhiÒu lÇn
polycarpous nhiÒu nhuþ ®¬n
polycation conjugate tiÕp hîp ®a cation
Polychaeta líp Giun nhiÒu t¬
polychasium xim nhiÒu ng¶
polychromasia nhiÔm nhiÒu mµu
polycistronic ®a cistron
polyclimax cao ®Ønh phøc
polyclimax theory thuyÕt cao ®Ønh
polyclonal activators (c¸c) chÊt ho¹t ho¸ ®a clon
polyclonal antibodies kh¸ng thÓ ®a dßng
polyclonal response ph¶n øng ®a dßng
polycormic nhiÒu th©n
polycotyledonous nhiÒu l¸ mÇm
polycyclic nhiÒu vßng
polydactilous nhiÒu ngãn
polydactylism (hiÖn t−îng) nhiÒu ngãn, (tËt) thõa ngãn
polydactyly (tËt) nhiÒu ngãn
polyembryony (tÝnh) ®a ph«i
polyethylene-glycol superoxide dismutase (PEG-SOD) polyethylene-glycol dismutaza
superoxid
polygalacturonase (pg) polygalacturonaza (pg)
polygamous 1.t¹p giao, ®a giao 2. t¹p tÝnh
polygamy (tÝnh) t¹p giao
polygenes gen sè l−îng
polygenic ®a gen, nhiÒu gen
polygenic inheritance tÝnh di truyÒn ®a gen
polygenic trait tÝnh tr¹ng ®a gen
polygoneutic nhiÒu løa
polygraph m¸y ghi nhiÒu lÇn, ®a tr¾c kÕ
polygynous nhiÒu c¸i ®a thª
polygyny tÝnh nhiÒu c¸i, tÝnh nhiÒu nhÞ

268
polyhydroxyalkanoates polyhydroxyalkanoat
polyhydroxyalkanoic acid (PHA) axit polyhydroxyalkanoic
polyhydroxylbutylate (PHB) polyhydroxylbutylat
polylinker ®iÓm ®a t¸ch dßng
polymer ®a ph©n tö, polyme
polymerase polymeraza
polymerase chain reaction (PCR) ph¶n øng chuçi polymeraza, ph¶n øng
chuçi trïng hîp
polymerase chain reaction (PCR) technique kü thuËt ph¶n øng chuçi
trïng hîp
polymerous nhiÒu phÇn tö, nhiÒu sè, nhiÒu mÉu
polymorphic ®a h×nh, nhiÒu h×nh
polymorphism (hiÖn t−îng) ®a h×nh, nhiÒu h×nh
polymorphonuclear granulocytes tÕ bµo h¹t d¹ng ®a nh©n
polymorphonuclear leucocyte b¹ch cÇu ®a nh©n, b¹chcÇu ®a nh©n mói
polymorphonuclear leukocytes (PMN) b¹ch cÇu d¹ng ®a nh©n
polymorphous ®a h×nh, nhiÒu h×nh
polynucleate ®a nh©n, nhiÒu nh©n
polynucleotide polynucleotit
polynucleotide polynucleotid
polynucleotide kinase PNK kinaza polynucleotid PNK
polyoestrous nhiÒu lÇn ®éng dôc
polyoma virus virut polyma
polyp polyp
polypetalous (cã) c¸nh trµng ph©n
polypeptide (protein) polypeptid (protein)
polyphagous ¨n t¹p, t¹p d−ìng, ¨n nhiÒu lo¹i thøc ¨n
polyphagous consumers vËt tiªu thô ¨n t¹p
polyphenols polyphenol
polyphyletic tÝnh nhiÒu nguån gèc
polyphyletic group nhãm ®a nguån
polyphyllous (cã) bao hoa rêi, (cã) bao hoa nguyªn
polyphyly nhãm ®a nguån
polyphyodont nhiÒu løa r¨ng
polypide polyp c¸ thÓ
polyploid thÓ ®a béi, ®a béi
Polypodiales bé D−¬ng xØ
Polypodiopsida líp D−¬ng xØ
polyprotodont nhiÒu r¨ng cöa
polyribosome (polysome) polyribosom (polysom)
polysaccharide polysaccharid

269
polysepalous nhiÒu l¸ ®µi, (cã) l¸ ®µi ph©n
polyribosome poly ribosom
polysome polysom
polysomy (tÝnh) nhiÒu thÓ nhiÔm s¾c ®a béi
polyspermy (tÝnh) thô phÊn nhiÒu tinh trïng
polyspondylic (thuéc) nhiÒu ®èt sèng
polyspondyly (tÝnh) nhiÒu ®èt sèng, (hiÖn t−îng) nhiÒu ®èt sèng
polysporidylous (cã) nhiÒu ®èt sèng
polystely (hiÖn t−îng) nhiÒu trung trô, (tÝnh) nhiÒu trung trô
polystichous nhiÒu d∙y, nhiÒu hµng
polystuffer ®o¹n stuffer, ®o¹n nhåi
polytene chromosomes nhiÔm s¾c thÓ nhiÒu sîi
polytokous 1.nhiÒu con 2.sinh s¶n nhiÒu lÇn, m¾n ®Î
polytoky (tÝnh) nhiÒu con, (tÝnh) sinh s¶n nhiÒu lÇn, (tÝnh) m¾n ®Î
polytrophic 1.dinh d−ìng xen kÏ 2.(thuéc) dinh d−ìng nhiÒu nguån, ¨n
nhiÒu lo¹i thøc ¨n
polyunsaturated fatty acids (pufa) axit bÐo ®a kh«ng no
Polyzoa ngµnh Polyzoa
pome d¹ng qu¶ t¸o
Pomoideae ph©n hä T¸o t©y
pons cÇu
pons Varilii cÇu Varolio
pontal (thuéc) cÇu
pontal flexure nÕp gÊp cÇu n∙o
pontes (c¸c) cÇu
pontine nuclei nh©n varolio
population quÇn thÓ, quÇn lo¹i, chñng lo¹i, chñng quÇn
population change thay ®æi quÇn thÓ
population crash bïng næ d©n sè, bïng næ quÇn thÓ
population cycle chu kú quÇn thÓ
population density mËt ®é quÇn thÓ
population dynamic biÕn ®éng quÇn thÓ
population eplosion bïng næ quÇn thÓ
population fluctuation dao ®éng quÇn thÓ
population genetics di truyÒn häc quÇn thÓ
population growth sinh tr−ëng quÇn thÓ
population perturbation rèi lo¹n quÇn thÓ
population regulation ®iÒu chØnh quÇn thÓ
population size kÝch th−íc quÇn thÓ
population structure cÊu tróc quÇn thÓ
porcine somatotropin (PST) somatotropin lîn
pore lç

270
poricidal (thuéc) nÎ lç, nøt lç, më lç
Porifera ngµnh Th©n lç, ngµnh Bät biÓn, ngµnh H¶i miªn
poriferous (cã) lç
poriform (cã) d¹ng lç
porin porin (protein t¹o lç xuyªn mµng)
Porocyte tÕ bµo lç
porogarny (tÝnh) thô phÊn qua lç no∙n
porometer m¸y ®o lç khÝ, thiÕt bÞ ®o lç khÝ
porous (cã) lç
porous dehiscence më lç, nÎ lç
porphyrins porphyrin
porrect thß ra
porta cæng, cöa
portal (thuéc) cæng cöa
portal system hÖ cöa
portal vein tÜnh m¹ch rèn
porus lç h¹t phÊn
position effect hiÖu qu¶ vÞ trÝ, hiÖu øng vÞ trÝ
positional cloning (phÐp) t¸ch dßng (t×m) vÞ trÝ
positional information th«ng tin vÞ trÝ
positive and negative selection (PNS) chän gièng d−¬ng tÝnh vµ ©m tÝnh
positive control kiÓm so¸t d−¬ng tÝnh
positive feedback t¸c ®éng ng−îc d−¬ng tÝnh
positive reaction ph¶n øng d−¬ng tÝnh, ph¶n øng d−¬ng
positive reinforcement cñng cè d−¬ng,cñng cè chñ ®éng
positive supercoiling siªu xo¾n d−¬ng tÝnh
positive taxis h−íng ®éng d−¬ng, (h−íng) theo kÝch thÝch d−¬ng
postanal tail ®u«i sau hËu m«n
post-capillary venules tiÓu tÜnh m¹ch sau mao m¹ch
postcardinal sau (vïng) tim
postcaval vein tÜnh m¹ch chñ sau, tÜnh m¹ch chñ d−íi
postclimax sau cao ®Ønh
postembryonic development sù ph¸t triÓn sau giai ®o¹n ph«i
post-entry measures biÖn ph¸p hËu nhËp
post-fertilization stages (c¸c) giai ®o¹n sau thô tinh
post-hypnotic suggestion ¸m thÞ sau th«i miªn
posterior 1.phÝa gÇn trôc th©n 2.phÝa sau
postical (thuéc) mÆt sau, phÝa sau, phÇn thÊp
postsynaptic membrane mµng sau khíp thÇn kinh
post-transcriptional gene silencing (PTGS) (sù) c©m lÆng gen sau phiªn m∙,
bÊt ho¹t gen sau phiªn m∙

271
post-transcriptional processing (modification) of RNAs xö lý (söa ®æi) sau phiªn
m∙ cña ARN
post-translational modification of protein söa ®æi sau phiªn m∙ cña protein
post-trematic sau khe mang
postural control ®iÒu chØnh t− thÕ
postventitious chËm ph¸t triÓn do giã
postzygapophysis mÊu khíp sau
postzygotic barrier hµng rµo sau hîp tö
potamous sèng ë s«ng, sèng ë suèi
potash bå t¹t, kali cacbonat
potassium kali
potato late blight bÖnh tµn lôi muén
potential (thuéc) tiÒm n¨ng
potential energy n¨ng l−îng dù tr÷
potential evapotranspiration tiÒm n¨ng bèc tho¸t h¬i n−íc
potometer thiÕt bÞ ®o møc hÊp thô
pouch tói bao
powdery mildew (bÖnh) mèc tr¾ng, (bÖnh) mèc s−¬ng
pox viruses virut ®Ëu mïa
PPA ®¹o luËt b¶o vÖ thùc vËt (Plant Protection Act)
PPAR viÕt t¾t cña Peroxisome Proliferators Activated Receptor
PPAR alpha PPAR alpha
PPAR gamma PPAR gamma
PPB b¸m gi÷ protein sinh chÊt (Plasma Protein Binding)
PPFM viÕt t¾t cña Pink Pigmented Facultative Methylotroph
PPO oxidaza protoporphyrinogen (Protoporphyrinogen Oxidase)
PPQ bar thanh PPQ
P-protein protein P
PQ interval kho¶ng c¸ch PQ
PRA viÕt t¾t cña Pest Risk Analysis
PR interval kho¶ng c¸ch PR
PR proteins protein PR
praecoces (c¸c) chim non khoÎ
prairies ®ång cá
Prausnitz-Kustner reaction ph¶n øng Prausnitz-Kustner
pre-adaptation (sù) thÝch nghi ban ®Çu
pre-b cell colony-enhancing factor
prebiotic tr−íc khi cã sù sèng, tiÒn sinh
prebiotics tr−íc khi cã sù sèng, tiÒn sinh
precapillary sphincter c¬ tr−íc mao qu¶n
precautionary principle nguyªn t¾c c¶nh b¸o tr−íc
precaval vein tÜnh m¹ch chñ tr−íc, tÜnh m¹ch chñ trªn

272
prechordal tr−íc d©y sèng, tr−íc tuû sèng
prechordal plate tÊm tr−íc d©y sèng
precipitation (sù) kÕt tña
precipitin test thÝ nghiÖm kÕt tña
preclimax tr−íc cao ®Ønh
precocial chim non khoÎ
precoracoid x−¬ng tr−íc qu¹, x−¬ng tr−íc ®ai ngùc
predation (sù) ¨n thÞt
predator ®éng vËt ¨n thÞt
predator prey cycle chu kú vËt ¨n thÞt con måi
predentin(e) chÊt ngµ non, chÊt tiÒn ngµ
predictive domancy dù b¸o ngñ
preen gland tuyÕn phao c©u
preening (sù) rØa l«ng
preference −a thÝch thøc ¨n
preferendum m«i tr−êng tèi −u
preferential mating giao phèi (cã) chän läc
prefloration (sù) xÕp mÉu nô hoa, tiÒn khai hoa
prefoliation (sù) xÕp mÉu bóp l¸, tiÒn khai l¸
preformation sù h×nh thµnh tr−íc
pre-frontal lobotomy phÉu thuËt më thuú tr−íc tr¸n
preganglionic fibres sîi tr−íc h¹ch
pregnancy (sù) cã chöa, cã thai
prehallux ngãn c¸i thõa
prehensile thÝch nghi cÇm n¾m
prelacteal (thuéc) thó r¨ng s÷a
preload t¶i tr−íc
premature ejaculation xuÊt tinh sím
premaxilla (thuéc) x−¬ng tr−íc hµm trªn
premaxillary (thuéc) x−¬ng tr−íc hµm trªn
premeiotic mitosis ph©n bµo nguyªn nhiÔm tr−íc gi¶m ph©n
premolars (c¸c) r¨ng tr−íc hµm
premorse côt kh«ng ®Òu, côt v¸t
pre-operational thinking t− duy tiÒn ho¹t ®éng, suy nghÜ cña giai ®o¹n
tr−íc ho¹t ®éng
pre-operculum x−¬ng tr−íc n¾p mang
prepollex ngãn c¸i thõa
pre-prophase band d¶i tr−íc tiÒn kú, d¶i tr−íc kú ®Çu
prepropolypeptit tiÒn polypeptit
prepubic tr−íc x−¬ng mu
prepuce bao quy ®Çu
prepupa giai ®o¹n tr−íc nhéng, giai ®o¹n nhéng non

273
preputial (thuéc) bao quy ®Çu
presbyopia (tËt) viÔn thÞ
pressure bomb bom ¸p suÊt, bom nÐn
pressure potential thÕ ¸p su©t
pressure probe ®Çu dß ¸p suÊt
presternum 1.m¶nh tr−íc øc 2.x−¬ng øc
presynaptic inhibition øc chÕ tr−íc thÇn kinh
pretrematic tr−íc mang
prevalence of species (sù) −u thÕ cña loµi
prevertebrace tr−íc cét sèng
prey vËt s¨n b¾t, vËt måi
prezygapophysis mÊu khíp tr−íc
Priapulida ngµnh Giun vßi, ngµnh Giun ®u«i mµo
Pribnow box hép Pribnow
prickle nhó gai, l«ng gai, gai
primacy effect t¸c dông hµng ®Çu, t¸c dông −u tiªn
primacy process thinking qu¸ tr×nh t− duy −u viÖt, qóa tr×nh t− duy −u
tiªn
primaries l«ng c¸nh s¬ cÊp
primary 1.s¬ cÊp, nguyªn thuû, nguyªn sinh 2.chÝnh yÕu, quan träng
nhÊt
primary body cavity thÓ xoang nguyªn thñy
primary body th©n s¬ cÊp
primary cell wall v¸ch tÕ bµo s¬ cÊp, v¸ch tÕ bµo nguyªn sinh
primary constriction eo s¬ cÊp, eo t©m ®éng
primary consumer sinh vËt tiªu thô s¬ cÊp, sinh vËt tiªu thô cÊp mét
primary flexure nÕp uèn nguyªn thuû
primary germ layers (c¸c) líp ph«i s¬ cÊp
primary growth sinh tr−ëng s¬ cÊp
primary immune response ®¸p øng miÔn dÞch s¬ cÊp, ®¸p øng miÔn dÞch
lÇn ®Çu
primary meristem m« ph©n sinh s¬ cÊp
primary node m¾t s¬ cÊp, mÊu s¬ cÊp
primary phloem libe s¬ cÊp
primary pit field diÖn lç s¬ cÊp, diÖn lç s¬ cÊp
primary producer sinh vËt s¶n xuÊt
primary production s¶n l−îng s¬ cÊp
primary productivity n¨ng suÊt s¬ cÊp, møc s¶n xuÊt ban ®Çu
primary ray tia s¬ cÊp
primary reinforcer nh©n tè t¸i cñng cè chÝnh
primary sere hÖ diÔn thÕ nguyªn sinh, hÖ diÔn thÕ s¬ cÊp
primary structure cÊu tróc s¬ cÊp

274
primary succession diÔn thÕ nguyªn sinh, diÔn thÕ s¬ cÊp, diÔn thÕ ban
®Çu
primary tissue m« s¬ cÊp, m« nguyªn sinh
primary transcript s¶n phÈm phiªn m∙ s¬ cÊp
primary wall v¸ch s¬ cÊp
primary xylem m« gç s¬ cÊp
Primates bé Linh tr−ëng
primed (®∙) mÉm c¶m s¬ bé, (®∙) mÉm c¶m lÇn ®Çu
primer ®o¹n måi
primer extension kÐo dµi ®o¹n måi (tæng hîp ADN)
primitive nguyªn thuû
primitive streak d¶i nguyªn thuû
primitive groove r∙nh nguyªn thuû
primitive grut èng nguyªn thuû
primitive sex cords bã giíi tÝnh nguyªn thuû
primitive yolk tói no∙n hoµng nguyªn thuû
primordial (thuéc) mÇm
primordial germ cells (c¸c) tÕ bµo sinh dôc mÇm
primordium mÇm
primosome thÓ mÇm
principle nguyªn lý
principle cells tÕ bµo chÝnh
principle of allocation nguyªnt¾c ph©n phèi
principle of expectancy nguyªn t¾c kú väng
principle of reinforcement nguyªn t¾c t¸i cñng cè
prion prion
prisere hÖ diÔn thÕ nguyªn sinh, hÖ diÔn thÕ s¬ cÊp
prismatic (cã) d¹ng l¨ng trô
prismatic layer líp l¨ng trô
proanthocyanidins proanthocyanidin
proatls x−¬ng tr−íc ®éi
probability density function hµm mËt ®é x¸c suÊt
proband ®Çu dßng, ®Çu (ph¶) hÖ
probe mÉu dß
probiotics probiotics (hîp chÊt kÝch thÝch sinh tr−ëng c¸c vi khuÈn cã lîi
trong hÖ tiªu ho¸ ®éng vËt)
problem solving behaviour hµnh vi gi¶i quyÕt khã kh¨n
Proboscidea bé Cã vßi, bé Voi
proboscis vßi
procambium tiÒn t−îng tÇng
procartilage giai ®o¹n tiÒn sôn, giai ®o¹n sôn non

275
procaryotes sinh vËt nh©n s¬, sinh vËt nguyªn thuû, sinh vËt ch−a cã
nh©n ®iÓn h×nh
Procellarilformes bé H¶i ©u
procercoid larva Êu trïng ®u«i mãc
process u låi, mÊu, chám; qu¸ tr×nh
process validation qu¸ tr×nhgi¸ trÞ ho¸
Prochlorophyceae líp Nguyªn t¶o lôc, líp TiÒn t¶o lôc
Prochordata ph©n ngµnh nöa d©y sèng
procoelous lâm tr−íc
proctal (thuéc) vïng hËu m«n
proctodaeal (thuéc) èng hËu m«n
proctodaeum èng hËu m«n
procumbent (thuéc) n»m, bß lan
procuticle tiÒn cuticun, cuticun non
pro-drug therapy liÖu ph¸p tiÒn chÊt thuèc (ch÷a b»ng tiÒn chÊt cña thuèc)
producers sinh vËt s¶n xuÊt, vËt s¶n xuÊt
production s¶n l−îng
production effeciency hiÖu suÊt s¶n xuÊt
productivity n¨ng suÊt
pro-ecdysis giai ®o¹n tiÒn lét x¸c, giai ®o¹n tr−íc lét x¸c
proenzyme proenzym, tiÒn enzym
proerythroblast tiÒn hång cÇu
pro-embryo tiÒn ph«i, mÇm ph«i
progeria (sù) giµ sím, l∙o ho¸ sím
progesterone kÝch tè thÓ vµng, progesteron
proglottides (c¸c) ®èt s¸n
proglottis ®èt s¸n
prognathous (cã) hµm nh«, (cã) hµm væ
programmed cell death sù chÕ tÕ bµo theo ch−¬ng tr×nh
programmed instruction h−íng dÉn theo ch−¬ng tr×nh
programmed learning häc theo ch−¬ng tr×nh
progress zone vïng ph¸t triÓn
prohormone tiÒn hormone
projection (sù) phãng chiÕu
projective technique kü thuËt phãng chiÕu
projective test tr¾c nghiÖm phãng chiÕu
prokaryon nh©n s¬, tiÒn nh©n, nh©n nguyªn thñy
prokaryote sinh vËt nh©n s¬, sinh vËt nh©n nguyªn thñy, sinh vËt ch−a
cã nh©n ®iÓn h×nh
prokaryotic (thuéc) nh©n s¬, sinh vËt nh©n s¬, sinh vËt nh©n nguyªn
thñy, sinh vËt ch−a cã nh©n ®iÓn h×nh
prokaryotic cell tÕ bµo nh©n s¬, tÕ bµo ch−a cã nh©n ®iÓn h×nh
prolamellar body thÓ tiÒn phiÕn

276
prolan prolan, hormon kÝch dôc
proleg ch©n bông, ch©n tr−íc
proliferation (sù) t¨ng sinh, n¶y në
proliferous (cã) t¨ng sinh
proliferous phase pha t¨ng sinh
prolification (sù) sinh s¶n nhiÒu
proline prolin
promeristem nguyªn bµo ph©n sinh, m« ph©n sinh non
prometaphase kú gi÷a sím, ®Çu kú gi÷a, tr−íc kú gi÷a
promontory mÊu låi, u, b−íu, nóm, nÕp, mµo, gß
promoter khëi ®iÓm, promot¬
promoter trapping sù b¾t gi÷ yÕu tè khëi ®Çu
promyelocyte tÕ bµo tuû non
pronation quay sÊp, lËt sÊp
pronate (sù) quay sÊp, lËt sÊp
pronator c¬ quay sÊp
pronephric (thuéc) tiÒn thËn
pronephros tiÒn thËn
pronotal (thuéc) m¶nh l−ng tr−íc
pronotum m¶nh l−ng tr−íc
pronucleus nh©n con, tiÒn nh©n, nh©n nguyªn
pro-oestrus thêi kú tr−íc ®éng dôc
proof-reading ®äc söa (trong phiªn m∙)
pro-otic x−¬ng tr−íc tai
propagation (sù) nh©n gièng, truyÒn gièng, ph¸t t¸n, bµnh tr−íng
propagule cµnh gi©m, cµnh chiÕt, chåi mÇm, c©y non, m¹, h¹t gièng, thÓ
nh©n gièng
properdin properdin
prophage tiÒn phage, prophag
prophase tiÒn kú, kú tr−íc, pha ®Çu
prophyll l¸ ®Çu, l¸ gèc
propionic acid axit propionic
proplastid tiÒn l¹p thÓ
prop root rÔ chèng, rÔ «m
proprioception sù tù c¶m, sù nhËn c¶m trong c¬ thÓ
proprioceptive thô c¶m b¶n thÓ, tù c¶m, nhËn c¶m trong c¬ thÓ
proprioceptor thô c¶m b¶n thÓ, tù c¶m, nhËn c¶m trong c¬ thÓ
proscapula x−¬ng ®ßn
proscolex ®Çu s¸n non, kÐn dÞch
prosencephalon n∙o tr−íc
prosocoele khoang n∙o tr−íc, n∙o thÊt I
prosoma 1.®èt ®Çu-ngùc, ®èt th©n tr−íc 2.®Çu

277
prostaglandins prostaglandin
prostaglandin endoperoxide synthase synthaza endoperoxid prostaglandin
prostate tuyÕn tiÒn liÖt
prostate-specific antigen (PSA) kh¸ng nguyªn ®Æc thï tuyÕn tiÒn liÖt
prostatitis viªm tuyÕn tiÒn liÖt
prosthetic group nhãm prosthetic
prostomium phÇn tr−íc miÖng, thuú tr−íc miÖng
protandrous cã tÝnh nhÞ tr−íc, cã tÝnh nhÞ chÝn tr−íc
protandry (tÝnh) ®ùc chÝn tr−íc, (tÝnh) nhÞ chÝn tr−íc
protease proteaza
protease nexin I (PN-I) proteaza nexin I (PN-I)
protease nexin II (PN-II) proteaza nexin II (PN-II)
proteasome proteasom
proteasome inhibitors chÊt øc chÕ proteasom
protective layer líp b¶o vÖ
protein protein
protein A protein A
protein arrays dµn protein
protein-based lithography thuËt in kh¾c ®¸ dùa trªn protein
protein biochips chip sinh häc protein
protein bioreceptors thô quan sinh häc protein
protein C protein C
protein-conducting channel kªnh dÉn protein
protein chips chip protein
protein digestibility-corrected amino acid scoring (PDCAAS) tû sè axit amin
trªn kh¶ n¨ng tiªu ho¸ protein
protein engineering kü thuËt thao t¸c protein
protein expression biÓu hiÑn protein
protein folding cuén gËp protein
protein inclusion bodies thÓ vïi protein
protein interaction analysis ph©n tÝch t−¬ng t¸c protein
protein kinases kinaza protein
protein microarrays vi dµn protein
protein-protein interactions t−¬ng t¸c protein-protein
protein quality chÊt l−îng protein
protein sequencer m¸y gi¶i tr×nh tù protein
protein signaling (sù) ph¸t tÝn hiÖu cña protein
protein splicing c¾t ghÐp protein
protein structure cÊu tróc protein
protein synthesis sù tæng hîp protein
protein targeting nh»m ®Ých protein
protein tyrosine kinase inhibitor chÊt øc chÕ kinaza tyrosin protein

278
protein tyrosine kinases kinaza tyrosin protein
proteoclastic ph©n huû protein
proteolysis (sù) ph©n gi¶i protein
proteolytic (thuéc) ph©n gi¶i protein
proteolytic enzymes enzym ph©n gi¶i protein
proteome chip chip hÖ protein
proteomes hÖ protein
proteomics hÖ protein häc
proterandrous (cã) nhÞ chÝn tr−íc, (cã) yÕu tè ®ùc chÝn tr−íc
proterokont roi vi khuÈn
prothallus 1.t¶n non, nguyªn t¶n 2.giao tö thÓ
prothoracis gland tuyÕn ®èt ngùc tr−íc
prothorax ®èt ngùc I, ®èt ngùc tr−íc
Protista giíi Sinh vËt nh©n chuÈn
protocercal (thuéc) thuú v©y ®u«i ®Òu, thuú v©y ®u«i nguyªn thuû
Protochordata ngµnh D©y sèng nguyªn thuû
protoderm vá nguyªn sinh, nguyªn b×
protogyny (tÝnh) c¸i chÝn tr−íc, (tÝnh) nhuþ chÝn tr−íc
protomorphic (cã) d¹ng nguyªn thuû, (cã) d¹ng gèc
protonema nguyªn ty, t¶n d¹ng sîi
protonephridial system hÖ nguyªn ®¬n thËn
protonephridium nguyªn ®¬n thËn
proton motive force lùc chuyÓn ®éng proton
proton pump b¬m proton
proton-translocating ATPase ATPaza chuyÓn vÞ proton
proto-oncogenes gen gi¶ ung th−
protophloem libe non, libe nguyªn sinh
protoplasm chÊt nguyªn sinh
protoplasmic (thuéc) chÊt nguyªn sinh
protoplasmic circulation l−u th«ng chÊt nguyªn sinh
protoplast thÓ nguyªn sinh, tÕ bµo trÇn
protoplast culture nu«i cÊy thÓ nguyªn sinh
protoplast fusion dung hîp thÓ nguyªn sinh, dung hîp tÕ bµo trÇn
protopodite ®èt gèc ch©n
protostele nguyªn trung trô, bã m¹ch ®ång t©m
protostome lç ph«i, miÖng ph«i, ®éng vËt nguyªn khÈu
Prototheria ph©n líp Thó nguyªn thuû
prototroph nguyªn d−ìng, sinh vËt nguyªn d−ìng
prototype kiÓu nguyªn thuû, kiÓu gèc, kiÓu chuÈn
protoxin protoxin, tiÒn ®éc tè
protoxylem nguyªn méc
Protozoa ngµnh §éng vËt nguyªn sinh

279
protozoologist nhµ nguyªn sinh ®éng vËt
protozoon ®éng vËt ®¬n bµo, ®éng vËt nguyªn sinh
protractor c¬ duçi
provascular tissue m« m¹ch non
proventriculus 1.d¹ dµy tuyÕn 2.mÒ 3.d¹ dµy, cèi xay vÞ
provitamin provitamin, tiÒn sinh tè
provirus tiÒn virut, provirut
provitamin A provitamin A
proxemics thèng kª häc kh«ng gian nh©n lo¹i
proximal gÇn t©m, cËn t©m
PRR bÖnh thèi rÔ do Phytophthora (Phytophthora Root Rot)
pruinose phñ phÊn tr¾ng
pruniform (cã) d¹ng qu¶ mËn
Prymnesiophyceae líp T¶o roi
PS serin phosphatidyl (Phosphatidyl Serine)
PSA viÕt t¾t cña Prostate-Specific Antigen
psalterium d¹ l¸ s¸ch
psammophyte thùc vËt −a c¸t, thùc vËt sèng trªn c¸t
p-selectin
pseudautostylic (thuéc) khíp kiÓu trùc tiÕp gi¶
pseudautostyly (thuéc) khíp kiÓu trùc tiÕp gi¶
pseudo-aposematic nguþ tr¹ng gi¶, (thuéc) mµu nguþ trang gi¶
pseudobrachium v©y ngùc gi¶
pseudobulb bäng gi¶, tói chøa n−íc
pseudocarp qu¶ gi¶
pseudocoele 1.khoang gi¶, n∙o thÊt V 2.thÓ xoang gi¶
pseudocoelomate ®éng vËt xoang gi¶
pseudocoetom thÓ xoang gi¶
pseudocopulation (sù) giao hîp gi¶
pseudocyesis (sù) mang thai gi¶
pseudodementia (chøng) gi¶ sa sót trÝ tuÖ
pseudodont (cã) r¨ng gi¶, (cã) r¨ng sõng
pseudogamy (tÝnh) giao phèi gi¶, (tÝnh) tiÕp hîp gi¶
pseudogene gen gi¶, gen sao sai, gen lçi
pseudoheart 1.tim gi¶ 2.c¬ quan trôc
pseudointerference b¸n giao thoa
pseudometamerism (hiÖn t−îng) ph©n ®èt gi¶
Pseudomonadales bé h×nh que gi¶
Pseudomonas aeruginosa Pseudomonas aeruginosa
Pseudomonas fluorescens Pseudomonas fluorescens
pseudoparenchyma m« mÒm gi¶, nhu m« gi¶
pseudopod ch©n gi¶

280
pseudopodia ch©n gi¶, cuèng gi¶
pseudopodium ch©n gi¶
pseudopregnancy (tÝnh) thô tinh gi¶
Pseudoscoronidae hä h×nh que gi¶
Pseudoscorpionidae bé bä c¹p gi¶
Pseudovilli l«ng nhung gi¶
PS interval kho¶ng c¸ch PS
pseudovitellus thÓ no∙n hoµng gi¶
Psilotopsida líp Th«ng
Psittaciformes bé Ch©n chÌo, bé VÑt
psittacosis sèt vÑt, sèt chim
psittacosis-lymphogranuloma viruses virut g©y bÖnh Hodgkin-virut vÑt
psoralen xem psoralene
psoralene psoralene (ho¸ chÊt ®éc ®èi víi c«n trïng)
PST viÕt t¾t cña Porcine SomatoTropin
psychiatry bÖnh häc t©m thÇn
psychism thuyÕt t©m linh
psychoanalysis 1.thuyÕt ph©n t©m 2.(ph−¬ng ph¸p) ph©n tÝch t©m lý,
(ph−¬ng ph¸p) t©m thÇn
psychodynamics ®éng th¸i t©m lý häc
psychogalvanic reflex ph¶n x¹ ®iÖn-t©m thÇn
psychogenic (cã) nguån gèc t©m thÇn, (cã) nguån gèc t©m lý
psychogenic disorders (c¸c) rèi lo¹n t©m thÇn
psychokinesis vËn ®éng t©m thÇn, kh¶ n¨ng t©m thÇn chÕ ngù vËt chÊt
psychometrics tr¾c nghiÖm t©m lý häc
psychopath lo¹n nh©n c¸ch
psychopathology bÖnh häc t©m thÇn
psychopharmacology t©m thÇn d−îc häc
psychophily (tÝnh) thô phÊn nhê b−ím
psychophysis vËt lý t©m thÇn häc
psychophysiological disorders rèi lo¹n t©m sinh lý
psychosexual development ph¸t triÓn t©m thÇn-sinh dôc
psychosexual disorders rèi lo¹n t©m thÇn-sinh dôc
psychosis (chøng) lo¹n t©m thÇn
psychosomatic (thuéc) t©m thÇn, th©n thÓ, t©m-thÓ
psychophysiological disorders rèi lo¹n t©m thÇn-th©n thÓ, rèi lo¹n t©m-
thÓ
psychosurgery phÉu thuËt t©m thÇn
psychotherapy liÖu ph¸p t©m thÇn
psychrophile sinh vËt −a l¹nh
psychrophilic −a l¹nh, −a nhiÖt ®é thÊp
psychrophilic enzymes enzym −a l¹nh

281
Pteridophyta ngµnh Thùc vËt hoa Èn cã m¹ch
Pteridospermopsida líp D−¬ng xØ cã h¹t
Pterobranchia nhãm Mang d¹ng c¸nh
Pteropsida líp D−¬ng xØ
pterostilbenes
pterygial 1.tia v©y 2.(thuéc) v©y, c¸nh
pterygium chi
pterygoid 1.x−¬ng c¸nh, x−¬ng c¸nh b−ím 2.(cã) d¹ng c¸nh
pterygopalatoquadrate bar thanh b−ím khÈu c¸i vu«ng
pterylosis (sù) ph©n bè vïng l«ng
PTGS viÕt t¾t cña Post-Transcriptional Gene Silencing
ptilinum bao ®Çu
PTK kinaza tyrosin protein (Protein Tyrosine Kinase)
PTM söa ®æi sau dÞch m∙ (Post-Translational Modification)
ptyxis (sù) cuèn l¸ non, xÕp chåi, xÕp nô
puberty tuæi dËy th×
puberulent (cã) l«ng m¨ng, phñ l«ng mÞn, (cã) l«ng mÞn, phñ l«ng mÞn
pubescence phñ l«ng m¨ng, phñ l«ng mÞn, phñ l«ng t¬ ng¾n
pubescent (cã) l«ng m¨ng, (cã) l«ng t¬, (cã) l«ng mÞn
pubic (thuéc) x−¬ng mu
pubis x−¬ng mu
PUFA axit bÐo ®a kh«ng b∙o hoµ (Polyunsaturated Fatty Acids)
puff ball thÓ qu¶ nÊm cá dµy
puffs d¶i ph×nh, puf
pulmo phæi
pulmonary artery ®éng m¹ch phæi
pulmonary C receptor thô quan phæi C
pulmonary circulation tuÇn hoµn phæi
pulmonary valves van tæ chim ®éng m¹ch phæi
pulmonary vein tÜnh m¹ch phæi
Pulmonata bé Cã phæi
pulmonate (cã) phæi, (cã) phæi s¸ch, thë kh«ng khÝ
pulmonary (thuéc) phæi
pulmonary (thuéc) phæi, khoang h« hÊp
pulmones (c¸c) phæi
pulp tuû
pulse m¹ch
pulse labelling ®¸nh dÊu m¹ch ®éng
pulvinule thÓ gèi nhá, thÓ khuûu nhá, thÓ ®Öm lãng nhá
pulsed-field gel electrophoresis (phÐp) ®iÖn di gel tr−êng m¹ch ®éng,
(phÐp) ®iÖn di gel xung-tr−êng

282
pulvinus 1.thÓ gèi, thÓ khuûu 2.thÓ ®Öm lãng
pump (sù) b¬m
punctate (cã) ®èm, (cã) chÊm, (cã) ®iÓm, lÊm tÊm, lèm ®èm, lç chç
punctuated equilibrium c©n b»ng ng¾t qu∙ng
punctum chÊm, ®iÓm, ®èm
pungent 1.buèt, nhãi 2.h¨ng, cay, g¾t
punishment (sù) trõng ph¹t
pupa nhéng
pupal (thuéc) nhéng
pupal parasitism kÝ sinh trong nhéng
puparium kÐn
pupil ®ång tö, con ng−¬i
pupillary (thuéc) ®ång tö, con ng−¬i
pupilometer ®ång tö kÕ
pupiparous ®Î nhéng
pure culture nu«i cÊy s¹ch, gièng nu«i cÊy s¹ch
pure line dßng thuÇn
purine purin
Purkinje network m¹ng purkinje
Purkinje cells tÕ bµo purkinje
purposive behaviour tËp tÝnh cã môc ®Ých
pus mñ
pustule 1.môn n−íc 2.môn mñ, nèt môn
pustulous (cã) môn n−íc, (cã) môn mñ, (cã) nèt mñ
pustutar (cã) môn n−íc, (cã) môn mñ, (cã) nèt mñ
putamen 1.mµng vá trøng 2.nh©n vá hÕn
putrefaction (sù) thèi r÷a
puzzle box hép ®è trÝ
p-value gi¸ trÞ-p, gi¸ trÞ x¸c suÊt
PVP viÕt t¾t cña Plant Variety Protection Act
PVPA ®¹o luËt b¶o vÖ c¸c gièng thùc vËt (Plant Variety Protection)
PVR quyÒn cña gièng thùc vËt (Plant Variety Rights)
PWGF nh©n tè sinh tr−ëng vÕt th−¬ng b¾t nguån tõ tiÓu huyÕt cÇu
(Platelet-Derived Wound Growth Factor)
pycnidiospore bµo tö phÊn
Pycnogonida bé NhÖn ch©n trøng
pycnosis (sù) kÕt ®Æc nh©n, tho¸i ho¸ tÕ bµo
pycnoxylic wood gç cøng, gç ch¾c, gç ®Æc
pygal 1.(thuéc) ®èt hËu m«n 2.m¶nh cuèi mai
pygostyle x−¬ng b¸nh l¸i, x−¬ng l−ìi cµy
pyloric (thuéc) m«n vÞ
pyloric canal èng m«n vÞ

283
pyloric sphincter c¬ m«n vÞ
pylorus m«n vÞ
pyralis bä rÇy ng« ch©u ¢u
pyramid th¸p pyramid
pyramidal (thuéc) th¸p pyramid
pyramidal tract bã th¸p pyramid
pyramid of biomass th¸p sinh khèi
pyramid of numbers th¸p sè l−îng
pyramid of productivity th¸p søc s¶n xuÊt
pyranose pyranoza
pyrenocarp thÓ qu¶ d¹ng chai
pyrenoid h¹t t¹o tinh bét, nh©n tinh bét
Pyrenomycetes líp Pyrenomycetes
pyrethrins pyrethrin
pyrexia c¬n sèt
pyrexial (thuéc) c¬n sèt
pyridine alkaloids (c¸c) pyridin alkaloit
pyridoxal pyridoxal
pyriform (cã) d¹ng qu¶ lª
pyrimidine pyrimidin
pyrogens mñ
pyroninophilic cells tÕ bµo −a pyronin
pyrophilous −a ®Êt ch¸y
pyrophosphate cleavage (sù) t¸ch pyrophosphat, chia pyrophosphat
pyrrolizidine alkaloids alkaloid pyrrolizidin
pyxidium qu¶ hép
pyxis qu¶ hép

284
 Q

Q-bands b¨ng Q
q-beta replicase replicaza q-beta
q-beta replicase technique kü thuËt replicaza q-beta
QCM c©n tinh thÓ Quartz vi l−îng (Quartz Crystal Microbalances)
QD ®iÓm l−îng tö (quantum dot)
QPCR ph¶n øng PCR ®Þnh l−îng (Quantitative Polymerase Chain Reaction)
QRS complex phøc hîp QRS
QS interval kho¶ng c¸ch QS
QSAR viÕt t¾t cña Quantitative Structure-Activity Relationship
QSPR viÕt t¾t cña Quantitative Structure-Property Relationship
QT interval kho¶ng c¸ch QT
QTL viÕt t¾t cña Quantitative Trait Loci
quadrant gãc phÇn t−
quadrat « vu«ng (tiªu chuÈn)
quadrate 1.h×nh vu«ng, vu«ng 2.x−¬ng vu«ng
quadrate bone x−¬ng vu«ng
quadratus c¬ vu«ng
quadriceps c¬ bèn ®Çu
quadrivalent thÓ tø trÞ
quadrumanous bèn tay
quadruped bèn ch©n
quadrupole ion trap b∙y ion bèn cùc
qualitative variation biÕn ®æi ®Þnh tÝnh
quality chÊt l−îng
quanratine (sù) kiÓm dÞchm thêi gian c¸ch ly, c¸ch ly
quantile 1.®iÓm ph©n vÞ 2.gi¸ trÞ ph©n vÞ
quantitative character ®Æc ®iÓm ®Þnh l−îng, tÝnh tr¹ng sè l−îng
quantitative genetics di truyÒn häc ®Þnh l−îng
quantitative structure-activity relationship (qsar) quan hÖ sè l−îng vÒ
cÊu tróc-ho¹t tÝnh
quantitative structure-property relationship (qspr) quan hÖ sè l−îng vÒ
cÊu tróc-®Æc tÝnh
quantitative trait tÝnh tr¹ng sè l−îng
quantity of radiation l−îng phãng x¹
quantum dot ®iÓm l−îng tö
quantum tags thÎ l−îng tö
quantum wire d©y l−îng tö
quarantine pest kiÓm dÞch s©u bä

285
quartet bé bèn bµo tö, tø tö
quartette bé bèn bµo tö, tø tö
quartz crystal microbalances vi c©n b»ng tinh thÓ th¹ch anh
quaternary structure cÊu tróc bËc bèn
queen (con) chóa
queen bee substance chÊt ong chóa
queen substance chÊt ong chóa
quelling chÕ ngù (biÓu hiÖn gen bµng ARN nhiÔu)
quencher dye chÊt nhuém xo¸
quercetin quercetin (hä th¶o d−îc chèng oxy ho¸ vµ ung th−)
quick-stop dõng nhanh, dÊu chÊm nh¹y
quiescent centre t©m nghØ, t©m kh«ng ph©n chia
quiet sleep giÊc ngñ sãng chËm, giÊc ngñ s©u
quiliwort c©y thuû phØ
quill th©n èng
quill feathers l«ng èng
quinacrine fluorescence huúnh quang quinacrin
quincuncial aestivation mÉu nô hoa kiÓu nanh sÊu
quinine ký ninh, quinin
quinone quinon
quorum sensing c¶m biÕn ®Þnh møc, c¶m biÕn tíi h¹n (trong c¬ chÕ truyÒn
tÝn hiÒu ë vi sinh vËt)
quotas cota

286
 R

r and k strategy chiÕn l−îc k vµ r

R genes (c¸c) gen R
r/K chän läc r/K
rabies (bÖnh) d¹i
Rabl configuration cÊu h×nh Rabl
RAC uû ban t− vÊn vÒ ADN t¸i tæ hîp (Recombinant DNA Advisory Committee)
race chñng
racemate hçn hîp ®¼ng ph©n (cã sè l−îng ph©n tö L vµ D b»ng nhau)
raceme chïm (hoa)
racemic (mixture) xem racemate
racemose (cã) chïm, (thµnh) chïm
racemose inflorescence côm hoa cã chïm
rachidial (thuéc) trôc, cét sèng
rachilla cuèng nh¸nh, trôc nh¸nh
rachiodont (cã) r¨ng gai
rachis 1.trôc, cuèng, cäng 2.th©n èng 3.cét sèng
rad rad
radial quay, to¶ trßn, to¶ tia,
radial cleavage ph©n c¾t phãng x¹
radial longitudinal section mÆt c¾t däc xuyªn t©m, mÆt c¾t däc h−íng
®−êng kÝnh
radial symmetry (tÝnh) ®èi xøng to¶ tia
radiata sinh vËt ®èi xøng to¶ tia
radiate to¶ tia
radiation bøc x¹
radiation danger zone khu vùc nguy hiÓm phãng x¹
radiation hazard nguy c¬ nhiÔm x¹
radiation sickness (bÖnh) nhiÔm x¹
radiation therapy liÖu ph¸p phãng x¹, trÞ liÖu b»ng phãng x¹
radical 1.(thuéc) rÔ 2. gèc
radicivorous ¨n rÔ
radicle rÔ mÇm
radioactive phãng x¹
radioactive dating x¸c ®Þnh tuæi b»ng phãng x¹
radioactive isotopes chÊt ®ång vÞ phãng x¹
radio-allergosorbent test thÝ nghiÖm chÊt hÊp phô dÞ nguyªn phãng x¹
radiobiology sinh häc phãng x¹

287
radiocarbon dating ®Þnh tuæi b¨ng cacbon phãng x¹
radiograph ¶nh X quang, ¶nh tia r¬ngen
radiography (phÐp) chôp (b»ng) tia X, (phÐp) chôp (b»ng) tia phãng x¹
radioimmunoassay xÐt nghiÖm miÔn dÞch b»ng phãng x¹
radioimmunoassay thÝ nghiÖm chÊt miÔn dÞch phãng x¹
radio-immunosorbent test thö nghiÖm chÊt hÊp phô miÔn dÞch phãng x¹
radioimmunotechnique kü thuËt miÔn dÞch phãng x¹
radioisotope chÊt ®ång vÞ phãng x¹
radiolabeled ®−îc ®¸nh dÊu b»ng phãng x¹
Radiolaria bé Trïng tia
radiolarian ooze bïn trïng tia
radiology phãng x¹ häc
radiomimetic (cã) t¸c dông gièng phãng x¹
radionuclide nuclit phãng x¹
radionuclide imaging chôp ¶nh b»ng nuclit phãng x¹
radiopaque kh«ng thÊm bøc x¹, ch¾n bøc x¹
radioresistant chÞu bøc x¹, chÞu phãng x¹
radiosensitive nh¹y c¶m víi bøc x¹, nh¹y c¶m víi phãng x¹, nh¹y c¶m
bøc x¹
radium needle kim ra®i
radius 1.x−¬ng quay, g©n quay 2.trôc ®èi xøng to¶ trßn
radix rÔ, gèc
radon seeds (c¸c) bao radon
radula l−ìi bµo, d¶i b¨ng kitin
radular (cã) l−ìi bµo, (cã) d¶i b¨ng kitin
radulate (cã) l−ìi bµo, (cã) d¶i b¨ng kitin
raduliform (cã) l−ìi bµo, (cã) d¶i b¨ng kitin
rafts vïng ®Æc thï (trªn mµng tÕ bµo ®éng vËt cã vó tËp trung thô quan)
rain m−a
rain forest rõng m−a
rain shadow vïng khuÊt m−a, khu vùc khuÊt m−a
rainfall l−îng m−a
raised bog ®Çm lÇy d©ng cao
raman optical activity spectroscopy (phÐp) quang phæ ®o ho¹t tÝnh quang
häc Raman
ramentum v¶y l¸
ramet c©y ®éc lËp
ramiform (cã) d¹ng cµnh
ramus 1.sîi (l«ng chim) 2.nh¸nh (hµm)
random amplified polymorphic DNA (RAPD) technique Kü thuËt nh©n
ngÉu nhiªn ADN ®a h×nh
random coil thÓ xo¾n ngÉu nhiªn
random distribution c©y ®éc lËp, c¸ thÓ dßng v« tÝnh

288
random mating giao phèi ngÉu nhiªn
random searching t×m kiÕm ngÉu nhiªn
random variable biÕn sè ngÉu nhiªn
range kho¶ng biÕn thiªn, biªn ®é
range of optimum vïng cùc thuËn
ranine (thuéc) mÆt d−íi l−ìi
rank 1.h¹ng, thø h¹ng 2.xÕp h¹ng
rank abundance diagrams (sù) ph©n bè ngÉu nhiªn
rank test thö theo thø h¹ng
Ranunculaceae hä Mao l−¬ng
Ranvier’s node eo Ranvier
RAPD viÕt t¾t cña Random Amplified Polymorphic DNA
raphe 1.sèng no∙n, gê no∙n 2.®−êng gi÷a
raphe nucleus nh©n sèng no∙n
raphide tinh thÓ d¹ng kim
rapid eye movement cö ®éng m¾t nhanh
raptatory (thuéc) ¨n thÞt, ¸c, d÷
raptorial (thuéc) ¨n thÞt, ¸c, d÷
rapid microbial detection (RMD) ph¸t hiÖn vi khuÈn nhanh
rapid protein folding assay xÐt nghiÖm nhanh protein cuén gãi
rarialian complex phøc hÖ nhiÒu l¸ no∙n
rarity biÓu ®å thø tù phong phó
ras gene gen ras (rat sarcoma, g©y ung th− ë chuét vµ ng−êi)
ras protein protein ras (do gen ras sinh ra)
rasorial thÝch nghi bíi ®Êt
rate of increase tØ lÖ t¨ng
Rathke’s pouch thÝ nghiÖm Rathke
rationalization (sù) hîp lý ho¸
ratio schedule of reinforcement chÕ ®é cñng cè tû sè
rattle vßng ®u«i sõng, khóc chu«ng
rational drug design thiÕt kÕ thuèc hîp lý
Rauber’s cells (c¸c) tÕ bµo Raube
Raunkiaer classification of plant ph©n lo¹i Raunkiaer vÒ quÇn x∙ thùc
vËt
Raunkiaer system hÖu Raunkiaer
ray tia
ray floret 1.hoa r×a, hoa tia 2.hoa h×nh l−ìi
ray initial tÕ bµo khëi sinh tia
ray tracheid qu¶n bµo tia
RB thÓ khóc x¹ (Refractile Bodies)
R-bands b¨ng R
RBS gene gen RBS (chèng chÞu nÊm Phialophora gregata)

289
rDNA rADN (ADN ribosom)
reaction (sù) ph¶n øng
reaction formation h×nh thµnh ph¶n øng
reaction time thêi gian ph¶n øng
reaction wood gç (cã ph¶n øng) ®Þnh h−íng
reactive depression suy gi¶m ph¶n øng
reactive oxygen species gèc tù do
reactive schizophrenia t©m thÇn ph©n liÖt d¹ng ph¶n øng
readiness potential ®iÖn thÕ th−êng trùc
reading frame khung ®äc
reagin reagin
reaginic antibody kh¸ng thÓ reagin
reality principle nguyªn lý hiÖn thùc
real-time PCR PCR thêi gian thËt
reassociation (of DNA) ghÐp ®«i (hai sîi ®¬n ADN)
RecA gen RecA (g©y t¸i tæ hîp ë E.coli)
recall håi t−ëng
recapitulation sù nh¾c l¹i, sù th©u tãm, sù tæng kÕt
recapitulation theory thuyÕt l¹i tæ, thuyÕt l¹i gièng
recency effect hiÖu øng vÒ tÝnh míi mÎ
receptacle 1.tói, nang 2.®Õ hoa
receptaculum 1.tói (chøa), nang (chøa) 2.tói chøa trøng
receptaculum seminis tói nhËn tinh, tói chøa tinh
receptive (thuéc) tiÕp nhËn
receptor thô quan, chÊt nhËn, vËt nhËn, ®iÓm nhËn, thô thÓ
receptor cells tÕ bµo xóc gi¸c
receptor fitting (RF) phï hîp thô quan (ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh cÊu tróc ®¹i ph©n
tö)
receptor mapping (RM) lËp b¶n ®å thô quan (nh»m pháng ®o¸n cÊu tróc
ba chiÒu cña ®iÓm b¸m thô quan)
receptor mediated endocytosis nhËp bµo qua trung gian thô thÓ
receptor potential thÕ n¨ng thô quan
receptor protein protein thô quan
receptor tyrosine kinase kinaza tyrosin thô quan
recess ng¸ch, hè, hèc
recessive (cã tÝnh tr¹ng) lÆn
recessive allele alen lÆn
recessive gene gen lÆn
reciprocal cross lai thuËn nghÞch, lai giao hç
reciprocal hybrids (c¸c) con lai thuËn nghÞch, (c¸c) con lai giao hç
reciprocal inhibition øc chÕ thuËn nghÞch
reciprocal interation ph¶n øng thuËn nghÞch

290
reciprocal neurons neuron thuËn nghÞch
reciprocal translocation chuyÓn ®o¹n thuËn nghÞch, chuyÓn ®o¹n giao hç
recognition (sù) nhËn biÕt
recognition concept of species quan ®iÓm thõa nhËn loµi
recognition helix chuçi nhËn biÕt
recolonization (sù) t¸i ®Þnh c−
recombinant thÓ t¸i tæ hîp
recombinant DNA ADN t¸i tæ hîp
recombinant DNA advisory committee uû ban t− vÊn vÒ ADN t¸i tæ hîp
recombinant DNA technology C«ng nghÖ ADN t¸i tæ hîp
recombinant inbred strains (c¸c) nßi néi phèi t¸i tæ hîp
recombinase recombinaza
recombination (sù) t¸i tæ hîp, tæ hîp l¹i
recombination map b¶n ®å t¸i tæ hîp
recombination nodule t¸i tæ hîp h¹ch
recovery rate tèc ®é phôc håi
rectal (thuéc) ruét th¼ng, trùc trµng
rectal gills (c¸c) mang trùc trµng
rectirostral (cã) má th¼ng, (cã) vßi th¼ng
rection center trung t©m ph¶n øng
rection center trung t©m ph¶n øng
rectrices (c¸c) l«ng ®u«i
rectricial (thuéc) l«ng ®u«i
rectrix l«ng ®u«i
rectum trùc trµng, ruét th¼ng
rectus c¬ th¼ng
recuitment (sù) bæ sung (quÇn thÓ), phôc håi s¬ cÊp, thu gãp
recurrent håi quy, t¸i diÔn
recurvirostral (cã) má cong lªn
red algae t¶o ®á
red biotechnology c«ng nghÖ sinh häc ®á
red blood cell hång cÇu
red blood corpuscle hång cÇu
red body m¹ng mao m¹ch
red corpuscle hång cÇu
Red Data Book S¸ch §á
red gland m¹ng mao m¹ch
red light ¸nh s¸ng ®á
red muscles c¬ ®á
red nucleus nh©n ®á
red reaction ph¶n øng ®á
red tide thuû triÒu ®á

291
redia Êu trïng redia
redement napole (RN) gene gen redement napole (t¨ng axit cho thÞt)
redirected behaviour hµnh vi chuyÓn h−íng
redox reaction ph¶n øng oxi ho¸ khö
reduced-allergen soybeans ®Ëu t−¬ng gi¶m dÞ øng
reducing agent chÊt khö
reduction gi¶m, khö
reduction division gi¶m ph©n, ph©n bµo gi¶m nhiÔm
reductionism thuyÕt gi¶m thiÓu
redundancy tÝnh d− thõa, tÝnh tho¸i ho¸ (m∙ di truyÒn)
reed d¹ mói khÕ
reefs r¹n ®¸ ngÇm, ¸m tiªu, d¶i c¸t ngÇm
re-entry t¸i ph¸t
refection (sù) tù ¨n ph©n
referen
reflected (bÞ) ph¶n x¹
reflerred pain ph¶n x¹ ®au
reflex ph¶n x¹
reflex action hµnh ®éng ph¶n x¹
reflex arc cung ph¶n x¹
refractile bodies (RB) thÓ khóc x¹
refractory period thêi kú tr¬
refuges n¬i tró Èn
refugium khu vùc Èn n¸u, vïng tró Èn, vïng biÖt c−
regeneration (sù) t¸i sinh
regional plant protection organization (RPPO) tæ chøc b¶o vÖ thùc vËt
khu vùc
regression 1.(sù) håi quy 2.(sù) tho¸i triÒu 3.(phÐp) håi quy
regression analysis ph©n tÝch håi quy
regular ®Òu, c©n ®èi
regular distribution ph©n bè ®Òu
regulation sù ®iÒu hoµ, ®iÒu chØnh, ®iÒu tiÕt
regulative development (sù) ph¸t triÓn cã ®iÒu chØnh
regulative fitness (sù) phï hîp t−¬ng ®èi
regulator gene gen ®iÒu chØnh
regulatory element phÇn tö ®iÒu hoµ
regulatory enzyme enzym ®iÒu hoµ
regulatory gene gen ®iÒu hoµ
regulatory protein protein ®iÒu hoµ
regurgitation 1.(sù) ch¶y ng−îc, dån ng−îc 2.(sù) tr¬, î
reinforcement (sù) cñng cè, t¨ng c−êng
regulatory sequence tr×nh tù ®iÒu hoµ

292
regulon regulon (®¬n vÞ ®iÒu hoµ)
reiterated sequences tr×nh tù lÆp l¹i
rejection (sù) ®µo th¶i, th¶i bá
rejuvenescence (sù) håi xu©n, trÎ l¹i
relative abundance møc phong phó t−¬ng ®èi
relative growth rate tØ lÖ t¨ng tr−ëng t−¬ng ®èi
relative humidity ®é Èm t−¬ng ®èi
relative refractory period thêi kú tr¬ t−¬ng ®èi
relaxation (sù) gi∙n, níi, gi¶i lao
relaxation time thêi gian gi∙n
relaxin relaxin
relay nuelei nh©n cßn l¹i
release-inhibiting hormone gi¶i phãng hormon k×m h∙m
releaser chÊt tiÕt
releasing hormon hormon tiÕt
releasing hormone gi¶i phãng hormon
relict (sù) häc l¹i
rem rem
REM sleep giÊc ngñ m¾t cö ®éng nhanh
remediation sù söa ch÷a
remex l«ng c¸nh
remiges (c¸c) l«ng c¸nh
remiped (cã) ch©n chÌo
Remipedia líp Ch©n chÌo
remission 1.(sù) thuyªn gi¶m 2.thêi kú thuyªn gi¶m
renal (thuéc) thËn
renal nerve thÇn kinh thËn
renal pelvis bÓ thËn
renal portal system hÖ m¹ch cöa thËn
renal tubules èng thËn, èng dÉn niÖu
renaturation (sù) håi tÝnh
rendzina ®Êt rendzin
renin thËn tè
reniform (cã) h×nh thËn, (cã) d¹ng thËn
rennet d¹ mói khÕ
renin inhibitors chÊt øc chÕ thËn tè
rennin enzym rennin (cßn gäi lµ chymosin, dïng lµm phomat)
reovirus reovirut (cã ARN s¬i kÐp, reo: Respiratory Enteric Orphan)
repeated DNA ADN lÆp l¹i
repeated sequences tr×nh tù lÆp l¹i
reperfusion nèi m¹ch, th«ng m¹ch (m¸u)
repetition compulsion c−ìng bøc lÆp l¹i

293
repetitive sequence tr×nh tù lÆp l¹i
repilica plating cÊy b»ng con dÊu
replacement diagrams biÓu ®å thay thÕ
replacement vector vect¬ thay thÕ
replication (sù) sao chÐp, t¸i b¶n
replication fork ch¹c sao chÐp
replication sao chÐp
replication fork nÜa sao chÐp (®iÓm tæng hîp ADN in vivo)
replicon ®¬n vÞ sao chÐp, replicon
replum v¸ch gi¸ no∙n, v¸ch gi¶
repolarized t¸i ph©n cùc
reporter gene gen chØ thÞ, gen th«ng b¸o
repressible enzyme enzym cã thÓ bÞ øc chÕ
repression (sù) øc chÕ, (hiÖn t−îng) øc chÕ
repressor chÊt øc chÕ
reproduction (sù) sinh s¶n
reproductive (thuéc) sinh s¶n
reproductive activity ho¹t ®éng sinh s¶n
reproductive behaviour tËp tÝnh sinh s¶n
reproductive cycle chu kú sinh s¶n
reproductive effort cè g¾ng sinh s¶n
reproductive isolation c¸ch ly sinh s¶n
reproductive output s¶n phÈm sinh s¶n
reproductive rate chØ sè sinh s¶n
reproductive system hÖ sinh s¶n
reproductive value gi¸ trÞ sinh s¶n
Reptilia líp Bß s¸t
repugnatorial glands tuyÕn b¶o vÖ
resampling lÊy tõ mÉu tiÕp
research foundation for microbiological diseases quü nghiªn cøu c¸c
bÖnh do vi sinh vËt
reserves (sù) dù tr÷, ®Ó dµnh
residue b∙, cÆn
resilience (sù) ®Èy nhau
resilience (tÝnh) ®µn håi, (tÝnh) håi phôc
resilience of community tÝnh mÒm dÎo cña quÇn x∙
resin nhùa
resin canal èng dÉn nhùa
resin duct èng dÉn nhùa
resistance (sù) ph¶n kh¸ng

294
resintance of community tÝnh ®Ò kh¸ng cña quÇn x∙
resistant (cã) søc ®Ò kh¸ng
resolving power of the eye kh¶ n¨ng ph©n gi¶i cña m¾t
resource nguån lîi, tµi nguyªn
resource partitioning (sù) ph©n chia nguån gièng
respiration (sù) h« hÊp, (sù) thë
respiration energy n¨ng l−îng h« hÊp
respiration rate c−êng ®é quang hîp h« hÊp
respiratory centre trung khu h« hÊp
respiratory chain chuçi h« hÊp
respiratory chemoreceptor ho¸ thô quan h« hÊp
respiratory exchange ratio tèc ®é h« hÊp
respiratory heat nhiÖt h« hÊp
respiratory movement vËn ®éng h« hÊp
respiratory muscle c¬ h« hÊp
respiratory organs (cã) c¬ quan h« hÊp
respiratory pigment s¾c tè h« hÊp
respiratory quotient hÖ sè h« hÊp
respiratory rhythmicity nhÞp h« hÊp
respiratory substrate c¬ chÊt h« hÊp
respiratory system hÖ h« hÊp
respiratory tract ®−êng h« hÊp
respiratory tree hÖ phæi
respiratory valve van h« hÊp
respondant (sù) ®¸p øng, tr¶ lêi
responding cells tÕ bµo tr¶ lêi, ®¸p l¹i
response ph¶n øng
response elements nguyªn tè ph¶n øng ®¸p l¹i
response latency (tr¹ng th¸i) Èn cña ph¶n øng
restiform (cã) ph¶n øng
resting membrane potential ®iÖn thÕ mµng nghØ
resting nucleus nh©n nghØ
resting potential thÕ n¨ng tÜnh
resting spore b¶o tö nghØ, bµo tö mïa ®«ng
restitution nucleus nh©n t¸i t¹o
restriction giíi h¹n
restriction and modification h¹n chÕ vµ th−êng biÕn
restriction endonuclease endonucleaza giíi h¹n
restriction enzyme enzym giíi h¹n
restriction endoglycosidases endoglycosidaza giíi h¹n
restriction endonucleases endonucleaza giíi h¹n
restriction enzyme enzym giíi h¹n

295
restriction fragment ®o¹n giíi h¹n (do enzym giíi h¹n c¾t ra)
restriction fragment length polymorphism (hiÖn t−îng) ®a h×nh chiÒu dµi
®o¹n giíi h¹n
restriction fragment length polymorphism ®a h×nh ®é dµi c¸c ®o¹n giíi h¹n
restriction map b¶n ®å giíi h¹n
restriction mapping lËp b¶n ®å giíi h¹n
restriction mapping ph−¬ng ph¸p ®¸nh dÊu ®iÓm giíi h¹n
restriction points in cell cycles ®iÓm giíi h¹n
restriction site ®iÓm giíi h¹n
restrictive temprature nhiÖt ®é giíi h¹n
resupinate lén ng−îc
resveratrol resveratrol (t¸c nh©n chèng nÊm lÊy tõ thùc vËt)
rete m¹ng l−íi, l−íi
rete Malpighii l−íi Malpighiv
rete mirabile l−íi m¹ch kú diÖu
rete mucosum l−íi Malpighi
rete testis m¹ng l−íi tinh hoµn
retia (c¸c) m¹ng l−íi, l−íi
reticular (thuéc) l−íi
reticular formation tæ chøc l−íi
reticulate thickening ho¸ dµy d¹ng l−íi
reticular tissue m« l−íi
reticulocytes tÕ bµo l−íi, hång cÇu l−íi
reticulodromous (cã) l−íi tÜnh m¹ch
reticuloendothelial system hÖ l−íi-néi m«
reticulopodium ch©n l−íi
reticulum 1.d¹ tæ ong 2.thÓ l−íi
retiform (cã) d¹ng l−íi
retiform tissue m« l−íi
retina vâng m¹c
retinal (thuéc) vâng m¹c
retinene tiÓu vâng m¹c
retinoid x receptors (RXR) thô quan retinoid X
retinoids retinoid (dÉn xuÊt cña vitamin A)
retractile (thuéc) co rót
retractor c¬ co rót
retrices (c¸c) l«ng ®u«i l¸i h−íng
retricial (thuéc) l«ng ®u«i l¸i h−íng
retrieval (sù) t¸i hiÖn (trÝ nhí)
retrieval cue t¸c nh©n t¸i hiÖn
retrix l«ng ®u«i l¸i h−íng
retroactive inhibition øc chÕ t¸c ®éng ng−îc

296
retrocerebral glands (c¸c) tuyÕn sau n∙o
retroelements xem transposon
retrograde amnesia (chøng) mÊt trÝ nhí vÒ sau
retrograde transport vËn chuyÓn ng−îc
retropulsion sù ®Èy lïi, sù ®¶y ng−îc
retrovirus virut sao chÐp ng−îc
retrotransposon gen nh¶y ARN
retroviral vectors vect¬ retrovirut
retrovirus retrovirut
retuse khÝa tai bÌo
revehent mang ng−îc l¹i
reverse genetics di truyÒn häc ng−îc
reverse micelle (RM) micel ®¶o ng−îc
reverse mutation ®ét biÕn nghÞch
reverse phase chromatography (RPC) s¾c lý ®¶o pha
reverse potential ®iÖn thÕ ®æi chiÒu
reverse transcriptase enzym phiªn m∙ ng−îc
reverse transcriptase transcriptaza ng−îc
reverse transcription phiªn m∙ ng−îc
reversed micelle micel ®¶o ng−îc
reversion (sù) håi biÕn, ®ét biÕn ng−îc
revolute cuén ra, cuén ngoµi
reward system hÖ thèng bï, hÖ thèng cñng cè
rexigenous t¹o ®øt g∙y
RFLP ®a h×nh ®é dµi c¸c ®o¹n giíi h¹n
rh rh (dïng cho c¸c ph©n tö ë ng−êi ®−îc t¹o ra b»ng c«ng nghÖ ADN t¸i
tæ hîp - Recombinant (r) human (h)
rhabdite thÓ que
rhabdom thÓ que
rhabdomeres ®o¹n thÓ que
rhachis trôc, trô, mèng, èng, th©n èng, cét sèng
rhamphotheca bao (má) sõng
rhaphe sèng no∙n, gê no∙n, ®−êng gi÷a
Rheiformes bé §µ ®iÓu mü
rheoreceptors c¬ quan ®−êng bªn, thô quan dßng ch¶y
rhesus blood group system hÖ thèng nhãm m¸u rhesus
rhesus factor nh©n tè rhesus
rhesus monkey khØ rhesus
rheumatic fever (bÖnh) thÊp khíp (cÊp)
rheumatoid arthritis viªm khíp d¹ng thÊp
rheumatoid factor yÕu tè d¹ng thÊp
rhinal (thuéc) mòi

297
rhinencephalon phÇn n∙o khøu gi¸c
rhinocoele xoang mòi
Rhizobaceae hä Vi khuÈn rÔ
Rhizobium (bacteria) vi khuÈn Rhizobium
rhizodermis vá rÔ, líp l«ng hót
rhizoid d¹ng rÔ, rÔ gi¶
rhizome th©n-rÔ, rÔ-bß
rhizomorph sîi nÊm d¹ng rÔ
rhizophagous ¨n rÔ
Rhizopoda líp Trïng ch©n rÔ
rhizopodium ch©n-rÔ, ch©n gi¶ ph©n nh¸nh, ch©n gi¶ d¹ng rÔ
rhizosphere vïng rÔ, bÇu rÔ
rhizoremediation söa ch÷a, kh¾c phôc b»ng Rhizobium
rhnarium mâm, mòi
Rho factor nh©n tè Rho
rhodamine rodamin
rhodophane chÊt dÇu ®á
Rhodophyceae nhãm T¶o ®á
rhodopsin rodopsin
rhombencephalon n∙o sau
rhopadium c¬ quan ®−êng bªn
rhTNF nh©n tè ho¹i tö khèi u t¸i tæ hîp ë ng−êi (recombinant human
Tumor Necrosis Factor)
Rhynchocephalia bé §Çu má
rhynchiphorous (cã) má
rhynchocoel xoang vßi
rhynchodont (cã) r¨ng má
Rhyniopsida líp D−¬ng xØ
rhytidome vá kh«
rib x−¬ng s−ên
riboflavin riboflavin, lactoflavin, vitamin B2
ribonucleic acid axit ribonucleic
ribose riboza
RI strains nßi RI
RIA xÐt nghiÖm miÔn dÞch b»ng phãng x¹ (RadioImmunoAssay)
ribonuclease 1 gene
ribonuclease RNAse
ribonucleic acid Axit ribonucleic
ribonucleic acid (RNA)
ribose riboza
ribosomal adaptor
ribosomal DNA AND ribosom

298
ribosomal RNA (rRNA) ARN ribosom
ribosome ribosome
ribosome binding site ®iÓm b¸m ribosom
riboswitches c«ng t¾c ribo (trong ARN th«ng tin)
ribozyme ribozym
ribulose ribuloza
ribulose 1,5-bisphosphate carboxylase oxygenase ribuloza 1,5-
biphosphat cacboxylaza oxygenaza
ribulose 1,5- carboxylase
ribulose bisphosphate ribuloza biphosphat
rice blast bÖnh lóa hÐo
richness ®é phong phó
richness relationship quan hÖ phong phó
ricin ricin (lectin g©y chÕt tÕ bµo)
rickets bÖnh cßi x−¬ng
rictal (thuéc) lç má, cöa má
rictus lç má, cöa má
rigidity sù cøng ®ê, chøng cøng ®¬
rigor cøng ®ê
rigor mortis cøng x¸c
RIKEN viÖn nghiªn cøu vËt lý vµ ho¸ häc NhËt B¶n
rima khe, r∙nh, vÕt nøt
rimate (cã) khe, (cã) r∙nh, (cã) vÕt nøt
rimiform (cã) d¹ng khe, (cã) d¹ng r∙nh
rimose (cã) khe, (cã) r∙nh, (cã) vÕt nøt
ring vßng
ring counts vßng ®Õm ®−îc
ring culture trång c©y d¹ng vßng
ring gland tuyÕn vßng
ringing (sù) lo¹i vßng ngoµi
ring-porous (cã) lç d¹ng vßng
ring-spot nèt ®èm l¸, nèt kh¶
Ripe of fruit and seed chÝn qña vµ h¹t
RISC phøc hîp lµm c©m lÆng (bÊt ho¹t) do ARN (RNA-Induced Silencing
Complex)
ritualization (sù) thÝch nghi hãa
rituximab rituximab (thuèc kh¸ng thÓ ®¬n dßng ch÷a thÊp khíp)
RMD viÕt t¾t cña Rapid Microbial Detection
rn gene gen rn, (xem napole gene)
RNA ARN
RNA-binding domain of protein vïng ARN liªn kÕt víi protein
RNA-induced silencing complex phøc hîp bÊt ho¹t do ARN g©y ra

299
RNA interference (RNAi) (sù) can thiÖp cña ARN
RNA polymerase ARN polymeraza
RNA probes mÉu dß ARN
RNA processing xö lý ARN (lo¹i bá intron)
RNA ribosome ARN ribosom (rARN)
RNA-synthesis tæng hîp ARN
RNA transcriptase transcriptaza ARN
RNA vectors vect¬ ARN
RNAi ARNi
RNAp ARNp
RNAse ARNaza
RNAse 1 gene gen ARNaza 1
Robertsonian translocation chuyÓn ®o¹n Robertson
Robustness of community søc khoÎ cña quÇn x∙
rod thÓ que, thÓ gËy
rod cell tÕ bµo h×nh que
Rodentia bé GËm nhÊm
rogue 1.c©y d¹i, c©y tho¸i ho¸ 2.nhæ c©y d¹i, nhæ c©y tho¸i ho¸
role vai trß
r¬ntgen r¬ngen
r¬ntgen equivalent man ®−¬ng l−îng r¬ngen sinh vËt
rontgenology r¬ngen häc
root 1.rÔ 2.gèc
root cap chãp rÔ
root hair l«ng hót, rÔ t¬
root plate tÊm rÔ, mÊu rÔ
root primordium mÇm rÔ
root pressure ¸p lùc rÔ
root tuber rÔ cñ
rooting compound hîp chÊt kÝch thÝch mäc rÔ
rooting of cutting gi©m cµnh
root-mean-square c¨n qu©n ph−¬ng, tr×nh b×nh b×nh ph−¬ng
rootstock th©n rÔ (®øng)
rootworm s©u ®ôc rÔ
Rorshach inkblot test tr¾c nghiÖm vÕt mùc Rorshach
ROS xem Reactive Oxygen Species
Rosaceae hä Hoa hång
Rose -Waaler test thÝ nghiÖm Rose-Waaler
rosemarinic acid axit rosemarinic
RosenmUllers organ c¬ quan Rosenmuller
rosette thÓ hoa thÞ, d¹ng hoa thÞ

300
rosette plant c©y d¹ng hoa thÞ
Rosidae ph©n líp Hoa hång, tæng bé Hoa hång
rostellum cùa
rostral (thuéc) má, chuú
rostrate (thuéc) má, chuú
rostrum má, chuû
rot (sù) thèi, (sù) r÷a, ho¹i môc
rotate (cã) d¹ng vµnh
Rotifera líp Trïng b¸nh xe
rotor c¬ xoay
rotula x−¬ng b¸nh chÌ
rough colony khuÈn l¹c sÇn sïi
rough endoplasmic reticulum l−íi néi chÊt h¹t, l−íi néi chÊt th«
rough ER l−íi néi chÊt cã h¹t
round dance móa vßng trßn
roundworm giun trßn
Rous’ sarcoma sacom Rous
roving gene gen di ®éng
RPFA xem Rapid Protein Folding Assay
rps1c gene gen rps1c
rps1k gene gen rps1k
rps6 gene gen rps6
rps8 gene gen rps8
rRNA (ribosomal RNA) rARN (ARN ribosom)
r-selection chän läc r
R-strategist nhµ chiÕn l−¬c R
RTK xem Receptor Tyrosine Kinase
RT-PCR viÕt t¾t cña Real Time PCR
rubber cao su
Rubiaceae hä Cµ phª
rubisco enzym rubico
RuBisCO enzym ribulozodiphotphat cacboxilaza-oxidaza
rubitecan rubitecan (d−îc phÈm ®Èy lïi ung th− tuyÕn tuþ)
RuBP carboxylase cacboxylaza RuBP
RuBPCase RuBPCaza
ruderal mäc n¬i b∙i r¸c
rudiment c¬ quan th« s¬, mÇm c¬ quan
RuDP RuDP Riboloza 1,5-bisphosphat
Ruffimi’s organs ( c¸c) c¬ quan Riffimi
rufous n©u ®á
rugose (cã) nÕp nh¨n
rugulose d¹ cá

301
rumen d¹ cá
rumenic acid axit rumenic
ruminant ( thuéc) nhai l¹i // ®éng vËt nhai l¹i
rumination ( sù) nhai l¹i
runner th©n bß
runt disease bÖnh cßi lympho bµo
rupicolous sèng trªn ®¸, mäc trªn ®¸
russet vÕt th©m, vÕt nh¸m, vÕt n©u ®á
rust bÖnh gØ s¾t
rut 1. TiÕng gäi c¸i, tiÕng gäi ®éng dôc 2. ( thuéc ) ®éng dôc // giao cÊu
rutilant phít ®á, phít vµng
RXR thô quan Retinoid X

302
 S

s1 mapping lËp b¶n ®å S1

s1 nuclease S1 nucleaza (enzym thuû ph©n ADN sîi ®¬n)
SAAND xem Selective Apoptotic Anti-Neoplastic Drug
sabuline mäc trªn c¸t
sabulose mäc trªn c¸t
sac bao, tói
saccadic eye movements ( c¸c ) chuyÓn ®éng trßng m¾t, (c¸c) cö ®éng liÕc
nhanh
saccate (cã) d¹ng tói
saccharobiose saccharobioza
Saccharomyces cerevisiae nÊm Saccharomyces cerevisiae
sacculate (cã) tói nhá
Saccule tói trßn; tói nhá
Sacculiform (cã) d¹ng tói nhá, (cã) d¹ng bao nhá
sacculus tói nhá, tói trßn
saccus tói phÊn
sacral ribs x−¬ng s−ên cïng
sacral vertebrae ( c¸c) ®èt sèng cïng
sacroiliac joint khíp cïng- chËu
sacromere tiÕt c¬, khóc c¬
sacrum x−¬ng cïng
sadism ( sù) b¹o d©m
sado-masochism (sù) b¹o- khæ d©m
sa viÕt t¾t cña salicylic acid
SAFA viÕt t¾t cña Saturated Fatty Acids
SAGB viÕt t¾t cña Senior Advisory Group on Biotechnology
SAGE viÕt t¾t cña Serial Analysis of Gene Expression
sagittal däc gi÷a, (thuéc) trôc däc gi÷a
sagittal plane tÊm d¹ng mòi m¸c
sagittate (cã) d¹ng mòi tªn
Sahelian drought (n¹n ) h¹n h¸n Sahel
Salamander kú gi«ng
salicylic acid (sa) axit salicylic
Salientia tæng bé L−ìng c− kh«ng ®u«i
saline soil ®Êt mÆn
salinity ®é muèi, ®é mÆn
salinity tolerance tÝnh chÞu mÆn

303
saliva n−íc bät
salivary gland chromosome nhiÔm s¾c thÓ tuyÕn n−íc bät
salivary glands (c¸c) tuyÕn n−íc bät
salivary secretions sù tiÕt n−íc bät
salivatory centres trung khu n−íc bät
Salmonella ( vi khuÈn) Salmonella
Salmonella enteritidis Salmonella enteritidis
Salmonella typhimurium Salmonella typhimurium
Salmoniformes bé C¸ håi
salpingian ( thuéc) èng Eustachio, vßi Fallopio
salpinx 1.èng dÉn phÊn 2. èng dÉn trøng
salsuginous mäc trªn ®Çm lÇy n−íc mÆn
salt gland tuyÕn muèi
salt marsh ®Çm lÇy ( n−íc) mÆn
salt tolerance tÝnh chÞu muèi
saltation (sù ) ®ét biÕn nh¶y saltatorial nh¶y
saltatory ( ®Ó) nh¶y
saltatory conduction dÉn truyÒn nh¶y (cãc)
saltigrade (sù) nh¶y, b−íc nh¶y
salting out tña b»ng muèi
SAM xem S-adenosylmethionine
samara qu¶ (cã) c¸nh
samariform (cã) d¹ng c¸nh
sam-k gene gen sam-k
sampling (sù) lÊy mÉu
sampling distribution ph©n bè mÉu vËt
sampling error sai sè (do) chän mÉu
sanctuary zone vïng b¶o vÖ
Sand dunes ®ôn c¸t, cån c¸t
sandwich method ph−¬ng thøc kÑp gi÷a
sandwich technique kÜ thuËt kiÓu b¸nh m× kÑp ch¶
sanitary and phytosanitary (sps) agreement HiÖp ®Þnh vÖ sinh vµ vÖ sinh
thùc vËt
sanitary and phytosanitary (sps) measures c¸c biÖn ph¸p vÖ sinh vµ vÖ
sinh thùc vËt
sap nhùa (c©y); dÞch
sap wood d¸c (gç)
saponification ho¸ xµ phßng
saponims saponim
saponnins saponnin
saprobe sinh vËt ho¹i sinh
saprogenous sèng trªn chÊt thèi
saprophilous −a chÊt thèi r÷a

304
saprophyte thùc vËt ho¹i sinh
saprophytic (thuéc) thùc vËt ho¹i sinh
saprotrophy (sù) ho¹i sinh, ®êi sèng ho¹i sinh
SAR viÕt t¾t cña Systemic Acquired Resistance
SAR by NMR kü thuËt SAR by NMR (t¹o t−¬ng t¸c ho¹t tÝnh cÊu tróc -
Structure-Activity Relationship - b»ng céng h−ëng tõ h¹t nh©n - Nuclear
Magnetic Resonance)
sarcodic (cã) d¹ng n¹c, (cã) d¹ng thÞt
Sarcodina líp Trïng ch©n rÔ, líp Trïng ch©n gi¶
sarcodous (cã) n¹c, (cã) thÞt
sarcoid (cã) d¹ng n¹c, (cã) d¹ng thÞt
sarcolemma mµng c¬
sarcoma sarcoma, sarcom, sacom
sarcomas (c¸c) sarcoma, (c¸c) sarcom, (c¸c) sacom
sarcomata (c¸c) sarcoma, (c¸c) sarcom, (c¸c) sacom
sarcomere khóc c¬, ®èt c¬
sarcophagous ¨n thÞt
sarcoplasmic reticulum l−íi c¬ t−¬ng, l−íi nhôc chÊt
Sariarelli Shwartzman phenomenon hiÖn t−îng Sanarelli Shawartzman
sartorius c¬ may
satellite vÖ tinh, thÓ kÌm
Satellite cells tÕ bµo kÌm, tÕ bµo vÖ tinh
satellite DNA ADN vÖ tinh
satiation sù ngÊy
saturated fatty acids (SAFA) axit bÐo b∙o hoµ
saturation sù b∙o hoµ
saturation point ®iÓm b∙o hoµ
savanna ®ång cá savan , tr¶ng cá
saxicole sèng trªn ®¸, mäc trªn ®¸
saxitoxins saxitoxin
SBO dÇu ®Ëu t−¬ng (soybean oil)
scab 1. V¶y nèt 2. (bÖnh) nèt vÈy
scabellum gèc c¸nh
scaberulous sÇn sïi, (cã) nèt sÇn
scabrid sÇn sïi, xï x×; ®ãng v¶y, (cã) v¶y
scabrous sÇn sïi, (cã ) nèt sÇn
scaffold khung protein, lâi protein
scaffold/radial loop model m« h×nh vßng lâi protein/ to¶ tia
scale v¶y
scale bark 1. Vá (cã) v¶y 2. Vá kh«
scale leaf l¸ (cã) v¶y
scalene muscle c¬ thang

305
scale-up më réng qui m«
scaly bark vá (cã) v¶y
scandent (thuéc) leo b¸m
scanning electron microscope kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö quÐt
scanning transmission electron microscope kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö truyÒn
quÐt
scanning tunneling electron microscopy kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö èng quÐt
scansorial (thÝch nghi) leo trÌo
scape 1. C¸n 2. Gèc (r©u)
scaphoid x−¬ng thuyÒn
Scaphopoda líp Ch©n thuyÒn
scapigenous (cã) c¸n; (thuéc) gèc (r©u)
scapula x−¬ng b¶
scapular (thuéc) x−¬ng b¶
scapulars (c¸c) l«ng c¸nh
scarification (sù) r¹ch r∙nh, t¹o r∙nh
scavengers vËt ¨n x¸c thèi
scco2
scent gland tuyÕn x¹, tuyÕn th¬m
scent-marking (sù) ®¸nh dÊu b»ng mïi
schedule of reinforcement lÞch tr×nh cñng cè
Schick test phÐp thö Schick
SCF viÕt t¾t cña Stem Cell growth Factor
schistocyte tÊm m¸u
schizocarp qu¶ nøt, qu¶ nÎ
schizocoel khoang nøt, khoang t¸ch líp
schizocoelic (thuéc) khoang nøt, khoang t¸ch líp
schizogamy (tÝnh) ph©n tÝch c¸ thÓ
schizogenesis (sù) sinh s¶n ph©n tÝnh, liÖt sinh
schizogenous (thuéc) ph©n c¾t, nøt rêi, liÖt sinh
schizogony (tÝnh) sinh s¶n ph©n c¾t, (tÝnh) liÖt sinh
schizont thÓ sinh s¶n ph©n c¾t, thÓ liÖt sinh
schizophrenia t©m thÇn ph©n liÖt
school (sù) hîp bÇy, hîp ®µn
school phobia (chøng) sî ®Õn tr−êng
schooling (sù) hîp bÇy, hîp ®µn
Schwann cell tÕ bµo Schwann
sciatic (thuéc) vïng h«ng
scientific method ph−¬ng ph¸p khoa häc
sciera mµng cøng, cñng m¹c
scierified (bÞ) ho¸ cøng
scierite thÓ cøng, m¶nh cøng, gai x−¬ng, m¶nh x−¬ng

306
scierophyll l¸ cøng
scieroproteins (nhãm) protein cøng
scierosed (bÞ) ho¸ cøng
scintillation camera camera nhÊp nh¸y
scintillation counter m¸y ®Õm nhÊp nh¸y
scion cµnh ghÐp, chåi ghÐp, mÇm ghÐp
sciophyte thùc vËt −a tèi, thùc vËt −a bãng
sclere gai
sclereid tÕ bµo m« cøng ng¾n
sclereide tÕ bµo v¸ch dµy
sclerenchyma m« cøng, c−¬ng m«
sclerenchyma cell tÕ bµo m« cøng
sclerosis (sù) hãa x¬ cøng, x¬ vì, ho¸ licnin
sclerotic (thuéc) m¶ng cøng, cñng m¹c
sclerotic cell tÕ bµo cøng
scierotin scleronin
sclerotium h¹ch nÊm
scierotization (sù) ho¸ x¬ cøng, kÕt cøng
sclerotized (bÞ) ho¸ cøng
sclerotome thÓ x−¬ng cøng
SCN viÕt t¾t cña Soybean Cyst Nematodes
scobicular (cã) d¹ng m¹t
scobiform (cã) d¹ng m¹t c−a
scoleces (c¸c) ®èt ®Çu, (c¸c) ®èt s¸n
scolecid (thuéc) ®Çu s¸n
scoleciform (cã) d¹ng ®Çu s¸n
scolex ®èt ®Çu, ®Çu s¸n
scolophore thÓ c¶m gi¸c d¹ng thoi
scolopidia (c¸c) thÓ c¶m gi¸c d¹ng chu«ng
scolopidium thÓ c¶m gi¸c d¹ng chu«ng
scopa bµn ch¶i phÊn
scopophilia lo¹n dôc nh×n
scorch hÐo r¸m, báng r¸m
Scorpionidea bé Bä c¹p
scotoma 1.®iÓm tèi, ¸m ®iÓm 2.vÕt tèi
scotomata (c¸c) ®iÓm tèi, ¸m ®iÓm, (c¸c) vÕt tèi
scotomization (sù) ¸m ®iÓm hãa
scotopia sù thÝch øng nh×n tèi
SCP viÕt t¾t cña Single-Cell Protein
screening sµng läc
scrobiculate (cã) vÕt lâm nhá, (cã) hèc nhá

307
scrobiculate (cã) vÕt lâm nhá, (cã) hèc nhá
scrobiculus vÕt lâm nhá, hèc nhá
Scrophulariaceae hä Hoa mâm chã
scrotal (thuéc) b×u
scrotum b×u
scutate (thuéc) v¶y (sõng)
scute v¶y (sõng)
scutellum m¶nh mµy, m¶nh thuÇn
scyphistoma Êu trïng d¹ng chÐn
Scyphomedusae líp Søa
Scyphozoa líp Søa
sd1 gene gen sd1
SDA axit stearidonic (stearidonic acid)
SDM ®ét biÕn ®Þnh h−íng ®iÓm (site-directed mutagenesis)
SDS sulfat dodecyl natri (Sodium dodecyl sulfate)
sea biÓn
sea urchins cÇu gai
seach t×m kiÕm, vïng thu hÑp
Sealily huÖ biÓn
search image h×nh ¶nh rµ so¸t, h×nh ¶nh t×m kiÕm
search time thêi gian t×m kiÕm
searching efficiency hiÖu qu¶ t×m måi
seasonal movement di chuyÓn theo mïa
seaweed t¶o biÓn
sebaceous (cã) b∙ nhên, (cã) b∙ dÇu
sebaceous cyst nang b∙
sebaceous gland tuyÕn nhên
sebiferous tiÕt b∙ nhên, tiÕt b∙ dÇu
sebum b∙ nhên, b∙ dÇu
secodont (cã) r¨ng c¾t
second ventricle n∙o thÊt thø hai, n∙o thÊt bªn
secondary body cavity khoang c¬ thÓ thø sinh
secondary cell wall v¸ch tÕ bµo thø sinh
secondary constriction eo thø cÊp
secondary compound hîp chÊt bËc hai
secondary consumer sinh vËt tiªu thô bËc hai, sinh vËt tiªu thô thø cÊp
secondary growth sinh tr−ëng thø cÊp, sinh tr−ëng thø sinh
secondary immune response ®¸p øng miÔn dÞch lÇn hai
secondary law of thermodynamics nguyªn lý thø hai nhiÖt ®éng lùc häc
secondary meristem m« ph©n sinh thø cÊp
secondary mesenchyme cells tÕ bµo trung m« thø cÊp
secondary messenger chÊt truyÒn tin cÊp hai

308
secondary metabolites (c¸c) chÊt chuyÓn ho¸ thø cÊp
secondary phloem libe thø cÊp
secondary-process thinking qu¸ tr×nh t− duy thø ph¸t
secondary productivity n¨ng suÊt thø cÊp
secondary reinforcement cñng cè thø cÊp
secondary structure cÊu tróc bËc hai
secondary substances (c¸c) chÊt phô, (c¸c) chÊt thø cÊp
secondary succession diÔn thÕ thø sinh
secondary thickening ho¸ dµy thø cÊp
secondary wall v¸ch thø cÊp
secondary xylem m« gç thø cÊp
secretion (sù) tiÕt, chÕ tiÕt
secretor c¬ thÓ tiÕt
secretory (thuéc) tiÕt, chÕ tiÕt
secretory duct èng tiÕt
secretory epithelia biÓu m« tiÕt
secretory phase pha tiÕt
secretory piece m¶nh tiÕt
secretory vesicle tói tiÕt
secritin secritin
section 1.l¸t c¾t, mÆt c¾t 2.nhãm
sectorial (thuéc) c¾t, (cã) d¹ng nªm
sectorial chimera thÓ kh¶m nªm
secund mét phÝa, mét mÆt, mét bªn
sedentary ®Þnh c−, kh«ng ®æi chç
sediment core trÇm tÝch
seed h¹t, gièng, nguån gèc, nguyªn nh©n, sÑ, tinh dÞch
seed bank ng©n hµng h¹t gièng
seed leaf l¸ mÇm, tö diÖp
seed plant c©y cã h¹t, thùc vËt cã h¹t
segment 1.®èt, ®o¹n 2.®o¹n bµo
segmental (thuéc) ph©n ®èt, ph©n ®o¹n
segmental interchange trao ®æi chÐo ®o¹n nhiÔm s¾c
sedimentary rock ®¸ trÇm tÝch
sedimentation an accumulation (sù) l¾ng ®äng, kÕt l¾ng
seedless" fruits qu¶ "kh«ng h¹t"
seed-specific promoter promot¬ ®Æc hiÖu h¹t
segmental plates tÊm ®èt
segmentation (sù) ph©n ®èt, chia ®èt, ph©n c¾t, ph©n ®o¹n, chia ®o¹n
segmentation cavity khoang ph©n c¾t ®èt, khoang ph©n c¾t
segmentation genes gen ph©n ®èt
segregation (sù) ph©n ly, ph©n t¸ch

309
segregation of chromosome sù t¸ch nhiÔm s¾c thÓ
seismonasty (tÝnh) øng chÊn ®éng
Selachii bé C¸ nh¸m
selectable marker gene gen chØ thÞ (dïng ®Ó) chän läc
selectins selectin
selection (sù) chän läc
selection coefficient hÖ sè chän läc
selection pressure ¸p lùc chän läc
selective apoptotic anti-neoplastic drug thuèc chèng t¹o u míi b»ng
ch−¬ng tr×nh c¸i chÕt chän läc
selective estrogen effect hiÖu qu¶ estrogen chän läc
selective estrogen receptor thô quan estrogen chän läc
selective extinction tuyÖt chñng chän läc
selective mating giao phèi chän läc
selective permeability tÝnh thÊm chän läc
selective predation chän läc do vËt d÷
selectively permeable mebrane mµng thÊm chän läc
selector genes gen chän läc
selenodont (cã) r¨ng d¹ng mãc, (cã) r¨ng d¹ng liÒm
selenocysteine selenocystein
self tù, tù th©n
self-compatible tù hîp
self cure tù ch÷a trÞ, tù ®iÒu trÞ, tù ch÷a bÖnh
self-digestion (sù) tù tiªu
self differentiation sù t¹u gi¶i biÖt ho¸
self fertilization tù thô tinh
self incompatible tù v« giao, tù kh«ng hîp
self sterile tù bÊt thô
self sterility (tÝnh) tù bÊt thô, (tÝnh) kh«ng thô tinh
self-thinning curve ®−êng tù tØa th−a (quÇn thÓ)
sell vá gi¸p
semantic memory trÝ nhí ng÷ nghÜa
semantide ph©n tö th«ng tin
self-assembling molecular machines bé m¸y ph©n tö tù l¾p r¸p
self-assembly (of a large molecular structure) (sù) tù l¾p r¸p (cña mét
cÊu tróc ph©n tö lín)
selfing (sù) tù phun, tù phèi
selfish DNA ADN tù th©n, ADN Ých kû
self-pollination (sù) tù thô phÊn
sematic (thuéc) tÝn hiÖu nguy hiÓm, b¸o nguy, c¶nh b¸o
semeiotic (thuéc) triÖu chøng
semen tinh dÞch

310
semicircular canals (c¸c) èng b¸n khuyªn, (c¸c) èng nöa vßng
semilunar valve van b¸n nguyÖt
seminal 1.(thuéc) tinh dÞch 2.(thuéc) h¹t gièng 3.(thuéc) mÇm
seminal receptacle tói nhËn tinh, tói tiÕp tinh
seminal roots (c¸c) rÔ mÇm
seminal vesicle tói tinh
seminiferous chøa tinh dÞch, sinh tinh dÞch
seminiferous tubules èng sinh tinh
semiochemical ho¸ chÊt truyÒn tin
semiotics ký hiÖu häc
semi-oviparous ®Î con kh«ng hoµn
semipalmate xÎ ch©n vÞt n«ng, xÎ ch©n vÞt kh«ng hoµn toµn
semipermeable membrane mµng b¸n thÊm
semiplacenta nhau kh«ng rông,
semistreptostyly kiÓu khíp b¸n ®éng x−¬ng vu«ng-tuû
semisynthetic catalytic antibody kh¸ng thÓ xóc t¸c b¸n tæng hîp
sempervirent th−êng xanh
senescence (sù) l∙o ho¸, ho¸ giµ, giµ cçi
senescent l∙o suy, l∙o ho¸, giµ cçi
senile-degenerative disorders (c¸c) rèi lo¹n cña l∙o suy, (c¸c) rèi lo¹n
cña l∙o suy
senility (sù) l∙o suy, giµ cçi
senior advisory group on biotechnology (SAGB) nhãm t− vÊn cao cÊp vÒ
c«ng nghÖ sinh häc
sensation c¶m gi¸c
sense (cã) nghÜa (nãi vÒ mét sîi ®¬n ADN hoÆc ARN)
sense strand sîi cã nghÜa, m¹ch cã nghÜa, m¹ch m∙ gèc, m¹ch th«ng tin
senses (c¸c) c¶m gi¸c
sensiferous nhËn c¶m
sensigerous nhËn c¶m
sensilla (c¸c) vi gi¸c quan, (c¸c) gi¸c quan nhá
sensillum vÞ gi¸c quan, gi¸c quan nhá
sensitive nh¹y c¶m, mÉn c¶m
sensitive period thêi kú mÉn c¶m, giai ®o¹n nh¹y c¶m
sensitization (cã) g©y mÉn c¶m, (sù) g©y c¶m øng
sensorial (thuéc) vïng c¶m gi¸c, vïng nh©n c¶m
sensorimotor development ph¸t triÓn c¶m gi¸c-vËn ®éng
sensorimotor intelligence stage giai ®o¹n trÝ tuÖ c¶m gi¸c-vËn ®éng
sensorium vïng c¶m gi¸c, vïng nhËn c¶m
sensory (thuéc) nhËn c¶m, c¶m thô, c¶m gi¸c
sensory adaptation thÝch nghi c¶m gi¸c
sensory aphasia mÊt c¶m gi¸c

311
sensory deprivation t−íc ®o¹t c¶m gi¸c, øc chÕ c¶m xóc
sensory ganglia h¹ch giao c¶m
sensory information th«ng tin c¶m gi¸c
sensory memory trÝ nhí c¶m gi¸c
sensory neuron tÕ bµo thÇn kinh thô c¶m
sensory of afferent nervous system hÖ thÇn kinh c¶m gi¸c
sensory receptor thô quan c¶m gi¸c
sensory receptor thô quan
sensory store kho c¶m gi¸c
sepal l¸ ®µi
separation anxiety lo sî chia ly
separation layer tÇng t¸ch ra, tÇng rông
sepsis (sù) nhiÔm khuÈn, nhiÔm trïng
septa (c¸c) v¸ch, (c¸c) v¸ch ng¨n
septal (thuéc) v¸ch
septal nuclei v¸ch nh©n
septate (cã) v¸ch
septate fibre sîi v¸ch
septate fungi v¸ch nÊm
septic shock cho¸ng nhiÔm khuÈn
septicidal nøt v¸ch, xÎ v¸ch, nÎ v¸ch, r¸ch v¸ch
septifragal t¸ch rêi v¸ch, nøt rêi v¸ch, xÎ rêi v¸ch
septum v¸ch, v¸ch ng¨n
septum transversum v¸ch ngang
sequence chuçi, tr×nh tù, d∙y
sequence (of a DNA molecule) tr×nh tù (cña ph©n tö ADN)
sequence (of a protein molecule) tr×nh tù (cña ph©n tö protein)
sequence map b¶n ®å tr×nh tù
sequencing (sù) x¸c ®Þnh tr×nh tù
sequencing (of DNA molecules) gi¶i tr×nh tù (cña ph©n tö ADN)
sequencing (of oligosaccharides) gi¶i tr×nh tù (cña c¸c oligosaccharid)
sequencing (of protein molecules) gi¶i tr×nh tù (cña ph©n tö protein)
sequential induction model m« h×nh c¶m øng enzym chuçi
sequestered iron s¸t cµng ho¸
sequestrene ch¸t cµng ho¸, chÊt chelat ho¸
sequestrol iron s¾t cµng ho¸
sequon sequon (®iÓm b¸m cña ®−êng trªn ph©n tö protein)
seral (thuéc) hÖ diÔn thÕ
seral stage chuçi diÔn thÕ
sere hÖ diÔn thÕ
serial analysis of gene expression (SAGE) ph©n tÝch hµng lo¹t sù biÓu
hiÖn gen

312
serial homology tÝnh t−¬ng ®ång chuçi
serial learning häc thuéc lßng
serial recall håi t−ëng nh¾c l¹i
serial-position effect hiÖu øng vÞ trÝ theo chuçi, hiÖu øng vÞ trÝ thuéc lßng
serine serin
serine (ser) serin
SERM chÊt ®iÒu biÕn thô quan b»ng estrogen chän läc (Selective Estrogen
Receptor Modulators)
seroconversion chuyÓn ho¸ huyÕt thanh
serological determinants (c¸c) quyÕt ®Þnh kh¸ng nguyªn huyÕt thanh
serological typing x¸c ®Þnh lo¹i huyÕt thanh
serologist nhµ huyÕt thanh häc
serology huyÕt thanh häc
seronegative ©m tÝnh vÒ huyÕt thanh
serophyte vi khuÈn −a huyÕt thanh
serosa mµng thanh dÞch, thanh m¹c
serotaxonomy (sù) ph©n lo¹i b»ng huyÕt thanh
serotherapy liÖu ph¸p huyÕt thanh, huyÕt thanh trÞ liÖu
serotonin serotonin
serotypes kiÓu huyÕt thanh
serous (cã) huyÕt thanh, thanh dÞch
serous membrane mµng thanh dÞch, thanh m¹c
serrate (cã) r¨ng c−a, xÎ r¨ng c−a
serrulate (cã) r¨ng c−a nhá
sertory cells tÕ bµo sertory
serum serum, huyÕt thanh
serum albumin albumin huyÕt thanh
serum half life nöa tuæi thä cña huyÕt thanh
serum immune response ph¶n øng miÔn dÞch cña huyÕt thanh
serum lifetime tuæi thä cña huyÕt thanh
serum sickness bÖnh huyÕt thanh
serum therapy liÖu ph¸p huyÕt thanh, huyÕt thanh trÞ liÖu
servomechanisms c¬ chÕ tù ®éng
sesamoid x−¬ng võng
sessile kh«ng cuèng, ®Þnh c−
sessile organisms sinh vËt b¸m ®¸y
set of chromosome tËp nhiÔm s¾c thÓ
set point ®iÓm dõng
seta l«ng cøng, cuèng bµo tö, ria, t¬ cøng
setaceous (cã) l«ng cøng, (cã) t¬ cøng
setea l«ng cøng, tia, cuèng bµo tö, t¬ cøng
setiferous (cã) l«ng cøng

313
setiform (cã) d¹ng l«ng cøng
setigerous (cã) l«ng cøng, mang l«ng cøng, (cã) ria, mang ria
setose nhiÒu l«ng cøng
setulose (cã) l«ng t¬, (cã) l«ng mÒm, (cã) l«ng mÞn
severe combined immunodeficiency syndrome héi chøng thiÕu hôt miÔn
dÞch phèi hîp trÇm träng
sex 1.giíi tÝnh 2.x¸c ®Þnh giíi tÝnh
sex cells (c¸c) tÕ bµo sinh dôc
sex chromosomes nhiÔm s¾c thÓ giíi tÝnh
sex determination x¸c ®Þnh giíi tÝnh
sex differentiation (sù) biÖt ho¸ giíi tÝnh
sex gland tuyÕn sinh dôc
sex hormone hormon giíi tÝnh
sex-limited character tÝnh tr¹ng bÞ giíi h¹n bëi giíi tÝnh
sex-linked liªn kÕt giíi tÝnh, ghÐp giíi tÝnh
sex mosaic 1.thÓ kh¶m giíi tÝnh 2.d¹ng giíi tÝnh trung gian, thÓ l−ìng
tÝnh
sex ratio tØ lÖ giíi tÝnh
sex reversal ®æi giíi tÝnh, chuyÓn ng−îc giíi tÝnh
sex reversed individuals c¸ thÓ bÞ biÕn ®æi giíi tÝnh
sex roles (c¸c) vai trß giíi tÝnh
sex transformation biÕn ®æi giíi tÝnh, chuyÓn giíi tÝnh
sexual (thuéc) giíi tÝnh
sexual behaviour tËp tÝnh giíi tÝnh, tËp tÝnh sinh dôc
sexual characteristics ®Æc tÝnh sinh lý
sexual coloration nhuém mµu giíi tÝnh
sexual conjugation tiÕp hîp h÷u tÝnh
sexual development sù ph¸t triÓn giíi tÝnh
sexual differences ph©n biÖt giíi tÝnh
sexual dimorphism (hiÖn t−îng) l−ìng h×nh giíi tÝnh
sexual organs (c¸c) c¬ quan sinh dôc
sexual reproduction sinh s¶n h÷u tÝnh
sexual selection chän läc h÷u tÝnh
Sezary syndrome héi chøng Sezary
SFE t¸ch chiÕt dÞch siªu tíi h¹n (supercritical fluid extraction)
shade plant c©y −a bãng, c©y chÞu bãng
shade tolerance tÝnh chÞu bãng
shading (sù) che bãng
shadow species loµi chÞu bãng
shadowing technique kü thuËt t¹o bãng, kü thuËt m¹ bãng
shaft th©n, trôc, trô, c¸n, cuèng
shannon diversity index chØ sè ®a d¹ng Shanon

314
shape d¹ng
shape changes of cells sù thay ®æi h×nh d¹ng tÕ bµo
shaping (sù) ®Þnh h×nh
shear c¾t
sheath 1.bao 2.c¸nh cøng 3.bÑ 4.bao, vá cøng, mµng cøng
sheath of Schwann bao Schwann
sheep Dolly cõu Dolly
shell gland tuyÕn vá
shell ligament d©y ch»ng vá
shell membranes of bird egg mµng vá cña trøng chim
shell sac tói vá
shell shock sèc tai n¹n, sèc nÆng
shellac nhùa c¸nh kiÕn, senlac
shells vá (th©n mÒm) vá cøng, vá gi¸p
shick cell anemia tÕ bµo m¸u h×nh liÒm
shielding (sù) ch¾n (phãng x¹)
shikimic acid axit sikimic
shinbone 1.x−¬ng chµy 2.®èt chµy, ®èt èng
Shine-Dalgarno sequence ®o¹n Shine-Dalgarno
shock sèc
shoot th©n mÇm, th©n chåi
shoot system hÖ chåi
shoot-tip culture nu«i cÊy ®Ønh th©n mÇm
short-day plant c©y ng¾n ngµy
short hairpin RNA ARN ng¾n h×nh cÆp tãc
short interfering RNA (siRNA)
short shoot th©n chåi ng¾n
short-sightedness cËn thÞ
short-term memory trÝ nhí ng¾n h¹n
shotgun cloning method ph−¬ng ph¸p t¸ch dßng b»ng sóng s¨n
shotgun sequencing gi¶i tr×nh tù b»ng sóng s¨n
shoulder girdle ®ai ngùc
shRNA ARN h×nh kÑp tãc ng¾n (short hairpin RNA)
shrubland c©y bôi, søc s¶n xuÊt s¬ cÊp vµ sinh khèi
shunt equation ph−¬ng tr×nh nèi
shunt pthway c¸ch nèi, ph−¬ng thøc nèi
shunts nh¸nh nèi
shuttle vector vect¬ con thoi
Shwartzman reaction ph¶n øng Shwartzman
sialic acid axÝt sialic
siblings anh chÞ em ®ång huyÕt, anh chÞ em ruét
sibs anh chÞ em ®ång huyÕt, anh chÞ em ruét

315
sickle cells tÕ bµo h×nh liÒm
sid-1 protein protein SID-1 (cã chøc n¨ng xuyªn mµng)
sieve area mÆt r©y, vïng r©y
sieve element yÕu tè r©y
sieve plate ®Üa r©y
sieve tube m¹ch r©y, m¹ch libe
sieve tubu member m¹ch r©y
sievert sive
sighs thë dµi
sigmoid flexure nÕp uèn ch÷ S
sign dÊu hiÖu, dÊu
sign stimulus (t¸c nh©n) kÝch thÝch dÊu hiÖu, (t¸c nh©n) kÝch thÝch tÝn
hiÖu
signal peptides peptit b¸o hiÖu
signal sequences (c¸c) chuçi b¸o hiÖu
signal transducers and activators of transcription (STATS) chÊt truyÒn
tÝn hiÖu vµ ho¹t ho¸ phiªn m∙
signal transduction truyÒn tÝn hiÖu
signalling ph¸t tÝn hiÖu
signaling molecule ph©n tö (ph¸t) tÝn hiÖu
signaling protein protein (ph¸t) tÝn hiÖu
significance møc tin cËy
silencing (sù) c©m (nãi vÒ gen kh«ng ho¹t ®éng)
silent mutation ®ét biÕn c©m
silicole −a silic, −a ®Êt giµu silic
siliqua qu¶ gi¸c dµi, qña c¶i dµi
silique qu¶ gi¸c dµi, qña c¶i dµi
silk t¬
Silurian kØ Silua
Siluriformes bé C¸ trª
simian virus 40 virut khØ 40
similarity coefficient hÖ sè ®ång ®Òu
simple ®¬n, ®¬n gi¶n
simple cells ®¬n bµo
simple diffusion khuyÕch t¸n ®¬n gi¶n
simple fruit qu¶ ®¬n
simple leaf l¸ ®¬n
simple pit lç ®¬n
simple protein protein ®¬n gi¶n
simple sequence DNA AND cã tr×nh tù ®¬n gi¶n
simple sequence repeat (ssr) DNA marker technique kü thuËt chØ thÞ
ADN (gåm) c¸c ®o¹n lÆp ®¬n gi¶n

316
simple sequence repeat (SSR) genetic markers chØ thÞ di truyÒn (gåm)
c¸c ®o¹n lÆp ®¬n gi¶n
Simpson diversity index chØ sè ®a d¹ng Simson
simulate gi¶ d¹ng
simulation (sù) gi¶ d¹ng
simulation by computer m« pháng b»ng m¸y tÝnh
single-cell protein protein ®¬n bµo
single-nucleotide polymorphisms (SNPS) ®a h×nh ®¬n nucleotid
single-stranded DNA ADN sîi ®¬n
single-walled carbon nanotubes èng nano carbon v¸ch ®¬n
sinistrorse quay tr¸i, cuén tr¸i
sink n¬i cÇn, søc chøa
sinuate 1.(cã) mÐp l¸ r¨ng c−a 2.(cã) h×nh sin, uèn l−în, l−în sãng
sinus xoang, æ
sinus arrhythmia xoang æ
Sinus venosus xoang tÜnh m¹ch
sinusoid xoang mao m¹ch
siphon èng hót, siphon
siphonaceous (cã) h×nh èng
Slphonaptera bé Bä chÐt
siphonate (cã) èng hót, siphon
siphoneous (cã) h×nh èng
siphonogamy (tÝnh) thô tinh qua èng phÊn
siphonostele trung trô rçng, th©n m¹ch rçng
siphuncle èng hót nhá, siphon nhá
siphunculate (cã) èng hót nhá, (cã) siphon nhá
Sipunculida ngµnh Giun vßi
sir2 gene gen sir2
Sirenia bé Bß biÓn
siRNA ARN nhiÔu ng¾n (Short Interfering RNA)
sirT1 gene gen sirT1 (®iÒu biÕn th«ng tin c©m - Silent Information
Regulator 1)
sirtuins xem sirT1 gene
sister cell tÕ bµo chÞ em
sister chromatids nhiÔm s¾c tö chÞ em
sister nucleus nh©n chÞ em
sister-chromatid exchange trao ®æi nhiÔm s¾c tö chÞ em
site-directed mutagenesis G©y ®ét biÕn ®Þnh h−íng ®iÓm
site-directed mutagenesis (sdm) G©y ®ét biÕn ®Þnh h−íng ®iÓm
site mutation §ét biÕn ®iÓm Xem Gene mutation
Site of Special Scientific Interest ®Þa ®iÓm cã tÇm quan träng khoa häc
®Æc biÖt, ®Þa ®iÓm thu hót chó ý ®Æc biÖt vÒ khoa häc
site-specific mutagenesis g©y ®ét biÕn ®iÓm ®Æc hiÖu

317
sitostanol sitostanol (este b¾t nguån tõ sitosterol)
sitosterol xem sitostanol
size-exclusion chromatography (phÐp) s¾c ký ph©n lo¹i theo kÝch cì
Sj¬gren’s disease bÖnh Sj¬gren
sk c¬ chÊt k (substance k)
skeletal (thuéc) bé x−¬ng
skeletal muscle c¬ v©n
skeleton bé x−¬ng
skeletagenous (cã tÝnh chÊt) t¹o bé x−¬ng
skiagram phim X quang, ¶nh X quang
skiagraph phim X quang, ¶nh X quang
skin da
skin dose liÒu trªn da
skin sensitizing antibody kh¸ng thÓ g©y mÉn c¶m da
skin test thö nghiÖm da
Skinner box l«ng Skinner
skull x−¬ng sä, sä
slavery (sù) n« lÖ, c¶nh n« lÖ
sleep ngñ, giÊc ngñ
sleep apnoea syndrome héi chøng ngõng thë lóc ngñ
sleep movement vËn ®éng ngñ
sleeping sickness ngñ do say
slice l¸t c¾t
Sliding filament model m« h×nh sîi tr−ît
sliding growth mäc phñ, mäc c−ìi,
slime chÊt nhít
slime mould nÊm nhµy
slime plug nót nhÇy
slough x¸c
slow-reacting substance chÊt ph¶n øng chËm
slow virus virut chËm
slow-wave sleep giÊc ngñ s©u, giÊc ngñ sãng chËm
small interfering RNA ARN nhiÔu nhá
small intestine ruét non
smal nuclear ribonucleoprotein ribonucleprotein nh©n con
small nuclear RNA ARN nh©n nhá
small pole organic molecules ph©n tö h÷u c¬ nhá cã cùc
small RNA ARN nhá
small ubiquitin-related modifier t¸c nh©n söa ®æi liªn quan ubiquitin nhá
smallpox (bÖnh) ®Ëu mïa
smallpox vaccination chñng ®Ëu
smegma bùa sinh dôc

318
smell mïi
smooth colony khuÈn l¹c nh½n
smooth endoplasmic reticulum l−íi néi chÊt tr¬n, l−íi néi chÊt nh½n
smooth muscle c¬ tr¬n
smoothened ®−îc lµm tr¬n, ®−îc lµm nh½n
smut bÖnh nÊm than
snails èc sªn
sneeze sù h¾t h¬i
SNP viÕt t¾t cña Single-Nucleotide Polymorphisms
snp chip chip SNP
snp map b¶n ®å SNP
snp markers chØ thÞ SNP
snRNP ribonucleoprotein nhá trong nh©n (small nuclear ribonucleoproteins)
social cohension hypothesis for dispersal gi¶ thuyÕt liªn kÕt x∙ héi cho
sù ph¸t t¸n
social facilitation hµnh ®éng g©y l©y, tËp tÝnh g©y l©y b¾t buéc
social learning theory thuyÕt tËp quen x∙ héi
social organization tæ chøc x∙ héi
social parasitism ký sinh x∙ héi
social perception nhËn thøc (vÒ) x∙ héi, hiÓu biÕt (vÒ) x∙ héi
social phobia (chøng) sî x∙ héi
social psychology t©m lý häc x∙ héi
social symbiosis céng sinh x∙ héi
socialization (sù) x∙ héi ho¸
society tiÓu quÇn x∙
SOD viÕt t¾t cña SuperOxide Dismutase
sodium natri
sodium dodecyl sulfate sulfat dodecyl natri
sodium lauryl sulfate sulfat lauryl natri
sodium-potassium pump b¬m Na-K
soft commissure mÐp nèi m¶nh
soft laser desorption (ph−¬ng ph¸p) ®Èy rêi laze nhÑ
soft palate vßm miÖng mÒm
soft radiation phãng x¹ vßm miÖng mÒm
soft rot thèi nhòn
soft wood gç mÒm, gç kh«ng m¹ch
soil-acting herbicide chÊt diÖt cá th«ng qua ®Êt
soil-flora khu hÖ thùc vËt ®Êt
soil structure cÊu tróc ®Êt
soil texture kÕt cÊu ®Êt
Solanaceae hä Cµ
solanine solanin

319
solar to¶ tia, to¶ trßn
solar energy n¨ng l−îng mÆt trêi
solar plexus ®¸m rèi to¶ tia
solar radiation bøc x¹ mÆt trêi
soldier kiÕn lÝnh, mèi qu©n
soldier’s heart (héi chøng) tr¸i tim ng−êi lÝnh
solenocyte tÕ bµo èng, tÕ bµo ngän löa
solenoid model mÉu cuén xo¾n
solid support gi¸ thÓ r¾n ch¾c
solid-phase synthesis tæng hîp ë pha r¾n
soligenous sinh muèi kho¸ng
solitaria phase pha ®¬n ®éc
soluble cd4 cd4 hoµ tan
soluble complex phøc hîp hoµ tan
soluble fiber sîi hoµ tan
solute chÊt tan
solute potential thÕ hoµ tan
solution dung dÞch, sù hoµ tan, sù gi¶i ®¸p, thuèc n−íc
solvent dung m«i, chÊt dung m«i
soma phÇn sinh d−ìng, soma
somaclonal variation biÕn dÞ dßng soma
somata (c¸c) soma, phÊn sinh d−ìng
somata pore khÝ khæng
somatacrin somatacrin
somatic (thuéc) soma, phÇn sinh d−ìng
somatic cell tÕ bµo soma, tÕ bµo sinh d−ìng, tÕ bµo th©n
somatic cell hybrid thÓ lai tÕ bµo soma, tÕ bµo soma lai
somatic crossover sù trao ®æi chÐo soma
somatic doubling l−ìng béi ho¸ soma, nh©n ®«i soma
somatic hybridization (sù) lai soma
somatic layer líp sinh d−ìng
somatic mutation ®ét biÕn soma
somatic nervous system hÖ thÇn kinh sinh d−ìng
somatic pairing ghÐp ®«i soma
somatic variants (c¸c) thÓ biÕn dÞ soma
somatoblast nguyªn bµo soma, nguyªn bµo sinh d−ìng
somatoform disorder rèi lo¹n soma, rèi lo¹n c¬ thÓ
somatogenic ph¸t sinh tõ tÕ bµo soma
somatomedins somatomedin
somatopleural (thuéc) l¸ v¸ch th©n, l¸ thµnh
somatopleure l¸ thµnh, l¸ v¸ch

320
somatosensory neurons n¬ron xóc gi¸c
somatostatin somatostatin
somatostatin somatostatin
somatotropic cells tÕ bµo tuyÕn yªn
somatotropin somatotropin
somatotropism (tÝnh) h−íng soma
somatotype theory thuyÕt kiÓu th©n
somnambulism chøng miªn hµnh
sonic hedgehog protein (SHH) xem hedgehog protein
sornite ®èt th©n
sorus 1.côm bµo tö 2.æ bµo tö
sos protein protein SOS
sos repair system hÖ thèng söa ch÷a SOS
sos response (in Escherichia coli bacteria) ph¶n øng SOS (ë vi khuÈn
E.coli)
SOS1 gene gen SOS1
sotenostele trung trô èng
source strength c−êng ®é nguån
Southern blot (phÐp) thÈm tÝch Southern
Southern blot analysis ph©n tÝch b»ng thÈm tÝch Southern
Southern blotting (phÐp) thÈm tÝch Southern
Southern corn rootworm s©u ®ôc rÔ ng« ph−¬ng b¾c
Southern hemisphere b¸n cÇu phÝa Nam
sowing density mËt ®é reo h¹t
soy protein protein ®Ëu t−¬ng
soybean aphid rÖp ®Ëu t−¬ng
soybean cyst nematodes (SCN) giun trßn nang ®Ëu t−¬ng
soybean meal thøc ¨n ®Ëu t−¬ng
soybean oil dÇu ®Ëu t−¬ng
soybean plant c©y ®Ëu t−¬ng
SP c¬ xhÊt P (substance P)
SP-1 protein SP-1
space constant kho¶ng c¸ch kh«ng ®æi
space parasite vËt ký sinh kh«ng gian, vËt ký sinh kho¶ng trèng
spadiceous (cã) b«ng mo
spadiciform (cã) d¹ng b«ng mo
spadicose (cã) b«ng mo
spadix b«ng mo
spasm (sù) co cøng, (cã) co th¾t
spasmodic co cøng, co th¾t
spathe mo
spatial patterns ®Æc tr−ng kh«ng gian

321
spatial summation (sù) céng (trong) kh«ng gian
spatial tone ©m céng h−ëng
spatula m¶nh øc, mÈu nãc øc
spawn 1.®Î trøng, phãng tinh 2.sîi nÊm
specialist c¸ thÓ chuyªn ho¸
specialist species loµi chuyªn ho¸
speciation (sù) h×nh thµnh loµi
species loµi
species diversity (sù) ®a d¹ng loµi
species richness ®é phong phó loµi
species selection (sù) chän läc loµi
species specific ®Æc thï loµi
specieslarea curve ®−êng cong loµi, diÖn tÝch
specific ®Æc hiÖu
specific activity ho¹t tÝnh ®Æc hiÖu
specific character tÝnh tr¹ng ®Æc tr−ng
specific dynamic action t¸c ®éng ®éng th¸i ®Æc biÖt
specific heat nhiÖt dung riªng
specific name tªn loµi
specificity (tÝnh) ®Æc hiÖu
spectrin spectrin
spectrophotometer m¸y ®o quang phæ
spelaeology hang ®éng häc
speleology hang ®éng häc
sperm tinh trïng
sperm cell tinh bµo, tÕ bµo tinh
spermaceti s¸p c¸ nhµ t¸ng, s¸p c¸ voi
spermaduct èng dÉn tinh, tinh qu¶n
spermagonium tói chøa tinh, tinh tö khÝ
spermary tinh hoµn , tói phÊn, tói giao ®ùc, hïng khÝ
spermatheca tói nhËn tinh, tói tiÕp tinh
spermatic (thuéc) tinh trïng, tinh hoµn
spermatid tinh tö, tiÓu tinh trïng
spermatoblast tinh tö
spermatocyte tinh bµo, tÕ bµo tinh
spermatogenesis (sù) sinh tinh trïng
spermatophore tói chøa tinh, bao chøa tinh
Spermatophyta ngµnh Thùc vËt cã h¹t, ngµnh Thùc vËt hoa hiÖn
spermatozoa (c¸c) tinh trïng
spermatozoid tinh tö ®éng
spermatozoon tinh trïng
spermiducal (thuéc) èng dÉn tinh, tinh qu¶n

322
spermiducal glands (c¸c) tuyÕn èng dÉn tinh, tuyÕn tinh qu¶n
spermiduct èng dÉn tinh, tinh qu¶n
spermiogenesis sù ph¸t triÓn tinh trïng
spermogonium tói chøa tinh, tinh tö khÝ
spermotheca tói nhËn tinh, tói tiÕp tinh
sphagnicolous sèng ë ®Çm lÇy rªu n−íc
Sphagnum chi Rªu n−íc
S phase pha S
Sphenisciformes bé Chim c¸nh côt
Sphenodon gièng Th»n l»n, r¨ng nªm
sphenoidal (cã) d¹ng nªm
Sphenopsida líp Th¸p bót, líp L¸ nªm
Sphenophyllales bé L¸ nªm
spherosome thÓ cÇu
sphincter c¬ th¾t
sphingomyelin sphingomyelln
sphingosine sphingosine
sphygmus m¹ch
spicate 1.(cã) mÊu nhän 2.(cã) d¹ng cùa
spicular gai nhá, thÓ kim
spiculate (cã) gai nhá, (cã) thÓ kim
spicule gai nhá, thÓ kim
spiculiferous (thuéc) gai nhá, (thuéc) thÓ kim
spiculiform (cã) d¹ng gai nhá, (cã) d¹ng kim
spiculum 1.gai nhá 2.l−ìi n¹o
spike b«ng
spikelet b«ng nhá, b«ng chÐt, b«ng nh¸nh, b«ng kÑ
spina gai
spinal (thuéc) cét sèng, (thuéc) d©y sèng, tuû sèng, (thuéc) gai sèng
spinal canal èng tuû sèng
spinal cord tuû sèng
spinal nerves thÇn kinh tuû sèng
spinal reflex ph¶n x¹ tuû sèng
spinal shock cho¸ng tuû sèng
spinate (cã) gai
spindle (thÓ) thoi
spindle fibre sîi thoi
spine 1.gai 2.tia v©y 3.gê
spiniform (cã) d¹ng gai
spinneret vó t¬
spinning glands tuyÕn t¬
spinocerebellar tracts ®−êng n∙o tuû

323
spinosad spinosad (thuèc trõ s©u tõ vi khuÈn Saccaropolyspora)
spinose (cã) gai
spinosyns spinosyn (thuèc trõ s©u tõ vi khuÈn Saccaropolyspora spinosa)
spinous (cã) gai
spinous process 1.mÊu gai, mám gai 2.mÊu thÇn kinh
spinule gai nhá, ng¹nh nhá
spiny vesicle tói gai
spiracle 1.lç thë 2.khe mang 3.khe mang ngoµi 4.lç mòi ngoµi
spiracular (thuéc) lç thë, khe mang, khe mang ngoµi (cã) lç mòi ngoµi
spiraculate (cã)lç thë, khe mang,(cã) khe mang ngoµi, (cã) lç mòi ngoµi
spiraculiform (cã) d¹nglç thë, (cã) d¹ng khe mang,(cã) d¹ng khe mang
ngoµi (cã) d¹ng lç mòi ngoµi
spiral thÓ xo¾n, sîi xo¾n, vãng xo¾n
spiral cleavage (sù) ph©n c¾t xo¾n
spiral ganglion h¹ch xo¾n
spiral valve van xo¾n
spirillum khuÈn xo¾n
spirochaetes khuÈn xo¾n
splanchnic (thuéc) t¹ng
splanchnic ciculation vßng tuÇn hoµn t¹ng
splanchnocoel khoang t¹ng, xoang t¹ng
splanchnopleural (thuéc) l¸ t¹ng
splanchnopleure l¸ t¹ng
spleen l¸ch, l¸ l¸ch, t×
splenomegaly (chøng) to l¸ch, ph× ®¹i l¸ch
splice forms (c¸c) d¹ng ghÐp nèi
splice variants (c¸c) biÕn thÓ ghÐp nèi
spliceosomes (c¸c) thÓ ghÐp nèi
splicing (sù) t¸ch intron (ghÐp exon)
splicing (of protein molecule) (sù) t¸ch intein (ghÐp extein)
splicing junctions ®iÓm nèi (c¸c exon)
split brain n∙o t¸ch rêi
SPM (phÐp) soi hiÓn vi (b»ng c¸ch) quÐt mÉu (scanning probe microscopy)
spodogram ¶nh than
spondyl ®èt sèng
spondylous (cã) ®èt sèng
sponge líp Bät biÓn
spongin chÊt bät biÓn
spongioblasts nguyªn bµo thÇn kinh ®Öm
spongy layer líp xèp
spongy-mesophyll m« thÞt l¸ xèp
spongy-parenchyma nhu m« xèp

324
spongy-tissue m« mÒm xèp
spontaneous assembly (sù) l¾p r¸p ngÉu nhiªn
spontaneous behaviour tËp tÝnh tù ph¸t, tËp tÝnh ngÉu nhiªn
spontaneous generation thÕ hÖ tù sinh, ph¸t sinh tù ph¸t
spontaneous recovery tù håi phôc, håi phôc ngÉu nhiªn
spontaneous remission tù b×nh phôc
sporangium tói bµo tö, bµo tö nang
spore bµo tö
spore mother cell tÕ bµo mÑ bµo tö
spore print vÕt bµo tö
sporocarp qu¶ bµo tö
sporocyst kÐn bµo tö, bµo x¸c
sporocyte tÕ bµo mÑ bµo tö
sporogenesis (sù) ph¸t sinh bµo tö, h×nh thµnh bµo tö
sporogenous (thuéc) sinh bµo tö, mang bµo tö
sporogenous layer tÇng ph¸t sinh bµo tö
sporogonium thÓ sinh bµo tö v« tÝnh
sporogony (sù) ph¸t sinh bµo tö, h×nh thµnh bµo tö
sporont giai ®o¹n tÕ bµo giao tö
sporophore cuèng bµo tö, bµo tö bÝnh
sporophyll l¸ bµo tö, bµo tö diÖp
sporophyte thÓ bµo tö, thùc vËt bµo tö
sporopollenin sporopollenin, chÊt vá bµo tö-phÊn
Sporozoa líp Trïng bµo tö
sporozoite tö bµo tö, h¹t bµo tö
sport (sù) ®ét biÕn sinh d−ìng,
sporulation (sù) sinh bµo tö, h×nh thµnh bµo tö
SPR céng h−ëng plasmon bÒ mÆt (c«ng nghÖ xÐt nghiÖm - Surface
Plasmon Resonance )
sprain (sù) bong g©n
spray cµnh nhá, bôi n−íc, b×nh b¬m n−íc
spread (sù) ph¸t t¸n, lan to¶, lan truyÒn
spreading agent t¸c nh©n ph¸t t¸n
spring wood (vßng) gç xu©n
SPS hiÖp ®Þnh vÒ tiªu chuÈn vÖ sinh vµ vÖ sinh thùc vËt cña WTO (Sanitary and
Phytosanitary Standards Agreement of the WTO)
spur 1.cùa 2.chåi ng¾n
spuriae l«ng vò gi¶, l«ng v¶y, l«ng cøng
squalamine squalamin
squalene
squama v¶y
Squamata bé Th»n l»n

325
squamiform (cã) d¹ng v¶y
squamous epithelium biÓu m« v¶y
squamule v¶y nhá
squamulose (cã) v¶y nhá
squarrose dùng lªn, xï lªn, sïi lªn,
squash Ðp, nÐn
squint tËt l¸c m¾t
S-R theory thuyÕt kÝch thÝch ph¶n øng
SRB viÕt t¾t cña Sulfate Reducing Bacterium
ssDNA ssADN (ADN sîi ®¬n)
SSR ®o¹n lÆp tr×nh tù ®¬n gi¶n (Simple Sequence Repeat)
ssRNA ssARN (ARN sîi ®¬n)
stabilate quÇn thÓ æn ®Þnh
stability (®é) æn ®Þnh, (tÝnh) æn ®Þnh, (®é) bÒn v÷ng, (tÝnh) bÒn v÷ng
stabilizing selection chän läc b×nh æn, chän läc lµm æn ®Þnh
stable equilibrium c©n b»ng æn ®Þnh
stable limit cycle chu kú giíi h¹n æn ®Þnh
stable states tr¹ng th¸i æn ®Þnh
stacchyose stacchyoza (lo¹i oligosaccharid ë ®Ëu t−¬ng)
stachyose xem stacchyose
"stacked" genes gen lín
stading crop biomass sinh khèi thu ho¹ch
stadium tuæi løa
stag-headed (bÞ) chÕt cµnh ngän
stagnicolous sèng ë n−íc tï, sèng ë n−íc ®äng
stage micrometer tr¾c vi kÕ bµn tr−ît
staggered cuts (c¸c) vÕt c¾t xen kÏ, (c¸c) vÕt c¾t lÖch nhau
staling (sù) ®×nh trÖ
stamen nhÞ
staminal (thuéc) nhÞ
staminate (cã) nhÞ
staminode nhÞ lÐp, nhÞ thui
stand l« rõng trång, l« c©y trång
standard deviation ®é lÖch chuÈn, ®é lÖch qu©n ph−¬ng
standard error sai sè chuÈn
standard normal distribution ph©n phèi chuÈn t¾c chuÈn
standing crop s¶n l−îng ®Þnh kú, tæng thu ho¹ch tiªu chuÈn
standing-off dose liÒu ph¶i tr¸nh xa
stanol ester este stanol
stanol fatty acid esters este axit bÐo stanol
stapes x−¬ng bµn ®¹p
Staphylococcus tô c©u khuÈn

326
star-shaped (cã) d¹ng sao
starch tinh bét
starch fungi tinh bét nÊm
starch grain h¹t tinh bét
starch plant c©y (cã) tinh bét
starch sheath bao tinh bét
start codon codon khëi ®Çu
startle colours mµu g©y söng sèt, mµu g©y kinh ng¹c
startpoint ®iÓm khëi ®Çu
startpoint of transcription ®iÓm khëi ®Çu phiªn m∙
starvation (sù) ®ãi
stasis (sù) ngõng sinh tr−ëng
STATS viÕt t¾t cña Signal Transducers and Activators of Transcription
state-dependent learning tËp quen phô thuéc tr¹ng th¸i
state-dependent memory trÝ nhí phôc håi tr¹ng th¸i
statenchyma m« chøa sái th¨ng b»ng
static life tables b¶ng sèng tÜnh
statistic sè liÖu thèng kª
statocyst 1.tói th¨ng b»ng 2.nang th¨ng b»ng
statolith 1.th¹ch nhÜ, sái tai 2.sái th¨ng b»ng
steapsin steapin
stearate (stearic acid) stearat (axit stearic)
stearic acid axit stearic
stearidonate stearidonat
stearidonic acid axit stearidonic
stearoyl-acp desaturase desaturaza stearoyl-acp
stele trô, trung trô, trô gi÷a
stellate (cã) d¹ng sao
stellate cells tÕ bµo h×nh sao
stellate hair tãc chÎ ngän
stem th©n, cäng trôc
stem-and-leaf plot s¬ ®å th©n vµ l¸
stem cell tÕ bµo nguån, tÕ bµo gèc
stem cell growth factor (SCF) nh©n tè sinh tr−ëng tÕ bµo gèc
stem cells tÕ bµo gèc
stem cell one tÕ bµo gèc sè 1 (tõ ®ã sinh ra tÊt c¶ c¸c tÕ bµo cña hÖ miÔn dÞch)
stem succulent thùc vËt th©n mäng
stenohaline thÝch nghi ®é mÆn kÑp
stenophyllous (cã) l¸ kÑp
stenopodium ch©n kÑp
steppes th¶o nguyªn
stereo-isomer chÊt ®ång ph©n lËp thÓ

327
stereocilia l«ng tiÕt cøng
stereoisomers chÊt ®ång ph©n lËp thÓ
stereoissomer ®ång ®¼ng
stereokinesis (tÝnh) øng kÝch thÝch, (tÝnh) øng tiÕp xóc
stereome m« cøng, c−¬ng m«
stereome cylinder trô m« cøng, trô c−¬ng m«
stereospondylous (cã) cét sèng g¾n liÒn
stereospondyly cét sèng g¾n liÒn
stereotactic øng theo tiÕp xóc thÓ r¾n
stereotaxis (tÝnh) øng theo tiÕp xóc thÓ r¾n
stereotyped behaviour tËp tÝnh ®Þnh h×nh, tËp tÝnh rËp khu«n
steric hindrance trë ng¹i kh«ng gian
sterile 1.thui, lÐp, bÊt thô, bÊt dôc, kh«ng sinh s¶n, v« sinh 2.tiÖt trïng
sterile (environment) tiÖt trïng (m«i tr−êng)
sterile (organism) bÊt thô (sinh vËt)
sterile flower 1.hoa thui, hoa bÊt thô 2.hoa ®ùc
sterile glume mµy lÐp
sterilization 1.(sù) thiÕn, ho¹n, g©y v« sinh, g©y bÊt lùc 2. khö trïng,
tiÖt trïng
sterilization khö trïng, lµm cho bÊt thô
sternal (thuéc) x−¬ng øc, m¶nh øc
sternebrae (c¸c) ®èt ngùc, (c¸c) ®èt øc
sternum 1.m¶nh øc 2.x−¬ng øc, má ¸c
steroid steroid
steroid hormones hormon steroit
steroid receptor thô quan steroid
steroid regulated genes (c¸c) gen ®iÒu chØnh bëi steroit
steroid response elements nh©n tè ®¸p øng steroid
sterols sterol
sticky ends (c¸c) ®Çu dÝnh, xem thªm cohesive ends
stigma 1.®iÓm m¾t 2.nóm nhuþ 3.lç thë 4.khe mang 5.m¾t c¸ch
stigmasterol stigmasterol
stigmata (c¸c) ®iÓm m¾t, (c¸c) nóm nhuþ, (c¸c) lç thë, (c¸c) khe mang,
(c¸c) m¾t c¸ch
stilt-root rÔ b¹nh
stimulus chÊt kÝch thÝch, t¸c nh©n kÝch thÝch
stimulus control kiÓm so¸t kÝch thÝch
stimulus filter chän läc kÝch thÝch
stimulus generalization kh¸i qu¸t ho¸ kÝch thÝch
stimulus-response theory thuyÕt kÝch thÝch ph¶n øng
stimulus threshold ng−ìng kÝch thÝch
sting 1.ngßi (®èt) 2.m¸ng ®Î, ngßi ®Î

328
stinging hair l«ng ngøa, l«ng ®éc
stipe cuèng
stipes cuèng m¾t, cuèng
stipiform (cã) d¹ng cuèng m¾t
stipitate (cã) cuèng, (cã) cuèng m¾t
stipites (c¸c) cuèng, (c¸c) cuèng m¾t
stipular trace m¹ch l¸ kÌm
stipule l¸ kÌm
STM kÝnh hiÓn vi quÐt t¹o ®−êng hÇm (Scanning Tunneling Microscope)
stochastic ngÉu hîp, ngÉu nhiªn
stock 1.gèc ghÐp 2.vËt liÖu gèc, nguyªn liÖu gèc
stolon 1.th©n bß, th©n bå 2.th©n h×nh cung 3.th©n bß ngÇm 4.rÔ sinh
dôc
stolonate (cã) th©n bß, th©n bå, (cã) th©n h×nh cung, (cã) th©n bß ngÇm,
(cã) rÔ sinh dôc
stoma lç, khÝ khæng, lç khÝ
stomach d¹ dµy
stomach insecticide thuèc diÖt c«n trïng qua d¹ dµy
stomachic (thuéc) d¹ dµy
stomata (c¸c) lç, (c¸c) khÝ khæng, (c¸c) lç khÝ
stomatal (thuéc) lç, khÝ khæng, lç khÝ
stomatal complex phøc hÖ miÖng
stomatal open-closed mechanism c¬ chÕ ®ãng më khÝ khæng
stomatal pores lç khÝ
stomate (cã) lç, (cã) khÝ khæng, (cã) lç khÝ
stomates (c¸c) lç, (c¸c) lç khÝ, (c¸c) khÝ khæng
stomatiferous (cã) lç khÝ, (cã) khÝ khæng
stomatogastric (thuéc) miÖng d¹ dµy
stomatose (cã) lç, (cã) lç khÝ, (cã) khÝ khæng
stomatous (cã) lç, (cã) lç khÝ, (cã) khÝ khæng
stomium d∙y tÕ bµo nÎ
stomodaeal (thuéc) èng miÖng
stone cell tÕ bµo ®¸ th¹ch bµo
stoneworts bé T¶o b¸nh xe
stool gèc ®èn mäc chåi, chåi gèc
stop codon codon kÕt thóc, ®¬n vÞ m∙ kÕt thóc
stop transfer sequence tr×nh tù dÞch m∙ kÕt thóc
storage proteins protein dù tr÷
storied (®−îc) ph©n tÇng, (®−îc) ph©n líp
storied cork lôc b× nhiÒu tÇng
STR markers chØ thÞ STR

329
strabiscus tËt l¸c m¾t
strain dßng, nßi, chñng
stranger anxiety (chøng) sî ng−êi l¹
stratification (sù) ph©n tÇng, ph©n líp
stratified (®−îc) ph©n tÇng
stratified epithelium biÓu m« tÇng
stratiform (cã) d¹ng tÇng, (cã) d¹ng líp
stratose (cã) tÇng, kÕt tÇng
stratum tÇng, líp
stratum corneum líp sõng
stratum germinativum líp mÇm
stratum granulosum líp h¹t
stratum lucidum líp s¸ng
stratum Malpighi líp Malpighi
streak d¶i, säc, v©n
stream dßng, luång, suèi, qu¸ tr×nh
streaming (sù) ch¶y
streptavidin streptavidin
streptococcus liªn cÇu khuÈn
streptomycin streptomycin
streptostyly kiÓu khíp ®éng x−¬ng vu«ng-v¶y
stress t©m tr¹ng c¨ng th¼ng
stress fibres bã sîi c¨ng
stress proteins protein g©y c¨ng th¼ng
stress response proteins protein ph¶n øng víi c¨ng th¼ng
stress responsive proteins protein ph¶n øng víi c¨ng th¼ng
stretch reflect ph¶n x¹ duçi
stria 1.nÕp nh¨n 2.d¶i, säc, v©n, v¹ch
stria medullaris v©n hµnh
striate cortex vá c¬ v©n
striated muscle c¬ v©n
striation hÖ d¶i, hÖ säc, hÖ v©n, hÖ v¹ch
strict aerobe sinh vËt hiÕu khÝ nghiªm ngÆt
stridulating organs c¬ quan ph¸t ©m
stridulation (sù) cä s¸t inh tai
Strigiformes bé Có
strigose (cã) d¹ng l«ng cøng vµ dùng, (cã) ria cøng vµ dùng
stripe d¶i, säc
striped muscle c¬ v©n
strobila 1,thÓ ph©n ®o¹n nhiÒu ®Üa 2.chuçi ®èt s¸n
strobilaceous (thuéc) thÓ chÐn, thÓ nãn

330
strobile thÓ ph©n ®o¹n nhiÒu ®Üa, chuçi ®èt s¸n
strobiliferous (cã) thÓ chÐn
strobilization 1.(sù) t¹o thµnh thÓ ph©n ®o¹n nhiÒu ®Üa 2.(sù) t¹o thµnh
chuçi ®èt s¸n
strobiloid (cã) d¹ng chÐn
strobilus 1.l¸ bµo tö d¹ng nãn, nãn th«ng 2.hoa tù nãn
stroke s¬ v÷a m¹ch m¸u
stroke volume thÓ tÝch m¹ch v÷a
stroma 1.chÊt nÒn, c¬ chÊt, thÓ l−íi 2.khèi mò nÊm 3.khung m¹ng, m«
®ì
stroma lamellae (c¸c) t©m chÊt nÒn, (c¸c) tÊm c¬ chÊt (lôc l¹p)
stromata (c¸c) chÊt nÒn, (c¸c) c¬ chÊt, (c¸c) thÓ l−íi, (c¸c) khung m¹ng,
(c¸c) m« ®ì
stromate (cã) chÊt nÒn, (cã) c¬ chÊt, (cã) khung m¹ng, (cã) m« ®ì
stromatic (thuéc) chÊt nÒn, c¬ chÊt, thÓ l−íi,khung m¹ng, m« ®ì
stromatiform (cã) d¹ng chÊt nÒn, (cã) d¹ng c¬ chÊt, (cã) d¹ng khung
m¹ng, (cã) d¹ng m« ®ì
stromatoid (cã) d¹ng chÊt nÒn, (cã) d¹ng c¬ chÊt, (cã) d¹ng khung
m¹ng, (cã) d¹ng m« ®ì
stromatolites stromatolit , cÊu tróc t¶o tÇng
stromatous (cã) chÊt nÒn,(cã) c¬ chÊt, (cã) khung m¹ng, (cã) m« ®ì
stromelysin (mmp-3) stromelysin (mmp-3)
strophic movement vËn ®éng xo¾n cuén, vËn ®éng xo¾n vÆn
strophiole méng (h¹t)
strophism (sù) xo¾n cuén, xo¾n vÆn
structural (thuéc) cÊu tróc
structural biology sinh häc cÊu tróc
structural colours mµu cÊu tróc
structural diversity of plant ®a d¹ng cÊu tróc cña c©y
structural formul c«ng thøc cÊu t¹o
structural gene gen cÊu tróc
structural genomics hÖ gen häc cÊu tróc
structural proteomics protein häc cÊu tróc
structure-activity models m« h×nh cÊu tróc-ho¹t tÝnh
Struthioniformes bé §µ ®iÓu
sts sulfonylurea (herbicide)-tolerant soybeans ®Ëu t−¬ng chÞu
sulfonylurea (thuèc trõ cá)
stubble gèc roi
stuffer fragment ®o¹n nhåi (xem thªm polystuffer)
stx ®éc tè gièng Shiga (Shiga-like toxins)
style vßi nhuþ
stylet tr©m nhá, gai nhá, l«ng cøng nhá
styliform (cã) d¹ng tr©m, (cã) d¹ng gai

331
stylopodium 1.gèc vßi nhuþ 2.®èt h¸ng
subception nhËn thøc d−íi ng−ìng
subchelate (cã) vuèt b¾t måi
subclass ph©n líp
subclavian d−íi ®ßn
subclavian artery ®éng m¹ch d−íi ®ßn
subclimax giai ®o¹n tr−íc cao ®Ønh
subconscious (thuéc) tiÒm thøc
subcortical d−íi vá
subculture (sù) cÊy truyÒn
subcutaneous d−íi da
subdorsal d−íi l−ng
suberin suberin, chÊt bÇn, chÊt lie
suberin lamella tÇng lôc b×, phiÕn lôc b×, phiÕn suberin
suberization (sù) hãa bÇn, ho¸ lie, ho¸ sube
subgenital (thuéc) d−íi c¬ quan sinh dôc
subgenual organ c¬ quan d−íi thÓ gèi
subimaginal (thuéc) giai ®o¹n gÇn thµnh trïng
subimago giai ®o¹n gÇn thµnh trïng
sublimation (sù) th¨ng hoa
subliminal perception nhËn thøc d−íi ng−ìng
sublingua cùa d−íi l−ìi
subligual glands tuyÕn d−íi l−ìi
sublittoral plant thùc vËt vïng d−íi triÒu, thùc vËt vïng ven bê
sublittoral zone vïng d−íi triÒu, vïng cËn triÒu, vïng ven bê
submandibular gland tuyÕn d−íi hµm
submaxillary d−íi hµm d−íi
submucosal plexus ®¸m rèi d−íi líp mµng nhµy
subset tiÓu quÇn thÓ, bé nhá
subsidiary cell tÕ bµo phô, tÕ bµo kÒm, trî bµo
subspecies loµi phô
substance c¬ chÊt
substantia chÊt , vËt chÊt
substantia nigra chÊt x¸m
substantial equivalence (sù) t−¬ng ®ång c¬ chÊt
substantially equivalent t−¬ng ®ång c¬ chÊt
substantive variation biÕn ®æi chÊt l−îng
substitutable resources tµi nguyªn thay thÕ
substitution vector vect¬ thay thÕ
substrata chÊt nÒn
substrate 1.chÊt nÒn, c¬ chÊt 2.gi¸ b¸m, thÓ b¸m, gi¸ thÓ
substrate adhesion molecules ph©n tö k×m h∙m c¬ chÊt

332
substrate c¬ chÊt
substrate level phosphorylation phosphoryl hãa møc c¬ chÊt
subtectal 1.d−íi m¸i 2.x−¬ng sä
subtend n»m kÒ d−íi, n»m ngay c¹nh d−íi
subthalamic nucleus nh©n vïng d−íi ®åi
subtratum gi¸ b¸m, thÓ b¸m, gi¸ thÓ
subulate (cã) d¹ng l¸ lóa, (cã) d¹ng dïi
succession diÔn thÕ
succise (bÞ) c¾t côt, (bÞ) chÆt côt, (bÞ) bÎ côt
succulent mäng dÞch, mäng n−íc, mäng nhùa
succus entericus dÞch ruét
sucker 1.chåi rÔ bÊt th−ên 2.gi¸c b¸m, gi¸c hót, gi¸c mót
sucrase sucraza
sucrose sucroza
sucrose gradient sucroza gradien
suction pressure ¸p lùc hót
suctorial cuèn vµo, hót vµo, (thuéc) gi¸c hót
suctorial mouthparts phÇn phô miÖng kiÓu hót
sudden death syndrome héi chøng ®ét tö
sudoriferous (cã) må h«i, tho¸t må h«i, ®æ må h«i
sudorifrrous gland tuyÕn må h«i
sudoriparous ch¶y må h«i, ra må h«i
sugar ®−êng
sugar fungi nÊm ®−êng
sugar molecules (c¸c) ph©n tö ®−êng
sugar plant c©y (cã) ®−êng
suicide genes (c¸c) gen tù s¸t
suifructescent (cã) c©y bôi thÊp
suifruticose (cã) c©y bôi thÊp
sulci khe, r∙nh
sulcus khe, r∙nh
sulfate reducing bacterium vi khuÈn khö sulfat
sulforaphane sulforaphan
sulfosate sulfosat
sulphur l−u huúnh
sulphur bacteria vi khuÈn −a l−u huúnh
sulphuric acid axit sunphuric
summer annual c©y mét n¨m vô hÌ
summer egg trøng mïa hÌ
summer wood gç mïa hÌ
SUMO protein söa ®æi nhá liªn quan víi Ubiquitin (Small Ubiquitin-
Related Modifier)

333
sun plant c©y −a n¾ng
superantigens siªu kh¸ng nguyªn
superciliary (thuéc) l«ng mµy, trªn æ m¾t
supercoiling siªu xo¾n
supercritical carbon dioxide dioxid carbon siªu h¹n
supercritical fluid dÞch láng siªu h¹n
superego c¸i siªu t«i, c¸i siªu kú, c¸i siªu ng∙
superficial cleavage ph©n c¾t bÒ mÆt
superior trªn
superior vena cava tÜnh m¹ch chñ trªn
superior vestibular nucleus nh©n tiÒn ®×nh trªn
supernormal stimulus kÝch thÝch v−ît chuÈn
supernumary chromosomes nhiÔm s¾c thÓ thõa
superovulation (sù) rông trøng nhiÒu lÇn, rông trøng qu¸ møc
superoxide anion superoxit anion
superstitious behaviour in animals tËp tÝnh cñng cè liªn hiÖp ë ®éng vËt
supinate (thuéc) quay ngöa
supination (sù) quay ngöa, ngöa bµn tay
supinator c¬ quay ngöa, c¬ ngöa bµn tay
supplemental (®−îc) bæ sung, (®−îc) thªm vµo, d«i ra
superoxide dismutase (sod) dismutaza superoxid
superparamagnetic nanoparticles (c¸c) h¹t nano thuËn tõ
supplementary (®−îc) bæ sung, (®−îc) thªm vµo, d«i ra
supplementary motor area vïng phô vËn ®éng
supply point ®iÓm cÊp
supporting cells tÕ bµo trô
suppressed thiÕu, kh«ng ®Çy ®ñ
suppression 1.(sù) øc chÕ 2.dÞ tËt thiÕu, (sù) thiÕu
suppressor cell tÕ bµo øc chÕ
suppressor gen øc chÕ
suppressor gene gen øc chÕ
suppressor mutation ®ét biÕn øc chÕ
suppressor T cells (c¸c) tÕ bµo T øc chÕ
suppressor T cell factor nh©n tè tÕ bµo T øc chÕ
supradorsal trªn l−ng
supramolecular assembly (sù) l¾p r¸p trªn møc ph©n tö
supra-occipital x−¬ng trªn chÈm
suprarenal trªn thËn, th−îng thËn
suprarenal body tuyÕn th−îng thËn
suprarenal gland tuyÕn th−îng thËn
supraspinal control of muvements sù ®iÒu khiÓn vËn ®éng cét sèng
surface area vïng bÒ mÆt

334
surface plasmons plasmon bÒ mÆt
surface plasmon resonance (SPR) céng h−ëng plasmon bÒ mÆt
surface tension søc c¨ng bÒ mÆt
surfactant chÊt ho¹t dÞch
surround inhibition sù øc chÕ cña m«i tr−êng
survival (sù) sèng sãt, tho¸t n¹n, tho¸t chÕt
survival curve ®−êng cong sèng sãt
survivorship curve ®−êng cong dé sèng sãt, ®−êng cong sinh tån
suspension culture nu«i cÊy huyÒn phï
suspension feeder ®éng vËt ¨n läc
suspensor d©y treo, cuèng ph«i
suspensor of plant embryo d©y cheo, cuèng ph«i ë thùc vËt
suspensorium sông mãng hµm
suspensory (thuéc) sông mãng hµm, n©ng ®ì, treo
susplus yield model m« h×nh thu ho¹ch thªm
sustainable agriculture n«ng nghiÖp bÒn v÷ng
sustainable development ph¸t triÓn bÒn v÷ng
sustentacular cells tÕ bµo ®ì
sutural (thuéc) ®−êng nèi, ®−êng khíp, (thuéc) khíp nèi
suture ®−êng nèi, ®−êng khíp
swallowing häng, nuèt
swamp ®Çm lÇy, søc s¶n xuÊt s¬ cÊp vµ sinh khèi
swarm ®µn, bÇy
swarm cell tÕ bµo di ®éng
swarmer bµo tö di ®éng
sweat må h«i, sù ch¶y må h«i
sweating sù ®æ må h«i
swim bladder bong bãng
swimmerets (c¸c) tÊm b¬i
switch plant c©y th©n quang hîp l¸ v¶y
switch proteins protein chuyÓn ®æi, protein c«ng t¾c
switch region vïng chuyÓn ®æi
switching (on/off) of genes bËt-t¾t gen
SWNT èng nano carbon ®¬n vá (single-walled carbon nanotube)
sycon c¸ thÓ d¹ng chum, d¹ng sycon
syk protein protein syk (lµm dõng mét chuçi ph¶n øng ho¸ häc trong tÕ bµo)
syloid process mám tr©m, mám gai
Sylvian aqueduct cèng Sylvius
Sylvian fissure khe Sylvius
symbiont hiÖn t−îng céng sinh
symbiosis (hiÖn t−îng) céng sinh, (®êi sèng) céng sinh
symbiotic (thuéc) céng sinh

335
symbol ký hiÖu, vËt t−îng tr−ng
symmetrical ®èi xøng
symmetry (tÝnh) ®èi xøng
sympathetic cholinergic p¨thway t¸c ®éng giao c¶m kiÓu chim, ®iÒu khiÓn
dßng m¸u trong m¹ch nhá
sympathetic control sù ®iÒu khiÓn hÖ thÇn kinh giao c¶m
sympathetic ganglia h¹ch giao c¶m
sympathetic nerves d©y thÇn kinh giao c¶m
sympathetic nervous system hÖ thÇn kinh giao c¶m
sympathetic ophthalmia viªm m¾t ®ång c¶m, nh∙n viªm giao c¶m, viªm
m¾t giao c¶m
sympathetic stimulation sù kÝch thÝch d©y thÇn kinh giao c¶m
sympathomimetics t¸c dông gièng thÇn kinh giao c¶m
sympatric cïng khu vùc ph©n bè, gèi vïng ph©n bè
sympatric speciation (sù) h×nh thµnh loµi cïng vïng ph©n bè
sympetalous (cã) c¸nh trµng hîp, (cã) c¸nh trµng liÒn
symphysial (thuéc) tiÕp hîp, khíp, ghÐp
symphysis chç tiÕp hîp, chç ghÐp, khíp
symplast thÓ hîp bµo
symplastic (thuéc) hîp bµo
symplastic growth sinh tr−ëng hîp bµo
sympodial growth sinh tr−ëng hîp gèc
sympodium trôc hîp
synandrium nhãm bao phÊn hîp, nang tiÓu bµo tö
synandrous (cã) nhÞ hîp
synangium tói bµo tö hîp, hîp bµo tö nang
synapomorphies ®Æc tÝnh dÉn xuÊt chia sÎ
synapse khíp thÇn kinh
synapsid mét hè th¸i d−¬ng
Synapsida ph©n líp Mét hè th¸i d−¬ng
synapsis (sù) kÕt cÆp, liªn kÕt, tiÕp hîp
synaptic boutons chåi khíp thÇn kinh
synaptic delay sù chËm chÔ tiÕp hîp
synaptic modulation sù ph©n ho¸ thuËn nghÞch synap thÇn kinh
synaptic potential ®iÖn thÕ xyn¸p
synaptic terminal ®Çu khíp thÇn kinh
synaptic transmission h¹ch tù ®éng truyÒn dÉn xynap thÇn kinh
synaptic vesicles (c¸c) bäng sinap, (c¸c) tói sinap
synaptonemal complex phøc hÖ nhiÔm kÕt cÆp, phøc hÖ sinap
synarthrosis khíp bÊt ®éng
syncarpous (cã) l¸ no∙n hîp
syncaryon nh©n hîp

336
synchondrosis khíp sôn
synchronous flight chiÕu s¸ng ®ång thêi
synchrony in population (sù) ®ång bé trong quÇn thÓ
syncitium thÓ hîp bµo
syncytial (thuéc) hîp bµo
syncytial blastoderm hîp bµo ph«i b×
syncytiotroblast thÓ nguyªn h×nh, hîp bµo, hçn bµo
syndactyl liÒn ngãn, dÝnh ngãn
syndactylism (sù) liÒn ngãn, dÝnh ngãn
syndesmochorial placenta nhau l¸, nhau liªn kÕt-®Öm niÖu
syndesmosis khíp chung d©y ch»ng, khíp ®éng nhÑ
syndrome héi chøng
synecology sinh th¸i häc quÇn x∙
synergetic hîp lùc, ®ång vËn
synergic hîp lùc ®ång vËn
synergic mechanisms c¬ chÕ ®ång vËn
synergid trî bµo, tÕ bµo phô trî
synergism (sù) t¸c dông phèi hîp
syngamy (tÝnh) hîp giao tö, (tÝnh) hîp giao, (tÝnh) sinh s¶n h÷u tÝnh
syngeneic ®ång nguån, ®ång gen
syngenesis (sù) dÝnh mÐp bªn, liÒn mÐp bªn
syngnathous (cã) hµm liÒn, (cã) hµm dÝnh mÐp bªn
synkaryon nh©n hîp
synnovial membrane mµng ho¹t dÞch
synosteosis (sù) liÒn x−¬ng
synovia dÞch khíp, ho¹t dÞch
synsacrum x−¬ng cïng liÒn, x−¬ng cïng hîp, khèi x−¬ng cïng
synstemic circulation vßng tuÇn hoµn lín
syntechnic héi tô, ®ång quy
syntenosis khíp cã g©n bao quanh
synthase synthaza
synthesizing (of DNA molecules) tæng hîp (c¸c ph©n tö ADN)
synthesizing (of oligosaccharides) tæng hîp oligosaccharid
synthesizing (of proteins) tæng hîp protein
synthetase synthetaza
synthetic analysis of development ph©n tÝch tæng hîp sù ph¸t triÓn
synthetic biology sinh häc tæng hîp, sinh tæng hîp
synthetic oligonucleotide oligonucleotid tæng hîp
synusia quÇn x∙ cïng ®iÒu kiÖn
syringeal (thuéc) minh qu¶n
syringes (c¸c) minh qu¶n
syrinx minh qu¶n

337
systalsis (sù) co gi∙n, ®Ëp nhÞp
systaltic co gi∙n, co bãp, ®Ëp nhÞp
system 1.hÖ, hÖ thèng 2.hÖ, bé, bé m¸y
systematic (cã) hÖ thèng, toµn thÓ
systematic activated resistance tÝnh kh¸ng ®−îc ho¹t ho¸ cã hÖ thèng
systematic desensitization mÊt nh¹y c¶m cã hÖ thèng
systematics ph©n lo¹i häc, hÖ thèng häc
systemic (thuéc) hÖ thèng, toµn hÖ
systemic acquired resistance (SAR) tÝnh kh¸ng ®−îc tËp nhiÔm cã hÖ
thèng
systemic arch vßng tuÇn hoµn
systemic circuit hÖ thèng kÝn
systemic circulation hÖ tuÇn hoµn
systemic inflammatory response syndrome bÖnh ph¶n øng nhiÔm khuÈn
cã hÖ thèng
systemic lupus erythematosus luput ban ®á hÖ thèng
systeomics hÖ thèng häc
systole kú t©m thu
systolic murmur tiÕng thæi t©m thu
systolic pressure ¸p lùc t©m thu

338
 T

T-agglutinin ng−ng kÕt tè

T-antigens (nhãm) kh¸ng nguyªn T
T-bands b¨ng T
T-cell tÕ bµo T
T cell growth factor (TCGF) nh©n tè sinh tr−ëng tÕ bµo T
T-cell leukaemia viruses (c¸c) virut ung th− b¹ch cÇu tÕ bµo T
T cell modulating peptide (TCMP) peptid ®iÒu chØnh tÕ bµo T
T cell replacing factor nh©n tè thay thÕ tÕ bµo T
T cell receptors thô quan tÕ bµo T
TCGF viÕt t¾t cña T Cell Growth Factor
TCMP viÕt t¾t cña T Cell Modulating Peptide
T-dependent antigens (c¸c) kh¸ng nguyªn phô thuéc T
t-distribution ph©n bè-t
t-DNA t-ADN
T lymphocyte lympho bµo T
T lymphocyte antigen receptor thô thÓ lympho bµo Tdµnh cho kh¸ng
nguyªn
T3 tªn mét phag cña E.coli
T4 cells (c¸c) tÕ bµo T4 (lympho bµo T)
T6 marker chromosome nhiÔm s¾c thÓ ®¸nh dÊu T6
tabescent qu¨n, nh¨n nhóm
taboo ®iÒu cÊm kþ, luËt cÊm
tabular (cã) d¹ng biÓu b¶ng
TAB vaccine vacxin TAB
tachistoscope kinh nghiÖm tèc
tachycardia tim ®Ëp nhanh
tachygenesis (sù) ph¸t triÓn ®èt ch¸y giai ®o¹n
tachygenetic (sù) ph¸t triÓn ®èt ch¸y giai ®o¹n
tachykinins tachykinin
tactic movement cö ®éng theo kÝch thÝch, cö ®éng theo øng ®éng
tactile (thuéc) sê mã, c¶m xóc
tactile bristle ria xóc gi¸c, ria sê mã
tactile receptor c¬ quan xóc gi¸c
tadpole nßng näc
taenia 1.s¸n 2.bã sîi
taeniasis (sù) nhiÔm s¸n d©y
tag thÎ, dÊu, nh∙n, vßng

339
tagged molecules or cells (c¸c) tÕ bµo hoÆc ph©n tö ®−îc ®¸nh dÊu
tagma vïng th©n
tagmata (c¸c) vïng th©n
tagmosis (sù) ph©n ®o¹n vïng th©n
taiga taiga, vïng rõng th«ng xibia
tail ®u«i
tali (c¸c) x−¬ng sªn
talon vuèt
talus x−¬ng sªn
tandem affinity purification tagging ®¸nh dÊu tinh s¹ch ¸i lùc liªn tiÕp
tandem repeat ®o¹n lÆp liªn tiÕp
tangential longitudinal section mÆt c¾t däc tiÕp tuyÕn
tanning (sù) ng©m tÈm, cè kÕt thªm
tannins tanin
tannin sac tói tanin
tapetum 1.tÇng nu«i 2.líp c¬ ph¶n quang, líp s¾c tè ph¶n quang
tapeworm s¸n d©y
TAP tagging (ph−¬ng ph¸p) ®¸nh dÊu tinh s¹ch b»ng ¸i lùc nèi tiÕp)
Tandem Affinity Purification Tagging
taproot rÔ c¸i, rÔ chÝnh
taproot system hÖ rÔ chÝnh
Taq DNA polymerase polymeraza ADN Taq
Tardigrada ph©n ngµnh ®i chËm, ph©n ngµnh Ch©n ng¾n
target ®Ých
target cell tÕ bµo ®Ých
target-ligand interaction screening
target validation ho¹t ho¸ ®Ých, lµm cho ®Ých cã hiÖu lùc
tarsal (thuéc) sôn mÝ, ®èt bµn, khèi x−¬ng cæ ch©n
tarsal glands tuyÕn sôn mÝ m¾t
tarsus 1.sôn mÝ 2.®èt bµn 3.khèi x−¬ng cæ ch©n
taste bud gai vÞ gi¸c, chæi vÞ gi¸c, nô vÞ gi¸c, nhó vÞ gi¸c
TAT protein TAT (kÝch ho¹t gen HIV trong tÕ bµo)
TATA box hép TATA
TATA homology t−¬ng ®ång TATA
taungya ®Êt giao trång rõng
taxes (c¸c) (tÝnh) (h−íng) theo kÝch thÝch
taxis (tÝnh) (h−íng) theo kÝch thÝch
taxol taxol (chÊt ho¸ häc ë thùc vËt, chèng bÖnh mèc n−íc)
taxon taxon, cÊp ph©n lo¹i, ®¬n vÞ ph©n lo¹i
taxonomic composition thµnh phÇn danh ph¸p häc
taxonomic series d∙y taxon
taxonomy ph©n lo¹i häc
TBT rµo c¶n kü thuËt ®èi víi th−¬ng m¹i (Technical Barriers to Trade)

340
TCGF nh©n tè sinh tr−ëng tÕ bµo T (T Cell Growth Factor)
TCK Smut bÖnh nÊm TCK Smut (ë lóa m×)
tear gland tuyÕn lÖ
teats (c¸c) nóm vó
technology protection system hÖ thèng b¶o vÖ c«ng nghÖ
tectorial (thuéc) ®Ëy, che phñ
tectorial membrane mµng ®Ëy
tectrices l«ng phøc
tectum thÓ m¸i
tegulated (®−îc) lîp v¶y, (®−îc) lîp tÊm, (®−îc) l¸t v¶y, (®−îc) l¸t tÊm
tegument mµng bäc, vá ¸o,
teleceptor viÔn thô quan, c¬ quan c¶m nhËn tõ xa
telegony (tÝnh) ¶nh h−ëng ®êi bè tr−íc, (tÝnh) ¶nh h−ëng tõ xa, (tÝnh) ¶nh
h−ëng c¸ch truyÒn
telencephalon n∙o cïng, n∙o tËn
teleological (thuéc) môc ®Ých luËn
teleonomy môc ®Ých luËn
Teleostei ph©n líp C¸ x−¬ng
telepathy thÇn giao c¸ch c¶m, (sù) truyÒn giao c¸ch c¶m
telereceptor viÔn thô quan, c¬ quan c¶m nhËn tõ xa
telocentric (thuéc) t©m ®éng mót
telolecithal ®o¹n no∙n hoµng
telome telom, thÓ bµo tö
telome theory thuyÕt telom, thuyÕt thÓ bµo tö
telomerase telomeraza
telomere ®o¹n cuèi, khóc cuèi, telome
telomorph giai ®o¹n h÷u tÝnh
telophase kú cuèi
telson gai tr©m, tr©m cong
temparate virus virut «n hoµ
tempate deciduous forest rõng «n ®íi rông l¸
temperate «n hoµ
temperature nhiÖt ®é
temperature coefficient hÖ sè nhiÖt ®é
temperature deciduos forest rõng nhiÖt ®íi rông l¸
temperature forest rõng «n ®íi
temperature gradient gradien nhiÖt ®é
temperature grassland ®ång cá «n ®íi
temperature regulating centre trung t©m ®iÒu hoµ nhiÖt ®é
temperature sensitive mutant thÓ ®ét biÕn mÉn c¶m nhiÖt ®é
temperature sensitive period giai ®o¹n mÉn c¶m nhiÖt ®é
temperature zone vïng «n ®íi

341
template khu«n
temporal x−¬ng th¸i d−¬ng
temporal heterogeneity bÊt ®ång theo thêi gian
temporal lobe hè th¸i d−¬ng
temporal openings hè th¸i d−¬ng
temporal summation (sù) t¹o thµnh hè th¸i d−¬ng
temporal vacuities hèc th¸i d−¬ng
tendency xu thÕ, xu h−íng
tendinous (cã) g©n
tendon g©n
tendon reflex sù ph¶n x¹ g©n
tendril tua cuèn
tenia s¸n, bã sîi
teniasis (sù) nhiÔm s¸n d©y
tension wood gç chÞu søc kÐo
tensor c¬ n¨ng
tensor tympani muscle c¨ng c¬ tai gi÷a
tentacle tua sê, mÊu sê, tay sê, tay cuèn
tentacular (thuéc) tua sê, mÊu sê, tay sê, tay cuèn
tentaculiferous (cã) tua sê, (cã) mÊu sê, (cã) tay sê, (cã) tay cuèn
tentaculiform (cã) d¹ng tua sê, (cã) d¹ng tay sê
tentaculum tua sê, mÊu sê, tay sê, tay cuèn
tentorium 1.lÒu 2.khung sä
teosinte c©y ng« d¹i (Zea diploperennis)
tepal c¸nh hoa
teratogen t¸c nh©n g©y qu¸i thai
teratology qu¸i thai häc
teratoma u qu¸i
terebrate (cã) dïi ®Î trøng
terete (cã) d¹ng èng trøng
tergal (thuéc) mÆt l−ng, m¶nh l−ng, tÊm l−ng
tergum mÆt l−ng, m¶nh l−ng, tÊm l−ng
teratogen t¸c nh©n g©y qu¸i thai
terminal bud chåi ®Ønh
terminal deoxynucleotidyl transferase transferaza deoxynucleotit tËn
cïng
termitarium tæ mèi
ternate (cã) mÉu ba
terpenoids terpenoit
terminal transferase transferaza ®iÓm cuèi
termination codon codon chÆn cuèi (gen)
terminator nh©n tè kÕt thóc

342
terminator cassette casset kÕt thóc
terminator sequence tr×nh tù kÕt thóc
terpenes terpen (hãa chÊt tõ thùc vËt, t¹o h−¬ng vÞ cho thÞt c¸, khi c¸ ¨n)
terpenoids terpenoid
terrestrial communities quÇn x∙ trªn c¹n
territory l∙nh thæ
tertiary structure cÊu tróc bËc ba
tertiary thickening hãa dµy cÊp ba
tertiary wall v¸ch cÊp ba
test vá h¹t, vá, bé x−¬ng ngoµi, vá gi¸p, mai
testa 1.vá h¹t 2.vá, bé x−¬ng ngoµi, vá gi¸p, mai
testacean (thuéc) vá h¹t, vá, bé x−¬ng ngoµi, vá gi¸p, mai
testaceous (cã) vá h¹t, (cã) vá, (cã) bé x−¬ng ngoµi, (cã) vá gi¸p, (cã) mai
testcross phÐp lai chÐo
testes (c¸c) tinh hoµn
testis tinh hoµn
testicular (thuéc) tinh hoµn
testicular feminization sù n÷ ho¸ tinh hoµn
testosterone kÝch tè sinh dôc ®ùc, testosteron
tetanic contraction co cøng c¬
tetanus (bÖnh) uèn v¸n, (chøng) co cøng c¬
tetanus antitoxin kh¸ng ®éc tè uèn v¸n
tetanus toxin ®éc tè uèn v¸n
tetrad 1.thÓ tø ph©n, tø ph©n bµo tö 2.bé bèn
tetracycline (tc) tetracyclin
tetrad analysis ph©n tÝch bé bèn
tetradactyl bèn ngãn
tetragonous bèn gãc, bèn c¹nh
tetrahydrofolic acid axit tetrahydrofolic
tetramerous bèn phÇn, (cã) mÉu bèn
tetraparental chimera qu¸i thai bèn bè mÑ, thÓ kh¶m bèn bè mÑ
tetraploid tø béi, thÓ tø béi
tetrapod bèn ch©n
tetrapterous bèn c¸nh
tetrarch bèn bã s¬ cÊp, bèn bã nguyªn méc
tetrasornic thÓ bèn
tetrasporophyte thÓ tø bµo tö
texture cÊu tróc, kiÕn t¹o
TG triglycerid
TGA c¬ quan chÝnh phñ Australia phª duyÖt c¸c s¶n phÈm thuèc
TGF biÕn n¹p nh©n tè sinh tr−ëng (Transforming Growth Factor)

343
thalamic nulcei nh©n ®åi thÞ
thalamus 1.®Õ hoa 2.®åi thÞ
thalassaemia (bÖnh) thiÕu m¸u vïng biÓn, thalassaemia
thalassophyte thùc vËt biÓn, t¶o biÓn
Thale Cress Arabidopsis thaliana
thalloid (cã) t¶n
thallus t¶n
thanatoid g©y chÕt
thanatosis (tr¹ng th¸i) chÕt gi¶
Thebesian valve van Thebesian
theca 1.¸o, vá 2.bao g©n 3.v¸ch chåi san h«
theca extena æ bµo tö ngoµi
theca interna æ bµo tö trong
thecal (thuéc) ¸o, vá, bao g©n, v¸ch chåi san h«
thecal cells tÕ bµo ¸o
thecate (cã) ¸o, (cã) vá, (cã) bao g©n, (cã) v¸ch chåi san h«
thecodont (cã) r¨ng trong huyÖt, (cã) r¨ng trong æ
thelytoky (tÝnh) sinh s¶n toµn c¸i
thematic apperception test tr¾c nghiÖm nhËn thøc theo chñ ®Ò
theory of evolution by natural selection häc thuyÕt tiÕn ho¸ chän läc tù
nhiªn
theory of games lý thuyÕt trß ch¬i
the pill viªn tr¸nh thai
Theria ph©n líp Thó bËc cao
thermal conductivity tÝnh ttuyÒn dÉn nhiÖt
thermal death point ®iÓm chÕt nhiÖt
thermal hysteresis proteins protein trÔ nhiÖt
thermoduric bÒn nhiÖt
thermodynamics nhiÖt ®éng lùc häc
thermogenesis (sù) sinh nhiÖt,
thermolysis (sù) mÊt th©n nhiÖt, to¶ nhiÖt
thermonasty (tÝnh) øng ®éng nhiÖt
thermoperiodicism (hiÖn t−îng) chu kú nhiÖt
thermophil −a nhiÖt, −a nãng
thermophilic −a nhiÖt, −a nãng
thermophilic bacteria vi khuÈn −a nhiÖt
thermophilous −a nhiÖt, −a nãng
thermophyllous (cã) l¸ −a nãng, (cã) l¸ −a nhiÖt
thermoreceptor c¬ quan c¶m nhËn nhiÖt
thermoregulation (sù) ®iÒu hoµ nhiÖt ®é
thermoregulatory effectors hiÖu qu¶ ®iÒu hoµ nhiÖt
thermotolerant chÞu nhiÖt, chÞu nãng

344
therophyte c©y mét vô, c©y mét n¨m
thiamin thiamin
thick filament sîi dµy
thiessen polygons ®a gi¸c Thiesen
thigmocyte tiÓu cÇu
thigmotropism (tÝnh) h−íng tiÕp xóc
thin filament sîi máng
thioesterase thioesteraza
thiol group nhãm thiol
thioredoxin thioredoxin
third ventricle n∙o thÊt III
thirst (sù) kh¸t
thoracic (thuéc) ngùc, ®èt ngùc
thoracic duct èng ngùc
thorn gai
threat behaviour tËp tÝnh c¶nh c¸o, tÝnh ®e do¹
threatened species loµi bÞ ®e do¹
threonine threonin
threshold ng−ìng, bËc, thÒm
thrombin trombin
thrombocyte tiÓu cÇu
thrombolytic agents t¸c nh©n lµm tan côc (m¸u) nghÏn
thrombomodulin chÊt ®iÒu biÕn nghÏn m¹ch
thrombosis (sù) nghÏn m¹ch, t¾c m¹ch
thrombus côc nghÏn
thrum hoa t¬
Thy 1 antigen kh¸ng nguyªn Thy 1
thylakoid thylacoit
thymic epithelial cells (c¸c) tÕ bµo biÓu m« tuyÕn øc
thymic hypoplasia thiÓu s¶n tuyÕn øc, suy s¶n tuyÕn øc
thymine thymin
thymocyte tÕ bµo tuyÕn øc, øc bµo, thymo bµo
thymine (thy) thymin
thymoleptics thymoleptics (nhãm thuèc ¶nh h−ëng ®Õn c¶m gi¸c vµ hµnh vi)
thymoma u tuyÕn øc
thymopoietin thymopoietin
thymosins thymozin
thymus tuyÕn øc
thymus derived cells (c¸c) tÕ bµo nguån gèc tuyÕn øc
thymus independent antigen kh¸ng nguyªn kh«ng phô thuéc tuyÕn øc
thymus dependent antigen kh¸ng nguyªn phô thuéc tuyÕn øc
thymus dependent area vïng phô thuéc tuyÕn øc

345
thyroid gland tuyÕn gi¸p
thyroid hormone hormon tuyÕn gi¸p
thyroid stimulating hormone (TSH) hormon kÝch thÝch tuyÕn gi¸p
thyroid-stimulating antibodies kh¸ng thÓ kÝch thÝch tuyÕn gi¸p
thyroid-stimulating hormon hormon kÝch thÝch tuyÕn gi¸p
thyroiditis viªm tuyÕn gi¸p
thyrotoxicosis bÖnh nhiÔm ®éc tuyÕn gi¸p
Thysanoptera bé §u«i t¬
TI viÕt t¾t cña Trypsin Inhibitor
Ti plasmid plasmid Ti
tibia 1.x−¬ng chµy 2.®èt chµy, ®èt èng
ticks ve, bÐt, tÝc
tidal cycle chu kú thuû triÒu
tidal movement vËn ®éng triÒu
tidal volume thÓ tÝch h« hÊp, dung tÝch h« hÊp
tight junction ®Çu nèi chÆt
TIL cells (c¸c) tÕ bµo läc khèi u (tumor-infiltrating lymphocytes)
tiller chåi gèc, nh¸nh gèc
timber line d¶i rõng, ®Ønh nói
Tinamiformes bé Gµ-§µ ®iÓu
t-IND xem Treatment Investigational New Drug Application
t-IND treatment xem t-IND
T-independent antigene kh¸ng nguyªn kh«ng phô thuéc T
tirf microscopy
tissue m«
tissue array dµn m«
tissue culture nu«i cÊy m«
tissue engineering kü thuËt (söa) m«
tissue plasminogen activator (TPA) chÊt ho¹t ho¸ m« sinh plasmin
tissue specific antigen kh¸ng nguyªn ®Æc hiÖu m«
tissue tensions søc c¨ng cña m«
tissue typing ®Þnh typ m«, ®Þnh typ tæ chøc
titin thô thÓ trî lùc
titre hiÖu gi¸, ®é chuÈn
TKI viÕt t¾t cña Tyrosine Kinase Inhibitors
TLR xem toll-like receptors
Tm Tm, nhiÖt ®é nöa biÕn tÝnh
Tmaze mª lé T
TME n¨ng l−îng thËt cã kh¶ n¨ng chuyÓn ho¸ (true metabolizable energy)
TMEn xem TME
TMV viÕt t¾t cña Tobacco Mosaic Virus
TNF viÕt t¾t cña Tumor Necrosis Factor

346
tobacco budworm s©u chåi thuèc l¸ (Heliothis virescens)
tobacco hornworm s©u sõng thuèc l¸ (Manduca sexta)
Tobacco mosaic virus virut kh¶m thuèc l¸
tocopherols tocopherol
tocotrienols tocotrienol
tolerance (sù) chÞu ®ùng
tolerance range biªn ®é dung n¹p, biªn ®é chÞu ®ùng
tolerogen t¸c nh©n chÞu ®ùng
toll-like receptors thô quan toll-like
tomato cµ chua
tomato fruitworm s©u ®ôc qu¶ cµ chua
tomentose (cã) l«ng m¨ng, (cã) l«ng t¬
tomentum l«ng b«ng
tone tr−¬ng lùc
tongue 1.l−ìi 2.vßi, vßi hót, bµn mµi, l−ìi n¹o, th×a l×a, m¶nh l−ìi
tonicity tr−¬ng lùc
tonofilament t¬ biÓu b×, t¬ tr−¬ng lùc
tonoplast mµng kh«ng bµo
tonsils h¹nh nh©n, ami®an
tooth 1.r¨ng 2.r¨ng hÇu 3.r¨ng c−a
top yeast nÊm men v¸ng
topotaxis chuyÓn theo h−íng
topotype vËt mÉu cïng ®Þa ®iÓm gèc
tornaria Êu trïng tornaria
torsion (sù) vÆn, xo¾n,
torus 1.mµng nóm 2.nÕp ch©n bªn
TOS xem Transgalacto-Oligosaccharides
total internal reflecton fluorescence tæng huúnh quang ph¶n x¹ bªn trong
total lung capacity tæng thÓ tÝch phæi
totipotency (tÝnh) toµn n¨ng
totipotent stem cells (c¸c) tÕ bµo gèc toµn n¨ng
touch xóc gi¸c bªn ngoµi
touchwood cñi dÉn löa
toxic substances control act (TSCA) ®¹o luËt kiÓm so¸t chÊt ®éc
toxicogenomics hÖ gen ®éc tè häc
toxicology ®éc chÊt häc, ®éc tè häc
toxigenic E. coli E. coli sinh ®éc tè
toxin ®éc tè, chÊt ®éc, toxin
toxoid nh−îc ®éc tè, gi¶i ®éc tè
TPS hÖ thèng b¶o vªn c«ng nghÖ (Technology Protection System)
trabecula thí v¸ch, t¬ v¸ch
trace element yÕu tè vi l−îng

347
tracer (radioactive isotopic method) (phÐp) ph¸t hiÖn vÕt (ph−¬ng ph¸p
®ång ph©n phãng x¹)
trachea khÝ qu¶n, èng khÝ
tracheal gills mµng khÝ qu¶n, mµng èng khÝ
tracheal pits lç khÝ qu¶n
tracheal receptor thô thÓ khÝ qu¶n
tracheal system hÖ khÝ qu¶n, hÖ èng khÝ
tracheary elements (c¸c) yÕu tè èng dÉn
tracheid(e) qu¶n bµo, tÕ bµo èng
trachelate (cã) cæ hÑp
tracheole khÝ qu¶n nhá, vi khÝ qu¶n
tracheophyte thùc vËt cã m¹ch
tract èng, bã, d¶i
traditional breeding methods (c¸c) ph−¬ng ph¸p chän gièng truyÒn thèng
traditional breeding techniques (c¸c) kü thuËt chän gièng truyÒn thèng
tragus gê loa tai
trail endings ®o¹n kÕt
trailer sequence tr×nh tù dÉn, ®o¹n dÉn
training 1.(sù) huÊn luyÖn, ®µo t¹o 2.rÌn luyÖn
trait nÐt, dÊu hiÖu, tÝnh tr¹ng
trance (tr¹ng th¸i) lªn ®ång
trans fatty acids axit bÐo trans
trans-acting element yÕu tè t¸c ®éng vËn chuyÓn
trans-acting protein protein t¸c ®éng vËn chuyÓn
trans-sexualism (sù) chuyÓn giíi, chuyÓn ®æi giíi tÝnh
transactivating protein protein ho¹t ho¸ vËn chuyÓn
transactivation ho¹t ho¸ vËn chuyÓn
transaminase transaminaza
transamination (sù) chuyÓn amin
transcribing genes (c¸c) gen phiªn m∙
transcript s¶n phÈm phiªn m∙
transcriptase transcriptaza
transcription phiªn m∙
transcription activators t¸c nh©n ho¹t ho¸ phiªn m∙
transcription complex phøc hÖ phiªn m∙
transcription controlling fragment ®o¹n kiÓm so¸t phiªn m∙
transcription factor binding site ®iÓm b¸m nh©n tè phiªn m∙
transcription factors yÕu tè phiªn m∙
transcription factors nh©n tè phiªn m∙
transcription terminator ®iÓm kÕt thóc phiªn m∙
transcription unit ®¬n vÞ phiªn m∙
transcriptional activation domain vïng ho¹t ho¸ phiªn m∙

348
transcriptional activator nh©n tè ho¹t ho¸ phiªn m∙
transcriptional control (sù) kiÓm so¸t phiªn m∙
transcriptional profiling ®Þnh h×nh phiªn m∙
transcriptional repressor nh©n tè øc chÕ phiªn m∙
transcriptional unit ®¬n vÞ phiªn m∙
transcriptionally-active chromatin cromatin cã ho¹t tÝnh sao chÐp,
cromatin cã ho¹t tÝnh phiªn m∙
transcriptome hÖ s¶n phÈm phiªn m∙, tæng s¶n phÈm phiªn m∙
transdetermination sù chuyÓn x¸c ®Þnh
transdifferentiation sù chuyÓn biÖt ho¸
transduction (sù) t¶i n¹p
transect hµng c©y ®¸nh dÊu, d¶i c©y ®¸nh dÊu
transfection (sù) g©y nhiÔm
transfer cell tÕ bµo chuyÒn
transfer factor yÕu tè chuyÓn, nh©n tè chuyÓn
transfer of training chuyÓn biÕn trong rÌn luyÖn, chuyÓn biÕn trong ®µo
t¹o
transfer RNA (tRNA) ARN vËn chuyÓn (tARN)
transferase transferaza
transference (sù) chuyÓn dÞch
transferred DNA ADN chuyÓn ®i
transferrin transferrin
transferrin receptor thô quan transferrin
transformant thÓ biÕn n¹p
transformant line con ®−êng biÕn n¹p
transformation biÕn n¹p
transformation 1.(sù) biÕn n¹p 2.(sù) chuyÓn ho¸
transforming growth factor-alpha (tgf-alpha) biÕn n¹p nh©n tè sinh
tr−ëng alpha
transforming growth factor-beta (tgf-beta) biÕn n¹p nh©n tè sinh tr−ëng
beta
transfusion reaction ph¶n øng truyÒn m¸u
transfusion tissue m« dÉn, m« truyÒn
transgalacto-oligosaccharides transgalacto-oligosaccharid
transgene gen chuyÓn
transgenic chuyÓn gen
transgenic (thuéc) chuyÓn gen
transgenic cells (c¸c) tÕ bµo chuyÓn gen
transgenic organism sinh vËt chuyÓn gen
transgressive segregants (c¸c) thÓ ph©n ly sai
transgressive segregation ph©n ly sai
transit peptide peptid chuyÓn tiÕp
transition ®ång ho¸n

349
transition region vïng ®ång ho¸n
transition state tr¹ng th¸i ®ång ho¸n
transitional epithelium biÓu m« chuyÓn tiÕp
transitional object vËt qua ®é, vËt chuyÓn tiÕp
translation (sù) dÞch m∙
translation control ®iÒu khiÓn sù dÞch m∙
translational repression øc chÕ dÞch m∙
translocated herbicide (thuéc) diÖt cá lan truyÒn
translocated injury th−¬ng tæn l©y lan
translocation chuyÓn ®o¹n, ®o¹n chuyÓn, chuyÓn dÞch
translocation of chromosomal segments chuyÓn ®o¹n nhiÔm s¾c thÓ
transmission electron microscope kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö truyÒn qua
transmission electron microscope kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö truyÒn qua
transmission threshold ng−ìng truyÒn
transmembrane proteins protein (chuyÓn) qua mµng
transpiration (sù) tho¸t h¬i n−íc
transpiration stream dßng tho¸t h¬i n−íc
transplant 1.(sù) ghÐp 2.m¶nh ghÐp, miÕng ghÐp
transplantation (sù) ghÐp
transport proteins protein vËn chuyÓn
transport RNA ARN vËn chuyÓn
transport sù vËn chuyÓn
transport vesicle tói vËn chuyÓn
transport vesicles nang vËn chuyÓn
transposable element yÕu tè vËn ®éng, yÕu tè chuyÓn vÞ, yÕu tè di ®éng
transposase transposaza
transposition (sù) nh¶y, vËn ®éng (cña gen)
transposon ®o¹n di ®éng, gen nh¶y
transversal ngang, n»m ngang
transverse 1.ngang 2.n»m ngang
transversion dÞ ho¸n (vÞ trÝ cña gen)
transwitch bËt-t¾t chÐo, c«ng t¾c bËt t¾t chÐo
trapezium thÓ thang
trarisvestism lo¹n dôc gi¶ trang kh¸c giíi
traspiration rate c−êng ®é tho¸t h¬i n−íc
trastuzumab trastuzumab (kh¸ng thÓ ®¬n dßng chèng ung th−)
trauma 1.chÊn th−¬ng 2.sang chÊn t©m thÇn
traumatic (thuéc) chÊn th−¬ng
traumatic neurosis lo¹n thÇn kinh chÊn th−¬ng
treatment ind thuèc míi nghiªn cøu thö nghiÖm
treatment investigational new drug thuèc míi nghiªn cøu thö nghiÖm
"treatment" ind regulations qui chÕ vÒ “®iÒu trÞ” b»ng thuèc míi nghiªn cøu

350
treatment system hÖ thèng xö lý, hÖ thèng ®iÒu trÞ
tree c©y méc, c©y gç
tree ferns d−¬ng xØ th©n méc, d−¬ng xØ d¹ng c©y, d−¬ng xØ th©n gç
trefoil stage ba nh¸nh
trehalose trehaloza
trematic (thuéc) khe mang
Trematoda líp S¸n l¸ song chñ
tremorgenic indole alkaloids alkaloid indol g©y rung
Treponemataceae hä Xo¾n khuÈn
triacyglycerides triacyglycerid
triacylglycerols triacylglycerol
trial and error learning (sù) thö nghiÖm vµ häc sai
triandrous ba nhÞ
triarch ba bã gç
tribe téc
tricarboxylic acid cycle chu tr×nh axit tricacboxylic
tricarpellary ba l¸ no∙n
triceps c¬ ba ®Çu
trichocyst tói l«ng
Trichoderma harzianum Trichoderma harzianum
trichogyne t¬ thô tinh
trichoid (cã) d¹ng l«ng
trichome tóm l«ng
trichophore larva Êu trïng b¸nh xe
trichosanthin trichosanthin
trichosis (sù) ph©n bè l«ng
trichotomy (sù) chÎ ba, chia ba
tricipital ba ®Çu
tricuspid ba mÊu, ba l¸
trifacial (thuéc) d©y sinh ba, d©y thÇn kinh sä V
trifid chÎ ba, xÎ ba
trifoliate ba l¸, ba l¸ chÐt
trifoliolate ba l¸ chÐt
trifurcate ba nh¸nh
trigeminal 1.ba cÊu tróc, ba nh¸nh 2.(thuéc) d©y (thÇn kinh) sinh ba
triglycerides triglycerid
trigonous ba gãc tï
Trimerophytopsida líp Méc tÆc
trimerous ba ®o¹n, ba phÇn,
trimonoecious ba lo¹i hoa cïng gèc
trimorphic ba d¹ng, ba h×nh
trioecious ba lo¹i hoa kh¸c gèc

351
tripinnate (cã) l¸ chÐt l«ng chim ba lÇn, xÎ l¸ chÐt l«ng chim ba lÇn
triple fusion (sù) hîp ba
triple response ph¶n øng bËc ba
triple vaccine vacxin tam liªn
triplet bé ba
triplet code m∙ bé ba
triplets trÎ sinh ba, c¸ thÓ sinh ba
triploblastic ba l¸ ph«i
triploid thÓ tam béi, tam béi
triquetrous ba gãc nhän
trisomic thÓ ba, tam thÓ, ba thÓ nhiÔm s¾c t−¬ng øng
trisomy 21 (hiÖn t−îng) thÓ ba 21
triton X-100 triton X-100
tritor mÆt nghiÒn, thít nghiÒn
triturate nghiÒn vôn, t¸n bét
trivalent tam trÞ
tRNA tARN, xem Transport RNA
trochal (cã) d¹ng b¸nh xe
trochanter 1.®èt chuyÓn 2.mÊu chuyÓn
trochlea rßng räc, mÊu rßng räc
trochlear (thuéc) rßng räc
trochophore Êu trïng b¸nh xe, Êu trïng lu©n cÇu, Êu trïng trochophora
trochosphere Êu trïng b¸nh xe
trophallaxis (sù) dinh d−ìng t−¬ng hç
trophic (thuéc) dinh d−ìng
trophic hormone dinh d−ìng hormon
trophic level møc dinh d−ìng, bËc dinh d−ìng
trophic structure cÊu tróc dinh d−ìng
trophoblast l¸ nu«i ph«i, d−ìng bµo
trophozoite c¸ thÓ dinh d−ìng
tropic hormon ngo¹i hormon
tropical forest rõng nhiÖt ®íi
tropical rain forest rõng m−a nhiÖt ®íi
tropics miÒn nhiÖt ®íi
tropism (tÝnh) h−íng kÝch thÝch
tropomyosin tropomyosin
troponin troponin
truncate (cã) ®Çu vu«ng, c¾t ngang, c¾t vôn
truncus th©n
truncus arterious th©n ®éng m¹ch
trunk 1.th©n 2.vßi voi
trypanosomes nhãm Trïng mòi khoan

352
trypanosomiasis bÖnh trïng mòi khoan
trypsin trypsin
trypsin inhibitors chÊt øc chÕ trypsin
tryptophan (trp) tryptophan
TSCA viÕt t¾t cña Toxic Substances Control Act
TSH viÕt t¾t cña Thyroid Stimulating Hormone
tube èng, vßi
tubefeet ch©n èng
tuber th©n cñ
tubercied sinh mÊu nhá, ph¸t h¹ch, sinh h¹ch lao, sinh nóm låi, sinh
tubercle 1.cñ, mÊu nhá 2.nóm 3.h¹ch, h¹ch lao 4.trùc khuÈn lao 5,nèt
sÇn
nèt sÇn
tubercular (thuéc) cñ, mÊu nhá; (thuéc) h¹ch; (thuéc) nóm; (thuéc) nèt
sÇn
tuberculate (cã) cñ, (cã) mÊu nhá; (cã) h¹ch lao, (cã) h¹ch; (cã) nóm;
(cã) nèt sÇn
tuberculin tubeculin
tuberculin test thö nghiÖm tubeculin
tuberculose nhiÒu cñ nhá, nhiÒu mÊu nhá, nhiÒu nóm, nhiÒu h¹ch, nhiÒu
nèt sÇn
tuberculosis (bÖnh) lao
tuberculum cñ, mÊu nhá, nóm, h¹ch lao, nèt sÇn
tuberosity cñ, mÊu, mµo
tuberous (thuéc) cñ mÊu, (cã) d¹ng cñ, (cã) d¹ng mÊu, (cã) cñ , (cã) mÊu
tubicolous ë trong èng, sèng trong èng
tubifacient t¹o èng
tubular necrosis ho¹i tö tuyÕn èng
tubular nerve cord bã thÇn kinh d¹ng èng
tubulate (cã) èng
tubule èng nhá, èng dÉn, tiÓu qu¶n
tubuliferous (cã) èng nhá,
tubuliform (cã) d¹ng èng nhá
tubulin tubulin
tubulose nhiÒu èng nhá
tubulus èng nhá, èng dÉn, tiÓu qu¶n
tufted kÕt chïm, mäc chïm
tumid s−ng tÊy, næi u, næi côc
tumor khèi u, b−íu, nèt s−ng tÊy
tumor-associated antigens kh¸ng nguyªn liªn kÕt u
tumor-infiltrating lymphocytes (til cells) lympho bµo läc khèi u
tumor necrosis factor (TNF) nh©n tè (g©y) ho¹i tö khèi u
tumor-suppressor genes (c¸c) gen øc chÕ khèi u

353
tumor-suppressor proteins (c¸c) protein øc chÕ khèi u
tumour-inducing principle nguyªn lý g©y u
tumour necrosis factor yÕu tè ho¹i tö ung th−
tumour specific antigen kh¸ng nguyªn ®Æc hiÖu ung th−
tundra tundra, l∙nh nguyªn
tunic ¸o, vá, bao
tunica vá nang
tunica-corpus concept kh¸i niÖm th©n-vá nang
Tunicata ph©n ngµnh Cã bao
tunicate (cã) ¸o, (cã) vá, (cã) bao
tunicate bulb hµnh cã ¸o
tunicated (cã) ¸o, (cã) vá, (cã) bao
Turbellaria líp S¸n tiªm mao
turbinal 1.x−¬ng xo¨n 2.xo¾n èc
turbinate xo¾n èc, xo¸y èc
turgid 1.tr−¬ng 2.c−¬ng
turgor søc tr−¬ng
turgor movement vËn ®éng theo søc tr−¬ng
turgor potential thÕ tr−¬ng
turgor pressure ¸p suÊt tr−¬ng, søc c¨ng tr−¬ng n−íc
Turners syndrome héi chøng Turner
turnover vßng tuÇn hoµn, sù ®æi míi
turnover number sè vßng tuÇn hoµn
turtle shell mai rïa, mu rïa
turtoise shell mai rïa, mu rïa
twenty-four hour rhythm nhÞp hai t− giê
twiner c©y leo cuèn
twins cÆp sinh ®«i
two-dimensional (2-d) gel electrophoresis ®iÖn di trªn gel hai chiÒu
two-hybrid systems hÖ thèng hai con lai
tylose (sù) kÕt chai, kÕt sÇn, næi chai, næi sÇn, thÓ chai, thÓ sÇn
tylosis (sù) kÕt chai, kÕt sÇn, næi chai, næi sÇn, thÓ chai, thÓ sÇn
tympanal (thuéc) mµng thÝnh tai, tai gi÷a, (thuéc) mµng nhÜ
tympanic (thuéc) mµng thÝnh tai, (thuéc) tai gi÷a, (thuéc) mµng nhÜ
tympanic bulla bao mµng nhÜ
tympanic membrane mµng thÝnh gi¸c
tympanum 1.mµng thÝnh gi¸c 2.tói khÝ 3.tai gi÷a, mµng nhÜ 4.tói khÝ,
nang khÝ
type 1.vËt mÉu chuÈn 2.kiÓu, mÉu
type I reaction ph¶n øng typ I
type I diabetes bÖnh ®¸i th¸o ®−êng typ I
type II diabetes bÖnh ®¸i th¸o ®−êng typ II

354
type specimen mÉu chuÈn
typhlosole r∙nh èng tiªu ho¸
typhoid (bÖnh) th−¬ng hµn
typhoid fever sèt th−¬ng hµn
typical (thuéc) mÉu chuÈn, kiÓu, mÉu
tyrosine (tyr) tyrosin
tyrosine kinase activation ho¹t ho¸ tytorin
tyrosine kinase inhibitors (tki) chÊt øc chÕ kinaza tyrosin

355
 U

u.s. patent and trademark office (uspto) v¨n phßng b»ng s¸ng chÕ vµ
nh∙n m¸c Hoa Kú
ubiquinone ubiquinon
ubiquitin ubiquitin
ubiquitin-proteasome pathway ®−êng (trao ®æi chÊt) ubiquitin-proteasom
ubiquitinated ubiquitin ho¸
uliginose sèng ë ®Çm lÇy, sèng ë bïn lÇy, mäc trªn ®Çm lÇy
uliginous sèng ë ®Çm lÇy, sèng ë bïn lÇy, mäc trªn ®Çm lÇy
ulna x−¬ng trô
ulnar (thuéc) x−¬ng trô
ulotrichous (cã) l«ng xo¨n, (cã) l«ng qu¨n
ultimobranchial gland tuyÕn mang cuèi
ultracentrifuge m¸y siªu li t©m
ultrafiltration sù siªu läc
ultramicroscope kÝnh siªu hiÓn vi
ultramicrotome m¸y siªu vi phÉu
ultrastructure siªu cÊu tróc
ultraviolet microscope kÝnh hiÓn vi tö ngo¹i, kÝnh hiÓn vi cùc tÝm
umbel t¸n
umbellate (cã) t¸n, sinh t¸n
umbellifer c©y hoa t¸n
Umbelliferae hä Hoa t¸n
umbilical arteries and veins ®éng, tÜnh m¹ch rèn
umbilical cord d©y rèn
umbilici (c¸c) hè nhá, (c¸c) lç th©n èng l«ng, (c¸c) rèn
umbilicus 1.hè nhá 2.lç th©n èng l«ng 3.rèn
umbo mÊu, b−íu
umbonate (cã) mÊu, (cã) b−íu
umbones (c¸c) mÊu, (c¸c) b−íu
umbrella «, dï
umwelt m«i tr−êng thÝch hîp, m«i tr−êng thuËn lîi
unarmed kh«ng vò trang
unavailable kh«ng s½n cã, kh«ng dïng ®−îc
uncate (cã) mãc
uncinate (cã) d¹ng mãc, (cã) mãc nhá
uncinus 1.mãc 2.r¨ng mãc
unconscious mind trÝ nhí v« thøc
uncurrent dÉn vµo, nhËp vµo, ®−a vµo

356
underleaf l¸ mÆt d−íi th©n dÑt, l¸ d−íi
undernutrition suy dinh d−ìng
undulating membrane mµng uèn, mµng l−în sãng
ungual (thuéc) mãng, vuèt, mãc
ungues (c¸c) mãng, (c¸c) vuèt, (c¸c) mãc
unguiculate 1.(cã) vuèt, (cã) mãc, (cã) cùa 2.(cã) d¹ng mãng
unguirial (thuéc) mãng, vuèt, mãc
unguis mãng, vuèt, mãc
ungula (mãng) guèc
ungulate ®éng vËt mãng guèc
ungulate dung ph©n ®éng vËt mãng guèc
unguligrade ®i b»ng mãng guèc
uniaxial mét trôc ®¬n
unicellular ®¬n bµo, mét tÕ bµo
unicellular organization tæ chøc ®¬n bµo
unilocular mét ng¨n, mét «
uninemy hypothesis gi¶ thuyÕt mét sîi
uninucleate mét nh©n, ®¬n nh©n
union for protection of new varieties of plants (UPOV) Liªn ®oµn b¶o vÖ
c¸c gièng c©y míi
uniparous ®Î mét con, ®Î mét trøng, ®Î mét løa
unipolar mét cùc, ®¬n cùc
unipotency (tÝnh) ®¬n n¨ng
unique sequence DNA chuçi AND duy nhÊt, tr×nh tù AND ®éc nhÊt
uniramous mét nh¸nh
uniseriate mét d∙y, mét lo¹t, mét líp
unisexual ®¬n tÝnh
units (u) ®¬n vÞ
unit character tÝnh tr¹ng ®¬n vÞ
unit leaf rate tû suÊt l¸ ®¬n vÞ
univalent thÓ ®¬n vÞ
univalent antibodies kh¸ng thÓ ®¬n vÞ
universal veil bao chung, mò chung
univoltine mét løa, mét thÕ hÖ
unsaturated fatty acid axit bÐo kh«ng no
unstirred layer líp b¶o vÖ, líp biªn
unstriated muscle c¬ tr¬n
unwinding protein protein gi∙n xo¾n
up regulating t¨ng sè thô quan (trªn tÕ bµo ®Ých)
up-regulation (sù) t¨ng sè thô quan (trªn tÕ bµo ®Ých)
UPOV viÕt t¾t cña Union for Protection Of New Varieties of Plants

357
UPOV viÕt t¾t cña International Union for Protection Of New Varieties of
Plants
upper quartile sè tø ph©n vÞ trªn
upstream ng−îc dßng
uracil uracil
urea ure
urea cycle chu tr×nh ure
urediniospore bµo tö mïa hÌ
urediospore bµo tö mïa hÌ
uredosorus côm bµo tö mïa hÌ
uredospore bµo tö mïa hÌ
ureotelic tiÕt ure
ureotelic excretion lo¹i th¶i ure
ureter niÖu qu¶n, èng niÖu
urethra ®−êng niÖu, niÖu ®¹o
urethral (thuéc) ®−êng niÖu, niÖu ®¹o
uric acid axit uric
uricotelic bµi tiÕt axit uric
uridine uridin
urinary (thuéc) n−íc tiÓu
urinary bladder bµng quang, bãng ®¸i
urine n−íc tiÓu
uriniferous tiÕt n−íc tiÓu, t¹o n−íc tiÓu
uriniparous (thuéc) t¹o n−íc tiÓu
urinogenital (thuéc) niÖu-sinh dôc
urochord d©y sèng ®u«i, ®u«i sèng
Urochordata ph©n ngµnh §u«i sèng
Urodela bé L−ìng c− cã ®u«i
urodelous (cã) ®u«i vinh viÔn
urogenital groove r∙nh niÖu sinh dôc
urogenital membrane mµng niÖu sinh dôc
urokinase urokinaza
uropod ch©n ®u«i, mÊu ®u«i
uropygial gland tuyÕn phao c©u
uropygium phao c©u
urosome 1.vïng ®u«i, khóc ®u«i 2.bông cuèi
urostyle x−¬ng cuèi ®u«i, tr©m ®u«i
urticant ch©m ngøa, g©y ngøa, lµm ngøa
urticaria (næi) mµy ®ay
urticating ch©m ngøa, g©y ngøa, lµm ngøa
USPTO viÕt t¾t cña U.S. Patent and Trademark Office
Ustilaginales bé NÊm than

358
uterine (thuéc) tö cung, d¹ con
uterine contraction sù co rót d¹ con
uterine tube èng d¹ con
utricle 1.tói nhá, 2.tói bÇu dôc 3.tói khÝ
utricular (thuéc) tói nhá, tói bÇu dôc, tói khÝ
utriculiform (cã) d¹ng tói nhá
utriculus tói nhá, tói nhá
uvea mµng m¹ch nho
uveal tract bã mµng m¹ch nho

359
 V

V gene gen V
vaccination (sù) tiªm chñng
vaccine vacxin
vaccinia vacxinia
vaccinial (thuéc) vacxinia
vacuolar membrane mµng kh«ng bµo
vacuolate (cã) kh«ng bµo, (cã) hèc nhá
vacuole 1.bãng, bäng, tói, nang 2.kh«ng bµo, hèc nhá
vacuum activity ho¹t ®éng t¸ch biÖt, ho¹t ®éng c¸ch ly
VAD (sù) thiÕu vitamin A (Vitamin A Deficiency)
vagal nuclei nh©n thÇn kinh phÕ vÞ
vagal tone ©m phÕ vÞ
vagile lang thang, tr«i næi
vagility (sù) ph¸t t¸n, tr«i næi
vagina 1.bao, bÑ 2.©m ®¹o
vaginal (thuéc) bao, bÑ; (thuéc) ©m ®¹o
vaginal plug nót ©m ®¹o
vaginant (thuéc) bao, bÑ; (thuéc) ©m ®¹o
vaginate (cã) bao, (cã) bÑ , (cã) ©m ®¹o
vaginiferous (cã) bao
vaginosis (sù) chui vµo, nhËp vµo
vagus d©y thÇn kinh phÕ vÞ, d©y thÇn kinh mª tÈu, d©y thÇn kinh X
validation ho¹t ho¸, lµm cho cã gi¸ trÞ
validation (of target) ho¹t ho¸ ®Ých, lµm cho ®Ých cã gi¸ trÞ
valency gi¸
valine (val) valin
vallate papillae nóm d¹ng chÐn
valley bog ®Çm thung lòng
value-added grains (c¸c) h¹t ®−îc bæ sung gi¸ trÞ
value-enhanced grains (c¸c) h¹t ®−îc t¨ng c−êng gi¸ trÞ
valva n¾p van, m¶nh vá, l¸ van, tÊm van
valvate 1.xÕp mÐp, xÕp kiÓu van 2.(cã) n¾p, (cã) van
valve 1.n¾p 2.van 3.m¶nh vá 4.l¸ van, tÊm van
valvule m¶nh vá nhá
van der Waals forces lùc van der Waals
vanadium vanadium
vane phiÕn

360
varialbe biÕn dÞ, biÕn ®æi
variable region vïng biÕn dÞ, vïng biÕn ®æi
varialbe cleavage ph©n c¾t thay ®æi
variable-interval schedule chÕ ®é c¸ch qu∙ng thay ®æi
variable-ratio schedule chÕ ®é tû sè thay ®æi
variable region vïng thay ®æi
variance ph−¬ng sai
variant thÓ biÕn dÞ, d¹ng biÕn dÞ
variate biÕn ngÉu nhiªn
variation (sù) biÕn dÞ
varicose veins chøng gi∙n tÜnh m¹ch
variegation (sù) t¹o kh¶m, t¹o thµnh ®a s¾c, t¹o thµnh ®èm
variety nßi, thø
variola ®Ëu mïa
vas m¹ch, èng, qu¶n
vas deferens èng dÉn tinh
vasa (c¸c) m¹ch, èng, qu¶n
vasa efferentia èng dÉn tinh ra
vasa recta èng trùc trµng
vasa vasorum mao m¹ch quanh m¹ch
vasal (thuéc) m¹ch, èng, qu¶n
vascular (thuéc) m¹ch
vascular area vïng m¹ch
vascular bundle bã m¹ch
vascular cambium tÇng th−îng m¹ch
vascular cylinder trô m¹ch, trung trô
vascular endothelial growth factor (VEGF) nh©n tè sinh tr−ëng néi m«
m¹ch
vascular funtion curve vßng cung m¹ch
vascular plant thùc vËt cã m¹ch, c©y cã m¹ch
vascular ray tia m¹ch
vascular system hÖ m¹ch
vascular tissue m« m¹ch
vascular tissue system hÖ m« m¹ch
vasculum hép tiªu b¶n, hép vËt mÉu
vasifactive t¹o m¹ch míi
vasochorial placenta nhau néi m¹c-®Öm
vasoconstrictor (thuéc) co m¹ch
vasodepressor area vïng gi¶m ¸p m¹ch
vasodilation sù gi∙n m¹ch
vasodilator lµm gi∙n m¹ch
vasoformative t¹o m¹ch, t¹o m¸u

361
vasohypertonic co m¹ch
vasohypotonic gi∙n m¹ch
vasoinhibitory øc chÕ m¹ch
vasomotor vËn m¹ch
vasomotor tone ©m vËn m¹ch
vasopressin vasopresin
vasopressor thuèc t¨ng huyÕt ¸p
vasopressor area vïng t¨ng huyÕt ¸p
vector 1.vËt truyÒn 2.vect¬
vegan ng−êi ¨n chay
vegetables rau
vegetable pole cùc thùc vËt, cùc dinh d−ìng
vegetal plate tÊm thùc vËt
vegetal pole cùc thùc vËt
vegetation thùc b×, th¶m thùc vËt, sù dinh d−ìng
vegetative sinh d−ìng
vegetative functions (c¸c) chøc n¨ng sinh d−ìng
vegetative propagation sinh s¶n sinh d−ìng
vegetative reproduction sinh s¶n sinh d−ìng
VEGF viÕt t¾t cña Vascular Endothelial Growth Factor
veil bao, mò, diÒm, mµn, mµng uèn
veiled cell tÕ bµo m¹ng
vein 1.g©n 2.tÜnh m¹ch
vein islet vïng gian m¹ch, ®¶o gian g©n l¸
veld savan cá cao
veliger Êu trïng veliger
vellus l«ng t¬
velum 1.mµn 2.mµng 3.®Üa
velvet mµng nhung, líp nhung
venae cavae tÜnh m¹ch chñ
venation 1.(sù) ph©n bè g©n 2.(sù) ph©n bè tÜnh m¹ch 3.hÖ g©n
Venerial Disease Reference Laboratories thÝ nghiÖm VDRL
venomotor tone ©m vËn tÜnh m¹ch
venomous (cã) tuyÕn ®éc
venous admixture sù hoµ m¸u tÜnh m¹ch
venous capacity khoang tÜnh m¹ch
venous circulation vßng tuÇn hoµn tÜnh m¹ch
venous pump b¬m tÜnh m¹ch
venous return nh¸nh tÜnh m¹ch
venous sinuses xoang tÜnh m¹ch

362
venous system hÖ tÜnh m¹chvenous valvÐ van tÜnh m¹ch
vent (lç) hËu m«n, (lç) huyÖt
venter mÊu, ô, chåi, mám, u gi÷a, b−íu gi÷a, bông, mÆt bông
ventilation (sù) th«ng giã, th«ng h¬i
ventilatory chemosensitivity c¶m øng ho¸ chÊt khi th«ng giã
ventilatory requirement yªu cÇu th«ng tho¸ng
ventral (thuéc) mÆt bông
ventral aorta ®éng m¹ch bông
ventral columns sèng bông
ventral polarizing activity trung b× bông
ventral respiratory group nhãm h« hÊp mÆt bông
ventral root rÔ bông, rÔ tr−íc
ventral suture ®−êng nèi bông
ventricle thÊt, buång
ventricles of brain n∙o thÊt
ventricose 1.(cã) bông, ph×nh bông 2.(cã) d¹ng bäng
ventricular (thuéc) thÊt, buång
ventricular contraction sù co rót d¹ dµy
ventricular pressure ¸p lùc t©m thu
ventricular relaxtion kú nghØ t©m thu
ventriculous (cã) thÊt, buång
venule tÜnh m¹ch nhá
verbal test tr¾c nghiÖm ng«n ng÷
Verbenaceae hä Cá roi ngùa
vermicule thÓ giun nhá
vermiform (cã) d¹ng giun
vermis thÓ giun, thuú giun
vernal (thuéc) mïa xu©n
vernalization (sù) xu©n ho¸
vernation 1.(sù) xÕp l¸ léc 2.mÉu l¸ léc
verruca môn c¬m, h¹t kª, mÊu låi
verrucose (cã) môn c¬m, (cã) h¹t kª, (cã) mÊu låi
versatile l¾c l−, linh ho¹t
versicolorous ®æi mµu, biÕn mµu
vertebra ®èt sèng
vertebrae (c¸c) ®èt sèng
vertebral (thuéc) ®èt sèng
vertebral ganglia h¹ch ®èt sèng
vertebral veins tÜnh m¹ch ®èt sèng
Vertebrata ph©n ngµnh Cã x−¬ng sèng
vertebrate ®éng vËt cã x−¬ng sèng, (cã) ®èt sèng

363
vertebraterial canals (c¸c) èng ®èt sèng
vertex ®Ønh, chãp
vertical gene transfer truyÒn gen theo chiÒu däc
vertical zonation ph©n vïng th¼ng ®øng
verticil vßng
verticillaster xim vßng dµy
verticillate (cã) vßng, mäc vßng
very low-density lipoproteins lipoprotein ®é ®Ëm rÊt thÊp
vesica bãng ®¸i, bµng quangvesicant lµm pháng da, lµm rép da, t¸c nh©n
lµm pháng da, t¸c nh©n lµm rép da
vesicle 1.bäng 2.tói 3.thÊt 4.bãng
vesicle bãng nhá, nang nhá
vesicula bäng, tói, thÊt, bãng
vesicula serninalis tói tinh
vesicular (thuéc) bäng, tói, thÊt, bãng
vesicular-arbuscular mycorrhiza rÔ-nÉm cã ®Çu rÔ ph©n nh¸nh
vesicular transport vËn chuyÓn b»ng nang nhá
vesiculate (cã) bäng, tói
vessel m¹ch èng, qu¶n
vessel element yÕu tè m¹ch dÉn
vessel-member thµnh phÇn m¹ch dÉn
vessel-segment ®o¹n m¹ch dÉn
vestibular (thuéc) tiÒn ®×nh
vestibular function chøc n¨ng tiÒn ®×nh
vestibular hair cells tª bµo l«ng tiÒn ®×nh
vestibular nuclei nh©n tiÒn ®×nh
vestibular organs c¬ quan tiÒn ®×nh
vestibular pathways con ®−êng tiÒn ®×nh
vestibulate (cã) tiÒn ®×nh
vestibule tiÒn ®×nh
vestige di tÝch, vÕt tÝch, c¬ quan tiªu gi¶m
vestigial 1.(thuéc) di tÝch, vÕt tÝch 2.(cã) c¬ quan tiªu gi¶m
vestigial organ thÓ tiªu gi¶m
vestigial structure cÊu tróc tiªu gi¶m
vestiture líp v¶y bao th©n, líp l«ng bao th©n
vexillum phiÕn
Vi antigen kh¸ng nguyªn Vi
viable sèng ®ù¬c
vibrissa 1.l«ng cøng, ria, l«ng mi 2.l«ng gèc má
vibrissae (c¸c) l«ng cøng, (c¸c) ria, (c¸c) l«ng mi, (c¸c) l«ng gèc má
vigilance (sù) c¶nh gi¸c
villi (c¸c) l«ng nhung

364
villiform (cã) d¹ng l«ng nhung
villose (cã) l«ng nhung
villous (cã) l«ng nhung
villus l«ng nhung
vimentin vimentin
viral transactivating protein protein ho¹t ho¸ chÐo virut
virescence (sù) ho¸ lôc
virion virion
viroid viroid
virology virut häc
virotherapy ch÷a bÖnh b»ng virut
virtual HTS sµng läc th«ng l−îng cao thËt sù
virulence tÝnh ®éc
virulence (tÝnh) ®éc
virulent ®éc
virulent phage thÓ thùc khuÈn ®éc
virulent virus virut ®éc
virus virut
virus neutralization tests (c¸c) thö nghiÖm trung hoµ virut
viscera (c¸c) t¹ng, néi t¹ng
visceral (thuéc) t¹ng, néi t¹ng
visceral arch cung m¹ng
visceral clefts (c¸c) khe mang
visceral layer líp t¹ng
visceral mass khèi t¹ng
visceral mucle c¬ t¹ng, c¬ néi quan
visceral nerves thÇn kinh t¹ng
visceral pain ®au t¹ng
visceral sensory neurons n¬ron c¶m gi¸c ë t¹ng
viscosity ®é nhít
viscus t¹ng, néi t¹ng
visfatin protein Visfatin (hiÖu qu¶ gièng insulin)
visible fluorescent proteins protein huúnh quang tr«ng thÊy
visible light ¸nh s¸ng nh×n thÊy
vision sù nh×n, thÞ gi¸c
visual cliff v¸ch hiÓn thÞ
visual information th«ng tin thÞ gi¸c
visual pathway ph−¬ng thøc nh×n
visual placing reaction ph¶n øng thÞ gi¸c
visual receptor thô thÓ thÞ gi¸c
vitafoods thùc phÈm dinh d−ìng, thùc phÈm giÇu vitamin
vitalism sinh lùc luËn

365
vitamers ®ång ®¨ng vitamin, vitame
vitamins (c¸c) vitamin, (c¸c) sinh tè
vital stain thuèc nhuém sèng
vitellarium tuyÕn no∙n hoµng
vitelligenous tiÕt no∙n hoµng, t¹o no∙n hoµng
vitelline (thuéc) no∙n hoµng, (cã) no∙n hoµng
vitelline ducts èng no∙n hoµng
vitelline envelope mµng no∙n hoµng
vitelline membrane mµng no∙n hoµng, mµng thô tinh
vitellins chÊt no∙n hoµng
vitellus lßng ®á trøng, no∙n hßang
vitreous humour dÞch thuû tinh, thuû tinh dÞch
viviparity (tÝnh) ®Î con, (tÝnh) thai sinh
viviparous ®Î con, thai sinh
vivipary mäc mÇm trªn c©y mÑ
VL viÕt t¾t cña Light-chain Variable
VLDL viÕt t¾t cña Very Low-Density Lipoproteins
VNTR markers chØ thÞ VNTR
vocal cords d©y thanh ©m
vocal sac tói (thanh) ©m
volant bay, (thuéc) bay
volicitin volicitin (ho¸ chÊt do Spodoptera exigua sinh ra)
voltage-gated ion channel kªnh ion qua cæng ®iÖn thÕ
voltinism sè løa
volume rendering t¹o h×nh khèi
voluntary muscle c¬ v©n
voluntary nervous system hÖ thÇn kinh soma
volva bao, b×u, bäc
vomer x−¬ng l¸ mÝa
vomerine (thuéc) x−¬ng l¸ mÝa
vomerine teeth r¨ng vßm miÖng
vomeronasal organ c¬ quan l¸ mÝa
vomitoxin vomitoxin
voyeurism (chøng) thÞ d©m
vrn2 gene gen vrn2
vulva ©m hé
vulviform (cã) d¹ng ©m hé

366
 W

W-chromosome nhiÔm s¾c thÓ W

waggle dance móa l¾c
Waldenstrom’s macroglobulinaemia marcoglobulin huyÕt Waldenstrom
waldsterben (bÖnh) chÕt rõng
wall v¸ch, thµnh
Wallace’s line tuyÕn Wallace, ®−êng Wallace
wandering cells (c¸c) tÕ bµo di ®éng
war neurosis (chøng) lo¹n thÇn kinh thêi chiÕn
warfarin thô thÓ c¶m nhËn ®é Êm
warm-blooded (thuéc) m¸u nãng
warning coloration (sù) nhuém mµu b¸o hiÖu, nhuém mµu c¶nh b¸o
Wassermann reaction ph¶n øng Wassermann
water absorption hÊp thô n−íc
water activity ho¹t ®é cña n−íc
water culture thuû canh
water hole hè n−íc
water-in-oU emulsion adjuvant t¸ chÊt nhò t−¬ng n−íc- trong-dÇu
Water pore lç tho¸t n−íc, thuû khæng
Water potential thÕ n−íc
water soluble fiber sîi hoµ tan trong n−íc
water stoma lç tho¸t n−íc, thuû khæng
water-storage tissue m« dù tr÷
water transport dÉn truyÒn n−íc
water vapour h¬i n−íc
water-vascular system 1.hÖ ch©n mót 2.hÖ bµi tiÕt n−íc
Watson - Crick model m« h×nh Watson – Crick
wave action t¸c ®éng sãng
wavelength ®é dµi b−íc sãng
waxy corn ng« dÎo
waxy wheat lóa m× dÎo
weak interactions ph¶n øng t−¬ng t¸c yÕu
weather thêi tiÕt
web 1.m¹ng, m¹ng nhÖn 2.phiÕn 3.mµng, mµng b¬i
webbed (cã) mµng, (cã) mµng b¬i
Weberian apparatus c¬ quan Weber
Weberian ossicles x−¬ng Weber
weed cá d¹i

367
weeding (sù) lµm cá
weevils bä g¹o
weight träng l−îng
Weil-Felix reaction thÝ nghiÖm Weil-Felix
weltanschauung thÕ giíi quan
Western blot test (phÐp) thÊm t¸ch Western
Western blotting (phÐp) thÊm t¸ch Western
western corn rootworm s©u ®ôc rÔ ng« ph−¬ng T©y
wet deposition (sù) l¾ng cÆn −ít
wet rot 1.(sù) thèi nhòn 2.(sù) mäc gi÷a
WGSS gi¶i tr×nh tù toµn bé hÖ gen b»ng "sóng s¨n" (Whole Genome
Shotgun Sequencing)
whale bone tÊm l−îc
whaling nghÒ s¨n c¸ voi
wheat lóa m×
wheat head blight bÖnh rÖp võng ë lóa m×
wheat scab bÖnh nÊm v¶y ë lóa m×
wheat take-all disease bÖnh lÊy-hÕt ë lóa m×
wheel animalcules líp trïng b¸nh xe
whiplash flagellum l«ng roi tr¬n
whiskers r©u, ria
white biotechnology c«ng nghÖ sinh häc tr¾ng
white blood cells b¹ch cÇu
white cell b¹ch cÇu
white corpuscles h¹t tr¾ng
white fibres (c¸c) sîi tr¾ng
white fibrocartilage sôn-x¬ tr¾ng
white matter chÊt tr¾ng
white mold disease bÖnh mèc tr¾ng
white mutants thÓ ®ét biÕn tr¾ng
white reaction ph¶n øng tr¾ng
whole-cell patch-clamp recording (phÐp) ghi ®Õm b»ng kÑp gi÷ c¶ tÕ bµo
whole-genome shotgun sequencing gi¶i tr×nh tù toµn bé hÖ gen b»ng
"sóng s¨n"
whorl 1.vßng 2.vßng xo¾n
whorled (cã) vßng, (cã) vßng xo¾n
whorls of flower organs c¬ quan hoa xÕp vßng
Widal reaction ph¶n øng Widal
wide cross lai diÖn réng
wide spectrum phæ réng
wild type kiÓu d¹i, kiÓu hoang

368
wild type allele alen kiÓu (hoang) d¹i
wilt (bÖnh) hÐo
wilting (sù) hÐo
wind dispersal ph¸t t¸n nhê giã
wind pollination thô tinh nhê giã
wing c¸nh
wing coverts l«ng phñ c¸nh
winter annual c©y mét n¨m vô ®«ng
winter egg trøng mïa ®«ng
winter sleep ngñ ®«ng
Wirsung’s duct èng Wirsung
Wiskott-Aldrich syndrome héi chøng Wiskott-Aldrich
witches’ broom ®¸m cµnh qu¸i, ®¸m cµnh ma
withdrawal reflex ph¶n øng thuèc
withering ratio hÖ sè hÐo
withdrawal symptoms triÖu chøng cai thuèc
wobble dao ®éng, linh ho¹t (trong m∙ di truyÒn)
Wolffian body thÓ Wolff, trung thËn
Wolifian duct èng Wolff
wood gç
wood fibre sîi gç
wood-land rõng gç
wood-parenchyma nhu m« gç
wood-ray tia gç
wood sugar ®−êng gç, xyloza
woody tissues (c¸c) m« gç
wool (l«ng) len
word association test tr¾c nghiÖm kÕt hîp tõ
word salad (chøng) nãi lÉn
worker thî
worker ants kiÕn thî
world trade organization (WTO) Tæ chøc th−¬ng m¹i quèc tÕ
worm 1.giun 2.s©u, Êu trïng
wound tissue m« sÑo
WP 900 WP 900 (hîp chÊt tù nhiªn chèng ung th− vµ lu«n b¸m chÆt Z-ADN)
WTO viÕt t¾t cña World Trade Organization

369
 X

X chromosome nhiÔm s¾c thÓ X

X receptors thô quan X
xanthine oxidase oxidaza xanthin
xanthochroism vµng da
xanthophore tÕ bµo s¾c tè vµng
Xanthophyceae líp T¶o vµng
xanthophylls xanthophyl
X-chromosome nhiÔm s¾c thÓ X
xenia (tÝnh) phÊn truyÒn, (tÝnh) thô phÊn
xenobiotic compounds hîp chÊt dÞ sinh
xenobiotics dÞ sinh
xenogamy (tÝnh) giao phÊn, (tÝnh) thô tinh chÐo, (tÝnh) thô tinh kh¸c hoa
xenogeneic ghÐp kh¸c loµi
xenogeneic organs (c¸c) c¬ quan ghÐp kh¸c loµi
xenogenesis ph¸t sinh kh¸c loµi
xenogenetic organs c¬ quan ph¸t sinh kh¸c loµi
xenogenic organs c¬ quan mang gen l¹
xenograft m« ghÐp kh¸c loµi
xenotransplant cÊy ghÐp c¬ quan l¹
xenotropic virus virut h−íng chñ l¹
xeric kh« h¹n
xeroderma pigmentosum (bÖnh) kh« da nhiÔm s¾c tè
xeromorphic (cã) d¹ng chÞu h¹n
xerodermia (bÖnh) kh« da
xerophyte thùc vËt chÞu h¹n
xerosere hÖ diÔn thÕ thùc vËt kh« h¹n, hÖ diÔn thÕ thùc vËt chÞu h¹n
X-inactivation (sù) bÊt ho¹t X
xiphisternum mòi øc
X-linkage liªn kÕt -X
X-ray analysis ph©n tÝch tia X
X-ray crystallography tinh thÓ häc tia X
x-gal 5-bromo-4-chloro-3-indolyl- β -d-galactopyranoside c¬ chÊt sinh
mµu víi β -galactosidaza
X-ray crystallography tinh thÓ häc tia X
xylem m« gç
xylem parenchyma m« mÒm-gç, nhu m« gç
xylogenous sinh trªn gç, mäc trªn gç

370
xylophagous (thuéc) ¨n gç
xylose xyloza
xylotomous ®ôc gç, c¾n gç
XYY syndrome héi chøng XYY

371
 Y

Y chromosome nhiÔm s¾c thÓ Y

YAC viÕt t¾t cña Yeast Artificial Chromosome
yeast nÊm men
yeast artificial chromosomes (YAC) nhiÔm s¾c thÓ nh©n t¹o cña nÊm men
yeast episomal plasmid (YEP) plasmid episom nÊm men
yeast genetics di truyÒn häc nÊm men
yeast two-hybrid system hÖ thèng hai con lai nÊm men
yellow body thÓ vµng
yellow cells tÕ bµo vµng, hoµng bµo
yellow crescent liÒm vµng
yellow fever (bÖnh) s«t vµng da
yellow fibres sîi vµng, bã ch»ng vµng
yellow fibrocartilage sôn s¬ vµng
yellows (bÖnh) vµng lôi
yellow spot ®iÓm vµng, hoµng ®iÓm
YEP viÕt t¾t cña Yeast Episomal Plasmid
YFP protein ph¸t s¸ng mµu vµng (Yellow Fluorescent Protein)
yield s¶n l−îng, thu ho¹ch
Y-maze mª lé Y
yolk no∙n hoµng, lßng ®á trøng
yolk duct èng no∙n hoµng
yolk epithelium biÓu m« no∙n hoµng
yolk gland tuyÕn no∙n hoµng
yolk plug nót no∙n hoµng thÓ vµng
yolk sac tói no∙n hoµng
YSTR DNA ADN (cã) ®o¹n lÆp nèi tiÕp ng¾n trªn nhiÔm s¾c thÓ Y (Y
chromosome Short Tandem Repeat DNA)

372
 Z

Z-chromosome nhiÔm s¾c thÓ Z

z-DNA z-ADN
Z-helix xo¾n Z
Z-line v¹ch Z
z-ring vßng Z
Z scheme s¬ ®å Z
zearalenone zearalenon
zeaxanthin zeaxanthin
zebra fish c¸ ngùa v»n
zeitgeber ‘nhµ’ ®Þnh thêi
zeugopodium c¼ng ch©n, c¼ng tay
zezo net growth isocline ®−êng sèng sinh tr−ëng sè kh«ng nguyªn
ZFP viÕt t¾t cña Zinc Finger Proteins
zinc kÏm
zinc finger proteins protein (chøa) kÏm h×nh ngãn tay
ZKBS (central committee on biological safety) Uû ban trung −¬ng vÒ an
toµn sinh häc
zoidiophilous thô phÊn nhê ®éng vËt
zona vïng, miÒn, khu, m¶ng, b¨ng, d¶i
zona fasciculata vïng bã
zona glomerulosa vïng bói
zona granulosa vïng h¹t, líp h¹t
zona reaction vïng ph¶n øng
zona reticularis vïng l−íi
zona pellucida vïng s¸ng, vïng trong suèt
zona radiata vïng to¶ tia
zonal (thuéc) vïng, miÒn, khu, m¶ng, b¨ng, d¶i
zonary (cã) vïng, (cã) miÒn, (cã) khu, (cã) m¶ng, (cã) b¨ng, (cã) d¶i
Zonary placentation nhau ®ai
zonate ph©n vïng, ph©nmiÒn, ph©n khu, ph©n m¶ng, ph©n b¨ng, ph©n d¶i
zonation (sù) ph©n vïng, ph©n miÒn, ph©n khu, ph©n m¶ng, ph©n b¨ng,
ph©n d¶i
zonite ®èt th©n
zonula ciliaris vßng mi, vµnh l«ng mi
zonule vµnh nhá, vßng nhá
zoobiotic ký sinh (ë) ®éng vËt
zooblast tÕ bµo ®éng vËt
zoochlorellae t¶o lôc céng sinh ®éng vËt

373
zoochorous ph¸t t¸n nhê ®éng vËt
zoocyst kÐn bµo tö ®éng vËt
zoogamete giao tö ®éng vËt
zoogamy (tÝnh) sinh s¶n h÷u tÝnh ë ®éng vËt
zoogeography ®Þa lý ®éng vËt
zooid 1.c¸ thÓ (tËp ®oµn ®éng vËt) 2.bµo tö ®éng
Zooidogamous bé B¹ch qu¶
Zooidogamy (tÝnh) giao phèi b»ng tinh trïng ®éng, (tÝnh) thô tinh b»ng
tinh trïng ®éng
zoology ®éng vËt häc
zoonoses bÖnh ®éng vËt (l©y sang ng−êi)
zoonotic (thuéc) bÖnh ®«ng vËt
zooplankton ®éng vËt næi
zoosperm tinh trïng ®éng, tinh tö ®éng
zoosporangium tói bµo tö ®éng
zoospore bµo tö ®éng
Zootype kiÓu ®éng vËt, mÉu ®éng vËt
zooxanthellae rong vµng n©u céng sinh ë ®éng vËt
zygapophyses mám khíp
zygodactylous (cã) ngãn ch©n kiÓu chÌo
zygogenetic (thuéc) h×nh thµnh hîp tö, t¹o bµo tö
zygoma x−¬ng gß m¸, cung gß m¸
zygomatic (thuéc) x−¬ng gß m¸, cung gß m¸
zygomatic arch cung gß m¸
zygomatic bone x−¬ng gß m¸
zygomorphic ®èi xøng hai bªn
Zygomycetes líp NÊm tiÕp hîp
Zygomycotina ph©n ngµnh NÊm tiÕp hîp
zygonema zygonem
zygospore bµo tö tiÕp hîp, bµo tö hîp
zygote hîp tö
zygotene zygoten, giai ®o¹n sîi giãng ®«i
zygotic (thuéc) zygoten, (thuéc) giai ®o¹n sîi giãng ®«i
zygotic genes gen hîp tö
zyme systems (c¸c) hÖ enzym
zymogen zymogen, tiÒn enzym
zymosan zymosan
α-helix chuçi xo¾n α
α-linolenic acid axit α-linolenic
α-peptide α-peptid
β-galactosidase β-galactosidaza
7S, 19S antibody kh¸ng thÓ 7S, 19S

374