Thuұt ngӳ tin hӑc(A)ª

É
 

 ª

Absolute:
TuyӋt đӕi. (cӫa mӝt giá trӏ), thӵc và không đәi. Ví dө,
absolute address (đӏa chӍ tuyӋt đӕi) là mӝt vӏ trí trong bӝ nhӟ
và an absolute cell reference (tham chiӃu ô tuyӋt đӕi) là mӝt
ô cӕ đӏnh đơn trong mӝt màn hình bҧn tính. Phҧn nghĩa cӫa
absolute (tuyӋt đӕi) là relative (liên quan).
Accelerator borad:
Thҿ tăng tӕc. KiӇu bҧn mӣ rӝng làm cho mӝt máy tính chҥy
nhanh hơn. Nó thưӡng chӭa mӝt đơn vӏ xӱ lý trung ương bә
sung.

Access time:
Thӡi gian truy cұp. Hay reaction time (thӡi gian hoҥt đӝng),
thӡi gian cho máy tính sau mӝt lӏch đưӧc cho, đӇ đӑc tӯ bӝ
nhӟ hay viӃt lên bӝ nhӟ.

Accumulator:
Thanh ghi tҥm thӡi: mӝt bӝ đăng ký đһc biӋt hay vӏ trí bӝ
nhӟ trong mӝt đơn vӏ sӕ hӑc và logic trong bӝ xӱ lý máy tính.
Nó đưӧc sӱ dөng đӇ giӳ kӃt quҧ cӫa mӝt sӵ tính toán tҥm
thӡi hay lưu dӳ liӋu đang đưӧc chuyӇn.

Accustic coupler:
Bӝ ghép âm thanh. ThiӃt bӏ cho phép dӳ liӋu máy tính đưӧc
tuyӅn và nhұn thông tin qua mӝt điӋn thoҥi cӥ nhӓ (điӋn
thoҥi con) thông thưӡng, máy điӋn thoҥi này gҳn trên bӝ
ghép đӇ tҥo sӵ nӕi. Mӝt loa nhӓ trong thiӃt bӏ đưӧc sӱ dөng
đӇ chuyӇn dӳ liӋu tín hiӋu dҥng kӻ thuұt sӕ cӫa máy tính
thành tín hiӋu âm thanh mô phӓng sau đó đưӧc điӋn thoҥi
con NHҰN. Ӣ ĐIӊN THOҤI NHҰN, MӜT BӜ GHÉP ҨM
THANH THӬ hai hay mӝt môdem chuyӇn các tín hiӋu âm
thanh trӣ lҥi thành dӳ liӋu kӻ thuұt sӕ cho tín hiӋu vào máy
tính. Không giӕng như môđem, mӝt ghép âm thanh không
yêu cҫu sӵ nӕi trӵc tiӃp tӟi hӋ thӕng điӋn thoҥi.
Acrobat:
HӋ thӕng mã do hӋ Adoble phát triӇn cho các ӭng dөng in
ҩn (xuҩt bҧn) điӋn tӱ. Mã Acrobat có thӇ đưӧc phát ra trӵc
tiӃp tӯ tұp tin Post Script.
Acronym:
Tӯ viӃt tҳt tӯ chӳ đҫu, tӯ đưӧc tҥo ra tӯ các chӳ đҫu và/hay
vҫn cӫa các tӯ khác, đưӧc dùng như mӝt chӳ viӃt tҳt phát
âm đưӧc. Ví dө, RAM (random access memory: bӝ nhӟ truy
cұp ngүu nhiên) và FORTRAN (formula translation: phiên
dӏch công thӭc). Ngưӧc lҥi, các chӳ đҫu tҥo thành mӝt chӳ
viӃt tҳt đưӧc phát âm tách riêng mӛi chӳ, ví dө, ALU
(arithmetic and logic unit: đơn vӏ sӕ hӑc và logic).
Ada -
Ngôn ngӳ lұp trình máy tính mӵc đӝ cao, do US Department
of Defense (Bӝ quӕc phòng Mӻ) phát triӇn và giӳ bҧn quyӅn,
đưӧc thiӃt kӃ đӇ sӱ dөng trong các tình huӕng mà mӝt máy
tính trӵc tiӃp điӅu khiӇn mӝt quá trình hay máy, như mӝt
máy bay quân đӝi. Phҧi mҩt hơn 5 năm đӇ chuyên môn hóa
ngôn ngӳ này và nó chӍ trӣ nên tiӋn dөng phә biӃn vào cuӕi
nhӳng năm 1980. Nó đưӧc đһt theo tên nhà toán hӑc Anh
Ada Augusta Byron.
ADC -
Chӳ viӃt tҳt cӫa Analogue to digital converter: bӝ chuyӇn đәi
kӻ thuұt mô phӓng thành kӻ thuұt sӕ.
Adder: Bӝ cӝng: mҥch điӋn tӱ trong mӝt máy vi tính hay máy
tính toán thӵc hiӋn quá trình cӝng hai chӳ sӕ nhӏ phân. Mӝt
bӝ cӝng riêng cҫn thiӃt cho viӋc cӝng mӛi cһp bit nhӏ phân.
Các mҥch như thӃ là nhӳng thành phҫn thiӃt yӃu cӫa mӝt
đơn vӏ thuұt toán và logic cӫa máy tính (ALU).
Address:
ĐӎA CHӌ: SӔ CHӌ THӎ MӜT Vӎ TRÍ ĐÂC BIӊT CӪA BӜ NHӞ
MÁY TÍNH. Ӣ MӚI ĐӎA CHӌ, MӜT MҮU ĐƠN CӪA DӲ LIӊU
CÓ THӆ ĐƯӦC LƯU. ĐӔI VӞI MÁY VI tính, đӏa chӍ này
đưӧc tәng lҥi thành 1 byte (đӫ đӇ biӇu thӏ mӝt ký tӵ đơn,
như là mӝt chӳ hay sӕ).
Address bus:
THANH GÓP ĐӎA CHӌ: ĐƯӠNG DҮN ĐIӊN TӰ HAY là
thanh góp đưӧc dùng đӇ chӑn hành trình cho bҩt cӭ dӳ liӋu
riêng nào như khi nó di chuyӇn tӯ phҫn này đӃn phҫn khác
cӫa máy tính.

AI:
Chӳ viӃt tҳt artificial intelligence: trí thông minh nhân tҥo.
Algol:
(tӯ chӳ đҫu cӫa algorithmic language: ngôn ngӳ thuұt toán)
ngôn ngӳ lұp trình mӭc đӝ cao trưӟc đây, đưӧc phát triӇn
vào nhӳng năm 50 và 60 cho các ӭng dөng khoahӑc. Mӝt
ngôn ngӳ mөc dӏch tәng quát, ALGOL là thích hӧp nhҩt đӕi
vӟi công viӋc toán hӑc và có mӝt kiӇu đҥi sӕ. Dù không còn
thông dөng nӳa nhưng nó đã ҧnh hưӣng lӟn đӃn các ngôn
ngӳ ngày nay như ADA và PASCAL.

Algorithm:
Thuұt toán: trình tӵ hay chuӛi các bưӟc đưӧc dùng đӇ giҧi
quyӃt mӝt vҩn đӅ. Trong khoa hӑc máy tính, trình tӵ logic
các thao tác đưӧc thӵc hiӋn bӣi mӝt chương trình. Mӝt sơ
đӗ dòng là sӵ biӇu thӏ nhìn thҩy đưӧc cӫa mӝt thuұt toán.

Aliasing:
ĐÂC BIӊT DÀNH CANH PHҦI: ҦNH HƯӢNG ĐƯӦC nhìn
thҩy trên màn hình hay tín hiӋu ra máy in, khi các đưӡng
cong mӏn xuҩt hiӋn đӇ cҩu thành các bưӟc do đӝ phân giҧi
không đӫ cao. Chӕng biӋt hiӋu là mӝt kӻ thuұt phҫn mӅm
giҧm ҧnh hưӣng này bҵng cách dùng các thang đo màu
xám.
Alpha:
Mӝt thҿ mҥch RISC 64 bit đưӧc phóng ra vào năm 1993 bӣi
thiӃt bӏ kӻ thuұt sӕ (DEC). Nó đưӧc xem như là mӝt cҥnh
tranh vӟi thҿ mҥchPentium cӫa Intel.
Alphanumeric data:
Dӳ liӋu chӳ sӕ, dӳ liӋu cҩu thành các chӳ cái và bҩt kǤ chӳ
sӕ tӯ 0 đӃn 9. Sӵ phân loҥi cӫa dӳ liӋu tùy theo kiӇu ký tӵ
đưӧc chӭa cho phép hӋ thӕng hiӋu lӵc máy tính kiӇm tra đӝ
chính xác cӫa dӳ liӋu; mӝt máy tính có thӇ đưӧc lұp trình đӇ
loҥi bӓ các đҫu vào chӭa các ký tӵ sai. Ví dө, tên cӫa mӝt
ngưӡi có thӇ đưӧc loҥi bӓ nӃu nó chӭa bҩt kǤ dӳ liӋu sӕ và
mӝt sӕ tài khoҧn ngân hàng đưӧc loҥi bӓ nӃu nó chӭa bҩt
kǤ dӳ liӋu chӳ cái. So vӟi sӕ đăng ký xe thì sӁ chӭa dӳ liӋu
chӳ sӕ nhưng không có các dҩu chҩm câu.
Alu -
Chӳ viӃt tҳt cӫa arithmetic and logic unit (đơn vӏ sӕ hӑc và
logic).
American National Dtandards Institute (ANSI):
ViӋn tiêu chuҭn quӕc gia Hoa KǤ. ViӋn đһt các thӫ tөc chính
thӭc trong (giӳa các lĩnh vӵc khác) máy tính và điӋn tӱ.
Annalogue:
Tương tӵ, liên biӃn (cӫa mӝt sӕ lưӧng hay thiӃt bӏ) tӍ lӋ hay
song song vӟi các giá trӏ thay đәi liên tөc và so sánh trӵc
tiӃp bҵng cách đӕi chiӃu mӝt sӕ lưӧng mô phӓng hay thiӃt bӏ
thay đәi trong các chuӛi bưӟc riêng biӋt. Ví dө, mӝt đӗng hӗ
mô phӓng đo thӡi gian bҵng các phương tiӋn cӫa mӝt
chuyӇn đӝng liên tөc bҵng tay xung quanh mӝt mһt sӕ nơi
mӝt đӗng hӗ kӻ thuұt sӕ đo thӡi gian vӟi mӝt hiӇn thӏ sӕ thay
đәi trong mӝt chuӛi các ưӟc riêng biӋt.

Analogue computer:
Máy tính mô phӓng, máy tính tương tӵ: máy tính đưӧc thӵc
hiӋn mҥch và xӱ lý dӳ liӋu kӻ thuұt (mô phӓng) thay đәi liên
tөc. Các máy tính kӻ thuұt sӕ mô phӓng hiӃm hơn nhiӅu so
vӟi các máy kӻ thuұt sӕ và thưӡng là các máy có mөc đích
đһc biӋt đưӧc xây dӵng vӟi màn hình và điӅu khiӇn các thiӃt
bӏ khác.

Analogue to -didital converter (ADC):

Bӝ chuyӇn đәi kӻ thuұt mô phӓng thành kӻ thuұt sӕ: mҥch
điӋn chuyӇn mӝt tín hiӋu kӻ thuұt mô phӓng thành mӝt tín
hiӋu kӻ thuұt sӕ. Mӝt mҥch như thӃ thì chương trình đӇ
chuyӇn tín hiӋu tӯ mӝt thiӃt bӏ kӻ thuұt mô phӓng thành mӝt
tín hiӋu kӻ thuұt sӕ cho viӋc nhұp vào máy tính. Ví dө, nhiӅu
cҧm biӃn đưӧc thiӃt kӃ đӇ đo các giá trӏ vұt lý như nhiӋt đӝ
và áp suҩt, sinh ra mӝt tín hiӋu mô phӓng dưӟi dҥng điӋn
thӃ và đưӧc truyӅn qua mӝt ADC trưӟc khi máy tính nhұp và
xӱ lý nó. Mӝt bӝ chuyӇn đәi kӻ thuұt sӕ thành kӻ thuұt mô
phӓng (DAC) thӵc hiӋn quá trình ngưӧc lҥi.

Analytical engine:
ĐӜNG CƠ PHҨN TÍCH. THIӂT Bӎ MÁY TÍNH CÓ THӆ lұp
trình đưӧc do nhà toán hӑc ngưӡi Anh Charles Baddage
thiӃt kӃ năm 1833. Nó đưӧc dӵa trên các đӝng cơ khác
nhau nhưng đưӧc hưӣng tӟi tӵ đӝng hóa cҧ quá trình tính
toán. Nó giӟi thiӋu nhiӅu quan điӇm vӅ máy tính kӻ thuұt sӕ
nhưng do hҥn chӃ trong quá trình sҧn xuҩt, nó không đưӧc
xây dӵng cho tӟi năm 1992 khi mӝt phiên bҧn làm viӋc đưӧc
giӟi thiӋu trong bҧo tàng KHOA HӐC, LUҨN ĐÔN.

AND gate:
Cәng AND. KiӇu cәng logic.

ANSI:
ViӃt tҳc cӫa American National Standards Institule. ViӋn
Tiêu Chuҭn Quӕc gia Hoa KǤ.
API:
ViӃt tҳt cӫa Applications Program Interface: Giao diӋn
Chương trình ӭng dөng.
Apple:
Công ty máy tính ӣ Hoa KǤ, nhà sҧn xuҩt loҥi máy
Macintosh.
Application:
Chương trình ӭng dөng, chương trình công viӋc đưӧc thiӃt
kӃ đӇ tiӋn lӧi cho ngưӡi sӱ dөng như mӝt hӋ bҧng lương
hay bӝ xӱ lý tӯ ngӳ. Cách dùng đӇ nhұn biӃt các chương
trình như thӃ, tӯ đó điӅu khiӇn máy tính hay giúp thҧo
chương viên mӝt bӝ biên dӏch.
Application package:
Bӝ chương trình ӭng dөng. Bӝ chương trình và các tài liӋu
liên quan (như sә tay hưӟng dүn) đưӧc dùng trong mӝt ӭng
dөng đһc biӋt.
Application program:
Chương trình ӭng dөng. Chương trình thành lұp đӇ thӵc
hiӋn mӝt công tác cho sӵ tiӋn lӧi cӫa ngưӡi sӱ dөng máy
tính - ví dө, tính toán sӵ trҧ lương hay xӱ lý tӯ. Ngưӧc lҥi,
mӝt chương trình hӋ thӕng thӵc hiӋn nhiӅu công tác liên
quan tӟi hoҥt đӝng và thӵc hiӋn cӫa chính máy tính.

Application program Interface (API) :

Giao diӋn chương trình ӭng dөng, trưӡng tiêu chuҭn bao
gӗm các dөng cө, thӫ tөc và các trình tӵ khác trong đó các
chương trình có thӇ đưӧc viӃt. Mӝt API bҧo đҧm rҵng tҩt cҧ
các ӭng dөng là phù hӧp vӟi hӋ điӅu hành và có mӝt giao
diӋn sӱ dөng tương tӵ.

Argument argumen,
đәi sӕ, giá trӏ trên đó mӝt hàm sӕ thӵc hiӋn. Ví dө, nӃu
argument 16 đưӧc thӵc hiӋn trên hàm sӕ ''căn bұc hai thì
đưa ra kӃt quҧ là 4.

Arithemetic and logic unit (ALU):

ĐƠN Vӎ THUҰT TOÁN VÀ LOGIC: PHҬN CӪA ĐƠN Vӎ xӱ
lý trung ương thӵc hiӋn các thao tác sӕ hӑc cơ bҧn và logic
trên dӳ liӋu.

Array
Chuӛi: trong mӝt máy tính lұp trình, mӝt chuӛi các giá trӏ có
thӇ đưӧc tham khҧo tӟi bӣi mӝt tên biӃn đәi đơn. Các giá trӏ
riêng đưӧc phân biӋn bҵng cách dùng mӝt hay nhiӅu chӍ sӕ
dưӟi dòng vӟi mӛi tên biӃn đәi. Ví dө, xem danh sách vӅ
nhiӋt đӝ cao nhҩt mӛi ngày.

ª NhiӋt đӝ (0C)ª
Ngày 1ª 22ª
Ngày 2ª 23ª
Ngày 3ª 19ª
Ngày 4ª 21ª

Chuӛi này có thӇ đưӧc xem vӟi tên biӃn đәi đơn temp. Các
yӃu tӕ riêng cӫa chuӛi sau đó sӁ đưӧc xác đӏnh vӟi các chӍ
sӕ dưӟi dòng. Ví dө, phҫn tӱ chuӛi temp1 sӁ lưu giá trӏ 22,
'temp 3 sӁ lưu giá trӏ 19.
Mӝt chuӛi có thӇ sӱ dөng nhiӅu hơn mӝt chӍ sӕ dưӟi dòng.
Ví dө, xem danh sách sau đây chӍ sӕ panh sӳa (đơn vӏ đo
lưӡng bҵng 0,57 1 ӣ Anh và 0,47 1 Mӻ) đưӧc phân ra trong
bӕn nhà.

ª Nhà 1ª Nhà 2ª Nhà 3ª Nhà 4ª

 Ngày 1ª 2ª 2ª 3ª 1ª
Ngày 2ª 2ª 1ª 2ª 1ª
Ngày 3ª 3ª 2ª 0ª 1ª
Ngày 4ª 2ª 1ª 2ª 1ª
Ngày 5ª 4ª 1ª 2ª 2ª
Ngày 6ª 4ª 5ª 4ª 4ª

NӃu chuӛi này đưӧc cho tên biӃn đәi pint (panh) thì các yӃu
tӕ cӫa nó sӁ đưӧc xác đӏnh vӟi hai chӍ sӕ: mӝt đӕi vӟi nhà
và mӝt đӕi vӟi ngày trong tuҫn. Do đó, phҫn tӱ chuӛi pints
(,2,6) sӁ lưu giá trӏ 5, pints (3,3) lưu giá trӏ 0.
Các chuӛi thì hӳu dөng vì chúng chӍ cho phép các thҧo
chương viӃt các trình tӵ tәng quát đӇ có thӇ xӱ lý các danh
sách dӳ liӋu dài. Ví dө, nӃu mӛi giá đưӧc lưu trong mӝt
chương trình kӃ toán sӱ dөng mӝt tên biӃn đәi khác nhau thì
các lӋnh chương trình phân tách sӁ đưӧc yêu cҫu đӇ xӱ lý
mӛi giá. Tuy nhiên, nӃu tҩt cҧ các giá đưӧc lưu trong mӝt
chuӛi thì mӝt trình tӵ tәng quát có thӇ đưӧc viӃt đӇ xӱ lý, nói
đӏnh giá (J) và bҵnh cách cho phép J lҩy các giá trӏ khác
nhau, sau đó có thӇ xӱ lý bҩt cӭ các dӳ liӋu riêng nào.

Artificial imtelligence (AI):

Trí thông minh nhân tҥo. Mӝt ngành khoa hӑc liên quan tӟi
viӋc tҥo các chương trình máy tính có thӇ thӵc hiӋn các hoҥt
đӝng so sánh vӟi nhӳng hoҥt đӝng cӫa mӝt con ngưӡi
thông minh. Nghiên cӭu AI hiӋn thӡi bao trùm các lĩnh vӵc
như lұp kӃ hoҥch (cho cách xӱ rôbô), hiӇu biӃt ngôn ngӳ,
nhұn biӃt mүu, biӇu thӏ kiӃn thӭc.
Các chương trình AI trưӟc kia đưӧc phát triӇn năm 1960 đã
đҥt đưӧc sӵ mô phòng trí thông minh con ngưӡi hay đưӧc
giúp đӥ ӣ kӻ thuұt giҧi quyӃt vҩn đӅ tәng quát. Bây giӡ
ngưӡi ta nghĩ rҵng cách cư xӱ thông minh tùy thuӝc nhiӅu
vào kiӃn thӭc mӝt hӋ thӕng có đưӧc như trên nguӗn lý lӁ
cӫa nó. Do đó, sӵ nhұn mҥnh hiӋn đưӧc ӣ trong các hӋ
thӕng dӵa trên kiӃn thӭc.

Ascii
(tӯ chӳ đҫu cӫa American Standard Code for Information
Interchange) hӋ lұp mã trong đó các sӕ đưӧc quy đӏnh cho
các chӳ, chӳ sӕ và các biӇu tưӧng chҩm câu. Dù các máy
tính làm viӋc trong mã sӕ nhӏ phân, các sӕ ASCII thưӡng
đưӧc đӏnh như các sӕ thұp phân hay thұp lөc phân, 32 mã
đҫu đưӧc dùng cho các chӭc năng điӅu khiӇn như trҧ hӝp
băng và xóa ngưӧc. Nói chính xác, ASCII là mӝt mã nhӏ
phân 7 bit cho phép 128 ký tӵ khác nhau đưӧc biӇu thӏ
nhưng mӝt bit thӭ tám thì thưӡng đưӧc dùng đӇ cung cҩp
tính chҷn lӁ hay đӇ cho phép đӕi vӟi các ký tӵ phө. HӋ
thӕng này đưӧc dùng rӝng rãi đӕi vӟi viӋc lưu văn bҧn.
Assembly language:
Ngôn ngӳ chương trình hӧp ngӳ, ngôn ngӳ lұp trình máy
tính mӵc đӝ thҩp liên quan mұt thiӃt tӟi các mã bên trong
mӝt máy tính. Nó gӗm chӫ yӃu mӝt bӝ các chuӛi ngҳn vӟi
chӳ (thuұt nhӟ) đưӧc bӝ dӏch hӧp ngӳ dӏch thành mã máy
cho đơn vӏ xӱ lý trung ương cӫa máy tính đӇ làm theo mӝt
cách trӵc tiӃp. Trong ngôn ngӳ chương trình hӧp ngӳ, JMP
có nghĩa là nhҧy (Jump) và LDA có nghĩa là Load
accumulation (bӝ trӳ tҧi) mã chương trình hӧp ngӳ đưӧc
các thҧo chương viên sӱ dөng đӇ viӃt các chương trình rҩt
nhanh và hiӋu quҧ.

Asynchronus:
Không đӗng bӝ (dӏ bӝ). Không theo qui luұt hay không đӗng
bӝ. Thưӡng đưӧc cung cҩp trong sӵ truyӅn thông đӇ truyӅn
dӳ liӋu không qtho qui luұt so vӟi mӝt dòng әn đӏnh. Sӵ
thông tin không đӗng bӝ dùng các bit bҳt đҫu và bit kӃt thúc
đӇ chӍ sӵ bҳt đҫu và sӵ kӃt thúc mӕi mүu dӳ liӋu.

Audit trail:
VӃt kiӇm tra. bҧn ghi lҥi các hoҥt đӝng máy tính chӍ nhӳng gì
đưӧc thӵc hiӋn và ai thӵc hiӋn nó (nӃu thông tin này có
sҹn). Thuұt ngӳ này đưӧc lҩy trong kӃ toán nhưng các vӃt
kiӇm tra (chuӛi kiӇm toán trong kӃ toán ngày nay đưӧc dùng
rӝng rãi đӇ kiӇm tra nhiӅu khía cҥnh an toàn máy tính cũng
như trong các chương trình kӃ toán.
Autoexec.bat
File trong điӅu hành MS-Dos bao gӗm các lӋnh đưӧc thi
hành khi máy tính đưӧc khӣi đӝng, nó đưӧc chҥy tӵ đӝng
vào lúc này.

Thuұt ngӳ tin hӑc (B)ª

É 

 ª
ëandwidth
Đӝ rӝng dҧi tҫn. Trong máy tính và trong thông tin liên lҥc, khái niӋm này xác đӏnh tӕc đӝ
chuyӇn dӳ liӋu, đưӧc đo bҵng sӕ bit mӛi giây.ªª

ëenchmark
Mӕc, chuҭn
Phép đo hiӋu quҧ cӫa mӝt mүu thiӃt bӏ hay phҫn mӅm, thưӡng bao gӗm mӝt chương trình tiêu
chuҭn hay mӝt bӝ chương trình. Các mӕc có thӇ chӍ ra xem mӝt máy tính có đӫ mҥnh đӇ thӵc
hiӋn mӝt tác vө đһc biӋt nào đó hay không và cho phép so sánh các máy vӟi nhau. Tuy nhiên,
chúng chӍ đo các thông sӕ đһc biӋt và có thӇ không đưa ra mӝt hưӟng dүn chính xác đӇ tăng
tӕc các ӭng dөng thӵc tӃ. Mӕc đo bao gӗm Whetstones, Dhrystones, TPC và SPECmarks.
SPECmarks dӵa trên 10 chương trình đưӧc chҩp nhұn bӣi hӋ thӕng thӵc hiӋn đánh gía kӃt
hӧp cho các trҥm làm viӋc chuҭn. Mӕc TCP-B cӫa hӝi đӗng thӵc hiӋn xӱ lý giao dӏch đưӧc sӱ
dөng đӇ thӱ cơ sӣ dӳ liӋu và hӋ thӕng trӵc tuyӃn trong phҥm vi ngân hàng.ª

ëeta version
Bҧn thӱ nghiӋm trưӟc phát hành
Phiên bҧn trưӟc khi tung ra chính thúc cӫa mӝt phҫn mӅm hay chương trình ӭng dөng, thưӡng
đưӧc phân phӕi tӡi mӝt sӕ hҥn chӃ các chuyên viên sӱ dөng (và thưӡng là các nhà phê bình).
Sӵ phân phӕi cӫa phiên bҧn này cho phép ngưӡi sӱ dөng kiӇm tra và phҧn hӗi lҥi ngưӡi phát
triӇn đӇ bҩt cӭ biӃn đӕi cҫn thiӃt nào cũng có thӇ đưӧc thӵc hiӋn trưӟc khi phát hành.ª

ëitmap
Sơ đӗ bit
Là mҧng bit đưӧc sӱ dөng đӇ mô tҧ mӝt tә chӭc dӳ liӋu. Các sơ đӗ bit đưӧc dùng đӇ lưu các
hình ҧnh đӗ hӑa bҵng cách dùng gia trӏ 1 đӇ biӇu thӏ đen (hay màu) và giá trӏ 0 đӇ biӇu thӏ
trҳng. Tuy nhiên đӗ hӑa dùng sơ đӗ bit không đưӧc sӱ dөng cho các hình ҧnh yêu cҫu đo đҥc
(trong trưӡng hӧp này ngưӡi ta sӱ dөng đӗ hӑa véc tơ lưu dưӟi dҥng công thӭc hình hӑc).
Các sơ đӗ bit có thӇ đưӧc sӱ dөng đӇ lưu trӳ kiӇu chӳ hay phông chӳ nhưng mӛi cӥ hay kiӇu
chӳ đòi hӓi phҧi có mӝt bӝt sơ đӗ bit riêng. Mӝt bӝ phông kiӇu véc tơ có thӇ đưӧc giӳ làm dӳ
liӋu mүu và đo đҥc khi cҫn thiӃt.ª

ëridge
Cҫu nӕi
ThiӃt bӏ nӕi hai mҥng đӏa phương tương tӵ nhau. Các cҫu nӕi là thӫ tөc đӝc lұp, chuyӇn dӳ liӋu
trong các bó giӳa hai mҥng mà không làm mӝt bҩt kǤ thay đәi nào.ª

ërouter
Cҫu chӍ đưӡng
ThiӃt bӏ kӃt nӕi các mҥng tә hӧp chӭc năng cӫa cҧ hai thiӃt bӏ là cҫu nӕi và bӝ chӍ đưӡng. Các
cҫu chӍ đưӡng thưӡng đưa ra hành trình có thӇ theo và nӕi cҫu nhӳng thӫ tөc còn lҥi.ª

ëus
Thanh góp
ĐƯӠNG DҮN ĐIӊN TӰ THÔNG QUA ĐÓ MӜT BӜ VI XӰ LÝ máy tính liên lҥc vӟi các thành
phҫn khác cӫa nó hay vӟi các thiӃt bӏ ngoҥi vi. VӅ mһt vұt lý, thanh góp là mӝt bӝ các đưӡng
song song có thӇ mang các tín hiӋu kӻ thuұt sӕ . Nó có thӇ có dҥng vӃt lát đӗng trên bҧng
mҥch in máy tính (PCBs) hay cӫa mӝt cáp bên ngoài hay sӵ nӕi kӃt. Mӝt máy tính điӇn hình có
ba thanh góp bên trong nҵm trên bҧn mҥch chính cӫa nó, mӝt thanh góp dӳ liӋu (data bus)
mang dӳ liӋu giӳa các thành phҫn máy tính, mӝt thanh góp đӏa chӍ (address bus) chӑn các thӫ
tөc đưӧc làm theo bӣi bҩt cӭ mүu dӳ liӋu riêng biӋt nào đi dӑc thanh góp dӳ liӋu và mӝt thanh
góp điӅu khiӇn (control bus) đưӧc dùng đӇ quyӃt đӏnh xem dӳ liӋu đưӧc đӑc hay ghi tӯ thanh
góp dӳ liӋu. Mӝt thnh góp mӣ rӝng (expansion bus) bên ngoài đưӧc dùng cho viӋc nӕi bӝ xӱ lý
máy tính tӟi thiӃt bӏ ngoҥi vi như modem và máy in.ª

ëacking storage:
Bӝ nhӟ dӳ liӋu, bӝ nhӟ bên ngoài đơn vӏ xӱ lý trung ương dùng đӇ lưu các chương trình và đo
lưӡng không đưӧc dùng hiӋn thӡi. Bӝ nhӟ dӵ trӳ phҧi không dӉ bay hơi nghĩa là nӝi dung cӫa
nó phҧi không đưӧc mҩt khi nguӗn cung cҩp tӟi máy tính không đưӧc nӕi nӳa.ª

ëackup:
Sao chép đӇ dӵ trӳ, các file sao chép đưӧc chuyӇn tӟi các phương tiӋn khác, thưӡng là lҩy đi
đưӧc, là đĩa mӅm hay băng. Mөc đích cӫa điӅu này là đӇ có bҧn sao cӫa mӝt file mà nó có thӇ
đưӧc phөc hӗi trong trưӡng hӧp có dӵ hư hӓng trong hӋ thӕng hay trên chính file đó. các file
sao chép cũng đưӧc tҥo bӣi nhiӅu ӭng dөng (vӟi phҫn mӣ rӝng là BAC hay BAK), do đó, mӝt
phiên bҧn là sӵ có sҹn cӫa mӝt file gӕc trưӟc khi nó đưӧc biӃn đәi bӣi ӭng dөng hiӋn thӡi.ª

ëackup system:
HӋ thӕng sao chép: mӝt hӋ thӕng máy tính sao chép mà có thӇ tiӃp nhұn hoҥt đӝng cӫa mӝy
máy tính trong biӃn cӕ cӫa sӵ hư hӓng thiӃt bӏ hay cho nhu cҫu đӇ bҧo trì. Các hӋ thӕng sao
chép mӣ rӝng sao chép dӵ phòng tăng và hӋ thӕng sao chép đҫy đӫ.ª

ëar code:
Mã thanh: mүu cӫa các thanh và các khoҧng trӕng có thӇ đưӧc đӑc bҵng mӝt máy tính. Các
mã thanh đưӧc sӱ dөng rӝng rãi trong sӵ bán lҿ, phân phӕi công nghiӋp và các thư viӋn công
cӝng. Các mã này đưӧc đӑc bӣi mӝt thiӃt bӏ quét, máy tính xác đӏnh mã tӯ các đӝ rӝng cӫa các
thanh và khoҧng trӕng.ª

ëasic :
( tӯ viӃt tҳt chӳ đҫu cӫa beginer's all purpose symbolic instruction code: mã chӍ dүn biӇu tưӣng
tҩt cҧ mөc đích cӫa ngưӡi mӟi sӱ dөng), ngôn ngӳ lұp trình máy tính mӭc đӝ cao, đưӧc phát
triӇn năm 1964, đưӧc thiӃt kӃ nguyên thӫy đӇ nhұn sӵ tiӃn bӝ cӫa các hӋ thӕng nhiӅu ngưӡi
sӱ dөng (có thӇ đưӧc sӱ dөng bӣi nhiӅu ngưӡi cùng lúc). Ngôn ngӳ này dӉ liên hӋ hӑc và phә
biӃn trong sӕ nhӳng ngưӡi sӱ dөng máy vi tính. Nó là phҫn cơ bҧn tiӃp theo cho các ngôn ngӳ
mӟi như Visual Basic.ª

ëatch processing:
Xӱ lý bó, hӋ thӕng xӱ lý dӳ liӋu vӟi ít hay không có sӵ can thiӋp cӫa ngưӡi vұn hành. Các bó
dӳ liӋu đưӧc chuҭn bӏ đӇ tiӃn tӟi đưӧc xӱ lý trong quá trình chҥy bình thưӡng (ví dө, mӛi tӕi).
ĐIӄU NÀY CHO PHÉP MÁY TÍNH SӰ DӨNG CÓ HIӊU QUҦ VÀ thích hӧp tӕt cho các ӭng
dөng cӫa mӝt kiӇu lұp lҥi như mӝt bҧn lương công ty.
Bӝ xӱ lý tương phҧn vӟi máy tính tác đӝng xen kӁ, trong đó dӳ liӋu và các lӋnh đưӧc nhұp vào
trong khi chương trình xӱ lý đang chҥy.ª

ëaud:
ĐƠN Vӎ ĐO TӔC ĐӜ CHUYӆN DӲ LIӊU. NӃu mӝt tín hiӋu hiӇu thӏ mӝt bit, sau đó mӝt baud
biӇu thӏ mӝt tӕc đӝ chuyӇn cӫa mӝt bit mӛi giây (bps).ª

ëaudot code:
Mã Baudot, mã 5 bit đưӧc phát triӇn bӣi mӝt kӻ sư ngưӡi Pháp Emil Baudot vào nhӳng năm
1870. Nó còn dùng trong telex.ª

ë
ier curve :
ĐƯӠNG CONG BÉZIER, ĐƯӠNG CONG NӔI MӜT CHUӚI điӇm (hay nút) bҵng phương
pháp mӏn nhҩt có thӇ. Hình dҥng đưӡng cong ӣ MӚI NÚT ĐƯӦC ĐIӄU HÀNH BӢI BA ĐIӆM
ĐIӄU KHIӆN. ĐƯӠNG cong Bezier đưӧc sӱ dөng trong đӗ hӑa máy tính và CAD (computer
aided design: máy tính giúp thiӃt kӃ ).ª

ëinary number code:

Mã sӕ nhӏ phân, mã sӕ dӵa trên hӋ thӕng sӕ nhӏ phân, đưӧc dùng đӇ biӇu thӏ các lӋnh chӍ dүn
và dӳ liӋu trong tҩt cҧ các máy tính kӻ thuұt sӕ điӅu sӱ dөng trong hҫu hӃt các máy vi tính, chӳ
hoa A u thӏ bӣi sӕ nhӏ phân 01000001
Do các sӕ nhӏ phân chӍ dùng các chӳ sӕ 0 và 1 nên chúng có thӇ đưӧc biӇu thӏ bӣi bҩt cӭ thiӃt
bӏ nào có thӇ tӗn tҥi trong hai trҥng thái khác nhau. Trong mӝt máy tính kӻ thuұt sӕ, nhiӅu thiӃt
bӏ hai trҥng thái khác nhau đưӧc dùng đӇ lưu hay chuyӇn các mã sӕ nhӏ phân ví dө như - các
mҥch, có thӇ hay không thӇ mang điӋn thӃ, đĩa hay băng mà các phҫn cӫa nó có thӇ không thӇ
đưӧc tӯ hóa và công tác (chuyӇn mҥch) có thӇ mӣ hay đóng.
Các máy tính kӻ thuұt sӕ đưӧc thiӃt kӃ theo cách này bӣi hai lý do. Thӭ nhҩt, đӇ tҥo thiӃt bӏ hai
trҥng thái thì dӉ và rҿ hơn nhiӅu so vӟi thiӃt bӏ tӗn tҥi ӣ nhiӅu hơn hai trҥng thái. Thӭ hai sӵ
truyӅn thông giӳa các thiӃt bӏ hai trҥng thái thì rҩt đáng tin cұy vì chӍ có hai tín hiӋu khác nhau,
0 hay 1 (mӣ hay tҳt cҫn đưӧc nhұn biӃt.ª

ëinary number system:

HӋ thӕng sӕ nhӏ phân, hӋ thӕng sӕ cơ sӕ hai đưӧc dùng trong máy tính và điӋn tӱ. Tҩt cҧ các
sӕ nhӏ phân đưӧc viӃt bҵng cách dùng sӵ kӃt hӧp cӫa các chӳ sӕ 0 hay 1.
Sӕ thұp phân thông thưӡng hay cơ sӕ 10, các sӕ có thӇ đưӧc xem như đưӧc viӃt dưӟc các
đҫu cӝt dӵa trên sӕ 10. Ví dө, sӕ thұp phân 2,567 viӃt tҳt cӫa:ª

1.000 sª 100sª 10sª 1sª

(103)ª (102)ª (101)ª (10)ª
2ª 5ª 6ª 7ª

Nhӏ phân, hay cơ sӕ 2, cá sӕ đưӧc viӃt dưӟi các đҫu cӝt dӵa tên sӕ 2. Ví dө, sӕ nhӏ phân cӫa
1101.ª

8sª 4sª 2sª 1sª

(23)ª (22)ª (21)ª (20)ª

Sӕ nhӏ phân 1101 do đó tương đương vӟi sӕ thұp phân 13 vì (1x8) + (1x4) + (1x1) = 13ª

ëinary search:
Tìm hӋ nhӏ phân, kӻ thuұt nhanh đưӧc dùng đӇ tìm bҩt cӭ bҧn ghi nào trong mӝt danh sách
các bҧn ghi đưӧc giӳ trong thӭ tӵ sҳp xӃp. Máy tính đưӧc lұp trình đӇ so sách bҧn ghi đưӧc
tìm thҩy vӟi bҧn ghi ӣ giӳa trong DANH SÁCH THӬ TӴ. ĐIӄU NÀY ĐANG ĐƯӦC THӴC
HIӊN, máy tính loҥi bӓ nӱa danh sách trong đó bҧn ghi không xuҩt hiӋn do đó giҧm sӕ bҧn ghi
đã tìm kiӃm xong tӟi phân nӱa, quá trình này đưӧc lұp lҥi cho tӟi khi bҧn yêu cҫu đưӧc tìm
thҩy.ª

ëiological computer:
Máy tính sinh hӑc, đã đӅ xuҩt kӻ thuұt đӕi vӟi các thiӃt bӏ máy tính dӵa trên dӵ tăng trưӣng các
phân tӱ hӳu cơ phӭc tҥp ( phân tӱ sinh hӑc) như là các cҩu tӱ, cơ sӣ lý thuyӃt cӫa nó là các ô
đó, khӕi xây dӵng cӫa tҩt cҧ vұt thӇ sӕng có các hӋ thӕng hóa hӑc có thӇ lưu và trao đәi các
điӋn tӱ và do đó hoҥt đӝng như các cҩu tӱ có điӋn. Nó là đӅ tài hiӋn thӡi đưӧc nghiên cӭu lâu
dài.ª

ëios:
(tӯ chӳ đҫu cӫa basic input/output system: hӋ nhұp xuҩt cơ bҧn) phҫn cӫa hӋ điӅu hành điӅu
khiӇn nhұp và xuҩt. Thuұt ngӳ này cũng đưӧc dùng đӇ mô tҧ các chương trình đưӧc lưu trong
ROM (và đưӧc gӑi là ROM Bios), mà nó chҥy tӵ đӝng khi mӝt máy tính đưӧc bұt lên cho phép
nó khӣi đӝng. BIOS không bӏ ҧnh hưӣng bӣi sӵ nâng cҩp lên hӋ điӅu hành đưӧc lưu trên đĩa.ª

ëestable circuit:
Mҥch lұt, hay mҥch điӋn đơn giҧn bұp bênh còn tӗn tҥi trong mӝt hay hai trҥng thái әn đӏnh cho
tӟi khi nó nhұn mӝt xung (tín hiӋu logic 1) thông qua mӝt trong nhӳng đҫu vào cӫa nó, trong đó
nó chuyӇn hay ''flip trên trҥng thái khác. Do nó là thiӃt bӏ hai trҥng thái nên nó có thӇ đưӧc sӱ
dөng đӇ lưu các chӳ sӕ nhӏ phân và đưӧc sӱ dөng rӝng rãi trong mҥch tә hӧp.ª

ëit:
Chӳ sӕ nhӏ phân, chӳ sӕ nhӏ phân đơn, hoһc là 0 hoһc là 1. Mӝt bit là đơn vӏ nhӓ nhҩt cӫa dӳ
liӋu đưӧc lưu trong máy tính, tҩt cҧ các dӳ liӋu khác phҧi đưӧc mã hóa thành mӝt mҧng riêng
biӋt. Mӝt byte biӇu thӏ bӝ nhӟ máy tính đҫy đӫ đӇ lưu mӝt ký tӵ dӳ liӋu đơn và thưӡng chӭa 8
bit. Ví dө, trong hӋ mã ASCII đưӧc dùng trong hҫu hӃt các máyvi tính, thì chӳ hoa A đưӧc lưu
trong mӝt byte đơn cӫa bӝ nhӟ như mӝt mҧng bit 01000001.
Sӕ bit tӕi đa mà mӝt máy tính có thӇ xӱ lý thông thưӡng vào mӝt lúc đưӧc gӑi là mӝt tӯ.ª

ëit mapped font:

Phông đưӧc lұp sơ đӗ bit, phông đưӧc giӳ trong bӝ nhӟ máy tính như mӝt bӝ sơ đӗ bit.ª

ëit pad:
ĐӊM BIT: THIӂT Bӎ NHҰP CӪA MÁY TÍNH, XEM BҦNG đӗ hӑa.ª

ëlock :
Khӕi; nhóm hӗ sơ đưӧc xӱ lý như mӝt đơn vӏ hoàn chӍnh cho viӋc chuyӇn đi hay chuyӇn lҥi bӝ
nhӟ dӵ trӳ. Ví dө, nhiӅu ә đĩa chuyӇn dӳ liӋu trong khӕi 512 byte.ª

ëollean algebra:
ĐҤI SӔ BOOLEAN, BӜ QUI TҴC ĐҤI SӔ, ĐƯӦC ĐÂT TÊN THEO NHÀ TOÁN HӐC
GEORGE BOOLE, TRONG ĐÓ TRUE (ĐÚNG) và False gӗm mӝt chuӛi toán tӱ AND (và), OR
(hoһc), Not (không), NAND (NOTAND: không, và), NOR (hoһc không) và XOR (exclusive OR:
hoһc loҥi trӯ) mà nó có thӇ ĐƯӦC DÙNG Đӆ ĐÁNH TÍN HIӊU ĐÚNG (TRUE) VÀ SAI (False)
(xem bҧng thұt) và là cơ sӣ cӫa logic máy tính vì giá trӏ thұt có thӇ đưӧc nhұn biӃt trӵc tiӃp
bҵng các bit.
ĐҤI SӔ BOOLEAN: CÁC TOÁN TӰª

Toán tӱª Nghĩaª

x AND yª KӃt quҧ đúng nӃu cҧ hai x & y đӅu đúng, ngưӧc lҥi kӃt quҧ sai.ª
x OR yª KӃt quҧ đúng nӃu x hoһc y đúng, ngưӧc lҥi kӃt quҧ saiª
x XOR yª KӃt quҧ đúng chӍ nӃu x và y khác biӋt, ngưӧc lҥi kӃt quҧ saiª
NOT xª KӃt quҧ đúng nӃu x sai, kӃt quҧ sai nӃu x đúng.ª

ëoot:
Khӣi đӝng (mӗi) hay qui trình mӗi đӇ bҳt đҫu máy tính. Hҫu hӃt các máy tính có mӝt chương
trình mӗi nhӓ, gҳn liӅn (BIOS) đӇ bҳt đҫu tӵ đӝng khi máy tính đưӧc bұt lên - nhӳng công tác
cӫa nó là chӍ đӇ tҧi chương trình lӟn hơn mӝt cách nhҽ nhàng, thưӡng tӯ mӝt đĩa mà ngưӧc lҥi
nҥp vӅ bӝ điӅu hành. Trong máy vi tính, BIOS thưӡng đưӧc giӳ trong bӝ nhӟ ROM thưӡng trú
và chương trình mӗi khӣi đӝng hoҥt đӝng cӫa nó mӝt cách đơn giҧn.ª

ëps
(viӃt tҳc cӫa bits per second: sӕ bit mӛi giây) mӝt phép đo đưӧc dùng đӇ xác đӏnh tӕc đӝ truyӅn
dӳ liӋu.ª

ëubble jet printer:

Máy in phun bӝt khí, máy in phun mӵc trong đó đưӧc nung nóng tӟi điӇm sôi đӇ nó tҥo mӝt bӑt
khí ӣ đҫu mӝt bec phun. Khi bӝt khí nӣ, mӵc đưӧc chuyӇn tӟi giҩy.ª

ëubble memory:
Bӝ nhӟ bot, thiӃt bӏ bӝ nhӟ dӵa trên tҥo ra các bӑt nhӓ trên mӝt bӅ mһt tӯ tính. Các bӝ nhӟ?
Bubble điӇn hình lưu tӟi 4 megabit (4 triӋu bit) thông tin. Chúng không nhҥy vӅ va đұp và sӵ
rung đӝng, không giӕng như thiӃt bӏ bӝ nhӟ khác như ә đĩa nhưng giӕng như đĩa tӯ tính, chúng
không dӉ bay hơi và không làm mҩt thông tin khi tҳt máy tính.ª

ëubble sort:
Sҳp xӃp bot, kӻ thuұt sҳp xӃp dӳ liӋu. Nhӳng mөc kӃ cұn đưӧc trao đәi liên tөc cho tӟi khi dӳ
liӋu thành mӝt trình tӵ.ª

ëuffer:
Bӝ đӋm. Phҫn cӫa bӝ nhӟ đưӧc dùng đӇ lưu dӳ liӋu mӝt cách tҥm thӡi. Ví dө, mӝt chương
trình có thӇ lưu dӳ liӋu trong mӝt bӝ đӋm máy in cho tӟi khi máy in sҹn sàng in chúng.ª

ëug:
Lӛi trong mӝt chương trình. Nó có thӇ là lӛi trong mӝt cҩu trúc logic cӫa chương trình hay mӝt
lӛi cú pháp như lӛi chính tҧ. Mӝt vài bug làm cho mӝt chương trình hӓng ngay tӭc khҳc, mӝt sӕ
khác còn không lӝ ra, gây ra các vҩn đӅ chӍ khi mӝt sӵ kӃt hӧp riêng biӋt cӫa các chӭng cӭ
xҧy ra. Quá trình tìm và trӯ lӛi đi tӯ mӝt chương trình đưӧc gӑi là debugging.ª

ëulletin board:
Bҧng thông báo, trung tâm lưu trӳ cӫa các tín hiӋu, thưӡng đưӧc truy cұp trên mҥng điӋn thoҥi
thông qua thư tín mӝt môđem. Các bҧng thông báo thưӡng đưӧc chuyên dùng các nhóm đһc
biӋt và có thӇ mang tín hiӋu, lưu ý, và chương trình.ª

ëurreau:
Tә chӭc đưa ra môt chuӛi dӏch vө máy tính như xӱ lý bҧng lương, chuyên môn hóa viӋc in hay
cài đһt kiӇu.ª

ëyte:
Bӝ nhӟ máy tính đҫy đӫ đӇ lưu mӝt ký tӵ dӳ liӋu đơn. Ký tӵ đưӧc lưu trong mӝt byte cӫa bӝ
nhӟ như mӝt mҧng bit (chӳ sӕ nhӏ phân), dùng mӝt mã như ASCII. Mӝt byte thưӡng chӭa 8 bit
ví dө, chӳ hoa F có thӇ đưӧc lưu như mҧng bit 01000110. Kích cӥ bӝ nhӟ máy tính đưӧc đo
bҵng kilobyte (1.024 byte) hay megabyte (1.024 kilobyte).ª
Thuұt ngӳ tin hӑc (C)ª
É  


  ª
Cache memory
Bӝ nhӟ đӋm
Khu vӵc dành riêng cho viӋc nhұp dӳ kiӋn tӭc thì, đưӧc sӱ dөng đӇ tăng tӕc đӝ hoҥt đӝng cӫa
chương trình máy tính.
Bӝ nhӟ đӋm có thӇ đưӧc xây dӵng tӯ SRAM, nó nhanh hơn nhưng cũng đҳt hơn DRAM bình
thưӡng. Hҫu hӃt các chương trình nhұp vào vӟi cùng mӝt chӍ dүn và dӳ liӋu giӕng nhau. NӃu
thưӡng xuyên sӱ dөng các chӍ dүn và dӳ liӋu đưӧc trӳ sҹn trong bӝ nhӟ đӋm SDRAM thì
chương trình sӁ hoҥt đӝng nhanh hơn. Trong trưӡng hӧp khác, bӝ nhӟ đӋm là DRAM nhưng
đưӧc sӱ dөng lưu trӳ thưӡng xuyên sӱ dөng các chӍ dүn và dӳ liӋu thì sӁ đưӧc lưu trӳ trӣ lҥi
mӝt cách đơn giҧn. Nhұp dӳ liӋu vào DRAM nhanh hơn lưu trӳ trӣ lҥi và lҥi mӝt lҫn nӳa chương
trình chҥy nhanh hơn. KiӇu bӝ nhӟ đӋm này thưӡng đưӧc gӑi là đӋm đĩa.

CAD (Computer Aided Design)

ThiӃt kӃ vӟi sӵ trӧ giúp cӫa máy tính
Máy tính sӱ dөng trong tҥo dӵng và thiӃt lұp các bҧn vӁ thiӃt kӃ. CAD cũng cho phép ngưӡi sӱ
dөng thӵc hiӋn nhӳng tác vө như kiӇm soát nhӳng thiӃt kӃ phӭc tҥp mӝt cách tӵ đӝng hay làm
linh hoҥt thêm không gian ba chiӅu cӫa thiӃt kӃ. HӋ thӕng CAD đưӧc sӱ dөng rӝng rãi trong kiӃn
trúc, điӋn tӱ và kӻ thuұt (thí dө trong công nghiӋp sҧn xuҩt xe hơi, nơi mà giӡ đây các thiӃt kӃ
mүu xe đưӧc sӵ trӧ giúp cӫa nhӳng chiӃc máy tính). Mӕi quan hӋ phát triӇn này đưӧc gӑi là
CAM

CAM (Computer Aided Manufacturing)

Sҧn xuҩt vӟi sӵ trӧ giúp cӫa máy tính
Máy tính đưӧc sӱ dөng đӇ kiӇm soát quá trình sҧn xuҩt, đһc biӋt là kiӇm soát máy công cө và
các ngưӡi máy trong các xí nghiӋp. Trong mӝt sӕ nhà máy, toàn bӝ hӋ thӕng thiӃt kӃ và sҧn xuҩt
đưӧc kӃt nӕi vӟi nhau mӝt cách tӵ đӝng tӯ CAD đӃn CAM. Mҥng linh hoҥt CAD và CAM trong
sҧn xuҩt đӃn các máy bán hàng và phân phӕi vӟi phương pháp này có thӇ cho phép sҧn xuҩt
mӝt sӕ lưӧng hàng hóa tiêu dùng vӟi giá thҩp hơn.

Clipboard
Bҧng ghi tҥm
Tұp tin tҥm thӡi hay vùng nhӟ tҥi đó dӳ liӋu có thӇ đưӧc lưu trӳ trưӟc khi đưӧc sao chép vào
mӝt tұp tin ӭng dөng. Ví dө như đưӧc dùng trong các thao tác cҳt và dán tұp tin.

Clock interrupt
Ngҳt tín hiӋu
ĐƯӦC PHÁT SINH BӢI ĐӖNG HӖ ĐIӊN TӰ BÊN TRONG MÁY tính.

Clock rate
Tҫn sӕ đӗng hӗ
Tҫn sӕ cӫa đӗng hӗ điӋn tӱ bên trong máy tính. Nó sinh ra mӝt dãy xung điӋn đưӧc bӝ phұn điӅu
khiӇn sӱ dөng đӇ đӗng bӝ hóa các bӝ phұn cӫa máy tính và điӅu hoà chu trình thӵc hiӋn - trӣ vӅ
theo đó các chӍ dүn cӫa chương trình đưӧc xӱ lý. Mӝt sӕ cӕ đӏnh cӫa các xung thӡi gian đưӧc
đòi hӓi đӇ thӵc hiӋn tӯng lӋnh riêng. Vұn tӕc tҥi đó máy vi tính có thӇ xӱ lý các lӋnh sӁ phө thuӝc
vào tҫn sӕ đӗng hӗ này. Tҫn sӕ đӗng hӗ đưӧc đo bҵng megahertz (Mhz) hay triӋu xung đӝng
trong 1 giây. Máy vi tính thưӡng có tҫn sӕ đӗng hӗ 8 - 50 MHz.

C:
Ngôn ngӳ chương trình máy tính cao cҩp vӟi nhiӅu chӭc năng đa dҥng đưӧc phát triӇn vào đҫu
thұp niên 70 và trưӟc đó đưӧc gӑi tҳt là BCPL. C đưӧc sӱ dөng trưӟc tiên như là ngôn ngӳ hoҥt
đӝng hӋ thӕng Unix, thông qua nó và tӯ đó trӣ nên rӝng rãi bӓ xa Unix. Nó hӳu ích trong viӋc
soҥn thҧo nhanh và các chương trình hoàn thiӋn, cҧ hai hӋ thӕng cùng hoҥt đӝng (điӅu hành
hoҥt đӝng cӫa máy) và gҳn liӅn vӟi nhau.

C ++
Chương trình ngôn ngӳ cao cҩp sӱ dөng gҳn vӟi đӏnh hưӟng mөc tiêu.
- Cal - ViӃt tҳt cӫa sӵ có mһt cӫa máy tính trong hӑc tұp) máy tính sӱ dөng trong giáo dөc và đào
tҥo. Máy tính trình bày các tài liӋu hưӟng dүn sinh viên và hӓi vӅ thông tin đã đưӧc đưa ra,
nhӳng câu trҧ lӡi cӫa sinh viên vӅ bài hӑc đưӧc xác đӏnh rõ ràng và liên tөc.

Carriage return :
ChuyӇn trӣ vӃ, mӝt mã sӕ đһc biӋt (ASCII giá trӏ 13) đó là chuyӇn con trӓ màn hình máy in vӅ
điӇm bҳt đҫu cӫa dòng hiӋn tҥi. Hҫu hӃt các tӯ hiӇn thӏ và hӋ MS-DOS hoҥt đӝng sӱ dөng sӵ kӃt
hӧp cӫa CR và dòng cung cҩp (LF-ASCII giá trӏ 10) thӇ hiӋn cho sӵ chuyӇn vӅ khó khăn. Dù sao
hӋ Unix chӍ sӱ dөng LF và do đó các tұp tin chuyӇn đәi giӳa MS-Dos và Unix cҫn mӝt chương
trình chuyӇn đәi.

CCITT
ViӃt tҳt cӫa: Comite Consultatif International Telephonique et. Telegraphique.

CD-T
Tương tác đĩa compact: (ViӃt tҳc cho tác đӝng qua lҥi cӫa đĩa Compact) khә đĩa Compact đã
phát triӇn bӣi Philips vӟi sӵ sung cҩp kӃt hӧp cӫa truyӅn hình, âm thanh, chӫ đӅu và hình ҧnh.
Vӟi ý đӏnh chӫ yӃu cho thӏ trưӡng tiêu dùng đưӧc sӱ dөng trong hӋ thӕng kӃt hӧp cӫa máy tính
và vô tuyӃn truyӅn hình. Sӵ chӑn lӵa khә đĩa là sӵ tương giao ngưӡi - máy cӫa truyӅn hình
(DVI).

CD-R:
(Sӵ thu đĩa Compact) kiӇu đĩa Compact có thӇ ghi lҥi dӳ liӋu ӣ trên (SO SÁNH VӞI CD-ROM) .
ĐĨA LÀ SӴ KӂT HӦP CӪA CÔNG nghӋ tӯ tính và quang hӑc. Trong khi thu đĩa, tia lade chiӃu
trên bӅ mһt đĩa đưӧc sҳp xӃp theo quy đӏnh.

CD-ROM
Bӝ nhӟ chӍ đӑc dung lưӧng. (ViӃt tҳc cho đĩa Compact bӝ nhӟ chӍ đӑc). Máy vi tính lưu trӳ sáng
chӃ phát triӇn cӫa công nghӋ âm thanh là đĩa compact. Nó gӗm có mӝt đĩa nhӵa cӭng tráng đĩa
Compact. Nó gӗm có mӝt đĩa nhӵa cӭng tráng kim loҥi, trên đó sӕ thông tin nhӏ phân đưӧc khҳc
axít theo trұt tӵ cӫa lõm rҩt nhӓ. Rӗi nó có thӇ đӑc đưӧc bҵng cách cho MӜT CHÙM TIA SÁNG
ĐI QUA TRÊN MÂT ĐĨA. ĐĨA CD-ROM ĐIӆN HÌNH CHӬA KHOҦNG 550 MÂT ĐĨA. ĐĨA CD-
ROM điӇn hình chӭa khoҧng 550 magebyte dӳ liӋu, và đưӧc sӱ dөng đӇ xây dӵng sӕ lưӧng lӟn
nhưng văn bҧn và đӗ thӏ như nhӳng bӝ sách bách khoa, catalog và sә sách kӻ thuұt. Thu đĩa
CD-R cũng đưӧc phát triӇn. Xem như đĩa CD-I.

Cefeax:
Mӝt trong hai hӋ thӕng teletext cӫa Anh (cái kia là Teletext) hoһc nhӳng tҥp chí hàng không phát
triӇn bӣi BBC và phát lҫn đҫu tiên năm 1973.

Central processing unit (CPU):

Bӝ xӱ lý trung tâm, bӝ phұn cҩu thành chính cӫa máy tính, phҫn cҩu tҥo thӇ hiӋn chương trình
riêng và điӅu khiӇn hoҥt đӝng cӫa các phҫn khác. Nó thưӡng đưӧc gӑi là trung tâm điӅu hành
hay khi bao gӗm tә hӧp mҥch điӋn riêng, mӝt dӳ kiӋn chӭa trong mҥch vi tính.
CPU có ba bӝ phұn cҩu thành chính: bӝ phұn sӕ hӑc và lô-gic (ALU), nơi thӵc hiӋn mӑi tính toán
và lô-gic hӑc; bӝ phұn điӅu khiӇn; giҧi mã, đӗng bӝ hóa và thӇ hiӋn chӍ dүn chương trình; và bӝ
nhӟ nhұp dӳ liӋu tӭc thì: nó lưu trӳ các dӳ liӋu và chương trình trên đó máy tính hiӋn tҥi làm
viӋc. Tҩt cҧ các cҩu hình thành này gӗm nhӳng ghi nhұn nơi vӏ trí bӝ nhӟ lưu trӳ cho nhӳng mөc
đích đһc biӋt. Nhӳng ghi nhұn bao gӗm sӵ tích lũy, ghi nhұn chӍ dүn và ghi nhұn sӵ điӅu khiӇn
liên tiӃp.

Centronics interface:
Giao diӋn centronics, tên riêng cho mһt tiӃp giáp song song (Centronics là nhà sҧn xuҩt máy in
quan trӑng trong bình minh cӫa máy tính hiӋn đҥi).

CGA
ThiӃt bӏ tương hӧp đӗ hӑa màu (ViӃt tҳc cho sӵ điӅu hӧp màu sҳc và đӗ thӏ) hӋ thӕng biӇu diӉn
màu đҫu tiên cho máy tính cá nhân (IBMPC) và các máy tương hӧp. Nó đưӧc thay thӃ bӣi EGA,
VGA, SVGA và XGA.

Character:
Ký tӵ: Mӝt trong nhӳng ký tӵ có thӇ đưӧc hiӇu diӉn trong máy tính. Nó bao gӗm các chӳ cái, sӕ,
khoҧng trӕng, dҩu chҩm và các ký hiӋu đһc biӋt khác.

Character printer:
Máy in ký tӵ. Máy in vi tính in mӝt dҩu hiӋu tҥi mӝt thӡi điӇm.

Character set:
Tұp hӧp ký tӵ. Tұp hӧp đҫy đӫ các ký tӵ đưӧc dùng trong 1 chương trình đưӧc nhұn ra bӣi máy
vi tính. Nó bao gӗm các chӳa cái, chӳ sӕ, khoҧng trӕng dҩu chҩm và các ký hiӋu đһc biӋt khác.

Character type check:

KiӇm tra dҥng lý tӵ. Sӵ kiӇm tra có hiӋu lӵc đӇ chҳc chҳn rҵng mӝt chi tiӃt dӵ kiӋn đưӧc đưa vào
không chӭa các dҩu hiӋu không có giá trӏ. Ví dө như 1 tên đưӧc đưa vào có thӇ đưӧc kiӇm tra
đӇ chҳc chҳn rҵng nó chӍ chӭa các chӳ trong bҧng chӳ cái hoһc ngày tháng có 6 chӳ sӕ đưa
vào có thӇ đưӧc kiӇm tra đӇ chҳc rҵng nó chӍ chӭa các sӕ.

Check digit:
Chӳ sӕ kiӇm tra. Chӳ sӕ đưӧc gҳn vӟi mӝt mã sӕ quan trӑng như kiӇm tra phê chuҭn.

Checksum:
Tәng kiӇm tra. Tәng sӕ kiӇm tra các chi tiӃt đһc biӋt cӫa dӳ kiӋn mà không có nghĩa khác. Tәng
này đưӧc dùng như mӝt dҩu hiӋu nhұn diӋn rҵng dӳ liӋu đã đưӧc đưa vào hoһc chuyӇn đi 1
cách chính xác. Nó đưӧc dùng trong viӋc chuyӇn đi 1 cách chính xác. Nó đưӧc dùng trong viӋc
trao đәi thông tin và ví dө như trong chương trình tưӡng thuұt. Xem validation.

Chip or silicon chip:

Vi mҥch điӋn tӱ, tên gӑi khác cӫa integrated circuit, là 1 mҥch điӋn tӱ đҫy đӫ trên mӝt tҩm silic
(hay mӝt chҩt bán dүn khác), tinh thӇ chӍ vài milimét vuông.
CISC
Máy tính có tұp lӋnh phӭc tҥp. (ViӃt tҳt các chӳ đҫu cҧ complex instruction set computer). ThiӃt
bӏ vi xӱ lý (bӝ xӱ lý trên mӝt vi mҥch điӋn tӱ đơn) có thӇ thӵc hiӋn đưӧc mӝt sӕ lӟn các lӋnh cӫa
mұt mã máy - ví dө Intel 80486. Thuұt ngӳ này đã đưӧc đưa vào đӇ phân biӋt nhӳng vi mҥch
điӋn tӱ này vӟi thiӃt bӏ vi xӱ lý RISC (Reduced Inatruction Set Computer) điӅu khiӇn mӝt tұp hӧp
các lӋnh nhӓ hơn.

Client - server architecture:

Cҩu trúc khách - chӫ. HӋ thӕng mҥng lưӟi trong đó vұn hành theo dõi các dӳ liӋu đưӧc tách ra
khӓi chương trình sӱ dөng dӳ liӋu đó. Mӛi máy vi tính hoһc là ngưӡi chӫ, chӭa các dӳ liӋu hoһc
điӅu khiӇn các hưӟng cӫa hӋ thӕng - ví dө như máy in hoһc mҥng lưӟi, hoһc khách hàng trên đó
quҧn lý các chương trình ӭng dөng.

Cmos
Bán dүn bù oxit - kim loҥi: (ViӃt tҳt cӫa Comlementary metal - oxide Semiconductor). Hӑ các bӝ
vi mҥch điӋn tӱ đưӧc sӱ dөng rӝng rãi trong viӋc thiӃt lұp các hӋ thӕng điӋn tӱ.

CMYK
(ViӃt tҳc cӫa Cyan - Magenta - Yellow - black: xanh lá cây - đӓ tươi - vàng đen). Sӵ phân ly 4
màu đưӧc dùng trong hҫu hӃt các quá trình in màu. ĐÂC TRƯNG TRÊN MÁY TÍNH LÀ MÀN
HÌNH, TUY NHIÊN THƯӠNG sӱ dөng phương pháp RGB bә sung thêm và vì thӃ sӵ chuyӇn đәi
thưӡng là cҫn thiӃt ӣ bӝ phұn cho ra kӃt quҧ đӇ in hoһc trên máy in màu hoһc phân tách.

CNC
ViӃt tҳc cӫa Computer numerical control

Coaxial cable:
Cáp truyӅn đӗng trөc, cáp truyӅn điӋn gӗm dây dүn điӋn rҳn đưӧc cách điӋn và bao quanh bҵng
ӕng hay bao bҧo vӋ rҳn. Nó có thӇ truyӅn nhӳng tín hiӋu tҫn sӕ cao đưӧc sӱ dөng trong tivi, điӋn
thoҥi các phương tiӋn truyӅn thông khác. Nó đang đưӧc thay thӃ bӣi sӧi cáp quang hoһc cһp
cáp xoҳn trҫn.

Cobol
(ViӃt tҳc cӫa Commnon Business Oriented language). Ngôn ngӳ chương trình máy tính cao cҩp,
đưӧc soҥn thҧo vào cuӕi nhӳng năm 1950 dành cho các vҩn đӅ xӱ lý dӳ liӋu thương mҥi, nó đã
trӣ thành ngôn ngӳ chính trong lĩnh vӵc này. Các đӏa điӇm cӫa COBOL rҩt thuұn tiӋn cho các tұp
tin sӕ hӑc điӅu khiӇn và kinh doanh. Nhӳng lӋnh cӫa chương trình đưӧc viӃt bҵng ngôn ngӳ này
mӣ rӝng viӋc sӱ dөng các tӯ và trông rҩt giӕng vӟi câu văn bҵng TIӂNG ANH. ĐIӄU NÀY LÀM
CHO COBOL TRӢ THÀNH MӜT TRONG nhӳng ngành dӉ hӑc và dӉ hiӇu nhҩt.

COM
ViӃt tҳt cӫa Computer output on micro - film/microfiche.

Comit Consuktatif International telephonique et t l graphique (CCITT)

ӪY BAN TƯ VҪN Vӄ ĐIӊN THOҤI VÀ ĐIӊN BÁO quӕc tӃ. Tә chӭc quӕc tӃ xác đӏnh các tiêu
chuҭn và văn bҧn truyӅn thông quӕc tӃ cho các dӳ liӋu truyӅn thông, bao hàm cҧ fax.

Command language:
Ngôn ngӳ mӋnh lӋnh. Tұp hӧp các lӋnh và quy tҳc điӅu khiӇn cách sӱ dөng cӫa chúng mà theo
đó ngưӡi sӱ dөng điӅu khiӇn 1 chương trình. Ví dө như hӋ thӕng thao tác hoһc có các lӋnh như
Save và delete, hay 2 chương trình vӅ danh sách trҧ lương cho nhân viên có thӇ có các lӋnh đӇ
thêm và sӱa đәi các hӗ sơ nhân viên.
Command line interface: (cLI):
GIAO DIӊN DÒNG LӊNH. ĐƯӠNG PHҨN GIӞI DӴA trên các ký tӵ trong đó lӡi nhҳc nhӣ đưӧc
biӇu diӉn trên màn hình mà tҥi đó ngưӡi sӱ dөng gӑi mӝt lӋnh bҵng bӝ phұn chuyӇn đәi nhӳng
phҫn xác đӏnh, ӣ đây nӃu mӝt điӇm cӫa mӋnh lӋnh có giá trӏ thì nó sӁ đưӧc thӵc hiӋn.

Compact disc (CD):

ĐĨA COM-PACT. ĐĨA quang hӑc, khoҧng 12 cm chiӅu ngang, đưӧc dùng đӇ lưu trӳ các thông tin
bҵng KӺ THUҰT SӔ. ĐĨA ĐƯӦC LÀM BҶNG NHÔM CÓ PHӪ 1 lӟp nhӵa trong suӕt. Các vӃt
lõm rҩt nhӓ đưӧc khҳc bҵng lade trên bӅ mһt kim loҥi đưӧc dùng đӇ lưu trӳ dӳ liӋu trong mã nhӏ
phân. Trong lúc phát lҥi, chùm lade sӁ đӑc mã hiӋu và tҥo ra các tính hiӋu là bҧn sao gҫn như
hoàn hҧo cӫa bҧn gӕc. Xem CD-ROM, CD-I và CD-R.

Compiler:
Chương trình biên soҥn
Chương trình máy tính dӏch các chương trình đưӧc viӃt bҵng ngôn ngӳ mӭc đӝ cao sang mұt
mã máy. Chương trình này dӏch mӛi lӋnh bҵng ngôn ngӳ mӭc đӝ cao sang mӝt sӕ lӋnh mұt mã
máy trong 1 quá trình đưӧc gӑi là sӵ biên soҥn và tҥo ra mӝt chương trình hoàn toàn đӝc lұp có
thӇ quҧn lý đưӧc bҵng máy tính mà không cҫn sӵ có mһt cӫa chương trình gӕc.
Các chương trình biên soҥn khác nhau cҫn các ngôn ngӳ cao cҩp khác nhau và cho các máy
tính khác nhau. Trái vӟi viӋc sӱ dөng chương trình dӏch, viӋc sӱ dөng chương trình biên soҥn
cҫn thêm 1 chút thӡi gian đӇ đưa ra 1 chương trình bҵng mұt mã máy phҧi đưӧc biên soҥn trӣ
lҥi sau mӛi thay đәi hoһc hiӋu chӍnh. Tuy nhiên vӟi 1 lҫn đưӧc biên soҥn, chương trình mұt mã
máy sӁ chҥy nhanh hơn chương trình đưӧc dӏch nhiӅu.

Computer:
Máy tính. ThiӃt bӏ điӋn tӱ có thӇ lұp chương trình đӇ xӱ lý và thӵc hiӋn các phép tính và các
nhiӋm vө thao tác bҵng ký hiӋu khác. Có 3 dҥng chính: máy tính kӻ thuұt sӕ, hoҥt đӝng vӟi các
thông tin đưӧc mã hóa như các sӕ hӋ nhӏ phân; máy tính tương tӵ: làm viӋc vӟi các đҥi lưӧng
biӃn đәi liên tөc; và máy tính lai: có các đһc tính cӫa cҧ 2 loҥi trên.
Có 4 cách phân loҥi máy tính kӻ thuұt sӕ, tương ӭng vӟi kích thưӟc và mөc đích sӱ dөng cӫa
nó: máy vi tính (kӇ cҧ máy tính xách tay) là loҥi nhӓ nhҩt và thông dөng nhҩt, đưӧc dùng trong
các cơ sӣ kinh doanh nhӓ, tҥi nhà và tҥi các trưӡng phә thông; máy tính mini đưӧc dùng trong
các cơ sӣ kinh doanh cӥ trung và các khoa cӫa trưӡng đҥi hӑc (mһc dù sӵ khác biӋt giӳa máy
tính và máy tính mini đang biӃn mҩt); và dàn máy tính thưӡng có thӇ phөc vө cho vài trăm ngưӡi
sӱ dөng đӗng thӡi, thưӡng đưӧc sӱ dөng trong các tә chӭc lӟn như các công ty quӕc tӃ; và siên
máy tính, đưӧc sӱ dөng chӫ yӃu cho các nhiӋm vө khoa hӑc hӃt sӭc phӭc tҥp như phân tích kӃt
quҧ cӫa dӵ báo thӡi tiӃt.

Computer - aided design: Xem CAD

Computer -aided manufacturing: xem CAM

Computer- Assisted Learning: Xem CAL

Computer game or video game:

Trò chơi trên máy tính. Trò chơi đưӧc điӅu khiӇn bҵng máy tính trong đó máy tính đӕi chӑi vӟi
ngưӡi chơi. Trò chơi máy tính sӱ dөng nhӳng hình ҧnh nhanh và sӕng đӝng trên màn hình, và
có âm thanh tәng hӧp.

Computer generation:
ThӃ hӋ máy tính. Mӝt trong 5 nhóm tәng quát trong đó các máy tính có thӇ đưӧc phân loҥi thӃ hӋ
thӭ nhҩt là nhӳng máy tính sӟm nhҩt ra đӡi vào nhӳng năm 1940 và 1950, đưӧc chӃ tҥo tӯ các
mҥch điӋn tӱ dây và đèn điӋn tӱ; ThӃ hӋ thӭ hai có tӯ nhӳng năm 1960, dӵa trên các transistor
và mҥch in; ThӃ hӋ thӭ ba có tӯ nhӳng năm cuӕi cӫa thұp kӹ 1960, sӱ dөng các mҥch vi điӋn tӱ
và thưӡng đưӧc bán như hӑ cӫa các máy tính, ví dө như loҥi IBM 360; thӃ hӋ thӭ tư sӱ dөng
các bӝ vi mҥch xӱ lý, các tә hӧp vi điӋn tӱ lӟn (LSI) và các ngôn ngӳ lұp trình tinh vi, nó vүn còn
đưӧc dùng trong nhӳng năm 1990; và thӃ hӋ thӭ 5 dӵa trên viӋc xӱ lý song song và các tә hӧp
vi điӋn tӱ rҩt lӟn (VLSI), hiӋn đang đưӧc phát triӇn.

Computer graphis:
ĐӖ HӐA MÁY TÍNH. SӰ DӨNG MÁY TÍNH Đӆ BIӆU diӉn và làm viӋc vӟi các thông tin ӣ dҥng
hình vӁ. Các hình vӁ đưӧc lưu lҥi trong máy tính như các đӗ hӑa bҵng mành hay đӗ hӑa vectơ.
Các hình trên máy tính đưӧc sӱ dөng ngành càng tăng trong CAD (computer-aided design), và
đӇ tҥo ra các mô hình và sӵ mô phӓng trong kӻ thuұt, khí tưӧng, y tӃ và phүu thuұt, và các lãnh
vӵc khoa hӑc khác, cũng như trong viӋc xuҩt bҧn.

Computer numerical control: (CNC):

ĐIӄU KHIӆN KӺ THUҰT SӔ MÁY TÍNH. ĐIӄU KHIӆN CÁC MÁY CÔNG CӨ, THƯӠNG LÀ CÁC
MÁY THAY bҵng máy tính. Mүu thiӃt kӃ công viӋc cho máy làm theo, thưӡng là liên quan đӃn
viӋc thӵc hiӋn các hành đӝng đưӧc lһp lҥi nhiӅu lҫn, đưӧc mô tҧ bҵng cách sӱ dөng ngôn ngӳ
lұp trình mөc đích đһc biӋt.

Computer output on microfilm:

Micro fiche (COM): Vi phim xuҩt tӯ máy tính. Kӻ thuұt đӇ tҥo kӃt quҧ đҫu ra cӫa máy trong dҥng
rҩt cô đӑng và rút gӑn.

Computer program:
Chương trình máy tính các lӋnh đưӧc mã hóa cho mӝt máy tính.

Computer simulation:
Sӵ mô phӓng trên máy tính. Sӵ biӇu diӉn 1 tình huӕng có thӵc cӫa đӡi sӕng trong 1 chương
trình máy tính. Vi dө như chương trình có thӇ mô phӓng sӵ lưu thông cӫa các khách hàng đӃn 1
ngân hàng.
Ngưӡi sӱ dөng có thӇ thay các biӃn sӕ, như sӕ ngưӡi thâu ngân đang làm viӋc, và xem xét hiӋu
quҧ.
Sӵ mô phӓng phӭc tҥp hơn có thӇ tҥo đưӧc cách thӭc xҧy ra cӫa mӝt phҧn ӭng hóa hӑc hay
thұm chí mӝt vө nә hҥt nhân. Máy tính cũng điӅu khiӇn hoҥt đӝng cӫa máy móc. Ví dө như vұt
mô phӓng chuyӃn bay tҥo nên hoҥt đӝng cӫa mӝt máy bay thӵc và cho phép huҩn luyӋn trong
điӅu kiӋn an toàn. Sӵ mô phӓng bҵng máy tính có ích khi nó quá nguy hiӇm, tiêu dùng nhiӅu thӡi
gian, hay đơn giҧn là không thӇ thӵc hiӋn đưӧc mӝt thӵc nghiӋm hay kiӇm tra thұt sӵ.

Computer terminal:
Trҥm nhұp, nhұn tin tӯ máy tính. Công cө mà nhӡ nó ngưӡi vұn hành máy chuyӇn tin đưӧc vӟi
máy tính.

Compuserve:
Sӵ phөc vө dӳ liӋu cho công chúng rӝng rãi. Nó đưӧc sӱ dөng cho thư điӋn tӱ và bìa tұp san.

Cofig.sys.
HӋ thӕng sҳp xӃp. Cách thӭc mà mӝt hӋ thӕng, đĩa cӭng hay/và đĩa mӅm đưӧc bӕ trí. Sӵ sҳp
xӃp tӕi thiӇu thưӡng đưӧc gán cho 1 sӵ ӭng dөng đһc biӋt, và nó thưӡng bao gӗm bҧn kê chi
tiӃt cӫa bӝ xӱ lý, đĩa và kích thưӟc bӝ nhӟ, và thiӃt bӏ ngoҥi vi đưӧc yêu cҫu.

Console:
Tә hӧp cӫa bàn phím và màn hình ( cũng đưӧc mô tҧ như 1 trҥm nhұp VÀ NHҰN TIN). ĐӔI VӞI
Hӊ THӔNG NHƯ UNIX THÌ CHӌ CÓ 1 hӋ thӕng bҧng điӅu khiӇn mà tӯ đó hӋ thӕng có thӇ đưӧc
thӵc hiӋn, trong khi có thӇ có nhiӅu trҥm nhұn và nhұp tin đưӧc sӱ dөng.

Control bus:
BUS ĐIӄU KHIӆN. ĐƯӠNG ĐI BҶNG ĐIӊN ĐƯӦC sӱ dөng đӇ truyӅn các tín hiӋu điӅu khiӇn.

Control character:
Ký tӵ điӅu khiӇn. Ký tӵ bҩt kǤ đưӧc tҥo ra khi ҩn phím điӅu khiӇn (Ctrl) cùng lúc vӟi 1 phím khác
(thưӡng là phím chӳ cái). Các ký tӵ điӅu khiӇn tҥo thành 32 ký tӵ ASCII đҫu tiên và hҫu hӃt đӅu
có ý nghĩa xác đӏnh đӕi vӟi hӋ điӅu hành đưӧc sӱ dөng. Chúng cũng còn đưӧc dùng trong tә
hӧp đӇ tҥo ra sӵ kiӇm soát khuôn khә kích thưӟc trong nhiӅu thiӃt bӏ xӱ lý tӯ, mһc dù ngưӡi sӱ
dөng có thӇ không đưa chúng vào mӝt cách rõ ràng.

Control total:
Tәng điӅu khiӇn. Sӵ kiӇm tra phê chuҭn trong đó tәng sӕ hӑc cӫa 1 vùng xác đӏnh tӯ 1 nhóm
thông tin ghi lҥi đưӧc tính toán. Tәng này đưӧc đưa vào cùng vӟi dӳ liӋu mà nó liên quan đӃn.
Chương trình tính toán lҥi tәng này và so sánh nó vӟi 1 tәng khác đưӧc đưa vào đӇ chҳc chҳn
rҵng không mӝt sai sót nào đưӧc thӵc hiӋn.

Control unit:
ĐƠN Vӎ ĐIӄU KHIӆN. MӜT THÀNH PHҬN CӪA KHӔI xӱ lý trung tâm, nó giҧi mã, làm đӗng bӝ
và điӅu hành sӵ chӍ dүn chương trình.

Copro cessor:
Bӝ đӗng xӱ lý: Bӝ xӱ lý bә sung, chӭc năng cӫa nó là cùng hӧp vӟi khӕi xӱ lý trung tâm đӇ cung
cҩp 1 chӭc năng xác đӏnh. Hai bӝ phұn xӱ lý phө phә biӃn nhҩt là bӝ xӱ lý phө toán hӑc, đưӧc
dùng đӇ tăng tӕc đӝ tính toán và bӝ xӱ lý phө đӗ thӏ, đưӧc dùng đӇ hoàn thiӋn viӋc xӱ lý các đӗ
thӏ.

Copy protection:
Chӕng sao chép. Kӻ thuұt đưӧc dùng đӇ ngăn chһn sӵ sao chép bҩt hӧp pháp mӝt chương
trình. Sӵ bҧo vӋ trong sao chép không còn đưӧc đưӧc sӱ dөng thưӡng xuyên như trưӟc đây vì
nó cũng ngăn chһn sӵ sao chép hӧp pháp ( vӟi các mөc đích dӵ trӳ). Kӻ thuұt thay thӃ nó đӇ
ngăn chһn sӵ sao chép bҩt hӧp pháp là sӱ dөng các mұt lӋnh.

Corruption of data:
Sӵ hư hӓng dӳ liӋu. Sӵ có mһt cӫa các hư hӓng trong dӳ liӋu. Hҫu hӃt các máy vi tính đӅu sӱ
dөng vùng các lӝ trình thҭm tra và phê chuҭn đӇ ngăn chһn dӳ liӋu bӏ hư hӓng đi vào hӋ thӕng
máy tính hoһc đӇ phát hiӋn các dӳ liӋu hư hӓng thұt sӵ có mһt trong máy.

CP/M
ViӃt tҳt cӫa control program/monitor hay control program for microcomputers). Chương trình điӅu
khiӇn màn hình giám sát. Chương trình điӅu khiӇn màn hình hay chương trình điӅu khiӇn dành
cho máy vi tính.
Mӝt trong nhӳng hӋ thӕng điӅu khiӇn hoҥt đӝng sơ khӣi nhҩt dành cho máy vi tính. Chương trình
này do Gary Kidall viӃt ra, ông là ngưӡi đһt nӅn móng cho viӋc nghiên cӭu kӻ thuұt sӕ, và nó trӣ
thành tiêu chuҭn đӕi vӟi các máy vi tính dӵa trên các bӝ mҥch vi xӱ lý Intel 8080 và Zilog Z80 8
bit. Trong nhӳng năm 1980 chương trình này đưӧc thay thӃ bҵng chương trình MS-DOS cӫa
Microsoft, đưӧc viӃt cho các bӝ mҥch vi xӱ lý 16 bit. Nó còn đưӧc sӱ dөng trong phҥm vi cӫa thӃ
giӟi máy vi tính cá nhân hӋ Amstrad.

CPU:
VIӂT TҴT CӪA CENTRAL PROCESSING UINT: ĐƠN Vӎ XӰ lý trung tâm.
Critical path analysis:
Sӵ phân tích đưӡng tӟi hҥn. Qui trình đưӧc dùng trong viӋc quҧn lý các đӗ án phӭc tҥp đӇ làm
giҧm tӕi đa thӡi gian cҫn thiӃt. Sӵ phân tích chӍ cho thҩy nhӳng đӅ án con nào phҧi đưӧc hoàn
thành trưӟc khi bҳt đҫu 1 đӅ án con khác. Bҵng cách xác đӏnh thӡi gian cҫn thiӃt cho mӛi đӅ án
con riêng biӋt và mӕi quan hӋ giӳa chúng, ta có thӇ lұp bҧng kӃ hoҥch chӍ rõ rҵng lúc nào thì 1
đӅ án con này cҫn đưӧc bҳt đҫu và kӃt thúc đӇ hoàn thành đưӧc toàn bӝ đӅ án 1 cách hiӋu quҧ
nhҩt. Các đӅ án phӭc tҥp có thӇ liên quan đӃn hàng trăm đӅ án con, và viӋc ӭng dөng máy tính
đӇ phân tích đưӡng tӟi hҥn đưӧc sӱ dөng rӝng rãi nhҵm làm giҧm thӡi gian và công sӭc trong
viӋc phân tích chúng.

Cursor:
Con trӓ, điӇm nháy trên màn hình đӇ chӍ vӏ trí. Trên màn hình máy tính, ký hiӋu mà chӍ vӏ trí vào
hiӋn hành (vӏ trí mà ӣ đó ký tӵ kӃ tiӃp sӁ xuҩt hiӋn). Trong các ӭng dөng dӵa trên ký tӵ, nó
thưӡng là mӝt khӕi chӳ nhұt hoһc ký tӵ có gҥch dưӟi, và nó nhҩp nháy. Trong các mһt phân giӟi
có hình ҧnh, nó có thӇ thay đәi hình dҥng dӵa trên ngӳ cҧnh.

Cylinder:
ӔNG TRӨ: TӖ HӦP CÁC RÃNH TRÊN TҪT CҦ CÁC đĩa tҥo nên 1 đĩa cӕ đӏnh mà có thӇ thu
đưӧc không cҫn sӵ chuyӇn đӝng cӫa đҫu đӑc/viӃt

Thuұt ngӳ tin hӑc (D)ª

É 
 
   ª
DAC- (ViӃt tҳt cӫa Digital - to - analogue convete)
Bӝ chuyӇn đәi tӯ kӻ thuұt sӕ sang kӻ thuұt tương tӵ.

DAISY WHEEL: ĐҬU IN hình hoa cúc

ĐҬU IN TRONG MÁY IN TӮ MÁY TÍNH HAY MÁY đánh chӳ chӭa mӝt đĩa tròn nhӓ bҵng kim
loҥi hoһc nhӵa tәng hӧp, gӗm nhiӅu nan hoa (như các cánh cӫa hoa cúc), mӛi nan hoa mang
mӝt ký tӵ đưӧc chҥm nәi trên bӅ mһt. Bánh xe hình hoa cúc đưӧc quay cho đӃn khi nan hoa
mang ký tӵ cҫn thiӃt đӕi diӋn vӟi ruy băng tҭm mӵc; Lúc đó mӝt cái búa sӁ gõ nan hoa vào dây
ruy băng, đӇ lҥi dҩu ҩn cӫa ký tӵ trên giҩy ӣ bên dưӟi.
ĐҬU IN HÌNH HOA CÚC CÓ THӆ ĐƯӦC THAY ĐӖI Đӆ TҤO ra các kiӇu chӳ khác nhau. Tuy
nhiên máy in vӟi đҫu in hình hoa cúc không thӇ in đưӧc đӗ thӏ và chӍ có thӇ in nhiӅu hơn mӝt
kiӇu chӳ trong cùng mӝt tài liӋu nӃu đҫu in đưӧc thay đәi, mӝt sӕ phҫn mӅm cho phép thӵc hiӋn
điӅu này.

Data
Dӳ liӋu
Các sӵ kiӋn, hình ҧnh và ký hiӋu, đһc biӋt khi đưӧc lưu trӳ trong máy tính, thuұt ngӳ này thưӡng
đưӧc sӱ dөng đӇ chӍ các sӵ kiӋn thô chưa đưӧc xӱ lý, khác vӟi thông tin chӍ mӝt nghĩa hay sӵ
diӉn giҧi đưӧc áp dөng.

Data bus
ĐƯӠNG DӲ LIӊU
ĐƯӠNG ĐIӊN, ĐƯӦC DÙNG Đӆ VҰN CHUYӆN DӲ LIӊU giӳa các thành phҫn cӫa máy tính.

Data capture
Thu nhұp dӳ liӋu
Sӵ thu nhұp thông tin cho viӋc phân tích và xӱ lý bҵng máy tính. Các dӳ liӋu đưӧc thu thұp tӵ
đӝng - ví dө như, bҵng mӝt bӝ cҧm biӃn liên tөc theo dõi các điӅu kiӋn vұt lý như nhiӋt đӝ; hoһc
đưӧc thu thұp bҵng tay - ví dө bҵng cách đӑc dөng cө đo điӋn.
Data communications
Sӵ truyӅn dӳ liӋu
ViӋc gӱi và nhұn dӳ liӋu thông qua mӝt môi trưӡng trao đәi bҩt kǤ, như đưӡng điӋn thoҥi. Thuұt
ngӳ này thưӡng ngө ý chӍ dӳ liӋu là các sӕ (như dӳ liӋu máy tính) hơn là các kiӇu khác (như các
thông điӋp bҵng giӑng nói). Tuy nhiên trong hӋ thӕng ISDN (Intergrated Ser Vies Didital Network:
mҥng lưӟi phөc vө tә hӧp sӕ), tҩt cҧ các dӳ liӋu bao gӗm cҧ giӑng nói và hình ҧnh video, đӅu
đưӧc truyӅn bҵng kӻ thuұt sӕ.

Data compresion
Sӵ nén dӳ liӋu.
Kӻ thuұt đӇ làm giҧm nơi lưu trӳ cҫn thiӃt cho mӝt sӕ lưӧng dӳ liӋu xác đӏnh. chúng bao hàm
viӋc ký hiӋu hóa các tӯ (trong đó các tӯ thưӡng sӱ dөng đưӧc lưu trӳ ӣ dҥng mұt mã ngҳn gӑn
hơn), thay đәi đӝ dài cӫa đơn vӏ thông tin (bit) (trong đó các ký tӵ phә biӃn đưӧc biӇu diӉn bҵng
ít đơn vӏ thông tin hơn vӟi ký tӵ thưӡng) và mã hóa chiӅu dài (trong đó mӝt nghĩa lһp lҥi đưӧc
lưu trӳ mӝt lҫn).

Data dictionary
Tӯ điӇn dӳ liӋu
Tұp tin đưӧc dùng trong sӵ quҧn lý cơ sӣ dӳ liӋu, nó mang dӳ liӋu vӅ các dӳ liӋu, ví dө như
danh sách các tұp tin, sӕ các sӵ kiӋn trong mӛi tұp tin, và các dҥng cӫa mөc tin. Các tӯ điӇn dӳ
liӋu đưӧc phҫn mӅm cӫa cơ sӣ dӳ liӋu sӱ dөng đӇ có thӇ thu nhұn các dӳ liӋu.

Data flow chart

BiӇu đӗ dӳ liӋu
BiӇu đӗ minh hӑa các lӝ trình có thӇ mà dӳ liӋu có thӇ lҩy qua mӝt hӋ thӕng hay chương trình.

Data input
ĐƯA DӲ LIӊU VÀO
ViӋc đưa dӳ liӋu vào mӝt hӋ thӕng máy tính

Data logging
Nhұp dӳ liӋu
Quá trình thu nhұp và ghi, thưӡng là tӵ đӝng, mӝt dãy các giá trӏ cho viӋc xӱ lý và phân tích bҵng
máy tính sau này.

Data preparation
Sӵ chuҭn bӏ dӳ liӋu
Sӵ chuҭn bӏ dӳ liӋu cho đҫu vào cӫa máy tính bҵng cách chuyӇn nó sang môi trưӡng máy có thӇ
đӑc đưӧc. Quá trình này thưӡng liên quan đӃn viӋc đánh máy dӳ liӋu ӣ bàn phím đӇ cho nó có
thӇ đưӧc chuyӇn trӵc tiӃp vào băng hay đĩa.
Các phương pháp thu nhұp dӳ liӋu trӵc tiӃp khác nhau như mұt mã thanh, sӵ nhұn biӃt dҩu hiӋu
bҵng thӏ giác, và sӵ nhұn biӃt ký tӵ bҵng thӏ giác đã đưӧc đưa ra giҧm hoһc loҥi trӯ viӋc chuҭn
bӏ dӳ liӋu dài dòng trưӟc khi đưa vào máy tính.

Data processing (DP)

Sӵ xӱ lý dӳ liӋu
ViӋc sӱ dөng các máy tính đӇ thӵc hiӋn các công viӋc Văn phòng như kiӇm soát kho hàng, lұp
danh sách trҧ lương cho nhân viên, và giҧi quyӃt các đơn đһt hàng. HӋ thӕng xӱ lý dӳ liӋu là mӝt
hӋ thӕng nhóm tiêu biӇu, chҥy trên các máy tính lӟn. Sӵ xӱ lý dӳ liӋu đôi lúc còn đưӧc gӑi là sӵ
xӱ lý dӳ liӋu điӋn tӱ (EDP).

Data protection
Sӵ bҧo vӋ dӳ liӋu
Sӵ bҧo vӋ an toàn cho các thông tin vӅ các cá thӇ đưӧc lưu trӳ trên các MÁY TÍNH. ĐIӄU NÀY
ĐÒI HӒI CÁC CƠ SӢ DӲ LIӊU cӫa máy tính chӭa các thông tin riêng vӅ cá nhân phҧi đưӧc ghi
lҥi, và nhӳng ngưӡi sӱ dөng chӍ xӱ lý nhӳng thông tin chính xác và vүn giӳ nguyên các thông tin
chӍ cho mӝt giai đoҥn cҫn thiӃt và cho nhӳng mөc đích xác đӏnh.

Data security
Sӵ an toàn dӳ liӋu
Sӵ đӅ phòng đӇ ngăn chһn sӵ mҩt hay dùng sai dӳ liӋu, hoһc tình cӡ hoһc cӕ ý. Chúng bao gӗm
các phương thӭc mà bҧo đҧm rҵng chӍ nhӳng ngưӡi đưӧc công nhұn mӟi có thӇ vào đưӧc hӋ
thӕng máy tính hay các tұp tin, và các quy trình thưӡng xuyên dành cho viӋc lưu lҥi và dӵ trӳ các
dӳ liӋu. Có thӇ cung cҩp các tұp tin đưӧc tìm lҥi hoһc thiӃt lұp lҥi trong trưӡng hӧp mҩt hoһc làm
hư hҥi dӳ liӋu. Mӝt sӕ các kӻ thuұt kiӇm tra và giám sát cũng đưӧc dùng đӇ ngăn ngӯa các dӳ
liӋu bӏ mҩt đi hoһc bӏ làm hӓng.

Data terinator or rogae value

Giá trӏ dӳ liӋu cuӕi
Giá trӏ đһc biӋt đưӧc dùng đӇ đánh dҩu sӵ kӃt thúc mӝt danh sách các chi tiӃt dӳ liӋu đưӧc đưa
vào. Máy tính có thӇ phát hiӋn rҵng dӳ liӋu khác vӟi các dӳ liӋu đưa vào theo nhiӅu cách. Ví dө
như mӝt sӕ âm có thӇ đưӧc dùng làm tín hiӋu chӍ sӵ kӃt thúc cӫa mӝt danh sách gӗm các sӕ
dương.

Dabase
chương trình base
Hӑc các chương trình cӫa máy vi tính đưӧc dùng đӇ làm viӋc trên mӝt sӕ lưӧng dӳ liӋu lӟn; nó
cũng là ngôn ngӳ thӃ hӋ thӭ 4. Trong phiên bҧn thӭ nhҩt. dBase II - xuҩt hiӋn vào năm 1981, nó
trӣ thành nӅn tҧng cho tiêu chuҭn cӫa các ӭng dөng cӫa cơ sӣ dӳ liӋu, đưӧc gӑi là Xbse.

Debugging
Sӵ sӱa chӳa lӛi
Tìm và loҥi bӓ các lӛi tӯ mӝt chương trình hay hӋ thӕng máy tính.

Decimal numer system or denary number system

HӋ sӕ thұp phân
HӋ thӕng sӕ đưӧc sӱ dөng phә biӃn nhҩt, vӟi cơ sӕ 10. Các hӋ thӕng khác chӫ yӃu đưӧc sӱ
dөng trong tính toán và bao gӗm hӋ nhӏ phân, hӋ thӕng tam sӕ và hӋ thӕng mӝt sӕ.

Decision table
Bҧng quyӃt đӏnh
Phương pháp mô tҧ mӝt quy trình dành cho mӝt chương trình đi theo. Dӵa trên viӋc so sánh các
kӃt luұn có thӇ và kӃt quҧ cӫa nó. Nó thưӡng đưӧc sӱ dөng như mӝt phương tiӋn trӧ giúp trong
viӋc thiӃt kӃ các hӋ thӕng.
Phҫn trên cӫa bҧng chӭa các điӅu kiӋn đӇ rút ra kӃt luұn (ví dө mӝt sӕ âm hoһc dương và nhӓ
hơn mӝt), và phҫn dưӟi mô tҧ các kӃt luұn khi gһp nhӳng điӅu kiӋn này. Chương trình này hoһc
kӃt thúc hoһc lһp lҥi quá trình hoҥt đӝng.

Declarative programming
Sӵ lұp trình khai báo
Sӵ lұp trình mà không mô tҧ cách giҧi quyӃt vҩn đӅ, nhưng lҥi mô tҧ cҩu trúc hӧp lý cӫa vҩn đӅ.
Nó đưӧc sӱ dөng trong ngôn ngӳ lұp trình Prolog. Nó đưӧc sӱ dөng trong ngôn ngӳ lұp trình
Prolog. ViӋc chҥy mӝt chương trình như vұy giӕng như là sӵ chӭng tӓ mӝt lӡi tuyên bӕ hơn là
chҥy theo mӝt quy trình.

Decoder
Bӝ phұn giҧi mã
Mҥch điӋn tӱ đưӧc dùng đӇ chӑn mӝt trong mӝt sӕ đưӡng dӳ liӋu có thӇ. Ví dө như các bӝ giҧi
mã thưӡng quen vӟi các dӳ liӋu trӵc tiӃp vӟi các vùng nhӟ riêng biӋt trong bӝ nhӟ tӭc thӡi cӫa
máy tính.

Dedicated computer
Máy tính chuyên biӋt
Máy tính đưӧc chӃ tҥo nҵm trong mӝt công cө khác cho mөc đích điӅu khiӇn hoһc cung cҩp
thông tin cho công cө đó. Công dөng cӫa nó đưӧc tăng nhanh nhӡ sӵ ra đӡi cӫa các bӝ vi mҥch
xӱ lý: máy giһt, đӗng hӗ điӋn sӕ, xe hơi, máy ghi hình video..., ngày nay tҩt cҧ chúng đӅu có các
bӝ mҥch xӱ lý riêng.

Defragmentation
Chҳp liӅn
Quá trình sҳp xӃp lҥi các dӳ liӋu trên đĩa sao cho các tұp tin không bӏ lưu trӳ trong các vùng nhӓ.

Delete
Xóa đi, gҥch đi
Sӵ xóa bӓ mӝt ký tӵ khӓi mӝt tұp tin. Sӵ xóa bӓ mӝt tұp tin thưӡng có nghĩa là xóa mөc tӯ trong
thư mөc cӫa nó hơn là thӵc sӵ xóa bӓ nó khӓi đĩa. Ngày nay nhiӅu hӋ thӕng có phương tiӋn
không xóa bӓ cho phép lưu trӳ lҥi các mөc tư thư mөc. Trong khi các tұp tin bӏ xóa bӓ không thӇ
bӏ xóa đi khӓi đĩa, chúng có thӇ đưӧc viӃt chӗng lên.

Desktop
Trình làm viӋc Dekstop
Sӵ biӇu diӉn các hӋ thӕng tұp tin bҵng biӇu đӗ thӏ, trong đó các ӭng dөng và các tұp tin đưӧc
biӇu diӉn bҵng các hình vӁ (các biӇu tưӧng mà có thӇ đưӧc gӑi ra bҵng cách nhҳp đơn hoһc
đúp con chuӝt).

Desktop pulishing (DTP)

In bҵng máy vi tính
ViӋc sӱ dөng máy vi tính đӇ xӃp chӳ vӟi cҩp bұc nhӓ và sҳp xӃp trang. Các hӋ thӕng này có khҧ
năng tҥo ra các trang trong khoan chuҭn bӏ (các trang chuҭn bӏ đӇ sao chép và in) chӭa các biӇu
đӗ và văn bҧn, vӟi bӝ văn bҧn có các kiӇu cӥ và kích thưӟc khác nhau. Các trang này có thӇ
đưӧc xem lҥi toàn bӝ trên màn hình trưӟc khi đưӧc in trên máy in lade.

Diane
(ViӃt tҳt cӫa direct information access network for Europe)
SӴ THU THҰP THÔNG TIN CUNG CҪP CHO MҤNG MÁY TÍNH CӪA CHҨU ҨU.

Difference engine
Máy tính
Máy tính cơ hӑc đưӧc thiӃt kӃ (và đưӧc chӃ tҥo mӝt phҫn năm 1822) bӣi nhà toán hӑc ngưӡi
Anh, Charles Barrles, tҥo ra các bҧng tính tuәi thӑ đáng tin cұy. TiӅn thân cӫa máy phân tích, nó
đã tính đưӧc các hàm sӕ toán hӑc bҵng cách giҧi. Sӵ khác nhau giӳa các giá trӏ đưӧc cho trưӟc
cӫa các biӃn sӕ trong các chương trình.

Digit
Chӳ sӕ
Sӕ bҩt kǤ tӯ 0 đӃn 9 trong hӋ thұp phân. Các cơ sӕ khác nhau có phҥm vi các chӳ sӕ khác nhau.
Ví dө như hӋ 16 sӕ có các chӳ sӕ tӯ 0 đӃn 9 và tӯ A tӟi F, trong khi hӋ nhӏ phân chӍ có 2 chӳ sӕ
là 0 và 1.

Digital
Kӻ thuұt sӕ
Thuұt ngӳ có nghĩa là mã hóa bҵng sӕ. HӋ thӕng kӻ thuұt sӕ sӱ dөng 2 trҥng thái, hoһc các
xung điӋn thӃ mӣ/tҳt hoһc cao/thҩp đӇ giҧi mã, nhұn và truyӅn thông tin. Sӵ biӇu diӉn kӻ thuұt
sӕ chӍ ra các giá trӏ riêng biӋt như các sӕ (khác vӟi các ký hiӋu tương tӵ, như các đoҥn liên tөc
cӫa kim chӍ trên bҵng sӕ).

Digital audio tape (DAT)

Băng ghi âm bҵng kӻ thuұt sӕ
Băng tҫn chӭa đӃn vài nige byte thông tin, đưӧc dùng đӇ dӵ trӳ. Các dӳ liӋu đưӧc truyӅn đi vӟi
mӭc đӝ vài megabyte trong mӝt phút.

Digital computer
Máy tính hiӋn sӕ
Công cө tính toán hoҥt đӝng trên hӋ thӕng 2 trҥng thái, sӱ dөng các ký hiӋu đưӧc mã hóa bҵng
cáh sӱ dөng hӋ nhӏ phân (các sӕ đưӧc cҩu thành tӯ các tә hӧp cӫa các chӳ sӕ 0 và 1).

Digital data transmaission

TruyӅn dӳ liӋu bҵng kӻ thuұt sӕ
Cách thӭc truyӅn dӳ liӋu bҵng cách biӃn đәi tҩt cҧ các dҩu hiӋu (hình ҧnh, âm thanh hoһc tӯ)
thành các mã sӕ (thưӡng là hӋ nhӏ phân) trưӟc khi truyӅn đi, rӗi lҥi biӃn đәi trӣ lҥi như ban đҫu ӣ
nơi nhұn dӳ liӋu. Phương pháp này loҥi trӯ đưӧc sӵ méo mó hay thoái hóa các tín hiӋu trong
quá trình truyӅn, lưu trӳ và xӱ lý.

Didital to - analogue converter

Bӝ biӃn đәi - tương tӵ
Mҥnh điӋn tӱ biӃn đәi các tín hiӋu sӕ thành tín hiӋu tương đương. Mҥch điӋn tӱ này đưӧc dùng
đӇ biӃn đәi đҫu ra bҵng sӕ tӯ mӝt máy tính thành điӋn thӃ tương đương cҫn thiӃt đӇ sinh ra mӝt
âm thanh tӯ bӝ khuyӃch đҥi quy ưӟc.

Digital video interractive (DVI)

Sӵ tương tác video - sӕ
Kӻ thuұt đưӧc sӱ dөng đӇ lưu trӳ các hình ҧnh cӫa ti vi trên máy tính. Nó sӱ dөng kӻ thuұt nén
dӳ liӋu và các bӝ mҥch xӱ lý đһc biӋt.

Digiti
er
Bӝ sӕ hóa
Công cө biӃn các tín hiӋu hình ҧnh video thành dҥng sӕ sao cho các ҧnh video có thӇ đưӧc đưa
vào, lưu trӳ biӇu diӉn và thao tác bӣi mӝt máy tính. Thuұt ngӳ này đôi lúc cũng đưӧc dùng đӇ
chӍ mӝt khӕi đô thӏ.

Ding bat
Ký tӵ đһc biӋt
Ký tӵ phҧi là sӕ và chӳ cái, như dҩu sao, dҩu đҥn hay mũi tên. Các ký tӵ này đưӧc tә hӧp thành
các phông chӳ Tái bút và dҥng thҷng đӇ sӱ dөng vӟi các bӝ xӱ lý và các chương trình vӁ đӗ thӏ.

DIP
ViӃt tҳt cӫa documen imgge processing: xӱ lý tài liӋu ҧnh

Direct access or random access

Sӵ truy cұp trӵc tiӃp
Mӝt dҥng truy cұp tұp tin. tұp tin truy cұp trӵc tiӃp có chӭa các ghi chép có thӇ đưӧc truy cұp
trӵc tiӃp nhӡ máy tính vì mӛi ghi chép có đӏa chӍ riêng cӫa nó trên đĩa lưu.

Direct memory access (DMA)

Truy cұp bӝ nhӟ trӵc tiӃp
Kӻ thuұt đưӧc dùng đӇ chuyӇn dӳ liӋu đӃn và đi khӓi các thiӃt bӏ bên ngoài mà không cҫn đi qua
khӕi xӱ lý trung tâm và vì thӃ tăng tӕc đӝ truyӅn. Sӵ truy cұp bӝ nhӟ trӵc tiӃp đưӧc dùng cho các
công cө như bӝ quét hình.

Directory
Thư mөc
Sӵ xӃp nhóm cӫa tên các tұp tin dưӟi tên thư mөc, cùng vӟi các thông tin cung cҩp cho máy tính
có thӇ tìm lҥi đưӧc nhӳng tұp tin này tӯ vùng lưu trӳ đӋm.

Disc or disk
ĐĨA
Môi trưӡng phә biӃn đӇ lưu trӳ dӳ liӋu (mӝt loҥi thay thӃ là băng tӯ). ĐĨA TӮ ĐƯӦC QUAY VӞI
MӜT TӔC ĐӜ CAO TRONG Ӗ ĐĨA KHI đҫu đӑc/ghi (mӣ máy xem hoһc ghi đĩa) đi qua trên bӅ
mһt cӫa nó sӁ đӑc hay ghi lҥi các biӃn đәi tӯ giҧi mã dӳ liӋu. Gҫn đây, các đĩa quang hӑc như
CD-ROM; CD-R và WOEN đã đưӧc dùng đӇ lưu trӳ dӳ liӋu bҵng máy tính.
CÁC ĐĨA TӮ CÓ MӜT SӔ DҤNG. ĐĨA CӬNG CӔ ĐӎNH đưӧc tҥo bên trong khoang ә đĩa,
thưӡng trӵc xӃp chӗng lên nhau. Các đĩa cӭng có thӇ lҩy đi đưӧc thưӡng có trong các hӋ thӕng
máy tính. Các đĩa đưӧc chӭa hoһc riêng biӋt hoһc như mӝt khӕi xӃp chӗng trong mӝt hӝp bҧo vӋ
bҵng nhӵa tәng hӧp, và có thӇ đưӧc lҩy ra khӓi khoan ә đĩa và giӳ Đӆ SӰ DӨNG SAU NÀY.
ĐĨA MӄM LÀ DҤNG PHӖ BIӂN nhҩt cӫa sӵ lưu trӳ dùng cho máy vi tính. Nó có kích thưӟc và
dung tích nhӓ hơn đĩa cӭng nhiӅu và đưӧc gӑi như vұy vì nó đưӧc sҧn xuҩt tӯ màng nhӵa tәng
hӧp mӓng đưӧc phӫ mӝt lӟp vұt liӋu tӯ tính.

Dise Drive
Ӗ ĐĨA
Dөng cө cơ hӑc đӑc dӳ liӋu tӯ đĩa và ghi dӳ liӋu vào đĩa. Trong trưӡng hӧp đĩa cӭng, ә đĩa bao
hàm cҧ chính đĩa cӭng.

Dise formatting
Sӵ đӏnh dҥng đĩa
Sӵ chuҭn bӏ mӝt đĩa tӯ trӕng đӇ các dӳ liӋu có thӇ lưu trӳ đưӧc trên nó, các dӳ liӋu đưӧc ghi
trên bӅ mһt đĩa trên nhӳng đưӡng tròn, mӛi đưӡng đưӧc phân chia thành mӝt sӕ cung. Trong
viӋc đӏnh dҥng mӝt đĩa, hӋ thӕng hoҥt đӝng cӫa máy tính sӁ giúp điӅu khiӇn các thông tin như sӕ
đưӡng và sӕ cung giúp cho các dӳ liӋu đưӧc lưu trӳ có thӇ đưӧc truy cұp trӵc tiӃp bӣi bӝ phұn
trong ә đĩa.
Mӝt sӕ hӋ thӕng xӱ lý tӯ cũ hơn đã dùng các đĩa mӅm có cung ӭng, trong đó viӋc đӏnh dҥng đĩa
đưӧc xác đӏnh bӣi các lӛ trong đĩa. Ngày nay, tҩt cҧ các hӋ thӕng máy tính đӅu sӱ dөng các đĩa
cung mӅm nó hoһc đưӧc đӏnh dҥng trưӟc lúc bán hoһc đưӧc đӏnh dҥng bҵng cách sӱ dөng
chương trình tұn dөng đưӧc cung cҩp vӟi mӝi hӋ thӕng máy vi tính hoҥt đӝng.

Discman
Nhãn hiӋu máy nghe đĩa la de
Nhãn hiӋu thương mҥi cӫa hãng Sony dùng cho máy nghe đĩa lade xách tay, tương đương vӟi
nhãn hiӋu Walkman, nó cũng là nhãn hiӋu cӫa kiӇu máy có màng tinh thӇ lӓng cho các đĩa dӳ
liӋu.

Disc optimi
er:
Chương trình nhóm các đoҥn nhӓ lҥi

Distributed processing
Sӵ xӱ lý phân tán
Sӵ xӱ lý bҵng máy tính mà sӱ dөng hơn mӝt máy tính đӇ tiӃn hành mӝt sӵ ӭng dөng. Nó bao
gӗm viӋc xӱ lý bҵng cách sӱ dөng mҥng lưӟi vùng, kiӃn trúc khách/chӫ và xӱ lý song song.
Ditheking
Tҥo lay đӝng, làm lung linh
Kӻ thuұt dùng cho các mүu chҩm gҥch khác nhau trên đӗ thӏ, biӇu đӗ đӇ tҥo ҩn tưӧng cӫa các
vùng bӏ che khuҩt. Mӛi dҩu chҩm đӅu có cùng kích thưӟc và cùng đӝ đұm.

Document
Tài liӋu, chӭng tӯ
Dӳ liӋu liên quan đӃn mӝt ӭng dөng riêng. Ví dө, như tài liӋu văn bҧn có thӇ đưӧc sinh ra bӣi bӝ
mҥch xӱ lý và tài liӋu biӇu đӗ có thӇ đưӧc sinh ra vӟi khӕi CAD. Tài liӋu OMR hay OCR là tài liӋu
trên giҩy chӭa các dӳ liӋu có thӇ đưӧc đưa trӵc tiӃp vào máy tính nhӡ sӱ dөng mӝt bӝ phұn đӑc
tài liӋu.

Documentation
Cung cҩp dӳ liӋu, sưu liӋu
Thông tin viӃt liên quan đӃn mӝt chương trình máy tính hay mӝt khӕi ӭng dөng, sưu liӋu thưӡng
đưӧc chia thành phҥm trù: sưu liӋu chương trình và sưu liӋu sӱ dөng.
Sưu liӋu chương trình là sӵ mӝ tҧ hoàn chӍnh kӻ thuұt cӫa mӝt chương TRÌNH. ĐƯӦC SOҤN
THҦO NHƯ MӜT PHҬN MӄM ĐƯӦC viӃt và dӵ đӏnh giúp đӥ sӵ duy trì hoһc phát triӇn sau này
cӫa chương trình đó. Sưu liӋu sӱ dөng giҧi thích cách thӭc vұn hành phҫn mӅm đó.

Document image processing

Sӵ xӱ lý tài liӋu
Sӵ phân tích các tài liӋu và lưu trӳ trên CD-ROM. Các ҧnh phân tích đưӧc xӃp theo mөc lөc, đӇ
đҧm bҧo sӵ truy cұp nhanh hơn, khҧ năng trên giҩy HOÂC DҤNG CӴC NHӒ. ĐIӄU NÀY
TƯƠNG TӴ NHƯ SӴ LƯU trӳ tài liӋu đưӧc nhiӅu công ty điӅu chӍnh đӇ phөc vө khách hàng tӕt
hơn và giҧm khoҧng không lưu trӳ cҫn thiӃt.

Document reader
Bӝ phұn đӑc tài liӋu
ThiӃt bӏ đҫu vào đӑc các dҩu hiӋu hay ký tӵ, thưӡng ӣ dҥng đã đưӧc chuҭn bӏ trưӟc và các tài
liӋu. Các thiӃt bӏ như vұy đưӧc dùng đӇ nhұn dӳ liӋu bҵng sӵ nhұn biӃt các dҩu hiӋu quang hӑc,
sӵ nhұn biӃt các ký tӵ quang hӑc và viӋc dò dҩu hiӋu.

Dongle
ThiӃt bӏ đӇ bҧo đҧm viӋc sӱ dөng hӧp pháp cӫa mӝt chương trình ӭng dөng. Nó thưӡng gҳn vào
bӝ phұn in cӫa máy vi tính và chương trình sӁ không chҥy đưӧc nӃu không có mһt nó. Thưӡng
cũng cҫn thiӃt phҧi bұt máy in.

Dos
HӋ điӅu hành Dos. HӋ thӕng điӅu hành máy tính đưӧc thiӃt kӃ đһc biӋt cho viӋc sӱ dөng vӟi đĩa
lưu trӳ; nó cũng đưӧc dùng đӇ chӍ hӋ thӕng điӅu hành riêng MS-DOS.

Dot Matrix printer

Máy in kim
Maý in cӫa máy tính sinh ra mӛi lý tӵ riêng biӋt bҵng cách in mӝt hình hay MӜT KHUÔN MҮU
GӖM RҪT NHIӄU CHҪM NHӒ. ĐҬU IN LÀ mӝt đưӡng thҷng đӭng hay mӝt khӕi gӗm 9 hoһc 24
kim in. Khi đҫu in đưӧc chuyӇn đӝng tӯ bên này sang bên kia trang giҩy, các kim in đưӧc đҭy vӅ
phía trưӟc mӝt cách chӑn lӑc, đánh vào ruy băng tҭm mӵc và tҥo nên các hình mүu gӗm các
chҩm cho mӛi lý tӵ trên tӡ giҩy nҵm bên.
Máy in kim linh đӝng hơn máy in có đҫu in hình hoa cúc vì nó có thӇ in đưӧc đӗ thӏ, hình vӁ và
văn bҧn trong nhiӅu dҥng chӳ khác nhau. Máy in này đưӧc mua và bҧo trì rҿ hơn máy in lade, và
vì các kim cӫa nó gõ lên giҩy bҵng phương pháp vұt lý nên có thӇ tҥo ra các bҧn sao bҵng giҩy
than. Tuy nhiên nó gây ӗn ào khi hoҥt đӝng và không thӇ tҥo bҧn in chҩt lưӧng cao như các máy
in không có sӵ va chҥm trӵc tiӃp.

Double - click
ҪN ĐÔI
NHҪN (ҪN VÀ THҦ NÚT NHҪN TRÊN CON CHUӜT) 2 LҬN LIÊN TIӂP. ҪN đôi trên mӝt biӇu
tưӧng đưӧc biӉn diӉn trên màn hình nӅn đưӧc sӱ dөng đӇ khӣi đҫu mӝt ӭng dөng.

Double precision
Sӵ chính xác gҩp đôi
Dҥng ký hiӋu điӇm nәi có đӝ chính xác cao, có nhiӅu chӳ sӕ thұp phân có nghĩa. Thuұt ngӳ gҩp
đôi chӍ sӵ chính xác không chһt chӁ, có nguӗn gӕc tӯ nhӳng sӕ sӱ dөng hơn 1 bit làm ký hiӋu
điӇm nәi tiêu chuҭn.

DPI (viӃt tҳt cӫa dots per inch)

Sӕ chҩm trong mӝt inch
ĐƠN Vӎ ĐO ҦNH ĐƯӦC SINH RA TRÊN MÀN HÌNH MÁY tính và máy in.

DRAM (viӃt tҳt cӫa dynamic random - access memory)

Bӝ nhӟ truy cұp ngүu nhiên đӝng
ThiӃt bӏ cӫa bӝ nhӟ máy tính trong dҥng mҥch Silicon, thưӡng đưӧc sӱ dөng đӇ bҧo đҧm sӵ truy
cұp tӭc thì trong bӝ nhӟ cӫa máy vi tính. Bӝ nhӟ này xóa nӝi dung cӫa nó nӃu chúng không
đưӧc đӑc và viӃt lҥi sau mӛi 2 mili giây. Quá trình này đưӧc gӑi là sӵ làm tươi mӟi bӝ nhӟ. Bӝ
nhӟ truy cұp ngүu nhiên này chұm hơn nhưng rҿ hơn SRAM - là bӝ nhӟ mҥch silicon.

Driver
Trình điӅu khiӇn
Chương trình điӅu khiӇn thiӃt bӏ ngoҥi biên cӫa máy vi tính. Mӛi thiӃt bӏ đưӧc nӕi vӟi máy tính
cҫn mӝt chương trình điӅu khiӇn riêng. Chương trình điӅu khiӇn riêng bҧo đҧm sӵ liên lҥc giӳa
máy tính và thiӃt bӏ. Ví dө như nó thưӡng có thӇ nӕi nhiӅu dҥng máy in khác nhau, mӛi máy in có
mӝt mұt mã hoҥt đӝng riêng cӫa nó, vӟi loҥi máy tính giӕng nhau. ĐIӄU NÀY THӴC HIӊN
ĐƯӦC VÌ NHӠ CHƯƠNG TRÌNH DҮN đưӧc cung cҩp đӇ dӏch các lӋnh in tiêu chuҭn cӫa máy
tính thành các lӋnh đһc biӋt cҫn thiӃt cho mӛi máy.

Dry running
Sӵ kiӇm tra bҵng tay
Sӵ kiӇm tra sӵ tiӃn triӇn cӫa các dӳ liӋu, bҵng tay (vӟi ví dө như giҩy và bút chì) mӝt chương
trình máy tính trưӟc khi chương trình đó đưӧc chҥy trên máy tính.

DYP (viӃt tҳt cӫa Desktop publithing)

In bҵng máy tính

Dummtnl
ThiӃt bӏ đҫu cuӕi không thông minh
Bӝ phұn không có khҧ năng xӱ lý cӫa riêng nó. Nó làm viӋc như mӝt phương tiӋn tiӃp cұn vӟi
khӕi xӱ lý trung tâm chính.

Dump
KӃt suҩt
Quá trình truyӅn dӳ liӋu nhanh chóng đӃn bӝ nhӟ ngoài hoһc đӃn máy in. Nó thưӡng đưӧc thӵc
hiӋn đӇ giúp điӅu chӍnh các sai sót hay như mӝt phҫn cӫa quy trình khám phá hư hӓng đưӧc
thiӃt kӃ đӇ bҧo đҧm sӵ an toàn cho dӳ liӋu.

Dvorak key board

Bàn phím dvorak
BÀN PHÍM NҶM NGOÀI CӪA MӜT MÁY ĐÁNH CHӲ BÌNH THƯӠNG (Ӣ Anh là Qwerty). Trong
bàn phím Dvorak các phím thưӡng đưӧc sӱ dөng nhҩt đưӧc xӃp ӣ trung tâm đӇ viӋc ҩn phím
đưӧc nhanh. Bàn phím QWERTY nguyên đưӧc thiӃt kӃ cho nhӳng ngưӡi đánh máy chӳ chұm
đӇ hӑ không gây ra sӵ mҳc kҽt trên máy đánh chӳ cơ hӑc.

Dynamic data exchange (DDE)

Sӵ trao đәi dӳ liӋu đӝng. Mӝt dҥng giao tiӃp xӱ lý qua lҥi đưӧc sӱ dөng trong cӱa sә Microsoft,
nó bҧo đҧm sӵ trao đәi các lӋnh và dӳ liӋu giӳa 2 chương trình ӭng dөng. Sӵ trao đәi này đưӧc
sӱ dөng chӫ yӃu cho các dӳ liӋu trӵc tiӃp tӯ ӭng dөng này sang ӭng dөng khác, ví dө như dӳ
liӋu trҧi rӝng trong bҧng báo cáo đưӧc xӱ lý tӯ. Trong cӱa sә 3.1 sӵ trao đәi này đưӧc nâng cao
bҵng các vұt bә sung đưӧc nӕi và gҳn vào.

Dynamic link library

Thư viӋn nӕi liên kӃt đӝng
Các tұp tin có chӭc năng thӵc hiӋn mà có thӇ đưӧc nҥp vào nhu cҫu cӫa cӱa sә Microsoft và nӕi
kӃt tҥi thӡi điӇm thӵc hiӋn. Cӱa sә Microsoft tӵ nó sӱ dөng các tұp tin này điӅu khiӇn bàn phím,
ví dө như chương trình xӱ lý cӫa cӱa sә sӱ dөng các tұp tin này cho các chӭc năng như sӱa lӛi
chính tҧ và kiӇm tra dҩu.

Thuұt ngӳ tin hӑc(E)ª

É  
   ª
EëCDIC
ViӃt tҳt cӫa extended binary coded decimak interchange code.
Mã chuyӇn đәi thұp phân mã hóa nhӏ phân mӣ rӝng. Mұt mã do hãng IBM nghĩ ra, đưӧc dùng
đӇ lưu trӳ và chuyӇn giao các ký tӵ sӕ và chӳ cái. Nó là mӝt mұt mã gӗm 8 đơn vӏ thông tin (8
bit), có khҧ năng chӭa 256 ký tӵ khác nhau, mһc dù trong đó chӍ có 85 ký tӵ đưӧc xác đӏnh
trong trong phiên bҧn tiêu chuҭn. Nó vүn còn đưӧc dùng trong nhiӅu máy tính hơn, nhưng
ngày nay hҫu hӃt các máy tính nhӓ và máy vi tính sӱ dөng mұt mã ASCII.ªª

Edege connector - ë nӕi cҥnh

Phҫn chuyӇn tiӃp điӋn đưӧc tҥo thành bҵng cách nӕi mӝt sӕ vòng kim loҥi trên mӝt bҧn mҥch
in vӟi cҥnh cӫa bҧn và sӱ dөng chúng đӇ cҫn trӵc tiӃp vào ә cҳm điӋn.
Bӝ nӕi rìa thưӡng đưӧc sӱ dөng đӇ nӕi bҧn mҥch chính cӫa máy tính vӟi các bҧn mӣ rӝng
cung cҩp cho máy tính bӝ nhӟ phө hoһc các phương tiӋn khác.ª

EDI
(ViӃt tҳt electronic dissemination of information or electronic data interchange): sӵ phә biӃn
thông tin bҵng điӋn tӱ hay sӵ trao đәi dӳ liӋu bҵng điӋn tӱ.
Sӵ truyӅn thông tin có tә chӭc trong dҥng điӋn tӱ giӳa các hӋ thӕng máy tính trong các tә chӭc
khác nhau. EDI chӫ yӃu đưӧc dùng đӇ trao đәi thông tin có liên hӋ tӟi hoҥt đӝng kinh doanh và
đӇ trao đәi quӻ tiӅn bҵng điӋn tӱ.ª

EDP
(ViӃt tҳt cӫa electrically erasable programmable read memory). Bӝ nhӟ chӍ đӑc lұp trình xóa
đưӧc bҵng điӋn.
Bӝ nhӟ cӫa máy tính có thӇ ghi các dӳ liӋu và giӳ nó lҥi mӝt cách không rõ ràng. Các dӳ liӋu
có thӇ bӏ xóa đi bӣi sӵ tích điӋn và dӳ liӋu mӟi đưӧc ghi lҥi. Mӝt sӕ bӝ nhӟ loҥi này phҧi đưӧc
loҥi bӓ khӓi máy tính, bӏ xóa và đưӧc lұp trình lҥi bҵng cách sӱ dөng mӝt thiӃt bӏ đһc biӋt. Mӝt
sӕ khác, đưӧc gӑi là bӝ nhӟ chӟp nhoáng, có thӇ bӏ xóa bӓ và lұp trình lҥi mà không cҫn loҥi
bӓ nó khӓi máy tính. Xem EPROMª
EFTPOS
(viӃt tҳt cӫa electronic funds transfer at proint of sale):
Sӵ chuyӇn quӻ tiӅn bҵng điӋn tӱ tҥi điӇm bán.
ViӋc chuyӇn quӻ tiӅn tӯ mӝt tài khoҧn cӫa ngân hàng này sang ngân hàng khác, bҵng các
phương tiӋn điӋn tӱ. Ví dө như mӝt khách hàng gài mӝt tҩm thҿ plastic vào bӝ phұn máy tính
tҥi điӇm bán hàng trong mӝt siêu thӏ, và các đưӡng điӋn thoҥi đưӧc sӱ dөng đӇ tӵ đӝng ghi nӧ
tӯ tài khoҧn ӣ ngân hàng cӫa khách hàng vào hóa đơn.ª

EGA
(ViӃt tҳt cӫa enhanced graphics array):
Bӝ sҳp xӃp đӗ hӑa nâng cao. HӋ thӕng biӇu diӉn bҵng màu, tӕt hơn CGA, nó cung cҩp 16 màu
trên màn hình và mӝt sӵ giҧi quyӃt vҩn đӅ 640 x 350, nhưng không tӕt như VGA.ª

EIS
(ViӃt tҳt cӫa executiveinformation systems):
HӋ thӕng thông tin điӅu hành.
Sӵ ӭng dөng cӫa phҫn mӅm mà tách thông tin tӯ các ӭng dөng máy tính cӫa mӝt tә chӭc, các
tұp tin dӳ liӋu và đưa dӳ liӋu vào dҥng mã viӋc quҧn lý đòi hӓi.ª

electronic mail or e-mail

ëu điӋn điӋn tӱ.
Sӵ ӭng dөng cho phép ngưӡi sӱ dөng ӣ trên cùng mӝt chӛ, hoһc ӣ các vùng khác nhau trên
thӃ giӟi liên lҥc vӟi nhau bҵng cách gӣi các thông điӋp thông qua hӝp thư đưӧc đһt trong máy
tính trong vùng hay ӣ xa. Các thông điӋp thưӡng đưӧc đһt trong vùng nhұn cӫa bӝ nhӟ đӋm
trong máy tính trung tâm cho đӃn khi chúng đưӧc ngưӡi nhұn thu lҩy. Các mұt mã thưӡng
đưӧc sӱ dөng đӇ ngăn chһn sӵ truy cұp không hӧp pháp tӟi các thông điӋp đưӧc lưu trӳ. Tӗn
tҥi cҧ hӋ thӕng chuyӇn thư điӋn tӱ riêng và thư xã hӝi. HӋ thӕng công cӝng thưӡng đưӧc cung
cҩp bӣi công ty truyӅn thông công cӝng hoһc trong hiӋp hӝi vӟi các tұp san. Mҥng lưӟi công
cӝng bao gӗm Internet compuserve, ARPAnet và BITnet. Sӵ giao tiӃp giӳa các mҥng lưӟi
đưӧc thӵc hiӋn qua các cәng vào.ª

electronic publishing
ChӃ bҧn điӋn tӱ.
Sӵ xuҩt bҧn thông tin thưӡng đưӧc xem xét trên màn hình hơn là trên trang in. Các thông tin
đưӧc thu thұp hoһc tӯ CD-ROM, hoһc tӯ mҥng lưӟi vùng rӝng lӟn, tӯ mӝt cơ sӣ dӳ liӋu tách
biӋt. Các thông tin như vұy phҧi đưӧc nhà xuҩt bҧn tә chӭc và đӏnh dҥng nhӡ sӱ dөng các hӋ
thӕng như Acrobat và SGML.ª

electronics
ĐIӊN TӰ HӐC
Mӝt nhánh cӫa Khoa hӑc liên quan đӃn sӵ phát ra các điӋn tӱ tӯ các chҩt dүn đưӧc và chҩt
bán dүn, đӃn sӵ hoҥt đӝng tiӃp theo sau cӫa các điӋn tӱ này và đӃn viӋc chӃ tҥo các thiӃt bӏ
điӋn tӱ. ThiӃt bӏ điӋn tӱ đҫu tiên là đèn điӋn tӱ hay ӕng chân không, trong đó các điӋn tӱ
chuyӇn đӝng trong chân không, và dүn đӃn các phát minh như radio, tivi, radar và máy tính kӻ
thuұt sӕ. Sӵ thay thӃ cӫa các đèn điӋn tӱ bҵng các transistor khá nhӓ và đáng tin cұy vào năm
1948 đã mӣ ra cuӝc cách mҥng trong sӵ phát triӇn ngành điӋn tӱ. Các thiӃt bӏ điӋn tӱ hiӋn đҥi
trên các mҥch điӋn, các lát tinh thӇ rҩt mӓng đưӧc hàng chөc ngàn hӧp phҫn điӋn tӱ.
Bҵng cách sӱ dөng các thiӃt bӏ ӣ trҥng thái rҳn như mҥch điӋn, các mҥch điӋn tӱ hӃt sӭc phӭc
tҥp có thӇ đưӧc chӃ tҥo ra, dүn đӃn sӵ phát minh ra đӗng hӗ hiӋn sӕ, máy tính bӓ túi, máy vi
tính hùng mҥnh và bӝ xӱ lý tӯ.ª

e-mail
(ViӃt tҳt cӫa electronic mail). Bưu điӋn điӋn tӱ.ª
EMS
(ViӃt tҳt cӫa expanded memory specification). Bӝ nhӟ mӣ rӝng.ª

emulator
ë nhӟ phӓng
Chi tiӃt cӫa phҫn mӅm hoһc phҫn dҿo cho phép mӝt thiӃt bӏ bҳt chưӟc chӭc năng cӫa thiӃt bӏ
khác. Phҫn mӅm mô phӓng thưӡng đưӧc dùng đӇ cho phép mӝt máy tính thӵc hiӋn nhӳng
chương trình đưӧc viӃt cho máy khác.ª

encapsulated postScripe (EPS)

Dҥng tұp tin bҵng hình vӁ đưӧc dùng bӣi Post Script. Nó là mӝt tұp tin PostScript vӟi cҩu trúc
đһc biӋt đưӧc thiӃt kӃ đӇ sӱ dөng bӣi các ӭng dөng khác.ª

encryption
Sӵ mұt hóa
ViӋc bҧo đҧm sӵ an toàn cӫa dӳ liӋu bҵng cách mã hóa dӳ liӋu sao cho nó vô nghĩa vӟi
nhӳng ngưӡi không đưӧc quyӅn sӱ dөng mà không có phҫn mӅm giҧi mã cҫn thiӃt. Hai kӻ
thuұt đưӧc sӱ dөng rӝng rãi nhҩt là DES (data Encryption Standart: tiêu chuҭn mã hóa dӳ liӋu)
và RSA (sӵ viӃt tҳt dӵa trên tên cӫa ngưӡi phát minh).ª

end user
Ngi, b phұn sӱ dөng cuӕi chng trình máy tính
ĐÂC BIӊT NÓ CHӌ MӜT NGƯӠI NÀO ĐÓ SӰ DӨNG mӝt chương trình đӇ thӵc hiӋn mӝt công
viӋc (như tính toán hay chơi trò chơi trên máy tính) hơn là chӍ ngưӡi viӃt ra chương trình.ª

EPROM
(ViӃt tҳt cӫa erasable progammable read - only memory). Bӝ nhӟ ROM xóa đưӧc và lұp trình
đưӧc. ThiӃt bӏ nhӟ cӫa máy tính trong dҥng vi mҥch điӋn tӱ mà có thӇ ghi các dӳ liӋu và giӳ
nó lҥi mӝt cách không rõ ràng. Các dӳ liӋu có thӇ bӏ xóa bӓ. Khi phơi nó ra ánh sáng cӵc tím,
và dӳ liӋu mӟi lҥi đưӧc ghi. Các dҥng khác cӫa vi mҥch điӋn tӱ cӫa bӝ nhӟ máy tính là ROM
(bӝ nhӟ chӍ có thӇ đӑc đưӧc) PROM (bӝ nhӟ chӍ đӑc đưӧc, có thӇ lұp trình đưӧc) và RAM (bӝ
nhӟ truy cұp ngүu nhiên). Xem EEPROM.ª

EPS
(ViӃt tҳt cӫa electronic randomnumber indicator equipment)
ThiӃt bӏ biӇu thӏ sӕ ngүu nhiên bҵng điӋn tӱ. Máy đưӧc trҥm nghiên cӭu thuӝc Tәng cөc Bưu
điӋn Anh thiӃt kӃ và chӃ tҥo đӇ chӑn mӝt dãy sӕ 9 chӳ sӕ ngүu nhiên đӇ xác đӏnh ngưӡi thҳng
giҧi trong xә sӕ quӕc gia.ª

error
Lӛi hoһc sӵ h hӓng
Sai sót hoһc sӵ hư hӓng trong phҫn mӅm hoһc trong phҫn cӫa ngưӡi sӱ dөng mà làm cho
chương trình ngӯng thӵc hiӋn hoһc sinh ra các kӃt quҧ không mong đӧi. Các lӛi cӫa chương
trình đưӧc loҥi trӯ, trong mӝt chuӛi các quy trình kiӇm tra ban đҫu cӫa ngưӡi lұp trình, nhưng
mӝt sӕ lӛi vүn còn lҥi trong hҫu hӃt các chương trình. Tҩt cҧ các hӋ điӅu hành cӫa máy tính
đưӧc thiӃt kӃ đӇ sinh ra các thông điӋp báo lӛi (trên màn biӉu diӉn, hoһc trong mӝt tұp tin
hӓng) vào bҩt cӭ lúc nào mà mӝt lӛi đưӧc phát hiӋn, nó báo rҵng lӛi đã xҧy ra và các khҧ năng
dӵ đoán nguyên nhân gây lӛi.
Các lӛi có thӇ đưӧc nhóm thành vài dҥng. Lӛi vӅ cú pháp gây ra do viӋc sӱ dөng dҥng ngôn
ngӳ lұp trình không chính xác. Lӛi vӅ sӵ hӧp lý là sai sót trong khi lұp trình. Lӛi do thӵc hiӋn
gây ra do sӵ kӃt hӧp cӫa các dӳ liӋu mà ngưӡi lұp trình không liӋu trưӟc. Mӝt lӛi do vұn hành
tiêu biӇu gây ra do viӋc cӕ gҳng chia mӝt sӕ cho sӕ 0. Các máy tính đưӧc thiӃt kӃ đӇ làm viӋc
vӟi mӝt tұp hӧp, các sӕ trong mӝt mӭc đӝ chính xác đưӧc cho trưӟc. NhiӅu lӛi bӏ gây ra do sӵ
giӟi hҥn này. Mӝt lӛi vưӧt giӟi hҥn xuҩt hiӋn khi sӕ quá lӟn đӇ máy tính xӱ lý vӟi nó; Sót lӛi do
làm tròn sӕ bӏ gây ra do sӵ cҫn thiӃt phҧi làm tròn sӕ mӝt sӕ thұp phân.ª

error detection
Sӵ khám phá lӛi
Kӻ thuұt cung cҩp mӝt chương trình đӇ phát hiӋn các dӳ liӋu không đúng. Phương pháp
thưӡng gһp là thêm mӝt chӳ sӕ kiӇm tra vào mӝt mã quan trӑng, như các sӕ đӃm và các mұt
mã tҥo thành. Chӳ sӕ đưӧc chӑn sao cho mұt mã phù hӧp vӟi quy tҳt rҵng chương trình có
thӇ thay đәi. Mӝt kӻ thuұt khác liên quan đӃn viӋc tính tәng cӫa mӛi trưӡng hӧp cӫa chi tiӃt
riêng cӫa dӳ liӋu, và lưu trӳ nó tҥo nơi kӃt thúc cӫa dӳ liӋu. Sӵ phát triӇn lӛi cũng đưӧc dùng
trong viӋc truyӅn dӳ liӋu bҵng cách dùng các modem.ª

error message
Thông báo lӛi
Thông báo đưӧc máy tính tҥo ra đӇ báo cho ngưӡi sӱ dөng biӃt rҵng có mӝt lӛi đã xuҩt hiӋn.ª

executable file
Tұp tin khҧ thi
Tұp tin, luôn là mӝt chương trình cӫa mӝt sӕ dҥng, nó có thӇ đưӧc thӵc hiӋn trӵc tiӃp bӣi mӝt
máy tính. Tұp tin sӁ đưӧc sinh ra tӯ chương trình nguӗn bӣi mӝt bӝ phұn lҳp ráp hay thu thұp
tin. Vì thӃ nó sӁ không đưӧc mã hóa trong ASCII và sӁ không thӇ đӑc đưӧc như mӝt văn bҧn
trên hӋ MS-DOS các tұp tin thӵc hiӋn đưӧc có phҫn mӣ rӝng .EXE hay .COMª

execution error or run - time error

Lӛi thӵc hiӋn
Lӛi bӏ gây ra do sӵ kӃt hӧp cӫa các dӳ liӋu mà ngưӡi lұp trình không dӵ đoán trưӟc.ª

expanded memory
ë nhӟ mӣ rng
Bӝ nhӟ phө trong máy tính dӵa trên MS-DOS, thưӡng đưӧc lҳp trên mӝt bҧn bӝ nhӟ mӣ rӝng.
Bӝ nhӟ mӣ rӝng đòi hӓi mӝt bӝ phұn quҧn lý nó nhҵm tҥo sӵ tiӃp cұn tӟi sӕ bӝ nhӟ giӟi hҥn
tҥi mӝt thӡi điӇm bҩt kǤ, và nó chұm hơn bӝ nhӟ phө. Phҫn mӅm có thӇ chҥy cҧ MS-DOS và
Windows đӇ mô phӓng bӝ nhӟ mӣ rӝng cho nhӳng ӭng dөng đòi hӓi nó.ª

expansion board or expansion brand card

ëҧn mӣ rng
Bҧn mҥch in mà có thӇ đưӧc gài vào máy tính đӇ tăng cưӡng các khҧ năng cӫa chúng (ví dө
như tăng bӝ nhӟ cӫa chúng) hoһc đӇ thêm các phương tiӋn (ví dө như hình ҧnh)ª

expert system
HӋ thӕng chuyên gia
Chương trình máy tính đӇ đưa ra lӡi khuyên (như các dӵ đoán sӵ suy yӃu hay giҧi thích các
luұt) mà kӃt hӧp kiӃn thӭc tӯ nhӳng tinh hoa cӫa con ngưӡi. Nó là mӝt dҥng cӫa hӋ thӕng dӵa
trên cơ sӣ kiӃn thӭc chӭa các quy luұt mà có thӇ đưӧc áp dөng đӇ tìm lӡi giҧi cho mӝt vҩn đӅ.
Nó là mӝt dҥng cӫa trí thông minh nhân tҥo.ª

export
Iuҩt
ĐҬU RA CӪA MӜT TҰP TIN TRONG DҤNG KHÁC MÀ TӮ ĐÓ nó đưӧc sӱ dөng bӣi các ӭng
dөng hiӋn hành. Ví dө như chương trình xӱ lý tӯ chҥy trên máy tính kiӇu Apple Macintosh có
thӇ có phương tiӋn đӇ lưu trӳ mӝt tұp tin trên đĩa mӅm trong dҥng có thӇ đӑc đưӧc bӣi chương
trình xӱ lý tӯ chҥy trên máy tính cá nhân IBM.ª

extended memory
ë nhӟ mӣ rng
Bӝ nhӟ trong hӋ dӵa trên MS-DOS trên mӝt byte mà DOS trӧ giúp. Bӝ nhӟ mӣ rӝng không thӇ
hiӇu đưӧc hӋ điӅu hành và nó đӓi hӓi bӝ phұn quҧn lý bӝ nhӟ mӣ rӝng. Windows và các ӭng
dөng cӫa Windows đòi hӓi có bӝ nhӟ phө.ª
Thuұt ngӳ tin hӑc (F)ª
É      ª
FAT
ViӃt tҳt cӫa file allocation table. Bҧng đӏnh vӏ tӋp.

fax - fax
(tên thưӡng gӑi cӫa facsimile transmission hay telefax)
Sӵ truyӅn ҧnh qua đưӡng viӉn thông, thưӡng là mҥng điӋn thoҥi. Khi đưӧc đһt vào máy fax, ҧnh
gӕc đưӧc quét bӣi mӝt thiӃt bӏ truyӅn và đưӧc biӃn đәi thành các tín hiӋu mұt mã đi qua đưӡng
điӋn thoҥi đӃn máy nhұn fax, ӣ đó ҧnh đưӧc tҥo thành là bҧn sao cӫa gӕc. Các tҩm hình cũng
như văn bҧn in và bҧn vӁ đӅu có thӇ gӣi đi đưӧc. Sӵ truyӅn đi xҧy ra ӣ mӭc 4800 hay 3600 bit
đơn vӏ thông tin trong mӝt giây.

FDDI
(ViӃt tҳt cӫa fibre - optic digital device interface):
ThiӃt bӏ nӕi dùng sӧi cáp quang kӻ thuұt sӕ.
Dãy các mҥng thӫ tөc, đưӧc ViӋn tiêu chuҭn quӕc gia Hoa KǤ dӵng lên, liên quan đӃn các mҥng
lưӟi tӕc đӝ cao sӱ dөng sӧi cáp quang. FDDI hӛ trӧ viӋc truyӅn dӳ liӋu vӟi mӭc đӝ lên tӟi 100
Mbp và đưӧc đưa vào trong nhiӅu nơi đӇ thay thӃ cho Ethernet. FDDI không chӍ cho phép truyӅn
mӝt sӕ lӟn dӳ liӋu, ví dө như các bӭc tranh màu, mà còn có thӇ truyӅn dӳ liӋu âm thanh và hình
ҧnh.

feasibility study
Sӵ nghiên cӭu tính khҧ thi
Sӵ nghiên cӭu ban đҫu đưӧc xúc tiӃn bӣi hӋ thӕng phân tích xem xét các cách làm cho hӋ thӕng
máy tính có hiӋu lӵc. Giá cҧ và lӧi nhuұn thích hӧp cӫa hӋ thӕng đưӧc dӵ đoán trưӟc, và đã
tӯng là cơ sӣ đӇ quyӃt đӏnh tính khҧ thi cӫa hӋ thӕng.

feedback
Hӗi tiӃp
Nguyên tҳc chung mà theo đó các kӃt quҧ đưӧc sinh ra trong mӝt phҧn ӭng đang xҧy ra trӣ
thành các yӃu tӕ trong sӵ thay đәi phҧn ӭng; sӵ phҧn hӗi âm là nguyên tҳc đưӧc sӱ dөng trong
các hӋ thӕng tӵ điӅu khiӇn, tӯ máy điӅu nhiӋt đơn giҧn và máy điӅu tӕc có đӝng cơ chҥy bҵng
hơi nưӟc đӃn các máy công cө điӅu khiӇn tӵ đӝng bҵng máy tính. hӋ thӕng điӅu khiӇn đưӧc máy
tính hóa hoàn toàn, trong đó không có sӵ can thiӋp cӫa ngưӡi vұn hành, đưӧc gӑi là hӋ thӕng
phҧn hӗi vòng kín. HӋ thӕng mà còn phө thuӝc vào các tín hiӋu điӅu khiӇn tӯ ngưӡi vұn hành
đưӧc gӑi là hӋ thӕng phҧn hӗi vòng mӣ.

fetch - execute cycle or processing cycle

Chu kǤ chuyӇn tҧi thӵc hiӋn hay chu kǤ xӱ lý.
Chu kǤ hai pha đưӧc khӕi điӅu khiӇn trung tâm cӫa máy tính sӱ dөng đӇ xӱ lý chӍ dүn trong
chương trình. Trong ba chuyӇn tҧi, sӵ chӍ dүn chương trình kӃ tiӃp đưӧc truyӅn tӯ bӝ nhӟ truy
tìm tӭc thӡi cӫa máy tính đӃn bӝ phұn ghi chӍ dүn. (Vùng nhӟ đã giӳ nhӳng lӡi chӍ dүn trong khi
nó đang đưӧc thӵc hiӋn). Trong pha thӵc hiӋn, sӵ chӍ dүn đưӧc mã hóa và tuân theo. Quá trình
này đưӧc lһp lҥi trong vòng tiӃp theo.

fibre optics
Sӧi quang
Mӝt nhánh cӫa vұt lý liên quan vӟi sӵ truyӅn ánh sáng và ҧnh qua các sӧi thӫy tinh hoһc nhӵa
tәng hӧp đưӧc gӑi là sӧi quang. Sӧi cáp quang đưӧc sӱ dөng rӝng rãi trong mҥng FDDI và các
hӋ thӕng viӉn thông.

field
Trng dӳ liӋu
Chi tiӃt xác đӏnh cӫa dӳ liӋu, thưӡng cӫa mӝt dҥng ít xác đӏnh. Trưӡng dӳ liӋu thưӡng là mӝt
phҫn cӫa tài liӋu là mӝt phҫn cӫa tұp tin.

field length check

Sӵ kiӇm tra theo đ dài trng dӳ liӋu
Sӵ kiӇm tra hiӋu lӵc trong đó các ký tӵ trong mӝt trưӡng dӳ liӋu đҫu vào đưӧc tính đӃn đӇ bҧo
đҧm rҵng mӝt sӕ chính xác các ký tӵ đã đưӧc đưa vào. Ví dө như mӝt trưӡng dӳ liӋu ngày tháng
có 6 con sӕ có thӇ đưӧc kiӇm tra đӇ chҳc chҳn rҵng nó chӭa chính xác 6 chӳ sӕ.

fith - generation computer

Máy tính thӃ hӋ thӭ năm
Dҥng máy tính mӟi đưӧc mong đӧi, dӵa trên công nghӋ vi điӋn tӱ nәi bұt vӟi tӕc đӝ tính toán
cao và sӵ xӱ lý song song. Sӵ phát triӇn cӫa kӻ thuұt tích phân vӟi mӭc đӝ lӟn mà có thӇ đһt
nhiӅu mҥch vi điӋn tӱ vào trong các mҥch xӱ lý hơn là khҧ năng hiӋn thӡi và sӵ phát triӇn trong
thiӃt kӃ phҫn mӅm và phҫn cӭng có thӇ tҥo ra các máy tính hùng mҥnh hơn nhӳng máy đang
đưӧc sӱ dөng.

file
Tұp tin
Mӝt tұp hӧp các dӳ liӋu hay mӝt chương trình đưӧc lưu trӳ trong bӝ nhӟ ngoài cӫa máy tính (ví
dө như trên đĩa). Các tұp tin dӳ liӋu thưӡng là tұp hӧp cӫa các tài liӋu, mӛi tài liӋu có mӝt sӕ
thưӡng dӳ liӋu cho các chi tiӃt dӳ liӋu xác đӏnh. Ví dө như tұp tin vӅ mӝt nhóm hӑc sinh có thӇ có
mӝt tài liӋu cho mӛi đӭa trҿ, vӟi 5 trưӡng dӳ liӋu trong mӛi tài liӋu, lưu trӳ (1) hӑ; (2) tên; (3) tên
hoһc sӕ nhà; (4) tên đưӡng; (5) thành phӕ. Ví dө như đӇ tìm xem nhӳng đӭa trҿ nào sӕng trên
cùng mӝt đưӡng, ta sӁ nhìn vào trưӡng dӳ liӋu 4.

file access
Sӵ truy cұp tұp tin
Cách thӭc trong đó các tài liӋu trong tұp tin đưӧc lưu trӳ, gӑi ra hoһc cұp nhұt hóa bӣi máy tính.
Có 4 dҥng sҳp xӃp tұp tin chính, mӛi dҥng cho phép mӝt cách truy cұp tài liӋu khác nhau. Các tài
liӋu trong tұp tin chuӛi không đưӧc lưu trӳ theo mӝt thӭ tӵ riêng, vì vұy mӝt tài liӋu xác đӏnh có
thӇ đưӧc truy cұp chӍ bҵng cách đӑc qua tҩt cҧ các tài liӋu trưӟc nó. Các tài liӋu trong tұp tin có
trình tӵ đưӧc lưu trӳ theo sӵ tương ӭng vӟi trưӡng giҧi đáp và máy tính có thӇ dùng các kӻ
thuұt thăm dò đӇ truy cұp mӝt tài liӋu xác đӏnh. Tұp tin có trình tӵ đưӧc chӍ sӕ hóa có các chӍ sӕ
ghi vӏ trí cӫa mӛi khӕi tài liӋu và đưӧc thiӃt lұp và cұp nhұt hóa vӟi tұp tin đó. Tұp tin truy cұp
trӵc tiӃp chӭa các tài liӋu mà có thӇ truy cұp trӵc tiӃp cӫa các tài liӋu mà có thӇ truy cұp trӵc tiӃp
bҵng máy tính.

file allocation table (FAT)

ëҧng phân phӕi tұp tin
Bҧng đưӧc hӋ điӅu hành sӱ dөng đӅ nghӏ đӇ ghi sӵ sҳp xӃp vұt chҩt cӫa các tұp tin trên đĩa.
Như kӃt quҧ cӫa sӵ phân đoҥn các tұp tin có thӇ đưӧc tách thành nhiӅu phҫn đһt trong các vӏ trí
khác nhau trên đĩa.

file genertion
Phiên bҧn cӫa tұp tin
Phiên bҧn xác đӏnh cӫa mӝt tұp tin. Khi tұp tin đưӧc cұp nhұt hóa, mӝt bҧn mӟi thiӃt lұp, chӭa
chính xác nhӳng thông tin hiӋn đҥi.
Bҧn cũ cӫa tұp tin thưӡng sӁ đưӧc lưu trӳ đӇ cung cҩp dӳ liӋu trong nhӳng trưӡng hӧp mà bҧn
mӟi cӫa tұp tin bӏ mҩt hoһc bӏ hư hӓng.

file merging
Sӵ nӕi các tұp tin
Sӵ kӃt hӧp hai hay nhiӅu tұp tin theo thӭ tӵ chuӛi thành mӝt tұp tin có thӭ tӵ.

file searching
Sӵ thăm dò tұp tin
Sӵ khám xét bӝ nhӟ cӫa máy tính đӇ tìm tұp tin (thưӡng trong bӝ nhӟ đӋm)

file server
Máy phөc vө tұp tin
Máy tính trên mӝt mҥng lưӟi mà điӅu khiӇn (và thưӡng lưu trӳ) các dӳ kiӋn đưӧc máy tính khác
trên mҥng lưӟi sӱ dөng.

file sorting
Sӵ sҳp xӃp tұp tin trong chuӛi

File transfer
Sӵ chuyӇn tұp tin
Sӵ chuyӇn tұp tin (ví dө như các dӳ liӋu đưӧc lưu trên đĩa) tӯ mӝt máy này sang máy khác, các
máy phҧi đưӧc nӕi kӃt vұt lý vӟi nhau (ví dө như bӣi mӝt đưӡng điӋn thoҥi thông qua mӝt
modem) và cҧ hai phҧi đang chҥy phҫn mӅm truyӅn thông thích hӧp.

file updating
Sӵ cұp nhұt hóa tұp tin
Sӵ xem xét lҥi và thay đәi các tài liӋu trong tұp tin đӇ chҳc chҳn rҵng thông tin mà chúng chӭa là
chính xác và hӧp thӡi. Ba quá trình cơ bҧn liên quan đӃn nó là thêm các tài liӋu mӟi vào, xóa các
tài liӋu hiӋn có đi và bә sung các tài liӋu hiӋn có.

filter
Chng trình truyӅn dӳ liӋu
Các chương trình này thưӡng đưӧc sӱ dөng khi dӳ liӋu đi ra tӯ mӝt chương trình ӭng dөng lҥi
đưӧc đưa vào mӝt chương trình khác đòi hӓi mӝt dҥng dӳ liӋu khác. Ví dө như các tұp tin đưӧc
chuyӇn giӳa 2 chương trình xӱ lý khác nhau đưӧc thӵc hiӋn qua hoһc chương trình chuyӇn tiӃp
đҫu ra đưӧc cung cҩp bҵng chương trình mӝt hoһc đҫu vào đưӧc cung cҩp bҵng chương trình
thӭ 2. Mӝt công dөng khác là mӣ rӝng cҩu trúc mұt mã làm đơn giҧn bàn phím đưa vào, thành
dҥng dài hơn bӏ đòi hӓi bӣi các tiêu chuҭn như SGML (Ngôn ngӳ tәng quát tiêu chuҭn).

Firmware
Phҫn mӅm
Chương trình máy tính đưӧc chӭa cӕ đӏnh trong các mҥch điӋn tӱ ROM (bӝ nhӟ chӍ đӑc đưӧc)
cӫa máy tính, trái vӟi chương trình mà đưӧc đӑc tӯ bӝ nhӟ ngoài khi nó đưӧc cҫn đӃn.

Fixed point notation

Sӵ ký hiӋu bҵng điӇm cӕ đӏnh
HӋ thӕng trong đó các sӕ đưӧc biӇu diӉn bҵng cách sӱ dөng mӝt tұp tin cӫa chӳ sӕ vӟi dҩu
phҭy thұp phân luôn ӣ vӏ trí chính xác cӫa nó. ĐӔI VӞI NHӲNG SӔ QUÁ LӞN VÀ SӔ QUÁ
NHӒ Hӊ THӔNG NÀY ĐÒI HӒI RҪT NHIӄU CHӲ SӔ. ĐӜ LӞN CӪA CÁC SӔ CÓ thӇ biӇu diӉn
thӵc hiӋn đưӧc theo cách này bӏ giӟi hҥn bӣi dung tích cӫa máy tính, và vì thӃ ký hiӋu dҩu di
đӝng thưӡng hay đưӧc dùng hơn.

flag
C
Vұt chӍ thӏ có thӇ hiӋn ra hoһc mҩt đi đӇ làm hiӋu cho biӃt mӝt điӅu khiӇn riêng nào đó là đúng
hay không. Ví dө như điӇm cuӕi cӫa tұp tin có đưӧc chҥm tӟi hay không, hoһc mӝt lӕi vưӧt quá
có xuҩt hiӋn hay không. Vұt chӍ thӏ phө này thưӡng có dҥng cӫa mӝt chӳ sӕ nhӏ phân đơn, hoһc
bit (0 hoһc 1)

flash memory
ë nhӟ nhanh.
Mӝt dҥnh cӫa bӝ nhӟ EEPROM có thӇ bӏ xóa đi và lұp trình lҥi mà không cҫn lҩy ra khӓi máy
tính.

flight simulator
Vұt mô phӓng chuyӃn bay
ThiӃt bӏ luyӋn tұp cӫa phi công đưӧc điӅu khiӇn bҵng máy tính, chӭa mӝt buӗng lái nhân tҥo
đưӧc đһt trên các chân thӫy lӵc, mô phӓng các điӅu khiӇn cӫa mӝt chuyӃn bay cӫa chiӃc máy
bay thӵc. Ngoài ra, đó là chương trình máy tính tҥo ra sӵ biӇu diӉn tương tӵ trên màn hình.

floating - point notation

Ký hiӋu bҵng điӇm di đng
HӋ thӕng ký hiӋu trong đó các sӕ đưӧc biӇu diӉn bҵng các phân sӕ thұp phân và sӕ mũ. Ví dө
như trong sӵ biӇu diӉn bҵng dҩu di đӝng, sӕ 123.000.000.000 sӁ đưӧc biӇu diӉn 1,123 (phân sӕ
hay đӏnh trӏ) và 12 (sӕ mũ). Sӕ mũ là lũy thӯa bұt 10 mà phân sӕ phân đưӧc nhân lên đӇ đҥt
đưӧc giá trӏ thӵc cӫa sӕ. Trong cách khác, 123.000.000.000, có thӇ đưӧc biӇu diӉn bҵng 0,123 x
1012. Trong tính toán, sӵ biӇu diӉn bҵng dҩu di đӝng tҥo điӅu kiӋn cho chương trình làm viӋc
đưӧc vӟi các sӕ quá lӟn và sӕ quá nhӓ mà chӍ sӱ dөng vài chӳ sӕ. Tuy nhiên, nó chұm hơn sӵ
biӇu diӉn bҵng dҩu cӕ đӏnh và chӏu các lӛi làm tròn sӕ.

floppy disc
ĐĨA MӄM
Dөng cө lưu trӳ dӳ liӋu này hay thông tin chӭa 1 đĩa linh đӝng, nhҽ đưӧc BAO TRONG TҪM
NHӴA TӖNG HӦP. ĐĨA MӄM ĐƯӦC ĐÂT trong ә đĩa, ӣ đó nó quay vӟi tӕc đӝ cao. Dӳ liӋu
đưӧc ghi theo các tӯ tính trên mӝt hay cҧ hai mһt đĩa. Ngày nay đĩa mӅm đưӧc sӱ dөng rӝng rãi
trên máy vi tính, thưӡng có đưӡng kính 13,13 cm (5,25in) hoһc 8,8 cm (3,5 in) và chӭa khoҧng
0,5-2 megabyte, phө thuӝc vào kích thưӟc đĩa, phương pháp ghi và đĩa có mӝt hay 2 mһt đưӧc
sӱ dөng.
ĐĨA MӄM KHÔNG ĐҴT, VÀ ĐӪ NHҼ Đӆ GӢI ĐƯӦC QUA bưu điӋn, nhưng có tӕc đӝ truy cұp
chұm hơn và dӉ vӥ hơn đĩa cӭng.

floptical disc
ĐĨA QUANG HӐC TҮY I A ĐƯӦC.
ĐĨA NÀY CҬN MӜT Ӗ ĐĨA ĐÂC BIӊT, NHƯNG MӜT SӔ Ӗ đĩa như vұy cũng có thӇ chҩp nhұn
các đĩa mӅm tiêu chuҭn 3,5 in.

flow chart
S đӗ
BiӇu đӗ đưӧc sӱ dөng đӇ chӍ các đưӡng đi có thӇ có mà dӳ liӋu có thӇ đi qua mӝt hӋ thӕng hay
chương trình.
Sơ đӗ hӋ thӕng, hay sơ đӗ dӳ liӋu, đưӧc dùng đӇ mô tҧ dòng dӳ liӋu chҥy qua hӋ thӕng xӱ lý dӳ
liӋu hoàn toàn, các ký hiӋu hình vӁ khác nhau biӇu diӉn các phép thӵc hiӋn liên quan và các
dөng cө đҫu vào, đҫu ra và lưu trӳ khác nhau đưӧc yêu cҫu. Sơ đӗ chương trình đưӧc dùng đӇ
mô tҧ dòng dӳ liӋu chҥy qua mӝt chương trình máy tính riêng, chӍ ra thӭ tӵ chính xác cӫa các
bưӟc đưӧc thӵc hiӋn bӣi chương trình đó đӇ xӱ lý dӳ liӋu các ký hiӋu hình vӁ khác nhau đưӧc
sӱ dөng đӇ biӇu diӉn dӳ liӋu đҫu vào và đҫu ra, các kӃt luұn, sӵ phân nhánh.
font or fount
KiӇu chӳ, phông chӳ
Tұp hӧp toàn bӝ các ký tӵ biӇu diӉn hoһc đưӧc in. Có cùng mӝt kiӇu chӳ KÍCH THƯӞC VÀ
KIӆU DÁNG (ĐҰM, NGHIÊNG, GҤCH DƯӞI...). Ӣ Anh, kích thưӟc phông chӳ đưӧc đi bҵng các
điӇm, mӝt điӇm khoҧng 0,3 mm.
Các phông chӳ đưӧc sӱ dөng trong máy tính có 2 dҥng chính: dҥng chҩm và dҥng đưӡng nét.
Phông chӳ dҥng chҩm đưӧc lưu trӳ trong bӝ nhӟ máy tính như mӝt sӵ sҳp xӃp chính xác cӫa
các ҧnh điӇm hay các chҩm in cҫn thiӃt tҥo thành các ký tӵ trong mӝt kích thưӟc riêng trên màn
hình hoһc máy in, các phông chӳ dҥng đưӡng nét đưӧc lưu trong bӝ nhӟ cӫa máy tính như mӝt
tұp hӧp cӫa các lӋnh vӁ nên các đưӡng tròn, đưӡng thҷng và đưӡng cong mà tҥo thành đưӡng
nét cӫa mӛi ký tӵ. Chúng cҫn cho mӝt máy tính hùng mҥnh vì mӛi ký tӵ đưӧc sinh ra riêng biӋt
tӯ mӝt tұp hơp các chӍ dүn và nhӳng điӅu này yêu cҫu sӵ tính toán đáng kӇ.
Các phông chӳ dҥng chҩm trӣ nên rҩt rӡi rҥc khi xuҩt hiӋn nӃu chúng đưӧc phóng to và đòi hӓi
có mӝt tұp hӧp các chҩm riêng biӋt cho mӛi kích thưӟc phông chӳ. Ngưӧc lҥi phông chӳ dҥng
đưӡng nét có thӇ vӁ tӍ lӋ đưӧc vӟi mӑi kích thưӟc và vүn duy trì hình dҥng như nhau.

foot print
Chân máy
Vùng trên bàn hoһc sàn nhà cҫn thiӃt cho mӝt máy tính hay các thiӃt bӏ khác.

formatting
ViӃt ngҳn cӫa disc formating hay text formatting (đӏnh dҥng đĩa hay đӏnh dҥng văn bҧn)

fortran
(ViӃt tҳt cӫa formala transtation):
Ngôn ngӳ Fortran.
Ngôn ngӳ lұp trình máy tính có mӭc đӝ cao thích hӧp vӟi viӋc tính toán HӐC VÀ KHOA HӐC.
ĐƯӦC TRIӆN KHAI NҲM 1956 NÓ LÀ mӝt trong nhӳng ngôn ngӳ sӟm nhҩt vүn còn đưӧc sӱ
dөng. Mӝt phiên bҧn gҫn đây, fortran 90 đang đưӧc dùng trên các máy tính song song cao cҩp.
Basic chӏu ҧnh hưӣng mҥnh bӣi FORTRAN và giӕng nhau ӣ nhiӅu cách.

fourth - generation language (4GL)

Ngôn ngӳ thӃ hӋ thӭ 4
Mӝt dҥng ngôn ngӳ lұp trình đưӧc thiӃt kӃ cho viӋc lұp trình ӭng dөng nhanh chóng nhưng
thưӡng thiӃu khҧ năng điӅu khiӇn các phҫn riêng cӫa máy tính. Ngôn ngӳ như vұy cung cҩp các
đưӡng dӉ dàng cӫa các màn hình thiӃt kӃ và tưӡng thuұt.

fragmentation
Sӵ phân đoҥn
Sӵ phá vӥ các tұp tin thành các mүu tin đưӧc lưu trӳ trên các phҫn khác nhau cӫa đĩa. HӋ điӅu
hành sӁlưu các tұp tin theo cách này đӇ sӱ dөng đưӧc tӕi đa khoҧng trӕng cӫa đĩa. Mӛi mүu tin
chӭa mӝt điӇm chӍ nơi mà mүu tin tiӃp theo đưӧc lưu. Bҧng phân phӕi tұp tin giӳa các tài liӋu
cӫa mүu tin hӑc. Tuy nhiên, sӵ phân đoҥn làm chұm viӋc truy cұp tұp tin. Có thӇ nӕi lҥi tұp tin
bҵng cách sao chép tұp tin. Thêm nӳa, các chương trình nӕi tұp tin cho phép nӕi các đĩa mà
không cҫn sao chép tұp tin ӣ mӝt dөng cө lưu trӳ thӭ 2.

front-end processor
Máy tính nhӓ đưӧc dùng đӇ phӕi hӧp và điӅu khiӇn sӵ truyӅn thông tin giӳa dàn máy tính lӟn và
các thiӃt bӏ đҫu vào và đҫu ra cӫa nó.

FPT
ViӃt tҳt cӫa file transfer protocal

function
hàm sӕ
Phҫn nhӓ cӫa chương trình, nó đáp ӭng mӝt giá trӏ xác đӏnh. Ví dө như căn bұc 2 cӫa mӝt sӕ xác
đӏnh, hay thӡi hҥn hiӋn hành. Hҫu hӃt các ngôn ngӳ lұp trình gӗm mӝt sӕ các hàm sӕ. Mӝt hàm
sӕ có mӝt hay nhiӅu đӕi sӕ (các giá trӏ mà trên đó hàm sӕ thӵc hiӋn).

funtion key
Phím chӭc năng
Phím trên bàn phím mà khi đưӧc ҩn xuӕng nó tҥo ra mӝt công viӋc đưӧc đӏnh trưӟc, như kӃt
thúc mӝt chương trình.

functional programming
Lұp trình hàm sӕ
Sӵ lұp trình dӵa trên sӵ đӏnh nghĩa cӫa các hàm sӕ. Có rҩt ít ngôn ngӳ lұp trình hàm sӕ, HOPE
mà ML đang đưӧc dùng khá rӝng rãi, mһc dù nhiӅu ngôn ngӳ tiӋn lӧi (như ngôn ngӳ C) làm tăng
cưӡng viӋc sӱ dөng hàm sӕ.

fu

y logic
Sӵ suy luұn lұp l
Mӝt dҥng biӇu diӉn kiӃn thӭc phù hӧp vӟi các khái niӋm (như nóng hoһc ӗn ào) mà không thӇ
đӏnh nghĩa chính xác đưӧc nhưng phө thuӝc trên các điӅu kiӋn cӫa nó. Ví dө như sӵ phán xét vӅ
nưӟc có thӇ đưӧc mô tҧ là quá nóng hoһc quá lҥnh, phө thuӝc vào đó đưӧc sӱ dөng đӇ rӱa mһt
hay đӇ pha trà.
Các ý đӏnh trung tâm cӫa sӵ suy luұn lұp lӡ là xác suҩt cӫa tұp hӧp các hӝi viên. Ví dө như ngө
ý chӍ mӝt ngưӡi cao 5,9 phút, câu hӓi ngưӡi này cao (hoһc ngưӡi này là thành viên cӫa nhóm
nhӳng ngưӡi cao) có thӇ đúng 70% nӃu ngưӡi đó là đàn ông, đúng 85% nӃu ngưӡi đó là đàn bà.
Sӵ suy luұn lұp lӡ vұn hành các thiӃt bӏ đưӧc máy tính hóa tӟi các suy luұn giӕng con ngưӡi
hơn, dӵa vào các thông điӋp phӭc tҥp tӯ các bàn điӅu khiӇn và bӝ cҧm ӭng cӫa chúng.
Thuұt ngӳ tin hӑc (G)ª
É

 
   ª
Gate: Cách ngҳn gӑn cӫa logic gate

Gate logic: xem logic gate

Gateway: Giao dӏch giӳa 2 vùng mҥng lưӟi rӝng

Generation
Sӵ phát sinh, thӃ hӋ.
Giai đoҥn phát triӇn trong máy tính điӋn tӱ hay mӝt lӟp ngôn ngӳ lұp trình. Thuұt ngӳ này chӍ
mӝt lӟp ngôn ngӳ hơn là mӝt thӭ tӵ thӡi gian, đó là mұt mã (thӃ hӋ thӭ 1); ngôn ngӳ mӭc đӝ
thҩp (thӃ hӋ thӭ 2), và ngôn ngӳ mӭc đӝ cao như BASIC và PASCAL (thӃ hӋ thӭ 3)

Geographical information system (GIS)

HӋ thӕng thông tin đҥi lý.
Phҫn mӅm ӭng dөng tҥo khҧ năng hình tưӧng hóa và thao tác có dӳ liӋu vӅ không gian và liên
kӃt các dӳ liӋu này vӟi các thông tin khác như các tài liӋu cӫa khách hàng.

gigabyte
Giabyte
ĐƠN Vӎ CӪA DUNG TÍCH BӜ NHӞ, BҶNG 1.024 MEGABYTE. NÓ cũng đưӧc dùng vӟi nghĩa ít
chính xác hơn đӇ chӍ 1.000 tӹ byte.

GIGO
(ViӃt tҳt cӫa garbage out)
BiӇu thӭc đưӧc dùng trong tính toán đӇ nhҩn mҥnh rҵng dӳ liӋu đҫu vào không chính xác sӁ dүn
đӃn dӳ liӋu đҫu ra cũng không chính xác.

gis
(ViӃt tҳt cӫa geopraphical information system)

global variable
ëiӃn sӕ chung
BiӃn sӕ mà có thӇ truy cұp đưӧc bӣi sӵ chӍ dүn chương trình nào đó.

grandfather - father - son system

HӋ thӕng ông-cha-con
Cách thӭc bҧo đҧm sӵ an toàn cӫa dӳ liӋu bҵng cách lưu trӳ 3 phiên bҧn mӟi nhҩt cӫa mӝt tұp
tin chính, đưӧc gӑi là thӃ hӋ ông, cha và con cӫa tұp tin.

graphic file format

Dҥng tұp tin bҵng hình vӁ
Dҥng mà trong đó các hình ҧnh đưӧc lưu và vұn chuyӇn. Có 2 dҥng chính, hình mà trong đó ҧnh
đưӧc lưu trӳ dҥng chҩm, và hình vectơ, trong đó ҧnh đưӧc lưu nhӡ sӱ dөng các công thӭc hình
hӑc. Có nhiӅu dҥng khác nhau, mӝt sӕ trong đó đưӧc dùng bӣi các máy tính chuyên biӋt, các hӋ
điӅu hành hoһc các ӭng dөng. Mӝt sӕ dҥng sӱ dөng tұp tin dҥng nén, đһc biӋt nhӳng dҥng mà
có thӇ thӵc hiӋn nhiӅu hơn mӝt màu.

Common graphic file formais

Các dҥng tұp tin hình vӁ thng gһp
Dҥng chú giҧi
AI dҥng minh hӑa Adable, tұp hӧp con cӫa EPS
BMP Dҥng chҩm Windows
COR Dҥng vectơ coreldraw (chương trình bҵng hình vӁ)
CGM Tұp tin hình ҧnh cӫa máy tính: dҥng vectơ tiêu chuҭn
DXF Dҥng vectơ, đưӧc thiӃt lұp bӣi Autodesk, đưӧc hҫu hӃt các hӋ thӕng CAD sӱ dөng
EPS Chương trình Post Script: dҥng vectơ vӟi TIFF hoһc PICT
GEM dҥng vectơ đưӧc sӱ dөng bӣi GEM GUI
GIF dҥng chҩm đưӧc dùng bӣi CompuServe và các bҧng khác
HPGL Ngôn ngӳ hình ҧnh Hewlett - Packard (tұp tin mӣ rӝng); dҥng vectơ
IGES Tiêu chuҭn ANSI đӕi vӟi các mô hình 3 chiӅu (vectơ)
PCX, dҥng chҩm, đưӧc zsoft nghĩa ra cho máy tính
PCC cá nhân paintbreush, ngày nay đưӧc sӱ dөng rӝng rãi: pcx là dҥng trang đҫy và pcx là dҥng
bӏ cҳt xén.
PIC File Picture Lotus: tұp tin tranh, dҥng vectơ
PICT dҥng vectơ cӫa Apple Macintosh (sӵ mӣ rӝng tұp tin)
PIF dҥng vectơ cӫa IBM
TIFF dҥng chҩm: dҥng tiêu chuҭn. Tuy nhiên, lưu ý rҵng có các đһc trưng khác nhau cӫa TIFF
WMF Format Metafile Windows: dҥng vectơ đưӧc dùng đӇ trao đәi các hình ҧnh giӳa các ӭng
dөng cӫa Windows
WPG Word perfect Graphics Format: dҥng vectơ

graphical user interface (GUI)

Giao diӋn ngi sӱ dөng đӗ hӑa
Mӝt dҥng cӫa giao diӋn giӳa ngưӡi sӱ dөng trong đó các chương trình và tұp tin xuҩt hiӋn như
các biӇu tưӧng (tranh nhӓ). Sӵ lӵa chӑn cӫa ngưӡi sӱ dөng đưӧc chӑn tӯ các danh mөc, và dӳ
liӋu đưӧc biӇu diӉn trong cӱa sә, mà ngưӡi thӵc hiӋn có thӇ sӱ dөng thiӃt bӏ trӓ. Ngưӡi thӵc
hiӋn có thӇ thao tác trong nhiӅu cách khác nhau, tiêu biӇu là bҵng con chuӝt đӇ chӑn lӵa và khӣi
đҫu các hoҥt đӝng. So sánh vӟi giao diӋn dùng lӋnh.
Khái niӋm cӫa GUI đưӧc đưa ra bӣi công ty xerox trong nhӳng năm 1970, đưӧc phә biӃn vӟi
các máy tính Apple Macintosh trong nhӳng năm 1980 và ngày nay có thӇ có trên nhiӅu dҥng máy
tính - hҫu hӃt đӅu đáng chú ý như Windows hӋ điӅu hành cӫa máy vi tính cá nhân IBM đưӧc
công ty phҫn mӅm Microsoft đưa ra.

graphics
Xem Computer graphics. Giao diӋn ngưӡi sӱ dөng đӗ hӑa

graphics table or bid pad

ëҧn vӁ đӗ hӑa
ThiӃt bӏ đҫu vào trong đó có mӝt con trӓ hay đҫu tên đưӧc chuyӇn đӝng nhӡ tay điӅu khiӇn trên
mӝt bӅ mһt phҷng. Máy tính có thӇ giӳa đưӡng vӏ trí cӫa đҫu tên, vì thӃ làm cho ngưӡi thӵc hiӋn
có thӇ đưa bҧn vӁ hay biӇu đӗ vào máy tính.
Bҧn vӁ đӗ hӑa thưӡng đưӧc sӱ dөng vӟi mӝt dҥng bӏ che phӫ đӕi vӟi ngưӡi sӱ dөng đӃn các
vҥch chӍ vӏ trí mà có quan hӋ vӟi bӝ phұn ghi trong máy tính.

graph plotter
ĐӖ THӎ, BIӆU ĐӖ

greeking
Phương pháp đưӧc dùng trong viӋc in và hӋ thӕng soҥn trang khác đӇ biӇu diӉn trên màn hình
các dҥng kích thưӟc sau này (thưӡng đưӧc xác đӏnh bӣi ngưӡi sӱ dөng). Khá hơn các ký tӵ
hiӋn có đưӧc biӇu diӉn, ngưӡi ta sӱ dөng hoһc thanh xám hoһc các ký hiӋu hình vӁ. Phương
pháp này thưӡng đưӧc áp dөng khi đòi hӓi sӵ nén trang.

grey scales
Thang đ xám
Mӛi chҩm trên hình chҩm đưӧc biӇu diӉn bӣi mӝt sӕ bít và có thӇ có các bóng xám khác nhau.
So sánh vӟi sӵ run run khi các bóng đưӧc mô phӓng bҵng cách thay đәi mұt đӝ và hình mүu các
chҩm đen trên nӅn trҳng đen.

groupware
Phҫn mӅm nhóm
Phҫn mӅm ӭng dөng dùng cho các nhóm ngưӡi có mһt làm viӋc vӟi nhau trên mӝt mҥng lưӟi đӇ
phӕi hӧp và tә chӭc hoҥt đӝng cӫa hӑ. Phҫn mӅm như vұy thưӡng bao gӗm các phương tiӋn
bưu điӋn điӋn tӱ và các chương trình hҽn giӡ.

gui
(ViӃt tҳt cӫa graphical user enterface)
Thuұt ngӳ tin hӑc (H)ª
É  
   ª
Hacking
Sӵ truy cұp máy tính mà không đưӧc phép, vӟi mөc đích giҧi trí hoһc ác tâm hoһc mөc đích gian
lұn. Nhӳng ngưӡi này thưӡng dөng máy vi tính và đưӡng điӋn thoҥi đӇ đҥt đưӧc sӵ truy cұp.
Thuұt ngӳ này đã đưӧc dùng đӇ chӏ viӋc sӱ dөng phҫn mӅm cho sӵ tӵ giáo dөc hoһc thưӡng
thӭc, không cҫn thiӃt phҧi liên quan vӟi sӵ truy cұp không đưӧc phép.

Handshake
Hӧp tác
Sӵ trao đәi các tín hiӋu giӳa hai thiӃt bӏ mà thiӃt lұp các kênh truyӅn thông và các nghi thӭc cҫn
thiӃt đӇ gӣi và nhұn dӳ liӋu.

Hard copy
ëҧn sao cӭng
ĐҬU RA CӪA MÁY TÍNH ĐƯӦC IN TRÊN GIҪY TҤO THÀNH mӝt tài liӋu cӕ đӏnh

Hard disc
đĩa cӭng
Dөng cө lưu trӳ dӳ liӋu hoһc thông tin, thưӡng chӭa mӝt đĩa kim loҥi đưӧc phӫ mӝt lӟp vұt liӋu
tӯ tính. Dӳ liӋu đưӧc đӑc đĩa và đưӧc ghi VÀO ĐĨA NHӠ Ӗ ĐĨA. ĐĨA CӬNG CÓ THӆ ĐƯӦC
CӔ đӏnh vĩnh cӱu trong ә đĩa hoһc trong dҥng chӗng đĩa mà có thӇ chӭ tӟi GIGABYTE. ĐĨA
NHӒ NHҪT ĐƯӦC BÁN HIӊN NAY LÀ 40 hoһc 80 megebyte.

Hard - sectored disc

ĐĨA CӬNG MӜT VÙNG
ĐĨA MӄM TRONG ĐÓ SӴ ĐӎNH DҤNG ĐƯӦC ĐӎNH RÕ theo cách vұt lý. Thưӡng các vùng
đưӧc đánh dҩu bӣi các lӛ gҫn trөc đĩa. HӋ thӕng này bây giӡ không còn dùng nӳa.

Hardware
Phҫn cӭng
Các thành phҫn cơ hӑc, điӋn và điӋn tӱ cӫa mӝt hӋ thӕng máy tính, khác vӟi các chương trình
khác nhau là thành phҫn cҩu thành phҫn mӅm.
Phҫn cӭng đưӧc kӃt nӕi vӟi máy vi tính có thӇ bao gӗm sӵ cung cҩp điӋn năng và vӓ bҧo vӋ
máy cho các bӝ phұn xӱ lý cӫa nó. Các bҧn mҥch điӋn, màn hình, ә đĩa, bàn phím và máy in.

hash total
Tәng kiӇm tra
Sӵ kiӇm tra trong đó tәng điӅu khiӇn vô nghĩa đưӧc tính bҵng cách thêm các sӕ liên quan vӟi tұp
hӧp các tài liӋu. Tәng kiӇm tra đưӧc thӵc hiӋn mӛi khi dӳ liӋu đưӧc đưa vào đӇ chҳc chҳn rҵng
không mӝt lӛi nào đưӧc tҥo ra.

HC
ViӃt tҳt cӫa human - capital interaction

hert

hec
ĐƠN Vӎ TҬN SӔ (KÝ HIӊU HZ) TRONG Hӊ SI (SӔ LҬN lһp lҥi cӫa mӝt sӵ xuҩt hiӋn đӅu đһn
trong mӝt giây). Tӕc đӝ đӗng hӗ cӫa máy tính thưӡng đưӧc đo bҵng megahec (MHz).

heuristics
Suy nghiӋm
Quá trình mà theo đó chương trình cӕ gҳng hoàn thiӋn hoҥt đӝng cӫa nó bҵng cách hӑc tӯ chính
kinh nghiӋm cӫa nó.

hexadecimal number system

HӋ đӃm 16 sӕ
HӋ thӕng sӕ vӟi cơ sӕ 16 đưӧc sӱ dөng trong tính toán. Trong hӋ này các sӕ thұp phân 0-15
đưӧc biӇu diӉn bҵng các ký tӵ 0 đӃn 9 và A đӃn F. Các sӕ trong hӋ 16 sӕ (và hӋ 8 sӕ) dӉ đưӧc
biӃn đәi thành mұt mã sӕ nhӏ phân trong máy tính và ngҳn gӑn hơn các sӕ nhӏ phân.
Mӛi hàng trong mӝt sӕ tăng giá trӏ lên mӝt thӯa sӕ 16 đi tӯ phҧi sang trái. Ví dө như 8F bҵng vӟi
15 + (1 x 16) = 143 trong hӋ thұp phân.

hidden files
Tұp tin ҭn
Tұp tin trong hӋ MS-DOS mà không đưӧc biӇn diӉn bình thưӡng khi lӋnh lұp thư mөc đưӧc đưa
ra. Nhӳng tұp tin này gӗm mӝt sӕ tұp tin hӋ thӕng chӫ yӃu đӇ có ít cơ hӝi sӱa đәi hay xóa chúng
do tình cӡ, nhưng mӝt tұp tin bҩt kǤ có thӇ trӣ thành tұp tin ҭn nӃu đưӧc đòi hӓi như vұy.

high-level language
Ngôn ngӳ bұc cao
Ngôn ngӳ lұp trình đưӧc thiӃt kӃ thích hӧp vӟi các đòi hӓi cӫa ngưӡi lұp trình. Nó đӝc lұp vӟi
mұt mã máy bên trong cӫa mӝt máy tính riêng biӋt bҩt kǤ. Các ngôn ngӳ bұc cao đưӧc sӱ dөng
cho hҫu hӃt các chương trình ӭng dөng thӵc tӃ. Các ngôn ngӳ thưӡng gһp gӗm BASIC, đưӧc
thiӃt kӃ đӇ nhӳng ngưӡi lұp trình lҫn đҫu dӉ hӑc đưӧc; COBOL, đưӧc dùng đӇ viӃt nhӳng
chương trình giҧi quyӃt các vҩn đӅ kinh doanh; FORTRAN đưӧc dùng cho các trình giҧi các vҩn
đӅ toán hӑc và khoa hӑc; và cc, đưӧc dùng nhiӅu cho các chương trình ӭng dөng. Ngưӧc lҥi,
ngôn ngӳ bұc thҩp phҧn ánh mұt mã cӫa các máy tính xác đӏnh.

high memory
ë nhӟ cao
64 kbyte đҫu tiên trong bӝ nhӟ phө cӫa hӋ MS-DOS. HӋ điӅu hành thưӡng tӵ nó đưӧc lҳp trong
vùng này đӇ cung cҩp bӝ nhӟ thông thưӡng hơn (dưӟi 640 kbyte) cho các chương trình ӭng
dөng.

hinting
Sӵ điӅu chӍnh nhҽ
Phương pháp giҧm ҧnh hưӣng cӫa hình răng cưa trong vҿ bӅ ngoài cӫa các phông chӳ dҥng
đưӡng nét. Nó sӱ dөng mӝt chuӛi các vұt ưu tiên đӇ tҥo sӵ sai lӋch đáng kӇ như các phông nhӳ
PostScript Type 1 và True Type điӅu chӍnh đưӧc.

HiPPi


là mӝt nghi thӭc chuҭn mӵc truyӅn tӯ điӇm tӟi điӇm mӝt lưӧng dӳ liӋu lӟn lên đӃn hàng tӹ
bit/giây trong mӝt khoҧng cách ngҳn, chӫ yӃu bҵng mҥng cөc bӝ (LANS). Nhӳng ngưӡi ӫng hӝ
HIPPI tin rҵng công dөng cӫa HIPPI có thӇ làm cho các máy tính, thiӃt bӏ lưu trӳ và các nguӗn
khác trong mҥng cөc bӝ như nҵm trong mӝt siêu máy tính ĐƠN (Đӆ DIӈN TҦ Ý TƯӢNG NÀY,
MӜT CTY ĐÃ DÙNG tӯ SuperLan). HIPPI đưӧc xem như mӝt kӻ nghӋ lý tưӣng truyӅn các dӳ
liӋu khәng lӗ , ví dө như cұp nhұt hӋ thӕng dӳ liӋu, trào lưu audio và video, và mӝt loҥt các loҥi
dӳ liӋu lên đӃn 10 km.
HIPPI sӱ dөng tính kӃt nӕi tӯ điӇm này đӃn điӇm kia. Tiêu chuҭn nguyên gӕc cӫa HIPPI xác đӏnh
rõ tӕc đӝ truyӅn dӳ liӋu đҥt 800 Mbps vӟi bus dӳ liӋu 32 bit hoһc 1600 Mbps vӟi bus dӳ liӋu 64
bit. HIPPI cơ bҧn sӱ dөng 50 dây đӗng xoҳn cһp giӟi hҥn tӕi đa 25 mét. Các dӳ liӋu đưӧc gӣi đi
đҥt đӃn con sӕ 1024 hoһc 2048 byte theo kênh phân phӕi mӝt chiӅu. Song công truyӅn 2 chiӅu
cùng mӝt lúc. Mӝt khía cҥnh quan trӑng cӫa HIPPI là viӋc sӱ dөng bӝ phұn switch cho phép đưa
vào mҥng cơ sӣ dӳ liӋu theo mӝt tiӃn trình tӕi thiӇu.
Có mӝt bӝ phұn phát hiӋn ra các lӛi, nhưng viӋc sӱa lӛi thì lҥi thuӝc cҩp đӝ nghi thӭc cao hơn.
HIPPI có thӇ đưӧc gói gӑn và gӣi qua ATM và cáp quang.
Serial HIPPI, mӝt phiên bҧn mӟi ra sau này cӫa HIPPI đưӧc thiӃt kӃ dùng cho mҥng đҥt tӟi 10
km sӱ dөng cáp sӧi quang hӑc. Ngoài ra còn ra đӡi mӝt kӻ thuұt thұm chí còn nhanh hơn nӳa,
đó là HIPPI-6400 hӭa hҽn đҥt tӟi mӭc 6,4 Gbps (Xem bҧng dưӟi đây).
HIPPI xác đӏnh rõ giao diӋn bӅ mһt vұt lý (lӟp 1) và mӭc đӝ kiӇm tra kӃt nӕi dӳ liӋu (DLC) (lӟp 2)
cӫa kiӇu loҥi liên lҥc kӃt nӕi mӣ (OSI). Ngoài các tiêu chuҭn chuҭn mӵc HIPPI còn có các tài liӋu
nêu lên nhӳng tiêu chuҭn đӅ nghӏ khác dành cho các lĩnh vӵc liên quan sӱ dөng HIPPI theo cҩp
đӝ ӭng dөng.
Sau đây là bҧng tóm tҳt kӻ thuұt HIPPI:

Kӻ thuұt HIPPIª Tӕc đӝª Khoҧng cách tӕi đaª Môi trưӡng vұt lýª
HIPPI - 800ª 800 Mbps (100 25 métª Mӝt sӧi dây đӗng xoҳn 50 cһpª
Mbytes/giây)ª
HIPPI - 1600ª 1600 Mbps (200 25 métª Hai sӧi dây đӗng gӗm 50 cһp
Mbytes/giây)ª xoҳn lҥiª
HIPPI - 800 Serialª 800 Mbpsª 1 km vӟi...ªª Cáp quang đaªª

10 km vӟi...ª Cáp quang đơnª

HIPPI - 1600 Serialª 1600 Mbpsª 1 km vӟi ...ªª Cáp quang đaªª

10 km vӟi ...ª Cáp quang đơnª

HIPPI - 6400ª 6,4 Gbpsª 50 mª Dây đӗng xoҳnª
HIPPI - 6400ª 6,4 Gbpsª 1 kmª Cáp quangª

hot key
Phim nóng
Sӵ gõ phím hay trình tӵ cӫa sӵ gõ phím mà khӣi đӝng chương trình trong bӝ nhӟ thưӡng trú.
Các phím nóng nên đưӧc chӑn sao cho nó không va chҥm vӟi dãy phím trong các chương trình
ӭng dөng đưӧc sӱ dөng thưӡng xuyên.

HPGL
(ViӃt tҳt cӫa Hewlett Packard Graphics language): Ngôn ngӳ hình ҧnh Hewlett Packard. Dҥng
tұp tin hình vectơ. HPGL thưӡng đưӧc sinh ra bӣi các hӋ thӕng CAD.

human computer iteraction (HIC)

Sӵ tng tác ngi _ máy tính.
Sӵ trao đәi thông tin giӳa con ngưӡi và mӝt máy tính thông qua môi trưӡng nӕi giӳa chúng,
đưӧc nghiên cӭu như mӝt nhánh cӫa ngành lao đӝng hӑc.

hypercard
Chương trình ӭng dөng cho máy Apple Macintosh trong đó dӳ liӋu đưӧc lưu trên các thҿ, mӝt
nhóm thҿ tҥo thành mӝt chӗng, theo cách tương tӵ vӟi hӋ thӕng chӍ sӕ thҿ lao đӝng. Các đһc
điӇm thêm vào bao gӗm khҧ năng nӕi kӃt các thҿ trong nhiӅu cách và bҵng cách sӱ dөng các nút
nhҩn phҫn mӅm (các biӇu tưӧng mà có thӇ đưӧc nhҳp đơn hoһc nhҳp kép vӟi con chuӝt) đӇ tiӃp
cұn dӳ liӋu khác. Chương trình này rҩt giӕng vӟi hypertext, mһc dù nó không phù hӧp vӟi sӵ
đӏnh nghĩa khҳc khe cӫa hypertext.

hypertext
HӋ thӕng đӇ quan sát thông tin (cҧ văn bҧn và hình vӁ) trên màn hình cӫa máy tính theo cách
không nghiêm túc đӇ các chi tiӃt cӫa thông tin có thӇ đưӧc chҥm đӃn dӉ dàng. Ví dө như
chương trình có thӇ biӇu diӉn mӝt bҧn đӗ cӫa mӝt đҩt nưӟc; nӃu ngưӡi sӱ dөng nhҳp con chuӝc
trên mӝt thành phӕ nào đó, thì chương trình sӁ đưa ra thông tin vӅ thành phӕ đó.
Thuұt ngӳ tin hӑc (I)ª
É 
    ª
IëM
(ViӃt tҳt cӫa International Business Machiner): Công ty đa quӕc gia nәi tiӃng nhҩt, là nhà sҧn
xuҩt máy tính lӟn nhҩt trên thӃ giӟi trong nhiӅu năm. Công ty là là hұu duӋ cӫa công ty máy
thӕng kê, đưӧc hình thành năm 1896 bӣi nhà phát minh ngưӡi Mӻ Human Hollerith. Công ty
lҩy tên IBM tӯ năm 1924.ªª

Icon
BiӇu tưӧng.
Bӭc tranh nhӓ trên màn hình máy tính, biӇu diӉn mӝt vұt thӇ hay mӝt chӭc năng mà ngưӡi sӱ
dөng có thӇ thao tác. Nó là đһc điӇm cӫa hӋ thӕng tác đӝng hình ҧnh lên ngưӡi sӱ dөng (GUI).
Các biӇu tưӧng làm cho ngưӡi sӱ dөng dӉ dùng máy tính bҵng cách nhҳp con chuӝt hay chӍ
trên bӭc tranh, dӉ hơn dҥng đưa ra các lӋnh.ª
Image compression
Sӵ nén ҧnh
Thuұt ngӳ bao hàm mӝt sӕ kӻ thuұt đưӧc dùng đӇ giҧm sӕ thông tin đưӧc đòi hӓi đӇ biӇu diӉn
mӝt ҧnh, nhӡ đó giҧm đưӧc thӇ tích nó chiӃm trong bӝ nhӟ cӫa máy tính và nó có thӇ đưӧc
truyӅn nhanh hơn và kinh tӃ hơn thông qua các hӋ thӕng viӉn thông. Nó đóng vai trò chính
trong sӵ truyӅn fax và trong điӋn thoҥi có hình ҧnh và các hӋ thӕng đa phương.ª

Immediate access memory

Bӝ nhӟ truy cұp tӭc thӡi.
Bӝ nhӟ trong khӕi xӱ lý trung tâm đӇ lưu trӳ các chương trình và dӳ liӋu đang đưӧc sӱ dөng.ª

Impact printer
Máy in gõ
Máy in trong máy tính tҥo ra các ký tӵ bҵng cách gõ dây ruy băng tҭm mӵc vào giҩy ӣ bên
dưӟi. Các ví dө như máy in kim máy in có trөc bánh xe hình hoa cúc và hҫu hӃt các dҥng máy
in thҳng. Các máy in gõ gây ӗn hơn và chұm hơn các máy in không gõ, như máy in phun và
lade, nhưng có thӇ đưӧc dùng đӇ tҥo ra các bҧn sao bҵng giҩy than.ª

Import
Nhұp cҧng
Sӵ đưa vào mӝt tұp tin bҵng mӝt tұp tin khác đưӧc tҥo ra bӣi chương trình ӭng dөng hiӋn
hành hay chương trình khác.ª

Incre mental backup

Ghi dӵ phòng tăng
Sӵ sao chép dӵ trӳ cӫa chӍ nhӳng tұp tin đưӧc biӃn đӕi hay đưӧc thiӃt lұp tӯ sӵ sao chép dӵ
trӳ toàn bӝ.ª

Indexed sequential file

Tұp tin có chӍ sӕ theo trình tӵ. Mӝt dҥng cӫa sӵ truy cұp tұp tin mà trong đó chӍ có sӕ đưӧc
dùng đӇ tìm vӏ trí cӫa khӕi chӭa các tài liӋu cҫn tìm.ª

Information technology
Công nghӋ thông tin
Sӵ sӱ dөng máy tính đӇ tҥo ra, lưu trӳ, sӱ dөng và chính thông tin. Các máy móc đưӧc dùng
ngày nay chӫ yӃu là các máy vi tính. Bӝ xӱ lý tӯ, cơ sӣ dӳ liӋu và băng mӣ rӝng là mӝt sӕ
phҫn nguӗn đã cách mҥng hóa công viӋc trong lĩnh vӵc văn phòng. Không chӍ có thӇ làm viӋc
nhanh hơn trưӟc đây mà công nghӋ thông tin còn đưa ra các cơ hӝi đӇ xem xét dӳ liӋu nhanh
khi quyӃt đӏnh.ª

Ink-jet printer
Máy in phun
Máy in cӫa máy tính tҥo ra các ký tӵ và hình ҧnh bҵng cách phun rҩt mӏn, các đҫu phun đưӧc
điӅu khiӇn bҵng tӯ tính phun mӵc khô nhanh trên giҩy.ª

Input device
ThiӃt bӏ đҫu vào
ThiӃt bӏ đӇ đưa thông tin vào máy tính. Các thiӃt bӏ đҫu vào gӗm bàn phím, cҫu điӅu chӍnh,
chuӝt, bút sáng, màn hình nhҥy cҧm, bҧn vӁ đӗ hӑa, bӝ phұn quét và các hӋ thӕng nhìn. So
sánh thiӃt bӏ đҫu ra.ª

Instruction register
Thanh ghi lӋnh
Vùng nhӟ đһc biӋt đưӧc dùng đӇ chӭa nhӳng lӋnh mà máy tính hiӋn đang xӱ lý. Nó nҵm trong
bӝ điӅu khiӇn cӫa khӕi xӱ lý trung tâm và nhұn nhӳng lӋnh riêng tӯ bӝ nhӟ truy cұp tӭc thӡi
trong pha chuyӇn tҧi cӫa chu kǤ chuyӇn tҧi điӅu hành.ª

Instruction set
Tұp lӋnh
Toàn bӝ tұp hӧp nhӳng lӋnh cӫa mұt mã máy mà khӕi xӱ lý trung tâm cӫa máy tính có thӇ
tuân theo.ª

Intergrated cirevit
Mҥch tích hӧp
Mҥch điӋn tӱ thu nhӓ đưӧc tҥo ra trên tinh thӇ đơn hay mӝt lát mӓng bҵng chҩt bán dүn,
thưӡng là silic. Nó có thӇ chӭa hàng nghìn phҫn tӱ và chӍ có kích thưӟc 5mm/0,2 in chiӅu rӝng
và 1mm/0,04 in chiӅu dài. Mҥch IC đưӧc gói gӑn trong mӝt hӝp nhӵa tәng hӧp hoһc sӭ và
đưӧc nӕi qua các sӧi dây dүn bҵng vàng vӟi các kim bҵng kim loҥi, vӟi các kim này nó đưӧc
nӕi vӟi tҩm mҥch in.ª

Intergrated services digital network (ISDN)

Mҥng lưӟi kӻ thuұt sӕ cho dӏch vө tích hӧp.
HӋ thӕng viӉn thông đưӧc phát triӇn trên toàn cҫu đӇ gӣi các tín hiӋu dҥng sӕ dӑc theo các sӧi
quang hoһc các dây cáp kim loҥi phù hӧp. HӋ thӕng chҥy hiӋn hành ӣ Anh vӟi mӭc 2 Mb/s,
làm tăng rҩt nhiӅu nhӳng thông tin có thӇ truyӅn đi khi so sánh vӟi các tuyӃn tương tӵ.
ViӋc sӱ dөng ISDN rӝng rãi đҫu tiên bҳt đҫu ӣ Nhұt vào năm 1988. HӋ thӕng này tҥo cơ sӣ đӇ
thӵc hiӋn sӵ liên lҥc điӋn thoҥi bҵng hình.ª

Intel
Nhà sҧn xuҩt các bӝ vi xӱ lý tҥo cơ sӣ cho máy tính cá nhân IBM. Các bӝ vi xӱ lý gҫn đây là
80386 và 80486 (nӅn tҧng cӫa các máy thưӡng đưӧc gӑi là 386 và 486), và Pentium, đưӧc
đưa ra năm 1993.ª

Intelligent terminal
Bàn phím hӋ thӕng liên lҥc vào máy tính có bӝ xӱ lý cӫa chính nó mà có thӇ sӱ dөng mӝt sӕ
vұt xӱ lý tӯ máy tính chính.ª

Interactive computing
Sӵ tính toán tương tác
HӋ thӕng đӇ xӱ lý dӳ liӋu trong đó ngưӡi sӱ dөng liên lҥc trӵc tiӃp vӟi máy tính, nhұn các phҧn
hӗi tӭc thì cho các dӳ liӋu đҫu vào. Ngưӧc lҥi trong xӱ lý khӕi dӳ liӋu, các dӳ liӋu và lӋnh phҧi
đưӧc chuҭn bӏ trưӟc và có sӵ can thiӋp cӫa ngưӡi vұn hành.ª

Interactive video (TV)

Video tương tác
HӋ thӕng máy tính trung gian cho phép ngưӡi sӱ dөng tác đӝng và điӅu khiӇn thông tin (bao
gӗm văn bҧn, âm thanh hoһc ҧnh chuyӇn đӝng), đưӧc lưu trên đĩa video. Video tương tác
đưӧc sӱ dөng phә biӃn vӟi các mөc đích huҩn luyӋn, sӱ dөng các đĩa video tương tӵ, nhưng
có ӭng dөng rӝng rãi vӟi các hӋ thӕng video kӻ thuұt sӕ như CD-I là hӋ dӵa trên dҥng CD-
ROM có nguӗn gӕc tӯ đĩa compact.ª

Interface
Giao diӋn, mһt tiӃp giáp.
ĐIӆM NӔI GIӲA HAI CHƯƠNG TRÌNH HAY HAI THIӂT Bӎ thuұt ngӳ này thưӡng đưӧc dùng
chӍ sӵ nӕi vұt lý giӳa máy tính và các thiӃt bӏ bên ngoài đưӧc dùng cân bҵng sӵ khác nhau
trong cùng nhӳng đһc tính thao tác như vұn tӕc, sӵ mã hóa dӳ liӋu, điӋn áp và sӵ tiêu thө
năng lưӧng. Giao diӋn giӳa thiӃt bӏ và ngưӡi sӱ dөng đưӧc gӑi là giao diӋn ngưӡi sӱ dөng.ª
Interlacing
Xen kӁ
Kӻ thuұt làm tăng sӵ biӃn dҥng trên các hình biӇu diӉn. Các chùm vӃt điӋn tӱ thay thӃ các
đưӡng trên mӛi đoҥn, cung cҩp nhiӅu gҩp đôi sӕ đưӡng cӫa màn hình không bӏ đan xen. Tuy
nhiên, màn hình làm mӟi lҥi chұm hơn và sӵ nhҩp nháy trên màn hình có thӇ tăng lên so vӟi
màn hình không dàn xen.ª

International standards organi
ation

Tә chӭc tiêu chuҭn quӕc tӃ
Tә chӭc quӕc tӃ đưӧc thành lұp năm 1947 đӇ tiêu chuҭn hóa các thuұt ngӳ kӻ thuұt, các đơn
vӏ... Văn phòng chính đһt ӣ Geneve.ª

Internet
Mҥng quӕc tӃ
Mҥng lưӟi phөc vө dӳ liӋu trӵc tiӃp công cӝng trên mӝt vùng rӝng lӟn. Nó đưӧc sӱ dөng rӝng
rãi cho thư điӋn tӱ và các tұp san, đһc biӋt bӣi các viӋn sĩ. Có sӵ liên lҥc trӵc tiӃp tӯ mҥng nӕi
cӫa viӋn Hàn lâm Anh tӟi mҥng quӕc tӃ Internet.ª

Interpreter
Chương trình thông dӏch
Chương trình máy tính dӏch và thӵc hiӋn các chương trình đưӧc viӃt bҵng ngôn ngӳ bұc cao.
Không giӕng chương trình biên dӏch tҥo ra bҧn dӏch đҫy đӫ mұt mã máy cӫa chương trình bұc
cao trong mӝt hoҥt đӝng, chương trình thông dӏch dӏch chương trình nguӗn, lӋnh tiӃp theo lӋnh,
mӛi khi chương trình đưӧc chҥy.
Vì mӛi lӋnh phҧi đưӧc dӏch mӛi lúc mà chương trình nguӗn đưӧc chҥy nên chương trình thông
dӏch chҥy chұm hơn nhiӅu so vӟi chương trình biên dӏch.
Tuy nhiên, không giӕng chương trình biên dӏch, nó có thӇ đưӧc thӵc hiӋn ngay lұp tӭc mà
không cҫn chӡ giai đoҥn biên dӏch trung gian.ª

Interrupt
Tín hiӋu ngҳt
Tín hiӋu đưӧc khӕi xӱ lý trung tâm cӫa máy tính nhұn, gây ra sӵ ngưng tҥm thӡi trong vұn
hành chương trình trong khi mӝt sӕ công viӋc khác đưӧc thӵc hiӋn. Sӵ ngҳt này có thӇ đưӧc
sinh ra bӣi đӗng hӗ điӋn tӱ bên trong máy tính, bӣi thiӃt bӏ đҫu vào hoһc đҫu ra hoһc bӣi lӝ
trình cӫa phҫn mӅm. Sau khi máy tính hoàn thành công viӋc mà vì nó chương trình đưӧc ngҳt,
máy điӅu khiӇn trӣ lҥi chương trình ban đҫu.ª

Inverse video or reverse video

Video ngưӧc
Phương thӭc biӇu diӉn trong đó các ҧnh trên màn hình đưӧc trình bày như là âm bҧn cӫa
dҥng bӅ ngoài bình thưӡng cӫa chúng. Video ngưӧc thưӡng đưӧc sӱ dөng vӟi các phҫn nәi
bұt cӫa hình biӇu diӉn hoһc đánh dҩu vӟi các văn bҧn và tranh mà ngưӡi sӱ dөng muӕn máy
tính thay đәi theo mӝt vài cách.ª

Inverted file
Tұp tin đҧo ngưӧc
Tұp tin trong đó cҩu trúc cӫa tұp tin dӳ liӋu hiӋn có đưӧc sҳp xӃp theo mӝt quy luұt xác đӏnh
đӇ cho phép tìm đưӧc nhanh tҩt cҧ các tài liӋu có trên mӝt vùng nҵm trong mӝt tұp hӧp đưӧc
giӟi hҥn.ª

I/O
(VIӂT TҴT CӪA INPUT/OUTPUT): ĐҬU VÀO/ĐҬU RA
Thuұt ngӳ này cũng đưӧc dùng đӇ mô tҧ sӵ truyӅn tӟi và chuyӇn đi tӯ đĩa, đó là đĩa I/O.ª
ISA bus
(ViӃt tҳt cӫa industry standart architecture bus). Dӳ liӋu đưӧc dùng bӣi máy tính cá nhân IBM
dӵa trên vi mҥch 80086 và 80286.ª

ISDN
(ViӃt tҳt cӫa International standart organization)ª

IT
(ViӃt tҳt cӫa information technology)ª

Iteration
Sӵ lһp đi, lһp lҥi
Phương pháp giҧi mӝt vҩn đӅ bҵng cách thӵc hiӋn các bưӟc giӕng nhau lһp đi lһp lҥi cho đӃn
khi thӓa mãn mӝt điӅu kiӋn nào đó. Ví dө như trong phương pháp phân loҥi, các chi tiӃt kӅ bên
đưӧc thay đәi lһp đi lҥi cho khi dӳ liӋu đưӧc xӃp thành mӝt trình tӵ theo yêu cҫu.ª
Thuұt ngӳ tin hӑc (J)ª
É      ª
¿oystick
Cҫn điӅu chӍnh
ThiӃt bӏ đҫu vào tҥo tín hiӋu đӏnh hưӟng và mӣ rӝng sӵ dӡi chӛ cӫa cҫn gҥt tay cҫm cho máy
tính. Nó tương tӵ như cҫn gҥt đưӧc dùng đӇ điӅu khiӇn chuyӃn bay cӫa 1 máy bay.
Cҫn điӅu chӍnh đôi lúc đưӧc dùng đӇ điӅu khiӇn sӵ chuyӇn đӝng cӫa con trӓ ngang qua màn
hình biӇu diӉn, nhưng thưӡng đưӧc dùng đӇ cung cҩp nhanh và trӵc tiӃp đҫu cho viӋc chuyӇn
các ký tӵ và ký hiӋu mô tҧ trò chơi trên máy tính. Không giӕng vӟi con chuӝt có thӇ làm chuyӇn
đӝng dҩu nhҳc theo hưӟng bҩt kǤ, cҫn gҥt cӫa các trò chơi đơn giҧn chӍ có thӇ làm chuyӇn đӝng
các vұt thӇ theo 1 trong 8 hưӟng khác nhau.

¿PEG
(ViӃt tҳt cӫa Joint photo graphic Experts Group). Nhóm chuyên nӕi hình. Thuұt ngӳ đưӧc dùng
đӇ mô tҧ tiêu chuҭn nén đưӧc tҥo nên bӣi nhóm đó và hiӋn nay đưӧc chҩp nhұn rӝng rãi đӇ lưu
và truyӅn các ҧnh màu.

¿ump
Nhҧy
LӋnh lұp trình thưӡng làm cho máy tính phân nhánh tӟi các phҫn khác nhau cӫa chương trình
hơn là thӵc hiӋn lӋnh kӃ tiӃp theo trình tӵ chương trình. Nhҧy không điӅu kiӋn luôn luôn đưӧc
thӵc hiӋn, còn nhҧy có điӅu kiӋn chӍ đưӧc thӵc hiӋn nӃu 1 điӅu kiӋn xác đӏnh đưӧc thӓa mãn.

¿ustification
Chính vӏ trí
Trong viӋc in và xӱ lý tӯ, sӵ sҳp xӃp văn bҧn sao cho nó đưӧc xӃp thҷng hàng ӣ lӅ trái hoһc lӅ
phҧi, hoһc cҧ 2 lӅ.
Văn bҧn đưӧc căn lӅ trái có các đưӡng vӟi đӝ dài khác nhau mà đưӧc xӃp thҳng ӣ lӅ trái hoһc lӅ
phҧi, hoһc cҧ hai lӅ.
Văn bҧn đưӧc căn lӅ trái có các đưӡng vӟi đӝ dài khác nhau mà đưӧc xӃp thҷng ӣ lӅ trái mà
không thҷng ӣ lӅ phҧi.
Văn bҧn đưӧc căn lӅ phҧi, thưӡng chӍ sӱ dөng cho các cӝt sӕ, có các đưӡng có đӝ dài khác
nhau đưӧc sҳp thҷng vӟi lӅ phҧi mà không thҷng vӟi lӅ trái. LӅ phҧi là đưӡng thҷng còn lӅ trái
thì không thҷng.
Văn bҧn đưӧc sҳp đúng toàn bӝ có các đưӡng thҷng dài bҵng nhau đưӧc sҳp thҷng vӟi cҧ lӅ
trái và lӅ phҧi. Sӵ sҳp xӃp đúng hoàn toàn đưӧc tҥo thành bҵng cách tăng khoҧng trӕng giӳa
các tӯ hoһc giӳa các chӳ cái hoһc cҧ hai. Dҩu gҥch nӕi thưӡng đưӧc sӱ dөng trong sӵ kӃt hӧp
vӟi sӵ sҳp đúng toàn bӝ.
 Thuұt ngӳ tin hӑc (K)ª
É
      ª
Kermit
Cách thӭc chuyӇn tұp tin đưӧc sӱ dөng rӝng rãi, đưӧc đưa ra đҫu tiên ӣ ViӋn đҥi hӑc
Columbia và đưӧc làm cho có ích mà không cҫn chӍ thӏ. Nó có sҹn như mӝt phҫn cӫa hҫu hӃt
các khӕi liên lҥc và có sҹn trên hҫu hӃt các hӋ điӅu hành.ªª

Keyboard
Bàn phím
Dөng cө đҫu vào giӕng như bàn phím cӫa máy đánh chӳ, đưӧc dùng đӇ nҥp lӋnh và dӳ liӋu.
Có nhiӅu sӵ khác nhau trong cách bӕ trí và dán nhãn cӫa các phím. Các phím sӕ ngoài phҥm
vi có thӇ đưӧc thêm vào, như các phím chӭc năng vӟi mөc đích đһc biӋt.ª

Key field
Trưӡng khóa
Vùng đưӧc chӑn, hay 1 phҫn cӫa 1 tài liӋu mà đưӧc dùng đӇ xác đӏnh rҵng tài liӋu đó là duy
nhҩt; trong 1 tұp tin cӫa tài liӋu nó là vùng đưӧc dùng như là cơ sӣ đӇ phân loҥi tұp tin.ª

Key to disc system or key to tape system

HӋ thӕng khóa đĩa hoһc khóa băng.
HӋ thӕng cho phép 1 sӕ lӟn dӳ liӋu đưӧc đưa vào ӣ bàn phím và chuyӇn trӵc tiӃp vào đĩa
hoһc băng có thӇ đӑc đưӧc cӫa máy tính. Nhӳng hӋ như vұy đưӧc dùng trong viӋc xӱ lý khӕi
dӳ liӋu, trong đó các khӕi dӳ liӋu ĐƯӦC CHUҮN Bӎ TRƯӞC. ĐƯӦC XӰ LÝ BӢI MÁY TÍNH
vӟi 1 chút hoһc không có sӵ can thiӋp cӫa ngưӡi sӱ dөng.ª

Kilobyte
Kilobyte
ĐƠN Vӎ CӪA BӜ NHӞ, BҶNG 1024 BYTE. NÓ ĐÔI LÚC đưӧc sӱ dөng vӟi tính ít chính xác
hơn đӇ chӍ 1000 byte.ª

Kimball tag
PhiӃu hàng hóa
Cách thӭc thưӡng đưӧc dùng trong các cӱa hàng quҫn áo, gӗm 1 thҿ đөc lӛ nhӓ đưӧc gҳn vӟi
mӛi mһt hàng đưӧc bày bán. PhiӃu hàng hóa mang thông tin vӅ mһt hàng đó (như giá, màu,
kích thưӟc...), cҧ trong dҥng chi tiӃt đưӧc in (mà khách hàng có thӇ đӑc đưӧc) và cҧ dҥng hình
mүu gӗm các lӛ nhӓ. Khi 1 mһt hàng đưӧc bán đi, phiӃu hàng (hoһc 1 phҫn cӫa nó) đưӧc
chuyӇn đi và giӳa lҥi như 1 tài liӋu bán hàng mà máy tính có thӇ đӑc đưӧc .ª

Knowledge - based system (KëS)

HӋ thӕng nӅn tҧng kiӃn thӭc
Chương trình máy tính sӱ dөng sӵ mã hóa kiӃn thӭc con ngưӡi đӇ giúp giҧi quyӃt vҩn đӅ. Nó
đưӧc khám phá trong khi nghiên cӭu trí năng nhân tҥo giúp khám phá các chương trình đӇ giҧi
quyӃt các vҩn đӅ khó giҧi bҵng các kӻ thuұt thông thưӡng cӫa khoa hӑc máy tính.ª
Thuұt ngӳ tin hӑc (M)ª
É  
   ª
Machine code
Mã máy
Tұp hӧp các lӋnh mà bӝ xӱ lý trung tâm (CPU) có thӇ hiӇu đưӧc và tuân theo trӵc tiӃp, không
cҫn 1 sӵ biên dӏch nào. Mӛi dҥng bӝ xӱ ký trung tâm có mã máy riêng cӫa nó. Vì chương trình
mã máy chӭa toàn các chӳ sӕ hӋ nhӏ phân (bit), nên phҫn lӟn ngưӡi lұp trình viӃt các chương
trình cӫa hӑ bҵng ngôn ngӳ bұc cao dӉ sӱ dөng. Chương trình bұc cao phҧi đưӧc dӏch sang mã
máy bҵng các chương trình biên dӏch hoһc thông dӏch trưӟc khi nó có thӇ đưӧc thӵc hiӋn bӣi
máy tính.
Ӣ NHӲNG NƠI KHÔNG CÓ NGÔN NGӲ BҰC CAO PHÙ HӦP TӖN tҥi hay nhӳng nơi mã máy
có hiӋu quҧ rҩt cao đưӧc đòi hӓi, ngưӡi lұp trình có thӇ chӑn viӃt các chương trình bҵng ngôn
ngӳ bұc thҩp, ngôn ngӳ này đưӧc dӏch sang mã máy bҵng chương trình biên dӏch.

Machine - readable
Máy đӑc đưӧc.
Dӳ liӋu hay thông tin mà có thӇ đӑc đưӧc trӵc tiӃp bӣi máy tính mà không cҫn gõ lҥi bàn phím.
Thuұt ngӳ này thưӡng đưӧc áp dөng cho các tұp tin trên đĩa hoһc băng, nhưng cũng có thӇ áp
dөng cho các văn bҧn đưӧc đánh máy hay in có thӇ đưӧc rà quét đӇ nhұn biӃt các ký tӵ bҵng thӏ
giác.

Macintosh
Dãy các máy vi tính đưӧc sҧn xuҩt bӣi hãng máy tính Apple. Máy Apple Macintosh, đã đưӧc giӟi
thiӋu vào năm 1984 là máy vi tính phә biӃn nhҩt vӟi giao diӋn ngưӡi sӱ dөng đӗ hӑa.
Sӵ thành công cӫa máy Macintosh đã thúc giөc các nhà sҧn xuҩt khác và các công ty phҫn mӅm
thiӃt lұp giao diӋn ngưӡi sӱ dөng đӗ hӑa. Trong đó đáng đưӧc chú ý nhҩt là Microsoft Windows,
là chương trình chҥy trên máy vi tính cá nhân IBM, và OSF/Motif, tӯ Open Software Foundation,
là chương trình đưӧc sӱ dөng vӟi nhiӅu hӋ thӕng Unix.

Macro
LӋnh mӟi đưӧc thiӃt lұp nhӡ sӵ kӃt hӧp mӝt sӕ lӋnh có sҹn trong chương TRÌNH CӪA MÁY
TÍNH. ĐƯӦC SӰ DӨNG TRONG SӴ XӰ LÝ tӯ, lұp bҧng và các ӭng dөng cӫa cơ sӣ dӳ liӋu.
Phím lӋnh macro trên bàn phím riêng biӋt. LӋnh macro đưӧc dùng đӇ chӍ nét đһc trưng giӕng
nhau trong mӝt sӕ chương trình đӏnh dҥng văn bҧn như TEX.

Magnetic - ink charater recognition (MICR)

Sӵ đoán nhұn nhұn ký tӵ mӵc tӯ. Kӻ thuұt cho phép các ký tӵ đһc biӋt in bҵng mӵc tӯ tính
đưӧc đӑc và đưa vào máy tính nhanh chóng. Sӵ nhұn các ký tӵ mӵc tӯ (MICR) đưӧc dùng
nhiӅu trong các ngân hàng vì các ký tӵ bҵng mӵc tӯ khó giҧ mҥo và vì thӃ nó là ý tưӣng cho viӋc
đánh dҩu và nhұn dҥng ngân phiӃu (séc).

Magnetic strip or magnetic stripe

Dҧi tӯ.
Dҧi mӓng bҵng vұt liӋu có tӯ tính đưӧc gҳn vào mӝt tҩm thҿ nhӵa (như thҿ tín dөng) và đưӧc
dùng đӇ ghi dӳ liӋu.

Magnetic tape
Băng tӯ
Dҧi nhӵa tәng hӧp hҽp đưӧc phӫ 1 lӟp vұt liӋu dӉ bӏ tӯ hóa trên đó các dӳ liӋu có thӇ đưӧc ghi
vào séc. Vӟi sӵ lưu trӳ vӟi khӕi lưӧng lӟn trong các dàn máy tính thương nghiӋp, các băng lӟn
quҩn tӯ trөc sҥng trөc vүn còn đưӧc sӱ dөng, nhưng các cuӝn băng trong hӝp vӟi các kích
thưӟc khác nhau đưӧc sӱ dөng rӝng rãi.

Mail merge
KӃt hӧp thư.
ĐÂC ĐIӆM ĐƯӦC ĐƯA RA BӢI MӜT SӔ CHƯƠNG TRÌNH xӱ lý cho phép 1 danh sách các chi
tiӃt cá nhân như tên và đӏa chӍ đưӧc kӃt hӧp vӟi tài liӋu chung đӇ tҥo ra các tài liӋu đưӧc đӏnh rõ.

Mainframe
Máy chӫ.
Máy chӫ đưӧc dùng đӇ xӱ lý các dӳ liӋu thương mҥi và các hoҥt đӝng vӟi tӹ lӋ lӟn khác. Máy
chӫ thưӡng dùng hӋ điӅu hành thích hӧp. Nhӡ có sӵ gia tăng chung vӅ khҧ năng tính nên sӵ
khác nhau giӳa máy chӫ, máy siêu tính, máy tính nhӓ và máy vi tính trӣ nên ít rõ ràng.
Mark sensing
Sӵ nhҥy dҩu.
Kӻ thuұt cho phép các dҩu hiӋu bҵng bút chì đưӧc làm trên các vӏ trí đưӧc xác đӏnh trưӟc trong
các dҥng đưӧc chuҭn bӏ đһc biӋt đӇ có thӇ đӑc đưӧc nhanh chóng và đưa vào máy tính. Kӻ thuұt
này sӱ dөng tính chҩt là bút chì chӭa graphit và vì thӃ nó dүn điӋn. Bӝ phұn đӑc nhҥy bén phân
tích hình dҥng bҵng cách cho các chәi quét nhӓ bҵng kim loҥi đi qua trên bӅ mһt giҩy. Khi chәi
quét chҥm vào dҩu hiӋu bҵng bút chì mҥch điӋn đưӧc hoàn thành và dҩu hiӋu đưӧc phát hiӋn.

Mass storage system

HӋ thӕng lưu trӳ khӕi.
HӋ thӕng bӝ nhӟ đӋm, như là mӝt thư viӋn các hӝp băng tӯ, có khҧ năng lưu 1 lưӧng dӳ liӋu rҩt
lӟn.

Master file
Tұp tin chính.
Tұp tin là nguӗn dӳ liӋu chính cho 1 ӭng dөng riêng biӋt. Có nhiӅu phương pháp cұp nhұt hóa
tұp tin khác nhau đưӧc sӱ dөng đӇ chҳc chҳn rҵng tұp tin chính là chính xác và có giá trӏ hiӋn
hӳu.

Media
Môi trưӡng.
Tên chung chӍ các vұt liӋu mà trên đó ghi đưӧc các dӳ liӋu. Ví dө như đĩa mӅm và băng tӯ.

Megabyte (Mbyte)
Megabyte.
ĐƠN Vӎ CӪA BӜ NHӞ, BҶNG 1024 KILOBYTE. ĐÔI LÚC NÓ ĐƯӦC DÙNG VӞI MӬC CHÍNH
XÁC ÍT HƠN Đӆ chӍ 1 triӋu byte.

Memory
Bӝ nhӟ.
Mӝt phҫn cӫa hӋ thӕng đưӧc sӱ dөng đӇ lưu trӳ dӳ liӋu và chương trình mӝt cách tҥm thӡi hoһc
vĩnh cӱu. Có 2 dҥng chính: Bӝ nhӟ truy cұp tӭc thӡi là bӝ nhӟ đӋm. Dung tích cӫa bӝ nhӟ đưӧc
đo bҵng byte, hoһc kilobyte, megabyte hoһc gigabyte.

Memory resident
Sӵ lưu trú trong bӝ nhӟ.
Có mһt trong bӝ nhӟ chính cӫa nó phҧi đưӧc lưu trú trong bӝ nhӟ. Mӝt sӕ chương trình ӭng
dөng đưӧc giӳ trong bӝ nhӟ trong khi hҫu hӃt chương trình bӏ xóa khӓi bӝ nhӟ khi công viӋc cӫa
chúng đưӧc hoàn thành. Tuy nhiên, bӝ nhӟ thưӡng không đӫ rӝng đӇ chӭa tҩt cҧ các chương
trình ӭng dөng và SӴ TRAO ĐӖI VÀ RA KHӒI BӜ NHӞ LÀ CҬN THIӂT. ĐIӄU này làm chұm sӵ
ӭng dөng.

Menu
Trình đơn.
Danh sách các mөc đӇ lӵa chӑn, đưӧc biӇu diӉn trên màn hình, tӯ đó ngưӡi sӱ dөng có thӇ
chӑn, ví dө như sӵ lӵa chӑn các dӏch vө đưӧc đӅ xuҩt cho khách hàng bҵng 1 thiӃt bӏ phân phӕi
tiӅn mһt cӫa ngân hàng: Sӵ rút riӅn, gӣi tiӅn hoһc sӵ kê khai. Các trình đơn đưӧc dùng nhiӅu
trong các giao diӋn ngưӡi sӱ dөng đӗ hӑa, nơi mà trình đơn lӵa chӑn thưӡng đưӧc chӑn bҵng
cách sӱ dөng con chuӝt.

MICR
(ViӃt tҳt cӫa magnetic ink charater recognition)

Microchip
Mҥch tích hӧp

Microcomputer
Máy vi tính hay máy tính cá nhân. Máy tính xách tay, đưӧc thiӃt kӃ đӇ chӍ mӝt ngưӡi sӱ dөng tҥi
1 thӡi điӇm, mһc dù các máy tính riêng biӋt có thӇ đưӧc nӕi lҥi thành mҥng đӇ nhӳng ngưӡi sӱ
dөng có thӇ dùng chung dӳ liӋu và chương trình. Bӝ xӱ lý trung tâm cӫa nó là bӝ vi xӱ lý, chӭa
trên 1 mҥch tích hӧp đơn.
Máy vi tính là loҥi nhӓ nhҩt trong 4 lӟp máy tính (các lӟp khác là máy siêu tính, máy tính chӫ và
máy tính nhӓ). Tӯ khi xuҩt hiӋn máy vi tính thương mҥi đҫu tiên vào năm 1975, máy Altair 8800
trӣ lên đưӧc chҩp nhұn rӝng rãi trong thương mҥi, công nghiӋp và giáo dөc.

Microfitche
Vi fim.
Tҩm fim trên đó các văn bҧn đưӧc in đưӧc thu nhӓ bҵng cách chөp hình, kích thưӟc khoҧng
105mm/4 in x 148 mm/6in, chӭa tương đương 420 tҩm A4.

Microform
Vi dҥng.
Tên chung chӍ môi trưӡng mà trên đó văn bҧn hoһc các ҧnh đưӧc thu nhӓ theo các chөp hình.
Các ví dө là đoҥn fim nhӓ (tương tӵ vӟi fim trong camera thưӡng) và vi phim (âm bҧn cӵc nhӓ).
Vi dҥng có ưu điӇm vӅ sӵ tái sinh chұm và giá lưu trӳ, nhưng nó đòi hӓi các phương tiӋn đһc
biӋt đӇ đӑc văn bҧn. Nó đưӧc sӱ dөng rӝng rãi cho viӋc lưu trӳ hӗ sơ và lưu 1 khӕi lưӧng văn
bҧn lӟn, như các catalo cӫa thư viӋn.
Dӳ liӋu máy tính có thӇ đưa ra ngoài trӵc tiӃp và nhanh chóng trong vi dҥng bҵng các phương
tiӋn đҫu ra cӫa máy tính trên kӻ thuұt vi fim. ViӋc sӱ dөng vi fim ngày nay đang làm suy giҧm kӃt
quҧ cӫa viӋc xӱ lý ҧnh tài liӋu.

Microprocessor
Bӝ vi xӱ lý.
Bӝ xӱ lý trung tâm cӫa toàn máy tính đưӧc chӭa trên mҥch tích hӧp. Sӵ xuҩt hiӋn cӫa bӝ vi xӱ
lý đҫu tiên 1971 đưӧc Intel thiӃt kӃ cho nhà sҧn xuҩt máy tính bӓ túi đã loan báo sӵ khӣi đҫu cӫa
máy vi tính. Bӝ mҥch vi xӱ lý đã dүn đӃn sӵ giҧm kích thưӟc và giá thành đáng kӇ cӫa máy tính,
và ngày nay các máy tính chuyên biӋt có thӇ đưӧc tìm thҩy trong máy giһt, xe hơi...

Microsoft
Nhà cung cҩp phҫn mӅm cӫa Mӻ, hiӋn nay là hãng cung cҩp phҫn mӅm lӟn nhҩt thӃ giӟi. Sҧn
phҭm chính đҫu tiên cӫa Microsoft là MS-DOS, đưӧc viӃt cho IBM, nhưng nó đã tăng sӭc chӭa
cӫa nó trên thӏ trưӡng máy tính cá nhân vӟi sӵ xuҩt hiӋn cӫa Windows và các ӭng dөng tương
ӭng.

MIDI
(ViӃt tҳt cӫa musical instrument digital interface):
Giao diӋn nhҥc cө kӻ thuұt sӕ. Giao diӋn tiêu chuҭn cho phép các nhҥc cө điӋn tӱ đưӧc nӕi vӟi
mӝt máy tính. Máy tính vӟi bӝ nӕi MIDI có thӇ đưa vào và lưu trӳ âm thanh bҵng các dөng cө nӕi
tiӃp, và rӗi có thӇ thao tác vӟi các âm thanh này theo nhiӅu cách.

Minicomputer
Máy tính nhӓ.
Máy tính đa năng vӟi kích thưӟc và khҧ năng xӱ lý nҵm giӳa kích thưӟc và khҧ năng xӱ lý cӫa
máy tính chӫ và máy vi tính. Máy tính có thӇ sӱ dөng thưӡng xuyên hơn hӋ điӅu hành Unix.
Ngày nay hҫu hӃt các máy tính nhӓ đӅu dӵa trên bӝ vi mҥch xӱ lý và sӵ khác nhau giӳa máy
tính nhӓ và máy vi tính biӃn mҩt.

Mips
(ViӃt tҳt cӫa million in structions per second):
Hàng triӋu trong 1 giây.
Sӕ đo vұn tӕc cӫa 1 bӝ xӱ lý. Nó không bҵng khҧ năng cӫa máy tính trong tҩt cҧ các trưӡng hӧp.

Mnemonic
Thuұt giúp trí nhӟ.
Trong tính toán, trình đӝ ngҳn gӑn cӫa các chӳ cái đưӧc dùng trong ngôn ngӳ lұp trình bұc thҩp
đӇ biӇu diӉn lӋnh mã máy.

Modem
(ViӃt tҳt tӯ modulator/demodulator) modem.
ThiӃt bӏ đӇ chuyӇn dӳ liӋu cӫa máy tính qua đưӡng dây điӋn thoҥi. ThiӃt bӏ như vұy rҩt cҫn thiӃt
vì cho đӃn nay các tín hiӋu sӕ đưӧc sinh ra bӣi máy tính không thӇ đưӧc chuyӇn đi trӵc tiӃp qua
mҥng lưӟi điӋn thoҥi sӱ dөng các tín hiӋu tương tӵ, rӗi lҥi biӃn đәi trӣ lҥi các modem đưӧc dùng
đӇ nӕi vӟi các thiӃt bӏ tӯ xa tӟi các máy tính trung tâm và cho phép các máy tính liên lҥc vӟi nhau
ӣ bҩt cӭ nơi đâu trên thӃ giӟi. Vӟi sӵ khӣi đҫu cӫa ISDN, modem không còn cҫn thiӃt nӳa.

Monitor
Màn hình kiӇm soát.

Monitor
KiӇm soát.
kiӇm tra tiӃn trình cӫa 1 hoҥt đӝng hay cách sӱ dөng, ví dө như cӫa bӝ nhӟ hoһc khoҧng trӕng
cӫa đĩa.

Motorola
Hãng sҧn xuҩt bӝ mҥch vi xӱ lý đưӧc dùng bӣi máy Apple Macintosh và các máy tính khác.

Mother board
Bҧn mҥch mҽ.
Bҧn mҥch in chӭa các phҫn tӯ chính cӫa 1 máy vi tính. Khҧ năng, dung tích bӝ nhӟ cӫa máy vi
tính có thӇ đưӧc tăng cưӡng bҵng cách thêm các bҧn mӣ rӝng vào bҧn mҥch mҽ.

Mouse
Con chuӝt.
Dөng cө đҫu vào đưӧc dùng đӇ điӅu khiӇn con trӓ trên màn hình máy tính. Con chuӝt đưӧc nӕi
vӟi máy tính bҵng sӧi dây hoһc nӕi bҵng phә hӗng ngoҥi, và hӧp nhҩt 1 hay nhiӅu nút nhҩt có
thӇ đưӧc ҩn. ChuyӇn đӝng cӫa chuӝt trên bӅ mһt gây ra sӵ chuyӇn đӝng tương ӭng cӫa con trӓ.
Theo cách này ngưӡi sӱ dөng có thӇ thao tác vӟi các đӕi tưӧng trên màn hình và lӵa chӑn danh
mөc.
Con chuӝt làm viӋc hoһc theo các cơ hӑc (vӟi sӵ tiӃp xúc điӋn đӇ cҧm nhұn các chuyӇn đӝng
trên hai mһt phҷng cӫa quҧ bóng trên bӅ mһt), hoһc theo cách quang hӑc (các tӃ bào quang điӋn
phát hiӋn sӵ chuyӇn đӝng bҵng cách ghi ánh sáng phҧn xҥ tӯ 1 ô mà trên đó chuӝt chuyӇn
đӝng).

MS-DOS
(ViӃt tҳt cӫa Microsoft Disc Operating System).
HӋ điӅu hành đĩa cӫa Microsoft.
HӋ điӅu hành cӫa máy tính đưӧc sҧn xuҩt bӣi công ty Microsoft corporation, đưӧc dùng rӝng rãi
trên máy vi tính vӟi hӑ vi xӱ lý Intel x86. Mӝt phiên bҧn đưӧc gӑi là PC-DOS đưӧc IBM bán cho
các máy tính cá nhân cӫa nó. MS-DOS và PC-DOS thưӡng đưӧc ngө ý chӍ là DOS. MS-DOS
đưӧc xuҩt hiӋn lҫn đҫu trên vào năm 1991, và tương tӵ hӋ thӕng trưӟc đó tӯ Digital Research
ĐƯӦC GӐI LÀ CP/M. ĐӂN NҲM 1993, MS-DOS ĐÃ ĐҤT đӃn phiên bҧn 6.0.
MTëF
(ViӃt tҳt cӫa mean time between failures)
Thӡi gian trung bình giӳa các sӵ sӕ.
ĐƯӦC DÙNG NHƯ ĐƠN Vӎ ĐO ĐӜ TIN CҰY CӪA Hӊ thӕng.

Multimedia
ĐA PHƯƠNG TIӊN.
Sӵ kӃt hӧp cӫa các phҫn tӱ cӫa âm thanh và hình ҧnh trong 1 ӭng dөng tương tác, nó sӱ dөng
các văn bҧn, âm thanh và hình ҧnh. Ví dө như cơ sӣ dӳ liӋu đa phương tiӋn cӫa các nhҥc cө có
thӇ cho phép ngưӡi sӱ dөng không chӍ nghiên cӭu và gӑi ra bҧn gӕc vӅ 1 nhҥc cө riêng mà còn
có thӇ xem hình ҧnh nó và nghe nó chơi 1 đoҥn nhҥc. Máy tính cá nhân đa phương thưӡng
đưӧc cung cҩp ә đĩa compact do dung tích bӝ nhӟ cӫa đĩa CD-ROM.

Multiplexer
Bӝ nhӟ bӝi.
Trong viӉn thông, thiӃt bӏ cho phép 1 môi trưӡng truyӅn tin mҥng mӝt sӕ tín hiӋu riêng biӋt tҥi
cùng 1 thӡi điӇm, ví dө như cho phép mӝt sӕ cuӝc đàm thoҥi điӋn thoҥi đưӧc thӵc hiӋn trên 1
đưӡng điӋn thoҥi và các tín hiӋu radio đưӧc truyӅn nәi.

Multitasking of multiprogramming
ĐA NHIӊM VӨ HAY ĐA LҰP TRÌNH.
HӋ thӕng trong đó 1 bӝ xӱ lý có thӇ chҥy mӝt sӕ chương trình khác nhau (hay các phҫn khác
nhau cӫa 1 chương trình) tҥi cùng 1 thӡi điӇm. Tҩt cҧ các chương trình đưӧc chӭa trong bӝ nhӟ
và mӛi chương trình đưӧc phép chҥy trong 1 khoҧng thӡi gian nào đó. Khҧ năng đa nhiӋm vө
phө thuӝc chӫ yӃu vào hӋ điӅu hành hơn là dҥng cӫa máy tính.

Multiuser system or multiccess system

HӋ thӕng nhiӅu ngưӡi sӱ dөng.
HӋ điӅu hành cho phép mӝt sӕ ngưӡi truy cұp cùng 1 máy tính tҥi cùng 1 thӡi điӇm. Mӛi ngưӡi
sӱ dөng có 1 máy tính liên lҥc vӟi máy tính mà có thӇ ӣ gҫn (đưӧc nӕi trӵc tiӃp vӟi máy tính)
hoһc ӣ xa (nӕi vӟi máy tính thông qua modem và đưӡng dây điӋn thoҥi).
HӋ thӕng này thưӡng đưӧc nhӡ sӱ dөng chung thӡi gian: máy tính đưӧc bұt rҩt nhanh giӳa các
thiӃt bӏ liên lҥc và chương trình đӇ mӛi ngưӡi sӱ dөng dùng đӝc quyӅn máy tính chӍ trong vài
phҫn cӫa giây, và có thӇ làm viӋc nӃu hӑ tiӃp tөc truy cұp.
Thuұt ngӳ tin hӑc (N)ª
É

     ª
À À

Œ
    
ªª

À
 
  

     
 ª

À 

 

 


 
   




 

 
  

 


!  
 "#  $
%$ 
  
%  

  &'! 
     
 
% ($  (
$   
%      
  )     
      
  *
%
  + 
,
ª

À  

Π
 

Π ) &
  
  

%   
  
  

%  -  
 Π
  
 
   


.    / 
   
ª

À 
 À 
Œ
)
 $
 
  0 
Œ1

$   

 


ª

À    

ë    
2  /

  
% 
 
   

 
ª

À  
  %3/ 4
    
ª

À 
  
Œ
 )
  
Π
 
% 
  

     5 (667
      

" 8 /  # 
 09

 ª

À      

 :+3/4   ª

À 
d&
 %  &
 7
d&



% 7 0; d&
7 

# /  
%"
&
  


 &
ª

À 
Π /
< 

 

 
 =
  >
% 

 
ª

À  
< / 

<
    
 
 
 /   "     &
 7 < / 

 
% 
# /  
%" 



% 
 (
-

% ª
Thuұt ngӳ tin hӑc (O)ª
É       ª
Object oriewted programming (OOP)
Sӵ lұp trình hưӟng đӕi tưӧng.
Sӵ lұp trình máy tính dӵa trên các đӕi tưӧng, trong đó các
dӳ liӋu liên kӃt chһt chӁ vӟi các quy trình thӵc hiӋn chúng.
Ví dӵ như 1 vòng tròn trên màn hình có thӇ là 1 đӕi tưӧng:
nó có các dӳ liӋu như tâm điӇm và bán kính, cũng như cách
thӭc đӇ làm chuyӇn đӝng nó, xóa nó, thay đәi kích thưӟc
cӫa nó... ViӋc sӱ dөng sӵ lұp trình hưӟng đӕi tưӧng làm
cho sӵ phát triӇn giao diӋn ngưӡi sӱ dөng đӗ hӑa đưӧc dӉ
dàng.ªª
Object linking and embedding
Liên kӃt và nhúng đӕi tưӧng.
Sӵ tăng cưӡng trao đәi dӳ liӋu bҵng đӝng lӵc làm cho nó
không chӍ có khҧ năng bao gӗm các dӳ liӋu trӵc tiӃp 1 ӭng
dөng trong 1 ӭng dөng khác mà còn có khҧ năng hiӋu đính
dӳ liӋu trong sӵ ӭng dөng ban đҫu mà không cҫn đӇ lҥi sӵ
ӭng dөng mà trong đó dӳ liӋu đưӧc bao hàm.ª

Object program
Chương trình đӕi tưӧng.
Sӵ dӏch mұt mã máy cӫa 1 chương trình đưӧc viӃt bҵng
ngôn ngӳ nguӗn.ª

OCR
(ViӃt tҳt cӫa optical character recognition)
Bӝ đӑc ký tӵ quang hӑc.ª

Octal number system

HӋ cơ sӕ 8.
HӋ thӕng vӟi cơ sӕ 8, đưӧc dùng trong tính toán, trong đó
tҩt cҧ các sӕ đưӧc thành lұp bӣi các chӳ sӕ tӯ 0 đӃn 7. Ví
dө như sӕ thұp phân 8 đưӧc biӇu diӉn trong hӋ cơ sӕ 8 là
10, và sӕ thұp phân 17 trong hӋ cơ sӕ 8 là 21.ª

Off line
Ngҳt mҥch
Không đưӧc nӕi kӃt đӇ các dӳ liӋu không thӇ truyӅn đưӧc,
ví dө như tӟi máy in. Trái vӟi nó là nӕi mҥch.ª

OMR
(ViӃt tҳt cӫa optical mark recognition)ª

On line
Nӕi mҥch.
ĐƯӦC NӔI, Đӆ CHO CÁC DӲ LIӊU CÓ THӆ ĐƯӦC
truyӅn đi, ví dө như tӟi máy in. Trái vӟi nó là ngҳt mҥch.ª

On-line system
HӋ trӵc tuyӃn.
HӋ thӕng gӕc cho phép máy tính làm viӋc vӟi ngưӡi sӱ
dөng cӫa nó, phù hӧp vӟi mӛi chӍ dүn đưӧc đưa ra và nhҳc
ngưӡi sӱ dөng nhӳng thông tin khi cҫn thiӃt. Thuұt ngӳ này
hiӋn nay đưӧc dùng chӫ yӃu đӇ chӍ cơ sӣ dӳ liӋu lӟn, thư
điӋn tӱ, và các hӋ thӕng thҧo luұn đưӧc tiӃp cұn thông qua
modem quay sӕ. Nhӳng hӋ này thưӡng có hàng chөc hoһc
hàng trăm ngưӡi sӱ dөng tӯ các nơi khác nhau, đôi khi tӯ
các nưӟc khác nhau, trӵc tiӃp tҥi cùng 1 thӡi điӇm.ª

Open systems
HӋ thӕng mӣ.
Thuұt ngӳ đưӧc dùng đӇ mô tҧ hӋ thӕng phù hӧp vӟi tiêu
chuҭn các hӋ thӕng mӣ hay các tiêu chuҭn POSIX. Unix là
nӅn tҧng ban đҫu cӫa hӋ thӕng mӣ và hҫu hӃt các hӋ thӕng
mӣ không đӝc quyӅn, vүn còn sӱ dөng hӋ điӅu hành này.
Thuұt ngӳ này cũng đưӧc dùng khoáng hơn đӇ mô tҧ 1 hӋ
thӕng bҩt kǤ mà liên lҥc vӟi các hӋ thӕng khác và đӇ mô tҧ
các tiêu chuҭn khác như MS-DOS và Windows. Các hӋ
thӕng mӣ đưӧc phát triӇn tӯng phҫn đӇ làm tăng khҧ năng
liên lҥc, nhưng cũng làm giҧm sӵ phө thuӝc cӫa ngưӡi sӱ
dөng vào ngưӡi cung cҩp các hӋ thӕng đӝc quyӅn.ª

Open systems interconnection (OSI)

Sӵ nӕi tiӃp tiêu chuҭn cӫa hӋ thӕng mӣ.
Tiêu chuҭn cӫa tә chӭc tiêu chuҭn quӕc tӃ, đӏnh nghĩa 7
tҫng cách thӭc liên lҥc. Mһc dù OSI là tiêu chuҭn quӕc tӃ,
nhưng các nghӏ đӏnh thư TCP/IP và kiӃn trúc hӋ thӕng mҥng
cӫa IBM thưӡng đưӧc sӱ dөng nhiӅu hơn trong các hӋ
thӕng thương mҥi.ª

Tiêu chuҭn nӕi tiӃp các hӋ thӕng mӣ (OSI). Bҧy tҫng thӫ tөc
1. Vұy lý: Liên quan đӃn các giao diӋn cơ hӑc, điӋn và các
quy trình giӳa thiӃt bӏ liên lҥc và mҥng lưӟi.
2. Khung/nӕi kӃt: Liên quan đӃn sӵ truyӅn các tӯ dӳ liӋu
hơn là các đơn vӏ thông tin (bit), cung cҩp cho sӵ phân
nhóm đơn vӏ thông tin thành byte hay các cơ cҩu.
3. Mҥng lưӟi: Liên quan vӟi sӵ tuân theo lӝ trình có hiӋu
quҧ cӫa thông tin.
4. Sӵ vұn chuyӇn: Liên quan đӃn sӵ liên lҥc đáng tin cұy
giӳa các hӋ thӕng truyӅn và nhұn. Cũng liên quan đӃn sӵ
điӅu chӍnh lӛi.
5. Hӝi nghӏ: Quҧn lý cuӝc đӕi thoҥi giӳa các hӋ thӕng liên
lҥc, sӵ quҧn lý và đӗng bӝ hóa...
6. Sӵ biӇu diӉn: Liên quan đӃn sӵ đӏnh dҥng dӳ liӋu và sӵ
biӃn đәi mұt mã, tҥo lұp các quy tҳt thӓa thuұn lúc bҳt đҫu
liên kӃt: bao hàm ngôn ngӳ ASNI.
7. Sӵ ӭng dөng: Liên quan đӃn các ӭng dөng như truyӅn
tұp tin, thư điӋn tӱ và dӏch vө thư mөc.ª

Operating system (OS)

HӋ điӅu hành.
Chương trình điӅu khiӇn hoҥt đӝng cơ bҧn cӫa máy tính. HӋ
điӅu hành tiêu biӇu điӅu khiӇn các thiӃt bӏ ngoҥi vi, tә chӭc
sҳp xӃp hӋ thӕng dӳ liӋu, bҧo đҧm sӵ liên lҥc vӟi ngưӡi vұn
hành và chҥy các chương trình khác.
Các hӋ điӅu hành đӝc quyӅn đưӧc viӃt cho nhӳng máy tính
xác đӏnh, nhưng các máy khác đưӧc chҩp nhұn các tiêu
chuҭn. Nhӳng hӋ này bao gӗm CP/M (cӫa Digital Reacrh)
và MS-DOS (cӫa Microsoft) dùng cho máy vi tính. Unix
(đưӧc phát triӇn ӣ các phòng thí nghiӋm cӫa AT & T) là tiêu
chuҭn ӣ các trҥm hoҥt đӝng, các máy tính nhӓ và máy siêu
tính. Nó cũng đưӧc dùng cho các máy tính cá nhân đӇ bàn
và máy tính lӟn.ª

Optical charracter recongnition (OCR)

Bӝ đӑc ký tӵ quang hӑc.
Kӻ thuұt đӇ đưa các văn bҧn vào máy tính bҵng phương
tiӋn đӑc tài LIӊU. ĐҬU TIÊN, 1 BӜ QUÉT XӰ LÝ CÁC ҦNH
SӔ CӪA văn bҧn, rӗi phҫn mӅm cӫa bӝ đӑc ký tӵ dùng các
kiӃn thӭc đưӧc lưu trӳ vӅ hình dҥng cӫa các ký tӵ riêng biӋt
và các chương trình dӵa trên sӵ suy luұn minh bҥch hoһc
lұp lӡ đӇ biӃn đәi các ҧnh sӕ thành tұp hӧp các mұt mã bên
trong mà có thӇ đưӧc lưu và xӱ lý bӣi máy tính.ª

Optical computer
Máy tính quang hӑc.
Máy tính trong đó cҧ tín hiӋu ánh sáng và điӋn đӅu đưӧc sӱ
dөng trong bӝ xӱ lý trung tâm. Công nghӋ này vүn chưa
đưӧc phát triӇn hoàn chӍnh, nhưng nhӳng máy tính như vұy
hӭa hҽn sӁ thӵc hiӋn nhanh hơn và ít bӏ tҩn công bӣi sӵ
nhiӉu điӋn bên ngoài so vӟi máy chӍ dӵa trên tín hiӋu điӋn.
Mүu thӱ nghiӋm đã đưӧc chӃ tҥo ӣ trưӡng tәng hӧp
Colorado ӣ Mӻ vào năm 1993.ª

Optical disc
ĐĨA QUANG HӐC.
Môi trưӡng lưu trӳ trong đó công nghӋ lade đưӧc sӱ dөng
đӇ ghi và đӑc mӝt khӕi lưӧng lӟn các dӳ liӋu sӕ. Các dҥng
đĩa quang hӑc bao gӗm CD-ROM. WORM và đĩa đӑc/ghi
quang hӑc tӯ tính có thӇ xóa đưӧc (CD-R)ª

Optical fibre
Sӧi quang.
Sӧi thӫy tinh nguyên chҩt rҩt nhӓ mà qua đó ánh sáng có
thӇ đưӧc phҧn xҥ đӇ truyӅn các ҧnh hoһc dӳ liӋu tӯ đҫu
này đӃn đҫu kia. Các sӧi quang hӑc đang đưӧc sӱ dөng
ngày càng nhiӅu đӇ thay thӃ các dây cáp liên lҥc bҵng kim
loҥi, các thông điӋp đưӧc mã hóa như các xung ánh sáng
bҵng kӻ thuұt sӕ hơn là dòng điӋn dao đӝng. Mһc dù sӵ đҳt
đӓ trong sҧn xuҩt và lҳp đһt nhưng sӧi quang hӑc có thӇ
mang nhiӅu dӳ liӋu hơn, nhanh hơn và dãy tҫn sӕ cao hơn
so vӟi cáp truyӅn thӕng, và ít bӏ nhiӉu hơn.ª

Optical mark recognition (OMR)

Sӵ nhұn biӃt dҩu quang hӑc.
Kӻ thuұt cho phép các dҩu hiӋu đưӧc tҥo ra trong các vӏ trí
xác đӏnh trưӟc dҥng nhұp máy tính đưӧc phát hiӋn bҵng
quang hӑc và nhұp vào máy tính. ThiӃt bӏ đӑc dҩu quang
hӑc chiӃu mӝt chùm ánh sáng lên tài liӋu đưa vào và có thӇ
khám phá các dҩu hiӋu có vì ít ánh sáng đưӧc phҧn xҥ trӣ
lҥi tӯ chúng hơn tӯ phҫn giҩy không có dҩu hiӋu.ª

OR gate
Cӱa OR (hoһc), mӝt dҥng cӫa cӱa logic.ª

OS/2
HӋ điӅu hành cӫa máy tính mӝt ngưӡi sӱ dөng đưӧc sҧn
xuҩt liên doanh MICROSOFT VÀ IBM Đӆ SӰ DӨNG TRÊN
CÁC MÁY VI TÍNH LӞN HƠN. ĐÂC điӇm cӫa nó là đa năng
và khҧ năng truy cұp mӝt sӕ lӟn bӝ nhӟ trong. HiӋn nay nó
đưӧc IBM bán đӝc quyӅn.ª

OSI
 (viӃt tҳt cӫa open system Interconnection)ª

Outling font
Phông chӳ dҥng đưӡng nét.
Phông chӳ mà trong đó các đưӡng nét cӫa ký tӵ đưӧc đӏnh
rõ, làm cho phông chӳ có thӇ phóng tӹ lӋ tӟi kích thưӟc bҩt
kǤ. Phông chӳ dҥng đưӡng nét có thӇ đưӧc xuҩt ra ngoài
nhӡ 1 thiӃt bӏ đҫu ra. Ba ngôn ngӳ mô tҧ trang thưӡng gһp
nhҩt có sӱ dөng phông chӳ dҥng đưӡng nét là PostScript,
TUE Type và PCL5.ª

Output device
ThiӃt bӏ đҫu ra.
ThiӃt bӏ đӇ biӇu hiӋn kӃt quҧ xӱ lý cho máy tính thӵc hiӋn
trong dҥng mà ngưӡi sӱ dөng có thӇ hiӇn đưӧc. Các thiӃt bӏ
đҫu ra thông dөng nhҩt là màn hình và máy in. Các thiӃt bӏ
đҫu ra khác bao hàm bӝ phұn vӁ đӗ thӏ, dөng cө cho ra các
dӳ liӋu máy tính trên vi phim.ª

Overflow error
Lӛi vưӧt quá.
Lӛi xuҩt hiӋn nӃu 1 sӕ nҵm ngoài phҥm vi máy tính và nó
ª
quá lӟn đӇ có thӇ xӱ lý đưӧcª
Thuұt ngӳ tin hӑc (P)ª
É 
    ª
Packet switching
Phương pháp truyӅn dӳ liӋu giӳa các máy tính đưӧc nӕi trong 1 mҥng. Mӝt góc hoàn chӍnh chӭa
các dӳ liӋu đưӧc truyӅn và thông tin vӅ máy tính nhұn dӳ liӋu. Góc thông tin đi quanh mҥng cho
đӃn khi nó đӃn đúng trҥm cҫn tӟi.

Page decription language

Ngôn ngӳ mô tҧ trang.
Ngôn ngӳ điӅu khiӇn đưӧc dùng đӇ mô tҧ nӝi dung và cách trình bày cӫa 1 trang in hoàn chӍnh:
ngôn ngӳ mô tҧ trang thưӡng đưӧc dùng đӇ điӅu khiӇn HOҤT ĐӜNG CӪA MÁY IN LADE. ƯU
ĐIӆM QUAN TRӐNG CӪA nó là nó cho phép thiӃt bӏ đҫu ra và sӵ phân tích đӝc lұp nhau. Ngôn
ngӳ mô tҧ trang phә biӃn nhҩt là Adobe PostScript và Hewheel - packetd Printer control
Language (PCL).

Page printer
Máy in trang.
Máy in mà in toàn bӝ 1 trang văn bҧn và hình vӁ vào cùng 1 thӡi điӇm. Máy in trang sӱ dөng kӻ
thuұt tĩnh điӋn, tương tӵ vӟi kӻ thuұt dùng trong máy sao chөp.

Paging
Phương pháp làm tăng dung tích bӝ nhӟ ngoài cӫa máy tính.

Parallel interfac
Giao diӋn song song.
Giao diӋn mà qua đó dӳ liӋu đưӧc truyӅn sao cho mӛi đơn vӏ thông tin cҩu thành 1 byte hay 1 tӯ
đưӧc gӣi đi đӑc theo các sӧi dây riêng biӋt tҥi cùng mӝt thӡi điӇm.

Parallel processing.
Sӵ xӱ lý song song.
Công nghӋ máy tính mà cho phép các bӝ xӱ lý làm viӋc song song trên 1 tұp hӧp dӳ liӋu. Sӵ xӱ
lý song song thưӡng liên quan đӃn viӋc phá vӥ sӵ tính toán thành các phҫn nhӓ và thӵc hiӋn
hàng ngàn các phҫn này 1 cách đӗng thӡi hơn là thӵc hiӋn trong 1 trình tӵ tuyӃn tính. Các dҥng
cӫa xӱ lý song song bao hàm xӱ lý song song khӕi lưӧng lӟn và xӱ lý song song đӕi xӭng.

Parallel running
Chҥy (chương trình) song song.
Phương pháp thӵc hiӋn hoҥt đӝng cӫa mӝt hӋ thӕng máy tính mӟi trong đó hӋ thӕng mӟi và hӋ
thӕng cũ đưӧc chҥy cùng nhau trong mӝt thӡi gian ngҳn. HӋ thӕng cũ vì thӃ có thӇ thay thӃ tӯ sӵ
thay nhӳng sai sót phát sinh.

Parameter
Thông sӕ.
ĐÂC TÍNH HAY YӂU TӔ CÓ THӆ BIӂN ĐӖI ĐƯӦC chương trình hay 1 vұt thưӡng đưӧc mô tҧ
bҵng 1 tұp hӧp các thông sӕ biӃn đәi hơn là các giá trӏ cӕ đӏnh. Ví dө như trong ӭng dөng xӱ lý
tӯ mà lưu trӳ các thông sӕ vӅ phông chӳ, cách trình bày trang, dҥng căn lӅ..., nhӳng thông sӕ
này có thӇ đưӧc thay đәi bӣi ngưӡi sӱ dөng.

Parity
Tính chҹn lҿ.
Trҥng thái chҹn, hoһc cӫa mӝt sӕ. Trong tính toán, thuұt ngӳ này ngө ý chӍ mӝt sӕ các sӕ 1 trong
mã nhӏ phân đưӧc, dùng đӇ biӇu diӉn dӳ liӋu. Sӵ biӇu
Thuұt ngӳ tin hӑc (Q)ª
É  
   ª
Quick draw
HӋ thӕng biӇu diӉn bҵng hình dӵa trên vұt thӇ đưӧc sӱ dөng bӣi Apple Macintosh trong máy
tính. ViӋc sӱ dөng Quickdraw đã đem tӟi cho hҫu hӃt các máy Macintosh cái nhìn và sӵ cҧm
nhұn giӕng nhau.

Quick time
Sӵ tұn dөng đa phương đưӧc đưa ra bӣi Apple, đҫu tiên cho Macintosh, nhưng ngày nay nó
cũng có thӇ dùng cho Windows. Nó cho phép đa phương, như âm thanh và hình ҧnh đưӧc đưa
vào các tài liӋu khác.

Qwerty
Sӵ sҳp xӃp các phím theo tiêu chuҭn trên bàn máy đánh chӳ hay bàn phím vi tính cӫa Anh hay
Mӻ. Q, W, E, R, T và Y là 6 phím đҫu trên hàng chӳ cái trên cùng. Sӵ sҳp xӃp như vұy làm giҧm
cưӡng đӝ làm viӋc cӫa ngưӡi đánh mày hàng ngày đӇ các phím không bӏ kҽt vӟi nhau. Các
nưӟc châu âu dùng sӵ sҳp xӃp khác, như Azerty và Qwertz là kiӇu thích hӧp vӟi ngôn ngӳ cӫa
Thuұt ngӳ tin hӑc (R)ª
É
     ª
RAID
(ViӃt tҳt tӯ Redundant arrays of independent (or inexpensive discs):
Sӵ sҳp xӃp đĩa đӝc lұp.
Sӵ sҳp xӃp các đĩa, mӛi đĩa đưӧc nӕi vӟi thanh dүn, chúng có thӇ đưӧc xӃp theo các cách khác
nhau, phө thuӝc vào sӵ ӭng dөng. Ví dө như Raid 1 là đĩa phҧn chiӃu, trong khi raid 5 trҧi rӝng
mӛi ký tӵ giӳa các đĩa. Sӵ sҳp xӃp đӝc lұp này nhҵm mөc đích hoàn thiӋn sӵ biӇu diӉn và an
toàn dӳ liӋu.

RAM
(Ramdon access memory):
Bӝ nhӟ truy cұp ngүu nhiên.
Dөng cө nhӟ ӣ dҥng 1 tұp hӧp các mҥch tә hӧp, thưӡng đưӧc dùng trong các máy vi tính.
Không giӕng như mҥch tә hӧp ROM (bӝ nhӟ chӍ đӑc đưӧc), mҥch tә hӧp RAM có thӇ đӑc tӯ đĩa
và ghi bӣi máy tính, nhưng nӝi dung cӫa nó bӏ mҩt khi nguӗn điӋn bӏ cҳt. Máy tính cӫa nhӳng
năm 1992 có thӇ có tӟi 32 megabyte cӫa mҥch RAM.

RAMdise
ĐĨA RAM.
Bӝ nhӟ truy cұp ngүu nhiên đưӧc sҳp xӃp đӇ xuҩt hiӋn trong hӋ điӅu hành như 1 đĩa. Nó cho
phép tiӃp cұn nhanh hơn đĩa cӭng thưӡng và vì thӃ đưӧc sӱ dөng cho các ӭng dөng cҫn đӑc và
ghi các hoҥt đӝng thưӡng xuyên. Tuy nhiên, vì dӳ liӋu đưӧc lưu trong bӝ nhӟ truy cұp ngүu
nhiên nên bó bӏ mҩt đi khi tҳt máy tính.

Random access
Sӵ truy cұp ngүu nhiên, sӵ truy cұp trӵc tiӃp.

Random number
Sӕ ngүu nhiên.
Mӝt sӕ trong dãy sӕ không có hình mүu xác đӏnh đưӧc. Các sӕ ngүu nhiên đưӧc sӱ dөng trong
sӵ mô phӓng máy tính và các trò chơi trên máy tính. Mӝt máy tính bình thưӡng không thӇ tҥo ra
các sӕ ngүu nhiên đúng, nhưng các kӻ thuұt khác nhau có thӇ đҥt đưӧc các sӕ giҧ ngүu nhiên -
đӫ gҫn giӕng vӟi sӵ ngүu nhiên đúng cho hҫu hӃt các mөc đích.

Range check
Sӵ kiӇm tra dҧi.
Sӵ kiӇm tra giá trӏ đưӧc áp dөng cho các chi tiӃt dӳ liӋu sӕ đӇ chҳc chҳn rҵng giá trӏ cӫa nó nҵm
trong dҧi hӧp lý.

Raster graphics or bit mapped graphics

ĐӖ HӐA MÀNH QUÉT.
Hình vӁ trên máy tính đưӧc lưu trong bӝ nhӟ bҵng cách dùng ánh xҥ đӇ ghi dӳ liӋu (như màu và
cưӡng đӝ) cho mӛi ҧnh điӇm tҥo thành ҧnh. Khi đưӧc truyӅn đi (phóng to, quay, làm dҽt...), hình
vӁ dҥng chҩm trӣ nên rӡi rҥc, KHÔNG GIӔNG NHƯ HÌNH VӀ DҤNG ĐƯӠNG NÉT. ĐӖ HӐA
mành quét đưӧc dùng tiêu biӇu trong các ӭng dөng đӇ sơn và đưӧc tҥo ra bҵng bӝ quét.

Real-time system.
HӋ thӕng thӡi gian thӵc.
Chương trình phҧn hӗi các sӵ kiӋn trên thӃ giӟi khi chúng xҧy ra. Ví dө chương trình lái máy bay
tӵ đӝng trên máy bay phҧi phҧn ӭng ngay lұp tӭc đӇ khӓi lӋch hưӟng. Quá trình điӅu khiӇn
rôbӕt, các trò chơi và nhiӅu ӭng dөng khác là các ví dө cӫa hӋ thӕng này.

Record
Bҧng ghi mүu tin
Tұp hӧp các chi tiӃt dӳ liӋu hay các trưӡng dӳ liӋu có liên quan vӟi nhau. Mүu tin thưӡng là
phҫn cӫa tұp tin.

Recursion
Phép đӋ quy.
Kӻ thuұt mà theo đó 1 chӭc năng hay 1 quy trình tӵ đưa vào sӱ dөng đӇ cho phép 1 vҩn đӅ
phӭc tҥp đưӧc phân thành nhiӅu bưӟc đơn giҧn hơn. Ví dө như viӋc tìm giao cӫa mӝt sӕ n (tính
tích cӫa tҩt cҧ các sӕ nguyên giӳa 1 và n) có thӇ đҥt đưӧc kӃt quҧ bҵng cách nhân n vӟi giai
thӯa cӫa n-1.

Redundancy
Sӵ dư thӯa.
thưӡng nó đưӧc dùng như 1 sӵ kiӇm tra, khi sӵ kiӇm tra bә sung mӝt chӳ sӕ hay mӝt bit.

Register
Thanh ghi.
Vùng nhӟ có thӇ đưӧc truy cұp nhanh chóng; nó thưӡng đưӧc dӵng lên trong bӝ xӱ lý trung
tâm. Mӝt sӕ thanh ghi đưӧc bҧo quҧn cho các công viӋc đһc biӋt. Thanh ghi các lӋnh đưӧc dùng
đӇ chӭa các lӋnh mұt mã mà máy tính đang thӵc hiӋn trong thanh ghi thӭ tӵ điӅu khiӇn giӳa
đưӡng đi cӫa lӋnh kӃ tiӃp đưӧc thӵc hiӋn. Các thanh ghi khác đưӧc dùng đӇ chӭa các kӃt quҧ
tӭc thӡi.

Relational database
Cơ sӣ dӳ liӋu liên quan.
Cơ sӣ dӳ liӋu trong đó các dӳ liӋu đưӧc xem xét như 1 tұp tin các bҧng liên kӃt. Nó là dҥng phә
biӃn nhҩt trong 3 kiӇu cơ sӣ dӳ liӋu cơ bҧn, 2 loҥi kia là cơ sӣ dӳ liӋu mҥng và dҥng cҩp bұc.

Relative
(Giá trӏ) tương đӕi.
Có thӇ biӃn đәi và đưӧc tính tӯ giá trӏ cơ bҧn. Ví dө như đӏa chӍ tương đӕi là vùng nhӟ đưӧc tìm
bҵng cách thêm 1 lưӧng biӃn thiên vào 1 đӏa chӍ cơ sӣ cӕ đӏnh và sӵ chӭng nhұn khoang tương
ӭng đһt 1 khoang trong bҧng bҵng vӏ trí tương đӕi cӫa nó vӟi khoang cơ sӣ. Trái vӟi tương đӕ là
tuyӋt đӕi.

Remotr terminal
ThiӃt bӏ cuӕi điӅu khiӇn tӯ xa.
ThiӃt bӏ cuӕi liên lҥc vӟi máy tính thông qua 1 modem và 1 đưӡng điӋn thoҥi.

Resolution
ĐӜ PHҨN GIҦI HÌNH.
Sӕ chҩm trong 1 đơn vӏ chiӅu dài mà trong đó 1 ҧnh có thӇ đưӧc tái sinh TRÊN MÀN HÌNH
HOÂC MÁY IN. ĐӜ PHҨN GIҦI MÀN HÌNH tiêu biӇu đӕi vӟi máy dò hình này là 75 dpi. Máy in
lade có đӝ phұn giҧi tӯ 300 dpi tӟi 1800 dpi, và máy in kim có đӝ phân giҧi tӯ 60 tӟi 180 dpi.
Hình trong sách và tҥp chí có đӝ phân giҧi 1200 tӟi 300 dpi nӃu chúng đưӧc tҥo ra bҵng điӋn tӱ.

Reserved word
Tӯ dành riêng.
Tӯ mà có ý nghĩa đһc biӋt đӕi vӟi ngôn ngӳ lұp trình. Ví dө như if và for là các tӯ riêng trong hҫu
hӃt các ngôn ngӳ bұc cao.

Response time
Thӡi gian đáp ӭng
Sӵ trì hoãn giӳa lúc đưa vào lӋnh và lúc thҩy hiӋu quҧ cӫa nó.

reverse video
Video đҧo.

RGë
(ViӃt tҳt cӫa red - green - blue)
Phương pháp nӕi màn hình màu vӟi máy tính, liên quan tӟi ba tín hiӋu riêng biӋt: đӓ, lөc và xanh
dương. Tҩt cҧ các màu đưӧc biӇu hiӋn trên màn hình có thӇ đưӧc cҩu thành tӯ 3 màu hӧp phҫn
này. ViӋc in 4 màu sӱ dөng 1 hӋ thӕng khác.

RISC
(reduce instruction - set computer):
Máy tính dùng tұp lӋnh rút gӑn.
Bӝ xi xӱ lý thӵc hiӋn ít lӋnh hơn các bӝ vi xӱ lý khác vӟi công dөng chung trong nhӳng năm
1990. Vì sӕ lӋnh mұt mã máy thҩp nên bӝ vi xӱ lý thӵc hiӋn nhӳng lӋnh này rҩt nhanh.

Robot
Rôbӕt.
Máy đưӧc điӅu khiӇn bҵng máy tính mà có thӇ đưӧc lұp trình đӇ chuyӇn đӝng hoһc thӵc hiӋn
công viӋc. Các rôbӕt thưӡng đưӧc dùng trong công nghiӋp đӇ vұn chuyӇn nguyên vұt liӋu hoһc
thӵc hiӋn các công viӋc lһp đi lһp lҥi. Ví dө như tay rôbӕt, đưӧc gҳn lên sàn nhà hoһc băng ghӃ,
có thӇ đưӧc dùng đӇ sơn các phҫn cӫa máy hay lҳp ráp các mҥch điӋn tӱ. Các rôbӕt khác đưӧc
thiӃt kӃ đӃ làm viӋc trong nhӳng hoàn cҧnh nguy hiӇm đӕi vӟi con ngưӡi, ví dө như tháo bom
hoһc thám hiӇm vũ trө và biӇn sâu.
Mӝt sӕ rôbӕt đưӧc trang bӏ các bӝ phұn cҧm giác như bӝ phұn xúc giác và camera hình, và có
thӇ đưӧc lұp trình đӇ đưa các quyӃt đӏnh đơn giҧn dӵa trên dӳ liӋu cҧm giác nhұn đưӧc.

Rogue value
Mӝt tên khác cӫa data terminator.
Trình kӃt thúc dӳ liӋu.

ROM
(Real only memory)
Bӝ nhӟ chӍ đӑc đưӧc.
Bӝ nhӟ ӣ dҥng tұp hӧp các mҥch tә hӧp, thưӡng đưӧc dùng trong máy vi tính; Bӝ nhӟ này đưӧc
chҩt đҫy dӳ liӋu và chương trình trong khi làm viӋc, và không giӕng như bӝ nhӟ truy cұp ngүu
nhiên (RAM) chӍ có thӇ đӑc đưӧc mà không viӃt đưӧc bӣi máy tính. Tuy nhiên, nӝi dung chӭa
trong bӝ nhӟ không bӏ mҩt khi cҳt nguӗn điӋn như trong RAM.

Root directory
Thư mөc gӕc.
Thư mөc trên cùng trong hӋ thӕng tұp tin cây và nhánh. Nó chӭa tҩt cҧ các thư mөc khác.

Rounding error
Sai sӕ làm tròn
Lӛi xuҩt hiӋn khi 1 kӃt quҧ thұp phân đưӧc làm tròn lên hoһc xuӕng.

Router
Bӝ chӍ đưӡng.
ThiӃt bӏ cho phép các mҥng không tương tӵ (như Ethernet và Token Ring) nӕi vӟi nhau nhưng
chӍ có 1 nghi thӭc chung. ThiӃt bӏ này có thӇ đưӧc lұp trình đӇ xác đӏnh lӝ trình nhanh nhҩt và
hiӋu quҧ nhҩt cho dӳ liӋu đi.

RS-232 interface (or serial interface) = Giao diӋn RS-232

Giao diӋn nӕi chuӛi.
Mӝt dҥng tiêu chuҭn cӫa bӝ phұn nӕi cӫa máy tính đưӧc dùng đӇ nӕi máy tính vӟi các chuӛi thiӃt
bӏ. Nó đưӧc dùng cho modem, chuӝt, màn hình và máy in.

Run-time error
Lӛi trong thӡi gian chҥy

Run-time system
HӋ thӕng thӡi gian chҥy.
Chương trình phҧi đưӧc lưu trong bӝ nhӟ trong khi 1 ӭng dөng đưӧc thӵc hiӋn.
Run-time version
Phiên bҧn dùng trong thӡi gian chҥy.
Bҧn sao 1 chương trình đưӧc cung cҩp cùng vӟi sӵ ӭng dөng khác, sao cho chương trình ӭng
dөng chҥy đưӧc, mһc dù nó không cung cҩp chӭc năng đҫy đӫ cӫa chương trình. Mӝt ví dө là
sӵ cung cҩp phiên bҧn dùng trong thӡi gian chҥy cӫa Microsoft Windows vӟi các ӭng dөng cӫa
Windows cho nhӳng ngưӡi sӱ dөng mà không có phiên bҧn đҫy đӫ cӫa Windows.
Thuұt ngӳ tin hӑc (S)ª
É

 
   ª
SAA
(ViӃt tҳt cӫa system application architecture)ªª

Sampling
Phép đo tín hiӋu tương tӵ tҥi các khoҧng đӅu nhau. KӃt quҧ cӫa phép đo đó thӇ đưӧc biӃn đәi
thành tín hiӋu sӕ.ª

Scalable Fonts
Phông chӳ có thӇ thay đәi tӹ lӋ.
Phông chӳ có thӇ đưӧc dùng ӣ kích thưӟc bҩt kǤ và đӝ phân giҧi bҩt kǤ, trên mӝt màn hình
hay trên thiӃt bӏ sao chép cӭng, như máy in lade. Phông chӳ tӹ lӋ luôn là dҥng đưӡng nét.ª

Scanner
Bӝ quét.
ThiӃt bӏ tҥo ra ҧnh bҵng kӻ thuұt sӕ cӫa mӝt tài liӋu đӇ đưa vào và lưu trong máy tính. Nó dùng
công nghӋ tương tӵ vӟi công nghӋ cӫa máy sao chөp. Bӝ quét nhӓ có thӇ đưӧc cho qua bӅ
mһt tài liӋu bҵng tay. Các phiên bҧn lӟn có dҥng dҽt, giӕng như cӫa máy sao chөp, trên đó tài
liӋu nhұp vào đưӧc đһt vào và rà quét.
Bӝ quét đưӧc sӱ dөng rӝng rãi đӇ đưa các hình ҧnh vào máy in và đӇ quét các tài liӋu đӇ xӱ lý
ҧnh. NӃu văn bҧn đưӧc nhұp bҵng bӝ quét thì ҧnh giӳ lҥi đưӧc máy tính nhìn thҩy như mӝt
bӭc tranh bҵng kӻ thuұt sӕ hơn là các ký tӵ riêng biӋt. Do đó văn bҧn không thӇ đưӧc xӱ lý, ví
dө như bӝ xӱ lý tӯ, trӯ khi phҫn mӅm nhұn biӃt ký tӵ quang hӑc có thӇ biӃn đәi ҧnh thành các
ký tӵ hӧp thành. Bӝ phұn giҧi cӫa bӝ quét tay tiêu biӇu là tӯ 75 đӃn 400 dpi.ª

Screen or monitor
Màn hình.
Dөng cө đҫu ra trên đó máy tính hiӇn thӏ các thông tin có ích cӫa ngưӡi vұn hành. Dҥng phә
biӃn nhҩt là ӕng tia catӕt tương tӵ như màn hình tivi. Máy tính xách tay thưӡng dùng màn hình
hiӇn thӏ bҵng tinh thӇ lӓng. Loҥi này khó đӑc hơn loҥi ӕng tia catӕt, nhưng đòi hӓi ít năng lưӧng
hơn, làm cho chúng hӧp vӟi hoҥt đӝng bҵng pin.ª

Screen dump
In trên màn hình.
Quá trình thӵc hiӋn mӝt bҧn sao in cӫa sӵ hiӇn thӏ trên màn hình hiӋn hành. Sӵ in trên màn
hình đôi lúc đưӧc lưu như mӝt tұp tin dӳ liӋu thay vì đưӧc in ngay lұp tӭc.ª

Scrolling
Cuӝn.
Hành đӝng mà theo đó dӳ liӋu đưӧc hiӇn thӏ trên màn hình hoһc ӣ cӱa sә đưӧc chuyӇn đӝng
tӵ đӝng đi lên, đi xuӕng hoһc qua mӝt bên hoһc khuҩt tҫm mҳt khi mӝt dӳ liӋu mӟi đưӧc thêm
vào theo hưӟng ngưӧc lҥi.ª

SCSI
ViӃt tҳt cӫa small computer system interface.
Giao diӋn hӋ thӕng máy tính nhӓ.ª

Searching
Sӵ thăm dò, sӵ tìm kiӃm.
Sӵ tách mӝt chi tiӃt xác đӏnh khӓi mӝt phҫn dӳ liӋu lӟn, như mӝt tұp tin hoһc bҧng. Phương
pháp này đưӧc sӱ dөng dӵa trên cách thӭc tә chӭc sҳp xӃp dӳ liӋu. Ví dө như viӋc tìm kiӃm
phân đôi đòi hӓi dӳ liӋu phҧi đưӧc xӃp theo trình tӯ, liên quan đӃn viӋc quyӃt đӏnh trưӟc hӃt
xem nӃu dӳ liӋu nào chӭa chi tiӃt cҫn tìm, rӗi 1 phҫn tư nào, và 1 phҫn 8 nào, và tiӃp tөc cho
đӃn khi tìm đưӧc chi tiӃt đó.ª

Search request
Yêu cҫu tìm kiӃm.
Yêu cҫu có tә chӭc cӫa ngưӡi sӱ dөng đӇ kiӃm thông tin tӯ cơ sӣ dӳ liӋu. Nó có thӇ là yêu
cҫu đơn giҧn cho tҩt cҧ các đҫu vào có trưӡng dӳ liӋu thӓa mãn mӝt điӅu kiӋn nào đó.ª

Sector
Vùng hình quҥt, cung.
Phҫn cӫa cҩu trúc tӯ đưӧc thiӃt lұp trên bӅ mһt đĩa lӟn đӏnh dҥng sao cho dӳ liӋu có thӇ đưӧc
lưu trӳ trong đó. Đĩa đҫu tiên đưӧc chia thành các đưӡng tròn và rӗi mӛi đưӡng tròn lҥi đưӧc
chia thành mӝt sӕ các cung.ª

Security
An toàn.
Sӵ bҧo vӋ chӕng lҥi sӵ mҩt mát hoһc bӓ sót dӳ liӋu và chӕng lҥi sӵ truy cұp vào hӋ thӕng trái
phép.ª

Seek time
Thӡi gian tìm kiӃm.
Thӡi gian cҫn đӇ đҫu đӑc-viӃt tìm đưӧc mӝt chi tiӃt dӳ liӋu xác đӏnh trên đưӡng vҥch cӫa đĩa.ª

Sensor
Bӝ cҧm biӃn.
ThiӃt bӏ đưӧc thiӃt kӃ đӇ khám phá tình trҥng vұt lý hay các sӕ đo đҥi lưӧng vұt lý và sinh ra
các tín hiӋu đҫu vào chi mӝt máy tính. Ví dө như bӝ cҧm biӃn có thӇ phát hiӋn ra sӵ thұt rҵng
máy in đã chҥy ra ngoài tӡ giҩy hoһc có thӇ đo nhiӋt đӝ trong máy sҩy. Tín hiӋu tӯ bӝ cҧm biӃn
thưӡng ӣ dҥng điӋn thӃ tương tӵ, và vì thӃ phҧi đưӧc biӃn đәi thành tín hiӋu sӕ bҵng bӝ biӃn
đәi sang sӕ trưӟc khi đưӧc đưa vào.ª

Sequence-control register or program counter

Bӝ thanh ghi điӅu khiӇn tuҫn tӵ.
Bӝ nhӟ đһc biӋt đưӧc dùng đӇ chӭa đӏa chӍ cӫa các lӋnh tiӃp theo tӯ bӝ nhӟ truy cұp tӭc thӡi
đӇ thӵc hiӋn bӣi máy tính. Nó nҵm trong bӝ phұn điӅu khiӇn trung tâm.ª

Sequential file
Tұp tin tuҫn tӵ.
Tұp tin trong đó các tài liӋu đưӧc sҳp xӃp theo thӭ tӵ cӫa trưӡng giҧi mã và máy tính có thӇ
dùng kӻ thuұt thăm dò giӕng như sӵ tìm kiӃm phân đôi đӇ truy cұp mӝt tài liӋu xác đӏnh.ª

Serial file
Tұp tin chuӛi.
Tұp tin trong đó các tài liӋu không đưӧc lưu theo mӝt thӭ tӵ riêng và vì thӃ mӝt tұp tài liӋu xác
đӏnh có thӇ đưӧc truy cұp chӍ bҵng cách đӑc qua tҩt cҧ các tұp tin trưӟc nó.ª
Serial interface
Giao diӋn nӕi tiӃp (chuӛi).
Giao diӋn qua đó dӳ liӋu đưӧc chuyӇn đi mӝt đơn vӏ thông tin tҥi mӝt thӡi điӇm. So sánh vӟi
giao diӋn song song. ª

SGML
ViӃt tҳt cӫa Standard Generalized Markup Language.ª

Share ware
Phҫn mӅm cә đông.
Phҫn mӅm đưӧc phân phát cho phí tәn cӫa đĩa sao chép, và sӵ phân bӕ chӫ yӃu sao cho
ngưӡi sӱ dөng có cơ hӝi kiӇm tra chӭc năng và khҧ năng thӓa mãn các yêu cҫu cӫa hӑ. NӃu
ngưӡi sӱ dөng có kӃ hoҥch dùng phҫn mӅm, hӑ sӁ đưӧc yêu cҫu trҧ mӝt lӋ phí ghi chép nhӓ
trӵc tiӃp cho tác giҧ. Nó có thӇ mang các chӭc năng và tài liӋu phө thêm. Phҫn mӅm này
không đưӧc sao chép tӵ do.ª

Silicon chip
Mҥch tә hӝp.ª

Simulation
ViӃt ngҳn cӫa computer simulation.
Bӝ mô phӓng máy tính.ª

Small computer system interface (SCSI)

Giao diӋn hӋ thӕng máy tính nhӓ.
Bӝ nӕi song song đưӧc sӱ dөng bӣi Apple Macintosh và sӵ gia tăng sӕ máy tính cá nhân dӵa
trên MS-DOS đӇ nӕi các thiӃt bӏ như ә đĩa, máy in và ә CD-ROM. SCSI có thӇ giúp truyӅn dӳ
liӋu vӟi tӕc đӝ cao. Phiên bҧn mӟi SCSI-2 có thanh dӳ liӋu rӝng hơn và có thӇ giúp truyӅn dӳ
liӋu nhanh hơn.ª

Smalltalk
Ngôn ngӳ lұp trình bұc cao đҫu tiên đưӧc dùng trong các ӭng dөng đӏnh hưӟng đӕi tưӧng.ª

Smart card
Thҿ thông minh.
Thҿ nhӵa đưӧc gҳn mӝt bӝ vi xӱ lý và bӝ nhӟ. Nó có thӇ lưu trӳ, ví dө như dӳ liӋu cá nhân,
chӭng minh thư và các chi tiӃt tài khoҧn ngân hàng, đӇ cho phép nó đưӧc sӱ dөng như mӝt
thҿ tín dөng. Thҿ này có thӇ đưӧc chӭa đҫy các khoҧn tiӅn rӗi sau đó tiêu xài dҫn bҵng điӋn tӱ
và lҥi chҩt tiӅn trӣ lҥi khi cҫn thiӃt. Các công dөng khác có thӇ trong phҥm vi tӯ chìa khóa cӱa
khách sҥn đӃn hӝ chiӃu.ª

SNA
ViӃt tҳt cӫa System Network Architectureª

Soft-sectored disc
Đĩa Sector mӅm.
Đĩa phҧi đưӧc đӏnh dҥng bӣi phҫn mӅm khi dӳ liӋu có thӇ đưӧc lưu trên nó.ª

Software
Phҫn mӅm.
Tұp hӧp các chương trình và quy trình đӇ làm cho máy tính thӵc hiӋn 1 công viӋc xác đӏnh, trái
vӟi phҫn cӭng là các thành phҫn vұt chҩt cӫa hӋ thӕng máy tính. Phҫn mӅm đưӧc tҥo ra bӣi
ngưӡi lұp trình. Các ví dө cӫa phҫn mӅm là hӋ điӅu hành, các chương trình ӭng dөng... Không
máy tính nào có thӇ hoҥt đӝng mà không có mӝt vài dҥng phҫn mӅm.ª

Software project life cycle

Chu kǤ sӕng cӫa dӵ án phҫn mӅm.
Các giai đoҥn khác nhau cӫa sӵ phát triӇn trong viӋc viӃt chương trình lӟn (phҫn mӅm), tӯ viӋc
xác đӏnh các yêu cҫu lҳp đһt, bҧo trì và nâng đӥ cӫa chương trình đưӧc kӃt thúc. Quy trình này
bao gӗm sӵ phân tích hӋ thӕng và thiӃt kӃ hӋ thӕng.ª

Sorting
Sӵ phân loҥi
Sӵ sҳp xӃp dӳ liӋu theo thӭ tӵ. Khi sҳp xӃp mӝt tұp hӧp, hay tұp tin dӳ liӋu đưӧc cҩu thành tӯ
1 vài trưӡng dӳ liӋu khác nhau, mӝt trưӡng phҧi đưӧc chӑn như mӝt chìa khóa đưӧc dùng đӇ
thiӃt lұp thӭ tӵ yêu cҫu. Sӵ lӵa chӑn phương pháp phân loҥi liên quan đӃn viӋc trung hòa giӳa
thӡi gian chҥy, viӋc sӱ dөng bӝ nhӟ và hӛ hӧp cӫa cҧ hai. Nhӳng phương pháp đưӧc sӱ dөng
bao gӗm phân loҥi lӵa chӑn, trong đó chi tiӃt nhӓ nhҩt đưӧc tìm thҩy và trao đәi vӟi chi tiӃt đҫu
tiên, chi tiӃt nhӓ thӭ hai đưӧc trao đәi vӟi chi tiӃt thӭ hai. Sӵ phân loҥi thay thӃ, trong đó các
chi tiӃt kӅ nhau đưӧc trao đәi liên tөc cho đӃn khi dӳ liӋu đưӧc xӃp theo thӭ tӵ; và sӵ phân
loҥi lӗng vào, trong mӛi chi tiӃt đưӧc đһt vào vӏ trí đúng và các chi tiӃt tiӃp theo chuyӇn xuӕng
dưӟi đӇ nhưӡng chӛ cho nó.ª

Source language
Ngôn ngӳ nguӗn. Ngôn ngӳ mà mӝt chương trình đưӧc viӃt bҵng nó, trái vӟi mұt mã máy là
dҥng mà nhӡ nó mà các lӋnh cӫa chương trình đưӧc thӵc hiӋn bӣi máy tính. Các ngôn ngӳ
nguӗn đưӧc phân loҥi thành ngôn ngӳ bұc cao hoһc bұc thҩp tùy theo mӛi ký hiӋu trong ngôn
ngӳ nguӗn biӇu diӉn cho nhiӅu hay chӍ mӝt lӋnh trong mұt mã máy. Các chương trình bҵng
ngôn ngӳ bұc cao đưӧc dӏch sang mұt mã máy bҵng chương trình dӏch hӧp ngӳ. Chương
trình trưӟc khi đưӧc dӏch gӑi là chương trình nguӗn, sau khi đưӧc dӏch sang mұt mã máy nó
đưӧc gӑi là chương trình đӕi tưӧng.ª

Source program
Chương trình nguӗn.
Chương trình đưӧc biӃt bҵng ngôn ngӳ nguӗn.ª

Speech recognition or voice input

Nhұn biӃt tiӃng nói.
Sӵ nhұn biӃt giӑng hay đưa dӳ liӋu vào bҵng giӑng nói. Kӻ thuұt bҩt kǤ mà theo đó máy có thӇ
hiӇu đưӧc câu nói bình thưӡng. Có 3 dҥng: sӵ nhұn biӃt tӯ riêng biӋt đӇ phân biӋt đưӧc hàng
trăm tӯ đưӧc nói mӝt cách riêng biӋt; sӵ nhұn biӃt giӑng nói nӕi kӃt đӇ phân biұt các câu trong
đó có đoҥn dӯng ngăn giӳa các tӯ và sӵ nhұn biӃt giӑng nói liên tөc đӇ phân biӋt đưӧc các
giӑng nói bình thưӡng nhưng đưӧc nói rõ ràng, trôi chҧy.ª

Speech synthesis or voice output

Sӵ tәng hӧp tiӃng nói.
Kӻ thuұt dӵa trên máy tính đӇ tҥo ra giӑng nói. Bӝ tәng hӧp tiӃng nói đưӧc điӅu khiӇn bӣi máy
tính, máy cung cҩp chuӛi mұt mã phù hӧp vӟi âm thanh (ngӳ điӋu) cơ bҧn cӫa giӑng nói, cùng
vӟi nó tҥo thành tӯ. Chương trình ӭng dөng tәng hӧp tiӃng nói bao hàm đӗ chơi trҿ con, hӋ
thӕng xe hơi và máy bay chiӃn đҩu, hӝp thư thoҥi.ª

Spooling
ĐӋm, kӻ thuұt đӋm.
Quá trình trong đó thông tin đӇ in đưӧc lưu trӳ tҥm thӡi trong mӝt tұp tin, viӋc in đưӧc thӵc
hiӋn khi cҫn thiӃt. Nó đưӧc dùng đӇ cho phép hӋ thӕng tiӃp tөc vұn hành trong khi in và cho
phép mӝt sӕ máy tính hoһc chương trình dùng chung mӝt máy in.ª
Spreadsheet
Sӵ ӭng dөng trӑn gói phҫn mӅm cho phép ngưӡi sӱ dөng phân tích dӳ liӋu vì nó sӁ thӵc hiӋn
sӵ tính toán và lӋnh gӑi mӣ các phép toán. Sӵ dӵ đoán dòng chҧy tiӅn mһt có thӇ đưӧc chuҭn
bӏ trên phҫn mӅm này.ª

Sprite
Đӕi tưӧng đӗ hoҥ đưӧc cҩu thành tӯ mӝt hìnhmүu gӗm các ҧnh điӇm đưӧc xác đӏnh bӣi ngưӡi
lұp trình cӫa máy tính. Mӝt sӕ ngôn ngӳ bұc cao và chương trình ӭng dөng chӭa các lӋnh gӑi
mӣ mà cho phép ngưӡi sӱ dөng xác đӏnh hình dҥng, màu và các đһc tính khác cӫa các đӕi
tưӧng đӗ hӑa. Các đӕi tưӧng này sau đó đưӧc thao tác ra các trò chơi sinh đӝng hoһc hiӇn thӏ
bҵng đӗ hӑa trên màn hình.ª

SQL
ViӃt tҳt cӫa Structured query language.
Ngôn ngӳ truy vҩn có cҩu trúc.
Ngôn ngӳ máy tính bұc cao đưӧc thiӃt kӃ đӇ sӱ dөng vӟi các cơ sӣ dӳ liӋu liên quan. Mһc dù
nó có thӇ đưӧc nhӳng ngưӡi lұp trình sӱ dөng theo cách giӕng nhau, nhưng nó thưӡng đưӧc
dùng như mӝt phương tiӋn đӇ liên lҥc vӟi nhau. Tiêu biӇu là mӝt chương trình dùng SQL đӇ
yêu cҫu dӳ liӋu tӯ cơ sӣ dӳ liӋu phөc vө.ª

SRAM
(Static random - access memory): Bӝ nhӟ tĩnh truy cұp ngүu nhiên. Bӝ nhӟ máy tính ӣ dҥng
mҥch tә hӧp đưӧc dùng đӇ cung cҩp bӝ nhӟ truy cұp tӭc thӡi. SRAM nhanh hơn nhưng đҳt
hơn DRAM (bӝ nhӟ đӝng truy cұp ngүu nhiên).ª

Stack
Ngăn xӃp.
Phương pháp lưu trӳ dӳ liӋu trong đó hҫu hӃt các chi tiӃt mӟi đưӧc lưu sӁ đưӧc điӅu chӍnh
trưӟc.
Ngăn xӃp đưӧc dùng đӇ giҧi các vҩn đӅ liên quan đӃn cҩu trúc bӝ; ví dө như đӇ phân tích 1
biӇu thӭc đҥi sӕ chӭa các biӇu thӭc con trong dҩu ngoһc.ª

Stand alone computer

Máy tính đӝc lұp.
Máy tính tӵ chӭa nó, thưӡng là mӝt máy tính, nó không đưӧc nӕi vào mҥng máy tính và có thӇ
sӱ dөng riêng biӋt vӟi các thiӃt bӏ khác.ª

Standard generali
ed markup language

Tiêu chuҭn cӫa có thӇ tiêu chuҭn quӕc tӃ mô tҧ cҩu trúc cӫa mӝt văn bҧn có thӇ đưӧc xác đӏnh
như thӃ nào đӇ nó có thӇ dùng đưӧc, có thӇ thông qua bӝ lӑc, trong các ӭng dөng như in điӋn
tӱ và in mһt bàn.ª

Start bit
Bit khӣi đӝng.
Bit đưӧc dùng trong liên lҥc không đӗng bӝ đӇ chӍ sӵ bҳt đҫu cӫa mӝt mүu dӳ liӋu.ª

Stepper motor
Đӝng cơ điӋn có thӇ đưӧc điӅu khiӇn chính xác bӣi các tín hiӋu tӯ máy tính. Đӝng cơ này
quay vӟi mӝt góc chính xác mӛi thӡi điӇm mà nó nhұn đưӧc 1 xung tín hiӋu tӯ máy tính. Bҵng
cách thay đәi mӭc đӝ mà tӯ đó các xung tín hiӋn đưӧc tҥo thành, đӝng cơ có thӇ chҥy vӟi các
tӕc đӝ khác nhau hoһc quay vӟi mӝt góc chính xác rӗi dӯng lҥi. Mҥch công tҳc có thӇ đưӧc
thiӃt lұp đӇ cho phép máy tính đҧo hưӟng cӫa đӝng cơ.
Bҵng cách kӃt hӧp 2 hay nhiӅu đӝng cơ, sӵ điӅu khiӇn chuyӇn đӝng phӭc hӧp trӣ nên có thӇ
đưӧc.ª
 Thuұt ngӳ tin hӑc (T)ª
É   
   ª
Tape streamer
Dãi băng tӯ.
Công cө cӫa bӝ nhӟ gӗm các các vòng băng tӯ liên tөc, dҧi băng tӯ đưӧc dùng rӝng rãi đӇ lưu
trӳ các chӗng tұp tin dӳ liӋu quan trӑng.

TCP/IP
(Transport control protocol/ Internet protocol):
Biên bҧn kiӇm soát sӵ truyӅn tin/ Biên bҧn liên mҥng. Tұp hӧp các nghi thӭc mҥng, chӫ yӃu
đưӧc đưa ra bӣi US Department of Defense (Bӝ Quӕc phòng Mӻ). TCP/IP đưӧc dùng rӝng rãi,
đһc biӋt trong Unix và trên Internet (mҥng thông tin).

Telecommuting
Sӵ chuyӇn làm viӋc tӯ xa.
Sӵ làm viӋc trên máy tính ӣ nhà hơn là tӟi văn phòng, và liên lҥc vӟi hӋ thӕng máy tính trung
tâm qua đưӡng điӋn thoҥi.

Teletext
TruyӅn văn bҧn tӯ xa.
Thông tin chӫ yӃu là các chi tiӃt tin tӭc, giҧi trí, thӇ thao và tài chính thưӡng xuyên đưӧc cұp nhұt
hóa. Teletext là mӝt dҥng cӫa video text, đưӧc khӣi xưӟng cӫa Anh bӣi hãng BBC vӟ Ceefax và
bӣi Independent Television vӟi Teletext.

Terminal
ThiӃt bӏ cuӕi.
Dөng cө gӗm bàn phím và màn hình hiӇn thӏ - hay trong các hӋ thӕng cũ hơn, là máy in tele đӇ
cho phép ngưӡi vұn hành liên lҥc vӟi máy tính. ThiӃt bӏ này có thӇ đưӧc gҳn vӟi máy tính theo
cách vұt lý hoһc đưӧc nӕi vӟi nó bҵng dây điӋn thoҥi. ThiӃt bӏ nӕi câm vӟi máy tính không có bӝ
xӱ lý cӫa riêng nó, trong khi thiӃt bӏ nӕi thông minh có bӝ xӱ lý riêng cӫa nó và lҩy mӝt sӕ trách
nhiӋm xӱ lý máy tính chính.

Terminate and stay resident (TSR)

KӃt thúc và lưu trú lҥi.
Thuұt ngӳ đưӧc gán cho mӝt chương trình mà còn lҥi trong bӝ nhӟ, vì dө như đӗng hӗ, bӝ phұn
tính. Chương trình đưӧc chҥy bҵng cách sӱ dөng 1 phím nóng.

Test data
Dӳ liӋu kiӇm tra.
Dӳ liӋu đưӧc thiӃt kӃ đӇ kiӇm tra chương trình máy tính mӟi có hoҥt đӝng đúng không. Dӳ liӋu
kiӇm tra đưӧc chӑn cҭn thұn đӇ chҳc chҳn rҵng tҩt cҧ các nhánh có thӇ cӫa chương trình đӅu
đưӧc kiӇm.

Tex
HӋ thӕng xӃp chӳ và đӏnh dҥng văn bҧn cӫa phҥm vi công cӝng, đưӧc đưa ra bӣi Donald Knuth
và đưӧc dùng rӝng rãi đӇ tҥo ra các tài liӋu toán hӑc và kӻ thuұt. Tex không phҧi là WYSIWYG,
mһc dù trong mӝt sӕ màn hình có thӇ xem trưӟc toàn bӝ trang.

Text editor
Trình soҥn thҧo văn bҧn.
Chương trình cho phép ngưӡi sӱ dөng soҥn thҧo văn bҧn trên màn hình và lưu nó trong 1 tұp
tin. Trình soҥn thҧo văn bҧn tương tӵ như trình xӱ lý tӯ, ngoҥi trӯ chúng thiӃu khҧ năng đӏnh
dҥng văn bҧn thành các đoҥn và các trang và sӱ dөng các kiӇu và dҥng chӳ khác nhau. Tuy
nhiên, chúng thưӡng bao gӗm nhiӅu chӭc năng phө như nhiӅu mӭc xóa bӓ và phөc hӗi lҥi là
chӭc năng thưӡng không có trong trình xӱ lý tӯ.

TIFF (Tagged image file format):

Đӏnh dҥng tұp tin hình.

Tiling
Sӵ sҳp xӃp cӫa các cӱa sә và trong hӋ thӕng giao diӋn ngưӡi sӱ dөng đӗ hӑa sao cho chúng
không gӕi lên nhau.

Time-sharing
Sӵ chia sҿ thӡi gian.
Phương pháp cho phép mӝt sӕ ngưӡi sӱ dөng truy cұp cùng 1 máy tính tҥi cùng 1 thӡi điӇm hay
1 vày chương trình đưӧc chҥy liên tөc. Máy tính nhanh chóng đưӧc nӕi kӃt giӳa thiӃt bӏ nӕi cӫa
ngưӡi sӱ dөng và chương trình cho phép mӛi ngưӡi làm viӋc khi hӑ sӱ dөng đӝc quyӅn hӋ
thӕng.

Toggle
Nút gҥt.
ĐӇ bұt tҳt giӳa hai môi trưӡng. Trong phҫn mӅm nút gҥt thưӡng đưӧc khӣi đӝng bҵng cùng 1
mұt mã, vì thӃ quan trӑng là mұt mã này chӍ có 2 nghĩa. Mӝt ví dө là viӋc sӱ dөng ký tӵ như
nhau trong 1 tұp tin văn bҧn đӇ chӍ cҧ dҩu hiӋu mӣ và đóng đoҥn trích. NӃu ký hiӋu như nhau
này cũng đưӧc dùng đӇ chӍ dҩu phҭy trên ' , thì sӵ chuyӇn đәi thông qua nút gҥt đӕi vӟi hӋ thӕng
in mà sӱ dөng các dҩu hiӋu mӣ và kӃt thúc đoҥn trích khác nhau sӁ không thӵc hiӋn chính xác.

Token ring
Vòng token, vòng hiӋn dҥng. Biên bҧn cho mҥng vùng gҫn, đưӧc đưa ra bӣi IBM.

Topology
Topo mҥng.
Sӵ sҳp xӃp các thiӃt bӏ trong mӝt mҥng.

Touch screen
Màn hình xúc cҧm.
ThiӃt bӏ đҫu vào cho phép ngưӡi sӱ dөng liên lҥc vӟi máy tính bҵng cách sӡ 1 ngón tay vào màn
hình hiӇn thӏ. Trong cách này, ngưӡi sӱ dөng có thӇ chӍ mӝt mөc lӵa chӑn đưӧc yêu cҫu trong
danh mөc hay 1 chi tiӃt dӳ liӋu. Màn hình xúc cҧm đưӧc sӱ dөng ít rӝng rãi hơn vác thiӃt bӏ chӍ
khác nhau như chuӝt và cҫn gҥt.
Màn hình có thӇ nhұn biӃt đưӧc sӵ sӡ vào hoһc vì ngón tay ҩn lên màn nhҥy cҧm hoһc vì nó
ngҳt 1 vùng cӫa chùm sáng đi qua vӅ mһt màn hình.

Touch sensor
Bӝ cҧm biӃn xúc cҧm.
Trong robot đưӧc điӅu khiӇn bҵng máy tính, dөng cө đưӧc dùng đӇ cho robot cҧm giác xúc giác,
cho phép nó thao tác vӟi các đӕi tưӧng tinh vi hoһc tӵ đӝng chuyӇn đӝng quanh phòng. Bӝ cҧm
biӃn xúc cҧm cung cҩp sӵ phҧn hӗi cҫn thiӃt cho rôbӕt đӇ điӅu chӍnh lӵc chuyӇn đӝng cӫa nó và
áp suҩt cӫa tay hãm cӫa nó. Các dҥng chính bao gӗm máy đo sӭc căng và công tҳc micro.

Trace
VӃt, dҩu tích phөc vө truy tìm. Phương pháp kiӇm tra rҵng mӝt chương trình máy tính đang chҥy
đúng bҵng cách gây ra sӵ thay đәi giá trӏ cӫa tҩt cҧ các biӃn sӕ liên quan đưӧc biӇu diӉn trong
khi chương trình đang chҥy. Theo cách này có thӇ thu hҽp sӵ tìm kiӃm lӛi trong chương trình vӟi
lӡi chӍ dүn chính xác mà làm cho các biӃn sӕ nhұn nhӳng giá trӏ không mong muӕn.

Track
Đưӡng truyӅn liӋu, rҧnh phҫn cӫa cҩu trúc tӯ đưӧc ra trên bӅ mһt đĩa khi đӏnh dҥng đĩa đӇ dӳ
liӋu có thӇ đưӧc ghi trên nó. Đҫu tiên đĩa đưӧc chia thành các đưӡng tròn, mӛi đưӡng tròn đưӧc
chia thành mӝt sӕ cung.

Trackball
Bӏ tҥo vӋt.
Dөng cө đҫu vào thӵc hiӋn chӭc năng giӕng nhau như con chuӝt nhưng giӳ không di chuyӇn.
Trong dөng cө này quҧ bóng điӅu khiӇn vӏ trí con trӓ đưӧc thӵc hiӋn trӵc tiӃp bҵng các ngón tay.

Transaction file
Tұp tin toàn tác.
Tұp tin mà chӭa tҩt cҧ các tin thêm vào, xóa đi hoһc sӵ sӱa chӳa yêu cҫu trong khi cұp nhұt
hóa tұp tin đӇ tҥo ra phiên bҧn mӣi cӫa tұp tin chính.

Transducer
ThiӃt bӏ biӃn năng.
ThiӃt bӏ biӃn đәi mӝt dҥng năng lưӧng thành dҥng khác. Ví dө như bӝ nhiӋt điӋn trӣ là bӝ biӃn
năng chuyӇn nhiӋt năng thành điӋn thӃ, và 1 đӝng cơ điӋn là bӝ biӃn năng chuyӇn điӋn thӃ thành
cơ năng. Bӝ biӃn năng là thành phҫn quan trӑng trong nhiӅu bӝ cҧm biӃn, biӃn đәi các đҥi lưӧng
vұt lý đưӧc đo thành tín hiӋu tӍ lӋ.

Transistor-transistor logic (TTL)

Mҥch TTL
Mӝt dҥng mҥch tích hӧp phә biӃn nhҩt đưӧc dùng trong viӋc chӃ tҥo các sҧn phҭm điӋn tӱ.
Trong mҥch tích hӧp này các transistor hai cӵc đưӧc nӕi trӵc tiӃp. Trong các chi tiӃt đưӧc sҧn
xuҩt hàng loҥt, 1 lưӧng lӟn các mҥch tích hӧp dҥng này đưӧc thay thӃ bҵng 1 lưӧng nhӓ các
mҥch cӫa logic.

Translation program
Chương trình dӏch.
Chương trình dӏch chương trình khác đưӧc viӃt bҵng ngӳ bұc cao hay ngôn ngӳ hӧp thành lӋnh
mұt mã máy mà máy tính có thӇ tuân theo.

Transputer
Phҫn mӅm trung gian.
Mӝt thành viên cӫa hӑ có bӝ vi xӱ lý đưӧc thiӃt kӃ đӇ xӱ lý song song, đưӧc đưa ra bӣi Inmos ӣ
Anh. Trong các mҥch cӫa máy tính tiêu chuҭn viӋc xӱ lý dӳ liӋu xҧy ra song song, làm giҧm
nhiӅu thӡi gian tính toán cho nhӳng chương trình đưӧc viӃt riêng cho nó.

Tree and branch filing system

HӋ thӕng sҳp xӃp cây và nhánh.
HӋ thӕng sҳp xӃp mà ӣ đó tҩt cҧ các tұp tin đưӧc lưu trong thư mөc. Các thư mөc này có thӇ
đưӧc lưu trong các thư mөc cao hơn. Thư mөc gӕc chӭa tҩt cҧ các thư mөc khác: Mӝt cách đӇ
biӇu diӉn ba hӋ thӕng này là như mӝt cây vӟi các nhánh mà tӯ đó mӑc ra các nhánh nhӓ hơn,
kӃt thúc bҵng các lá (tұp tin cá thӇ).

Trojan horse
Con ngӵa thành Troie.
Chương trình virut mà xuҩt hiӋn làm hoҥt đӝng bҩt bình thưӡng, nhưng khi không đưӧc phát
hiӋn bӣi ngưӡi sӱ dөng, nó gây tәn hҥi cho các tұp tin khác hoһc các quy trình bҧo vӋ.

True type
HӋ thӕng phông chӳ tӹ lӋ đưӧc cung cҩp như 1 phҫn cӫa Microsoft Windows 3.1. Nó cho phép
đҫu ra linh đӝng hơn trên máy in sӱ dөng PCL hơn là Post Script. Các máy in như vұy thưӡng rҿ
hơn.

Truncation error
Lӛi do cҳt cөt.
Lӛi xuҩt hiӋn khi kӃt quҧ thұp phân tӵ cҳt bӟt sau khi sӕ chӳ hàng sӕ lӟn nhҩt sau dҩu phҭy khi
đưӧc cho phép bӣi mӭc đӝ chính xác cӫa máy tính.

Truth table
Bҧng thӵc.
BiӇu đӗ cho thҩy ҧnh hưӣng cӫa mӛi cәng logic lên mӛi tә hӧp đҫu vào.

TSR (determinate and stay resident)

TTL (Transistor - Transistor logic)

Turing machine
Máy Turing.
Mô hình trӯu tưӧng cӫa máy tӵ đӝng giҧi quyӃt vҩn đӅ, đưӧc thiӃt lұp bӣi Alan Turning năm
1937. Nó cung cҩp cơ sӣ lý thuyӃt cho sӵ tính toán sӕ hiӋn đҥi.

Turnaround document
Tài liӋu khép kín.
Tài liӋu đưa ra đưӧc tҥo bӣi máy tính mà sau đó, sau khi các dӳ liӋu đưӧc thêm vào, nó đưӧc
dùng như mӝt tài liӋu đӇ đưa vào máy. Ví dө như các thҿ đӑc đӗng bӝ do đưӧc tҥo ra bӣi các
công ty khí và điӋn tҥo thành tài liӋu khép kín. Mӛi thҿ đưӧc đưa ra vӟi các chi tiӃt cӫa khách
hàng đưӧc in vӟi kiӇu chӳ có thӇ đӑc vӟi chương trình nhұn biӃt ký tӵ quang hӑc (OCR) và vӟi
tiêu chuҭn thích hӧp vӟi chương trình nhұn biӃt dҩu hiӋu quang hӑc (OMR). Bӝ phұn đӑc đӗng
hӗ do xem xét kӻ đӗng hӗ cӫa khách hàng, đánh dҩu sӕ mӟi đӑc trên ô và đưa trӣ lҥi vӟi tҩm thҿ
tӟi bӝ phұn hóa đơn cӫa công ty. Ӣ đó, bӝ phұn dӳ liӋu liӋu tәng hӧp, có thӇ đӑc cҧ dӳ liӋu OCR
và OMR, đưӧc dùng đӇ đưa thông tin mӟi vào máy tính.

Turnkey system
HӋ thӕng chìa khóa trao tay. HӋ thӕng đưӧc cung cҩp đӇ ngưӡi dùng chӍ phҧi bұt lên đӇ truy cұp
trӵc tiӃp vӟi phҫn mӅm ӭng dөng thưӡng là đưӧc xác đӏnh vӟi quyӅn vùng ӭng dөng riêng. HӋ
thӕng này thưӡng dùng các danh mөc. Ngưӡi dùng mong đưӧc theo các lӋnh trên màn hình và
không hӅ có kiӃn thӭc vӅ cách thӭc mà hӋ thӕng hoҥt đӝng.

Turtle
Robot nhӓ có bánh xe đưӧc điӅu khiӇn bҵng máy tính. ChuyӇn đӝng cӫa nó đưӧc xác đӏnh bҵng
chương trình đưӧc viӃt bӣi ngưӡi sӱ dөng máy tính, thưӡng dùng ngôn ngӳ bұc cao LOGO.

Two's complement number system

HӋ thӕng sӕ bù hai sӕ dӵa trên hӋ thӕng nhӏ phân, nó cho phép cҧ sӕ dương và sӕ âm đưӧc
biӇu diӉn đӇ thao các bӣi máy tính.
Trong hӋ này hàng đҫu cӝt quan trӑng nhҩt luôn đưӧc lҩy đӇ biӇu diӉn 1 sӕ âm. Ví dө như sӕ
cӫa sӕ trong hӋ thӕng bә sung vӟi 4 cӝt là 1101 tương đương vӟi sӕ thұp phân -3 vì -8 + 4 + 0 +
1 = -3
Typeface
Mһt chӳ in.
Tұp hӧp các ký tӵ vӟi mӝt kiӇu thiӃt kӃ riêng
Thuұt ngӳ tin hӑc(S)ª
É      ª
SAA
(ViӃt tҳt cӫa system application architecture)ªª

Sampling
Phép đo tín hiӋu tương tӵ tҥi các khoҧng đӅu nhau. KӃt quҧ cӫa phép đo đó thӇ đưӧc biӃn đәi
thành tín hiӋu sӕ.ª

Scalable Fonts
Phông chӳ có thӇ thay đәi tӹ lӋ.
Phông chӳ có thӇ đưӧc dùng ӣ kích thưӟc bҩt kǤ và đӝ phân giҧi bҩt kǤ, trên mӝt màn hình
hay trên thiӃt bӏ sao chép cӭng, như máy in lade. Phông chӳ tӹ lӋ luôn là dҥng đưӡng nét.ª

Scanner
Bӝ quét.
ThiӃt bӏ tҥo ra ҧnh bҵng kӻ thuұt sӕ cӫa mӝt tài liӋu đӇ đưa vào và lưu trong máy tính. Nó dùng
công nghӋ tương tӵ vӟi công nghӋ cӫa máy sao chөp. Bӝ quét nhӓ có thӇ đưӧc cho qua bӅ
mһt tài liӋu bҵng tay. Các phiên bҧn lӟn có dҥng dҽt, giӕng như cӫa máy sao chөp, trên đó tài
liӋu nhұp vào đưӧc đһt vào và rà quét.
Bӝ quét đưӧc sӱ dөng rӝng rãi đӇ đưa các hình ҧnh vào máy in và đӇ quét các tài liӋu đӇ xӱ lý
ҧnh. NӃu văn bҧn đưӧc nhұp bҵng bӝ quét thì ҧnh giӳ lҥi đưӧc máy tính nhìn thҩy như mӝt
bӭc tranh bҵng kӻ thuұt sӕ hơn là các ký tӵ riêng biӋt. Do đó văn bҧn không thӇ đưӧc xӱ lý, ví
dө như bӝ xӱ lý tӯ, trӯ khi phҫn mӅm nhұn biӃt ký tӵ quang hӑc có thӇ biӃn đәi ҧnh thành các
ký tӵ hӧp thành. Bӝ phұn giҧi cӫa bӝ quét tay tiêu biӇu là tӯ 75 đӃn 400 dpi.ª

Screen or monitor
Màn hình.
Dөng cө đҫu ra trên đó máy tính hiӇn thӏ các thông tin có ích cӫa ngưӡi vұn hành. Dҥng phә
biӃn nhҩt là ӕng tia catӕt tương tӵ như màn hình tivi. Máy tính xách tay thưӡng dùng màn hình
hiӇn thӏ bҵng tinh thӇ lӓng. Loҥi này khó đӑc hơn loҥi ӕng tia catӕt, nhưng đòi hӓi ít năng lưӧng
hơn, làm cho chúng hӧp vӟi hoҥt đӝng bҵng pin.ª

Screen dump
In trên màn hình.
Quá trình thӵc hiӋn mӝt bҧn sao in cӫa sӵ hiӇn thӏ trên màn hình hiӋn hành. Sӵ in trên màn
hình đôi lúc đưӧc lưu như mӝt tұp tin dӳ liӋu thay vì đưӧc in ngay lұp tӭc.ª

Scrolling
Cuӝn.
Hành đӝng mà theo đó dӳ liӋu đưӧc hiӇn thӏ trên màn hình hoһc ӣ cӱa sә đưӧc chuyӇn đӝng
tӵ đӝng đi lên, đi xuӕng hoһc qua mӝt bên hoһc khuҩt tҫm mҳt khi mӝt dӳ liӋu mӟi đưӧc thêm
vào theo hưӟng ngưӧc lҥi.ª

SCSI
ViӃt tҳt cӫa small computer system interface.
Giao diӋn hӋ thӕng máy tính nhӓ.ª

Searching
Sӵ thăm dò, sӵ tìm kiӃm.
Sӵ tách mӝt chi tiӃt xác đӏnh khӓi mӝt phҫn dӳ liӋu lӟn, như mӝt tұp tin hoһc bҧng. Phương
pháp này đưӧc sӱ dөng dӵa trên cách thӭc tә chӭc sҳp xӃp dӳ liӋu. Ví dө như viӋc tìm kiӃm
phân đôi đòi hӓi dӳ liӋu phҧi đưӧc xӃp theo trình tӯ, liên quan đӃn viӋc quyӃt đӏnh trưӟc hӃt
xem nӃu dӳ liӋu nào chӭa chi tiӃt cҫn tìm, rӗi 1 phҫn tư nào, và 1 phҫn 8 nào, và tiӃp tөc cho
đӃn khi tìm đưӧc chi tiӃt đó.ª

Search request
Yêu cҫu tìm kiӃm.
Yêu cҫu có tә chӭc cӫa ngưӡi sӱ dөng đӇ kiӃm thông tin tӯ cơ sӣ dӳ liӋu. Nó có thӇ là yêu
cҫu đơn giҧn cho tҩt cҧ các đҫu vào có trưӡng dӳ liӋu thӓa mãn mӝt điӅu kiӋn nào đó.ª

Sector
Vùng hình quҥt, cung.
Phҫn cӫa cҩu trúc tӯ đưӧc thiӃt lұp trên bӅ mһt đĩa lӟn đӏnh dҥng sao cho dӳ liӋu có thӇ đưӧc
lưu trӳ trong đó. Đĩa đҫu tiên đưӧc chia thành các đưӡng tròn và rӗi mӛi đưӡng tròn lҥi đưӧc
chia thành mӝt sӕ các cung.ª

Security
An toàn.
Sӵ bҧo vӋ chӕng lҥi sӵ mҩt mát hoһc bӓ sót dӳ liӋu và chӕng lҥi sӵ truy cұp vào hӋ thӕng trái
phép.ª

Seek time
Thӡi gian tìm kiӃm.
Thӡi gian cҫn đӇ đҫu đӑc-viӃt tìm đưӧc mӝt chi tiӃt dӳ liӋu xác đӏnh trên đưӡng vҥch cӫa đĩa.ª

Sensor
Bӝ cҧm biӃn.
ThiӃt bӏ đưӧc thiӃt kӃ đӇ khám phá tình trҥng vұt lý hay các sӕ đo đҥi lưӧng vұt lý và sinh ra
các tín hiӋu đҫu vào chi mӝt máy tính. Ví dө như bӝ cҧm biӃn có thӇ phát hiӋn ra sӵ thұt rҵng
máy in đã chҥy ra ngoài tӡ giҩy hoһc có thӇ đo nhiӋt đӝ trong máy sҩy. Tín hiӋu tӯ bӝ cҧm biӃn
thưӡng ӣ dҥng điӋn thӃ tương tӵ, và vì thӃ phҧi đưӧc biӃn đәi thành tín hiӋu sӕ bҵng bӝ biӃn
đәi sang sӕ trưӟc khi đưӧc đưa vào.ª

Sequence-control register or program counter

Bӝ thanh ghi điӅu khiӇn tuҫn tӵ.
Bӝ nhӟ đһc biӋt đưӧc dùng đӇ chӭa đӏa chӍ cӫa các lӋnh tiӃp theo tӯ bӝ nhӟ truy cұp tӭc thӡi
đӇ thӵc hiӋn bӣi máy tính. Nó nҵm trong bӝ phұn điӅu khiӇn trung tâm.ª

Sequential file
Tұp tin tuҫn tӵ.
Tұp tin trong đó các tài liӋu đưӧc sҳp xӃp theo thӭ tӵ cӫa trưӡng giҧi mã và máy tính có thӇ
dùng kӻ thuұt thăm dò giӕng như sӵ tìm kiӃm phân đôi đӇ truy cұp mӝt tài liӋu xác đӏnh.ª

Serial file
Tұp tin chuӛi.
Tұp tin trong đó các tài liӋu không đưӧc lưu theo mӝt thӭ tӵ riêng và vì thӃ mӝt tұp tài liӋu xác
đӏnh có thӇ đưӧc truy cұp chӍ bҵng cách đӑc qua tҩt cҧ các tұp tin trưӟc nó.ª

Serial interface
Giao diӋn nӕi tiӃp (chuӛi).
Giao diӋn qua đó dӳ liӋu đưӧc chuyӇn đi mӝt đơn vӏ thông tin tҥi mӝt thӡi điӇm. So sánh vӟi
giao diӋn song song. ª

SGML
ViӃt tҳt cӫa Standard Generalized Markup Language.ª

Share ware
Phҫn mӅm cә đông.
Phҫn mӅm đưӧc phân phát cho phí tәn cӫa đĩa sao chép, và sӵ phân bӕ chӫ yӃu sao cho
ngưӡi sӱ dөng có cơ hӝi kiӇm tra chӭc năng và khҧ năng thӓa mãn các yêu cҫu cӫa hӑ. NӃu
ngưӡi sӱ dөng có kӃ hoҥch dùng phҫn mӅm, hӑ sӁ đưӧc yêu cҫu trҧ mӝt lӋ phí ghi chép nhӓ
trӵc tiӃp cho tác giҧ. Nó có thӇ mang các chӭc năng và tài liӋu phө thêm. Phҫn mӅm này
không đưӧc sao chép tӵ do.ª

Silicon chip
Mҥch tә hӝp.ª

Simulation
ViӃt ngҳn cӫa computer simulation.
Bӝ mô phӓng máy tính.ª

Small computer system interface (SCSI)

Giao diӋn hӋ thӕng máy tính nhӓ.
Bӝ nӕi song song đưӧc sӱ dөng bӣi Apple Macintosh và sӵ gia tăng sӕ máy tính cá nhân dӵa
trên MS-DOS đӇ nӕi các thiӃt bӏ như ә đĩa, máy in và ә CD-ROM. SCSI có thӇ giúp truyӅn dӳ
liӋu vӟi tӕc đӝ cao. Phiên bҧn mӟi SCSI-2 có thanh dӳ liӋu rӝng hơn và có thӇ giúp truyӅn dӳ
liӋu nhanh hơn.ª

Smalltalk
Ngôn ngӳ lұp trình bұc cao đҫu tiên đưӧc dùng trong các ӭng dөng đӏnh hưӟng đӕi tưӧng.ª

Smart card
Thҿ thông minh.
Thҿ nhӵa đưӧc gҳn mӝt bӝ vi xӱ lý và bӝ nhӟ. Nó có thӇ lưu trӳ, ví dө như dӳ liӋu cá nhân,
chӭng minh thư và các chi tiӃt tài khoҧn ngân hàng, đӇ cho phép nó đưӧc sӱ dөng như mӝt
thҿ tín dөng. Thҿ này có thӇ đưӧc chӭa đҫy các khoҧn tiӅn rӗi sau đó tiêu xài dҫn bҵng điӋn tӱ
và lҥi chҩt tiӅn trӣ lҥi khi cҫn thiӃt. Các công dөng khác có thӇ trong phҥm vi tӯ chìa khóa cӱa
khách sҥn đӃn hӝ chiӃu.ª

SNA
ViӃt tҳt cӫa System Network Architectureª

Soft-sectored disc
Đĩa sector mӅm.
Đĩa mà phҧi đưӧc đӏnh dҥng bӣi phҫn mӅm khi dӳ liӋu có thӇ đưӧc lưu trên nó.ª

Software
Phҫn mӅm.
Tұp hӧp các chương trình và quy trình đӇ làm cho máy tính thӵc hiӋn 1 công viӋc xác đӏnh, trái
vӟi phҫn cӭng là các thành phҫn vұt chҩt cӫa hӋ thӕng máy tính. Phҫn mӅm đưӧc tҥo ra bӣi
ngưӡi lұp trình. Các ví dө cӫa phҫn mӅm là hӋ điӅu hành, các chương trình ӭng dөng... Không
máy tính nào có thӇ hoҥt đӝng mà không có mӝt vài dҥng phҫn mӅm.ª

Software project life cycle

Chu kǤ sӕng cӫa dӵ án phҫn mӅm.
Các giai đoҥn khác nhau cӫa sӵ phát triӇn trong viӋc viӃt chương trình lӟn (phҫn mӅm), tӯ viӋc
xác đӏnh các yêu cҫu lҳp đһt, bҧo trì và nâng đӥ cӫa chương trình đưӧc kӃt thúc. Quy trình này
bao gӗm sӵ phân tích hӋ thӕng và thiӃt kӃ hӋ thӕng.ª

Sorting
Sӵ phân loҥi
Sӵ sҳp xӃp dӳ liӋu theo thӭ tӵ. Khi sҳp xӃp mӝt tұp hӧp, hay tұp tin dӳ liӋu đưӧc cҩu thành tӯ
1 vài trưӡng dӳ liӋu khác nhau, mӝt trưӡng phҧi đưӧc chӑn như mӝt chìa khóa đưӧc dùng đӇ
thiӃt lұp thӭ tӵ yêu cҫu. Sӵ lӵa chӑn phương pháp phân loҥi liên quan đӃn viӋc trung hòa giӳa
thӡi gian chҥy, viӋc sӱ dөng bӝ nhӟ và hӛ hӧp cӫa cҧ hai. Nhӳng phương pháp đưӧc sӱ dөng
bao gӗm phân loҥi lӵa chӑn, trong đó chi tiӃt nhӓ nhҩt đưӧc tìm thҩy và trao đәi vӟi chi tiӃt đҫu
tiên, chi tiӃt nhӓ thӭ hai đưӧc trao đәi vӟi chi tiӃt thӭ hai. Sӵ phân loҥi thay thӃ, trong đó các
chi tiӃt kӅ nhau đưӧc trao đәi liên tөc cho đӃn khi dӳ liӋu đưӧc xӃp theo thӭ tӵ; và sӵ phân
loҥi lӗng vào, trong mӛi chi tiӃt đưӧc đһt vào vӏ trí đúng và các chi tiӃt tiӃp theo chuyӇn xuӕng
dưӟi đӇ nhưӡng chӛ cho nó.ª

Source language
Ngôn ngӳ nguӗn. Ngôn ngӳ mà mӝt chương trình đưӧc viӃt bҵng nó, trái vӟi mұt mã máy là
dҥng mà nhӡ nó mà các lӋnh cӫa chương trình đưӧc thӵc hiӋn bӣi máy tính. Các ngôn ngӳ
nguӗn đưӧc phân loҥi thành ngôn ngӳ bұc cao hoһc bұc thҩp tùy theo mӛi ký hiӋu trong ngôn
ngӳ nguӗn biӇu diӉn cho nhiӅu hay chӍ mӝt lӋnh trong mұt mã máy. Các chương trình bҵng
ngôn ngӳ bұc cao đưӧc dӏch sang mұt mã máy bҵng chương trình dӏch hӧp ngӳ. Chương
trình trưӟc khi đưӧc dӏch gӑi là chương trình nguӗn, sau khi đưӧc dӏch sang mұt mã máy nó
đưӧc gӑi là chương trình đӕi tưӧng.ª

Source program
Chương trình nguӗn.
Chương trình đưӧc biӃt bҵng ngôn ngӳ nguӗn.ª

Speech recognition or voice input

Nhұn biӃt tiӃng nói.
Sӵ nhұn biӃt giӑng hay đưa dӳ liӋu vào bҵng giӑng nói. Kӻ thuұt bҩt kǤ mà theo đó máy có thӇ
hiӇu đưӧc câu nói bình thưӡng. Có 3 dҥng: sӵ nhұn biӃt tӯ riêng biӋt đӇ phân biӋt đưӧc hàng
trăm tӯ đưӧc nói mӝt cách riêng biӋt; sӵ nhұn biӃt giӑng nói nӕi kӃt đӇ phân biұt các câu trong
đó có đoҥn dӯng ngăn giӳa các tӯ và sӵ nhұn biӃt giӑng nói liên tөc đӇ phân biӋt đưӧc các
giӑng nói bình thưӡng nhưng đưӧc nói rõ ràng, trôi chҧy.ª

Speech synthesis or voice output

Sӵ tәng hӧp tiӃng nói.
Kӻ thuұt dӵa trên máy tính đӇ tҥo ra giӑng nói. Bӝ tәng hӧp tiӃng nói đưӧc điӅu khiӇn bӣi máy
tính, máy cung cҩp chuӛi mұt mã phù hӧp vӟi âm thanh (ngӳ điӋu) cơ bҧn cӫa giӑng nói, cùng
vӟi nó tҥo thành tӯ. Chương trình ӭng dөng tәng hӧp tiӃng nói bao hàm đӗ chơi trҿ con, hӋ
thӕng xe hơi và máy bay chiӃn đҩu, hӝp thư thoҥi.ª

Spooling
Kӻ thuұt đӋm.
Quá trình trong đó thông tin đӇ in đưӧc lưu trӳ tҥm thӡi trong mӝt tұp tin, viӋc in đưӧc thӵc
hiӋn khi cҫn thiӃt. Nó đưӧc dùng đӇ cho phép hӋ thӕng tiӃp tөc vұn hành trong khi in và cho
phép mӝt sӕ máy tính hoһc chương trình dùng chung mӝt máy in.ª

Spreadsheet
Sӵ ӭng dөng trӑn gói phҫn mӅm cho phép ngưӡi sӱ dөng phân tích dӳ liӋu vì nó sӁ thӵc hiӋn
sӵ tính toán và lӋnh gӑi mӣ các phép toán. Sӵ dӵ đoán dòng chҧy tiӅn mһt có thӇ đưӧc chuҭn
bӏ trên phҫn mӅm này.ª
Thuұt ngӳ tin hӑc (TT-S)ª
É  
   ª
Sprite
Đӕi tưӧng đӗ hoҥ đưӧc cҩu thành tӯ mӝt hìnhmүu gӗm các ҧnh điӇm đưӧc xác đӏnh bӣi ngưӡi
lұp trình cӫa máy tính. Mӝt sӕ ngôn ngӳ bұc cao và chương trình ӭng dөng chӭa các lӋnh gӑi
mӣ mà cho phép ngưӡi sӱ dөng xác đӏnh hình dҥng, màu và các đһc tính khác cӫa các đӕi
tưӧng đӗ hӑa. Các đӕi tưӧng này sau đó đưӧc thao tác ra các trò chơi sinh đӝng hoһc hiӇn thӏ
bҵng đӗ hӑa trên màn hình.

SQL
ViӃt tҳt cӫa Structured query language.
Ngôn ngӳ truy vҩn có cҩu trúc.
Ngôn ngӳ máy tính bұc cao đưӧc thiӃt kӃ đӇ sӱ dөng vӟi các cơ sӣ dӳ liӋu liên quan. Mһc dù nó
có thӇ đưӧc nhӳng ngưӡi lұp trình sӱ dөng theo cách giӕng nhau, nhưng nó thưӡng đưӧc dùng
như mӝt phương tiӋn đӇ liên lҥc vӟi nhau. Tiêu biӇu là mӝt chương trình dùng SQL đӇ yêu cҫu
dӳ liӋu tӯ cơ sӣ dӳ liӋu phөc vө.

SRAM
(Static random - access memory): Bӝ nhӟ tĩnh truy cұp ngүu nhiên. Bӝ nhӟ máy tính ӣ dҥng
mҥch tә hӧp đưӧc dùng đӇ cung cҩp bӝ nhӟ truy cұp tӭc thӡi. SRAM nhanh hơn nhưng đҳt hơn
DRAM (bӝ nhӟ đӝng truy cұp ngүu nhiên).

Stack
Ngăn xӃp.
Phương pháp lưu trӳ dӳ liӋu trong đó hҫu hӃt các chi tiӃt mӟi đưӧc lưu sӁ đưӧc điӅu chӍnh
trưӟc.
Ngăn xӃp đưӧc dùng đӇ giҧi các vҩn đӅ liên quan đӃn cҩu trúc bӝ; ví dө như đӇ phân tích 1 biӇu
thӭc đҥi sӕ chӭa các biӇu thӭc con trong dҩu ngoһc.

Stand alone computer

Máy tính đӝc lұp.
Máy tính tӵ chӭa nó, thưӡng là mӝt máy tính, nó không đưӧc nӕi vào mҥng máy tính và có thӇ
sӱ dөng riêng biӋt vӟi các thiӃt bӏ khác.

Standard generali
ed markup language

Tiêu chuҭn cӫa có thӇ tiêu chuҭn quӕc tӃ mô tҧ cҩu trúc cӫa mӝt văn bҧn có thӇ đưӧc xác đӏnh
như thӃ nào đӇ nó có thӇ dùng đưӧc, có thӇ thông qua bӝ lӑc, trong các ӭng dөng như in điӋn tӱ
và in mһt bàn.

Start bit
Bit khӣi đӝng.
Bit đưӧc dùng trong liên lҥc không đӗng bӝ đӇ chӍ sӵ bҳt đҫu cӫa mӝt mүu dӳ liӋu.

Stepper motor
Đӝng cơ điӋn có thӇ điӅu khiӇn chính xác bӣi các tín hiӋu tӯ máy tín. Đӝng cơ này quay vӟi mӝt
góc chính xác mӛi thӡi điӇm mà nó nhұn đưӧc 1 xung tín hiӋu tӯ máy tính. Bҵng cách thay đәi
mӭc đӝ mà tӯ đó các xung tín hiӋn đưӧc tҥo thành, đӝng cơ có thӇ chҥy vӟi các tӕc đӝ khác
nhau hoһc quay vӟi mӝt góc chính xác rӗi dӯng lҥi. Mҥch công tҳc có thӇ đưӧc thiӃt lұp đӇ cho
phép máy tính đҧo hưӟng cӫa đӝng cơ.
Bҵng cách kӃt hӧp 2 hay nhiӅu đӝng cơ, sӵ điӅu khiӇn chuyӇn đӝng phӭc hӧp trӣ nên có thӇ
đưӧc.
Stop bit
Bit kӃt thúc.
Bit đưӧc dùng trong sӵ liên lҥc không đӗng bӝ đӇ chӍ sӵ kӃt thúc cӫa mӝt mүu dӳ liӋu.

String
Chuӛi.
Nhóm các ký tӵ đưӧc thao tác như mӝt đӕi tưӧng đơn bӣi máy tính. Trong dҥng đơn giҧn nhҩt
nó có thӇ chӭa 1 chӳ cái đơn hoһc 1 tӯ chuӛi có thӇ chӭa 1 tә hӧp các tӯ, khoҧng trӕng và các
sӕ. Hҫu hӃt các ngôn ngӳ bұc cao có nhiӅu chӭc năng điӅu khiӇn chuӛi đa dҥng.

Structured programming
Sӵ lұp trình có cҩu trúc.
Quá trình viӃt chương trình vӟi các phҫn nhӓ và đӝc lұp nhau. ĐiӅu này làm cho nó dӉ điӅu
khiӇn sӵ phát triӇn cӫa chương trình và thiӃt kӃ và kiӇm tra các hӧp phҫn riêng biӋt cӫa nó. Các
chương trình này thưӡng đưӧc thiӃt lұp thành tӯ các bӝ phұn, thưӡng tương ӭng vӟi quy trình
riêng hoһc các chӭc năng. Mӝt sӕ ngôn ngӳ lұp trình như PASCAL và Modula - thích hӧp vӟi sӵ
lұp trình có cҩu trúc hơn các ngôn ngӳ khác.

Subroutine
Thӫ tөc con, lӋnh gӑi mӣ con. Phҫn nhӓ cӫa 1 chương trình đưӧc thӵc hiӋn tӯ 1 phҫn khác cӫa
chương trình. Nó cung cҩp phương pháp thӵc hiӋn công viӋc giӕng nhau ӣ ít nhҩt 1 điӇm trong
chương trình, và phương pháp phân các chi tiӃt cӫa chương trình tӯ sӵ suy luұn chính cӫa nó.
Trong mӝt sӕ ngôn ngӳ máy tính, thӫ tөc con tương tӵ vӟi các chӭc năng hoһc quy trình.

Super computer
Siêu máy tính.
Dҥng máy tính nhanh nhҩt và hùng mҥnh nhҩt, có khҧ năng thӵc hiӋn các phép tính cơ bҧn cӫa
nó trong vài pico giây (phҫn ngàn tӹ cӫa giây) ӣ trong khi hҫu hӃt các máy tính khác là vài mano
giây (phҫn tӍ cӫa 1 giây). ĐӇ đҥt đưӧc tӕc đӝ khác thưӡng này, các siêu máy tính sӱ dөng vài bӝ
xӱ lý cùng làm viӋc vӟi nhau và kӻ thuұt như làm lҥnh các bӝ xӱ lý đӃn gҫn nhiӋt đӝ không tuyӋt
đӕi đӇ các thành phҫn cӫa nó dүn điӋn nhanh hơn bình thưӡng nhiӅu lҫn. Các hãng sҧn xuҩt là
Cry, Fujitsu và NEC.

Support environment
Tұp hӧp các chương trình (phҫn mӅm) đưӧc dùng đӇ giúp con ngưӡi thiӃt kӃ và viӃt các chương
trình khác. Ӣ mӭc đơn giҧn nhҩt nó bao gӗm phҫn mӅm xӱ lý tӯ và chương trình biên dӏch đӇ
dӏch chương trình sang dҥng có thӇ thӵc hiӋn đưӧc. Nhưng nó cũng có thӇ bao gӗm các phҫn
điӅu chӍnh sai sót đӇ giúp chӍnh các sai sót cөc bӝ, thư mөc dӳ liӋu đӇ giӳa các đưӡng dӳ liӋu
đưӧc sӱ dөng, và các máy công cө thӱ nghiêm nhanh đӇ tҥo ra các thӵc nghiӋm nhanh cӫa
chương trình.

SVGA
Tiêu chuҭn hiӇn thӏ đӗ hӑa cung cҩp đӝ phân giҧi cao hơn VGA. (Sӵ sҳp xӃp hình video). Màn
hình SVA có đӝ phân giҧi 800 x 600 hoһc 1024 x 768.

Swap
Hoán đәi.
ChuyӇn các phҫn dӳ liӋu vào hoһc ra khӓi bӝ nhӟ. Đӕi vӟi các hoҥt đӝng nhanh đòi hӓi càng
nhiӅu dãi dӳ liӋu vàng tӕt trong bӝ nhӟ chính, nhưng nói chung không thӇ chӭa hӃt tҩt cҧ các dӳ
liӋu tҥi cùng 1 thӡi điӇm. Sӵ hoán đәi là hoҥt đӝng viӃt và đӑc tӯ bӝ nhӟ đӋm, thưӡng là 1
khoҧng đһc biӋt trên đĩa.

Symbolic address
Ký hiӋu đưӧc dùng trong ngôn ngӳ lұp trình dӏch hӧp ngӳ đӇ biӇu diӉn đӏa chӍ đôi cӫa mӝt vùng
nhӟ.

Symbolic processor
Bӝ xӱ lý ký hiӋu.
Máy tính đưӧc chӃ tҥo vӟi mөc đích đӇ chҥy các chương trình thao tác trên ký hiӋu hơn là
chương trình liên quan đӃn viӋc xӱ lý các tính toán bҵng sӕ. Chúng tӗn tҥi chӫ yӃu cho ngôn ngӳ
trí năng nhân tҥo LISP, mһc dù 1 sӕ máy này cũng đưӧc chӃ tҥo đӇ chҥy PROPOG.

Synchronous
Sӵ đӗng bӝ.
Hҫu hӃt sӵ liên lҥc trong hӋ thӕng máy tính đӅu đӗng bӝ, đưӧc điӅu khiӇn bӣi đӗng hӗ bên trong
chính máy tính, trong khi sӵ liên lҥc giӳa các máy tính thưӡng không đӗng bӝ. Tuy nhiên, sӵ
đӗng bӝ cӫa viӉn thông trӣ nên đưӧc sӱ dөng rӝng rãi hơn.

Syntax error
Lӛi ngӳ pháp.
Lӛi gây ra do sӱ dөng không đúng ngôn ngӳ lұp trình.

System flow chart

Sơ đӗ hӋ thӕng.
Mӝt dҥng sơ đӗ đưӧc dùng đӇ mô tҧ đưӡng đi cӫa dӳ liӋu qua 1 hӋ thӕng máy tính xác đӏnh.

System implementation
Sӵ lҳp đһt hӋ thӕng.
Quá trình lҳp đһt 1 hӋ thӕng máy tính mӟi.

System network architecture (SNA)

KiӃn trúc hӋ thӕng mҥng.
Tұp hӧp các cách thӭc liên lҥc đưӧc đưa ra bӣi IBM và đưӧc hӧp nhҩt trong sӵ cài lҳp phҫn
cӭng và phҫn mӅm.

Systems analysis
Sӵ phân tích hӋ thӕng.
Sӵ điӅu nghiên hoҥt đӝng kinh doanh hay mӝt cách thӭc làm viӋc ӣ văn phòng vӟi cái nhìn đӇ
quyӃt đӏnh nó có thӇ máy tính hóa đưӧc và bҵng cách nào. Nhà phân tích thҧo luұn các quy trình
hiӋn có vӟi nhӳng ngưӡi liên quan, nghiên cӭu đưӡng dӳ liӋu qua quá trình, và rút ra ý nghĩa
cӫa hӋ thӕng máy tính đưӧc đòi hӓi.

Systems analyst
Nhà phân tích hӋ thӕng.
Ngưӡi thӵc hiӋn phân tích hӋ thӕng.

System application architecture (SAA)

KiӃn trúc ӭng dөng hӋ thӕng.
Mô hình cӫa IBM cho viӋc tính toán khách - chӫ.

Systems design
Sӵ thiӃt kӃ hӋ thӕng.
Sӵ thiӃt kӃ chi tiӃt mӝt ӭng dөng trӑn gói và/hoһc mӝt hӋ thӕng máy tính. Nhà thiӃt kӃ phân hӋ
thӕng thành các chương trình thành phҫn, và thiӃt kӃ dҥng dӳ liӋu đưa vào đưӧc yêu cҫu, sӵ
trình bày màn hình, cho ra mӝt văn bҧn hình dҥng phҫn cӭng. Sӵ thiӃt kӃ hӋ thӕng tҥo mӝt liên
kӃt giӳa sӵ phân tích hӋ thӕng và lұp trình.
Systems program
Chương trình hӋ thӕng.
Chương trình thӵc hiӋn mӝt công viӋc liên quan vӟi sӵ tӵ điӅu hành và thӵc hiӋn cӫa hӋ thӕng
máy tính. Ví dө như chương trình hӋ thӕng có thӇ điӅu khiӇn hoҥt đӝng cӫa màn hình hiӇn thӏ,
hay điӅu khiӇn và tә chӭc bӝ nhӟ đӋm. Ngưӧc lҥi chương trình ӭng dөng đưӧc thiӃt kӃ đӇ thӵc
hiӋn các nhiӋm vө cho lӧi ích cӫa ngưӡi dùng máy tính.

System I
HӋ thӕng X.
Trong liên lҥc truyӅn thông, hӋ thӕng công tác kӻ thuұt sӕ đưӧc điӅu khiӇn bҵng máy tính, đưӧc
dùng trong sӵ trao đәi qua điӋn thoҥi.
Thuұt ngӳ tin hӑc (T)ª
É      ª
Tape streamer
Dãi băng tӯ.
Công cө cӫa bӝ nhӟ gӗm các các vòng băng tӯ liên tөc, dҧi băng tӯ đưӧc dùng rӝng rãi đӇ lưu
trӳ các chӗng tұp tin dӳ liӋu quan trӑng.

TCP/IP
(Transport control protocol/ Internet protocol):
Biên bҧn kiӇm soát sӵ truyӅn tin/ Biên bҧn liên mҥng. Tұp hӧp các nghi thӭc mҥng, chӫ yӃu
đưӧc đưa ra bӣi US Department of Defense (Bӝ Quӕc phòng Mӻ). TCP/IP đưӧc dùng rӝng rãi,
đһc biӋt trong Unix và trên Internet (mҥng thông tin).

Telecommuting
Sӵ chuyӇn làm viӋc tӯ xa.
Sӵ làm viӋc trên máy tính ӣ nhà hơn là tӟi văn phòng, và liên lҥc vӟi hӋ thӕng máy tính trung
tâm qua đưӡng điӋn thoҥi.

Teletext
TruyӅn văn bҧn tӯ xa.
Thông tin chӫ yӃu là các chi tiӃt tin tӭc, giҧi trí, thӇ thao và tài chính thưӡng xuyên đưӧc cұp nhұt
hóa. Teletext là mӝt dҥng cӫa video text, đưӧc khӣi xưӟng cӫa Anh bӣi hãng BBC vӟ Ceefax và
bӣi Independent Television vӟi Teletext.

Terminal
ThiӃt bӏ cuӕi.
Dөng cө gӗm bàn phím và màn hình hiӇn thӏ - hay trong các hӋ thӕng cũ hơn, là máy in tele đӇ
cho phép ngưӡi vұn hành liên lҥc vӟi máy tính. ThiӃt bӏ này có thӇ đưӧc gҳn vӟi máy tính theo
cách vұt lý hoһc đưӧc nӕi vӟi nó bҵng dây điӋn thoҥi. ThiӃt bӏ nӕi câm vӟi máy tính không có bӝ
xӱ lý cӫa riêng nó, trong khi thiӃt bӏ nӕi thông minh có bӝ xӱ lý riêng cӫa nó và lҩy mӝt sӕ trách
nhiӋm xӱ lý máy tính chính.

Terminate and stay resident (TSR)

KӃt thúc và lưu trú lҥi.
Thuұt ngӳ đưӧc gán cho mӝt chương trình mà còn lҥi trong bӝ nhӟ, vì dө như đӗng hӗ, bӝ phұn
tính. Chương trình đưӧc chҥy bҵng cách sӱ dөng 1 phím nóng.

Test data
Dӳ liӋu kiӇm tra.
Dӳ liӋu đưӧc thiӃt kӃ đӇ kiӇm tra chương trình máy tính mӟi có hoҥt đӝng đúng không. Dӳ liӋu
kiӇm tra đưӧc chӑn cҭn thұn đӇ chҳc chҳn rҵng tҩt cҧ các nhánh có thӇ cӫa chương trình đӅu
đưӧc kiӇm.

Tex
HӋ thӕng xӃp chӳ và đӏnh dҥng văn bҧn cӫa phҥm vi công cӝng, đưӧc đưa ra bӣi Donald Knuth
và đưӧc dùng rӝng rãi đӇ tҥo ra các tài liӋu toán hӑc và kӻ thuұt. Tex không phҧi là WYSIWYG,
mһc dù trong mӝt sӕ màn hình có thӇ xem trưӟc toàn bӝ trang.

Text editor
Trình soҥn thҧo văn bҧn.
Chương trình cho phép ngưӡi sӱ dөng soҥn thҧo văn bҧn trên màn hình và lưu nó trong 1 tұp
tin. Trình soҥn thҧo văn bҧn tương tӵ như trình xӱ lý tӯ, ngoҥi trӯ chúng thiӃu khҧ năng đӏnh
dҥng văn bҧn thành các đoҥn và các trang và sӱ dөng các kiӇu và dҥng chӳ khác nhau. Tuy
nhiên, chúng thưӡng bao gӗm nhiӅu chӭc năng phө như nhiӅu mӭc xóa bӓ và phөc hӗi lҥi là
chӭc năng thưӡng không có trong trình xӱ lý tӯ.

TIFF (Tagged image file format):

Đӏnh dҥng tұp tin hình.

Tiling
Sӵ sҳp xӃp cӫa các cӱa sә và trong hӋ thӕng giao diӋn ngưӡi sӱ dөng đӗ hӑa sao cho chúng
không gӕi lên nhau.

Time-sharing
Sӵ chia sҿ thӡi gian.
Phương pháp cho phép mӝt sӕ ngưӡi sӱ dөng truy cұp cùng 1 máy tính tҥi cùng 1 thӡi điӇm hay
1 vày chương trình đưӧc chҥy liên tөc. Máy tính nhanh chóng đưӧc nӕi kӃt giӳa thiӃt bӏ nӕi cӫa
ngưӡi sӱ dөng và chương trình cho phép mӛi ngưӡi làm viӋc khi hӑ sӱ dөng đӝc quyӅn hӋ
thӕng.

Toggle
Nút gҥt.
ĐӇ bұt tҳt giӳa hai môi trưӡng. Trong phҫn mӅm nút gҥt thưӡng đưӧc khӣi đӝng bҵng cùng 1
mұt mã, vì thӃ quan trӑng là mұt mã này chӍ có 2 nghĩa. Mӝt ví dө là viӋc sӱ dөng ký tӵ như
nhau trong 1 tұp tin văn bҧn đӇ chӍ cҧ dҩu hiӋu mӣ và đóng đoҥn trích. NӃu ký hiӋu như nhau
này cũng đưӧc dùng đӇ chӍ dҩu phҭy trên ' , thì sӵ chuyӇn đәi thông qua nút gҥt đӕi vӟi hӋ thӕng
in mà sӱ dөng các dҩu hiӋu mӣ và kӃt thúc đoҥn trích khác nhau sӁ không thӵc hiӋn chính xác.

Token ring
Vòng token, vòng hiӋn dҥng. Biên bҧn cho mҥng vùng gҫn, đưӧc đưa ra bӣi IBM.

Topology
Topo mҥng.
Sӵ sҳp xӃp các thiӃt bӏ trong mӝt mҥng.

Touch screen
Màn hình xúc cҧm.
ThiӃt bӏ đҫu vào cho phép ngưӡi sӱ dөng liên lҥc vӟi máy tính bҵng cách sӡ 1 ngón tay vào màn
hình hiӇn thӏ. Trong cách này, ngưӡi sӱ dөng có thӇ chӍ mӝt mөc lӵa chӑn đưӧc yêu cҫu trong
danh mөc hay 1 chi tiӃt dӳ liӋu. Màn hình xúc cҧm đưӧc sӱ dөng ít rӝng rãi hơn vác thiӃt bӏ chӍ
khác nhau như chuӝt và cҫn gҥt.
Màn hình có thӇ nhұn biӃt đưӧc sӵ sӡ vào hoһc vì ngón tay ҩn lên màn nhҥy cҧm hoһc vì nó
ngҳt 1 vùng cӫa chùm sáng đi qua vӅ mһt màn hình.
Touch sensor
Bӝ cҧm biӃn xúc cҧm.
Trong robot đưӧc điӅu khiӇn bҵng máy tính, dөng cө đưӧc dùng đӇ cho robot cҧm giác xúc giác,
cho phép nó thao tác vӟi các đӕi tưӧng tinh vi hoһc tӵ đӝng chuyӇn đӝng quanh phòng. Bӝ cҧm
biӃn xúc cҧm cung cҩp sӵ phҧn hӗi cҫn thiӃt cho rôbӕt đӇ điӅu chӍnh lӵc chuyӇn đӝng cӫa nó và
áp suҩt cӫa tay hãm cӫa nó. Các dҥng chính bao gӗm máy đo sӭc căng và công tҳc micro.

Trace
VӃt, dҩu tích phөc vө truy tìm. Phương pháp kiӇm tra rҵng mӝt chương trình máy tính đang chҥy
đúng bҵng cách gây ra sӵ thay đәi giá trӏ cӫa tҩt cҧ các biӃn sӕ liên quan đưӧc biӇu diӉn trong
khi chương trình đang chҥy. Theo cách này có thӇ thu hҽp sӵ tìm kiӃm lӛi trong chương trình vӟi
lӡi chӍ dүn chính xác mà làm cho các biӃn sӕ nhұn nhӳng giá trӏ không mong muӕn.

Track
Đưӡng dӳ liӋu, rãnh phân cӫa cҩu trúc tӯ đưӧc tҥo ra trên bӅ mһt đĩa khi đӏnh dҥng đĩa đӇ dӳ
liӋu có thӇ đưӧc ghi trên nó. Đҫu tiên đĩa đưӧc chia thành các đưӡng tròn, mӛi đưӡng tròn đưӧc
chia thành mӝt sӕ cung.

Trackball
Bӏ tҥo vӋt.
Dөng cө đҫu vào thӵc hiӋn chӭc năng giӕng nhau như con chuӝt nhưng giӳ không di chuyӇn.
Trong dөng cө này quҧ bóng điӅu khiӇn vӏ trí con trӓ đưӧc thӵc hiӋn trӵc tiӃp bҵng các ngón tay.

Transaction file
Tұp tin toàn tác.
Tұp tin mà chӭa tҩt cҧ các tin thêm vào, xóa đi hoһc sӵ sӱa chӳa yêu cҫu trong khi cұp nhұt
hóa tұp tin đӇ tҥo ra phiên bҧn mӣi cӫa tұp tin chính.

Transducer
ThiӃt bӏ biӃn năng.
ThiӃt bӏ biӃn đәi mӝt dҥng năng lưӧng thành dҥng khác. Ví dө như bӝ nhiӋt điӋn trӣ là bӝ biӃn
năng chuyӇn nhiӋt năng thành điӋn thӃ, và 1 đӝng cơ điӋn là bӝ biӃn năng chuyӇn điӋn thӃ thành
cơ năng. Bӝ biӃn năng là thành phҫn quan trӑng trong nhiӅu bӝ cҧm biӃn, biӃn đәi các đҥi lưӧng
vұt lý đưӧc đo thành tín hiӋu tӍ lӋ.

Transistor-transistor logic (TTL)

Mҥch TTL
Mӝt dҥng mҥch tích hӧp phә biӃn nhҩt đưӧc dùng trong viӋc chӃ tҥo các sҧn phҭm điӋn tӱ.
Trong mҥch tích hӧp này các transistor hai cӵc đưӧc nӕi trӵc tiӃp. Trong các chi tiӃt đưӧc sҧn
xuҩt hàng loҥt, 1 lưӧng lӟn các mҥch tích hӧp dҥng này đưӧc thay thӃ bҵng 1 lưӧng nhӓ các
mҥch cӫa logic.

Translation program
Chương trình dӏch.
Chương trình dӏch chương trình khác đưӧc viӃt bҵng ngӳ bұc cao hay ngôn ngӳ hӧp thành lӋnh
mұt mã máy mà máy tính có thӇ tuân theo.

Transputer
Phҫn mӅm trung gian.
Mӝt thành viên cӫa hӑ có bӝ vi xӱ lý đưӧc thiӃt kӃ đӇ xӱ lý song song, đưӧc đưa ra bӣi Inmos ӣ
Anh. Trong các mҥch cӫa máy tính tiêu chuҭn viӋc xӱ lý dӳ liӋu xҧy ra song song, làm giҧm
nhiӅu thӡi gian tính toán cho nhӳng chương trình đưӧc viӃt riêng cho nó.

Tree and branch filing system

HӋ thӕng sҳp xӃp cây và nhánh.
HӋ thӕng sҳp xӃp mà ӣ đó tҩt cҧ các tұp tin đưӧc lưu trong thư mөc. Các thư mөc này có thӇ
đưӧc lưu trong các thư mөc cao hơn. Thư mөc gӕc chӭa tҩt cҧ các thư mөc khác: Mӝt cách đӇ
biӇu diӉn ba hӋ thӕng này là như mӝt cây vӟi các nhánh mà tӯ đó mӑc ra các nhánh nhӓ hơn,
kӃt thúc bҵng các lá (tұp tin cá thӇ).

Trojan horse
Con ngӵa thành Troie.
Chương trình virut mà xuҩt hiӋn làm hoҥt đӝng bҩt bình thưӡng, nhưng khi không đưӧc phát
hiӋn bӣi ngưӡi sӱ dөng, nó gây tәn hҥi cho các tұp tin khác hoһc các quy trình bҧo vӋ.

True type
HӋ thӕng phông chӳ tӹ lӋ đưӧc cung cҩp như 1 phҫn cӫa Microsoft Windows 3.1. Nó cho phép
đҫu ra linh đӝng hơn trên máy in sӱ dөng PCL hơn là Post Script. Các máy in như vұy thưӡng rҿ
hơn.

Truncation error
Lӛi do cҳt cөt.
Lӛi xuҩt hiӋn khi kӃt quҧ thұp phân tӵ cҳt bӟt sau khi sӕ chӳ hàng sӕ lӟn nhҩt sau dҩu phҭy khi
đưӧc cho phép bӣi mӭc đӝ chính xác cӫa máy tính.

Truth table
Bҧng thӵc.
BiӇu đӗ cho thҩy ҧnh hưӣng cӫa mӛi cәng logic lên mӛi tә hӧp đҫu vào.

TSR (determinate and stay resident)

TTL (Transistor - Transistor logic)

Turing machine
Máy Turing.
Mô hình trӯu tưӧng cӫa máy tӵ đӝng giҧi quyӃt vҩn đӅ, đưӧc thiӃt lұp bӣi Alan Turning năm
1937. Nó cung cҩp cơ sӣ lý thuyӃt cho sӵ tính toán sӕ hiӋn đҥi.

Turnaround document
Tài liӋu khép kín.
Tài liӋu đưa ra đưӧc tҥo bӣi máy tính mà sau đó, sau khi các dӳ liӋu đưӧc thêm vào, nó đưӧc
dùng như mӝt tài liӋu đӇ đưa vào máy. Ví dө như các thҿ đӑc đӗng bӝ do đưӧc tҥo ra bӣi các
công ty khí và điӋn tҥo thành tài liӋu khép kín. Mӛi thҿ đưӧc đưa ra vӟi các chi tiӃt cӫa khách
hàng đưӧc in vӟi kiӇu chӳ có thӇ đӑc vӟi chương trình nhұn biӃt ký tӵ quang hӑc (OCR) và vӟi
tiêu chuҭn thích hӧp vӟi chương trình nhұn biӃt dҩu hiӋu quang hӑc (OMR). Bӝ phұn đӑc đӗng
hӗ do xem xét kӻ đӗng hӗ cӫa khách hàng, đánh dҩu sӕ mӟi đӑc trên ô và đưa trӣ lҥi vӟi tҩm thҿ
tӟi bӝ phұn hoá đơn cӫa công ty. Ӣ đó bӝ phұn đӑc dӳ liӋu tәng hӧp, có thӇ đӑc cҧ dӳ liӋu OCR
và OMR, đưӧc dùng đӇ đưa thông tin mӟi vào máy tính.

Turnkey system
HӋ thӕng chìa khóa trao tay. HӋ thӕng đưӧc cung cҩp đӇ ngưӡi dùng chӍ phҧi bұt lên đӇ truy cұp
trӵc tiӃp vӟi phҫn mӅm ӭng dөng thưӡng là đưӧc xác đӏnh vӟi quyӅn vùng ӭng dөng riêng. HӋ
thӕng này thưӡng dùng các danh mөc. Ngưӡi dùng mong đưӧc theo các lӋnh trên màn hình và
không hӅ có kiӃn thӭc vӅ cách thӭc mà hӋ thӕng hoҥt đӝng.

Turtle
Robot nhӓ có bánh xe đưӧc điӅu khiӇn bҵng máy tính. ChuyӇn đӝng cӫa nó đưӧc xác đӏnh bҵng
chương trình đưӧc viӃt bӣi ngưӡi sӱ dөng máy tính, thưӡng dùng ngôn ngӳ bұc cao LOGO.

Two's complement number system

HӋ thӕng sӕ bù hai sӕ dӵa trên hӋ thӕng nhӏ phân, nó cho phép cҧ sӕ dương và sӕ âm đưӧc
biӇu diӉn đӇ thao các bӣi máy tính.
Trong hӋ này hàng đҫu cӝt quan trӑng nhҩt luôn đưӧc lҩy đӇ biӇu diӉn 1 sӕ âm. Ví dө như sӕ
cӫa sӕ trong hӋ thӕng bә sung vӟi 4 cӝt là 1101 tương đương vӟi sӕ thұp phân -3 vì -8 + 4 + 0 +
1 = -3

Typeface
Mһt chӳ in.
Tұp hӧp các ký tӵ vӟi mӝt kiӇu thiӃt kӃ riêng
Thuұt ngӳ tin hӑc(U)ª
É
     ª
ULA
ViӃt tҳt cӫa Uncommitted Logic Array.ªª

Unbundling
TiӃp thӏ hay bán sҧn phҭm, thưӡng là phҫn cӭng và phҫn mӅm, thưӡng là riêng biӋt hơn là
cùng nhau.ª

Uncommitted logic array (ULA) or gate array

Sӵ sҳp xӃp hӧp lý không đưӧc ӫy thác.
Dҥng các mҥch tә hӧp đưӧc làm theo nӱa đơn đһt hàng trong đó các cӱa logic đưӧc sҳp xӃp
trên bҧn thiӃt kӃ mөc đích chung nhưng không đưӧc nӕi vӟi nhau. Sӵ nӕi tiӃp có thӇ đưӧc đһt
tùy theo yêu cҫu cӫa các hãng sҧn xuҩt riêng.ª

Undelete
Không xóa, phөc hӗi.
LӋnh mà cho phép ngưӡi sӱ dөng giӳ lҥi văn bҧn hay tұp tin bӏ xóa điª

Underflow error
Lӛi tràn dưӟi xuҩt hiӋn nӃu mӝt sӕ nҵm ngoài phҥm vi máy tính và quá nhӓ đӇ làm viӋc vӟi nó.ª

Unicode
HӋ thӕng mã hóa ký tӵ 16 bit đưӧc dӵ đӏnh đӇ bao trùm hӃt tҩt cҧ ký tӵ trong tҩt cҧ các ngôn
ngӳ (kӇ cҧ tiӃng Hoa và các ngôn ngӳ tương tӵ) và là tương đương vӟi ASCII.ª

Uninterruptible power supply (UPS)

Nguӗn điӋn không bӏ ngҳt.
Sӵ cung cҩp điӋn bao gӗm bӝ pin đӇ trong trưӡng hӧp mҩt điӋn, nó có thӇ tiӃp tөc hoҥt đӝng.
Nó thưӡng đưӧc sӱ dөng đӇ bҧo đҧm thӡi gian cho hӋ thӕng đưӧc đóng lҥi theo cách thông
thưӡng (đӇ các tұp tin không bӏ tәn hҥi) hoһc cho nguӗn năng lưӧng thay thӃ đưӧc nӕi vào.
Vӟi các hӋ thӕng lӟn, nhӳng hoҥt đӝng này thưӡng đưӧc thӵc hiӋn tӵ đӝng.ª

Unix
HӋ điӅu hành Unix - HӋ điӅu hành đưӧc thiӃt kӃ cho các máy vi tính nhưng nhanh chóng trӣ
lên phә biӃn vӟi các máy vi tính lӟn, các trҥm làm viӋc, dàn máy tính lӟn và siêu máy tính. Nó
đưӧc phát triӇn bӣi AT&T Bell Laboratories ӣ Mӻ trong nhӳng năm cuӕi thұp kӹ 1960, sӱ dөng
ngôn ngӳ C. Vì thӃ nó có thӇ chҥy trên máy bҩt kǤ vӟi chương trình biên dӏch C. Phҥm vi hoҥt
đӝng rӝng rãi và khҧ năng linh đӝng cӫa nó làm cho nó đưӧc sӱ dөng rӝng rãi ӣ các trưӡng
đҥi hӑc và phҫn mӅm thương mҥi.ª
Unshirlded twisted pari (UTP)
Cһp cáp xoҳn.
Dҥng cáp đưӧc dùng cho các mҥng vùng gҫn, ngày nay thưӡng đưӧc dùng thay cho các cҩp
đӗng trөc.ª

UPS - ViӃt tҳt cӫa uninterrutible power supply

User documentation
Tài liӋu mà đưӧc cung cҩp đӇ giҧi thích cách vұn hành phҫn mӅm.ª

User friendly
Thuұn lӧi cho ngưӡi sӱ dөng. Thuұt ngӳ đưӧc dùng đӇ mô tҧ sӵ dӉ dàng cӫa viӋc sӱ dөng
mӝt hӋ thӕng máy tính, đһc biӋt vӟi nhӳng ngưӡi ít hiӇu hoһc ít quen vӟi máy tính. Thұm chí
vӟi nhӳng ngưӡi có kinh nghiӋm, chương trình này cũng giúp hӑc nhanh hơn.ª

User ID
(ViӃt gӑn cӫa user indentigication).
Nhұn dҥng ngưӡi sӱ dөng.ª

User interface
Giao diӋn ngưӡi sӱ dөng.
Quy trình và phương pháp mà qua đó ngưӡi sӱ dөng vұn hành 1 chương trình. Các vùng này
gӗm danh mөc, dҥng nhұp vào, thông báo lӛi và quy trình bàn phím. Giao diӋn ngưӡi sӱ dөng
đӗ hӑa và 1 vùng mà sӱ dөng các biӇu tưӧng và cho phép ngưӡi vұn hành chӑn các mөc
trong danh mөc bҵng con chuӝt.ª

Utility program
Chương trình tiӋn ích.
Chương trình hӋ thӕng đưӧc thiӃt kӃ đӇ thӵc hiӋn 1 công viӋc liên quan đӃn hoҥt đӝng cӫa
máy tính khi đưӧc yêu cҫu làm như vұy bӣi ngưӡi sӱ dөng máy tính. Ví dө như chương trình
tұn dөng có thӇ đưӧc dùng đӇ đӏnh dҥng đĩa, hay biӃn đәi dҥng cӫa 1 tұp tin dӳ liӋu sao cho
nó có thӇ đưӧc truy cұp bҵng chương trình ӭng dөng khác.ª

UTP
ViӃt tҳt cӫa unshielded twisted pair.ª
Thuұt Ngӳ Tin hӑc (W)ª
É 
 
   ª
Wait state
Trҥng thái chӡ.
Trҥng thái khi bӝ xӱ lý trung tâm không chҥy. Trҥng thái chӡ cҫn thiӃt vì các thành phҫn cӫa hӋ
thӕng chҥy vӟi các tӕc đӝ khác nhau.

WAN
ViӃt tҳt cӫa wide area network

Wide area network

Mҥng vùng rӝng.
Mҥng nӕi vӟi các máy tính đưӧc phân bӕ trên 1 vùng đӏa lý rӝng lӟn.

WIMP
(Windows, icons, menus, pointing device): tên khác cӫa giao diӋn ngưӡi sӱ dөng đӗ hӑa.

Winchester drive
Ә đĩa cӭng nhӓ thưӡng đưӧc dùng vӟi máy vi tính. Đĩa Winchester trӣ thành đӗng nghĩa vӟi đĩa
cӭng

Windows
Cӱa sә.
Tӯ Microsoft, nó trӣ thành tiêu chuҭn cho máy tính cá nhân IBM dùng hӋ điӅu hành MS.DOS.

WindowsNT
HӋ điӅu hành nhiӅu ngưӡi sӱ dөng và đa năng tӯ Microsoft, dӵa trên Windows. Tuy nhiên,
không giӕng như Windows, nó không cҫn lӟp trung gian cӫa MS-DOS.

Word
Tӯ.
Mӝt nhóm các bit mà bӝ xӱ lý trung tâm cӫa máy tính xӱ lý như mӝt đơn vӏ làm viӋc đơn. Kích
thưӟc cӫa mӝt tӯ thay đәi tӯ máy tính này sang máy tính khác, và nói chung sӵ gia tăng đӝ dài
cӫa tӯ dүn đӃn máy tính nhanh hơn và hùng mҥnh hơn. Các máy tính đưӧc sҧn xuҩt gҫn đây là
máy 32 bit hoһc 64 bit.

Word processor
Bӝ xӱ lý tӯ.
Chương trình cho phép đưa vào, sӱa chӳa, thao tác, lưu trӳ, điӅu chӍnh và đӏnh dҥng văn bҧn;
hay 1 hӋ thӕng máy tính chҥy phҫn mӅm này. Tӯ khi chương trình xӱ lý tӯ trӣ nên có thӇ dùng
trong máy vi tính phương pháp này có thӇ đưӧc thay thӃ dҫn cho máy đánh chӳ đӇ tҥo ra các
chӳ cái hay văn bҧn khác.
Các phương tiӋn tiêu biӇu bao gӗm chèn, xóa, cҳt và dán, đӏnh dҥng, thăm dò và thay thӃ, sao
chép, in, kiӇm tra chính tҧ.

Work station
Trҥm công tác, trҥm hoҥt đӝng.
Máy tính xách tay hoҥt đӝng cao vӟi khҧ năng vӁ đӗ thӏ mҥnh, thưӡng đưӧc dùng cho kӻ thuұt,
nghiên cӭu khoa hӑc và xuҩt bҧn. Thưӡng nó dӵa trên mҥch tә hӧp RICS, trҥm công tác nói
chung xӱ lý đưӧc nhiӅu hơn máy vi tính, mһc dù sӵ khác biӋt giӳa các trҥm công tác và các mô
hình máy tính hùng mҥnh đang trӣ nên mӡ đi. Hҫu hӃt các trҥm hoҥt đӝng đӅu sӱ dөng Unix
như hӋ điӅu hành cӫa chúng, và có các phương tiӋn nӕi mҥng tӕt.

Worm
(Write one read many times):
Dөng cө lưu trӳ, tương tӵ vӟi CD-ROM. Máy tính có thӇ đӑc viӃt trӵc tiӃp vào đĩa, nhưng sau đó
không thӇ xóa hoһc viӃt chӗng lên chính chӛ đó. Worm chӫ yӃu dùng cho các bҧn sao dӵ trӳ.

Write protection
Sӵ bҧo vӋ chӳ viӃt.
ThiӃt bӏ trên đĩa và băng bҧo đҧm sӵ an toàn dӳ liӋu bҵng cách cho phép dӳ liӋu đӑc đưӧc
nhưng không xóa đưӧc, hoһc không thay thӃ, hoһc không viӃt chӗng lên đưӧc.

WYSIWYG
(What you see is what you get):
Chương trình mô tҧ cӕ gҳng biӇu diӉn trên màn hình ký hiӋu cӫa dӳ liӋu đҫu ra cuӕi cùng đưӧc
in. Ví dө như bӝ xӱ lý tӯ WYSIWYG sӁ chӍ ra cách trình bày trang thӵc sӵ, đӝ rӝng cӫa dòng, sӵ
phân trang và đӝ lӟn và kiӇu chӳ.

Sưu Tҫm
ª