You are on page 1of 6

www.shavei.

org C”QA

Founder Chairman : Michael Freund


Weekly News Bulletin for Bnei Menashe in Mizo Hqrs. : 58 King George St. Heichal, Jerusalem, Israel
PARASHA : B’SHALAKH January, 2010/ Shevat 5770- Vol. 4 - No. 251

MIFELTE KAWNG THU AWMTE


MIFELTE KAWNG
(FAMKIM THLAKHLELHNA) Rav Yehuda Gin— (p -1&2)
— Rav Yehuda Gin KHOL HAMOED LEH
Mihringah ahian hriatna chi nga a awm a : Beng hriatna, mit hmun theihna, rim LUSUNNA
Tzvi Khaute— (p -1 & 2)
hriat theihna, thil deha hriat theihna. Mihring thiltihna reng rengah heng hriatna
te a tel deuh ngei \hin a, a vai a thawh loh pawhin \henkhat tel hi chu a thawk PARASHA BESHALAKH
ngei \hin. Rav Gurion Sela— (p -1&2)

Heng hriatna kaltlang hian thinlung a che \hin a, he hriatna te hian mihring HAN DAWN VE TEH
ngaihtuahna a chawk tho thuai a, mahni intihveina te, inngaihtlawmna te, SNN— (p -3)
hriatrengna leh theihnghilhna te, lunghnurna leh hlimna, etc. thlengin a thlen ta NGHILH NI KAN NEI NGAI
\hin a ni. Mitdel chuan mitvarna a thlahlel ngei ang, mirethei chuan hausak a LOVANG
châk ngei bawk ang, chutiang zel thildangte pawh a nilo thei lo. Mihring hian a Sarah Colney— (p -3)
kim lohna laka famkimna a thlakhlelna hi khawvel pianken a ni ve hrim hrim a ni. FEBRUARY CALENDAR
SNN — (p -6)
Tin, mihring hian a damchhungin a phak tawk leh theihtawp chhuahin Olam haba
a lawmman dawnna khawvel (Olam hagmul) a famkimna umin a bei hram hram ZAWHNA LEH CHHANNA
\hin a ni. Lal David-a ngei pawhin Olam Haba a \hatna famkim a thlahlel ngawih SNN — (p -5)
ngawih a : “Aw I \hatna chu ava nasa êm, Nangmah \ihtute tana I chhawpsak LOCAL NEWS — (p -4)
chu, mihring fate mit hmuha Nangmah a rinna nghattute tana I tihsak chu” (Sam
31:20).Tin, “An ni chu I inchhung mawmna in nasa atakin an tlai si a; I lawmna lui tui I in tir a” (Sam 36:9).
“Lalpa, I puan inah chuan tunge lut ang ? I tlâng thianghlimah chuan tunge cheng ang ?” tiin. (contd/- p- 2)

KHOL HAMOED LEH LUSUN PARASHA : B’SHALAKH


— Tzvi Khaute Exo. 13 : 17 — 17 : 16
1. Khol HaMoed (Kût hunlai) chuan lusunna hi mi HAFTARAH : Roreltute. 4 : 4 — 5 : 31
hmuh lova kalpui tur a ni a, kût hunlaia nupa — Rav Gurion Sela
nun hman loh tur tihna a ni. Amaherawhchu,
ZAVAIA PATHIAN RAWNGBAWLNA
hetih hunlai hian lusun chuan Torah a zir reng
thei thung. Tin,Pharoah a chuan Moshia leh Aharon a hnen ah
chuan "Kal ula,Lalpa in Pathian rawng chu va bawl
2. Dawrkai chuan Khol HaMo’ed laiin dawr a
tawh u:Amaherawh chu tute nge ni kal tur chu?" ati
hawng thei a, mahse lusun anih chuan dawr a
a.Tin,Moshia leh Aharona chuan "Apui apang in kan
hawng tur a nilo. A lusun vanga dawr khar ni lul
kal ang,Kan fapa te leh kan fanu te nen…" an tia.
mahse dawr a kai loh avang hian mipui lusunna
Pharoah chuan "Hnai lo ve! Nangni mipa puitling ho
lantirtu anga ngaih a nilo.
erawh chu kal ula,Lalpa rawng chu bawl rawh u;chu
3. Lusun chuan Shiva hmanglo mahse Khol chu alawm in duh !" ati a.
HaMoed lai chuan an lungngaihna \awmin hnem Khawi hmun ah mah Moshia leh Aharon an Pharoah a
theih a ni. hnen ah chuan Pathian rawngbawl tur in Mipa ho chauh
4. Khol HaMoed laiin lusun chuan Hallel a sawi thei kal tur in an dil kan hmu si lo a,engvang in nge tun ah
a, chutiang a tih loh chuan mipui hmuh leh hriata chuan Pharoah chuan Moshia leh Aharon a hnen ah
lusunna lantira ngaih a ni. Takhanun sawi loh chuan 'in ngen leh duh ang chuan Mipa puitling ho
niah Tzidduk Hadin sawi a ngai lo. chu Lalpa rawngbawl tur chuan kal rawh u' tiin a chhan?
5. Mitthi tawh fakna emaw chanchin thu Shabbath Moshia leh Aharon a chuan Mipa ho chauh chu
emaw kût laia sawi tur a nilova, ram pawna kût Pathian rawngbawl a kaltir tur in an dil ngai lo a,
ni hnihna pawh sawi tur a ni hek lo. Nimahsela, nimahsela Pharoah a chuan a ngaihdan in leh
Torah mithiamte chanchin erawh chu kût lai angaihruatna in Pathian rawngbawltur in kal chhuah
pawh nise a sawi thei thung. (contd/- p- 3) min dil a, chuvangin chutianga Pathian... (contd/- p- 2)
For Mizoram Information : Dial - Shavei Israel Hebrew Center : 9206008527 — Printer : 9436141093
Shavei Israel Page - 2

PARASHA.....chhunzawmna MIFELTE KAWNG .....chhunzawmna


....rawngbawl tur a kal an duh anih chuan Mipa Tichuan, mihring hian zalen taka duhthlan theihna kan
ho chauh hi kal rawh se, Pathian rawng- nei a, he duhthlan theihna hmang hian a famkimna turin
bawlna ah chuan tunge tel ngai ? Mipa ho kawng dik a thlan a ngai a, chu kawng dik zawhna
bak anni hlai nem tiin a ngaihdan leh a hriat boruak tikhawlhkham theitu chu a hnawl a ngai a ni.
dan in Moshia leh Aharon a chuan Pathian
rawngbawl tur in min kaltir rawh an ti bawk E.S.P. (Extra sensory power) tahhriam tum rawh :
a, chuvang in Mipa ho chauh hi kan kal tir the ang Mihring penkenah hrim hrimah hian famkim duhna a
tiin an ni chu a chhang ta ani.Nimahsela Moshia awm a, chumi ti thei tur chuan amaha hriatna chi nga
leh Aharon a chuan a hnen ah Pathian rawngbawl awmte chu nasa taka beiin tih thianghlim a tum tur a ni.
tur chuan mipaho chauh kan kal thei lo a,apui A hlawhtlin nghat chuan thlarau lam hriatna
apang in kan fanau tete leh kan upa ten en kan kal chungchuang leh dangdai takah a lut thei a, chu chu
angai ani tiin an chhang a,tichuan Pharoah a chuan hriatna parukna (E.S.P.) tiin emaw Thlarau Thianghlim
chu andilna chu phallo in a hnen ata chu a hnawt (Ruakh Hakodesh) kaltlanga hriatna emaw Zawlneihna
chhuak ta ani. (Nevuah) tiin kan vuah thei bawk awm e.
He Moshia leh Aharon leh Pharoah in hnialna leh KHOL HAMOED LAI LEH LUSUNNA .....chhunzawmna
ngaidan hi vawiin ni thleng a Judaism sakhua leh
Sakhua dang te in hnialna leh ngaidan in an lohna 6. Khol HaMoed laia laina suntu chuan kut zawh hnua
te chu ani.Sakhua dang te ngaihdan chuan Shiva a hman hunah , a ni hmasa berah tefillin chu
Pathian rawngbawlna ah chuan an puithiam te leh brakha telin a zem ang. Ni pangngaia lusunin a ni
puipa te chauh an telh in an mahni chauh chu hmasa bera a zem ang lovin a kalpui ang.
Pathian rawngbawlna pawimahna chanchang te
anni a,hmeichhia te leh naupang te chu ngaivelo 7. Khol HaMoed thihna thleng ta sela, a thihthu chu an
leh pawimawhna neivelo in sir ah an hnawl thin chhungte’n kût laiin lo hre ta bawk sela, an lusunna
ani.Judaism sakhua erawh chuan Pathian chu a lang lovin an hmang tur a ni a, kût zawhah
rawngbawlna ah chuan Mipa puitling ho chauh chu Shiva an \hu ang. Ni 30 lusunna erawh chu a thihthu
an pawimawh ber lo mai pawh nilo in Naupang te an hriat a\angin an chhiar ang. Thihthu hi kût zawh
hlei hlei in chanvo leh pawimawh na an chang zawk a hre chauh an nih chuan Shiva hun leh ni 30 lusunna
thin ani. chu an hriat a\angin an chhiar \an ang. Hetiang
Kutni vangthla lo thleng seng Naupeng ho te dinhmunah hi chuan ruang thlak a\anga chhiarin ni
chuan ka ta ber emaw tiin a phur leh thatho ber 30 chhung chu Torah zir leh hriatrengna hun an
ber anni a,Purim, Pesach leh Sukot te leh kut dang hmang thei ang.
hrim hrim ah te pawh Naupang leh thlalai te chu 8. Pasal nei mêkin Khol HaMoed laia a chungte thihna
hmunlaili chan chang anni zel ani.Mizoram ang ah tawk, mikveh kal ngai bawk si; a pasalin kal tura a
te chuan Naupang ho te chu "Nagni naupang ho tur bawk si chuan an nupa boruak a \hat zawkna tur
chu Uite rim in nam " tiin sir ah kan hlawl thin anih a nih chuan mikveh-ah chuan a kal mai tur a ni.
kha.Amah erawh chu Judaism Sakhua ah ve thung Hetiang dinhmuna ding tan chuan hmelhriat awm
chuan pawimawh ber ber anni thung si ani.Juda
lohna mikveh a pan mai tur a ni.
in tawhphawt ah an titi thupuiber leh
ngaihpawimawh ber chu Naupang engkawl leh
Sakhuana a kaihhruaina chung chang ani a,Sum HRE VE TAWH EM LE ?!!
leh Pai senso tam ber pawh zirna atan ani. MAKPA SAKAWL MEIVAL : Fanu upa ber pasal emaw
Chuvang in keini Puitling ho pawh in mahni chauh makpa zinga chhuan ber sawina a ni. Chhiatni \hatni
in ngaihtuah lo in,kan Fanau te leh naupang te ah pawh chhungkaw aiawh a thil relfel theitu a ni.
Pathian rawngbawlna leh a duhzawng tihna a tan
theihtawp kan chhuah a,an tet lai atang a zirtirna CHUNGBAWK MAKPA : Thisen zawmpui tak tak nilo,
pek hi kan tih mak mawh leh kan mawhphurna lian chipui hmeichhiate pasal sawina a ni.
tak ani.Jentile ho ang in Puitling chauh chu TU LEH FA : Makpa leh an fate zawng zawng a hlawma
pawimawhna pe lo in, kan hma hun leh Israel fate sawina a nia, a \ulnaah chuan Chungbawk makpa fate
chhumzawmna zel chu kan Fanau te annih hrereng an tel vek thei.
in thahnem ngaitak in hma kan la tur ani.
FATU LEH TUFA : Fatu chu puipun nikhua a ruai
PARASHIOT SHEMOT siamtute sawina a ni a, tlawmngaia rawih an nih avangin
fatu pual bik eitur an dahhrang thianglo. Tufa chu, miin
Shemot VaEira Bo ran talha ruai a siam nikhuaah makpa ho an che anga,
BeShalakh Yitro Mishpatim an indaih loh chuan Chungbawk Makpa pawh an tel
Terumah Tetzaveh Ki Tisa ang. Makpa Sakawl Meival chuan ro a rel zung zung
VaYakhel Pekudei anga tufa ho ei tur bik a tui tui pawh a dah thei ang.
Page - 3 Page - 3
Shavei Israel

HAN DAWN VE TEH


NGHILHNI KAN NEI NGAI
Kan hriat \heuh angin Bar Mitzvah leh Bat mitzvah
LOVANG chu kum 13 leh 12 a ni a. Jewish thlirna a\ang chuan
— Sarah Colney thlarau lam leh tisa lama puitling mawhphurhna
kengkawh ve thei tur leh mahni inchingfel ve thei
“Hishtil”-Susia (pangpar huan company) a thawk i tawh tura ngaih an ni. Nimahsela Bnei Menashe
\hiante’n Pu Simeon Gin hunlo tak maia min boral zingah hetiang kum hi a nihna ang takin kan ringin
san ta mai si a, kan thlaphangin kan ngai che a, kan kan pawm ngam em le ?
sawi \hin che a bang thei lo a ni. Kan pute pawhin Khawvel ram tam zawkin an teh dan chuan kum 14
an ngaisang che a, tin, Thailandi hote pawhin ang hnuailam hi naupang an ni a, kum 14-25 hi \halai an
ngai che a; kan \hian Peru hote pawhin an ngai em ni. Zirlai laklawh leh hnam hnufual nih avangin kum
em vek che a ni. Tin, keini Bnei Menashe bik Tiul 30 thleng pawhin \halai a chhiar tel theih an ni. Hemi
hunte alo thleng leh anga, \awng leh saktu atân leh chhung hian he khawvel a kan chenpui \halai dang
tam zawkte chuan an nunkawng relfelin eizawnna
awmdan kalhmangte leh \awng tam tak i thiam
an thlang fel hman tawh \hin.
avangin i bula kan awm chuan thil engkim hi i
sawifiah thei vek a ni. Mi\ha kan chân che hi kan ui Kum 25 i pelh tawh chuan thil dang danga in hmang
kual tawh lovin, i damchhung nunphung tur chu
hle che a sin. Tin, i nunah entawn tur tamtak kan
hawizawng neiin i hun i hmang \an tawh tur a ni.
hmu a ni.
Mipa i nih chuan thawkchhuaktu ni tura khawvelin
Pu Simeon Gina hi mite khawngaih thei mi a ni a, a beiseina che hi a sang zual a, hei hi i ti theilo a nih
mihring chang pawh nilo ran riltamte pawh a enliam chuan he khawvela i chenpui mihring vantlang
mai mai thei lo a ni. Chhun dar 12-ah chaw kan ei dangte i ang lova, mi i ang ve phak lo a ni tih pawm
\hin a, kan sa ei bangte hi Thailandi ui ril\am te hi a mai ngam ang che.
han pe peih zel a, a boral hma deuh lawh pawh khan Eizawnna han tih hian ‘sorkar hna’ leh thlabi hlawh
pangpar hnah vel hi Thailandi ho kel alo pe leh a, neia hna nghet kher a nilo, ram changkang apiangah
‘Nu Sarah, en teh an duh khawp mai alo ti a, kei hna nghet lo thawk an tam. Hna hniam leh hlawh
tlem hi hmusitawm i ni lova, kum 30 mi i nih thlenga
chuan i hah thei lovem ni aw ka ti rilru a.
hnathawh i neih loh hian i hmuhsitawm zawk a ni.
Lalpa P-thian leh a mihring puite leh rannung a Mipa phei chu piangsual anga ngaih tur chi a ni.
hmangaihna hi a dah pawimawh zawk a; amah chu Kum 40 i tlin hmain thurawn a tam thei ang ber dawn
a hnuah a hlim thei em em zel a ni. Siur rawh kan tum la, kum 40 i pelh tawh chuan, thurawn dawngtu
tihte hian hun chep tak karah pawh sawi zung zung ni tawh lovin thurawn petu ni thei rual i ni tawh tih
\hin a, a siur hnuhnung ber chu Lota nupui chi hria ang che. Kum 40 mi i nih a nangma ngaihtuahna
zawn chungchang kha a ni a chi lunga chang kha a hmanga i hringnun ila khalh ngamlo a nih chuan
ni. Keini nuho ti tina mai mai pawh hi min zawm thei pianphungin rual ban mahla, rilru lamah i sawngnawi
hle tihna a ni.
zela, min kawm dan tawk a mithian êm êm a, kan
ngaisanga kan chhuang bawk a, kan sawi bang thei Thlarau nun lamah chuan kum 14-18 velah i thlarau
ngai lovang. lam nun i chingfel anga, kum 40-ah chuan zirtirtu i
ni thei tawh tur a ni. Mipa kum 40 mi i nih tawh chuan
Ar puiin a note a awpkhawm lai mupuiin min \ham nangmah bakah midang pahnih khat tal chawm tel
sak thut ang kan ni ber mai. Chuvangin, a chanchin thei tura ngaih i ni bawk a, kum 40 pelh hnua pawh
hi kan han ziak ve thuai thei lo a ni e. Sawi tur a tam nangma hrawk pawh ila chawm zolo a nih chuan
a kan sawi seng lo a ni ber e. Pu Simeon Gin kalsan bawlhhlawh anga hnawk i ni. Mipa kum 30-40 inkar
tak, a nupui Eshteri Gin hi a nakruh bo diktak anih hnathawh nei mumal lova hun khawral mai mai ho
hmel a, a kawppui awm mi \ha Lalpa’n a pek a nih awmkhawmna a\ang chuan inthiarfilim mai rawh, i
fate tân entawntlak hmuh tur a awm lo.
kan ring a. Simeon Gin an mitzvot a tihna kawngah
dodal a hnekin duhdan thuhmunin a theih chin chin Kum 40-50 inkar hi mihring vanglai a ni a, vantlang
aia danglam bik leh chanvo fuh bik neite kan nih loh
chu an nupa in an thawk dun \hin. Dam reng atana
chuan, tawn chin aia sanga invawrh har tak a ni tawh.
kan duh tehlul nen Lalpa’n mi \ha chu a duh ve a ni
Hetiang hunlai hian i tihchâk zawng (eg. zin chhuah,
ang, min laksak ta si a, he thuziak tlawmte hi atan etc.) chu tih ngei tum rawh, ‘nakinah tih atan’ tia i
kan tih theih tawk anih tak mai hi. khek chuan nakinah chuan ‘ enjoy ’ thei tawh lo
A thawhpui zawng zawngte’n kan ngaih em em khawpin i kum alo upa mai anga, hriselna alo pan
Simeon Gin-a nupui Esther Gin te, a fate Lalpa’n tawh anga, phurna a tlahniam bawk ang, châkzawng
ti hman lovin hun i hmang liam mai dawn a ni. Tin,
vengin awmpui zel turin kan duhsakna kan hlan e.
mahni nihna aia naupang lutuk anga lan tumna hi
|hian ho aiawhin, mualphona a ni châwk a, mi bum tum hi mahni in
bumna mai a nih avangin, naupang zawkte ‘bawl’
Sarah Colney, Ramat Mamre. Israel.
hlawhna mai mai a ni, tih hriat tel a \ha hle.
Page - 4
Shavei Israel

LOCAL NEWS DAWN TI SEI


Shavei Israel Hebrew Centre-a inkhawmna a kal tluang # Ti chhin ngam lote tân chuan
zel a, ram thianghlim a\anga mikhualte Shabbath-ah an \angkai hlawhtlinna kawng a inhawng
hle a, community mipui tan Torah te chhiarin seudat shlishit lamah ngai lo.
an \angkai hle a, mipuiin hlawkpui an inti \hin hle, nia thudawn a ni. # Ngaihtuahna hmang thiamlo te
Mualkhang lam member Pu Yokhanan Tlau chu a nghawng veilama chu nun tam nei lovin kum chiah
bawk awm \hin chu ngaimawhin doctor a panpui a, vanduaithlak takin a tam \hin.
a \halo hle ni a thudawn a ni. In enkawl zuina tur a neih loh avangin # Chhungkaw \ha aia In \ha kan
beidawng takin an khaw lamah a haw leh tawh a, hetiang dinhmuna a dah hmasak zawk chhung chu,
ding chung hian Pu Yokhanan hian P-thianah lawmna tak a nei a, ka hringnun kalphung kan la man
chunga thleng hi lungawi takin ka pawm e, tiin a sawi a, a ropui hle a tak tak lo tihna a ni.
ni. Memberte’n kan mimal \awng\ainaah i hrereng ang u. # Misual chuan mi \ha ang taka lan
Pu Hrangchhuana (Daniel Menashe) pawh Zorama a tih turte a tih a tum \hin.
zawh hnuah chhungkhat laina leh \hian\hate tlawh kualin hun a # I \hian chu midang lakah fak la, a
hmang mek a, kum 40 liam tawha rau rama Zion ngaia thlirtu leh Zorama falin zilh \hin rawh.
Judiasm chi tuhtu leh sulsutu zinga mi Dr. H. Thangruma nen pawh
khunkhan taka inkawmna hun pawh a hmang ni thudawn a ni. # Neih tlem hi retheihna a ni lova,
|hangkhat lian lai liam tawh a, Zion ram ngai nghawih ngawihtu, duh tam luat hi retheihna zawk
Shabbath leh Kut ni vangthla lo hmang vek \hinte zingah tunlai tak chu a ni.
hian Zion ngaihna a zual a nia thudawn ani bawk. # Mahni chana lungawi theihna
hian mahni inrinzawhna leh
Dt. 10/02/2010 hian Manipur lam unaute chuan Nagaland-ah
mimal zahawmna a thlen \hin.
rawngbawlna hmang turin an kal dawn a, Manipur Shavei Incharge,
Tv, Yokhanan Phaltual, Pu Kaf Yosef, David Gangte leh BMC vice
@ Pa pakhat thusawi pawh
Chairman te an kal dawn ni a thudawn a ni. Hlawhtling taka an tih
hian, “Tuilet hnua Nova
turte an tih zawh theihna turin duhsakna kan hlan a ni.
mo-te chuan, sum kan lo
Aizawl community chairman pawh Saiphai lamah hnathawkin kar chhuah ang tih a hlauhawm hle
hnih vel a thang hnuah, Aizawl panin alo haw mek ni a thudawn a ni. mai, an ti e” te a ti vel.
A hnathawhna kawngah a hlawhtling thawhkhat hle niin kan hria a,
@ Chakai naute hian a nu hnenah “A nu
kan lawmpui takzet a ni. He thu ziahlai hi chuan National Highway ka kap a in nawt” Eeeeehhhh!!!
pawh anla chuang chhuak lo a ni awm e.
@ College Quiz-ah a duhlo chung an tel
Aizawl community hruaitute hnen a\ang thudawn danin, shabbath tir ve a, a tawpah “Ngawichawi ber”
apianga tlawmngaia naupang zirtirtu turin heng mite hi ruat an ni : award an hlan tawps.....
1. Nl. Esther Kingbol 2. Nl. Esther Fanai
@ Thlawhna a inti chuang vel khawp a,
Kumin Tu B’shevat chu shabbath a a tlak avangin Aizawl commu- an khaw mite hnenah, “Chho-hrei-vung
nity hruaitute chuan a tuk (31st Jan., 2010 - sunday) hian Mikveh khi alo rimchhe angreng khawp mai, te
awmna, Zuangtuiah hman nise an ti. Mikveh tual velah hian thingphun a ti vel...
tur a ni dawn a, intihhlimna hun pawh hman tum a ni bawk. Thing
@ Nu pakhat hian T.V. a tuichhûng lut
phun tur hi Pu K.T. Yonathan kuta dah a ni a, a \ul angin phungbawng
ho hi, thosi kap tui tla, a ti vel...Eeehhh!!!
a sawm bawk ang. Tu B’shevat hmanna a kal turte chu kal lam haw
lam Bus fare tum sak vek an ni bawk ang.
Shavei Israel
NGENNA LEH HRIATTIRNA Founder Chairman :
Weekly News
Bulletin
Michael Freund in Mizo/Kuki
Kan unau Bnei Ephraim, Andra Pradesh a cheng mek te chuan Kippot an
mamawh zia sawiin Zoram Bnei Menashe beng alo thleng hlawl mai. Zoram Hrqs. : 58 King George St. Heichal,
Jerusalem, Israel
Bnei Menashe member zawng zawngte’n tlawmngaih chhuahin mahni Website : www.shavei.org
theihna zawn \heuhah kippah i han thawhkhawm teh ang, community nu Mizoram : Mercy Villa, Upper Repub-
leh nula te’n han phiar chur chur teh u. Phiar ve thiam lo te’n phiarsa lei lic, Aizawl, Mizoram.
Manipur : B. Vengnom, Tuibuang,
bawk ila, mi tana malsawmna ni ve turin \an i han la tlang vek teh ang u C.C. Pur, Manipur.
khai. Contact mails :
Israel : tzvi@shavei.org /
Heng Kippot tlingkhawmte hi Shavei Israel Hebrew Centre a\angin a ruala tzvilun@walla.co.il
thawnchhuah tur a ni ang. Chhungtin in Kippah pahnih/khat tal thehchhuak Mizoram : madinga13@yahoo.com
Manipur : yochanan10@yahoo.com
turin kan ngen che u a, mi tana petu nih ve theihna kawng a inhawn lai
hian \an i han la sauh sauh teh ang u. February ni 14 hma a theh lut hman Published by : Shavei Israel Org.,
thei vek turin kan in ngen a ni e. Jerusalem, Israel.
Page - 3 Page - 5
Shavei Israel

ZAWHNA LEH CHHANNA Zawhna : Torah hrilhfiahtute thu hi a inang vek \hin silova
Zawhna : Temple hunlaia Yom Kippur-ah Hashem pual engtianga pawm tur nge ?
leh Azazel-a pual tiin kel pahnih tihhranin a awm thu To- Chhana : Torah hi Israel chanchin a thilthleng \hinte min
rah-ah kan hmu a, ‘Azazel-a pual’ tih hi enge a awmzia ? hrilhhretu a nilova, thawnthu angreng tam tak tarlanin awm
mahsela awmze neia thleng vek an ni. Chuvangin, Torah
— Yokhanan Tlau
kan chhiar hian hmanlaia ‘thilthleng’ chanchin hi kalkanin,
Channa : Zawhna \ha tak a ni e. Kan Rabbite rawn buai P-thianin chutiang thilthlengah chuan enge kan nunah zirtir
lovin, Jewish Encyclopadia (Talmud) a\anga a landan ilo min tum, tiin kan ngaihtuahna kan hmang zawk tur a ni.
en mai teh ang. ‘Azazel’ thumal hi Talmudic hrilhfiahna Torah hi Israel fate chanchin tarlanna satliah a ni lova, a
a\ang chuan tlâng pang khawhrawk emaw khampang thumal hi “kaihhruaina emaw zirtirtu” tihna a ni. Torah-ah
lung khawkrawk tihna a ni a, he hmunah hian ‘Azazel hian thlurbing bik chanchin te leh hun in dawt dan dik tak
pual kel’ chu an nawr liam \hin. ‘Azazel’ hi thumal pahnih anga tarlan pawh a ni hek lova, tin, thumal danglam tak tak
a\anga lak a ni a, ‘Az’ tih hi khawkrawk emaw rualrem lo hmanga chanchin tarlanna pawh a awm \euh a ni.
tihna a ni a, ‘El’ tih hi lian emaw ropui tihna a ni bawk a, Hmanlai Israel fate chanchin ziahna phenah hian hawrawp
chuvangin tlâng khawkrawk leh sa nghet tiin a sawi theih te, thumal te, leh châng te hi thudik sâng zawk hmuh
bawk ang (Yoma 67b). theihna a inphum ru a, P-thian chatuan finna thuruk chu lei
Tin, thubul zirna (etymology) a\anga a landan chuan mihringte man phak tura thawnthu anga remkhawm a ni.
‘Azazel’ thumal hi angel kalsual pahnih “Uza’ leh ‘Azael’ He chatuan thudik in phiarchuat hi hriat dan thupui hlawm
(Gen. 6 : 2,4) te nena inzawmna nei niin sawi a ni bawk a; lian tak tak a awm a :
he angel pahnih kalsual tate hurherhna sual kalzel tlanna PSHAT : He hrilhfiahna kalphung hi chuan Torah thuziakte
atân kel inthawina hi hlan \hin a ni, tiin sawi a ni bawk. chu mawlmang, awlsam leh mawihnai takin
Inthawi dan : Kel pahnih, an landan in ang tak, an rih dahchhuak a.
zawng leh a man pawh inang chu thlanchhuah a ni a. REMEZ : He kalphung hi chuan Torah thumal a\anga thuril
Puithiam lal chuan heng kelte hi a ding leh veiah a awm leh awmze nei sihhmuhna a tarlang thung a.
tir a, mi pahnihin an puibawm bawk a; Puithiam chuan DRUSH : Hei hi Midrash ti pawha hriat a ni. Torah bung
thingremah a kut zenin, chhinchhiahna pahnih - ‘Lalpa leh chang thuril inphum zirna a ni.
tan’ tih leh ‘Azazel-a tan’ tih inziak chu a phawrh a, tichuan
SOD : He kalphung hriahfiahna hi thuruk inthup a ni
kel pahnih chungah chuan a kut nghatin chhinchhiahna
pawh an chungah chuan a dah bawk a. “Lalpa hnena sual tawh a, thlarau lam thil zirbing mi tlemte te
thawina thilhlan’ tiin a chham a, chuveleh mi pahnih awm chauhvin an pawh phak leh mi bikte hnena an
ve teh chuan ‘A lalram ropui hming chu kumkhaw hlawnchhawnte chauhvin an hriat a ni.
tlaitluanin chawimawiin awm rawh se’ tiin anlo chhang Heng thupui hnuaiah hian hriat thiamna dang tam tak ala
a. inzar pharh \uap nghe nghe bawk a ni. Chuvangin, kan
sakhaw miril te hian hrihfiahna kalphungah hian an in hre
Tichuan, ‘Azazel’ pual kel luah chuan la zai senlar (scar-
tawn vek a, a hlu em em vek an ni. Thlirna pakhat chauh
let) chu a \awn a, kel lu ah chuan a kut nghatin sual puanna
dik tura kan sahuai thingvawn tlut chuan a fel dawn lova,
leh ngaihdam dilna thu a chham a : “Aw Lalpa, kei, ka
Torah thu hian thudik tam tak a pai tel a, a zavaiin a dik vek
chhungkua leh I mi thianghlim Aaron-a fate chuan I hmaah
a, thil nihna dik tak tarlang tur chuan kawhhmuhna hrang
diklo takin thil ka ti a, bawhchhiatna avangin kan sual a;
hrang kan mamawh \hin. Entirnan : Khawvel thlirna a\ang
Aw Lalpa, kei, ka chhungkua leh I mi thianghlim Aaron-a
chuan Moshe Rabbeinu kha feet 6 vela sang niin sawi a ni
fate’n I hma a kan khawlohna te, bawhchhiatna leh sualna
a, Drush thlirna khawvel-ah chuan amot 10 tih a ni a, chu
te hi min ngaidam ang che; I chhiahhlawh Moshia dan
chu feet 15 a ni daih thung, enge dik zawk ? A taksa san
thuziak angin, “tin hemi niah hian A ngaidam ang che u
a, in sual zawng zawngte chu Lalpa hmaah silfai a ni ang,
zawng sawina nge, a nihna ? Moshe Rabbeinu hi he
tichuan inlo thianghlim tawh ang..” tiin. Pungkhawmte khawvel tehna hmang hian kan teh nge, a thlarau nihna dik
chuan he thu chham hi anlo chhang \hin. tak kan teh zawk ? Mihring ziarangah hian tehna sawm a
awm a, amot 10 tling chin chuan heng tehna te hi a paltlang
Tichuan, rawngbawltu pakhat thlang chhuakin kel pakhat tihna a ni.
chu thlaler lam panin a kalpui ta a. Jerusalem mi
chhuanawm tak takte chuan an zui bawk a, Jerusalem leh inpe tura an dahte chuan puanthem emaw flag hmangin
tlâng khawkrawk inkarah chuan a khat tawkin chhawlbuk signal an inpe chhawng zel a, Puithiam lalin alo hriat veleh
10 an siam a, he’ng chhawl buk te hi a thlen apiangin ei/in rawngbawlna dang chu a chhunzawm chauh \hin a ni.
pek an tum a, mahse a hnawl vek \hin. Chhawlbuk 10-na a
thlen chuan tuman an zui tawh lova, ralkhat a\angin serh Chhinchhiahna la zai senlar hi Isaia 1:18 thu nena inhnerem
leh sang rawngbawlna chu an thlir \hin. Kham khawkrawk thlap a ni a, Talmud (ib. 39a) a\anga kan hmuh angin,
hmun an thlen chuan kel lu a la zai senlar chu hmun hnihah Puithiam lal - Simon mifel-a hunlai kum 40 chhung kha
\henin, kel kî-ah chuan pakhat a \awn a, pakhat chu lungah chu mipui bawhchhiatna ngaihdam a nihzia lantir nân,
a \awn thung a; tichuan kel chu khamah chuan a nawr khama kel nawrthlak a nih rual rualin la zai senlar chu a
liam ta \hin a ni (Yoma 6 : 1-8). varin a inthlak \hin. Chumi hnulamah erawh chuan thlarau
tlukchhiatna leh nun kawng dik tlakhniamna a nasat tawh
Kham pang chu a sangin a khawkrawk bawk a, a mawng avangin lazai rawng pawh a inthlak tawh mang lova, Temple
a thlen hmain kel taksa chu a pherh darh vek tawh \hin. II-na chhiat hma kum 40 vel a\ang kha chuan lazai rawng
Kel chu khama nawr thlak a nih veleh, a khât tawka signal inthlak hi a awm tawh ngailo. — L. Fanai
Shavei Israel Page - 6

FEBRUARY 2010 (5770)


(SHEVAT - ADAR)

SUN MON TUE WED THU FRI SABBATH

Parashat - Yitro
1 2 3 4 5 Exo 18 : 1 — 20 : 23
Shevat - 17 18 19 20 21 HT : Isa. 6:1-7; 9 : 5-6

Mishpatim
Parashat Shekhalim
7 8 9 10 11 12 Exo 21 : 1 — 24 : 18
23 24 25 26 27 28 HT : Jer. 34:8-22;
33:25-26

Parashat - Teruma
14 15 16 17 18 19 Exo 25 : 18 — 27 : 19
30 Adar - 1 2 3 4 5 HT : I Lalte . 5:26 —
Rosh Khodesh Rosh Khodesh 6 : 13

Tetzave
21 22 23 24 25 26 Parashat Zakhor
7 8 9 10 11 12 Exo 27 : 20 — 30 : 10
Deut. 25 : 17 — 19
Mosia thih ni Tzom Esther
HT : I Samu. 15:2—34

28 Mizoram community member te chuan he calendar hi lo dah\ha mai teh u.


14 In tinin 2010 Calendar neih a harsa mai thei a,
PURIM chuvangin, hetiang hian thla tin buatsaih kan tum dawn nia — L. Fanai

THEI LEH TLAI EI I UAR ANG U a, thlai \henkhat chuan sa aiin iron a pai hnem a, sa a
Sa hi a tui hle na a, thlaia awmlo, chaw\ha bik a neilo. awm lo, vitamin ‘C’ an pai tel bawk a ni. Mizo chaw ei
Kan thlai ei ai ran kan eitir a, a sa dan tlangpuiah chuan thlai chu kan ei ve viauvin a
kan lo ei le chhawn hian thlai hlutna lang a, a bikin an\am, behlawi hnah,
90% kan hloh a ni. Ran vulhte hi maian te hi a ni awm e. Zo khua a
anti-biotics leh ran \han duhna chengte chu hna an thawk nasat me
hormone hlauhawm pui pui em laiin an ei/in chuan an taksa
Steriors te a chawm thau an ni \hin mamawh a phurhu zo \hin lova. Thlai
a, an sa ei hi thil hrisel tak a nilo. hnah mai bakah be lampang, maî lam
Natna hlauhawm tak tak pai reng chi, bal, kawlbahra, vaimim, tomato,
chung hian an thau kûng thei a, sa- alu, etc. te hi ei tam bawk tur a ni.
ah hian hrik thahana pesticides an Maian leh behlawi (bai) ringawt chuan
tih ang chi hi thlai aiin a let 5 velin kan taksa mamawh a phuhru zolo tih
a tam zawk. hriat a \ha a, theirah lam, a zung leh bul bal lamte
Thlai tih hrisel nana fertilizer leh pesticides hman pawh ei tam a \ha. Thlai rah leh hnahte, a bul leh a
khap a nih lai hian sa sawngbawltute hian an zung lam chite hian carbohydrates leh protein, kan
hlawkna umin ran thauna leh \han duhna damdawi taksa mamawh a pai hnem a, a rawng lar lam chite
hlauhawm pui pui an hmang \hin tih hriat a \ha hle. hian vitamin A leh C a nghah em em bawk a, vun leh
Mihring hi thei leh thlai ei tura duan kan ni a, kan ril mit atan a \ha, tin, taksa a tûr (toxic) awm tlengfai theitu
pawh hi sa ei tura duan rante aiin a let 3/4 velin a - antioxidant pawh a pai tel bawk a ni.
sei zawk a, kan thlai eite chu kan rilah rei tak a kalkual
Ngaihtuahna hmang mite chu thlai ei lamah an
a, chakna a pai zawng zawng a sawrchhuak \hin a intlansiak nasa a, ram changkang mai nilo Zoramah
ni.Sa erawh chu alo \awih hman tawh \hin a, tur hian anhnah man a to êm êm avangin mahni mamawh
\haloah a chang hman \hin a ni. ang te te a thlai chin uar tum ila, thlai kan ei hnem
Kan damdawi ei \hinte pawh hi thlai a\anga phah ngei ang. Kan kâ in tui a tih zawng ringawt ei
siamchhuah an ni a, thlai hnahte hian fibre a ngah mai lovin kan taksain enge a mamawh tiin fimkhur takin
a, ril bang a hrukfai \hin avangin ril cancer a veng thei leh thlai hrisel ei hram hram i tum ang u.

You might also like