Professional Documents
Culture Documents
Bi 1 :
x02 5 x0 3
4
x 1
y
x 7
2
2
)
( x0 1)
( x0 1)
x0 7 A (1, 0
1
0
x 1
x0 1
x02 5 x0 3
4
x
x 2 x0 1
y
B (2 x0 1,1)
( x0 1)2
( x0 1)2
y 1
y 1
x A xB 1 2 x0 1
x0 xM
2
2
x 7
Nhn xt :
M l trung diem AB (pcm)
1 0
y A yB
x0 1 x0 3
yM
2
x0 1
2
V d 3 : (D2005)
1
m
1
Cho hm s y x 3 x 2
(Cm ) . cho M (Cm ) , bit rng xM 1 , tm m tip tuyn ti M
3
2
3
song song vi ng thng 5x - y = 0
Bi gii :
y ' x 2 mx h s gc tip tuyn ti M k y ' (1) 1 m , tip tuyn song song vi ng thng 5x
y = 0 k 1 m 5 m 4
http://chuyentoan.wordpress.com
Nha Trang 8/2009
.c
o
V d 4 : (H Thng Mi 2000)
Cho hm s y x 3 3x 1 (C ) , v im A( x0 , y0 ) (C) , tip tuyn ca th (C) ti im A ct (C) ti
im B khc im A . tm honh im B theo x0
Bi gii :
Vi im A( x0 , y0 ) (C) y0 x03 3x0 1 , y ' 3x 2 3 y ' ( x0 ) 3 x02 3
Tip tuyn ca th hm c dng :
y y ' ( x0 )( x x0 ) y0 y (3x02 3)( x x0 ) x03 3 x0 1 y (3x02 3)( x x0 ) 2 x03 1 (d ) phng trnh
honh giao im ca (d) v (C) :
x 3 3x 1 (3x02 3)( x x0 ) 2 x03 1 x 3 3 x02 x 2 x03 0 ( x x0 )2 ( x 2 x0 ) 0
( x x0 )2 0
x x0
( x0 0)
x
2
x
x
2
x
0
0
Vy im B c honh xB 2 x0
w
.v
ie
t
Khi s l cc bi ton dng ny thng thng h s gc k cho dng gin tip thng thng bi ton cho
tip tuyn song vi ng thng : y k1 x m h s gc ca tip tuyn k k1 . Nu bi ton cho tip
1
tuyn vung gc vi ng thng : y k2 x m h s gc ca tip tuyn k
(do k .k2 1) .
k2
Nu bi ton cho tip tuyn to vi ng thng (d) : y k ' x m mt gc l , cc em c th dng cng
k k'
( tuy nhin cc em phi chng minh khi s dng , xem cun: gip tr
1 kk '
nh Ton hc , Nguyn Dng 2008)
Mt s v D in Hnh
V D 1 : (H Ngoi Ng 2001)
1
2
cho hm s y x 3 x
, vit phng trnh tip tuyn bit tip tuyn vung gc vi ng thng
3
3
1
2
y x (d )
3
3
http://chuyentoan.wordpress.com
Nha Trang 8/2009
Bi gii :
V tip tuyn vung gc vi ng thng (d) tip tuyn c dng : y 3x m
2
1 3
x x 3x m (1)
iu kin tip xc : 3
c nghim
3
x 2 1 3 (2)
2
1 3
x 4x m
2
14
1 3
3
x 2, m
x 4x m
3
3
3
x2
2
x 4
x 2, m 6
x 2
14
14
Vi m
tip tuyn c dng y 3 x
3
3
Vi m = 6 tip tuyn c dnh y = 3x +6
V d 2 : (H cnh st 1998)
x2 3x 3
Cho hm s y
; vit phng trnh tip tuyn bit rng tip tuyn song song vi ng thng :
x2
y = -3x +2
Bi gii :
Tip tuyn song song vi ng thng y = -3x + 2 tip tuyn c dng y = -3x + m
x 2 3x 3
3
x
x 2 3 x m (1)
2
iu kin tip xc 2
c nghim x 2 (2) 4 x 2 16 x 15 0
x 5
x 4 x 3 3 (2)
2
( x 2)
2
3
Vi x m 3
tip tuyn c dng : y 3 x 3
2
5
Vi x m 11
tip tuyn c dng : y 3x 11
2
V d 3 :
Cho hm s y 3 x3 4 vit phng trnh tip tuyn bit rng tip tuyn to vi ng thng (d) :
3 y x 6 0 mt gc 300
Hng dn gii:
1
1
x 2 3 c h s gc k1
(d) y
; tip tuyn c h s gc k2
3
3
k1 k2
d dng tnh c k2
1 k1k 2
Sau p dng dng 2 lp tip tuyn khi bit trc h s gc ta tm c 3 tip tuyn tha mn yu cu ca
bi ton l :
11 3
11 3
(d1 ) : y 4 ; (d 2 ) : y 3x
; (d 2 ) : y 3 x
3
3
V d 4 : (H Ngoi Thng 1998)
Cho hm s y x 3 3x 2 9 x 5 (C ) . trong tt c cc tip tuyn ca (C ) tm tip tuyn c h s gc
nh nht
http://chuyentoan.wordpress.com
Bi gii :
TX: D R
Ta c : y , 3 x 2 6 x 9 ; gi M ( x0 , y0 ) (C ) h s gc tip tuyn ca (C ) ti M :
k f ( x0 ) 3x02 6 x0 9
f(x 0 )
-1
.c
o
x0
f(x)
-12
Dng 3: vit phng trnh tip tuyn bit n i qua mt im cho trc
ie
t
Bi ton : cho hm s : y f ( x ) v im A( x0 , y0 ) vit phng trnh tip tuyn bit rng tip tuyn i
qua im A
Cch gii :
bc 1 : tip tuyn i qua A( x0 , y0 ) c dng : y k ( x x0 ) y0
w
.v
f ( x ) k ( x x0 ) y0 (1)
bc 2: iu kin tip xc '
c nghim
f
(
x
)
k
(2)
Mt s v D in Hnh
( x 6) 5 x 2 6 x 0
2
x2
( x 2)
x 6
Vi x = 0 k 1 tip tuyn c dng : y x 1
http://chuyentoan.wordpress.com
Nha Trang 8/2009
Th
(2) vo (1)
ta c :
1
1
7
tip tuyn c dng : y x
4
4
2
Nh vy ta k c hai tip tuyn tha mn yu cu bi ton
Vi x = 6 k
V d 2 : (H Ngoi Ng H Ni 1998)
1
4 4
Cho hm s : y x3 2 x 2 3x vit phng trnh tip tuyn bit rng tip tuyn i qua A( , )
3
9 3
Bi gii :
4 4
Tip tuyn i qua A c dng : y k ( x )
9 3
1
4 4
3
2
x 2 x 3 x k ( x ) (1)
iu kin tip xc : 3
c nghim
9 3
x 2 4 x 3 k (2)
1 3
4 4
8
2
2
3
2
x 2 x 3 x ( x 4 x 3)( x ) 3 x 11x 8 x 0 x
3
9 3
3
x 1
x2 2 x 2
x 1 k ( x 1)
(1)
c nghim x 1
x2 2 x 2 x 2 2 x
Thay (2) vo (1) ta c :
Dng 4 :
Hc
Mt s v d in hnh :
V d 1 : (D2007)
2x
(C ) tm im M (C ) sao cho tip tuyn ca th hm s ti M ct hai trc ta
x 1
1
ti A, B sao cho tam gic OAB c din tch bng
4
Bi gii :
2 x0
2
M ( x0 , y0 ) (C ) y0
, y'
( x 1)2
x0 1
Tip tuyn ti M c dng :
2 x0
2 x02
2
2
y y '( x0 )( x x0 ) y0 y
(
x
x
)
(d )
0
( x0 1) 2
x0 1
( x0 1) 2
( x0 1) 2
Gi A (d ) ox ta im A l nghim ca h :
.c
o
Cho hm s y
x 0 2 x02
2 x02
B (0,
)
2
( x0 1)2
y ( x0 1)
ie
t
2 x02
2
y
( x0 1)2
( x0 1) 2
x 0
2 x02
2
y
x x02
2
2
A( x02 , 0)
( x0 1)
( x0 1)
y 0
y 0
Gi B (d ) oy ta im B l nghim ca h :
w
.v
2 x02
2 x02
( x0 1)2 ( x0 1) 2
1
OA.OB
2
2 x02 x0 1
2 x02 x0 1 0
x0 y0 2
1 2 x04
1
4
2
=
.
4 x0 ( x0 1) 2
2
2 ( x0 1)2 4
2 x0 x0 1 2 x0 1x0 1 (vn)
x
y0 1
0
1
Vy tm c hai im M tha mn yu cu bi ton : M 1 ( ; 2)
2
M 2 (1,1)
Vi D 2 : (A2009)
x2
(1)
2x 3
1. Kho st s bin thin v v th ca hm s (1).
2. Vit phng trnh tip tuyn ca th hm s (1), bit tip tuyn ct trc honh, trc tung ln lt
ti hai im phn bit A, B v tam gic OAB cn ti gc to .
Cho hm s y
http://chuyentoan.wordpress.com
V d 3 : (d b D 2007)
x
Cho hm s y
(C ) ; vit phng trnh tip tuyn (d) ca (C ) ; sao cho (d) ct hai ng tim cn
x 1
ca (C) to thnh mt tam gic cn
V d 4: (d b B2007)
m
(Cm ) tm m hm s c cc i ti A v tip tuyn ca (Cm ) ti A ct
2 x
trc oy ti B m tam gic OAB vung cn
Cho hm s y x 1
2
g ( x ) 2 x (4 3m) x 8 6m 0
t M c th k c 3 tip tuyn ti th (C) th g(x) = 0 phi c hai nghim phn bit 2
m 4
2
2
(4 3m) 8(8 6m) 0
3m 8m 16 0
4
m
3
g (2) 24 12m 0
24 12m 0
m 2
4
Vy M (m , -4) vi m (, 4) ( , ) & m 2 l im cn tm
3
V d 5 : ( hc vin BCVT 199)
Cho hm s y x3 3x 2 2 (C ) . Tm c im thuc th (C) m qua k c mt v ch mt tip
tuyn vi th hm s (C )
Bi gii :
M ( x0 , y0 ) (C ) y0 x03 3x02 2
; y ' 3 x 2 6 x
x 3x 2 k ( x x0 ) x0 3 x0 2 (1)
2
3x 6 x k (2)
Th (2) vo (1) ta c :
( c nghim )
x 3 x0
2
t M v c 1 tip tuyn ti th hm s th phng trnh (2) phi c mt nghim
3 x0
x0
x0 1 y0 0 vy im M cn tm c ta l : M ( 1, 0)
2
Li bn :
( v tip tuyn c ta tip im l M nn (1) lun c nghim kp x x0 , dng s horney chia ra
ta c phng trnh (2) thi )
(2)
.c
o
2
0
V d 6 :
Cho hm s : y x 3 3x (C ) . tm trn ng thng : x = 2 nhng im m t c th k c 3 tip
tuyn vi th hm (C )
Bi gii :
im M ng thng x = 2 M (2, a)
Tip tuyn qua M c dng : y k ( x 2) a
w
.v
ie
t
3
x 3 x k ( x 2) a (1)
iu kin tip xc : 2
c nghim
3 x 3 k (2)
Thay (2) vo (1) ta c phng trnh :
x3 3x (3 x 2 3)( x 2) a 2 x 3 6 x 2 6 x 6 a 0 a 2 x 3 6 x 2 6 (*)
Xt hm s : f ( x ) 2 x 3 6 x 2 6 , TX : D = R ; f '( x) 6 x 2 12 x
x 0
f '( x) 0 6 x 2 12 0
x 2
Bng bin thin:
x
0
2
y
0
+
0
2
y
-6
Bi gii :
Phng trnh tip tuyn qua A c dng : y = kx + a
x 2
x 1 kx a (1)
iu kin tip xc :
c nghim x 1
3 k (2)
2
( x 1)
x2
3 x
a g ( x) (a 1) x 2 2(a 2) x a 2 ( x 1) (*)
Thay (2) vo (1) ta c :
x 1 ( x 1)2
t A k c 2 tip tuyn ti (C ) th (*) phi c hai nghim phn bit khc 1 :
(a 2) 2 (a 1)(a 2) 3a 6 0
a 1
a 1 0
(**)
a
g (1) 3 0
x1 x2
x 2
x 2
a 1
V y1 1
; y2 2
; p dng nh l Vi-et ta c :
x1 1
x2 1
x x a 2
1 2 a 1
( x 2) ( x2 2)
x x 2( x1 x2 ) 4
A, B nm v 2 pha trc ox th y y1 y2 0 1
.
0 1 2
0
( x1 1) ( x2 1)
x1 x2 ( x1 x2 ) 1
a2
2(a 2)
2.
4
2
a 1
a 1
0 3a 2 0 a
a2
2(a 2)
3
2.
1
a 1
a 1
2
Di chiu vi iu kin (**) th ta tm c : a ; a 1
3
Li bn :
Nu bi ton yu cu tm a t a k c 2 tip tuyn ti th , sao cho tip im nm v 2 pha trc
oy th ch cn phng trnh (*) c 2 nghim phn bit x1, x2 sao cho x1 0 x2
V d 9 :
Cho hm s : y x3 3x 2 2 (C ) . tm trn ng thng : y = -2 nhng im m t c th k n
th hm s (C ) hai tip tuyn vung gc vi nhau ?
Hng dn gii :
Dim M ng thng : y = -2 M (m, 2)
Sau cc em lp phng trnh tip tuyn qua M , s dng iu kin tip xc ta a ra c phng trnh
sau :
x 2
( x 2) 2 x 2 (3m 1) x 2 0
2
g ( x ) 2 x (3m 1) x 2 0
Vi x = 2 th tip tuyn : y = 2 ; khng tm c tip tuyn no ca (C ) vung gc vi ng thng trn
Vy t M c th k c 2 tip tuyn vung gc vi nhau th g(x) = 0 phi c hai nghim phn bit
55
55
x1 , x2 2 v k1k2 1 lm tng t nh v d trn ta tm c m
M ( , 2)
27
27
Nha Trang 8/2009
.c
o
Nhn xt: Nu
ti im
hoc
sao cho
. Cmr :
Bi ton 1: Cho
Trong
vi
Ta c:
l:
pcm
ti im
. Cmr :
Bi ton 2 :Cho
ti im c honh
l tip tuyn ca th hm s
Ch : Nu
w
.v
Tip tuyn ca th hm s
ie
t
Li gii:
trong
v Bt cho c dng
vi
ths. Ng Dng
Tip tuyn ca th hm s
ti im c honh
Tip theo ta s nh gi
l:
. Tht vy
iu ny lun ng vi mi x v ng
thc xy ra khi
. Vy ta c:
Mt khc :
pcm
nn suy ra
Ta thy rng yu t quan trng nht chng ta c th s dng phng php ny l ta chuyn c Bt v
dng
hoc
tha mn iu
kin no .
Bi ton 3: Cho
.Cmr : Cmr:
a
b
c
9
2
2
2
(b c) (a c ) (a b)
4(a b c )
Li gii: V nu Bt ng vi b s
th cng ng vi b s
.Khi Bt cho tr thnh
nn ta c th gi s
vi
Tip tuyn ca th hm s
ti im c honh
Ta c:
pcm
Suy ra :
Bi ton 4:Cho
a (b c )
b( a c )
c (b a )
6
2
2
2
2
2
a (b c) b (a c) c (b a )
5
2
ths. Ng Dng
.c
o
Hay
vi 0<x<1
v tip tuyn ca th hm s
ti im c honh
vi
l:
Vy
w
.v
Bi tp v tip tuyn
ie
t
Ta c:
Vn 5:
pcm
Tip Tuyn Ca Th
x 2 x 10
. vit phng trnh tip tuyn ca th hm s ti im c honh x = -1.
2( x 1)
x2 2x 2
bi 2 : cho hm s y
. vit phng trnh tip tuyn ti giao im ca th hm s vi trc ox
x 1
x3
bi 3: cho hm s y
(C) , cho im M 0 ( x0 , y0 ) (C ) . tip tuyn ca (C ) ti M 0 ct cc tim cn ca (C
x 1
ti A v B . chng minh rng M 0 l trung im ca AB v tam gic IAB c din tch khng ph thuc vo v tr c
im M 0 . (D B D 2006)
2x 1
bi 4: cho hm s y
(C) , gi I l giao im ca hai ng tim cn . tm im M (C )
x 1
sao cho tip tuyn ca th ti im M vung gc vi ng thng IM ( D B B2003)
x2
bi 5 : cho hm s y
(C ) . vit phng trnh tip tuyn ca (C ) , bit rng tip tuyn ct hai ng tim
x3
Nha Trang 8/2009
bi 1: cho hm s y
Bi 13 : cho hm s y 3 x 3 4 (C ) . vit phng trnh tip tuyn ,bit rng tip tuyn to vi ng thng (d)
3 y x 6 0 mt gc 300
Bi 14 : cho hm s :
y x3 3x 2 9 x 5 (C ) . trong cc tip tuyn vi th tm tip tuyn c h s gc
nh nht ( H Ngoi Thng 1998)
2x 1
Bi 15 : cho hm s y
, gi I l tm i xng ca th . tm im M thuc th ,sao cho tip tuyn t
x 1
M vung gc vi ng thng IM ( D b B2003)
1
2
Bi 16: cho hm s :
y x 3 x (C ) tm trn th nhng im m t k c tip tuyn vung g
3
3
1
2
vi ng thng y x
(H Ngoi Ng 2001)
3
3
x 1
Bi 17: cho hm s y
(C ) . Tm m ng thng (d ) : y 2 x m ct th hm s (C ) ti hai im
x 1
phn bit A, B sao cho tip tuyn ti A, B song song vi nhau (CSP 2005)
2x
(C ) , tm im M (C ) , bit tip tuyn ca th hm s ti M ti hai dim A, B v
x 1
1
tam gic OAB c din tch bng
(D2007)
2
x
Bi 19: cho hm s y
(C ) , Vit phng trnh tip tuyn (d ) ca th ct hai ng tim cn ti A,B sa
x 1
cho tam gic IAB cn , I l giao im ca hai ng tim cn ( D2007_d b)
http://chuyentoan.wordpress.com
Nha Trang 8/2009
Bi 18: cho hm s y
w
w
w
.v
ie
s
.c