You are on page 1of 106

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 1

Gii phng trnh: 2x 3 +

3x 1
=0
3 2x2 + 2 x
Li gii

3
3
x
iu kin:
2
2
Phng trnh c vit li di dng

2x 3 +

(3x 1)

3 2x2 2 + x

3x2 + 4x 1

= 0 2x 3 +

3 2x2 2x2 + 6x 5 = 0

3 2x2 + x 2
=0
1x

3 2x2 = 2x2 6x + 5

Nhm c nghim x0 = 1 nn ta c bnh phng phng trnh mt cch bnh thng

2x 6x + 5 0

4x4 24x3 + 58x2 60x + 22 = 0

4
0
9

2x2 6x + 5 0

(x 1)2 (4x2 16x + 22) = 0

1
m
a
r
t
o
a

i chiu thy nghim tha mn. Vy phng trnh c nghim duy nht x = 1.
Bi: 2

2
x+1
Gii phng trnh: (2x 5) 2x + 3 =
3


s

2
x1
3

x=1

Li gii

5
2 
s

1
2
1
(4x2 9)
Khi : P t 2x 5 = 3 (2x + 3) x 1 (2x 5)2 =
3
27

k cn c ngha v 2 v cng du l x

104x2 540x + 684 = 0 x = 3(n) x =

57
(l).
26

Vy Pt c 1 nghim x = 3.

Bi: 3

17x + 1
Gii phng trnh:
= 2x 3
3 2x2 + 2 x
Li gii
Hnh thc ging bi 1 nhng ta li khng nhn lin hp c nn c quy ng xem sao? Vit li
phng trnh di dng

2x2 + 10x + 7 = (2x 3) 3 2x2


t u =

3 2x2 2x2 = 3 u2 v phng trnh tr thnh


3 u2 + 10x + 7 = (2x 3) u u2 + (2x 3) u 10x 10 = 0

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 1

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Coi y l phng trnh bc hai vi n l u v tham s l x ta c


u = (2x 3)2 + 4 (10x + 10) = 4x2 28x + 49 = (2x 7)2

3 2x + 2x 7
= 2
2
3 2x 2x + 7
u=
= 5 2x
2

u=

Do u 0 nn ch nhn nghim
u = 5 2x

2x2

= 5 2x

3 2x2 = 4x2 20x + 25

5
2

Vy phng trnh cho v nghim.

Bi: 4

Gii phng trnh: 8x2 + 3x + (4x2 + x 2) x + 4 = 4


Li gii

1
m
a
r
t
o
a
Pt

x+4

2

+ 4x2 + x 2

x + 4 + 8x2 + 2x 8 = 0
2

x+4 = 4x2 + x 6

x+4+2=0

(1)

(V N )

x + 4 + 4x2 + x 4 = 0

x+4

2

x + 4 4x2 2x = 0, (2)

x+4 = (4x + 1)2

x + 4 = 2x

(2)

4
0
9

...
x + 4 = 2x + 1

x=

65

3 + 57
x=
8

Bi: 5

x3
1

Gii phng trnh:


=
2x 1 1
x+3 x3
Li gii
K: x 3
Phng trnh cho tng ng vi:

x2 9 (x 3) =

GV: V Vn Nhn

2x 1 1

x2 9

n thi H-C

2x 1 (x 4) = 0
Trang 2

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Nhn xt: Nhn thy pt c nghim l x = 5 v x = 4 ta ngh n cch to ra nhn t chung l


(x 4)(x 5) tuy nhin mun to ra nhn t ny th thm bt n rt l. Do vy ta lm nh sau:

(1) df racx2 2x 8 x2 9 + 2x 1 (x 4) = 0 (x 4)(

x2

x+2

1) = 0
9 + 2x 1

TH1: x = 4 tha mn k bi ton x = 4 l mt nghim ca pt

TH2: Quy ng ta c: x2 9 + 2x 1 = x + 2 (2)

em (1) cng (2) ta c: x2 9 = x 1 x2 9 = x2 2x 1 x = 5


Vy pt c 2 nghim l x = 4; x = 5.

Bi: 6

Gii phng trnh: 6x3 + 15x2 + x + 1 = (3x2 + 9x + 1)

x2 x + 1

Li gii
t u =

x2 x + 1 khi phng trnh tr thnh

1
m
a
r
t
o
a


u2 3x2 + 9x + 1 u + 6x3 + 14x2 + 2x = 0

Coi y l phng trnh bc hai vi n l u v tham s l x ta c




u = 3x2 + 9x + 1

2

4
0
9

4 6x3 + 14x2 + 2x = 3x2 + 5x + 1

2

3x2 + 9x + 1 + 3x2 + 5x + 1
= 3x2 + 7x + 1
2

3x2 + 9x + 1 3x2 5x 1
u=
= 2x
2

x0

1
+
13
x=
Vi u = 2x x2 x + 1 = 2x
6

x2 x + 1 = 4x2

u=

B
2

Vi u = 3x + 7x + 1

x2

x + 1 = 3x + 7x + 1

3x2 + 7x + 1 0

3x (3x3 + 14x2 + 18x + 5) = 0

3x + 7x + 1 0


3x x +

5
3

(3x2 + 9x + 3) = 0
n

Vy phng trnh c ba nghim l x 1+6 13 ; 0; 3+2

x=0

x = 3+2

Bi: 7

Gii phng trnh: (x 3) 1 + x + x 4 x = 2x 3


Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 3

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

K: 1 x 4
PT cho tng ng vi:

(x 3)( 1 + x 1) + x( 4 x 1) = 0
(x 3)x
x(x 3)

=0
4x+1
1+x+1

x(x 3) = 0 (1)

1 + x + 1 = 4 x + 1 (2)

T (1) ta c x = 0 hoc x = 3
3
T (2) ta c x = .
2

Bi: 8

Gii phng trnh: (x + 2) x2 2x + 4 = (x 1) x2 + 4x + 7


Li gii

1
m
a
r
t
o
a

Phng trnh cho tng ng vi

(x + 2) (x 1) 0

(x + 2)2 (x2 2x + 4) = (x 1)2 (x2 + 4x + 7)

4
0
9

(x + 2) (x 1) 0

3(x + 2)2 = 3(x 1)2

H phng trnh cui v nghim.

Vy phng trnh v nghim.

Cch 2: t x2 2x + 4 = a; x2 + 4x + 7 = b (a; b > 0)


Ta c

b 2 a2 + 9
6
b 2 a2 9
x1=
6
Khi phng trnh cho tr thnh:
x+2=

b2 a2 + 9
a=
6

b 2 a2 9
b
6

(b2 a2 + 9) a = (b2 a2 9) b
(a + b) (a 3 b) (a + 3 b) = 0

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 4

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

Suy ra

L Thu

a 3 = b x2 2x + 4 = x2 + 4x + 7 + 3

x2 + 4x + 7 = x 2

x2

x2

7 = 4(V L)
x2 + 4x + 7 = x2 4x + 4

a + 3 = b x2 2x + 4 + 3 = x2 + 4x + 7

x2 2x + 4 = x 1

x1

4 = 1(V L)

Vy phng trnh cho v nghim.

Bi: 9

Gii phng trnh: (2 2x 1 + x + 1)2 9x2 + 15 = 22x


Li gii
1
2
Nhm c nghim x = 1 nn bnh phng hai v ta c

1
m
a
r
t
o
a

K:x

2x2 + 3x 3 0
2

(2x + 3x 3) = (x + 1) (2x 1)

2x2 + 3x 3 0
3

4
0
9
x=1

(x 1) (2x + 7x + 4x 5) = 0

Vy phng trnh c nghim duy nht x = 1.

Phng trnh bc ba chng minh v nghim trong iu kin .


Bi: 10

Gii phng trnh: x3 + 22x2 11x (6x2 + 12x 6) 2x 1 = 0

Li gii

1
2
Phng trnh cho c vit li thnh:
K x

x3 + 22x2 11x = (6x2 + 12x 6) 2x 1


Bnh phng 2 v ln xem sao
Khi , ta c:
(x 1)2 (x2 18x + 9) (x2 8x + 4) = 0

GV: V Vn Nhn

x=1
x2 18x + 9 = 0
x2 8x + 4 = 0

x=1

x=96 2

x=42 3

n thi H-C

Trang 5

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

i chiu vi iu kin. Vy phng trnh cho c nghim:

x=1

x=96 2

x=42 3

Cch 2:
Nhn thy x0 = 1 l nghim ca phng trnh nn thc hin nhn lin hp ta c
 

x3 + 16x2 23x + 6 6 x2 + 2x 1

2x 1 1 = 0





x1
=0
(x 1) x2 + 17x 6 6 x2 + 2x 1 .
2x 1 + 1

x=1
6 (x2 + 2x 1)
x2 + 17 6
= 0(1)
2x 1 + 1

Ta gii phng trnh (1). Quy ng ta c

1
m
a
r
t
o
a


x2 + 17x 6

2x 1 = 11x2 + 7x 6

4
0
9

Tip tc nhn lin hp ta c




 

x2 + 17x 6

2x 1 1 = 10x2 10x

x=1
2 (x 1) (x + 17x 6)

= 10x (x 1)



2x 1 + 1
10x 2x 1 + 1 = 2 (x2 + 17x 6) (2)
2

Phng trnh (2) tng ng vi


2

5x 2x 1 = x2 + 12x 6 x2 5x. 2x 1 + 6 2x 1 = 0





x = 2 2x 1
x=42 3
x 2 2x 1 x 3 2x 1 = 0

x = 3 2x 1
x=96 2

i chiu thy tt c cc nghim u tha mn.


n

o
Vy phng trnh c 5 nghim x 1; 4 2 3; 9 6 2 .

Bi: 11

Gii phng trnh: 6x3 + 3x2 + 12x + 7 + 4 (x2 + x + 2)

x2 + x + 1 = 0

Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 6

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 12

Gii phng trnh:

x+1+

4
x 1 = x 1 + x2 2x + 3.
Li gii

K: x 1
q
q
q

4
2
4
pt x 1 + (x 1) + 2 = (x 1) + (x 1)2 + 2 ()

Xt hm s: f (t) = 4 t + t + 2 vi (t 0)
1
1
Ta c f 0 =
+
> 0 vi t > 0
4 3
2 t+2
4 t
Vy hm f lin tc v n iu tng trn tp s thc t > 0


Ta c () f (x 1) = f (x 1)2 x 1 = (x 1)2 x = 1; x = 2
Kt hp iu kin () ta c x = 1 v x = 2 l nghim ca phng trnh.
Bi: 13

Gii phng trnh:

3x2 + 33 + 3 x = 2x + 7.

1
m
a
r
t
o
a
Li gii

x, t 0

2
Ta c P t : 3t4 + 33 = 2t2 3t + 7 3t4 + 33 = (2t2 3t + 7)
t t =

4
0
9

t4 12t3 + 37t2 42t + 16 = 0 (t 1)2 (t 2) (t 8) = 0


Vy Pt c 3 nghim : x = 3; x = 4; x = 64
Bi: 14

Gii phng trnh: 2 (5x 3) x + 1 + 5 (x + 1) 3 x = 3 (5x + 1)


Li gii

K:1 x 3

Thys xut hin ca hai cn thc nn ta t n ph dng hai n xem sao?

u= x+1
t
, (0 u, v 2) th ta c u2 + v 2 = 4

v = 3x

5x 3 = 3u2 2v 2

5x + 1 = 4u2 v 2

ng nht h s ta phn tch c : x + 1 = u2

Khi phng trnh cho tr thnh


2u(3u2 2v 2 ) + 5u2 v = 3(4u2 v 2 )
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 7

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

(2u v)(3u2 + 4vu 6u 3v) = 0


Nu 2u v = 0 th
Nu 3u2 + 4uv 6u 3v = 0 th ta c h phng trnh

u2

+ v2 = 4

3u2

+ 4uv 6u 3v = 0

Cng 2 pt vi nhau ta c :
(2u + v 4)(2u + v + 1) = 0
P/s: Kinh nghim bi ton no c c hai cn thc dng bc nht, t n ph hai n u ra c. 
Bi: 15

Gii phng trnh: 4x2 + (2x 5) 4x + 2 + 17 = 4x + (2x + 3) 6 4x


Li gii
iu kin:

1
3
x
2
2

1
m
a
r
t
o
a

4x2 + (2x 5) 4x + 2 + 17 = 4x + (2x + 3) 6 4x(1)

(1) (2x + 3) 6 4x (2x 5) 4x + 2 = (2x 1)2 + 16

(2x + 3) 6 4x + (5 2x) 4x + 2 = (2x 1)2 + 16

4
0
9

V T 16()

i2

6 4x + (5 2x) 4x + 2
h
i2 h
i2 

V P 2 2. (2x + 3) 6 4x + (5 2x) 4x + 2
h

V P 2 = (2x + 3)

V P 2 2 (96x2 + 96x + 104) = 2 24(2x 1)2 + 128 2.128 = 256.

V P 16()

Bi: 16

Gii phng trnh: (7 6x)

4 + 3x + (13 + 6x)

1 3x = 5 9x2 24x 11

Li gii
t:u =

4 + 3x; v =

1 3x th u2 + v 2 = 5

P T (5 + 2v 2 )u + (5 + 2u2 )v =
(u + v)3 =

u2 v 2 4u2 + v 2

5 u4

(5 + 2uv)3 + u4 = 5
iu ny v l.
Vy PT cho v nghim.
GV: V Vn Nhn


n thi H-C

Trang 8

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 17

Gii phng trnh: 7 3x 7 + (4x 7) 7 x = 32


Li gii
iu kin:

7
3

x7

3x 7

7x

Phng trnh cho tr thnh :

u2

+ 3v 2 = 14 (1)

7u + v(u2

v 2 + 7) = 32 (2)

T (2) ta c
u(u2 ) + (2u2 2v 2 + u2 + 3v 2 ) = 64

1
m
a
r
t
o
a
u3 + 3uv 2 + 3u2 v + v 3 = 64
(u + v)3 = 64

4
0
9

3x 7 + 7 x = 4
q

2 (3x 7)(7 x) = 16 2x

(8 x)

(3x 7)(7 x)

= (8 x)2

4x2

44x + 113 = 0

11 + 2 2
11 2 2
x=
x=
2
2


Bi: 18

11 2x
15
4x 1
Gii phng trnh:
+
=
2
4x 3
5x
Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 9

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

4x 1
11 2x
15

+
=
2
4x 3
5x

2
1
15
4x 3 +
+2 5x+
=
2
4x 3
5x



2
1
15
4x 3 + 2 5 x +

+
=
4x 3
5x  2




4x 3 + 2 5 x

15

4x 3 + 2 5 x + q
= .(1)
2
(4x 3)(5 x)

4x 3 + 25 x = a 0

(4x 3)(5 x)

=b0
a2 17
.
a2 4b = 17. b =
4
4a
15
(1) a +
= .
2
17 + a
2
2a3 15a2 26a + 255 = 0
(a 5)(2a2 5a + 51) = 0
a = 5.

19

4x 3 + 25 x = 5

x=

(4x 3)(5 x) = 2
x=1

1
m
a
r
t
o
a

Bi: 19

4
0
9

Gii phng trnh: x + x2 3x + 9 = x2 + 2x + 10 + 1


Li gii

Bi: 20

1
1
23
Gii phng trnh:
+ x=
+ 3x2 + 11
2
x1
2x 3

Li gii

3
2
Vit li phng trnh di dng

iu kin: x >

1
1
23

= 3x2 x + 11
2
x1
2x 3
11
x2

 = (x 2) 3x

2
x 1. 2x 3 x 1 + 2x 3


x=2

GV: V Vn Nhn

1
11

 = 3x
(1)

2
x 1. 2x 3 x 1 + 2x 3

n thi H-C

Trang 10

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Phng trnh (1) d thy chuyn v ta c mt hm n iu vy ci ta cn l tm c mt


nghim na ca phng trnh v chnh l x = 2.
Vy phng trnh c nghim duy nht x = 2.

Bi: 21

Gii phng trnh:

2x
= 2x 3 3 x 1
4
Li gii

iu kin: x

3
2

2x
= 2x 3 3 x 1
4

x
x2
=0
2x 3 1 + 3 x 1 +
2
4
2
2x 4
(x 2)(x + 2x 4) x 2

+
+
=0
8A
4
2x 3 + 1
x=2
1
3
x2 + 2x 4 1
do :
+ > 0; x
+
8A
4
2
2x 3 + 1

1
m
a
r
t
o
a

Bi: 22

Gii phng trnh: 2x2 + (2x 1) x2 + 9x + 9 = 6x + 9

4
0
9

Li gii

Bi: 23

Gii phng trnh: 4x2 + 3(x2 x) x + 1 = 2(x3 + 1)

K :x 1.

Li gii

4x2 + 3(x2 x) x + 1 = 2(x3 + 1)

4x2 2x3 2 + 3(x2 x) x + 1 = 0


h
i
(x 1) 3x x + 1 2x2 + 2x + 2 = 0

x=1

3x x + 1 = 2x2 2x 2

x=1
4x4 17x3 13x2 + 8x + 4 = 0

GV: V Vn Nhn

x=1
(x2 4x 4)(4x2 x 1) = 0

n thi H-C

Trang 11

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 24

Gii phng trnh:

x2 + 4x + 3 +

x2 + x =

3x2 + 4x + 1

Li gii
K: x 3 x 0; x = 1 Phng trnh thnh
q

(x + 1) (x + 3) +

x (x + 1) =

(x + 1) (3x + 1)

Xt x = 2 tho
Trng hp 1: x 0 phng trnh tng ng

8 + 76
2
x + 3 + x = 3x + 1 3x + 16x 4 = 0, x 2 x =
(loi)
3
Trng hp 2: x 3 phng trnh tng ng

8 76
2
x 3 + x = 3x 1 3x + 16x 4 = 0 x =
3
Cch 2:

1
m
a
r
t
o
a

Phng trnh cho tng ng vi :


q

2 (x2 + x) (x2 + 4x + 3) = x2 x 2

4
0
9

2 (x + 1)2 (x2 + 3x) = (x + 1) (x 2)

Bi: 25

Gii phng trnh:

x x20

(x + 1)2 (3x2 + 16x 4) = 0

x = 1
x=

8 76
3

x2
x+2
+ 
2 = 1

x1
x+2+ x2
Li gii

iu kin: x 2

PT

t: t =

x2
, (t
x+2

v
u
u
u
u
u
u
t

x2
1
x+2 +
s
!2 = 1
x2
x2
3
+1
1+
x+2
x+2
4

0)

PT tr thnh
2t
1

+
=1
3t2 + 1 (1 + t)2

GV: V Vn Nhn

2t
t2 + 2t
=
3t2 + 1
(t + 1)2

n thi H-C

Trang 12

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

(t2 + 2t)
4t2
=
2
3t + 1
(t + 1)4


t3 t3 + 4t2 + 11t + 12 = 0
t=0
Vy PT c nghim duy nht x = 2.

Bi: 26

x+3
x+4
6x2
x+2

Gii phng trnh:


+
2 + 
2 + 
2 = 3

x+1
x2 + x + 2
x2 + x + 3
x2 + x + 4
Li gii
2

x + 2 (x2 + 1) (x2 + x + 2)
Theo BCS ta c: 
2

x2 + x + 3 (x2 + 1) (x2 + x + 3)
5x2
2
5x2
2x2

Suy ra v tri Pt :V T
+

+2
x + 1 x 2 + 1  x + 1 x2 + 1

2 




2
2
2
2
x
5x

x
+
3
+
1

x
+
1
x 5x + 5 2 x + 1

VT
+2
+2
(x2 + 1) x + 1
(x2 + 1) x + 1
VT 2=VP

x2

1
m
a
r
t
o
a

4
0
9

Vy V T = V P = 2 x = 0

Vy Pt c nghim duy nht :x = 0


Bi: 27

Gii phng trnh: (2x 9) x + 7 + 3x 2 + 2x + 9 = 0


Li gii

2
3
Phng trnh c vit li di dng

iu kin: x

(2x 9)

x+73 +

3x 2 2 + 8 (x 2) = 0

"

2x 9
3
(x 2)
+
+8 =0
3x 2 + 2
x+7+3
2x 9
3
Mt khc
+
+ 8 > 0, x
3x 2 + 2
x+7+3
Vy phng trnh c nghim duy nht x = 2

2
3

nn phng trnh tng ng vi x = 2




Bi: 28

x3
1
Gii phng trnh: 3
=x
x
x +1
Li gii
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 13

T Ton

iu kin:

THPT Nguyn Ch Thanh

x > 1

x 6= 0

L Thu

x4
Vit li phng trnh : 3
= (x 1) (x + 1) () x > 1
x +1
Lc :

s


1
1
4
2
x+ 2
() x = x 1 x3 + 1 x = 1 2
x
x
1
t: a = 1 2 > 0; b =
x
PT trn tr thnh :

x+

1
x2

a + b2 1 = ab b2 ab + a 1 = 0
a = a2 4 (a 1) = (a 2)2

b=a1
b=1
s

b=a1

1
= x12 (V N )
x2

x+

1
m
a
r
t
o
a
b=1 x+

Bi: 29

Gii phng trnh: 

1
= 1 (V N do x > 1)
x2

 
 =

3x 2 x 1. 2x 3
x 1 + 2x 3

4
0
9

2x 3 x 1 + 2
16 (x 2)

Li gii

iu kin:

3
x 6= 2
2

2x 3 x 1 + 2


q
Pt
=

16 2x 3 x 1
3x 2 (2x 3) (x 1)

t: t = 2x 3 x 1, 12 t 6= 0
1

t2

1
t+2
=

+4
16t

t=2

t=2 22

t = 2 2 2 (l)

2x 3 x 1 = 2

x = 26

x = 38 24 2 + 4 139 98 2
2x 3 x 1 = 2 2 2
q

Vy Pt c 2 nghim : x = 26; x = 38 24 2 + 4 139 98 2

GV: V Vn Nhn

n thi H-C


Trang 14

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 30
q

Gii phng trnh: 3(x2 + 1) 15 = 8x2 2 (2 x2 )


Li gii
iu kin:|x|

t a = x2 + 1, b =

4 2x2 a 1, b 0

Ta c h phng trnh

2a + b2 = 6

3a2

(1)

15 = 8b (a 1) (2)

T (1) th (2):


3b4 +16b3 36b2 64b+48 = 0



3b2 2b 12

37 v nghim
q

b = 3 + 13 x = 3 13 9
b=1+

1
m
a
r
t
o
a

Bi: 31

Gii phng trnh:

x4 + x 2 + 1 +

4
0
9

b2 + 6b 4 = 0 b = 1+ 37b = 3+ 13

x (x2 x + 1) =

(x2 + 1)
x

Li gii

Chia 2 v cho x ta c

PT

1
x2 + 2 + 1 +
x

1
x+ 1=
x

1
x+
x

3

n gin, ta t t = x + df rac1x (t 2)
PT tr thnh

t2 1 +

t1=t t

t2 + t 2 + 2 (t2 1) (t + 1) = t3

q

(t2

2

1) (t 1) 1

=0

t2 1 (t 1) 1 = 0


t t2 t 1 = 0
(v nghim, do t 2)

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 15

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 32
q

Gii phng trnh: x 1 + x + (x + 2) 1 x = x + (1 x) (1 + x) + 1

Li gii
K: 1 x 1.

x 1 + x + (x + 2) 1 x = x + (1 x) (1 + x) + 1

 


x2 + x 1 + x + 2 x + 1
1xx =0


(x2 + x 1) 1

x+2
x+1

1x+x

=0

x2 + x 1 = 0

x+2 x+1= 1x+x

Bi: 33

x=

1 5
2

x=0

1
m
a
r
t
o
a

Gii phng trnh:

3x + 2 + x 3x 2 = 2 2x2 + 1
Li gii

TH: x 1


3

Pt

4
0
9

 
 


3x + 2 2 + 3x 2 2x2 + 1 + x 3x 2 3x 2 = 0

3(x 2)
(x 2)(x 1) 3x 2
(x 2)(x + 2)

q
+
+
= 0 x = 2.

2
3
x + 3x 2
(3x + 2)2 + 2 3 3x + 2 + 4 3x + 2 2x + 1
TH:

2
3

x < 1.

Pt x + 1

3x + 2 + x 1

 

3x 2 + 2 2x2 + 1 2x 1 = 0

x3 + 3x2 1
3x(1 x)
4x2 4x + 3
q

+
+
= 0, (1)

2
(x + 1)2 + (x + 1) 3 3x + 2 + 3 (3x + 2)2 1 + 3x 2 2 2x + 1 + 2x + 1

Pt (1) v nghim do V T > 0 Vy Pt cho c 1 nghim : x = 2

Bi: 34

Gii phng trnh:

3+ x
x+ x+2
x x + x + 2 x2 + x x + 2
x2 + 3
10

+
+
+
+
=
2
2
2
x +x x+x+3 x +x x+3 x + x+4
x+x x+4
x x+x+ x+3
3
Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 16

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

K: x 0

Ta c: 3 + x = ( x + 1) + 2; x + x + 2 = ( x + 1) + (x + 1)

x x + x + 2 = (x + 1) + (x x + 1); x2 + x x + 2 = (x2 + 1) + (x x + 1)
x2 + 3 = (x2 + 1) + 2

t: a = 2; b = x + 1; c = x + 1; d = x x + 1; e = x2 + 1
Khi phng trnh cho tr thnh :
a+b
b+c
c+d
d+e
e+a
10
+
+
+
+
=
c+d+e a+d+e a+b+e a+b+c b+c+d
3
Cng 5 vo hai v ca phng trnh ( cng 1 vo mi phn s ) , ta c :
1
1
1
1
1
25
(a + b + c + d + e).(
+
+
+
+
)=
c+d+e a+d+e a+b+e a+b+c b+c+d
3
1
1
1
1
1
+
+
+
+
) = 25
3(a + b + c + d + e).(
c+d+e a+d+e a+b+e a+b+c b+c+d
1
1
1
1
1
t A = 3(a + b + c + d + e); B =
+
+
+
+
c+d+e a+d+e a+b+e a+b+c b+c+d
Theo bt ng thc AM-GM ta c : A.B 25
Du "=" xy ra khia = b = c x = 1

1
m
a
r
t
o
a

Bi: 35

Gii phng trnh:

x x3=

3
2
1+
2
x

4
0
9

Li gii

Bi: 36

2
1

Gii phng trnh:


=3
+
x + 1 x x + x2 + 1

iu kin: x 0

Li gii

Vit li phng trnh di dng


2


x+1+

 2
x + x +1x=3


x > 3 = V P , phng trnh v nghim.


Nu 0 x 1 ta xt hm s f (x) = 2 x + 1 + x + x2 + 1 x 3
Nu x > 1 th V T > 2

x+1+

Ta c
1
1
x
f (x) = +
+ 2
1=
x
x+1
x +1
0

1
1
x
1 +
+
> 0, x (0; 1]
x
x+1
x+1

Do f (x) l hm ng bin trn [0; 1]. Nhn thy f (0) = 0 nn suy ra x = 0 l nghim duy nht
ca phng trnh.
GV: V Vn Nhn


n thi H-C

Trang 17

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 37

Gii phng trnh:

6x 4
2x + 4 2 2 x = 2
x +4
Li gii

K: x 2; 2

6x 4
6x 4
2

PT
= 2
x = hoc 2x + 4 + 2 2 x = x2 + 4 (1)
3
x +4
q2x + 4 + 2 2 x
2
(1) 4 2 (4 x ) = (x 2) (x + 4)


Ta thy V T (1) 0 V P (1) do x 2; 2


Suy ra V T (1) = V P (1) x = 2
2
Vy PT c nghim x = 2; x = .
3

Bi: 38

Gii phng trnh: 3 4 1 + x + 4 1 + 3x = 3 4 1 + 2x + 1

1
m
a
r
t
o
a
Li gii

K: x

1
3

4
0
9




P T 4 1 + 3x 1 = 3 4 1 + 2x 4 1 + x

1 + 3x 1
1 + 2x 1 + x

= 3

4
4
1 + 3x + 1
1 + 2x + 4 1 + x
3x
3x
 
 = 
 



4
4
4
1 + 3x + 1
1 + 3x + 1
1 + 2x + 1 + x
1 + 2x + 1 + x
 


 



1 + 3x + 1 = 4 1 + 2x + 4 1 + x
1 + 2x + 1 + x
Ta quan tm ti PT 4 1 + 3x + 1

cc BT 1 + x + 1 + 2x 1 + 1 + 3x v 4 1 + x + 4 1 + 2x 1 + 4 1 + 3x

Suy ra V P () V T () vy V T () = V P () x = 0.
Bi: 39

Gii phng trnh:

x+

()

x2 4x + 1 = x + 1
Li gii

Bi: 40

Gii phng trnh:




x + 6 x + 1 x + 3 + x2 + 1 = 6 (3x + 4)

Li gii
K: x 0
Nhn lin hp a v phng trnh


x+6 x+1 .

GV: V Vn Nhn




6x + 8
2+1

=
6
(3x
+
4)

x
+
6
x
+
1
=
3
x
+
3

x
x + 3 x2 + 1

n thi H-C

Trang 18

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

x2 + 1 x 1 + 6

L Thu

x + 6 x + 1 + 3 x2 + 1 3x 9 = 0


x+11 +

6x
6x
x=0 2
+ x=0
+
x+1+1
x +1+x+1

x=0

6 x
6 x
1+
2
= 0(1)
x+1+1
x +1+x+1



6 x x2 + 1 + x x + 1
 
 > 0, x 0
Mt khc V T(1) = 1 + 
x2 + 1 + x + 1
x+1+1
V vy phng trnh c nghim duy nht x = 0.

Bi: 41
s

Gii phng trnh:

1
x3

+
3
3x

1
x
+
= 3x 2 + 1
3 3x
Li gii

iu kin: x 1
s

x2 + 1
= 3x 2 + 1.
3x

1
m
a
r
t
o
a
Pt

x4 1
+
3x

4
0
9

x2 + 1  2
x2 + 1
3x 2 + 1
= 2
x 1 + 1 = 3x 2 + 1
3x
3x
x 1+1
s

x2 + 1
3x 2 + 1

1 + 1 2
=0
3x
x 1+1

x2 + 1 3x
x2 1 3x 2

+
=0
3x
x2 1 + 1

x2 3x + 1
x2 3x + 1

 
 =0


3x x2 + 1 + 3x
x2 1 + 1
x2 1 + 3x 2

3+ 5
x =

2
x2 3x + 1 = 0

3 5
x=
(l)
2

3+ 5
Vy Pt c 1 nghim : x =
.
2

Bi: 42

Gii phng trnh: (2x 1) 2 x + (2x + 3) 2 + x 4 x2 = 3x 4


Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 19

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

Bi: 43

Gii phng trnh:

3+

L Thu

7x 6
3+x

=
7x
4 + 7 3x
Li gii

7
3
TH 1: Thay x = 3 vo phng trnh ta thy l nghim

iu kin: x

TH 2: Vi x 6= 3. Khi phng trnh cho tng ng vi phng trnh

3 + 3 7x 6
(3 + x)(4 7 3x)
=
7 x
9 + 3x
3
3 + 7x 6
(4 7 3x)

=
7x
3

3 3 7x 6 = 19 4x (7 x) 7 3x

3 3 7x 6 3x + (7 x) 7 3x (19 7x) = 0

1
m
a
r
t
o
a

(2)

4
0
9

3(x3 + 7x 6)
3 (x3 + 7x 6)

=0
+
2
a + ax + x2
(7 x) 7 3x + (19 7x)
!


1
1
3

3 x + 7x 6
+
=0
a2 + ax + x2 (7 x) 7 3x + (19 7x)
x3 + 7x 6 = 0

(1)

(3)
(4)
(5)
(6)
(7)

Kt lun: Phng trnh cho c 3 nghim x = 3; 1; 2


Bi: 44

Gii phng trnh: x 1 +

2x + 1 + 2 =

Li gii

iu kin: x

1
2




x + 2 x + 2x + 1

P T x + 2 + x( 2x + 1 x + 2) (x + 2)(2x + 1) = 0

t: a =

x + 2, b = 2x + 1(a, b 0)
a2 + (a2 2)(b a) ab = 0
a3 + a2 + 2a + b(a2 a 2) = 0
a(a2 a 2) + b(a2 a 2) = 0
(a2 a 2)(a b) = 0

a = b x = 1

a = 2 x = 2

a = 1(l)

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 20

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

Bi: 45

x+1
Gii phng trnh:
+
3x 2

L Thu

3
3x + 2
= 3x 2
4
Li gii

2
3
Phng trnh cho tng ng vi :

iu kin: x >

3x + 2. 3x 2 = 8x 12 ()

3
phng trnh () c nghim :8x 12 > 0 x >
2
q 


5
t: 3x 2 = a a > 2
Phng trnh cho tr thnh :
s

1
8 (a2 + 2)
4
20
12 3 3 + 3 + 2 = 8
a a2 + 4 =
3
a a
a

1
m
a
r
t
o
a

1
4
20
Hm s f (a) = 3 3 + 3 + 2 nghch bin trn khong
a a
a
T suy ra : x = 2 l nghim duy nht ca PT ban u.
Bi: 46

4
0
9

5
; + v f (2) = 0
2

Gii phng trnh: (3x 8) x 2 14 x 5 9x + 36 + 6 (x 2)(x 5) = 0

Li gii

t: t = x 5 x = t2 + 5, (t 0) P T (3t2 + 6t + 7) t2 + 3 9t2 14t 9 = 0


!


2
9t
+
14t
+
9
t
+
3
t
+
3

t2 + 3
+
2
=0
2
2
3t + 6t + 7
3 (t 1)2
3 (t + 1) (t 1)2


= 0, (t 0)
+

2 (3t2 + 6t + 7)
2 t + 3 + 2 t2 + 3

(t 1)2 = 0 t = 1
Vy Pt c 1 nghim :x = 6.

Bi: 47

Gii phng trnh:

3x 1(x 2) + x( 3x 1 2) + 4 2 x + (x 4 x + 3)(x + 6 x + 8) = 0
Li gii

Bi: 48

Gii phng trnh:

3x + 1 +

x+5+

x+3

2 (x2 + 1)

32 x
(1 x) +
2

Li gii
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 21

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Nhn thy nhiu cn nh ny ngh ngay n vic nh gi


iu kin 0 x 1

Khi v phi l hm nghch bin nn V P

!
1
3 2 x
=
(1 x)3 +

2
2
x=1

Mt khc s dng bt ng thc Bunhiacopski v bt ng thc C si ta c

3x + 1 +

x+3

2 (3x + 1 + x + 3) = 2 2 (x + 1)
q

x + 5 + 2 (x2 + 1)
x+5+x+1
2+x+1=

2
2
Do V T

1
2

Vy phng trnh tng ng vi V T = V P =

1
2

x=1

Bi: 49

Gii phng trnh:

1 + 2x +

1 2x =

3
1 + 3x + 3 1 3x

1
m
a
r
t
o
a
Li gii

Cch 1:

t: 1 + 2x + 1 2x = 3 1 + 3x + 3 1 3x = u
Khi :

4
0
9

u2 = 2 + 2 1 4x2 2 u 2


u = 3 1 + 3x + 3 1 3x u 2 u3 = 2 + 3.u 3 1 9x2

1
1
3
3 1 9x2 = u 3u2 > 0 < x <
3
3


1 1
Suy ra cc bt phng trnh sau nghim ng x ;
3 3

3
1 + 3x (1 + 2x)3 (1 + 3x)2 x2 (3 + 8x) 0

1 2x 3 1 3x (1 2x)3 (1 3x)2 x2 (3 8x) 0

1 + 2x

Hay:



1 1
3
3
1 + 2x + 1 2x 1 + 3x + 1 3x , x ;
3 3

Du "=" xy ra khi v ch khi x = 0. Kt lun : Phng trnh c nghim duy nht x = 0. Cch 2:

Trc tin, hy xt hm s:f (t) = t 1 + at + t 1 at, (a, t 0)


Khi :
a

f 0 (t) =
t1 +
t1 t =
t. t 1 at
t. t 1 + at

a.


t

t1

1 at
q

t. 1
t

t1

1 + at

(at)2

t1

Do vy, hm f (t) nghch bin.

Gi, bc th v nht: Hy thay a = x; t ln lt bi 2 v 3. V kt qu s l: 1 + 2x + 1 2x


GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 22

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

3
1 + 3x + 3 1 3x
Do vy, PT phi c nghim duy nht x = 0.

P/s: "Thc cht t tng li gii ny(nu c ngi ra ) da vo nh l Lagrange, ci ny

hay dng trong pt m v loagarit hn on cui phi lp lun nh ny f(x) nghch bin mt khc
f (2) = f (3) nn f (x) l hm hng trn [2; 3] do a = 0"
Bi: 50

Gii phng trnh:

2+x+

2x+

(2 + x) (2 x) = 2 (x2 + x 1)
Li gii

K: 2 x 2





P t 4 + 2 4 x2 + 2 2 + x + 2 x + 1 = 4x2 + 4x + 1

2

2 + x + 2 x + 1 = (2x + 1)2

2 + x + 2 x = 2x
(1)

1
m
a
r
t
o
a

2 + x + 2 x = 2x 2 (2)

(1) 4 + 2 4 x2 = 4x2 , (0 x 2) ... x = 27 .

(2) 4 + 2 4 x2 = 4x2 + 8x + 4, (2 x 1)



2 + x 2 x 2x 2 + x = 0, (2 x 1) x = 2
Bi: 51

Gii phng trnh:

Cch 1:

5+x+

5x+

4
0
9

(4 + x) (4 x) = 4
Li gii

iu kin: x2 16

5x+

5 + x 4 10 + 2 25 x2 16 25 x2 3 x2 16

Cch 2:
Trc tin, nhn xt: Thay x bi -x th phng trnh khng thay i.
Do vy, ta ch cn xt:x [0; 4]
q

Khi , xt hm s f (x) = 5 x + 5 + x + (4 x)(4 + x)

1
1
2x
5x 5+x
2x
0

f (x) =
+
+q
=

< 0 vi x [0; 4]
5x
5+x
25 x2
16 x2
(4 x)(4 + x)
Do : f (x) nghch bin trn:[0; 4] f (x) f (4) = 4
Vy: x = 4.
GV: V Vn Nhn


n thi H-C

Trang 23

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 52

Gii phng trnh:

1
x1

23x+22
2

1
2x3

+ 3x2
Li gii

Bi: 53

Gii phng trnh:

x 3x2 +

3
18x2 1 = 3x
Li gii

Bi: 54

Gii phng trnh: x3 + 5x2 + 3x + 2 =

x2 + 10x + 8
Li gii

P T x3 + 5x2 + 3x + 2 + x2 + 10x + 8 = x2 + 10x + 8 +

(x + 2)3 + x + 2 = x2 + 10x + 8 + 3 x2 + 10x + 8

f (x + 2) = f ( 3 x2 + 10x + 8)

3
x2 + 10x + 8

1
m
a
r
t
o
a

Xt hm s f (t) = t3 + t, t R c f 0 (t) = 3t2 + 1 > 0, t R


Vy:

4
0
9

f (x + 2) = f ( x2 + 10x + 8)

3
x + 2 = x2 + 10x + 8
(x + 2)3 = x2 + 10x + 8

x3 + 5x2 + 2x = 0

5 + 17
5 17
x=0x=
x=
2
2

Bi: 55

Gii phng trnh: 3 x (x + 3) +

x (x + 8) +

x (x + 15) = 13 |x|

Li gii
K: x 0 x 15
Ta thy x = 0 l nghim ca phng trnh
Xt x > 0 phng trnh tr thnh

3 x + 3 + x + 8 + x + 15 = 13 3( x + 3 2) + ( x + 8 3) + ( x + 15 4) = 0

3(x1)
x+3+2

x1
x+8+3

x1
x+15+4

=0

suy ra x = 1 l nghim phng trnh


Xt x 15 lp bng bin thin v suy ra pt v nghim.
GV: V Vn Nhn

n thi H-C


Trang 24

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 56


Gii phng trnh: x2 + x + 1 = x +

1
3

x2 + x + 3

Li gii
1
3
Bnh phng hai v pt ta c:
pt c nghim th: x

9(x2 + x + 1)2 = (3x + 1)2 (x2 + x + 1) 3x3 7x2 x + 6 = 0 (x 2)(3x2 x 3) = 0

1 + 37
T tnh c nghim: x = 2 v x =
.

6
Bi: 57

Gii phng trnh:

q
4

1
2

+x+

q
4

3
2

r

x+

1
2

+x



3
2

x =3

Li gii
K: 12 x
Ta c:
V:

q
4


1
2

1
2

+x



3
2

3
2

+x+

Suy ra: V T =
Nn P t

1
2

1
m
a
r
t
o
a

3
2

q
4

1
2

1
4

x
x

+x+

+x=

Bi: 58

3
2

1
2

+ x + 32 x

r q

q
4

3
2

1
2

+x+

x+

r
5

1
2

2

3
2

r
5

1
2

+x



3
2

x 1

x 2, (BCS)

+x



3
2

4
0
9

x 3

x = 1 x = 21 .

Gii phng trnh:

3+x+

1x+

(3 + x) (1 x) =

x4 +4x3 +10x2 +12x11


8

Li gii

K: 3 z 1
q
2

(x2 2x+3) 12(x2 2x+3)+16


P t 4 + 2 x2 2x + 3 + x2 2x + 3 =
8
q

2
t t = x2 2x + 3 = 4 (x + 1) 0 t 2
Ta c phng trnh

4
2
4 + 2t + t = t 12t8 +16 2t + 4 2 + t =

t4 12t2
8

t(6t)
2t+4+2t

t(12tt3 )
8

= 0, (0 t 2)

t = 0 (Phng trnh cn li v nghim v V T > 0)


Vy Pt c 2 nghim : x = 3; x = 1.

Bi: 59
r 

Gii phng trnh: 8 5 x2 +

1
x2 +4x1

+ 54x2 = 121x 47
Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 25

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

K: 54x2 121x + 47 0
r 

P t 8 5 x2 +

1
x2 +4x1

1
2

 r 

(x2 +4x1) 8

5 x2 +

47
27

13x 7 + 54 (x 1)2 = 0

(x1)2 (151x2 +724x+369)

L Thu

1
x2 +4x1

+ 54 (x 1)2 = 0

+13x+7

(x 1)2 = 0 x = 1.
Bi: 60

Gii phng trnh: (2x + 3)

2 + x + (2x + 1) 2 x = 5x + 4 + 4 x2
Li gii

K:2 x 2 t:

2 + x = a; 2 x = b (a; b 0)

Khi :
2x + 3 = 2 (x + 2) 1 = 2a2 1
2x + 1 = 2 (x + 2) 3 = 2a2 3
5x + 4 = 5 (x + 2) 6 = 5a2 6

1
m
a
r
t
o
a

Phng trnh cho tr thnh:

(2a2 1) a + (2a2 3) b = 5a2 6 + ab

4
0
9

(a + 1) (2a 3) (a + b 2) = 0

a = 1
a=

3
2

a=

3
2

a+b=2
a+b=2

a = 32 2 + x = 23 x + 2 = 94 x =

a + b = 2 2 + x + 2 x = 2

1
4

x=2
2 4 x2 = 0 4 x2 = 0 4 x2 = 0

x = 2

i chiu vi iu kin
Vy phng trnh cho c tp nghim:S =

1
; 2; 2
4

Bi: 61

Gii phng trnh:

(1 + x)3 +

(1 x)3 + 14 =

(4 + x)3 +

(4 x)3

Li gii
Nhn thy khi thay x bi x th phng trnh khng i. Vy ta c, iu kin :0 x 4

Xt hm s f (x) = (1 + x) 1 + x + (1 x) 1 x (4 x) 4 x (4 + x) 4 + x + 14 = 0

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 26

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

Ta c

f 0 (x) =

L Thu

4+x
1 x 1x

4
+
x

+
4x+
2
2



1+x 1x+ 4x 4+x


= 32

1+x+

1+x
2

= 3x

1
1+x+ 1x

1
4+x+ 4x

4x
2

=0

T bng bin thin cho ta f (0) 0. Suy ra x = 0 l nghim ca phng trnh.

Bi: 62

Gii phng trnh:

x2 2x + 5 + 5 =

x 2 + 2x
Li gii

K: x 2
Pt tng ng vi:

( 3 x2 2x + 5 2) ( x 2 1) 2(x 3) = 0
x+1
(x 3)( (

3 2
x 2x+5)2 +2 3 x2 2x+5+4

1
x2+1

2) = 0

1
m
a
r
t
o
a

Suy ra nghim x = 3
Xt x 2 th

4
0
9

1
x+1

2<0
3
3
x2+1
( x2 2x + 5)2 + 2 x2 2x + 5 + 4

Bi: 63

Gii phng trnh:

K:5 x 1

5+x+

1x+

(5 + x) (1 x) =

x
2

x+6

Li gii

Phng trnh cho tng ng:




5+x+ 1x)

3
=
x + 6 + x+6
2
2

( 5+x+ 1x)
+
= x + 6 + x+6
2
2

1x +
3


5+x+ 1x





5 + x + 1 x x + 6 1 + 21
5+x+ 1x+ x+6 =0



5+x+ 1x x+6 =0 5+x+ 1x= x+6

5+x+

2 (5 + x) (1 x) = x 4 (x2 4x + 5) = x2
5x2 + 16x 20 = 0 x =

82 41
5

Vy phng trnh cho c nghim duy nht x =

x=

8+2 41
5

8+2 41
.
5

Cch 2:

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 27

T Ton

t: t =

THPT Nguyn Ch Thanh


5+x+

1x

(5 + x) (1 x) =

t2
2

L Thu

Phng trnh thnh


t2
x+6
+t3=
+ x + 6 3 ()
2
2
Xt hm s f (u) =

u2
2

+ u 3 f 0 (u) = u + 1 > 0, u 0

8 + 41
() 5 + x + 1 x = x + 6 x =
5
Bi: 64

Gii phng trnh:

x+3+

3
x 3 = 5 x + 5 + 5 x 5 x (3; 3)
Li gii

Pt

3+x

5+x=

1
Vi f 0 (x) =
3
3

3x

5 x f (x) = f (x)

1

5

(3+x)2q

(5+x)4
4

Do 3 < x < 3 5 5 (5 + x) > 5 3 (5 + x)2 > 5 3 (3 + x)2 > 3 3 (3 + x)2

1
m
a
r
t
o
a

Suy ra f 0 (x) > 0, x (3; 3) f tng trn (3; 3)


Nn P t f (x) = f (x) x = x x = 0.
Bi: 65

Gii phng trnh: (x + 2)

4
0
9

x + 1 (4x + 5) 2x + 3 = 6x 23
Li gii

t: t =

x + 1 x = t2 1, (t 0)

Phng trnh tr thnh

t3 + 6t2 + t + 17 (4t2 + 1) 2t2 + 1 = 0



 

3
2 +t+17

2t2 + 1 t 1 + t + 1 t +6t42 +1
=0
(t2)(3t2 +4t+8)
2tt(t2)
=0
2 +1+t+1 +
4t2 +1
t = 2 (PT cn li v nghim do VT>0)
Vy Pt c 1 nghim : x = 3.

Bi: 66

Gii phng trnh: x =

1+x+

q
3

1+231+x
Li gii

t: y =

3
1 + x. Phng trnh cho tr thnh:
y 3 + y = 1 + 2y +

GV: V Vn Nhn

1 + 2y y =

n thi H-C

3
1 + 2y
Trang 28

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

Phng trnh c 3 nghim x = 2; x = 1

L Thu

5.

Ch : Phng php ny c th gii c mt lot cc phng trnh nh di y m cc

phng php khc ( nh t n ph)scha chc gii quyt c:


r
q
q

nx = 1 + x + 1 + 1 + x + ... + 1 + 1 + ... +
1+x
(Trong s hng cui c n du cn, do mnh khng g c bng cng thc nn phi ch gii)
2). Cc cn bc khc cng tng t, vn l cci phng trnh cui f (u) = f (v) c gii c
khng, gii c l ok
3). Luyn tp thm:
Gii cc phng trnh sau:
r
q
q

a) x + 1 + x + 1 + 1 + x = 3 1 + 1 + 1 + x
r
q
q

3
3
3
3
b) x = 1 + x + 1 + 3 1 + x + 1 + 3 3 1 + 3 3 1 + x
Bi: 67

Gii phng trnh:

q

1+x
1x



q
2
x
x
+ 1x
x = 2 1+x+1
+1

1
m
a
r
t
o
a
Li gii

K: 0 x < 1
Pt

1+x
1x

+x+2

x(1+x)
1x

=2

x
1 + x 1 + 1x
+1


q
x
= 2 1 + x + 1x

1
x
+ 2 x(1+x)
+ 1x
1 + x + 1x
1x
2



q
q
x
x
2 1 + x + 1x
+1+

1 + x + 1x

2
q
x
x

1 + x + 1x
1 + 1x
= 0, (1)

4
0
9

1
1x

1=0

Vi 0 x < 1 V T (1) 0 v V T (1) = 0 x = 0


Vy phng trnh c nghim x = 0.
Bi: 68

Gii phng trnh:

1+x+

1x

3

1 x2 =

7
2

Li gii
K: 1 z 1

t t = 1 + x + 1 x 1 x2 =

t2 2
2

Phng trnh tr thnh


t2 2
7
3
= (2t 3)(t2 + 2t + 3) = 0 t =
2
2
2

3
Vi t = th 1 + x + 1 x = 23 1 x2 = 18 x = 3 8 7 x = 38 7
2
t3 +

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 29

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Cch 2:
P T 2

1+x+

3 
2

3
1x +
1 + x + 1 x = 9 1 + x + 1 x =
2

Cch 3:
7
2

Phn tch

3
2

+ 12

 2
3
2

1, v t n ph a VT thnh t + 12 t2 1. n y dng hm n iu

vi k t > 0 l ra ngay!
Bi: 69

Gii phng trnh: (2 x)

1 x + (4x 2) 1 + x = 3x x
Li gii

K: 0 x 1
+) Nhn thy x = 0 l mt nghim .

1
m
a
r
t
o
a

+) Vi x 6= 0, phng trnh cho tng ng vi :


t

1
x

2
x

q

1
x

1+ 4

1 = a (a 0) , phng trnh cho tr thnh :

2a + 1 a + 2 2a

Li c

a2

+2=3

4
0
9
2
x

q

1
x

+1=3

a=1

2a2 + 2a + 3 = 2 (1 + a) a2 + 2 ()


2

() (a2 + 2a + 1) 2 (1 + a) a2 + 2 + (a2 + 2) = 0 a + 1 a2 + 2 = 0

a2 + 2 = a + 1 a = 12

4
1
Kt lun : Phng trnh c cc nghim x = 0; x = ; x =
2
5

Bi: 70

Gii phng trnh: (x2 + 3x) 1 +

x2 + 1 =

4x + 12 + 4x + 28

Li gii
k cn c ngha v 2 v cng du l :x > 0

P t x2 + 3x 2 x + 3 + (x2 + 3x) x2 + 1 2 x + 7 = 0





x + 3 x x + 3 2 + (x2 + 3x 4) x2 + 1 + 2 2 x2 + 1 x + 7 = 0

2
x+3

(x1)(x+2)
+
(x

1)
(x
+
4)
x2 + 1 + 22(x1)(4x+3)
=0
x x+3+2
x2 +1+ x+7
x = 1 (Phng trnh cn li v nghim do VT>0)

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 30

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 71

Gii phng trnh:

3
x

2x3 10 = x
Li gii

K: x > 0
Phng trnh cho tng ng vi: 3x3 +
1 , t
x3

t t =

> 0 =>

1
x3

q
3

10
x3

= 1(1)

= t2

Phng trnh tr thnh

3t + 3 2 10t2 = 1 3 2 10t2 = 1 3t 27t3 37t2 + 9t + 1 = 0 (t 1)(27t2 10t 1) = 0


TH1: t = 1 th x = 1
TH2: 27t2 10t 1 = 0 do x > 0 nn t =

5+ 52
27

x =

77 20 13

q
3

Bi: 72

Gii phng trnh:

1
x


x 2
x+1

4(1+ 1+4x)

x+ x2 +3x+2+1

1
m
a
r
t
o
a
Li gii

K: x > 0
Pt

1
x(x+1)2

4
0
9

4+4
1+4x
x+1+ (x+1)(x+2)

= 4x + 4x 1 + 4x
q

1
1
+ x+1
1 + x+1
= 4x + 4x 1 + 4x

x+1+

1
x+1

(x+1)(x+2)

(x+1)2

1
f ( x+1
) = f (4x)

Vi f (t) = t + t 1 + t, t > 0 f 0 (t) = 1 + t + 1 +

Suy ra f

B


1
x+1

= f (4x)

1
x+1

t
2 1+t

= 4x, (x > 0) x =

> 0 f : tng ,t > 0

21
.
2

Bi: 73




Gii phng trnh: 1 + x x2 + 1 = x2 x + 1 1 + x2 x + 2

Li gii
t y =

x2 x + 1

Phng trnh tr thnh

1 + x x2 + 1 = y + y y 2 + 1 x x2 + 1 y y 2 + 1 = y 1
2 1
+y 2 +1)
(x2 y2 )(x2
2
= yy+1
2
x x +1+y

y +1

(x1)(x2 +y 2 +1)

x x2 +1+y y 2 +1

x(x1)
x2 x+1+1

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 31

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

x=1

x2 +y 2
+1

x2 +1+y

x
x2 x+1+1
= 0 (1)
y 2 +1

2

( x2 +1x) + y2 +1y
2( x2 x+1x+1)

+ x2 x+1+1

x x2 +1+y y 2 +1

Ta c (1)
=0
q

x x2 + 1 + y y 2 + 1 > 0 y y 2 + 1 > (x) (x)2 + 1 y > x

x2 x + 1 > x

x2

x0
xR
x<0
x + 1 > x2

x2 x + 1 x + 1 0

x2

x<1

x1

1
m
a
r
t
o
a

nghim x = 1.
Bi: 74

Gii phng trnh: x2 + 2x 1

4
0
9

x R Vy phng trnh c
x + 1 x2 2x + 1

1 x2 = 3

Li gii

pt 2x 1 1 x2 = 3 x2 , (k : 0 x 1)



4x2 1 1 x2 = x4 6x2 + 9 x4 10x2 + 9 + 4x2 1 x2 = 0

x = 1 (l)
(1 x2 ) (9 x2 ) + 4x2 1 x2 = 0 1 x2 = 0

x=1
Vy phng trnh c nghim x = 1.

Bi: 75

Gii phng trnh: 9x2 + (12x2 + x) 2x 3x2 = 4


Li gii
Bi: 76

Gii phng trnh: x2 +




x + 1 3 2x + 1 = x x + 1 + 3 2x + 1

Li gii
Vi phng trnh ny, th tc gi mun chng ta thc hin php nhn phn phi v bt nhn t y.

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 32

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Tht vy ta c phng trnh cho tng ng vi phng trnh :

x2 x x + 1 x 3 2x + 1 + x + 1 3 2x + 1 = 0


x x

 


x + 1 x x + 1 3 2x + 1 = 0

x+1



3
2x + 1 = 0

Bi: 77

Gii phng trnh: x

1+x+

1x +

(1 x) (1 + x) + 1 = x

Li gii

4
0
9

Vi phng trnh ny tc gi luyn cho chng ta ghi nh cc php bin i i s c bit to


cc hng ng thc.
Nhn ton b phng trnh cho 2 ta c phng trnh :

1
m
a
r
t
o
a
2x

[(1 + x) (1 x)]

1+x

1+x

1+x+

1 x 1 + 2 (1 x)(1 + x) + 2 = 0

q


1 + x + 1 x 1 + (1 + x) + 2 (1 x)(1 + x) + (1 x) = 0

 

1+x+

1x
x+

Bi: 78

Gii phng trnh: (x + 13)

Bi: 79

1+x

1x +

1+x+

1x =0

1x=0

x + 1 + 3 (x 3) 3 3x 1 = 12x 4
Li gii



q

Gii phng trnh: x3 2x2 3 2x + 1 2x 1 3 (2x + 1)2 = 1

Li gii
t y =

3
2x + 1

Phng trnh tr thnh


x3 2x2 y + 2xy 2 y 3 = 0 x = y
Suy ra x =

2x + 1 x3 2x 1 = 0 x = 1; x =

GV: V Vn Nhn

1 5
.
2

n thi H-C

Trang 33

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 80

Gii phng trnh: x +

x + 4 + x + 25 + 1 = 2 x + 16
Li gii

K: x 4
PT x +

x + 25 + 1 2 x + 16 = 0

x+4+

t f (x) = V T ta c
1
1
1
f 0 (x) = 1
+
+
>0
x + 16 2 x + 4 2 x + 25
f (x) tng tng m x = 0 l nghim nn cng l nghim duy nht.
Cch 2:
PT x +
x+

x + 4 2 + x + 25 5 = 2 x + 16 8

x
x+4+2

x
x+25+5

x
= 2 x+16+4

1
m
a
r
t
o
a

1
1
2
x 1 + x+4+2
+ x+25+5
x+16+4
=0

2
12 1 +
Ta c x + 16 + 4 4 x+16+4

1
x+4+2

1
x+25+5

2
x+16+4

4
0
9

= 0 v nghim

Vy phng trnh c nghim x = 0.


Bi: 81

Gii phng trnh: x3 + 2 (x + 1)3 + 2 (x + 2)3 = 3x + 4


Li gii

K: x > 1
Ta c

(x + 2)3 = [1 + (1 + x)] 2 1 + 32 (1 + x) (x + 1)2 (4x + 7) 0 ng vi x > 1

Suy ra V T x3 + 0 + 2. 3x+5
= (x3 + 1) + 3x + 4 3x + 4 = V P
2
V V T = V P x = 1
Vy phng trnh c nghim x = 1.

Bi: 82

Gii phng trnh: x(x2 3x + 3)

x3 1 = 0
Li gii

K: x 0

P t x3 3x2 + 3x 1 = x3 (x 1)3 = x3 x 1 = x
 2

x x 1 = 0 x = 1+2 5
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 34

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 83

Gii phng trnh:

x2 + 9x 1 + x 11 3x = 2x + 3
Li gii


2

P t x 11 3x = 2x + 3 x2 + 9x 1 x2 (11 3x) = 2x + 3 x2 + 9x 1

3
2 +21x+8
3x 6x

2
x2 + 9x 1 = 0
2x+3



3(3x3 6x2 +21x+8)


2 + 9x 1 = 0

9x

8
+
9x
+
8

6
x
2x+3
x(9x2 36x+20)
5(9x2 36x+20)

+
=0
2x+3
9x+8+6 x2 +9x1

9x2 36x + 20 = 0

x
2x+3

= 0 (2)

2
9x+8+6 x +9x1

2
3

x=

10
3

(1)

(2) x +

(1)

1
m
a
r
t
o
a
2

x2 + 9x 1

+ x

3
2

2

Vy nghim ca phng trnh x = 23 ; x =


Bi: 84

Gii phng trnh:

x+1+ 3 x1
2

15
4

= 0 (V N )

10
.
3

4
0
9

x
3

Li gii

t f (x) =

x+1+

Khi : 

x1

2x
3

2

x+1 3x+1

f 0 (x) =
0
3 x2 1
Do vy: f (x) ng bin trn ton tp xc nh. Ni cch khc: f (x) c nghim duy nht.
3

M: f (0) = 0.

Bi: 85
q

Gii phng trnh:

x+1
2

x+2
3

x+3
4

= 3x
Li gii

K: x > 0 pt x

2x2
x1
2(x+ x+1
)
2

(x 1)

x+1
2

3x2
x2
3(x+ x+2
)
3

2x+1

2(x+ x+1
)
2

+x

x+2
3

4x2
x3
4(x+ x+3
)
4

3x+2

3(x+ x+2
)
3

+x

x+3
4

=0

=0

4x+3

4(x+ x+3
)
4

=0

x = 1 (Trong ngoc lun lun >0).


GV: V Vn Nhn


n thi H-C

Trang 35

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 86

Gii phng trnh: x3 + 12x + 7 2 + x + 7 8 x = 6x2 + 9


Li gii
Vit phng trnh v dng:

x3 6x2 + 12x + 19 + 7( x + 2 1) + 7( 8 x 3) = 0
Khi
(x + 1)(x2 7x + 19 +
Biu thc x2 7x + 19 +

7
x+2

7
8x+3

7
7

)=0
8x+3
x+2

> 0 vi 2 x 8

Nn phng trnh c nghim duy nht x = 1.


Bi: 87

Gii phng trnh: 4x2 10x 61 + (2x + 3) 2x + 1 + 2 x = 0

1
m
a
r
t
o
a
Li gii

K:x > 0

P T 4x2 4x 48 + (2x + 3)

4
0
9

2x + 3 3 + 2 x 4 = 0


2x8
+ 2 x4
4 (x + 3) (x 4) + (2x + 3) 2x+1+3
=0
x+2

x=4

2
+
4 (x + 3) + (2x + 3) 2x+1+3

2
x+2

= 0 ()

Do x > 0 nn pt (*) v nghim.

Bi: 88

r 

Gii phng trnh: x + x + x + x = 2 3 2

1
x7

1
x5

1
x3

1
x

Li gii

K: x 6= 0
q

pt (x4 + 1)(x3 + x) = 2 3 2(x4 + 1)( x x+1


7
q

+1
(x4 + 1)(x2 + 1) = 2 3 2(x4 + 1)( xx10

a.b = 2 3 2.a (a1)b 2 .x2


a3 b 3 =
ab =

16ab
x2 (a1)2

4
x(a1)

x11 + x9 + x7 + x5 4 = 0
x = 1 V f (x) ng bin.
GV: V Vn Nhn


n thi H-C

Trang 36

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 89

Gii phng trnh:

x2+

4x+

2x 5 = 2x2 5x
Li gii

K: x 25 ; 4
 
 


x21 +
4x1 +
2x 5 1 (2x2 5x 1) = 0
PT
(x 3)

1
x2+1

1
1

Mt khc, ta thy:
nn

1
x2+1

1
4x+1

1
4x+1

2
x2+1

(2x + 1) = 0

11 + 12 (2x + 1) < 0, vi mi x
+

2
x2+1

(2x + 1) < 0 vi mi x

5
;4
2

5
;4
2

Vy phng trnh c nghim x = 3.

Bi: 90

Gii phng trnh: 4 x + 1 1 = 3x + 2 1 x + 1 x2


Li gii

1
m
a
r
t
o
a

K: x [1; 1]

t x + 1 = a, 1 x = b, a, b > 0

4
0
9

Phng trnh cho tr thnh

2a2 + ab b2 2 (2a b) = 0 (2a b) (a + b 2) = 0


+/ Nu 2a = b x =

3
5

+/ Nu a + b 2 = 0 x = 0.
Bi: 91

Gii phng trnh:

2x+1
2x2 +6x+5

2
x+ x2 +10x+10

Li gii

Bin i phng trnh thnh

2x2 + 11x + 10 (2x + 1) x2 + 10x + 10 = 0


t t =

x2 + 10x + 10 a v phng trnh


t2 (2x + 1)t + x2 + x = 0

c t = 1.

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 37

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 92
q
q

Gii phng trnh: 15x2 + 10 (x + 1)3 + 26 = 6 (x + 1)5 + 30 x + 1

Li gii
t t =

x + 1 x = t2 1, (t 0)

a phng trnh v dng theo t


2

15 t2 1

+ 10t3 + 26 = 6t5 + 30t

f (t) = 6t5 15t4 10t3 + 30t2 + 30t 41 = 0, (t 0)

Ta c

f 0 (t)

= 30 (t2 t 1) 0

f (1) = 0
Vy Pt cho c 1 nghim x = 0.

1
m
a
r
t
o
a

Bi: 93

Gii phng trnh:

1
x3

10
x2

3
x

2
10x1

=0

Li gii

Pt

1+10x
x2

t: t =

4
0
9

.Suy ra Pt theo t c nghim duy nht : t = 1

+3+

x
10x1

2x
10x1

10x+1
x2

=0

= t12

1
Phng trnh theo t c dng: t12 + 3 + 2t = 0 2t3 + 3t2 1 = 0 t = 1 hoc t =
2

Suy ra 10x 1 = x hoc 10x 1 = 2x.

Bi: 94

Gii phng trnh:

t t =

q
3

3x 2 x =

(3x 2)2 + (x + 1) 3 3x 2 + 3x 6 = 0
Li gii
t3 +2
3

Phng trnh theo t c dng


t2 +

t3 +2
3

+ 1 t + t3 4 = 0 t4 + 3t3 + 3t2 + 5t 12 = 0

t=1
(t2 + 2t 3) (t2 + t + 4) = 0

t = 3

.
Vy x = 1; x = 25
3

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 38

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 95

Gii phng trnh:

10 x +

x1=

Li gii
K: x [1; 10]

t 10 x = a, x 1= b
Phng trnh tr thnh
x=1

a + b

a4

3
a=0

a=

+b =9

x = 10 l nghim phng trnh.

Bi: 96

Gii phng trnh:

1 + x2

x2 + x + 4 =

x2 + x + 5 + x

Li gii
t t =

1
m
a
r
t
o
a

x2 + x + 4, t 0

Phng trnh tr thnh


q

x2 + 1 x = t2 + 1 + t (x)2 + 1 + (x) = t2 + 1 + t

Xt hm s: f (u) = u2 + 1 + u f 0 (u) = uu2 +1 + 1 > 0


x = t x =

x2 + x + 4

x0

Bi: 97

4
0
9

x = 4.

= 4

q


Gii phng trnh: (2x + 1) 1 + 2x + 1 + 1 = 3 2x + 1 3 (x + 1)2

Li gii

K: x 12

P T 2(x + 1) + ( 2x + 1)3 3 2x + 1. 3 (x + 1)2

t: u = 3 x + 1 v = 2x + 1 >= 0 2u3 v 2 = 1

Phng trnh tr thnh:


2u3 + v 3 3u2 v = 0 (u v)2 (2u + v) = 0 u = v u =

v
2

+TH1: Vi u = v th v () ta c: u = v = 1 suy ra x = 0
3

+TH2: Vi u = v2 th vo (*) ta c v4 v 2 = 1 v nghim do v > 0


Vy phng trnh c nghim duy nht x = 0.

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 39

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Cch 2:

P t 2 (x + 1) +

t a =

x + 1, b =

2x + 1

3

=3


3

x+1

2

2x + 1

2x + 1 Phng trnh tr thnh

b = 2a
2a3 + b3 = 3a2 b (2a + b) (a b)2 = 0

b=a

Suy ra

2x + 1 = 2 3 x + 1 (V N : x 21 )
x (8x2 + 11x + 4) = 0

2x + 1 = 3 x + 1
Vy Pt c 1 nghim : x = 0.
Bi: 98

Gii phng trnh:

q
3

4
0
9

(4x + 1)2 +

x + 1 3 4x + 1 = (x + 1)( 3 4x + 1 + x + 1)

1
m
a
r
t
o
a
Li gii

K: x > 1

t: a = 3 4x + 1, b = x + 1 ta c

a2 + ab = b2 (a + b) a (a + b) = b2 (a + b) a = b a = b2

a = b (4x + 1)2 = (x + 1)3 x3 13x2 5x = 0, x 41 x =

a = b2 3 4x + 1 = x + 1, x 41

x = 0 x2 + 3x 1 = 0 x = 0 x =

a = b2 3 4x + 1 = x + 1, x 41
x = 0 x2 + 3x 1 = 0 x = 0 x =

13 189
2

3+ 13
2

3+ 13
2

Bi: 99

Gii phng trnh:

(1 + x)3

(1 x)3 = 3x
Li gii

P T x.
+ 1+x+ 1x3 =0
1+x+ 1x
!

Cch 2:
t:

= 1x

1+x

, (u, v 0) u2 + v 2 = 2; u2 v 2 = 2x

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 40

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Khi phng trnh cho tr thnh :





3 2
3
u v 2 = 0 (u v) u2 + uv + v 2 = (u v) (u + v)
2
2

u3 v 3 =

3
(u v) u + uv + v (u + v) = 0
3

Vi u v = 0 u = v 1 + x = 1 x x = 0.


Vi u2 + uv + v 2 23 (u + v) = 0 (u + v)2 uv = 32 (u + v) (1)

2
t t = u + v = 1 + x + 1 x,
2 t 2. ta c uv= t 22 .
t = 1(loi)
= 32 t t2 3t + 2 = 0

t=2

Vi t = 2 u + v = 2 1 + x + 1 x = 2 1 x2 = 1 x = 0

Khi (1) tr thnh :t2

t2 2
2

Vy phng trnh cho c nghim duy nht x = 0.


Bi: 100
q

Gii phng trnh:

1
2x

1
x

1
m
a
r
t
o
a
Li gii

K: 0 < x < 2; 2

1
2x

4
0
9

Bnh phng 2 v ta c:

t:

1
1
= 2 2x2 2 x x2 = 2 x
x
2x

2 x = t (t 0) x = 2 t2

Khi , Phng trnh c vit li thnh:

2t5 t4 8t3 + 4t2 + 7t 4 = 0

(t 1) (t2 + t 1) (2t2 t 4) = 0

t=1

t=
t=

1 5
2

1 33
4

t=1
t=
t=

t=1
t=
t=

1+ 5
2

1+ 33
4

2x=12x=1x=1

1+ 5
1+ 5
3 5
1+ 5

x
=

x
=

x
=
2
2
2
2

1+ 33
1+ 33
17+ 33
1+ 33

x
=

x
=

x
=

4
4
8
8

i chiu vi iu kin. Vy phng trnh cho c 2 nghim:x = 1; x =

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

1+ 5
.
2

Trang 41

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 101

Gii phng trnh:

6
x+3

1
1+x

2+3 1+x

Li gii

1+x=a
a2 = x + 1
(a,
b
>
0)

a2 b2 + 3a = (x + 3)

b2 = 3 1 + x 2

2 + 3 1 + x = b
Phng trnh cho tr thnh :
t

6
a2 b2 +3a

1
a

1
b

a3 b3 + 3a2 3ab + ba2 ab2 = 0


(a b) (a2 + b2 + 3a) = 0 a = b
Thay tr li cho ta : x = 0; x = 3.
Bi: 102

Gii phng trnh:

4
0
9

2x 3x+ 3x 6x+ 6x 2x

1
m
a
r
t
o
a
Li gii

K: 0 x 2
2


2 x + 3 x + 6 x = 11 x
Pt

3 x + 6 x = 11 x 2 x

9 2x + 2 3 x 6 x = 13 2x 2 11 x 2 x

3 x 6 x = 2 11 x 2 x

18 9x + x2 = 26 13x + x2 4 11 x 2 x

2x=0

11 x 2 x = 2 x
x=2

11 x = 2 x
Vy Pt c 1 nghim : x = 2.

Bi: 103
q

Gii phng trnh: x3 + 2 (2x + 1)3 = 3x2 + 6x + 2


Li gii
t: t =

2x + 1 0 x =

t2 1
2

Khi phng trnh tr thnh


(t2 1)3
(t2 1)2
t2 1
+ 2t3 = 3
+6
+ 2 t6 9t4 + 16t3 9t2 + 1 = 0
8
4
2
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 42

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

+ Vi t = 0 khng l nghim ca phng trnh


+ Vi t 6= 0 chia hai v ca phng trnh cho t3 ta c
t3 +

1
t3

9(t + 1t ) + 16 = 0 (t + 1t )3 12(t + 1t ) + 16 = 0 (t + 1t 2)2 .(t + 1t + 4) = 0

Vi t + 1t 2 = 0 t = 1 x = 0
Vi t + 1t + 4 = 0 do t > 0 nn phng trnh v nghim.
Cch 2:
Cng hai v ca phng trnh cho (2 x) ta c :
x+2x=2x+

2 x. 3 x + 3 x. 6 x + 6 x. 2 x

( 2 x + 3 x)( 2 x + 6 x) = 2 (1)
Tng t ta cng c cc iu sau :

3 = ( 3 x + 2 x)( 3 x + 6 x) (2)

6 = ( 6 x + 2 x)( 6 x + 3 x) (3)

1
m
a
r
t
o
a

Nhn 3 phng trnh (1), (2), (3) v theo v v ly cn bc hai ta c :

4
0
9

( 2 x + 3 x)( 2 x + 6 x)( 3 x + 6 x) = 6 (4)


T (1), (2), (3), (4) ta c h sau :

3 x + 6 x = 3 (5)

2 x + 6 x = 2 (6)

2 x + 3 x = 1 (7)

T phng trnh (5), bnh phng hai v ri chuyn v ta c :

x=

(3 x)(6 x) x2 = (3 x)(6 x) x = 2

Tng t cho cc phng trnh khc ta c :


(6) (6 x)(2 x) = (2 x)2 x = 2
(7) (2 x)(3 x) = (2 x)2 x = 2
Vy phng trnh cho c mt nghim l x = 2.

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 43

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 104


Gii phng trnh: 2 x +

1+x
x+2

+5=3 1+

1+x

Li gii
t: t =

1 + x 0 x = t2 1

Phng trnh tr thnh

2(t2 1 +

t
) + 5 = 3(1 + t) 2t4 3t3 + 2t2 t = 0 t(t 1)(2t2 t + 1) = 0
t2 + 1

Bi: 105
q

Gii phng trnh: x2 ( x + 1) + 4( x 1) + 2 x + 1 = x3 + 2x2 + x + 2


x1

Li gii
Bi: 106

1
m
a
r
t
o
a

Gii phng trnh: x

2 +2x2

x3

q
4

x2 +2x+2
x2 +4x+5

Li gii

Bi: 107

4
0
9

Gii phng trnh: (3x + 1)2 (2x + 2) 3x + 1 = (4x + 2) 4x2 + 5 3x 7


Li gii


2 
2

P t x + 1 3x + 1 + 2x + 1 4x2 + 5 = 0

x + 1 3x + 1 = 0

x = 1.

2x + 1 4x2 + 5 = 0

Bi: 108

Gii phng trnh:

4
1
1

=
2
9x
2
3x + 2
Li gii

K: x 6= 0; x 2
3

t: 3x + 2 = a (a 0)

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 44

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Khi , phng trnh tr thnh:


4
(a2 2)2

1
a

1
2

8a 2(a2 2) = a(a2 2)

(a 2) (a2 + 2a 2) (a2 + 2a + 2) = 0

a=2

a = 1 3
a = 1 + 3

a = 2 3x + 2 = 2 x = 32

a = 1 + 3 3x + 2 = 1 + 3

a=2

Vy phng trnh cho c nghim x =

22 3
;x
3

22 3
3

= 23 .

Bi: 109

Gii phng trnh:

x4 + 2x3 + 3x2 + 4x +

1 2x = 4x3 4x4 + x + 1

Li gii
Bi: 110

1
m
a
r
t
o
a

Gii phng trnh: 13 2x2 x4 + 9 2x2 + x4 = 16 2


Li gii

4
0
9

iu kin : 2x2 x4 0

p dng bt ng thc BCS ta c :


q
q
V T 2 = ( 2. 13.(2x2 x4 ) + 3 3 3(2x2 + x4 ))2 (13 + 27)x2 .(32 x2 ) = 4.10x2 (32 10x2 ) Tip
tc ta c

4.10x2 (32 10x2 ) 4.(

10x2 + 32 10x2 2
) = 322 = V P 2
2

Du
bng xy ra khi :q
q

13.(2x2 x4 )
3(2x2 + x4 )

=
2 10
x=
13
3 3

2
2

10x = 32 10x
Bi: 111

Gii phng trnh: 2 x3 2x2 + x + 4 = x2 2x + 5


Li gii
iu kin :x3 2x2 + x + 4 0
Phng trnh cho c vit li di dng :
q

(x + 1)(x2 3x + 4) = (x + 1) + (x2 3x + 4)

t a = x + 1, b = x2 3x + 4, vi a.b 0 phng trnh tr thnh

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 45

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

a2 + b2 2ab = 0 a = b

Suy ra x + 1 = x2 3x + 4 x = 1 x = 3.

Bi: 112

Gii phng trnh:

1
1+ 1+x

x
1+ 1+2x

1
1+ 1+3x

=1

Li gii
K: x

1
3

Ta c:


Suy ra
VT =

1+x+

1+x+

1
1+ 1+x

VT
VT

1 + 3x

= 2 + 4x + 2 1 + 4x + 3x2 2 + 4x + 2 1 + 4x + 4x2 = 4 (1 + 2x)

1 + 3x 2 1 + 2x, (1)

1
1+ 1+3x

4
2+2 1+2x
x+2

1+ 1+2x

VT VP

2

x
1+ 1+2x

x
, (do
1+ 1+2x

2+ 1+x+ 1+3x

x
1+ 1+2x

: (1))

1
m
a
r
t
o
a

VT VP

x+2

1+ 1+2x

x2

(1+ 1+2x)(x+1+ 1+2x)

1=

x+1
1+2x
1+ 1+2x

V V T V P = 0 x = 0..
Bi: 113

Gii phng trnh: x2 + x + 2 (x + 1)3 + 1 = 3 (x + 1)

4
0
9

3
x2 + x + 1

Li gii

Nhn thy x = 1 khng phi nghim, ta xt x khc 1, khi


pt

u2
v2

Cch 2:

+ 2 uv = 3

K: x 1

t a = x + 1, b = 3 x2 + x + 1, a 0, b > 0
Khi phng trnh cho tr thnh :
2a3 3a2 b + b3 = 0 (a b)2 (2a + b) = 0
q

+ Trng hp a = b suy ra x + 1 = 3 x2 + x + 1 x2 + x + 1 = (x + 1)3 x (x3 + 2x2 1) = 0


+ Trng hp 2a + b = 0 v nghim.

Bi: 114

Gii phng trnh: 2 (x2 + 2x + 2)

x2 + 2x + 2 + (x 1) x + 2 = 0
Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 46

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

k : 2 x 1
Pt 2

q

3

(x + 1) + 1

4 (x + 1)2 + 1

i3

= (1 x) x + 2

= (1 x)2 (x + 2) , (1)

Ta c:V T (1) V P (1) 4 (1 x)2 (x + 2) = (2 x) (x + 1)2 0, (vi : 2 x 1)


V V T (1) V P (1) = 0 x = 1..

Bi: 115

Gii phng trnh: (x2 6x + 11)

x2 x + 1 = 2 (x2 4x + 7)

x2

Li gii

Pt

2
x
x+1
x2

2x2 8x+14
x2 6x+11

2
x 2x+3
x2( x2 x+1+ x2)

x2 x+1
x2

x2

x2 2x+3
x2 6x+11

x2 2x+3
x2 6x+11

4
0
9

x 2 x2 x + 1 + x 2 = x2 6x + 11 (x2 x + 1) x 2 x2 x + 1 6 (x 2) = 0

 


x2 x + 1 3 x 2
x2 x + 1 + 2 x 2 = 0


x2 x + 1 = 3 x 2 ... x = 5 6.

1
m
a
r
t
o
a

Bi: 116

Gii phng trnh: x 1 +

1 + 2x + 1 =

(x2 + x + 1) (3x + 2)

Li gii

1
2
Khi phng trnh cho c vit di dng :
q

(x + 1) + (x 2x + 1 (x2 + x + 1)(3x + 2) = 0
x2 (2x + 1) (x2 + x + 1)(3x + 2)
q
(x + 1) +
=0
(x 2x + 1 (x2 + x + 1)(3x + 2)
(x + 1)2 (x + 2)
q
(x + 1) +
=0
(x 2x + 1 (x2 + x + 1)(3x + 2)
(x + 1)(x + 2)
q
(x + 1)(1
=0
(x 2x + 1 (x2 + x + 1)(3x + 2)
Suy ra
q

(x + 1)(x + 2) = (x 2x + 1 (x2 + x + 1)(3x + 2)


K:x

(x + 1)2 (x + 2)2 = 5x3 + 6x2 + 5x + 2 + 2x (1 + 2x)(x2 + x + 1)(3x + 2)


q

2 x2 (1 + 2x)(x2 + x + 1)(3x + 2) = x4 + x3 + 7x2 + 7x + 2


q

(x4 + x3 + x2 )(6x2 + 7x + 2) = (x4 + x3 + x2 ) + (6x2 + 7x + 2)

t a = x4 + x3 + x2 , b = 6x2 + 7x + 2, a, b 0 Khi

2ab = a2 + b2 a = b
Suy ra
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 47

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

x4 + x3 + x2 = 6x2 + 7x + 2
x4 + x3 5x2 7x 2 = 0
(x2 2x 1)(x2 + 3x + 2) = 0

x2 2x 1 = 0 x = 1 2
Giao vi iu kin phng trnh c nghim : x = 1 +

2.

Bi: 117

Gii phng trnh: 3 x2 + 4x 5 + x 3 = 11x2 + 25x + 2


Li gii

x2 + 4x 5 0

K: x 3

11x2 + 25x + 2 0
Bnh phng 2 ln ln ta c:

1
m
a
r
t
o
a
(x2 + 7) (x2 21x + 70) = 0

x2 21x + 70 = 0 x =

i chiu iu kin

Vy phng trnh cho c nghim x =


Bi: 118

Gii phng trnh: 1 +

(1 + x)3 = x +

K: x 0

21+ 161
;x
2

1+x

21 161
2

21 161
.
2

q

1+

4
0
9


1+x

Li gii

Khi phng trnh cho c vit li di dng :


q

(1 + 1 + x)3 3 1 + x(1 + 1 + x) = (x + 1 + 1 + x 2) 1 + 1 + x

t: t = 1 + 1 + x, t 1
Khi phng trnh cho tr thnh :

t3 3t(t 1) = ((t 1)2 + t 2) t

t(t2 3t + 3) = (t2 t 1) t

t(t2 3t + 3) = (t2 t 1)
t(t2 3t + 3)2 = (t2 t 1)2
t5 7t4 + 17t3 17t2 + 7t 1 = 0
(t 1)(t4 6t3 + 11t2 6t + 1) = 0
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 48

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

1 + x = 1 x = 1(l)
1
1
1
 t4 6t3 + 11t2 6t + 1 = 0 (t + )2 2 + 6(t + ) + 11 = 0 (t + 3)2 = 0
t
t
t
5
1
3

t + = 3 t2 3t + 1 = 0 t =
t
2

3+ 5
1+ 5
1+ 5
3+ 5
1+ 1+x=
1+x=
x=
Suy ra t =
2
2
2
2
1+ 5
Vy phng trnh c nghim x =
2
Cch 2:
q

t: 1 + 1 + x = a (a 0)


t=11+

Suy ra:

x = (a2 1) 1 = a4 2a2

1 + x = a2 1
2

Phng trnh cho tr thnh:


2

a (a + 1) (a2 a 1) = 0

1
m
a
r
t
o
a

a=0

a = 1

a=

1 5
2

a = 0

a =

1+ 5
2

a=0
a=

x + 1 = 1(L)

x + 1 = 1+2 5 x =

Vy phng trnh cho c nghim duy nht x =


Bi: 119

Gii phng trnh: x2 +

1
x2

1+

1+ 5
2

4
0
9

1+ 5
2

1+ 5
.
2

1 + x2 = 2 1 +

1 + x2

Li gii

Khi phng trnh cho tr thnh :


q

4
2
2
x + (1 + 1 + x ) = 2x 1 + 1 + x2
q

2
(x 1 + 1 + x2 )2 = 0
q

2
x = 1 + 1 + x2

x4 = 1 + 1 + x2 1 + x2 ( 1 + x2 (x2 1) 1) = 0

5
2
2
2
2
2
4
2
2
Suy ra: 1 + x2 (x 1) = 1 (1 + x )(x 1) = 1 x (x x 1) = 0 x =
2
s

1
+
5
1
+
5
Suy ra x2 =
x=
2
2
Cch 2:
q

2
x2 + 1+ x1+x
2 1 + 1 + x2 (AM GM )
2
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 49

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

x4 = 1 + 1 + x2 1 + x2 (x2 1) = 1

t t = 1 + x2 x2 = t2 1
phng trnh thnh:t3 2t = 1 t =

1+ 5
2

x =

1+ 5
2

Bi: 120

Gii phng trnh: 2x3 4x2 + 3x 1 = (5x3 3x4 ) 3 3x


Li gii
Bi: 121

Gii phng trnh: x + 2 (x + 1)3 + 1 = 2x2 + 2x + 2x x + 1


3

Li gii
Bi: 122

Gii phng trnh: (x + 1) (x2 x + 2) = (x2 + x + 1)

x2 2x + 3

1
m
a
r
t
o
a
Li gii

K: x 1

4
0
9

Khi phng trnh cho c vit li di dng :

x3 + x + 2 = (x2 + x + 1) x2 2x + 3

x(x2 2x 1) = (x2 + x + 1)( x2 2x + 3 2)


x2 2x + 3 4
x(x2 2x 1) = (x2 + x + 1)( 2
)=0
x 2x + 3 + 2
x2 + x + 1
(x2 2x 1)(x 2
)=0
x 2x + 3 + 2

Trng hp 1 : x2 2x 1 = 0 x = 1 2

Trng hp 2 :

x(2 + x2 2x + 3) = x2 + x + 1

(2x 1) + x( x2 2x + 3 (x + 1)) = 0
x(x2 2x + 3 x2 2x 1)

(2x 1) +
=0
x2 2x + 3 + x + 1

1
2x
) = 0 Suy ra: x = hoc x2 2x + 3 + x + 1 = 2x
(2x 1)(1 2
2
x 2x + 3 + x + 1
Bi: 123

Gii phng trnh:

x2 + x +

q
q

x + 1 + 1 + x2 x + x + 1 + 1 = 2 1 + 1 + x

Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 50

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 124

1
1
2
Gii phng trnh: 2
+ 2
=
x + x + 1
x x + 1
1 x2
Li gii
VT =

1
4
1

x2 + x + 1
x2 x + 1
x2 + x + 1 + x2 x + 1

4
2

(22x2 )

2
=
=
1 x2

VP
Du "=" xy ra khi x = 0..

Bi: 125

Gii phng trnh:

2x + 4

1+x=1
Li gii

K: x 2

t: t = 3 1 + x x = t3 1 phng trnh
tr thnh

1
m
a
r
t
o
a

t + 1

2t3 + 2 t = 1 2t3 + 2 = t + 1

2t3 t2 2t + 1 = 0

t + 1

(t 1)(t + 1)(2t 1)

t + 1

2t3

B
0

(t 1)(2t2 + t 1) = 0

=0

2t3 + 2 t = 1 2t3 + 2 = t + 1

t + 1

4
0
9

t + 1

(t 1)(t + 1)(2t 1)

t2 2t + 1 = 0

t + 1

(t 1)(2t2

+ t 1) = 0

=0

Vi t = 1 th x = 0

Vi t = 1 th x = 2
1
7
Vi t = th x = .
2
8

Bi: 126

Gii phng trnh:

x2 + 4x 3 + x x2 =

4x + 1 2

Li gii

K: x 2 + 7

P t x2 + 4x 3 4x + 1 = x2 x 2
x2 4

2
= (x + 1) (x 2)
x + 4x 3 + 4x + 1
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 51

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

x=2

x+2
= 0 (1)
4x + 1
x+1

x+2
0
V T (1) f (x) = 4x + 1
Do f (x) > 0 nn
x+1


f (x) f 2 + 7 > 0 V T (1) > 0 (1) : V N
x2 + 4x 3 +

Vy Pt c 1 nghim :x = 2.

Bi: 127

Gii phng trnh: 3x x2 2 + 3x2 4 = 2. 3x4 3x2 4


Li gii

P t 3x x2 2 = 2 3x4 3x2 4 3x2 4, (1)

Do x2 2 3x4 3x2 4 3x2 4 V P (1) 0 V T (1) 0


Khi

1
m
a
r
t
o
a

(1) 9x4 18x2 = 12x4 9x2 20 4 3x2 4 3x4 3x2 4

(3x4 3x2 4) 4 3x4 3x2 4 3x2 4 + 4 (3x2 4) = 0


2


3x4 3x2 4 2 3x2 4 = 0

3x4 3x2 4 = 2 3x2 4 x4 5x2 + 4 = 0

4
0
9

Theo k chn c 1 nghim : x = 2.


Bi: 128

Gii phng trnh: (x 1) x2 + x + 1 + (x + 1) x2 x + 1 = 2x2

Pt x

x2 + x + 1 +

Li gii

x2 x + 1

x2

2x

= 2x2
+ x + 1 + x2 x + 1

x=0

2



x2 + x + 1 + x2 x + 1 2x x2 + x + 1 + x2 x + 1 + x2 = x2 + 2 (1)

2

2

(1)
x2 + x + 1 + x2 x + 1 x =
x2 + 2 , (2)

Do: x2 + x + 1 + x2 x + 1 > x, x R nn

(2) x2 + x + 1 + x2 x + 1 = x + x2 + 2

2x2 + 2 + 2 x4 + x2 + 1 = 2x2 + 2 + 2x x2 + 2

x4

x0
x=1
+ x2 + 1 = x4 + 2x2

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 52

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Vy Pt c 2 nghim : x = 0; x = 1.

Bi: 129

Gii phng trnh: (1 + x) x2 x + 1 + (1 x) x2 + x + 1 = 2


Li gii

pt (x + 1) x2 x + 1 (x 1) x2 + x + 1 = 2

(x + 1)( x2 x + 1 1) (x 1)( x2 + x + 1 1) = 0
(x + 1)(x2 x)
(x 1)(x2 + x)

=0
2
x2 + x + 1 + 1
x x+1+1

(x + 1)(x2 x) = 0

1
1

2
=0
2
x x+1+1
x +x+1+1

x=1

x = 1

Bi: 130

1
m
a
r
t
o
a

Gii phng trnh: x2 x + 3 + 2 5x 6 = x( 5x2 + 9x 18 + 2)


Li gii

4
0
9

6
5
Khi phng trnh cho tr thnh :

x(x x + 3 5x2 + 9x 18) 2(x 5x 6) = 0


x(x3 + 3x2 5x2 9x + 18) 2(x2 5x + 6)


=0
x + 5x 6
x x + 3 + 5x2 + 9x 18
2(x2 5x + 6)
x(x3 2x2 9x + 18)


=0
x + 5x 6
x x + 3 + 5x2 + 9x 18
x(x 2)(x 3)(x + 3)
2(x 2)(x 3)

=0

x + 5x 6
x x + 3 + 5x2 + 9x 18
x(x + 3)
2

(x 2)(x 3)(

)=0
x x + 3 + 5x2 + 9x 18 x + 5x 6
Trng hp 1: (x 2)(x 3) = 0 x = 2 x = 3

Trng hp 2: x(x + 3)(x + 5x 6) = 2(x x + 3 + 5x2 + 9x 18)

x x + 3( 5x2 + 9x 18 2) + (x2 (x + 3) 2 5x2 + 9x 18) = 0 ()

6
105
t: a = x x + 3 v b = 5x2 + 9x 18 vi a
v b 0
25
Khi phng trnh () tr thnh :

K: x

a(b 2) + (a2 2b) = 0 (a + b)(a 2) = 0

a = b(l)

a = 2 x x + 3 = 2 x (x + 3) = 4 x + 3x2 4 = 0 (x 1)(x + 2)2 = 0 , phng trnh

GV: V Vn Nhn

a=2

n thi H-C

Trang 53

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

ny v nghim v x

L Thu

6
5

Vy phng trnh cho c nghim : x = 2; x = 3.

Bi: 131
2

Gii phng trnh: 1 + (x + x + 1) x +

r

1+

1
x2 +x+1

3

= (1 x3 )

1x

Li gii
K: x 1
t:

1+

1
x2 +x+1

> 1, v =

1x0

Khi phng trnh tr thnh :

1+

u2

1
1
(1 v 2 + u3 ) = 2
v3
1
u 1

v 3 + v 2 = u3 + u2 v = u
Vy

(1 +

1
x2 +x+1

1
m
a
r
t
o
a

Vy phng trnh c mt nghim x = 1.


Bi: 132

4
0
9

1
1 x 1 + x2 +x+1
= 1 x x3 + x2 + x + 1 = 0 (x + 1)(x2 + 1) x = 1

Gii phng trnh: x x2 + x 2 + 3x x5 1 = (x2 + 3)(3x7 2x2 + x 2)

Li gii

K: x 1

  

x2 + x 2; x 3 x5 1 , x; 3
q

Ta c: V T x2 + x 2 + 3x2 (x5 1) x2 + 3 = V P

Dng BCS cho 2 b s :

Pt V T = V P

x2 +x2
x


x 3 x5 1
3

f (x) = x9 x4 x2 x + 2 = 0, (x 1)
f 0 (x) = 9 (x8 x3 ) + 5 (x3 x) + 3 (x 1) + 2 > 0, (do : x 1)
V f (1) = 0. Vy phng trnh c nghim x = 1.

Bi: 133

Gii phng trnh:

3x 2 = x2
Li gii

Bi: 134

Gii phng trnh: (2x + 3) 4x + 1 = 8x + 5


Li gii
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 54

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu


2

Pt
4x + 1 2 (2x + 3) 4x + 1 + 12x + 9 = 0

 


4x + 1 3
4x + 1 4x 3 = 0 ...

x = 2.
Bi: 135

Gii phng trnh:

x2 9
+ 19x2 + 50x + 40 + 3x + 7 = 5x + 8
4x + 3
Li gii

Bi: 136
s

Gii phng trnh: (x 4)(x + 1) + 4(x 4)

x+1
+3=0
x4

Li gii
K: x 1 x > 4
q

1
m
a
r
t
o
a

t2 + 4t + 3 = 0 phng trnh v nghim.


Trng hp 2: x 1

t2 4t + 3 = 0 t = 1 t = 3

3 29
t=1x=
2
3 61
t=3x=
2
Bi: 137

Gii phng trnh:

4x 3 +

x + 1 = 2 4x2 + x 3 + 5x 22
Li gii

x + 1, t 0

t2 t 20 = 0 t = 5 2 4x2 + x 3 = 27 5x ...

t t =

4x 3 +

4
0
9

(x + 1) (x 4), t 0 phng trnh tr thnh

Trng hp 1: x > 4, t t =

Bi: 138

Gii phng trnh: x3 +

(x2 1)3 = x 2(x2 1)


Li gii

Bi: 139


Gii phng trnh: x 2 +

x + 1 + 1 = (x + 1)

3x + 2

Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 55

T Ton
t: a =

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

x + 1, (a 0)

Ta c:

(a2 1) (2 + a) + 1 = a2 3 (a2 1) + 2 a3 + 2a2 a 1 = a2 3a2 1




a2
3a2 1 a 1 a2 + a + 1 = 0

2
a a1=0
2a2 (a2 a 1)
2

(a a 1) = 0
2

3a 1 + a + 1
2a2 = 3a2 1 + a + 1

Bi: 140




Gii phng trnh: 3x2 + 1 + x 1 x 2 + 2 3x = x + 2

Li gii
Bi: 141

Gii phng trnh:

x2
1

=1
+
3 + 9 x2 4(3 9 x2 )

1
m
a
r
t
o
a
Li gii

K: 3 < x < 3

t u = 3 + 9 x2 , v = u = 3 + 9 x2 > 0 u.v = x2

4
0
9

Phng trnh tr thnh

1
11
1
1
= 1 v = 2 3 9 x2 = x =
v+
4v
2
2
Bi: 142

Gii phng trnh:

4x+

10 3x =

1+x+

3x

7 2x

Li gii

K: 1 x 3

2

2

Pt
4 x + 10 3x = (7 2x) 1 + x + 3 x
q

14 4x + 2 (4 x)(10 3x) = (7 2x) 4 + 2 (1 + x)(3 x)




14 4x 2 (4 x)(10 3x) + 2 (7 2x) (1 + x)(3 x) = 0



2

2 q

4 x 10 3x + 2 7 2x
(1 + x)(3 x) = 0
q



2
4 x 10 3x =
7 2x
(1 + x)(3 x) = 0
Vy Pt c 1 nghim : x = 3.

Bi: 143

Gii phng trnh:

x + 4 + 4 x + 1 = x2 + 2x + 4 1 x + 5
Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 56

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

t x = 1 t

5 t + 4 2 t = 5 t2 t + 5, (0 t 2)



 


2 2 t 5 t2 = 2 5 t + 2 1 2 t
t1
(t 1)(t 3)
2(t 1)
t1


+
t1
=
2
2 + 5 t 1 + 2 t 1+ t
2 2t+ 5t

t=1

t3
1
2
1

(1)

=
+

2+ 5t 1+ 2t 1+ t
2 2 t + 5 t2
1
2
+
1 > 0 > V T (1) (1) v nghim
V P (1)
2+ 5 1+ 2
Bi: 144

Gii phng trnh: x2 + 3 = (2 x) 2x2 + 3 + x 1 4x


Li gii


1
m
a
r
t
o
a

2

+ 3 2 (2 x)
+ 3 + 3 2x 1 4x = 0


2
2x2 +3 = x + 1 4x

2x2 + 3 = 2 + 1 4x
(1)

Pt

2x2


Suy ra

2x2 + 3 = 2 2x

2x2

4
0
9

1 4x (2)



(1) 2x2 + 3 = 5 4x + 4 1 4x x2 + 4x 1 = 2 x + 1 4x






x + 1 4x x 1 4x = 2 x + 1 4x

1 4x = x

x = 2 5

1 4x = x 2 (V N )

 


(2)
2x2 + 3 + x 2 + x + 1 4x = 0
x2 + 4x 1
x2 + 4x 1

+
=0
2+3x+2
x

1 4x
2x

x2 + 4x 1 = 0
x = 2 5

2 + 2x2 + 3 = 1 4x

(x + 1)2 + 2 + 2 2x2 + 3 = 0 (V N )

Th li ta chn c nghim :x = 2 5..

Bi: 145

Gii phng trnh: 3 1 + x + 1 x = (x + 4) 1 x2


Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 57

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

K: 1 < x < 1
3
1
Pt
+
= x + 4, (1)
1x
1+x
6
2
x+4
x + 4 = V P (1)
Theo AM GM V T (1)
+
=
x2
2x 2+x
1
4
ng thc xy ra khi : x = 0.

Bi: 146

Gii phng trnh:

1+x+

1 + 3x

1 + 2x = 2 1 + 4x

Li gii
1
K: x >
4

1 + x + 1 + 3x
2

Pt
=
, (2)
1 + 4x
1 + 2x
1 + 1 + 4x
1
1
Ta c: V T (2)
=1+
1+
V P (2)
1 + 4x
1 + 4x
1 + 4x + 4x2
ng thc xy ra khi : x = 0.

1
m
a
r
t
o
a

Bi: 147

Gii phng trnh:

x2 + x + 1 +

x2 x + 1 =

4
0
9

4
x 4 + x2 + 1 + 4 x4 x2 + 1

Li gii

AM GM V T 2 4 x4 + x2 + 1 4 x4 + x2 + 1 + 4 x4 x2 + 1 = V P
ng thc xy ra khi : x = 0.
Bi: 148

Gii phng trnh: 2 x2 + x + 1 + 3 3 x2 x + 1 = 5

Li gii

Bi: 149

Gii phng trnh:

1 + 2x +

3
1 + 3x + 4 1 + 4x = 3 (x + 1)
Li gii

1
K: x
4

1 + 2x (x + 1) + 3 1 + 3x (x + 1) + 4 1 + 4x (x + 1) = 0
x2
x2 (x + 3)
q

3
1 + 2x + (x + 1)
(1 + 3x)2 + (x + 1) 3 1 + 3x + (x + 1)2
x2 (x2 + 1 + 4x + 1)

+
=0
[ 4 1 + 4x + (x + 1)][ 1 + 4x + (x + 1)2 ]

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 58

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

x=0

1
(x + 3)
q
+

3
1 + 2x + (x + 1)
(1 + 3x)2 + (x + 1) 3 1 + 3x + (x + 1)2
(x2 + 1 + 4x + 1)

+
<0
[ 4 1 + 4x + (x + 1)][ 1 + 4x + (x + 1)2 ]
Cch 2:

V T = 1.(1 + 2x) + 3 1.1.(1 + 3x) + 4 1.1.1.(1 + 4x)


1 + 2x + 1 1 + 1 + 1 + 3x 1 + 1 + 1 + 1 + 4x
+
+
= 3(x + 1) = V P
2
3
4
Du "=" xy ra khi :

1 + 2x = 3 1 + 3x = 4 1 + 4x x = 0.

Bi: 150

Gii phng trnh: 2x3 + 2x2 + 1 =

1 + 2x 3 1 3x
Li gii

1
2
Ta nhn thy:
K: x

1
m
a
r
t
o
a
V T = 2x3 + x2 + x2 + 1 = x2 (2x + 1) + x2 + 1

4
0
9

V iu kin u bi th v tri lun dng


Suy ra:

1 + 2x 3 1 3x > 0 3 1 3x > 0

Ta c:

1 + 2x = (1 + 2x) .1 1+2x+1
=x+1
2
q

3
1 3x = 3 (1 3x) .1.1 13x+1+1
=1x
3

1 + 2x 3 1 3x (1 + x) (1 x) = 1 x2

Ta cn chng minh:
2x3 + 2x2 + 1 1 x2 2x3 + 3x2 0
x2 (2x + 3) 0 x2 [(2x + 1) + 2] 0, 2x + 1 0
Do :
VT VP
Du "=" xy ra

1 + 2x = 1

x=0

1 3x = 1 x = 0

Vy phng trnh cho c nghim duy nht x = 0.


GV: V Vn Nhn

n thi H-C


Trang 59

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 151

Gii phng trnh: 2 (x2 + x + 1) =

1+x+

1 x 1 + 2x

Li gii
1
x1
2
Phng trnh cho c vit li di dng :

2(x2 + x + 1) = 2x2 + 3x + 1 + 2x2 + x + 1

K:

Ta c:
1 + 2x2 + 3x + 1 + 1 2x2 + x + 1
= 2x + 2
2
1
V T = 2(x2 + x + 1) 2x + 2 2x2 0 ng vi
x1
2
Du
"=" xy ra khi :

2x2 + 3x + 1 = 2x2 + x + 1
VP =

1(2x2 + 3x + 1) +

=0

1(2x2 + x + 1)

1
m
a
r
t
o
a

Vy phng trnh cho c nghim : x = 0.


Bi: 152

Gii phng trnh:

4
0
9

1 + 2013x+ 1 2013x = (1 + 2014x) 1 2014x+(1 2014x) 1 + 2014x


Li gii

Ta c:

V T 2 = ( 1 + 2013x + 1 2013x)2 4 1 (2013x)2

x2 0 (2014x)2 (2013x)2 1 (2014x)2 1 (2013x)2


q

4 1 (2013x)2 4 1 (2014x)2
q

V T 2 4 1 (2014x)2
h
i2

V P 2 = (1 2014x) 1 + 2014x + (1 + 2014x) 1 2014x


h

V P 2 2 (1 2014x)2 (1 + 2014x) + (1 2014x)(1 + 2014x)2

t: 1 2014x = a; 1 + 2014x = b a + b = 2

V T 2 4 ab; V P 2 2(a2 b + ab2 )

Ta cn chng minh: V P 2 4 ab

2(a2 b + ab2 ) 4 ab 2ab(a + b) 4 ab


GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 60

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

4ab 4 ab ab(1 ab) 0

ab > 0 1 ab 0 ab 1

Lun ng do: 2 = a + b 2 ab ab 1

Du "=: xy ra: 1 2014x = 1 + 2014x x = 0.

Bi: 153

Gii phng trnh: 2 (x + 2)

1 x = 3x 1 +

1+x +4

Li gii
Bi: 154

Gii phng trnh:

1 + 2013x +

1 2013x =

1 + 2014x +

3
1 2014x

Li gii
Bi: 155

1
m
a
r
t
o
a

Gii phng trnh:

1 + x2 +

1 x2 =

1 + 2x2 +

1 3x2

Li gii

Bi: 156

Gii phng trnh: 2 (1 + x)

1 + 2x =

4
0
9

1 + x + (1 + 2x)3

Li gii

1
K: x
2

t: a = 1 + x; b = 1 + 2x;
a, b 0

a 2a2 b + b3

=0
Khi ta c h phng trnh:

2a2 b2 = 1

a (b2 + 1)b + b3 = 0 a = b 1 + x = 1 + 2x x = 0
Vy phng trnh c nghim : x = 0.

Bi: 157

Gii phng trnh:

x3 + 7 1 =

2x 1
Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 61

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 158

Gii phng trnh: 2(x +

x3 + 1) =

15 x 4
Li gii

K: 1 x 15.
T iu kin ny ta c cc nh gi sau :
x+

x3 + 1 1 2 x +

x3 + 1 2.

Mt khc:

15 x 4 2

Du ng thc xy ra khi v ch khi x = 1.


Bi: 159

1
m
a
r
t
o
a

Gii phng trnh:

q
3

1
3

x3 +

2
9

=1

Li gii

K: x

2
9
s

4
0
9

4
15 x 2 15 x 16 1 x 0 (lun ng)

2
2
1
3 1
x3 + x = 1 x x
+ (1 x) 3 x3 = 0
3
9
9
3
9x2 9x + 2
9x2 9x + 2

s
!+
s
2 = 0
2
1
1
9 x+ x
x3
3 (1 x)2 + (1 x) 3 x3 + 3
9
3
3

1
x=

3
9x2 9x + 2 = 0

2
x=
3

B
Bi: 160

Gii phng trnh:

x2 + 2 =

2x + 2

Li gii
Bi: 161
s
3

Gii phng trnh: 512x + 960x 536x + 165 =

125

600 960 512


+ 2 3.
x
x
x

Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 62

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Vit li phng trnh di dng:


s

5
5 2

.
f 4x +
=f
2
2 x


Vi f (t) = t3 + 4t; f 0 (t) > 0


Bi: 162

Gii phng trnh:

x+3
=
(x
+
2)
x+2
x3 + x
Li gii

x+3
1
1
x+3
3

=
(x
+
2)
=
x
+
x

+
= x3 + x
x
+
2

x3 + x
(x + 2) x + 2
x + 2 (x + 2) x + 2
Bi: 163

Gii phng trnh: x2 + 2 x2 + x + 1 = x + x4 + x2 + 1 + 3

1
m
a
r
t
o
a
Li gii

Ta c:x4 + x2 + 1 = (x2 + x + 1)(x2 x + 1)

a = x2 + x + 1
t:

b = x2 x + 1

(8)

4
0
9

Khi phng trnh tng ng: b2 + 2a = ab + 4 (b 2)(b a + 2) = 0


Bi: 164

Gii phng trnh: 2 x +

q
3

x2 + 1 + 3 x +

x2 + 1 = 5

Li gii

x2 + 1 x + x2 + 1 = a1 , a > 0

3
Phng trnh tr thnh: 2 a +
3a = 5

3
0
C: f (a) = 2 a +
3 a f (a) = 0 a = 1

t: a = x +

Bi: 165

6x 5 1 + x
1x

Gii phng trnh:


+
=0
1+x
2+3 1+x

Li gii
K: 1 < x 1
Phng trnh cho c bin i thnh :
s

6x 5 1 + x
2

+3+
1=3
1+x
2+3 1+x
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 63

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

2 x+1+

t: t =

L Thu

2
1 = 3 (1)
1+x

x + 1, t > 0. Lc (1) tr thnh


s

2t +

2
1=3
t2

2
1 = 3 2t
t2


2t4 6t3 + 5t2 1 = 0 (t 1)2 2t2 2t + 1 = 0

1+ 3
3
. T ta thu c x = 0; x =
.
Gii ra v th li ta thu c: t = 1; t =
2
2
Bi: 166

Gii phng trnh:

10x + 35 + 3x2 2x + 7 = 2x2 + (7 + 3 5)x


Li gii

Pt x

2x + 7

2

3x2 +

5 2x + 7 + 3x 5 = 0

x 2x + 7 = 5

1
m
a
r
t
o
a


 

x 2x + 7 5
2x + 7 3x = 0

5 + 65
x=
; x = 1.
4
Bi: 167

2x + 7 = 3x

4
0
9

Gii phng trnh: x 1 + 2 x + 2 + 4 x + 2 = 0

Li gii

2
x 2

7
7

1 + 2 x + 2 0
x
x
4
4
+ Vi x 0 th phng trnh v nghim
7
+ Vi x < 0 th
4
q

4
P T x + 2 = x 2 x + 2 1 x + 2 = 2x2 x + 2 x2 x + 2 =
K:

x2
2x2 1

Bnh phng hai v mt ln na ta c :


4x5 + 7x4 4x3 8x2 + x + 2 = 0 (x + 1)(x2 + x 1)(4x2 x 2) = 0
Cch 2:


q

7
P t 4 x + 2 = x 1 + 2 x + 2. k : < x < 0
4



x + 2 = x2 1 + 2 x + 2 x2 = (2x2 1) x + 2

2
x
2x2 1
1

=
x+2
= 2x
x
x
x+2
! x+2
!





2
1
1
2x x + 2 +

= 0 2x x + 2 1 +
=0
x+2 x
x x+2
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 64

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

x + 2 = 2x
...

x x + 2 = 1

1
x = 1; x =
2

Bi: 168

Gii phng trnh: 4x2 + 5 13x +

3x + 1 = 0
Li gii

1
K: x
3



t: 3x + 1 = (2y 3) y 32
Do , ta c h:

(2x 3)2 = 2y + x + 1
(2y 3) = 3x + 1

1
m
a
r
t
o
a
x=yx=

15 97
8

11 + 73
2x + 2y 5 = 0 x =
8
i chiu vi iu kin

15 97
11 + 73
;x =
Vy phng trnh cho c nghim x =
8
8
Bi: 169

4
0
9

(x y) (2x + 2y 5) = 0

Gii phng trnh: 2x3 + x2 3x + 1 = (6x 2) 3x 1

K: x

1
3

Li gii




(6x 2) x 3x 1 + (2x + 1) (x2 3x + 1) = 0


2 (3x 1) (x2 3x + 1)

+ (2x + 1) (x2 3x + 1) = 0
x + 3x 1
!
2 (3x 1)
2

(x 3x + 1)
+ 2x + 1 = 0 x2 3x + 1 = 0
x + 3x 1

Bi: 170

Gii phng trnh: 2x3 + 7x2 + 5x + 4 = (6x 2) 3x 1


Li gii

3 
2
h
i
P t 2 3x 1 +
3x 1 2 (x + 1)3 + (x + 1)2 = 1


f
3x 1 f (x + 1) = 1, vi : f (t) = 2t3 + t2 l hm s tng vi t 0

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 65

T Ton
Suy ra: f

THPT Nguyn Ch Thanh

3x 1 f (x + 1) = 1 > 0 f

L Thu

3x 1 > f (x + 1)

3x 1 > x + 1

... v nghim
Bi: 171

Gii phng trnh: x3 4x2 5x + 6 =

3
7x2 + 9x 4
Li gii

3
7x2 + 9x 4 = 0
(x 5) (x2 + x 1)
q
(x 5) (x2 + x 1) +
=0

(x + 1)2 + (x + 1) 3 7x2 + 9x 4 + 3 (7x2 + 9x 4)2




(x 5) (x2 + x 1) + x + 1

(x 5) (x2 + x 1) = 0
Bi: 172

4
0
9




Gii phng trnh: 6 (x 1) x + 1 + (x2 + 2) x 1 3 = x (x2 + 2)

Li gii

1
m
a
r
t
o
a

K: x 1
P t (x2 + 2)

2

x11

trnh v nghim.
Bi: 173

+ 6 (x 1)

2

x+11

28
Gii phng trnh: 2 27x2 + 24x +
=1+
3

+ x (x 2)2 + 4 (x 1)2 + 20 = 0. Phng

27
x+6
2

Li gii

Ta c

1+

27x
27x
+ 6 = 1.1 + 3.
+2
2
6

28
2. 4 27x2 + 24x +

s 

s 

27x
+3
6

27x
4
+3
6

2



27x
28
2
16 27x + 24x + 3 16
+ 3 36 27x2 + 24x +
6

2
9x
2
12
1 0x=
2
9

Bi: 174

Gii phng trnh:

2x +

28
3

(27x + 18)2

4x2 5x + 1
4
= 2
5x 1
x +5
Li gii

P T (x 2 x 1 + 4x 1)(x + 2 x 1 4x 1) = 0
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 66

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 175
s

Gii phng trnh: 3x (2x 1) (x2 x + 1) +

4
3=0
3x

Li gii
4
9
Phng trnh c bin i tng ng vi phng trnh :
K: 0 < x

1
2x 3x + 3x 1 +
3x
3

t t =

4
3x

3, t 0 T cch t ny ta c :

4
2 = 0 (1)
3x

1
t2 + 3
=
. Lc (1) tr thnh phng trnh :
3x
4

8x3 12x2 + 12x 4 + t3 3t = 0


(2x 1)3 + 3 (2x 1) + t3 + 3t = 0
h

4
0
9

(2x 1 + t) (2x 1)2 (2x 1) t + t2 + 3 = 0 (2)


t
Khi : (2x 1) (2x 1) t + t + 3 = 2x 1
2
Do t (2) ta c :
2

2

3t2
+3>0
4

1
m
a
r
t
o
a
s

4
4
3 = 1 2x
3 = (1 2x)2
3x
3x

3x3 3x2 + 3x = 1 (1 x)3 = 2x3 1 x = 3 2x

1
x=
=1 32+ 34
3
2+1

i chiu iu kin ta c nghim ca phng trnh l :x = 1 3 2 + 3 4


t = 1 2x

Bi: 176

Gii phng trnh: x2 8x + 5 = 4 4x2 5x + 1

K:

4x2

Li gii

5x + 1 0

1
5
Khi phng trnh tng ng

6=

5x 1
4

=
2
x +5
(5x 1)(2x 4x2 5x + 1)
1
4

= 2
x +5
2x 4x2 5x + 1

x2 + 5 = 8x 4 4x2 5x + 1

x2 8x + 5 = 4 4x2 5x + 1
x4 16x3 + 10x2 + 9 = 0
(x2 8x + 9)2 = 72(x 1)2

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 67

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 177
s

x3 2x
1x
+ 2x + 1 = (1 + x2 )
Gii phng trnh:
x+1
1+x
Li gii
1
K: x 1
2

Thc hin quy ng, bin i v nhn lin hp ta c: x3 + 2x( 1 x2 1) = (x + 1)[(x +

1) 1 x2 2x + 1]
2x3
x3 (x + 1)(x + 2)

x3
=
1 x2 + 1
(x + 1) 1 x2 + 2x + 1
+ TH1: Phng trnh c nghim x = 0
2
(x + 1)(x + 2)

=
v nghim.
+ TH2: Ta chng minh phng trnh 1 +
2
(x + 1) 1 x + 2x + 1
1 x2 + 1
Tht vy, s dng AM-GM cho nh gi

4
0
9

(x + 1)(x + 2)
(x + 1)(x + 2)
x+2

=
2
(x + 1) + (x + 1)
2
(x + 1) 1 x + 2x + 1

1
m
a
r
t
o
a

1
Vi x 1 ta tip tc chng minh c BT sau
2

x+2
2
2 + 1) + 4 1 x2 > 0 ()
1+

x(
1

x
>
2
1 x2 + 1

1
. Nu < x 1 th (*) ng
2

3
2
21

7.
1
1
1
7
1
+
1

x
1

x
2
. Nu x Th V T () 4 1 x2
=

> 0 suy ra
2
2
2
2
2
(*) cng ng.Do , trng hp ny v nghim.
Vy phng trnh c nghim x = 0.

Bi: 178

Gii phng trnh: x4 + 3x2 + 2 (x 2) 2x + 5 = 2x3 6x 5 + (x + 1) 4x + 2


Li gii
s


2
13x 1
1
1
2
P t (x2 x) +
+ + x2
2x + 5 + x + 1 x +
2
4
2
2





3
(x 2) x 2x + 5 + (x + 1) 3x + 3 4x + 2 + 4 = 0, (2)

T H1 : x > 0 V T (1) > 0 (1) v nghim

1
T H2 : x 0 3x + 3 > 4x + 2 V T (2) > 0 (2)
2
Vy phng trnh v nghim.

!2

= 0, (1)

v nghim

Bi: 179
s

Gii phng trnh:

2x2 + 2
1
x x = 1x
3
3
Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 68

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

1
x1
3
s
s

2x2 + 2
1
PT 1 x + x x =
3
3s
s
s



1 CS
1
2(x2 + 1)
2
VT = 1x+x x
=VP
(x + 1) 1 x + x
=
3
3
3
ng thcs
xy ra khi
1
x

1
1
3
1x=
x2 (1 x) = x x3 x2 + x =
x
3
3

1
3
3
3x3 3x2 + 3x 1 = 0 (x 1)3 = 2x3 x 1 = 3 2x x = (1 2 + 4
3
Cch 2:s
s
2 (x2 + 1)
1
= x x + 1 x()
PT
3s
3
2
M V P () (x2 + 1) .
3
ng thc xy
ra khi v ch khi
s

1
x 1 x = x 3x3 3x2 + 3x 1 = 0
3

1
3
.
(x 1) = 2x3 x 1 = 3 2.x x =
1+ 32
K:

1
m
a
r
t
o
a

Bi: 180

Gii phng trnh: x3 + 8 = (3x2 + 4)

4
0
9

x+2

Li gii

t:

x + 2 = y trn tng ng vi h sau:

x3

+ 8 = (3x2 + 4)y
y3 = x + 2

x3

+ 8 = (3x2 + 4)y
4y 3 = 4x + 8

Cng tng v h trn ta c:

x3 + 4y 3 = (3x2 + 4)y + 4x x3 + 4y 3 3x2 y 4(x + y) = 0 (x + y)(x 2y)2 4(x + y) = 0


(x + y)(x 2y 2)(x 2y + 2) = 0
+ Vi x = y thay vo phng trnh (2) ca h ta c
x3 + x + 2 = 0 (x + 1)(x2 x + 2) = 0 x = 1
+ Vi x = 2y 2 y =

x+2
2

Vi x = 2y + 2 y =

x2
2

thay vo phng trnh (2) ca h ta c


x+2
2

3

= x + 2 x = 2 x = 2 2 2

thay vo phng trnh (2) ca h ta c




GV: V Vn Nhn

x2
2

3

=x+2x=6

n thi H-C

Trang 69

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 181

Gii phng trnh:

1
+ 2x 1 + 4 4x 3 = x + 2
x
Li gii

3
K:x
4

1
x2 + (2x 1)
2x 1 + 4 4x 3 = x + 2 =
2 2x 1 4 4x 3 2x 1
x
x
s

(4x 3) + 1
2x 1 =
4 4x 3
2

Do P T 2x 1 = 4 4x 3 x = 1
Bi: 182

2
x + x2 + 1
+ 2
=0
Gii phng trnh:
x4
4x + 1
Li gii

x + x2 + 1
2
+ 2
=0
x4
4x + 1


4x3 + x + 4x2 + 1 x2 + 1 + 2x 8 = 0


4x3 + 3x 8 + 4x2 + 1 x2 + 1 = 0


2

2
V 4x2 + 1 x2 + 1 8 = 4x3 + 3x


16 4x2 + 1 x2 + 1 = 65

1
m
a
r
t
o
a

4
0
9

(9)

(10)

(11)
(12)
(13)

Ti y th n gin nh. Vi php t t = x2 gim bc cho gn

Cch 2:

2
1
8
2 + 1)2

(x
+
x
=
0

x
+
x2 + 1 = 2
4x2 + 1
(x 4)(x x2 + 1)
x + x2 + 1

Bi: 183

Gii phng trnh: 3x2 + (x + 6)

x2 x + 3 1

x2 x + 3 + 6 = 4x

Li gii


2

3x2 4x + 6
+ 1 = 3 x2 x + 3 3 x2 x + 3 + 1
x+6
2

3 (x2 x + 3) + 3 

= 3 x2 x + 3 3 x2 x + 3 + 1
x+6



3
3 (a + 1) = (x + 6) (a2 a + 1) , vi : a = 3 x2 x + 3

Pt

3 (a + 1) = x + 6 3a = x + 3
27 (x2 x + 3) = x3 + 9x2 + 27x + 27
!3
x
3
x
(x 3) =
x3=
3
3
2
2

3
3 2
x=
3
21
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 70

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 184

Gii phng trnh: x4 + x 3 3x5 + 5x4 4x3 5x2 + 3x + 1 = x2


Li gii
Nhn thy x = 0 khng phi l nghim ca phng trnh
Xt x 6= 0 chia hai v ca phng trnh cho x2 v t t = x
t2 + 1 +

3t2 + 5t + 2 = 0 t2 +
3

1
ta c
x

3t2 + 5t + 3
=0

2
3t2 + 5t + 2 3 3t2 + 5t + 2 + 1

Phng trnh v nghim.

Bi: 185
3

Gii phng trnh: 2x =

1 + 2x 3 1 + 2x 2x

x2 + 3 3 (2x + 1)2

Li gii
t: y =

3
1 + 2x

1
m
a
r
t
o
a

4
0
9

Phng trnh tr thnh

2x3 = y (3y 2x) x2 + 3y 2 , (1)


x
1
. Nu y < 0 x < 0 t = > 0
2
y

3
Chia hai v ca phng trnh cho y ta c: 2t3 = (2t 3) t3 + 3, (2)
3
Do t > 0 V T (2) > 0 V P (2) > 0 t >
2
Khi


(2t 3)2 + (t2 + 3)
3
3
2
V P (2)
< 2t t (4t 5) + 12 (t 1) > 0, ng : t >
Suy ra (2) v
2
2
nghim.

. Nu y > 0 th (1) tr thnh:





2t3 = (3 2t) t2 + 3 2t3 + 4t 6 + (2t 3) t2 + 3 2 = 0


(2t 3) (t2 1)
2 (t 1) (t2 + t + 3) + 2
=0
t +3+2

t=1

t2 + 3 + 6t2 + 3t + 9 = 0 (V T > 0)

1+ 5
3
Suy ra x = y, (y > 0) hay x = 1 + 2x, (x > 0) x =
2
2 (t2 + t + 3)

Bi: 186


Gii phng trnh: 1 + 1 +

4
2 4 x + 2 = 4 x + 3 + 4 2x + 3

Li gii
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 71

T Ton
K: x

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

3
2

P t 1 + 4 x + 2 + 4 2x + 4 = 4 x + 3 + 4 2x + 3, (1)

4
4

x
+
2

x+3
1
+

Ta lun c:

V T (1) > V P (1) (1) : V N

2x + 4 >

4
2x + 3

Bi: 187

2x x 1
2x

Gii phng trnh:


= 2
2x + x 1
4x + 1 + 16x4 + 4x2 + 1
Li gii

2x x 1
2x

= 2
(14)
2x + x 1
4x + 1 + 16x4 + 4x2 + 1

( x 1) (2 x + 1)
2x


= 2  q
(15)
8x +2
2 2x + 1) (4x2 + 2x + 1)
( x + 1) (2 x 1)
+
(4x
2

4x
(2x 1) x
(4x2 + 2x + 1) (4x2 2x + 1)
= 

2 = 
2

(2x 1) + x
4x2 2x + 1 + 4x2 + 2x + 1
4x2 2x + 1 + 4x2 + 2x + 1

1
m
a
r
t
o
a

4
0
9

(16)

(4x2 + 2x + 1) (4x2 2x + 1)
(2x 1) x

= 

(2x 1) + x
4x2 2x + 1 + 4x2 + 2x + 1
q

(2x 1) (4x2 2x + 1) + (2x 1) (4x2 + 2x + 1)

= (2x 1) (4x2 + 2x + 1) (2x 1) (4x2 2x + 1) +

B
q

(2x 1) (4x2 2x + 1) =

(17)

q 2
q
x (4x 2x + 1) x (4x2 + 2x + 1)
(18)

q 2
q
x (4x + 2x + 1) x (4x2 2x + 1)
(19)

q 2
x (4x + 2x + 1)

(20)

Ti y bnh phng hai v ln ri gii.

2x 1
Chia c t ln mu ca VT cho x v VP cho x v t t = .
x
4
2
2
2
(ch :16x + 4x + 1 = [(2x 1) + 2x][(2x 1) + 6x]) ta c
t1
2
t1
4
q

= 2
t+1
t+1
( t + 2 + t2 + 6)2
t2 + 4 + (t2 + 2)(t2 + 6)

t2 + 6 t2 + 2
t1

=2
t2 + 6 = t t2 + 2 t = 2.
2
t+1
t +6+ t +2

Cch 2:

Bi: 188


Gii phng trnh: x3 + x2 + x 1 +

x4 + x2 + 1 = (x + 1)

x2 + x + 1 +

x2 x + 1

Li gii
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 72

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

( x2 + x + 1 + x2 x + 1)(x x2 + x + 1 x 1) = 0

x x2 + x + 1 x 1 = 0

x2 + x + 1 =
4

x+1
x

iu kin c nghim

x>0

< 1

x + x 2x 1 = 0
2
1
1
4 + 3 1=0
x
x
x
1
1
1 2
1
( 2 + ) ( 2 + )1=0
x
x
x
x

1
5+1
1
1
1
1
( 2 + )=
(V
+
2
x
x
2
x
x
4

vi

51+ 6 51
x+1
x=
V (
> 0)
4
x

Vy phng trnh c duy nht nghim x =

x>0

51+

< 1

6 51

Bi: 189

Gii phng trnh:

3

x+1+1

x3 + 2

1
m
a
r
t
o
a
Li gii

K: x 1

4
0
9

Bnh phng hai v ta c:

( x + 1 + 1)6 x3 2 = 0 (6x2 + 32x + 32) x + 1 + (3x + 15)(x + 1) + 15(x + 1)2 = 0

x + 1[(6x2 + 32x + 32) + (3x + 15) x + 1 + 15(x + 1) x + 1] = 0 x + 1 = 0 x = 1


Cch 2:
t t =

(t + 1)3 =

x + 1, t 0 x = t2 1
q

(t2 1)3 + 2 (t + 1)6 (t2 1) = 2 (t + 1)3 (6t2 + 2) = 2

Vi t 0 th (t + 1)3 (6t2 + 2) 2. Suy ra t = 0 x = 1.

Bi: 190

r 


Gii phng trnh: 2 x + 1 + 1 2x 1 = 2 1 + 1 9x2

Li gii


1 1
K: x ;
ta c 2 x + 1 1 1 + 2x. Khi
r 3 3
r 
r 




2
2
P T 2 1 + 1 9x 1 + 2x + 1 2x 2 1 + 1 9x 2 1 + 1 4x2


x2 0
Vy x = 0 l nghim duy nht.

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 73

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 191


Gii phng trnh: x 2 +

x4 + x2 + 3

x2 + 1 = 2 x4 + x2 + 3

Li gii
. Vi 0 th phng trnh v nghim

. Vi x > 0 ta c P T x4 + x2 x4 + x2 + 3 = 2 x4 + x2 + 3 2 x4 + x2

t: u = x4 + x2 > 0 Phng trnh tr thnh

(2 u)(u2 1)
(2 u) u2 + 3 = 2u (2 u)( u2 + 3 2) 4(u 1) = 0 2
4(u 1) = 0
u +3+2
(2 u)(u + 1)

4 < 0)
u = 1 V
u2 + 3 + 2
s

51
Vi u = 1 x4 + x2 = 1 x4 + x2 1 = 0 x =
.
2
Bi: 192

Gii phng trnh: (x + 1) (x 7) (x 11) = 24 + 16 3 3x2

1
m
a
r
t
o
a
Li gii

K: 1 x 1.. D thy x = 1 khng l nghimsca phng


! trnh.
24
1x
(x 7)(x 11) + 8(x 5)
= 8 x 5 + 2 3.
x+1
1+x
x3 9x2 + 27x + 13
8(x3 9x2 + 27x + 13)
s

=
x+1
1x
x 5 2 3.
1+x

4
0
9

x3 9x2 + 27x + 13 = 0 ()

1x
1+x

3
Mt khc, PT(*) tng ng vi (3 x) = 40 x = 3 3 40.
Vi 1 x 1. ta c x + 1 > 0 > x 5 2 3.

Bi: 193

Gii phng trnh:

x+

x2 + 1

 

x4 + x2 + 4 +

x4 + 1 = x2 + 3

Li gii
K:x 0

P t x + x2 + 1 = x4 + x2 + 4 x4 + 1

x + x2 + 1 + x4 + 1 = x4 + x2 + 4, (1)
q

2

x2 + 1 + x4 + 1 = x4 + x2 + 2 + 2 (x2 + 1) (x4 + 1) x4 + x2 + 4

x2 + 1 + x4 + 1 x4 + x2 + 4

V T (1) x + x4 + x2 + 4 V P (1) V T (1) = V P (1) x = 0


Vy Pt c nghim : x = 0.
GV: V Vn Nhn


n thi H-C

Trang 74

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 194

x3 x
2

Gii phng trnh:

!3

= 2x +

x3 + 3x
2
Li gii

x3 x)3 + 4(x3 x) = (4x3 + 12x) + 4 3 4x3 + 12x


(x3 x)3 = 4x3 + 12x
x [x2 (x2 1)3 4x2 12] = 0

x=0

x2 (x2 1)3 4x2 12 = 0 x2 = 3

Kt qu x = 0, x = 3.
Bi: 195

Gii phng trnh:

32 3x2 + 2 3 x3 32 = x
Li gii

1
m
a
r
t
o
a

Phng
trnh tng ng vi h sau:

x3

+ (y)3 = 32

4x2

4
0
9

+ 4x(y) + 4(y)2 = 32

Bi: 196

Gii phng trnh: x2 +

1
x4 + x = 24x4
2

Li gii

. Nu x 1 th V T < V P
1
. Nu x th
2
1
2
x + 3x2 12x4
2

x4 + x 16x8 + 128x8 12x4


Suy ra V T V P (1)
1
. Nu 0 x th
2
1
2
x + 3x2 12x4
2

x + x 12x4
Suy ra V T V P

(2)

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 75

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 197

Gii phng trnh:

x1+

x + 26 = 3 +

x1
(1 2x) (x + 25)

Li gii
K: x 1

P T x 1 + ( 3 x + 26 3)

x1
=0
(1 2x)(x + 25)

x1
x1

=0
x1+ q

3
3
(x + 26)2 + 3 x + 26 + 9 (1 2x)(x + 25)

x1
x1
x 1[1 + q
]=0
+

3
3
(x + 26)2 + 3 x + 26 + 9 (2x 1)(x + 25)

x 1 = 0 x = 1.
Cch 2:
Ta c V T 3 V P nn V T = V P x = 1
Bi: 198

Gii phng trnh: x + 4 = 2 x + 1 + x x2 x + 3

1
m
a
r
t
o
a
2

Li gii

K: x 1


PT x x

x2 x 3 = 2

x=3

x + 1 3 (x 3)

x+

4
0
9

x
2
= (x 3)
x+1+2
x+3

x2

x
2

=0

2
x+1+2
x+ x x+3
x
2

Xt hm s:f (x) =

hm s ng bin v f (3) = 0 nn phng trnh


2
x+1+2
x+ x x+3
c nghim duy nht x = 3.


Bi: 199

Gii phng trnh:

2013x 1
2x +

2 x2

s
3

2013x 1
2014
= x + 2013 3 x + 1.
2
2x
Li gii

2013x 1
t: y =
2 x2
Phng trnh tr thnh

 


2x + y x + 2013 + 3 x + 1 3 2014 y = 0
x + y 2013 x + y 2013

+ 2
= 0 x + y 2013 = 0
A+B
a + ab + b2



2013x 1
2 + 2013 x
2 1 = 0
Suy ra x +

2013
=
0

x
2

x
2

x
2 x2

t2
t t = x 2 x2 x 2 x2 = 1 khi ta c
2
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 76

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

t2 + 2013t = 0

t=0

t = 4026
Vy Pt c 1 nghim : x = 1.

x=

L Thu

x2

x 4026 =

2 x2

=1

VN


Bi: 200

Gii phng trnh: 2x2 + 4x + 3 = 3x x + 1 + (x + 1) 3x + 2


Li gii


2
2

P t x + 1 3x + 2 + 3 x x + 1 = 0

x0

x + 1 = 3x + 2

x=

x2

x+1

1+ 5
x=
2

x1=0

Bi: 201

2x + 1
7x + 3
1
Gii phng trnh:
+
=
2
2x 3x
3x 2
3x 1

1
m
a
r
t
o
a
Li gii

2x + 1
7x + 3
1

+
=
2x 3x2
3x 2
3x
1
7x + 3
2
1
1

+
+
=
2 3x x (2 3x) 3x 2
3x 1


7x + 3
1
1
1

=0
2+
+
2 3x
x
3x 2
3x 1
1
2 3x
2 + 7x + 3 =
x
3x 1

1
1
2 + 7x + 3 =
3x 1
x
3x 1

1
1

+ 2 + 3x 1 7x + 3 = 0
x
3x 1

3x 1 x 3 + 3x + 4 3x 1 7x 3

+
=0
x 3x 1  2 + 3x 1 + 7x + 3


3x 1 x
4 3x 1 4x

+
=0
x 3x 1 " 2 + 3x 1 + 7x + 3
#


1
4

3x 1 x
+
=0
x 3x 1 2 + 3x 1 + 7x + 3

4
0
9

Bi: 202

3x
1 1 x3

Gii phng trnh:


=
1 x3
x + 1 x3
Li gii
K: x < 1, x +

1 x3 6= 0

. Nhn thy x = 0 l mt nghim ca phng trnh.


GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 77

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

. Vi x 6= 0 ta t a =

L Thu

1 x3
1
, b = ta c h phng trnh
x
x

ba
=
a
1+a

a2 b + 1

= b3

a2

+ 3a + 3 = ab

a2 b + 1

= b3

(1)
(2)

Ly a.P T (1) + P T (2) ta c


(a + 1)3 = b3 a + 1 = b
1
3
Thay vo phng trnh (1) ta c: a2 + 3a + 3 = a(a + 1) a = b =
2
2
T tm thm c 1 nghim x = 2..

Bi: 203

Gii phng trnh: x4 + 7x2 + 5 = x3 + 4x

x+3+

x2 x + 1

Li gii

1
m
a
r
t
o
a

P t (x2 1) + 2x

Bi: 204

2 
2

x + 3 + 2x x2 x + 1 = 0

4
0
9

x2 1 = 0

2x = x + 3

2x = x2 x + 1

(V N )

Gii phng trnh: x2 + 2x 5 = (2x + 1) x 1

Li gii

t iu kin , bnh phng 2 v ca pt ta c :


!2



11 2
17
4
2
2
x 6x 17x + 26 = 0 x +
=
17x +
2
2
Bi: 205

Gii phng trnh: x2 + 20x = 93 2x x2 + 7


Li gii

2

x2 +20x = 932x x2 + 7 x2 +2x x2 + 7+x2 +7 = x2 20x+100 x + x2 + 7 = (x 10)2


Bi: 206

Gii phng trnh: x2 4x + 1 = (x + 1) 2x 1


Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 78

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 207
q

Gii phng trnh: x2 + 11x + 12 = 2 (2x + 3)3


Li gii
3
2
Bnh phng 2 v ca phng trnh ta c :
K: x

x4 10x3 + x2 + 48x + 36 = 0 x2 5x

15
2

2

= 3x +

9
2

2

Bi: 208
s

Gii phng trnh:

x+

3
x2 + 7
=
x
2(x + 1)
Li gii

s

4
0
9

3
1
3
3
4
P t 2 (x + 1) x + = (x2 + 3) + 4 2 1 +
x+ = x+
+
x
x
x
x
x
s
s
s
!2
!
!
s



3
1
3
3
3
1
2
x+ 4 1+
=
x+
4
x+ 2
x+
=0
2 1+
x
x
x
x
x
x
x

q
3
x+ x

x+

3
x

1
m
a
r
t
o
a

=2

2
x

Bi: 209

x = 1

x=3

Gii phng trnh: x2 + x x2 + 3x + 2 = 3x + 2

K:

Li gii

x 1

x 2

t: x2 + 3x + 2 = t; t 0 3x + 2 = t2 x2
Phng trnh tr thnh

2
3
x2 + xt = t2 x2
3
33
x2 + 3x + 2 = 2x x =
6

2
3 33
Kt hp vi iu kin ta c nghim x = ; x =
.
3
6
x2 + 3x + 2 = x x =

Bi: 210

Gii phng trnh: 15x2 + (3x2 6x + 2)

x2 3x + 1 = 3x3 + 5x

Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 79

T Ton

t: t =

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

x2 3x + 1 (t 0) t2 = x2 3x + 1

Th vo pt ta c :
15x2 + (x2 + 2t2 ) t = 3x3 + 5x ()
M 1 = t2 + 3x x2 nn phng trnh (*) tr thnh
15x2 + x2 t + 2t3 = 3x3 + 5x (t2 + 3x x2 ) 2x3 + 5xt2 = x2 t + 2t3 (x + 2t) (x t) (2x t) = 0
Bi: 211

Gii phng trnh:

5x3

3x2

x2
1
+ 3x.
+ 3x 2 + =
2
2
Li gii

2
q5
P T 2 (5x 2)(x2 + x + 1) = (x2 + x + 1) + (5x 2) 5x 2 = x2 + x + 1 x = 1, 3
K: x

Bi: 212

Gii phng trnh: x3 =

x + 78 + 18.

1
m
a
r
t
o
a
Li gii

4
0
9

P T x3 18 = x + 78 x 3 18

1
0
Xt f(x) = x3 x + 78 18 ta c f(x)
= 3x2
> 0 x 3 18
2 x + 78
Suy ra hm s ng bin trn tp xc nh v f (3) = 0 nn phng trnh c nghim duy nht x = 3.

Bi: 213

Gii phng trnh: x3 4x2 5x + 6 =

3
7x2 + 9x 4.
Li gii

P T x3 + 3x2 + 4x + 2 = 7x2 + 9x 4 + 3 7x2 + 9x 4

(x + 1)3 + (x + 1) = 7x2 + 9x 4 + 3 7x2 + 9x 4

Xt hm s f (t) = t3 + t l hm s ng bin m f (x + 1) = f


3

7x2 + 9x 4 nn phng trnh

tng ng vi

x+1=

3
7x2 + 9x 4 (x + 1)3 = 7x2 + 9x 4

x=5

51
x=
2
51
x=
2

Bi: 214

Gii phng trnh: 5( 4x + 1 3x 2) = x + 3.


Li gii
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 80

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

2
3
5
5(x + 3)

=x+3
=1
4x + 1 + 3x 2
4x + 1 + 3x 2
Do v tri n iu gim nn phng trnh ny c em nghim duy nht l x = 2.
K: x

Bi: 215
s

Gii phng trnh:

5 2+7
+ 4x = 3 2 9
x+3
Li gii

5 2+7
5 2+7
3
2
+
+ 4t 3 5 2 + 7 = 3 2 + 3 (t = x + 3 > 0)
p dng AM - MG ta c:
2t
2t
q
q
5 2+7
2
3
Vy V T V P hay phng trnh tng ng vi:
= 4t 8t = 5 2 + 7
2t
q

Bi: 216



Gii phng trnh: x3 3x + 4x2 2 3x + 2 1 + x2 = 0

1
m
a
r
t
o
a
Li gii

4
0
9

1
3

V T x 3x + 3 x
+ x2 + 1 x2 + 1 V T x3 3x + (x2 + 1) x2 + 1
3

Xt hm s: f (x) = x3 3x + (x2 + 1) x2 + 1



1
c f 0 (x) = 3 x2 x + x x2 + 1 , f 0 (x) = 0 x =
3
!
1
Lp bng bin thin ca hm s f(x), Da vo bng bin thin M inf (x) = f
= 0 hay
3
f (x) 0 = V P V T V P
!2
1
1
= 0 x = l nghim duy nht ca phng trnh.
Du = xy ra x
3
3

Bi: 217

Gii phng trnh:

2x3 + 4x2 + 4x

16x3 + 12x2 + 6x 3 = 4x4 + 2x3 2x 1


Li gii

K: x > 0
t: a = 2x3 1, b = 2x + 1, (b > 1)
Phng trnh tr thnh



a + b2 b = 3 4a + b3 b + ab
a
4a

= 
+ ab
2

2
3
a+b +b
4a + b3 + b 3 4a + b3 + b2

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 81

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

a=0

1
4
=
+ b (V T < 1 < V P )



2
3
a + b2 + b
4a + b3 + b 3 4a + b3 + b2
1
Vy: x =
3
2
Bi: 218

3x
2
x3 + 8
x+1
=
+ 3

+2
Gii phng trnh:
3
2
x+1
x +8
Li gii
K: x > 2, x 6= 1
Phng trnh cho tng ng

3x
x+1
2x
x3 + 8
+ 3
=
+
3
2
x+1
x +8

x3 + 8
x+1
t:
= u,
= v Phng trnh cho thnh
3
2


x
x
x
u + = v + (u v) 1
=0
u
v
uv

5 + 393
. u=v x=1x=
8

3
. uv = x (x + 1) x + 8 = 6x

1
m
a
r
t
o
a

4
0
9

Phng trnh ny c my em nghim p nn khng ngi bnh phng, ch thm cht iu kin
bnh phng l 2 < x < 1 hoc x > 0. Bnh phng tung te ln ta c

x5 + 2x4 + x3 28x2 + 16x + 8 = 0 (x 1)(x 2)(x3 + 5x2 + 14x + 14) = 0


V x3 + 5x2 + 14x + 14 l n iu tng nn vi 2 < x < 1 hoc x > 0 n khng th bng 0 c.

5 + 393
Vy c nghim :x = 1, 2,
8
Bi: 219

Gii phng trnh:

1
1
1
+
= .
x1 x+1
2 x
Li gii

K: x 0, x 6= 1

2x
1
PT 2
= 4x x = x2 1 ()
x 1
2 x

t: x, t 0, phng trnh (*) tr thnh


t4 4t3 1 = 0 t4 + 4t2 + 1 4t3 + 4t 2t2 2t2 4t 2 = 0


2


2
(t2 2t 1) 2t + 2 = 0 t2 2 + 2 t1 2 = 0
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

t2 +

2 2 t+ 21 = 0

Trang 82

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 220

Gii phng trnh:

x+6+

x 1 = x2 1.
Li gii

K:t 1
x2
x2
= (x 2) (x + 2)
+

3
3
x

1
+
1
x+6 +2 x+6+4
1
1
x=3
+
= x + 2 ()

2
3
3
( x+6) +2 x+6+4
x1+1
Vi x 1 V T () < 1 v V P > 1 nn suy ra phng trnh (*) v nghim.

2

Bi: 221

Gii phng trnh: 2x2 + x (x 3) x3 + x2 6x + 4 + 3 = 5x


Li gii

4
0
9

x(x 3) x3 + x2 6x + 4 = 2x2 + 5x 3 x(x 3) (x 1)(x2 + 2x 4) = (x 1)(2x + 3)

1
m
a
r
t
o
a

Nhn thy x = 1 l mt nghim v vit li phng trnh

x(x 3) x2 + 2x 4 = x 1(2x + 3)
t t = x 1 th lc ny phng trnh a v dng

t6 + 2t5 12t4 10t3 + 27t2 + 11t 4 = 0 (t + 4)(t2 t 1)(t3 t2 4t + 1) = 0


Cch 2:

x2 + 2x 4 + (2x 3) x 1

(x2 3x + 1) x2 + 2x 4 + (2x 3) x 1 x2 + 2x 4 = 0

Lin hp biu thc (2x 3) x 1 x2 + 2x 4. Nn phng trnh c nhn t chung x2 3x + 1

(x2 3x)

Phng trnh cn li d dng chng minh v nghim.

Cch 3:

 h
i
Pt
x3 + x2 6x + 4 x 1
x3 + x2 6x + 4 + (x 1)2 = 0
Bi: 222

Gii phng trnh: 2 (x2 2x + 2) = (x 2) x + 1 + x 2x2 5x + 3


Li gii

x + 1

K:

2x2

5x + 3 0

Khi phng trnh c vit li di dng :

(x 2)(x 2 x + 1) = x( 2x2 5x + 3 x)
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 83

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

(x 2)2 (x + 1)
2x2 5x + 3 x2

(x 2).
= x.
x2+ x+1
2x2 5x + 3 + x
2
2
(x 2)(x 5x + 3)
x(x 5x + 3)

= 2
x2+ x+1
2x 5x + 3
+x
5 13
2
.Trng hp 1: x 5x + 3 = 0 x = 2
.Trng hp 2:
x2
x

= 2
x2+
x+1
2x 5x + 3 + x

2
(x 2) 2x 5x + 3 + x(x 2) = x(x 2) + x x + 1
(x 2)2 (2x2 5x + 3) = x2 (x + 1) (x2 5x + 3)(x2 2x + 2) = 0

13
5
+
13
x2 5x + 3 = 0 x =
x=
2
2
Cch 2:

4
0
9

p dng bt Bunhiacopxki cho VP ta c :



2
h
i

(x 2) x + 1 + x 2x2 5x + 3 (x 2)2 + x2 (2x2 5x + 3 + x + 1)



2

(x 2) x + 1 + x 2x2 5x + 3

1
m
a
r
t
o
a

VP VT

x2
x
Du = xy ra
= 2
x+1
2x 5x + 3

2
(x 2) 2x 5x + 3 = x2 (x + 1)
2

(x 2) (2x 5x + 3) = x (x + 1)
(x2 5x + 3) (x2 2x + 2) = 0
Bi: 223

Gii phng trnh: 2x2 + 4x + x (x + 2)3 + 1 = 0

Li gii

K: x 2

t: x + 2 = b > 0 ta c h

2xb2

b2

+ xb3 + 1 = 0

2=x

Th x ln (1) ta c
b5 + 2b4 2b3 4b2 + 1 = 0
(b + 1)(b4 + b3 3b2 b + 1) = 0
1
1
b2 + b 3 + 2 = 0 ()
b b
1
t b = u ta gii ra c
b
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 84

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

b=

5+

2(11 +

L Thu

5)

4
q

5 + 2(11 + 5)
b=
4
T y gii ra q
q

1 + 5 2(19 + 7 5)
1 5 + 2(19 + 7 5)
x=
x=
4
4
()

1 +

Bi: 224

Gii phng trnh: 7x2 10x + 14 = 5 x4 + 4


Li gii
Bnh phng 2 v ta c :
24x4 140x3 + 296x2 280x + 96 = 0
280 96
24x2 140x
+ 2 + 296 = 0 ()
x
x
2
2
2
t: t = x + x t = x + x42 + 4 khi

1
m
a
r
t
o
a

() 24 (t 4) 140t + 296 = 0 24t 140t + 200 = 0


Bi: 225

Gii phng trnh: x (2x2 2x 1) = (x3 3x 1) x2 + 3x + 1

4
0
9

Li gii

Khi phng trnh c vit li di dng :

x4 + 3x3 8x2 6x 1 = (x3 3x 1) x2 + 3x + 1 (x4 3x3 + 6x2 + 5x + 1)


(x3 3x 1)2 .(x2 + 3x + 1) (x4 3x3 + 6x2 + 5x + 1)2

x4 + 3x3 8x2 6x 1 =
(x3 3x 1) x2 + 3x + 1 x4 3x3 + 6x2 + 5x + 1
x(x2 + 3x + 1)(x4 + 3x3 8x2 6x 1)

x4 + 3x3 8x2 6x 1 = 3
(x 3x 1) x2 + 3x + 1 x4 3x3 + 6x2 + 5x + 1
x4 + 3x3 8x2 6x 1 = 0
5
(x2 + 23 .x + 12 )2 = .(3x + 1)2
4
Cch 2:


 
1
Pt
x2 + 3x + 1 + x2
x2 + 3x + 1 3
=0
x

x2 + 3x + 1
x2 + 3x + 1
x2 + 3x + 1 = 3x+1

1=0
x
x2
x

Bi: 226
s

Gii phng trnh: x2 + 5 =

18
20x + 25.
x
Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 85

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 227

Gii phng trnh: x3 2 +

s

1
3+
x

2

x = 8x2 + 6x + 1

Li gii

K:

(3 + x1 )2

x0

6= 0

Khi phng trnh c vit li di dng :


q

2x3 + x2 (3x + 1)2 x3 = 8x2 + 6x + 1


4

x + 3x 8x 6x 1 = x . (x + x) (3x +

x4 + 3x3 8x2 6x 1
q
x4 + 3x3 8x2 6x 1 = x2 .
x2 + x + (3x + 1)2 x3
3
5
x4 + 3x3 8x2 6x 1 = 0 (x2 + x + 12 )2 = .(3x + 1)2
2
4
Cch 2:
s
r
!

2

2
1
1

Pt
3+
3+ x xx1 =0
x+1
x




1 2
1
3+
3+
x
x 1 = 0, (1 x 6= 0)
...
2
x
x
2

1)2

x3

Bi: 228

1
m
a
r
t
o
a

Gii phng trnh: x (x2 + 1)

4
0
9

x + 3 = (4x 2) 3x 1
Li gii

Bi: 229

1
1
3

Gii phng trnh:


+ 3
=
3x 4
2x 3 x
x + 3x2 + 9x 12
Li gii

Bi: 230

Gii phng trnh: (x3 + x)

x2 + 1 =

8x2 + 6x 1 3 9x2 + 6x
Li gii

Bi: 231
q

Gii phng trnh: (1 x) (1 + x)2 + 2x 2x + 1 + 2 1 + 2 2x + 1 = 0

Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 86

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 232


Gii phng trnh: 4 x +

1
x

= 13 +

3
2x3 + 3x2 1
Li gii




PT
2x2 3x + 1 + 3x2 x 2x2 3x + 1 + 1 3x = 0

x 2x2 3x + 1 + 1 3x

2x2 3x + 1

2x2 3x + 1 2x2 3x + 1
+

2=0
x
x2
Bi: 233


Gii phng trnh: 3x2 +

1
x

2x2 3x + 1 = 7x2 1
Li gii

 

1
=0
Pt
+ 3x + 1 + x
+ 3x + 1 3
x

x2 + 3x + 1
x2 + 3x + 1
x2 + 3x + 1 = 3x+1

1=0
x
x2
x
s
s





1 2
1 2
Pt 3 +
x + 1 3 +
x x 1 = 0
x
x




1 2
1
3+
3+
x
x 1 = 0, (1 x 6= 0)
...
x2
x
2

x2

x2

Bi: 234

1
m
a
r
t
o
a

Gii phng trnh: x3 + 3 =

4
0
9

6x3 + 24x2 + 28x + 6.


Li gii

P T 2x3 + 6 = 2 3 6x3 + 24x2 + 28x + 6

(2x + 2)3 + 2 (2x + 2) = (6x3 + 24x2 + 28x + 6) + 2 3 6x3 + 24x2 + 28x + 6


Xt hm s f (t) = t3 + 2t l hm s ng bin



M f (2x + 2) = f 3 6x3 + 24x2 + 28x + 6 2x + 2 = 3 6x3 + 24x2 + 28x + 6 2x3 4x + 2 = 0


Bi: 235

Gii phng trnh:

x2 + 9x 1 + x 11 3x = 2x + 3
Li gii

t: a =

x2 + 9x 1; b = 11 3x; a; b 0 ta c

a + xb = 2x + 3 a = 2x + 3 xb x2 + 9x = a2 + 1 = (2x + 3 xb)2 + 1(1).


Mt khc
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 87

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

(2x + 3 xb)2 + 1 (x2 + 9x) = x2 (b2 4b + 3) + 3x(1 2b) + 10.


= x2 (b 1)(b 3) + (11 b2 )(1 2b) + 10. (Do3x = 11 b2 )
= x2 (b 1)(b 3) + (b 1)(b 3)(2b + 7) = (b 1)(b 3)(x2 + 2b + 7)(2).
Ch x2 + 2b + 7 > 0 do b 0 nn t (1) v (2) suy ra b = 1 b = 3 x =

10
2
;x = .
3
3

Bi: 236

Gii phng trnh: x2 + (x + 1)

x2 + 3x + 1 = 5x + 1
Li gii

Bi: 237

Gii phng trnh:

x+

x2 + 2x = (x + 1) x + 1
Li gii

K: x 0

1
m
a
r
t
o
a

Phng trnh tng ng vi :

q
x2 + 2x x + 1 = x( x(x + 1) 1)

q
x2 + x 1

= x x(x + 1) 1
2
x + 2x + x + 1
x2 + x 1
x2 + x 1

2
= xq
x + 2x + x + 1
x(x + 1) + 1



1
x2 + x 1 = 0 x =
51
2
Bi: 238

Gii phng trnh: 3x2 + 4x = 2 + x2 + x + 1 + 5 8x2 +

B


x+1
3

Li gii

(3x x 1)+ 21x2 + 3 x+3


=
3

1
3x2 x 1 = 0 x = (1 + 13)
6
2

4
0
9

x2 + x + 1 (2x2 + 4x) +

5 8x2 (19x2 + x 4

Bi: 239

Gii phng trnh: x2 + x x2 + 3x + 1 = 1 + 6x2 + 3x + 1


Li gii
Bi: 240



Gii phng trnh: 3 + 4 x2 + 1 (4x + 5) = 16.

Li gii
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 88

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

P T (x + 1)3 (7x2 + 9x 4) = x + 1 3 7x2 + 9x 4


q

[x + 1 3 7x2 + 9x 4][(x + 1)2 + (x + 1) 3 7x2 + 9x 4 + 3 (7x2 + 9x 4)2 + 1] = 0


Cch 2:

3
7x2 + 9x 4 phng
trnh cho tr thnh

t: y =

x3 4x2

5x + 6 = y

x3 4x2 5x + 6 = y

y 3 + y = (x + 1)3 + x + 1
7x2 + 9x 4 = y 3
f (y) = f (x + 1); f (t) = t3 + t; f 0 (t) > 0 y = x + 1.

Thay tr li h ta c phng
trnh cha x:

x=5

x3 4x2 6x + 5 = 0.

1 5
x=
2
Bi: 241

Gii phng trnh:

Li gii

1
m
a
r
t
o
a

K: x 1

Phng trnh cho tng ng


q

t:

4
0
9

q
q

x + 2 + 2 x + 1 + x + 10 6 x + 1 = 2 x + 2 2 x + 1.

( x + 1 + 1)2 +

( x + 1 3)2 = 2 ( x + 1 1)2
q

x + 1 = t > 0 phng trnh tr thnh

| t + 1 | + | t 3 |= 2 | t 1 |

Ta c: | t + 1 | + | t 3 |>| t + 1 + t 3 |= 2 | t 1 |

Kt hp t 0 vy xt trng hp duy nht t 3. Phng trnh tr thnh


2t 2 = 2t 2

Vy phng trnh cho lun c nghim ng vi x 8


Bi: 242

Gii phng trnh: x3 4x2 5x + 6 =

3
7x2 + 9x 4.
Li gii

Bi: 243

Gii phng trnh:

x2 + 2x + 92 = x2 + 2x +

x 1 + 1.

Li gii
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 89

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

K: x 1
Phng trnh cho tng ng

x2 + 2x + 92 10 = (x2 + 2x 8) + ( x 1 1)
!

1
x2
(x2 + 2x 8) 2
1 =
x1+1
x + 2x + 92 + 10

x=2
!

1
1
(x + 4) 2
1 =
x1+1
x + 2x + 92 + 10

Trng hp 2 loi do v tri m, v phi dng


Bi: 244

Gii phng trnh: (3x + 1) 9x2 + 6x + 2 x + 1 = 4x 16x2 + 1.


Li gii

1
m
a
r
t
o
a

Phng trnh cho tng ng

4
0
9

(3x + 1) 9x2 + 6x + 2 + (3x + 1) = 4x + 4x 16x2 + 1

t2
Xt f (t) = t + t t2 + 1 c f 0 (t) = 1 + t2 + 1 + 2
> 0 nn f (t) tng . T suy ra
t +1
3x + 1 = 4x x = 1
Bi: 245

Gii phng trnh: x 4

K: 0 < x
s

t:

3
2=
x

v
s
u
u
t3 2 3

Li gii

3
2

3
2 = t; t 0.
x

3t
6
2
Thay vo phng trnh ta c 4
= 3 2t . vi 0 t
t +2
2
Hai v khng m, bnh phng 2 v ta c:
9t2 = (3 2t2 )(t8 + 4t4 + 4).
3
t: a = t2 ; 0 a ta c
2
5
3
2
2a a + 7a 5a + 12 = 0.
(as 1)(a2 + a + 3)(2a2 3a + 4) = 0 a = 1(T M ).
3
Vy 4 2 = 1 x = 1.
x
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 90

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 246

Gii phng trnh: x +

x + 1 + 3 = 1 x + 3 1 x2
Li gii

K:1 6 x 6 1

t: x + 1 = a, 1 x = b, ab 0
Mt phng trnh 2 n th mu cht l tch x + 3 = k(1 + x) + l(1 x) phn tch nhn t c
y s l
2(1 + x) + (1 x) +

x + 1 = 1 x + 3 1 x2

Tc l
2a2 + a(1 3b) + b2 b = 0 = (b + 1)2

a=b
2a = b 1

1
m
a
r
t
o
a

Bi: 247

4
0
9

x=0

x=

24
25

Gii phng trnh: 7(x 2) 2x 1 + (11 8x) 4 x + 2x + 6 = 5 2x2 + 9x 4.


Li gii

1
x4
2
Phng trnh c vit li :

(2 2x 1 4 x)( 2x 1 2 4 x)( 2x 1 + 4 x + 1) = 0

8
.Trng hp 1: 2 2x 1 = 4 x x =
(N )
9

17
.Trng hp 2:
2x 1 = 2 4 x x =
(N )
6
17
8
Vy phng trnh c nghim :x = ; x =
9
6
K:

Bi: 248

Gii phng trnh: (6x 5) x + 1 (6x + 2) x 1 + 4 x2 1 = 4x 3.


Li gii
Bi: 249

Gii phng trnh: (x + 2) x + 1 (4x + 5) 2x + 3 = 6x 33.


Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 91

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

K: x 1
Phng trnh cho tng ng vi:

(x + 2)( x + 1 2) (4x + 5)( 2x + 3 3) 4(x 3) = 0.


!
8x + 10
x+2

4 = 0.
(x 3)
x+1+1
2x + 3 + 3
Ta s chng minh:
x+2
2(4x + 5)

<
+ 4; x 1
x+1+1
2x + 3 + 3
S dng nh gi:
3+

2x + 3 < 2( x + 1 + 2).

Vy phng trnh cho c nghim duy nht x = 3.


Bi: 250

Gii phng trnh: (x + 1) x + 2 + (x + 6) x + 7 = (x + 3)(x + 4).

1
m
a
r
t
o
a
Li gii

K: x 2

4
0
9

Khi ta c

(x + 1)( x + 2 2) + (x + 6)( x + 7 3) = (x 2)(x + 4)


(x 2)(x + 1) (x 2)(x + 6)
+
= (x 2)(x + 4)

x+2+2
x+7+3
Trng hp 1: x = 2
x+6
x+1
Trng hp 2:
+
=x+4
x+2+2
x+7+3
Ta c
x+1
x+6
x+1 x+6
5x + 15

+
<
+
<
< x + 4 vi x 2
2
3
6
x+2+2
x+7+3

Bi: 251

Gii phng trnh: x(2x + 7) 4 2x2 + 9x + 10 + 10 = (3x + 2)(2 x + 2 2x + 5).


Li gii
K: x 2
Khi phng trnh c vit li di dng :



(2 x + 2 2x + 5) x(2 x + 2 + 2x + 5) 3x 2 2 2x + 5 = 0

3
Trng hp 1: 2 x + 2 = 2x + 5 x =
(N )
2

Trng hp 2: x(2 x + 2 + 2x + 5) 3x 2 2 2x + 5 = 0
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 92

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

2(x 2) x + 2 + (x 2)( 2x + 5 1) 2(x + 2 2 x + 2) = 0

(x 2)(x + 2) 2(x 2) x + 2
2(x 2) x + 2 + 2

=0
x+2+2 #
" 2x +5 + 1

x+2
1
=0
2(x 2) x + 2 1 +

x + 2 #+ 2
" 2x + 5 + 1

x+2
x+2+1
2(x 2) x + 2
=0
+
2x + 5 + 1
x+2+2
x = 2; x = 2 (N )
3
Vy phng trnh c nghim :x = 2; x = ; x = 2
2
Bi: 252

Gii phng trnh:

2x + 3 +

x+1=

x2 11x + 33 +

3x 5.

Li gii
1
x4
2
Phng trnh c vit li :

(2 2x 1 4 x)( 2x 1 2 4 x)( 2x 1 + 4 x + 1) = 0

8
Trng hp 1: 2 2x 1 = 4 x x =
N
9

17
Trng hp 2: 2x 1 = 2 4 x x =
(N )
6
17
8
Vy phng trnh c nghim : x = ; x =
9
6
K:

1
m
a
r
t
o
a

Bi: 253

Gii phng trnh: 8x3 13x2 + 7x (x + 1)

4
0
9

3x2 2 = 0

Li gii

Khi phng trnh tng ng

(2x 1)3 (x2 x 1) = (x + 1) 3 (x + 1)(2x 1) + x2 x 1

3
t
2x

1
=
a,
3x2 2 = b Da vo phn tch kia ta c h

a3

(x2 x 1) = (x + 1)b

b3

(x2 x 1) = (x + 1)a

(a b)(a2 + b2 + ab + x + 1) = 0
a 2 3(2x 1)2
D thy a + b + ab + x + 1 = b +
+
+x+1>0
2
4
1
T suy ra a = b x = 1 x =
8
2

Bi: 254

Gii phng trnh: x(4x2 + 1) (x2 + x + 1) 2x2 + 2x + 1 = 0


Li gii
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 93

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

P T 2x (4x2 + 1) = (2x2 + 2x + 2) 2x2 + 2x + 1

(2x)3 + 2x = (2x2 + 2x + 1) 2x2 + 2x + 1 + 2x2 + 2x + 1

Xt f (t) = t3 + t l hm s ng bin 2x = 2x2 + 2x + 1


Bi: 255

Gii phng trnh:

x3 + 3x + 1 +

x3 3x 1 = 2x
Li gii

Lp phng 2 v ta c
q

2x3 + 3 3 (x3 + 3x + 1)(x3 3x 1)


3

x3 + 3x + 1 +

x3 3x 1 = 8x3

3.2x. 3 (x3 + 3x + 1)(x3 3x 1) = 6x3

x=0
x=0

1
3
2
6
2
x
x (3x + 1) = x
3

1
m
a
r
t
o
a

Bi: 256

4
0
9

Gii phng trnh: x4 + 6x3 + 14x2 + 15x + 5 = (x3 + 5x2 + 8x + 6) x + 2


Li gii

K: x 2


P T x3 + 5x2 + 8x + 6 (x + 1) + x2 + x 1 = x3 + 5x2 + 8x + 6
 




x3 + 5x2 + 8x + 6 x + 1 x + 2 + x2 + x 1 = 0

"

x+2

x3 + 5x2 + 8x + 6

x +x1
+1 =0
x+1+ x+2
x3 + 5x2 + 8x + 6

x2 + x 1 = 0 f (x) =
+1=0
x+1+ x+2


Ta c

x3 + 5x2 + 8x + 6

+1=0
x+1+ x+
2
x3 + 5x2 + 9x + 7 + x + 2 = 0
1
c f 0 (x) = 3x2 + 10x + 9 +
> 0 vi mi x 2 nn f (x) f (2) = 1 f (x) = 0 v
2 x+2
nghim

1
+
5
Vy P T x2 + x 1 = 0 x =
2
f (x) =

Bi: 257

Gii phng trnh:

x4 + x2 1 +

x4 x2 + 1 = 2x
Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 94

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

K: x4 + x2 1 0; x 0
Cch 1:
t
a=

x4 + x2 1, b =

a4 + b4 = 2x4

a + b = 2x

x4 x2 + 1 nn ta c h phng trnh

!4

a+b
8 (a4 + b4 ) = (a + b)4
a +b =2
2
7a4 4a3 b 6a2 b2 4ab3 + 7b4 = 0 (a b)2 (7a2 + 10ab + 7b2 ) = 0
4

a = b x4 x2 + 1 = x4 + x2 1 x = 1
Cch 2:
p dng bt Bunhiacopxki ta c :
2




4
x4 x2 + 1 + 4 x4 + x2 1 2. x4 x2 + 1 + x4 + x2 1 2. 2.2x4 = 4x2

4
x 4 x2 + 1 + 4 x4 + x2 1
Du "=" xy ra x4 x2 + 1 = x4 + x2 1 x = 1

1
m
a
r
t
o
a

Bi: 258

Gii phng trnh:

x6 + x3 2x 1 +

x6 x3 + 2x + 1 = 2x

4
0
9

Li gii

t:

a + b

a6

x6 + x3 2x 1 = a,
= 2x

x6 x3 + 2x + 1 = b, ab 0 ta c

(a + b)6 = 32(a6 + b6 )

+ b6 = 2x6

(a + b)3
tht vy
4
(a2 + b2 )3
(a + b)6
a6 + b 6 >
>
4
32

S dng BT a3 + b3 >

1
+
5
Du "=" xy ra a = b x3 2x 1 = 0 x =
2
Bi: 259

Gii phng trnh:

v
u
u
u
t1 +

v
u
1u
t1 +

1
1
1 x = x.
2
2
Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 95

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

. i bin x (x) ri gii h

1+

y=

z=

1+

x
2
y
2

2y 2

2z

2x2

L Thu

= x + 2 (1)

= y + 2 (2)

(x < 0 < y, z)

z
= z + 2 (3)
2
. Ta c : x, y, z l 3 nghim thc ca Pt :(t x) (t y) (t z) = 0 hay
r

1+

t3 (x + y + z) t2 + (xy + yz + zx) t xyz = 0, ()


Nn ta cn tnh:
x + y + z; xy + yz + zx; xyz

2 (x2

y2) = z x

Lp cc hiu : 2 (y 2 z 2 ) = x y

2 (z 2

8 (x2 y 2 ) (y 2 z 2 ) (z 2 x2 ) = (x y) (y z) (z x)

x2 ) = y z

4
0
9

Nu (x y)(y z)(z x) = 0 h v nghim


1
1
Nu (x + y)(y + z)(z + x) = (x + y + z)(xy + yz + zx) xyz = , (4)
8
8
. (1)+(2)+(3) : 2 (x2 + y 2 + z 2 ) = x+y +z +6 2(x+y +z)2 (x+y +z)6 = 4(xy +yz +zx), (5)
2a2 a 6
T (5) t: x + y + z = a xy + yz + zx =
, (6)
4
4a3 2a2 12a 1
, (7)
T (4) xyz =
8
(1).y + (2).z + (3).x 2 (x3 + y 3 + z 3 ) = xy + yz + zx + 2(x + y + z)
2a2 + 7a 6
, (8)
x3 + y 3 + z 3 =
8
Ta c HT : x3 + y 3 + z 3 3xyz = (x + y + z)3 3(x + y + z)(xy + yz + zx), (9)
1
3
+Thay (6), (7), (8) vo (9) ta c Pt :8a3 2a2 7a + 3 = 0 a = 1 a = a =
4
2
5
1./a = 1 xyz = 8 > 0, (mboxloi : x < 0 < y, z)
3
2./a =
Th vo (*) ch c 1 nghim thc nn cng loi
4
1
3./a =
Pt (*) c 2 nghim dng v 1 nghim m l : x=-1.253509322
2

1
m
a
r
t
o
a

Bi: 260

Gii phng trnh: x (x2 + 1)

x + 3 = (4x 2) 3x 1
Li gii

Bi: 261

1
1
3
Gii phng trnh:
+ 3
=
2
3x 4
2x 3 x
x + 3x + 9x 12
Li gii
Khi phng trnh c vit li di dng :
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 96

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu




3(2x
3x+2
3x4)
1
(2x 3 x 2 3x 4)

+ 4x3x.x3 +3x2 +9x12.(4x3x+2x3 +3x2 +9x12) = 0


2x 3x. 3x4

x 3 x = 3x 4 x2 (3 x) = 3x 4 (x 1)3 = 3 x = 3 3 + 1(N )

Vy phng trnh c nghim : x = 3 3 + 1


Bi: 262

Gii phng trnh: (x3 + x)

x2 + 1 =

8x2 + 6x 1 3 9x2 + 6x
Li gii

K:

x (9x2

+ 6x) 0

8x2

3+ 17
8

+ 6x 1 0
q

P t x2 + 1 1 x2 + 1 3 (x2 + 1)2 = 8x2 + 6x 1 3 9x2 + 6x

4
0
9

t a = 9x2 + 6x, b = 8x2 + 6x 1 x2 + 1 = a b phng trnh tr thnh


q
q

(a b)2 (a b) 3 (a b)2 = b. 3 a, (1)
. Nu (a b)2 > a (a b)2 (a b) > b V T (1) > V P (1)

1
m
a
r
t
o
a

. Nu (a b) < a (a b) (a b) < b V T (1) < V P (1)


2

2
Nh vy (1) (a b)2 = a suy q
ra (x2 + 1) = 9x2 + 6x
= 3 (x + 1)2
q (x 2)

3 + 11 4 3
3 + 11 + 4 3
;x =
Vy Pt c 2 nghim : x =
2
2

Bi: 263

Gii phng trnh: (1 x) (1 + x) + 2x 2x + 1 + 2 1 + 2 2x + 1 = 0


2

Li gii

K: 2x + 1 0. t t =

2x + 1; t 0

Khi phng trnh c vit li di dng :

t3 + t2 + t + 2 1 + 2t = x3 + x2 + x + 2 1 + 2x

2
Xt hm s f (a) = a3 + a2 + a + 2 1 + 2a; a 0 c f 0 (a) = 3a2 + 2a + 1 +
> 0 vy f (a) l
1 + 2a
hm s ng bin

Suy ra f (t) = f (x) 1 + 2x = x(x 0) x2 2x 1 = 0 x = 1 2 x = 1 + 2

Vy phng trnh c nghim : x = 1 + 2


Bi: 264

Gii phng trnh: 12 2x2 x4 + 9 2x2 + x4 = 32


Li gii
h i
K: x 2; 2



2

P T |x| 13 2 x2 + 9 2 + x2 = 32 x2 13 2 x2 + 9 2 + x2 = 1024 ()

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 97

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

p dng bt Bunhiacopxki ta c :


2
2


13. 26 13x2 + 3 3. 6 + 3x2
13 2 x2 + 9 2 + x2 =

2

13 2 x2 + 9 2 + x2 (13 + 27) (26 13x2 + 6 + 3x2 ) = 40 (32 10x2 )





nn x2 13 2 x2 + 9 2 + x2 40x2 (32 10x2 )


p dng bt Co-si ta c :


2

10x2 . (32 10x2 ) 10x +3210x


= 256
2



2
x2 13 2 x2 + 9 2 + x2 256.4 = 1024
Hay V T () < 1024

10x2

= 32 10x2

Du " = " xy ra

2 + x2

2
2x =
3

2 10
2 10
x=
;x =
5
5

Bi: 265
s

Gii phng trnh: 4 1 +

1
1
+
= x2 + x + 4
2
2
x
(x + 1)

1
m
a
r
t
o
a
Li gii

K: x2 + x > 0
!2

2
1
1
1
1
1
: 1 + 2 +
= 1+
= 1+
x
x x+1
x (x + 1)
(x + 1)2
s
1
1
1
1+ 2 +
V x2 + x > 0
2 = 1+
x
x
(x
+
1)
(x + 1) 
Nn P T 1 + x21+x

t: t = x2 + x, t > 0 ta c



1
4 1 + 2 = t + 4 t = 3 4 x2 + x = 3 4 x = ...
t

Bi: 266

Gii phng trnh:

2+

2+

4
0
9

2x=x

Li gii
K: 2 x 0
Da vo iu kin ta dng lng gic ha : t x = 2cost,

t
2
2

Th vo phng trnh ban u ta c :


r
q

2 + 2 + 2 2cost = 2cost
Dng cng thc bin i lng gic cui cng ta c :





t 3
cost = sin
t = sin
+
2
8
8

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 98

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 267

Gii phng trnh:

x+6+

x6=3

x+6
x6

Li gii
Ta
c

a + b

a2

=3

a
b

b4 b2 (3 b)2 = 12(3 b)2 6b3 21b2 + 72b 108 = 0 b = 2 x = 10

b2 = 12

Bi: 268

Gii phng trnh:

x2 + 15 = 3x 2 +

x2 + 8

Li gii

2
x2 + 15 > x2 + 8 3x 2 > 0 x > nn
3


x2 + 8 3
P t x2 + 15 4 = 3 (x 1) +
x2 1
x2 1
2
= 3 (x 1) + 2
x +8+3
x + 15 + 4
Do

1
m
a
r
t
o
a

x=1

4
0
9

x+1
x+1
=3+ 2
(1)
2
x + 15
x +8+3
1
1
3
(1) 2
2
=
, (2)
x+1
x + 15 + 4
x +8+3
Do x > 23 V T (2) < 0 < V P (2) (2) : V N

Vy Pt c 1 nghim :x = 1
Cch 2:

Nu x 0 th V T > V P

Xt x > 0 Phng trnh tng ng

x2 + 15

x2 + 8 = 3x 2 f (x) = g(x)

C
!

1
1
f (x) = x 2
2
< 0, g 0 (x) = 3
x + 15
x +8
Vy phng trnh c nghim th l duy nht. Nhm c x = 1 l nghim ca phng trnh.
0

Bi: 269
q

Gii phng trnh: x 6 (1 + x2 )11 +

2 + 3x2 3 3 + 5x2 6 1 + 2x2 = 0


Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 99

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

K: x < 0
Pt

(1 + x2 )2 3 x2 (1 + x2 )2 6 x2 (1 + x2 ) =

2 + 3x2 3 3 + 5x2 6 1 + 2x2

(1 + x2 )
x2 (1 + x2 )
x2 (1 + x2 )
3
6
1+

1
1
+

1
1
+
1=1
2
2 + 3x2
3 + 5x2
s
s
s 1 + 2x
x4 x2 1 3
(x2 + 3) (x4 x2 1) 6
x4 x2 1
1
+
1
+
1+
= 1, (1)
2 + 3x2
3 + 5x2
1 + 2x2
Nu x4 x2 1 > 0 V T (1) > 1
Nu x4 x2 1 < 0 V T (1) < 1

1
+
5
Nh vy (1) x4 x2 1 = 0 x2 =
s
2
1+ 5
Vy Pt c nghim duy nht : x =
2
Bi: 270

Gii phng trnh:

1+

2x x2 +

2x x2 = 2(x 1)2 (2x2 4x + 1).

Li gii

1
m
a
r
t
o
a

4
0
9

t t = 2x x2 0 (x 1)2 = 1 t2 v 2x2 4x + 1 = 1 2t2 phng trnh tr thnh

1 + t + 1 t = 2(1 t2 )(1 2t2 ) 0 t 1


Ta thy V P 2(1 t2 )

AD BT Cosi cho VT ta c:

V T 2 1 t2 2(1 t2 )

V 0 1 t2 1 V T = V P = 2(1 t2 )
Du "=" xy ra khi t = 0 x = 0; x = 2
Cch 2:

p dng bt Bunhiacopxki cho VT ta c :


q
2
q

1 + 2x x2 + 1 2x x2 4
q
q

1 + 2x x2 + 1 2x x2

Xt VP: f (x) = 2 (x 1)2 (2x2 4x + 1) vi 0 x 2


Nn f (x) f (2) = 2
Vy V T = V P = 2 x = 2 l nghim duy nht ca phng trnh.
Bi: 271

x1
Gii phng trnh: 2x +

1
1
1 3 x =0
x
x
Li gii

Ta c
GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 100

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh


s

L Thu

1
x1
x2 1
=
+3
x
x !
x
2
x 1
+1
x
1
= 2x + 1
2
x
s
s
1
x1
x2 1
=
+3
x
x !
x
2
x 1
+1
x
1
= 2x + 1
2
x

5
5
1

1
+
x=
Du "=" xy ra khi x2 x 1 = 0 x =
2
2
Cchs2:
x1
=t0
t
x

P T t2 (1 + 3 x + 1)t + 2x = 0 c = ( x + 1 + 3)2
1
1 +3 x
x
1
3
x1+
x

+
2 s
s
1
1 +3 x
x
1
3
x1+
x

+
2

Cch 3:
s
s





1
3
1
1
x1
1
(x 1) +
+
x
+1 =
PT
+3 x
2
x
2
x
x
x
Theo AM GM th V T () V P ()

1
m
a
r
t
o
a

Bi: 272

Gii phng trnh:

2(x + 1) + 4 2x = 1.

4
0
9

Li gii

2 1 x; v =

u + v =
4
2
pt

u2 + v 4 = 2 1

t: u=

Gii h = phng php th x =

1+

1
2. 8 3
x=
3

2. 4 8 3
3

Bi: 273

x2 x + 2
x2 + x

Gii phng trnh:

= x2 1.
1 + x2 + x + 2 1 + x2 x + 4
Li gii

x2 x + 2; b = x2 + x a2 b2 = 2 2x (1)
a
b

= x2 1 (2)
2
1+ 4a
1 + 4 b2
Ly (1)+(2) ta c:
!
!
a
b

a2 +
b2 +
= (x 1)2 0
2
2
1+ 4a
1+ 4b
b
a
2

a2 +

b
+
1 + 4 a2
1 + 4 b2

t: a =

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 101

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

vi 0 t 2 th hm s ng bin.
1 + 4 t2
M f (a) f (b) a b

Xt hm s f (t) = t2 +

Li c: a2 b2 = 2 2x 0 x 1
a
b

Nn

= x2 1 0 a b
2
1+ 4a
1 + 4 b2
Vy theo nh gi a = b x = 1
Bi: 274

Gii phng trnh: x4 + x3 x2 + x + 1 = (x + 1)2


Li gii



pt x3 x + x2 + x + 1 = (x + 1)2
x3 (x + 1)
2
= (x + 1)2
x +x+1x

x = 1



()
x3 = (x + 1) x2 + x + 1 x


x3 = (x + 1) x2 + x + 1 x

x3 + x2 + x = (x + 1) x2 + x + 1

x (x2 + x + 1) = (x + 1) x2 + x + 1

x x2 + x + 1 = x + 1

x2 + x + 1
x2 + x + 1
=
1

x
x2

1
m
a
r
t
o
a

Bi: 275

r 

Gii phng trnh: x + 5x + 1 = x x x +

2x2 + 5x + 1

4
0
9

Li gii

t: a = x2 + 5x + 1; b = x
r 


pt a = b b b + a + b2

a2 = b2 .b. b +

a + b 2 a2 = b 3 .

a=0
a




a + b2 b
a a + b2 b = b3 a a + b2 = b3 + ab ()

Gii (*) ta c
2

2 2

a (a + b ) = a b + 2ab + b b + 2b a a = 0

b2
a

!3

b2
+2
a

!2

1=0

Bi: 276

Gii phng trnh:

x+

3x 2 +

6 4x x2 = x2 3x + 5.
Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 102

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

2( x + 3x 2 + 6 4x x2 ) = 2 x + 2 3x 2 + 2 (6 4x x2 ).1

x + 1 + 3x 1 + 7 4x x2 = x2 + 7
hay 2x2 6x + 5 x2 + 7 3(x 1)2 0
Bi: 277

Gii phng trnh: 4x + 3 2 x = 5 x + 4.


Li gii
K: 0 x 2
Phng trnh cho tng ng vi:

x2 (2 x)2 = 5 x 3 2 x.
cho gn: t a =

x; b =

2 x; 0 a, b

4
0
9

a4 (2 a)4 = 5a 3(2 a) 8a3 24a2 + 32a 16 = 0 (a 1)3 =

1
m
a
r
t
o
a
s !2

T ta c nghim ca phng trnh l:x = 1 +


Bi: 278

Gii phng trnh: 4x3 12x2 + 9x 1 =

1
4

1
4

2x x2 .

Li gii

iu kin: 0 x 2

pt 4 (x 1)3 3 (x 1) =

1 (x 1)2

t t = x 1 Phng trnh tr thnh

4t3 3t =

1 t2

t t = cos; t [1; 1] ; [; ]
pt 4cos3 3cos = sin cos3 = sin
Bi: 279

Gii phng trnh: x =

q
3

x + 6 + 6.
Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 103

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bnh phng hai v kh cn


x3 6 =

3
x+6

t
y=

3
x + 6 y3 = x + 6

Ta c h phng trnh

x3

y =6

y 3

x=6

Tr hai phng trnh ta c :




(x y) x2 + xy + y 2 + 1 = 0 x = y
Vi x = y x3 x 6 = 0 x = 2
Bi: 280

Gii phng trnh: 2x =

q
3

2014 3 4028x 2013 2013.

1
m
a
r
t
o
a
Li gii

4
0
9

Phng trnh tng ng

8x3 + 2013 = 2014 3 4028x 2013

3
4028x 2013 = y ta c h phng trnh

(2x)3

Tc l

y 3

+ 2013 = 2014y

y = 2x

+ 2013 = 2014.2x

1
1 8053
8x = 4028x 2013 x = x =
2
4
3

Bi: 281
2

Gii phng trnh: x 2x 2 =

q
3

2 3 2x2 4x 5 1.
Li gii

Phng trnh cho tng ng


q

(x2 2x 2)3 + 1 = 2 3 2(x2 2x 2) 1


D dng a v h i xng nh cc bi trn.

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 104

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 282

Gii phng trnh: x (x2 + 1)

x + 3 = (4x 2) 3x 1
Li gii

1
2
2
2
 V P (2x 1) + (3x 1) = 4x x, (1)

 V T x (2x) x + 3 = x 4x3 + 12x2

k cn c ngha v 2 v cng du: x

V T x (4x3 4x2 + x) + (16x2 8x + 1) + 5x + (2x 1)

V T > x 16x2 8x + 1 = 4x2 x, (2)


T (1),(2) suy ra Pt v nghim.
Bi: 283

Gii phng trnh:

v
u
u
t

x+6
1+
4x 3

9
1+
x+6

16
=q
.

1 + 4x 3

1
m
a
r
t
o
a
Li gii

t a =

x + 6, b =

4x 3, (a, b > 0)

Phng trnh tr thnh


s

a2
9
16

1+
1+
=
b
a
1+b


v
u
u
t(1 + b)

a2
1+
b

4
0
9

16a
, (1)
a+9

Theo AM-GM ta c:

(a 3)2
16a
16a
V T (1) 1 + a =
+

= V P (1)
a+9
a+9
a+9

Nh vy: (1) a = b = 3 x = 3
Bi: 284

Gii phng trnh: (x 1) x

1
x

=43x

Li gii
Ta c:
s

1
pt (x 1)
x 2 + 2 (x 1 2 3 x) = 0
x
2
x 4x 1
(x + 1) (x2 4x 1)

 +2
(x 1) q
=0

3
(x 1)2 + 2 (x 1) 3 x + 4 x2
x x x1 + 2

x2 4x 1 = 0
x1
x+1

= 0 ()
!+

3
2
(x 1) + 2 (x + 1) 3 x + 4 x2
1
x
x +2
x
Da vo iu kin ca phng trnh suy ra pt(*) v nghim v V T > 0.

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 105

T Ton

THPT Nguyn Ch Thanh

L Thu

Bi: 285

Gii phng trnh:

x2 2x + 2

4x2 + 1 = 1 + x
Li gii

3x2 2x + 1
=1+x

2
2
x 2x + 2 + 4x + 1
(x + 1) (3x 1)

2
=1+x
x 2x
+ 2 + 4x2 + 1
x = 1 x2 2x + 2 + 4x2 + 1 = 3x + 1 ()
P T q

Ly phng trnh (*) cng vi phng trnh ban u ta c:

x2 2x + 2 = 1 x phng trnh ny

v nghim
Bi: 286
q

Gii phng trnh: 4 x + 2x + x + 2 = x (1 + 2 x)

Li gii

1
m
a
r
t
o
a

iu kin x 0
q

pt 2x + x = (x 2) (2 x + 1)

2x + x = (x 2)2 (2 x + 1)

x (2 x + 1) = (x2 4x + 4) (2 x + 1)

x = x2 4x + 4



3
( x 1) ( x) + x 3 x 4 = 0
Cch 2:

B
!

4
0
9

1
1
1
Pt 2 2 +
+ 2+ =x 2+
x
x
x

1
1
t: t = , t > 0 ta c 2 (2 + t) + 2 + t = 2 (2 + t)
x
t
1
1
t
1
2+
= 2 2t +
=
t
t
t+2
t+2

2
1
2t + t + 2 =
+ t t+2=1
t
t
+
2

1 + 5
... t =
2
Bi: 287

Gii phng trnh:


Li gii

GV: V Vn Nhn

n thi H-C

Trang 106

You might also like