Ti km Nguyn Tun mi tui.

Trc kia, ti khng quen Nguyn

Tun.
Qung u thp k bn mi, bo H Ni Tn vn, bo Ch
Nht mi in ca ti my truyn ngn: Nc ln, M gi (Con g ri),
Bi -t, Mt m sng ging sung. Hnh nh Nguyn Hng
ch cho ti bit Nguyn Tun ng lng thng bn kia h ng
B H. Nhng tiu thuyt Thiu qu hng ng in tng k trn
tun bo H Ni Tn vn v nhng truyn ngn ca Nguyn Tun
ng cc bo Tiu thuyt Th by, Tao n, Thi v, Bn ng
cng c phn hi hng du vt trong ch ngha bc u i vit
ca ti m V Ngc Phan, sch Nh Vn Hin i e ti nn
d chng ci ging khinh bc hc i y.
i bn ny h Gm thy Nguyn Tun ngi trong nh hng
Hong Gia, ci qun ru kiu Php che cnh so ra kn va h.
Nh vn chi chua khc i. Khn lt v, o gm trn, tay chng
dc chic qut thc thay ba toong, chn bt tt dn giy mm
nhi Gia nh. Nm y, Nguyn Tun cng ch khong trn ba
mi i cht. Ngoi ng ph chng ai n mc kiu cch khc
thng th, nu khng phi quan tri ph, quan thng t ngi xe
nh, o sa ph o gm, o on, va t va khoe chic bi ng
dy kim tuyn thp thong trong ngc o. Qun Tavec Royan ny
ch Ty lui ti. Bn trong, nhy m, dn nhc. Nhc s Nguyn
Xun Khot vn c c trn ci i v cm cao ngang mt ngi
chi, nhng ting ny ra rn gm g.
Nhng nhng con ngi d dng ny cng chng lm khc mt
my ci thnh ph khng cn u hiu, vi nm nay nhn nho
bn da th Nht, u trc trn, o ka ki ng tay rng vng
nht i ght da cao, lm l v nhng nho. Chng on c, Nht
tht hay Nht m k. Ri th ti xem Nguyn Tun ng vai ngi
i sn kch Ng ba ca on Ph T. Ti thy Nguyn Tun
thong my giy mt ci bng ngi y t khing cng trong phim
Cnh ng ma ca m Quang Thin.
Cng thy chn. Nhng c bt k Mt chuyn i vit v Hng
Cng th bng khung nhiu. My ln cuc hp t b mt, nghe

Nh Phong bo co thuyt phc Nguyn Tun vo Vn Ha Cu

Quc, cha c kt qu. Nguyn Tun bo Nh Phong: H Ni
ny, a no Vit Minh, a no t-rt-kt, a no i Vit, Quc
dn ng, a no b lo cch mnh mm khoc lc, a no n
tin mt thm, t bit c. Nghe ni tn to trng trn, Nh Phong
mn mt quyn sch rri ra v.
Nhng ci bit ca ti v Nguyn Tun hi y ch mang mng
th.
em ci duyn p mi b qung cho Nguyn Tun c th
cha kn ngha, m cng khng hn ng. V vn v c v i. C
ngi m Nguyn Tun nh iu , tng ch. C ngi ch lt
mt on khng chu c ci ging khng khing, khnh
khng. Trit l v cu vn Nguyn Tun khng ging v hoi sn
trong thang thuc bc, gh b mt t, li v thng v pht. Ci
chi ca Nguyn Tun cng th. Vi ngi ny, khng th thiu
Nguyn Tun. Ngi kia th khng chu ng c. hay, ngi ta
ra ngi ta th ngi ta phi l ngi ta ch.
Nh li nm y, gian hng qu ch ng Xun cn ci b n
dng khn nhung o cnh phin nn eo chui ht cm thch phn
pht xanh - hng bn thang ngon c ting. Ch mt bt thang con
bn l, git c cung thm mt cch kh chu m li khng c
khng c, cng c th vit ln mt ci g. Ni bng qu, chng
ra nh mnh, chng ra cho ngi khc. Nhng ci y phi vit,
vit. Nh nhng m p tt, nm cng thng tn, li ly ra my
ci a hng Pa-th mua c ch Gii, m nghe m Mng
Hon... Gi hi gi, phong trn ta chn... Cnh chim bng chn
vn nhng ch mong... Th no ng y cng li ni: Ci hi ca
Mng Hon th sang, nhng khng p bng ging b Chu. Phi
vit, ci ny phi vit thi. Nhng nm v sau, Nguyn Tun vn
lm vic cho vit, khc khoi s vit, m khng vit bao nhiu.
y na, chnh bi hi sc v trong tm s. Phi n Nguyn Tun
vit ra th cng mt vng ph x y mi thnh tn gi, mi thnh
Ph Phi - hai ch ca Nguyn Tun sng to t tn cho tranh
Bi Xun Phi. V trong cuc chi, ng ca hng trng Bga,

ch nh bn, nh bp khch sn Thng Nht hay bc Ch bn

cho g g ng thi lm phch ht o ging cho ng su
dc Hng Kn, hay khi ln chi nh ng Ba trn Ngha th du
cho Nguyn Tun cha h quen, cng khng phi l trm tr, cc
ch qun, ch nh u trn trng nh ng y mi l ch cuc. Ci
duyn y xa nay vn nh mt.
Nhng nm trc 60, ci dc ng su Hng Kn ban m thanh
vng lm. Nhng cy su, cy sa cng cha nh my nm sau
phi mt trn bom M nh sp hai ngi nh v my gc c th.
B h di hai hng cy hiu ht khi li cnh xa c, cn ci b
tng p dng ch xi mng ni Phc nh cha, tn hiu thuc
st rt ni ting mt thi. Nh Cy Th Hng Kn u L Li, cui
Hng Gi nhiu hn tn ph mi, i vi chng ti. My hng ph
gnh v qun cc. Ni n ng n ch ny khng ch chn x b
nh trn ng Sm Cng, chim quay Tiu Lc Vin, c ph phin Ca,
c ph L Ho... cng khng v c vi cm tm Tn Vit, Vit
Hng quanh ch Hm gn y.
Dc Cy Th khng cn cy th, hng qun ch ri rc c bui.
Ngi y, u ph Hm Long nhn sang s Vn T, tng nh lo
Tu Bay cn gnh ph bn bui sm. Cng cnh y, bn dy nh
m thi tm chim Php t i pht thanh Con Nhn ca qun
vin chinh, hi Tin Khi Ngha, i AS (m st) ca Vit Minh
bn cht Thin Nga, n c v ca Nht trong qun c ph ny.
Nhng khng phi ch hng c ph ca ng ct tc hp tc x
ch ng su mi v m, m B52 y, mt v tn la ri gy vng
ci mi hin. Nhng bin thin ca con ngi ph x, chp ni li
m ch c ngi bt Nguyn Tun mi pht hin cho ngi c thy
c nhng lng cnh gc gc, nh mun vt trong tri t, khc
nhau m li dnh lu vi nhau. Nhng ng nm, ng t, ng by,
ngi i li sinh ra ng ci v mi sinh hot, lm n, p i,
ngi ht thuc lo th c ngi bn m, phng ch th c ngi
ng inh giy, ng bn hng nc ch ti, ng lo cha giy
dp vi khch dng chn.
Ph Tu Bay - m by gi Si Gn c vi ba qun ca cc b

phng nht, phng nh v con chu ng Tu Bay qu c, cng

i cht phng pht mi v ph Bc, gnh ph ng Tu Bay xa
cnh dc bn gc cy th u sn vo s Vn T - khng bit ti
sao ngi qua ng li t tn cng s y l s Vn T. C l
cng nh ch tnh c mt cu bng a ci m da li trai hi di
khc thng ca ng hng so snh vi chic m phi cng m
thnh tn ph Tu Bay, mt hng ph gnh bui sng. Thi y,
sng, tra, ti u n cho ngi n qu ph m khng phi l
dng ph n no. Him ca hng ph, hiu ph, rt ph gnh,
chuyn ph nc. Ph hiu xo rn, xo mm, ti ln, sm vang,
bt ph bn a mi, hng v ct ru trng. Ph gnh, mn qu
nh. Ng tra dy, ti khuya trc khi i ng. Khng ai khai tm
chn ru lc n ph bt. Tht b chn tng tng, cng cha rch
ri my ch nm, gu, m hay nh. Trong ci bt chit yu loe
ming tht y, nc dng bc khi m trong nh nc ma li ti
ni cht vng m vng, l th my lt hnh hoa, rau mi. Lm bt
no, tht thi bt y. o ph, bnh chi ln qu, bnh chng, n
phi b d. Nhng o n ph ca Nguyn Tun c cch ring.
Trong lng v va h ng su quang ng c khong mi gi
ti tr i mi lp lo hng qun. Nhng ti th by, t u Hng
o xung Trng Thi, n tn ch ui, mi ng ba ng by u
k bc, cm c. Cc on vn cng nhy xp rm rp. Ting Trn
Cht ht Chic khn piu n inh tai trong loa. Ngi xem chen
chc lc y mi vn. i qun cnh eo bng bt u i
tun m thit qun lut. Cc gnh lc to x cho g phi hai ba
gi sng mi ht hng. quy v cn c ngi gi theo. Bnh
yn, chng ai nh thnh ph hy cn phi qun tr theo ch
qun s. Dn hng qu khuya thnh l.
Khi c hng qu, nhng ng ba vng vng li hin ra b mt
khc. Chc chc, thong th qua mt xe p lnh khnh, ting
vng nan hoa quay gi v v. Ci xe tru Trung Quc nng nh
cm c ngi ta vc t chin khu Thi Nguyn Vit Bc v.
Gnh cho g bc Ch dnh hn xung mt ng nha. Chic
chu nhm ng nc, cu con trai th chng bt vo chu ri

nht ra tng ci, khn lau mit quanh ming chic bt rch ca
nhng khch n m hng. Ri bc Ch th ra. Nh cn tic m
ma xp lc ny hay sao. Bc Ch cm chic ng na thi pho
pho vo ca l mi c ci, mu ci hng rc.
Ri li quay ra, ngi ln b ci, mt tay m lng, tay kia g ci
ng na gi v im ting rc phch, chc li tom cht nh nhp
xung thnh thng bt, ming ging mi nh rn:
Nam nhi ng trong tri t Quyt n chi cho mi i S
cng thng b thi t tri Sng c khc con ngi c lc...
B qun o nu dy mo nang di nh ngn in chao lc l
trn dy gia ng. Mt nhn nh m m, chng bit ng
phn hay bun ni hng khch. Chc li cm ng na thi bp,
xong li rn r: Nam nhi ng .... Ti khng trng r tht mt ci
bc cho g Ch y ban ngy bao gi. Nh ngi vi ma, na
m n rng sng th ln. Bc Ch nhn h hy trc nh la,
mt y khng vin vi ty iu tt cng lng qum. Dn dn
ngi ngm u c ln thn ra, nh c tam cc phi xe pho
m vi nm qun tt hn. Gnh lc to x l l n gh cnh. Ci
ng ch u xanh lc to x thot hin ra tht oai. Nh c Quan
Ngi hi tin nht cn n kt ngha vi ng cho g Lu B di
gc du cy sa xo tn l ba tng ba lng vng im v sau lm
vua. Lo ru en di, trn nhn hi bng ln na u, khi cha
gp thi th quy hng m thi. Nhng ngm k, cha chc lo
bng tui ti bm lm lc y. C l ch mi nm trc cn thi
quen nui ru gi gi trn qun dch, nhiu ngi mt o nh
chp, nhng ru ria lng thng.
p chn tng s nh 81, ng hng c ph bt tt. Cng l
trng hnh th m tng ra, c ph pha vo m nhm, mnh vi
lc thng xung nh chic bt tt nu. Ngn n hoa k lom om
gia mt chng tre, ngn ngang my ci gh con t quanh.
Khch ngi xung, trng ln mi thy mt ng hng lom khom,
bng long nng gi ng chim. B qun o nu non nh nhch,
dng ng ng nh ng lm nhm ai tr tin, ai lnh mt.
Nguyn Tun khng thch ci c ph hm nng u ng th

ny. Nhng vn thng gh xe p dng ln gc cy x c. Khng

bit c phi ch bi thi quen xa c c ti ti, ti li rc ti ra
ng!. Nhng m gi la ro rt mt nha, nhi thm thuc
vo tu, ngi trnh vo bn gc x c g gh - Nguyn khng
chu c mi hoa sa, ght ly c ci cy. Chn c ph snh nu
li lm, c khi ch nhp mt ngm, ri b lnh ngt. Dng nh
ngi ti c th v ng y m y ny khng bit c ph ht mung
hay ng rang.
Nguyn Tun ni: Mc k mnh. Cu c vic hi tng. ng anh
ngh ti ng nhm pha mt k nim u nn mi a lai
vng ti y, bi bit ti vn cng lnh nht vi c ph. Vo
qung gia th k ny thnh ph v con ngi u tri nhiu
qung i chng mt xch vi nhau. Ti cng nh vy. Ti n ci
ng nm, ng su ny khng phi ngu nhin. Mi nm trc,
ven h ng kia, cn nhng to bit th mc ln gia nhng bi
chui um tm. Mt trn lan n y, tan hoang c. Ti lm
phng vin ca bo Cu Quc thng qua li y, khi xung
tuyn phng th pha ch M. C hm ng m li trong ngi nh
b khng. ch chng ti ng ngi, ting sng v ngi np
ng xung bn mi gc cy. Bo Th ng tin chin s Nguyn
Thnh m bom ba cng lao vo xe tng ch t h Thin Cung
ti. Qu bom u tin ca qun gii ta t to c l c tung ra
ch kia y. Thnh ph ng t chc tm o hi ct lit s v
ngi cht ng. Ban ngy, trn va h t hng dy nhng
chic tiu khi hng nghi ngt.
ci ng su ng i y vn leo lt ngn n con ca lo c
ph 81, nh n chai v la bp thng cho bc Ch. My ci xch
l t chc li lch xch ln l qua. Trng mt ngi p xe cng
c th on c tng tch, mi ngi u hn nt b mt thi
gian v t lch hng ngy ca thnh ph. C lo ru xm khuya v
ung ru hp cho ri nm vt ngi trn m xe, sn xe ng
bn gc cy. y l cc ng chnh, ng l t va chy Ty cn,
va s Vit Minh tr th b cc vng trng ven ni vo y.
m c s ta ht cht trn vo thnh, tr hn v lm l, c th

li cng tc b mt, khng c n nh my lo xch l ru rm kia.

Nguyn Tun bo: Cu c ng ph bn Bc Kinh lc gn
sng, nhng xe la, xe la bnh g cao lnh khnh, nhng lo nh
xe u hi nh qu da hu ngi ngt ngng trn ng c ci,
vn oai phong chng khc Tng Gii Thch, Ung Tinh V tht
th!.
Ti bn theo:
- Lo x l, lo lc to x ny nht nh l t ngy c. C lo c
ph bt tt, lo cho g dm d th nhng trng tay thon thot
nht tin, xp tin th kia bit.
Nguyn Tun hi:
- C nh Kt khng?
- Tay Kt trinh st tiu on 54?
- C ngi y mnh li nh n. Khng hiu sao.
Khi thuc trong n tu phm php bc xanh trng um ln.
Th ra, ci u ng m hm chng th v my cht, chnh
Nguyn Tun mi ng hi tng. mi ci cng trng thy,
nhng tng ngi li ng khc nhau. Th no m y Nguyn
Tun li nh ti Kt chin dch sng Thao ma h 1949. Chp ti
y, b i qua sng xung bn n ng Cung gn Mu A, ri
hnh qun sut m vo hu ch kp chiu hm sau nh n
i Bc. Tnh c, chng ti gp li Kt Mu A, Nguyn Tun quen
Kt ca Trung on Th . Chin dch y, trung i trng trinh
st Kt hy sinh, nm li b bn kia sng Thao.
i v i thc v mng c i Nguyn Tun. Lm th no i
c, ch ct i c. Nm 1937, Nguyn Tun ra Hng Cng lm
ti t mn bc. Phim truyn Vit Nam, ch Trung Quc thu mt
s ngi H Ni sang ng. Ti xem Cnh ng ma rp
Hip Thnh ph Hng Bc - rp cho ci lng, thnh thong chiu
phim phong thn, kim hip bn v mt ho ng hng. Phim
Cnh ng ma u Ng mnh S. Nguyn Tun ng mt vai ph c th li ngi i ngoi ng vo sm vai cng c, y l
ngi y t mc o lui trng, nng u cng thng, l l qua ng
knh chp nhong mt hai giy. C th thi, m Nguyn Tun ln

li sang Hng Cng trong lc nm ht tt n.

Cng khng phi chi bi ua . m h ln ng phim cn
lc c la nhau, chi bi nhau v cc ch phim tranh nhau x
m phu m ng phim ny lm thm phim Trn phong ba ti
qu gi v nc tranh khch trc nhng khng c ngi xem.
Nguyn Tun trong m phu ng mt phim. Cng khng n
cnh vi ai. B ph t Ph ho lao gy rc dm ng n qui d,
chm tr m Quang Thin v Nguyn Don Vng, im mt
cng khng phi ai tri m tri k khin Nguyn Tun phi m ui
bng dng lnh nh i. M ci thc gic vn l nhng cn i i
ca mnh. Khng kh khng d, khng bit ai, ch bit mt mnh.
Nguyn Tun mun n Hng Cng, nng n v nh nhng, th
thi. Trong m tr tch hn o phn hoa nht chu , hng
th v bun vi hn ct nhng trang bt k Mt chuyn i, ch c
tm s y gic gi nhiu.
Mt i ao c phng tri vi mt cung cch i. Trong tiu
thuyt Thiu qu hng, c mt chng mi my trang v vng
than vi nhng cng Rng, ca in Cng, nhng cn gi ngoi
vnh vo en nhuyn mu than trm ln ph bin Hn Gai. Hi y,
Mng Tuyt - ng H trong H Tin ra chi H Ni. Hm v,
Nguyn Tun tin ngoi ga Hng C. Nguyn Tun c vit v cuc
tin bit y trn bo Bn ng Thanh Ho, ci tin sinh
ng H, tu sp chy, m vn cng bn b lc l ngm vnh th
tc sung khng c chn. Cn c Mng Tuyt th li kho tng
tng ra nh trng thy con ngi y hm no mi vng gi
than, bo than cn cun theo n tn sn ga. Trn khun mt
chy nng ca ngi l hnh, hai l mi cng xm en nhng
than l than.
C con gi lm th Phng Thnh nhn Nguyn m cm ng,
bi t xa kia c c m thm mt hi gi l, kht th mt bu
khng kh tri, nc lnh nh hng thng trn bin c ri
b trn mt bn b xa. Tri qua khp kinh tuyn, v tuyn ca a
cu, i ti ch bn ma tuyt ri, bng ng n vng sa mc
gi nng la than, tro tuyt ni Hy M Lp Sn lnh cng v tm

nc sng Hng, vt bin i Ty dng, qua Hy Lp, ri trn

lng lc xem Kim T Thp ri tr li thng hoa anh o trong
mt ngy hi Nht Bn. Ngy h th lu lin cc vng bi bin
i Li. Thu v th ngi xem l vng rng theo cc pho tng ca
Lc Xem Bua. Bao nhiu ting gi ca Cao Rng Xa Xm thc
gic m nh mi lng thch sng mt cuc i bp bnh c nhiu
x dch, bin i ca thiu n. C thiu n m ngy cn th c
mun i tn chn tri. Thuyn khch sng Hng m tht tch.
Lnh lng trng nc khc nam ai... m ai cm chung mt mi
tm s no rut ca khch Giang Chu T M (Trnh nim nh
cnh giang h, bt k, Phng Thnh mt ngy thu mun 1939
ca Mng Tuyt).
Cng mt ni tnh m mng nh c Mng Tuyt, ch c ry c
mai ao, tht ra Nguyn Tun cha i ng b qu Mng Dng
v ng nc cha ra khi ca in Cng ti Mng Ci bao gi.
Phi n hn hai mi nm sau vit trang sch v vng than,
Nguyn Tun mi ti Hi Ninh ln u, cng i vi Nguyn Hng,
Vn Lch v ti. Tng nh kh tin, m s tht nh th. Thin bt
k mnh mang sng bin Ca i kia, c k th nhn ra phi nh
tc gi c ngi nh Ca i, mi n c. Ngy y, Nguyn
Tun vit mt truyn ngn ng bo Tiu thuyt Th by, trn
: Tng ng Ngc Cn, nh my n Mng Ci. Khi ny, Phm
Duy lm th ph nh my in, nh ng Ngc Cn (Phm
Duy: Hi k thi cch mng, khng chin - Californie, 1989). M
ng bn lm nh my n Mng Ci ph chnh Clamoocgng y
cng cha ln no gi tin tu xe r Nguyn Tun ra chi thng
thc ci hiu ht ni a u. Hng ch tng ch l mt ao c.
M phi n dp nh xe ca cn b Vn Lch, mi ra c bi Tr
C, xung li thn ngc sng Mang ln cu Bc Lun - Mng Ci,
n Thn Pn - s bn tu ca chng ti c cng lnh v du
ng giy i ng cn thn.
Cu k v kh tnh cng l tnh ring trong ci thch th ham i
m khng c i. phng ng cn c ci chi i m khng i,
ngi nh ngm tranh sn thu, nui mung th l, un cy, gy

ci l trc rng xung th gii b nc nho nh ru ni hn

cy si bn hn non b c ngi cha mi cong, c ch tiu vc ci
qua cu. Cho tho ci tng tng m thi.
Nguyn Tun v ngi th nht, khng phi cc ng ngi
rung i chi tri t thu nh vo ci b snh v ni non b. M
i khi chi cy cnh, mt cht chp ni. h, hn di, bc bi,
nh thng khng u gi vo mt nhnh a lan cnh tm, mt
con ch canh ca, mt qu pht th, mt hn cui sui, mt
chic gi s mi y c bng ra t mt tim ht ch C Si
Gn. Nguyn Tun ch thch i, nhng trong mi sa son cn k
lng hn i. Ma h nm 1949, Nguyn Tun v ti theo tiu
on 54 Trung on Th tin qun vo m chin dch tiu dit
mt chui c im hnh lang b sng Thao n ng Ty Bc, cc
n i Bc, i Phc, Khe Pa, Ngi Mc, M Yn Sn ln n n
tiu khu Ph Rng. Chuyn y, ti i cng Nguyn Tun - c
lm quen vi Nguyn chuyn i u tin. Ti ghi li:
Nguyn Tun xm nm quanh ci bi ng nc bc d xanh
ca anh. Ln u tin mt trn, i lu vi Nguyn, ti mi thy
qu nhiu c tnh ca ngi ln ng. Kho, vng, hnh trang
khng tha, cng khng thiu mt ci g. Trn lng, gn gng
chic ba l Nht. Mt si dy nh cng c ch ri dng n si
dy. Cui cng, mi th giy m c th l liu ca ring mnh u
phi li cn c, khng c em theo vo vng ch. Ch mt
cun s nh, ci o ma, b vo ba l va phi. Mt bao cm
nm, thm ci tht lng lng kh cun cho ngang mnh. y bi
ng nc, Nguyn Tun cn thn buc gh vo tht lng cho
khi bc xc (Ngc sng Thao, phng s, Nh xut bn Cu
Quc 1949).
Trong ngh i - ngh, ch sao, cn thn thnh thi quen v
cu k n am m. Sa son cng l khai thc thng thc
c chu o. Khng phi c ng n v khi hi nh nhc s
Nguyn Xun Khot. trng lc qun bn Vn Nam v, anh
Khot dy ti thut i ng gi c dai sc ca Bt l qun.
Nhanh mi bc li thong th ba bc, c th c ngy chn

khng bit mi. Cn thn, mi th trn mnh v trong ba l u

gi thnh con s. V nh c thy c c mi lm th. Sng ra,
trc khi i m ch c mi bn. Th l cn thiu mt. R tht
bun ci, nhng nu ci, anh Khot khng bng lng. Mi cn
thn ca Nguyn Tun thit thc hn, nhng khng thnh con s
nh trn. Ngi bt ch gi trn ti o, ngi c cng ghi ln sch.
Khng bit n th k no c ci hn, ch bt ch trn giy th
khng bao gi phai. Mt tip ba cng vi ci bt ch. Lm lc thy
ng bn ng chu kh n vy, mnh va , va thch va
ngn ngm cho nhng kh nhc ca ngh i khng bit th no l
cng. Lo cho vic i l yu i v bit hng th i. Mi m qun
ngy thng, nhng tnh m sa son cho mi m th phi nh
tng ly. Ci phng khong ca ng y khng ln vi bung tung,
cu th.
M s chun b t mn ca con ngi mun khi ta cht i, da ta
c thuc lm ci va ly cng kh khc thng. Nm 1961,
Nguyn Tun ln H Giang d khnh thnh ng Bc Quang Hong Su Ph. Ho bnh thnh thi ri, nhng vn li l v rng,
li eo ci ba l Nht vi nhng si dy d M buc mn, khng
qun chic bi ng chin dch sng Thao hn mi nm trc.
Gia m cc th lnh knh, mt xp giy bn lau chn bt, mt
quyn sch ang c v my th hng mua tha hng quen
ca ch ng Xun. Khnh thnh ng mi trn rng th nh
khch cng l my ci ln cm ven ng. Hng chng m,
chng mui y. Hng chng mui, ch Nguyn Tun k mi ti
v khng chu c mi thm cc th hng n- c thoang
thong rn rn nh c ma ln qut trong nh.
Qu nhin l nhng ni ng lng d chin Hong Su Ph
khch ngh m cc ln dn cng, nn t v phn vch mi
c sa sang li i cht. Ti n, mi hng ln ng khch
vn ngo ngt ra. V M K, b th huyn ng Vn hi nh ti:
- N cng ma h?
Lm th no ct ngha cho ng bn ngi Mng ny hiu cho
ci th chi si mi hng nh th. Mi nh hm qua, V M K

nm trc ln u v H Ni. Nhiu kh qu, xe lin vn ng

Vn xung H Giang, li chuyn -t khc v Ph Th. y, ln
tu ho. on tu xui v n ga Hng C, vn ngi thn nhin
ngm ra ph phng, ng x, nh ca ngoi ca toa thy mi
cha ti H Ni. Khi tu ln n Bc Giang mi hi ra.
Ti bo V M K:
- Khng phi bc y cng ma. Bc y t hng cho m nh ta
ngi si la trn qu, li cht c mui. Mi hng si thm
cng nh khi ci g thng y m.
C ln, V M K v H Ni, n chi ung ru nh Nguyn
Tun. Ti nhc li chuyn hng si m Hong Su Ph. V M K
tr li: By gi ni th th mnh hiu ngay.
Hi y, V M K khng tin cu ct ngha ca ti. C nhng
vic...
Nhng thi, li tr v chin dch sng Thao ma h 1949.
Nguyn Tun gp li Kt - ngi chin s trinh st m Nguyn Tun
va hi ti c nh khng, lc na m gia ci ng su bn gc
cy sa, cy x c ny.
Ln u tin, qun ch lc m trn nh phi hp ln, mt trn
di sut bn kia sng Hng Yn Bi vt sang sng Chy, ln Lo
Cai. Chng ti theo tiu on 54, n v ch cng ca Trung on,
Nguyn Tun bng gp li Kt, khng ng, khi qua sng.
Chp ti, tp kt Mu A. Cc chin s qun o b ba en nh
chng ti. B i c pht nh th no th mc ny, o nu, o
en, c khi nhum l ci, nhum pin xanh sm, thm xt. x
chiu, ngi ngi en ngm sn n ng Cung. Trung i
trng Kt trong m chin s, ngi hu bn nh hng Thu T
B H nm trc, by gi l trung i trng trinh st trng
thy ci ng nh vn hay ung ut ky, qung tr xch Thu T
lc chp ti sao ng y li ln tn y th ny. M i m vi ka ki
xm, mt lnh lnh nh phi vin cp trn xung. Kt n trc
mt Nguyn Tun:
- ng...
Nguyn Tun gi ci gy tre, nm tay Kt.

- Anh Kt! ng ch Kt! Ti cng sang sng m nay. ng ch

54 ?
- Vng .
Ch mt thong, mi ngi hi h v sa son. Sut chng
ng vo su trong kia, Nguyn Tun mong gp li Kt. Nh cn
bao nhiu chuyn my nm qua cha ni ht. Sut m y, m
mt bng sng, hi nc v ly li, hm hp. Lin tip, tng
chic thng, chic tam bn ca cc vn chi c my tnh t Vnh
Yn, Ph Th ln Yn Bi a b i qua sng. i sut n sp
sng, qua my lng t gn n i Bc, trng ln qu i n Ty
l l y ri m tiu on b vi cc n v trc thuc vn loanh
quanh l nh di rung cha tm ra ni m qun. Du kch a
phng dn lc ng! Chng ti lm bm trn nhng cnh ng
nc. Sau lng, anh nui quy ni cho va vo nhau lng chng,
nh nhc nga n Ty ra ui.
Ban chnh tr trung on c nhc s Lng Ngc Trc v c hai
ngi Php hng binh thu c trong trn tiu on 54 lun su
tp kch n B Giang ch Phng ra ca sng Ht. Hai lnh Php
li xe vn ti chy ra gia ng. By gi h lm cng tc ch
vn. Ra trn, mi g eo mt ci loa giy ba cc tng di ngong
nh chic sng tru. My hm trc ng qun tp kt bn p.
Mi ngy m ln, cc cu cu c anh em thng tm b thm
cho ming gan, qu tim ngoi xut n. Hnh qun ban ngy t
Ph Th qua dc sng ln, di ma ro vn i. Hai ngi Php
gy nhng, tp li, cao lu u, tc t bt trn, vai nh ln, cung
cc nh con g chy ma.
Nhng ri tt c cng ln c mt qu i na um tm, trc
khi tri rng. Va ti lng dc ran ting sng di rung. Ting
n lc sng bch nghe toc toc nh chy rng na. C ngi
lng ra lm ng sm thy nhiu vt chn l dm nt la mi cy.
S qu, v bm chnh tng, chnh tng ln bo n. Quan n
on m qua c du kch v. Sp n ngy 19 thng 5 k nim
ca Vit Minh. n cho mt tiu i lnh Thi ra sc cc i. Bn
lnh Thi vi ngi cai Ty ci trn, xch sng, bn vo bi rm ri

h nhau xng ln. Th no m chng n li ln ng i ban ch

huy tiu on v c ban ch huy Mt trn.
Tiu on trng V Lng cho hai tiu i xung chn. Lnh:
Tuyt i khng l ho lc mnh, ch c bn sng trng, pht
mt. Nu gip l c, nh dao gm.
Chng ti ngi xm cnh bi tre x nh i. Ngn ngang gng
gnh, nhng cng chn SKG - sng khng git, tng b phn sng
ci cha lp v nhng m l c trong gi tng chng truyn n
ting Php, ting Thi. Hai ngi php ch vn mt xanh nh
ng ch v nh hai ci ct. Gia im lng thp thm, khng bit
bao nhiu con ngi np trong c, trong bng l nhng qu i c
th sp n tung trong nh nng. Nguyn Tun chng hai tay ln
chic gy tre, lom khom nhn xung t. Ti ngi khng yn ch,
li nhp nhm ng. Qui n, Ty sp nh ln y m li c hai
thng Ty l l cnh mnh th ny! i on ph Cao Vn Khnh ch huy ph chin dch n bn, ni nho nh, trn an chng ti:
- n khng bao gi dnh ti! Cc anh ngi yn y, khng c
g phi lo.
Cu ni na a na tht v ci mnh con ngi. Nguyn Tun
gp Cao Vn Khnh trong chuyn i Nam Trung b gia nm
1946. Cng nm y ti vo mt trn pha Nam cng Cao Vn
Khnh v Thu Sn lm mt chuyn i nga t Tuy Ho qua
Cng Sn ln tin tuyn Cheo Reo. bit nhau v cu ni thn
mt ca con ngi tri trn mc c tc ng tm l. Ti cm thy
thnh thi hn, khng b ht vo s im lng gh rn. Ch cn thy
hai ngi hng binh Php l r loay hoay cnh bi tre. H cng t
bit ch c loanh quanh i li. Chic loa giy khoc bn nch chc
chc li i bn lc mt ci. Nhng con rui vng bng mng mu
to th l ng chn lng l ln xung. Rui vng, b ch, gi
Than Uyn...
Bng sng r ln mt chp di lng i ri li tt ngay. Trong
im lng, lin lc ln bo ta tip cn m cht mt thng. Ting
n, y l chng n bn chn khing xc thng cht v. Ri c
im im th n qu tra. Vn qunh nh t (sau mi bit trong n

vn on l sp n ngy k nim sinh nht H Ch Minh, du kch

n quy). n Ty ra lnh phng th v canh gc nghim ngt
hn. Tro ln cy i bn ny, ti trng r nhng ngi vc hm
n vo l ct nh kin tha mi. Chng ti lo ba n cho chc d,
n cm nm, tht rang, cc bp chun b t chiu qua.
Mt tri ng vng kh trong ln sng cc khe ni dng ln.
Nm gi chiu, gi ny my bay di xui khng ln na. Mt
ting m, vang bn pha. i bc ta n thng n xanh l bn l
ct. Nhng ch ong ong c vi qu, nn t pho ca ta b
ln, pho cm. Mt khu sng, ngay pht u vng c cht
ui, sut cht thng Ty ch vn ngi ng sau. Nhng cc khu
ci th nh n u u, ting rn lin tip. Lng Ngc Trc ngi
trn cy nhn sang pha bn tri, ku ln: Bn i Phc n sng
ri.
B binh xng ln n, lc y tri ti hn. Khong gn tm
gi ti chng ti vo c sn n i Bc, ci ch lc tra trng
sang thy lnh Ty, lnh Thi trn trng trc vc hm n. Bng ti
v khi m mt. B ro dy thp gai tan tc. Thng n Ty mc
vy o gi lm n b Thi cht di chn mt lu t. Nhng
trn ci l ct cao cm c tam ti gia sn, n vn n xung.
Nhng mi xung kch chin s cm mc dt c vo np ngay
bn b tng l ct, chn bn trn chi thot xung. Chng ti
vo lng t cnh cng n ng ng ng chy. Khng bit la
du kch chim lng t hay n trn l ct bn xung. Chim c
n ri m khp ni c lon x.
Ci trng nh chnh tng treo u hi ngoi sn khng bit ai
khing ra vt ln lc y. Mt m vc xc ngi chy qua.
Nguyn Tun, qun o en nh hung thn hin ln, tay cm di
trng, my chin s quay ngc nn bng sng vo mt trng. C
m ngi nh trng ng lin thc trn h l ct cui cng lng
lng trc mt. My tn lnh Thi gan l vn dai dng bn xung
pht mt. Nhiu chin s ta b n ta cht. Mt t tim kch bc
thang tro ln th lu n vo l chu mai. Im lng ht trong l
ct. hn tm gi ti. Nhng ci u lu c nm t trn l ct

xung. tm nh H n i Bc trong pho s Qun tin phong,

gia hng qun ta c hai ch chm trng trn u gy. y l vt
hai th cp hai thng trn l ct c th.
Na m, c ban ch huy ln mt ci nh sn cn st li trong
xm xung quanh vn chy rc. Chic di trng th mt u trn
ba l Nguyn Tun. Cnh bp, mt thng ru vang to bng ci
vi snh bn gc cau toang mt mt vn. Tiu on trng V
Lng, mi chiu hm qua bn kia sng, mt mt cn phng
phiu, by gi hng ru quai nn tr en ngm. Tiu on
trng gi bt ru vang: ng hn vi cc anh nh. Chng ta
vo ung ru vang gia n i Bc. No, cc anh? Mi ng
Nguyn? Mt lc, Nguyn v ti nng hai bt trc mt, nhng
khng mng ng cc. Chng ti va c tin v Kt, Kt ng
xung ngoi l ct. Chng ti ung im lng ving hng hn
ngi bi bn chin s trinh st trung i trng Kt.
My hm sau chin dch chuyn sang sng Chy, Nguyn Tun
vn li vi 54. Ti theo i v trang tuyn truyn ln cc lng
Mn Sng trn rng ni Voi ri xung vi Trn ng ln mt trn
Ph Rng.
Bao nhiu lu ri, chng ti vn thng c dp thm hi 54, tiu
on em nui. Tr qun Kp Le, v Lai X, Ho Lc. Luyn
qun nh Ha, la tri m H Ni gia rng. Chin dch gii
phng Ty Bc 1952. Li mi nm trc, cuc tin a n v tin
vo nh bao vy Khe Sanh. Ln ln vi n v ng qun trn
Ho Lc Sn Ty, thot y m ba mi nm qua, c on
ngi chin dch sng Thao by gi cn li mi mt b i Su th
rn, t v Cu Dn, nay l chnh tr vin trung on.
Ci tnh vi chin s v vi trung on Th ca Nguyn Tun
tuyt nhin khng phi ngu nhin. y l thi quen n ni n
chn, chm cht, ngha ca mt k nim. Ngi con trai ln ca
Nguyn Tun l mt trong nhng cn b ch huy u tin ca
n v t su mi ngy m chin u trong lng H Ni Lin
khu I. C khi, i chi vi Nguyn Tun v Xun Trng, ngi con
trai y by gi l mt tng lnh trong qun i. Chng ti v qu

Nguyn Huy Tng Dc T. Ba ci xe p thong dong sang ng

Anh. Thi c t Hi Vn b dt con vo nh o Hng Giy, n
thi bc Nguyn, khc m khng khc, ci tnh vn mt cha con
y. Cng nh khi gp li Kt trn bn Mu A. ng khch k l
nh vn thng khai v bng ru mnh.
Hai ngi cng vo i Bc nhng khng bao gi cn gp li
ngi nh bn c y na. Mi khi ngi trng ra sng h ln tn ln
bng liu, bng chiu, bng bia hi v sng n quanh chn ct
sn nh Thu T, li nh. Th m l tht, nhng gn b xa sau.
Vui chuyn, Nguyn Tun hay ni mt cu, mt cu ni i ni li:
- ! Phi vit chuyn y ri phi vit.
Nhng tng tri v k nim c i thc gic, vit ra y,
nhng cha c my. Mi ngy qua tr thnh mt thm tha, khi
cht nh, m nay ngi qun cc ng lo 81 li nh ngi hu
bn nh Thu T B H xa kia.
Nhng ci thch v vui m thc ca Nguyn Tun khng ch d
di v ming n ming ung sang trng, m phi l hp khu v,
ngon theo mnh. L mui vng, hp nc mm chng, ci gcmng-d tr trn ba l, thi chin v thi bnh, vn th. Nguyn
Tun snh n v k tnh tuyt nhin khng x b. Nng oi qu,
nhm ru mp ng gii nhit, nhng khng xi mp ng
mm tm nh ngi ta. Khng bao gi ng n mm tm ch.
n tinh n th, m li k ti, mi ti.
Ti va n, mi ngi b hi:
- C phi cu va n ti?
Nu ti chc Nguyn Tun s bo ti i u mai hy tr li.
Ti p:
- Khng phi.
Ci mi thnh c v bt kh tnh vi ti, nhng li lm bm:
- nh di la ln?
S mi ti, ng voi to ng s con kin. Cng l, ci l m bnh
thng. Bi bt k Ph a tc gi vo hng nhng tay cc
tho mn qu ny. t ai bit Nguyn Tun ch n mt th ph, ph
chn, ph tht b chn. Khng ng a vo bt c th ph no

khc. Tht b chn, nm hay m, bnh va phi khng nu vng

ln, khng thi sn v thi my nh Si Gn m Nguyn Tun gi
a l vn thn ph. Xc bnh xong, thi tht li by ln rc hnh
hoa v ht tiu - khng t, mc d thch t cay. ng no ph xo,
ti sch, ti dng hay ti ln, st vang li p qu trng, thm
mt cc mc tht ln, mt ming gi la, hay ph tht g, tht
ngng, tht ch ra mn, th ty. Ti khng n ph tm b. La
tht nhanh, n tht nng, ln ht cht ph, th nht. Khng hnh
ty, mi tu, hng ch, khng thm nc mm, dm t, tng t,
khng m vng, khng m chnh, ct thng thc ci tinh tu ca
nc dng xng.
Tp k Bm Su ph phng ca Thch Lam khen ci ngon ca
mt hng ph gnh cnh cy hng trong sn nh thng Ph
Don, bt ph r my git c cung. C thnh ph ch c mt
hng ph c cung y. Nguyn Tun thng ci: ci nc ch
ti nng bng mi, ci bnh u xanh ngt xt c, li n ph c
cung, ci s thch ca anh nghin va bung dc tu xung
ngon hay khng ngon k cng ng vit cho ra nh.
Khong nhng nm 55, i ln Nguyn Tun cn n ph gnh
tng trt nh a c Ngn hng, ch qun ru Hong Gia c.
Hng ph ny m t nhng nm thnh ph cn b chim. Ri n
do qu ph thnh cm ph, ngi thnh ph n ph ly no, th
Nguyn thi n ph. Bt k Ph cng l vang bng mt k nim
m thi.
Nguyn Tun c nhiu ci khng tht bt ng. Nguyn cha
bao gi ci nga, khng bit ngi nga. o din Phm Vn
Khoa lm phim Ch Du, Nguyn Tun ng vai chnh tng ci
nga i c thu. Ch nhim phim i thu nga, phi thu c
ngi ch nga ng vai dng ng gi cng cho ng chnh
tng ngi trn yn, cha n na pht. Nguyn Tun ch i chi
bin, khng tm bin. D hiu: Nguyn Tun khng bit bi, d
bi ch hai chn p tm phng. c k s Ra o ca Nguyn
Khi k v hnh trnh Nguyn Khi vt bin ra o Cn C,
Nguyn Tun khoi ring ci anh nh vn tr ny ngi thuyn ra

Cn C di bom v tu chin ch qun xung quanh m khng

bit bi, nht nc chng khc Nguyn Tun.
Nguyn Tun chng thit ci qun bt nho ca ng lo 81.
Nhng n y l mt c hi nh. Tch c ph bt tt hay chn
ru c nht, cng khng quan tm, ch bi n em li c ci
c Nguyn Tun ko mu gh ngi. Dng ng lo gy gy, b
qun o nu non cm ci, lom om. Nguyn Tun nh nhng ci
khc. Mi m ng su, tng ngi li tm v nhng k nim ca
mnh. Nhng nm y cha c my qun c ph, qun nc bn
km nc trng. Ti khng c bit Nguyn Tun thi xa knh
kiu tn nhn th no, ch thy by gi cng chu kh chi tp,
ch c iu l ngi i din y, nhng khng nhn mt ai. Ci c
khu ca nh vn ny th khi ni. Tao m cht, nh chn theo vi
tao mt thng ph bnh, ai ba ra m k li th, nhng gi
di m ty, thng ph bnh chng may no b chn sng, li
mi ng i ung ru ri i chi o Ct Hi th chc ng ci
xo, lm lnh ngay. Vn ci kh khn hay ci d di ch v mnh.
thch th c cm ly, mt quyn sch mn khng bao gi tr,
mt nhnh hoa a lan ct thng chu va hi ch nhn va
ct.
- ng 81 mi i mt hng. C ci ru hay lm.
Trc ci chng, ngn n hoa k nho nhot. Cng khng ai
nhng by bin mi, l lc rang li l ko bi xanh nhn
nht, qu d tin tr con. ng lo ng c r, ln mn bc c
hnh kh. V hnh ku tanh tch nh bt ngn tay. Ci cho m
bc ngay cnh. u ngh chm mui hay u rn, nhng mt
hng mi. Thm my ci gh li giy p cun ch nh my si bn
gc cy xy vung vin quanh thnh ci bn. Bp bnh nh
chic gh ngt ngng trc quy ru, cng hay hay.
Ti ni:
- Ra ci ng 81 ny lm bi cho Grapphi Hu, ng
Nguyn .
Nguyn Tun gt gt:
- Grapphi cng s Trung K.

- Ti mi nghe ng y k.
Ch i s ngc nhin, nhng Nguyn Tun ch th ri nhn b
qun o nu bc ca ng lo ng chim xa l. ng lo mi khi
c lng l lc c khch, t dng bng bt ni:
- Hu lm bi, ti kim c chn bp. Ch l mi ln c nh n
i pch nch, Bch M ti phi lo cc th, m ra tho. Ming gim
bng hun khi ti cng lm ly c, kht b m li khen ngon.
Ngi Ty lm ci ngc i, cn An Nam mnh th khn ngoan,
hay x ngm. Th mi cht ch. Ti lm n lng gp ri. Nu
nng cho Ty chng kh nh cao lu Tu. Hnh m phi thm
lng, Ty n mi, th l khen bung. Cc ng xem, hn nht
l ci mn mui, th m Ty n c phi c l mui trng nh bt
hng m t nh n gia bn. ng mt t li rc mui, th th
mt ht mi v, cc c nh ta kn n hng chc loi nc mm
vn cn cha bng lng kia m.
Cu chuyn ca ng lo qu ma mi lc mt sang trng ph
phng, bt u t Hu ln Bch M n khi Grapphi ht hn
ng Dng v Php em theo c thng bp gii. Th l ti ph
b m nh ti v qu, bo l cho ti i kim ci vn. Ti i
xlibt ba nm bng bng bn Ty. Cc ng , ni thc ch ng
vi m chn b x. N bt phi a c m, nhc lm.
Th l ng lo hn t chng ti ri. Cao hng, Nguyn Tun
chc li hi mt cu v ni Bch M, chn ru vo v gc cy
su cn t lc no. Phong tc v khch kha nhng qun
cm ci ch hng hay ui kho khch khng ung thm m cn
b nh, th m ng lo vn yn. Nhng cu chuyn ca ng
81 lm chng ti ln ln gc su, gc x c, gc cy sa vi
nhng gc thng v bc tng boongal trn Bch M. Ti ngi
hp nhng chuyn trn vng ni ngh mt y v chuyn chi bi
bn Ty m ti cha c bit n bao gi, ch nghe cng nh
thuc. ng lo 81 vn bc hnh. By gi ti mi bn tay bi
bp sut i y to b b, mi ngn nh tri chui mn khc hn
kh ngi thp b, gy a. Gia v chuyn c c hnh Ci hnh c
gi mi hng, khng nh hnh hoa, hnh l nht thch. Ri khch

hng cng m ra nghin hnh kh theo ch qun. Cc ng ,

hm nay c ngu pn. T do ch khch ngoi ph Hu ng ca
mn cho ngu pn, thnh thong ng 81 xung l m mua chui
c my ci. Da b, tht ti v di tru di b hi ny him hn.
Nghe ni mu dch thu mua, da th vo nh my thuc da, cn
ngu pn xut khu i Hng Cng. Lo 81 hay khoe ca l, m
khng bao gi vui chn vi khch.
Lo ch nhn ngi ta ung v i c khen hnh phi thm sc
mi. Lo gi ng quy lt nh bp nh bn c ci th s ngm
ngi ta thng thc - Nguyn Tun bo th. Nhng vn rm r
chuyn Bch M v bn Ty. Mi cu i p nh ni cho mnh
nghe. Lo y cng khoi nh ch! Nh vui hay nh bun, no bit
c vi lo. C ln ti ni vi Thanh Tnh khi c nhng hi k
ng vit v thi lm ngh hng dn du lch rng ng nh lu
qu, Thanh Tnh sng tc ra mt cu ngn ng, nh lm, kh
nhiu. i ti cho nhng ngi nh lu.
Chng ti a mt khch Ba Lan ra ngi gc cy y. Nh vn
Dukpsky ln mt trn in Bin nhng A.Covanepsky, nh
vn Ba Lan ny n Vit Nam khi ho bnh lp li. ng nh vn
hnh th c qui y chuyn vit phng s v i sng loi vt.
Covanepsky rng chu Phi, qua sut ma h trn ngn
sng Amagin v c nm trong vng mui rng ng khai
hoang m n in chui bn Braxin. ng ln li hu khp
rng ni th gii, chp nh v vit v nhng con vt k l.
Cvanepsky by mi lm tui, th m bn c ng nhiu nht
li l thanh thiu nin.
ng n lm khch ca H Ni cui thng chp. li tt
Nguyn n, my khi c n ci tt c truyn ma ng mt
thnh ph nhit i, nhng Cvanepsky li mun n xem ma
xun tn ni rng thm c mung th hoang d. ng ln Lai
Chu. tnh l, tt xo Mng Lay trn cc nh sn cng khng
quyn r ni ng. ng ci bn ngy nga ln Mng T.
Nhng a danh Mng Thanh, Lng C, Mng T, Mo Vc, ngay
i vi ngi Vit Bc cng tn u u.

Tri rt ngt, gi cun di lng ng ln nh cn vo mt.

Chng ti vc n mt chai rom Sanh Giam mua khch sn
Mtrpn. Ung c ph bt tt pha ru ho hng Nhng khng ai
lu tm c ph ht mung vi ci ru ngon nht nc Php m
l ngi ch ny tng tng ra ng khng mng qunh cho
ng nh vn rng r qu chu u y tr chuyn. ng ku chn
phng n, phng ng khch sn t hm Mng T v. ng i
i khch sn Mtrpn cho ng i nh sn. Kim u ra ca
him y y.
Nhng ri vi hm quen li dn. Cy sng kin n chi
Nguyn Tun ngh ra cch ti y a khch ra ng su. Va p
trong ngh chng ti. Ci lo nh vn th gii Cvanepsky ny
c th c gi hng th khc. Rng gia ni ch v trng
nghing qua mt ng nha phng lng bng ngn cy cao cao
ng xa, nh n lm m nh m sa mc. Ti ci lc
qua sa mc G bi, vo Mng C. Nhng cha c ti ni no nh
Mng T - ng ci, mt chic rng hng. C iu khng ni no
nh Mng T, ng va k li v a tm nh chp sn huyn
u.
Cvanepsky vn vai mt con gu nga, gu tht. Con gu ng
chng hai ba tui cao to bng ngi. Hai chn sau ng, mt chn
trc t ln vai o. Mt tay ng nh vn, ng gi tuyt Nen
trn u con gu.
- Khng phi gu n rm ca thng th nh vn hoa cc
nc chu u. Gu tht. Ti cha c thy u nui gu trong
nh. n ba n, gu ngi chu gm bn, nht cm vi. L nht
th gii!
Ti khng dm ni, lm ng ct hng. gia thnh ph ny
ngi ta cng nui gu, mua bn gu nh ch con. t lu sau, ti
trng thy con gu Mng T y mt trang ha bo Ba Lan ca
mt ng ngh cho hng ph tng -t em n. Nguyn Tun
vn thch tranh p phch Ba Lan. ng cho hng mi quen ny li
l mt ng Ba Lan. Cng chuyn thng ngy m l, ci ng cho
hng bng nhin chng ti quen. Hm y, sn khu ngoi tri Nh

ht Nhn dn din tung h qung tch Lng Sn B Trc Anh

i ca mt on ht Qung Ty sang. Chng ti i xem, tnh c
ngi cnh mt ngi u. Trong lc i m mn, ng y mau
ming t gii thiu. Bit ting Php, ting Anh, Mariam Stvensky
ngi ca hng sn xut ph tng -t du lch chuyn i cho
hng. Nghe m h Mariam, bit l mt ngi Do Thi Ba Lan.
ng ni ln u ti n Vit Nam. Ln th hai ti i xem ngh
thut kch Vit Nam. Nguyn Tun bo l tung Trung Quc. ng
Stvensky nht nh rng y l kch ht Vit Nam. Hm n ti
c xem ri. C nhng ngi tt bng, nhng tnh ng bng
th. Khng th lay chuyn c ci iu lo inh ninh.
Nhng lo rt vui, nhn li hm sau li gp nhau tip tc
tranh lun xem v kch ht l ca Trung Quc hay ca Vit Nam
Gp ci lo gn d v l c khng ci kiu Sacl, Nguyn Tun t
ra th v. Chng ti hn Mariam n nh Bua. Bua ph H
Xun Hng yn tnh, li mt mnh, tha h ni to. Thc n: chai
ru vang ca Nguyn Tun, lo kia s em n ru vt ca Ba
Lan v xc xch hun khi - ng khu v Nguyn Tun v kt thc
bng bt cho g ng su dc Hng Kn gn y. Bua khng
bit lo Mariam, nhng ti n t tic th, Bua nhn li ngay.
Ti mi quen Bua nhng ngy Thi Nguyn v H Ni, nhng
nghe k v Bua t khi cn trn Tuyn Quang. Lm vic nh
xut bn Ngoi Vn, Bua dch ra ting Php D mn phiu lu
k v Truyn Ty Bc ca ti. Gio s mt trng trung hc Si
Gn, Bua trn ra khng chin min ng ri c lnh vt
Trng Sn by thng rng r ra Vit Bc nm 1952 lm vic
i pht thanh. Cuc i tht d, m anh chng th ng ngc hin
lnh. Bn b gi tt ch tn anh l Gioc Buaren! Bua cng c
ngha l ng pht, hp vi con ngi l y. C nhng t hng
binh Php, thng An, thng Bnh hay ng cc vai Ty trong cc
phim Chung mt dng sng v V chng A Ph - nhng b phim
v lng ca Xng phim truyn, bn ny c ngy long qung xe
p ln ph tn gi. Khi c m thng An. Bua thm ly v m
nh chu. Anh chng ch tho sch v. Mt ln, Bua i thm

in Bin Ph, gp Tun Gio mt c gi Thi lai Ty. Bua m

qu. Nhng c mt bui ti ngi ung c ph c y pha v im
lng. Ch say sa khi v H Ni k li. V cu chuyn tnh ngm
ming y cng qua nhiu nm ri.
Chai vang Php ca Nguyn Tun t gia bn. Lch s, ch
nh mua thm hai chai Boc. Mc du ch na cc vang Bua
b d ng mn nga khp ngi khng chu c. Ty m
khng ung c ru.
Ai tng kt t lu rng ung vang vi ph mt - cch ung
c in, ngon nht. ng bn tnh c t i thc n, t khen
mnh v c nhn xt th. Bi v ci ng Ba Lan vui tnh bn ph
tng -t mang vt ca n vi mt bc ph mt v bnh m
gi. ng ny cng khng bm ru my. Thnh th, ch cn c hai
ngi chng ti khng t nh. Ci vang Php sm sao m n
cht sng n th.
Mt Ty, mt Ba Lan khoi ch nng cc v nhn hai ti cn c
cc nh ung bia. ng Ba Lan ni to:
- Ti nghe Dukpsky ni chuyn v Vit Nam trc khi sang
y. Mt ngi Ba Lan c mt trn chin trng in Bin Ph.
Tuyt vi. Cn con gu chp nh vi mt nh vn ng bo ca
ti y ny, ti tng cc bn t ha bo. Ri lo li gi chuyn
hm qua.
- Vng, nhng ti kch ht Vit Nam, hay lm. Khng th thm
mt cu no khc vi mt ngi ch cho l mnh ng. Nhng
Bua ng ngn hi:
- on kch ht Trung Quc ng din nh ht Nhn Dn?
- Khng, on ngh thut Vit Nam. Ti n Bc Kinh, Trung
Quc ht khc.
- C din vin Hng Tuyn N ni ting.
- u l Vit Nam. Ti bit m.
Cu chuyn a ct dng co, min man, bui ti khng hn m
nn. Mariam Stvensky k bn gi sng mai sang sn bay. y
v l xp va li.
- Khng sao, phi tranh lun cho n c s tht, s tht ch

c mt!
Chc chc li hura: ngh thut mun nm. ng Ba Lan m ti
ng dy nhy, mt tay gi ci nh con gu Mng T. Hu ra, hu
ra. Ph tng -t, ph tng -t cng l ngh thut. Bua ho
hng: Cho ti ung! Cho ti ung! Ri s nm gi mt tun l,
khng sao, khng sao.
Mariam ting Php ging mi, gi cc trnh trng:
- Hy nghe ti ni. Ngi bn ph tng khng cho hng u,
m ni v trit hc. Th nht, chc con ngi tin ti bng ci t, nhn loi s n c thi k trong ngi hng hc b phn
no th thay b phn y. Th hai, by gi -t c th ca cc
bn c ci g c, ci g hng hy cho ti bit. Hng ti s gi sang,
ti s i theo, t tay lp my mi cho cc bn, my lit, my hc
li chy ngay. Con ngi bng ci -t, hn ci -t. Hua ra... hua
ra...
- Nhng khng c bnh mata (*) (*Bnh m Do Thi mng nh
bnh a, ngi Do Thi n vi sp lnh trong cc dp l ln) Cng c. y l mt li chc hnh phc.
Khuya ri, chng ti mi ra ng su. Khng nh chc na ng
bn ph tng -t - v tng lai, bn c ph tng ngi phi sang
sn bay Gia Lm. Hi vang nht, ngi ci nhiu qu cng
m bun, nhng ci bng chng ti i lng lng.
Ph mt lm b bng, khng mun n cho g. V li, cc bn
Ty khng khoi chn sp m. Chng ti vo chng c ph bt
tt ca lo 81. Lm nh phong tc Nga, khi tin a, mi ngi
t tay ln u gi ngi im vi nhau trong giy lt.
Mt bc xch l v khuya, ghch ci sn xe rn ken kt ln b
h. Bn gc su bnh r s s, mnh g lm bn, nhng mu g,
ci li cun ch da cy, da tng, mi ngi trm ngm nhn i
u. C ci lo c ph s nh 81 kia na, chc lm mt chn
trc khi dn hng. Bit u ng lo ny, bc Ch cho g, nhng
ng xch l u hi ru rm, cc c ng ngc vc c lu tre trong
lng v y, hi ra th lo no, lo no cng i bi bp, cho ty
m n ra sao th chng phi n th y, li sang nh nhau

bn Php, bn Ma rc t th chin th nht. Ai cng bn tu

sng h bng my chng ti. ng c ph ng l m tri t
u. Thy ngi l nh vo, hai ci u gi qun nu lng thng
ng dy.
- May qu, cn ci ngu pn.
Bc xch l ngi ng g trn ci m xe, cht tnh ni to vo:
- Ti, ti, cho ti.
- , ch bo my ng Ty ny n di b th cc ng y cht
khip.
Lo bp gi 81 ci tm, v thnh tho:
- C bo xc xch nhi, th cng nut tt.
Bc xch l li ni:
- y, cho ti. Ngi mnh th phi dng ci b thng mt lo
mi kin hiu c. ng Ch cho ti bt cho trng, ri th tng
vo y di b, di d, di ch bao nhiu cng cn.
- c c. Ai cng . Cc v chi khuya th? ng ny ngi
nc no m trng ging quan cng s Grapphi. Cc v dng ci
en hay ci trng?
Li vn quan cng s, quan cng s vi c ph hay ru trng,
ln thn n ngi y.
- Ny c bt tt, nm nay tui gii c c bao nhiu?
- Tha ng, nh chu tht thp ri.
- Th th ci thng quan cng s ca c xung chi vi giun lu
ri.
ng c ph bt tt ni mt cu ngn thi, nhng ngha th
ch c vi cu trit l ca ng Ba Lan sp bn ph tng c th
con ngi.
- Cc c x cho. Chuyn chim bao y m.
m thnh ph trn ng nm ng su b h. Khch n, khch
i, li thi trong bng ti, khng c bo in, bo tng m mi
chuyn u cng theo ngi t li, mi ngi em n mt
chuyn. Nhng ng Ba Lan v Bua v ng Aki chng bao gi gp
na, m c nh nh hm qua, nh lo 81 lc no cng quan khm
s Grapphi. Vng, l nh li th du vui xa kia cng l ni

bun by gi.
Shoisi Aki, m c tn l Nguyn An Ngh, ci ngi Nht y
vi chng ti sut chn nm khng chin. Aki n khi chng ti
ni Thng Yn, trong mt lng dn tc Dao gia mt cnh
rng rm b sng L trn bn Bnh Ca.
Cha bao gi c quan rc vo mt ni hc him n th.
Nguyn Tun ngi ni ny nht. n Thng Yn, trong cnh rng
m t Nguyn Tun mi thc s b nhng cn st rt hnh h.
Trc, ting l yn rng, nhng cn ngoi i chn Tam o v
bn sng Thao. xm ni Yn D, i mt qung ra huyn l i
T, l H Ni nh ca chng ti. Cu th ngao ngn Sm nay
ra khi u t quc ca Xun Diu l lu nim ni ny. Th m
n khi chui vo rng su Thng Yn u t v ma qui nh th
Xun Diu li lng im. C l quen ri, mc du y, trong c
quan, na m anh Trut lm k ton qu Thi Bnh cht st
rt c tnh. Nguyn Tun c i u v, ch nm gia tre na m u
mi hm li st, li rn rm thp khp. Trn Mai Thin, con trai
Nam Cao, khi b chu hy sinh, chng ti n c Mai Thin, m
chu gi i Hong hu ch chin trng khu Ba ra, chu
ng vi chng ti. C hm, c bui Mai Thin ngi bp chn
cho bc Tun. C bp Ban vc ci ngoi rng v qua, i xung
bp, li lm bm: R nh giu t tay. Mi ng vo rng vi ti i
vi chuyn ci th khi chn ngay thi. Chng khi no Nguyn
Tun bt nghin ng ti v ci ch mi ca c quan Thng Yn.
C khi gin c chm tht. Ti Ty Bc v, em theo trong ba l
mt ci so Mo. So Mo nh ng trc c ci li g bng ng.
Ti khng bit thi, nhng chp ti trong rng su hay ly so ra
rn r ln c mt ting to... to... ti nh ting so vt vo ni
cao trn nhng thung lng rung bc thang.
Nguyn Tun bo:
- ng ct i cho ti nh. Nghe ng thi so, ti au tai hn au
chn thp khp.
Ti bn bo Cu Quc i cng tc v, c phn cng tm
a im mi. C quan chuyn cy s 7 ng H Giang trong

xm ng Mc chn ni L sang y. Nguyn Tun ra rc: Ch ni

L khng kn m li phi chui sang rng Thng Yn. Theo
thng ny ri th st rt, ri bng bng cht ht. C th nhiu
ngi ngh nh th, nhng khng ni ra. Ch Nguyn Tun khng
dt ca cm. i gii i, ng Ch R, Tm T, ng nm t, ng
rang b hung n, ng xi tht ln khng mui thi um ln, ng
ung ru men l cng khi m, ng cn thit, cn ngh n ai.
Bc Ng Tt T chn tht ln lng c bp Ban kho ring cn
kh vn tanh n ln ma. Nguyn Cung ngoi b sng vo
bt chu chu n sng. Nguyn Tun t ln xung nh bp lng
thng i sau con k ra rnh bt g. C con trn gi nm phi
mnh bi c ven sui trn m l ci soong chng ti sp xung
hi. Nhng ci thm u vi khi ti sui La trong vng rng
Yn Th Thng, Pc Cy ni Pha Bioc lm bo Cu Quc Vit
Bc. Ti ho ra mu c, khi nghe nhng li ca thn.
n Thng Yn, Shoisi Aki st rt dng d, mt trng nht.
ng Thai Mai ch tch y ban Hnh chnh Khng chin Thanh
Ho gi Aki ra cho chng ti. Tokyo, Aki sang ng Dng
thc tp tt nghip i hc kinh t. ng Vinh th Nht thua
trn u hng ng Minh. Aki trn vo trong lng. ng Thai Mai
nhn: Aki bit ting Anh, c th dy Aki ting Vit Aki dch
ting Anh. Ai cng gi Shoisi Aki l Nguyn An Ngh, ci tn Ngh
An k nim ni Aki i vi khng chin Vit Nam.
Ln chng ti v lm vic bn bi na rm rp gc i. Mi
ln thnh mt t tng gia. Nui g trng u, rau mung, ci
soong. Nguyn Tun, Aki vi ti v Nguyn nh Nghi. i khi c
Phan Khi o Duy Anh, Phan Ngc bn bn Ngc sang. Nguyn
nh Nghi t tui nht, ch lc cuc xi, lm chn t trng tng
gia.
My nm rng Thng Yn m nh li tng nh u mt vi
ngy. Bi ch khi ra ngoi, i cng tc, i chin dch, quang cnh
v mi vic mi i khc. Tr v trong rng, ngy ngy li nh
th. Dy theo hiu ci, tp th dc, vc xng cuc xch ng vu
nc tiu xung sn i tng gia ri ln lm vic, n gi sang

nh bp n cm, hp kim im cui ngy, vo xm ngi Dao

dn vn, dy hc, lm v sinh qut dn nh, chung tru... Aki
nm ph phc trong mn, lm cm chui ra. Sng sm, m mt
trong m sng c qun. Hnh nh nm ng, cc t xng
dnh li, by gi dui chn tay ra au m.
Aki ra ngoi u nh lc no. Chc dt cn st. Mt
vung bnh quai hm, khung xng ngi cao to gy rc. Khng
phi Aki tp th dc. Aki ngi pht trn mt t m. Hai chn xp
bng trn, tay t trong lng, mt nhm nghin, mc mi ngi
vung tay vung chn, vn mnh, nhy nht. n lc ai ny
xung vn sn i, Aki lng lng ng dy, cm ng nc i,
bc theo. Thnh thong Aki li ngi nh th. Cha bao gi ti hi
v sao.
Sut ngy, Aki cm ci bn ci bn v tre trc ging nm. Aki
ch ng dy ra cnh bi na khi nghe ting khu trc Spitphai,
kinh cbra c ngng theo sng L ln lt qua. Aki dch sang
ting Anh cc truyn anh hng chin s ca chng ti vit v
Nguyn Quc Tr, Gip Vn Khng, n du kch Nguyn Th Chin,
lo nng Hong Hanh... Bn tho giy t ngn ngang trn mt dt
ging na ng.
Nhng hm tri nng, Aki ngi lng yn ngoi rng. Mt nht
nht mu au gan. Aki m m nh ban sng nhp thin. Mt
lc lu li vo ngi trc bn. Ngy no cng th khng ni mt
cu. Nu khng trng thy Aki c sch, tng Aki khng bit
ting Vit. Nghe ting g ku qut qut, Aki nhm ln. Aki ra ui
k . Con k mc thch nh con thn ln to bng bp chn t
hang hc no ra c ban ngy ng rn cong c nghe ngng.
Ci chung g ca mi ngi t gia sn trc mt, ti li khing
vo trong nh. Nhng khi con co, con rn b n Aki cm ci so
na ra ui.
nh bp, Aki ngi mt gc, n nhai hng h, nhng bao gi
cng ht xut cm mui vng. Khng c l kem nc mm, ng
b tht kho, nhng thnh thong, Aki tm b mt mn c bit:
chui tiu thi tng khoanh mng vo bt, ri p qu trng

g quy ln. Mn sng st h ln y khng ai dm bt chc.

Th ri nghe n t binh in Bin Ph c gii v th x
Tuyn Quang. Ch my hm khng ra m ven sng L san st
mt dc nhng np nh mi na. Th x mi khi ban ngy vng
ngt bng ng nh hi. Bn t m nng v t b thng ngy
no cng c a xung b xui v ni trao tr di bn Vit Tr.
Ty trng Ty en i lu u, ngt nghu. Ngi da en ch cn
th l hai con mt trng d. Nhng t binh gy yu qu trc khi
th c gi li v bo cho t ngy.
Quanh th x c ra xem t binh. Khng cn nhng my bay
c ngng, B26 ln bom bn. Ngi i ng nh mt tinh. Aki ra th
x, tr v ng trc ln, nc mt rn ra. Khng bit khc bun
hay khc vui. Nh chn nm trc, khi chy vo lng, by gi Aki
bi hi sp c tr v. V Aki dy n piano. a con gi, khi ra
i cn nh. Nu c bnh yn, nm nay mi mt tui.
Th ri v H Ni. Mi thng c mt chuyn tu Nht vo cng
n nhng ngi Nht lu lc cn sng st Vit Nam. thnh
ph mi vic mi bn rn. Mt hm, Aki n cho mi ngi, Aki
sp xung Hi Phng. By gi bng thm tha ci xa cch.
Chng ti m hm y la c ra ng su. Lui hi nh n chai,
n hoa k, gnh cho g, chng c ph, ru trng, u ngh,
ngu pn, lc luc nh ngy trc u xm cc nh ht ngoi
hiu qunh bn Thng Ct, trong Ba La Bng . Khm Thin
by gi vn cn lc c vi nh tom cht khng b i Nam. Long
thong ting n tng tng, ting phch... Nhng chng hiu sao,
khng phi v s phm ni quy vo vng mi gii phng, chng
ti chng cn ho hc th chi nh nm xa. M ch lang thang
tha thn cc hng qun ph ng, ph vng, quanh cc rp
Chung Vng, Kim Phng, ng din cc v ci lng dim
huyn La M km ci kch ngn chng di c chng my may n
nhp vi nhau.
Ti bo ng lo 81, ng ny l ngi Nht. ng 81 ku ln: i
gii i, nc ta lm th ngi qu. Lc nghe ng Nht sp v
nc, ng 81, qun c thi tc dng dng ca ngi hu bn,

ung gp mt chn vi khch. Chng ti ra ngi si trc ca l

sau ni cho cn si sng sc. D qu na m. Gi o o
lng ng, st sot ming ny lng trn lng ng xch l u qu
go nh lo quan tu Tng tht th vo gi ny t t n lm
chn ru vi bt cho m bng ri ra ga Hng C n tu ch
di Phng ln. Lo c ph bt tt ni vng ra nh khoe cho mi
ngi bit:
- ng y l ngi Nht?
Bc cho g Ch nhn nh ngc cp mt lng qum km
nhm nhn m khch mun. Chc chng r ra ngi no ngi
no, nhng bc gt g: Nht , gi t nay, gi t nay. T nhin
nh my ch cp nht ch giu ca ngi thnh ph ny mi thi
k bin ng u v nn c bc tranh th s bng ch ngha, ai
cng x x vi ba cu: mt x b cu, mng gi ca ca... hu sc, t
l v vi nm c ngi Nht n li thm arigat... gitnay... Bc
Ch chp tay, cung knh: Mi cc ng ngi. My chic gh con
c khp li thnh bn. Nhng mu ci trong l vc than
c vt ra mt ng lm ng la si cho my ng khch sau
cng. Bc moi ra ci chai rt u, li bng mt chn vo lo 81.
- Chng ni giu g ch v, nh em va lm mt chn ri. Lu
lm mi li trng thy ng gitnay, em xin hu ch v chn na.
Gi sn quanh gy, khng ai bit cn lnh tht ngi. Bc Ch
ct chai vo ngn ko li li ra hai thanh tre m mi hm va t
gnh, thng con trai bc i cc ph quanh quanh ch vo u
ng g sc tc, sc tc cho mi ngi bit cay hp trc sc tc
cho g n.
Thanh tre k xung mt ng nha, thanh tre sc tc thnh
ci phch.
- Nh em xin hu cn b mt kh.
Hy cn ging gi gi ging ng lo lng thanh xun bt ti
Bit rng ai hn ai...
Nguyn Tun hng ch cm ci ng khi bp g ngn tay nh
trng chu nhp. ng xch l u qu go tng i ngay, nhng
li ng thiu thiu lc y cng nhm dy. Mi ngi mt tm s

ci ng su ng i ny. Chng ai oi hoi n Aki ngi yn,

nc mt l ch. Aki khc. Cng khng ai nhng cu rn
r bt nho gi ging ca bc hng cho. Im lng mt lc lu.
Nguyn Tun v lng Aki:
- Mai i ri, Tokyo ng i anh. Ti h chc Aki mt bi
ng trng t bit H Ni.
Hy gi lu c ni nh ci m m bc ny.
Chiu chiu mn nga ng Mn kiu ch lnh a c ti
v Nga i n qun Lau Nga hng ng nh i sau g in
Khng r my cu ca dao Ph Yn y Aki hiu n u. Ti th ti
bi hi nh xa kia nhng khi hp mt thanh nin hay truyn b
quc ng nghe Trng nh Thi ging Bc li h Ph n k v
ngi n ng ln li dt v cng con vt o xa x kim ming
n. Ngi ng ct ting h cng hc hc no n nh ngi tha
hng kia. Mi khi ung v bun, Nguyn Tun thng bt chc
ging Trng nh Thi h Ph n. C phi nhng cu h ng ngn
no lng trong m lnh gia nhng con ngi tri my cuc
i lm ri nc mt xung ng thnh ph nh dng sng min
man, nh nh, m mng tr v, khng cn l ai chan cha bit i
u v u nh khi rng Thng Yn, m khc cng chng v l
g. Nguyn Tun nhn Aki. Nguyn Tun rt khn tay chm mt.
cu h Ph n ca con ngi y cn ngn ngang bao nhiu hn
ci thng Aki tr v. Lm sao hiu c nhng git nc mt kia
v ni nim ai.
(V Tokyo, Shoisi Aki lm tng th k u tin ca hi Nht Vit
hu ngh. Hai nm sau, Aki li sang H Ni. Nguyn Tun gi tng
v v c con gi Aki ng hc nhc vin my thc la vn tm
mu mn hu. Chuyn y v, Aki b bnh gan v mt).
C t Hi Vn cho cu con trai mi ln mi theo n nh
ht o Hng Giy. Th Mc, c t dch:
Mi nm tnh mng chu Dng Hi thm mt ting ph
phng ngy xanh C t Hi Vn, tc gi bi th tm ch c vn
Ai, m nm 1981, Nguyn Tun in tuyn tp vit tay trang u
tr li mt ngi ch c nh hi v th c t H.V. nh Hu, xin

chp hu ch bi th c vn ai.
Nhng l dm liu bay hn khch No thy mnh hoa thong
bng ai Bum thun gi xui vui mt bn Canh tn ru tnh git
mnh ai Cm tay dn vi ba cu chuyn...
Cuc i phng tng v np nh quan cc c ni i thn tr
nhm t Sn Ty, in m, m chng ln ngy thng i
con i chu t bao gi. Nhiu ln Nguyn Tun, Nguyn Hng v
ti thng ln Sn. Chng ti ngi bn ho thnh, di cy sa.
Mc Nguyn Hng vi b cai ch bn hng - khun kh ngi p
kiu ca ng y. Ti hi Nguyn Tun: Ch ngi t t, nh non
Tn v tt c vang bng ca ng u phng pht Sn Ty, th
ng i o ng Tc ch gn cht Ngh kia cha?, Nguyn
Tun tm tm v lng yn.
Truyn k Vang bng mt thi, hnh nh nhng ngy qua xa
xa. Vang bng mt thi Ty m Nguyn Tun lc no cng nh
vit, cng b trn trang Cng mt tc gi t khi tp truyn
ngn Vang bng mt thi in ln th nht. Thi y, thi Ty, mi
thc Nguyn Tun, nhng nng ni, nhng vang bng ca Nguyn
Tun. Ci ny ti phi vit... Ci ny ng phi vit... Vit ch!
Tu bt 1, Tu bt 2, Mt chuyn i hay Chic l ng mt cua,
hay nhng tu bt khng chin, nhng ci vit v nhng ci
cha vit mi ch l mnh hoa thong bng ai ch cha bao gi
Nguyn Tun thc vit.

Khng chin, Nguyn Hng v Kim Ln a gia nh tn c ln

p Cu en trn Nh Nam. Cc ha s Trn Vn Cn, T Thc Bnh,
c nh bc Ng Tt T cng ln quy qun trn ci i thp by
gi cn hoang vng. Nhng vng Xun ng (Ph Th) hay Qun
Tn (Thanh Ho) cng t hi li nhng lng vn ngh s khng
chin. Nghe k ho s Trn Vn Cn c x cp c rung, anh i
cy tho. Tn cng cm p Cu en, Nguyn Hng t li l p
i Chy.
Chng hiu v s tch g. Cc nh y cho n khi ho bnh

lp li. V H Ni, Nguyn Hng v v con thu ci gc hai mt

nh ph Miriben c bn cnh vin Mt gn ch Hm. Nh nhng
ln Nguyn Hng r n chi nh thng vo chiu th by. Dng
xe p ci sn chung nhp nhp nh di ri ln gc. Nh mt
bung lng cng ba l, tay ni. Chng khc trc kia di bi
Ngha Dng. Ch thm tr con chy ra chy vo lt nht ri c mt.
Ch y xin c lm nhn vin ca hng quc doanh sch,
ng bn quy gc nh bch ho tng hp by gi, pha ca
ng Hng Bi.
- Ngi vo y ly ch cho m n k ci ho l. Ch rn phi
chn nng ti ch mi hay.
Nguyn Hng lui cui dp quanh cho ti ngi ta lng vo tng
trng ra chng cht dy in ngoi ca s, l x c rng bay ro
ro. Nguyn Hng khng ni, nhng ti bit ci ch rn ny
ri. Nguyn Tun ch nghe, lc u, ra ch rn Nguyn Hng
i ci thng xi c b hung th n cn t ci g. Nguyn Hng
khng khi no mi Nguyn Tun v bit ti thng thc c mn
tiu to cao cp y, ch nh cng chng cn bo trc. y l ci
nem S Gong nhn rau n b xin hay mua c nh h
sinh no y. Nguyn Hng thng ca tng sc thn k b v
cha bch bnh ca rau n b . Khi b y ln Bc M, tao
ngi vit c c tp bt k Cuc sng li cn sng m d c
v n Nam nh ri ly v cng l nh ci phi gi y ca tr s
sinh. M tao ngm ru mt ong gi ln Bc M. By gi thi mt
ci rau n ti c nh c tm b!. Nguyn Hng ci h h.
Ming ch gi nng rn. Bt dm pha khng c t - ch nh
khng n t. a x lch trng ngn. Nhn trn mc nh v min.
K ra cng cm thy hoi hoi khc v, nhng vn tnh d n, ti
nhm ngon lnh bnh thng.
Gia nm 1957, Hi Nh Vn c thnh lp. Nguyn Hng ph
trch tun bo Vn ca Hi. nhiu nm lm ngh vit v trong
khng chin c lm bo, lm xut bn nhng cng l ngi trong
rng iu khin i quang gnh sch bo i cc chin khu, chng
ti b ng v ho hc nhng cng vic mi.

Chn nm rng, khng c lng, qun o pht theo ma, x

phng tm v git cng lnh kho tng ming. C quan sm dao
ko, tng mi ngi hi u cho nhau. Vn Cao ct tc p c
ting, ch dng ko. Tr li thnh ph, kh u cha bit, nhng
thc n v hng ho h. Chiu chiu, ung bia c chai ln bn
gc liu nh Thy T. Nh hng Ph Gia, vang vang hng vang
trng v cn dnh rm nh va ly di hm ln. o khoc da
lng cu Mng C m rc, ngi ta mua v ph ra lm m gh.
Hng Trung Quc thi th thng vng h cm. Kim so, kim khu,
ch mu, c ci ca la thu, sng xu, m chnh, xe p ci xe tru
cao ngng. C xi r ngt pha vo bia cho nhng ngi mi tp
tng ung bia. Bt u c lnh lng thng. Khng nh bao
nhiu, nhng ti no cng c th la c hng qun c. C cm
tng c loi ngi tin b tin ca n mng Vit Nam in
Bin Ph.
Chng ti ng ngng mt cch khoan khoi. t nc nh cnh
ng cy v, cha bit cy hi ra th no. Vt thng ci cch
rung t, chnh n t chc cn hon hn khp ch th qu.
Cc thnh ph bt u ci to t sn. Bo ch h trm hoa ua
n, trm nh ua ting. Chng bit cn do ca nc ngi ta ra
sao, nhng nghe khu hiu kh sng tai. n khi thy ni c hoa
thm, c hoa thi! li mi ng ra l c hoa thm, c hoa thi!.
Nm 1956, Hungari xng i mi. Th lnh Jmr Natgi b treo
c.
Cha kp ng ngng, li ng ng i khc li ngay c trong
thnh ph. Nh my dim, nh my gch thi Php h lm
tri lnh, tanh bnh nh bi hoang. in Yn Ph, xe in Thu
Khu c l 1899, nh my ru cnh ngha a Ty, Chnh ph
phi mua li ca cc cng ty t nhn Php. Nghe ni m Hn Gai,
ng st Hi Phng Vn Nam ta cng chuc mt nhiu tin.
Chin thng ri m cng chng ly khng c. Cc thnh ph
ng ci to t sn. Cch lm du du v lng l. Nhng cng
xanh mt. Nh my thuc da Thu Khu, nh my gch Cu
ung my v c tin va chung nhau tu, by gi lo st v phi

ln t sn. Nh giu kho ca im m, ngi ra vo khun ln

c lc chp ti. Quanh tng, i s qun Php cm tm bin
t ring. C quan lnh s M dn vo Si Gn, by gi ch y
l cng tin ca s qun v Php kiu. Tng gim mc uy-ly
ngy ngy sai my b gi n mua v thc n v dng. Tng
bao ti cc thc c thu xch l ko sang nh th Hng Trng.
B ng v si ni, nhng tri ngc v mi m y di vo mi
chng ti. By gi nhn li, nghe k chuyn li, tng nh cu
chuyn l lng mt lc. Nhng ng i v nhng quanh co bi
ri n mi con ngi lng nhng c my nm trc v sau 1957.
Ngi nht nhng ln hp chi b c quan. Cuc chin u ln
kt thc in Bin Ph, nhng chng ti li khng m nh
Tuyn Quang. Thm nhiu t chc mi c cn b cc khu v t
min Nam tp kt ra. Hp c quan, hp chi b, tranh lun min
man. Dn d, hnh thnh ci nhn mt s ngi, thnh mt ch
trch c quan cn tr, hn ch, c th mi l mi. Mi vic khng
phi ca c quan hnh nh u ng hn.
Ti lm nh xut bn Vn Ngh ri nh xut bn Hi Nh vn.
Khi in tiu thuyt Ging t ca V Trng Phng, ti v Mc xin
php gia nh tc gi, gp ch Phng v by gi c b thn sinh
V Trng Phng vn cn. M chng nng du sinh sng gieo neo
ngy ngy cp ci thng my l thuc vin ra ch Ng T S. Bao
nhiu nm, sch ca V Trng Phng by gi li c in, c nh
mng lm. Qu ti nh bn b cng thi vi nh vn khut.
Tht ra, ti khng bit mt Tn v V Trng Phng. Ti vo
ngh vit, cc nh vn ny qua i. Khi y, cc nh xut bn
Minh c, nh Thp cng rc rch in V Trng Phng, qung co
rm r. Ngay c quan cng ly nhau ci cm tng t nhn in
mi phng khong, nh xut bn ca on th g b v dng
nh li thi. Ngi ta ln nc v cnh tranh nh thi trc. Nh
Minh c yu cu c k nim V Trng Phng chung vi chng
ti Nh Ht Ln thnh ph v l do nh y cng in V Trng
Phng. Chng ti nh in li tiu thuyt Mt mnh trong m ti
ca V Bng. Ti tm gp ch V Bng. Bit tin, lo Minh c

nhng nhu mt tr xc n lun. Chng ti in kch Kim Tin ca

Vi Huyn c, Nh xut bn Minh c cng in Kim Tin, a
n kin vi phm bn quyn tc gi. May, c bc s Vi Huyn
Trc, con trai c Vi bo m, nh xut bn chng ti khng b
thua kin.
Ch c tri chy khi in li tp truyn ngn Vang bng mt thi
ca Nguyn Tun. Cng ngu nhin khng b ginh git. Nguyn
Tun khng tng s nhng Nguyn Tun bo: Trng mt
thng Minh c thy kh chu. Mnh cng tin nhiu nh
xut bn, nhng cha cm ca thng ny mt xu. V chng mu
s Nguyn Hu ang ca nh Minh c thm ght vn Nguyn
Tun. Vn Nguyn Tun, Nguyn Hu ang c mt on cng
khng ni. u cng l l i, cc ng cao ngo thng khng
nhn mt nhau.
Nguyn Tun nh lu v ght dai. Khng bit bao nhiu nm,
Minh c i t v vn m mng xut bn. Anh phc mt k hoch
chin lc v xut bn nh ti gii thiu vi nhng c quan c
trch nhim. Vic khng n u, Minh c rn qun c ph v
bn sch c trn ph Hng Bt. Khai trng qun, Minh c nh
ti mi Nguyn Tun, Nguyn Tun khng tr li. Ri Minh c
mt bnh, Nguyn Tun c vn ti: Sao ng i a m thng
y?. Ti bo trong u ti khng thy c cu tr li no v vic
nh ng hi ti. Nguyn Tun v khng tin. Song cng khng vn
na, chng ti trnh i bng cch ng ci chn hi mnh.
Hi y, n nh xut bn Minh c, ti quen Minh c v T
Thu Nguyn Vn Kin, cng ngi Thi Bnh, mt trong nhng
cy bt lng th mi, thi k u, lc lm th k nh xut bn.
T nm 1945, Minh c Thi Bnh ln H Ni lm xut bn.
Nguyn Cng Hoan gii thiu cho ti lm quen v bo b thng
ny ph Pi k bun ng nt m giu c, chng bit thc hay
a. Nh xut bn Minh c ph Phan Bi Chu. Trng Tu nh
ch nh ngi y. Ti cng cha c bit Trng Tu trc kia.
ng Trng m ru, m o. D thng ch c ti ung, cm
thy d chu. Lng thng v c quan. Bui tra, tri chiu,

Nguyn Bnh, Hong T Nguyn v ti ngh li trong bung lm

vic. Hong T Nguyn hng mt chn. Nhng c mt chic giy
nh bng ln, t tng trng trn gh - chic giy p ,
khng bao gi c x chn. Khi mi ngi t do ra bo, m
xut bn.
Trong thnh ph nhan nhn bo hng ngy Thi Mi bo tun
Nhn Vn, Tre Xanh, Trm Hoa v nhng tp san nh k Giai
Phm, t Mi... ng Phng Ngc Long nh xut bn Hng Vn
ngoi khu 8 v tm ti bn m xut bn. ng Long chnh l ch
Luyn ngy trc ph Hng M m ti xung hai nm, n
khi thi trt vo trng Ca ng mi tr v qu. Nguyn Cng
Hoan v ti n nh ng V nh Long. Nhng nm v sau, ng
yu bnh tim, bnh th. Vn chu kh ngy no cng i quanh h
Hon Kim. V hng hi mun m li nh Tn Dn. Nguyn Cng
Hoan bo: Lm g th lm, ng lm xut bn, ng . Mc du khi
y c ng Thut hiu sch c dc B Triu, em ng xut bn i
Mi Trc V xa kia, ng Thut nh lm xut bn s in m u hai
tc phm ca Nguyn Cng Hoan, th Nguyn Cng Hoan khng
khuyn can cu no. Hai nh gio b bn lu nm, Nguyn Cng
Hoan ni tht iu mnh ngh v tnh ton h ng Long.
Dn dn, cng c quan tuy hng ngy gp v lm vic,
nhng cch sng ca mi ngi cng p m na tht, na giu.
Chi vi nhau y, ri i u, lm g khng bit. V xem nh c
nhng vic tnh ngha. Ti lo toan cho L t b c c
Nguyn ngi v ly lc i ci cch rung t, Hong Cm m
thm ra to dt khot vi c hng xn ch Hanh. S giao thip hai
mt v cnh hu ny n ngay c trong vic ng l mt lng v
phi tri cn ngang mt, bi ti lm b th, L t ph b th chi
b ng. Nhng cng ch th thi.
Tun bo Trm Hoa ca Nguyn Bnh mi xut bn. Nguyn
Bnh tp kt min Nam ra. My nm sau trong y Nguyn Bnh
thi khng cng tc u na, nhng vn vng gii phng ng
Thp Mi. Vui th in vin ni knh rch v bn b qua li gip
. Khi t nc b chia i, Nguyn Bnh c gi i tp kt,

cng nh cn b c phn cng ra min Bc. Nguyn Bnh v

cng tc nh xut bn, cng lm vic vi ti. Gp li nhau th hn
mi nm qua m tng nh mi hm no cng anh em nh
th Vit Chu Lng ngng gieo tnh v Tn Phng i n cho c
ch C. Nhng ngi lang thang bt c ch ngy y nh xa
nhng cng tht khc xa:
C ln ti xung Nam nh, n tm Vng Xuyn cng tc th
vin thnh ph. Ngi nh nhn, gi i nhng vn kho. Tay bt
mt mng xong cung cch th tha gi ng ch, bo co anh,
ngh th trng, li thi qu. Trong khi ti tng nh va mi y,
ci thng Vng Xuyn tn l Trut m bn giy bin s phng m
chng ti gi a l sinh s phng, ng thy c chy kin ti
khng nh ci ph vng, ph hng Nu hay bn Ci. Thy c
Trut vi Nguyn Bnh, V Hong Chng t thuc phin v lm
th, c th sut m trong ci phng hp nh Trut c gi l
l luyn linh an. Khch rng r chi khng chu nh r, hm
no cng say thuc n bng mi, bng mt. Ch Trut ngi y
, phc hu vn cm ru i bn chng ngy hai ba tm tt
Khng hiu ti ti hay ti anh m by gi li ra s cch bc v
khch so n th. Ci nm Vng Xuyn v hu ri, ln vi con
trn H Ni ti mi r hi y c quan, anh ch lm vic gi my
quyn sch th vin m ci ng sinh s phng kim n hi xa
ng b u ct lc v ly lch thy c v nhng chi bi. Ci v
ca ti tht tn nhn.
Khi nhiu ngi cn n v c quan, phng lm vic cng l
ni . Tnh nt Nguyn Bnh th chng khc xa. i l mt cuc
chi di, m thin h phi cung phng nh th. Bn mt trng,
hiu th khng? Nhng tr y nhiu kh, tn phin, c qui lm.
Ti ngh th. Lm bin tp bo, xut bn nh lm khon, chng
cn gi gic bn giy. M cng vn khng hp vi Nguyn Bnh.
C mi vic giao cho Nguyn Bnh t tuyn tp th Nc ging
thi - tc gi lm ly tp th cho nn mi c c ci tn sch
khng phi tn mt bi th no trong tp, m cng try trt mi.
Hng lm th ln th tung h cng vic, thch i chi th vay tin,

c quan lc no chng c tin. Cho tao vi ba ng l bao. Say

kht ti ngy, ung tn hn xa nhiu. Nh ht ln c k nim
Nguyn Du. Nu ti y khng c ban t chc Hong Chu K ra
can thip, cn li thi nhiu. mun, cuc ru no va ng
ln, Nguyn Bnh ngi xch l n Nh Ht Ln.
Nhng ngi gi ca khng cho vo. Th l Nguyn Bnh lm
tong ln:
- Khng phi giy m g c! Gi Nguyn Du m Nguyn Bnh
khng vo c a!
Ngi ta phi lp li trt t vi ngi say ru. Ri Nguyn Bnh
cng vo c. Chc c vo ri cng ngi ng m thi.
Mt ln Nguyn Bnh bo ti, ging bnh thng khng hi
men:
- My phi kt np hi vin Trc ng ch!
- Ni anh Trc ng lm n ri hai thng chng mnh gii
thiu anh, theo th tc.
Nguyn Bnh ni cu, hi li:
- Trc ng m phi lm n xin vo Hi Nh Vn ?
Ri vng vng b i.
Tp th Ca bin ca Hong Cm, L t, Vn Cao, Trn Dn
c Hong Cm chn xong v a in. Vn phi chng vng
cho chng hng ngy vi Nguyn Bnh nhng chuyn tng t
trn m cha xong c Nc ging thi. Nhng c nhn nh Yn
Lan v ti by gi mt tnh, khng nh cc bn Mai Lc, on
Gii min ng trong Nam, trn ghe hay trong rng, phi cho
chnh thng mt trng y mt bi hc, ch chng phi thin h
no, gi cho n mt trn ri mi li thng li. t lu sau, Nguyn
Bnh cng thi, khng cng tc u na.
Khng bit ai gip tin cho Nguyn Bnh ra nhng s bo
Trm Hoa u tin. Ti vn n chi, hi ny c tin, ti c Bnh
r i nh chn lun. Ci c mi khi vn gii thiu l ngi yu
th, l th k nh my, by gi l v. Nh thu mt tng di
rng ri, gn ph Ho M treo bng Trm Hoa - my ch nh ro
ro, ngi ra vo to bo nhn nhp.

Trn c sng kin ly giy v tin nh xut bn gip bo Trm

Hoa. Ti c giao thuyt phc lm sao ra c mt bo t nhn
nhng c ting ni chng nhng lun iu ngang ngc ca bo
Nhn Vn. Cng tc khng kh khn i vi ti, nhng thuc
tnh lung tung ca Nguyn Bnh, ti lin ko c anh Trc ng
n. Nguyn Bnh cm kch c gip . Trc ng c kinh
nghim lm bo lu nm, t ch Hu n n B v ri Cng Dn
ng bng sng Hng trong khng chin. Chng ti bn v Trm
Hoa lu di v c tng s bo. Ti mua h giy in, xe n. T Trm
Hoa r ra mt v khc. Khng v b vi Nhn Vn, nh chng i
vi ai. Trn nhn xt tng s, tng bi cho l vn cha hi sc
h tr cn thit. Ti bn li vi Nguyn Bnh. Nguyn Bnh ci
ma:
- Trm Hoa phi th mi l bo ca Nguyn Bnh ch. Nu
khng th my lm quch, cho xong?
Ti nghe cng c l. C l v th ti khng cn ho hng vn
ng cho chuyn c Nguyn Bnh. C ln Nguyn Bnh nhn tm
ti. Chc li i giy v tin. Ti khng n. My l cng khng
phi tin ca ti. Bit n ni th no. Mt bui ti, Nguyn Bnh r
ti ra nh hng Lc Quc, ph Hu. Nguyn Bnh ni:
- Hm nay n c m ma Trm Hoa!
Ti hi:
- Trc ng u?
- ng y khng i.
C th v ti b Trm Hoa anh Trc ng khng bng lng ti.
My lu sau, Nguyn Bnh c gii thiu v ty Vn ho Nam
nh. H Ni mt do, vi ba thng hay mt hai nm cng
khng , thnh thong gp ch thy nhn nh, ru r. Xa nay
th ci thng ny vn th. Nhng cng qun t chuc, nhng
thng au v vo, mnh li y i mnh, thn lm ti i, c
nhng ngy cn li ny m vn khng ngui.
Ngi con gi y yu th tui ng th. Nhng mi tnh nh
th ca Nguyn Bnh, chng r khi Hu, min Nam th no,
nhng ngoi ny, bn b bit tnh, bit tt Nguyn Bnh, thy

gi nh qu vo chung ln, nh ch v hoa. Th bi y ri li

nhng cui ngay y. Kiu nh nhng cu th ti hoa: Nh em
di cy mai trng (Bch Mai) Bn gc mai vng (Hong Mai)
cnh kinh (Ph Hu), nhng ngi con gi, bit bao nhiu con
gi theo th n vi Nguyn Bnh. Nhng cuc i hoa thm
bm ln khng ging th, khng nh th. Th th li vt b.
Ngi con gi n vi Nguyn Bnh khi lm bo Trm Hoa cng
chng c bao lu. Ch ti c vi nhau mt mn con.
T lu, ti mun vit mt truyn ngn. Cha vit nhng t tn
trc truyn ngn: Tn chu l Hin. Cu chuyn i v chng b
nhau. c mt con trai tn l Hin, mi bp b. M chu tr
qu, cn nh tui son ri, i bc na. M em Hin v tr
b Hin.
Hin b bm, phng phnh ri chng bao lu Hin cm nhom,
gh l, mn nht gh ngi. Ngy ngy b m vc Hin trn mt
bn vai, nh mo tha con. n u, tng m rui nhng xanh
xm ui theo. Mt ti kia, b ru say ri b b Hin thn th ra
ph. n ng su B Triu - hay, lm sao m bao nhiu tm s
nc mt n ci ca ngi vit truyn ny, trong nhng nm y,
c qun quanh ch ci dc Hng Kn oan nghit th nh?
Cht ngh th no, hai tay b Hin gi Hin ra, a Hin cho
mt ngi n ng ng i ti. Tr v, cn say vt b thip i.
Qu na m, qu tay khng thy con. B vt nh li tt c. B
lt t chy i m ca nh my ngi bn. Chng ti i bo
hu khp cc n, cc trm cng an trong thnh ph. Nguyn
Bnh tht thu sut m. Sng ra, nht nht thn th bc gia
trng khng. Tm th no by gi v khng phi l chu lc. Ch
cn cu mong bit u l ci ngi ht nhin c c ngi di
cho a b, li chng l mt ngi ng him tr.
Bm t ngn tay, trn ba mi nm ri. Ai l ngi i
qua ng su ti hm y - nu tri cho chng sng, ng y cng
phi n trong ngoi su by mi ri, nu vn nh c ngi a
cho mt a tr, th th tn chu l Hin. Thi by gi vit vo
y cu chuyn thng tm ngy y. Bit u, chuyn ny - nh

mt ci nhn tin tm ngi rut tht thng c trn bo. Chng

c bao nhiu cha m anh em ly tn nhng nm i nhng nm
chin tranh ngt na th k, m ri cng tm c nhau. t
nhin, ti hy vng. Tn chu l Hin nh.
C ln qua Nam nh, c nghe Kim Ngc Diu k rng cu
chuyn au n y, mi khi nhc li ln no Nguyn Bnh cng
khc.
Bo Nhn Vn ra c my s. C d lun bo chng i.
Ngi thnh ph nghe ngng v t m. Nhng m nhng hot
ng gy s khng phi ch vi bi bo trn Nhn Vn, m ci
chnh l chnh tr rng ra na ca mt s gii khng phi l
nhng ngi lm bo Nhn Vn trong tnh hnh nhy cm cc
th lc y. Bo Nhn Vn ng h ho dn ch v in mt s sng
tc phong cch mi. Bn c ch v ch i s i mi ca vn
ngh. Nhng khng ai lu tm nhng ngi b tin cho vn in bo
v nhng hot ng chnh tr i thay i v chia quyn lnh o
m thm dy ln, trong gii t sn ng bi ri, trong mt s
tr thc vng mi gii phng v ng Dn Ch. Bo Nhn Vn
ch l mt phn b ngoi v l mt th thut chnh tr da vo
trm hoa ua n. My cy bt cng tc vi bo Nhn Vn khng
bit c tnh hnh tht s nh trn. m ra ng nhn tai hi v
hon cnh, v vn hc v c v ti nng ca h na.
Chin thut thm him y gy nn cch nhn ln ln s ng
tc gi vi lng chn thnh mi ngi v t chc. Kh cn
rng, chng ti thuc tnh Nguyn Huy Tng, i lc cn ch
giu, nhng lc Nguyn Huy Tng trn ming trn mt thao thao
ca tng khn vi L.Tnxti, Ifxen... v mi ngi bn m anh
qu, mi cn b cp cao, Nguyn Huy Tng u tm ra nhng u
im t hng rm r. Ai ny u ci v quen n , Nguyn
Huy Tng sp khen, bit khen th no ri. Nhng v thnh
ph, t lc no xut hin mt Nguyn Huy Tng lm l, m
chiu, t ni v ni cng khc mi khi. Nguyn Huy Tng khng
bng lng my anh em quanh mnh giu dim lm bo Nhn Vn,
nhng Nguyn Huy Tng cho rng chng n cng vn l chng

mnh c thi, chng l ch bin u mt lc, tr li l thng khc

?
Nhng cn ngh dy v Nguyn Huy Tng lc y l tnh hnh
th gii. Vn phc Ti t, Nguyn Huy Tng khng bng lng vi
vic nc Nam T b ui khi cc Thng tin quc t - mt t chc
tp hp lc lng dn ch v tin b thch ng vi tnh hnh mi.
Dn dp, thng mi nm 1956, xy ra s kin Hungari. My m
Nguyn Huy Tng khng chp mt c. M ca trng sang ci
hiu Tu vn thn m hm trc ng khch sut ngy ti khuya,
bng c th tho: vn thn tht chut. Khch vng hn. Bun thiu
nh Nguyn Huy Tng. Nguyn Huy Tng ni:
- Nc Hungari trong phe x hi ch ngha, nhng trc nht
nc Hungari l nc Hungari ng thy th no? Cc ng thy
th no? Ti khng hiu, ti khng th hiu.
Nguyn Huy Tng bn khon. Nguyn Huy Tng c nhng
kin khc nhng li bnh trn cc bo. Nguyn Huy Tng vn k
lut, chu kh vit nht k v su tm ti liu. Nhng chc
Nguyn Huy Tng khng ghi li nhng trn tr, nhng khng
hong nh ti va k trn. By gi, nhng kin khc l khng
my ai dm ni ra v ghi li. Th chn su trong lng. Tr chuyn
vi Nguyn Huy Tng ci ci vn n hu th, nhng khc
trc ri. C ngi bo gn y bc s Phm Ngc Khu di Hi
Phng hay ln chi vi Nguyn Huy Tng. Khi cn tr, Nguyn
Huy Tng m v phc thuyt Sinh lc mi ca anh bn c
khuynh hng trtkt ny. Nguyn Huy Tng thn vi Nguyn
Hu ang. Chng ti cng hot ng hi truyn b Quc ng
v Vn ho Cu Quc. Nguyn Huy Tng qu bn, bao gi cng
pht hin ra nhng kha tt ca bn, nhng ti khng tin Nguyn
Huy Tng thay i v nh hng ai. Con ngi chn thnh y ch
ngh thc, ni thc C khi ti a:
- ng l thng cng sn dn tc.
Nguyn Huy Tng ci hin lnh.
- Cu bo t bt chc Ti t? Khng phi.
- Nguyn Huy Tng l cng sn Vit Nam. Nhng m nguy

him y. Chng nn a nhau th.

Nguyn Huy Tng ni nho nh, cp my rm rn con mt hn
nhin nhu li, bun hn. Chng ti khng bao gi a ct v nhc
li nh va ri na.
By gi Nguyn Huy Tng ang p d nh vit tiu thuyt
Sng mi vi Th . S tch hai thng chin u trong lng H
Ni ca Trung on 102 nhng ngy u. ti y Nguyn Huy
Tng theo ui lu, t khi trung on c thnh lp gia lin
khu 1 ni thnh, n hm trung on vt vng vy ra, chng
ti i n cnh ng Gi, Nguyn Huy Tng cng m. Vit
Bc, Nguyn Huy Tng c dp i nhiu chin dch vi Trung
on Th . Nguyn Huy Tng vn c ngh lc v thit thc,
chun b th phi vit v vit c.
Nhng t khi v H Ni, Nguyn Huy Tng c hon cnh c
v lun Lai X, doanh tri trung on nh cao ca rng y.
Nguyn Huy Tng n lu vi trung on. Ngt mi nm
chinh chin, hu ht cc i i trng, trung i trng khng
cn. Nhng trn nh nhanh nhn ti hoa phong cch thanh nin
H Ni ca Trung on Th ni ting khp Vit Bc trong
cc chin dch Bin gii, Trung du, Ho Bnh, ng Bc, Ty Bc,
in Bin Ph. Gia nhng cuc chin dng mnh y, cc ch huy
i i, trung i ng xung nhiu. V cng bit bao nhiu tm
trng phc tp, o le, tri ngc trong mt con ngi chin s.
My thng tri, Nguyn Huy Tng ct cng v Lai X. Kt qu
thu c, Nguyn Huy Tng sn ho hng mi v mt tc phm
khc hn bn tho ban u vit. Trung on Th mi c
Nguyn Huy Tng pht hin, kh th v truyn thng, coi ci
cht nh khng. Bao nhiu chin s tn ngha, trung thc v cng
tht tn bo, - anh hng v hoang di, ng no cng u cc k.
Vn ci nhn v phong cch Nguyn Huy Tng, ci g cng ti
chun ti a, nhng khng cn Nguyn Huy Tng lc no cng
ngc nhin v tr mt, khen khng tic li. Nguyn Huy Tng
nh xy dng v sng to li nhiu mt cuc sng mnh lit v
phc tp, tinh thn chin u qun mnh, sc so tnh cch H

Ni, ln ln v chng chi vi tm a hn nht, thi mc c tnh

th. Trung i trng Bch Ngc Lin cn sng st n by gi
hin ra nh mt nhn vt tiu biu v cng l ngi cho Nguyn
Huy Tng thy c nhng gc cnh u ti trong cuc i. chin
dch Sng Thao nm 1949, ti c c nht k ca Bch Ngc
Lin. Ci hm Bch Ngc Lin ng gc trn sn thng nh in L
Cng ph Hng B nhc khu trung lin lia mt bng n vo
chic phi c spitphai va x xung bn ph Hng Thic khu ng
Thnh. Chic my bay y ri ngoi bi Ngha Dng b sng, c l
l chic my bay u tin ca ch b h trong cuc trng k
khng chin. Nhng ngi cn sng m Nguyn Huy Tng
gp v nhng ngi cht Nguyn Huy Tng c nghe bn b
k. K nim lm sng li nhng s thc cho Nguyn Huy Tng
nhng khm ph mi. Nguyn Huy Tng c mun vit li Sng
mi vi Th .
Mt t nghin cu chnh tr ca vn ngh s v cn b qun l
vn ho vn ngh Trung ng. Hai mi ngy, ln hi trng
ci gc lm sn nhy trn sn thng khch sn Rt B H.
Ngoi ca s, vm l su xanh r, thp thong bn kia mt h
Hon Kim. Gia tnh hnh y, lp nghin cu tht quan trng.
Nhng chng ti khng c trch nhim ng k v thi quen nhn
nh ca ti th vn th. ng st Hi Phng - Lo Cai va khi
phc ni vi Cn Minh bn Vn Nam. Ti i d khnh thnh trn
mt on tu khch, c c Nguyn Tun, Nguyn Huy Tng...
Lm th no m Nguyn Tun cng m i! Lc y, Nguyn Tun
ng lm Tng th k hi vn ngh c m. C l xa nay vn
ngh vn ngho vn th, bo l cn th cn lm, m l thng th
cng thng thi. Dong dui y thch hn.
Nhng chic t vt tm tc, nhng thanh ray c l nht th
gii. Chng ti mun c th v ngi trn toa m ng ray l
nhng thanh t vt bnh tu ng ln di kia, khi khng chin
tiu th, ngi cc lng bn oan Hng ln Tuyn Quang ven
sng L sang tn sng Thao d tng chic khing v lm cu
kh, cu ao, cc b ro. Gia ma ma l, ng t th sng tru

trn nh m, Ao Chu, Gia in, an H, i Phm, Ba

Quanh, Thinh C, ngi chng gy qua nhng cu ray nhn nhy.
Nhng thanh st lu lc by gi c vc v t tn taluy mi,
cc lng ven ng li ra cm c ln, p t bc ng cho
chng thy tu ho chy qua, tht hng hi lm cng nh khi ct
lc o ph ng tu. Nhng k diu, by gi chng ti cho l
th c nh trong thnh ph, ci tu in ci tin, ng vt man c
gh ngi khng phi ng li nh xa. Trong khoang b gh hng
nht, ch ngi ng lot th l dn ch. V khng bit ci ng
xe la H Ni - Vn Nam ny ca cng ty ho xa Vit in c
mua li hay l ta sung cng, c cho l ta sung cng cho oai?
Cn tht l sng mt khi thy bo ng tin km nh chp, ri
mt hm nhn c hn hoi chy ngoi ng ci -t u tin
ca qun gii lp rp c. Sau t xe, chic bin k ba s 0 ri
mi n con s mt cho - nh my qun i ta sn xut
c c -t! Nhng ng nt em cha chy v vu li m
khin ta c th v tay ln c ch ngha x hi th n ng ngn
c ngi tht.
Nguyn Tun khng nhiu tm trng v bn khon thi s vi
chnh tr nh Nguyn Huy Tng. Con ngi y quan nim v t
do l khng b bn khng chnh tr, nhng cng khng bao gi
lung tung, ng ngha ra l mt li sng nn np. Cng Nguyn
Tun, nhiu ln ti tip khch nc ngoi. Nguyn Tun chuyn
tht vui, m li rt nghim chnh. Ci ngang ngang Nguyn Tun
mt mnh mt tnh lm cho ngi ta hiu lm v d vui chuyn
phng i ln. Nhng tic ng tic ngi trong dp cc l ln
mt s s qun.
Thng thng, khch n ung , tr chuyn qua loa vi ngi
bn cnh ri ch cn i v khch cao nht ca ta cho ch tic,
th mi ngi lc tc ra theo. Nguyn Tun khng th. Nguyn
Tun lm nhng s khc thng, khc thng nhng t nh.
Nguyn Tun vn khnh n. i khi sp n hn i, Nguyn Tun
vn n ung nh thng, khng b cm nh. Nguyn Tun thch
tr chuyn vi my ngi phng vin thng tr H Ni ca bo

, bo Php, bo Lin X: Cm da, ly mt ming tht sy, mt t

trng c. Khng cm ru rt sn ngoi bn, Nguyn Tun vo ci
quy pha trong phng tic - m ch khch tho ung mi khm
ph c ch gc ru thn i y. Nguyn Tun ly mt cc ru
mnh, c nhc hay uytky ri ra ng mt mnh. Nh nhp nhp v
nhn ra xem ngi ta ng xm xt quy quanh bn.
Hm y cao hng - vng, tht cao hng m khng phi v say,
sn c vn s qun Php, khch vn, Nguyn Tun vn cm
da, li chm thuc ht v ng nh ng y. Cuc chiu i
khng phi kt thc sau lc tin khch. Nguyn Tun bit kiu
Ty n cng chng khc phong tc lu i qu ta, nh c c bn
m ci, khch kha i v gia ch mi dn ra mt mm - khng
phi c vt mm bt mi hn hoi, nhng l mm ngi nh. Bao
gi nhng mm ngi nh cng tht s vui nht. s qun ny
cng th. Ti c d mm ngi nh th ti s qun Trung
Quc Tn Li bn n-, v typi n by gi ai cng mi
ung say. Cho hay ci nh trong n ung vn l tnh ngi v
kinh nghim nhn loi t tin s cho n ngy nay tht phong
ph. Ngi nh, sut bui lo a n, phc dch, by gi mi vo
cuc cho mnh. ng i s u tr - cuc ch chn ko di khng
bit khuya n u. Ci v khch t lc tic chnh vn ng mt
mnh ng kia, by gi bc li bn ch tic ngi nh v nng
cc. Nguyn Tun lch s cn mt cc ca ng i s Php va
mi li. Ri khch mi t cho, ra v mt mnh. ng khuya
vng ngt, ch cn ngi cng an ng trong chi gc. Nhng
khc ngi trong li sng, nhng t nh, kiu cch m khng n
o. C trong vn Nguyn Tun, t trit l n mi cu mi ch.
Nhng ai c trch nhim c Nguyn Tun b cng soi mi, b
hnh b ti ch l thi quen g v trch thng. Thi chng M,
Nguyn Tun vit mt lot k v H Ni ta nh M gii, th m
vn c nhng bt ch gch tng qung lu cp trn. Ti gp
kh khn bi nhng chuyn y, v Hi Vn ngh H Ni in ln
th nht tp bt k ny. Cng vic gi l theo di y tht s l
ky v b trn, khc no ngy nay ngi ta dng ln hai ch theo

di m ngha mt thi ca n khng p lch s nh by gi

i bo cm n bn c v ngi nghe theo di. Khng, ch c
mt thm theo di ngi b tnh nghi, i xp theo di k cp sp
mc v. Ngha thi trc ca hai ch theo di l vy. Xem li
nhng bt k Ph, Tnh rng, T hoa, c th c mt ln ri c
li ln na. Khng v thch th m cn v ngc nhin. y ch l
nhng ng vn bc l nhng nt ring vi ci nhn o v
trang nh, mi nhng ci y i th cn u vn Nguyn Tun.
My ch Nguyn Tun vit cho ti, t Sa pa - khng ngy
thng. Du bu in trn ci bu thip nh mu rng thng, mi
nh nh ra trong sng m v bng Hong Lin Sn.
Hoi, Mnh leo Hong Lin Sn c ln c xung mt 5 ngy.
Ngi ang mt v au gi. Khoe kho l xin huyn u thu nga
cho v s i tip vo Phong Th. Mnh trn nh ca nht, c
thy hoa quyn n rt p. quyn mu hng iu, cnh sen
vng n gia rng trc pht trn. Trong i mnh, trong mi ma
xun, mnh cha bao gi thy my v hoa nhiu n nh th. Ln
y lnh, ma gi nh bo, ti lun phi c chai ru mnh
chng kh ni. Ht 2/3 lng cao h ri.
Nguyn Tun Khi ln cao, mnh c b ong t, mc d chng c
tru ph g n.
Ci cu ti bt ong t vu v ch gi cho ti ny, chc nu ng
bo, in sch cng li iu ng y. i l tri, ci tnh ngi ta
th, ch x xin g u.
C mt thi, nhng ngi theo di bo ch, xut bn v pht
hnh sch bo c phong lm lnh gc. Lnh gc th phi c vic
ca lnh gc, chng l n lng ng khng. Nhng tht ra
ngi ta ch c a dua ri nh n hi ch. Cp trn h ngi y,
bi y c vn . T nhin cm thy hnh nh c vn tht v
ngi ta d tm tng cu tng ch. Th no chng ra vn !
Bng kh chu c cch din t khc nhau ca mi ngi bt, th
l lm sao. Khng bit v t chc t ra cng tc theo di lm cho
ci ngi theo di bng nhin c lm thy thng b (c) theo
di. Hay l ti v thu nh i hc, nh trng cha bao gi ging

cho cc v y khi cn l hc sinh hiu bi vn mun c ngha,

trc ht bi vn phi hay. Khn thay, ngi ta vit vn tht bi
nhng vn lm cn b theo di c. Ci nhn s sng to c ln
xung theo thi tit. Nguyn Tun cu knh nh nhng v chua
cht:
- C khi my bo chng n vit i, ng vi my i chi, th
l bt c thng cng tc theo di!
Ni vy, Nguyn Tun vn l Nguyn Tun th, khng c g
khc.
- Ny, chng n n m ln ng mi ni, nu ng cn tr th
ng cng b t ny ng i.
Nguyn Tun thong th ni, nh cho mnh nghe:
- Bit ui theo a no m ci chnh by gi!
Nhng cu Nguyn Tun ni th, Nguyn Tun bo th n tai
Nguyn Tun qu nhm. Cng kh khn, cng gay go, khi c bui
tay kh kh quyn s ng vn cha ong c thng go. Mi
hm mua b rau mung, rau dn, phi sp hng di hn - may
thay, nh vn gi, hay l nhu Nguyn Tun v ngc xng vi
Mng Tuyt: hn s , nh vn v cao tui y c b lo
v c con gi t cng cho nhng vt v v go nc m ng ch
trng thy mt nhc ri. Ci n in khng chao c nh
n ba n chp ti th tt ngm. Th l bung a th di ca
cm, tng tng nh b th thnh u ng trc mt:
- y in kh ho thnh ph ca ng y y. Trong khi vn
lng l vi tay ln gi sch ly cy nn . V vn tun th, lm
vic v c m mi. Na m qua sng s tn sang huyn Qu
V. Tang tng sng, vo qun ch ti ung bn nc sm xem
ngi ta n ph tht ch ra mn. Tr v thnh ph, bo ng v
my bay cn rn r trn u, Nguyn Tun p xe ln h Trc
Bch. Thy bo c thng gic li ri xung y, nhng b xch c
i ri, cn thng na nhy d xung ng Thy Khu ven h
ng kia. Nguyn Tun i ci m st khi Nato nng choen hon
- do trc c ci m lnh cu ho c mo ca Php, mi i c
chic m Nato ny. Nguyn Tun n d m ci ca i t v t

chc trn trn a pho cnh cu Long Bin. Ri vit bi ng

trang nht bo Nhn Dn.
Th nhng, nhng cu Ngi ta bo ng ni th ny... th ny...
vn vo ve n. Cho hay cng l thi i. Cu ni mt m, x xin,
cc th tiu lm thi th u u hay qung n mn ting
Nguyn Tun bt mn. Nhiu n ngi n thi vo tai ngi
kia, nu t m cng li, cng khng th tin ci ng nh vn du
c ting l ngnh tr y, nhng chc cng khng hi sc u ba
ra lm chuyn ng gi th. Nhng n th c n.
Nguyn Tun li ni:
- K ra mnh cng c ti. Ci ti hay ni b b, khng kn v
c nh cu. M t chng c v g c. Cng khng bit bi,
khng bit ci nga. Bi th mi sinh chuyn. Nhng cng khng
bc mnh v mi th ngi ta ln u u. Mnh khng ni th
thng khc ni. Cc nh vn ho dn gian nn su tm v nghin
cu tiu lm tc ng, ca dao thi s, vn ho dn gian y ch.
ng ni vui th ch ng cng khng phi ngi a ngn. Cng
nh nhng thi quen khc, ci ni vn l, mt mnh mt tnh.
Khi bc bi, chng k to nh, ci g cng vc. ui mt ngi g
nhm ca. Dng dng trc mt ngi mnh khng a, d ngi
ta gi tay nh bt tay. Li thy ci ng y vo cng bung trong
bnh vin, nht nh i sang bung khc. Phn nn ma ny H
Ni n cht sc v mi hoa sa. Ci nhng cn b cc tnh g
vt i lng cng, cng o cnh la m g phe phy ci qut giy,
ci ci nh u vin b chnh tr. Chi cc bo a phng lm
mng xt ht bo Nhn Dn Trn bo chng n phi lm th .
Ri li kh chu vi c mnh. Mnh l ci ch g m c thng cng
bt chc. Ci tc ci ru, ci batoong khnh khng vo nh ht
ln. ln my bay.... i vui nhiu, cu nhiu qu, bc mnh qu.
Nguyn Tun ni:
- Th ny th mnh xin ra ng.
Nguyn Tun hay ni cu y khi bc bi. Nguyn Tun nh v
ghi con s khng thua Nguyn Cng Hoan thuc s. Ngy no
nm no s Lim phng Bc K cho mt thm gii t Ho L ln

cng V Bn, chu Lc Sn vng rng ni Ho Bnh, Ninh Bnh. B

bt Vng Cc, tng v Si Gn, xung tu thu ra Bc, tu
Chantilly ngy my thng my. i hi ngh ho bnh th gii
Henxanhky qua Trung Quc li bao nhiu hm. Nhng ln ln Lai
Chu, ln H Giang, nm no ma no...
Chng ti Lo Cai v, t nghin cu 21 ngy va ht, cn
bui sau cng. Ting v tay b mc rm rm ngp ci sn thng.
ng Phan Khi ngang nh cua a chi tri, chng batoong bc ra
v trc, cn quay li phang mt cu th no y, dng nh bo
l ngi i ch Hm sung sng mua c qu chanh cm, hi ra
mi bit chanh xut khu b . , ngi trng chanh phi c n
qu chanh ngon nht ch! Chng hiu lo chi bng hay ni v
mt. Nhng m cch nghnh ngo tn to ca ng th khng ai l.
Yn D trn i T, mt ln t lnh Nguyn Sn n chi,
Nguyn Huy Tng mi anh em hp mng ng tng mi khu 4
ra v nghe ng tng ni chuyn Kiu. Qu mi gi m ri,
Nguyn Sn vn ni v ht toang toang. Phan Khi nm trn nh
i khng ng c. ng xung, th u vo ca phng, qut:
- Ni to th m khng s t c a?
Ri quay ra, li ln chui vo mn.
Chng ti b kim im qua loa: b lp hc quan trng i n
mng ng xe la c khi phc, vic khng cn thit. Bo
Nhn Vn ra n s 6 b tch thu ti nh in. Cc bo hoan nghnh
vic . Mt s vn ngh s chng ti chng bit ai ch trng
cng ra tuyn b tn thnh s tch thu bo Nhn Vn. Nh xut
bn Minh c t ng ca. Hi y, bo in cn t, ch tnh s nghn.
Nhng mt t bo b cm th m ngay. By gi, cui nm 1956.
Thnh ph vn ng m thm ci to t sn. Du cho thng
c nghe phn tch l ni hi, th dn ch c tiu th th giai
cp t sn b bng con mui mt.
Nhng lm sao khng ng chm n tng nh. Li thm bit
bao nhiu ngi h hng xa gn va b chm ni sng gi u t
nng thn, t Ngh An, H tnh ra, Hi Dng ln. Nhiu a ch
c sa sai vn cha dt cn ht, b qu v thnh ph. Cng

thm nho nhc, nhn nho nhng n thi.

Cc on th t chc kim im v k lut ni b nhng cn b
tham gia vit v hot ng ch bo Nhn Vn v tp san Giai
Phm ca nh xut bn Minh c.
hi Nhc, ng nh Hng b khai tr ng. Vn Cao, phi
cnh co, ch c hi nhc khng c hi vn, hi v. Ho s
Nguyn T Nghim v Dng Bch Lin, tuy ch lm c ci ba
sch cho nh xut bn n nhng chc l khng kh st pht cc
bui hp khin cc anh ngi, xin ra ng. Trn c ngh quyt
khng khai tr, m ng cho c thi. C l n by gi,
Nguyn T Nghim vn gi cun s tay ghi s n th bao nhiu
ln nhng cuc mi hp m Nguyn T Nghim khng i. Khoe
vi ti nh th, anh c v th v nhng con s t mn y. Khc
Nguyn Sng, Nguyn Sng v k ho trn bo Nhn Vn mt u
ngi c c vt kha, nh ci l. Ngi ta bo y l chn dung
Trn Dn v ci so cn li khi anh nh t vn. Nguyn Sng
khng c bnh hun chng khng chin. Nhng nm sau,
trong lc H Ni b my bay M quy bo ng lin min, Nguyn
Sng lo rt ng n. Ri gii phng min Nam, tao v thm
qu, h hng b con hi ch i lm Vit Minh, Vit Cng bao
nhiu nm th m trn ngc khng c ci m ay no? My bo
tao tr li ra sao? Tao bun lm. Hong Cm b ra khi ban chp
hnh, phi thi vic nh xut bn, chuyn cng tc v s Vn ho
H Ni. Phng Qun nh c ch Phng Th, chnh vn phng b
Vn ho a ln lm v Vn ho qun chng. Nhng ai cng
bc bi khng yn. Hong Cm th m qun ru, Phng Qun
cu c h Ty, hiu ht, dng di, cho ti nm v hu non. i Bc
Kinh d k nim L Tn v, ng Phan Khi ho hng vit v
chuyn i. Nhng ri nht dn. ng ngi yn. ng vn c i
ch nhn s lng cao v tiu chun c ngi phc v, nhng
chng ai hi ti. ng nm yn. My nm sau, lm bnh mt. m
ma bc Phan Khi, i sau xe tang, ch c bc gi v cc con vi
mt mnh ch Hng Phng - chu gi bng cu. Trn Dn v L
t ra khi c quan, chuyn dch khng k tn cho nh xut bn

Vn Hc. Nh xut bn S Tht thu Trn c Tho duyt dch

sch l lun kinh in. Ban chp hnh Hi Nh vn quyt nh
trut ba nm hi tch Trn Dn, L t, Hong Cm, Phng Qun
ng tin trn bo Vn Hc, c quan ca Hi. Ti khng nh vic
cc hi ngh thut khc.
Nhng ng ng ba mi nm khng hi vn hc ngh thut
no li ra xem xt li. S st, php phng khng phi ch tm
trng my ng Nhn Vn c nc, m trn lan n nhng Nhn
Vn ph, Nhn Vn xm, chng b k lut g, nhiu ngi khng
phi v bi vn cu th, m bi li ni bng lng, bc tri chng
hn, cng b quy chp lun. Hu Loan khng nhm no cng b
lm bo Vn Ngh v Thanh Ho. Nghe ni sinh nhai bng ngh i
xe th v vo ni p bn. Nhng cy bt tr, nh V Bo, nh
L Bu, c my truyn in sch, ng Vn ngh Qun i ti mt
lm, cng cht lun. Trin min lng lng b ngoi bnh thng
nh xo i, nhng bn trong th khc. Ngi c vn th lo
i ph.
Ngi canh gc th cnh gic. Tp k ca Nguyn Tun a nh
xut bn Vn Hc ln no cng c tr li : Pht hnh ngi ta
cha ly c s lng. Nh xut bn c nh gi tc gi t
tin ng trc, thnh thong li ng trc. Nhng ri cng khng
hn yn n. i khi li ti ra ng rc c, li Vo i, li Ci gc,
li chuyn Bc H i tm bi Titp ngoi H Long...
Nhng ngi theo di li vt, li nhn nhp. My nm u, i
khi L t, Phng Qun cng vit k tn khc cho sch bm s
Vn ho, Cng Un, L t hay Phng Qun truyn d thi v
Lnin, truyn cho thiu nhi Tm Trc v thm nh, nh xut bn
Kim ng in, Trn Dn dch tiu thuyt Nhng ngi chn t
khng k tn. Ch vi ngi quen c bit. Sau c l cng bun, v
tn tui chng i n u, cc anh thi. Hong Cm th vn th.
Ai bo th Hong Cm hai mt, mt mt, khng, Hong Cm c
th ct ngha thnh ba mt, bn nm mt cng c. Ch c tm
hn th v ci ging vng mi ht th trn i Ting ni Vit
Nam, l khng ai qun vi v p th lp lnh vng m trang kim

- nhn xt ca L t. ng nh Hng dch ti liu cho hi nhc,

bun ru lu v lm th. T do lm ci bi ht theo thi Nng
dn l qun ch lc. ng nh Hng chn nhc. Oi om nh
Vn Cao ch c sinh hot hi nhc, th li kim n bng v
ba. Vn Cao lm ba c o, c nt ring. ng nh Hng vit
mt tp th Nhn, c ch bun tay lm my trang nh du chm
nh ma. Hin nay, tp th mai ca ng nh Hng cng
nhiu bi ly tp Nhn th u tay. ng c Hng - nh ngi
lng gi, tng kit lm. Xch b bun chuyn ru trong qu
Chng M ra c ung gh vo y. Nhng vn nhng tng
bng bt thng. ng nh Hng r ti lo m Trn Khnh ht.
ng nh Hng bit ti thch ci ging sn sn ca Trn Khnh,
ngi ht hay m cha hc ht bao gi v ln n v l lch. m
y, c bui ti, mt mnh Trn Khnh ht. Hai a con lp nm,
lp ba chi ngi chu hu di ny ri ri rt gi tay nh nhp
theo b ht. Ti tng Trn Khnh b layn hng - Trn Khnh
chng th bit ti khng chi hoa mua hoa bao gi. ng nh
Hng km vo b hoa mt chai ru. Chc ci b khoc vai eo
ru i bn ngoi ca. ng nh Hng m ti, th tho :
- Thnh cng, thnh cng, Trn Khnh!
Nh chuyn Kim Kiu ti hp, i ngi cng c hu, nhng
nm sau ny ng nh Hng c con trai gi tin nui. Mua
mt cn h 23 thc vung, thu mt my in thoi. C chp ti
li nghe ging r r 44639, 201 C4 Hng Ging V y ng nh
Hng by ra chiu gia nh c chc h thu tinh ru ngm tc
k, rn, ba kch, di d, qut hng b, bn gm cht. Hm ny
nm ru nh ng nh Hng v ti cng b to tho ui.
Khch gh gm ung nhiu nhiu. ng ch nhng chai ru
ch ra pha ngoi. Cho ngi ta ung chc, ngi nhn m trong
bng khinh. By gi ng nh Hng li bng thy trong vn ngh
th nht hi ho. ng nh Hng v la, sn du, sn mi... ng
nh Hng nguch ngoc xung giy ri thu ngi lm sn mi.
ng nh Hng bo ti :
- Em v ng anh ngi ung ru y.

Ri tr vo my chm vng v mt nt na ch V trn nn sn

then. Trn Lu Hu v Trng Kim gt gt, gi chn.
Tiu thuyt Ngi ngi lp lp v in Bin Ph ca Trn Dn,
bt chc ging nh tiu thuyt Trung Quc ng by bn cc
hiu sch ca Triu Th L, ca M phong, nhng Anh hai en ly
v v nh la ng trc, cng chng hi, cng : Li ni v ch
cn thiu c cu hi sau phn gii. V ci kiu nhn vt tn kp
hai ba ch Hng Sinh, Trn Hong, Ng Thin L ca Trn Dn
c nhiu ngi bt chc theo. Trong khi, theo cch tng thi
ca vn ta, tn ngi ch mt ch v khi dng hai, ba ch u do
nhng yu cu ring. n thi vn chng T Lc dn li
thnh Mai, Chng, Tuyt, cn lm mi thm ch t, ch hai, hay
hai ba ch ting lng. Nm S Gong, By So... Tn hai ba ch l
tr ngc li mt giai thoi vn hc qua. My nm y, Trn
Dn loay hoay vi mt tiu thuyt - m ti c c bn tho,
khng nh tn, hay l cha c tn. Kt qu cng phu Trn Dn i
vng ph Khm Thin lm quen vi nhng ngi thi php i lnh
nguy v vit v h.
Cun tiu thuyt y nh tc phm ca cc nh vn phi tiu
thuyt mi ca vn hc Php hin nay, nhng tiu thuyt Nm
ngoi Marinba ca A.R.Gri, Ngi l mt ca N.Sart, Thay i
ca M.Buto... Cc ng ny vit kh hiu, mi quyn trn ng cui
in thm mt trang hng dn ngi c Mi y, trn mt t ph
san vn ngh thnh ph H Ch Minh, Dng Tng c trao i
v mt bi bo ti vit v vn nhng ci du trong cu vn.
Dng Tng khng ng vi lun im ca ti. Vn ny
chng ta cn tip tc bn nhng ti c ca Gri, ca Buto loi in
ph thng, tht c t ch dn cch xem trang cui Ti khng ba
dng ng ra u.
Li ta tiu thuyt mi ny ca Trn Dn i : Nng nghip
nc ta ng tin ln cng nghip, nhng cnh ng b vng
b tha, vn ti cng b vng b tha. Trang sch b vng b
tha ca Trn Dn, mt chng ch nh kin b u u t u
ti cui khng xung dng. Nhn vt tr chuyn v cu vn khng

c du. Ngi ta ni c ngng li nh du u. Rt nhiu

ting lng hi, hi - Vn ting lng, vn hin i nht. Th vn
tin phong hng v tng lai, phi chn ht ci c ci mi
xut hin. Trn Dn bo th.
Tun bo Vn ca Hi Nh Vn m Nguyn Hng ph trch vn
ra u. Nhng hu nh s no cng lt nhng bi m cc c quan
trch nhim cm thy n sao y. K c mt truyn ngn ca
Nguyn Hng. Truyn rt ngn y, cu chuyn mt con h ngi
nui nh nh con ch. Phng sn kia bt c trong rng mt
con h b t to. Con h c em v nui trong nh, cho n khi
con h to ng. H hin lnh b bn vi con cn, con mo, con
g. Nguyn Hng c ln k cho ti nghe v ngun gc truyn
ny.
M Nguyn Hng chp bt y. C l c thy t thu tr ti
gi, ngi con trai c inh ca c quanh nm vit cc truyn ri
em bn c tin, d qu. i chao, mt i c, ni nh v ming
cm khin con ngi u sng cui bn sm hm, thiu u
chuyn, v khi chuyn, chn i vn nh, vn khng ht. Nhng
ti mt ni c khng bit ch. Mt hm, c k cho cc chu chp
li cu chuyn ti sao con h ho ra nh con ch vng nm hin
lnh trong x ca. H nh con ch ri, nhng c xm ai cng
vn s. Bi v n l con h ch khng phi con ch. Th l cc ng
phng sn em h th ln rng. Nh nh, h li lng thng v
nh, li phi em th. C a ci chuyn cc chu chp nh
th cho Nguyn Hng. Nguyn Hng cm ci vit li, ng trang
cui bo Vn. Cu chuyn ngun gc con h, tc ci v thc bt
u nh th. Nhng vi cch c soi ln gch bt ch v suy
din ra th li khng thy th. i ngi thu no m ngi li
nui h nh nui vt, d hn nui vt. ng ny mun ni ci g, ni
ai? X xin th no y, khng hiu. Khng hiu tc l c vn .
Nm 1956, bo Nhn Vn b nh bn. Ti c ci yu bm sinh
thng khng nh ngy thng ca s vic. By gi vit li nhng
chuyn ny, nh u vit y, ni c nm no, nm no, l
t c gng lm ri. Ti thng cng c ting l chu kh ghi

chp, nhng thc chng bao gi ch n nm thng v ghi u.

Nm 1957, i hi thnh lp cc hi chuyn ngnh. Hi Nh Vn
Vit Nam ra i. Lin ngay, Hi t chc cc c quan: bo, nh
xut bn (c Trn Dn, Hong Cm, Nhn Vn vn lm vic
y), ban nghin cu sng tc, ban lin lc vn hc nc ngoi
(c L t) cu lc b ( Nguyn Tun ni v tpky v ci
ct ma mai, c ny thnh cu lc b Ptphi lc no khng
bit), qu sng tc (chng khc nh trng gi ngi n lnh
tin, chia tin)... Trn cho l c quan Hi Nh Vn b x mi.
nh xut bn Vn Ngh ri chuyn thnh nh xut bn Hi Nh
vn, ti cng lm vic vi Hong Cm, Trn Dn... Nhiu ngi t
co h lm c, T Hoi ch phng mi ln k duyt. In Kim Tin (Vi
Huyn c), Truyn ngn v tiu lun (Thch Lam), Nc ging
thi (Nguyn Bnh), Vang bng mt thi (Nguyn Tun), tp th
Hong Cm, Trn Dn, L t, Vn Cao... v qung co in
nhiu tc phm phc tp khc ca V Bng, ca V Trng
Phng... Nhng tc gi y, ngi th c vn ngi th di c
vo Nam v hu ht vit trc cch mng, ti sao cao nhiu
nhng ci xp x n th. Tt nhin l khng bnh thng, ci
g y?
Bo Vn m Nguyn Hng ph trch in trong nhiu s c
nhng sng tc cn kh chu na. Kch ngn gi li vt thng ci
cch rung t nhng v kch ca Hong Tch Linh ( Cm mi),
Nguyn Khc Dc (Chuyn tu xui), Chu Ngc (Ngy gi u). Ca
khc bun b v nhng pht biu lch lc v m nhc ca T
Phc, ca Nguyn Vn T. Ri th Phng Qun (Li m dn),
truyn k Phan Khi (ng nm Chut) v truyn ngn ng my
ca mt cy bt tr gi n. Truyn t mt nh my nhp thit b
nc ngoi ri cht ng ngoi tri n hng nt. Ngi ta truy
ra ngi vit l mt k s v quy l anh ni xu cng nghip ta v
tnh hu ngh quc t.
Chng ti lo lng thc s. My bi x lun ca ti trn bo Vn
nh T chc pht trin lc lng sng tc trc nht v Gp
kin v vn xy dng con ngi u b nhiu bo v d lun

nhn xt l lch lc th nht, phi l t chc hc tp v i vo

thc t i sng v khng phi xy dng con ngi chung chung
m l con ngi x hi ch ngha tin ln cng sn...
Li trc y, sau y, truyn ngn ng lo hng xm ca Kim
Ln nghi ng thnh tu ci cch rung t, nhng bi bt k yu
ui tinh thn u tranh thng nht, nh Thao thc ca on
Gii, Mt ngy ch nht ca Nguyn Huy Tng (*) (*Trong Nh
vn Vit Nam hin i in nm 1992, k yu k nim 35 nm thnh
lp Hi Nh Vn (1957-1992), tun bo Vn xut bn 1957/1958
khng c nu tn k tn l t bo u tin ca Hi Nh Vn
Vit Nam) Nhn Vn vn s s ra y, ch u. Nhng ngi
nh Nhn Vn va qua khng nh th, cng vi nhng r ro
sang tai nhau, khng kh nng n, ngao ngn, trin min, thng
hin ra nhng ch ny. Ci chuyn nui ng ba mi trong nh,
c thn sinh ra Nguyn Hng nghe c u t i thu no.
Ngi c tha h nghi, nhng m sng tc khng c c ao c
ngi c ngh ra mnh mng th cm bt lm g? Mt vng
ngi hp t, nh cc c trong lng ngy trc ngi xp bng
quanh chiu t tm. Nhng li ao ba truy dn. Th l Nguyn
Hng khng ln, khc o.
Nm trc nghin cu c thng ri, by gi bo Vn li sa
vo hu khuynh t hi nh th. Bo Vn phi ngng xut bn. Hi
ngh bt thng Hi Nh Vn - nhim k m u ngoi ngp c
hn mt nm, tt c cc c quan ca Hi c chn chnh li,
tun bo Vn ca Hi thay ngi ph trch v i tn mi l tun
bo Vn Hc. Chun b cho i hi bt thng, nh a im
trng tuyn gio di p Thi H, lm mt cuc tho lun v
kim im di ngy. Ci t 18 ca chng ti c Nguyn Tun,
Nguyn Huy Tng, Nguyn Hng, Nguyn Cng Hoan, Kim Ln...
vi mt s nh vn vng vng lm nng ct. Tru ngi ai, Kim
Ln li mi in truyn ngn Con ch xu x. Con ch cng nh con
h hin lnh, khng ai tin con ch ch l con ch, li xu x na, c
khi tc gi m ch con ngi no cng nn. Nguyn Huy Tng
v lm nh xut bn Kim ng. ng b ti bi kim tra nhau

my ci bn tho, trong c mt truyn ng thoi ao c ao ra chi

chi ca Sao Mai - li con c, con ra, con ba ba, lm con qu.
Cng chng ai bo m ngi vo t 18 y l mt bn hay mt
cnh, nhng c ang ng bit th, v ci kiu hiu nh bn Trung
Quc kim tho nhm inh Linh xut hin cm t u my
cui mt th d chng ni mt cu, cng l cnh, cng cho c
vo xic mt bn ri.
Cng lin quan, lin quan mt ni bun m thi. Nhiu hm tan
hp ti, p xe v trong thnh ph, tt vo ci H Ni 36 ph
phng n chi c, lng bng khuy kho i cht, sng mai li
lc cc xung lp hc di p sm. Chng ai d dt, nhng thi
y ng bc c gi, hm no cng ng vai khch hu ca gnh
cho g lo gii phng qun, gi cm rang bc l sen qun Tiu
Lc vin, ph Lm ri c ph lo Ca. Ci khu lc nhc ny vn
ring mt phong v, du cho nhng nm gn y tn t nhiu.
Nhng cao lu ln ng Hng, Ty Nam, Nht Tn khng cn ci
no. Cc ch hiu sang trng ny trc kia hn l c v Tng
Gii Thch, l cnh Ung Tinh V l mt thm hai mang bn Tu
bn Nht. Hng qun v c con ngi b xo i theo ging bo
ca lch s. Ch cn li cao lu M Kinh mi m vi nm trc o
chnh Nht, cng vi nhng qun cm tm ca ngi c L, th
nay M Kinh ho nh hng quc doanh, c eo ci tn ca
thi c, cn nh thi y trm cp nh ri, chic a ng bnh
ngt phi bt inh vt xung khay. My nm Ty va tr li, tu
qun Siu Nhin, Lc Quc v Nguyn Sinh mi m. Siu Nhin
c sn mn c u nhi, ngon c ting. Ch di c, cng
nh nh Lc Quc ph Hu, cnh nh bn nh bp ng ra hn
vn. Nhng cng chng my khi vo Siu Nhin, Lc Quc, chng
ti ch ngi va h tng rp Chung Vng, nghe ting phng la
tch ci lng La M dim huyn. Nh cnh la c hng qun di
ng su dc Hng Kn m by gi m hm ngi qua li nhiu,
khng ngi lan xung lng ng c na, ng 81 tht hn vo
trong nh, gnh cho bc Ch th quy v cnh ca ch Hm,
cng tan tr.

Nhng vng n chi lu nm trn ny, h v ng ln ln,

ngi i dong ng hn khch xem ci lng Kim Phng, cho Lc
Vit. Tim c ph Phc Chu nh m chi g. C Tu ngi kt
vy en, tht lng to bn en bng nhong mt i Loan ng
thnh hnh. Khi thuc l la ra ca s nh ng khi tu thu
phun xanh m. Bn bn trong nh cng nh ngoi ph, la lit lao
xao, n so nh ro rt, c c, ting rao bt bo lng x, lc to
x, ngi nm np, nhiu nht cn b min Nam tp kt.
Ti nh ngy xa cng ng na n th. Nm ti su by tui,
ngy Tt, thng theo cc d ti ra K Ch xem ht bi tung u
nm rp Qung Lc - m ng Sm Cng, quen gi l ng Qung
Lc, ci qun Tiu Lc vin by gi trong hm ny. Mng hai,
mng ba tt nm no rp Qung Lc cng din tung tch Giang
t cu hn cho ngi nm sm bi ly may. Trn ca vo trong
rp, bn th thn ti dn giy iu trang kim khi hng m en
kt c vnh khm. Tung c vai Quan Cng mt b qun, ru
en tng chm tun xung. Quan Cng ra, c rp im rng rn,
thnh knh t vng hng vi ln sn khu. Khi ln, ti mt mnh
i xem phim kim hip Tu chiu rp Hip Thnh, ri rp T
Nh, by gi l Chung Vng Th , trc ca, gn tm bng
ghi chin tch i quyt t lin khu 1 c thnh lp y gia
60 ngy m H Ni chin u trong vng vy.
Pha Hng Da, ng Yn Thi, cng nh ng Sm Cng, nhng
ph hm c nh cha, khng hiu ti sao li gi l nh th, m
ngi ta ni lng ting Ty bi l medng te (nh t). Trn
tng u ph treo hp n knh sn nho nhot. Khch chi
bit y l du hiu trong ph c gi im. i nh th tr tin
gi, na gi, tr tiu khin mt hng, ngi ng n khng dm
bc chn vo ci dy phn by bn ngi y. C no cng lng
l co nhn, trng nh nhi, hm ti lm. Bn cng, cnh th x,
th n cng ch thm tht chc lt, ch chng my may ham h,
m ui. Chp ti, cc c nh th qun o trng h l, mt bch
trn chy tr, ngi mt lot trn ci gh di trc ca ngng ra,
vy vy i i ngi i qua. Thy quen th chy ra, ko li lng

ti, nhng anh th cn to tn, ngy phin c tin xung ph chi

nh th, hm sau v phi ngh dt, nm c ngy, con rui u
mp khng bun xua. Ti khng dm lng vng n nhng ci
ng nhy nha y. Ch v s bnh. Nghe ni thuc np xng ct t
hiu nghim, nhng t. Cng cha thy bao gi, ch nghe ni
phi m mi tim vo di, au lm. Thi y, tim la, lu, giang
mai, ai mc nhng bnh xu h th ch mun cht.
, Nguyn Tun hay do my ph ny li c th cng v nhng
ci nh. Nguyn Tun c sinh ra v nhn nhao ln Hng Bc.
Ph Hng Bc, s nh 49, nm 1910 - Nguyn Tun ghi li nh th
mp mt quyn sch Hng dn du lch Ba Lan, c l v ng
c cht ngh n mt k nim. Trong quyn ng ph H Ni
ca Nguyn Vinh Phc tng, ch ph Hng Bc v ng Gch,
Nguyn Tun bt ch nh C Lng ng s 28 n st Siu v
cu ca dao v ph phng y, d chng ng thuc t tui th.
Nn ra th ma t linh Khng nn th li nm nh C Hng Lo
hng cho g gii phng qun, cng l ci tn ca Nguyn Tun
t cho. ng Tu y to cao, kh n, i ng ci m ka ki ca Bt
l qun vt m a vng mu nc da. Hng ng bn mun,
nhiu ti di p v vn cn gnh hng sng n gia my
chic gh xp lng chng trn h. Lo gii phng qun lm l
chng my khi h rng. Cng hp, chng ti lng l. Chng ai ni
mt cu, th m lc ny t, gay go p cht nhau ra tr. V mt
mi hin nn nt mt tng ngi. Ti nhn ra Nguyn Tun n
hng cho g ny cn v ng gii phng qun c l xng xu Nam
Ninh chnh hiu thm v bo ngy mi vng. Bt cho lt ci cc
ca Nguyn Tun c lo cm l xng xu vy lu hn bt ca
ti. Ri n n ci nh hng, lo t l xng xu vo trong ngn
ko - ai khng bit th thi ch chng phi ai cng c nh hng
cho nm mi u. Vn l chm ch ci mnh thch, mnh mun,
mt git xng xu hp khu v, mt cu vn hay gch t, mt
chuyn i...
C hm, vo Tiu Lc vin n cm rang bc l sen. ng ch
Tiu Lc vin ny l tay nh bn ho hng. Khch ng cng v

ci duyn lo ta. Hi cc mn khch dng, ri nhanh nhanh a

bt tha a v gia v ra by trc mt tng ngi. i mt knh
lp lnh, ci cu c ngay, c ngay lun ming nh ht. Thc
khch vo bn, tuy chng thy c ngay u, nhng c ci
cm tng mn n mn nhm sp bng ra.
Lo Tiu Lc vin tri k v chng ti bit thng thc mn cm
rang bc l sen lo khoe nht H Ni, khng nh no cn lm
c ng kiu cch th. Lo ch mi ngc knh, cha hi,
Nguyn Tun gt u, a thng mt iu thuc l Th
him. Th l bit khch li xi mn quen. Lo h c ngay, c
ngay ri t bt a by ra bn. Nguyn Tun ni, va nghim
va a:
- Ny, khng cn c ngay u nh!
Lo ci, nheo mt. Sang bn bn, hi khch xong, cha bc
vo ca bp, : C ngay! C ngay! C ngay!
Phi, cm rang bc l sen th c ngay sao c. Xong mt tun
ru sung, mn nhm mi ra - ch gi c mt mn n, cng nh
nhm. K th ngi n x b by gi chng my ai thit ch i
cc thc lch kch ny. Go tm thi niu t chn ri vo cho
rang, c ri ly chic l sen kh lt x xu, vt quay g xng
cht ming ri cm rang vo, buc kho ci lt. Nh bn bng
ra tm l t trn a. M ra, hi cm, cc th x du, thc n to
ln mi l sen gi u thu. Mt nm, v Hng Yn, tham quan o
knh thy sn kho cc hp tc x phi y l sen, hi bo l sen
kh xut sang Hng Cng (Nguyn Tun xin v my cp l).
Nhng chic l sen gi s c xut i Hng Cng gi mn
cm rang bc l sen cc hiu cao lu.
Cng c th y l nhng lc Nguyn Tun nh khi x tra vng
khch ngi trn lu nh ng Hng thang gc vng gia ph
Hng Bum. Nguyn Tun k giy ln bn n, nhng t giy trn
gc in cnh bum Gi ln. Tiu thuyt Thiu qu hng ng
bo H Ni Tn Vn ca V Ngc Phan c vit tng k mt ci
bn y. Ngi tu phi n ly bi ng trc. Nh in Trung Bc
ph ny, bn kia ng. Vit xong ch cui, ngi tu phi cm

t bn tho xung khut, cng l lc nh vn gi ph ky em n

ba tra, be ru b o ung my chn ng v gi cm rang bc
l sen. Li mt s mang mang hoi c. Ci cm rang l sen thm
ti nay Tiu Lc vin cn c th bt u t gi cm rang thp
cm nhng qun n c con trn ng Co o gia ci ph
khc khuu bc bn Cu Long Hng Cng m ba mi tt
inh Su 1938. Chng ti ch qu v chiu ni nh ca Nguyn
Tun m chu kh bt chc k c vi cc mn cu k y. Nguyn
Hng sinh sng thnh ph cng c c mt ph Khch, t v
thnh tho khen mi l sen, on gi l nhng ci l sen h Ty.
Mi m di p v, b dng Nguyn Hng cng chng khc i
u ban ngy. Trn ghi ng t ci cp p cha bn tho. Sau
yn xe buc mt chng bo Vn. Mi khi, ch k k cp bn tho,
gi thm l bo Vn t s 1. Nt mt hm h ln ln m chiu
vi nhng t bo Vn nh mt l n trnh by cc ni. Nhiu
cuc ph Nguyn Hng, ti khng th nh xit ln no c th. Ch
nh bo Vn phi x v l hu khuynh, b lng on. u, hp
t hay lin t hay ln hi trng; Nguyn Hng t t, cn thn,
trnh trng t tp bo trc mt. Nguyn Hng ni:
- Ti lm bo khng k gi gic, khng qun thc m thc
hm, ti b ht sng tc, c lm cho kp. Sut tun ti bn bu v
n hn con mn, b n b ung v n... th th lm sao ti li c
th sai... Ti u tranh thc hin ng li vn hc ngh thut ca
ng... Ti ht tm ht sc v n, ti khng th, ti khng th
sai...
Nh ngi p ng, khng bit ng cn tnh bay m,
Nguyn Hng mt bn tay ln chng bo, to ging n bt
khc, va mu mo va ni tip, nc mt rng rng, hai tay m
mn xt xa vut mp tp bo. Ci l l cng ng v nhng
dng nc mt khin nhng ai ng ph bnh anh cng khng
bit tip tc phn tch th no na. Bo di tr th khng ai n,
khng ai dm h n y. Cuc no cng tng t, nhng ch
boong ke, ngoan c, khng ng vi quang cnh su no thit tha
ca ngi b ph bnh.

Chng ti ngi gc bn ng kia. Lo Tiu Lc vin em bt

a, tha vi tng t n. Lo ny va l ch, va l t trong ci
phng n con con k ba chic bn nh. Chim quay Tiu Lc vin
cng c ting. Chng bit nh hng v tnh hay c nhng
ci bn khp khnh tm b. Chc l c thi. Cc hng qun ny
c chp chn cha bit lc no b ng ca. Tr ni, tn t, ngi
ta ch by bin qua loa, ct lm ra th.
- C ngay! C ngay!
Lo Tiu Lc vin bc ra, bng im bt, quay li, nhn quanh,
ri hi:
- Cc ng c ci mi...
Khng ai bo ai, mi ngi ch mc vo Nguyn Hng va t
ln gc bn m gi giy bo bc tht ch v lp cp ni:
- Nhm ci ny trc ! Nhm ci ny ! Thot trng cng
bit khng phi l gi nguyn: Chc tra nay Nguyn Hng
nh chn ngoi p cn tha th cm i nt. H ln tht luc, lng
gan trn vi hng, ring, c m con con mui tiu.
Lo Tiu Lc vin nhn r gi tht cy. Lo cau c hy mt
ting, tan bin c v hn h c ngay va ri. Lo chp tay, ru r
nh khn:
- ng i, ng mang n ra ngoi kia, mang ngay ra ngoi kia...
Chng ti bit nhng ngi bun bn k ci tht hm ti ny nht l ngi Trung Quc.
Dng nh thy n th nh hi c ci mi con ma xi
quy. Lo li nhn nh:
- Git nh hng ri. Cc ng khng c, khng c l!
Lc y, hai bn bn cng quay sang. Ci nhn nh ri h li
ci xung n. Lo Tiu Lc vin n gc nh cm mt nm hng
chm cm vo men tng trong ch dn t giy iu trang kim
xm xn mt nm chn hng. Khi hng bc m cn phng
cht chi. Ri lo bc li pha chng ti, xc knh, mt hm hm,
khng hiu lo nh lm g.
Nguyn Hng, ng ln, gi tay:
- Ph ky! Cm i!

Nguyn Hng lt t gi li bc tht ch, b vo cp. Nc mt

lng trng, ni:
- Lc ny t chng n i ui ng, by gi thng Tu ny li
ui ng, tu ci nh ma l!
Nguyn Hng cung cc bc ra, ly xe p. Cng chng ai bun gi li. bit
tnh nhau nhiu. My nm sau,
ln Bi Hin, Nguyn Hng v ti chn tht ch Ch Hng B ri vo qun c ph
lo Ca. Vn Nguyn Hng cm

bc giy gi my ming tht ch tha,

t ln gc bn. Ln ny, ci gi kn o, nhng ti vn ngi ngi.
Lo c ph Ca khng c nh. V lo trng hng. T nhin, b y
ng ln n ch ca nch chm nn hng vo khm th thn
ti dn giy iu. Linh tnh ti on ngi n b Tu nh hi
thy mi l. Nh cht nh ra, Nguyn Hng tinh b gi vo
cp.
My hm sau, tr li Tiu Lc vin, lo c ngay li ngc mt knh ci ci, a
ra bt a v chn tng t - Nguyn Tun bao gi cng gi l lp chu chng. Lo
xoay ci ui tha cn

thn t trc mt Nguyn Tun v Nguyn

Hng. Thm hai ming chanh cho Nguyn Hng. Nh hng
thuc ng khch c thi quen vt chanh, li dm vo a hng
rau st trng. n tn hi chng M, Tiu Lc vin vn ng
khch th. Mt ln kia, n thy b Tiu Lc vin mi khi ng
nm ci ging gp gian trong. Ting tr mi sinh khc oe oe.
Hi thm th ra lo Tiu Lc vin ngt i, cht na m gia
lc my bay nm bom cu Long Bin cui thng trc. Ngi v
ly chng khc. ng Tu ny gy lom khom. No bit a tr
y con ai. lu khng n, khng tin hi. Trn mt knh ci t
con t ngoi ca vn ba ch Tiu Lc vin sn . Ca hng m,
nhng hiu ht, vng v. n nm nhiu ngi Trung Quc b
thnh ph i, b y vi ngi chng sau ra Ct Hi vt bin.
Nghe ni thuyn chuyn y i b m, cht c.
Nhng m ma r rch gi ci th qun c ph lo Ca. Thng
n lo Ca vo lc no, chc l khi ng ng Tiu Lc vin hay
hng bnh cun ch Hng Lm ra. Nhng cng c bui ch n
y. Trong ng ngch ny, chng ti lui ti my qun, khng u
li u. Phc Chu ting tm, nhng tp. Chen vai thch cnh,

nhng v s ai en thp ng, ng ng hay cc ng c m tr

gc bao qut, hay mt tay cp ngy lng lng ngi xung, r ti
ngc, ti qun v trn ci bt la. N ang ngm c Phc Chu
tht lng en bng hay n sp rt dao gm d x di sn ri
thn nhin a con mi ra ngch ng ln Hng o, hi mn ci
v v ci ng h. Qun L Ho th m cng hn. Ch phi ci m
L n ni i p v c ch nh tp th dc trc mt khch. Ch
l L Ho, ng kim th thao lt vn n loi mt. Hi h no
cng git gii nht ng u sng h Hon Kim. Thng chng
mt vung Nht Bn, nh Ai Nguyn An Ngh. Nhng n l ngi
Qung Chu, ch bng c ph v ci rui. Mt vui, cng chng l
th, bi nh ny t chuyn.
C ph Ca cha my quen nh ri sau chng ti n nhiu hn.
Lc u ch nghe mang mng trc kia lo Ca trn H Giang,
lm ngh ui nga bun cho nh cha t Vng. Cn ti
ch v thy ngi trong hng mt ngi n b lung tui, mt
bun ri ri. C hm thong sau chic bnh phong con cng
gt, ci o xng xm xa xa mu cnh ch x t xo ngang u
gi. C hao hao ngi con gi ngy xa nh gc u ng C
Ng h Ty m sng no ti cng i hc qua. Ai khi tui y chng
trng thy bao nhiu bng p thp thong v mng m. Khng
hi c phi trc kia nh b u Yn ph, ti ch lng im cho
mnh c inh ninh. Tng tng vun thm vo lm cho khng
phi cng thnh phi. Nu b y ni: Vng, ti l v tng Ca. Li
cng kh hiu, th th phi t H Giang xung. Nh vy, li ho ra
bun. Thi c m ho vy. C ph phin nh Ca nht ng, hp
chng ti m Nguyn Tun kho tng tng l c v rng. Cha
bit rng H Giang c c ph hay khng. Ch Nguyn Hng b
hai nm an tr cng Bc M r i cht chng. Nhng Nguyn
Hng chng khi no k li v nh t chnh tr i y y. Ch nghe
mt ngi t Bc M khc t Nguyn Hng i lm c v, i ly ci
cng eo my ci ng b ng t, ci ng mui, ci cm
ngui v li thi mt mnh.
Thm ch, ln y, mt on a cht a chng ti thm mt

vng qung trong Bc M, Nguyn Tun r Nguyn Hng, bo

c dp tr li quang cnh xa. Nguyn Hng cng khng i.
Chuyn i y, ci hm li qua con sui sau cng r m bn ny
ng v huyn Bc M, ti ng tn ngn gia dng nc, nhn
mi qu i p lng ni. cng Bc M xa ni Pc Min k ngn
sng Gm ln di ch xanh thm kia. Sut bui chiu, tro qua
cng tri nh ni thm d qung Nguyn Tun vn bn khon
khng hiu ti sao Nguyn Hng khng i Bc M chuyn ny.
Na rn, gia rng trn cao, con sui m h a li ting nc
th di t pha Bc M. Chng ti ngi trc m ci si. Nguyn
Tun ni: T tc cnh c hai cu ca dao em v tng thng
Nguyn Hng. Th ny nh:
Non xanh g hn xanh.
Na nm nghe ting m canh Cng Gii.
Tr v, ti vit Pi Lng ci k theo th kch ng bo Vn
Ngh, t hai cu y ln u bi. Ch thch nghch ngm Ca dao
c vng Bc M. Cho nh v nh Nguyn Tun bo c dng th
nn th.
Ci bng dng k cc ca Nguyn Hng thng d hiu v
cng kh hiu. Ngi ta lm th Nguyn Hng lng lng im. Ai
cng n nc vo Nam khi min Nam c gii phng. Nguyn
Hng cha bao gi n Si Gn, m sinh ra nhn vt du cn
Nm Si Gn t nhng nm 40 v cha khi no trng thy sng
Cu Long, l tc gi bi th Cu Long giang ta i. Nhng khng
i Si Gn. Ai r ch lc u. Ci tnh th, thin h vy th ta khc.
Cuc i a y ng Ca t th x H Giang xung H Ni
m qun c ph. Nhng chuyn ng Ca k v bin gii, Nguyn
Tun m lm. Cng th v nh lo gii phng qun cho g c l
xng xu chnh cng Nam Ninh, Hng Kng g . C ph Ca ngon
mi mc mc. Hay l c ngh ra th. Mi ln Nguyn Tun ti, ng
Ca li ly ra chai ru Rom Php vung bng u gi, t ln
cnh ci phin va cn. Lm khi ti vo hng lo Ca khng khi no
b chai ru mnh ra. m m c Nguyn Tun trong bn, m
y sang ln, th v hn, khng phi ng Tun chi tin, m thng

ch qun li hn hnh, li trng vng v khch bt thip trnh

trng mi nh bn thuc l thm v xung tn ch xo nu a
nh bp mt iu. Chai rom ca ng Ca c t ln bn. Vi
git ru qu nh xung tch c ph bc khi. C ph rom - mt
kiu ung theo li Php. n lc c ch qun cng ko mt gh,
nhc bp in li gn, by ln mt phin na. Cu chuyn m dn.
Nguyn Tun y hp thuc l v pha ng Ca. Ca ni, ging m
thm xa vng:
- Ti y a, ci ngy ti i ui nga cho nh Vng...
Ngi y, trong ci phng va nh hng va bung ln xn,
b bn quanh nhng l mn, cnh g m tng ng lang bt
sng sui u u Simacai bn Lo Cai sang Xn Mn ri rong rui
ln Mo Vc sang Bo Lc, Cao Bng. Nhng on nga th hng
trm con ln ni, ng Ca l mt ngi trong m th tc nh vua
Mo h Vng trong m dt nga, ui nga y. Chuyn hng
rng r i kht c thng, chng b vi mi khi ngi nga c
tr v dinh c nh Vng S Phin, ng Vn li th sc lu b
ch chn. C my chc phu nga, cm ru v khay bn n
thuc phin ri ra khp trn sn tng t trc ca dinh vo
trong nh.
c dp v ng Vn, th no Ca cng xung th x. Ca i lm
mn cho ngi, nhng Ca cng c dy thuc phin ring ca Ca.
Ca n ng nh m To me Ty n Yn Minh ngy trc, Ty ct
ri m li m qun cm gia cnh ng tranh trn dc Pc Xum
v lng n. M To cng l mt mi thuc ca Ca. Qun m To
ch v c tranh ph ngp mi nh, trng sang nhng cp
nng nu trn dng ni Bt i Sn l x trc mt. Bn th
nga dng chn. T khi c ng -t ln Ph Bng, thm cc
ng ti ng ngc, m m trong vch tng trnh, qun m
To rn rp n sut sng. Chng bao lu, Ca cng tu c
nga v thu ngi ui nga. Lo Ca thnh ng ch nh, c
khi theo hng sang tn Phong Th, Mng Lay bn Lai Chu.
Quanh tch c ph gia nhng con ph lui hui ct ln m tng
ng theo nhng on nga th qua u ni no. Qun i, qun

i ngoi tri m thnh ph ng sm rn trn ma u ma h,

ri sng mai chng ti li p xe xung p hp t. Ci say chi
rng ni bin gii pha bc i vi Nguyn Tun, c phi c
nhm bp nhng m c ph rom nh lo Ca, trong ci phng
lng cng, lnh knh rt Tu. Mt dy xch ng trn u, my ct
chn bng xp ng. Di gm gh, ci ho l, ci, chai du, ln
my v ti go, xoong, cho, chu, b men trng xo loang l c
th l b nc i, b ct. Nhng con mt chng ti m m vo
bng ti mnh mng xa u.
cc ng ngch m t trng ln nhp nh nhng u tng
chui v thi xa ny phi k thm qun bnh cun ng Hng
Lm cng ch ng t cng ph vi c ph Ca. Hng bnh cun
ny khng ai bit, bnh cun by gi c ting ngon bn m
ph Hu x ch Hm cng gn ng su dc Hng Kn. Khch ngi
chu hu my lt gh di i b hng khng bit st rut c
nhn nha trng tng l bnh. Ti cng chng th cnh chu chc
i lt nm chic bnh cun nhn tht gc Lng Sn. Th m
qun bnh Hng Lm th li hay gh. y cng l mt ni.
Mt ti, trn va h tp np ngi, ti ngt ngng nh con bi
c u trn ci gh xp gnh cho g gii phng qun. Cc rp
trng gio u ri m hng qun vn dp du v cn b tp kt i
do b h do ph l chnh. My ng ph cht hp khng c in,
m m lp lo tng khm. Mt ng Tu gy cm i ci m
xanh mt mu, m x phng mu say xung tn c, c ng
sng. Ti tng ng y nhn ng hng cho g ng hng. Ri
ng y bc ln h trc mt ti ging ru l nh:
- , ... C phi cu Sen khng?
Nghe ting hi ci tn cng cm ca ti, d cha nhn ra ai,
cng bit y l b con qu ngoi qu ni. Nhng ti khng nh
c ng ny l ngi trn Ngha hay trong Ct ng. Ti
ng ra th ng y li ni l l:
- Ti l Lm. Lm hng ph dc ch Bi. Thu nh ng ba Chui
y m. Cu nh khng?
Th th nh ri. Ngc i, nh hng li i nh khch. Ti nh

tn ch y ch khng nhn ra ngi. Mi my nm ri cn g.

Ch khch Lm di ph ln m hng ph. Nh hng k ci bn,
hai bn chng trng k. Tua giy iu nhp nhnh trang kim pht
ph trc ca cnh nhng c hnh ty trng bong v chm t .
Du hiu hng qun lc y khng c bng k hai ch Cm Ph
nh by gi. Ph nc hai xu, a ph xo rn xo mm nm xu.
Khng bn ny c tin th bn khc, ai cng d di vi nhau c.
Ti nh hng ch Lm khng phi v ph, m v mt chuyn oi
om. ng tr Tm hay i chi o. B y ghen. Nhng ng Tm
ngh c mo. Tm o the di, qun l v chic khn ng Tm
gi trn hng ph ch Lm. Chiu chiu, cm nc xong, ti sang
r ng Tm i do mt.
Ti tuy tui chng km ng Tm bao nhiu nhng trong h th
vo hng con chu, mt mi li hin lnh, b Tm tin c. Chng
ti thng thnh nh tnh c ln u ch. ng Tm vo hng ch
Lm, cht khn, thay b qun o mi ri bc nhanh ln ng ba
Thnh gi ci xe st. i chi bi n mnh cc nh ht quanh
Cu Giy, M ng Nm trong ph, khong na m li cuc b
v. Ti thng ng vai l chn che cho cc bc b trn nh
th nn hay c n theo cc ng Tm, ng h Ngha, ng by
Nn i ht chu chay c r vng ph Hoi, sang Thng Ct, hay
ln bn Chm - cng cha c ra n cc nh ht Ng T S.
Nhng chuyn lu bu nhung nhng y th nh ch qun hn mt
lo Lm ny.
Ti khen:
- Ch nh dai qu.
Lo Lm khoi tr ci gi hm di rng vng cho.
- , trong ny ti lm cng an mt nn quen nhn mt ngi
ta. Ti vn gp ng gio Thnh dy trng Yn Thi ngy trc m.
Hm no n chi. Ch kia ka, nh bnh cun.
Th th bit ri, hng bnh cun y gn cao lu T K. Chng
ti n qun ng Lm. Nguyn Tun chng thit ci bnh nhn
tht ny - khng chu n tp, vn nh thu bnh cun Thanh Tr
nc mm Ngh c cung, khng pha dm, khng vt chanh.

Th m Nguyn Tun vo qun bnh cun ng Lm. Cng phi

duyn c th no, nh ci ng 81 c ph bt tt dc hng Kn vi
quan cng s Grapphi v ni ngh mt Bch M B N. Nh lo
c ph Ca em rng ni H Giang v thnh ph. Nhng Nguyn
Tun bo ti:
- Vo y cho thng ny v K Bi mt t. Hm no r chng
t ln Ngha bt chut nh chn na nh.
ra ng y chiu ti. Ni th ch ng chng dm xi tht chut.
Ch l c mt nm, ma thng mi, ng Nguyn vi Kim Ln
ln cnh ng lng ti i bt chut vi ng Ba H. Gc ngoi, b
Lm ngi trng bnh. Thy i vo nh trong, nhng c cu mc
xanh cng nhn, chc tan ca nh my v. Con ci khng mt
n ci ca hng cu dm ca ng b gi. B Lm gy kh, eo
knh, mc o di l hoa lm m tm, na mi u bc. ng Lm
bo:
- B nh ti cng ngi lng Bi cu .
B Lm ci nht nht, ngc mt knh, hi ti:
- ng c bit ch Si c bn tht ln ngoi cu ch nh xm
Ao nh khng?
- Ngy b, ti vn xch lin ln mua nc sut sng sm nh
ch Si.
- B ti y.
Ti ngc nhin v ci ging ni ht ting Yn Thi ca b Lm.
i, ti c sinh ra t Bi, ti trong lng n ngoi hai mi
tui mi ra thnh ph ri i lang bt, ging ti b pha mt ting
qu. Th m ci b Tu ny li hn hoi c ging vng ti. Nh
khch Si my i xm Ao nh, th th con ci y nh ngi
lng ri.
Nguyn Tun lng l ht tu thuc. Nguyn Hng x n. B
xp cho mt chc, nhng hng nm ci mt, c nng st.
ng Lm xch chai ru thuc ra. Ci ny cha bch bnh, gi
gii ch vi ngm, khi thp khp, khi c au rng - ng bo
th.
Tm bng ca s Cng An thnh ph khen tng ng L Hng

Lm c thnh tch trong thi gian khng chin H Ni? ng

Lm ngm ngha nhng ngi khch ng chm ch xem ci
bng ng khung treo trn ch thong nht mt tng. Nguyn
Tun bao gi cng l ngi ti nhn ra trc nhng iu m cha
ai kp nhn l ng hi. ng bt tay ng Hng Lm v ng ny
ci khoi tr th v ci ngi hiu mnh, bit mnh.
ng Lm ni:
- By gi H Ni ti bn ph, nh khi trn Bi y. ng
khch th d i li. Cc anh cng an mt nh ti c nm, khng
b l. Ti l ngi Tu m, thng Ty khng bit u.
Gia chn ru, cu chuyn tr v nhng ngy thnh ph cn
thng Ty. ng Hng Lm ho hng k tn tng ngi cn b ni
thnh, nay vn thnh thong n chi, c ngi i -t com-mngca xch trc ca. Nguyn Hng chn gn c chc chic
bnh. Chng ti ung sung.
B Lm tinh :
- Chc hai ng khng thch. Ti lm bnh m ti cng khng n
na. By gi ngi ta n b b lm. Hm no cc ng li chi, lc
ri hng khuya khuya . Ti lm ci bnh cun tht nh Lng
Sn ngy xa cc ng nm th.
- C ging lc b khng?
- Gi l lc bu hay bnh cun Lng Sn, cng tay mnh lm ra
thi.
Nguyn Tun gt g. Lc bu, lc bu. hm no tr li. Th l
ci qun ng Hng Lm tr nn hay hay m Nguyn Tun tm
dn ra, khng phi theo ti v Ngha na. Vn ci ti gi cho
phi ng ch , chng ti a dua theo. Dn dn cm thy m m
trong nh, nh nhng m Cao Bng Qung Uyn, Thu Khu
v H ng bn kia bin gii nm 1950 trong chin dch. Nhng
qun ph vt, ph chua, ru men l. Nhng ng tay o chm
rng, mt chic rng vng kn o chng bit cc ch cc em dn
cng y ngi Nng hay ngi Hn. Khch ng li, m cm nh
ba c vn km bt cho hoa, li dm chn nc nng, nh nh
tr ca thm Hng nhn tnh cu th Gong tn c Ba Ging

trn i T.
Khng phi b Lm hn i bi. Chng ti n, mt ti di
p v. Li ma, ma tm t t lt tht, nh n ng nhe
nhot tri ma, hay l ta c ngh ra l ma th.
Nh c khch ring, ng Lm ng ca hng. L than k gia
nh, ngay trc bn. Mt l t chic thp nhm to. Hi nc v
mi bnh chn bc ln thoang thong. Ging ni c k Bi m
ti khng th nn c bi hi, mi khi nghe. Cht ci ngi
con gi ch Si bn tht ln ngoi cu ch hi ti cn xch quang
lin i mua nc sut by gi ln b, ngh xa m bun.
Gii ma th ny, tng cc ng ngi. May qu. Vui thi m.
Chic vung thp c gc hn ln tng bp. Ln hi trng
thm khp phng. Nhng chic bnh hp nhn tht mc nh c
ly tng i t ln a ty. Chn nc mm cht nh my git c
cung. ng b Hng Lm ngi cng chng ti. B va n, va tip
bnh v mi ngi nhm nhp mt cch khc nhau. Nguyn Hng
vn ung ru v nh lm nm i, nh l mi khi, mt chc
chic y n. B ch nh nhc ra cp bnh, ng y rt ru.
Nguyn Hng nng chn, m a nc mt.
- By gi ti mi li c chn ci bnh hp nh lc bu t
ngy b ph Khch di Hi Phng.
Nguyn Hng c ng th, m vai ng Hng Lm, ming lp
bp hy hy ho l, ho l, ci n ho t l khng ni ln li na.
Hng nc mt chan cha hai g m, ri li ngi xung nhm
nhom n, nc mt vn l ch. Chng ti quen vi nhng
cm hng gia ng gia ch ca Nguyn Hng. ng Hng Lm
ci h h:
- Ung ru m ra nc mt th l pht ti, sp c bng, cc
ng .
Nguyn Tun ngm tu thuc. Nguyn ch n mt cp bnh.
- ng nm th thi? ng ch, phi khng?
- Ngon lm, b Lm . Ngi bit lm thc ngon nh b by gi
him, khng c na u. Chc na, ti xin ng b mi chic em
v, ti quen n m nh vc, b .

- ng c t nhin.
B Hng Lm ly mnh l chui ti bc nm i bnh t sn
bn gc bn. Cho ti lc ra v Nguyn Tun ch ung ru vi ng
Lm v ngm ngha chng ti n. C hm, Nguyn Tun nhc n
ci ti lc bu nh ng Hng Lm li bnh rng qu l n bnh
cun phi chm nguyn si nc mm cht Ngh mi ln cht, ch
ong nht l em pha dm - dm v mui phng Ty th, nh
ng lo 81 nhn xt, ch bit mn khc nht, tr ra nh con s,
ngi mnh khng th. ng li ch ly sang chng ti ch bit
hc.
Nguyn Hng ci: n c nhiu mi thy ngon - Ci ch ngha
cm nm bt ct lc ca ng, ti chu. Nhng ng bit khen bnh
cun Lng Sn ca thm Hng Lm, th l c, - Nguyn Tun
ni. Quang cnh hng qun khu ny cng l mt gc thi s
thnh ph. Nhiu nm v sau, hi ngi Hoa b i, my ngi
quen thuc v ngho ngho ny vn cm ci th. Nhng ri c
thp thong nh ma trn. Ti vo c ph Ca, lo cho g gii
phng qun trng thy. Lu mi gp. Lo bo lo dn hng vo
s nh gn y. Ti ci:
- Pht ti, c ca hiu ri?
Lo ci hin lnh:
- Nh ngi ta i mnh n thi.
C nhng hm t dng ng nh hm no vn n chuyn tm
ph vi v chng nh Hng Lm, cu chuyn c nh ong.
Thot y thi m ra sng khi. Hng nh Hng Lm ng
ca. Gh vo, thy mnh giy dn nim phong. Nh ngi Hoa b
i. Qua c ph lo Ca thy mt ci ging k thi ra tn ngoi
thm. Ngi khc . Ci ngi c tui tr ui nga qua cc
ni H Giang y i, ci b ging ngi con gi xa u ng
C Ng c cng i khng? V chng ng Hng Lm, ngi con gi
ch Si khng bit ting Tu, ni ging k Bi. M cng i, m
gi lo c ri, m i u. Lo cho gii phng qun ti cng
khng gp li na.
Nm trc, ti qua Ty Beclin. C hai v chng tr gc Trung

Quc, khng bit ting Tu, khng bit qu u, ch bit cha m

sinh ra th x Bc Ninh. Nghe tin c ngi Vit Nam mi sang th
n chi cho nh ni sinh. Hm tt mng nm, nh cng thi
xi, thp hng ri ng ca, v chng ngi khc. Qun n
Phng Hong, c ch hng Trn L Tng k chuyn ni nh tha
hng. Ngh ngi Do thi, ngi Digan cng ch n th, nhng
cha phiu bt vng quanh tri t nh th. L Tng ch nghe
ni qu Thng Hi. y l n i L Tng nghe k li. Ri
sang Xim, Bng Cc, vo Ph Kit. L Tng c sinh vng
du lch v ngh mt Ph Kit. Khi ln, theo cha m sang M, bng
bnh my ni ri ng li Canaa. L Tng ly chng, hai v
chng tri v Beclin, nhiu nm ri. Ri cn i u na? Trn L
Tng mm ci, c phi hnh bng con gi ci b gi ch Si
ngy trc y? u cng l nng ni chia ly th cng ch mnh
ngh ra thi. Ni i ni ca nhng ngi khng c qu th u
cng vy. Ngi Hoa o Ct B ra i nh th ny. C vn
chi, ph chi hng my trm chic thuyn u trong vng. Sut
m ch chn, t pho. G gy th ra khi. Ci ln ti qua min
nam n-, thy ni gn cng Madrat c nhiu vn chi ngi
Trung Quc, c thuyn b ngh, mi n nh c. Phi nhng
nh chi o Ct Hi, Ct B dt sang lp nghip y. C th.
Hm sau, mi r ngun cn nhng git nc mt Nguyn Hng
ri xung a bnh cun hp nh Hng Lm. Khng bit nhng
iu ti on c hn nh th, nhng my hm y t 18 bc vo
thu hoch c nhn. T nh gi cng tc sng tc thi gian qua.
Nhng ci ng v nhng ci sai v phng hng sa cha. Thi
quen nhng cuc hp tp th ny gi l chnh hun, ci ng, ci
tt th ni lt pht, ri ngi ta di ln u nhau nhng ch
nhng, ch tuy nhin, ch mc du ...
Ti b m h mt cnh gic mi mt. Cc c quan Hi Nh Vn
v nhiu cng tc b lng on. Bo Nhn Vn, nh xut bn Minh
c khng cn, nhng t tng Nhn Vn - Giai Phm vn tn ti,
vn lm lch lc chng ti.
Ngn ngang tm s v tm trng chua cht, ma mai, li hi

hc. C ngi quen thn, c ngi ch s s, by gi moi mc

nhng vic, nhng li ni, bt k ni lc nghim trang hay khi
vui chn bng a, c dn chng bng c ra, phn tch cho
nhau r ranh gii ch ta. Ch Nguyn Tun mi nh lu v
bng nhng cu gp y. C nhng ngi ri Nguyn Tun khng
bao gi dn mt na. n lt, ai cng phi sut bui ngi chu
trn nghe c t mng xa x, vi vt. Kim Ln k do trn ch
Chu, trong mt cuc kim im, Ng Tt T b mt anh xa nay
bc Ng vn khng coi ra g, by gi phi nghe anh y st pht
ln lp cho. Ng Tt T qut nc mi vo gc cy, st si ni vi
Kim Ln:
- Lm ngi kh lm, bc .
Kh mt ni, c ngi nghe ph bnh, c tip thu thun tht, cn
minh ho thm li mnh cho to ra thm na. Th m cng khng
c tin, li b t co l hi ht, trn u tranh. C ngi bng
tht thy mnh sai, nhn ngay cng li b cho l nng cn, con
vt, thiu o su suy ngh. n lt Nguyn Hng trnh by, li
t chng bo Vn ra trc mt, gi tng s, va ni va a nc
mt. Chu chng ai phn tch ra th l k cng hay nhn ti. Ti d
cc cuc chnh hun nhiu, c ngi lo qu, c thng khng
chp mt, nh bo Cu Quc, mt cu cn tr, vo rng tht
c.
Phng chm tr bnh cu ngi l ngi nghe khng c ni
li, i n lc pht biu th tip thu. Dao ko chnh hun ca ti
cng hng hi m x nhiu ngi lm. Ma ng 1951, rng
Chim Ho, hai thng d lp u tin chnh hun gi l theo
phng php Hoa Nam. Lp y nng ct cc ngnh cc gii v a
phng hc xong v to ra rng khp. Trn Dn v T Phc ph
trch chnh hun trong vn ngh qun i. ng nh Hng v L
t l cn b trn ban tuyn nghin hun Trung ng v m cc
lp cho gii vn ngh. on cn b gio v i hc chnh hun
Hoa Nam v mc o bng xanh S Lm. Lp ti b mc, mt s
cn b vt Trng Sn vo lm chnh hun v ci cch rung t
trong khu Nm. on cn c lnh vo su hn, nhng mi ti

min ng Nam B th hip nh Ginev 1954 c k kt.

Na m tr dy, gia rng t hng trm b uc ln, lp
long bng khu hiu vi en ch trng... Bc l khuyt im...
Thc o lng trung thnh... Tri rt ct rut. Rng m ti nh
mc. Con ngi bn thu li lm y ry... Cha... Cha thnh
khn, lm li... li lm li. Mi ln lm li, vit li cng ngy cng
y ny lo. Ci ch i c t thng qua c xa vi vi. Ch c bc
l ti h ho ng by th c chng ni ra d nht, khng c cng
m ngc bo c, nht l nam gii. Cht ri cn b khai tr, v ti
trn u tranh. Ho s Nguyn T Nghim tham gia mt t gim
t Thi Nguyn. Cng tc di x xit cht phm php tng
bui, tng ngy, c i nh mt n v ra trn. Hai ngy bt r,
mt ngy xu chui ri hp r chui, ri trng thn mi xm ra
mt... i vin gim t Nguyn T Nghim loay hoay c tun
khng bt c r, khng xu chui c mt c nng no.
Nguyn T Nghim hong qu pht di, i khng nh ng v
xm. Sut ngy v vn ngoi ng, bt co co, chu chu n.
Ho s T Thc Bnh c c quan cho xung on xin Nguyn T
Nghim v. Cha bao gi ti hi li xem ngy y Nguyn T
Nghim in tht hay s phi ngi chung tru kim tho sng
tc ra tr Vn di y.
Chnh hun xong Chim Ho, v t chc chnh hun tr thc
v vn ngh s. ng nh Hng, L t, Nguyn Minh Tn lm
cn b gio v ch cht ca lp. Anh em chng ti ai t trc
cha d t y th lm nt. Ti chnh hun ri li d na khng
lm gio v nhng c lm t trng. T ti c nhiu nhn vt l
khc nhau: Phan Khi, T M, Vn Cao, Nguyn Cng Hoan, nh
trit hc Trn c Tho, bc s ng V H... Ngi kh gp kin,
kh nh khng phi bc Phan Khi ng bng nh ti tng
m li l bc T M hin lnh, c m, t ni.
C hai vic kh cho t trng ti v bc T. Bc T M ni:
- Nguyn Tng Tam phn bi, n l k th ca nhn dn.
Nguyn Tng Tam lp ng i Vit hi dn hi nc. Nguyn
Tng Tam theo Tu Tng v chng ph cch mng ri trn i.

Ti kch lit ln n n. Nhng ti khng qun c Nguyn Tng

Tam c n vi ti.
Bc T tip tc:
- Ni thng ra l khng c Nguyn Tng Tam th khng c T
M. Khi lm bo Phong Ho, Nguyn Tng Tam khuyn khch
T M i vo th tro phng, chuyn th tro phng, c Nguyn
Tng Tam mi thnh T M.
Bc T M khng chu phn bit chnh tr v vn ngh hai v,
bo Nguyn Tng Tam c ti th c, nhng Nguyn Tng Tam
gip T M, lm sao ngh khc c, bc T M cha bit
phi nn th no. n c Trn c Tho mi Php v Vit Bc
cng lc u :
- Khng c, khng c, khng th gng nh vi Nguyn
Tng Tam c.
Trn c Tho hn nhin hng hi c trong cch sinh hot ca
anh lc y. Tho em cho ht Ty. Tho mc qun o nu,
i chn t. Ti ng khng mn, mc du chng ti ng rng
u sng L, m n, mui ra nhiu nh vi chu. V mun m,
t phi tp gian kh cho kp vi cc cu. Trn c Tho ni ng
n th. Chng bao lu, Trn c Tho run cm cp st rt xanh
ti.
Sau cng, T M u du :
- Cc anh phn tch th ti nghe hiu, ti nhn ra c
ci mt thng bn nc y ri. Ch lo trc mt iu, qu t trn
bit u vic i thng o le. Chng may lch s c cuc xoay
vn th no, mt ngy kia ta bt sng c thng cht chm y
m tnh c li c T M y. Th xin chnh ph ng c T M ra
chm Nguyn Tng Tam.
Nghim ngh, T M ni, khng nhn ai :
- Ti ngh cc anh th.
Vic th hai rc ri hn. Bc T M, chin s thi ua ngnh vn
ho vn ngh i d i hi anh hng chin s ton quc Tuyn
Quang ri v nh tn c bn Bc Giang, trn ng T M tt
xung vng ven sng ung. i cho tnh Bc Ninh ng dng

mt v ca T M. Chng may, sm hm y ch bn kia sng

trn sang cn qut, cp ci n. T M b bt. T M khai l cng
chc i tm v con tn c trn Thi Nguyn! . T M ni c ting
Ty, bt Ph Lu gi T M li cho lm thng ngn, cha gi v
giam Nh Tin bn H Ni nh mi ngi kh b bt trong cc trn
cn. Chuyn ny ti vit tp k Chuyn c H Ni.
Thng quan ba sp bt Ph Lu b cht trn. Hm a xc quan
ba ln -t v H Ni, T M c ting Ty mt bi vn t. i
thi, th l t chng ti qun bc T n iu. Cng khng ai khen
bc mt cu, bi v bc T M c tht th ni ra, chng ti mi
bit chuyn k cc y, ch T M giu i th no ai bit c. Lc
n lt pht biu tip thu c gip , T M cng khng ni
cu no.
Hm tan lp, chng ti tr li c quan. Trn ng i, T M mi
th th tm s :
- Nghe cc cu phn tch mnh cng nhn ra ci sai. Nhng
m... nhng m... t tnh nu khng c bi vn t, khng c
thng quan n mi n thay tin cn hn, i no n th cho t i
Thi Nguyn tm v con. C c x lng th T M mi v vi cc
cu c ch. Th th th bc cn ln xem thng Khng Minh T
M so vi thng phn ng T M, thng no nng cn hn.
n lc y khng cn vai t trng, ti ci tr. lu vi T M,
thy anh c va ng ngc va thm thu v khng bit a. T
M lm th tro phng ton c bn tin thng tn x ly gi . V
H Ni, chi b d nh kt np T M vo ng. T M cng c
nguyn vng y trn nhn bo co v c kin xung ng ch
T M chin s thi ua ton quc xng ng ng vin, nhng nn
ng ch T M ngoi ng. Nh th c li cho cuc u tranh
thng nht hai min.
Ti c trch nhim ni li vi anh T M nh th. Ti ni, ri
li ngh T M cng ti ln gp trn. Ra v, anh T M bt tay
ti, v h h. i thi, bao nhiu no nng trn ai. Ngt hai nm
trc, ti i lm anh i my t ci cch rung t. t 3
di k b Hi Yn Tnh Gia ri ln Hu Hin tng kt. Xong v x

ng Tin Nng Cng, t 4 c thng i ph ph trch to n.

Chng phi v ti ti ba nh ch th no, m v hi y nghe tin
chnh quyn trong Nam kin vi y ban Quc t rng ta vi phm
nhn quyn, bt giam ngi khng c n. on u ci cch c
sng kin tm ra ti l nh vn nh bo, gi ln, phong chc cho
ti c cng v ma bt sa son ch ngha, giy t i ph, nu
y ban Quc t kim tra n. Ti lm sn nhiu bn n. Mi
khng thy g. Nhng d sao, i ti cng l mt i nh ch
kh, hai ln c tuyn dng ton on. Cho nn, t 5 c
iu ra Cm Bnh Hi Dng vng hai trm ngy sau tip qun
mi gii phng, lm mt lo thng ci cch rung t khng qua
pht ng gim t. Nhng vng trng c s, chc chn lc nhc
mt thm v quc dn ng. Ti lm ph, i trng Hunh C,
nghe ni l i i trng bn qun i tham gia ba t ri.
Hunh C st pht d di mi mt. Mi vi ngy xung x, Hunh
C t chc mt tinh hoan nghnh on u duyt cho bn mt
a ch nng kh th nng dn ln. Hunh C ly mt c r c
nng. Hunh C bo t cha c v. Vc cao ln, vm v, dng
ng tui, hai con mt ngu , i u cng eo ba l v vt ci
khn mt trng quanh c. Ti nghi ng th no y, chng l lo
ny li cha c v. Nhng khng dm h rng. Hunh C nht ti
vo chung tru lc no chng c. Ti vit bi v lm nhiu
ca dao ng bo ca on v ti cng ho c b m ti nghe
nhng cuc hp k kh.
Bao nhiu nm sau. Mt m ti m i Si Gn. Ti hay nghe
mc Tao n, ci ging n o t ca c nhn inh Hng. Hm y,
c tin i t Hunh C i d hi ngh quc t chng cng i
Loan. L, nhng ti tin ngay l Hunh C y. n lc Hunh C
pht biu vi cc nh bo sn bay Tn Sn Nht, tha m
bo... tha m bo... ci ting Qung Ngi nng trch, nghe d
s vn nh ngy lm ci cch Cm Bnh.
Th ra, Hunh C lm ci cch cui t 5 xong ri vo chin
trng, ri ra hng ch.
u ti nng tru ma gi chnh hun. Lc lng im vn lo vn

v. Khng bit nn th no, cng khng khuy kho nh nhng

c. Vic khng ng ngh m m ra ngh. Xa kia i lm, ci
ngh bn giy kim ng tin ma mt ra, ri vit vn, cng l i
lm. Ti theo ui l tng t nhng ngy bng ti. Khng c cch
mng, ti lm sao nn ngi nh by gi. Lm sao ti li c th
nghing ng, c th b lng on c nh? rng ra, i ci cch
ri v bt tay vo nhng cng tc rt quen m cng rt mi m
ny, mi c hn mt nm. Ti hu khuynh, ti b anh em bc
ln phng mi Triu T Long, ti b bt mt, ti b x mi m
khng hiu, chm hiu, khng t bit. Phi th khng? Ti khng
tin ti n ni th. C l ti cng nh Nguyn Hng, ch
thy cng phu lm bo, mt cng lo vic th th khng th
sai. Ngy trc v c khi y, Nh Phong vn bo ti l thng
ngoi lu c, vn chng o gt. Ci y th c th. Ti sinh ra
ni thnh ph vi lng mc ln ln, th lc chnh l khng khc
ra la nh tri t lng i Hong ca Nam Cao, m qu ti, ti
bc m toc t giy, c tin l c c, by lu ti ln lc trong
kho i y c th v th m ti sai chng.
Trc bc kim tho, chng ti c nghin cu v ph bin
li vn Nhn Vn xy ra nm trc. S vic y phc tp c
trong nhiu tng lp x hi thnh ph, khng phi ch c my
ci truyn ngn, bi th trn bo l tt c. Trong nhng ngi dnh
lu khng phi ai cng u bit tc ng nhum mu chnh tr lan
truyn trong hot ng ng x hi Php c (Sfio) v nhng ngi
ang lo lng ln t sn hay nhng ngi lin quan, con ci v a
ch cc ni ln v n nu. Li c ng tu vin vn ha uy rng
con, tay chi c c hng, ni ting Vit nh ta, li c th lun
lu tng gim mc uy ly a phn H Ni dy d gio dn sng
vi qu c, bit nhn nhc, p mnh, th lun lu lan n nhng
vng cng gio c s du kch c H Nam - vn a phn H Ni
ca bn o. Cc ni y, chn nm khng chin khng c l cho
ngi cht cho tr s sinh, cho cc m ci, by gi cha c v
lm l dng my thng qua cc lng cha ht. Ci h o xi
lng du kch i Hong ca Nam Cao cng tri nhng vic o

vic i nhiu kh th. Nhng ngi nc ngoi vi phm an ninh

ca t nc b trc xut. Ngi c quan h vi h, Thu An v
Nguyn Hu ang, Trn Thiu Bo trn ng xung Hi Phng b
bt ga Ph Thi. hi trng, c ph bin th.
Ting v tay ro ro. Ti ngi im. Ti ngm ngi nh hn mi
nm trc, t vn ho cu quc chng ti b gii xung Nam nh.
Mt thm xong cung, cn nm nh giam i ra to. Di di, c
ngy chuyn to lao, Nguyn Hu ang c mt nhn xt chua
cht v n b:
- Nhng thng n ni lm lnh nh tao, n b khng thch.
Chng n a nhng a l ng mt cht, d sai bo. Tao c kinh
nghim th ri.
Nguyn Hu ang ngm th ging th th rt bun: No nhng
ai by thc thn nam t. Bn b ch tang bng... Ngn my bay
bng...
Tan lp Thi H t lu, Phng Cung b bt, Phng Cung cng
tc chy hiu vn phng c quan hi Vn Ngh t trn Tuyn
Quang. rng, nhng vic tn mn khng tn, giy t cng vn,
gi sch th vin, lm sch mi, i cht ci, vc go, khing
ngi m ra trm x, thui ch lin hoan... Ngh n Phng Cung,
ti nh nhng vic linh tinh hng ngy c quan khng chin. Hi
y nhiu ngi u vo lm c quan, tuy kh song chc chn
hn long ong giang chy ch.
Nhng m cng l u yn thn th ngi ta t li khng dinh
t v thnh, mc du tht ni o heo ht gi li khc. Bo Cu
Quc Vit Bc chng ti Bc Cn c anh b c quan ra ly v
ngi Ty trong lng ri i ct tc, i sn trng. By gi anh Ban
ra ngoi lng vn cn sng, vng ch Tn Cng trn Thi
Nguyn. Tt, ti thng nhn th. Phng Cung t c quan no dt
n, khng nh - c l ty thng tin Tuyn Quang. Chi vui, cng
khng , k c vic h trng khi ti nh Phng Cung p xe
o a ch Nam Cao xung Hong an tm m anh y. c
truyn ngn Con nga gi ca cha Trnh Phng Cung ng trn
bo Nhn Vn ti cng gt g.

- Thng ny vit c. Nhng cn hc mu ra mi nn cm nn

cho y, con .
Phng Cung cng iu m v tp tnh nh ti ngy xa, u
d m c sng c m ngay. Phng Cung b bt khi nhn vn, nhn
v c dn dp yn ng, tn. Nghe ni Phng Cung hay
chn ch chn anh vi m Trn Dn, L t, Hong Cm, c
my anh ny phong chc tay truyn ngn nht ng Dng. Chc
l la chiu ru vi nhau, n ni cng ng ngo ganh nhau,
cng bt mng. Li vit tp D k nghe n l ti lm, d lm.
Ti khng th tng tng ra c mt Phng Cung th no m
b bt. Ti vn m mng v chng ti, cy s ba, cy s by trn
Tuyn, ph Di, c ph Pho, anh chng mt xanh xm v da
hu v vt vt nn trng c, c ngi bn bn c sch, c lc gi
gh hay li hi lm g, con mt o m tinh, nh ch mo v l
r rnh chut. V H Ni, i ba ln chng ti lng chng c ph
Phc Chu ph trn. Hnh nh Phng Cung qu trung du v ni
nh a nh ph th no y cng khng bao gi ti hi.
Li hn mi nm sau. Chp ti, mt ngi bc vo ca. Dng
r, mt ti ngot, khng phi Phng Cung m l ci bng Phng
Cung trn t giy ty ch m m.
- Phng Cung phi khng?
- Ti y.
- Cn sng v c a?
- Cng khng hiu ti sao, anh .
T y, thnh thong c gp li. Trc kia ti khng bit, by
gi chng mun ng n vt au. Li bnh thng. C hm
Phng Cung ni chuyn t, c nh chuyn ai, u. Hi y,
thuc vin ra, loi c bng A rt him, d y l dc phm
ca ta. Phng Cung hi v k lun:
- Anh c bit sao thuc him khng? Trong vin ra c thuc
phin. Ngi ta mua, gi cho thng ngi nh t hm nghin,
cai nghin. C a ung vin ra, c thng khng a c, gi
tut da, pht in.
Hm y, chng ti i n ph, Phng Cung tr tin ri r ln c

ph b Snh Ct C. Tt, Phng Cung em biu chai ru thuc.

Ti mng, ci thng chm lao ngy y - bnh lao nng ln
trong t tuy ngy nay khng phi l bnh cht my na, nhng
vn l ho lao. Phng Cung hi ti:
- Anh c bit ti phi giam bao nhiu nm?
- Khng bit.
- Vng, mi mt nm t bit giam.
t li bit giam, li bnh lao, th m khng cht r t. Th
no, ngi t bit giam mi mt nm vn hin c v. Li lu
lm khng gp. Ng nh Phng Cung lm sao. Nhng, mt
hm, c ngi s Cng an n nh ti k chng nhn qung cng
tc c quan sau cng Phng Cung lm vic, trc khi phi bt.
Cc anh ph trch Hi Nh Vn by gi u l ngi cc kha mi
khng chu trch nhim qung thi gian y. Ti li phi lm ci
vic qua lu ri.
Ti hi ngi cng an tr tui cm giy.
- Chng nhn lm g?
- C lin tc cng tc th mi nm cm s hu. Th tc th
.
- Lin tc c c quan nh t?
Anh cng an ci hn nhin, cho cm n bc. Gn y, nghe
Phng Cung chuyn ln mt xm trn Qun Nga. Nghe ni
con ci nn ngi khm kh, lm c nh mi. Li thy bo
ng vit, vit hi k - hay tip tc D k sau hn ba mi nm,
h i? Bo c hm no ln chi, vn cha i c.
Ti ngi cnh Nguyn Hng. Kim im Nguyn Hng mt bui
cha xong. Vn mt chng bo Vn, vn nh mi hm. C t vi
nhiu ngi t khc n vin tr cng khng ai hi thm Nguyn
Hng mt cu no na. By gi m ng n, li phn tch, li b
sung, li ti xin gp vi ng ch th chc chn li nh hm qua,
hm kia, trng trc ka ka Nguyn Hng xo bn tay ln chng
bo, vut vut, mu mo ni, nc mt nh trt... ti thc m
thc hm... ti b ht sng tc, ngy m ti ch ngh n t
bo... bi ny ti cng nhn... bi v khng chin... bi ny v

thng nht... bi v sa sai ci cch rung t... ti khng... ti

khng... Chng my lc Nguyn Hng li khc hu hu.
Th l khng ai ni chen vo c na.
Bo Vn ngh. Tun bo Vn Hc ra thay. Nh xut bn Hi Nh
Vn st nhp vo nh xut bn Vn Ho, b phn vn hc ca
nh xut bn Hi Nh Vn do ph gim c Phn ph trch.
Chng ti th c chia vo cc t i thc t lu di theo phong
tro lc y. Nguyn Tun, Nguyn Huy Tng, Vn Cao, Lu
Quang Thun, Nguyn Vn T ln nng trng in Bin. Nguyn
Hng v nh my xi mng Hi phng. C nh i m th, y xe
gong ng bo Nhn Dn. Ti i vi t trng Hong Trung
Thng, xung Thi Bnh cng vn Hong Cm, Chu Ngc, Trn L
Vn, Phng Qun. Chng ti v lao ng v xy dng hp tc x
mt thn Thi Thy, huyn Thi Ninh. Mi x mi t chc hp
tc x mt lng lm th im. i lu, chuyn hn mi ch
sinh hot c quan v ng v a phng.
Bui chiu y, Nguyn Hng r ti n chi nh. Khng phi
chiu th by, khc l mi khi.
Ti hi:
- Li nem S Gong?
- , mi kim c ci rau hay lm.
ng, li ch gi vi nhn nhau thai bm vi mc nh. Vn trn
cn gc mi khi. Cc chu, a b ci, a xung nh ra rau,
a ngi hc cnh ca s. Ngi trong phng b bn hn c.
Ch y gy leo khoeo chm bnh hen, ng li hi rn cho
nem trn ho l than cm. Ch i lm v, sao hng sch ng ca
sm th - ti hi. Ch ci nh nhng, khng tr li cu hi m sau
ti mi hiu. C b bn gc tng ng m mn o st ch ca
chu no.
Chng ti im lng mt lc. Lp hc di p xong lu m ci
r ri cng vi bao nhiu bun b vn v khc li cht y mi
ngi chm vo mt x. Khng phi ngu nhin m va ri mi c
cuc hp v vn tn vn gian trtkt V Trng Phng, do
Hong Vn Hoan triu tp ch c t nng ct, ct cn nhng ngi

tin cy. Hai chng ti khng c d. Cuc hp ban chp hnh Hi

cng quyt nh v chng ti. C hai ngi hng nht, Hoi
Thanh v Lu Trng L ngh a hai chng ti ra khi Ban chp
hnh, ra khi Hi Nh Vn. Nguyn Hng sut li b kim im v
khng i a m Mnh Ph T. Ti th c Phn chng nhn
Anh ny c i a, c khing quan ti ra xe nh n!. Nguyn
Hng b nhm l c thi chng i vi nhng ngi tch cc.
Nhng n khi Nguyn Hng ni rng my hm y nm khn
nh, khng n c quan, khng c bo cng khng ai n bo
cho bit. Th mi ngi mi thi.
t nhin, Nguyn Hng nghim ngh ni:
- Tao khng chu.
Ti h. Nguyn Hng ni tip, nho nh:
- Tao kin ln anh C.
- Kin ?
- , tao kin. Tao tin tng ng ch Sao . Khng d tht nhau
nh th. Tao khng c iu g khng ng vi ng.
, chng ta sai lm sao c. Nhng t tin ngy di. C iu,
Nguyn Hng c biu hin ra khc m thi. Nguyn Hng kia
m. C ln, ti c Trn Quang Huy k rng khi sp chin tranh
th gii ln th hai, b phn hot ng cng khai ca ng chun
b rt vo hot ng b mt.
Trn Quang Huy c phn cng a Nguyn Hng i cng tc
thot ly. Nguyn Hng ra ngoi Hi Phng b mt c vi
hm, nhng m cu ta nh nh hay sao y, hm no cng khc! .
Th l li phi cho v. t lu sau, mt thm Php bt, ri Nguyn
Hng b y ln tri tp trung Bc M trn H Giang. Phi, chng
ti t nhng ln li y ra c m.
Nguyn Lng Bng ng ph trch ban thanh tra Chnh ph.
Nguyn Hng cp c m bo Vn ln ban thanh tra. Nguyn
Hng qu Nguyn Lng Bng, c l t nhng chuyn vt ngc
dng cm. Nguyn Hng gi mt cch trn trng ng ch Sao .
Hung chi Sao li ng lm Bao Cng.
Nguyn Hng ni i ni li:

- Ri my xem? Ri my xem!
Ti khng ni. Cng khng dm mt cu ci ct ci c tin hn
nhin ca Nguyn Hng. Nguyn Hng lm bm, lu bu ni mt
mnh. Lt sau, bo ti:
- M tao tnh ri.
Nt mt Nguyn Hng ru hn li. Nguyn Hng thng vui
bun t nhin, kh hiu. Va ni n Sao , Nguyn Hng phn
chn l thng, by gi li khc hn.
Ti a t bo Nhn Dn ngy 12 thng ba nm 1958 in bi ca
ti l Nhn li mt s sai lm trong bi bo v trong cng tc.
Nguyn Hng cm xem, ch qua loa, ch chm ch.
Sau i hi vn ngh ton quc ln th hai, cng nh tt thy
anh ch em vn ngh s, ti rt phn khi trc s thnh lp ca
nhng hi ring ca cc ngnh.
Ti thng ngh rng. ng li th c th ca Trung ng
ng gi i hi, ng qu, r qu ri. Chng ta ch cn lo liu
sao cho nhau ra sc sng tc m thi, mt mt khc, i vi
nhng t tng chnh tr nguy him v nhng quan im ngh
thut sai lm bc l trn bo Nhn Vn v cc tp Giai Phm ca
Nguyn Hu ang, Phan Khi, Trng Tu ti ng rng trc
phong tro qun chng u tranh phn i nh va qua, h phi
sng ra, nh vy l gii quyt xong nhng lch lc y.
Cc quan im nh nhng n v l nguy him nh trn,
a ti ci nhn, cng vi nhng l lun sai lm trong ch trng
cng tc ca ti. Hi nh Vn Vit Nam v c th trong mt s
vic lm, mt s bi vit ca ti.
Ngy nay, sau nhng cuc tho lun, ph bnh va ri, ti mi
nhn r trong nm quan tnh hnh khng phi mi s m p ch
c vic sng tc m trong vn hc vn c u tranh t tng gay
go. T tng xu ca nhm Nhn Vn Giai Phm tip tc len
vo c quan ca Hi nh Vn, trn bo Vn, gy nhiu tc hi.
Quan nim m h ca ti, khch quan to iu kin cho khuyn
h hng t tng nhm y l dng din n bo Vn v mt s c
quan khc ca Hi Nh Vn nh nh xut bn, cu lc b, gieo

rc quan im chnh tr v ngh thut nguy hi. S yn tm v l

ca ti trc hnh hnh l do ti hu nh khng rng
min Nam cn nm trong li quc M. B my chin tranh
tm l ca M Dim ngy m tm mi cch gieo rc t tng th
ch ph hoi s nghip xy dng min Bc ca chng ta.
Trong vn hc hin nay khng th qun mi t tng u hoc c
li cho ta hoc c li cho ch. Ti hu nh bng chn nh vi
cho nhng t tng xu ca bo Nhn Vn c cn c c hi
nhoi ra trn sch bo ca Hi Nh Vn, lm cho M Dim c c
hi li dng gy hoang mang cho ng bo min Nam v
xuyn tc s tht min Bc.
Mt pha khc, ti cng cha nhn r min Bc ng trn
qu trnh cch mng x hi ch ngha. Cch mng x hoi ch
ngha m ra trn min Bc Vit Nam sau cuc chin tranh tn ph
khc lit trong khi tin hnh cch mng rung t v ci to t
sn. Vi c im x hi Vit Nam, cuc cch mng x hi ch
ngha min Bc nc ta vn khng th ra ngoi nhng qui lut
ph bin m trc nht l cuc u tranh giai cp mi ng din
ra v mi mt. Tt nhin, trc cng cuc ci to x hi ch ngha
th nhng lc lng t bn ch ngha khng ln, phn ng, ra sc
chng chi v mt lc no ko theo c mi s hoang mang
nhng tng lp gn cnh.
iu rt r hin nay trn mi mt u tranh t tng, chnh
tr, kinh t, vn ho thnh th v nng thn. Do y, cng thy
r nhng t tng nguy hi ca mt s ngi, t bo Nhn Vn,
khng phi ngu nhin tn ti v c c pht trin i khng,
chng li ng, chng li ch ngha x hi trong khi giai on
cch mng ng chuyn nhanh, chuyn mnh.
Nhng iu trn, trong thi gian va qua, ti hon ton khng
bit soi ln v ct ngha c trong lnh vc vn hc.
Cho nn, bi t chc pht trin lc lng sng tc trc nht
v bi gp kin v vn con ngi mi ng trn bo Vn ti
a ra mt s lun im sai lm. i ni rng:
1. Trong phong tro vn hc hin nay hy khoan khoan l l,

bi v l l cn ri, ni t en hay bi hng g cng l v ch.

M ch c t chc, pht trin sng tc l cn thit v ng ch
trng hn ht, trc nht? Ch trng trn y c phn nh
hng vo hi ngh ln th 3 ban chp hnh Hi Nh Vn v tr
nn phng chm cng tc ca mt thi k gia hai k hp ca
ban chp hnh. Sai lm ca ti gy nhiu tc hi. L c nhin,
nhim v ca Hi Nh Vn l phi tm mi cch pht trin sng
tc nhng vn l pht trin sng tc theo phng hng t
tng no?Khng th pht trin loi sng tc mang nhng t
tng xu, chng i li ch ngha x hi, khng th b cng sc
ra t chc, to iu kin cho nhng sng tc nh vy ra i. M
tri li phi u tranh chng nhng sng tc . Nhng trong thi
gian qua, bo Vn, nh xut bn Hi Nh Vn li em in ln, ng
ln nhng sng tc c hi. Nh vy, khng th gi l pht trin
sng tc. Th m ti bo v cho nhng sai lm . Ti cn cho
l l l cn ri, thc ra l cho cng tc l lun, ph bnh khng
c ch, lc ny c vic sng tc m khng cn u tranh t tng.
V th, chng nhng l khng tr c nhng t tng xu li cng
khng tm hiu, phn tch, biu dng c nhng lung sng tc
tt.
2. Khi tho lun v con ngi mi ti nu vn mt con ngi
m i Vit Nam l c tht, nhng v cng phc tp, v n sinh ra t
mt x hi phong kin v thuc a nng nghip lc hu, li tri
qua gn mi nm khng chin gian kh v hai min chia ct nh
ngy nay, cho nn, hin gi, nu biu hin con ngi mi th d
ly quy cch no ra so snh cng l cng thc cng nhc, bt c
ai cng khng th nh c mu cho ai theo. M ch nn cng
nhn nh thng nht i khi nh trn ri i su tm hiu v biu
hin, cng mun mu mun v cng hay.
Ni cho cng, v vic biu hin con ngi mi Vit Nam, ti by
gi ti vn thy l rt phc tp l nhiu kh khn. Nhng nhn
nh xo nho nh trn lm cho ti ln ln c s ca vn
con ngi mi u m ra, con ngi mi l ai, con ngi mi
phi th no. C nhin, nh vn khng th ly cng thc cng

nhc thay th s nghin cu tm hiu nhng con ngi mi

ng sng trong i. Nhng khi ng ta nu ln: con ngi mi
l con ngi lao ng chn tay v tr c phn u xy dng ch
ngha x hi min Bc, trc nht l cng nng binh, th l s
tht l nguyn tc cn bn ch khng th gi l cng thc. Tri
li, gia lc chng ta ng u tranh vi li sng u c, bc lt
ca mt s ngi t sn, m ch nu cao con ngi chung chung,
vi i mi ranh gii, nh vy, ch l bao che cho nhng kiu ngi
bc lt li thi. Trc y, chnh bo Nhn Vn v cc tp san Giai
Phm cng np sau chiu bi con ngi m bi nh ch ta v
a ra nhng t tng tnh cm c nhn ch ngha, chi li vi
cuc sng mi ang c xy dng. Do quan nim thiu cn bn
nh trn, ti rt coi thng s m nht hnh nh cng nng
binh trn bo Vn v trong phng hng xut bn ca nh xut
bn Hi Nh Vn. Ti khng trng vic khuyn khch nhng tc
phm cp nhng vn nng hi ca cch mng v xem nh
ni dung, qu thin v hnh thc, k thut. Mt khc, nhn nh
ca ti b mt s ngi c xu hng t tng lc hu c np
vo, t im v vi thm theo li ca h che du ch trng
tch ri ng li vn ngh ca ng. Nhng chiu bi con ngi,
nhn phm chung chung y thc ra ch trn trnh i vo cng
nng binh, hoc ngy bin l biu hin thc t no cng c.
Cho nn, cng d dng thy nh va qua, bn mt s sng tc
gi tr, cn nhng sng tc m au, vng vt dm u vo nhng
kha cnh tn mn, c bit, sc ch quan, xa ri nhng nhim v
ca thi i, xa ri i sng qun chng. Nhng sng tc t
cho l tm ti nhng thc cht cng ch li ri vo bnh s lc
vn vt m thi. S tht t r: ai thm thc t qun chng,
nhng sng tc no chun b trn sc lc ca kt qu thm
nhp cuc sng u tt. Nhng ai s thc t nh con di s bng
sng, trn np sau ci l chn thc t do mnh m ra u cng
qun khng vit c, t mnh thy trng rng mt cch xu h
v h tht bi thm hi.
Vi quan nim trn, ti t vn sng tc n thun trn

hnh thc ca cng vic sng tc m khng t vn ni dung

sng tc th no (tht ra, u c bm c t tng lc hu m c
sng tc th cng ch ngh ra c nhng ci ti ci xu m thi).
Ti khng ch trng thi khng my may t vn t
chc hc tp nghin cu chnh tr, nghip v v trm trng nht,
khng t chc i vo thc t lao ng phn u ca qun
chng, chng nhng khng gip m cn bung lng coi thng
kh nng ca ngi vit ho mnh vo qun chng. chnh l
mt thiu st trm trng.
Hin nay cch mng chuyn giai on, nhng bi nhn thc
v t tng khng chuyn kp, c ch ln ln, ti khng lng
ht c tm quan trng ca u tranh giai cp. V th m nh
gi thp nhng hot ng ca t tng chnh tr v ngh thut
kiu bo Nhn Vn vn sng st, li nht nhnh dn thm nhng
ri rt lc hu ca tng ngi hoc mt phn no trong t tng
mi ngi, vo lc giai on cch mng ng chuyn, n dy
gia chng li bc tin mi ca cch mng v tc hi khng
nh.
Nhng khuyt im trn y dn ti sai lm ln nht l lm
tm thng v h thp tc dng lnh o t tng ca ng. Mc
du, trong lc ny ti cha kim im cng tc ca Hi Nh Vn
m mi bc u nhn li mt s bi bo v cng tc ca ti, cng
thy ra c ci nguyn nhn v tc hi cui cng ca vn
l nh vy.
nh rng trong mt vi s nh gi c th v mt truyn
ngn ny, mt bi th n, c th nhn thc ring ca ti cn cha
r rng, nhng chnh yu l nhng iu cn bn thu hoch trn
kia ch ra nhng sai lm ca ti, nht nh s cng lm ny n
s suy ngh ng ca ti, gip ti cng ton th anh ch em u
tranh kin quyt chng li nhng t tng nguy him cn ng
tc hi trong vn hc.
Nguyn Hng bung t bo xung. Ri Nguyn Hng xua xua
tay, ni nh ht vo mt ti:
- Tin s my, thng Cu Tin ng th khng, Nguyn Hng th

khng!
Nguyn Hng qu xung trc ti, ri c ph phc th, khc
tht tht. Ch y b cho nem, chy n.
- Thy n lm sao? Li lm sao th?
Ti Nguyn Hng ln. B c c l nng tai, vn ngi r rm
v vu ch o rch. Di sn, tr con a ci nc n, li cnh
cch ting gi cua. Nh khng c g mi xy ra. Chng ti ngi tr
li, yn lng nh t ny vn th.
Nguyn Hng ni kh:
- Tao tnh c ri. Trng y ny.
Gian phng vn b bn mn mng nh mi khi. Nhng th
thy c khc. Mi th c gi, buc li nh do trc ti
quen mt thy sng sm cc th trong cc nh sp sn qung
ra b ro trnh my bay. Ti gt g, nhng tht cng cha hiu ra
nh th no.
- Tao v Nh Nam.
- V Nh Nam?
- , Nh Nam. , lm ri. ng o chi vi chng my na.
ng v Nh Nam.
Ti hiu ci ci lnh lo v lng l lc ny ca ch y.
Ri mt hm nghe Kim Ln ni Nguyn Hng dn v Nh
Nam. Khng bit v chng con ci gng gnh nh hm Nh
Nam tng bng tr v H Ni hay l thu xe ba gc y. Li ln
ngc, li ln ngc, ti ch thng ch y phi b vic. Khng
hiu ti sao, bng nh li ma ng 1950 Nguyn Hng chin
dch Bin gii t Cao Bng v Nh Nam. B i tng nh vn
chin li phm: hp, my ci chn d, i giy lnh... Li cp
mt t binh i theo quy c. Dc ng, Nguyn Hng mua
mt con ch mc. Ngi lnh t, vai n gnh, tay dt ch, rng r
ngy i m ngh, v n nh, Nguyn Hng mi anh lnh lm
mt chu tu lu. Anh ta ng li mt m, hm sau, Nguyn Hng
dn mt cu ng ngn:
- V nh nh, ng ln tri giam na m kh.
By gi Nguyn Hng li ln Nh Nam.

Th ra hm y Nguyn Hng mi ti ba ch chia tay. Ti vn l

lng khng tin Nguyn Hng li ln Nh Nam. Nhng m s vic
tht nh th. Nguyn Hng vn quyt on. Thy n m
nh, th trong nh ai ny ch vic lm theo.
C tnh ton chi tiu mm mui, Nguyn Hng i ch lo liu ly,
nu khng ch y cng bo cc con: hi thy my cha.
Tr li Nh Nam, trong khi y nh yn ni n chn v
trng lp cc chu i hc, ch y c vic lm. Nhng nht
nh khng na. Th l b ht, li ln Nh Nam, p cu en, p
i Chy, li ci i nh nhng nm tn c. Gia nh ngi ch
Trn Vn Cn, nh T Thc Bnh, nh Kim Ln - khi y, bc Ng
Tt T mt v tt c cc nh v xui lu. Trn qu i la
tha tre pheo cn li l th my nh ngi lng, ci trng hc
cp 1, mi lp na, tng trnh p xp, qunh qu. Li vn ci
nh nh t hi chy Ty mi tn c. Nh ng t, b ro cm
hng xng rng ng, c vng nc ging t trong khe di
chn i. Xa xa, trc mt, bt u nhp nh nhng cnh rng
thp trn Yn Th Thng. i vo y, gia mu chm m u,
khng bit my ngy ng qua Cu G, Na Lng sang n
Trng X, V Nhai bc Thi Nguyn. Nhng xm ho lnh ngi
Ngi, ngi Nng cn st li ca tn qun Lng Tam K v thi
Thm m my nm va ri, ch khi no Ty di cu ung
rp rnh nh ln Bc Giang, c quan bo Cu Quc chng ti mi
phi chui rc n vo tn sui La gn ca m ph y. Nhng cng
ch t lu, rng rm m u ngt ngt qu, li nho ra.
Nguyn Hng v Nh Nam. Cha bao gi nghe Nguyn Hng
trch mc ng gi chi ai. Nguyn Hng khng c thi hai ba
ngi t b bi mc ngi th t vng mt. Thnh thong v H
Ni, lm s kho, chung kho cc cuc thi sng tc, cc gii
thng vn hc v lm ch tch hi Vn Ngh di Hi Phng...
c giao vic th lm n ni n chn, nhn tin cng tr ng
hong, cc th ca vn phng lnh rch ri tng ci ngi bt, mt
ram giy. Hi Nh Vn c tng Hi Nh Vn Vit Nam 200 ci xe
p Diamant mi cng. Nguyn Hng c in khn mi xung

cng tc. y l vic dt chic xe p ng vn hoa Ca Nam tr

chuyn vi ngi qua ng. V tuyn truyn hnh ca Vit, ca
c quay gii thiu nh vn vi tng phm hu ngh quc t.
Nguyn Hng hi y mi ru, r ra phong thi hc gi
phng ng. Tuyn truyn th thi, c hi chng c s vo
vnh bnh chic xe no.
Hai trm ci xe ln c vo kho b Thng nghip. Nguyn Tun
hi mng Nguyn Hng:
- ng tr xong ri, dt m n ci xe y i, a no lm g
c!
Nguyn Hng ci vut ru, nh trng lng:
- T ln phim cn nhiu pht hn ci thng phin me v danh
trong Cnh ng ma y.
Nguyn Hng khng lm th, nhng ly cng tc ph, i tr
th lao cng tc ng phim cn thn.
Nm sau, cc c quan vn ng gim chnh, gim bin ch.
Nguyn Hng tui 52, ng sc lc, hm h. Nguyn Hng
hng ng php nc, xin c gim bin ch, v hu ngay.
Nguyn Hng ni:
- Cng tin. Khi phi nga tay nhn lng thng, chng phi
v vn ba t bo co cng tc chng phin ai.
Ru vo, Nguyn Hng ci h h:
- ng a no dm ra khi bin ch bt chc c ng
y?
Qu tht, xa nay cng ch c mt Nguyn Hng xin v hu
non m thi. Nguyn Hng l th. Chng ght ai thn ai, tng
nh vn v gn gi rt vui, nhng vn l xa lnh mt mnh.
Hi y, c tin bn quyn b tiu thuyt Ca bin, Nguyn
Hng cha nh. Chng ti ln nh chn khnh thnh dinh c
mi. Vn ba gian nh ch c, nn t, sn t, c b hng
gch thm. Dui m xoan ln tre ngm c chc chn hn. Mi
tranh c thay ngi v bc tng hu xy gch thay tng
t trnh khc hn. Ngi ty khng lt, chc l ma h nng phi
bit. Tng mi m thm nc ma hoen m lem nhem. Bn

vit vn k di nh ngang - ch l ci chng tre v chic chiu.

Nguyn Hng tri chiu ngi khoanh chn xp bng, tp giy, l
mc, ci bt st t trn mt chng. T thu tr, khi di bi
Ngha Dng ti vn thy Nguyn Hng ngi nguyn th nh bao
gi. Nguyn Hng ct ngha rt AQ v s thoi mi ca mnh:
- Lc th dn, knh xung mt chiu tri t, mt bng my
xch u rc-keng-xe. Ci bn vit khng hay bng ci chng vit,
tha h x dch, chn cnh rng Yn Th li b chng v ng ny
ngm gin mp hng.
Trn mt tng nham nh, Nguyn Hng treo hai bc sn du
ca Dng Bch Lin. Dng Bch Lin cho Nguyn Hng mt
tranh sn du hai a tr gi gy guc xanh lt c tc. Tranh y
treo cnh bc sn du Ho. Bc Ho ca Dng Bch Lin d trin
lm nm y ch c treo ch tranh b loi. Ti mua bc tranh
b loi v biu Nguyn Hng. a c bc Ho ln Nh Nam l
mt cng qu, khng bit Nguyn Hng vc bng cch th
no. Bc tranh to kn mt gian mt tng. Nhng t lu sau, tranh
b mc. Nguyn Hng li khing tranh v H Ni, nh Dng Bch
Lin tn trang li. Ri th no khng em v na, v by gi
khng bit bc tranh Ho lu lc u C tht ngan ca nh, li
ni b cu hm di bp cng cy nh l vn. Chng ti ngi
trn tm phn bn ca s trng ra sn. Ru Nguyn Hng lm
chm cng quu, cha di hn. B ru ca Nguyn Hng nhiu
gi tr thc dng ch khng phi nh ru nhng lo n. Li dao
co him, ch cng khng c. i khi, c quan phn phi mt hai
li. Nguyn Hng khng cn sinh hot cng on vn c chia,
nhng ct cng xung tn H Ni lnh mt li dao co, ngi qu.
Th ri b ru t do tr ra. Ri li gp ci tin li khc. Cn b
thu hi y khm ru quc li kh ngt trn tu ho. Nguyn
Hng i u thng em ru nh theo. B thm vo h my ci
v qut kh. Nh thu khm, Nguyn Hng h chic b trn vai o
nu bc xung, mt tay khonh li m lng, mt tay li h ru.
au lng, au lng, phi c ci tang thuc ngm gia truyn ny
mi c. Anh thng cm! . n hi c thm b ru di hn hoi

th h ru ngm thuc bc v qut c trn ra trn gh hng

tu, cng chng ng nh thu no i i n lo nh qu y. Khng
my ai trn b ru nguy trang, hai con mt cn nhanh nh
chp.
Nguyn Hng vnh ru, ho hng:
- Cc ng xem c ngi ti th no? hn dinh Thm cha?
Hai ci tranh ca thng Lin treo th, c a nht ch. By gi
m thng Dng Bch Lin trng thy th n phi sng tnh
ngi.
Ch Hng di bp, ni chen:
- Thy n nh ti nghe ngi ta nnh, ly ht c tin. Ch m
th ngo bn y ch kho ni, nh vi ca chng ra sao u. Ma
to, mi ht, tng thm nc, m nng th nng i l nng. Ci
mi na, mi r ngy trc mt...
Nguyn Hng b ct hng, trng mt. Tc qu, mi bp bp
khng ni thnh ting. Nu khng c chng ti ng ngi quanh
mm, th khng bit c phi cu ct ngha ny khng. Nguyn
Hng ct ging hch, ln t:
- X, m my bit u! Cu k lm mi n c hip th ca
ngi ta. Ch ni mt cu ny l cc ng phi kinh ngi ri.
Ton tay th con chu cc c ct dinh ng , xy dng
doanh tri ng Thm Cu G y. C th ti mi chu kh
chuc v.
Ch Hng im. Nguyn Hng m ni n hi hng oai danh ng
th n chng ti cng ch bit lng im. C mt lc, ti sang
u nh trng ra gc sn ch cy mt. y c np nh tranh cao
ro ph kn r v l c mi mc. Ti hi:
- ng b nh xy nh na ?
Ch Hng p:
- Khng, y l ca b i.
- Ci g ca b i?
- n ca b i.
Trong gian nh cht cao ngt ton hm n. Th ny, ch mt
bng lin thanh, mt qu bom vu v no my bay M choang

xung th c xm i ra tro, k chi mt nh ng Nguyn Hng.

Sao khng bo b i lm kho cha n xung ch chn tre vng
v, khut no bn kia. Ti cha kp hi, ch Hng li nh nhm,
nh khng:
- Thy chu cho b i gi y .
Thy chu bo cho gi th thi ri. Thy chu bo m.
Khng bao gi nghe Nguyn Hng ni c khi li a v con v
H Ni na. y cng vui th v quen bit. C i nay y mai
, ln H Ni, xung Hi Phng, Nam nh, t khi em v con v
da mui t ny chc cng my chc nm qua. Ci khc
khoi ch vn v nhng ngi khch mt i ln ln i thm
ch nhn thy heo ht qu m thi. Ch ng ch th ung dung
thnh thi - n ngi ta phi kh hiu. B bn cn bn khon,
thng cm na, nu nghe ch Hng than th:
- Thy n nay xui mai ngc ch ti m au th ny, sut ma
rt ngi cun su kn ht l c c dc cha bnh - tui
nhiu, bnh hen cng nng, ti n cht cng khng bao gi ra
khi ci i ny mt.
Ngi con gi thnh Nam y vn cn thuc nhiu th Lu Trng
L, th Nguyn Bnh. V chng ly nhau khi Nguyn Hng b i
pht vng, va c th trn Bc M v. Ci n M b bom Nht,
hai ngi di bi Ngha Dng chy bom em ln Ngha gi
ti chic hm kho chung, trong c b o di la vn hoa cau,
qun kp trng v i guc Phi M cao gt.
C l Nguyn Hng nh H Ni c mi mt ci th tm qut !
x ca ga Hng C. Ch ng ba ng trng sang ng Tc Mc,
m n, trn va h v di lng ng, nhng ci chiu tri,
my ngi n ng mt lo, nh cc ngi rao khn khn mo go:
tm qut, tm qut. Chp ti, ru vo ri, Nguyn Hng hay ra
y tm qut. quen, Nguyn Hng ci o, qun di gi ln
u. Mnh trn, c tri ci qun i, nm p xung chiu. Trong
nh in ng quch, ngi lo s sm b khc rng rc t
chn, t tay, t lng, vnh tai, sng mi ku ln nh b bnh
a. Ngon mc nht n ci mc ngi tm qut kh bo Nguyn

Hng ng lt ngi ln no!. Nguyn Hng sng l l rn h h

ngi dy. Ngi tm qut nm hai cnh tay ng khch li qut li,
thc u gi vo lng. u tin cn nh nh, ri ch nghe ting h
h. Khng bit ting ngi hay ting gi thc. Nguyn Hng
n on ngi theo tng c u gi nh ci u chy ca ngi
tm qut. H h, gh c tai. Nguyn Hng rn xng sng, nm
thng cng, rn , d chu qu, sng qu. n lc m mng
nghe ting ng lo lo li rao tm qut, tm qut nh mo ku
trn u li cng nh ngha l xong ri, xong ri ra ui kho
ng khch. Nguyn Hng lm cm ngi dy, tr tin ri c vt o
qun ln cnh tay, l r i. Nguyn Hng bo tm qut khi au
xng, tt bng my thuc ng. y gic lm, m khng phi
tng ci cht c ho hc vo bng. C th nh th. Cha bao gi
Nguyn Hng i bnh vin. Nguyn Hng khng lnh s khm
bnh. Ti cn chng kin mt m Nguyn Hng tm qut kch
lit ch K La. Chuyn y, Nguyn Tun v Nguyn Hng i
chi nh xe ca thanh tra Vn Lch. Ra Mng Ci ri theo ng
nh Lp, Bnh Liu ln Lng Sn. Chng ti ngh tr ci qun
cnh ch K La. Xm ti, Nguyn Hng ng bn ca s tha thn
nhn ra nhng mi cu ch p xp, ru en. Bng ku ri rt:
- B m ri, b m! Ch kh ho c gy cng c thng tm qut!
i t xung lm mt qun xc ming ri hy cm nc nh.
Nguyn Hng xng ngay vo ca
. Ngi cc lng bn xa v m i mai phin ng dn, ting v nga p cp
cp trc qun ph chua ln n. Trong cu, trai gi ht m va ct ging.
Ting n tnh ri ri nh nc git gianh. Mc k, Nguyn Hng x ngay vo mt
bc lo mt ng ngi b gi mt ty ngy ngoi thm. Nu khng tho, c th
nhm l lo n my. Khng c chiu, khch tm qut nm xung t. Nhng
Nguyn Hng cm xung sn hai t bo, tri ra. Lc c, b vai, tn u gi ln
lng, khp ngi xng ct ku lch tch, chng khc ga Hng C. Hay vn l
nhng lo lo y thuc tu cc ng, ng phin ch K La, li m ln y lm
n.

Ti bo th vi Nguyn Hng. Nhng Nguyn Hng xua tay:

- Khng phi, t ngm n tm qut nhiu ri, t bit. Thng
lo s tm qut th m ny tuyt diu. y gn bin gii, n lng
c v Tu vo. Mai phi lm qun na.

Chao i, c ngi khoi t c ci tm qut tra tn, cng l ci

th H Ni. Nguyn Hng y ch cn ai, khi no ti cng c ng
ng c tht khng. Nhng ti li tin ci kh phch ca con ngi
mt mnh mt tnh y.
Chuyn tu ho t Nm Pnh ra n Poipet va chp ti. By gi
vo ma thu 1930. ng st t vt tm thc Nm Pnh va hi
khnh hnh on cui ni vi bn Xim Poipet cn nh chy
th, vi ngy mi c mt chuyn khng nht nh. Bn Xim vn
tng bo mt qung cha ni thng c xung Vng cc.
- Nhng chuyn tu tht thng ny xc xch, cn tha khch.
Ch c ngi i bun hay phu phen rng cao su ra. Lm hm vo
ga th trn Poipet, ch cn vi ngi trn tu xung. Hm y c
mt toa hng t, c ba ngi. Mt ngi lung tui xch ci b,
mc o b ba xuyn en bc, ru ria lm chm. Dng nh mt
ngi y v trong x c vic, by gi tr li. Hay mt ch hiu
tp ho, mt ngi cai n in cao su ra ch th trn ct hng.
on tu vng khch dn dn ct toa b li ga xp dn ng.
Bc y b dn toa no mi ln thi. Chic u my ko vi toa
hn hoen, nh con chun chun ct ui. Bc y ngi mt x u
gc gh mt bn hng tu, ly trong b ra mt gi giy v thuc l
si, cm ci cun thuc, khng nh mt tri vng vt trn
nhng m l cao su ken dy xanh xm long thong ngoi kia.
Ngi thng thuc th ngi ny bit tu sp vo ga cng
chng bun ngonh mt ra ca s.
Cui hng gh c hai ngi tr tui. Chic nn cu li sn vnh
rp di gm gh. Chn i t, bi lm bm ln c hai gu ng
qun cho lng. C th on y l nhng phu n in gn y.
Cng c th ngi tnh xa, cc n in cao su di Chp tn
Cngpng Chm hay bn Batambang. Nhng h i chi, hay trn
cng ta hay m ra y rnh chy sang Xim, th khng bit. Hai
ngi mt non chot, cha chc c hai mi tui. Chc chc
h li thp thm nhn ra. Ci tu rc vang ng, ting bnh st
nghin trn ng ray dn dp. Tu sp vo ga.
Bc ng tui ng kia ngc ln, iu thuc l qun cm vnh

trn mi, m m mt nhn si khi un o tun ng mi. Ri

bc ng dy, thong th bc li ch hai anh chng cng ng
t m v hnh nh ngn ngi nhn bc php pho th khi thuc.
Mt ngi hi trc:
- Tha ng, c phi qua ga ny th xung Poipet ?
- Phi y.
Bc ta bp mi rt thuc, nhn hai ngi:
- Cc cu xung Poipet ?
- Tha vng.
- C ngi nh ph hay cc cu trong n in ra chi? y
nghe ni ting Bc ngi ta hay hi th. Mi n Poipet ln ny l
mt ?
Cu hi on t nhin, thn mt v ng n th.
- Tha thc vi ng, chng chu lm di cao su Lc Ninh.
Nghe ni trn ny d dng, c m ngc Pai Linh kim ngy bc
trm. Chng chu r nhau ln.
Bc y ci khc khc, vt ci ui thuc qua ca s.
- Cc cu ny to gan, liu qu. Chng bit m t m cng lang
thang ng t nc ngi th ny. Khng c x no kim ra ci
b vo mm d nh ci a xui khn xui di cc cu th u. Li
cn nh ln Pai Linh i o ngc ? C chu c hai cn st i
ra mu khng? C trm ngi chy cht trn Pai Linh v y.
Hai ngi trai tr n c mt bi hc rng mnh cng nh t
trn tri ri xung. Nhn nhau phn vn, ht hong, mi lc mt
m chiu. H va c s nhng cng li c phn c v ra nh
th mt cch vng v. Cha chc h i Pai Linh. C ni Pai Linh
ngi ta bit vn l trong t Min, bi v c th cn cc th i
khp ng Dng c. Tht ra, h rp tm trn sang Xim.
- Bo thc, nhng cc cu c nghe th mi ni.
- Nh ng bo cho.
- Phi mnh bo.
- Chng chu ln m ln tn y.
- , k ra cng bit th mng y.
- Vng .

Ri bc y ni:
- Ny, c dm sang Xim khng? Sang hn Xim, m n hn
Vng Cc. Vng Cc, n my cng sng gp nghn i thng
cu li n in bn ta, ai cng giu v v ln nh i tu bay. Ti
gip cho nhiu ngi sang Xim.
- ng gip cho chng chu.
- Sao bo i Pai Linh?
- Pai Linh hay Vng Cc th cng th, u kim c ming
sng.
- c, c. Tr cng ti l c. C ch hoe ra nh th, ng
Khng Minh, thng To Tho by gi cng lnh lng thng ca
Ty ch khng nh i Tam Quc u.
Chng bit tr li th no, hai ngi lng tng d, d... vng...
- Dn th nh nh. n ga xp ny th xung. Ch vo Poipet
lnh sen m n thp ngc ngay ca toa, bit khng.
- Vng .
Ba ngi xung mt ga xp cch Poipet ba cy s. Cng may,
ti li c trng. Bc y khoc ci b, iu thuc l php pho, hai
ngi i theo, vng ngt, ch c bng cy. H vo ng qua rng
cao su.
- i tt, mt qung na ti bin gii. Ti s ch ch ln tu bn
kia. Sang bn y ri th d, khng nh ci thng Ty mm tm
bn ny. Lnh Xim i tun cng lm nhm nim Pht y m. Nu
gp, c dn cho mi thng mt t giy bc vo mm. Chng n
cm bc ri li r rm nim Pht. Hay th y. Cc cu c vic i.
Tra mai th n Vng Cc. C bao nhiu tin?
- Chng chu cn hn hai chc.
- Mi chuyn th ny ngi mi phi n bc trm. Nhng thi,
gii pht ph h cc cu gp ti, ti lm phc, ti gip khng cc
cu.
- i n ng.
- Cn bao nhiu tin, a c ra y. Sang bn y khng tiu
c tin ta, m cng ch cn. Ti cho cc cu tin Xim, cho v
sn n Vng Cc.

- ng gip chng chu. ng c quen...

- Khng, khng. Ti khng quen ai Vng Cc. M n Vng
Cc c nga tay ra l c go, c tin thi.
- i n ng.
Xa xa, nh in nh ln mt vng.
- y tu ho bn Xim ch sang sng y. C trng n in
m qua cnh ng hoang, khng vng lng mc ph s g u.
, cu no c ng h eo tay khng, c th phi li. Bn Xim,
tin khc, ng h khc.
- Chng chu khng c ng h.
Bc y a my t giy bc Xim v v tu. Hai ngi lc cc
ti moi ra s tin cn li.
- , ci nn y, vt i. Khng c sen m thy nn bit
ngi bn ny sang. M n c hi th bo Poipet. Hai bn vn
qua li m. Bc y cn nhn theo. Hai ngi i ri m vn ngh
gp may, c ngi tt ch v cho. Nhn pha nh in hng
sng, ro bc.
Hai ngi trai tr va qua bin gii sang Xim y l Nguyn
Tun v Lng c Thip. Hai cu hc mt lp nm th ba trng
Ca r Nam nh. Li cng tham gia bi kho. Ch l lo gio Pn
mi mi i v, ng ln lp l chi hc tr nhng cu thm
t: mc x l, csoong san An na mt ( u, con ln, ging An
Nam bn thu). Sut bui, Pn mi vng lon x th. C lp h
ht b ra v, i ui Pn mi ri mi hc. Rt cuc, Pn mi
vn n trng v vn chi bi trong lp. Trong khi nh trng
bo mt thm bt my ngi hc sinh u tu em giam x lim.
Mt thm To gi bn Nguyn Tun ln bn giy e nt ri c l b
ui hc.
Cui nm 1944, ti b mt thm Nam nh bt v v Vn ho
Cu quc. Vn cn phn To y. Chng ti, i khi ln thn
im li nhng mt ngi mt ch, Nguyn Tun li nh phn To.
Lo phn To nho nh, trng tro, o on khn xp, n ni mm
mng. Nhng quay in, ng nc, treo x nh, cc ngn ca
phn To th him c kht ting. Cng nh ty mt thm Nam

nh c tn nh c n c hng. Nhng nh li mt php s

ngi v ng bng.
Nguyn Tun phi tr v nh Thanh Ho.
Hai ngi hc tr bi kho bn nhau mt chuyn phiu lu
pha ty Cao Min gip nc Xim La c m hng ngc Pai Linh
Nguyn Tun cng khng nh ai ngh ra c cuc i mo
him ny. Nhng c th bi nhng ut c khi b ui hc, cuc
sng tinh thn tui tr t tng, cng qun. Nh cch ngh bng
bt tng tng, bc chn n nhng ni xa xi tn l Pai Linh,
l Xim, l Vng Cc, l chu Phi, chu M. i chao mng ln
hng i i. Nhng ci s bt u cng chng p my. By
gi, hai c cho v chng Nguyn Tun ra lng Hc ring.
lm l ph, Nguyn Tun phi ly i hoa tai, khuyn vng ca
v. Ri Lng c Thip v Nguyn Tun vo pha Nam, qung
tu ho, qung tng bo -t n Si Gn. B ng ln i Nm
Pnh, p xe la ln Lc Ninh. Li vng v Ty Ninh, qua Sa Mt
sang Kng Png Chm. Bt chc nhng nh thm t, nhng nh
cch mng b mt u tr u ti c thy trong sch. Ln li, v
vt ng trng, va ngi ngng va ho hc.
Chuyn tu ho y rm rp sut m xung Vng Cc. H
khng chp mt c. Hy cn hi hp v may mn v t khen
khn ngoan, kho lo che mt c mt thm. May mn, bnh
yn ra khi x Cao Min. n na bui, tu vo thnh ph Vng
Cc. Hai ngi ng ngc n gia ni cha bit bao gi. Xung
quanh, trong ga ln, nhng m ngi Xim, ngi Tu, ngi Vit
hn n, tu tt. Bn cnh st Xim o qun trng tot, m vin
kim tuyn v mt m lnh vc sng trng quy n.
Mt ngi ni ting Vit hi:
- Chng my l thng Tun, thng Thip?
ng tn cng cm. Lnh cnh st bit ri, ch hi lm php
th. Lng tng, cha bit tr li sao, b thng tri git cnh
khuu c hai li. Bng sng thc vo lng, y i b qua cc ph
ng tp np.
n c thng, Nguyn Tun v Thip b giam chung vi nhng

ti phm ngi Xim. Khng ai vo hi, cng khng bit s tnh b

bt v sao. Nh giam, mt phng rng kn ba pha. Mt trc
khng c tng nhng rp hai lt dy thp gai mt co. Mt bt
lnh gc i phin cch bc ngoi sn xi mng.
Nguyn Tun thng k li ci cnh liu trai qui n trng
thy ngy m trn nh gc trc mt. Chng bit nh giam hay
nh in, trong ca chn song nht ton n b. Nhng ngi n
b ln trn, trn trung nh nhng ng bm song st ng xung
lng giam rt n ng di ny. Khng hiu sao khng ai c vy
o. Chng l bc bi qu, ngi ta ci ht, x ht. Ch kh m
n ng trong lng st di ny ngc ln lc no cng thy trn
y nng nng trng php, lng l rm rp en ngm ln qua
ln li C thng di ny chc chc li go tong, dt phng
qun tung ln. Trn di h ht lon x c h ho di c.
Mt hm, cnh st t ngt m ca bung giam, cm di cui
lm hiu la Tun v Thip ra. Hai ngi b xch mt cnh tay vi
nhau, tro ln ci xe b ko, c lnh ngi cng thng xe. Xe b lc
l qua my ph di, xm xt ngi chy theo xem ra tn ga tu
ho. Cnh st y hai ngi ln mt ci toa en ri kho tri ca
li. Khng c ngi, lnh knh nhng thng g, bao b ti, toa bu
kin ca nh dy thp. Nhn hng ch ting Anh qut sn trng
ca toa, on on tu chy Bng Cc - Poipet.
ng, tr li Poipet. Ch c mt vic kinh hong m hai chng
thanh nin m mng cha tng tng ra c. y l lc c
dn vo n bin phng Poipet trng ngay thy ci bc t t gp
hm n, cng ng ht thuc l qun, ung dung trong m quan
lnh n binh. Ch khc bc ta hm nay n vn chng chc. Ru
ria nhn nhi, qun o ty vng u i m ct, i giy ba ta
trng.
Bc mt thm y bc n, mt ti tnh nh quen. Li lm
b nm cnh tay bn khng b xch v hi mt cu tnh b:
- Cc cu n c Vng Cc ri ?
- Bit nh vo mt hay bit tr li th no?
Nguyn Tun v Lng c Thip b gii v Nm Pnh trong ci

-t ti bt li st ng sau - nh con vn, con i i ngi ta

mi by c trong rng em v thnh ph. M ci xe y cng
va ti Poipet, bi xum tn nc. N l ci xe cy ca cnh st
chuyn bt nht ngi, nht ch. Bui sng Nm Pnh v cc
tnh u c xe cy v nhng chic xe b ko ng nh, cnh st
r vo ng ngch cc ph bt ch hoang vt ln xe, ra th ngoi
ng. Ngi Min m o Pht, khng nui ch, cng khng tht
ch. Ch hoang ng ch lc nhc hng n. Ngy li ngy
i sp bt ch em th ngoi xa, ri ch li lnh vo, vn lng
nhng khp ni, x ch Mi gia thnh ph Nm Pnh cn
nhung nhng nhng n ch con.
n Nm Pnh, vn b cng tay vo nhau nh th v tng ngay
xung Si Gn. Li ci xe cy khc. Ri b giam bp cnh st
Xm Chiu. y gn bn tu, hm sau gii ra Hi Phng, Tun v
Thip ngi trong hm tu vin dng Chantilly. Hng vn ti bin
u Nga Nm Sao c nhiu tu ng Macxy - Si Gn. Hai
chic actanhng v Chantilly chuyn i v Hi Phng - Si Gn,
thnh thong mi ra i dng. Hi xung Hi Phng tm vic lm,
ti hay v vn ngi mp nc cng Su Kho xem tu ctanhng
y, trng tot nh ci nh tng. Chng m thng phong
lu actanhng trong tiu thuyt Ba ngi ng lm pho th hn
hnh c con tu s mang tn. Hnh nh cn c c tu Tt,
tu Aramit... Ti khng c trng thy tu Chantilly bao gi. Th
m li nh Chantilly. Bi v th l hai ln nghe ni n con tu
Chantilly. Ch trong cu chuyn m tng tng ra mnh cng
tn mt thy. Tp Th say, V Hong Chng b tin in, nh nh
xut bn Cng Lc pht hnh, c bi th Tng con tu Chantilly,
y l bng hoa ca mt chuyn tnh c gp g. Thi k ny V
Hong Chng lm s ha xa ng Dng. Trong mt chuyn tu
sut Si Gn - H Ni, ngi thanh tra kim sot vin ti hoa
lm quen vi mt hnh khch toa hng nh sang trng m V
Hong Chng bo gi tn nng l Marie, l Juylie, l Vronica,
cng u c. Ngi m ra H Ni xung Hi Phng p tu
Chantilly, chng r nng tr li Si Gn hay v Php ch bit mi

tnh trn tu ha ch ngn ngi th. y l trang nht k th V

Hong Chng k nim theo con tu.
Nhng cu chuyn tnh di tnh ngn thu y. Trin min nhng
m nh ht Vn Thi hay Vnh H, nhng tuyt vng v nhng
bi th, nhng chuyn c tht v nhng t v cho hoa m.
Nguyn Bnh th c nhn Hng, Hng c nhn, inh Hng th
em Lin Hng Bc, ngi p bit thi acmnica nh ngc n
xung trn gian thi so gi nhau. Nhng bp hoa qu trng ny
Lin mang n ma h, gi sang thu, cung hoa ho qut
trong chic c bnh m em th, Lin th nm di m - thi y,
qu l trai gi hay cht yu, khng my ngi sng lu nh by
gi. V Hong Chng th T Uyn, T Uyn. Tu Chantilly, ch l
mt thp thong chim bao, T ca Hong i th vn neo li trong
tm tnh. Nhng nhng bi th cn y m nng th ly chng.
Cc chng ly nhau, tn nhau ln thnh ng ri va khc va
c th, nghe ting trc Cao Tim Ly thi khi Kinh Kha qua sng
Dch. Nhng bi th tuyt vng c tng tng ra nh th.
Ti mi vit truyn ngn ng ging khng bit ni ng tun
bo Tiu thuyt Th by. G yu em. Em sp v nh chng ri m
c tr trn nh khng. m hi cho, tay i a nhau ra ngoi
ng, bn ci ging thi u xm. G gng hi. Nhng em lc u
bo khng, ri khc. Mi khi th chng dm ni. Nhng hm y
thong th phin ch t, li c cho ht sn nh, g hi ng ng
mt cht. G sng c ln:
- ng bit tha ra ri. ng hi th chi y thi. ng bit mi
hai thng sau ci my. khn nn!
Ngi con gi vng chy. G say ru kht chy c, ci u hp
nc ng ln xung, cht ui trong ging. Th ri ngy 12 thng
sau, n v nh chng. T y, mi ln v xm nh mnh khng
bao gi dm i tt cnh ng qua li men b ging. No ai bit
u ci cht thng tm ca ngi con trai. Nng ni m y ch
c mi mt ng ging chng kin. Th ng ging li khng bit
ni.
Trong nh ht Vnh H, V Hong Chng chp tay bi ti:

- Ly huynh, huynh nht thin h, huynh r tm tnh . ng

th hi chi y thi. ng bit mi hai thng su th ci my...
Ha ha, ly huynh...
Ti bo:
- Mt ng vin vi ty hay l ch in sai y.
Cu trong truyn ca ti l mi hai thng sau, khng phi
mi hai thng su, khng phi....
V Hong Chng ci:
- Khng, mi hai thng su mi ng ci au ca , huynh
cho nn hng mi hai thng su, khng, mi hai thng
su..: huynh c cho c ci ngy tuyt mnh y l mi hai
thng su ca .
Lm th no ci, m ci lm g. Chu ht sung, ngi o v
ch kp xch n sang nh khc lu. Chng ti li ung bia
en, nghe khng bit bao nhiu ln V Hong Chng rn r bi
th Ring tng Kiu Th:
Trng ca nh ai? Trng mt phng!
Ni y ru ng m a m trng m thng su mi hai
nh T ca Hong i, hi nh thng L th! L thi! L th !
Mi nm thi th mng tan tnh Mi nm, trng c ai
nguyn c T ca Hong i! T ca anh Thng su, mi hai, t
y nh Chung i t y nh, la i Em xa l qu, u cn phi
T ca Hong xa, T ca ti Men khi hm nay su dng m Bia
thng su, ghi mi hai Tnh ta, ta tic, cung, ta khc T ca
Hong nay T ca ai Tay g vo bia mi ngn rp Mi nm theo
mu hn tro ri Hc lm Trang T thiu c nghip Khc C Bn
ca g ht chi Kiu Thu h T em i!
Ta ng la t ti bi mi ty Hm ca nhp g khi bay H,
x, xang, x, bn tay in cung Kiu Thu h trn kip thng
Su cao ngn ngt my ng t kh X xang, x, x, xang, h
Bn tay nhp g in r khi ln Kiu Thu h T hi em Nghing
chn rn b m xem la bng X h, xang... khi m rung Nhp
vng su to nm cung ngt ngn Ci tu Chantilly ti t
Nguyn Tun v Lng c Thip t Si Gn ra. S i a y,

cng mt con tu m mng Chantilly y m trc kia c ln

nht hai ngi phiu ng ngi di hm than. Ti Hi Phng, ln
H Ni ri Nguyn Tun b gii v Thanh Ho. Giam mt nm na
mi c th, li b qun thc ti gia, i u phi trnh bo quan
s ti. y l d m cay ng ca chuyn ln ng th nht
trong i thiu qu hng ca Nguyn.
Nguyn Tun vit sm m li cng l mun. Nhng truyn v
k cui thp k ba mi in trn cc bo Tiu thuyt Th by, tp
ch Tao n khng phi nhng bi u. Trn bo An Nam Tp ch
ca Tn , bo ng Ty ca Hong Tch Chu, Nguyn Tun
in nhng bi k, nhng truyn ngn u tay khi cn Thanh Ho
lm phng vin tnh l nht tin m ch n tin cho bo Trung
Bc Tn vn. Bit u, nhng sng tc cha nh hnh thp
thong m mng t trng trung hc Nam nh. C th sm hn,
khi cn hc trng tiu hc Trng Minh Sang ph Hng Vi trn
H Ni. nhng thi k, cc c quan Nh Nc u qun t gia
thnh ph. Kho bc vn hoa Nh Kn bn h Hon Kim. S Ti
chnh ph Hng Trng - to bo Nhn Dn by gi. C n nh lc
x - nh thng cha bnh hoa liu cho gi im v khch lng
chi xy nm 1902 cui ph Hu, nm 1926, To c l cho
chuyn nh lc x ln ph Trng Thi - bnh vin C ngy nay. Ch
c thnh trng tiu hc Cu Dn, nhng ngi ta vn gi l
trng Lc X. Trng t thc Trng Minh Sang m cui 1923
nhn hc sinh n lp 3 i thi s hc yu lc. Nm 1929, mt
ngi Php mua giy php trng ny di ln ph Ph Don, m
mang, i tn thnh trng trung hc Gia Long. Ht lp ba trng
Trng Minh Sang, Nguyn Tun v hc Nam nh. Nay y mai
cng l gia nh theo cng vic ca c t Hi Vn.
Nguyn Tun khng khi no ni li nhng sng tc chp chng
m nht thu y v bn c thc s lm quen vi Nguyn Tun
khi xut hin bi Khc V Lang trn tp ch Tao n nm 1936, k
tn c mt ch Tun.
V Lang, cy bt mi ni vi truyn ngn, mt bnh nm 24
tui. Nguyn Tun khc bn v Nguyn Tun cn thng tic mt

li vn bin ngu dim l ca V Lang m Nguyn Cng Hoan

cng rt chung. Truyn ngn Khm trc thm tun dng l c
ca V Lang, m u nhng cu thnh tht:
Rng xa vn ngi K Ch... Hng Chu, Hng Chu c cnh
Ty H. Phong cnh Ty H c Tam n n nguyt, vi ba tng
trn ln nc bp bnh. Ln nc Ty H bp bnh trn tng .
Khm trc m ht ma xun trc gi. Ht sng ri ti t... ti
t Nhng bt k, truyn ngn, truyn di ca Nguyn Tun lin
tip trn cc bo Tiu thuyt th by, bo Thi v, bo Bn
ng, bo H ni Tn Vn, tp ch Tao n, cc tp Giai Phm
ca nh xut bn Lm La Vng, ca Vn on t lc. V cc tp
bt k, truyn ngn, truyn di Vang bng mt thi. Mt chuyn
i, Tn n du lc, Tu bt 1, Tu bt 2, Thiu qu hng (nh
Anh Hoa in b kim duyt b mt ch thiu), Chic l ng mt
cua, Cha n ca cc nh xut bn Tn Dn, Mai Lnh, Cng Lc,
Anh Hoa, Hn Thuyn, Thi i...
u nm 1946, ti quen Nguyn Tun trong mt cuc hp hi
Vn ho Cu quc, ch nh Khai Tr Tin c b h Hon Kim ri
sau chuyn xung u ph n Nh Hu gn h Thin Cung.
Nguyn Tun r ti ln nh Thu T. Lc ung bia, Nguyn Tun
hi ti:
- C phi Lng c Thip cht ri?
- Ti khng bit.
Nguyn Tun v khng bng lng.
- Cu lm bo ca Vit Minh m khng bit ?
Ti khng bit tht. Mt do thy hay n chi vi Phm Ngc
Khu ch ti gn ch Hm. Nguyn Tun dng nh khng tin.
Nguyn Tun thng c nhng nghi ng v quyt on ch quan
tng t. Ri cng khng ni n vic y na. Cu hi t ngt v
ch c th.
m Nen 1972 chng ti i do ph ri na m v nh th
Hng Trng. Nguyn Tun v ti cng hai bn nh vn Lin X
ng thm Vit Nam, Eptuchenk v Marian Tkchp, gii ting
Vit.

Ti c xem Eptuchenk c th By-rt, th Li Bng.

Ngi khng bit ting Nga cng phi chm ch - ni l
Eptuchenk biu din th th y hn. By gi gp li, c
nhng vic na vui na bun. khch sn Thng Nht mt ti
hm sau Eptuchenk ni a:
- Ti cha b v, m m qua phi ly v mi.
ni m qua Eptuchenk ng chung bung vi Marian. Manan
khch sn ny nhiu ln, on c ci phng tng mt y
loi my v th l bit cch ch nh i i vi mnh. Marian im
lng. Nhng n khi chy cho hai ngi c hai phng, li gp
rc ri mi. Nhng rc ri vui vui. Eptuchenk cao qu mt thc
tm mi. Phi nm cho v ghch chn ln thnh ging. Ri
cng i c cho nh th y ci bung ging i, anh ta vn
phi nm cho nhng c chn xung. My hm u hu nh
khng c ai bn mng n g ca hai ng khch. Nhng dn dn
thy trn c v qu trng, ngi mi dn d n n n. Ri sch
tng, sch tng y bn. Khng th em i c, qu cn cc v
my bay. Marian cn thn x trang tng ri cho ti khun i c
n my chc quyn!
Mt m, qua ph Rng v Hi Phng. Ph ng, chen chc xe
v ngi. Trong bom n, ng x tp np thu m. Chng ti
ng bn thnh ph. Ngi lm ca n soi n bo n tho xch
cho ph ri b, sng long qua ch chng ti. Bng sau lng ti,
mt cu chi ro:
- Tin s thng xt li Marian gh tai, th tho:
- N chi ti, ng .
Ti khng bit chui u i u c. khch sn H Long ri
khch sn chuyn gia Hi Phng, ti cn c nghe nhng cu
a nh, nhng cu ra ry c c ca nhng c nh bn, c
cng tin quy ru. Ti tht on ci si ting Vit ca anh bn lc
lc li lm ti kh cc v xu h t cu Hin Lng ra vnh H
Long, v H Ni. Ti qua, M tuyn b ngng nm bom m
Nen. Chng ti c th i do, bt phi tai ln tri. Nhng mi
qung tm gi ti, ting n nh sm rn di ti. Nghe nh ch

ci ti bom cu Gi, bom li nm cu Gi. Gia ng chim H

ng - H Nam mnh mng, ci cu Gi tr tri trn ng s 1,
nh cu Hm Rng, my bay M quyt lit trit h, qun sut
ngy m. Trong nh th Hng Trng, t chp ti, nhng xm h
o quanh cu Gi l lt ko ln. My nm nay cc nh th
vng ng chim b bom ph, m Nen dn o di y phi i
l nh. C nh ngi gi tr con tri ny lng, gi qun o v
nhng ti cm nm ln nhn ln vi ngi nm hai bn hnh lang
nh th i chung dng na m.
Cc bn Lin X ch quang cnh ng. Ph ng vui, ngi
i chi, ngi i l. V chng, y tht xa Bn Hi u cu
Hin Lng trong kia. Eptuchenk li ny ra mt ci lo khc.
Eptuchenk hi:
- C ngi Trung Quc i l nh th khng?
- Khng . M cng kh bit, ngi Trung Quc y n mc
cng nh ngi Vit Nam.
Nguyn Tun ni:
- C th khng c. Ngi Trung Quc theo o Tin Lnh, nh
ngi M, nh Tng Gii Thch, h khng n nh th ny.
Eptuchenk cha yn tm.
- Cho ti i gia v ti s bc hi rt u xung. Nu b nh
cng ch trng b vai. Ci lo xa ca anh chng cao qu kh. Na
m, nh th chen ln nch ngi. Eptuchenk lnh khnh hn
xung quanh hn mt u. Nhng vo cnh thanh bnh khc
thng gia thnh ph ng b nh ph anh qun ci c
xung. Chng ti ngt ngt len c vo mt hng gh. Trn i
l, ng c o ging mt lc bng ting Vit, ting Php v ting
Anh. C nhiu khch nc ngoi n nh th. Khi tr ra ng,
Eptuchenk nhng hn ci lo b n. Eptuchenk bc nghnh
ngang.
H Ni. m Nen. Bom M. L tht. Nhng ng linh mc ni
ting Anh khng gii. Ma h va qua Eptuchenk i cht ma c
thng Cu Ba. Vit Nam v, Eptuchenk s sang M. Ti tm
c quyn kch Ngi cho hng ca A. Mi-l nh xut bn Vn

Hc in nm trc. Eptuchenk ha s a cho tc gi, khi n

Nu Uc.
Ci vui k d m Nen cha ht. Chng ti ln ph Hng Giy.
Cc tim n ung quc doanh v t nhn sng n sut m
quanh B H v trung tm - ngi ta da vo m nay khng c
bo ng.
-Chng ta s n Nen mt qun ngi Trung Quc.
-Tht khng?
- Anh khng b nh th cng khng ai b thuc c vo con
c a ca anh. m Nen, c Cha Tri lng lnh...
Ni vui thi, Eptuchenk ti tnh t lu. Qun Tiu Lc vin
vn m, nhng ng c ngay nghe bom git mnh cht t tt
nm ngoi. Mt ngi hu bn u trc, o cnh xuyn en ng
tay rng. Nu thm ci nn tu l sn du quang my, th tng
vo mt cao lu mi Lng Sn dn xung. Khng bit c phi
tht Tu khng. Ci nm lm ngi Hoa i, nhiu ca hng vn
thn, ch qun qun ci tp d xanh i lt lm ch qun Tu.
Mt ng c ngay, ca hng nht hn. Nhng Eptuchenk u bit
ci bun thiu vng y. Nm trc, nh vn Solukhin v ti vo
hng nem Ct Tn sp ng ca trnh nn b nhm ng ln t
sn. C gian hng trng khng, ci cc cng khng c, chng ti
ung bia bng bt chit yu. Solukhin gt g khoi ri v
Matxcva vit trong bt k Bu thip Vit Nam: ln u tin trong
i, n H Ni ti c cm ci bt phng ng ung bia c.
Chng ti ung cuc li vi chim b cu quay. Ti ni di y l
chim gi, mt ging chim ma lnh v tr ng cc cnh ng
nc nhit i. Chim n thc, tht rt thm. Marian Tkchp hm
hnh:
- Chim gi cng ngon nh chim b cu, ng .
Eptuchenk li nh ct ngha tip theo:
- ng tng chng ti khng n tht nhng con chim ho bnh.
Cch ni nh th ch h khu hiu. Khi cn chin tranh, ti l
cu b tm chn tui theo b m tn c v vng tho nguyn
taiga Trung . Cn ng, lt sa cng mua bng phiu nh cc

bn c s mua go by gi. Ngi ln bt chim b cu hm cho

tr con n. Nhng b cu n ngoi vn tht tanh lm. B cu
mi n trong bt trn cc khe mi nh n mi ngon.
Khng ai hi li v ch giu ti v con b cu hay con chim gi.
Mi ngi u bit l ni a v nhng tng tng vui. Chp ti
hm sau, sang sn bay. Gia Lm, hay c khi Ni Bi, khch i v
n vo chp ti. Xe la lin vn bin gii pha bc ga Hng C
chuyn bnh lc nh mt ngi. Qua ci cu Long Bin gi cht nhng nhp cu b nh gy vn gc y, my bay khng ngi
li chp nh lt ngang cng khng bit ng st, ng -t
vn sng trong lng cu.
m m, nhng on tu on xe khng n lng lng qua.
Eptuchenk nm hai ng xu Nga xung sng Hng. Phong tc
ngi li giy lt c c bnh yn trc khi ra i cng nh
nm ng tin xung sng, y l mong s tt lnh v nhng ci
hn c ngy tr li. Nm sau, ti gp Eptuchenk Matxcva,
nghe nh th bc pht k chuyn tranh lun vi tng thng M
J.Ca-t. Ca-t ni ng ta rt yu L.Tnxti, nhng li dn sai mt
cu ca i vn ho ny. Chc l tay chuyn gia ng tr no
lm sn cho lo ni - Eptuchenk ngh th. Eptuchenk a v
kch Ngi cho hng cho A.Mi-l. Mi-l chy nc mt nhn
quyn sch nh b, ba qun queo. A.Mi l khng th tng bom
M nm nh th, H Ni vn in v din kch A. Mi l.
Bao nhiu nm sau, trong mt chuyn thm Thi Lan,
Eptuchenk tt sang H Ni chc lt. Du sao, ng tin Nga
vn thing, ngi ra i c tr li. Ti khng c gp hi xem
khi Khrutxp qua i m ma tha tht, Eptuchenk i a,
ving c mt bng hoa cm chng. Cu chuyn y ra sao, ti
c tin tc thy ni th.
i ln, ti hi Nguyn Tun:
- Anh ngh th no v trtkt thi k y?
Nguyn Tun m chiu ri sng s hi li:
- My mun chp m tao h?
- ng c qu li...

- Tao i Vng Cc vi thng Lng c Thip, vy th tao cng

l t. Cch suy lun my mc ca chng my l nh vy? - B
v, ti bng b Nguyn Tun trt cn bc mnh. By gi tao vi n
cn l nhng thng ranh con, bit tam t ng lc th no u.
Tao c hi ky i ti ca Trtkt y ch. Mn th vin. Th
vin Trng Thi c c Tnxti, Goocky, Gin Rt, c tut. Ty mt
thm n mm tm, bit sch v en th no. Ci a vit bo
khoe thi Php tm c chui Ln Tnxti l ni lo ra v ta y
cng cch mng t bng ti. Thng Vit Minh Nh Phong nh
chng my thnh thong li v xung chi. Chng thy n gic
ng g tao, li a cho tao tiu thuyt t truyn ca Sacl Plini.
M Plini l thng tam ri trtkt. Vic i li thi lm. Tao
khng bi bc, nhng tao khng thch.
- ng ch lm ci g ng thch thi.
- Mm ni th ny, bng li ngh khc, l thng u. My gi l
thng c hi, th thng bp cng th. Khng a m c lm nh
thch lm. Tao khng sc c cc chnh khch!
C ci kiu y, mt i cn bit bao gian trun!
Thanh Ho, khi thi b qun thc, Nguyn Tun ra H Ni, vit
sinh nhai v cho ra nhn vt no cng l nhn vt Ti. Trong
sch cng tng t ngoi i, ngi y tn l Nguyn hay l Bch
cng th, tr d tu hu chn ch ri ri b ni n chi, nhng
cng khng v nh, by gi nh bc Nguyn di Thanh Ho ra
Ng T S trn t Mc Thng nh qu gc. Bch v mt gian
gc nh mt ph khut. Trong bung mc cho ci vng ay.
Khng bn gh, khng ho l khng be l, khng trai gi. Ch c
chai nc lc my quyn sch di sn vi hp c scin v bnh
m. C khi nm vng c tun khng l ra ng, khng cm bt,
khng khch kha no g ca ci bung kho tri. Ch nhn
khc t mi tr chuyn, ch mnh vi mnh, gn nh tch cc. Ri
bt thn li bin bit i u, chm m trong cuc truy hoan no
ri li v nu mnh ci bung con trn nc bp hay ga ra -t.
Ci gc ca Nguyn trong cc tu bt v truyn ngn, truyn
di cng na n ci gc Nguyn Tun t tc cui sn sau mt to

nh bn tay phi ph Hng y. B bn cho Nguyn Tun nh

mt bung gc c th trc l ni ca thng ti thng xe, tng
di xe, trng thng ra ca bn. Mt ci thang gc g nhc i
c dng ng gc bung, ngi tro ln ri sp mnh vn
xung, ng kn sn, ht ci by chut. Ln thang nghe gi cun
m thm... Gc tr khng n nh c nhn... - nh cu th Trn
Huyn Trn. C mt ln, Nguyn Tun dn ti n ng ngoi
va h nhn vo hoi c ci gc xp y. Tri my chc nm du b,
th m khi y, bn trong mt qun ch ti, ci gc xp vn
nguyn. Nguyn Tun bo chng khc ngy xa. Ngi hng ch
ti y ca ng Nghi ngi lng ti xung K Ch lm n. ng
Nm Nghi bo:
- Ch gc y l trm giao thng ni thnh, cn b thng n
lin lc. Chng bit thnh ph c gi lm bo tng khng?
ng Nghi cng hot ng c s qun 1 thi k y.
To nh n, khi Nguyn Tun nh, l ni t tp b mt ca mt
nhm ngi ng i Vit. Cc nh vn nh bo o Trinh Nht,
Nguyn Triu Lut, Phng Bo Thch... hay n, c ngi bn, c
ngi ch quen, c Xun Mai ch nh xut bn Mai Lnh in
phng s hai tp Tn n du lc ca Nguyn Tun. C th,
Nguyn Tun mi c ci gc b hoang kia. H ra t tp ch
Vn Ho, to son ng y. Bo hng thng ba vng di in
trang tr hai ch V v H trn nn mt gc mt tri to tia nh
sng. Chng ti x xo hai ch ny: y l bn thn Nht vit tt
ch Vng Hng, mt tri vi tia nng l vng hng ng ln gn gi vi ci mt tri trn gia quc k Nht. Khng hiu ti
sao, Nguyn Tun cc ght c Nht, m Nguyn Tun bo l cc
mc trn ming vi trng v giu c Tu Tng c ci ru lp xe
p, bnh xe rng ca. Hi y ti t chc Vn ho Cu quc.
Ti tin tc cc phe nhm chnh tr thn Nht, thn Php trong
thnh ph. Nguyn Tun cng bit bn y, Nguyn Tun khng
vit bo Vn Ho nhng li thch ci gc tnh mch hn, nn n
y. Ch ci sn sau di ca s - Nguyn Tun k, ti no chng
n cng tp v, tp sng khuya lm. Hnh nh nh bc, u

gm, bp c tanh tch, nm lu n chai l v choang choang.

Trn bung, mnh nm vng m mng, ri ng, mc k. Bit c
iu phc tp, nhng vn i v mt minh, coi nh khng bn tm.
Chng n bo vit bi th tr li m . Lo xut bn h ln
bung, rn rm ln: i gii i, thi th ny m ng nm chng v
ln c ? Dy, dy. Gm y, ka ki may o, may m sn c ri.
Khng mau ln th khng ai i c ng u.
Nguyn Tun im lng, lt sau hi cu thn tnh vi nh mua
sch y nh th ny: Ny, ng ch xut bn, ng sn tin y
khng, ng cho ti tiu mt t. V Nguyn Tun vn nm vng
trong ci gc xp tr tri. Mi s xung quanh, khng ng tr n
mnh.
Mt hm, Phng xung tm Nguyn Tun di nh Ng T S.
Phng ni nh:
- Mt thm quy nh y ri, ng ln na, cho tao nh my t
ngy.
Th l Phng n nu am Sng T. Ba ch Am Sng T ch l
ci bng p kho tng tng m thi. Nguyn Tun thng
lc khon km vi ngy thng di nhng sng tc nh thi
thng ca ngi vit. Ch u phi ci am, ci ng, ci lu
tranh, ci mi trc m ch c mui m ta ra tp vo mt bn
con sng T xanh rn nhng b rau mung trn dng nc hi
thi cc cng thnh ph thi ra. Sau b ro cc tn, mt ngi
nh ngi c to lc gia mnh vn con, trng sang nh ga ra tu
in ng H ng - Cu Mi. Nguyn Tun vit tu bt Nh
bc Nguyn xng tng cng lao thn mu ng vt v t Thanh ra
trng coi dng nn np nh qu. i gia nh v an c ni gn
u lng Mc sau bao nhiu nm c t Hi Vn - t ti khoa thi
sau cng, bn tu theo cng vic ch ngha v dong chi khp
Khnh Ho, Ph Yn, Phai Pho, Turan, Hu, H Tnh ri cm li
Thanh Ho, n khi v gi mi tr v c ni chn rau ct rn.
Tam i ng ng ng trong ngi nh ngi c k ven ng
ny. Thi b chim, Php m rng ng H ng, ngi nh b i
i bin vo gia lng ng Nguyn Tun bo ch nh ng chng

ci am Sng T y ch gn ca nh my c kh by gi. Nh bc
Nguyn, nh bc Trng Tu mt nh, khng c may nh nh
bc T M trn Cu Giy, tn c ri c ngi trong h n nh
trng nom h, khi tr v, nh ca vn tc gn nh nguyn.
Phng lun qun trnh nh Nguyn Tun. Li cn nh tru
ngi, nh khng bit l ngi ng b mt thm truy lng, c
ti n, hai ngi thong dong ln tu in vo chi o Khm
Thin.
Ti khng c cng thi yn ba su x trong ci v c thnh
ph ny vi cc v. Nhng nhng khi i ba chn ri ri, ngi nghe
k, li tng ra ngun cn vui th ca ci ng trng nam mi t
tui u c c thn sinh dt theo n ph Hng Giy thng
thc n ngt ht hay hn cng c khc ngi, cho nn bng
dng v ting t ting trc xm yn hoa cn du vt xa xa li
trong tm t. Nhng n thi bui ni ht xng na c u
na nh th, bn ting ht bng khung hng hng tuyt tuyt,
phch rc lp lnh la tha nh ht ngc ri khch cm roi
chu g ngt xuyn tm, li cng thm mt l o hu ru
gii chiu mc mn ri ng vi khch, th thanh tao n sang
mt s vt dc khc cung phng cho nhiu ngi khc ri.
Nguyn Tun khng chi nh ngi ta xa v nay. Nguyn Tun
trang nh, thn tnh vi b lut s thng vin Phc i, b By
Nam v c Kim Cng c vi ca s H Thanh, mt thi ging vng
i Si Gn, vi Hong Oanh m ti va gp gii thiu ng
quen khch sn Cngtinngtan hm on kch Kim Cng n
mng mt tui, th m c lu luyn nh ri cn gp li. Nhng ch
vy thi. Nguyn Tun hay x v thi hoa l cnh ca Nguyn Vn
Bng v ti. Cch mng thnh cng nm 1945, Nguyn Tun mi
ba mi tui. Th m nh c, chnh t nh tui tc lm.
Khng ging gi, Nguyn cng khng thuc nhng ngi lin lu
khn n rc c ngi m n b ngi nh cch Nguyn Hu
ang xp hng.
Nm 1975, Nguyn Tun vo Si Gn n mt nh quen kh
ai bit ch xc, k c nhng Phm Tng Hnh, on Minh Tun

chuyn lm u sai mua gi ch cc qun Bc, ru tht quay

ch Hoc Mn v chy tin c tiu. B ch nh kn o y, by
lu trong ch ring t. trong ny vn nhn thm vi bn b la
tui, b ta l mt bng ch Hoi, tc ch Hoi. Hm Nguyn Tun
tr ra H Ni xe v qua bu in B H cn tt vo ghi x gi bc
in khn cho ai rng giang thun bum bnh yn. Chng
may, ti li cm i nh bc in y nn mi tn ngi nhn.
B Nguyn Th Tho. i chc l ci b Nguyn Th Tho bo Ph
N ph Hi V, trc c Trc Kh, L Thanh cng tc. B Tho
y sao? Ti khng hi. T nh, ngi ta khng mun ni, th
cng chng nn c thc mch. Sau chuyn y, Nguyn Tun
thng ra ng, tay cm gy song, mc b o cnh la mu cy
dng nh Pht, bo l ca ngi ta cho. Khc no hai cu th hoa
vit bt la trn mt i guc mc ca Mng Tuyt gi biu bc
Nguyn, nhng tnh bn p v bun phng tri.
Phn hoa tnh mng sng pha tc M c nhn cn vn sc
hng Nhng khc chuyn b gio Bn Tre gi th cho Nguyn
Tun - cng trong ci nm 1975, sau bn mi nm Nguyn Tun
mi tr li Si Gn. B gio Bn Tre ging bun ging vui vit th
cho Nguyn Tun bit nm xa b gp phi mt Nguyn Tun
dm nh th no.
Qung nhng nm 1940 thu y ti cng ng Si Gn. Ti
cng bit chuyn c a mo tn ca Nguyn Tun i la tin
nhiu ni. Nguyn Khnh m, em Nguyn Tun, ch hiu sch
Nguyn Khnh m ng Sabuaranh kin cha mo danh ln
to n thnh ph. Nhng tn n cp ln mt.
B gio Bn Tre b tn Nguyn Tun dm y la tnh th chng
my ai bit. By gi b gio tm s vi ng Nguyn Tun tht,
rng b mun c gp ng. Nguyn Tun chng batoong, i i li
li trong bung khch sn Bn Ngh. Nguyn Tun nheo mt v
n ci heo ho. C ci thanh xun ca ngi ta th thng Tun
gi sc tt c. By gi thng Tun tht u ru tc bc l kh n.
Hai chic quan ti sp h huyt ri. Ci trang cui ca thin tiu
thuyt ny khng th ti hi Kim Trng c hu nh truyn Kiu

c. cu vit truyn tnh c y, t bn cho cu ci ct

truyn ny. Mt chai Macten thi, trong ny sn. Nguyn Tun
khng xung Bn Tre. Cng khng tr li th b c gio.
Thi la c di xm m Nguyn Tun t tn l nhng cuc truy
hoan, gia ni n chi Nguyn Tun cng khng dng dn vn
v. Trong cc ti danh thu y Khm Thin m by gi cc b
Nguyn Th Phc, Quch Th H vn cn nhc li ging tc ti u
ym:
- ng Tun vi b Nm, ch mt b Nm thi, c gi l ht nh.
Ngoi khng chin, ng i ch no, trong ny b Nm cng bit.
Th mi ti ch. B gi c vng ra cho ng tiu. Lo liu cho nhau
n th c m.
Cng th chi bi, Nguyn Tun ch gn b vi ch nh ht v
ht hay. Li thi qu, tao nh a b Nm v lm b y. Nhn
th rc c bn tnh v. ng no cng nghin, ht nh tn
n m. C ng nh mnh tnh cho hai b con th. Ri cch
mng, th l tung h c Ci ngi nng tnh vi Nguyn khng
phi o H, o Phc, cng khng phi Mng Hon ch rut ca
V nh Hi trinh thm t v lm p phe cho Nht m buyar trn
ph Trng Thi, rt thch truyn Ch Pho, i la xng i ca
Nam Cao. M y l o Chu Th Nm, cng l ch nh ht. Ti
hu sinh, chng bit u nhng o hoa xa xa ca v b lo.
Vit Bc tr li, Nguyn Tun tm mua ch Gii c my ci a
ht ca Mng Hon v ca Chu Th Nm. Canh tn ru tnh,
khuya khot lm mi ly ra nghe nh nghe ma ht. Nguyn Tun
bnh: Cng nh ni c, Mng Hon th sang, ht hng hoa bay
bm, nhng khun ging vo n c phn khng dng cng
bng Chu Th Nm. y c ng mc vi nhau, m c qu i na,
ng s lm nh nn np thi thng, a n v ly ch c - chng
th tan hoang n ni no. Nguyn Tun ni ra ming th. Mt
bn chi cng thi vi Nguyn Tun l V Bng vit: Chi u
th chi, khng bao gi Nguyn Tun sao nhng ca nh. Hi k v
Nguyn Tun ca V Bng in bo Vn Hc Si Gn, n khi c
t truyn Bn mi nm ni lo ca V Bng khng thy cu y,

thnh th ti ch nh . Con mt tinh i ca V Bng nhn xt

ra t ngy y v ng sut i vi Nguyn. Nm khng chin,
Nguyn Tun vi mt on cn b b mt vo hu ch h lu
sng Hng. Trong cng vic chun b vo t, Nguyn Tun t t
b danh l Tu. Ty m tm c th bc Nguyn l c chnh tng
Tu, c chnh hi Tu, tu tnh hnh. Ngh trc ti lc him nguy,
vn l nh v bc gi ni tr nh. Tu l tn bc gi, bc Tu. C
i bc gi gip bc trai lm nh bp, nh bn, nh phng nh n
Nhng nm sau ny, t i xa, Nguyn Tun hay khoe a:
- Chng u c ten tt hn ci ten nh mnh.
Nhng ci a ht ch l nhng ci a ht, nhng a ht 78 c
nht ting ri mt hn. Ngi hoa khi ni yn hoa xa yn
gic nghn thu t lu. Ti ba mi, ti hay n Nguyn Tun nghe
b Nm ht, nhng tc l y cng tn t nhiu nm ri.
Nhng m ny, Phng v Nguyn Tun thng ht nh b
Nm, ht nh ht nh. nh ht y c miu t trong Tu bt
2, c ln bc Nguyn lu luyn y lu qu, mt sm tr dy
cht soi gng thy hai hng mi dng nh ng trng bch ra sp thnh thn Bch Mi, ng thn cai qun m ca nhi giang h
ni thanh lu, tu qun.
Na m, Phng v am Sng T, Nguyn Tun ng li. Mt
thm rnh ca. Phng b cng tay, tng ra xe.
- Thng Tun u?
Mt thm dn Phng ln p ca nh ht b Chu. G va gy
canh mt. Nguyn Tun chui trong mn ra, tra tay vo cng s
tm, v s lim phng. Cm x lim c thng, Nguyn Tun b gi
ln tra v hi dng d v nhng da no, chng my lm g trong
to nh tp ch Vn Ho ph Hng y m Nguyn Tun vn v
nm vng. Chuyn tht m mt thm Ty khng th tin. Nguyn
Tun khng n ni nht s khai lung tung, m thc s, khng
bit vy cho ai. Nguyn Tun khng bit my may chuyn
trong nh y. Gia nm 1941, hai ngi mt thm dn b Nguyn
Tun ln tri tp trung V Bn vng rng ni Ho Bnh, Ninh
Bnh. Vic i t ny, Nguyn Tun ghi mt cu gn ln vo l lch

 c quan: i cng mt nm v cha chp Phng. Ch mt cu

m m ngh ngi. C khi c tui, Nguyn Tun cng khng qun.
- Tao khng dy vi chng n, vic g n phi dn mt thm i
bt tao. Mt thm hi, n ch ni mt cu khng bit, th sao?
Thi y, Nguyn Tun cn mt ng bn, khi cn tin vn git
nng my ng m khng my khi phi tr. Nm t V Bn v.
Nguyn Tun cho con cm th n bn mn tin, cng nh bo
tin kho: Ti v. ng bn thn mi khi khng a tin, cng
chng mt ch tr li. n nay Nguyn Tun cn ci nht qua
chn ru: ngi ta ngi dnh n thng t dy. Nhng t
chnh hun gay gt, Nguyn Tun ngi im nghe mi ngi gip ,
gi cho nh li nhng cu chi ai, ni c ra sao m Nguyn
Tun khng nh ni th bao gi. Nhng ngh chc c ni, khng
phi chng n vu. Ch khng tng c ri c khi ngi ta li
em cu giu ct ra ch nghim chnh thnh chuyn ty tri.
Nguyn Tun khng tip thu , cng chng ni li, ri cng chng
bao gi nhn mt nhng ngi y na. B ngoi, tung nh ngi
bt v trong cuc sng Nguyn Tun ch c x b v ngang cnh
ba. Khng, i i vi xung quanh, Nguyn Tun va thnh kin
va tnh ngha nn np c. Hp nhau mt no th chan ho mt
y, nhng ci khc th khng lu tm. Cui nm, cn thn, u
n, Nguyn Tun gi thip chc nm mi nhng ngi quen bit
cn gi. Khng bt thng v tr ni hng mt lc. Ti i Lai Chu
hay H Giang lu lu, th no cng c th Nguyn Tun, khi gi
t H Ni, khi Lo Cai, khi Vnh Linh, khi Matxcva. phng ny,
Nguyn Tun nhm pha chn my kia m ng thm ti.
n vic n ung th tht nn n v cu k. Hay bo l ct lm
ra khc thng cng c th c. Nguyn Tun ln ct 400 ni Ba
V. Trn y o din Mai Lc ng quay mt s thc ngoi cnh
phim V chng A Ph ca ti. Lng ni, xa ch ba, con b con
ln m c phi n dn mi hm. T lm phim tht b n
khch linh nh. Ming xch luc, ming tht ti c da chm tng
gng. Hi ny nh mu dch gt gao thu mua da b da tru, c
rng n chui mi c ming da b thui qu him. My ng gi

ngi Dao lng gn cng xung vui chung. Nguyn Tun khen
ni him gia v m cng kim c rau thm, ng ch nht b ra
ngoi mm nhng l c di gi l l mi tu nh ven rng.
Nhng Nguyn Tun chn tht b c mt ba y Nhng hm sau,
nh nh bp nm cho nm cm v m l mui vng, l ruc mang
theo t nh. ng ai ni ng khch k tnh y n thm ming tht
kho, mt bt nc sut oi khi hai ba la. Nguyn Hng vi
Nguyn Tun mi ngi n ung mt khc, th m chi c vi
nhau. Nguyn Hng ung tp, ru nhm i xanh, hnh sng, c
pho mui xi... Bui ti, Nguyn Hng ng li ci gc xp sn
sau c quan. Chng bit cao hng sao i tm ti ri ra ch chiu
cnh bn xe Kim Lin mua ming tht b, my nhnh cn ty v
m rau hng. Tht xo khng m vi mui, rau hng ch ci lt,
ngt n c nhnh. Hng rau ngi ta ra ri mi em ra ch bn
ch n c t u m lo. Kho v v sinh li thi Nguyn Tun
khc hn, Nguyn Tun ung nh cc c ngy trc, ru ng.
Ba sng hay chiu c nhm hay ung sung cng th, thnh l
mi ln mt hai chn, quanh nm khng khc. Nguyn Tun c
th mua ru, ng k ru ch. Khng nt, khng to ting, say ch
l v lng l nm ngh. Tng Nguyn Tun vi cch thc hng
hoa y hp vi cc th ung ho hng Chianti ca , Rm
Giamaich hay Utky v Mao i. Ma h, lm cc-tay thm lt
chanh vi ming , nhm nhp c ngy. Khng ng n ru
ngt, d nng. Ci xa k ngn ngt ca Nht th vt i. C ln,
o din nh Quang Nht v biu ng bnh ru xa k to t b.
ng cho chng ti ung c. Nhng nm y, chuc u ra nhng
ca qu nh th m vn kiu cch ca ng. Bi vy nng ni cm
ci cng tr kh ti ra, mi khi c i cht phong lu, nhiu cuc
ung ti ti th no y. Mt ming pho mt, mt cc vtka Ba Lan
trn gc nh bc s Trn Hu Tc, cng kh him hoi. Ch nhn
ch ao c c t sch chuyn mn, c tin mua hng thng sch
ngh ca mnh thng no chng c tp ch, c sch mi, ch c
bo cng mun pht st. M khng c tin mua ng bc s anh
hng ny dch ting Php bt k Ng ty ca ti vi nhiu

truyn ngn khc v nhng pht biu, tham lun ca ti mi ln

ti i d hi ngh nc ngoi. ng dch thu v c c vn Liu
trai ch d. Php ngy trc, ng lm bc s tai mi hng chuyn
cho hong gia Anh. Mt nm, ch vi ca khm tha ci n chi.
Thu y, xa ri. By gi, mi ln cho con xch cp lng n ph
Khi 202, ch qun qu khch thi thm cho my ming gu
cm n, xut xoa khen.
Ci cung cch n ung phi tnh ton ngho ngho ny, k
cng hiu ht v vt v. Mi khi v u c mt chai ngon,
henitxy hay c nhc, Nguyn Tun thng ko bn n, tng
ngi. H c ung vo nhng lc khc nhau. Ngi m nt u
tin v ngi ung ly cht, ch nhn u o c cn thn.
Khng bit ai, ch bit ti khng my khi c vinh d m nt
chai. Ti ch lnh mt chn ng dnh cho vo lc no y v n
lc khoi qu, c Nguyn Tun bo:
- ng c th thm ly na, ly na.
T tay ti th vo ci nt be l lnh knh di gi sch li ra
chic chai qu m lc ny rt xong chn cho ti, Nguyn Tun
li ct su vo pha trong. Ai, th i ru no. C ci ny ung
c. ng n nh... c, hiu l thng hng y. Trong lc ti
lim mi v c nhc thm cay m mt bn ngi Nga ca chng
ti, anh Vlat nghin ru quanh nm tng bn ch nc c ru
trng, c ni xu ly c rng thng c nhc c mi hi con rp,
ti ght th Nguyn Tun t rt cho mnh mt ly cuc li. Nguyn
Tun xi ci thng, nhn khch ung ci sang v hi: Th no?
Tng c thm n mt m hi cng khng n no dm ung
thm, th Nguyn Tun li t tay rt ngay ly na. Nhng ng ct
li dy bo ngay:
- Ung tru, my l thng ung tru. Ch ru trng, ngi Nga
mi ht vo ming mt tp chng rt nh th. Ru c gi phi
nhm nhp v ngh thng thc.
Ti chu khng lm c, ti cng khng mun i li ngi ta
nghin ngm v ru trn li, ti ngh v ru trong c ln qu
o lng lng theo cch ca ti. Ti ci chy ci, Nguyn Tun

khng ni na, nhng c v khng bng lng... V nhiu ci.

khng bng lng khc. C khi c nm Nguyn Tun chn chng
ti, khng nhn mt. Nhng ng bn vong nin y vi ti khng
n ni king nhau nh bc Nguyn v nhn vt Mi trong tu bt
i tri k gng m chng ti nh ngi n nhau, ght nhau y
nhng lu lu khng c to lao i ba cu, li thy vng vng.
Tht kh nhc, m li c tht l cn.
My ch ny ca Nguyn Tun c th phc ho ra nhng khc
khuu tri ngc y.
T Hoi, Mnh thng t khen ng - v c con ngi, c nh
vn.
Nhng c Si Gn Gii phng, 13 thng ging 1985 bi Mt
ngi bn, mnh thy c mt ci g mi mi ng. Nhng phi
khen ci truyn ngn kh di kh su rng ny. Ngi tht vic
tht trong chuyn ny c tht khng, hoc c th mc no, i
vi ti khng quan trng. Ci quan trng l n nh tht. N hay
y. ng cn kho hn ti, c lm mt tp nh th ny th ng
s ph k lc ca T Hoi .
Nguyn Nhng vic g ng phi cho truyn ngn mt ngi
bndnh vo mc d thi. Khng d thi th truyn T Hoi gim gi
tr i ? Hay l ngi ta xui ng i thi vit!
Nguyn Tun vn mn v chi vi ho s Nguyn Sng. Nguyn
Sng v Nguyn Tun nhng chn dung tht c sc. Nhng
m ci hm trong sng tc, khng coi ai ra g, ai cng khng bng
mnh ca Nguyn Sng th Nguyn Tun khng chu c. Nguyn
Sng n chi, mng ba Tt. Hai ngi ung vui, cu chuyn xoay
quanh ngh thut. Bc ln, Nguyn Sng ht:
- Ch c mt thng Sng thi. Cn th ct ht!
Nguyn Tun gi tay ra ca:
- i ngay!
Nguyn Sng vn hng:
- Nguyn Tun , ng tng b? ng khng bit vit tiu
thuyt. Truyn khng c nhn vt, vt i?
- Anh ra khi y ngay.

Nguyn Sng lp cp xung thang.

n nh ti, Nguyn Sng nc mt m a.
Nguyn Sng bo con gi ti:
- Ngi ta va ui ch. Nm mi m ch b ngi ta ui.
Ngi mt lc coi nh ung tip lc ny, t t hi mi ra cu
chuyn nhng ct ti v ci tai gp nhau. Nguyn Sng ni mt
cu sc rn:
- N cng khinh ngi b m, li bo mnh khinh ngi.
- Lc ny c ni th vi Nguyn khng?
- Cha ht cu, n tng mnh i ri. Tc qu i lun.
C sinh hot ln x th, lm ci nh tr con.
Bun ci, Nguyn Tun nhic ti:
- Cha ght ci thng bm bia ru m hng ngy li ung
nc lnh.
Khng my khi Nguyn mi ti ung ch. Khng bao gi cho ti
thuc l.
- My ht ph thuc l.
Qu l ti khng ht thuc. Mun ht chi th ti phi xin ng.
Thng ni, ng va khi hi va ma:
- Ch bit thng ny th no l tht? Tao ght ci ci mm
mm hin lnh khng hin lnh ca my.
Ti cng tm ra cch chc tc li. Ny ng chi ti gi ru gi
thuc, gi ci, ti n b hung, ti n tht chut. ng bo ngi ta
ch tht nht lc ngi vi ci chn. Nhng m t thi cng
nguyn, hai ba nghn nm nay, thin h th gii lun v c
trm li nng chn y, ch khng phi cch ring ca thng lu
c ny u.
Ti cha trang S k ra trc mt Nguyn Tun.
T Uy Vng h i Thun Vu Khn:
- Tin sinh ung bao nhiu th say?
Khn p:
- Thn ung mt u cng say, mi u cng say - Mt u
cng say th sao ung c mt hc? Sao ni vy?
Khn ni:

- Nu cho ung trc mt i vng c quan chp php ng

bn cnh, quan ng s np sau lng th Khn s hi ci u ung,
ch mt u say. Nu cha m c khch qu, Khn vn o khom
lng hu ru trc mt thnh thong c ban cho my git
tha, li phi bng chn chc th, phi ng ln hu ru lun
nh th th hai u say. Cn nh b bn lu ngy khng gp,
bng nhin gp g, mng r k chuyn c, em chuyn ring ra
ni cng, nh th ung c nm su u. Nhng n nh ngy
hi qu, trai gi ngi ln ln, mi ru dng dai, nh lc, nm
h, ko nhau tm nm tm ba, nm tay nhau cng khng ai pht,
mt nhn nhau cng khng ai cm. ng trc c ci hoa tai nh
ri ng sau c ci trm b b st, Khn trm ly th lm vui, c
th ung tm u cng ch say hai phn. Khi tri chiu, tic vn,
dn chn ngi k, gi trai cng chiu, giy dp ln ln, chn bn
ba bi, trn thm tt uc, ch nhn gi mt mnh Khn li m
tin khch ra, o l ci b, thong mi hng thm phc. Lc by
gi lng Khn rt vui, c th ung c mt hc mi u. V vy
ni ru qu ho lon, vui qu ho bun, mun vic u th. Vua
T ni: Hay! (*) (* Hot k lit truyn. S k T M Thin (145
trc CN). Nh Thnh dch, ln in th t, Nh xut bn Vn Hc,
1988) Chc chn Nguyn Tun ngm nga on vn ny bao
nhiu ln, nhng ti c c ln. Nguyn Tun im lng, khng phi
khi ct hng ngi c m Nguyn Tun nhp cht cht ri
gt g:
- My nm trc, chc t cng b theo di. Nhng by gi th
hn l thi. Mnh hay ni, a khc em ni li, n ba ra chuyn
mi, li bnh mi, bo l Nguyn Tun ni y. Thi bui sinh ra ca
dao h v lung tung y m. Nhng xt cho cng, Nguyn Tun c
t m i cht cng ch nghe hi ch phi u c mt thy,
c ngi bn bc m bit. Ci thng cm bt vit c ch no
bn ch y, sc u m lm ca dao cho khng. My hc lm y
t Thun Vu Khn dy tao. Tao cng l thy y. Thy ny ght
a no ung ru nhm thng khc ung ru. y, li mt
in. Tin ln cng nghip nng ca ng L Vn Lng thnh

ph ny l phi tr ci n hoa k.
Nm 1954, v H Ni, tng th k Hi Vn Ngh Vit Nam
Nguyn Tun v thng trc c quan Nguyn Huy Tng u tin
hai th trng mi ngi c pht ci xe p, s xe cng mu
bin xanh. Xe p, Nguyn Tun cng lm cho hnh th n khc
ca ngi ta. Khung khng sn li, loang l en xm, ghi ng
vung, xe ci trung khng mc gcbu. Nhng th khng c
ngha l cu th. Thong trng xu x, m xe khung Php, phanh
tt, lp oonglp sm.
Nguyn Tun n tip khch nc ngoi khch sn Thng
Nht. i xe p thng t xa xa ca vo, ri kho cn thn
ta b tng bn nh pht hnh sch. chc na, khch c thn
tnh tin ra ngoi ci ca quay, ch ch vic i lng thng vi
bc. Gi nh ci thnh ph xinh xn yn tnh ny khng cn
i -t v th thi tn b l mt thi quen p. Khch vo ri, ng
ch ra ngch tng xe p ng kia, m kho v thc i.
Nguyn Tun n ch giu xe. Ci xe bin mt. My hm
sau, thng nghip thnh ph bit chuyn tng nh vn mt
xe Thng Nht cha bc giy bng. Ti khng bit ci xe y
Nguyn Tun cho hay bn, nhng khng thy Nguyn Tun
ci xe p na. Trong thnh ph, ng i b v gi x l. Chng
my lu, bnh thp khp khin cho i chn ngi phiu ng
khng cn my vng, phi c thm ci gy . Nguyn Tun vn
chi gy, c mt ng ng hng t batoong cc kiu. Gy lim sn
then, gy li. Gy song Sa pa khc tn nhng ni i qua,
Matxcva, Sphia, Vcna... Mi thm mt chic nng thng binh.
Ln y, vo Si Gn, bnh thp khp kho tru ngi bng ni ln
ci t kh nh, m nhng ngi qu min Bc b khp, xa kia
cng nh ngy nay, c iu kin, u trnh ci rt ma m vo
tr ng trong Nam. Th m Nguyn Tun b sng chn ln n
gi, ngi mt ch. Cng c th khng l, s d ng tri ngc. Khi
Nam Cao cn tr vo lm n trong Si Gn, b n n phi chng
gy ln tu ra. i chn thm i ca Nguyn Tun c p v
vn cao h, c n my chc ci chn con h m n lc cng

qu. qun tht ch Sinh Hng Lc, on Gii mch:

- Hai cng sau con ch, trong Nam ngi ta cha c nhiu
bnh, thn hiu nht ci bnh au xng, bnh khp.
Nguyn Tun bnh vin v. Mi ngy, bui chiu, o din
in nh Phm Vn Khoa xch cp lng ln Hng Lc mua cng
chn sau con ch, khng bit hai hay bn. n by gi Phm Vn
Khoa cng ho ra ngi khng l chn t st ri, nhng con
ngi cao ln lc lng y li ngc i, km chn th i xe p
thay. T hm Phm Vn Khoa mt xe p, chng mi chu cho cc
nng o xe my. Phm Vn Khoa treo cp lng chn ch u
thang gc ln nh Nguyn Tun. Xng h, xng ch v b bn
lo cho ci chn ngi v gi. Cng nh vt vt chu ng th m
khi ui lm, Nguyn Tun vn chng gy vi chic vai nh
ng sch v hp ch, khay chn n bnh vin ln cui cng. C
ci chai ru lp dp trong ln o khoc.
Nhng nm u, cc c quan t thnh ph ln Vit Bc, chng
ti xm Chi lng Yn D huyn i T chn ni Tam o
ngonh v ng Thi Nguyn. Ngy quang tri thp thong thy
Khun Chu - mt lng ngi Dao trn lng ni c li tt nh ni
sang vng Tam o ngh mt bn kia. Vo ma ma, nhng con l
trn ra gia sn ni xanh im, xa trng nh nhng gii la trng
to xung. Nam Cao v ti bo Cu Quc trn Tuyn Quang
cng i cng tc v hi Vn Ngh. Nhng Nam Cao cn ln Ch
Chu hc ba thng trng Nguyn i Quc - lp tp trung ba thng
hi y l di v quy m nht. Ti v thng xm Chi.
T khi ri H Ni n y c quan mi li mt ch ra hn. Bn
bo Cu Quc nh trong lng, ln ln t Yn Th Hoi c vo
Vin Ni Vn nh, ln Trung Gip Ph Ninh trn Ph Th. Sang
chn ni Tam o, cc gia nh i theo quanh tr s ng hn
cc on vn ngh khng chin trn Nh Nam bn Bc Giang, bn
Xun ng Ph Th v Qun Tn trong Thanh Ho. C ngi n v
lm vic gm nhng ngi nh nhiu bung trn lng i. Kin trc
s V c Din ch huy lm nh kiu nh sng ct vu mi rm
vch na v cnh rng bn ngoi, trng ni tr Vn ngh Nhn

dn ca ng c Nguyn Hng, mi kho hng trm ngi nhiu

ni v y hc. Cc nh theo c quan th nh nh b con trong
xm. Ti ti, chng ti t tp cng tin V c Din. Ch y nu
ru np, c bnh a. Hm no phin ch K Ph bn kia sui th
lm bnh cun, bn thang. Phm Duy v Thi Hng Thanh Ho
ra. C mt hi ngh quc t v m nhc Rumani, Phm Duy
chun b i. Ti khng bit hi ngh hon hay v ng x cch tr,
by gi xe la Bng Tng - Nam Ninh cha c, cuc i li thi. V
chng Phm Duy tr v khu bn. Ch c nh vy, khng lm
chuyn nh Phm Duy vit trong Hi k thi cch mng, khng
chin.
u nm 1950, chi b ng quyt nh kt np hai ng vin
mi, Nguyn Tun v Xun Diu. Mi ngi c t chc mt
bui hp khc nhau. B th chi b Trng Ha ph trch vn phng
c quan. Ti bo Cu Quc v, c d kt np Nguyn Tun.
rng, gin d nh mt bui hp. Ch thm mt ng na cm my
nhnh hoa mua, hoa n ngt ngoi i. Hai ngi gii thiu,
Nguyn Huy Tng v T Hu.
Ci chu o ca Nguyn Tun, theo cch Nguyn Tun, nn np
nho phong, nh Nguyn Tun giao thip vi T Hu. Nguyn Tun
c kt np vo ng ngy 18 thng t nm 1950 - ti nh theo
Nguyn Tun k. C khi, t nhin Nguyn Tun nhc n.
Nguyn Tun ni: Hm nay, hai mi nm trc... hm hai nm
trc... hm nhm nm trc... n qung mnh xung tu
Chanilly... Tt nm y, nm y mnh Hng Cng... Ri ni
chuyn sch mi c hay c vic ng ngh, chng ti ngi yn.
Khi bc tc mt ngi, mt bi bo, ngi ta ni thng tht ra,
cu ni c khu m nhiu ngi hay k li: bao gi ti cht th
nh chn theo vi ti mt thng ph bnh, theo ci nh ca ti,
tht th Nguyn Tun cn ni a thm di y trao i cho
bun. Cng to tn nh ci cu ca P.Mrng: Ta mun sau khi ta
cht i, da ta c thuc lm ci vali m Nguyn Tun ly t
ln u trang tiu thuyt Thiu qu hng khi in tng k tun
bo H Ni Tn Vn. Mi ln cu knh, Nguyn Tun vng vng

ni:
- Th ny th tao em tr th ng cho T Hu.
Nhng cha bao gi Nguyn Tun lm th.
M ch thy mi nm, dp k nim ngy vo ng, hay tt nht
Nguyn Tun u n chi T Hu. Th no cng cm ln my
bng hng vng lng trng g. Trc sau t chnh hu nh
thnh np. Cng l ming x thi...
Khng nh cuc hp kt np Nguyn Tun ti c pht biu
th no khng, nhng s tay ti ghi nht k ngy 18-4-1950.
Nhng m my xanh mn mn n ln nh my ni trn khu
rng gi, u cng rng, cng rm r. Chiu Vit Bc ti rm rt,
vng vt trong cy khng bit m m sng hay khi tri trn lp
ni rng ca ngang mt. Con chim bt c tri ct ku trong chiu
mun. Ting con cuc khc khoi. Hong hn cng bun bun
nh lng mnh, ngi y m ngh u u. Nghe mi ngi ni, ti
ngh n nhng chuyn khc Bui kt np Nam Cao ni Pha
Bic rng rng nc mt. Ting sng moochi ca ch t ngoi
P git cu vo. Bui kt np Phc M, ci dng Phc M nhn
nhm, m chiu lc gi tay th. Nhng iu mnh dn Phc M,
trc hm Phc M sang gi kho b Ty n Ph Thng bt. Nhng
l kt np cc ng ch Th Bn Hu.
y ni nhiu ti mnh, ti sng tc qu. Th m ti li thy n
b nh lm sao! Sng tc l ci qui g, nu khng ln ln, phn
nh c chin u.
Mi cuc i, mi trng hp n vi cch mng khng ging
nhau.
Nguyn Tun, chc khng phi do sch v, l lun hay cuc
sng ti ngy, cng khng phi v tnh ton c hi, hoc ua .
C th cm kch bi mt chn ru vi T Hu nh hng Thu
T. C th v hai ngi con ln trong nh l vit Minh t bng
ti m Tng Khi Ngha ri ng mi bit. Cng nh tm lng ca
ng vi Trung on Th v y c con trai ng, c trung i
trng trinh st Kt ngi nh bn quen thuc nh Thu T.
Cng c th v mt suy ngh bt thn no .

Khng ai nh ai.
Nm 1958, mt hm ti trng thy i ra cng i s qun ta
Matxcva mt ng gi nh b, gy guc nh mt ngi C-dc,
ngi Tc-ta Trung hay mt lo Di gan lang thang i xem bi
tay thng gp. Hi, mi bit tn ng l Hng - nhng ng qun
ting m n i khng ni si c c tn mnh. ng t mt
vng tho nguyn taiga Xibri v chi s qun - my ln.
Ngy trc, ng Php hot ng cng sn ri trn sang Lin X
ng theo phi trtkt b bt y i Xibri. Khi , n c Tng
Kinh Quc, con Tng Gii Thch hc Lin X tham gia trtkt
cng phi bt b t. May c b ng tr v nc Trung Quc c
can thip Quc mi c th v. Cch y my nm, Tng thng
Tng Kinh Quc trn tm mi tui, cht bnh i Loan, c b
v Nga gi, b Phaina Varna l kh, i a m - ngi n b
m Quc ly mt th trn Vin ng t ni i y a theo v.
ng Hng ny cng ly v ch cm c, mn hn t khng tr li
Matxcva na. By gi c mt l con v ng gi lm,
cng khng c nguyn. vng tr v Vit Nam. Mi ln n i s
qun ta, gp ai, ng cng ch ni c mt cu: Ti bun qu v
khc ri i. By gi, chc ng mt t lu. Mt ln kia, i ngh
Nha Trang. Trn bi bin, bc s Trn Hu Tc c k cho ti nghe
mt cu chuyn. Chuyn i ca trm nghn ngi tr thc n
hay khng n vi cch mng, qu l khng ai ging ai.
Nm 1946, cng chuyn Pa ri v H Ni - khng k nhng
ngi cng phi on H Ni i Php, c Trn i Ngha, Trn
Hu Tc v mt ngi qu min Nam tn l Quang, cng ngnh
hc vi gio s Trn i Ngha. Hn mt thng lnh nh trn
bin, khi ln cng Hi Phng, Quang cho Trn Hu Tc:
- Thi, vnh bit my?
Ri i mt. Trn Hu Tc ni:
- N l mt tr thc gii, c tui thanh nin chi mi vo sch
v phng th nghim, n ht sc timide (nht nht). Ti no anh
em mnh cng t chc gii tr chi vui vi lnh trn tu, c bn vo
nhng cuc ht nhy lu b. N rt ngi v kh chu. C th n

tht vng. C th n ngh cch mng khng phi th. N bit tm

sut khng chin chng Php, chng M. Bao nhiu nm ri, gn
y, nghe n mt thnh ph min Trung, gi lm, lm ngh
cha m t, xe p. Khng ai bit n l ai.
- Anh c ngh khi no tm n chi?
- Khng. Ngi ta coi nh ngi ta khng cn na, mnh n
lm g!
i, nhng mnh i khc nhau.
Mt thng sau, chi b kt np Xun Diu. Ma thu nm 1950,
Nam Cao, Nguyn Huy Tng v ti ln Cao Bng tham gia chin
dch gii phng bin gii, chin dch ln u tin ca qun ch lc.
Nguyn Tun vi mt on cng tc khc v ng bng lin khu 3. Ngy 13 thng
hai nm 1951, Nguyn Tun c cng nhn ng vin chnh thc chi b s tuyn
truyn lin khu - ti li ghi theo tr nh con s tuyt ho ca Nguyn Tun. Khng
bit khi Xun Diu qua Sn Dng v nhng vng rng thm Bn Ty, m
Hng cha. Bi th ng tp ch Vn Ngh c cu Sm nay ra khi u t quc Xun
Diu sn
c Yn D u t quc, y mi l nhng np nh tranh lng i trung du, u bng
my nm sau, i su vo cuc sng gian kh, chng ti ng Mc p ni L,
rng su Thng Yn b sng L. Trc mt, thy con trn gi nm trong bi na v
nhng con k mc thch b ra nghn u rnh bt g. m nghe h v bn sui,
ting gm kh rn.
Ri thnh ph, ln n Yn D u t quc lm ri. Ti quen Xun Diu trc
1945. Ti cng l ngi Xun Diu r i nghe v c v Xun Diu ln u tin din
thuyt bi Thanh Nin vi quc vn ging ng trng i hc H Ni. Xun Diu
ni: Hoi i ng h Diu . Anh Hin sinh vin mt ti xanh nht nht ra gii thiu
lng tng. Khng sao, Xun Diu o tut so la m g, c vt lm tm vng xm,
ln tc rm en lon xon trn i trn thu ht ngi nghe vo ngay cu chuyn.
t nhin, Xun Diu ni nhu ch tm hng - nh mt b gi trong lng bn bnh
c c tt ni nhu nhm. Nhng Xun Diu vn tip tc sang sng hng bin,
khng ai kp sng st.

Xun Diu v Huy Cn ln Ngha , chi c bui v n cm.

Du dng, u ym, Xun Diu cm c tay ti, nm cht ri vut
ln vut xung. Bn mt nhn nhau m ui. Xun Diu gp thc
n cho ti. C ch thn thit qu, hi l vi ti, nhng m ti cm
ng. Ti sng mt nhn tp Th Th kh rng in nh in Trung
Bc ph Hng Bum. Hai ch Xun Diu nt ch ch sc gn,
khng phi ch khc g p t. Thnh thong, Xun Diu li ln

nh ti. Vn nm tay c bui, nhn nhau tha thit. Xun Diu yu

ti. Nh nhng tnh yu con trai vi nhau, ri trong lng v lp,
khi mi ln. Hc lp nht trng Yn Ph, ni v ting , mt si
trng c chng n c bo ti l con gi. Nhiu thng cp i vi
ti i lm v chng. C hm chng n tranh ti, nh nhau lung
tung. C a x vo m cht, s song toc c ng qun ti.
Nhiu hm i hc ti khng dm n sn trng sm. Phi ln
vo trong ng Trc Lc, nghe trng mi chy n sp hng vo
lp.
ng c ma ro. Trong thung lng, c khi cn nc trng xo
m mt c ngy. Yn D, i ch Lc Ba, K Ph nh gp con l
ln, phi ng nh qua m bn ny sui. Ht ma ro xi x, n
ma dm t ti, cn bun hn. Trin ni Tam o cao ngang u
bng ti sm. Nc ma git ngn git di, m ngy mi na
r rch khng lc no dt ht. Dng nh trong tri t ch cn ci
xm ni ny st li cha b nn hng thu. C ung c v ru
np nh kin trc s v c Din cng khng vi c ci hiu ht
v ni nh ph phng. Mi x chiu nh chp ti, chng cn
ai th chn ra ng xm tng ly li. Cm xong, nh n ng
ca, mi r ln vo sn i ch v. My cu vn phng mt
mnh, xong ba li qung bt a y, vo chi ng lun ti cc
nh trong xm. C cu vic gp, nh my m mt lc ri cng
chun mt. Dy bung tp th khng n m, ti thui. Khng
nghe ting ngi tr mnh, git ging khng ken kt, im nh t
hoang. Nh ti ngoi ven g gia ng. Ru khuya, ng ma
li ti ng li.
Chng n s, i b trng c c quan. C do ma gi Xun
Diu u t quc khng ra ngoi. Git gianh lch tch mi na gi
m ma qui v rng rn, say m. Bn tay ma u s vo.
Khng phi. Tay ngi, bn tay ngi y n, m m. Hai bn
tay mm mi xoa ln mt ln c ri xung dn, xung dn khp
mnh trn trung trong mnh chn d. Bng ti bp bng ln nh
ngn la en khng c nh, ci lnh m ma rng m ln.
Chng cn bit ng u, mnh l ai, ta l ai, hai c th con

ngi qun qui, qun qut cnh tay, cp i thng cho tri nhau
li, tht li, ging ra. Nim hoan lc trong ti v ra, ln cn d di,
dn nga ci xc tht kia. Ri nh chim bao, ti ri r, thng
khoi, im lng. Nghe ma ri xung tu l chui trong m v ci
mt du dng trong mnh. Gia lc y, hai bn tay mm nh la
li vut ln mt. Ln mi v hi th nng nh than b vo mt,
xung v, xung rn, xung bn... Cn sng li cn ln cho n
lc ng c ra, rc vo nhau. Ri bn tay du dng li vut ln
mt... Ln ny th ti l l, ti chui ra rn , nh con im m
ti khng nh ni ngi th my, th my na.
Tri rng sng. Xun Diu tr v mn mnh lc no khng bit.
Ti h mt nh li nhng hng th khng khip. Nhng cm gic
nng nn kch thch trong bng ti tr ra khi sng bch. Ti
chy xung cnh ng gia ma.
Nhng m mai li vo cuc kch lit hn. Trong m qui qu
li thy mnh khng phi mnh mi khi, cng khng bit ri tri li
sng. Cho n khi tht thy rng sng mi rn rn tm.
Mi cng vic c quan lng l, nhng c ti n th nho ln,
nho ln mt cch m thm. Cc chng trai tr chy trn dt vo
ng lang trong xm. Thng i trng tro, mm mm th bin l
phi. Nhng c n thng Nghim Bnh cao to hin ngang th, ti
cng lng lng vc ci ghi ta i. Bn bn im nh t. Ch cn ci
mn bung sn ca lo trai gi Vn Hin - mt tay bc tri
thng khoe trc kia nhn mt n chi xm Mng-mc bn Pa
ri. Khng bit lu lc u vo c quan, lo Hin qun nu v gi,
v hai b vai to bng ci qut mo, cng tc gi s cng vn i
n. C nhng m quanh ng ci si Trng Ha nhn nhy gi
ghi ta mt ca khc Phn Lan, o V dch li Trung Quc: y gi,
y trong rng... th lo ngh s Vn Hin bng trn mt un tay
vn ci ng qun rch nhy quanh nh la mt mnh mt iu
vanx uyn chuyn t ti. Chic mn mt tr tri ca lo Hin, i
khi c mn ca Kim Ln, ca Nguyn Hng Bc Giang sang, ng
tm y. Chng bit m hm c ng knh no b bn tay nhung
s vo rn khng. Cuc kim im Xun Diu ko lin hai ti. Hi

y cha bit phng php chnh hun, nhng hng ngy chng
ti lm vic gi gic nghim ngt, mi t bui chiu trc gi tng
gia li hi rt kinh nghim, nu hng sa cha v trnh by
cng vic ngy mai ca tng ngi. C c quan hp n khuya.
Ch c ng Phan Khi ln i, mn vn mc sn, i ng t chp
ti, b ngoi tai mi vic.
Xun Diu ch ngi khc. Khng bit Nam Cao, Nguyn Huy
Tng, Trng Ha, Nguyn Vn Mi, c lo Hin, thng Nghim
Bnh, nhng thng i, thng c, T Sang v my thng na, c
ai ng vi Xun Diu khng, tt nhin khng ai ni ra. Ti cng
cm nh hn. Lc r ln, trong m ti quyn r, mnh cng in
kia m, ch c phi mt mnh Xun Diu u. Khng ni c th
vic y nhng ai cng to ting, to ting gay gt nghim trang ph
phn t tng t sn, t tng t sn xu xa phi cha i. Xun
Diu nc n ni y l tnh trai ca ti... tnh trai...! ri nghn li,
nc mt a ra, khng ha hn sa cha g c. t lu sau, trong
mt cuc hp ban chp hnh, Xun Diu b a ra khi ban
thng v. V cng thnh mt thi quen ko di, t y khng ai
nhc nh n nhng vic ch cht ban thng v trc kia
Xun Diu ph trch. Bng dng, Xun Diu thnh mt ngi
c th gi ch chuyn i v vit. M Xun Diu cng t xa lnh mi
cng tc.
Mi khi nh, chuyn v Xun Diu ch bun thng, bun ci
v ng yu, ch ng yu. Xun Diu nhiu n tnh cn thn, t
chi tiu n sng tc nhng cn thn mt cch l kh, c khi anh
lm g tng kn bng, k tnh ai cng on bit.
t k hoch hn hoi ch. Xun Diu hay i ni chuyn vn
th. Xun Diu c k hoch chm cht k lng by, tm bi ni,
ni khp nc cng chuyn tm ci t y. trau di n thuc
lu, ch no gi tay, ch no nghing phi, nghing tri, ln ging
v nhn mnh, ch no i v tay, i ci v mnh mm ci.
Xun Diu xut xoa th v:
- Nc ta rt chung vn hc v cng l ci mt. Phc v khng
bao gi xu c, ni sut thng vn kn chng trnh.

Thi chng M, ti i vi Xun Diu ln ni chuyn trng

i hc s phm Vinh s tn trn huyn Thch Thnh, Thanh Ho.
Mi ba n, Xun Diu sn sc thc n ly - Xun Diu ni - nh
th khng lm ch nh tn km, li hp s cn thit ca mnh.
Khng sang trng u ton nhng th d kim, my qu trng,
tht b hay tht g, canh mng hay canh c chua, canh c chua
hay hn, cho nhiu hnh v nh mm mui m mt cht. Ngy
hai bui ni, li ti na, phi th mi c sc. C n vit, Xun
Diu cng tnh chi ly tc ci. mi bi u c mc ch hai vic
mt lc. Bi ni i hoc bi ng bo ri in sch. Nu
khng, khng vit. tnh trc ri. Khng bao gi vit bi ng
bo ri khng in vo sch. Xun Diu ch ti vit lung tung,
khuyn ti khng nn ph ch. Nm thng qua, quyn sch thnh
hnh trong u, cc bi vit lp dn vo. Li t y tnh ra s tiu
pha. Yn D, ci qun kaki vng nht ca Xun Diu bt c
hai bn mng. Hi sao tr trng th, sm qun khc i. Xun
Diu ni:
- Khng ng ci kaki ny mau rch, thnh th l k hoch.
ng nh cui nm mi n hn thay qun mi. Chn qu.
Chng ti i cng tc thu cng thng trung du. Xung tn
Lm Thao, cch bt ch Vit Tr khng my chc. c trn
tnh dn gn vng ch phi gn. Gn, nhng ba l Xun Diu vn
th d tr, mi chuyn i u sp sn th. L nc mm kem
c st. Mt ti c hnh ti bc bt v cho nh em t khu bn
ra. Hp tht b kh p l s. Ci tht b kho khan y xo nu
nh ti, hm chng ti tt vo Thinh C trc khi xung Lm
Thao. Lc i, ti ch eo ba l con cc, c ci mn v qun o.
Xun Diu cn nhn: Cu ny, c ci n m cng u Th th cu
qu ci g? Ni th, nhng khi n ba vn cho ti ming tht kho
v c ti, v n na cng c. Nhng c phn nn, cu nhu ti
cu th. Ti ci v chn t nhin.
Xun Diu cho ti l a khinh bc, nhng li thng ti, nn
hay bo ban, nhiu khi t nhng vic nho nh. Xun Diu khuyn
ti phi bit qu ming n. Xun Diu dy ti khi no ng i

phi cn cht hai hm rng li, nh th s n kho chng km

hng ngy ung vitamin B1. Xun Diu bo b quyt dng sinh
gia truyn y, ng thn sinh dy t khi cn b. Ti c cm
tng Xun Diu n ung cng chng bao nhiu, nhng anh n
c. Khng phi Xun Diu n, m mt ngi no kho lm gp h,
nhai h, bin Xun Diu thnh con ma n, trng n thng. Mt
chuyn chng ti cng nhau thm nc Lo, khch sn Apl.
Mi sng Xun Diu nhc: cu khng n sa th ring y cho
mnh, khng n ht bnh cun th ly a s ra cho v sinh
mnh n nt. C ln, n pht ph th khng c. Nh bn bng
ra nhiu mn, Xun Diu c thong th va nhai va ngm tng
ming v n n ht. m y au bng phi i cp cu. bnh
vin v, Xun Diu th di:
- Ci ming lm kh ci bng, mnh phi tnh tham n.
Nhng ri li vn c thong th qut sch mm, nh mi khi.
Tuy vy, n phung ph Xun Diu khng chu. Mt ln, ti r
Xun Diu i nh hng Ph Gia, u bn t chai bc rm ru
Chianti. C c Nguyn Tun v Huy Cn. Ti ni a ring vi
Nguyn Tun:
- Phi a ng y ln cao lu c xem ng y n cho thch
mt.
Nhng Xun Diu ch gi c mt mn bt tt.
Xun Diu bo ti:
- i nh hng, c bao nhiu a ng xung quanh rnh chc tit
cu, git tin ca cu, n lm g! Mt mn y n thin bng c
thng tht ch. Tht ch b nht cc th tht. Tht ch, nhng Xun
Diu khng bao gi i n hng. Xun Diu mua tht ch sng, mi
tun l nh chn hai ln vo ngy nht nh. Trong thnh ph
nhiu qun tht cy, m khng c hiu bn tht ch sng. Xun
Diu bo th l H Ni km, Si Gn c nhiu hiu tht ch, tht
rng sng. Nhng H Ni Xun Diu c th mua quen. Xun
Diu mch ti:
- Ci c b quang gnh ngi ch ca sau ch Hng Da.
Ti n mua ca c hng tht ch sng bn ci sn bn cua

c nhp nhp cnh nh v sinh khai nng nc. By gi ch Hng

Da mi, c hng tht ch phi ra ng bn rong va h. Chng bit
ngy trc c hng c bit ng khch quen y l nh th ca ta
khng.
Mt do, ti lm i ngoi c quan. Thnh thong, Xun Diu
cho ti chic mi xoa, i bt tt em n tn nh. Ti ci:
- Hi l ?
Xun Diu ni:
- Thng ny tinh qui, ci g cng on c, m ni c. ,
c g th nh n nhau thi. Lm sao u m tinh qui, ch hn
nhin n nh Xun Diu mi ly lm l.
T thu tr, ci bt tay nh v ly, trn ng vo nhau, bn
con mt vut ve nhau nghing ng. u Xun Diu cng o
hoa mi tnh trai. Bui chiu i cng tc, trong vng lng ht lo
my bay ln nh bom, chng ti t ba l ngh chn m
Thng, xung sng tm tp xong ln do ph. m nay th trn
mi Xun Diu ni chuyn th. Bn con trai choai choai khu
khnh xm xt quanh nh th. Tui tr, trai gi thy nhau nh c
in, d in yu hay in ght, in ht li hay in y i, thi
hin ngay ra con mt, n ci, ci bu mi, dng xc c o, ci
nh bi nc bt. ng ny, con gi i ngang mt, Xun Diu c
dng dng nh khng, nhng con trai th xon xut vng trong
vng ngoi. Sng hm sau cn n chi. Xun Diu nhn di vo
mt, nm c tay tng a, mn m nh chn n ma. Cc cu y
cn eo ba l h, tin chng ti mt qung xa.
Chiu hm y Ving Chn bn ca s bung khch sn Apl
b sng Mkng trng sang lng ph bn Nong Khai bn kia.
Rng cy may sc, nhng chm hoa n ln nh di my vng
ph di. Chng ti trm ngm c gi nhn sng l ngu - cch
mt mng nc l Thi Lan. Mai mt dng sng xung di kia
thnh Cu Long, chn con rng qua chn ca ra bin ng. Thi
gian, xa cch v sng nc lc no cng khng cng.
T dng, Xun Diu nm tay ti:
- Chng mnh gi ri.

Nh li nhng m man di Yn D, nh nh in hn bn mi
nm trc, cng tay ti y, Xun Diu vut ln, m ui. By
gi nhn nhau lng yn. Ti cht bun hn c cu Xun Diu ni.
Xun Diu khng gi m ch c ti mi l ng lo. Xun Diu c
mt tnh yu ring khng khi no bit tui, t xa xa n by gi
vn t vng, vn thanh xun, vn thit tha. an Mch mi c
lut cho ngi cng gii ly nhau. Lo Xen 72 tui yu lo Alyxin
70 tui trn bn mi nm, by gi c ra to th chnh th
Cpenha lm ng k kt hn. Nhng tnh trai chng Xun
Diu khng thu chung nh hai lo gi nc an Mch kia. Xun
Diu o hoa v am m, c i ui theo mng, nhiu mng,
nhiu mi tnh trai. Mt bi th, nhng bi th, nhng mi tnh trai
v tnh gi. Th tnh Xun Diu gi mt ngi lnh tr ri thnh
ph vo chin trng chng M.
EM I Tng Hong Ct Em i, tm lng son mi Nh nh n
chong, nh ngi sao Em i, mt tm lng lu li Anh nh thng
em, l mun tro i Ct! Hm va tin ga Cha chi ta phi
chia xa!
N ci em n, tay em vy i mt em thng nh o hoa!
Em hi! ng kia vng nhng g M anh mang nng bc em
i Em i, anh thy nh anh ng m mi chn em chng chu la
Nhng bng em i khut ri t la khc rut ca anh thi!
Tnh ta nh mi dy mun dm Buc mi i thn, du cch vi
Em hn sau y s tr v Sng cng anh li nhng say m...
o chn em gi cho anh gi Xin gi cng em c hn th Mt
tm lng em su bit bao anh thng mi, bit lm sao!
Em i xa cch, em i Ct Em ch bun, nghe. Anh nh, yu...
(m 11/7/1965 23 gi 30) (Bo Nhn Dn s Tt K T (1989)
Ai yu th Xun Diu, hiu c th tnh tha thit p n no
nng ca Xun Diu, khng danh gii t duyn trai hay gi, phi
thu hiu ni nim v duyn n ca nh th nh th, sut i nh
thng v ch i mi l bit yu th Xun Diu. Khi no cng
kht vng, khng bao gi gi, mi mi ban u.

Nhng chuyn Nhn Vn v thi k hu khuynh, t tng b lng

on ti chn vi i lu ri. Nhng cha phi c dt. Chuyn
i Lai Chu y cng l cho khuy kho m thi. Bi v cun tiu
thuyt Mi nm ca ti - mt trong nhng n phm cui cng
ca nh xut bn Hi Nh Vn. Lp tc, cc bo m x ph bnh.
Mt n nh mnh v l l nht, bi ca Nh Phong trong ban
bin u bo Nhn Dn in trn bo y v bi ca Trn trn tp
ch Vn ngh Qun i. y cng l mt quyn sch cn st li
thc y phi ng ca nhanh nh xut bn ny.
Ri V Hng Cng thng trc Hi Vn Ngh t chc mt trn
ph bnh ming. Nh vn, nh l lun ph bnh, nhiu cn b gio
v trng ng v c tnh u H ng tham d. Mi nm, mt
cun tiu thuyt b ba ca ti vit v quang cnh v con ngi
vng Ngha ngh th cng pha ty bc thnh ph vo ba thi
k ni nhau. Tiu thuyt Qu nh, nh xut bn Tc phm mi in
khong thp k by mi sau ny. S vic cui th k trc qua
hai ln qun Php nh H Ni, cc lng ngoi thnh ni ln. Qu
ngi l cun truyn di u tay, qung 1940 ti vit cng thi
vi nhng D mn phiu lu k, Ging th, O chut. Qu ti, lnh
la ngh t b li bi, ngi lng phi b i tha hng t khch
qu ngi. Tiu thuyt Mi nm nh mt t truyn vit v mt
m thanh nin trong lng tham gia Vit Minh nhen nhm phong
tro cch mng tin ti Tng Khi Ngha.
Mi nm c vit ra, nhng nm ti v trn Ngha .
Vn Cao lm ba, Vn Cao bt u v ba sinh sng. Vn
Cao v ci bng ln nc chy u hiu chn cu, ngha thi gian
tri, Mi nm mi nm nc chy qua cu. C hai ngi pht
biu gay gt nht. Nh Phong:
- Mi nm c th l mt cun tiu thuyt kh, v y cng l
thc t lng qu tc gi v chnh tc gi sng. Nhng n
c chun b v sng tc trong thi k Nhn Vn lng on nn
b nh hng xu. Cc nhn vt cn b cch mng b bp mo
n thm hi.
Ti khng bit Lu Quyn by gi cng tc u. Nhng ti

gp Lu Quyn khi ph trch bo Cu Quc khu Ba. Ti Vit Bc

v qua Vn nh, i vng Mng trn Bc. Nghe ni inh Hng
bo Cu Quc ti tm n gp inh Hng mt xm ng
chim gn Chun Tre li ra ng Quan. Nhng cu ca dao in bo
Cu Quc v bi th C du kch... Ngy no tr li c . i Thng
Long rp bng c vinh quang... inh Hng lm v in trn bo
Cu Quc nhng ngy y. Sau inh Hng theo V Hong
Chng xung Qunh Ci di Thi Bnh, b Ty quy, ri v H
Ni.
Lu Quyn dng dc:
- Ti l ngi chu trch nhim phong tro H ng thi k y.
H ng chng ti khi khng phi nh trong tiu thuyt Mi
nm. Ti phn i ngi vit xuyn tc s tht lch s.
Ri sau cng nhiu khi Nh Phong i vi Nguyn Hng gp ti
qun bia gc liu nh Thu T. ng ny ung bia pha ru trng,
ti thy mu bia cc ng nht hn cc cc xung quanh. Ci
lc b nh vn hng hi l l nhng Nh Phong lm nh qun ba
anh co ti. Cn Lu Quyn v sau c t ng xa trng thy ti
l trnh sang va h bn kia. Ch c mt cuc ph bnh ming y.
Ngi vit khng phi ni tip thu v ha hn sa cha nh chnh
hun. Tuy vy, i lm hp tc x my thng di Thi Ninh v ti
vn long qung, day dt.
Ti i Lai Chu, cho bn lng. Cng i c Nguyn Tun, Vn
Cao.
Gia tra, xe la chy Lo Cai. ng st ny mi cha li nm
trc. Nh ci lp 18 ngy, ti b i d khnh thnh ng H Ni
- Lo Cai v b kim im. Thong nh th thi. Khch vng, c
ci toa hng ba, ch c Nguyn Tun, Vn Cao vi hai kt bia
mang theo. Ngi nh tu vui tnh i m li trai chiu khch,
khng cho ai ln thm toa y. V cng ung bia chan ho vi
chng ti. Mi ng cc mt gng. Khng bit ung, nhng
v anh thch cc ng khch nh vn qu. Hi y cn kiu thng bia
hi x x nh ci chnh i, chai si r lu gt t trn mt quy.
Ch ung cc con, pha nc ngt. Ngi ta cn nhn mi ch bia

ng. Cc vi na lt mi trng hi. Hai kt bia hai mi bn

chai ca chng ti nh hai ci ci ln. Ngi coi toa say bia, i
ng t chp ti. Nhng vn nh cng vic, anh kho tri hai ca
u toa ri nm chi u khng bit. Lm th no, bung v sinh
li ca toa, pha ngoi. M hai kt bia Trc Bch th ung c m
nay. Th m ri cng xong. Bi v cc ca s toa u vn m
c.
Sut m, tu qua Ph Th - Yn Bi i ch lp long mt
sng Hng v nh trng. Nhng i c nh n voi ph phc. Chn
nm khng chin; ngi xui tn c ln i ct c t phi un
bp. Li ngt tng m l sn v mui da. Ni cm si ln, khc
sn tra cng ht cm - c sn ba bn nm cn st li va mi
bi. Nhng ngy tn c trong khng chin tng tng xanh trong
nh trung du vo thu, long thong qua ngoi ca s sng trng.
Khng r tu ti u, nhng c tng ra ch no cng ng y l
nhng ph n, ri ngi La bn kia Chu Lu ri ln n ga an
Thng... Mi khi ti Bc Cn, Tuyn Quang v nh, xung ph
oan ra Ct Lem u l hay qua bn Ngc, ch Ng, tt rng v
i Phm ra an H. C khi xung ng ba Ph H ri r sang Thi
Ninh ra V n ngc b sng ln. Lng xm v hng qun nhng
ng b b b, i mt dn, i mt tay dao v gi, gi th gi l bo,
bo ri, ngc xui sng L, sng Thao...
K c theo con tu chy ng ni nhau tr v. Nm 1945, m
sng, ti i vi b i t Yn Lc tn cng vo th x Vnh Yn.
Quc dn ng rt ln Vit Tr m trc. Chim Ph Th ri
truy kch tm ht th lnh L Ninh, nhng cng bt c mt s
u x. m, chng ph tri giam, chy ln n Vnh Chn b
sng th b bt li. To n qun s mt trn quyt nh x bn
ngay, trong khi cc n v v quc on vn ui theo tn qun
ch dc ng st ln Yn Bi. Mt ci u tu chy qung ny
cn li th x. Ti vo bi bn sn bay. Khi than hng trong
sng m lnh lnh. Sn bay c c mc xanh lt u gi. Ci i
nc nghing nh mt tng trng gia bi lau.
S tch ca m b bt li cng ln xn, kh hiu nh c thua

ca mt trn nh. T n, mt trong ba c u x b tri g lc

ng ngi xp bng ung ru trong nh Yn K, xung quanh
chy ht. ng Vn Mi cn c nhng tn l T Pnh, l Hm
Xm. Mt lo nh gio hn hai mi nm trc ngi bo hc
Ph Th. Qui n nht, i Tht, nguyn cai ngc Yn Bi. i
Tht y xe my chm ra u tnh, sng tinh m y th lnh
quc dn ng Nguyn Thi Hc v ng i b ri u. By gi
lo theo quc dn ng vn c gi l i Tht. Sng bch, bn
t c dn bn lao sang, bc loi thoi qua m c rm ng
bng. Hm Xm i bn trung i trng Lun, l lu hi:
- Chc na ng lm coup de grace (*) h?
(* Pht sng sau cng (cn gi pht sng n hu) bn cho cht
hn ngi t hnh b bn) Nu ci xch tay Hm Xm khng
ng lch cch d tng nh hai ngi i xem t t. Trung i
trng khng ni, nhng t v bc mnh v vo ci sng lc
quay bao da eo lng lng bn tht lng. Li hi:
- Sng g th, tha ng! Sanh tin hay poc hc? Ci lo t t
ny mc bnh hi.
Gia bi c, bn cnh by ci cc tre mi ng, hai mm ng
dn ra gia nhng vin gch v k lm gh ngi. Xi xanh, tht
g luc chm mui. C bt nc sut. Mt ni chui t cnh
nhng chai ru trng. Khng hiu sao nhng su by chai - gip
cho ngi ta qun cht hay cn tha th chc na v quc on
ra tay, ung nt? Ch mt long, m t chn tit hai
mm xi d trn l chui. C nhng ci chai khng ln lc. Tng
ngi ng ngi nhp nh, ai cng ru ria xm xom, mt
phng, mt ti ngt ph pho tun khi thuc l cun sn, thanh
thn lnh lng nh nhng ngi xa l ngi i tu ga. Hm Xm
l lo nhn quanh, bng cong c go: i p qu! i p qu t!
Lo T m, hai tay xch trn u gi, im lng. Mt ru tm
Quan Cng, ni b ru ba chm, con mt sc nh dao lic. Lo
ngng nhn ci i nc ng cui bi. Lo gi ngang tay xch,
ci khnh, ni: Ci i nc kia to tht lc m cng nh?, Ri
li trm ngm. Hm Xm ngoi c li hi trung i trng Lun:

ng cho coup de grace h? Nh ng cho nhanh mt t. Lo cu

gio hc th c th hn hn. Khng bit lo say ru hay lo ln
cn nghin.
Trung i trng Lun ng nghim, hi to:
- Phm nhn c dn d, c nhn g na khng?
i Tht, ngi beng u Nguyn Thi Hc nm xa, ht:
- Vit Nam quc dn ng vn tu, vn vn... i gii i!
By gi ng c o ra ti, mi n. ng qung vi ci xe p
gia bi c, bnh trc nghnh ln quay tt. ng tn nh th
bn ph oan sang, c l p xe sut m qua. Qun ng xn
cao trn u gi. ng ly ci o chong en trong ba l ra mc,
o trng bung xung, ng qun vn xoe trn bp chn b bt
bn. ng c o cn tr, chng ngh ngi na pht, ng n trc
mt tng ngi t lm du thnh, r rm, r rm. Lo i Tht
c ra ti sau cng. T dng, i Tht ku ln: Khng, khng,
tao o xng ti vi my! Ri gi hai tay xch nn xung ci m l
ca ng c o. ng c o thn nhin li xa, li lm du thnh,
ci u c kinh nho nh. Ton cnh v bng sng cho gia tri
ri quay li t t qu mt bn gi xung mt c. Cch my thc,
nhng ngi t b bt mt ming vi en, tri ngot cnh tay,
cng chn vo cc. Pht ht hong khng khip bt thn n.
Ting ku la tht thanh trong ting sng vang tng chp. Nghe r
ting lo i Tht: Cha trng ti? Cha trng? i gii ti, ti oan,
hay l ti oan... Nhng ci u lo ngoo trn cc, mu tun
ng c. Trong ln sng ln khi sng, bc s Trin o ba xuy
d en, knh trng, nh thn cht vc li lim ra. Chic ng nghe
d vo ngc tng ci xc. Trung i trng Lun bc trc, mi
ci xc bi mt pht sng lc vo gy.
M sm long dn, nhn ra m c xanh eo o. Ven i, nhng
cy c b gi nh x xc r ri, nh tp ngi na i n lt
x bn.
Ln sng m dy c to vo ca s toa tu. Chng ti ngp
trong sng, ho sc sa. Ti nh cm gic lnh lo u m sng
m th ny nm trc ci hm bn t t b tri trn cc. Ri ti

nh Nam Cao, Ty bn cht Nam Cao c l cng tng t nh

th, khi mi chp ti trn ng nc Hong an. Ri nghe Thi
Hu k lc Trn ng v Thi Hu b qun quc dn ng Trung
Quc em bn chn ni N Lu trn bin gii. Ri Tuy Ho,
Ninh Ho hay Nha Trang, li Trn Mai Ninh t nn.
on tu qua th x Ph Th. Vng trng mi t ln gia
tri trong veo.
Ngy y nhiu vng ng xui tn c dn ln ngc, c ci
tn c t cho cng d tm c ng i, H Ni ng Quan,
Vn nh, H Ni Ph Th, H Ni i T, H Ni Bc Cn, H Ni
hp ch lp ph gia ng. Trn qun Php vn ng ln nh
vu hi khp gng km Vit Bc ma ng 1947, nhng bo bt H
Ni y tan i hay t li, khng bit u l chng. Mt sng va
tnh sng lc mt tri h ra, tng on ngi cc bn v
ln ch M trong th x. Nhn nhp ch ba, ngi xui tn c ra
ch, mua bn, h hn, th bi nht quyt i na hay nh dinh t
v thnh. Bao nhiu nng ni khng ai bit y l u. Sn bay
Ph Th hm c cuc x bn vn ng cn sm ut. Php ln
chim Vit Tr ri my hm sau nhy d ban ngy xung ngay ch
M gia th x.
on ci lng Kim Chung tn c ra ng din th x. Dy
ph c u Chn Gian ca h ca khp nh cha bit Ty ln
Vit Tr. Ch nhim bo Cu Quc m ti ng lm phng vin,
Xun Thu Nguyn Trng Nhm thu tr hot ng Ph Th v
c ci nht m hiu bo ch thuc bc Th Xun an, li
xin c chn phng vin nht tin vt cho bo ng Php. C th
ct ngha c, nh t Sn La, trong cc dp vui vi bn t,
Xun Thu hay ng vai o ng , vo von ht ni, ngm th,
c khi li lm khch lng chi nghing tang trng cm chu iu
ngh. Cng l nh xa kia ng nh bo l ci i chi che tn vi
cc thy tha, ng lc, ng k ga, ng ch s dy thp. Thnh
thong, ln li H Gip trong Ph Ninh ra, Xun Thu hay a
ti n xm c u Chn Gian tom cht cng ng Ba Triu - mt
tay bun v a ch c hng ghnh sng, ghnh Ba Triu qung

Lm Thao ln, giu c khng km ch tch Mt trn Lin Vit tnh

o nh Quang n in Thi Ninh. Cng chng mi l v ham
h chi bi g, vn vui chn th thi. Mi my thng trc, H
Ni, khng my ti chng ti vng mt di Khm Thin. C to
son i ht. Vn Tn tht chn cng c. Vn Tn vi ti ngi cng
mt xe tay. Xe gh va h nh ht, ti xung trc, Vn Tn vn vai
ti, mt tay chng batoong bc ung dung vo nh ngi hai
chn i bnh thng. Chm tr Xun Thu ri Nguyn Vn Hi,
Nguyn Ngc Kha... Roi chu anh an - b danh ca Xun Thu,
sng khoi, ho hoa lm. Trn Huy Liu c quan Tng b Vit
Minh tng trn to bo. Trn Huy Liu gi tay cho, ci ci, mi
ti thy chng ti i chi. ng anh thm i theo. Nhng cc chc
Ph ch tch nc v B trng B tuyn truyn, li ch tch hi
Vn ho Cu Quc khng cho php. n hi thnh ph cng
thng, phng Php nh p m phi ri ra ng cha Thng
lng Mc, xm xm chng ti p xe qua Khm Thin. Trong nh
n nhp nhong, cc c o chy ra nhn mt khch quen, gi
i: Anh Mo i. Anh Thin i? Anh i! Anh y i? Ti hm sau
phi p i trnh qung ng Sn Ty ra Cu Giy...
Cho nn, ci khi mi tn c, tt qua th x Ph Th, ng Nguyn
Trng Nhm cu phng vin bo ng Php c n li my ngn
roi chu m ng y v ti c i che tn c Ba Triu, u cng l
ci th nghip d. Nm 1954, tr v H Ni, mt do Khm
Thin cn c nh ht. Ting tom cht di nh trn gc khu gi.
Khng s, cng chng ngi, nhng ti khng cn ho hng. Nh
Nguyn Tun hi y ln nm bn n vi ng Hy ch c. ng Hy
Ch C, cng nh ng Mc xen hng Bc - nhng Mnh Thng
Qun ca lng bo ngy trc. ng Hy ht thuc phin trong gc
xp cnh gian bn ch c - sau ci bn th nh cy hng.
Nguyn Tun v ti nm ngi mt bn chiu cp iu. Nguyn
Tun no si, h thuc chn nu sm, nhi vo tu, quay dc tu
sang mi ng Hy.
ng Hy trm ngm ni:
- Ci tay cn ngh lm. Vn ht h?

ng Hy ht ri nhi iu thuc mi, mi li:

Nguyn Tun lc u. ng Hy ph mt cu:
- Tin s ng, bn tnh ti gia y, s ch g!
- Khng phi, thy khng thch.
ng Hy th di, nghing ci u hi trn gi, ko nt iu
thuc. B Hy l u vo cho ri hi khch: Hi ny cc ng anh
ng u m lu khng thy n? My hm sau, khi ph gi
ng Hy i tri cai nghin. ng Hy ung mt ba ru nhm ch
rn, nem S Gong - ch khng phi ch c, ri cht trong bung
y bn cnh bn n. Nm va ri, vo Si Gn, Nguyn Tun
cng ch nm chuyn v tim cho T H ht ch C. T H l
thng iu lng ti, n ht cha au bng. Ra v, Nguyn
Tun xin tim ht ci gi snh em ra H Ni lm k nim. Ri ci
gi snh trng bng nghn nm khng v ca tim ht, Nguyn
Tun cng vt ra ngoi hin, gia l v chai bia, nc mm, vang
du i bn ng nt. bo khng thy thch na th chi, th
thi. Mt ln, ph K ng, nhc s Lu Hu Phc t chc mt
bui ht ca tr. Ban t chc by bin nh hp hi trng, gh k
thnh tng dy, khng c nh trng chu. Xong mi kh ht,
ngi ngi cc gh ng ln ro ro v tay hoan nghnh b
Quch Th H. Nguyn Tun lng lng i v. B o Phc ra
ngoi, nhn b ria en ca Nguyn, kh ni lm nh ngy xa:
Ru vi ria, r nm. V hay sao?! Cu hi nu li tnh t y.
Nhng nm y b H, b Phc cn phng pht i nt xoan, cha
phi b lo tm mi nh by gi. Nhng chng ti khng th
hng nn li ngi xem ht nh tr mu dch.
on tu Lo Cai rm rp vo khuya. Ngoi ca s, nh trng
t loang long trn lng tu l chui. Hnh nh ng qua ga
an Thng. Tng sp v n nh nh hi i tn c. Trong bng
ti vn chui trong i Phm, m b ti y B m v con ti
tn c lu vng ny. Con gi ln ti sinh ra an Thng,
tn l an H. Cng nh Nguyn Hng c c con gi tn l Nh
Nam, ci Nh Nam. Cc con ti u c t nhng tn nh.
an Thanh na m m tr d tp lu nh ven i Ph Thnh ra

Ba Quanh Thanh C, Xun n, Xun ng bn kia sng, ni c tri

vn ngh khng chin, Phan Khi, Thanh Tnh, V c Din, T M
Qut, Nguyn Nghi, Nguyn Khang, Nguyn Xun Khot - xng
v ca T Ngc Vn, tin thn trng i hc M Thut, c
Nguyn T Nghim, Dng Bch Lin... B m ti c Nguyn
Vn Mi qun l hi Vn Ngh v H ng n ln Vnh Chn, ri
sang Xun ng nh nh ng Cu trong xm cng nh vi anh
ch Nguyn Xun Khot. Con Sng Thao sinh H Ni, chng ti
vn gi hi hng nhng gian nan v thin nhin sng Thao. Kh
th kh tht, th m nh li vn nh.
Trng x bn kia. Ting bnh rt gh gh, tu lc l xc
ngi ln. Chng ti vn ung bia. Mi rc ri tha a trong
ngi chc chc c ng ln tng ra ngoi ca s, sch s c.
on tu o o trong m... C th Nguyn Tun v Vn Cao
ng tng li bnh vin Thun Chu gia ng ln nng
trng in Bin m hai ngi mi i lao ng trn y v. Mi
qua Sui Rt, sng sm Vn Cao va tr dy xc ming thng
d dy, ng ra. Chic xe ti ca qun i ch ngi phi m cp
cu leo cc dc , Ht Lt, Sn La ln chu Thun... Mi ni c
trm x li c y t ra xe tim cho ngi sp cht mt pht hi
sc. Sut ngy ng, xm ti mi ti Thun Chu - phc by
mi i, bnh vin va mi c trang b m v bc s
chuyn khoa cng mi H Ni ln, cha ng n dao ko.
Nguyn Huy Tng v Nguyn Tun phi l ngi thay mt gia
nh, theo th tc, k giy ng cho m Vn Cao. Phng m
cng vi d trng nh trm s cu tin phng. Mt n mng
xng khng sng. Nguyn Huy Tng v Nguyn Tun phi
ng cm uc soi cho ca m, nh Quan Vn Trng t uc
trc xe Cam, My phu nhn. Bc s nh thuc m n su ln,
con bnh mi thip i c. Nguyn Huy Tng k li ni chc l
trong mu thng ny t thu tr tch t lm si, lm cn quen
thuc m qu ri. Vn Cao nm li chu Thun my thng, n
khi v H Ni li phi m ra khu li. Nguyn Tun, Nguyn Huy
Tng, Lu Quang Thun, Nguyn Vn T th vo lao ng nng

trng in Bin... Ri sau Nguyn Tun ra vi i lm ng

Xun Tre. Gia m, chy ln, Nguyn Tun mt s tay, la lm
bng c mu bn tay: Chc thy la gia rng ma qui qu, con
ru m mi ngi xem l ng n mc la bn c vo tay m
khng bit - ti ni a. Bi khng hiu sao Nguyn Tun li
chy n tn mn v mu bn tay cn sn si mt vt so bng.
Ri nhng ln ra bin gii Vit Lo Ty Trang, nhng chuyn
ln cc lng dn tc Mng trn ni lng cho bc cnh ng
in Bin. Con sui Nm Rm vt ngang Mng Thanh chy ra
sui Nm Mu sang tn ng ba sng Mkng - Nm Mu pha trn c
Luang Prabang mt qung khng xa. Nguyn Tun dm
chn trn sui Nm Rm. Cn ti, c ln ngi thuyn qua gia
ng ba sng M ng - Nm Mu kia. Mt ci th Nguyn Tun vit
ln lm ng Xun Tre.
Cng trng 426 Xun Tre - Tun Gio Ch nht 20 thng ba.
T Hoi, Cho n hm nay mnh mi c scenario (kch bn
phim) V chng A Ph . Thch y. Hn ci facture (xy dng, cu
to) nouvelle (truyn va) c gii thng. C l anh scenario
ny mi l anh n ch ci gii thng c. Nhng lc ny mnh
c gi c T Hoi. y ru sung cng ung c na cy.
Hm i Than Uyn cng gp ngi quen T Hoi. Hm ng Nm
Din, mu dch Khn cng c hi mnh sao bc T Hoi khng ln
vi ng?
Tun Gio, hm mnh va ti li gp c v chng A Ph. Mnh
cha bit Jeuscenique (kh nng sm vai) c Hon ra sao, nhng
cng tin l c ng c.
My hm nay gi Lo ni ln nhc u qu. Hm Than Uyn,
gi Than Uyn but. Hi tin cao h ct qu. ng c th gi, nhn
h ti mt mi Sng (quyn Sng ang in) n ra sao?
Nguyn Tun Bao nhiu ng trng. Ch trn ng mi cm
thy th thi, trong thnh ph t tng khng tm u ra nhng
thnh thi c. trn ni xung, li vo gii tuyn. Nhng ln
ln li ngc xui sng Hin Lng ln thu ct mc u sng li
xui Ca Tng, hai bn b n ch n ta ng ng i, nhng

chic loa vnh rng hn bnh xe p c thi nhau ch qua mt

nc lc chi lc li ht, nh in.
Nh sao nhng chiu Nguyn Tun, Kim Ln v ti ra tha thn
ngoi Ca Tng i on thuyn nh c v. Mt nc, mt ngi
vng xum. Trn ca sng, nhng ci n gc con con lp mi
tn. Mi tun, tp lnh bn Bc bn Nam li i phin b ny sang
b kia. Ti ng mt ch thy ct khng ln gt, nhn ra ct b
ng Ca Tng ht vng th, khng mn nh ct Sm Sn, Tr
C ngoi Bc.
Nhng ngi lnh i bt hai bn ci trn, lng en chy, cng
nhau chi bng r trn ct. Khng th tng chc na c th
ngi ta chui vo sau l chu mai ngm bn cht nhau. Trn dng
sng ng nh sng, nhng tp thuyn nh c ngoi khi vo,
dn dn mi chic git v mt bn. Hai b, ngi tm li tng
m. Lm nh i n thuyn. Khng, ch l ci c ra nhn sang
sng cho thy mt nhng xm ging c.
My hm sau tr ln Hin Lng m ci cm tng bun bun
Ca Tng y vn eo ng dai dng v mt s cch tr bng
dng.
Huyn Vnh Linh hay qun Trung Lng, hai bn u khng
c php vo khu gii tuyn. Ra vo phi c giy chng l ngi
y v c u ban quc t kim sot. Nhng m lm lut th
thi, hu nh ai cng vo, cng ra c, c hai pha. Ti c ci
giy chng minh lm cn b Bnh dn Hc v huyn. T qun
Trung Lng pha Nam, ng xa nhn thy. Bn ngi nc
ngoi, qun o qun s trng r dy tua vng vt vai, l nh ra
gia cu. Ta bn ny vch vi trng ni loa phn i - ting
oang oang to qu nh ni vi ai ng xa hng my cy s ch
khng phi nhng ngi ngay trc mt. Bn ta ra cu kn o
hn. Khch i gi nht nh xe y ban quc t i tun qua ri
mi thong th vo di bng hng cy sa mu n mt mi lu n
di chm bch n bn cu. Chng ti i li d hn, nhng cng
phi gi trong ngi chng minh th mi, thay tn khc, l cn b
bnh dn hc v huyn Vnh Linh. Cho phi php m thi. Nhng

ci chng minh th gi, ci thng hnh gi nh th ai cng bit l

tr tr, th m c nhan nhn cc khu vc nng trn th gii. Bn
Mn im, o Sp v trn cao nguyn Glan Syri b Itxaren
chim ng, ng sang Ty Beclin trc kia, ti cm nhng
giy gi y, m chng bao gi b bn no hi.
Chia tay vi Nguyn Tun, ngy mai ti tr ra. Hi y, ng
mt t ch ngng nm bom. C sao vng php phi trn H
X. Th trn a u gii tuyn tr li vui ngay, nh cha bao gi
b bom, chy bom. Cc hng qun sng choang, nhn nhp. m
trn gc nh ngh H X sao m ngn ng. Ci m thp thong
cng ai d dang ngm ngi chc lt. Ca s nhn xung ng
chnh chong n sut sng nh ng qua mt qung khc, ln
ln trc sau, dng sng v ca bin, nhp cu na xanh na cnh
gin, t o di trng vi nhng cy hng, nhng tp lu, bn kia
Trung Lng lau sy hoang vu, nhng gp g v k nim, tnh
cm trong con ngi cng sng c khc ngi c lc nh chn i
trn ng.
Vnh Linh ho bnh by gi khc xa, nhng mi ln qua ti vn
mt ni bng khung y. Cui 1975, chuyn tu sut H Ni - Si
Gn vo ga Tin An cch trn Bn Hi hn mi cy s. Ngi i
bn hng tu xn xao, no nc v sp qua sng Hin Lng, sp
qua... Nhng ngn c sc lt rp rn bn nhp tu gp ghnh,
t nhin dng sng trng m hin ra trc ca s. Sng Hin
Lng y ? Nhng bi tre mp b xo. cnh l xung mt nc
phng lng m m sng chiu. Nh mi con sng min Trung
trong mt trn trn mt si khng vin ct. Lm sao ti tr v
Hin Lng, Bn Hi dng nc bi ri ngu chy nm nao. C
phi ci bun c vn v m nh mi?
Ri thi gian xa i, m vn nh th. Trc y vi nm, mt ln
Nguyn Vn Bng v ti c dp i dc Trng Sn - vi ti, l ln
u, cn Nguyn Vn Bng th bn nm ln vt Trng Sn
trong hai cuc khng chin, khi i b, khi my bay ch tng
qung. Cc nh lch s qun s ng bn ci ng Trng Sn ng Trng Sn theo lch s qun s bt u t u trong vng

rng Ho Bnh, Ninh Bnh hay o M D hay nhch ra tn mm

u rng ni vi ri rc Xun Mai, Miu Mn - ni mc
ln nhiu doanh tri tp luyn vt Trng Sn, v vo n trong
kia, ng Trng Sn xung Long Thnh hay cn xa na. Xa n
u chng c nhng ngi chin s tro ni vo cc chin
trng mt m xa. Nhng con ng tht y cng nh ni au
qua i, ng Trng Sn khng chin ngy nay ch c th dng
li lm k nim mt trm giao lin, mt kho n, kho lng, mt
bi khch ven sui v mt mi tn ch vo ngn cy. ng ln
Trng Sn by gi nhiu qung lm theo ng 13 c ca Php
ri M tri nha m rng. Khng phi ngi Php ngy trc ch l
tc gi ng s 1 xuyn Vit mng manh ln bn b ct b
ng m mt vin n tri ph ngoi bin bn vo cng c th
cht t i mt qung ven ni. Con ng b, ng xe la y
ch l ng lm n v trng din. M chin lc ca ngi
Php lm ng qun s s 4 chn bin gii pha bc, ri vng
xung bao quanh ng Dng. T Tr C ln Mng T. Qung
Mng Ci ti chm Cao Bng qua Bo Lc ti Mo Vc H Giang,
sang Lo Cai, sang Lai Chu vo Mng T c kho st v
khi cng bc nhiu cu.
Mng T, vt sang Lo bt vo ng 13, Luang Prabang
xung Pt X, tt vo Qung Bnh ri n Ba Bin Gii m ra hai
ng, mt r Stung Treng vo Campuchia, mt ln cao nguyn
Lang Biang xung min ng Nam B. ng trong ng ngoi
song song ng kinh t v dong chi vi ng qun s bc nm
x ng Dng li. Nhng nm sau cng - trc khi b Nht qut
ng, ngi Php cn c k hoch ri th ng Dng H Ni
vo Lt, - cao nguyn trong su gi th chin lc lu di.
Chng ti qua cu Hin Lng ri ngh li. Cy cu long
nhp, nhng thanh st rn r di bnh xe. Mi nh ra hi y mi
quang cnh thi s ni tr tru b chia i, qun mt cu ny
ch l cu d chin, qun i Php lp vi cho cc cuc hnh qun
trong chin tranh 1946-1954. Nm 1946, hn hai mi nm trc
khi ti lm phng vin bo vo mt trn nam Trung B y ch l

ci bn ph. Ci cu mnh d b gnh nng lch s v thi gian

xung xc x, tn t qu. Doanh tri b bc, c xanh om. Pha
nam, gia lau lch chng cht ngn ngang mc ln mt np nh
mi ngi ba gian, y l ca hng bch ho ca hp tc x.
Chng ti mua mi ngi mt chic qut giy. Ri ra nm bi c,
qut nng chiu. My con b nh ai thong th gm c quanh trn
u. V thn nhin tr gan cng tu nguyt ca cnh vt gi mt
ni bun th lng. Ngy trc, trng sang ch ny cng c v
lau ngp u, lng xm v qun l Trung Lng b dn vo trong
kia. Cuc i v mi vic bin i nh nh nng chiu Hin
Lng ng nhn nht quanh mnh.
Th l on tu ln Lo Cai chy thu m.
Chng ti cng thc trng m. Ba ngi ngi lim dim mt.
Chai bia th hai mi bn ht lc no, tu lc, v chai ng
nhau xoang xong. Con ngi v con tu l thc vi nhng nh
li Hai ca toa tu b kho m hn bay ra ngoi kia m trng
trng bi bi. Sng bch, tu vo Cc Lu. Bn sng bin gii,
rng cao su ca Trung Quc tt l xanh r. Chng ti tr trn gc
ty Bu in, hm sau vo Sa pa.
Ngi hay i, nhng chn i nh ngh kiu khng chin Vit
Nam t lu thng gn b vi bu in. Rong rui ng t,
ng nga, ng xe p ri ti n ng tr lun nh dy
thp. Nguyn Tun th d chu v nh th khng phi tm n trm
nh ng du vo s tay v trang vit c ci thch nhn du
n ni n ni i. Ti i ln cao nguyn ng Vn, Mo Vc t hi
cha c -t ng H Giang - ng Vn sang Mo Vc. Ngi
cng tc, ngi bun mang vc, gng gnh ng di mt trm,
hai ba trm cy: s o dc - t vng oi bc th x ln thung lng
Qun B di dc Cng Tri, u ch Qun B cn li ci bng xi
mng thi Php p ni dng ch kh hu Php (Climat de France)
ri ln na n nhng vng cao nh trng ngh ng khng bao
gi bit ma h. Ti i v n ngh theo chng nga bu in. Trm
trng H Vn Mn Yn Minh ng gi ci mn, ci chn d ca
ti vo bao ti gn xi nh bu kin cn thn. Bt u ln ni qua

Vn Chi, S Phin n Ph Bng. Con nga th bu kin ln dc,

anh bu t v ti thong th theo nga. Ngi ngh i c ng
chn, va ti th ti trm trn. Ng cnh ng Ph Co, hrn sau
ln ng Vn. n khi sang Mo Vc ti v Lng Phin, con nga
trm phi o thm ci chn bng to x ca huyn a khch
dng. Chuyn i Lo Cai ny chng ti c chung nhau ci th
ung bia sut m trn tu. Nh bui chiu ngi gc liu b h
bn nh Thu T. Ri cng li nh ng v nh nh bu in,
Nguyn Tun vi Vn Cao li Sapa. Ti th i trong Lai Chu ra
n vo Phong Th. Cm thy cha ht ci ngt ngt thnh ph,
ci bun nng ni tiu thuyt Mi nm, ti li i na.
Vo Sapa ngh li trn gc nh bu in huyn. Vng ngh mt
Sapa nhng nm y cn heo ht, hoang tn. Cc nh tr ti hun
ht ngay ch cha li bun o, mn v ngi mua ht ging su
ho, hoa l. Nh ngh mu dch, mt dy nh sn lng cui ph.
Khch c cng vic v huyn tr y. Trn nh ni, mt khch
sn c c sa sang li bn i thin vn. Chuyn gia Ba Lan
ngnh ny v i khi ngi du lch nc ngoi gh ln. Ti
quen tr cc ca hng bch ho, cc bu in huyn, nh bu
t x - nhng ni dng chn c ng vng ni, nhng y ln
u mt chng trn tnh xung huyn, Nguyn Tun v Vn Cao i
theo ng dy kiu ny. Sapa m v yu kiu cho ngi n
vi thin nhin, gia thin nhin. Khng heo ht nh Mu Sn
khng ging mt th chi b bng nh Tam o, Ba V. Trc
mt, lng lng ngang mt trin ni Hong Lin tri ra mu tm
bao la, i khi nng ln nh cn ma bng my hng xung xung
quanh nh Phanxipan cao nht nc. Theo tr nh n ni n
chn ca Nguyn Tun, nh Hong Lin ng 3.142 thc m
nm va qua, Nguyn Tun theo mt on cn b ngh rng
ln n ch cht vt y. Sapa, xung thung lng c trm thu
in c thi Php, tro vi bc sang khe sui vo nng ngi
Mo, i din vi bn ph lt tng m ngi xui ln thnh
ph lu i. Ngi nh th nguy nga hin ra, ngn thp ru
phong xanh mt nh nh ni : u th k ny, linh mc

Savina tu y, cng thi k c Hin ngi Php nh th

Xo H trn ni bn Ngha L. Linh mc Savina vit quyn Lch
s dn tc Mo v lm b T in Php Mo in Hng Cng t
1920. Ngi Mo sng o Sapa, tn ng c Savina l vua Mo.
Chin tranh th gii ln th nht 1914-1918, quc c xi
gic ngi Mo ty bc Vit Nam v bc Lo ni dy. C o
Savina lm c vn chnh tr trong qun i Php i dp lon. Nm
1918, Savina mi c tt c cc vua Mo v hp Xing
Khong. Ti hi ngh, ton quyn ng Dng k vi cc th
lnh Mo nhng vn bn qui nh ch chnh tr v hnh chnh
cho dn tc ny. T y, ngi Mo ba x ng Dng u trc
thuc chnh ph Php m i din l quan cng s u tnh. Li
t ra chc thng l thng qun cho ngi Mo t qun nhau.
Savina tu Sapa cho n khi qua i. Ti nhng ni sn cng
thu tn khut no n u, ai y ch vi ngh hm qua cha c
mt bn chn xa l no n, mc du con ngi bao gi cng ly
tng tng lm mt kiu hnh.
Sut chiu, Nguyn Tun ngi ngoi hin gc nhn sang Hong
Lin Sn. M mng li chuyn i nm ngoi, ng t ng ngt
ng trong da tri xanh lam, trong my trng ngn ng trn kia.
Hay l li mun ln chp ni ln na, hay l sao... m y sng
m trong thung lng dng ln nh bng git vo trong ca s gc.
Chng ti c nghe mt cu chuyn i ngi. Ngoi hai mi
nm trc...
Ngi ngi trc mt chng ti, y s Ti Sinh trm trng trm
x huyn. Ti Sinh c ngha l sng li. Ci tn anh t t cho
mnh. Anh qu gc di Thi Bnh. Nhiu b con cng gio ng
b ln sinh nhai trn ny, c khi di chuyn c lng c cha c i
theo, nh Bn Ho bn Ngha L.
Anh yu c o nh ngoi ph. Mt c o Ty cng m o.
ng c d c c iu kin v hon cnh d quyn r n b. Ni
au, ni lo ca hai ngi c ct b bng cch lm nh ngi i
sn bn trong ni l phi git lo c o. Anh m cht lo ri
trn ln gc chung nh th. Na m, c ngi a anh lun

rng chy ra b sng Hng. Anh cht chui ken b, chic b chui
a anh tri xung Yn Bi - vng t do ngoi khng chin.
Anh c i hc y t. Cng t y, tn anh l Ti Sinh.
Chin dch bin gii 1950, Lo Cai c gii phng. Y s Ti Sinh
tr v Sapa. Th o ly chng. Cuc chia tay b sng xa
phai m.
Bn Lai Chu in bo c ngi sang n ti. Nguyn Tun v
Vn Cao cuc b tin ti mt trng nh di di. Chng l li i
na, ng thun chn - Nguyn Tun ni. Nhng cng khng tr
v Sapa hm y, hai ngi vi ti ng li mt ln lm trng
di dc Qui H. Ting sui chy trong m mnh mng, ti
en, i lc ln vi gi rt ro, nh sng bin. My bay xung
m Simphrpn th ph bn o Crm, nghe ra xung quanh c
ting sng bin Hc Hi, nhng sng sm mi bit y l gi rng
bch dng quanh nh gia thnh ph. y ch c gi vo sn
ni, cng tng t th.
Nguyn Tun nm tay ti m rng:
- Ci s tao xa nay c phi i tin my. Th th ra lm sao?
Ri li ni vui:
- Nhng m trng nh xa qu, nhng mt ngy ng, na
ng ri. T Qui H m vo Mng So, ba ngy nga ch my.
Ny, nh ngm nhng ci chm Pu Xam Cp h tao.
Qu tht, chng ti c ci duyn thng gp nhau -cng nh
chia tay nhau gia ng. Khi Nguyn Tun li Vnh Linh ti v
H Ni, khi Nguyn Tun n Tun Gio ri vo in Bin ti ln
Ta Cha, li ci ln o M P Lng ra, Nguyn Tun v xui
cn ti ln ng Vn, ri li em nhau on nh trng nh tn
phng tri, tnh c gp Matxcva, ti i Vacsava... Ch lin lc
Lai Chu ra dt nga cho ti vo Bnh L, ngy mai qua thc
Gi. ng ba Bnh L, ci ct ch ng Php xy t nm ti mi
oe oe cho i. Di con s nm 1920, nhng dng ch ch cy s
v ng nga sang Than Thuc xung Tam ng, n Thn Xin,
vo Mng So huyn ly Phong Th. Dy Pu Xam Cp m Nguyn
Tun nh ti ngm h sut ngy lc no cng chp chn nhp nh

bn tay tri.
C n hai ba thng sau, khi ti vng cao Phong Th xung
huyn ly Mng So, nhn c in Sapa Nguyn Tun nh
vo, tnh y Lai Chu chuyn. Chc hm y ng cn nh dy
thp, in nh nh khng mt tin, di c trang nh th.
Ti mi bit sau y, Nguyn Tun v Vn Cao dn xung
trm x vi y s Ti Sinh. Cu chuyn tnh bun kia Ti Sinh ch k
mt ln, nhng ci day dt cn li, hm no Ti Sinh cng hi
khch: ti tiu dit thng Ty th l hnh ng cch mng hay l
tr th c nhn, ti bo co l cch mng, t chc huyn th nhn
xt l khng phi, cho nn ti cha c hun chng. Cc ng thy
th no? Nguyn Tun bo ti th hay in tr li h cho hai ng,
v l ti thnh tho cc vic v t chc! Nguyn Tun bo Ti
Sinh th ri.
Mun li ngm mi Phanxipng m khng c Vn Cao m
st. Nguyn Tun phi a Vua ra Lo Cai, ly v tu cho Vua v
H Ni mt mnh. Chng ti hay gi a Vn Cao l Vua, l Vn
vng. Hp vi ci g tnh thch th ngi ngng m, a ngi
phn v ban pht li l nh sm k.
Nguyn Tun li mt mnh lm khch ca tnh, i chuyn
vo Bc H.
Gi ng ch nh vn T Hoi Lai Chu (Ty Bc) - nh Vn
phng Tnh u Lai Chu chuyn h.
Simacai (Tn M Nhai) 8/6/1965 ng T Hoi Mnh c ci may l
gp lin hai phin ch. Ch Bc H v ch Simacai. ng, nhiu
mu sc. o, mn, thng c v...v... Simacai cch bin gii c 8
km. Ti khng kho, cho nn ti y ri li quay ra Bc H v v
Lao Cai v xui Th , sau khi ni chuyn phc v. nh ln sau
s tua mt vng Bn Lu Mng Khngh Pha Long qua Simacai
Bc H ri Bo Nhai Ph Lu.
Bc H mt du ch khng mt gt nh Sapa. Cnh Bc H (Pa
kha) cng p hn Sapa. Anh giao thng bu in v ng dy
Bc H - Simacai cng c nhiu c im vng ni, vit c.
Hm ng cng trng 112 Qui H i Bnh L tht vn cn l

may. ng i bui sm th m y ma to, thc nc x x cy

nghn thm nhiu qung ng.
Vn Cao sng phi t hm y, v n Lo Cai phi tim mt
Brie thuc v bc s bo phi vo ngay bnh vin. Vn Cao s
qu. Ti cng ngi. Lin ly v lun cho ng y ra tu xui v H
Ni, v y m vo Vit X - ti thy cn hn l nm Lo Cai. T
hm Vua v, ti vn nm phng khch tnh u. Thy lc xut
pht H Ni, chng ta l mt t 3 ngi. V nay t ch cn c mt
mnh lnh gi ny. Hm qua phi rt lun mt hi 26 cy s dc,
mi chn qu. Nay vn cn mi v ung gn ht ch cao h. Chc
ng vit kho v xong. Mong s c dp i Lai Chu vo mt dp
no cui nm. ng vit th k chuyn Qui H Bnh L Phong
Th Lai Chu ch o ti nghe vi.
Ng. T.
(Nguyn Tun cng trng 426 Tun Gio khu t tr Thi Mo).
1966, chc mng nm mi!
T Hoi i, trn ny lnh qu. B xng but s n v t thp
ma ny, ln y cng but tn. Ch cng trng lm ng
mnh chung quanh li l ni (nh kiu ni Bc Sn Qunh
Sn) nn m cng but tn. Ch mnh cch Tun Gio khong
20 cy, cch in Bin khong 70 cy. Vy m t hm ln mnh
cha ra Tun Gio. Mnh ln t sm th hai 7/12. Chn gi sng
ct cnh, 10 gi 50 gia cnh ng Mng Thanh (khng k
na gi xung N sn, vy l gi bay mt c 1 ting 20 pht).
Vy l trong nm mnh 3 ln i Ty Bc, 2 ln v gii tuyn.
Tnh hnh lm ng cng c nhng thun li v kh khn mi.
By gi vn l nh nhau vi ni non sng sui bng hai bn tay
con ngi. K hoch t lc u cng c bc ng, nn by gi n
mi r ra l cn phi vi ba nm mi hon b xong. Cc th my
di, my hc, my ngom khng phi l khng c nhng phi c
ngi li my, ngi cha my. M cc ng li khng phi l
mt tun mt thng l c ngay. Nh th ny l con ng cha
xong m cun sch nh vit phi ct bng khnh thnh ri.
Thi, ma xun ln y mt chuyn na, ri v l vit, cui nm

xong.
Ng. T.
Ph Lu Lo Cai 12/6 Anh T Hoi, Th trc vit t Simacai mt
ngy phin ch c nng. Th ny vit sau ba ngy i b lin
70km, di ma, hm trc ma l to tc sui phi vng ln bn
Mo trnh l. Hm trc ma, hm sau ma, hm sau na li ma
na. T Simacai ra Bc H, ng Bc H vn ma. Hm sau t Bc
H ra Bo Nhai, vt Cng Gii (vn li Cng Gii) v qua sng
Chy. Sm sau, Bo Nhai v Ph Lu, ng Ph Lu, sm ch lu th i
tham quan li chin trng ca Trung on Th c. Ngi mnh
vn ang hm hp st, my hm i trong ma vn st tip. Cao
mang i ht, phi nh a phng tip cao cho m i rt ng
c nh vy.
Mt, kh, nhng hnh nh lm v giao thng bu in cng
khng n ni ngho lm. ng dy Lo Cai nh th l cn bn
ti nh tm c y ri. nh i nt hai huyn Bt Xt v Mng
Khng na th ti hon chnh ng dy ca ti. Lo Cai c 5
huyn tt c th chuyn ma ma ny, nh th l ti i xong c
3 huyn ri. Mt huyn xui (Bo Thng), mt huyn ni ni a
Sapa v mt huyn n i bin gii Bc H - Simacai cch bin gii
2 km chim bay.
Ngi mt, chn mi, nm hm ch n cho v sa. Mt mi
chn tay, lng nhng lng th c ci lng lng ca mt ngi ch
nhn ng t nc tin ln, t nc tin theo mnh v mnh theo
nc v t m tin ln.
Hm Ph Lu ti nh ng v ng Vn Cao qu (Ti, ci thng
chuyn i in Bin Ph 1958 n b m nm li Sn La, chuyn
ny l cng tim phi v phi a v, b cuc).
Ti nh i nt ging Mng Khng y. Mong ng i c Sn
H v nht l Mng T. Ci qu qu nht ng s k cho ti nghe
sau ny ti ngh rng phi l nhng cm xc v huyn Mng T
bin gii v u ngun Sng !
Nguyn Tun .c T Hoi (nh vn) Tnh u Lai Chu (Ty B c)
- Nh cc .c vn phng tnh u chuyn th tip nu .c T Hoi

 xung huyn. Vn phng Tnh u chuyn bu in Mng Lay:

. c T Hoi i Sn H, ngh chuyn.
28/6/1966 ng T Hoi Hai th ca ng cng ti mt lc, n
dm su hm nay ri. Nhng ti li, nay u tranh t tng mi
mi vit c cho ng. Nht l cch y mt tun, ti li chi
ng qu quyn, b nh ng cng cho bit l ng ng nga
Phong Th, trn ng i Do San. Theo cch hiu ch quan ca
ti th b y va lo v tai nn thng du Bc K, nhng cng c v
l th v nhng s ri ng tr tnh y.
Hnh nh hm qua tr con nh ng ngi xe c quan sang a
im s tn (vn ci ch ng 18 y y). Ti cng va nhn th
ng Hng khoe rng vit xong ri ci trang cui cng ca tiu
thuyt di ca ng y vo u thng 7, ng xung thanh ton
contrat (hp ng) vi Hi. V mt khc, chun b i khu 4 khi
la cng bn T Hanh. Khu T, khu T anh dng! - Chao i, nu
n c tip din xm phm bu tri H Ni - qung Xun Mai, c
ngy hai ln c sm c chiu nh hm 25/5 va ri th H Ni l
khu T ch g na! Ti nghe c n my ngi ni ci cu ti va
trch dn . Nh th th lc y nn i u? Vn vo khu T hay i
vo ni ngoi thnh anh dng? C bo hin nay Ty Bc, c th
l Sn La cng ang khng km g Vinh, Thanh Ho. Hm ho
H Ni ny lm c v chu o hn. Trn bng b tng c sn
li c ng l thng hi na, xa trng nh ci ngoi ln ca ng khi
nh my...
Cu Ninh Bnh th l hng ang cha. Cu ng quc L Gin
Khu oan V hnh nh cng b. Nghee ni cng ang cha. Nay
mai, ti nh vn i tip cho Tng cc Bu in, i tuyn duyn
hi t Mng Ci n huyn Nga Sn, Hu Lc. Thanh Ho.
Vua hm nay i nh ci rng hm. ng cao lu nh thng au
mt ny chuyn thnh ngh quc doanh. ng li lm cng ngay
, n vi bia theo gi nh nc thng lnh 50 t nh mt ngi
bnh bt m khng vit bi no. Qun bia b cai ch vn cn ba
c ba ci, nhng xem ra cng kh th.
ch ngy vn ti ang chun b vit bi th hai. Bi u c

tr c bit (mi ng) v bi nh my ra 5 trang, ti giao

bi trc hm i Lo Cai Simacai v m 9/6 li c nghe pht l
c 11 gi m gia Bc H ma thm gi ni sau mt ngy i
ma vt sui tc. m y ti c nhng cm xc yu i lm. Ny
ng vit mt bi g cho n i. Vit cho nguy vn, ti thy rt nn
v n r rng ra ci efficace immdiate (hiu qu tc khc).
ng c nh h nhiu chi tit Mng T - ci ni ti cha c i
ti v ng th ang i ti.
Ch o hu hu gi thi sng Ng. T.
.c nh vn T Hoi H Giang - Knh nh cc .c Tnh u H
Giang chuyn gip. Vn phng Tnh u: chuyn ng Vn.
H Ni 21/11/66.
T Hoi.
Ti va nhn th ng gtn t ng Vn ngy 13/11. ng ngy
ch nht 13/11 y chng ti mi ri giao t lc 14 ri v i thng
mt hi v ti H Ni lc 1 gi 30 m ngy 14. Nhng ngy li
ch xe sao m di th. Mi ngy li cng ung 10 chai Trc Bch.
Ti t vn Lo Cai m ng Bt Xt v bn a cht
Sa pa vi phng chnh tr Tng cc a cht. H ang b tr
xong l Nen l i c H Ni vn thng. T hm ti v khng
c ting sng g. Mi cho n chiu nay mi li nghe cao x ca
ta pha ngoi thnh. Ti cng nh ln sau ra xun ny ln H
Giang, th no ti cng phi i ci tuyn Hong Su Ph li (i
ng Thanh Thu, Sn Chi, T Su Phin tc l men theo sn Ty
Cn Lnh 2418 km).
Chc ng s l ng hnh ca ti. Ri ti vn vo Bc M cng
ng Nguyn Hng. Ri li phi i vo Mo Vc na. i, hai ci
xng bnh ch ca lo gi ny cn c mt chuyn gii gi na
a!
(C l trc khi ri H Giang ng li mt ln na mc tay vi
ng Th K, hn c th l cui ging sang hai ta, l chng ta ln
(t nht l mt thng) lm ngi H Ni mt tch vi dm
tun).
Chc ng lm nht nhiu nhn s ti to.

, ng nn gp nhn vt Chng Th Ph nhiu ln na.

Ng. T.
ng v, nu c iu kin (v thi gian, v hu bao) mua gim
cho mt s ci lt vt ti s xin chuc sau, nh la (vi chc
vin), ch Thng Nguyn loi 1 (3 gi), mng kh (loi mng li
ln l hay nht). C l ng nn tt qua nh ring ca hng trng
(N Thai) Phm Minh Khng th tay y i tm c. Khng vi
v (hoa kiu) s 2 ng Nguyn Thi Hc trn con ng ra
ch tnh u cu. Tay Khng ny cn nn n nh trc khi i
Bc M. ng c th gi tt qua nh nh cng vui y. Nhn vt
tiu thuyt y loi nhn vt tch cc. H Ni rau c tp c u
kh, v ang kh. Bia vn m hng, hot ng mnh. Duy ch
c lc l kiu gi hn. Mt ho mi vin ph sng.
ng b Hc Trng va chiu i nhn dp mi nm ca trm
nm ng b y. Li mt cy La Mi. Vui nht l lo Hai li chnh
chong nh thng l.
Ng. T.
Lai Ch u 1 4/6/69 ng T Hoi T hm chia tay vi ng ti bit
th nhn vt L Minh, ti i ngay mt chuyn ln rng, do lm
nghip mi. V c ng n ni chuyn huyn Cm Kh, chu
Yn Lp, ph n Vng v cng trng Thu Cc, ni c
Thch Kit na: Rng Thu Cc ch sang mt ci o l ti huyn
Ph Yn Ngha L ri. Ri tt c li dn ti th no ma kh cng
phi tr li na.
Sau l i Lai Chu. Khng phi ph phung g. -t sang cu
mi. Ci cu -t u tin trn sng x hi ch ngha. Sang
Bn Chang (le village des anciens serfs de lex vice - roi o Vn
Long (Ting Php: lng ca y t nguyn ph vng o Vn
Long) c gp mt ng c Thi trng 83 tui. Ni nm 1907 c v
chi H Ni, ngh tr nh tr s 24 ph Hng Bc. Ba cm c
tht quay, c ru, c u rn phng m ch mt c 2 ho ch. ng
c cng vi mnh v ung ru nhm c lng nh /c x i
xong ng ph ch tch ly thuyn ui n ca hp tc x tin
mnh ra bn . Rng trn thng ngun, qu vy, vn c nhiu

tnh hn rng vn H Ni.

Ng. T.
ng T Hoi (tip theo) Mnh va i thc Lay v. Ba xung my
ngc ln thc Lay, cch th x 9 km. Ngc 45 ph t, xui c 15
pht. Sng nc to ri, l. Nhiu ngi trong cc gii am
hiu ni nm nay nc c th to lm v t ph rng Lai Chu
ln ti in hnh (v d t rng chy lun c Ty y t trong rng
Tin Tc v. v... ) Thc Lay l mt thc d, thuyn xui ngc sng
ti thc Lay u bc r ht hng ho, m ko thuyn khng.
Thc di m lung cong, thc di 54 m. Ma l, mt nc thc
cao hn mt nc sng 4 thc, ma cn th cao hn 2 thc.
nh ln sau ln s sng t ngy vi i ph thc ca Lai Chu.
Ngy kia, mnh li ln v vi rng H Ni. Hm trc c .c
tuyn hun tnh u Lng Sn ti r mnh ln Lng Sn i Mu Sn
v c ni ng ang Tht Kh. , xem, ng cn lu trn y th
mnh i i Nam Quan. Chc ng khng m au g.
Ng. T.
bun ci nht l trong ci phong b nhng bt k c mang
theo ln y ging v bt k ca ty vn ho Lai Chu m lp
li lc vo hai ci th c ca ng vit cho ti cch y my nm,
hi ng i Do San v Sn H. c, c ci ci d v kh t nn li
th.
huyn ly Ph Bng t ngy. Ri tr xung Vn Chi mt lng
trn ni u dc Yn Minh ln Ph Co. Trc kia ti nhiu khi
c thng lin trn Vn Chi ri. Ln ny b th huyn V M K
cng i. Li xe Tin li vi xe di rung khe ni Ph Co.
Nhng dc, li dc. Nguyn Tun leo ni nhiu nhiu, nhng
sau chuyn Simacai Bc H nm trc v sng sng tuyn th
i ng nc, ci ln i dc bng hai chn ln Vn Chi ny, ti
tnh ra l chuyn ln ni sau cng ca i u gi ngi lo luyn
sng h. Chuyn y chng ti cn ln Lng C ni bin gii pha
bc cao nht xa nht, li cch bc phi tt mt qung ngang n
bin phng bn Trung Quc. Tuy vy, khng dc bng ni Vn
Chi. Nguyn Tun chng ba-toong va i va ngh th m ri

cng ti c dinh c nh thng qun Vng Vn Ly trn xm nh

ni. Rng trc vng ng bao quanh ngi nh ngi c. Nguyn
Tun chng gy ngc mt ngm ni v rng trc ri, nh ni cho
mnh: Mai kia, y s thnh mt im du lch, my bay ln thng
a khch bay nhn mt di t Qun B ln y h xung th va
p. Li c ru ng nng ung chng lnh. C l by gi mnh s
ng k mua v i chuyn u tin.
Li mt chuyn i H Giang vi Nguyn Tun, c Hong Trung
Thng, Trng Ha v ti. ng m qua cu Vit Tr khng yn,
chng ti ln Lin Sn men Tam o sang a Nng ra bn Bnh
Ca, tri va sng. Ma ro rt, xe chy n vng, lao chi i nh
con ln rng. li th x H Giang mt m vt v. Ph x
ng ngc m bc bi nh trong hm, tra nng nng hm
hp, hi ni hi nc n tn khuya. L, tri sp chuyn ma,
trong ci thung lng su ny vn c ma ring, c khi bn kia
sng gi ri ng man mc, y vn hanh hao gi bc.
m y v cm ru tr s u ban x Vn Chi. Ri mt mnh
Hong Trung Thng tro ln xm nh ch tch Ho, thi khn ung
ru n tn sng. Ci vui c n mt ni cha h n. Ti
sang trng, chi vi cc thy gio c gio - hi y cng tc dit
dt v hc ch Mo ng si ni. Di huyn, cn b Kinh cng
tc vng cao ti no cng phi n lp hc ch Mo. Trn ni Vn
Chi, thy Hng qu bn Thi Nguyn, c Mai ngi Ty Bc
Quang vi nhiu thy ngi Mo trong huyn, cc thy Ch, thy
Po, thy Chng. V c gio sinh Ly Ch, c gi xinh xinh b bng
qu S Phin.
Ly Ch nm y cn non tui, mi lm. Ly Ch mi v v c
c, vit c, quyt xa nh i lm gio sinh xo m ch. Ti
cng cha bao gi hiu c c con nui ca ti ti sao hng hi
nh th. Ngi Mo vn t ra ngoi, chng thit cng tc, nht l
cc c cc ch. i cn b khng c nh trng lanh, thu c o,
nhum chm p sp ong lm hoa vin gu vy? i cn b th
khng th dnh dm v lo liu c vy o vng bc ly
chng. Ly chng Kinh khng phi sm sa th, nhng ly chng

ngi Kinh khc u gi tay bt con chim bay m con trai lng
khng ly v i cn b. C no kin gan lm cng ch i dy, ng
bn mu dch bch ho c t lu ri b v. Cc thy gio th
bng d cng i khi nh th. C ln ti gp li Ma A Gia dc
Pc Xm. Thy gio i vi v l xung lm nng di yn Minh.
Ma A Gia ci: Ly v l thch hn i thy gio! Ngi v l che
ng cnh, nghe c ting Kinh, mt l. Ti bi ngi nh
Do San c mt c Dao lan tin, vn cng ca ma khu Ty Bc.
Mt u ci, dy chng ln trn ln vt, ko chu lng xung. Ti
gp c nh th. i cn b th khng ly c chng lng. C vn
cng nh b v lm nng.
Cuc i Ly Ch ch nhng gp ghnh. Vn Chi, c gio sinh
Ly Ch a ti i cc xm khp ni, t Sn Chi sang Tng Qu
S, vn ng ngi i hc. t lu sau, Ly Ch c xung tnh hc
trng dn tc ba nm. Tr v dy cp hai lp b tc vn ho
trng cn b huyn. Mi khi c nhng tin vui, ti li nh nhng
hm Vn Chi, gio sinh Ly Ch ng ging bi. V khi ti Sn
Chi lu, thnh thong Ly Ch li xch n cho ti ming tht ln,
mt ng na ng ru. C thng mi li trng thy ru tht.
Nhng con ngi ta tnh trc th no c nhng bc ri may.
Ly Ch yu mt gio vin ngi Kinh, qu vng bin ln ni dy
hc. Mi tnh chng i n u. Ri Ly Ch ly chng ngi Hn
bn Mo Vc. Khng my lu cng tan v. Nm y, Ly Ch v H
Ni thm chng ti. Mt con gi m dt theo, lng u mt chu
nh mi sinh. Ly Ch li lp gia nh mi. Ti a Ly Ch n chi
nh bc Nguyn Tun, bc Nguyn Vn Bng nhng bn n
S Phin. Hai mi tui, con git con bng, bao nhiu gian
trun. Ci p sc so m bc phn.
Ti cng vun trng tng tng v c mong khng bit bao
nhiu v cuc sng v tinh thn ngi con gi dn tc hng hi
thot ly i cng tc t nm mi lm tui tng vt c mi
th thch v rng buc. n khi tt c khc i, ti ch bit ng
ngng. Nhng dang d nghing ng c cuc i. Ngi chng
mi ny l cn b t chc ca huyn. Ngi Mng i cng tc

khng nh xui, ai cng mun vo bin ch. y chng

my n ci trch nhim v t chc c quan y. Ly v ri anh b
cng tc v lm nng. V b i xung nh trng vng thp
huyn V Xuyn - dy t lu ri cng b v. Bn mi tui Ly Ch
v hu non. Cng phi chy mi mi c ci s hu. V cha
hai mi nhm nm cng tc. Tht ra th tha, nhng khng c
tnh thi gian cng tc t tui mi lm. By gi V M K cn
lm ph ch tch tnh, ti li phi ni vi anh y gip cho.
Li n nhng rc ri tc ci v ri nc mt. Mt ln, ti c
vic i nc Tandania vng di ng Phi. Ti mua mt ci m d
hng bn qun o c. Bun bn qun o c thnh mt cng
nghip lan khp cc nc ng pht trin v cng trn ngp cc
thnh ph nc ta. B ca Ly Ch thch mt ci m d. Nh nm
1952, ln u tin vo cc khu du kch ngi Mo ni 99 bn
Ph Yn, thy nhng ng gi mc o bng rng, tht lng , i
m pht, ht nhng ngi chn cu Mng C v Trung . B Ly
Ch ao c c ci m pht. Nhng thng con r cm ci m ca
ti li khng gi ngay m v cho b v trn S Phin. N em i
nghnh ngang i ch. Ngi ta x xo ci m ny ch bn Trung
Quc mi c. Thng ny chc c s m m sao y. Th l b bt.
Li phi V M K ln tn ni can thip mi xong v r ra cu
chuyn ci m din.
By gi, Ly Ch c bn con. Chu gi ngy no theo m
xung H Ni hai mi tui, hn tui m khi m i lm gio
sinh xo m ch trn Vn Chi. V chng v hai con nh tr v S
Phin. Hai a ln khng v, thch xui v ph x. Mi ln c
th ch nhng bun l bun. Li c Ly Ch cho bit tin bc V
M K v hu, cng v S Phin. By gi bc y cng gy lm,
trng thuc phin c trong vn. Chua cht, nh V M K c
nhim k i biu Quc Hi c cng tc sang n nc
Nicaragoa bn nch nc M.
Lm sao khng bun, bao nhiu hy vng ri li ch nh th. Ti
con ngi hay x hi, hay cn ti nhng g. o no th lng, mi
khi tr li nhng min hoang vng tng xa kia m i khi

 nh nh mnh qu mnh, vn ch thy bng ngi u ci, vc

nc v ting gi ln, gi tru i i trong rng chiu. Nm trc,
c tin trn Bc Cn, Bn Vn Qun ngi Dao Khui Bun
ni Pha Bic, cht ri. Qun ng tu vi ti, o cnh tay ung
ru n sng nhn nhau lm anh em. Chp ti, ng lo Qun ra
u xm tro cy ly t ong. Ngi i nng v mun, nhn nhp
nhong tng con gu lin ging sng bn mt pht. ng gi
Qun ri xung nh mt cnh cy gy. Vn th, sao li th?
Chng ti ang leo ln dc Vn Chi. Di kia, ngi tan ch
Yn Minh v. Tng m i ln nga nhp nh long thong ci
ni. C cc thy c gio cng i ch. Ly Ch ln kp chng ti.
Ly Ch eo h bc Nguyn ci ti dt. Ngy phin, c xung chi
ch nh ngi ta thng i, mt tay cm ci phao n hoa k, s
v nn hai chic bng c buc vo c tay. Mt ci chai, ci
bng thu tinh t di xui ln qu hn ci phao st ty C b nh
nhnh eo ti, tng qung ng li ch bc Nguyn chng
batoong ln bc. Th m hm sau bc cn leo cao na. Tn rng
trc vng vng quanh nh thng qun Vn Vn Ly. Chng ti tt
vo ngh chn nh Sng Dng L, anh hng qun i tiu ph nm
trc. Lc ny i qua mt ci miu, mi ngi nhc trm i mt
ci tng g con con. hi V M K rng ly c khng. V M
K bo: c ly. Nhng lc vo nh Sng Dng L, V M K bo
phi vt cc ti ngoi cc ro n bit trong ti c tng n chi
cho. Mi hay, lc ny V M K ch n m . V M K cng s. Nh
t ti om phi lom khom ci u chui vo. Gia nh, mt ng
ci si chy ng ng, my ngi ngi quanh, ht bng nhng
nhnh ln vch na. Nhng ct ko m b hng nh sp bt la
chy nh n ni. Dn dn ti nhn r tm bng, ci hun chng
anh hng v nhng chic nh c i hi anh hng chin s ton
quc tng, tt c dn ri rc trn vch. Khng c khung knh,
nhng ci bng v nh vi hun chng m khi en xn bn
chic ng tn n bn chut v qu bu l ng ht ging thuc
phin treo lng lng cnh ct bp. Sng Dng L li mi c mi
v d i hi anh hng di H Ni. Nguyn Tun hi:

- V H Ni my ln ri?
- Hai ln thi.
- Ln sau c v nh n nh mnh ung ru. Ru H Ni cng
ngon nh ru ng nng trn Ph Bng.
Khun mt hc hc kh lc:
- H Ni khng c ru u.
- Ngy no mnh cng ung m.
- C ru tht ?
- Tht.
Sng Dng L ni:
- Thi, chng v na!
V M K k: Dng L v d i hi vo gia ma ng. Ngi
ni cao quanh nm gi lnh, i khi sng sm tuyt ph trng l
rau ci th m v thnh ph sut cht rt. Th ra ci rt but m
t khc ci lnh hanh hao trn cao. Ngi anh hng ni, gi
hun ht thi ma ng v. Khng lo, c ci g thng va m
va thm. m ngy nm ngi xung quanh ng la si, khng
bc chn ra ca. Xung H Ni, Dng L rt run cm cp. p
vo hai ci o t p vn nh ci trn. Bi v trong phng vng
ng ci. Ban t chc cho Dng L ci o bng bc vi xanh S
Lm. Dng L mc o ri vn rt qu, i v ngay. y, ci o
bng rch li hai vai ng mc. Chng o no chu c ci
dy eo v ci l c c vo lng, vo vai. nh Sng Dng L ra,
Hong Trung Thng ngng mt ln nh ni, tc cnh mt cu th
bn ch:
- Nh thng n my?
Nhng ci tng g b bng con ch nht trong ba l. Vt
o th, sn chm loang l xanh lt. Th bn Vn Nam sang o
tng ny t cc ci miu dc ng trong rng. Cng nh
nhng hip th lm mng nc bc ln dinh c trn ni nh
Dng Trung Nhn Mo Vc v to nh tng ca Vng Ch
Snh S Phin. Tng g ca nhng tay th ngi Hn. Mu xm
chm hiu ht, d dng. Chng bit Hong Trung Thng c ct ci
tng no vo ba l khng. Chuyn y v li xe Tin m lao ri

bnh i tho ng my nm tri. Ngi nh i xem bi, nh

thy bo l ma lm. Th th ch c ma ng ngc chuyn i y.
Nhng Tin khng ln ni, ch nm trng xe di cnh ng Ph
Co v chng khun trm ng tng no. Li xe Tin khc kh,
mn mi ri cht. Chng bit t lc no, ti khng thy nhng ci
tng qu d trng xanh xn gm cht, by trn gi sch bung
Nguyn Tun v trn l si phng Trng Ha na.
Chng ti Lng C tr v Ph Bng. Cn b Mng ngi Ty
Cao Bng ph trch Lng C a ng. Ci chm xanh rng cao
nht trn bn t nc, y cng c trng hc, c trm x
c mt xm ngi L L. Di khe su, nc sng Nho Qu chy
xit. Bn kia, t Trung Quc. Khng nh chuyn y hay chuyn
no, Nguyn Tun v ti c dp lu Ph Bng vo chi nh b
Su, mt nhn vt lch s ca cao nguyn ng Vn. Ti c quen
Qunh Anh, cng tc di tnh. Vng Qunh Anh v Vng
Qunh Sn cng tc khu Vit Bc, u l chu h Vng. By
lu, ting n i v b Su, by gi gp, tuy b lo cao tui,
nhng cn mt thi ting tm vn bng dng hot bt trong giao
tip v li l.
Nm 1948, Thanh Tnh v Dng Bch Lin c ln Ph
Bng, i vi phi on Trn ng Ninh. Thi khng chin khu vc
chu ng Vn vng t do, nhng phc tp. Cc tng lp trn
vn cm quyn t trn chu xung mi xm, mi chm ni m
sau lng l t Trung Quc cn trong tay chnh quyn Tng Gii
Thch. B Su quen bit tng Long Vn tnh chnh ph Vn Nam
v c cnh th ph th lc H So Chng. Trong chu, Vng Ch
Snh em qun nh Mo Vc, ui cha t Dng Trung Nhn
phi bt sang Trung Quc ri chy v hng Ty Lng Sn, cao
nguyn ng Vn Mo Vc tr thnh t ct c ring mt mnh h
Vng. Vng vn k li gia nm 1946, v Th c ch tch
H Ch Minh cho vo gp, li a cho Vng mt thanh kim Nht
- i mt tinh, i hp chu, Vng u eo gm y bn tht lng.
Vng ni: C H bo tao rng gm ny ch em v gi t nh.
Bi th, ln y Vng c on ca chnh ph ln thm hi.

Thanh Tnh k rng m Su ra n, ng chp tay vi trc u

nga trng on Trn ng Ninh.
B Su ngi H ng, thu tr lu lc ln H Giang, ly vin
qun n ng Vn, thnh me ty. ng qun cht v khng bit
v him khch th no, quan ba ng Vn tng c hai m con b
Su sang Vn Nam. Nhng nm ri ren, Nht o chnh Ty, b Su
tr v Ph Bng. B g c c con gi b lm v l ng Vng. L
mn nhng l c, bi b v gi ngi Mng sut nm ch quanh
qun trong to thnh S Phin.
Nm trc, ti qua S Phin vo xem dnh c nh Vng, cn
gp b lo lm khm v ng c ic em ng Vng, ng ny
ct cng vc c ci xe p t th x ln, by treo lm cnh
trn trn nh.
B Su m qun c ph ph Ph Bng - hnh nh c ph chua,
ph vt. Ly ni chn y cho cc mi bun d lui ti. K thc, b
Su mt n c vng. Th lc v mu nh Vng u trong
tay b. Ch c b Su mi bt thip n phi on Trn ng
Ninh.
Gp nm y, b Su ngoi tm mi. B qun o Hn nhum
chm, i hi xo, ngi kh nhn nheo nh gc cy chy d.
Nhng v mt quc thc, nh mt tinh nhanh. Chng ti ngi
bn ci bn trn, kiu bn n cm mc mc. Nguyn Tun v b
Su, khch vi ch tr chuyn trng giang i hi, cc chuyn,
nhng ming v Tu, cc v thuc bc, Lo hay Qu Chu thuc
phin u ngon hn, nhng hiu cao lu no c ting H Ni,
Mng T, Cn Minh, cc mnh kho Ty, Nht. Quc dn ng
Ta, Tu... i lc, b Su ni ln ting quan ho vi ting ty bi
ba m nh, snh sng , ri ci hoe hai hm rng vng. Vng
lm ch tch chu khng chin, m b Su vn ci nga sang Cn
Minh ri p my bay v H Ni chi. Di y, b mi tu ngi
nh ph Hng ng. K l v n gi ti cng khng hiu ng
khoai th no, hi y mi ln b Su i Vn Nam v H Ni, cc
hng thng tn Ru t, Arip ca Anh, ca Php thng a tin, - khi
lrn bo Cu quc ti c c nhng bn tin b n kh hiu

y.
Cn hng b chuyn v b lo thao lc, lch lm ny. Cc kiu
tinh khn, ranh ma, nhng mo mc n nh ng bin ca b
Su, tng gi m gp thi, chc chng khc cc b ba Thm,
Cai Vng, c khi cn nh mt tiu V Hu bung mnh tr nc
ch chng chi.
Ln y, Tho M nhn mi bc Nguyn Tun v ti sang Mo
Vc. Nhng chng ti khng sang c. My nm sau, ti ln Mo
Vc, i vi Nguyn Vn Bng. Ln u tin, Nguyn Vn Bng t
chn n H Giang. Nhng nm va qua, Nguyn Vn Bng i
chin trng min Nam, vo hot ng b mt trong Si Gn.
Si Gn tr ra Bc i h chiu gi theo ng bay Nm Pnh Qung Chu - H Ni ca hng hng khng Php. Lu lc lm
ng t th, nhng n Mo Vc li l chuyn xa nht ca anh
ln bin gii pha bc. Tho M cng ngh hu lu. u nm
1991 hn ba mi nm qua. Nguyn Ngc tr li cao nguyn
ng Vn - Mo Vc. Nguyn Ngc k cho ti bit Tho M by
gi m ngi hng nc ch Mo Vc. i, th m cn nh nhau,
cn c li thm hi mt thi si ni v sng gi. Tho M b p ly
chng t thu b theo phong tc. Khi ln, Tho M b v nh
mnh - mt vic m cha ngi n b Mo no dm lm. Trong
chin dch tiu ph 1954, Tho M i dch ting a phng gip
b i. Gp Nguyn Ngc ln y trn mt trn. Cng cha c dp
no hi xem ci truyn ngn Ma hoa thuc phin cui cng ca
Nguyn Ngc c dy m r m vi Tho M th no m trong s
tay cng tc ca Tho M, gia mt trang giy thy ghi mt cu
gi tht l lng: Ma hoa thuc phin cui cng i. Tho M hi
thm ti v Nguyn Ngc, v nhc s Nguyn Ti Tu. Chc l
Tho M thm yu c hai ngi mt am m khc i ca Tho
M, ngi cm bt, ngi cm n y gp Tho M trong trn
tiu ph trn ni. Ti bo Tho M , Nguyn Ngc ng chin
trng min Nam. Th i mt xanh nu ca ngi con gi p im
lng..
Ri Tho M tr thnh cn b huyn Mo Vc - mt ph n dn

tc Mng tin tin. Tho M cng nh c M nhn vin ca hng

bch ho Lng Phin v con gi nui Ly Ch ca ti. Chao i, con
ng tnh ca ngi ta th my ai bit c ri ra hng no.
Nh qu bo v m nh truyn kip, xa kia Tho M rung ry
thng chng ranh con, by gi Tho M ch eo ui nhng ngi
trai tr t tui. Ci anh chng m c ln lc sau cng l mt cnh
v huyn i, ngi Ty qu Ch R bn h Ba B Bc Cn. Ch
cnh v lch vi c n mi tui. Trong khi y Tho M t chi
ngi ta lm mi cho mt cn b Kinh m c tui tr vi
vo cng tc rng ni trn ny. Nhng thi y, mt huyn u
vin ng phi phi ha hn nh Tho M, lm sao on th li
c th bng lng cho c p duyn vi ch cnh v trng choai
kia.
Ci ngy ti ln Mo Vc ln u, mi chuyn v Tho M
ng cn bi bi nh va xy ra. Tho M tho vt nhanh nhn,
c lng xm tin cy. Tho M a ti ln nhng ni trong huyn. C ln
v Nh Sa, lng qu Tho M. Ti hi na tht na a: cho ti nhn ci mt thng
chng tr con ngy trc. Tho M ni : Nhn n lm g, n c tr con na u. N
c v m mnh th cha c chng. Ri Tho M ci mt, dng nh th di.
Sm mai, trn ng u xm, mt
i vc cy vu trong rng ra. Ngi y i khut sang ni bn kia. Tho M ni:
N y. N y cng nh mi ngi tron lng, ti lm sao bit c. Ti vn thy
trong tng tng ci thng li con ci trn, nh quay chi trc nh ri b v b,
ngoe ngoy khc tht tht. K c ngy Nguyn Vn Bng v ti ln Mo Vc ln y,
nhiu nm qua ri. Tho M lm ph ch tch huyn, ph trch vn x. Khng
ng ri gy yu n th. C l vn ngi nh nhn, li xa kia khi ch chng n
l ngn t vn nhiu ln nhng c gii c, khng cht. Tho M c chng. Ti
c tin mng y t lu. Li bit c ngi chng t tui hn Tho M. Tho lng
nh. Nhng nay mi tng mt. Anh y ngi dn tc L L, cng nhn lm trng,
cha bit ch. Hm u n, khng gp. Anh ln qu trn Lng C my hm. Ti
hi: Hm no n v?. Tho M sa nc mt. Ti khng hi na.
m y, chng ti ung ru ng bng nhng ci bt mt vu. Nhm vi tht d
nc sut thng c. Cho thng c bc gia gian phng ban vn x ca huyn. Ci
u d ni lnh bnh, nc si ln tn xung quanh. Tho M ung ru tng bt.
Ri khc. Li khc. Kh lm. N nh em. nh lun, va nh va chi: tao nh
con mo gi, tao nh ph ch tch huyn. U ban gi n ln. N xin cha, nhng
ru vo ri, n vn chi th, nh th. Bit lm th no by gi?

Bit lm th no? Hm tr v, Nguyn Vn Bng bo ti:

- Heo ht, m m qu. Mnh n y ln u, m chc cng l

ln cui cng thi.
Khng bit ngn ni Lo Sn ci t Mo Vc Miu Vng ny
lnh lo hoang vng hay l bi cu chuyn thng tm i ngi.
Nhng khng phi i ngi ch c nc mt. Cng vui, nhiu
chuyn vui ch. Ci ngi m trong th gi theo gia ng cho
ti, Nguyn Tun dn hy c lm nht c nhiu nhn s
ti to. ng nn gp nhn vt Chng Th Ph nhiu ln na.
Chng Th Ph ngi Ty, qu Tng B. Cn nh m y, trn
ng Ph Bng xung H Giang. V th x th qu khuya, m
ngh li lng n nh ngi Nng, ngi Hoa m hm t ngt
lm git mnh ngi ta e khng tin. y gn Thp i Sn,
nhiu cnh cp ln qut vng bin gii. Ch li xe ca tnh
thuc tng gc cy ng ng Vn, hi a: Hay ta ng li qun
m To, ngay trc mt kia ka. Qun m To ch v lt trong c
tranh gia Pc Xum v lng n. Ti khng l. c mt ln ti i
xe hng b hng my, bc ti phi nh xe v th x ly cha,
khch i c n ba hm. Ti ngh nh tr m To. Ch li xe
k: Ci con m To nh ct ki l mt xi mng, ma nng th no
cng c tr ra. Ti bit qun ny t khi lm ph xe, ri ph li, ri
li chnh, c chc nm nay m vn th. C xe qua, chng hng
hc cng ra nm li. Lc no qun cng c khch. Mui Pc
Xum, hm lng n cng chng ui c nhng qun qu tha
ma bt c tnh ln ra gia hm beo rn rt, th ph bn Thp i
Sn sang m cng chng coi vo u. M To cha tt. Nhng
qun t ching phiu bt ln ni cui t cng tri ny u
thn nanh m, ci m Su Ph Bng v m To ny. Thi
trc m To cng l me, v mt cai Ty n Qun B.
Ri ch ti li ni: M thi, ng dnh vo ca n y, ta v Pc
Xum cho thoi mi. Cung ng Pc Xum c nh ngh, c i
trng Ph cho n ngh tt lm, khch l ng na m g gy
cng phi khen.
Nguyn Tun v ti bit Chng Th Ph chuyn y. i lu
ng ca t trng Ph ng tu b li qung dc Pc Xum. Nm

sau li gp li Chng Th Ph ngoi Thanh Thu bin gii, sa

ng -t Thanh Thu sang huyn Thin Bo Trung Quc.
Cc cung ng heo ht, nhiu ni cng nhn rt con gi. Ton
cc c qu Thi Bnh, Nam nh ln. Ni ln ta vch , phn
vch cng treo gng nh hoa v ty m, ch, lu i ct ha
bo, dn lo lot nh vch hiu ct tc. ng qua cc vng ni
xa, ch thy mt c cng nhn ngi Ty ny. Chng Th Ph qun
o chm tht lng gn gng, chic khn vung kn o che nng
vn l i mt sc, khun mt trng nn n. Nguyn Tun li nhc
ti: ti y ch u, my phi vit i, Ti vn cha khi no
theo c li khuyn ca n anh. C th v cha xc cm, c
th v sc ngh cn thp hn s tht ngn ngang. C khi khng
mun vit...
Sau ln gp ph Thanh Thu ngoi bin gii chng ti v u
ban tnh k chuyn thnh tch v tm gng tho vt ca c gi
Ty lm ng Th K, thng v tnh ph trch t chc, ti quen
kho hc 1960-1961 trng Nguyn i Quc. t lu sau, Chng
Th Ph c tnh iu v lm cn b ph n huyn. y th m
vn lm oan khin, lng xm n c b thuc cho chng m
cht c bay nhy. Ph bun lm. Nhng ri nhng li thu
dt t iu y cng nh gi bay i...
Mt ln na, tnh c Nguyn Tun v ti gp li Chng Th Ph
trn ng vo Bc M - c ba ln u khng hn khng i m
gp. Chng ti li qua mt con sui, bc ln thy trc mt mt
c gi Ty m nn ra ci. Nguyn Tun reo to: A c Ph? C Ph!
Li vui a lm bm my ting Ty gi cy: M l! M l! V h!
V h? Nguyn Tun nm tay Ph hi han nh ngi thn lu
ngy mi gp. i u vo y? B cung ng, ng cho ai?
Hi y, cha c ng xe vo Bc M.
- Em vo ng m cng tc.
Chng Th Ph v huyn hi. C cn b ph n vo cng tc
x ng m. Nguyn Tun cn c gh gh mi vng ny lm
nhng ch ng m, Bc M.
Ti tr li H Giang, vo nh Ph bn Ngc ng. Cc c

quan trnh my bay tn c sang bn kia sng. Khuya mi tr

ra c, ci ru Dao ng m say m qu. Th ra chng c y
ngi ng m cng cng tc huyn. Lc chiu vo huyn i
hi thm my c vn phng chng bit qu xui hay trn ny,
ni a trng trn: Chng ch y hay ghen lm, anh . By gi ti
hiu l cu a yu. My ngy li, anh y tht vui.
p tt Nguyn n mt ngy cui nm on i biu H Ni
trng on Nghim Chng Chu, Ph ch tch y ban thnh ph
ln thm cc cht b i bin gii huyn V Xuyn. Chng Th Ph
l hi trng ph n huyn (V mi y l i biu Quc hi
kho 8 trong on H Giang). Ti k li vi Nguyn Tun v
chuyn i. Nguyn Tun ging ng ng: C th ch, cuc i vn
sng c khc, ngi c lc. Ci c Ph y m hay. Nguyn Tun
ci, nhng ri nh cht nh, li bun bun: Pc Xm... Thanh
Thu... Bc M... ng m... Nghe c rn rn. Xa qu..
Nm cng thng tn, tt nht n ni m thnh ph vn php
phng khng bit bom n trn tri p xung lc no. Dng ai
cng vi. Ma bi hi nng ht. Ting pho ri rc. Con chut
cng tri ht lng trong rnh nc lp nhp ra, gp nh in li
lm bm thong th quay vo. Ngy mng mt, nhng b qun o
mi v nhng ngi p lo ln nh nng sm. Kiu o Thi Lan
vt khng vin gu ng ngo c cc ng ph may t K Ch
lm cho du i, a mt. Th ci o i cn Thi Nguyn v chng
ra sao m n H Ni cng ho nhn nhn, d trng. Chic ch
gi Si Gn b bng ngn t m ra y ho thnh ci nem rn
nhn cua b, mn n quc t. Ch nhng mi tc xun xon ln
nh c gi chu Phi th hnh nh cc tay th ngi chu, vn
nguyn mu th trn u cc c gi i mi.
m cng vin Thng Nht. n treo vng qua mt cu qun
Gi. Hoa cc trng trong bng ti. Nhng qu qut m vng
nhp nhong. Thong mi thm hoa hng. i, sao cha vo xun
m hng hoa. Hay l c tng ra th. Thnh ph ng vng
v thin nhin - hay l ni hi ngi ta khng , mi hoa,
mi t, mi l v mi gi m h th xung lng ng, nhng

sng sm va dt ma m. Trong lm cy, gh th r rng

cnh tt t khc thng. i trai gi xe p dng, nn, ba l, ti
dt, chai du, nc mm eo tm sau yn. Va v ti, ng
m trong thnh ph, hay chc na p ra lng s tn tn u.
Mi mng bn lao xao v gay gt nh mi ngy trong nm.
M mt c v ng sp hng mua c b mui t Hi Phng a
ln ng tng trc quy ca ch. Gn n ni, tr tay, hi. C
nh mu lnh lng bo c bn theo phiu cn b. M quay ra gia
h, mt phng ln, v v:
- Cha tin nhn ci mt ny! Sao my khng ra cn b, ch
ra thng nhn dn! Cha tin nhn...
Nhng cu chi, cng mt cu chi, cu th mnh khe t tt,
cu th khoe nh, nhiu nh. B qu ra chi, chu b lon ton
chy ti, b ci ci: Cha m thng cn kia! Ti mng su, ra
n m hng cho g lo Ch ng su.
Nm mi, c ngy tt, bc hng cho ch lm mt t bn ly
may. Khong mi gi, ni cn si c c. Khng thy ci ch
mi khi li hi ra bt chic bn g cnh bp l quy ming st
ty. Thng b v qu n tt cha ra ? ng Ch ng ngi lau
bt, ngc ln, ci tay m lng bm bp, ri khoe kho.
Cm n ng hi thm. B ng m m b i thanh nin xung
phong, ng . Vo tn mt trn Qung Tr, Tha Thin y. Cha
tin nhn n, gn Tt gi c ci th v bo co gia nh i c
nm thng c tin tin, by gi ph trch C y, ng . ng
bo ci ng ra bt cha sch th ph trch, ph mc g m cng
nn cn b cn thung?
i chao, ci cu chi, cu phn nn m u ym. Thnh ph si
ni m li nh lng l, khinh bc, pht i. Li n nh mi, li
sp bom, li s tn, trit s tn. Ln no cng tng vi ht
ngi ri vn c thy tr con ngi gi lc nhc u b ra lm
th. m t nhau eo ba l, quy ti l m trng n thng nhn y l mnh ngh. Chng n bc lon ton, hn h, nghch
mt ra v ta y.
Ci thi quen m giao tha t hi nghe ging sang ca m

Mng Hon, ging p Chu Th Nm Tui ba mi li d mt

vi... Tui nm mi, tui su mi... by mi li d... Chic
my ht c hng lu, cng chng bun cha.
li d... m c ngi xung m ri. Ngoi h nu, vo
dp bn mi chn ngy, i Nam nh vi Yn Lan, Bi Hnh Cn
v Phm L Vn ving m Nguyn Bnh ngha trang thnh ph.
Chng ti t chic bia bn cnh ci bia c. Th l mt m hai
bia, nhng chc hm a m vo ba mi p tt ngy cng
thng tn chng c my ngi. Th Nguyn Bnh, tnh bun m
cnh p, nhng nhng lu tre xc x lng Thin Vnh, ng
chim ngp nc loi ngoi c ln la x xc chng my may nh
trong th. Con tru cy ng su ch thy hai l mi nghch ln
mt nc. Khng c rm r, lng trng c tranh trn g ly ci lp
nh. Gi o o qua rng tre nghin rng. Nhng thn oi nh
thn ng v m rc quan trng vinh qui qua lng Trang
Nghim khng phi di t c c m chc l trn cao xanh
p xa kia.
Ti m mng tng tng v cng tht ti ng ngi trong
cn nh y. Np nh tranh mt gian hai chi, ca bung. Trc
hin, gin vn qun queo cn vng li my qu kh en
nh qu b kp, th m ma xun ng phi phi bay, vn
n nh mt o hoa tm ma qui. Mnh sn t ngoi n tng
ng ct giun v cnh b ro tha, hm xung mt ci chum
cn. Ci ao cy cn ca nh th. Mt t y ao, nhng khm cn
nh ai ng ln xanh mn.
Hi ra mi bit nm y nh xut bn Ph Thng - ni Trc
ng lm vic, in truyn th di Ting trng m xun ca
Nguyn Bnh. C tin nhun bt, nh th ny ra ci ngng v lng
qu lm nh, ci nh n s nh trong th xa. Nh ti c mt
vn du... C gin vn, c ao cy cn... Hoa vn n ma
xun. La du thng thng, la cn nm nm... Ri v chng con
ci Nguyn Bnh di thnh Nam, v lng. Ch c t lu, i bn
lc c, nh chi nhau, chn bng x i mi ngi p mt na
- bo Nam H trong mc th chm bim c bi th ma mai.

Ri ci nh ny, ci sn t, ci ao ht nh trong th, phi bn i.

Li gng gnh nhau ra ph . Bui tra y, ti ngh nh bc ch
mi ca np nh y - mt ngi lng. Nhn ci ca bung, chic
then tre treo lc l, nghe ting bi tre a vng ko kt bn u
hi. Nh ti khng bn vn du. Thng hai gin bt u ra
hoa. Sang nm ti phi v nh. i xem vn ra hoa c nhm?
Trong ti rng khng chng mt ngh, nhng mt th rng rng.
Ting tu ho v Ph L ng cui cnh ng thun hun ht vo
gia tra, c l canh khuya nghe cn thm thm hn.
m v vit bi i ving bn mi chn ngy Nguyn Bnh cho
i pht thanh bui gn na m gi min Nam bo tin bun vi
b bn trong y - Nguyn Bnh ln li mi my nm tri
thnh, chin khu, cng l mt a con min Nam.
Cc ca hng, phiu tht ch bn m - m ho hon mi c.
Ngi ra ng, sut ngy nho nhc sp hng, xp hng mua
t m rau ay. Bom nh trn u, di t th ko di hng nh
th ny, bit s ra sao. Ti ra nhn lm cng tc trng khi ph,
ti i xem xt cc nh thiu i xin cu t cui nm. Vo mt
nh, ch y lm ngh y t, chng li d. Ba m con c thng n
cho quy ln rau mung. Na phn go phiu bn thm
tin chi tiu v mua rau, mm mui. Ba kh mt xanh rt, su con
mt th trong Thng hai qua nh cun i, i lc nhn cy c mi
nh ra. Nhng cy xoan vn khng khiu. Cy to cn st li trn
cnh nhng qu vng, rung mt ci, rng lp bp ln vi nhng
git sng. Chic bp bng dng ng nh ci tai th xanh.
Ting con chim vnh khuyn bay trong ln ma mi nh nh na
bi na ht. Hoa vng , mu gt hoa vng, ng ming tit.
Bi ma vn vn quanh ngi trn ng.
m xung ri m gi di ng cn thi di mt h Hon Kim.
nh in hng trong lng thp ht ra trng thy mt chic thuyn
thng ghp bng mnh thic ng nh ln quanh b c thp
Ra. Ngi trn thuyn, mt bn tay bi, mt tay th xung
nhng ci ng nh ln. H ph Trng Tin, nhng vin gch
mn trng, tr ra ci va vin xanh, nh con c gi xng.

Khung ca s trn gc im lng trong cnh mnh bung, mt chic

bng nhn ra, tay nng ci chn. Chn ch ngon hay chn ru
mt mnh. m , tnh mc, cc ca s ban m gia thnh ph
phng khng nh trong chuyn c tch.
Khuya ri bng hin ra mt con qui vt ca chin tranh Vit
Nam 1966. Mt xc chic my bay khng ngi li ct mt mt
bn cnh, nm trong thng chic xe b, mt ngi cm cng ko
i. Thng khng ngi li ny ban chiu va ln vo ting n ro
lng c. T v qun ng a n lng bng i lin, h n ri
trn b , by gi xe vo y. Ci lc hu tha ci ti tn li thi
lc cc trong m.
Ci no i vi c im y trong thi chin. Qun c ph Min
Nam cnh bnh vin Mt. Ch vn li xe, o xanh, tay nh, bn
gh ngn ngang trong ca hng ti h nt. V chng nh qun
cng en nh bng ti, hng dn lc b h, lc vo trong nh,
chng khc c ph nht thch bn xe i Nam Vang x ca
ch Bn Thnh ngy trc. C ph Trn Hng o, mt tay
thng binh chn i. Nhng ngi vng mt trong cu chuyn
u b lo gi bng thng. Khch hng, o ka ki i cn bc nh
khun mt th ca nhng cn b bn giy cc c quan quanh
y. C ph Lm chi tranh tr trng, cc th nam n c bi, c
chm, ha s ni ting ngi ln vi th v B H, nhng loi n
hc i, nhng cn b t cho l nht thin h ti y ri khoe
tng ung chu ca ng ch c ph chi tem ri chi tranh v mua
sch ca cc nh vn tng thiu em gn n. C ph Lng, c
ph Lm hng Da th tn. Th m ci c ph nh mu ng
in Bin li ng ni, ngoi ca xe p chng ng. Chng ra
g m ng nh chi g. Mi bit bn hng ct c ci duyn.
Nhng d sao, vn khc nhng qun c ph nht nht Yn Ph,
ch c ci ngt m mi hoa xoan trc ca. Anh c bi ngoc
ria mp gi hai m ch. Mi ln ln h Ty, ti n ung sung
chai bia Hu ngh ri ngi nhn xung lng nh Yn Ph k mt
h. Th m bn sau, c hng u vn nh mt. Khch d dng
mt cht, d quen.

m Nen nm y, i chi vi mt ngi khch tr mng khng

bit tn v trong ti sng nhp nhem, cng khng hn tng mt.
Nhng ngn n ng ch rnh tt, sp bo ng. Sut chiu,
chc chc ting loa: My bay ch cch H Ni su mi ki l
mt... ba mi ki l mt... hai mi ki l mt... Khch tr trung,
trng tro v bng ra sa, ging H Ni nh nh, o va ri d mc
ngoi, m bng c tai m. Cng nh chng ti, ci bng b x i
trong m ng lnh. Nhng m khc chng ti.
Nhng bc thong th trn ng khuya. Lc ny ch cn li
m ngi vun quanh khu nh th Hng Trng v my ca hng
Thu T, Ph Gia m ca trng m n ngi chi Nen. u ai
c th tng ci anh chng non tui y l mt gic li bay cng
tp vi phi cng Phm Ph Quc vt v tuyn ra nh nng
trng Ty Hiu Ngh An. Tin tc Si Gn tng bc rm beng phi
i Vit Nam Cng Ho anh hng u tin nm bom min Bc.
Nhng cm ming hn v chic my bay ri ny.
Chng ti thng vit bi cho mc pht thanh ca qun i ni
vi thnh gi min Nam. c ti liu, giy t bt c chin
trng, tr chuyn vi phi cng t binh M. C ln, ti vo lng La
C ung ru n tht ch vi i t Phm Vn nh, i t Vnh
Phong - ngi hong tc ra hng qun gii phng im cao
Cn Tin Dc Miu. Hai s quan hng binh ny s tn mt np
nh tranh ca qun i n trong lm cy i cy nhn gia lng.
Thnh thong, ko nhau ra th x H ng sp hng mua bia hi.
C ngi n thm, khi bp tht ch nghi ngt c ngy Ti cng
thng c trn i mt Th H Ni gi nh vn Quan Sn Si
Gn. Chng my ai bit bt hiu y ca Don Quc S ngy trc
trn tun bo Tiu Thuyt Th Nm. Don Quc S ngi Cu
Giy, gn lng ti. Chng ti quen nhau khi mi cm bt. Mt
trong nhng truyn ngn u tin ca Don Quc S, i mt ca
Hin, c Hin y, con gi bc T M. Bc th tnh ng bo m ri
nn nhn duyn. Don Quc S theo nh v tn c ra Bc Giang t
lu ri vo H Ni, ri di c vo Nam. Bo ch v cc nh xut bn
Si Gn in sng tc ca Don Quc S, li bit S dy hc H

Tin, c tu nghip M my nm. Chng bit cch mng c n

tin, n mu g vi ci gia nh cng chc cm mt lng lm
ngh dt ngh giy ngoi ny khng, ti tin l khng, th m
Don Quc S vit chi cng sn hng th. Chc chng khi no
Don Quc S nghe bi ca ti bit n nhng ting ni cng
qu ca anh.
Ci cu gic li tr tui ny cng l mt ti liu sng m qun
i cho chng ti mn. Anh ta gc H Ni. Nh Ho L th cho i
do ph m Nen vi chng ti. hi khuya, tr li ng su,
gh vo ng c ph 81 mt lc i n gn na m mi lng
thng ln nh th Hng Trng.
Ng su vn nh mi khi, nhng m vo ma lnh, mt ng
mnh mng ra trong nh n thoi thp qung mt. Nhng cy sa
tri l ng tr trng. Ti cht thy th v nhn ra cha phi ma
hoa sa. Ti khng yu, cng chng ght hoa sa. Nhng bn b
thng chiu s thch ca Nguyn Tun, qun ci mnh a hay
khng a. Nguyn Tun ght hoa sa, hoa d hng - nhng mi
m qu lm ic mi c m. Chi ca no tri trao ca y,
ngay bn ca s gc nh Nguyn Tun, n ma, hoa sa n tng
chm trng ng nng nn bung mi vo ngp c phng. Nguyn
Tun bc bi khng ng c, lc no cng ng ca s v pha
y. Mt nm, cy sa b cht, khng bit v mi ngi knh trng
bc Nguyn hay v cc h trong nh thiu ci un.
Bng anh thanh nin gic li ni:
- Tha bc, ng ba qung ny c nhiu cy sa. Chu cn
nh.
- Cy sa by gi rng l. Nh cy ma ng bn chu u..
- Chu cn nh, mi hm i hc qua. Khi chu hc li tn bn
M vn cn ngi thy mi, nh c i hc tr c mi hoa sa.
Nguyn Tun lng im. Chc v khng mun ni nh mi khi ti
kh chu ci mi hoa sa hc lm m cu hc tr ny ng nh
mi hoa thu cp sch. Chng ti ngi xung tm gh di. ng
hng nh ra bn ngoi ci chp n hoa k. Vn ng 81, o nu
ln bng ti. Ti tng ng i s tn a chu no nn li

trng hng ~ gi khch. Ti hi:

- ! ng cng s Gotapphi cn y ?
- Tha, vn . Khn kh, chu chy ra ngoi Vng. c n
my trn no bom, m khng cht th l li quay v. Ci thng M
cng trng g ho cuc, c ch ng khng mng qunh no c
ci l gch l n choang bom. Chng chu li nh ci xm lm
gch, c my ci l i. Chp ti lc ny n nm nghe gn lm.
u th, ch ng?
- Chc li di cu Gi.
- Sao bo l Nen th n cho bn o ngh - Cu Gi, cu Hm
Rng, lc no ta cng xe tu ti n ti ngi vo Nam, n im sao
c Cc h o vng cu Gi phi ln l nh nh th Hng
Trng. Chc nm nay cng th. ng cng li nn thu xp, ch ng
by th ny khng yn u.
- Ngh th m ti chy ra Vng, mi ht cht.
- Thi, ng .
- Nhng ch ny th yn sao. Tay c ph Ho va cht bom gia
ph Hu y.
ng t ci khay trc mt chng ti. - Chy u cho khi s,
h ng? Ci nm thng M th bom Nht, ti ng Hng a sau
ga Hng C, bom ri bn pha, ti ng gia. Ln ny M b bom
t Vng, ti vn gia. Ho tam ba bn, Nam To Bc u
qung mt xo h khu mnh ri, by gi chng i u na cho
nhc!
Ti khng . C l nhng chuyn tu bay tu b th ny
khng th lm khuy kho c anh gic li tr tui. Anh trm
ngm nhn xa xa. Lc ng dy, anh ni nh:
- Nh chu trc ng kia, cui ph Cng cha Huyn Trn.
- Cu c mun nhn li nh khng?
- Cm n bc.
Chng ti thong th ngc ln B H. Mt lc, anh ni mt
chuyn khc:
- Chu trng ng c bn c ph, khng hiu sao, chu c ng
ng c y l ng L Thng Kit.

- Hay nh!.
- ng L Thng Kit chc cng c nc da bnh mt th v
ng nh nhau n gi khng thua trn no, c c ph c i b
bao nhiu trn bom vn khng vic g.
Nguyn Tun ci:
- Mnh ch thy ng y ging ci pho tng Nhn n cha Ty
Phng. ng lo qu ma th m c my nm n chi Pa ri
y.
Mi ngi u ci. Cu gic ci chc cng cha trng thy ng
pht gy gi xng trn cha, thng c gi l ng Nhn n.
Anh ta theo b m vo Nam t lc: mi tui, ln ln sang M hc
ngh hng khng, tr v li my bay vn ti, ri my bay chin
u, ln u vt gii tuyn. Ti cng ch chc lt vi anh ta m
y, nh c trang ti liu, khng bit tn m cng khng bao gi
cn gp li.
Ci ng Nhn n c ph bt tt, b hai i my bay M qun my
trn m vn tr ra, cng c th nh tng qun L Thng Kit,
li cng nh ci ngi nhn n ri thnh pht. ng lo trn tm
mi, my nm sau ng mt bnh gi, nh nhng nh ngi i
ng. ng c thng chu c sang hc bn Tip, ly v Tip v
li bn y. Thng ny chng th bit i ng ni n li bn ng
chim ln K Ch t nm mi bn tui, ri lm bi cng s
Grapphi ri c ph l, ri c ph bt tt... Anh tr thc mi ly
v Tip kia, lm sao anh t r c ngn ngun ci nc An Nam,
ci ngi An Nam Mt... Chao i, ni u ai, ti y ti cng khng
bit tn ng ni b ni ti v m tt cc tn cc c t tng ni
ngoi nh mnh, m ti cng chng khi no y ny c.
X tra, my bay nm bom vng ga Vn in. Cao x, tn la
vi vt ln. Mt thong, tri li lng yn trong xanh. Ri ti n,
ph x vn ng mt ti ch nht gia thng lnh lng k hai.
Quanh B H v khu hng Giy bn ngi. C my qun n u
ht chim quay. C ph Lm, c ph Ca khng cn ch chen chn.
Nhng ca hng thp n du nhp nhong. Lo khch bo ch
hiu - nh lo Sng nh mi, v my c chy bn vc dng m

mng phc phch, va nhn nht, va bong bng. Nhng i mt

a y ng nh khc thng. Dng nh khng ai cn nh va
mi chp ti mt ci my bay khng ngi li d lt qua li cao
x Ng T S sang Ph en. Ging ci thng xc my bay m
trc nm trn xe b ngi ko lnh khnh qua ph Trng Tin?
Nhng thng ny bay thot.
Mi bui sng, bn khon ca nhng ngi cn li thnh ph:
n lm g hm nay? i khi vn nh m th, vn nh thng
ngy chng. Ngi ta va khn trng, va l . Ci chi gc c
mi khu sng trng trn Thng Ct cng chm chm ngc
ln tri. Khng th nhn c ra mi hm qua lng Ngc Hi b
bom ri thm khp xm. Ngoi ng ng gt chim, ng chn
li xung tht nc, tay tm c la tng b ct trn mt bn - la
chim nm nay xu, ht vng xm nh rng sn. u cng vin
Thng Nht, trng i hc kiu kin trc hin i cao cao thanh
nh. Dc mi bng trn nc, bn t p to l l ghch ra
nhng khu trung lin ca sinh vin trc chin. Nhng ci trn a
gi u lng Ninh S th nh tr tr rn. Gia rung khoai tt l
xanh eo o, mt bi vung vn c ry c nh ci u co trc
nhn thn. C dn ng tre bi hc n en nhnh ngc u ln
thnh mt dn cao x nhiu nng. Cui bi tre, hin ngang mt
trn a tn la. B phng t th gan g nn c p cao, vng
cho. Gia mt phng t hai cy. chui bc b nn n, bng
long nh mu trng thau v tn la. Nhng trn a tr chi ny
b chong bom lin tip hng ngy. Chin tranh, liu lnh, tiu lm
v thng tm. Ph Yt Kiu, quy bn v xe la, m ng nhn
nho sp hng i s tn. Ngi ng i, ngi nm ngn ngang.
Mt ngi n b ta ct n, mt ru r, m chiu gia m tr
con l nh i b m mua v tu. Thong trng, khng bit l m
d hi, m ng mt ngi yu tr, ng tr chuyn r r. Nhng
bn tr th bao gi cng khoi chi vi ngi in. Mt a qut
kh: Gi tay ln! C bn tr mt nhn kt qu ci mnh lnh.
Ngi n b kh s t t gi tay. C a ni: B tay xung. M
u oi ri hai tay. - Ci i? Ngi n b ngc hai con mt

nh nhch ri nhch mp t dng ci mu mo. - Khng phi!

y l mu. Ci i? Ci i!. Ngi n b in li nhe hm rng
ci m, nhn nh. m tr con v ngi in c quanh qun chi
hin lnh bn ch sp hng ly v.
Bng dng, mt bc ru quai nn xm xom nh Trng Phi, o
cnh rch s c hai vai, khng bit u i ra. Hai tay h cho
ma ln, va hi va , li va trng m... Bung bung nhc...
bung nhc... tt c ci ming, con mt v b ru u lm cho.
- B quan vin lng nc, lnh sc mi nh lng: rm mt b,
c mt gng, vi hng i rc quan huyn nh?
Ting khn khn:
- Thng t ngy tm, ly u ra rm?
H m:
- Th nh my khng c rm ch ?
t nhin, bc rm ru li li, nhn nhc, nh trng thy quan
huyn ng khnh khng bc ti. Bc ni thm th:
- Quan ra? Quan ra?
Ri tht to tht lc:
- Nh ai c g th nht li nh! Nht li nh!
Bn tr con n ci rm ln xm sang bc ln cn r ht cho.
Cng chng bit l bc d ngi hay l ngi vui tnh thch a.
Thnh ph ti bi bom n nh ong ti ngy, sao vn lm
ngi ngn ng, ngi chp mch bng ln n th. Nhng cnh
kh lc lu chm qu, qu m qu con vng kh bu vo nhau
thnh chui. m ma ro, sng ra, cy ngu u h i mu l
xanh m. Hoa ngu, hoa mng rng chn trong nng sm thm
nng nn. Thng c ma th hoa ra, nhng nhng chm hoa
ngu c ma li vng rn.
Trn lan can, ca gc cc nh dc ph, ci uc ghch tng
thanh, tng b. Mi que ci by gi c h c nng niu nh
phong lan v chim yn. Cc bo h ho un than, nhng no bit
mua than u. Mi thng, may ra mi xch c v vi cn ci
phiu. Nh c tr nghch ngm leo tro b cnh cy kh b h th
lc no cng sn ci la un. n ng m ra un bp kho, n

ti m cng thi cm c bng giy m sch bo v c quan

v.
Kho xng c Giang b nm bom lc x tra. My bay nho
xung, mt chic trng n lt ngc vo thnh ph, ri xung
vn cha Thng lng Mc - ci cha m hai mi nm trc,
bo Cu Quc, ti ti ti ra ng y, phng Ty nh p H Ni
ban m. Ct khi bc g ln hnh nm, en c, lan ra mt di
my thnh chn ngang chn tri. Chp ti, ti p xe lp dy
vit vn s tn bn Thi X huyn Qu V v qua, nhn li cn thy
sng rc bn kia cu Long Bin. H Ni vn l lng na ht hong,
na nh khng. Cc ch hp t bn gi ti tm gi sng v m lc
chp ti. Tin n thiu t Mc Kn li my bay Rase, b bn ri
xung h Trc Bch, khai rng M nh nm bom hu nh my
in Yn Ph v cu Long Bin. Nhng ngi trn b sng v
cc ph u cu quanh Hng Than ban ngy chy trnh xung
pha ch Hm. Nhng n hm gia ph Hu ch Hm b trn
bom my to nh cht nhiu ngi th chng bit ri chy i
u.
Kho c Giang chng ng nhng thng ng xng chy
ht. Ngoi b ro, rung la mi cy m bn r xanh rn.
Nhng ngi n b li hi ct c. Mt ngi n ng t thng
thc trn u gi, vung tay gieo ht, ht la ging vi xung mt
rung xm xp cn sng snh ng ba. Ch b kia nm trn
lng tru gia bi c, hai chn cong nh mc cu, mt l ng
nhn ra ng. Nhng ngi dng xe p Phng Hong, xe Mipha
ci ni tu tt. Xa xa, hai v gu sng tt nc nh ln thng
thnh a i a li. Trn bom d di chy kho xng trc mt
ra chuyn hm qua, hm xa.
Bom n ln ln vi cng vic lm n nhn ni n khng
khip. Trn dc , nhng khu sng trng v trung lin u cu
ung c thay bng nhng khu i lin ba nng. n v
n nhn trn a mi, b i ng ng n cm. Nhng cnh
sng ln vn nh ln hai m t nh, th hai u rui khu sng
trng ca t dn qun trong lng ra trc chin. Hai c gi - hnh

nh c ct tua ngy n m nam, mi bui c n mi cng

im hp tc x. Sng Hng bo ng s 3, nc chy ro quanh
chn cu, xoy trn t chn tre ra, xn xao, xum. L thng
su dnh ln to qu. B ro cy vng ngp, l ho to bng chic
qut nan rng vng mt sng. Nc vo ngp lng vch. Nhng
n g v ln con trn ln nc nh ku tn lon. Bn pha xm
ngt ri ti p xung, ting ng lin h chng trn thc sut
sng nh xa trng bo cp. Nhng ngi nh hai tng di bi m ngy trc khng ai dm xy, nc chy ngang ca s. Ngi
chy nc ln ph dng lu sut va h b sng vo quanh nh
ht ln. Khi bp u m nh t rc ty u. Nhng ngi n b
mt vng ngh, bng con ru i i. Chy lt nm no cng th. Ch
khc, my nm nay, phi lo c gic tri.
Ci bo ng rn mt sng. Mt vt khi tn la ngong ln
trong ting n. Chic my bay bng chng cht khi nh mt cun
thng trng, li mt chic khng ngi li ri xung gia sng
Ci. Th m qun bia Chung Cp bn h Thuyn Cung vn
ngi xp rng rn quanh hng lan can st sut ngy n chp
ti. Ch c nhng qun bia bn gi gic ngoi lut l phng khng.
Ngi ta ung bia cho n lc trng ln khng nhn ra nh sao
hay sng in lng lnh git trn l cy . Mi sen thm thong la hoa cui v, ln mi l sen gi, khng cn ngt nh sen u
ma. Nhng qui, lu h ny th c m, c trng sen na u.
Th m r rng mi sen. L nh. Ung vi bia xong cng khng
bit ht bo ng cha. Th th chc li m mng mi sen ma h
trc ri.
Mt chuyn xe la toa l thin vo cu Long Bin. Trn sn tu
nhng ging b phng xp mt chng cao. Cnh tn la nghnh
ngang vng thnh u cu phi cho ln tu ho mi a ni qua
sng Ci. Nhng ch b i xinh xo nh hc tr tan hc ng ch
tr xung lng ng ph Hng Giy. Hn ng on nh mnh
ch kia, ch kia. Cnh cc ng n buc nhng bu g, nhng r
ln, mt dy qu u , bung chui xanh, cc n thc ng
loi thoi khi chuyn qun. Mt con ch xch t nhin cong c sa

ngn ng ln ting bnh tu nghin ken kt, khi tu chui qua ch

nc cu b bom xp.
Ch Bc Qua ng nght sut m, n chm ban mai th tan.
Vn ci ch i vai ma no thc y, hnh ti, khoai s, c chua,
rau ci, c ci bn Bc sang bn m ch ny ngi bun
ng ngn ti xung ch Chu Long, ch Hm, ch Hng B v
cc ch xanh, ch cc gc ph.
Tri sng ra th ch Bc Qua tan bin ht ngi, nh ch ma.
C ting gi git. Ti quay u li. Anh S, ch nhim hp tc
x trong Bt. Sau xe p o nhng b ci c cao c ngn. Hn l
S ra Bc Qua bn vi qu hay bp ci, da hng m qua by
gi ti rau v. Nhng pha H ng thiu u ch i vai, ch
xanh, ch ng t m phi ln m ra y.
- i u th?
- Hm qua em ra tnh c vic, qu chn n y mua t ci v
lm da thi.
- Mua rau ? R ch ci v rng?
- Ci bn Bc lm bp, li r hn ci ci cht rt qu em.
Chng ti vo mt hng nc. Sng ri, qun ng dn v,
nhng c khch, cng khng vi. ng hng c t nhin ly ci
phun nha ra rt hai chn nc trng. Bnh mt, ung ru sc
ming, hay tht. Ch Bc Qua tnh ng c m, c l nh ci th
nc ny. Ci anh S du kch trng nh ngi b ci thu. Nu
xch chic ru qua ph, th no cng c nh gi ng Thch Sanh,
Trc kia vng t, du kch S th tiu ngi to tn lm. S
ng qun o rn ri gi lnh d vo nh th ph Vn nh, n
thng mn cht c thng Ty vi con nh th. S mc vy b gi
i ch, bt cht tc vy ln, th khu sng trng ca bng ra lia
ng gc quan ba n gia cu ch. Mt mt thm ngoi H Ni
hay v d la, S tm bit nh n Khm Thin. S ra tn ni, bt
sng ban ngy iu v chm cnh ng Ta. Cp trn cho lnh
thi hnh n chnh tng Canh Hoch. Ngy gi b chnh tng, S
gi lm dng i hu. Cc quan khch l lt, chnh t ti n c.
t nhin, S bc vo vung dao bu lia t c chnh tng. Ci

ngi ct u mu phun, nhy chm chm nh con ch - S

hin lnh ci hnh hch k li nhng cu chuyn gh gm nh
th. Cn by gi th:
- ng , tin tay em mua v t ci, ch em ra y ct i n. C
mt thng ph Nh Chung v ch nh r ngi t tin mua
than. Mnh ng n t t, cng ng cc mt t. N ln bit tm.
Mt khng bao lm, nhng m tc. Trn th no c , ln gii
em cng nm cng li xung. Hm qua em ra tn nh, tn cho
mt trn li t v c nh n ly nh t sao, phi nh tin ra tr
ngay tp l. Ka, mi ng chn nc sm. ng i u ln y?
S cho n mt trn li t v th no khng bit, nhng ti
hi:
- N i la m cho ngi ta bit nh ?
- Che mt u c thng du kch tm nm ny? i li bo
ng...
Ri S ci h h.
Cc ch vn qun i a Nguyn Tun mt tp nht k ly
c ca mt lnh ngy cht trn o Nhng thng ba 1965.
Mt quyn s nh, ti chp li lm ti liu v cuc chin tranh
mun mt. Trang u nn nt my dng: Nht k i ti (trong
nhng ngy ngha v qun dch, k nim mt m ma tri
Trng Tn Bu 1/8/1964 - 24/6 Gip Thn - Nguyn ch Tc, s
qun 104.229).
T cui ghi my trang nhng con s chi tiu: Kim ch 3 . Sa
b qun o vng 80 . Sa ci qun trn 30 . Mua mt m vng
45 . Mua ci gng eo mt 75 . Mua mt ca, mt mung 10 .
Hai ngm nguyn t 16 . B cha kho 20. Sn dy xch 15 .
Git b o quan 7 . Ht tc 17 . Kem nh rng 10 . Giy v b
5 . Chp nh 65 .
Tp nht k ca mt con ngi vn lm rung trong lng m
tht chu kh ghi lin tng ngy, t hm i qun dch n ngy
cht trn.
y l nhng ngy cui cng.
15/1 - Mt i binh ng, sut i lng mang ba l, vai mang

khu sng, ngy ngy i qua nhng con ng b bn ta n veo

veo trn u, nghe m ti nc da.
20/1 - i qua qun lc 9 gi, bit th no n cng bn ta, lc
hai a chy qua mt khong trng b n bn 6 vin. 3 vin bay
di chn, 3 vin trn u, mnh chy i vo trong mt ci nh.
24/1 - Hnh qun bng phi c trc thng, tng i qua Qui
Nhn ng chin th cng l kh, c nhiu bn mang rai i
sa, nhng my bay ch qua mt ci eo bin v li mt ci lng
hiu qunh khng mt bng ngi. Th l mng v Qui Nhn b v.
31/1 - Va ri, n b vo nm lu n, nhng may qu, khng
ai b. Th l nm trong nh c ngy i u cng khng c. Nh
chim lng c chu, ra mt bc cng s khng bit n bn lng
lc no. m gc hai gi ng h xanh mt.
31/1 - Tt n, ngi ta vui v n qun cn mnh sng trong
tnh trng cm tri v bo ng, mnh nm ci trng Ton M,
ng bo s tn c ht, mnh lun qun trong ci trng khng
dm i ra ngoi na bc.
Li mt quyn nht k khc ly c mt trn Plyme thng
mi 1965. Cng chp ra s tay ny lm ti liu i ngi. Mt
sinh vin qun dch, trang in ch Php, c in vo: tn, b
danh, ngh, a ch ring, a ch lin lc, s in thoi, khi cn
bo tin cho... ghi: Svsph Hong Quang Hiu 151 Trn Qu Cp,
Si Gn, 71 Hong Diu Lt. Mt trang sau dn mt nh ngi
con gi tc un, mt tri xoan, g m cao, mt mt m, mi thn
khu gi, o di trng. Sau tm nh vit hng ch: Bn mnh cho
M! Hong Quang Hiu b cht Pleime khi trung on 40 s 23
ca Hiu i tip vin. C l cng vo nhng ngy gn tt:
17/12 - Bn rn v phi t k hoch hnh qun ngy mai. Ban
3 ch c mt vo nhng lc nh lc ny.
18/12 - y gn bin gii. Dn c t i. Vi ci qun. Vi mi
nh. Chiu chiu nhn n vlt gii bay v t xa xa ni chn tri,
mnh c mt ni bun day dt.
23/12 - C cm tng rng mi ngi qun mnh c mt trn
tri t ny.

24/12 - m nay l Nen. i sn kim tht v n rveillon (*)

(*Ting Php: ba n m nh giao tha) c 4 con heo rng. C
i i tng bng nhu nht. Ng ngon v qu say.
25/12 - c php v Pleiku. Sng qu. Li c bc!
26/12 - Chiu, c bc li thng..
Ch nht 27/12 - Sut ngy c bc, ton l thng. Ti i nhu
vi Trng, gh Phng Hong, nhy vi bn vi Qunh.
29/12 - i chi vi Trng, nh bc v nhy vi Qunh. Pleiku
n chi bn ma ch c th.
30/12 - Cn ng 400 . Hm nay khng nh bc, nh ng.
Ti i chi vi Trng v Mai. i chi m cht vi chng n ri mai
v rng.
31/12 - Ngy cui nm dng lch. Nhng mnh cm thy ci
bun ca mt m tr tch mt ni xa vng vi cnh ni rng
bun t. Trong lc mt ni khc, thin h ng m sm
banh vui ci t b mt nm c, n mt nm mi. Khng hiu
ri y n ci ngy xum hp gia nh sp n ca ngi Vit
Nam, mnh cn c phi hng ci cnh xa vng ny na khng?
i nh binh khng th ni trc c. Sau mt tun vui tm b
Pleiku, mnh v y cng thy chn chng hn.
Mong rng Tt ny c v thm gia nh. Thi gi t nm c
v hn hoan n tt nin.
D vng dp qua mt bn...
(Tp nht k n y b li hn 50 trang giy trng. Mt s a
ch ghi ba sau: Nguyn Th Thu Thu 23 Nh Chung - Lt,
Nguyn Th Oanh 58 L Li - Si Gn (s in thoi ds 20011 xin
40683). C Bch Ho 61 Phan Bi Chu - Hu. C Trang Thin Thu
104/5 Nguyn Thi Hc - Gia nh. Chun u Trng Vn Hu, lu
tr bu in Ph Vinh, Vnh Bnh).
*** m nay H Ni li giao tha.
Chp ti, nm ht tt n, vn loa bo ng my bay ch cch
40 ki l mt... my bay ch 20 ki l mt... trong ci thnh ph
thng tm bt cn i ny, ci tt m c vn n nh t bao
nhiu nm qua. Ti ri, v khi xe p cn hi h i mua hoa -

nhng b hoa cc vn th vng r m, ngi chi hoa nm no

cng khun cc vn th sau cng.
C ngy ba mi tp np. Tr tri, c i quy nh nh sng
trn mt nc. h Hon Kim, h By Mu, Ba Mu tr con vt
c tng xu. T g gy, ngi a ra ven h. Gy, xin st, ti,
chu... Tng sng, m ng quanh h chen chn ln vi cng an
v nhng ngi canh c. Khng ai b cn cu, thu v, ui ngi
xc, ngi cu nm nh mi khi. Mt du, thnh thi quen,
tm c mt con c m ranh, tr con li len lt chy ra xa.
Quanh h, ng n tra. c c tri cho tt nin m, ai cng
xoa xu, vui vui. Ri t t m giao tha v. Hai c b tc bung
xo va i va ht ven h. Ma xun tr li sao? Na m,
ngi i chi ra ng nh hi. Tri rt cng m cc qun bia
hi, bia chai sng n sut m. Mt bn lnh lng bia nh tuyt
tan. Nhiu ngi nc ngoi ln ln gia m ng. Nhng ngi
Cu Ba da mu va nhy ma va v trng. C th, h l b i
pho cao x hay tn la ri trn a ra, vui nhn n th. Hm
cui nm, i to m Vn in trng thy su ngi m xy,
tn cc lit s Cu Ba.
Ung bia trc ga Hng C. Nhng chuyn tu cui cng lc
chp ti ti ht nhng on ngi v qu n tt, hm qua hm
kia cn nm ngi ch i chng ng cc ph quanh y tng
chng khng th vi i c. Th nhng trong nh ga vn nhn
nho ngi, nhng c hn lang thang v gi im khng bit c
giao tha. ci lo Vinh lm vn v qut vi bnh vin c
thn trong ng ph vn git xi lp, nt v cho bn ny y. Bung
lo, t gm ging ra, ln nhn b a i v bt mu qut tng
ly cp c quan. Trn dy d chng ngang dc khp nh phi
nhng ming qun xanh gm cht ca gi lng chi. Ai manh
mi cho lo gi ci vic kim tin khn nn y. Lo mt thn mt
mnh, n ni no. Hm n kim tra, hi lo, lo ngi cm nh
thc. Ngi ta ni nh a khng phi lo Vinh tng bn u, lo
phi gi y nghin hi lt ca n b.
C l m nay yn. Trn sn ga, my con ri hi li say ru

ng cong cn tranh nhau xa xi, k l mng tng tng ci

thng gic li M ng trc mt. Qun ch m kia, my cn
trm quanh nm ri, cng phi ngh bom cho ngi ta thong th
nut c ci Tt ch. Xung quanh, n thnh ph vn t m th,
m nh ti tnh hn. Mi chiu qua, my bay vun vt lao vo nh
nhng con c chui bay. Hi bom phn pht rung ca hm, ting
sng v tn la khc rn r. Ngi dn vo qun bn bia. Hng
Khay ng nch. Dn bm bia thy tr n ch nh bia an ton
qu. C hi bia, coi thng nh bom l ci inh? Mi chp ti cn
n m m, hng bia pha Trng Thi ln ci n du lom om.
Nhng vi bia v mt ngi khng bit m hi hay hi bia nh
nhi.
Cc nh u cu Long Bin hng ngy chy xung ph Hu
n b n bom di y. Nhng mi b hm qua, by gi i qua ph
Hu kh nhn ra cnh tn ph th no gia ci ph lc nhc
nhng nh nhng ngi.
Cy x c mi trng cn khoanh t trn va h chy cht
ng. Mt ng nha l ch, nham nh lt bom bi. Ct n v
ng ray xe in bt ln on queo v . Mt ngi nh ba tng
p cn chn tng thnh mt g vi gch, mng xi mng. C
phng thng nghip, phng gio dc khu v lo c ph Ho cht
vi trong ng vn v y. Lo Ho t ngy vo lm mu dch ng
bn gii kht qun Gi ngoi cng vin. T dng xin v phng
lm chn chy giy cho nhn. Ti nghip, m ra cht! Nhng b
hng vn nghi ngt, mi hng, mi long no du x va nhc
mi va lnh lo hi m ma. Nhiu ngi cn ng d nhng
tng vi gch hoen mu en sm. Sau v tng , nh hai bn
ph vn hu nh mi khi. Tr con a nhau ngoi va h. Ca
hng cha ng h lp lnh nh in di ci chao n p. Mt
ng lo gy leo kheo eo knh ngi trn gc c sch trong ci
ca s toang hoc bng mt c hai cnh. Ti ngi vo gh ng
ct tc. Ci inh treo mnh gng ln gc cy sa. Cu chuyn r
rch trong ting ko t tch. Bnh tnh, bnh tnh, ng nh? Bom
xung u th y b, phi khng ng?

Ti bit p li th no l phi ci trit l ng th cp c sng

s s nhn tin quanh y. Qung ph phi bom nh con thn ln
b cp ui. Xng tin - bn kia li mi xe v mt ng v phuy
t xng du nhn, chng khc nhng qu bom t, bom tn cha
n. Nhng y l nhng thng xng ph my bay eo ngoi cnh.
Trong nh, bn tin quay x x. Nhng ming uy ra v thng
c ct kho thnh ci lc, hnh thp Ra, cha Mt Ct - cng
ngh tng phm em k nim khch nc ngoi lm bng xc
my bay ch. Ngay ng t, cc ch cc vn la lit nhng chu
rau mung ch ngm nc, nhng thng cua ng cht t cho
nng cn ngoi va vo. Trn thng chic xe ti mi , cc
ng ti ng t d ci xung cht lm bp thi cm chiu ngay
trc h ngi nh . ng kia li c hng bia mi m, trn nhng
thng bia cht nh ln con cng ln ci d ni lng - nh bi
bin Sm Sn mc gia thnh ph - d y ca my bay M th
qun dng v bit kch. Nhng bi ri trc mt, khng bit
ng trn mc hay ng bnh thng, ln xn ci bun thm
vi ci ci. Ca trong bn ru, ngi xm ng nh ngoi h
bn bia. Ru phiu, mi ngi c mua na lt. Tay a phiu
km tin n qua ci l vung, bn chn sp hng nhch dn vo
vi ci ti xch en nhm y l chn ngi mua v ti ng chai
ru - nhng khun mt b r, lm lm. My ch t nhau v nhng
ng Tu dm bn lc ngt, lc mn trc hng bia ko n,
ng tranh nhau ch ngi. Ci thng st ty ng lc treo trc
ngc nh chic n phong cm - phong cm lc rang. ng Tu
bn ph xa mt nghim nh Tng Gii Thch, b ria quai nn,
u qu to, bp tay rm en, ch ci dng y cng to ra s kin
nhn chu ng ca con ngi. Nng hoe hoe tt trn ngn cy
sa, ting loa trong ci thng bng tn p treo trn gia lng
ng... my bay ch cch... ri ci bo ng li vi vt tng t
di... Nhng quanh ch ph Hu mi b bom, mi s h nh thn
nhin.
Sut hm qua, hm kia - bn hm, my bay vo quy o
lon tri. Chiu, nh sn bay Ni Bi, sng sm li bom li. Cu

Long Bin gy ba nhp t pha Gia Lm sang. n him, ch dit

nhng nhp cu gia lung nc su. Nhng ngay trong m,
ng st c cha li, nhng dng cu gy nh mi che vn
nguyn ch va l cho con tu chui qua. Thong thy, tng cu
sp tht th nhng on tu ch khch v ch sng cao x, tn
la vn chy sut m. Ci cu gi cht lc no cng nh ngi
ng. Bom bi nh ma ri xung ph Mi, ph Hng Vi, ca n
b Kiu. Hai a tr np trn cnh a cnh n, bom bi n mc li
rut. Nhng pht tn la pun pp thun chy thp lao xung cnh
ch ra rau vo go bui chiu ph Trn Quc Ton, ph L Quc
S. Vi nc vn ri r chy, r go v nhng b rau mung ch v
khng c ngi. Trong lng Gi, hm nay Su nhp ng. N eo
theo ci gi, trong c mnh ni lng xanh, ti bt v hp thuc
mu. Ba hm, xm ging h hng ti chi. B Su tri thm ci
chiu ngoi hin, t r giu v ra y. Hm qua em phiu n
ca hng mu dch ly hai cn tht, t mt c lng. Hai v ru
ct bn Su em sang. Mt mm tin thng mi cc c di m
v tin chu, ngi trn trn th nh chn ti khuya. Hm nay
git hai g, mm cng trn bn th v t c ngoi cy hng.
Hi trng giao qun sn phi hp tc. Ngi cc xm ko
n t sng. My chng hng nc ch ti, thuc l cun by
ra. C huyn ly con s trn nm trm. Thm mi lm n tnh
nguyn. Mi m bc ra, nhng vng ngi hai bn l x ni: i
nh? i mnh kho nh! i dm by thng thng nht th v nh.
Nhng ch lnh mi bc nhanh nh lt. C ngi eo sn hai ci
bu trong vin gch ch em n ni tp eo vc vt Trng
Sn. i qua ri quay li ni to: No i xo t tht M v xo. m
con gi ci r ln: Khng n u, khng n u.
- Ch t ny na n thng nht thi.
- Xem kh th vui lm, c chng xong n ni.
- Ly gii...
Mt tinh chp ti, on tn binh i lun trong m trng.
Trn a 57 u bi Ngha Dng. Mi khu cao x 57 bng
nhong l ch nh u rn mai gm. Pha ny cn n cho nh

my Yn Ph v cu Long Bin. Trn b cao, trng xung sng

Hng ct bay m m. Nh my in xm en lng vo nhng nhp
cu an thnh mnh nh nan bu trn lm cy s c. Con mt
thn ra a quay gia nhng lung hoa cm chng xung quanh
cm ming kn xc my bay - g khi vo bi. Bo ng, li
bo ng. Tt c vt vo v tr. S 4 tnh gc phn t, my bay
nho sau hai giy cho lnh bn. Ch cn mt vin n, nu mi b
phn iu ho ng. Nhng ri li bo yn. Hm qua, ch th
bom xung trn a ny, bi cn bm m mt. Hai con b ca i
i gm c trong bi trng bom bi. Ng tht n khng ht, phi
em ra ch Chu Long bn bt. Cp tc s tn 18 con ln ra v
. Ch ring n g ca mi khu i chng bit th no l sng
cht, vn tc tch quanh qun ra vo bn c pho. n lc bom
n ti mt, nhng con nhp y mi bit s, chui vo c nm im
phc.
Trn a sng c 37 th lnh nh gia h Ty, ch cha Trn
Quc trng ra. Nhng thng ng tn la kho kt thnh nn
b phao, lt phn na. Tm khu 37 xp hng i dc b. Sng
om op rung rinh u sng. Mp b, nhng mng vu ng t
trng vin nhng lung hoa bng nc rc r hng. Cc chin s
trc chin ng gia h trng vo ng C Ng. Trong y, long
thong ngi ngi bn n bnh tm di gc a. Chp ti, vng
p xe ca ti kt thc cuc thm cc trn a quanh H Ni v
n ng Vn Chng, trong y cng ng mt n v bo v ga
Hng C. Ting ch con lc rc sa hong hn nh trong lng.
Tr con lp l u nh ng xem ngi i qua. i i 6 ny bn
ri chic F 105. Thng thiu t phi cng Scl phi nhy d xung
trn than ngay trong tng nh my in Yn Ph. Bn kia mt
h, nh ga Hng C sng trng mt v khng bnh thng, gia
mt vng ti om. Ting ci tu, trong khi hi nc pht pht
trng bng. Nhng con tu c ngy chui li u by gi l l vo
ga, bt u m hot ng. Ngoi ng Khm Thin n o nh
ch. Tng nh chng ai sau lng bc tng, c nhng nng
cao x vn u ln.

Nh my in Yn Ph ng kia, nghe ting my chy rn rn,

ngy m bi than tun ra bm en kt nhng cnh cy cm
ngui c th hai bn h ph, t thu ti cp cp i hc trng tiu
hc Yn Ph.
Th m ci nh my c l ny chu mi ngy vi t bom,
khng bit bao nhiu trn dng d. Ci ni sp de l hi, qu tim
ca nh my pha tng trng Yn Thnh c bc t th qun
rm nh ci o gip k qui gia nhng h bom toang hoc thnh
tng vng nc ao chum. Th m cha mt ln l b bom. Nhng
ngi cha Am bn kia ng, hi bom nh sp. Qun hng
nc ch ti trc ca cha, th nh my sm no cng gh
ung bt nc ngon, c ng hng nc cng bay mt tch. Sut
ngy m, than c ch vo nh my, lc -t ti, lc xe tru
ko. Mt dy ngi ng sng, than ln ng mng a vo
l. Cc ch sng than i giy vi, cht khn en ch h hai con mt,
nh c gi Thu Nguyn kn mt khn vung. Ci ct xi mng trn
sng sng gia nh. Lc ci bo ng, mi ngi m ct tt
xung. Ngi leo c ngy nhng ci ct ln nc b hng en
nhong.
Bo ng my bay cch 30 cy s, cng nhn trn gc xung
c tng di. Ch cn ba ngi c phn cng bm my. Cht
cng ng y vi mi mt chic ng h o p sut tr tri. Nc
nh my chnh thng n nham nh nh ci o ti rch. Kt nc
bng mt t lu khng cn nc tr, cng nhn phi bc vi cao
su v gnh nc sut m ln. Nhng sau ci ng khi en s vn
sng sng. Mt ng khi b quo nghing nh sp khoc vai ng
kia. Ci tuyt bin trn tng v ni hi di nm lt thm trong
nhng lp rm nhi bn, cao nh nhng g t. Ming bng ng
gn trn tuyt bin, ta con ra th c trong ng bn ra c ch
cng ty Derlikon Thu S 1920. C my ci ca nh my in
gi ngoi na th ky ri. Khng th tng tng c bit bao n
gin n th no. Nhng cng nh my hin ngang ny li c
cn b ti v dnh vo v n t tp xem tp l gc ph Cu G.
C phi v th m nh my cha c phong anh hng. Ba hm

lin, to n x phc thm my v. Ci bo ng ni ln, khng ai

chy ra hm. Bi v to nh x n ca thi Ty li, kin c hn
hm tr n ni hay ci l phng khng c nhn ngoi kia chng.
Trng ban khi ph, ti c mi d. Thnh ph mun cho cn
b c s bit nhng t nn xy ra trong lc bom n v xem
li an ninh trt t ph mnh.
C mt ngi n b thng ngy bn v s s va h ph
Hu. Chu khng on c hng ngi th no. Cha hn n
dng, cng khng cn tr. V hi qu, nhng c l cng ra ph
lu. Chic o cnh la m g c v gu vin ng ten. Tc bi,
i mt l dm a y trn nhng cu tha gi ch ba ngt
xt. Nhng n lc nghe ng cng t c co trng th nhng
on m ca ti u qu hin lnh v vu v. n c trong tay 36
ci cha kho ca 36 ci nh, ci bung. Nhng chm cha kho
lm chng c t long xong trn bn chnh n. thu li
tng gi nhng ci nh, ci bung vng ngi lm nh th.
Th l c 36 bung trong tay ca nhng ngi i lm theo gi,
ca ngi s tn, ca ngi c thn ngho tng chu kh vng
nh mt vi gi ly t tin tiu.
Cn kho lm tin khc na. ng vai ngi mu cho b con
mt ng chp nh ti t. Nhng tm nh cng c by ch tang
vt cnh vnh mng nga. lm tnh vi con th b chp, vi b
th con chp. Cc kiu. m lng trn mu c khuch ln thnh
mt g c m nht th mng. C ci ngm chic tu nghi ngt
khi, lng xm xo nh anh chng ru na qui d ht thuc. Li
mt m n chi khc. m ny c cng n vic lm ng hong,
ngi th x vin t m si ngi lm th my, ngi ti v k
ton. Ngi no cng n c quan v ni lm vic gi gic t t.
Nhng tan tm th khng ai bit ai th no. Ti ti, h t b trn
ci gc ba mt to nh gia thnh ph mi b trng dng, ch nh
cn c mt bung nhng b khng. Chm tr l mt lo
ng tui nh lo Vn Hin vi chng ti trn Vit Bc, trc kia
tng Pari - lo khoe th. Ti tin l thc, khi nh n ng Hin
rch ri, lc no cng i nhng tng n m xm n chi

Mngmac. Lo Vn Hin ny lm bo qun phng my mt trng

i hc. Mi ln ngi c m, bn n em c cong c, cong mt
nghe i ca u ht chng bit tht hay ba v nhng truy hoan
ban m xm Mngmac th hoa l nht th gii ch tp riu
u nh ci H Ni nh qu ny. Ri xon na ln lo gt g: Tao
by gi c trn ai n th no cng l mn kip, ch thng cc
ch my u xanh tui tr cha c ngi ci mi m g!.
Sau c bn t t ko nhau i sn b lc. Chng n r rm
n bn Na, bn Kim M, Kim Lin, ga Hng C hng nhng
ngi nh tu nh xe. ng thi chin, thnh ph ly m thay
ngy, bn bi qun x u u cng b bn, ngn ngang ngi c
nh. Chng n tn tnh o v c nhng c gi khng may
ng ngn ng tm ch tr. Nhiu c b la tng chng t t
cho ngh nh ra to k ti bn ch u: Nhng c sinh vin
trng s tn tn Lc Ba, K Ph, Mai Sui, Bin ng, nhng ch
cng nhn nh my di chuyn i tnh khc.
Ngi d phin to c i tham quan ci t qu y. Trn gc
ba, trong mt phng trn tri, gia tri mt chic chiu. Ri rc,
nhng v bao 3 s nh v tnh vt u y quanh mt ci vi da
ln. Tn thuc l gt vo trong vi cao c ngn, nhp nh nh
ni non b. Gc phng k mt quy g gi lm ch ung ng
trong qun gii kht. gi trn tng by mt lot chai ut ky,
chai vang nguyn nhn, c nt. Nhng trong ng nc l. Nhng
chuyn n chi nghing tri c k li bn nhng v chui l, ci
ni tn thuc trong vi v nhng v chai ru t tin. tng
tng ra nhng ph phch th v m m no lo Pariding n
cng nghch ria ln k. Cn nhng b mt na trong phng ny.
Mt vch trang tr ghp nhng cy trc hun khi mu ng. Gia
mp trc, mp tng c c nhng l ch ti h bng l kho cho
ngi ng ngoi nhm vo xem tp l. trong, mt g ng g
gm c ngh nh, ri c bng lng hay phi cng hip ra sao,
tt tt lt ra nhng con mt dn vo c chc ci l y. Hm sau
chng n ngi ci nhau, phong chc v c cc xem a no gii
hn a no.

Li mt v x trn lt, to di lm n nh, phi x li. y l

mt bn c chp ti n chu chc ca rp Thng Tm - c nhng
m bo ng. lu, theo lnh phng khng thnh ph, rp
ng ca, nhng ci va h ng t y nh thi quen, ngi dng
li vn ng. Mt ngi p xe qua. Mt a chy ra, tt ln sau
xe, va ngi va ni kh: Nh mt qung xung cui ph nh?
Nhng va qua khut bng cy su rm r, ngi p xe cha kp
qut ht n xung cm thy lnh tot mi dao thch vo sn
v mt ting rt nho nh. - R ng ny! R ng ny? Mi dao
nhi va khin cho ngi ngi trc run ry p theo lnh.
ng ph hai bn vn nhn nhp hn bnh thng. Ai cng on
vu v l my bay M ngh nh lc chp ti gic li cn n
cm, ngi ta ra ng tp np. n mt ch bng cy ti
en. ng li! Thng cp ng nhy xung. Mi dao sng long
cha ra. Th l, ci ng h, ci phu la, ci o len, v tin, i giy
cng b lt c bt tt. Thng trn m bc quay li ca rp, c
bn i. Ch ra n B H mi th bn xong. Ri ko nhau
ln qun cnh rp Kim Phng nh chn. Hm no t khng
c mn no cng c ng hong s vo hng ph, m vn thn,
gi ru. Ch chn xong cp t i ra. Cc hng qun b xi quy
ny thuc mt tng a. Khng dm i tin, cng khng dm
bo cng an hay mch cc hng bn. Bi ch khc mt, th ca
knh, mm bt v c ng ch c xi gch c u ngay. ng
hng Giy, mt ch qun ph chua b mt ln n gch v trn,
s qu, phi ng ca hng.
To tuyn n t hnh tn cm u bng trn hai mi mt tui.
C phng x lng im. Nghe ting khc tht tht hng gh no.
Lut nghim thi chin c khc.
Cng tic ngy y ti khng quen ci huyn trung du ven sng
Hng n c v n ung lu b ci nh khch huyn m ch
nghe phin to cng cm thy ni ngh ngi ny d chu chng
km khch sn H Ni. By gi th b th huyn ngi n t 18
nm ri. Ti chc cng ch n ging ln kiu c, bn n tri
khn hoa... nhng qu l n cng rc r linh nh trong lc bn

dn thin h nho nho chy my bay. Ti liu co trng th ci

huyn y nh mt quc gia nh. Hai mi t ch tch hai mi t
x. B th huyn trc kia lng, vn l tay c mi nm n v
nng nhn th i bun g Bc Giang v bn ch ng Xun. B th
cu li bun ny lm mu mo gi cc ch tch, b th x ln
ct tit g ung mu n th, lm k hoch mi x hng nm dng
ln cng trng thu li, ghi con s ma dn cng lnh tin nh
nc. Ln lt cc ch tch, b th x u xy nh. Cc ngnh cc
gii ln huyn hp c cp tin n nh n c gp mi tiu
chun. Chnh vn phng gi s sch, ch tch, b th huyn, c
ban thng v khng h bit mt ng tin lng. Kho bc nh
nc nh chnh go trong nh. Ai cng ngp ming, cn b c
huyn, c cc x ngm tm.
n khi phi bt i t vn c huyn u, u ban, th hng huyn
mi ng nga ra. Trong ban chp hnh ch c mt ng vin n
khng dnh, bi s nhng cng khng dm ni ra.
Mt hm, c chic my bay b tn la bn ri trn . Thng li
nhy d xung cnh ng chui vo rung ng, m in i gi
cp cu. Mt tp n dn qun np giao thng ho trong xm x ra
bn m my bay ln thng va p n cu nhng ch qun o
trn u, khng dm bom, cng khng dm th thang. C dn
qun i m ct quai gh di cm, g mi khu sng trng vo
sn thng gic li. C thp b, thng t binh gy, cao lu u.
Bc nh oai hng y c truyn i khp th gii. Nhng con
ngi dng cm nh th, nh th, thi chin, thi chin m.
ngay ci huyn ng hn lon coi tri bng vung y y.
Va ln n, li mt ton gic li c dn t sau lng Nh ht
Ln ra i qua ph Trng Tin, Trng Thi xung Ca Nam, v Ho
L. Nm mi hai ngi xp hng i, o b ba xm nh, chn i
dp ru, thong th, mt mi. Cch qung, mt b i km. Khng
lo t binh chy, m phng m ng hai bn ng x xung
nh. ng t u Trng Tin, ngi nhn nho gi tay h o
quc M, o gic M? n ph Trng Thi, m ng cng
h ht lon x. My ngi nhy ra thi ba mt qu ri li chy

vo. C mt b n dng vo n h, ci nc n: ci gy thng

M nt nho, m gh c tay! Nhng b i gii t chy ln chy
xung cn ngi a ra. Khng c ting ci bo ng trn nc
Nh ht Ln li r ln. Chng ti ca hng Trng Thi cm vi
bia ng trng ra m ngi ti bi. Li mt b php php tt t
di ng ln, tay cn gi nm m, ci h h: Ci thng M h
php th m bng n ton tht m bc nhc.
m Nen nm nay li vo Ho L chi vi t binh li. u cng
thm mt phong tc thi chin, Nen Tt t binh. Thi quen ngi
M, ba n thnh son na m nh no cng c mn tht g ty nh ta tt ng to cng c chp. Thi Php, ngi Ty em g
ty ging sang, nhng th v g ty cha thnh mn quen nh g
thin, g ta... Khng my ai nui g ty. Con g m en, mo ,
ngi n gn th cau c, xo cnh cha ui ku c c. Th m
nhng nm y, nhiu lng hai bn sng ng, cc hp tc x
chuyn rung cho xm khc, ch chuyn nui g ty. n p
Nen, hng on xe ti bin ca qun i v ly g, em ra
cho t binh M n tt.
C hai cuc khng chin, ti gp nhiu t binh Php, M s
quan cc cp u, t. Trong chin dch bin gii pha bc 1950,
chu Bc Sn Lng Sn, Nam Cao v ti tr chuyn vi t binh
Php, m qun quan thua trn ca cc binh on Sc Tng v L
pa b bt trn ng s 4. ng qu khng ln tri, phi la c
vo cc khe i hc . C a kht nc hay kht ru, nm
rng ln mt lc, ri tht c. C a phi l dui kh nht vo ng
u lm thuc l ht ph pho tiu su. Bc chn phiu lu vo
lnh, coi nh cm ci cht trong tay, ngi lnh binh on Tabo
l dng ch cn bit nc ru v git ngi. Mt ln kia, g da
en gc ca khch sn Knisp Bon, nc Cng ho Lin Bang
c, tn l Rimi ngi Ma rc qu Casablanca. Rimi hi ti:
- Tha ng v H Ni?
- Phi.
- Ti xin nh ng mt vic.
- Vic g?

- ng ti l Rimi Idri, i lnh Php sang nh nhau bn ng

Dng nm 1949, my chc nm nay gia nh chng ti khng
c tin tc. Tha ng, nu ng c khi no gp ng ti...
C th ngi lnh da en qu Casablanca y ng lnh
trong nhng binh on Tabo b tiu dit, b bt sng ri cht trn
rng ni Lng Sn. D thng ti cng gp ng ni Rimi hay
trng thy nm m ng ni n Bc Sn. Nhng lnh M khc
hn bn lnh Php loang tong bt mng. Ngi lnh M no cng
ta ta nhau. Trc ci cht c th v s git ngi, nhng mi
ngi M ng lnh u tnh ton thnh con s. Lng chnh,
ph cp chin trng gi nh bng tnh qu. n ung hng ngy
v chi tiu bng tin thng, s ghi cn thn. Khng xem bo, ch
i khi c truyn trinh thm, i cu v i sn. Ht ba nm mn
lnh, dnh dm lm sao gom tin m c mt ca hiu trong
th trn hay tu mt trang tri nh v mt n b. Nhng ci tnh
cng trong ti mi ngi i th, bi v i lnh kim ng tin
nhanh hn nhiu ngh lao ng khc.
Nh Ho L, vn cn phng mi ln, c mt chu cnh trng
mt cy xng rng chu Phi, cao bng chic a c, ging xng
rng ng ca ta. Mt lt, chic xe Jeep t vung che bt kn vo
sn. Bt sau m, mt t li bc xung sau ngi lnh. Ti ng
ngi t binh n vn trong Ho L ny. Cc ng qun gio cho
bt kn xe, i loanh quanh mt lc ri quay v. Ti ng ngi t
binh bit nh th. Tuy khng trng thy v xe i qua nhiu ni
mi n, nhng nhng ting ng y vn quen thuc: ting
pht thanh ci i ngoi sn, con vc, con chim ln ku m
bay qua. Sau ny, c phng s Trn tp kch Sn Ty ca mt
phng vin M vit ti cng tin th. Ngi phi cng M no cng
c hc cc mt hiu, nu b bt giam, c th lm du cho my
bay bay qua bit c.
Chun u Gin 26 tui, cha v, ngi bang hi. B m cht
tai nn -t. Hai em tri cu t. Li A4, b n cao x. Thot ra
bin cch b khong hai cy s phi nhy d ngoi khi H Tnh,
thng ba 1966. Hng khng mu hm u ngoi bin ng, Gin

cha t chn xung Vit Nam ln no. Hai mi ln i nm bom,

tm trn ra nh min Bc. c i ngh Nagasaki, Manila,
Bng Cc.
Chng ti v ngi phin dch, vi Gin ngi quanh chic bn
nh, trn t gi thuc l Th bao bc v mt a ko. Chic
gh u ca thng t thp - khng c gh my nh khch, m
Gin vn cao lu u ngang chng ti.
Ti ri xung nc, th phao ni bi c ngay. Th m, khng
bit vng vo u, mt bn u gi si khng ca c. Ti cha
kp m in i. Nhn ra, thuyn v sng vy quanh. B bt hn
mt thng, tha cc ng, lc no ti cng thm tht b. Thm mi
khng c ri qun i. By gi, hn ba nm, ba nm hai thng,
mt ngy ri.
(Chic o tay rng ng mu l ci. S 31 in trc ngc v lng
o. Do c nhng cuc trao tr t binh sn bay Gia Lm, ti
trng thy nhng t binh phi cng M i nn l, c eo chui ht
gt bng mt tre, gc tre, trong ci ti li eo vai ng b qun
o cnh c s v i dp ru, ht qun o v dp ca chun u
Gin. H xin c em nhng k nim y v x). Chun u Gin
ny lc cc, nhanh nhu, khng r, mt mi (nh thiu t t
binh Mc Tun nm ngoi gp cng phng ny).
Lc y khong hai gi tra. Ln b, ti c ci tri, m t o
ti mt qung ri xe caming em i. Mt mnh ti trong thng
xe, vi mt ngi gc. Cm gic u tin: th l cuc i nh
du chm ht. Nhng n chp ti, c khai giy t, c bc s
n khm, cho thuc m bi ci u gi sng, ti thong ngh ti
ng ch i ci g, ci g khng r, nhng khng phi ci cht.
Cho n hm nay, ti cn sng, th l tt. V ci ti ch i
r. Ti hy vng mt ngy kia c tr v. Bng cch no? Ch c
Thng bit c. Cn ti, ti cu mong chnh ph M suy xt
li v cuc chin tranh ny. Hai bn thng lng, cuc mu s
i vo qu kh. Nhng by gi th ti ng trong tay cc ng.
Ti c sng hay ti phi cht, khng phi do ti. (Gin th di
ri chp ming. Gin hay th di nh ly hi ri chp ming. Gin

lc lng, cao ln. Ti nh nm 1944 hai mi nm trc mt phi

cng M li my bay hai thn n nm bom ga xe la thnh ph
Vinh b Nht bn ri. Ti trng thy ngi lnh Nht gii t binh
va b bt sng qua trc ga Vinh mi phi bom sp cn khi nghi
ngt. Ngi t binh lnh khnh, hai cnh tay b tri git sau lng,
ngi lnh Nht cm ci thng dt i. Ming ngi t binh M h
hc, mu lm chy rng rng hai bn mp. Khng bit b nh
gy ht rng hay nhy d ng).
Tha ng vng, ho bnh, ti c tr v. Ti s c tha.
( o b ba ca Gin rng thng thnh, nhng khng c ti.
Nguyn Tun cm bao Th , ko mt iu ra mi. Gin cm n.
Cm bao dim Nguyn Tun a, Gin rt mt que nh. Nhng
th nhanh hai que dim khc, cong ngn tay, gy vo giu
trong ng tay o. Ti trng thy).
Chnh ph Ginxn ng iu nh vi cc ng? Ti cng nghe
loa pht thanh ting Anh c bit. Ti ngh cuc ni chuyn c
th c kt qu nu chnh ph min Bc thi tip t cho Vit Cng.
Ti c cho bit t khi mi n ng Dng nh th.
(Ngoi ca s t nhin ma ri bp bng xung lng tu chui
nh trng nh. Ting nhc i oang vo tng, vang i vang li
vch . Khng bit cc bung giam, c nghe ting ma v
ting ht mi khi cng nh th ny) Tha ng, ng bo ti nn kt
lun ly? Qu thc ti khng bit th no. Ngi ta bo ti l
chnh ph H Ch Minh khng mun thng lng nn chin tranh
vn tip tc.
Vng, vng, ti xin tr li cu hi: ti ch nh ph xung
nhng ni c th ct ng vn ti sng n v lng thc ca
min Bc cho Vit Cng. Ti phi thi hnh lnh cp trn, v ti l
lnh..
Vng, ti hm i 7. Ma mai qu, y l ln u ti xung t
lin Vit Nam...Cc ng l nh bo hi ti c cm tng th no,
khi gp cc ng. Ti t c bo c, ti ngh l cc ng mun bit
kin mt t binh M v chin tranh v ho bnh. Ti xin ni: ho
bnh tt, chin tranh xu. Mt ngy kia khng u cn chin

tranh, ti mong th.:

(Mi khi nghe xong cu hi, Gin tr li ngay. C l bm tnh n
bp tp).
Khng, khng phi c lp ca M hay ca Vit Nam b xm
phm. Nhng nu M khng chn li th cng sn quc t s
chim min Nam Vit Nam ri chim Thi Lan, Min in v
nhng nc khc. V th ngi M phi sang y cn li. ng hi
nu ti c tr v M m thy trong thnh ph c biu tnh
chng chin tranh Vit Nam th thi ti th no?
(Ti ghi c mt t con s mi ngy n ca t binh M
Ho L gi l 1 . Khng c n sng. Ngy hai ba, mi ba mt
bnh m, bt canh rau mung c chua, a su su xo m. Thnh
thong c n mn tht g ty rn, g ty nu nh m Nen
ny).
Nu ti c v nc, chc khi y chin tranh chm dt. Th
th khng cn biu tnh chng chin tranh na. Nhng nu cn
chin tranh m ti vn l lnh, ti cng khng n m biu
tnh. V chnh ph M tr lng cho ti khng phi lm vic y.
Nu ti l thng dn, ti c i biu tnh khng? Ti khng tr li
c ngay by gi, ch bit l ti phi xem hai bn th no .
Cc ng bo ti lo b b mt thu ting cc ng pht ln i, nu
ti ni v chin tranh khng nh chnh ph M ni, ti c th
mt lng, c th b t, khi tr v. Xin li cc ng, ti khng bit,
ti khng tr li c cu ny.
Ti hc trng i hc tng hp Pensule. Chuyn khoa a l,
nhng b d, nm th ba khi 18 tui. V hon cnh gia nh.
( Nguyn Tun ci khy: Chuyn ny ng sinh vin a l bit
thm a l Vit Nam).
Ti tha vi ng, ti ch c bit Vit Nam trn bn . Ti
mi hc kin thc chung v a l. Nm th ba phi thi hc. Ti i
kim n kh vt v. B m ti cht, kh khn qu cho chng ti.
Mt gi bay i th bom, ti c ph cp bao nhiu? Tha ng,
ph cp v tin thng chin trng tr theo cp bc v tng
chuyn khc nhau, bay lm g, i nh ph, i ym tr, i cu

ng i. Trung bnh, mi thng ti lnh trn di mt trm la,

cha bao gi hai trm. Ti c bay t lm. Khng hiu ti sao.
(Nguyn Tun bo: Anh ni di . Chun y Gin ch p: Tha
ng ri im lng. S thc hm i 7 vo trn nh, ng lot mi
phi cng phi ct cnh ngy mt ln, khng k cc chuyn bay
ngoi l).
Tha ng, ti rt thch khng qun. Bi khi gii ng vn c
ngh. Nhng ti khng mun bay trn tri Vit Nam lm nhng
vic nh va qua. Nu cn lm ngh ny, ti ch mun bay nc
M ca ti.
(Nguyn Tun ni nghim ngh: Nhng tht th chng ti ng
ngi trc mt mt tn git ngi . Nt mt hn h ca Gin chm
hn, Gin mm mi).
Chin tranh l tn khc, ti bit, nhng ti phi lm theo lnh
chnh ph. My bay M b cc ng bn, ngi li ri cht, ngha l
cc ng cng git ngi.
(Nguyn Tun ci nht, hi vn: Gi th by gi anh li tu
bay t Bc nc M ln nm bom Nam nc M, th th no?) M
v Vit Nam khc nhau, Bc v Nam nc M khng phi l hai
nc.
(Nguyn Tun g g u tu thuc. y l cch ly li bnh
tnh. Th l bc mnh ri. Nhng ting bp bp nng n ca ci
gt tn thuc trong m thanh vng, lm nhng vt nhn trn
trn Nguyn Tun dn ra. Nguyn Tun ni, thong th: N c
tha, anh hy v hc li i. i hc a l ri m dt qu! Ai by
gi bo pha nam nc M l t sn, pha bc l cng sn, anh
ngh th no?
Th l in, tha ng.
(Nguyn Tun ng ln, hm hm tr tu thuc vo mt Gin:
Anh ng nghe lnh mt bn in y).
Ti ch lm theo chnh ph ti. Ti khai l ti c li my bay
i bn v nm bom min Bc Vit Nam. Nhng ti ch bom bn
cu ng ph xe ca H Ni vn ti cho Vit Cng. Tha ng, ti
khng git ngi.

(Gin ngi ci gh nh du nh chic gh nm trc. Ti va

nhn ra con s 2541 qut sn trng chn gh, ng ci gh
nm ngoi thiu t t binh Mc Tun ngi. Lc no Gin cng
gi mt tay trn bng o. Gin khng bit ti thy n ly cp
que dim nht vo ng tay mi ln c cho thuc l ht. Gin
bin bch mt thi).
Vng, ti ch c php ph cu, ph ng ph xe. Nu c ngi cht, cng l
chng may ngi y gp tai nn, ti khng c . Nhng d th no, xy ra ci cht
cng l bt hnh, ti khng mun. c cha Tri dy con ngi phi thng yu n
. Cha dy ti s mu, ti khng dm nhn mu, ti khng dm git ai. c cha
Tri...

(Nguyn Tun lc u nh nh: Git ngi m li ni con ngi

phi thng yu nhau! Khng hiu Ngi t binh nh s hi, ni
lung cung).
Ti khng git ngi, ti khng... Ti khng th ght, nc Vit Nam Cng Ha
hay nc Vit Nam Dn ch Cng Ha. Nhng ngi cht l ngi b tai nn chin
tranh. Nu trn cu trn ng lc y ch y khng c ngi th khng ai cht. V
ngi ta i n y ch ti khng ch tm lm ngi ta cht.

(Nguyn Tun l l ng dy, gi tay: Nhc li ny: bao gi my

c v th nh hc li a l Khng c hai nc Hoa K, khng c
hai nc Vit Nam. Nh y. Trung u Gin, con mt xanh l ng
ngc).
Cc ng khng phi l nh bo. Cc ng l quan ta? Cc quan
ta ly khu cung ti. Cc ng sp em ti ra x. Ti xin hi thc
cc ng?
(Nguyn Tun rt hai iu Th a cho trung u Gin. Anh
ny mt lc lc ti run run cm thuc: Cm n, cm n. Cc
ng c phi... Khng gii thch hay an i, Nguyn Tun bc ra,
mc cu ni d dang sau lng. Nguyn Tun trm mc, nghim
mt v mt v ta y. Ti thng chng kin dng iu nh c
y Nguyn Tun, khi tip xc vi ngi nc ngoi. Nguyn Tun
l l v cng ci. u cng li mt thi quen, ci ngi hay ni ti
khng thch chnh tr cng ng chnh tr m khng bit).
*** Bo ng. Nhng my bay ch khng vo H Ni. Nh
gng, cng li nh bnh thng. Pa ri, ng xut hin hai kh

nng m. Cc ngc ngch ph vn ng. Hm no ban bo v

khi ph cng chia nhau i vn ng ngi s tn. Gic i, nhng
c ngi gic cng ngh ch khi bom xung ngi ta mi chu i.
nhiu ln nh th, m cng ch dt i t lu, nht bom li v.
Bom rn bn kia sng ngay Gia Lm. Rung chuyn nng n
n tn gn sng. Hai thng im ng, by gi li r nhng trn
bom m. Gi bc v bui sng my m xao xc vn v. Ma
ng li bt u ri.
Trong ph lan trn tin m qua nhng t bom B.52 th dn t
Giang Bin ln quanh cu ung. Bo ng sut m, th m
sng ra ngi xm xt mua bo ng su quanh nhng gc cy
sa. Nhng t bom na m ko n sng. Ci bo ng trong
bng ti u m va dt li tip. B.52 xay thc trn mnh mng,
o t tng ln nh gi di ng. Mp la vin chn tri theo nh
chp git. Bom nh xung khp vng ui C pha nam trn ng
ba ng i Vn in. Nhng va sng bnh mt chic tu in l
kh ko hai toa, c ng gi ra khi xng cha Thu Khu li
rnh rng chy ngang thnh ph. Tu khng dng li ch trnh
gia ph Qun Thnh gn nh my in, y dy nh cao tng
xung quanh chy en sp c. Sut ngy, tu in rong rui
ch M ch Bi, xung Kim Lin, vo H ng. Trn cc toa tu
l th ngi, vn n non ting ht xm ca mt ng lo lo.
Qun ru ng t ch Hm vn th. Hi ny hng nc no
cng c nc trng. Ci b n dng ch qun chao cht i mt.
Ba m gi by song song, nhng ch mt gi nc ch bn cho
khch u gh. Lm php th thi. Trong nh, bn gc tng,
ngi l nh khng ai nhn ai, c ngi c mt chn ri i ngay.
Lm hm, ch c Dng Bch Lin v ti ngi sung. Chng ti gp
nhau tnh c lc xm ti, khng r m cng lng l bc v pha
ci vi my nc lp l trc qun ru.
Ba ngi m s qun Php bc ra, gia ting bom vang
ng. To nh chnh ca s qun gia tra thng trc b bom
nh , cht c ng i s. Nh cn bc bi trong nh in.
Ting bom chm ca B.52 khng rt khng khip nh nhng qu

bom t hm trc tng xung khu nh ny nn ngi ta thn

nhin chng. H sn qun vt v khch sn hay s qun Anh, s
qun Thu in gn y. Vn bo ng dai dng, chc chc, li
chp bom sng lo nhng nht. Na m v sng, B.52 bom khu
An Dng ven sng ri qut mt vt ln nc nh Bc C, bi
Lng Yn, bnh vin Bch Mai. Li nm bnh vin Bch Mai.
Cc s bia Trn Hng o, Tn n, Chung Cp ng hn hn
mi khi. ui di ng sp hng quanh bi, th ra tn gia ng.
Ngi nc tng cc vi, ngi cn ng sp hng cha c git
no, nhng khun mt st rut cng phng. Quanh cc bia
ton nhng chuyn thm. bi Lng Yn, mt c bc s, ngy
ci 24, m qua cht. Ngi nh lim cho c chic o di kp
hoa o. Ma ci n. Trn ng, chp ti thy php phi
nhng du hiu m ci: chic xe p phng nhanh, sau xe buc
chic trng to ca ban nhc. Mt ngi ngi o, tay m ci chu
thau men hoa mng bc giy hng. Mt nh h ca, nhng
hnh cc th hoa thp cm rc r mt bn. Trn tng ch L, ch
N bng ln nhau. Bom lin min sut m quanh pha ngoi
thnh. C tin b mt ph bin m nay M nh vo cc ph trung
tm. Khi bo ng B52, i truyn thanh s pht khc thng
ngy. Khi i ni lin hai cu ging nhau: Gic M c m mu
nh ph c lit vo Th ... y l m hiu cho cc i bo v
bit B52 ng vo thnh T chiu, my ln bo ng nghe
ci cu gh rn y trn i. Ngi vo tng nh xem cn ai th
xua ra hm. Cc ph li im ng. t nhin, gn na m cho ti
sng, tng t B52 o o ci xay ci gi trn tri khng lc
no ngt. Nhng qu bom u tin ri xung b h Thin Cung.
Mt khc ng nha cong vng ln. Hng cy sanh cy si trc
cng vin Thng Nht ng mn mn bung r chm, bin mt.
Mt chic -t vn ti u ven h, nh xe v my ngi khch
ng nh mai i sm, xe v ngi ni lu bu mt h. Nhng
t bom ni nhau trt xung Kim Lin, loang sang c vng Khm
Thin ph x, ng ngch chng cht, xung tn Ch Da. Bom
ri ngay trc mt, gn qu khng nghe rn na. Ting gi h,

ting n cht cht vo hai mang tai.

Mt ci ui tn la ri nh xung mi hin qun c ph ph
Hm Long, sau s qun Php. Ngi u cc ph tun ra nho
nhc: bom bt c bn ca ri. Mt ngi phong phanh ci may ,
gp ai cng bu ly ku i gii i, thng u ri... ti thng u...
Ti vt ci u tc r tre xung. Khng sao, khng sao, thng u
th khng chy ln c tn y u. Anh ta li b xp, b nga
chy v ku: c phi... i gii i, ti thng u...
Mt con tru ng ca lng vo ph chy nhong nhong nh
nga. i cu ho cc ph xung Khm Thin cu khi bn. Ch
cn li vi ngi, nhng cng b ci xe nc, ci bm mi sn
cho, vi thang, cng cu thng... Ti cm mt chic cu
lim. Qua chn xe ho, bi bom bi ng ngp mt c chn. Tri
dn dn sng, trng r cc ng ngch lp tng qung, mi du
x xng ln, hc nh nh xc. Nhng ngn in chng dy va
mc ra ngoi tng, sng lm. Ting nc v ng chy ro ro.
Bn nhng dy nh thnh ng, cn mt mnh tng ng.
Bn gian cu ch Khm Thin tan tnh, ngn ngang, tr ra ci
hm cng cng ni l l nh ci m. M ci m tht. C nh con
ng Tho i dn phng ph ti phi hi bom tt vo trong ci
hm ni ny. By ngi ng u hm, cht ngt c.
Mt ng chnh chong ru ngi trong ng gch chi ln ci
loa phng thanh cn st li ng ni xa x trn nc nh u
tng ng xa. - Tt b my i! Khng trng hng ph cht ht
ri ? ng say ru chi nh go thi vi ting loa. Mt ngi ng
ln trn u tng th c ra - Loa ca thnh ph tn ngoi kia
m... ng say li ro: Tin s ci thnh ph nh my, trng m
nhn m b kia ka...
Trong cc ng, ngi lm ngm o, moi di ra tng vc t.
Xe cn trc ng xp dy ngoi ph khng c li vo c. Khi
hng nghi ngt ln mi x trn tng dy xc ngi nm p
chic chiu mt bn va h. Va rng sng, ph ngoi ngi
u ra sp hng ong go ng hn mi khi. Ca hng mua
du cn xm xt hn na. Nhiu nh lc tc dn n ngay cc

hm cng cng. Trong nh th Hm Long, nh th hng Trng v

bn tng cc s qun ph trn ngi ta che ni lng n lun
y. Ch c s qun Php, s qun Angiri mi b bom, khng ai
dm lai vng. Dy phi qun o cng ra. Ting tr ho, ting nhc
con khc. Khi thi cm vn v trn b tng. Nhng con b ko
xe, khoc kh ti ng cnh gc cy. Uy N, M Tr b bom
m, cc ch xe ui b rng rng vo thnh ph, qua vng
Khm Thin tr tri hn mt bn.
Khm Thin c knh, xa xa. Ma thu canh tut 1010, ngt mt
nghn nm trc, nh L nh Thng Long, p La Thnh.
T thi y Ch Da cui ph nghim ngt n gc ca mt cng
chnh thnh Thng Long - Hi Thng Ln ng k trong K s
ln kinh.
Phng ng Tc - ng ch by gi, phng Thnh Quang cui
ph, Ch Da vi khu Thnh Ho, phng X n pha nam,
phng Bch Cu pha bc - nhng phng ng vui nht k bn
ca . Khu Trung Phng gn ch c cu Mung, rau mung K Ch
ngon ni ting. Cung T Phng Thnh, dinh c ca cc thi cha
Trnh bn cu.. Con ng nha ph Khm Thin by gi vn l
ng ci quan xa t u vo Vn Miu qua Thnh Ho, Vn
Chng, ca i Hng n Hng C li ln v Khm Thin gim.
Khm Thin ngy nay 26 ng ph, c mi chng cht. Ng Lin
Hoa vo cha Lin Hoa. Ng Th Quan c n th ba ch em h
o, tng ca Hai B Trng. Cc ng u ra i theo lch s v
thi gian. Ng Cng Trng, mt ci cng thot nc ng vng Vn
Tn, Linh Quang, Vn Chng ra h Ba Mu ng Lm. Ng Sn
Nam, tn nh triu ph Bch Sn Nam, c dy nh cho thu sut
ng. Trn Huyn Trn ngy trc y. Cng nh cc ng Vn
Li, ng Tn Chu, ng Nam Thi, u l nhng tn ch ng.
Khm Thin, Hm Bn Gian, Vn Thi, p Thi H, Vnh H, Ng
T S, nhng ph xa nhau nhng c nhiu nh ht o. Tiu
thuyt Sau nh sng ca Trn Huyn Trn miu t ly li chui rc,
ci ng, ng ma th ngp nc, lp l nhng mnh i tm ti
sau nh sng ca cc tim nhy Rex, Takana, nh c Sao... Cao

lu Trung Sn tng tng ca ch khch u chng mn g ng

nh, nhng m nh, v khch chi t chu mn v cc mn
nhm khuya y.
Ngang dc hai cy s cc ng Khm Thin xa v nay b bn
lch s tan tnh trong m bom khng khip. Cht nhn ra tu
ho ri ga hng C v pha nam, trc tin ra ng Lm qua
gia h Ba Mu v h By Mu. Trong nhng ngy thnh ph b
tn ph ny dng nh lch s c ch nhiu hn.
Ma ng nm nay, thi tit H Ni b B52 ging x, ci gi ci
ma thay i tng hm. ng hanh hao li cht nm ri li rt,
li ma dy ma r. ng bo ch ! ng bo ch ! My bay
ch cch H Ni 60 km... 40 km... 20 km... th l ci , my bay
ch vo... c khi lu c ting ng h, lc lng nh t, lc bom
sng di ln. ng bo ch ! My bay ch bay xa. Khi ngt
ting n, ch thong hai ting ch , ngi ta on ht c.
Nh nhng, thong th v hai ting bay xa mi thanh thn sao.
Trn h By Mu bin mt ci bn thuyn v ngi nh hng ni
mi hm qua bn gii kht v bnh tm. Cc c mu dch bi
bia Chung Cp b qun i cu sp ca hng v bn thuyn
ny, hm no n lt bi bia?.
Sn bnh vin Bch Mai in sng choang. Nhng chic cn
trc hng hc ngom t. Ting ht ln ting tng ro ro.
Ngoi ng trc ca, nh n du le li, long thong bnh xe
ngi qua li. Khay thuc l. Ci bm xe p. Bn ph g che mi
l. Ph ngn ngang, nhng ci chn xe la vn cn nguyn. Ch
gc barie rt l c , cm ci y ci chn. Chn chn rt cht
t, phi em cuc chim ra moi. Trong lng ph vn thong ra ln
ln mi x, mi hng m ma.
Mt hng nc v ng luc lp lo n bn va h ch xp mt
dy xc cht p chiu hm qua. Ngi ngi quanh thng ng
luc khi nghi ngt, k chuyn nh kia ng Lnh C, c by
ngi cht c, ch cn mt ngi th ang chin trng B. Ngi
ta im lng nghe i c tin ca s cng an v tr an my ngy b
bom lin min. Tn lu manh Nh Bo ly trm chic xe Favorit

lc bom B52 m hm kia. To n kt n 6 nm t v 3 nm

khng c H Ni.
Li th tho chuyn Pari ng Th vi lo Kt k tt nh
chin. Khng ai tin, v ci bo ng v ting bom vn nh ong
xung. Li n i nh mt c vng. Li thm nhng r tai st
do. Ngy kia 13 - ng 13, lo Kt n H Ni... Ngi ta mch
nhau c b dng thng Kt: lo y tc mai to, knh trng gng
vng, v li k vanh vch: Kt s thm Khm Thin, bnh vin
Bch Mai. i! Thng b m! N i xem ch n va git ngi. Kt
s do chi cng vin Thng Nht. Kt xem vn cng... Th l th
no!
Chng bit ra th no? Nhng c iu ch xc l cc qun bia
my hm nay ng ca. Ngi ta kho nhau rng cng an s cc
bm bia bc bn ko ra chn xe nm cc vo mt lo Kt. Khng
th, ai cng cn ng ng ngng ci thng k cp bng ho ra
con mo hin lnh, sao li sang H Ni cn hi hi hi bom ca
n th ny! m tr a bn tng hm tr n. Chng n gi
nhau: Kt? Kt! Ri ci the th. Mt a th u vo dy phi
qun o nh ci mnh mnh bung. Nh n ra n y.
- B i! Thng Kitsingi sang hi thm b y - Con m my,
kt vi chng kt!
Th ri mi vic khng mong khng i ng nh c n. C
ngi qu quyt trng thy lo Kt knh trng gng vng ngi
xe qua Khm Thin. Ri t binh i bn c th Lc Ninh, H
Ni. Sn bay Gia Lm chn gi sng cn sng m. Mt chic my
bay qun s M h cnh cui ng bng, nh ci thang di
bng. Nhn vin u ban quc t xung trc. My s quan ta v
Si Gn i sau. Mt ngi thp b, o qun rn ri, m ni , ci
cn my nh gi cao. Phng vin chin tranh Phan Nht Nam, tc
gi phng s Gia ma h la ti va c. Tr v Si Gn, Phan
Nht Nam vit bo than phin H Ni bun lm, nhng n g luc
khch sn th qu l thy tht g ngon m nh ng V Bng
vit trong Ming ngon H Ni. Anh ta xin php gi my ming b
vo ci o tm ti.Li ngao ngn ni khng thy vn nhn ngh s

nh bo no c ra sn bay cho hn thy.

R h , Nguyn Tun v ti t sng sm ng ung bia
Trc Bch trong quy nhn ra m t binh M o xanh l ci, c
eo trng ht gc tre, c bn xp hng chui vo bng my bay. V
xem chng my ng nguy ln xung, gi my nh.
Ngay chiu hm y, ti c vic sang Libng. Ri H Ni, vn ga
tri Gia Lm. Nhng phng bt trc, bay trong chiu tht
mun. Chic IL 18 mt mnh trn ng bng. Hnh khch lo
to vi ngi. Mt b ngi Hung ng ung c mt cc to ru
b o. C chiu i vin hng v binh Trung Quc o xanh cng
nhn, bt n trong khi ko kn cc rm ca s. My bay cha
khi ng n cnh qut th t, b ngi Hung ng vi trn
gh phng i. B ung trnh bit my bay M, nu n n.
Nhng qu liu. Ngi ta phi du b ln my bay.
H Ni sau lng m u trong chui n vng vt. My bay bay
thp, nh n lp lo nh om m bm ngoi cnh. Cha ci
dy an ton, ng xung Nam Ninh thnh thi ri.
Ti li Maxcva my hm. c tin Nguyn Tun v Nguyn
Hng sm mai ti y cng mt chuyn bay. Nguyn Hng d k
nim mt danh nhn vn ho Nga. Nguyn Tun i ngh bn mi.
Hai ngi s tr khch sn Bc Kinh nh ti. Vn quen thuc
vi khch sn ny - mt nh ngh v cao lu by lu cng chm
ni theo thi s. Nhng nm 1958, khch sn Bc Kinh mi khai
trng, ti c chng kin nhng ngy huy hong u tin v
cng l sau cng ca khch sn ny.
Matxcva vn c mt phong tc hay. y c qun n ca cc
nc cng ho v ca nhiu nc khc. Mi y, hng M Mc
Nan m ca hng bnh m kp nhn tht cnh qung - trng
Puskin, ngi xp hng di vo mua ci mn n quen m l. Cao
lu Grudia, cu nng thm ngt mi chng khc khi m cc
qun c knh, hoang d di hm thnh ph Tybilitxi. Ngi nh
bn, o s mi trng vin quanh c. Ting nhc grudia nh vn
vng t tho nguyn ti. Cc phng n cao lu Bc Kinh, kin
trc v trang tr nh mt dinh th, mt lu i, mt hnh lang bao
quanh h Di Ho Vin. Ct nh sn son thp vng chi li.
Nhng bc la quc ho n bay liu r. Mn vt quay Bc Kinh ni

ting, nh bp bng c con vt ln bn trc mt khch, vi dao

v tht ph bp xch theo. Con vt vng hy c rt ht
xng, dao cht hoa ln nh ma. Hng ngy, my bay ch rau,
gia v v cc th nh bp cn dng, ch c by ting t Bc Kinh
a thng ti.
Ri tri ba thp k, khch sn Bc Kinh Matxcva tn li, thoi
thp. Nh hng vn gi v b ngoi, vo bn c th cm i a
mun en bng, c a mng kh v min xo mc nh. Mc du,
nh bp Nga thay u bp Trung Quc, nhng m ng xa v
thi quen hi hng a bt qu hng cng l mt ci thch
khin ti vn mi khi qua th n ngh y.
T nm ngoi, c s giao lu tr li, khch sn Bc Kinh ti
tnh hn ln, c th cn xun sc hn xa. Kin trc s, ho s v
cc nh chuyn mn Trung Quc sang tu b ni tht. Nhng xnh
xng nh bp Tu i m ni ngt ngng mu xanh, mu hng
li bng c con vt quay vng ta bng m ln ri ma dao cht
thnh ming trc mt thc khch. Bit tin vui th, nhng cha
ln no cn c tr li. Nhng ngi i vic cng c i cht gh
gm ngh nghing ra v du lch nh ti kiu nh nc cp tin v
nh v, rt nhng tr tru v bun ti. Ming n, ci ung, ni
no sao m t mnh nh c. Tn li, khch sn ba sao
Giampat mi ln ti qua tng trt, cc ch hng thong thy, vi
ra ng trc quy ci u cung knh mi vo xem vng bc,
da, qu v cc th ru. Nhng ti rng, ti ngc mt i qua
khng cho li v nh cn ng mi ngh. Ch l ti va nhn
gii thng hi nh vn Phi 1969, b th tng J.Gani trao tng
km nghn bng Anh. Nhng trong va li ti ch c t bng chng
nhn v chic huy hiu bng ng to nh ci a. V my chai
vtca cc bn nh vn Nga cho, ai n mng th nng cc vui
sng. hm s qun ta nhn tin gii thng ti a, c lm
mt tic ng n nem rn mi khch.
Ci nm Nguyn Tun v Nguyn Hng vi ti n khch sn
Bc Kinh cnh qung trng Mai cn hiu ht. Chng ti vn cn
c ung Mao i, k cng l ci th cm. Khng bit ai l ngi
trc nht nh ra nm 1978 y, nh vn Nguyn Hng trn su
mi tui. Nn chi mt cuc chc th ng ch!. Mi tn km
trng vo tin bi bo ti va nhn ca bo Tin tc, bn thn
Misen a cho. T huyn cho c m, ch ch l ba chn thng,
c ca qu Mao i vi my bn nh vn v bn phin dch ting

Vit Matxcva. Pha chng ti, Nguyn Tun, Nguyn Hng v

Nguyn Vn Mi vi ti, hai chng ti ng i ngy hn tu ho
i Vacsava. Phng n ln ng nhn. Dn nhc cui phng ni ln,
ngi ta bt u nhy. Marik bo ti: Ny ng nh, nhng
ngi va lm chu sm banh xong ra sn nhy kia khng phi
nh ng l khch nc ngoi trn phng xung n ti u. Khng
bn ch ln y l gim c, l ngi lm ca hng nh nc cc
ph quanh y. Anh Vlat phin dch ting Php khi cn sng, hay
a ti xung thnh ph b bin Yanta trong bn o Crm. Lc
u ti khng hiu sao Vlat rt ght nhng ngi c nh rng,
bung p hng nm cho khch thu ma h. Nhng ri Vlat ni:
Bn ch ny thi chin tranh th chy ht xung pha nam, i
bun lu, giu ln, c tin tu nh, chng n sng n tn by
gi, m em trai ti th b mng chin ho ngoi Matxcva.
m sn khu H Ni din v kch Cu chuyn Ickut, c hai
thanh nin xung phong i khai hoang chi ngi ch l nhn
vin ca hng ca nng trang khng dm ra khi nh mt bc,
ch bm vo ci quy bch ho rnh n bt ca khch tng ng
xu. Nhng ti tin y ti cng chng kin bistro v cc quy
n ng trong khch sn. Nhng hm vng khch, khng phi
xp hng, c mnh ti mua gi sa smtan hay ming ph mt,
th no tin tr li cng thiu vi ho, vi xu. Nhng b bn hng
bo c ch y bit ti khng c ting Nga.
ng vui, li thy Nguyn Hng lt t ra thang my. Chc
chc li b i mt lt.
C Ina Zimnina hi:
- ng Nguyn Hng qun nhng g trn bung m c phi ln
nhiu ln?
Ti ci:
- Khng, ng y c bnh.
- Th th phi i khm. Bnh g?
Ti chm cc vi c bn Nga k tnh.
- Khng cn. Bao gi c c n mng ln lo su mi tui th
c s bit nhng bnh ca ngi gi, bnh gi.
- p huyt hay thp khp?
- Ina thn yu, bnh To Tho ui thi. Khng ng lo!
Bao gi c n su mi... bnh gi... Khng khi no ti hi li
Nguyn Hng hm phng n khch sn Bc Kinh lm sao c mi
lc li phi chy ln bung. Bit ri, chng i git th cng i

trng trng, m hm nay khng ra n ph ch trong nh nn h

tin mt vin thuc ra. lu, nghin ru ch, ru tp vi t,
vi i vi mp ng heo ht i Nh Nam, v vo n v ung
ln xn quen d. n ni ci ngon lnh li m l ming, ri
lon tiu ho. Ti bit t lu ng bn ru ca ti kho nhng
yu bng kinh nin. Trong ci cp da bn tho thng cp theo,
lc no cng kp sn mnh giy du v bao ximng Con rng
xanh khng thm nc. C vic c y, vic cc gay gt. m
ng u nh mt ci, m chung x nh di, sn sau, n
m khng c, khuya khot qu ri th l ngi ln ra hin hay
cnh ca s, tri mnh giy du ra. c ci phn tho tng th t
nng mi, ri gi li k lng b vo cp. Hm sau vt xung h
hay ng rc no y. C khi tic ci giy cn tt, li gt sch
em phi. Chng coi l s bn thu phi giu dim, nhiu ln
Nguyn Hng ct ngha cho ti v tc dng ngh thut so snh
hin i ca mnh giy du. Nguyn Hng bo: Trn my bay
ngi ta bnh vo bng h x th cng th. Ci kiu tun xung
ng st xe la cn km vn ho hn nhiu. L s n vy th
chu. Khn kh, ci lo ci chy ci ci cho bnh gi m lo khng
khi no chu ai ch lo gi. Lo thng phn nn m l v lo
kheo kh nh con mo hen khin lo mt ci hng ca Dng
Khu Sm tnh tnh sm, tra tnh tnh tra. Khng, nhng m
cng c, nhng t nhn thoang thong. N dng, m phng phnh
bnh c, o cnh chi, nhai tru mi cn ch l n lm. Mi khi
gp ngi dng dp v cai v lnh xa m chng ti u t tn l
b ch v ghp tng tng cho lo Nguyn Hng, b cai ch bn
bia hi gn ch Hm, b cai ch bia chai b ho trn Sn Ty l
vy.
C mt trn tan hoang hn. Do y, trn Yn Th ci ch
chn i m Ng Tt T miu t trong bt k Phin ch trung
du Tp ch Cu Quc c mt m hng xn tn c. Chng hiu
ng anh cu c b mo gi y t bao gi. Ch bit ri mi ci
kim trong bc cng phi li ra, c ngi mch, mt hm b ch
ko c i i binh m con ci ra nh ghen mt trn. M hng
xn bn si i ni khc. t lu sau, ti hi: Bng chim tm c ra
sao, c cn gp li nng Kiu khng? Nguyn Hng nhn nh tr
li: Mt m n ci mn Chng bit ngi ta dn chy n vi ci
mn nh vn gi bn hay ci mn ca ng y em ra mc m
nm cho mui!

Vn cha ht nhng chuyn tm ph. C mt qun bia hi gn

ng su m trong mt th ca Nguyn Tun vit cho ti ln Lai
Chu c ni n qun bia b cai ch vn cn ba c ba ci - ci
tn b cai ch cng vn l chng ti t v gn cho ng cai ch
Nguyn Hng. B cai ch v li mt cu chuyn gn hng gi
bay u cng thy k. Nguyn Hng ci b n dng ph nn
y. Mi ln c xe bia v, lo xch l co chn p hai thng bia ln
xung h, bc g trng cng ca Nguyn Hng t tnh bng cch
lau chau ra gh vai vc thng bia vo, k ln b cn thn. Hm
khc, lo xch l xe bia v, lt gch p xe ln h vo st ca.
Lm cho tnh ch Nguyn Hng mt mt dp ra tay gip v
gn gi. Nhng mi ln bia v, Sn Tinh xch l v Thu Tinh
Nguyn Hng khi no cng c b lo ngi p rt cho mi
ngi hai vi bia ti u tin v chng ti cng c chan ho
hng ly.
Mt hm, ti mch Nguyn Hng: ng , qun b cai ch sp b
ng ca? - Sao? Sao? - B y bo chng n cho b tng tu
vi lo xch l, tai ting m , nh my khng cp s i l cho
na!. Nguyn Hng ci h h. i m i nh my bia Mn by
gi kim c cng tc bo v o c b ph oan.
khch sn Bc Kinh, sm hm sau, Nguyn Vn Mi v ti i
Vacsava. Chia tay, ti hi Nguyn Tun:
- Hm no ng xung ngh di bi bin Yanta?
- Khng, mnh y...
- i ngh c m?
- y cng l n ni ngh ri? Cui ma thu, sp c tuyt, xem
tuyt Matxcva cng hay.
Ti chu. li l sng kin t gy hng th, ai m ci c. Khi
ma ng ti, ngi Matxcva xung Hc Hi trnh ci bng gi
phng bc. Nguyn Tun th mun li ni ban m ba mi
m xem tuyt? M Nguyn Tun mi ch qua cng etxa,
cha n thnh ph thong ng ca bin v lch s Yanta trong
bn o Grm ln no. Ci kiu ni ca mt ngi c i thm i
by gi cng m ra ngi i ri.
n hm ti Vacsava tr li, c Nguyn Tun v Nguyn Hng
u v H Ni. Anh bn Marik k rng ng Nguyn Hng xung
Khackp i xem bng thy nhng pha p mt, ng ng trn
khn i huara huara lon x ri m i cc b m hai bn, nhy
ln. C phin dch Galina khip qu phi in v hi Matxcva, c

Ina - li mt ngi n b khc, cng s qu, lp tc bo a ng

y v ngay. Th l Matxcva hai ng cng nhau ngy ngy ngi
ung ru trng ra ca s xem tuyt ri. Hm Nguyn Hng v,
Nguyn Tun cng v theo - trc c ngy ht hn ngh.
Ti n chi nh, Nguyn Tun ng dy m cnh ca chp, ri
ly ra mt chai c nhc nm sao trong m hnh l mi v. Mt
cht nng chiu ng nht nht cn rt li ngoi ca s, ung
a nh ming la hoa cau b x rch. Khng ai ni mt cu v
my ngy Matxcva va qua m bng chc u c th qun
ngay, du cho khng c g vui bun n gi nh. Mt lc lu,
Nguyn Tun mi ru ru ni: Chng u bng nh, ci khch
sn nh t, cu . Khng bit th c phi ci nn ch ca ngi gi
bc n ht c lng mi ngh qun th chng.
Li cn khng bit sao na! Chng qua y ch l lo giang h
t hi, t hn. Ci au ca mt ngi c i ham i m ri dn
dn khng i u c quanh qun, bc bi, bc dc, dn vt. Tri
mi gi bi, mi tc cng tha thm. Tm s v tc. (Cao B
Qut). Hai cng chn ngy cng gi chng, lm mnh lm my.
Ngy rng Vit Bc, ti thy ci ngi hay nay y mai y
chu kh chm lo cho hai chic bn p chn cng mnh th no.
Chn Nguyn Tun li thi t nhng khi y. Ci n rng
Thng Yn m u m t, vo tit i ma, nhiu khi phi nm
bnh sut phin ch. C bui chu Trn Mai Thin li hi ngi xm
trn ci git tre bp chn cho bc Nguyn. i u, lc no
Nguyn cng tr ming cao h bc giy bn trong ba l. C ngy
li sui, cm thy trc trc, m li ngm ti mt ming cao.
Khng bit chng, ngi y nut xng ct n c my chc
ch h Lai Chu, h Xim, h Lo?
Sc kho dn d xung dc t nhin, nh nhit hng ngy
v d bo ma nng. Ci xe p mt cp cnh ca khch sn
Thng Nht th ri b i xe p. Vi on ng bch b vi chic
gy song Sa pa, hay l mt cuc xch l. Nhng cuc chia tay ca
Nguyn vi ci my ch Baby th thng v nhiu ngh ngi hn.
Ci nm mi tr v H Ni, Nguyn Tun c dp cng on i
biu ho bnh Vit Nam i Hen sanh ky d i hi ho bnh th
gii. Ho thng, linh mc, nhn s, tr thc, i biu cng nhn,
nng dn, chin s qun i, thanh nin, ph n... Chng thch th
g on, cha chc nhn mt nhng ngi cng i, nhng c c
hi c ti nc Phn Lan trn mm bc bn cu. Ri li mt

chuyn i xa no y, Nguyn Tun sm ci my Baby xch tay

du quc ng. Hay l mua my ch gii ti khng bit. Bi v
mi khi i vc th b mt thi cuc thnh ph ny li phi by
th ngoi ch gii. Nhng a ht ca Mng Hon, ca Chu Th
Nm nm xa cng l nhng chng sng ca thi th m ng
nht ch gii. Ti thc khng bit gc gc ci my ch Baby y v rch mt gc vi, nhng nhng con ch cn mi cnh sc.
Thng ngy qua, con ngi vo tui trin ni bn ny, c sm
ti nh chim bao. Li na, cuc sng cm ci, ngi bt v ng
lng khng cho ngi vit kim ming n, c n mt mi v
con mt cng mn mi dn. Hu thn hu kh phn nn cng ai,
khc no ngi sn trng c i thng cho, ru ba i kim ci
rng n khi v gi leo dc th ra c hai tai m vn ao c v
tng tng tro ln lng cy, mng sn qun cho, li ru
khoc vai. Nhng chng cn mt ht sc m ni ci gc cy. Th
li th di nhn ci a mnh chn kho tay hn.
Mi ngi vit c mt thi quen khc nhau.
Nguyn Tun th c i ch ngha v xung quanh ngi bi
phc, ngi iu m, ngi bt chc ci n, ci mc v hng
chuyn n thi. Tiu thuyt Bc ng ca c Thu ngy
trc v ra c nhng nho li lng vn v nhng kh bt
chc ngi nh trn. Chng c ch c xa kia, m v sau ny
cng tng t th. Ngi ta chu tun v chu ra quanh Nguyn
Tun, i c sai bo, c i chi vi, ung vi. Nm c ng
Vn - tn nhn vt trong tiu thuyt Bc ng m bn c c
ngi on l Mnh Ph T, ng bn c rung hng ho, nm
vo cc cuc chi, ln lc n pht bnh st rt v lin min thc
trng m nh ht. Th m cc c vn mnh kho, li gt g:
Cc c cho l c! ng lang H Vn Thc ph hng Ct nh u
vi tinh cng m nh xut bn Lm la vng ri nghin bp hai
tai v n tan c hiu thuc bc gia truyn. ng L Trng Qu
ging trm no rut, khng bit c phi v nh hi thuc phin
lm cho ting khn khn m ngm th bun n th, ri m phi
pht mi c ci ca hng st vn. ng L c tp tng vit vn
v nh cm on mi rung em nm tin ra, theo gt n anh,
ch hc c mi ci tr git trong cp qun l ta mt ci tu
thuc, chic m mnh thn vi ci chn ht mt theo i tr
o. C ngi cng mc o gm trn, cht khn lt i giy Gia
nh, tay cm qut thc - nh Nguyn. C nhng nm sau ny

Nguyn cao nin m cng chng thiu ng lm dng theo. C

ng ho s chi ngc tc nh Nguyn, n lc ng Nguyn xo
m tc bc ph sau gy, cng li lm ng xo tc, nh Nguyn.
ng Nguyn Tun rm y i nc ngoi, ln my bay, mc s mi
ngn tay k ca r, tay chng ba toong nghnh ngo nhn xem
ngi ta c nhn mnh nh nhn ng Nguyn khng.
Cng l cnh thm vi nhau m thi. Thnh thong, chng ti
cng chuyn v nhng ngi bt chc d hi y. Hay gi mt
cch knh trng, nhng ngi r ch, ch tht v ch gi. ng anh
con nh bo trong qu ra, hi ti: Ny ch, ci lo Xun Diu th
no y nh?. Ch l anh ti lm ch nhim hp tc x m hm
trc nh th Xun Diu v huyn ni chuyn th, cc ch nhim
c ln d. Nh th ni v Kiu. Ai cng xut xoa ng ni hay
qu. Nhng ngi ta bun ci v thy ng nh th c chc chc
li i ch l hoa, b ci n ni ny sang ni kia vn ch trn
bn. Thnh thong li qut ngi nghe: V tay i ch. Ti lao ng
th ng bo phi v tay khuyn khch ti lao ng. V tay no?
Ti ni: Anh Xun Diu ni chuyn gii lm, th l ni theo mt
Ty y, bc . Anh ti ci: Cng l r ch, r ch, ch . , r
ch cng c ngha p l hay ch, hay ch qu ho r. C ng gi
na m thc dy, ngi ni tng trng ting Ty mt mnh. C
ng dy n xa kia giu c ri ci trng nhc ca ng phi a
vo quc doanh, b Duyt mi chi trng bi ly mt nng na
chng xun. By gi th ng trng tay, nhng du cm trn m,
ng cng dn ln bn, cm tha da thi, ct rau mung luc, v
hp bt sp nc rau, cay ng gm nhm s hoi c. Mt nh
vn n sm my b tha da cho c nh. ng y m mng, ng
khng chin thnh cng ri th t c giai on n cm i u
a v ly a chi ngang mp thay khn mt, by gi hng
phn sp bc sang thi np sng ngi bn tha da cm nh Ty
th phi sm Ty.
Nguyn Tun tm tm:
- Th ci ngay tao y ch cn phi ci thng no. Tao qua
Bc Kinh, gp To Ngu. To Ngu v lng tao, - ni ting Php: Cc
toa c t do, tht sung sng. Moa thm i H Ni. Chuyn y
Nguyn Tun khch sn vi v chng Vercors ng thm Trung
Quc. ng ri ra qung co nhng cnh tng bng, sch ca ta
by bn bt ngt trong nc ngoi nc. Hng nm xch vali i
du lch bng tin ti. Phi c th k ring ch - thu mt c hay l

luyn cho con gi mnh lm th k. Nhng trc mt ngay lc y

th vn ti lp kp, n Bc Kinh thm ch ng An, hai tay t
ti, ng ch xem hng v c i nhn ci hiu Thi T c tht
quay Bc Kinh ting tm lng ly th gii cho bit mt, ch lm
sao bc chn vo c. M mi khi sn bay Gia Lm v qua
cu Long Bin, ra ng su dc hng Kn lm cuc ty trn bt
cho g lo Ch cng phi nhm xem trong ti c bao nhiu. Mi
nh ra ci v my bay, ci tin n v tin tiu vt hng ngy l
ca ngi ta cho, chng phi ng no ca nc mnh, ca mnh.
C ra g m vnh? Dn dn n by gi, th ny y, ci thng
nh vn!
Ni th ch, ng tin phn bc, Nguyn Tun o rch cng
vn m mu phong lu, tin th c tiu v ch tnh thi ch
khng m. Nguyn Tun, mt ngi t, trn trng, thn trng,
kho thu xp. Git nng tin ca ai ra b hng hoa quen ng
t Trng Tin mua bn bng hng vng lng trng a n ba n
sinh nht nh b nhc s n. Ch ny dn dp sang ch kia, lm
cho nhng ngi mnh nh cy, nhng ngi mnh biu tng c t
nhin ngh m phi bng lng phi cm kch. Ti ngh lm mi
sng to, mi tnh ra c nhng khu x t nh n th.
Nguyn Tun bo:
- Li ni nt chuyn hm n.
- Chuyn g?
- Chuyn ta mng thnh nh vn c quc t y m.
Nguyn Tun ko trong gm gi sch ra ci hp nha gi da
nu sn gc. Chic my ch Baby xch tay mi khi ti vn
trng thy t dng hp my trn g thm gch gia bung.
- Hm n ni y, t cng t hng v o tng ng chi
chng khc ci thng sm tha da sp sa vt a, ch chn
cm ty. Chic my ch ny, c nhn n m sng c mt. My
ch c th k tng tng nh my bn tho ho huyn. ng
xch n i cho ti. Ti khng gn n ng u nh. Dng m ng
mang i u th mang. Cho khut mt ti, khng c lc ti phi
em ra p n mt. Mang i, mang i gip ti. t kh! t
kh? Thi cc c ta gi my ch l ci t kh. B tng binh T
Hoi, nh ngi hy mau mau em tri sng ci t kh Baby i
cho trm. Ha ha? Trm nga mt lm ri.
Mt Nguyn Tun gng. Vua ng ra vai p ci nm ru
g, c rp ci ngot ngho, nhng ngi ng vai th bng lp

v v m nm nh. Ti khng mun iu mai ma ny lm ru

lng thm Nguyn Tun. Ti ly ci s. Ti lng l xch ci my
ch Baby cht nch m c mt thi, ti bc git li ra ca.
Khng bit cn c nhng ai em i gim anh i giy p, nhng
b qun o nh nhn ma thu, ma ng, my chic bt my
Sapph cho n tiu tan xo sch giu mng k vng nh vn tht
c vt i du lch nm chu - nh ci cu ghen tc vu v ca
cu Hong Hu cm bt hi 1956 vit trn tp san t mi
ma Nguyn Tun nh th. Ci my ch y ti khng bit dng.
Du cho by gi ngi cm bt trn th gii t ngi vit tay,
nhng nh sng tc Sinaia, Yanta, Pitsunda, m my ch
ma ro ro. Nh vn Colombia, Gabrien Gaccia Mackt, nm
1989, vit cun tiu thuyt mi nht ca ng bng my ch
in t, ngi ni vo my, ch tc khc hin ln. Mackt tr li
mt nh bo phng vn: nu chic my thn diu ny xut hin
sm, chc chn s tc phm ca ti cn nhiu gp my ln.
Mackt nm trc ti H Ni. Tt nhin, ng ngao du bng tin
ti ca ng. ng i chi vi v v con trai, vo Si Gn qua ng
Bng Cc ri ra H Ni. Nguyn Vn Bng v ti n nh
chn vi gia nh Mackt trn gc nh khch chnh ph gn h
Gm. Hai con trai Mackt, mt a hc Paris, mt a Nu
c. Ti a cu b hc Paris n ni on ca ma H Ni ph
Hng Qut mua ci so trc. m xem biu din, cu ta m cy
so Vit Nam. Makt ni ng c th biu ta mt tu ch giy in
tiu thuyt Trm nm c n. Ch c mt yu cu: khng c ct
on no. Lin X xut bn Trm nam c n, t b mt s
trang. Mackt khng thm n Matxcva nhn bn quyn, mc
du nh xut bn mi tc gi nhiu ln.
Nhng chuyn tri t huy hong u u ca ngi ta, cn
chng ti vn k thu, cm ci vi ci bt my, bt bi, bt ch.
Nguyn Tun dng bt d. lu, cng ch thy vit nhng u
bi to th l ln u trang giy rng rut cp vo tm bng
nghing nh ci gi v - thnh thong li thay ci u mi,
khng c c hng ch no di.
Ti bn ci Baby cho ng Qu nh my c quan, c hai
trm - ng tin tht l php phng khi bom n ng trt
xung thnh ph. Cng khng bit t hay r, ch thy ng lo
cng nhn t kh y cng th , ng bo chng cn ci my
nh ny, ti bn th ng mua vy. Nm y, khng cn qun Tiu

Lc vin. ng cho g gii phng qun cng b cao lu T K ra

bn hng va h, ri chc hng h m, li sang lm cho quc
doanh M Kinh, ri bin i u mt. Bga, Ph Gia, mn n
ung v gia v loc choc. Chim quay chm nc mm dm v
nh hng ch c ru chanh. Ch c Sn Hi ng ca lu ri,
L Vng cng ngh ht. Hng n Nguyn Sinh ca nh mu bn
ch c theo xut mi xut km mt chic bnh a, mt a bn
ri. C ming ch nhn c c xng. chng gng khng c
khch. Di ng su cng khng cn ai - lo 81 v m ph lm
bi cho khm s Grapphi, ng cho g Ch au lng cng ra tha
ma lu. Cc qun n Tu ch cn li lo Sng nh mi. ng
Sng khng phi nh bn, nh bp, khng ngh g, nhng c
m ngi m mng. C eo tp d ln phn t bp ra ch
xe p, ri li quay vo, ni my cu nh mi, ging nh bn
nh bp Qung ng h mn i p nh ht. Th l khch c
cm tng vo cao lu Tu.
Sng nh mi m qun ring, vn quanh qun Hng Giy.
Nhng ph x tn t, ng ln nhn, phi ra nhng ci ng
rc ri, nh ng ca im m. Qun hng nh ngn n leo lt.
Nh mu bn phn phi tng thanh ci v mi chc l dong gi
bnh chng Tt. Ba mi Tt, quy ch Hm bn chn gi cn
nguyn c lng.
Nguyn Tun hi ti:
- My lm tht c ci Baby ri ?
Th ra ng Qu nh my khoe vi Nguyn Tun ng mi
mua ci my ch ca ti. Ti ci, khng p. Chc Nguyn cng
chng cn ti tr li n tht ci my ch, chng ti n qun Sng
nh mi, ho, ho ...
Nhng chuyn i vt v, con s t gi rng c rng ri. Ln
y Si Gn ra, Nguyn Tun xung ga Ni Bi, bn nch chng
nng. Bnh t thp kinh nin vt Nguyn c thng ngay ci
thnh ph cao ro m xa kia cng nh by gi, nhng ngi
phong lu min Bc a thay i ni t lu thng vo y
trnh bnh hen, bnh t thp hay hnh h ngi ta vo ma ng
m t. S thng binh Si Gn biu nh vn chic nng
bn chn au. V H Ni ri cn phi nm bnh vin sut my
thng.
Hi 1954 mi tr li thnh ph, nh Nguyn Tun ng tm trn
ng Hng Lng, t lu ri thu c hai bung trn gc hai cnh

bnh vin ng V Lc c. C y ti by gi, trn ba mi nm

qua. Vng y quanh ga Hng C, cui th k trc cn l bi
Qun Nga gia cnh rung nc. Ri nhng nh c ca ct dn
ln c khu ph cho thu. Ch hiu vng Chn Hng Nh Hng
Bc c nh c ng, t tn l ng Tn Hng. Ci dinh th s
m nh Nguyn Tun thu hai bung su c ng dn qua
cng st, ngy xa, chc cng l li vo ra ca xe song m, xe
nh, xe -t. To nh y, cc ch tha k chuyn n in ch
Phng Thi Bnh th em cho thu tng bung. My nm u, b
Hong Yn v Hong Cm cn n thu tin nh hng thng. Ri
s nh t qun l, nh ng dn thnh mt ci xm nh trong
mt s nh cht chi, bng bt, ngn ngang.
Hai bn tng b ci ln, ch cn mt li i ngc ngch. Ci
thang g vn ln tng hai bung bc Nguyn mu lim ln
nc ti sm mt. T sch, gi sch v dy chai l rng nhn cc
loi ru nc ngoi - li c mt tranh p phch Ba Lan v chai
ru to tng, c thng ngi bi trong chai. By cho vui mt, tt
c mi l h nh tn tt, bun b, mt mi. Do y, in hay
b tt t dng thnh lnh c khi mt in chc lt, c khi c m,
c ngy. Chic qut nan, ci n hoa k t trong v hp bia lon
v cy nn cng thnh nhng trang tr bn chic mm ng c
bt bng v n cao x xin c mt trn a pho ngoi B
Sng em nh l ng Ng X c thnh ci mm. Cng
chng c ca n no qu. Nguyn Tun khng m c. Cc th
by bin ch cung n cho ci thch vt dng v k nim. Trn
tng, bn t p phch Ba Lan c p phch ca Cu Ba k nim su
trm nm Nguyn Tri. Nhng ci tranh, mu tin ct bo ra thay
i theo lch hng tun bn o hoa hng vng lng trng mua
hng hoa ng t Trng Tin. C khi, mt nhnh lan a tim tm
thm ngt ct chu cnh nh Kim Ln. V Tt n, c mt cnh
o phai, dng th k d vi qu pht th ca Phm Vn Khoa, c
khi l qu bng trong Canh ti mua ch Bi. Con ch v ci
tng g canh ca chng sinh khng bit li nh cha hay nh
a ch no v. Mt ng ng c chc chic ba toong, gy song,
chic sn then cn bc, chic gy li. Ngoi hng hin, lng cng
dy v chai sm banh, bia hp, vang du di bng dy thin l
leo trn lan can. Nhng thc b y i ngoi tri y sp em tng
xung quang gnh b ng nt, m by gi l ai chai l, giy bo
c ... Ring chic gi snh trng nh nhi to bng hn gch v

rng rut vn ng gia tri nng tri ma bn song st. Ci gi

trong tim thuc phin Ch C, khun trong Si Gn ra. Ri
rc, trn tng, trn gi sch, hn cui, hn ln lc m mi
chuyn i b i ni v ti hay em cho Nguyn Tun vi nhng k
ha giy v sn du, sn mi, nh v tng u Nguyn Tun ca
Nguyn Sng, Bi Xun Phi, S Ngc, Thnh Chng, Hong Kim
ng.
Nu mt trm, ch c mt chic i Lin X con con t u
ging may ra cn bn c tin. Nhng ci i cng lo lm,
my ln Nguyn Tun nh ti, nhng bn Matxcva cng khng
cn u bn ph tng thay th loi i c y. Ch nhn hng ngy
m i linh tinh cc mc. Cho phng c ting ngi, vng.
Chic mm vung g sn then S Ngc mi, lm bn nc, bn
n, bn vit, bn khch, vi my ci gh my thp ngi Thi
ngi bp Lai Chu, chng bit nht nhnh c nhng u.
Hm y se se lnh, tng ln gi na di ng, na heo may rt
ro vo u tng. C ci gi hiu hiu ny, ngoi ng chc thm
y mi la cm ng gt. Nhng ngy vo thu ngn ngi ng
yu. Nguyn Tun khp ca. Cn 90 trong l c ra chic a
nhm. Gia li la xanh rn, con mc Bc Hi nu nht mng
manh nh ci l n dn ln. Nguyn Tun cm chic kp bng
bng lt con mc xm cnh. V tn ngn, nh ni mt mnh:
Ci gi ny gic, ngi ta bn chn lm. Nhng m vi mnh y ?
By gi th Si Gn cng xa lm ri. Tht tiu mui Mng Tuyt c
th ra bn trit t v nt mc ui ch Nguyn k vng ln gng
c ch Nguyn vo trong, Nguyn ngi t trong ci gng y th
cn i u c. Nguyn Tun ci bun, n khng mun tr li
ngi xem bi trit t cho mnh bi v thc th cng chng cn
ngh n bay nhy. i khi mi ra khi phng, chic gy a bc
chn thong th trn qung ph vng, ri nhc mi v bun tnh
vy mt ci x l tr v.
nh Nguyn Vn Bng, mt bn b i mi chng ti vo Th
c xem phong lan, vn ca bn y nhiu lan l v him ch c
trn ni cao vng nhit i. Nguyn Vn Bng, Kim Ln v ti
st sng. Nguyn Tun gt g: cho mnh cng c ci chn ri
bo ti: Ny ng ho tc hi Lai Chu cho ti xem th no. Trn
Mng T cn h, may ra c ca tht. Ch ci cao Thi Lan, trng
n vung vn mt m qu, nut c lng chng n thua. Khng
bit cao gi hay mnh nhm thuc qu. Ri chuyn i vo Si

Gn xem phong lan nhit i cng chng bao gi c.

Binh on 559 t chc Nguyn Vn Bng v ti i dc mt
chuyn Trng Sn. Mt chic xe, mt cn b n v thp tng.
Bt vo ng H Ch Minh t ng H ln Khe Sanh, n on
ng Cuba lm khi m u chin dch, ri c thng rui qua A
Su, A Li sang huyn Ging bn Qung Nam, dc cc tnh Ty
Nguyn, bm vt ng 13 c xung Si Gn. Dc ng, lm
hm chng ti c:
- Gi m c Nguyn i chuyn ny?
Ngh th thi, nhng c trc khi i cng khng dm n cho
ng anh. C l ri Nguyn Tun cng bit, bi chng ti vng mt
lu. Nhng ai cng ngi khng dm ng n tm trng ca mt
ngi thm i, m khng i c m li thy ngi ta c i. C
Nguyn Tun, lm khi khn kh v nhng sng kin dnh dng bt
thng, nhng m ch tr tri hai thng nht nho th bng dng
thy trng rng hng ngy qu. Ci ti Nguyn Tun chn ch,
chn cnh, chn chi cng nh mi khi trong t nht thng
thng, Nguyn Tun bng thy ra nhng chi tit m hn. C
ln, ti ln vng rng qu Vin Sn trn Yn Bi, bn kia sng
Hng. Khi tr ra qua i Phc v i Bc ri ln Ph Rng - nhng
ni chng ti d nhng trn nh n trong chin dch Sng
Thao 1949. Nu Nguyn Tun cng i, th no cng dng i Mu
A tt vo n ng Cung nh chp ti y, ci ln gp Kt
trung i trng trinh st. Ka ci i chng ti tr qun vi hai
thng Ty ch vn, gia ting sng n ran bi tre trn u v ci
n i Bc chp ti chy lm Nguyn Tun ng thc trng
qung sn n pha no, ci l ct xy ra trn nh khc lit
cui cng c cn du vt g khng. Ri ngc sng Chy, c cn
ci nh ng chnh Kht di chn Ph Rng. Ti th ti ch ngi yn
nh li, gi m Nguyn Tun cng i th no cng ng nh tm
xem v ngm ngi mt ci g. Gi m...
Ti ch ngi ngh chn ca hng bch ho trng vo i i
Bc. Trong lng cng xn xang nh li, nhng khng kin nhn
v c gng tm ti, lc li theo thi quen chu kh nh Nguyn
Tun. Ti th nhn ln dy i trc trng sn v nhng rung
nc bao quanh. Cng nh k vi hai c ngi Ty bn hng
rng: Cc chu i! Ngy trc ti tro ln i kia, b i ta
bn i ny bn sang chy ci n i Bc. Nhng li rt r. By
gi cha m cha sinh ra cc c th cc c c th cng chng bit

l th no. La c hng qun, ngi tn tng tng nhng chuyn

phng tri. By gi th con ngi y phi bc ra ngoi mi cuc
ri. Nguyn Tun lng l gi cc: Thi nh, chc ct cnh h cnh
bnh yn. C khi chng ni chng rng, lm l ung mt hp ru
ri li nga c b vo ming vin thuc tr tim. Nguyn Tun v
Nguyn Hng, hai ngi chm sc v bnh tt ca mnh mt
cch hoang di, tn to nh th. Nguyn Hng khng lm s
khm bnh bnh vin. m xng ct th m lng v chi:
Chng my n hi mi hay i khm bnh, ch ng th... ng...
By gi, Nguyn Tun thm chng thp khp kinh nin li thi
n tim, phi khm nh k v ung thuc phng. Nguyn Tun
ung thuc phng khi nng chn. Hn cho l thuc tr tim vo
cng lc np cn c cht m p th cn c bnh? Khi vui chn,
Nguyn Tun hay chi yu ti: My i lm, my i tht cn tao ch
c mang ting l i thi. Va ni a xong li trm ngm bun,
bun nhiu. Mt i vit c tuyn vo c hai quyn, nhn sch
m chng ni nn li. Cho sch ti, ci cu cho ng nh ti
mun, nhng cng chng cn bit t th no. Anh khng thch
sch xn sn, nhn bn xm xom m rc ly vy. i u,
khng cn bay nhy c, gi y thm ci day dt, ci bc bi
ca con ngi ngy ngy quanh qun m ng ca s.
Ti c Nguyn Tun gi cho mt chai ho hng Gin Uack,
ng mt lt, bc giy bo cn thn. Ca him ny, hn hu mi
kim c m c th Nguyn Tun thng ch cho nhp mt hai
chn. Ci ngon phi chia, cn phn ngi khc, ti bit th v gi
ng th, t khi dm ni thm. Ti ung ph ru, thng hai ba
chn sau cng Nguyn Tun mi cho ti. Trong khi y, Nguyn
Tun cm ci cc mt gc quc li vi lt chanh c v v ming
d, mt th cc tay t pha. Nguyn Tun ung ru ni ho
cho khch v nhn khch si sang, c v thch th hn hoi. Lm
th no, ch ru nhng cho ci thm tho y c m. i chao,
bn bch ngm ru n phi tnh m ong tng chn mt tru,
nhng vn mt cung cch ring. Nguyn Tun ung ru kiu cc
c ta xa. Mi ba thanh cnh ba i chn, him khi mm mi v
khng nt. Ru ngon mua c th, khng ru ch, khng ng
n cc th lng nhng ci chanh, ci du, vang m, vang mn.
C n sa k Nht v ngt, Mao i c hi ru kh cng khng
a. Nhng chn khuya, vi ming cm nm, mui vng cng l
ci th ring.

Ti hi:
- ng anh pht ti pht lc th no m thng cho em c ci
h cha bc tem th ny?
Nguyn Tun rt cho ti mt cc ru chai khc ng dng
d. Trang trng, lch s, thong th, ln ny Nguyn Tun cng
ung ru qu, m khng ngi ngm ngi khc xi ru ngon
ca mnh nh mi khi.
Nguyn Tun gt g:
- Paris, ngi ta mi ti sang chi.
- Thng Bua dy Pari 7 nh?
- Ngi ta bo sang ging cho t bui. Khng, thng Bua kit
xc c thn, c g m mi? Nh Vit Nam ca Vit kiu c nh
.
- i i ch ng!
Nguyn Tun thong th lc u.
- Khng, khng i. Mnh mun sng phng, ng no r ng
y. i chi hay i lm vic. Ngi ta c ni ring: lm vic ch l
ci c m mi ng i chi l chnh. Lm vic khc i chi ch sao
li c ci c c.
- Th th th no?
- Tr li khng i ri..
- Bi th, c ngm ru ung. ng l ngi ta t mua v
i l hng khng Php ch gc ng Trng Thi, th ti bo t
mua cho ti ca hng bch ho quc t Ging V. V ci v
thnh nhng ci ca ny. No ng, mi ng...
Hi men hm y a chng ti vo bao nhiu chuyn ng
trng. Khng hiu ti sao bay ng xa my bay li hay ct cnh
h cnh m. Nhng canh khuya, nhng m sng, xung
Matxcva, n Bata, amat, n Byrut... Chn gi ti t Tn
li ra sn bay Pa lam. -t ng chy, mt ci chai khng ca
thng say no choang vo thnh xe, v tan. n-, quc l
khng ung ru. Ti nghim, u m cm, ngi ta ung chui
cng kh lm. Mi bui sng, mt ng nh bung ria vnh n
dn dp. Ti rt mt cc to vtca. ng n- y vn ria lm hai
hi xong c cc ri ly i ti qun o git. Th m nh khng, bn
tht lng eo chm cha kho, m ng t, khng ln ca no.
Ti k vi Nguyn Tun trn tri Nng c nhng l hng khng
kh, ti b hng xung mt ln nh tt thang my, chuyn i
Campuchia nm 1962.

Li t chi v cu ct ngha khng i Paris ca Nguyn Tun

khng th bao gi y . Ci tm s nt lng ngi ta th khng
mt li ch no th l v gii by cho ht c. Hai ci chn
rng c ng ca con ngi vn kho i y gy ci kh v cng
cho s i, xo m c tm tnh sng h ri.
Thng by, ti ra Ct B. Ti vn c ao c c n vng o
khc l ny ch cch Hi Phng c na bui tu ven bin m cha
khi no ti c t chn ti. Ngi bn a bo i ma thu ra Ct
B s c ngm c heo, hng trm con c heo a rn theo tu.
Nng gt, thnh ph oi nng ngt ngt. Ti n cho khoe vi
Nguyn Tun mt chuyn i cm, nhng th v. Cui bui sng,
xch xu bnh gi, khoanh gi b mua qun quen bn ka
ng trc nh. Cng nh ai v thnh l, phi on nh,
trng nh mt ci chi ch. C b bo ti ngi i y, c mun
ung th c ly m ung, c ng i bch b quanh y, chc cng
sp v. Mt lt, nghe ba toong chc chc ln thang gc. Ci gy
song Sa pa vng cnh gin, ting gy chng xung mt g nghe
la tha ri rc. on c bc chn kh nhc, nng n. Nguyn
Tun bc vo, mt b ph ta tm, khng phi mt ru hng.
Nhng ct gy vo ng, ngn np vn u vo y. Nguyn Tun
ngi xung tm phn lim.
- Mi n ? C vic g khng?
Tinh th bit l cu hi ca ngi ngi khch. Mun ui bi
ng mt, ng kh chu. Cn vic g na. n y ch c vic
chi ch vic g. Ti ngn ng ri ni:
- Khng, nhung nhng thi.
Nguyn Tun ng lng, hai tay bung xung mt phn.
- Ly m ung. Chai nt pha ngoi, ci y m lm. Mnh
phi ngh mt lt .
Ri Nguyn Tun khp mt. Ngn ng nhn quanh ri ti lng l
ra v, khi Nguyn Tun ng nm thim thip. Ti khng dm ni
ti sp i Ct B.
Cui ph Ct B c - by gi cn tr nhng tng , m cc
nh sn lng, bn b trng ra vnh. Nh tr Cha ng trc kia
l ci sng bc cnh cha ng, nn cha m m c cn hnh li
ch vt ng bng my bay ln thng ca Php. Xung quanh u
hiu nh chi vi ti chn tri no. Chp ti, in chy my n, n
chn gi th thay bng n hoa k. Lc y ch cn thp thong
sng nc trong vng ven ng v nh cy n o Long

Chu ngoi khi.

Chiu th by, nh c on thm him p n ni hoang vu.
y l nhng chuyn gia Thy in lm vic xng tu Ph
Rng ngi ca n n, c my c gi im i theo. Mt c khoe vi
ti ngoi hnh lang l c c V chng A Ph! Cc ngi
nc ngoi chi trn sn gc sng trng, qung v chai La Mi
xung vnh, h ht lm nhm sut m. Hm sau, mt m trai
gi t H Ni xung i tu ra o. Nh nhng ngi digan lang
thang. Bt v mn cun trong ba l, vai eo nhng can nha ng
ru. Hi ra u l cn b k thut v vn phng i chi ngy
ngh, sm th hai li c mt cc s lm. Cc bn tr u hc
nc ngoi v. Cuc nhy khng c nhc, nn xi mng lo xo
ngay trc phng ti. Cc bn mi ti ra chi ri xm li ko ti
nhy. Khng nh trng, khng n, khng ting nhc, ch c ting
quay mnh hunh huch, chn lo xo nh ngi i m trn bi
ct. Ti nh kiu. Nh mt m nhy ma man di th ny trong
ting trng rm r trn b bin thnh ph aet Sa lam x di
ng Phi. Chc na, cc bn y tr v dy nh ngang ng kia,
mi my ngi m ch thu c mt bung. Ti ngi li y trng
vo mt mng nhn thy xa lc xa l mt thi qua. u cng l
ci nhn nho thu no c khuy ng chc lt. Ti cng s ri,
ti ngi im.
*** Bui sng c ngi n bo o V v ti:
- m qua, nghe i bo ng Nguyn Tun mt ri.
Ti ngh nh vn bui ti ngi ung mt mnh nh ng trc
hm i Ct B, nh Nguyn Tun vn nm yn t bui sng hm
y. Nguyn Tun! Nguyn Tun i. h? h!
Bi tm Ct C, hai bn vch thm en, khng bng ngi.
Con k ng nh b ra gia ng hm, bnh mang, di
chn nhn quanh ri li np vo mp tng . Bng li nh rng
gi Thng Yn. Nhng con k mc thch nh gc cy ra rnh
chp g t g ca Aki. Ngi bn Nht n chui ty trn lng
trng. Chng ti vo qun ng 81 ng su dc hng Kn... Vt
chn ngi ln chn con k in vn vn trn ct.
Kt Thc (END)