Professional Documents
Culture Documents
Cu 1:
-
+ Nng , kch thc, hnh thi, kh nng kt lng ca t bo vi sinh vt trong canh
trng.
+
nh ngha:
Trc: Qu trnh phn tch pha rn khi pha lng da vo s khc nhau v kch thc
qua lp vt liu lc. Phn trong i qua mng gi l dch lc(filtrate), phn rn cn li
dnh trn vt liu lc gi l cn lc(filter cake).
Nay: Phn tch cc thnh phn ha tan khi pha lng da vo s khc nhau v kch
thc vt liu lc. Phn trong i qua mng gi l dch lc (filtrate), phn rn cn li
dnh trn vt liu lc gi l cn lc (rententate).
-
Cc yu t nh hng:
+ p sut chn lch gia 2 bn b mt lc
+ Din tch b mt lc
+ nht ca cht lng
+ Tr lc ca vt liu lc v cn lc
Tc lng li tm
nht ca mi trng
Kt ta protein
Kt ta phn on
1. Phng php lng v tuyn ni. nh ngha, Nguyn tc, cc yu t nh hng
cc phng php lng v ng dng ca pp lng trong CNSH
Phng
nh
Nguyn tc
Cc yu t nh hng
php
Phng
ngha
L
php
phng
ht
lng
cng lng
ng dng
l
phng
hay
thng dng
t do di kch thc
tc
dng cng ln th
ca trng lng
lc
nhanh
cng
Trong :
d- ng knh ht
- Chnh lch trng
lng ring gia ht
lng v mi trng
xung quanh (kg.m-3-)
g- lc hp dn (9,81
m.s-2)
+) Lc va chm ln ht
lng
bo.
L phng php
hay c s dng
trong sn xut
ung c cn (bia)
hay x l nc thi
(bn hot tnh),
SCP
Trong sn xut bia
dng chng nm
nht
ca
mi
trng thp
ng knh ht ln.
Mun tng kh nng
lng c th dng cht
keo t nh: mui nhm
v st, cc cht keo t
polime:
polivinylalcohol
Phng
php
phng
hay
tuyn
php dng
dng albumin ca
ni
bt kh
trng kt hp
tch cht
vi t bo nm
rn
men. Trong
ra
khi dch
xut
ru
SCP
vang
sn
t
ln men
Acinertobacter
cerificans: protein
c thu trowng
dch ln men c
c c li bng
phng
php
tuyn ni
2. Cc phng php ph v t bo. Nguyn tc, ng dng ca tng pp, cc yu t
nh hng v u nhc im ca tng phng php
Phng php ph v t bo:
Phng php ph v t bo c p dng thu hi cc sn phm sinh hc ni
bo(protein ni bo), c mt s phng php ph v t bo nh sau:
+) Phng php c hc.
Mt s phng php c hc c s dng cho vic ph v t bo l:
Phng php
Nguyn tc
ng dng
Cc yu t nh
hng
S ln ph v.
cao
Cu to van
Tc dng
Nhit
ng v nn huyn ph t bo
p sut
t bo.
gan
+) p sut
T bo c a vo l nh vi Vi khun, t bo
mt p sut cao, lc x ph v thc vt
t bo
Manton
bo.
Gaulin
Xay, nghin ct
+) Xay, nghin
Lc c hc ct
Ph v t bo m c
mnh vn hn
t bo ng vt v
thc vt
khun
ct)
+) Nghin bng bi
bo
+) Siu m
Nhit
Nng
bo
hc
Cc ng dch
huyn ph t
bo v hnh
dng cc
+) Phng php ha hc
Ph v t bo bng cc tc nhn ha hc nh:
-
Tc nhn chelates (to phc vi kim loi), EDTA (ly i cc ion trong thnh t
bo)
Kim
*)u im:
*)Nhc im: Thng lm v hot Protein
+) Phng php vt l:
-
T phn: Nm men
p sut thm thu: hay dng cho enzyme Periplasma: Cn bng trong dch ng
20% ri nhanh chng chuyn vo nc 4C.
ng/tan.
*)u im
*) Nhc im: Ch p dng c vi tng trng hp c th (periplasma)
+) Phng php Enzyme:
S dng Enzyme ph v t bo, thnh t bo b thy phn ph v bng thm
thu
Mt s enzyme thy phn thng s dng:
-
Chitinaza cho nm
*) u im: an ton
*) Nhc im:
- Phng php t tin, ch dng cho quy m nh
C hai phng php ha hc v enzyme ch yu khng lm ph v t bo m c l
hay lm thm thu t bo hn l ph v t bo ra, da trn lin kt chn lc vi cc
cht thnh t bo lm thay i tnh cht mng, do SP c th i qua.
Loi Non-porous: Loi mng khng c l. Lin kt gia vt liu mng v phn t
cht lc ng vai tr quan trng. Tnh thm thu ca mng i vi hn hp cht
lc t l kh nng ha tan ca phn t cht lc trong vt liu lc v kh nng
khuch tn.
Vi lc
Siu lc
Lc nano
+) ng dng:
-
Trong cng ngh sinh hc: Thanh trng mi trng (lc v trng); thu t bo; loi
b xc t bo; c c; loi b Pyrogen (c t VSV); x l nc thi; thit b ln
men dng mng; thot hi nc qua mng; thm tch mu cho thn nhn to.
Trong cng ngh sinh hc c in: Trong cng nghip bia (thanh trng bia, bia c
nng cn thp, thu hi bia); Trong sn xut ru vang (tit trng, lm trong v
n nh, ru vang c nng cn thp). S dng phng php lc mng s t
c cc tiu ch: khng lm nh hng n mi v, loi ci protein khng bn
nhit, tannin, hp cht mu, nm men, hp cht phenol b oxi ha.
+) Cc yu t nh hng:
-
Tc dch u vo
Kch thc l lc
nht ca dch lc
dy ca mng lc
Hin tng hp ph
To lp gel.
C th tin hnh chn mng lc theo kch thc l lc, kch thc ca vt liu lc.
Theo kch thc l lc chia ra lm 4 loi:
-
Siu lc: Cc phn t cht ha tan c kch thc1.0 100 nm hay 500 500,000
daltons b gi li ph thuc vo molecular weight cutoff ca mng. Molecular
weight cutoff c coi l kch thc phn t ca cht m ti h s gi li 90
95%. Mng siu lc cn c chnh lch p sut 2 10 bar n 25 30 bar. Thng
mng khng i xng. ng dng c c protein v tch protein c kch thc
nh hn.
Lc nano: Loi cc cht c kch thc > 0,1 1 nm v khi lng phn t > 500
1000 daltons. Thng loi mui trong cc sn phm thc phm, ung, sa.
Mng cellulose acetat loi 95% mui ha tr 2 v 40% mui ha tr 1.
+) Nguyn l: Trch ly lng lng l phng php s dng 2 cht lng khng trn
ln vi nhau. Cht mun trch ly c kh nng ha tan khc nhau trong 2 cht lng
ny Cht tan chuyn t cht lng ny sang cht lng khc.
+) ng dng: Cht tan v dung mi c bay hi ging nhau; Cht tan chu nhit
km; Nng cht tan thp Cc sn phm sinh hc v sn phm dc phm
phn ln trch li lng lng.
+) H s phn b:
-
Cu trc v kch thc phn t: Trong mi trng lng, protein dng cu trc
gim thiu cc lin kt ca cc axit amin k nc vi cc phn t nc v gia tng
cc lin kt ca cc gc c cc v tch in vi phn t nc. Cc lc n nh cu
trc protein: lc lin kt hidro, lc Van der Waal, lc dung mi khin cho xu
hng cc gc k nc hng vo bn trong phn t Protein, cc gc mang cc v
in tch hng ra bn ngoi. Khi kch thc phn t protein ln th tan km.
Khuy ban u
To nhn
Tng kt ta nh khuch tn
Phn II:
A- Phng php tinh ch sn phm:
Cu 1: c im ca qu trnh tch sn phm sinh hc:
-
- Cc tnh cht s dng trong phng php tch: tnh kch thc, trng lng, tnh
ha tan, in tch, tnh k nc hay lien kt c hiu.
- Cht lng sn phm: tinh khit, hot tnh, tp cht, tnh sinh hc, bn.
Cu 2: Nguyn tc thc hin qu trnh tch sn phm sinh hc:
- Cn xc nh mc tiu tinh sch, thu hot tnh hay cht lng sn phm
cui cng.
- Xc nh tnh cht ca protein v mc tinh sch la chn k thut
ph hp.
- Chn phng php phn tch nhanh, hot tnh protein, thu hi, tp cht.
- Gim ti thiu cht b sung, ph tr
- Loi b cc cht c th gy cn tr qu trnh, v d nh protease
- S dng cc k thut tch khc nhau c bc, da vo kch thc, in
tch, tnh k nc, hay lin kt c hiu.
- Gim ti thiu s bc thc hin: trnh gim nng sut, tit kim thi gian.
Cu 3: Cc tnh cht ca protein nh hng n qu trnh tinh sch:
- Tnh bn nhit: Protein khng bn nhit cao, v vy cn thao tc nhanh
nhit thp v chn dung dch m thch hp tch chit.
- Tnh bn pH: chn iu kin trao i ion, sc k i lc v sc k o pha.
- Tnh bn dung mi: la chn iu kin sc k o pha.
- Kt ta bng mui: chn iu kin kt ta, sc k trao i ion, tng tc k
nc.
- Cc tc nhn khc: chn cht b sung, cht m, pH thch hp.
- Nhy vi protease: Cn loi b, hoc dung cht c ch.
- Phn ng vi kim loi nng: b sung them EDTA hay EGTA vo m.
- Tnh oxy ha: cn dung tc nhn kh.
- Trng lng phn t: La chn mi trng lc gel.
- Tnh tch in: La chn iu kin trao i ion.
- Tnh k nc: chn mi trng tng tc k nc.
- Bin i tnh cht: sc k i lc.
B- Cc phng php sc k:
Cu 1: Khi nim v nguyn tc ca cc phng php sc k:
Khi nim ca Mikhail S. Tsvett (1960): sc k l mt phng php tch trong cc cu
t ca mt hn hp c tch trn mt ct hp th t trong mt h thng ang chy.
Nguyn
tc
Sc k hp
ph
Sc k phn
b
Sc k trao
i ion
Sc k ry
phn t
Da vo i
lc khc
nhau ca
cc cht
hp ph
rn ( pha
tnh)
Da vo
tan khc
nhau ( s
phn b
kh nhau)
ca cc
cht gia
pha tnh
lng
(c gi
S tch xy
ra do i
lc khc
nhau ca
cc ion
trong
dung dch
i vi c
trung tm
trao i
s dng cc
vt
liu
rn, c
xp ln,
c cc l
vi kch
thc nht
nh
ry chn
lc cc cu
- i vi cc
cht hp
ph phn
cc,
i
lc ch
yu
do
tng tc
cc cc.
Do nhm
phn cc
trong
phn t
nh
hng ti
kt qu
tch
mnh hn
cc mch
hydratcar
bon
khng
phn cc
bi cht
mang
rn) v
pha ng
ion
( nhm
cha ion)
trn cht
rn l pha
tnh. Pha
tnh
l
nha trao
i ion.
t ty theo
kch thc
v
hnh
dng phn
t.
- Trong sc
k lng,
pha tnh
thng
phn cc
hn pha
ng, tuy
nhin
cng c
nhiu
trng
hp
ngc li.
- Dung mi
l nc
hoc hn
hp
ncdung mi
hu
c
trong mi
trng c
in
mi
tng i
ln
cc ion
c th tn
ti t do
v bn.
- Cc zeolit
tng hp
c gi tr
rt
ln
trong sc
k ry cc
cht kh.
- phn
cc ca
cc cht
c sc
k cng
nh ca
cc pha
tnh
v
ng c
nh
hng ti
qu trnh
tch.
- Cc cht xp
v c, hu
c, polime
tng hp
tch cc
cht v c
v hu c.
-
Nhm
polime a
nc ( loi
dextran
mng)
c dung
tch cc
cht
c
hot tnh
sinh hc
Phn on:
-
S dng ht gel c kch thc tng ng tch phn t protein mong mun
Th tch mu 1-3% th tch Vt
Khong m pH= 2-10
Antigen v antibody
Enzyme v c cht
Cht nhn v cht gn
SKAL xem nh l phng php sinh hc hin i tinh sch axit nucleic, protein ti
t hp, dch chit t bo.
Bn cht:
-
Sc k hp ph
Hp ph c trng i vi cht gn(ligand)-phi t
Qu trnh thun nghch
Cht gn c c nh vo cht mang ko ha tan(matrix)
Tr li:
Mnh tm c ti liu khng chnh thng nhng c vit ra cc bn tham kho
Cc loi SKAL:
Da vo cht c s dng trong pha tnh:
-
Sc k i lc lectin.
Sc k i lc boronate.
Sc k i lc protein hay protein G.
Sc k i lc min dch.
Tr li:
Tnh cht ca cht mang:
Tr v mt vt l v ha hc
Khng tan
C nhm ha hc ph hp gn phi t
Phi bn trong sut qu trnh gn mu
C cu trc ng nht i vi tc dng chy.
Cc dang cht mang:
Cellulose
Agarose, cross-linked agarose
Polyacrylamid
Thy tinh xp/ gm xp
V d c th chn cht gn kt tng ng vi nhm chc lin kt:
Ligand(cht gn kt)
sugar
Hydroxyl, amino
polynucleotide
Dextran (sephadex)
Cellulose
Silica
Synthetic copolymer (polyme tng hp)
Cc cht gn:
Linear alkanes
Methyl<ethyl<propyl<butyl<pentyl<hexyl<octyl
Tnh k nc gia tng ca chui lm tng lc tng tc nhng cng c th lm gim tnh
chn lc hp ph
Aryl(aromatic) group: nhm cht thm
V d: phenyl
Kt hp tng tc k nc v tng tc ca cht thm (-)
Intermediate hydrophobic ligands: cac cht gn k nc trung gian
V d: polyethers
PEG(polyethylene glycol) < PPG(polypropylene glycol) < PTMG(polytetramethylene
glycol)
iu kin ra gii m du hn
Cu 16: Phn bit phng php sc k tng tc k nc v sc k o pha
Tr li:
HIC
t cu t k nc
Nhiu cu t k nc
Lin kt yu
Lin kt mnh
Sc k hp ph
Sc k phn loi
Sc k di p sut thp
Tc nhn gy kt ta
Nhit
pH
Cc cht b sung (cht ty ra, cht kh, c cht, ng nhn t)
C/ Cc phng php sy
1. Phn bit vt liu sinh hc v sn phm sinh hc.
2. Nhng bin i ca vi sinh vt trong qu trnh sy?
3. Phng php sy chn khng? ng dng?
4. phng php sy ng kh. ng dng?
5. phng php sy tng si. ng dng?
6. Phng php sy phun. ng dng?
7. Hy cho mt v d c th v vic sy tinh sch mt sn phm /vt liu sinh hc
(phn tch c s la chn phng php, iu kin thc hin qu trnh sy)
Cu 1:
- Vt liu sinh hc (biomaterial): l vt cht lin quan n c th sng hay chc
nng sng v hot ng sng.
V d: colagen, dextran, cellulose, chitosan, PLA, PGA
- Sn phm sinh hc (bioproduct): c nh ngha l 1 vt liu sinh hc hay l sn
phm ca qu trnh chuyn ha khi s dng vi sinh vt, cc thnh phn hay cc
cht c hot tnh sinh hc.
V d: etanol, enzyme
Cu 2:
Nhng bin i ca vi sinh vt trong qu trnh sy
- Bin i v tnh cht
Ha sinh
Enzyme
Ha hc
Vt l
S teo t bo (vi
khun, nm
men,
nm
mc)
Mt hot tnh
enzyme
v
vitamin
Gim gi tr dinh
dng
protein,
hydratcacbon,
cht bo, cht
khng sinh,
acid amin v
mt
hng
thm
Gim cc tnh
cht hu ch
(tnh tan, hi
nc, b co
li, gim khi
lng
Cu 3:
Sy chn khng
- Sy chn khng ph hp cho cc vt liu d b bin i nhit nhng thng mt
thi gian sy ko di 20-100h. C th s dng sy chn khng lin tc v c th
t m 1% 40oC sau 10p.
- Nhit si 100oC 0,1Mpa, nhng 1kPa, si l 7 oC. Ngoi ra sy chn
khng gim c oxy ha.
- iu kin chn khng, nhit ha hi ca nc s rt thp, lm tng cng
qu trnh thot m trong vt, do vy c th tin hnh sy thp hn nhit mi
trng. V th, sn phm sy chn khng khng b tc ng gy bin tnh ca nhit
cao v lun gi c gn nh y cc tnh cht c trng ban u. Do ,
sn phm sy kh bng phng php ny gi c lu di v t b tc ng bi
iu kin bn ngoi.
ng dng:
- Sy vi khun lactic bng sy chn khng m bo sng st 52,8- 77,5
- Kt tinh bt ngt nhit thp
- Sy dc liu, phn hoa
- Sy g cng, g qu
Cu 4:
Sy ng kh
Cu 5:
Sy phun
- Thit b sy phun dng sy cc dng dung dch v huyn ph trong trng thi
phn tn nhm tch m ra khi vt liu gip tng bn v bo qun sn phm
c lu hn. Sn phm ca qu trnh sy phun l dng bt mn
- Dung dch cn sy kh lm m c bng cch bc hi chn khng di p
sut nht nh, a vo phn trn ca thng hnh tr y cn v c tuy-e thch hp
to tia lin tc di dng sng c ng knh 20-100m. ngang mc ca
tuy-e , mt lung kh nng(nhit khng vt qu nhit lm n nh sn
phm em sy), c phng vo v trn ln vi ht sng.
- Ty thuc vo nng sut tch m v sn phm c th ta c cc thng s k thut
thch hp. Tuy nhin, c cc thng s chung nh sau:
+ in th: 380V- 50Hz- 3 pha
+ Nhit sy: iu chnh t ng trong khong 30- 300oC
+ Ch lm vic: lin tc
+ iu khin: bo v chng qu nhit
- u im:
+ Qu trnh sy nhanh, c th iu khin c t trng sn phm.
+ Bt sau sy c ha tan cao (90-100%), m thp (3-4%)
+ Vn hnh lin tc v c th t ng ha hon ton.
dang hat, o kho san pham rat ong eu, cng o say maonh liet do
s tiep xuc triet e gioa vat lieu va tac nhan say, cho phep say
nhiet o cao hn nhiet o cho phep v thi gian tiep xuc ngan. Hieu
suat s dung thiet b cao, gia thanh au t thap.
- Nhc im:
+ Chnh lch p sut tng i cao nn gy ra kh thi p lc cao.
+ Hnh dng ht b gii hn vi hnh cu hay hnh khi.
+ Kch thc ht b gii hn, vt liu phn tn gy ra hin tng cc vt liu tinh v
th khng to tng si tt.
+ Chiu cao ca tng si b gii hn bi chiu cao ti thiu m bo to to tng
si ng nht v chiu cao ti a cho php gim p sut.
+ Chu c tng si kt t s gy ra s khng n nh ca cc ht v c tnh chuyn
i gim.
- ng dng:
+ Sy qung, khong sn
+ Sy men bnh m
+ Sy thuc (sy bt, cm trong nguyn liu dc phm, thc phm, ha cht)