Professional Documents
Culture Documents
V Thnh Pht
Bi tp
Xc sut thng k
Xc sut thng k
Trang 2
Mc lc
1 Bin c ngu nhin
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
3
3
3
4
4
5
5
5
6
7
7
8
9
9
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
11
11
11
11
11
11
12
12
12
12
13
13
13
13
14
14
14
14
14
14
15
15
gp
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
16
16
Xc sut thng k
Trang 3
Trong thc t, thut ng bin ngu nhin c nh ngha thng qua mt s v d sau:
1. Tung ng thi 2 con xc sc. Gi X l tng s chm hai mt bn. Khi X l mt
bin ngu nhin v nhn mt trong cc gi tr t 2 n 12
2. Mt ngi nhm bn vo bia cho n khi trng bia th ngng. Gi Y l s n cn dng.
Khi Y l mt bin ngu nhin nhn cc gi tr 1, 2, 3, . . . ., n,. . .
Nh vy, ta c nh ngha bin ngu nhin bng thut ng ton hc nh sau:
nh ngha: Cho (, F, P ) l khng gian xc sut.
nh x: R sao cho: X 1 (, x] F, x R c gi l bin ngu nhin
2.1
2.1.1
nh ngha
nh ngha: Bng phn phi xc sut ca mt bin ngu nhin X l mt bng gm 2 dng:
dng trn ghi cc gi tr c th ca bin ngu nhin X, dng di ghi xc sut tng ng.
Nu X nhn hu hn n gi tr th bng phn phi xc sut ca X l:
X
P
Ch :
n
X
x1
p1
x2
p2
xn
pn
...
...
pi = p1 + p2 + ... + pn = 1
i=1
0
1
2
1
1
4
2
1
4
Xc sut thng k
Trang 4
2.1.3
Hm mt xc sut
nh ngha: Hm s c xc nh bi:
P (X = x) nu x = xi
f (x) =
0
ni khc
vi i = 1, n l cc gi tr c th nhn ca bin ngu nhin ri rc X. Khi f(x) gi l hm
mt ca bin ngu nhin ri rc X
Tnh cht: Mt hm f(x) l hm mt xc sut ri rc nu v ch nu hai tnh cht sau
y tha mn:
1. f (xi ) 0, xi
X
2.
f (xi ) = 1 (tng c ly vi tt c ch s i)
Ch : Thng thng khi ni n bin ngu nhin ri rc th ngi ta ch quan tm n bng
phn phi xc sut ch t khi quan tm hm mt ca n.
2.1.4
x+
1
0,3
3
0,1
6
0,6
Xc sut thng k
Trang 5
Nu x 6 th F (x) = 1
Vy hm phn phi ca bin ngu nhin ri rc X l:
0
nu x < 1
0, 3 nu 1 x < 3
F (x) =
0, 4 nu 3 x < 6
1
nu x 6
2.2
2.2.1
nh ngha
Hm mt xc sut
f (x)dx
a
Z+
V f(x) l hm mt ca bin ngu nhin lin tc X nn ta c:
f (x) dx = 1
Xc sut thng k
Trang 6
Z+
Z1
Z+
Z+
c
Suy ra:
f (x) dx =
f (x) dx +
f (x) dx =
dx = 1
x2
Do suy ra c = 1
Z3
T y ta tnh c: P (2 < X < 3) =
Z3
f (x) dx =
2.2.3
1
1
dx =
2
x
6
nhin X
Tnh cht: Hm phn phi F(x) ca bin ngu nhin lin tc cng c nhng tnh cht tng
t nh bin ngu nhin ri rc
V d: Cho bin ngu nhin lin tc X c hm mt :
0
nu x < 0
6x
nu 0 x 1
f (x) =
5
nu x > 1
5x4
Tm hm phn phi xc sut F(x). Tnh P (0 < X < 2)
Gii:
Nu x < 0 th F (x) = 0
Zx
Z0
Zx
Zx
3
6
Nu 0 x 1 th F (x) =
f (t) dt =
f (t) dt + f (t) dt =
tdt = x2
5
5
Nu x > 1 th:
Zx
Z0
Zx
Z1
Zx
Z1
2
6
6
F (x) =
dt = 1 3
f (t)dt =
f (t)dt + f (t)dt + f (t)dt =
tdt +
4
5
5t
5x
0
nu x < 0
3x2
nu 0 x 1
F (x) =
5
1 2
nu x > 1
5x3
Z2
f (x) dx = F (2) F (0) = 1
Vy P (0 < X < 2) =
0
2
3 2 19
3 .0 =
5
20
5.2
Xc sut thng k
2.3
2.3.1
Trang 7
nh ngha:
1. Gi s X l bin ngu nhin ri rc c th nhn cc gi tr x1 , x2 , ..., xn vi cc xc sut
tng ng p1 , p2 , ..., pn . K vng ca bin ngu nhin ri rc X, k hiu E(X) hay M(X),
n
X
l mt s c xc nh bi: E (X) =
xi p i
i=1
Tnh cht:
1. E(C) = C, vi C l hng s
2. E (cX) = c.E (X), vi c l hng s
3. E (X + Y ) = E (X) + E (Y )
4. Nu X, Y l hai bin ngu nhin c lp th E (X) .E (Y ) = E (XY )
ngha: K vng ca bin ngu nhin X chnh l gi tr trung bnh (theo xc sut) ca bin
ngu nhin X v l i lng khng c trong thc t.
Mt s v d:
1. Trong 1 hp c 4 bi xanh v 6 bi . Mi ln rt 1 bi. Nu rt c bi xanh th c
thng 3000 ng, nu rt c bi th b pht 2000 ng. Hi c nn tham gia tr
chi ny nhiu ln khng?
Gii:
Gi X l s tin c nhn sau khi rt bi trong hp ra. X l mt bin ngu nhin ri rc
2
C1
nhn cc gi tr {3000, 2000}. Xc sut rt c bi xanh l 14 = , xc sut
C10
5
C61
3
rt c bi l 1 = . Ta c bng phn phi xc sut nh sau:
C10
5
X
P
3000
0, 4
2000
0, 6
2
3
K vng ca bin ngu nhin ri rc X l:E (X) = 3000. 2000. = 0
5
5
Nh vy th vic rt bi nhiu ln s gn nh nhn c 0 ng. Vy nn khng nn tham
gia tr chi ny nhiu ln
2. Lut chi s nh sau: Ngi chi t mt s tin x (ng) vo mt s t 0 n 99.
Nu 2 ch s cui cng ca gii c bit (do Nh nc pht hnh trong ngy ) trng
vi 2 ch s m bn chn th bn s c 70x (ng) (tc l 70 ln s tin b ra). Nu
khng trng, bn s mt x (ng) t cc lc u. C nn chi s nhiu ln khng?
Gii:
Xc sut thng k
Trang 8
70x
1
100
x
99
100
1
99
29
x.
=
x
100
100
100
V x l s tin ngi chi t cc nn x lun dng, lc ny s tin cng ln th E(X)
cng m . Nh vy nu cng chi s th cng d thua
Vy khng nn chi s nhiu ln
Z2
Suy ra: E (X) =
xf (x) dx =
0
2.3.2
Z2
0
2
4
x2
x3
=
dx =
2
6 0 3
Phng sai
nh ngha:
1. Phng sai ( lch bnh phng trung bnh) ca bin ngu
nhin X,
k hiu D(X) hay
2
2
Var(X), (X) c xc nh bi cng thc: D (X) = E [X E (X)]
2. Nu X l bin ngu nhin ri rc nhn cc gi tr c th x1 , x2 , ..., xn vi cc xc sut
n
X
tng ng p1 , p2 , ..., pn th D (X) =
[xi E (X)]2 pi
i=1
Tnh cht:
1. D (X) = E X 2 [E (X)]2
2. D (C) = 0, vi C l hng s
3. D (cX) = c2 .D (X), vi c l hng s
Xc sut thng k
Trang 9
Moment
nh ngha:
1. Moment gc cp k ca bin ngu nhin X l s k = E X k
n
o
2. Moment trung tm cp k ca bin ngu nhin X l s k = E [X E (X)]k
Nhn xt:
1. Moment gc cp 1 ca bin ngu nhin X l k vng ca X
2. Moment trung tm cp 2 ca bin ngu nhin X l phng sai ca X
2.4
Mt s bi tp
Xc sut thng k
Trang 10
Xc sut thng k
Trang 11
3.1
3.1.1
Hm mt xc sut
Hm s f (x) c xc nh bi:
x x
Cn p (1 p)nx nu x = 0, 1, 2, .., n
f (x) =
0
ni khc
c gi l hm mt ca phn phi nh thc X B (n, p)
3.1.3
Cc s c trng
Cng thc xp s
(a) P (X = k) = Cnk pk q nk
Xc sut thng k
Trang 12
1
(b) P (k X k + h) (u2 ) (u1 ), trong (u) =
2
k np
k + h np
u1 =
; u2 =
npq
npq
Cng thc ny gi l cng thc tch phn Laplace
Zu
t2
e 2 dt
3.2
3.2.1
Hm mt xc sut
Hm s f (x) c xc nh bi:
( x
e nu x = 0, 1, 2, .., n
f (x) =
x!
0
ni khc
c gi l hm mt ca phn phi Poisson X P ()
3.2.3
Cc s c trng
Xc sut thng k
3.2.4
Trang 13
ng dng
3.3
3.3.1
Phn phi m
nh ngha
ex
0
nu x > 0
nu x 0
3.3.2
Cc s c trng
Z+
1
2
1
1
2. Phng sai: D (X) =
x2 ex dx 2 = 2 2 = 2
Xc sut thng k
Trang 14
3.4
3.4.1
Phn phi u
nh ngha
1. Bin ngu nhin lin tc X gi l c phn phi u trn on [a,b], k hiu l X U [a, b]
nu X c hm mt nh sau:
1
nu x [a, b]
f (x) =
ba
0
ni khc
2. Hm phn phi ca X U [a, b] l hm s c xc nh nh sau:
0
nu x < a
x
x
Z
Z
dt
xa
f (t) dt =
=
nu a x b
F (x) =
ba
ba
1
nu x > b
Ch : Gi s (, ) [a, b]. Xc sut X ri vo khong (, ) l:
Z
f (x) dx =
P ( < X < ) =
ba
3.4.2
Cc s c trng
3.5
3.5.1
(b a)2
[E (X)] =
12
2
Bin ngu nhin lin tc X gi l c phn phi chun (hay phn phi Gauss) tham s v 2 ,
k hiu l X N , 2 nu hm mt xc sut f(x) ca X c dng:
(x)2
1
f (x) = e 22 , x R
2
3.5.2
Cc s c trng
Xc sut thng k
Trang 15
3.5.3
b
a
1. P (a X b) =
a
2. P (X > a) = 0, 5
b
3. P (X < b) = 0, 5 +
Zx
Trong : (x) =
f (t)dt
0
V d: Trng lng ca mt sn phm l bin ngu nhin c phn phi chun vi trng lng
trung bnh 5kg v lch chun = 0, 1. Tnh t l nhng sn phm c trng lng t 4,9kg
n 5,2kg.
Gii:
Gi X l trng lng ca sn phm th X N (5; 0, 01)
T l sn phm c trnglng t4,9kg n 5,2kgl:
4, 9 5
5, 2 5
3.6
Mt s bi tp
Trang 16
Xc sut thng k
Ti liu
[1] Nguyn Ch Long, Xc sut thng k v qu trnh ngu nhin, NXB i Hc Quc Gia
TP.HCM.
[2] Bi ging xc sut thng k ca TS. Nguyn Phc Ti, ging vin trng i Hc S
Phm TP.HCM
[3] Xc sut thng k ngun http://link.vietmaths.com/2014/07/giao-trinh-xac-suat-thongke-7-chuong.html
[4] Cumulative Distribution Functions Lousiana Tech University, College of Engineering and
Science http://www2.latech.edu/ schroder/slides/stat/cdf.pdf
[5] Probability and Cumulative Distribution Functions Quanlei Fang. Department of Mathematics at Virginia Tech