Quản Trị Tài Chính: T R Ư Ờ N G Đ Ạ I H Ọ C M Ở T P - H C M

TRNG I HC M TP.
HCM
QUN TR TI CHNH
TS. NGUYN VN THUN

Bin son
TRNG I HC M TP.HCM
TI LIU HNG DN HC TP
QUN TR TI CHNH
( Phn 1 )
Bin son: TS. NGUYN VN THUN
THNH PH H CH MINH
BI GII THIU
Cho mng cc bn hc vin n vi chng trnh o to

t xa ca trng i Hc M Bn Cng TP. H Ch Minh
Mn hc Qun Tr Ti Chnh cp n cc hot ng ti chnh

trong mt doanh nghip. Mn hc s cung cp cho ngi hc mt tm
nhn khi qut v tnh hnh ti chnh ca DN, nhng cng c v cc k
thut cn thit cho vic chn la a ra cc quyt nh ti chnh
mt cc hu hiu nht nhm t c mc tiu m DN t ra cho tng
thi k pht trin.
Quyt nh ti chnh trong mt doanh nghip bao gm 3 loi
quyt nh cn bn: quyt nh u t, quyt nh ti tr v quyt nh
qun l ti sn. Ni dung cc bi hc s xoay quanh 3 loi quyt nh
ti chnh ny. Ngoi ra c mt s bi hc s trang b cho cc bn
nhng kin thc cn thit nh: phn tch, hoch nh, d ton v kim
sot ti chnh ca doanh nghip.
Thng thng cc hc vin hay e ngi cc mn hc ti chnh hay
k ton, v cc bn cho l kh hoc qu kh. Nhn nh ny hon ton
cha ph hp, v cc bn bit cc mn hc ti chnh-k ton
c nhiu hc vin hc tt, thm ch l rt tt cc bc hc khc
nhau nh: trung cp, cao ng v thm ch l cc lp bi dng
ngn hn 3 thng, 6 thng v khi hc xong h ra lm vic thc t cc
DN kh d dng.
http://www.ebook.edu.vn
Tuy nhin mn hc ti chnh th thng c v kh hn cc mn

hc k ton, v n i hi cc bn phi t duy nhiu hn, nhng chng
ti m bo vi cc bn rng: nu cc bn chu kh v chm ch mt
cht th cc bn c th vut qua mn hc ny kh d dng, v chng
ti s lun bn cnh cc bn v gip cc bn khi cc bn thc
mc hoc gp phi vn no kh gii quyt. Hy mnh dn lin
lc vi chng ti.
CHC CC BN THNH CNG !
Mc tiu mn hc
Hc xong mn hc ny, hc vin phi phi t c cc yu cu
sau:
Hiu r mc tiu ti chnh v mc tiu chung ca DN.
Bit cch phn tch v nh gi tnh hnh ti chnh DN, cng nh
cch xc nh cc nguyn nhn gy ra thc trng ti chnh ca
DN.
Hiu r cch p dng k thut phn tch im ho vn v s
dng n cn nh ph v n cn n trong vic hoch nh li
nhun. T hiu r nhng ri ro v hot ng v ri ro ti
chnh ca DN.
Bit vn dng k thut d ton trong vic d ton nhu cu vn
ca mt DN, nht l phng php t l % doanh thu.
Nm vng cc phng php qun tr vn lu ng nh vic
hoch nh ngn sch tin mt, phng php phn tch v nh
gi chnh sch tn dng ca DN, v k thut qun tr hng tn
kho.
Hiu r nhng u v nhc im ca mi hnh thc ti tr ngn
hn cho nhu cu vn ca DN, thng qua 3 hnh thc chnh l: tn
dng thng mi, tn dng ngn hng v thng phiu.
Cui cng l hiu r bn cht ca 4 cng thc cn bn trong vic
tnh ton gi tr theo thi gian ca ng tin t c th vn
dng c trong thc t ni chung v cc quyt nh ti chnh
ca DN.
Ni dung
Mn hc ny c chia lm 7 bi cung cp nhng ni dung
chnh sau :
Bi 1 : Nhng vn cn bn v qun tr ti chnh
Bi 2 : Phn tch ti chnh doanh nghip
Bi 3 : Hoch nh li nhun
Bi 4 : D ton ti chnh
Bi 5 : Qun tr vn lu ng
Bi 6 : Ngun ti tr ngn hn
Bi 7 : Thi gi tin t
Hng dn hc tp
Ti liu hng dn hc tp ca mn hc ny c bin son
nhm gip cc bn c th t hc mt cch tt nht. Cc bi hc c
sp xp theo mt trnh t nht nh, mi bi hc cng c t chc
sao cho cc bn cm thy thoi mi v t tin hn khi hc. V vy c
th gip cc bn t hc mt cch d dng.
Khi hc cc bn hy c phn ni dung bi hc mt cch t t,
tng mc mt. Nh ng c theo kiu c tiu thuyt! v c gng
suy gm tng on v tng mc mt c th hiu mt cch thu o.
Sau mi bi hc, chng ti u c phn tm tt gip cc bn nh
li v tp trung vo cc phn trng tm ca bi. K n cc bn hy
bc qua phn cc cu hi tho lun. Cc cu hi ny gip cc bn h
thng li kin thc ca bi hc, nhng tr li tt cc cu hi ny
cc bn nn c thm cc bo v tp ch chuyn ngnh v kinh t-ti
chnh. Cch tt nht l cc bn nn trao i hoc tho lun thm vi
cc bn cng hc c th nng cao kin thc mn hc. Sau cc
bn bc vo thc hin cc bi tp thc hnh, cc bi tp ny chng

ti cng sp xp t d n kh nn cc bn c vic lm tun t
tng bi mt. Tuy c p n cho tng bi tp, nhng cch hc tt
nht l cc bn hy c gng t lm tng bi mt, sau khi lm mt bi
tp xong cc bn mi i chiu vi p n xem mnh lm ng sai
nh th no t rt kinh nghim cho cc bi tp k tip. Mt iu
ng lu , cc bi tp ca chng ti xy dng c ch ch nn khi
lm xong tng bi cc bn hy suy gm kt qu v i chiu li vi
bi c th hiu vn m bi tp t ra mt cch r rng v thu
o, nh vy s gip cc bn b sung thm nhng kin thc v mt l
thuyt v thc t. C gng trnh trng hp bi tp lm xong ri b
m khng quan tm kt qu.
HY T TIN
CC BN C TH VT QUA MI RO CN !
Ti liu tham kho

Ti liu tham kho chnh :
1. Sch Qun Tr Ti Chnh ca TS. Nguyn Vn Thun, Nh
xut bn Thng K, nm 2004
2. Sch Cu hi v bi tp Qun Tr Ti Chnh ca TS. Nguyn
Vn Thun, Nh xut bn Thng K, nm 2004
Ti liu tham kho thm :
1. Sch Qun Tr Ti Chnh cn bn ca TS. Nguyn Quang Thu
, Nh xut bn Thng K, nm 2005
2. Sch Qun Tr Ti Chnh Doanh Nghip ca Nguyn Hi
Sn, Nh xut bn Thng K, nm 1996
Cc Website tham kho :
www.bsc.com.vn ; www.vse.org.vn ; www.ssi.com.vn
http://ocw.fetp.edu.vn/ocwmain.cfm?academicyearid=11&languagei
d=1
a ch lin lc phn hi
Trong qu trnh t hc, nu cc bn c nhng thc mc v ni dung
bi hc, cu hi tho lun v bi tp hoc trong thc t hot ng ti
chnh ca DN c vn g cn trao i th cc bn hy mnh dn lin
lc vi chng ti, ng bn khon, ng ngi ngng. Chng ti s
cng ng hnh vi cc bn trong qu trnh hc tp mn hc ny.
Trong mi hc k, c mn hc ny khoa chng ti s m mt lp hc
trn website www.elearning.ou.edu.vn cc bn cng trao i v
t cu hi vi chng ti, ng thi chng ti cng a ln trang web
ny nhng bi ging, bi tp c lin quan n mn hc cc bn

tham kho nhm gip cc bn t hc tt mn hc ny.
a ch lin lc:
TS. Nguyn Vn Thun
Trng Khoa, khoa K Ton Ti Chnh Ngn Hng
in thoi : 08- 9301282
Email: thuan.nv@ou.edu.vn
Website : www.ou.edu.vn
BI 1
NHNG VN CN BN V
QUN TR TI CHNH
A. GII THIU
y l bi hc u tin ca cc bn trong mn hc Qun Tr Ti
Chnh. Vi mn hc ny, c l trc tin cc bn s thc mc
qun tr ti chnh l g? Chc nng ca qun tr ti chnh trong doanh
nghip l g? Ngi qun tr ti chnh trong DN c nhim v g? Cc
dng c v k thut no c sn ng ta s dng? Lm th no o
lng thnh qu cng vic ca ng ta?
Cc bn thn mn, ngi ta thng ni Vn s khi u nan, cc
bn hy c gng c v suy gm cc ni dung trong bi ny. V bi
ny s cho php cc bn c c mt tm nhn bao qut v cng tc
qun tr ti chnh trong mt DN. Nu cc bn hiu c bi ny thi n
s gip cc bn rt nhiu trong vic hc tt cc bi k tip.
Mc tiu
Hc xong bi ny, sinh vin phi hiu c th no l qun tr ti
chnh, mc tiu ca DN cng nh mc tiu ti chnh trong DN, tm
quan trng ca quyt nh ti chnh, vai tr v v tr ca qun tr ti
chnh, mi quan h gia mn hc QTTC vi cc mn hc khc, nht
l gia ti chnh v k ton.
Tm tt ni dung
Khi nim v qun tr ti chnh
Mc tiu ca qun tr ti chnh
Vai tr v v tr ca qun tr ti chnh
10
Qun tr ti chnh v cc mn hc lin quan

B. NI DUNG
I. KHI NIM V QUN TR TI CHNH
Qun tr ti chnh c nh ngha nh la mt mn hc v khoa
hc qun tr nghin cu cc mi quan h ti chnh pht sinh trong
phm vi hot ng sn xut v kinh doanh ca doanh nghip t
c th a ra cc quyt nh ti chnh nhm vo nhng mc tiu khc
nhau nh ti a ha li nhun, ti a ho gi tr doanh nghip v cc
mc tiu khc.
Cc mi quan h ti chnh ny c biu hin thng qua cc chnh
sch ti chnh ca doanh nghip nh:
Chnh sch v qun l ti sn.
Chnh sch v u t vo ti sn v c cu ti sn u t.
Chnh sch t chc v huy ng vn th hin thng qua vic t
chc mt c cu ngun vn hp l.
II. MC TIU CA QUN TR TI CHNH
Qun tr ti chnh nhm thc hin cc mc tiu ca doanh nghip.
Mi doanh nghip c th c nhiu mc tiu khc nhau trong tng thi
k pht trin.
C nhiu quan im khc nhau trong vic xc nh mc tiu ca
doanh nghip, song trc khi trnh by cc mc tiu c s ng
ng tnh cho cc nn kinh t hin i hin nay, cng cn nhc qua
mt s quan im khc.
11
1. Mc tiu ti a ha li nhun
Quan im c in v doanh nghip gi mi mc tiu duy nht
l ti a ha li nhun. Quan im ny c tha nhn trong mt
thi k di. Tuy nhin n nay ang bc l nhiu hn ch.
2. Nhng mc tiu khc
T cc cuc thm d ti cc doanh nghip, nhiu nh kinh t
nhn mnh mc tiu m h theo ui khng phi l ti a ha li
nhun m ch t li nhun bnh thng nh nhng mc tiu khc:
mc tiu v t sut li nhun, ti a ha doanh s bn, ti a ha hot
ng hu ch ca cc nh lnh o. Nhng mc tiu ny thng
hng vo ti a ha mt bin s t di mt vi rng buc.
3. Mc tiu ti a ha gi tr hot ng
Hin nay, cc nh l lun ti chnh trn th gii gi li mc tiu ti
a ha gi tr hot ng ca doanh nghip hay ti a ho li ch cho
c ng. Trn c s ny, cc nh lnh o doanh nghip phi c
nhng quyt nh ti chnh sao cho ti a ha gi tr doanh nghip.
Thc vy, mi doanh nghip khng ch c mt m l c rt nhiu
mc tiu, nhng phi u tin cho mc tiu c th lm ti a ha gi tr
hot ng ca doanh nghip, nht l cc doanh nghip c phn m c
bit l cc doanh nghip c phn c nim yt trn th trng chng
khon.
4. Mc tiu ca qun tr ti chnh
Ngy nay, tiu im ca qun tr ti chnh l ch ly quyt nh
v hnh ng nh hng n gi tr ca doanh nghip. Gi tr ca
doanh nghip ty thuc vo chui thu nhp k vng s pht sinh trong
12
tng lai cng nh ri ro ca li nhun k vng. iu ny th hin

qua hnh sau :
Chienlctai chnh
Rangbuoc
benngoai
Kha nang
sinhli
Quyet nhtai chnh

- Quyet nhaut
- Quyet nhtai tr
- Phanphoi li nhuan
Rangbuoc
bentrong
Rui ro
Gia tr congty
Hnh (1-1): Mi quan h gia quyt nh ti chnh v gi tr DN

Tm li cc quyt nh ti chnh s gy nh hng n gi tr hot
ng ca doanh nghip. V vy mc tiu ca qun tr ti chnh trong
doanh nghip l:
u t vo cc loi ti sn bao nhiu v nn theo mt c cu no
l hp l.
Cc ti sn u t nn ti tr t nhng ngun vn no v nn
theo mt c cu vn no l ti u nht.
l hai mc tiu c bn ca qun tr ti chnh v ng nhin
mc tiu ca cng tc qun tr ti chnh phi phc v mc tiu cui
13
cng ca doanh nghip l ti a ha gi tr hot ng ca doanh

nghip.
III. VAI TR CA QUN TR TI CHNH

1. S thay i vai tr ca qun tr ti chnh
Ging nh mi lnh vc khc trong th gii hin i, vai tr ca
qun tr ti chnh c nhiu thay i trong qu trnh pht trin ca
nn kinh t th gii.
Trc nhng nm 1950, chc nng chnh ca qun tr ti chnh l
i tm kim cc ngun ti tr cho nhu cu vn. Sau , ngi ta ch
hn vo vic s dng vn v mt trong nhng chuyn bin quan trng
nht ca qun tr kinh doanh hin i l s phn tch c h thng vic
qun tr ni b doanh nghip vi trng tm t vo s lun chuyn
vn trong c cu ca doanh nghip.
2. Tm quan trng ca cc quyt nh ti chnh
Vai tr ca qun tr ti chnh trong hot ng ca doanh nghip
c m t rt thch hp nh sau: "Thnh cng ca doanh nghip hay
ngay c s tn vong ca n, kh nng v mun duy tr mc sn xut
v u t vo ti sn c nh hay ti sn lu ng, mt phn ln c
xc nh bi chnh sch ti chnh trong hin ti v qu kh". Nhn xt
ny c th c chng minh qua ba v d (Cc bn c th c ba v
d ny trong sch tham kho chnh).
3. Vai tr ca Qun tr ti chnh trong nn kinh t
Nh qun tr ti chnh gi vai tr quan trng trong hot ng ca
doanh nghip. Qua vic s dng quyn ni kim, h gip s dng ti
a cc ti nguyn hin c ca doanh nghip, bao gm c vic phn
14
tch v kim sot chi ph nhm s dng ti sn vi hiu qu ti a.

Nh qun tr ti chnh cng gi vai tr quan trng i vi vic duy tr
ti nguyn bn ngoi, tc l h c quyt nh v vic tm kim ti
nguyn hin khng nm di quyn kim sot ca doanh nghip, m
trc ht l cc quyt nh v ngn sch u t nhm bo m cho
doanh nghip u t ng ch v c li nht.
Nh vy, qun tr ti chnh gi mt vai tr quan trng trong vic
gia tng hiu qu hot ng ca mi n v doanh nghip v trong
vic phn phi ti nguyn sn xut gia cc doanh nghip.
III. V TR CA QUN TR TI CHNH
Qun tr ti chnh c in thng ch trng vo qun tr vn lu
ng hay tm cc ngun ti tr. Vic tm ngun ti tr vn kh ln i
hi doanh nghip phi dn thn trong mt thi gian kh di. Mi sai
lm s tr gi rt t. Tuy nhin vic tm kim ngun ti tr ch thc
hin nhng khong thi gian cch nhau rt xa nn ch chim mt
phn nh thi gian ca ngi gim c ti chnh.
Mn hc ny s tp trung vo ba hng chnh ca chc nng qun
tr ti chnh:
Phn tch, hoch nh v kim sot ti chnh.
Qun tr vn lu ng.
Cc giai on ti tr c bit.
1. Hai kha cnh ca qun tr ti chnh
Mn hc qun tr ti chnh nn nhn mnh cc kha cnh qun tr
cn cho nh qun tr ti chnh hay nn nhm vo nhng ngi mun
tm hiu tnh hnh ti chnh v tr ch s hu (nh nc hay c
ng), hay khch hng? Hai quan im trn khng c g tng phn.
15
Nh qun tr ti chnh, mc d c trch nhim nng n v hot ng

ni b ca doanh nghip, nhng vn phi lu n phn ng ca
ngi ngoi nhn vo hot ng ca mnh nh: C ng, ch n,
khch hng, c quan thu, . . .
Cc i hi v p lc bn ngoi buc ng ta phi iu chnh cc
vn ni b ca hot ng ti chnh. Nh vy, cc quyt nh ti
chnh cn phi da trn c s c hai quan im. Song, quan im ca
nhng ngi trong doanh nghip cn ng c u tin ch trng hn
v nh qun tr ti chnh chu trch nhim trc tip v cc vn ti
chnh ca doanh nghip.
2. V tr ca Qun tr ti chnh
Nh qun tr ti chnh ca doanh nghip, c th gi l tng th qu
(Treasurer) hay l gim c, ph tng gim c ti chnh v thng
a v thng tng ca c cu t chc doanh nghip. c bit, vic
hoch nh ti chnh c thi hnh bi cc nh qun tr cao cp nht.
Do ngi iu hnh hot ng ti chnh thng l mt ph tng
gim c hoc i khi chnh ng tng gim c lm nhim v ca nh
qun tr ti chnh. Thng trong cc doanh nghip nh, chnh ch
nhn, v tng gim c m trch lun hot ng ti chnh ca doanh
nghip.
L do m nh qun tr ti chnh chim a v cao trong c cu t
chc l v tm quan trng ca cng vic phn tch, hoch nh v kim
sot m h chu trch nhim. Ban tham mu kim sot ti chnh
thng bo co trc tip cho tng gim c v hot ng nh l
chuyn vin phn tch cho cc ph tng gim c sn xut, tip th, k
thut...
IV. QUN TR TI CHNH V CC MN HC LIN QUAN
16
C mt im tri ngc l, mc d chc nng qun tr ti chnh

c thi hnh cp cao nht trong t chc, ngi gim c ti chnh
ca mt doanh nghip ln thng bt u bng cch tp s cc cng
vic k ton. Do cu hi v tng quan gia ti chnh v k ton
thng c t ra.
1. K ton v ti chnh
Nhiu ngi cho rng kh phn bit gia ti chnh v k ton. C
hai lnh vc u s dng mt ngn ng, mt loi d kin v do c
v ging nhau. Tuy nhin k ton thin v thu nht v ghi nhn d
kin trong lc ti chnh chuyn phn tch d kin dng ra quyt
nh. Mc d cng ngy k ton cng cung ng nhiu tin tc b ch
cho vic ra quyt nh, cp qun tr ti chnh vn l ngi c trch
nhim phn tch, hoch nh v kim sot.
2. Kinh t v ti chnh
Kinh t c nh ngha nh l mt mn hc nghin cu vic s
dng c hiu qu cc ti nguyn c gii hn hoc l nghin cu cc
phng tin p ng hay nht nhng mc tiu x hi.
Cc loi quyt nh v tip th, sn xut, ti chnh, nhn s chnh
l nhng vn lin quan n kinh t v do ti chnh doanh nghip
l mt kha cnh ca l thuyt kinh t doanh nghip.
Tm tt:
Nh qun tr ti chnh gi vai tr trng yu trong DN, ng ta c
trch nhim phn tch, hoch nh, kim sot yu t ny gip DN s
dng ti nguyn c li ti a v gip DN gim thiu chi ph.
Tm quan trng ca nh qun tr ti chnh c th hin qua v th
cao cp m ng ta nm gi trong cu t chc ca DN. Cc quyt nh
ti chnh rt quan trng i vi s pht trin ca DN v n xc nh
17
kh nng ca DN trong vic huy ng vn v u t vo ti sn, lu

gi tn kho v cc khon phi thu cn thit, trnh cc chi ph c nh
ln khi doanh thu gim v trnh mt quyn kim sot DN.
C. CU HI THO LUN
1. Hy phn tch s khc nhau v mi tng quan gia mc tiu hot
ng sn xut kinh doanh v mc tiu ti chnh i vi mt doanh
nghip.
2. "Thnh cng ca doanh nghip hay ngay c s tn vong ca n,
mt phn ln c xc nh bi chnh sch ti chnh trong hin ti
v trong qu kh". Bn hy nhn nh cu ni trn, v c th a
ra mt v d chng minh lp lun ca bn.
3. Ti sao nh qun tr ti chnh li l mt qun tr vin cao cp
trong mt doanh nghip?
4. "Gim c ti chnh ca mt doanh nghip ln thng bt u
bng cch tp s cc cng vic k ton." Bn c nhn nh g v
cu ni trn?
D. TI LIU THAM KHO
Chng 1, Sch bi hc Qun tr ti chnh ca TS. Nguyn

Vn Thun
Sch Cu Hi v Bi Tp Qun Tr Ti Chnh ca TS.

Nguyn Vn Thun
Chng 1, Sch Qun tr ti chnh cn bn ca TS. Nguyn

Quang Thu
18
Chng 1, Sch Qun tr ti chnh doanh nghip ca Nguyn

Hi Sn
19
BI 2
PHN TCH TI CHNH

A. GII THIU
Hoch nh ti chnh l cha kha ca s thnh cng i vi nh
qun tr ti chnh. Hoch nh ti chnh c th mang nhiu hnh
thc khc nhau nhng mt k hoch tt v c hiu qu trong vic iu
hnh hot ng sn xut kinh doanh phi da trn nhng iu kin
thc t ca doanh nghip, phi bit u l nhng th mnh khai
thc v u l nhng nhc im c bin php khc phc, v d:
Mc hng tn kho c p ng cho s lng bn d kin khng?
DN c mt s n phi thu qu cao, l do tnh cht hot ng ca
DN hay do chnh sch thu tin yu km? thy c hai vn trn
v nhiu kha cnh khc v ti chnh ca DN, cc bn phi tin hnh
phn tch tnh hnh ti chnh ca DN, qua thy c im mnh v
im yu ca DN, v nhng nguyn nhn gy ra tnh trng ti chnh
trn.
Mc tiu
Bi hc ny cung cp cho cc bn cc k nng phn tch v nh
gi tnh hnh ti chnh ca mt DN thng qua vic c v hiu cc bo
co ti chnh, thc hin tnh ton v phn tch cc t s ti chnh. Cui
cng l s dng phng php Du Pont tm hiu cc nguyn nhn
gy ra tnh hnh ti chnh trn.
Tm tt ni dung
c v hiu cc ch tiu trn cc bo co ti chnh
Phn tch cc t s ti chnh
Phn tch ti chnh Du Pont
20
B. NI DUNG
I. C BO CO TI CHNH
Cc bo co ti chnh ca mt DN hin nay bao gm 3 bo co :
bng cn i k ton, bng kt qu kinh doanh v bng lu chuyn
tin t.
Bng cn i k ton m t sc mnh ti chnh ca mt doanh
nghip bng cch trnh by nhng th m doanh nghip c v nhng
th m n n ti mt thi im nht nh no . Ngi ta c th coi
bng cn i k ton nh mt bc nh chp nhanh v tnh hnh ti sn
v ngun hnh thnh ti sn, bi v n bo co tnh hnh ti chnh vo
mt thi im nht nh.
Ngc li bng kt qu kinh doanh li ging nh mt cun bng
quay li s vn ng ca doanh nghip, bi v n bo co v kt qu
kinh doanh ca doanh nghip trong mt k v ch ra rng cc hot
ng kinh doanh em li li nhun hay gy ra tnh trng l.
Bng lu chuyn tin t cho thy tnh hnh lu chuyn tin t trong
nm ca doanh nghip, c th l tnh hnh thu chi tin mt trong cc
hot ng nh hot ng sn xut kinh doanh, hot ng u t v
hot ng ti chnh ca doanh nghip trong mt nm hot ng.
Vi nhng ni dung cn bn ca cc bo co ti chnh, ta thy tt
c cc i tng c quan tm n doanh nghip nh: nh qun tr, nh
u t, cc ch n ngn hn v di hn,.... u cn phi c c cc
bo co ti chnh c th a ra nhng quyt nh ti chnh ph hp
vi v tr ca mnh. (Cc bn c th xem mu bo co ti chnh ca
mt DN trong sch tham kho hoc l truy cp vo website:
www.bsc.com.vn )
21
II. PHN TCH CC T S TI CHNH

Nh qun tr ti chnh c th hoch nh nhu cu ti chnh theo
nhng k thut khc nhau, nhng trc khi hoch nh cn phi bt
u bng vic phn tch ti chnh hin ti ca doanh nghip. Ty theo
mc tiu v cng dng m phn tch xc nh tnh cht ca nhng
tng quan cn thit.
Trong hot ng ca nn kinh t th trng c th c nhng i
tng khc nhau quan tm n hot ng ti chnh ca doanh nghip.
Cc ch n ngn hn khi xem xt c nn chp thun, cho doanh

nghip vay hay khng, h s ch n kh nng thanh ton ngn
hn ca doanh nghip.
Cc ch n di hn th li t trng tm vo vic tm hiu mc

n, kh nng sinh li v hiu qu hot ng sn xut kinh
doanh ca doanh nghip hin ti v tng lai. Bi v hot ng
sn xut kinh doanh khng sinh li s lm gim dn vn hin c
ca doanh nghip v kh nng tr n di hn l iu kh c th
xy ra.
Cc c ng cng ch n mc doanh li di hn v hiu qu

hot ng ca doanh nghip.
Cc nh qun tr doanh nghip ng nhin phi ch trng n

mi kha cnh ca vic phn tch ti chnh v phi hon tr n
n hn ng thi phi em li mc li nhun ti a cho cc ch
s hu.
Phng php phn tch c s dng ch yu l phng php so

snh.
22
So snh k ny vi k trc thy r xu hng thay i v ti

chnh, thy c tnh hnh ti chnh c ci thin hoc xu
i nh th no nhm c bin php i ph kp thi.
So snh vi mc trung bnh ca ngnh trong cng mt k, ngha

l so snh vi nhng doanh nghip cng loi thy tnh hnh
ti chnh ca doanh nghip ang hin trng tt hn hay xu
hn, c hay cha c.
* V d v phn tch ti chnh

c th phn tch cc t s ti chnh mt cch r rng v c th,
chng ta c th kho st qua v d sau. (c chi tit v d ny trong
sch bi hc, trang 37, s gip cc bn hiu c cch tnh ton,
ngha v cch nhn xt v cc t s ti chnh c cp sau y)
1. Cc t s v kh nng thanh ton
Phn nh kh nng tr n ngn hn ca doanh nghip v c
dng nh gi tnh thanh khon ca doanh nghip.
a. Kh nng thanh ton hin thi
T s thanh
ton hin thi
Ti sn lu ng v u t ngn
hn
N ngn hn
Cc nh phn tch cn lu n ch tiu ti sn lu ng rng, hay
vn lu ng (working capital) v c xc nh:
Ti sn lu
Ti sn
ng rng
= lu ng -
ngn
hn
b. Kh nng thanh ton nhanh
23
T s thanh
ton nhanh
Ti sn lu ng - Tn kho
=
N ngn hn
2. Cc t s v c cu ti chnh
Trong phn tch ti chnh, c cu ti chnh dng o lng s
gp vn ca ch s hu doanh nghip so vi s n vay. Ni cch
khc, c cu ti chnh phn nh mc t ch ti chnh ca DN, v
y l ch tiu kh quan trng.
V d: Nu vn ca doanh nghip c t sut li nhun l 12% mt
nm v li n vay ch l 8% mt nm, th sai bit tng 4% s l c s
gia tng li nhun ca doanh nghip hay ca cc ch s hu. Nu vn
ch c t sut li nhun 7%, th sai bit m 1% s c khu tr vo
li nhun ca doanh nghip hay ca cc ch s hu.
a. T s n
T s n
Tng n
=
Tng ti sn
b. Kh nng thanh ton li vay

T s thanh
ton li vay
Li tc trc thu + Li vay

=
Li vay
3. Cc t s v hot ng
Cc t s ny c dng o lng kh nng t chc v iu
hnh doanh nghip, ng thi n cn cho thy tnh hnh s dng ti
sn ca doanh nghip tt hay xu. Ch tiu doanh thu s c s dng
24
ch yu trong cc t s ny o lng kh nng hot ng ca

doanh nghip
a. Vng quay tn kho
S vng quay
Doanh thu
tn kho
thun
Tn kho
b. K thu tin bnh qun
Cc khon phi thu
K thu tin
bnh qun
360
Doanh thu thun

c. Hiu sut s dng ti sn c nh
Hiu sut s
dng ti sn c
nh
Doanh thu
=
thun
Ti sn c nh
d. Vng quay ti sn
Vng quay =
ti sn
Doanh thu
thun
Tng ti sn
4. Cc t s v doanh li
Cc ch tiu doanh li phn nh kt qu ca hng lot chnh sch
v quyt nh ca doanh nghip. Nu cc t s ti chnh c
cp trn cho thy phng thc m doanh nghip c iu hnh, th
cc t s v doanh li s l p s cui cng v hiu nng qun tr
doanh nghip.
25
a. Doanh li tiu th (ROS: Return on sale)

Doanh li
tiu th
Li tc sau thu
=
Doanh thu
thun
b. Doanh li ti sn (ROA: Return on asset)

Doanh
li ti
Li tc sau thu
=
Tng ti sn
sn
c. Doanh li vn t c (ROE: Return on equity)
Doanh li
vn t c
Li tc sau thu
=
Vn t c
Vic phn tch cc t s ti chnh cho thy hnh nh tng i

y v hot ng ca mt doanh nghip. Tuy nhin cn c mt
khim khuyt quan trng, l yu t thi gian khng c cp.
Cc t s ti chnh cho thy mt bc nh chp nhanh v tnh hnh
ti chnh ca mt doanh nghip mt thi im nht nh, nhng c
th nhng bin chuyn thng trm theo thi gian lm thay i c b
mt ca mt thi im theo chiu hng thun li hay bt li. Do ,
s l thiu st nu khng nghin cu yu t thi gian trong phn tch
cc t s ti chnh. Phng php phn tch ti chnh theo biu c
th c s dng cho tng loi t s ti chnh thy c xu hng
kinh doanh ca mt doanh nghip.
26
III. PHNG PHP PHN TCH TI CHNH DU PONT

Phng php Du Pont c a s cc cng ty ca M cng nhn
v p dng. Phng php ny cho thy tc ng tng h gia cc t
s ti chnh, ngha l phn nh mi quan h gia cc t s ti chnh
vi nhau. l mi quan h hm s gia cc t s: Doanh li tiu th,
vng quay ti sn, v s nhn vn t c hay t s n. Mi quan h
c th hin qua phng trnh sau:
LTST
LTST
DT
=
Vn T
DT
Thun
Tng TS
Thun
Tng TS
Vn T
C
Ta c th kho st ln lt cc nhn t trong phng trnh Du Pont

trn. Trc tin chng ta kho st hai nhn t u tin l: doanh li
tiu th v vng quay ti sn nh hng n doanh li ti sn nh th
no:
LT sau thu
LT sau thu
=
Tng ti sn
DT thun
DT thun
Tng ti sn
* Phng php Du Pont m rng vi t s n

Trong qu trnh s dng phng php Du Pont, ta thy t s n
cng s nh hng trc tip n doanh li vn t c.
TTS
VTC =
1
TTS
Tng n
1
= 1
TN
1
= 1 TS
n
27
TTS
TTS
T phng trnh tng qut, ta c th thy r mi quan h qua :

Doanh li
Doanh li tiu th Vng quay ti
vn t c
sn
1 T s n
Hay
Doanh li
vn t c
Doanh li ti
sn
1 T s n
Nh vy, chng ta c th thy t s n s t l thun vi doanh li

vn t c, ngha l khi mt doanh nghip i vay n cng nhiu th
cng k vng gia tng doanh li vn t c. Tuy nhin khi t s n ca
doanh nghip cng cao th cc t s thanh ton li cng thp cho thy
ri ro ti chnh ca doanh nghip cng cao.
Tm li, k thut phn tch ti chnh thng qua cc t s ti chnh
cho thy tnh hnh ti chnh ca mt doanh nghip, cng nh im
mnh v im yu v mt ti chnh ca doanh nghip cn phi hon
thin, trong khi phng php Du Pont cho thy cc nguyn nhn ca
tnh trng ti chnh .
Tm tt:
28
Phn tch t s ti chnh l ly cc ch tiu trn bng cn i k

ton v bng kt qu kinh doanh tnh ton s tng quan, cho php
khai trin qu trnh hot ng ca DN v thm nh hin trng ca
DN. Phn tch t s ti chnh cn cho php nh qun tr ti chnh d
on trc thi v phn ng ca nhng nh u t hay ch n i
vi mun huy ng thm vn cho DN.
Cc t s ti chnh c xp sp thnh 4 nhm cn bn: Kh nng
thanh ton, c cu ti chnh, hot ng v doanh li. Nhng t s ti
chnh c cp trn l kh thng dng khi thc hin phn tch ti
chnh.
Mt t s ti chnh t n khng c ngha m ch tr thnh hu ch
khi c so snh. C hai cch so snh: Phn tch xu hng thy
c khuynh hng thng trm v so snh vi cc DN khc cng
ngnh.
Phng php Du Pont cho thy cc nhn t nh hng n hiu
qu vn ch s hu, c th l :Kh nng sinh li ca DN (Doanh li
tiu th), Hiu sut s dng ti sn u t (vng quay ti sn) v
cui cng l DN i vay n nhiu hay t (t s n)
C. CU HI THO LUN
1/ Cc t s ti chnh c sp xp thnh bn nhm v nh phn tch
ti chnh cng c nhng i tng: nh nc, nh qun l, nh
u t v cc ch n (ngn hn v di hn).
Gii thch bn cht ca mi loi t s ti chnh.
29
Gii thch yu cu trng im ca nh phn tch.

2/ Vic phn tch xu hng h tr cho vic tnh ton v din gii
cc t s ti chnh nh th no ?
3/ Ti sao cc bn ngh rng vng quay ti sn lu ng i vi mt
hiu bun qun o th quan trng hn i vi mt ca hiu sa
giy?
4/ Ti sao mt doanh nghip c kh nng thanh ton rt tt, vn
khng th thanh ton c ha n ca mnh khi n hn?
5/ Nu doanh li ti sn v doanh li vn t c qu thp. Bn s kim
nh nhng nhn t no, gi s bn cng v mt gim c ti
chnh ca doanh nghip?
6/ Li nhun tng thm v tc vng quay vn khc bit tng ngnh
tng ni. Nhng c im no ca ngnh nh hng ti s khc
bit ? Nu vi v d tng phn minh ha cho lp lun ca
bn.
7/ L mt gim c ti chnh, bn thch trng hp no trong hai
trng hp sau:
a. Doanh li tiu th l 20%, vng quay ti sn l 1
b. Doanh li tiu th l 10%, vng quay ti sn l 2
Bn c ngh rng c th c mt doanh nghip no thuc trng
hp a. khng? Nu c, hy a ra v d minh ha.
D. BI TP
Bi 2-1
Cc bo co ti chnh ca cng ty TNHH Nam Hi trong nhng
nm gn y cung cp mt s thng tin ch yu sau: (triu ng)
30
Nm th
1
1. Tng ti sn
940
2. N
3. Doanh thu thun
1.040 1.120 1.340

0
1.600 1.600 1.900 2.170
4. Li tc sau thu
170
210
- 140
250
a. Tnh cc ch tiu doanh li ti sn, doanh li tiu th, doanh li

vn t c, v vng quay ti sn. T bn hy a ra nhng
nhn xt v mc thay i qua cc nm.
b. Gi s cng ty s dng 25% n vay, v s thay i phng thc
ti tr khng lm thay i v doanh thu v li nhun. Kt qu
ca cu a. s thay i ra sao. Bn c nhn xt g v s thay i
.
c. C hp l hay khng khi gi s rng doanh thu v li nhun
khng thay i khi thay i phng thc ti tr. Hy gii thch
quan im ca bn.
Bi 2-2
Hy hon thnh cc bo co ti chnh ca doanh nghip t nhn
Nam vi cc thng tin sau:
T s thanh ton hin thi
3 ln
T s n
50%
Vng quay tn kho
3 ln
Doanh li tiu th
7%
31
K thu tin bnh qun
45 ngy
Li gp trn tng ti sn
40%
* Bng cn i k ton, (triu ng)

Ti sn
S tin
Ngun vn
S tin
500
Khon phi tr
400
Khon phi thu
Thng phiu
Tn kho
N tch ly
200
TSC thun
N di hn
Vn t c
3.750
Tin
Tng cng
Tng cng
* Bng kt qu kinh doanh (triu ng)

S tin
1. Doanh thu thun
8.000
2. Gi vn hng bn
3. Li tc gp
4. Chi ph kinh doanh
5. Chi ph li vay
32
400
6. Li tc trc thu
7. Thu thu nhp (44%)
8. Li tc sau thu
Bi 2-3
Hy in vo ch trng ca bng cn i k ton k ton ca cng
ty c phn XY bng cch s dng cc t s ti chnh tham kho sau
y:
T s n
80%
Vng quay ti sn
1,5 ln
K thu tin bnh qun
36 ngy
T s thanh ton nhanh
0,8 ln
Vng quay tn kho
5 ln
T l li gp
25%
* Bng cn i k ton
Ti sn
S tin
Ngun vn
Tin
Khon phi tr
Khon phi
N di hn
Tn kho
Vn c phn
TSC thun
Li nhun li
S tin
?
60.000
thu
?
7.500
33
Tng cng
300.00
Tng cng
300.000
0
Doanh thu = ?
Gi vn hng bn = ?
Bi 2-4
Cng ty c phn IPM khng s dng c phiu u i v c cc s
liu sau:
- Tin mt (triu ng)
100
- Ti sn c nh thun (triu ng)
283,5
- Doanh thu (triu ng)
1.000
- Li tc sau thu (triu ng)
50
- T s thanh ton nhanh (ln)
2,0
- T s thanh ton hin thi (ln)
3,0
- K thu tin bnh qun (ngy)
40
- Doanh li vn t c (%)
12
Hy tnh cc khon phi thu, tng ti sn, n ngn hn, ti sn

lu ng, n di hn, vn t c, v doanh li ti sn.
Bi 2-5
Cng ty c phn Minh Tn c cc bo ti chnh sau:
* Bng cn i k ton (t ng), ngy 31/12
2004
34
2005
* Ti sn
Tin mt
21
45
u t ngn hn
33
Cc khon phi thu
90
66
Tn kho
225
159
Ti sn c nh thun
327
147
- Nguyn gi
450
225
- Khu hao
123
78
663
450
Cc khon phi tr
54
45
N tch ly
45
21
Vay ngn hn
45
N di hn
78
24
C phn thng
192
114
Li nhun li
285
201
663
450
Tng
* Ngun vn
Tng
35
* Bng kt qu kinh doanh

2005
1. Doanh thu thun
1.365
2. Gi vn hng bn
888
300
4. Li tc trc thu v li
177
5. Chi ph li vay
6. Li tc trc thu
7. Thu thu nhp
8. Li tc sau thu
10
167
67
100
a. Xc nh t l chia c tc nm 2005 ca cng ty.

b. Cc t s trung bnh ca ngnh in t: Doanh li vn t c
21%, vng quay ti sn 1,82 ln, doanh li tiu th 6,52%. Tnh
t s n ca ngnh.
c. nh gi tnh hnh ti chnh ca cng ty.
D. TI LIU THAM KHO

Vn Thun
Sch cu hi v bi tp Qun tr ti chnh ca TS. Nguyn

Vn Thun

Quang Thu
36

Hi Sn
37
BI 3
HOCH NH LI NHUN
A. GII THIU
Mt lnh vc quan trng khc ca qun tr ti chnh l s duyt xt
lin tc cc t s ti chnh chc chn rng khng mt kha
cnh no ca vic iu hnh doanh nghip thot khi tm kim sot,
cha kha kim sot t hiu nng ti a cho hot ng kinh doanh
s c m t cc bi k tip. Ngoi ra cn c nhiu dng c khc
kh d gip nh qun tr ti chnh trong vic hoch nh v kim sot
ti chnh. Dng c l phn tch im ha vn, c bit hu ch khi
xem xt vic pht trin DN v khi phi ra nhng quyt nh lin quan
n mt sn phm mi.
Ngoi ra vic s dng cc n cn nh ph trong vic iu hnh
DN gn lin vi ri ro trong hat ng SXKD v n cn n trong
vic i vay vn gn lin vi ri ro ti chnh. cng l 2 cng c
quan trng trong vic khuych i hiu qu vn ch s hu, nhng
phi bit s dng sao cho ph hp vi tng thi k pht trin ca DN
v khi ri ro cng i theo cng vi hiu qu.
Mc tiu
Hc xong bi ny, hc vin phi hiu r k thut phn tch im
ho vn ng thng ln ng cong, v vn dng k thut ny trong
hoch nh li nhun. Tuy nhin hoch nh li nhun tt th hc
vin cng cn nm vng cc k thut v n cn nh ph v n cn
n qua hiu r nhng yu t ri ro trong hot ng v nhng ri
ro v ti chnh trong mt doanh nghip
38
Tm tt ni dung
Phn tch im ha vn : K thut, biu v ngha
n cn nh ph, n cn n v n cn tng hp : cng thc
tnh ton, ngha v s vn dng ph hp vi DN.
Cc yu t nh hng n c cu ti chnh ca DN.
B. NI DUNG
I. PHN TCH IM HA VN
Phn tch im ha vn (BVP: Break Even Point Analysis) l mt
k thut phn tch tm tng quan gia nh ph, bin ph v li
nhun. Nu mi chi ph ca doanh nghip u l bin ph, vn im
ha vn s khng bao gi t ra, nhng nu c bin ph ln nh ph,
doanh nghip s l l nu khng sn xut n mt s lng sn phm
no .
Phn tch im ha vn l mt phng php hoch nh li nhun
cn c trn nhng tng quan sn c gia chi ph v doanh thu. l
mt phng php gip xc nh v tr ca "im" m doanh thu va
trang tri tng chi ph.
Trong tng chi ph bao gm c phn bin i theo sn lng hoc
doanh thu gi l bin ph v phn khng bin i theo th gi l nh
ph.
39
nh ph
Bin ph
- Khu hao ti sn c nh
- Lng trc tip
- Chi ph thu mn
- Chi ph nguyn vt liu
- Lng gin tip
- Hoa hng bn hng
- Li n vay di hn
- Chi ph in, nc
- Thu mn bi
- Li n vay ngn hn
- Chi ph qung co
- Thu xut nhp khu, tiu th c
- ....
bit .
* Ghi ch: Mt vi loi chi ph nh chi ph qun l, chi ph sn

xut chung, chi ph bn hng,. li l nhng chi ph lng tnh, ngha
l nhng chi ph ny bao gm mt phn nh ph v mt phn bin
ph, do khi xem xt cc loi chi ph ny cn phi phn bit cho r
phn nh ph v phn bin ph.
Tnh cht ca phn tch im ha vn c vch r qua v d ca
cng ty ABC th hin trong hnh (3-1).
Biu trnh by sn lng trn trc honh, chi ph v doanh thu
trn trc tung. nh ph vn gi nguyn d sn lng thay i. Bin
ph l 1.200 ng mi n v sn phm. Tng chi ph s gia tng 1.200
ng cho mi n v sn phm tng thm. Sn phm bn ra vi gi
2.000 ng mt n v. Nh th doanh thu c tng trng bng mt
ng thng v gia tng tng ng vi sn lng. dc ca ng
thng doanh thu ln hn dc ng thng tng chi ph v doanh
nghip thu 2.000 ng mi n v v chi 1.200 ng v nhn cng v
nguyn vt liu.
40
im ha vn l giao im ca 2 ng thng doanh thu v tng

chi ph. Trc im ny doanh nghip chu l. Sau im ny, doanh
nghip c li. Hnh (3-1) cho thy im ha vn nm v tr sn
lng 50.000 n v v chi ph 100 triu. C th tm tr s chnh xc
hn bng cch tnh d dm. Trong phn A Bng (3-1), li l mi
mc sn lng c trnh by, phn B ch r cch tnh bng i s.
Bng (3-1): Tng quan gia sn lng, doanh thu v
tng chi ph
A. Tnh d dm
Sn lng Bin
ph
nh
Tng
Doanh
ph
CP
thu
Li/L
20.000
24.000 40.000 64.000
40.000 -24.000
40.000
48.000 40.000 88.000
80.000
-8.000
50.000
60.000 40.000 100.00 100.000
0
60.000
72.000 40.000 112.00 120.000
8.000
0
80.000
96.000 40.000 136.00 160.000
24.000
0
100.000
120.00 40.000 160.00 200.000

0
120.000
140.000
144.00 40.000 184.00 240.000

0
56.000
168.00 40.000 208.00 280.000

0
40.000
72.000
41
B. Cch tnh i s
Sn lng
ha vn
nh ph
=
.
Gi bn 1 SP Bin ph
(3-1)
1 SP
Sn lng
ha vn
40.000.000 .
2.000 1.200
50.000 n
v
Hnh
(3-
1):
Biu
phn
tch
im
ha
vn
42
1. Phn tch im ha vn theo ng cong

Trong vic phn tch ha vn, ta thng dng tng quan ng
thng. Tuy nhin tng quan theo ng cong cng c th c s
dng, nhng kh hn i cht. V d, ta c th ngh rng doanh thu s
tng nu ta h gi bn. Tng t nh vy, nhng cuc kho st thc t
cho thy bin ph trung bnh mi n v s gim trong mt khong sn
lng no v sau tip tc gia tng. V d trn c trnh by
trong hnh (3-2).
Biu cho thy "vng l" khi doanh thu thp, "vng li" v sau
l mt "vng l khc" khi sn lng tng qu cao.
* Ghi ch: Gc lp thnh bi trc honh v ng thng ni im
gc v mt im trn ng doanh thu o lng gi bn mt sn
phm (Doanh thu/s n v bn ra).
43
Hnh (3-2): Phn tch im ha vn theo ng cong
2. V d v phn tch im ha vn
Phn tch im ha vn c th c s dng trong 3 trng hp :
Ra quyt nh v mt sn phm mi, c th l d ton sn lng
tiu th ca sn phm mi c ha vn.
Phn tch im ha vn c th c dng trong vic phn tch
chng trnh m rng v t ng ha sn xut. Trong trng
hp ny, doanh nghip s s dng nhiu ti sn c nh hin i
hn v thay th nh ph bng bin ph.
Phn tch im ha vn c th c dng trong vic nghin cu
nh hng ca vic tng cng tng qut cc hot ng sn xut
kinh doanh trong doanh nghip.
44
Cc nh xut bn sch gio khoa cung cp mt th d in hnh v

phn tch im ha vn dng ra quyt nh v mt sn phm mi.
Doanh thu v chi ph xut bn mt quyn sch gio khoa c trnh
by trn hnh (3-3) vi nhng s liu sau:
* nh ph
40.000.000
- Ch bn in t
- Chp hnh, lm bn km
2.000.000
- Trnh by ba
1.000.000
- Khu hao my mc
1.000.000
36.000.000
* Bin ph mi quyn
- Chi ph in n v ng
xn
4.850
1.100
250
- Hoa hng nh xut bn
2.000
- Hoa hng pht hnh
1.000
- Bn quyn tc gi
500
- Chi ph qun l
* Gi bn mi quyn
10.000
nh ph c th c lng kh chnh xc; bin ph c n nh

theo cc chi ph t sn xut n pht hnh cng c th c d tr
tng i ng (bin thin theo ng thng). Gi bn c th thay i
nhng v vn cnh tranh phi gi s thay i trong mt gii hn
nh hp. p dng cng thc i s, ta tm c sn lng ha vn l
7.767 n v.
45
Sn lng
ha vn
40.000.000
=
7.767 n
10.000 4.850
Hnh (3-3): Phn tch im ha vn vic xut bn 1 quyn sch

3. Tnh im ha vn cn c trn tng doanh thu
Phng php ch i hi mt s d kin ti thiu: ch cn ba ch
tiu: Doanh thu, nh ph, bin ph, mc tiu th v tng chi ph c
sn trong cc bo co hng nm v trong cc ti liu v u t. Tng
chi ph s c phn tch ra bin ph v nh ph. nh ph chnh c
th ly trong bng kt qu kinh doanh. Sau cng bin ph c tnh
bng cch ly tng chi ph tr nh ph.
Cng thc c th xc nh nh sau:
Doanh
thu ha
vn
nh ph
=
( 31 - (Tng bin ph/Tng
2)
doanh thu)
Ly mt tr s sn lng bt k v nhng d liu lin h ca cng

ty in hnh ABC. V d sn lng 20.000 n v trong bng (3-1)
46
Doanh
40.000.000
thu ha
1-
vn
100.000.000
(24.000.000/40.000.000
)
4. Phn tch im ha vn tin mt

Mt vi nh ph ca doanh nghip khng phi l tin mt v phn
doanh thu c th c bn chu nn c mt phn tn ti di hnh
thc "cc khon phi thu" trong mt thi gian. Biu phn tch ha
vn tin mt ca cng ty in hnh ABC th hin qua hnh (3-4)
Hnh
Phn
im
vn
mt
(3-4):
chi ph
200
180
nh
oa
D
160
140
ng
To
120
tch
u
th
L i Lo
tien ma t
L i
h
ip
ch
Phan
khau hao
trong li
tien mat
ie m ho a vo n
100
ha
tin
Bie n ph
80
tien ma t
60
Lo
40
Tong nh ph
ie m ho a vo n tie n ma t
20
0
10
20
30
40
50
60
nh ph tien ma t
70
80
90
100
San lng
Hnh (3-4) c phc ha trn gi thuyt l mt phn 30 triu ca

nh ph v d trn l chi ph khu hao v chi ph khu hao li l mt
loi nh ph khng phi tin mt. Nh vy nh ph tin mt ch c 10
triu, im ha vn tin mt v tr 12.500 n v thay v 500 n v.
5. Gii hn ca vic phn tch im ha vn
Phn tch im ha vn rt hu ch trong vic nghin cu tng
quan gia sn lng, gi c v c cu chi ph, do gip cho vic
47
nh gi, kim sot chi ph v cc quyt nh ti chnh khc. Tuy

nhin, l mt dng c qun tr, n vn c tm hiu lc gii hn.
t gi thuyt l gi bn n v khng thay i theo sn lng.
Tng quan gia chi ph v sn lng nh c trnh by trn
biu khng ng hn cho mi sn lng, khi doanh thu tng.
Sn phm do doanh nghip bn ra c th thay i phm cht v
s lng
Phn tch im ha vn ng thng l bc u rt hu ch trong
vic khai trin d kin nh gi v ra quyt nh v ti chnh. Tuy
nhin, mt s phn tch chnh xc hn, c th bao gm vic phn tch
theo ng cong s rt cn thit trc khi c kt lun sau cng.
II. N CN NH PH
n cn nh ph (Operating Leverage) phn nh mc m nh
ph c s dng trong vic iu hnh doanh nghip v phn tch
im ha vn s gip tm hiu nghing ca n cn nh ph vi
ngha s c din t qua v d sau.
* V d v n cn nh ph
Ba doanh nghip A, B v C cng sn xut v kinh doanh mt loi
sn phm nh nhau, gi bn n v sn phm cng mc l 2.000.
48
Doanh
Mc
nh
Bin ph 1
nghip
TSC
ph
SP
Trung bnh
40 triu
1.200
Lc hu
20 triu
1.500
Hin i
60 triu
1.000
Cn c vo nhng d liu trn, ta c th kho st tnh hnh li

nhun trc thu v li vay (EBIT) ca ba doanh nghip A, B, C vi
nhng thay i ca sn lng tiu th hay doanh thu qua bng (3-2)
sau:
Bng (3-2): Tng quan gia doanh thu, chi ph v li nhun
triu ng
Sn
Doa
Lng
nh
TC
EBI
TC
EBI
TC
EBI
Thu
20.000
40
64
-24
50
-10
80
-40
40.000
80
88
-8
80
100
-20
60.000
120
112
+8
110
+10
120
80.000
160
136
+24
140
+20
140
+20
100.00
200
160
+40
170
+30
160
+40
240
184
+56
200
+40
180
+60
0
120.00
0
Cn c vo bng s liu trn ta c mt s nhn xt sau:
Doanh nghip B, ti sn c nh th cng hn nn c im ha

vn thp nht. Trong khi doanh nghip C, ti sn c nh hin
i nht li c im ha vn cao nht. y chnh l mt li th
ca nhng doanh nghip nh doanh nghip B.
49
Doanh nghip C tuy c im ha vn cao nht, nhng nu doanh

nghip C vt qua c im ha vn th khi li nhun ca
doanh nghip C gia tng rt nhanh, nhanh hn so vi doanh
nghip A v B. y chnh l li th ca nhng doanh nghip u
t ti sn c nh hin i.
C th nu sn lng ca ba doanh nghip t mc 100.000 sn

phm u tng ln n mc 120.000 sn phm (tng 20%), th khi
doanh nghip A s c mc EBIT tng t 40 triu ln n 56 triu
(tng 40%), doanh nghip B c mc EBIT t 30 triu ln n 40 triu
(tng 33%), trong khi doanh nghip C c EBIT tng t 40 triu ln
n 60 triu (tng 50%). Nh vy ta thy cng mt mc gia tng sn
lng nh nhau (20%), nhng ba doanh nghip c mc gia tng EBIT
khc nhau, trong doanh nghip C c mc gia tng cao nht (50%).
phn nh s khc nhau ny, ngi ta s dng ch tiu
nghing n cn nh ph (DOL: Degree of Operating Leverage)
o lng s khc nhau .
nghing
T l thay i li nhun trc thu v
n cn nh
li vay
ph
=
T l thay i sn lng hoc doanh
thu
Hay
DOLQ
(EBIT1 EBIT0)/
EBIT0
(Q1 Q0)/Q0
V : EBIT = Q(P V) F . Trong :
50
(3-3)
Q : Sn lng tiu th ;
P : Gi bn mt sn phm
V : Bin ph mt sn phm; F : Tng nh ph

nghing n cn nh ph ti mc sn lng Q c th vit li
nh sau:
Q(P V)
DOLQ =
(3-4)
Q(P V) -F
p dng cho ba doanh nghip. Ta c:
Doanh nghip A
100.000(2.0001.200)
DOL100.00
= 2
100.000(2.0001.200)
40.000.000
Doanh nghip B
100.000(2.0001.500)
DOL100.0
00
100.000(2.0001.500)
= 1,67
20.000.000
Doanh nghip C
100.000(2.0001.000)
DOL100.0
00
100.000(2.0001.000)
2,5
40.000.000
Nu s dng cng thc (3-3) cng cho mt kt qu tng t. Nh

vy vi s gia tng sn lng hay doanh thu 100%, th khi li
nhun trc thu v li vay ca doanh nghip A s tng 200%, cn
doanh nghip B c n cn nh ph mc thp nht th li nhun
trc thu v li ch tng 167%, trong khi doanh nghip C c n
51
cn nh ph cao nht th li nhun trc thu v li ca C s tng

nhanh nht l 250%.
Tm li, vic tnh nghing n cn nh ph cho thy vic cc
doanh nghip c n cn nh ph cao th li nhun trc thu v li
s rt nhy cm i vi s thay i sn lng hay doanh thu.
IV. C CU TI CHNH V N CN N
1. L thuyt v n cn n
n cn n (Financial Leverage) phn nh mi tng quan gia
n v vn t c thng qua t s n, hay phn nh c cu ti chnh
(financial structure), ng thi n cng nh hng n doanh li vn
t c hay gi tr hot ng ca doanh nghip. Chnh v vy, doanh
nghip mun ti a ha doanh li vn t c hay gi tr hot ng th
cn phi xc nh cho mnh mt c cu ti chnh hp l trong tng
thi k pht trin ca doanh nghip, cng nh ca th trng ti chnh.
thy r tc dng ca n cn n, chng ta s ln lt kho st
v mt l thuyt v nh hng ca n cn n n cc quyt nh ti
chnh trong doanh nghip.
Mt phng php hay nht hiu r tc dng ca n cn n l
phn tch nh hng ca n i vi doanh li vn t c di cc iu
kin khc nhau, thng qua v d sau:
Gi s c ba DN trong cng mt ngnh sn xut. Trch bng cn
i ti sn ca ba DN nh trong bng (3-3)
Bng (3-3): Mc c cu ti chnh (triu ng)
Tng n (6%)
52
1.000
1.500
Vn t c
2.000
1.000
500
Tng ti sn
2.000
2.000
2.000
Nh vy ba doanh nghip c ba c cu ti chnh khc nhau, s

khc nhau ny s gy nh hng nh th no n li nhun dnh cho
cc ch s hu? tr li cu hi ny, chng ta s kho st mi quan
h gia li nhun dnh cho cc ch s hu vi cc n cn n v vi
cc iu kin kinh t khc nhau thng qua bng (3-4).
Bng (3-4): Doanh li vn t c di cc iu kin kinh t
v n cn n khc nhau
Triu ng
iu kin kinh t
Kh Th
Tht
xu
ng
dc
Xu
Bn
ng
dc
ha
Bnh Ph
th
ng
t
tri
n
LN trc thu
v li vay trn
t
ph
t
tri
n
14
2%
5%
6%
8%
11%
40
100
120
160
220
280
160
220
280
TS
LN trc thu
v
li
vay
(EBIT)
Doanh nghip A
EBIT
40
100
120
53
Chi ph li vay
LN trc thu
40
100
120
160
220
280
Thu
20
50
60
80
110
140
LN sau thu
20
50
60
80
110
140
ROE (%)
2,5
5,5
TN
(50%)
Doanh nghip B
EBIT
40
100
120
160
220
280
vay
60
60
60
60
60
60
LN trc thu
-20
40
60
100
160
220
20
30
50
80
110
LN sau thu
-20
20
30
50
80
110
ROE (%)
-2
11
CP
li
(6%)
Thu
TN
(50%)
Doanh nghip C
EBIT
40
100
120
160
220
280
vay
90
90
90
90
90
90
LN trc thu
-50
10
30
70
130
190
15
35
65
95
LN sau thu
-50
15
35
65
95
ROE (%)
-10
13
19
CP
li
(6%)
Thu
TN
(50%)
54
Bng (3-4) cho thy vic s dng n cn n khuych i nh

hng ca s thay i doanh li vn t c. V d, khi tnh trng kinh
t i t bnh thng n pht trin, li nhun trc thu v li trn ti
sn tng t 8% ln 11%, mt s gia tng li nhun l 37,5%. Doanh
nghip A khng s dng n cn n, do khng c nh hng n
s khuych i, doanh li vn t c cng ch gia tng 37,5%. Trong
khi doanh nghip B s dng n cn n 50% lm cho doanh li
vn t c gia tng ln n 60%. Cui cng doanh nghip C c n cn
n cao hn l 75%, nn doanh li vn t c gia tng n 85,7%.
Ngc li khi nn kinh t xung dc, t tnh trng bnh thng doanh
li vn t c cng gim theo cc t l tng ng l 37,5% cho A, 60%
cho B v 87,5% cho C.
55
ROE
15
N / TS=75%
N / TS=50%
10
N /TS=0%
5
3
Hnh
(3-5):
Tng
10
quan
gia
15
EBIT/TS
EBIT/ TS
ROE
di cc n cn n khc nhau
Hnh (3-5) din t cho thy bng biu , nh hng h tng gia
li nhun trc thu v li vay trn ti sn v li nhun trn vn c
ng vi 3 n cn n khc nhau. im ng ch l giao im ca 3
ng thng tng ng vi li nhun trc thu v li trn ti sn 6%
v bng li sut n vay. im ny, doanh li vn t c l 3%. Thu
thu nhp 50% lm gim li nhun trc thu v li trn ti sn t
6% xung cn 3% khng phn bit t s n cn n.
Khi li nhun trc thu v li vay trn ti sn cao hn, n cn
n lm tng doanh li vn t c th n cn n s to thun li. Khi
li nhun trc thu v li vay trn ti sn xung di mc 6% doanh
li vn t c, th cho thy trng hp n cn n gy bt li.
Ni mt cch tng qut, khi li nhun trc thu v li vay trn ti
sn cao hn li sut n vay, n cn n s thun li, ngha l n cn
n cng cao th doanh li vn t c cng ln.
2. nh hng ca n cn n
56
chng minh rng kt qu ca cc quyt inh ti chnh rt hu

ch thm nh gi tr ca cc k hoch. Chng ta c th kho st
qua v d sau y. (Cc bn c th c chi tit v d ny trong sch
bi hc c th thy r nh hng ca n cn n n ROE ca mt
DN thc t v nh hng nh th no n cc quyt nh ti chnh
ca cc thnh vin trong Ban Gim c v Hi ng Qun Tr)
3. Tng quan gia n cn n v n cn nh ph
n cn nh ph nh hng n li nhun trc trc thu v li
vay (EBIT) trong khi n cn n li nh hng n doanh li vn t
c (ROE).
Khi nh hng ca n cn nh ph chm dt, th nh hng ca
n cn n s thay th khuych i nh hng trn doanh li vn
t c mi khi doanh thu thay i. V l do ny, n cn nh ph i
khi c m ch l "n cn bc nht" v n cn n l "n cn bc
nh".
a. nghing n cn n (DFL: Degree of Financial Leverage)
nghing
n cn
T l thay i doanh li vn t c
= T l thay i li nhun trc thu v
li vay
n
Hay
(ROE1 ROE0)/ROE0
DFL =
(3-5)
(EBIT1 EBIT0)/EBIT0
V ROE = (EBIT I)(1 t)/E
I: Tin li n vay;
t: Thu sut thu nhp
57
E: Vn t c;
I: Li vay
nghing n cn n c th vit li theo cng thc sau :

EBIT/(EBIT
DFLEBI
EBIT
I)
(3-6)
EBIT/EBIT
EBIT I
Hay
Q(P V) F
DFLQ
(3-7)
Q(P V) F I
b. Tng hp n cn nh ph v n cn n
n cn nh ph khuych i s thay i li nhun trc thu v
li vay (EBIT) mi khi doanh thu thay i v nu n cn n c
thm vo, th s thay i EBIT s c nh hng khuych i n
doanh li vn t c. Nh th, nu doanh nghip c nghing ln v
n cn nh ph ln n cn n, mt s thay i rt nh ca doanh
thu cng lm pht sinh thay i rt ln doanh li vn t c.
Cng thc v nghing n cn nh ph c th tng hp vi
cng thc v nghing n cn n tnh nghing ca n cn
tng hp (DCL: Degree of Combined Leverage).
DCL = DOL DFL
Q(P V)
DCL
=
Q(P V) F
DCL
58
Q(P V)
Q(P V) F
Q(P V) F I
(3-6)
Q(P V) F
I
Khi nim v nghing n cn rt hu ch im:
Cho php xc nh nh hng ca s thay i sn lng hay

doanh thu trn doanh li vn t c.
Cho php thy tng quan gia n cn n v n cn nh ph.
Khi nim ny c th dng ch r cho nh kinh doanh thy rng

mt quyt nh u t vo cc ti sn c nh v quyt nh ti tr cho
vic u t vo ti sn c nh bng cch i vay n em n tnh
trng: mt s gim st cht t v doanh thu s gy ra mt s gim st
rt ln v doanh li vn t c trong khi vi nhng n cn khc c th
ch gy ra mt mc gim st t hn v doanh li vn t c.
4. Cc yu t nh hng n c cu ti chnh
a. S thay i c cu ti chnh
Chng ta c th d on, cc doanh nghip cng ngnh hoc khc
ngnh c nhiu n cn n khc nhau v cch bit rt xa.
Ngnh cung cp dch v c n cn n cao nht, phn nh hai s
kin:
Ngnh dch v bao gm mt s t chc tn dng, ngn hng c
ngun vn vay rt ln.
C rt nhiu doanh nghip nh trong ngnh dch v, v chnh
cc doanh nghip nh s dng n vay rt nhiu.
Ngnh khai thc v ch bin tng i t s dng n v doanh thu
khng n nh. Trong ngnh ch bin, c nhiu s cch bit rt ln
59
v n cn n gia nhng doanh nghip vi nhau. T s n thp nht

c tm thy trong cc ngnh sn phm l t liu sn xut. Ngc
li t s n cao nm trong cc ngnh sn phm d tiu hao v mc
cu ca loi sn phm ny rt n nh v t thay i vi mi trng
kinh doanh tng qut.
b. Cc yu t nh hng n c cu ti chnh
Sut gia tng doanh thu
S n nh doanh thu
C cu cnh tranh
C cu ti sn
Thi ca ban Gim c
Thi ca ngi cho vay hay ch n
Tm tt:
Phn tch im ha vn l mt phng thc s dng tng quan
gia nh ph, bin ph v doanh thu tnh mc sn lng tiu th
m DN cn phi t c nu mun c li. S phn tch c th da
theo sn lng hoc doanh thu, c th p dng cho mt phn xng
sn xut, cho mt loi sn phm hay cho ton DN. Ngoi ra vi vi
thay i nh, phn tch im ha vn c th c biu hin qua tin
mt thay v li nhun. Phn tch im ha vn theo ng thng c
s dng thng xuyn, nhng khi cn thit, c th s dng phn tch
im ha vn theo ng cong.
60
n cn nh ph c nh ngha nh l mc nh ph c s
dng trong vic iu hnh DN. nghing n cn nh ph l t l %
thay i sn lng hay doanh thu pht sinh do mt t l % thay i
ca sn lng hay doanh thu, v c dng o lng mc s
dng nh ph.
Phn tch im ha vn cho php nhn thy trn biu nh hng
ca khi lng SXKD n EBIT. nghing n cn nh ph cng
cho mt hnh nh tng t bng cng thc i s.
Khi EBIT trn tng ti sn cao hn li sut n vay, n cn n rt
c li, doanh li vn t c tng nh s dng n cn n. Tuy nhin
n cn n l con dao hai li. Nu EBIT trn tng ti sn thp hn
li sut n vay, n cn n s lm gim ROE, n cn n cng cao th
s st gim cng ln. iu ny c ngha l n cn n c th c s
dng tng ROE nhng ng thi cng lm tng mc ri ro l l
nu gp lc th trng khng thun li, doanh s ca DN b st gim.
Ngoi ra nh hng ca n cn n v n cn nh ph c phi
hp cho ra n cn tng hp ch r mt t l % thay i ROE do
mt t l % thay i ca sn lng hay doanh thu.
C cu ti chnh c xem nh l mt phng php tm ngun ti
tr cho vic u t vo ti sn ca DN, n th hin mt hng nhn
khc ca n cn n. C cu ti chnh do Ban Gim c xc nh mt
phn, nhng DN thng b cng ch trong vic n nh s tin n
m cc NHTM ng cho vay v s chp nhn ny xut pht mt
phn t s so snh c cu ti chnh ca DN vi cc t s n trung bnh
ca ngnh. V vy, cc yu t gy khc bit c cu ti chnh gia cc
ngnh cn phi c xem xt.
61
C. CU HI THO LUN
1/ Cho bit nhng d kin cn thit v s nh hng ca cc yu t
trong vic lp biu ha vn .
2/ Ti sao nghing n cn nh ph nhng mc sn lng khc
nhau li khc nhau? Gii thch v chng minh bng ch v bng
ton hc.
3/ Phn tch im ha vn c coi nh l mt cng c ca nh qun
tr ti chnh. Tuy nhin n vn c nhng hn ch nht nh. Nhng
hn ch l g? khc phc th cn c bin php g ?.
4/ n cn n v n cn nh ph ging nhau, l g? Ti sao li
quan trng? S tng hp hai n cn c ngha g?
D. BI TP
Bi 3-1
Mt cng ty "A" c sc s liu sau: gi bn n v sn phm l
66.000 ng, tng s sn phm tiu th hin ti l 20.000 n v, nh
ph l 195 triu ng. Bin ph mt sn phm l 27.000 ng.
a. Cng ty s li hay l mc 4.000 v 6.000 n v
b. Cho bit im ha vn, biu th bng hnh v.
c. mc 6.000 v 4.000 n v th DOL bao nhiu. Ti sao c s
khc nhau ny.
d. Gi bn ln ti 78.000 ng, th im ha vn thay i th no.
ngha ca s thay i ny l g i vi vn ti chnh ca
cng ty.
62
e. Gi bn l 78.000 ng mt n v v bin ph tng ln ti

39.000 ng mt n v. iu g s xy ra. Biu th bng biu
.
f. B qua cu e. Nu gi bn mt n v gim cn 50.000 ng th
cng ty phi gia tng sn lng ln n bao nhiu, c th t
c li nhun l 200 triu ng.
Bi 3-2
Cng ty A v B ging nhau v nhiu mt nh: Tng ti sn u l
200 triu ng, li nhun trc thu v li vay u l 40 triu ng
trong nm 1998, thu sut thu thu nhp u l 40%, ngoi tr vic s
dng n cn n trong cc chnh sch ti chnh. Cng ty A c t s n
l 50% v phi tr li sut n vay l 12%, trong khi cng ty B c t
s n l 30% v li sut n vay l 10%.
a. Tnh doanh li vn t c cho mi cng ty.
b. Nhn thy cng ty A c doanh li vn t c cao hn mnh, cng
ty B quyt nh nng t s n ln 60% v iu ny lm cho li
sut n vay ln n 15%. Nh vy s gia tng t s n ca
cng ty B c hp l hay khng. Ti sao.
Bi 3-3
Cng ty Anh V hin c c cu ti chnh nh sau: tng n 3 t vi
li sut l 12% v c 800.000 c phiu thng ang lu hnh trn th
trng. Thu sut thu thu nhp ca cng ty l 40%. Cng ty ang tm
kim 4 t ng ti tr cho d n m rng sn xut kinh doanh.
Cng ty ang xem xt ba phng n ti tr sau: Vay n vi li sut
14% , pht hnh c phiu u i c t l li l 12%, pht hnh c
phiu thng vi gi bn mi c phiu l 16.000 ng.
63
a. Nu EBIT l 1,5 t th li nhun mi c phiu l bao nhiu cho

mi phng n ti tr.
b. Hy xc nh mc li nhun trc thu v li vay no ba
phng n u c mc li nhun mi c phiu l nh nhau.
c. Hy xc nh nghing n cn n (DFL) cho mi phng n
khi li nhun trc thu v li vay l 1,5 t. T cho bit
phng n ti tr no tt hn, ti sao?
d. Li nhun trc thu v li vay cn phi tng hoc gim n
mc bao nhiu cho cc phng n cn li s tt hn phng
n cu c.
E. TI LIU THAM KHO

Vn Thun

Vn Thun

Quang Thu
Chng 10, Sch Qun tr ti chnh doanh nghip

Nguyn Hi Sn
64
ca
BI 4
D TON TI CHNH
A. GII THIU
Khi mt DN gia tng doanh thu i hi phi c s gia tng nhu cu
vn. Tuy nhin s gia tng ca doanh thu tiu th khng nht
thit i hi nhu cu vn gia tng cng t l m cn ph thuc hiu
nng qun tr ca doanh nghip.
V vy phi nhn nhn rng doanh nghip cn c vn to ra
doanh thu v nu doanh thu tng th vn cng phi c tng cng.
Doanh nghip ang pht trin cn u t mi v c th u t ngn
hn vo ti sn lu ng v khi kh nng sn xut c vn dng,
th u t vo ti sn c nh. u t mi cn ngun ti tr. Ngun ti
tr s em n thm nhiu rng buc i vi s vn thu nhn nh trn
tin li n vay, kh nng thanh ton, li nhun rng... Mt doanh
nghip ang pht trin v sinh li nhiu cn thm vn u t vo
cc khon phi thu, hng tn kho, ti sn c nh. Nh th, doanh
nghip c th gp kh khn v dung lng tin mt. Tnh cht ca
s kh khn ny cng ging nh tng quan nhn qu gia nhu cu
vn v doanh thu.
Tm li, vi nhiu l do khc nhau, doanh nghip cn phi c tnh
nhu cu vn hng nm cng nh nhu cu vn trong nhiu nm v cc
ngun ti tr cho nhu cu . Bi hc ny s cp phng php c
tnh nhu cu vn cho doanh nghip.
Mc tiu
Bi hc ny s cung cp cho cc bn cc k nng c th d ton
nhu cu vn ca mt DN trong ngn hn nh 1 thng, 1 qu hay 1
65
nm, v trong di hn nh 2 5 nm hoc lu hn. Qua cc bn c

th hiu c nhu cu vn ca DN cn tng v nhng l do no v s
gia tng vn bao nhiu l hp l.
Tm tt ni dung
D ton nhu cu vn kinh doanh trong ngn hn v trong di hn
D ton cc bo co ti chnh theo mt quy m nht nh
B. NI DUNG
I. D TON NHU CU VN KINH DOANH
1. Phng php phn trm trn doanh thu
y l mt phng php d ton ngn hn v n gin, c th
c s dng d ton nhu cu vn ca DN hng nm. C th m t
phng php ny nh sau:
Tnh s d ca cc khon mc trn bng cn i k ton trong

nm.
Chn nhng khon mc trong bng CKT c quan h trc tip

vi doanh thu v tnh khon mc theo t l phn trm so vi
doanh thu trong nm.
Dng phn trm c tnh nhu cu vn ca nm sau theo d

tnh thay i doanh thu ca doanh nghip.
nh hng cc ngun ti tr p ng nhu cu vn trn c s

tnh hnh kt qu kinh doanh thc t. Thng thng s u tin ti
tr t cc ngun vn ni sinh trc, nh khu hao v li nhun
li, nu thiu th khi mi dng n ngun ti tr ngoi sinh
nh : vay thm n hay pht hnh thm c phiu.
* V d v d ton ti chnh
66
Mt doanh nghip c tnh hnh nh sau:

* Nm 2005:
Doanh thu tiu th: 5.000 triu ng
Doanh li tiu th: 4%
Trch bng cn i k ton vo cui nm 2005.

triu ng
Ti sn
Ngun vn
tin
Tin mt
S
tin
300 Cc khon phi
500
tr
Cc khon phi
700 N tch ly
300
Tn kho
1.000 Vay ngn hn
700
TSC thun
1.500 Vn iu l
thu
Tng
1.000
Li nhun li
1.000
Tng
3.500
3.500
* Nm 2006
Doanh thu tiu th d kin : 6.000 triu ng
Doanh li tiu th d kin vn l : 4%
Li nhun li chim 70% li rng b sung vn.

Gii
Chn cc khon mc trn bng cn i k ton c quan h trc

tip v thay i t l thun vi doanh thu. Bn phn ti sn nh:
67
tin mt, cc khon phi thu v tn kho. Bn phn ngun vn

nh: cc khon phi tr, n tch ly (phi tr ngi lao ng v
thu phi np).
Tnh cc khon mc theo phn trm doanh thu:
Ti sn
Tin mt
%D T
6%
Ngun vn
Cc
khon
% DT
10%
phi tr
Cc khon phi
14%
N tch ly
20%
Vay
6%
thu
Tn kho
ngn
hn
Ti sn c nh
Vn iu l
Li nhun
thun
li
Tng
40%
Tng
16%
Vy c doanh thu l 100 ng th ti sn lu ng s l 40 ng v

ngun vn t do (cc khon phi tr v n tch ly) s l 16 ng.
Nhu cu vn s l phn chnh lch gia ti sn lu ng tng thm
v ngun vn t do tng thm
% chnh lch = 40% 16% = 24%
24% cho ta nhn bit: C 100 ng doanh thu tng thm th phi
cn thm 24 ng vn cn c b sung.
68
Vy nm 2006 d kin doanh thu tng ln 6 triu th nhu cu

vn tng thm l:
(6.000 5.000) 24% = 240 triu ng
Li nhun rng 2006 c th c tnh l:

6.000 4% = 240 triu ng
Li nhun li b sung nhu cu vn nm 2006 l:

240 70% = 168 triu ng
Vy vi nhu cu vn gia tng 240 triu v do c c li nhun

li b sung l 168 triu ng th nhu cu vn cn ti tr t ngun
ngoi sinh l:
240 168 = 72 triu ng
DN c th quyt nh ti tr nhu cu vn ny bng cch vay ngn
hng
* Nu gi s:
Doanh thu tiu th nm 2006 l: 5.150 triu
Doanh li tiu th nm 2006 l : 3%
C th tnh li nhu cu tng vn :

(5.150 5.000) 24% = 36 triu ng
Li rng : 5.150 3% = 154,5 triu ng
Li nhun li b sung nhu cu vn :
154,5 3% = 154,5 triu ng
Vy vi nhu cu vn tng nm 2006 l: 36 triu ng. Doanh
nghip c th dng li nhun li trang tri m khng phi i vay
hay tm ngun ti tr t bn ngoi.
69
* Kt lun
Qua v d trn c th nhn ra l tng doanh thu khng nhiu th
nhu cu vn tng thm cng khng cao nn c th ti tr bng ngun
vn ni b trong doanh nghip, cn mc tng doanh thu cao i hi
phi c s ti tr t ngun vn bn ngoi.
Phng php ny c tc dng nhin trong d on ngn hn v
tnh ton phng thc trang tri nhu cu ti chnh ca thi hn ngn
. Vic dng phng php ny trong d ton nhu cu ti chnh di
hn l khng thch hp.
2. Phng php hi quy n bin
Mt phng php khc thng c dng d ton nhu cu vn
l phng php hi quy n bin. Bn cht ca phng php ny da
trn l thuyt tng quan trong ton hc. Vic s dng phng php
ny c nhiu im phc tp, nhng trn thc t khng nht thit phi
i su vo s phc tp ca l thuyt thng k.
(Ni dung ca phng php ny, cc bn c th c chi tit trong
sch tham kho)
3. Phng php hi quy a bin
Trong phng php hi quy n bin, doanh thu ch ph thuc vo
mt bin s. Trong phng php hi quy a bin, doanh thu s ph
thuc vo nhiu bin s.
Phng php hi quy a bin c s dng kh phc tp trong d
ton v nhu cu vn. Do vic nghin cu chi tit s khng ph hp
trong iu kin ca mn hc ny.
4. So snh cc phng php d ton
70
a. Phng
php
80
phn
Ton kho
trn
l
trm
doanh
thu
Hnh (4-2)
100
Doanh thu
71
b. Phng php hi quy n bin ng thng

Phng phap hi quy n bin ng thng c din t hnh
(4-3) v so snh vi phng phap phn trm doanh thu. S sai lch
do s dng phng php phn trm doanh thu c biu hin bng
khong cch gia 2 ng.
Hnh (4-3)
c. Phng php hi quy n bin ng cong
Hnh (4-4) din t vic p dng phng php hi quy n bin
ng cong vo vic d ton ti chnh.
Sai so so vi hoi qui ng thang

Ton kho
25
50
100
125
Doanh thu
Hnh (4-4)
d. Phng php hi quy a bin
72
Trn thc t, cc im quan st phn tn quanh ng hi quy nh

trn hnh (4-5). Ti sao c s sai lch ny? Cu tr li: c th v
tng quan l hi quy ng cong nhng ta li dng hi quy ng
thng. Nhng khi dng hi quy ng cong ti sao vn cn sai lch?
l v cc khon trong bng cn i k ton nh tn kho chng hn,
Ton kho
Doanh thu
c xc nh bi nhiu yu t khc ngoi yu t doanh thu. Phng

php hi quy a bin tnh n nhiu bin s trong vic phn tch
c s dng hon thin vic d ton ti chnh.
Hnh (4-5)
II. D TON CC BO CO TI CHNH
Trong phn trc, chng ta s dng cc t s trung bnh ca
ngnh nh gi cc t s ti chnh ca mi doanh nghip. Cc t s
trung bnh ca ngnh cn c th c dng lm cn bn hoch nh
ti chnh cho mi doanh nghip nht l trong vic hoch nh c cu
ti chnh, v nh th s ph hp vi ng li thng thng ca mt
doanh nghip cng loi.
minh ha, c th cn c vo v d trong phn phn tch ti
chnh vi cc t s trung bnh ca ngnh xc nh nh sau:
73
Kh nng thanh ton hin thi:
2,5 ln
S vng quay tn kho:
9 ln
Hiu sut s dng ti sn c
5 ln
nh:
K thu tin bnh qun:
20 ngy
Doanh li tiu th:
5%
Doanh li ti sn:
10%
Doanh li vn t c:
15%
Doanh nghip d kin doanh thu hng nm l: 12 t ng. Cn c

vo cc s liu trn chng ta c th xc nh cc yu t trn bng cn
i k ton nh sau:
Li nhun
Doanh li tiu
th
rng
5%
Doanh thu
Li nhun rng = Doanh thu 5% = 12 5% = 0,6 t
Doanh
li ti
Li nhun
=
sn
rng
= 10%
Tng ti sn
Tng ti sn = 0,6 10% = 6 t

Doanh
li vn
t c
74
Li nhun
=
rng
Vn t c
= 15%
Vn t c = 0,6 15% = 4 t
Tng n = Tng ti sn Vn t c = 6 4 = 2 t
Cc khon phi thu
K thu tin
bnh qun
360
= 20
Doanh thu
Cc khon phi thu = (12 20) 360 = 0,67 t
Hiu sut s
dng TSC
Doanh thu
=
Ti sn c nh
Ti sn c nh = 12 5 = 2,4 t
Ti sn lu ng = Tng ti sn Ti sn c nh
Ti sn lu ng = 6 2,4 = 3,6 t
S vng
quay tn
Doanh thu
=
Tn kho
= 9
kho
Tn kho = 12 9 = 1,33 t
Tin mt = TS lu ng (Tn kho + Cc khon phi thu)
Tin mt = 3,6 (1,33 + 0,67) = 1,6 t
Kh nng thanh
ton hin thi
Ti sn lu
=
ng
= 5
N ngn hn
N ngn hn = 3,6 2,5 = 1,4 t
N di hn = Tng n N ngn hn
N di hn = 2 1,4 = 0,6 t
75
Vy cn c kt qu tnh trn, ta c th lp bng cn i k ton

mu cho mt doanh nghip nh sau.
76
T ng
Ti sn
S tin
Ngun vn
S tin
Tin mt
1,6
N ngn hn
1,4
Cc khon phi thu
0,67
N di hn
0,6
Tn kho
1,33
Vn t c
4,0
Ti sn c nh
2,4
Tng
6,0
thun
Tng
6,0
* Bng kt qu kinh doanh cng c th c lp tng t cn c

vo cc t s trung bnh ca cc doanh nghip cng ngnh.
Nh qun tr ti chnh c th lp ra nhiu bo co ti chnh mu
la chn khi nh gi doanh nghip mnh theo nhng mc d ton
doanh thu tiu th khc nhau.
Tm tt:
Doanh nghip cn ti sn SXKD, v nu doanh s bn ra gia
tng th ti sn cng phi c tng cng. Phn u ca bi ny din
t tng quan gia doanh thu v ti sn v cho thy cho d mt DN
tng trng mnh, sinh li nhiu cng s gp kh khn v lu lng
tin mt nh th no.
Bin s quan trng nht trong d tan nhu cu vn l mc doanh
thu d kin. c tnh chnh xc mc doanh thu l nn tng quan trng
nht ca mi d ton ti chnh.
Hai phng php chnh d ton ti chnh l phng php t l
% doanh thu v phng php hi quy. Phng php u c u im
n gin, d thc hin. Tuy nhin do phng php ny gi nh mi
77
tng quan ca cc khon mc trn bng CKT vi doanh thu l

khng i, nn ch hu hiu trong d ton ngn hn. Khi cn d ton
di hn th phng php th hai s thch hp hn v n cho php thay
i mi tng quan trn. Hn na phng php hi quy ng thng
cn c th m rng bng hi quy ng cong v hi quy n bin m
rng bng hi quy a bin.
C. CU HI THO LUN
1/ Yu cu d ton nhu cu ti chnh gip cho nh qun tr ti chnh
thc hin hiu qu cng vic ca mnh nh th no.
2/ Gii thch hin tng suy thoi trong chu k kinh doanh gy nn s
thiu ht tin mt nh th no.
3/ Gii thch "Ti sn lu ng rng, vi ngha su rng, chnh l ti
sn vnh cu".
4/ u l nhng u th ca phng php hi qui a bin so vi hi
qui n bin trong d bo nhu cu ti chnh? p dng k thut ny
bn rt ra c nhng g hu ch?
5/ D ton cc bo co ti chnh c tm quan trng nh th no i
vi cng tc hoch nh v kim sot ti chnh trong mt doanh
nghip? Vic d ton ny cn i hi cc thng tin g? Trong
thng tin no c coi l quan trng nht?
6/ Nn tng c bn ca vic d ton ti chnh l g? Ti sao trong
bng cn i k ton li c nhng khon mc c quan h trc tip
v khng c quan h trc tip vi doanh thu?
78
D. BI TP
Bi 4-1
Cng ty c phn Thin Nam c doanh thu nm 1998 l 6 t ng.
Vi vn c phn v thng phiu phi tr khng i. T l cc mc
trong bng cn i k ton so vi doanh thu trong nm nh sau:
Tin mt
4%
Cc khon phi tr
10
%
Cc khon phi thu
12% N tch ly
5%
Tn kho
12% Thu tch ly
4%
Ti sn c nh
18%
thun
Doanh li tiu th bnh qun mi nm l 6%. Cng ty d kin t l
chi tr c tc mi nm c nh l 60%
a. Hy in vo bng CKT ca cng ty vo cui nm 1998
(triu ng)
Tin mt
Cc khon phi tr
Cc khon phi thu
Thng phiu
480
Tn kho
Thu tch ly
TSC thun
N tch ly
79
- Nguyn gi
- Khu hao
Cng
C phn thng
320 Li nhun gi li
?
Cng
996
?
?
b. Gi s nm 1999 doanh thu tng t 6 t ng ln 8,1 t ng.

Nhu cu ti sn lu ng v nhu cu vn s l bao nhiu ?
c. Lp bng cn i k ton vo cui nm 1999. Gi s vn cn s
c mn di dng thng phiu.
Bi 4-2
Cc bo co ti chnh ca cng ty c phn Nam c cho di
y.
a. Lp bng kt qu kinh doanh d kin ca cng ty nm 1998
vi gi nh l doanh thu thun tng 10% nm. Chi ph li vay
khng i
* Kt qu kinh doanh, 31/12/97 (triu ng)
1. Doanh thu thun
20.000
2. Gi vn hng bn
12.500
- nh ph
- nh ph
80
4.000
4.200
1.000
4. Li nhun trc thu v li
3.300
5. Chi ph tr li vay
1.000
6. Li tc trc thu
2.300
782
8. Li tc sau thu
1.518
b. Lp bng cn i k ton k ton ca cng ty vo cui nm

1998 v xc nh nhu cu ti sn lu ng v nhu cu vn
trong nm 1998. Gi s cng ty khng li li nhun. Nu
thiu vn th tng vn c phn thng.
* Bng cn i k ton, 31/12/97, (t ng)
Tin mt
0,80
Khon phi tr
1,20
Khon phi
2,06
Thng phiu
1,80
3,14
N tch ly
0,80
N di hn
2,15
C phn thng
2,0
Li nhun li
4,05
Tng
12,0
thu
Tn kho
TSC thun
Tng
6,00
12,0
E. TI LIU THAM KHO

Vn Thun

Vn Thun

Quang Thu
81

Hi Sn
82
BI 5
QUN TR VN LU NG
A. GII THIU
Vn lu ng m ch cc khon u t ca doanh nghip vo ti
sn ngn hn nh tin mt, chng khon thanh khon cao, cc
khon phi thu, tn kho. Vn lu ng thun c nh ngha nh ti
sn lu ng tr n ngn hn.
C nhiu im li v bt li trong vic s dng khi nim "Qun
tr vn lu ng". Theo hng qun tr hin i, mi vic u c
tng quan dy chuyn v hot ng ca doanh nghip phi c
nhn nh mt tng th c phi hp n khp.
Vi ngha ny, nu ta ch nghin cu mt kha cnh ca doanh
nghip chng hn nh ti sn lu ng hay n ngn hn th rt l gi
to. Tuy nhin nu mun tm hiu tng th, ta phi hiu tng thnh t
ring r ca doanh nghip. Do ta cn chia ton b h thng thnh
cc b phn nh phn tch trc khi c ci nhn tng hp.
Ni dung bi ny cng vi cc bi trc s gip cc bn hiu r
hn v cc bo co ti chnh, ng thi qua cc bn s thy c
nhng kh khn hin nay m cc DN va v nh hay gp phi trong
cng vic qun l ti chnh.
Mc tiu
Hc xong bi ny, sinh vin phi hiu c :
Vn lu ng : khi nim, tm quan trng ca n
Hiu nhng ng c d tr tin mt, cch xc nh nhu cu tin
mt, v phng php lp mt bng ngn sch tin mt cng nh
ngha v tc dng ca n.
83
Phn tch v nh gi c mt chnh sch tn dng hay chnh sch

bn chu ca DN
Hiu v vn dng tt m hnh EOQ trong qun tr tn kho
Tm tt ni dung
Tm quan trng ca vic qun tr vn lu ng
Qun tr tin mt v cc chng khon thanh khon cao
Qun tr cc khon phi thu
Qun tr hng tn kho
B. NI DUNG
I. TM QUAN TRNG CA QUN TR VN LU NG
1. Thi gian dnh cho qun tr vn lu ng
Cc cuc kho st cho thy phn ln thi gian ca ngi Gim c
ti chnh l dnh cho cng vic iu hnh hng ngy trong ni b
doanh nghip. chnh l vic qun tr vn lu ng. V qu nhiu
thi gian dnh cho cc quyt nh lin quan n vn lu ng thit
tng mt s phn tch thu o ti ny s rt cn thit.
Ti sn lu ng thng chim mt t trng ln trong tng s ti
sn ca mt doanh nghip. V n chim mt phn u t kh ln, ti
sn lu ng xng ng cho mt s ch tm c bit ca nh qun tr
ti chnh.
2. Mi quan h gia doanh thu v ti sn lu ng

C s tng quan rt mt thit v trc tip gia s gia tng doanh
thu v nhu cu ti tr ti sn lu ng. V d, nu thi gian thu tin
bnh qun ca doanh nghip l 40 ngy v nu s bn chu mi ngy
84
l 1.000 ng, doanh nghip phi u t 40.000 ng vo cc khon

phi thu. Nu bn chu mi ngy l 2.000 ng, th phi u t vo
cc khon phi thu l 80.000 ng. S gia tng doanh thu cn lm
pht sinh ngay nhu cu gia tng tn kho v c th c tin mt.
3. Tm quan trng i vi cc doanh nghip nh
Qun tr vn lu ng c tm quan trng c bit i vi doanh
nghip nh. Mt doanh nghip nh c th gim u t vo ti sn c
nh bng cch thu mn nh xng v thit b. Tuy nhin khng c
cch no trnh khi u t vo tin mt, cc khon phi thu v tn
kho. Do , ti sn lu ng c ngha c bit i vi gim c ti
chnh ca mt doanh nghip nh. Ngoi ra mt doanh nghip nh kh
vi n th trng vn di hn, do h phi trng cy nhiu vo s
mua chu v vay ngn hn t ngn hng. C hai yu t u nh
hng ti vn lu ng v n lm tng ti sn lu ng.
II. QUN TR TIN MT V CHNG KHON THANH
KHON CAO
Khi im ca vic kim sot u t vo ti sn ngn hn l s
kim sot mt cch hu hiu tin mt hay nhng khon tng ng
tin mt. Tng ng tin mt l cc chng khon c tnh thanh
khon cao. V d, chng khon ngn hn ca chnh ph c th chuyn
i thnh tin mt mt cch nhanh chng nu doanh nghip cn thm
vn. Tin mt thng c gi di hnh thc tin mt tn ti qu v
c gi cc ngn hng thng mi di hnh thc s d ti khon
tin gi thanh ton.
1. Cc im li ca mc d tr hp l
85
Cc doanh nghip hay cc c nhn c ba ng lc chnh d tr

tin mt l: nhu cu cho hot ng SXKD, d phng nhng bt trc c
th xy ra v u c vo cc c hi sinh li cao.
* Cc im li c bit
Ngoi cc ng lc trn, qun tr lnh mnh vn lu ng i hi
duy tr mt mc d tr tin mt kh rng ri v cc l do c bit sau:
Th nht, doanh nghip phi c d tr tin mt va chit

khu trn hng mua tr trc k hn.
Th hai, v cc t s v kh nng thanh ton (TSL/NNH) l t

s cn bn trong lnh vc tn dng.
Th ba, c tin mt rng ri, doanh nghip c th li dng ngay

cc c hi kinh doanh tt.
Sau cng, doanh nghip phi c vn lu ng ng ph cc

trng hp bt ng nh ha hon, cnh tranh v qung co vi
cc doanh nghip khc.
2. Hnh thc thu chi tin mt

a. Ha nhp nhu cu tin mt
Nhu cu tin mt s c ci thin bng cch gia tng nhp tip
nhn tin mt trong mt k t tng cng ty ti trung ng n tng chi
nhnh hoc i l cc a phng trong c nc. Ngoi ra, s d
on chnh xc nhu cu tin mt cng lm gim mc u t vo tin
mt.
b. Gim s lun chuyn ca tin mt

Mt phng php quan trng khc gim tin mt cn thit l
gim s lun chuyn ca tin mt. Lun chuyn l s kin cc khon
86
vn lu hnh t a phng ny n a phng khc cch xa. Sc

nhn ca khch hng mt thnh ph xa c hai nguyn nhn nh tr
l thi gian phi mt do phi chuyn qua bu in v thi gian mt
trn cc nghip v ngn hng.
3. u t tin mt
Mt doanh nghip c th d tin mt u t v nhiu l do.
S thay i theo ma hay s bin ng theo chu k ca hot
ng kinh doanh.
Nhng bt trc i vi mt sn phm mi hay khng chc chn.
Do cnh tranh v do s thay i c ch th trng.
Nh th, v mun tch tr ti nguyn dng cho trng hp bt ng,
doanh nghip c th d tr tin mt u t trong vi tun, vi
thng, vi nm hay i khi v hn nh. Cc gii php u t tin mt
s ty thuc nhu cu ca mi doanh nghip, va cn c trn yu t li
nhun ln yu t ri ro.
4. Kim sot tin mt
Trong hot ng ca mt doanh nghip cho thy lun c nhng
lung tin vo v ra lin tc. Lung tin vo cho thy nhng khon
tin thu t bn hng ha hay nhng khon thu khc. Lung tin ra cho
thy nhng khon tin m doanh nghip phi tr do mua vt t hng
ha, chi tr lng, chi mua sm ti sn, thu mn, np thu v cc
khon chi khc. ng thi nhng khon thu chi thng khng
thng nht v thi gian v gi tr, do lun to ra tnh trng d tha
hay thiu ht tin mt ti nhng thi im nht nh trong mt k hot
ng ca doanh nghip.
87
p ng c cc nhu cu kim sot tin, ngn sch tin mt

c xem l mt cng c hu hiu v quan trng nht ca nh qun tr
ti chnh v ngn sch tin mt i hi chng nhng phi xc nh nhu
cu vn tng qut cn c ti tr m cn ch r thi gian cn ti tr.
Ngn sch tin mt cho bit tr gi nhu cu vn cn cho mi thng.
Do tnh cht v ngha ca ngn sch tin mt rt quan trng, nn
cc yu t chnh cn c khai trin r rng qua v d sau y:
(Cc bn c th c chi tit v d ny trong sch tham kho chnh,
trang 121)
* Ngn sch bin thin
Ngn sch l s phn phi c k hoch ti nguyn ca doanh
nghip, cn c trn cc d ton cho tng lai. Hai yu t quan trng
nh hng n thnh qu hot ng ca doanh nghip:
Th nht: nh hng t bn ngoi, cc bin chuyn kinh t v

thay i v mi trng cnh tranh ca cc ngnh cng tnh cht.
Doanh nghip kh c th kim sot ni cc yu t .
Th hai: doanh nghip c th kim sot c mc hiu qu

mi mc doanh thu khc nhau.
nh hng ca hai yu t trn cn c tch ri ra c th thm

nh thnh qu hot ng.
iu c bn ca ngn sch bin thin l phi tnh n s thay i
ca mt s chi ph. Do , doanh nghip c th hoch nh nhiu mc
chi tiu tng ng vi khi lng sn phm tiu th cao - va thp. Nh qun tr c trch nhim xc nh mc no thch hp v
c p dng cho thi k hoch nh.
Phng php hi quy lin quan n d ton ti chnh, c th c
s dng thit lp cn bn cho ngn sch bin thin.
88
III. QUN TR CC KHON PHI THU

T s cc khon phi thu trn doanh thu thng thng khong
8% n 12% i vi ngnh cng nghip ch bin v k thu tin bnh
qun khong mt thng. T s cc khon phi thu trn tng ti sn
khong 16% n 20%. Tuy nhin, c nhiu khc bit gia cc doanh
nghip vi nhau nht l i vi cc ngnh cng nghip khng phi ch
bin.
1. Chnh sch tn dng
Chnh sch tn dng hay chnh sch bn chu th hin quan im
ca doanh nghip v tng quan gia ri ro v li nhun do cc khon
phi thu em li. Mt doanh nghip khi ni lng chnh sch tn dng
l nhm mc ch tng doanh thu, nhng cng lm gia tng ri ro v
tng vn u t vo cc khon phi thu.
Cc khon phi thu thng ph thuc vo cc yu t c bn sau:
Doanh thu bn chu, s thay i theo ma ca doanh thu, gii hn ca
lng vn c th bn chu, thi hn bn chu v chnh sch tn dng,
cui cng l chnh sch thu tin.
S khc nhau v k thu tin bnh qun gia cc doanh nghip phn
nh s khc bit ca cc yu t trn.
Thi hn bn chu phn nh thi quen ca mi ngnh kinh doanh.
Tuy nhin mt yu t rt quan trng l s d h hao ca sn phm.
Ngoi ra, k thu tin bnh qun rt cao thng c ghi nhn nhng
doanh nghip ln.
Cng vic chnh yu trong vic hnh thnh chnh sch tn dng l
s thm nh ri ro hay uy tn ca khch hng. thm nh
ri ro, ngi gim c tn dng s cu xt theo nguyn tc 5C nh
sau.
89
- Bn cht (Character)
c tnh ny m ch bn cht lng thin, uy tn hay khng uy tn
ca khch hng. Yu t ny rt quan trng v mt hot ng tn dng
lun lun i km vi mt s ha hn s tr. Vy con n s tn trng
li ha hay tm cch trn n. Nhng ngi ph trch tn dng c kinh
nghim thng t nng yu t "bn cht tinh thn" trong vic thm
nh.
- Kh nng (Capacity)
c tnh ny m ch s xt on v kh nng tr n ca khch
hng. S xt on c th cn c vo thnh tch trong qu kh, nh
xng, ca hng ca khch hng, phng php qun tr doanh nghip.
- Vn (Capital)
c tnh ny c o lng bi tnh trng ti chnh tng qut ca
doanh nghip qua s phn tch cc t s ti chnh, ch trng c bit
vo cc ti sn vt cht ca doanh nghip.
- Th chp (Collateral)
c tnh ny m ch cc ti sn m khch hng c th dng bo
m cho khon tn dng m h i hi.
- iu kin (Condition)
c tnh ny m ch nh hng ca tnh trng kinh t tng qut
trn kh nng tr n ca khch hng.
Nm yu t trn c dng thm nh ri ro trong hot ng
tn dng, tin tc v cc yu t tm c nh s lin lc trong qu
kh vi khch hng b tc bng vic t chc h thng thu nht tin tc
mt cch khoa hc.
Hin c hai ngun cung cp tin tc t bn ngoi.
90
Th nht, tin tc do cc hip hi tn dng, qua cc bui hp hay

qua s lin lc trc tip, tin tc v kinh nghim i vi cc con
n c trao i
Ngun cung cp tin tc th hai l do cc c quan thng k ti

chnh v tn dng, cc c quan chuyn bo tr cho mt s ngnh
sn xut cng c th cung cp tin tc.
2. nh gi chnh sch tn dng

Chnh sch tn dng s quyt nh mc u t vo cc khon
phi thu v cc khon phi thu phi c xem l mt ti sn u t v
n cng em v li nhun cho doanh nghip. Tuy nhin khi cc khon
phi thu gia tng th mc ri ro cng tng. V vy khi mt doanh
nghip thay i chnh sch tn dng s nhm mc ch l gia tng
doanh thu, nhng khi hng lot cc chi ph khc cng gia tng trn
c s mc tng ca cc khon phi thu.
C th thy cc chi ph pht sinh v tng t cc khon phi thu nh
sau:
Chi ph qun l v thu hi n, khi cc khon phi thu tng th

cc chi ph ny cng tng, v khi cc khon phi thu tng th cn
phi tng cng cng tc qun l v thu hi n nhm hn ch
mc thp nht s mt mt trong cng tc thu hi n.
N kh i, cc khon phi thu l n s thu v nhng khon n

ny thng c nhng ri ro nht nh, mc ri ro cao hay
thp ph thuc vo qu trnh thm nh ngi mua khi doanh
nghip quyt nh bn chu. Trn thc t doanh nghip cn phi
xc nh mt t l ri ro cho cc khon n kh i, v vy chi
ph n kh i s gia tng khi cc khon phi thu tng.
91
Chi ph chit khu, khi mt doanh nghip thay i chnh sch tn

dng nhm mc ch tng doanh thu th chi ph bn chu s tng,
c th l chi ph chit khu trn thi hn n s tng. Khi
doanh nghip khuyn khch ngi mua tr tin sm hng
chit khu cao.
Chi ph ti tr, khi cc khon phi thu tng c ngha l doanh

nghip phi u t thm vn vo cc khon phi thu. Vn u t
thm ny ng nhin i hi phi c chi ph. Nh vy chi ph
ti tr cho cc khon phi thu trong trng hp ny chnh l chi
ph s dng vn ca phn vn u t thm vo cc khon phi
thu.
Tm li, nh gi cc chnh sch tn dng khc nhau trong mt

doanh nghip, cn phi nh gi tc ng ca cc chnh sch i vi
doanh thu v li nhun ca doanh nghip
nh gi chnh sch tn dng, chng ta c th kho st qua v
d sau:
(Cc bn c th c chi tit v d ny trong sch tham kho chnh,
trang 129)
IV. QUN TR TN KHO
D gi tr sn phm c ghi nhn tn kho hay cc khon s thu,
ngi gim c ti chnh vn phi tm cc ngun ti tr. Doanh
nghip thng mun bn c hng v ghi cc khon phi thu hn
l tn kho. T cc khon phi thu bin thnh tin mt nhanh hn l
t tn kho bin thnh tin mt. Hn na, li nhun kh d thu c
trong vic bn chu sn phm vn nng cn hn s gia tng ri ro
trong vic thu tin bn chu. Mc tiu chnh trong phn ny l kim
sot u t v tn kho.
92
Nhiu phng thc tn kho c khai trin gip cho cng

vic ny v chng minh rt thnh cng trong vic gim mc tn
kho.
Nh ta xem qua h thng Du Pont, mi phng thc lm gim
s u t vo cc loi ti sn tng ng vi mt khi lng doanh thu
nh sn s c nh hng thun li cho li nhun ca doanh nghip.
1. Cc yu t quyt nh tn kho
T s tn kho trn doanh thu thng thay i trong khong 12%
n 20% v t s tn kho trn tng ti sn trong khong 16% n 30%
i vi cc DN ch bin.
Cc yu t quyt nh mc tn kho l: khi lng sn phm tiu
th, thi gian hon thnh sn phm v s lu bn hay d h hao hoc
kiu mu sn phm.
Trong gii hn ca mi ngnh, ta lun lun c th ci thin vic
kim sot tn kho bng cch s dng phn mm v nghin cu tng
thi v. Cc k thut kim sot tn kho rt phc tp, kh c th trnh
by ht trong khun kh ca mn hc ny (Cc bn c th c thm
trong cc sch v Qun tr sn xut),
2. Khi nim v phn tch tn kho
Qun tr tn kho ging nh qun tr bt c sn phm no, cng
mt phng php c p dng cho tn kho hay tin mt.
Th nht, phi c mt khon d tr cn bn p ng nhu cu

xut nhp, mc ca tn kho ty thuc hnh thi xut nhp,
u n hay khng u n.
Th hai, v cc bin c bt thng c th xy n, ta cn phi c

mc d tr an ton, tng trng mt khon tng thm v tn
93
kho trnh nhng tn tht do thiu ht nguyn liu cho sn

xut hay sn phm khi c nhu cu tiu th.
Th ba, mt khon d tr tng thm s rt cn thit p ng

nhu cu tng trng ca doanh nghip.
L thuyt dng tm u t ti u v tn kho c th c khai

trin v biu hin trn hnh (5-1).
Tn kho thng c quan h vi cc chi ph pht sinh i vi vic
d tr v chun b cho tn kho. Mt s chi ph gia tng khi mc tn
kho tng nh chi ph bo qun kho hng, li vay ti tr tn kho, bo
him, hng c li thi,... ng thi mt s chi ph khc li gim khi
mc tn kho tng nh s mt mt li nhun v thiu ht hng ha
bn, chi ph thit hi do sn xut b gin on v thiu nguyn vt liu,
chit khu trn hng mua,...
Chi ph
D
M c to n kho
Hnh (5-1): Tm mc u t ti u vo tn kho

Trn hnh (5-1), cc chi ph tng khi mc tn kho tng c tng
trng bng ng R, v cc chi ph gim c tng trng bng
ng D. ng tng trng chi ph tng cng trong vic t hng v
tn tr hng. Giao im gia ng R v ng D (cc chi ph gim
94
bng vi cc chi ph tng) th ng T s c tr s cc tiu (tng chi

ph thp nht). im ny xc nh kch thc ti u ca tn kho.
3. Phng thc quyt nh tn kho
Trc tin, chng ta phn bit mt s chi ph lin quan n mc
d tr tn kho.
Chi ph lu tr tn kho gm cc chi ph lin h n tn kho nh

chi ph bo qun kho hng, bo him, khu hao, li vay,... s
tng khi mc tn kho tng.
Ngc li, chi ph t hng gm chi ph chun b n hng, chi

ph chuyn ch, chi ph mt mt v chit khu hng mua,... s
gim khi mc tn kho tng.
Chi ph tng cng v tn kho l tng s cc chi ph lu tr tn

kho v chi ph t hng, tc ng biu din T trn hnh. Ngi
ta chng minh rng, di mt s gi thuyt, im cc tiu (T)
c th c tnh bng m hnh Mc t hng ti u (EOQ:
Economic Ordering Quantity) nh sau:
Mc t hng s ti u khi
Chi ph lu
tr trong
Chi ph t
= hng trong nm
nm
Q
2
C =
EOQ =
S
Q
2FS
C
Q: Lng tn kho mua vo mi ln.

95
F: Chi ph trong vic t hng v nhn lnh t hng.

S: Nhu cu tn kho trong 1 nm.
C: Chi ph lu tr mt n v tn kho.
bt c nhu cu tn kho (S), no nu chia cho lng hng mua
vo mi ln (Q), ta s c s ln t hng (S/Q) trong nm. Tn kho
trung bnh (Q/2). Khi chi ph lu tr tn kho trong nm bng vi chi
ph t hng trong nm th Q s l EOQ.
Phng thc EOQ c t trn cc gi thuyt sau y:
Hng tn kho c s dng u n.
Thi gian giao hng c nh.
Trn thc t, vic s dng tn kho kh u n i vi a s

doanh nghip. Mc cu c th tng bt thng v mt l do no v
nh th s lm thiu ht nguyn liu hay sn phm d tr gy nn
nh tr sn xut hoc mt mi tiu th sn phm.
Thi hn giao hng cng thay i ty theo thi tit, tnh hnh sn
xut c th xy ra v mc cu i vi ngnh sn xut ca nh my
cung cp... V cc l do , doanh nghip thng thm mt khon d
tr an ton vo tn kho v mc tn kho trung bnh trn bng cn i
k ton s l:
Tn kho trung
bnh
EOQ
=
D tr an ton
Mc d tr an ton cng cao nu khng c s n nh v s dng

nguyn liu v thi hn giao hng cng ln v ngc li. Mc d tr
an ton cng s cao nu c s thit hi ln do thiu ht nguyn liu d
tr.
96
V d, nu doanh nghip mt lun mi hng v khng tha mn

cc lnh t hng hoc gi nu mt qu trnh sn xut phc tp phi b
gin on v thiu mt s nguyn liu hay vt liu, th mc d tr an
ton phi cao.
* p dng phng thc EOQ
Gi s cc tr s sau y c cho l thch hp vi mt doanh
nghip c bit.
Khi lng sn phm tiu th trong nm (S) l 10.000 n v, chi
ph lu tr sn phm (C) l 2.000 ng mi n v. Chi ph t hng
c nh cho mi ln t hng (F) l 100.000 ng.
Thay th cc tr s trn vo cng thc, xc nh c mc t
hng ti u cho mi n hng hay l lng hng ti u cho mi ln
mua
EOQ =
2F S
=
C
2 100 . 000 10 . 000

= 1 . 000
2 . 000
Cc chi ph pht sinh do mc tn kho trong nm (cha k n chi

ph mua hng tn kho) s c tnh ton nh sau:
Chi ph lu tr tn kho trong nm
(1.000/2) 2.000 = 1.000.000
Chi ph t hng trong nm
(10.000/1.000) 100.000 = 1.000.000
Vy chi ph pht sinh t vic d tr tn kho l 2 triu
Nu mc d tr an ton c l 100 n v, th mc tn kho trung
bnh s l:
97
Tn kho
trung
bnh
1.00
=
+ 100 = 600
Nu chi ph mua hng cho mi n v tr gi l 1 triu, th tr gi

u t vo hng tn kho tng cng s l: 600 1 + 2 = 602 triu
Nh vy nu mc t hng mua mi ln ca cng ty l 1.000 n
v v c xem l mc t hng ti u v khi tng tr gi hng tn
kho s l thp nht.
* Nhng im c bit
M hnh EOQ cho thy mc t hng ti u cho mi ln mua ch
cp n cc chi ph pht sinh xung quanh tn kho m cha cp
n chi ph mua hng. Do trong nhng trng hp nht nh no
th tr gi u t vo hng tn kho theo cch tnh trn cha hn l
thp nht
Mc d tr an ton cng l mt nhn t nh hng n mc t
hng, v mc t hng cao th mc d tr an ton thp v ngc li.
Do nhng nh hng trn, nn khi tnh mc t hng cng cn
quan tm n cc yu t khc t c th xc nh tr gi u t
vo tn kho l thp nht.
4. Qun tr tin mt theo phng thc tn kho
Trn thc t, qun tr tin mt v qun tr tn kho l nhng lnh
vc ca qun tr ti chnh m dng c ton hc gip ch nhiu nht.
Cc phng thc qun tr tin mt phc tp cng nhn cc yu t
khng n nh lin quan n vic d ton nhu cu xut nhp tin mt.
Nhp tin mt c tng trng bi "cc lnh t hng trong phng
thc tn kho, nhp tin mt c th pht xut t vic thu tin bn hng,
98
vay mn, bn chng khon. Chi ph "lu tr" tin mt l chi ph c

hi ca cc ngun vn thuc ti sn khng sinh li. Chi ph t hng
chnh l chi ph lin quan n vay mn vn hay chuyn chng khon
kh nhng thnh tin mt.
Phng thc qun tr tin mt chng minh rt hu ch trong
vic tm s tn tin mt ti u nhng cc phng thc hin c s
dng trn thc t rt phc tp v vt khi khun kh quyn sch ny.
Tm tt:
Mc tiu ca bi ny l kho st cc phng php kim sot u t
vo cc ti sn lu ng. u t vo ti sn lu ng rt quan trng v
n chim hn 50% tng ti sn ca DN. Ngoi ra, c s tng quan
mt thit v trc tip gia vic gia tng doanh thu v nhu cu vn ti
tr cho ti sn lu ng . i cc DN nh, thiu vn th vic qun tr
vn lun chuyn c bit quan trng, v vic u t vo ti sn c nh
c th gim thiu bng cch i thu nh xng v my mc thit b,
nhng u t vo cc khon phi thu v tn kho khng th gim
xung cng mc .
Ti sn lu ng gm c tin mt, chng khon thanh khon cao,
cc khon phi thu v tn kho. Phng php xc nh mc d tr
ca cc loi ti sn lu ng s c trnh by trong bi hc ny.
Tin mt v chng khon thanh khon cao c d tr dng
cho cc hot ng SXKD. DN c li rt nhiu nu c mt mc d tr
tha ng.Tuy nhin, tin mt l mt loi ti sn khng sinh li, do
vic d tr nn gi mc cn thit ti thiu
Cc khon phi thu l mt thnh t quan trng ca ti sn lu
ng. Cc yu t quyt nh mc tn ng ca Cc khon phi thu l :
Doanh thu bn chu, thi hn bn chu, chnh sch tn dng, v chnh
99
sch thu tin. Nh qun tr ti chnh cn hiu cc yu t trn nh

hng h tng nh th no cho ra mc CKPT v lm th no
kim sot CKPT bng ch thay i cc yu t .
Tn kho bao gm nguyn liu, sn phm d dang, thnh phm rt
cn thit cho mi DN. Mt phng thc kim sot tn kho bng
doanh thu c tnh, chi ph t hng, chi ph lu tr c th c dng
xc nh mc t hng ti u (EOQ) cho tng thnh phn ca tn
kho. Phng thc kim sot tn kho cn bn cng nhn rng, mt s
chi ph tng khi mc tn kho tng nhng mt s chi ph khc th li
gim. Hai loi chi ph trn hp thnh chi ph tng cng v tn kho v
m hnh EOQ c v ra xc nh mc tn kho ti u, ngha l
mc tn kho c chi ph tng cng l thp nht.
C. CU HI THO LUN
1/ Ngn sch tin mt l g ? ngha v tc dng ca ngn sch tin
mt trong h thng ngn sch v trong vic iu hnh hot ng
ca mt doanh nghip? Ti sao ngn sch tin mt vn l cn thit
ngay c khi c s khan him hoc d tha tin mt doanh nghip
nh qun tr ti chnh gi vai tr trng yu trong DN?
2/ Bn bin s quan trng ca chnh sch tn dng l g ? S thay i
ca mi bin s c nh hng nhu th no n cc khon phi thu?
3/ Hy phn bit gia gi tr cc khon phi thu trong bng cn i k
ton v gi tr vn u t vo cc khon phi thu.
4/ C ba loi hng tn kho, l nhng loi no? Cc loi hng tn
kho c nh hng g n hot ng sn xut kinh doanh ca
doanh nghip?
100
5/ S khc bit gia chi ph lu tr v chi ph t hng? Chng s

thay i nh th no so vi s lng t hng cho mi mt n
hng ?
D. BI TP
Bi 5-1
Cng ty "S" ang lp k hoch yu cu ngn hng cp hn mc tn
dng. Bng d ton doanh thu lp cho cui nm 1998 v u nm
1999 nh sau: (triu ng)
Thng
Doanh
10
11
60 60 60 120 180 30 120
12 1/99
30
60
thu
V cng ty c nhng d tr v thu tin nh sau: Thu ngay tin
mt khi bn 5%, thu sau khi bn 1 thng: 80% , thu sau khi bn 2
thng 15%.
Vic tr lng v chi ph vt t ni chung l mt thng sau khi
hch ton. chi ph tin lng v vt t c d tr nh sau: (triu
ng)
Thng
10
11
12
Chi ph
30
30 42 294 102 78
54
30
Lng cho qun l v khong 9 triu/thng. Chi ph thu mn

theo hp ng thu mn di hn l 3 triu mt thng, chi ph khu
hao 1,2 triu mt thng, linh tinh khc 0,9 triu mt thng. Thu thu
nhp s tr vo thng 9 v thng 12, mi thng 21 triu. Vo thng 10
s chi trc 60 triu xy dng phng th nghip.
101
Tin mt trong qu ngy 1/7 l 45 triu. Mc tin mt tn qu cn

thit ti thiu l 30 triu c duy tr trong sut giai on k hoch.
a. Lp KH thu-chi tin mt (Cash flows) tng thng cho 6 thng
cui nm 1998.
b. Lp KH vay vn hng thng trong sut thi gian ny.
Bi 5-2
Cng ty TNHH Thin H c tnh hnh doanh thu trong nm 1998
nh sau:
Doanh thu thc t
Doanh thu d bo
Thng 1
500 Thng 5
700
Thng 2
500 Thng 6
800
Thng 3
600 Thng 7
1.00
0
Thng 4
600 Thng 8
1.00
0
- Cng ty s nhn c 50% doanh thu trong thng bng tin mt,
phn cn li s thu c bng nhau trong hai thng sau.
- Chi ph sn xut chim 70% doanh thu v 90% chi ph ny c
tr trong thng sau
- Cc chi ph qun l v chi ph bn hng hng thng c phn
thnh nh ph l 100 triu v bin ph chim t l 10% doanh thu. Cc
chi ph ny u chi tr ngay trong thng
- Cng ty ang c mt khon n di hn tr gi 1.500 triu vi li
sut 12% v phi tr li trong thng 7. ng thi mt qy tr li tr gi
500 triu cng c dnh ra trong thng ny
102
- Trong thng 7, cng ty thc hin tr cp v khen thng cho

ngi lao ng khong 100 triu.
- Thng 6, cng ty d nh u t thm my mc thit b tr gi
400 triu
- Thu thu nhp cng ty phi np trong thng 7 l 10 triu
Tin mt ca cng ty vo cui thng 4 l 200 triu v cng ty
mun duy tr mc tn qy ny trong sut giai on k hoch
a. Hy lp ngn sch tin mt ca cng ty cho cc thng 5, 6 v
thng 7.
b. T ngn sch tin mt, bn hy xc nh xem cng ty c cn
vay mn thm hay khng, khi no v bao nhiu.
Bi 5-3
Doanh nghip nh nc Hi Nam c mc doanh thu t c hin
ti l 6.000 triu, k thu tin bnh qun l 45 ngy. c th tng
lng hng tiu th cng ty nghin cu chnh sch tn dng net 60.
Nu chnh sch ny c thc hin th doanh thu s tng 15% v k
thu tin bnh qun cng tng ln n 75 ngy. Bin ph thng chim
t l 80% doanh thu.
Cng ty ang thc hin chnh sch tn dng net 30, ngha l
cng ty khi bn hng cho php ngi mua n ti a ln n 30 ngy.
Hin nay, cng ty yu cu mc sinh li trc thu trn u t l
20%. Nh vy cng ty c nn thc hin chnh sch m rng tn dng
hay khng
Bi 5-4
103
Cng ty AC ang xem xt li chnh sch bn chu ca mnh. iu

kin bn hng hin nay ca cng ty l 2/10 - net 30 v gi s ton b
doanh thu u bn chu
Cng ty ang xem xt chuyn i sang chnh sch bn chu mi
vi iu kin l 3/10 - net 30 v cc kt qa d kin ca chnh sch
bn chu mi c d ton nh sau sau:
Thay i
Tng
2/10
3/10
3/10
net 30
net
net 30
30
Doanh thu
500
500
60
nh ph
50
50
Bin ph
355
355
42,6
% doanh thu hng chit
30%
55%
95%
K thu tin bnh qun
35
28
12
N kh i (%DT)
3%
2%
4%
0,2%
0,2%
0,5%
khu
Chi ph qun l v thu

n(%DT)
Nu chi ph s dng vn l 10% v thu sut thu thu nhp ca

cng ty l 40%, th cng ty c nn thay i chnh sch bn chu
khng.
Bi 5-5
Cng ty Kim M c nhu cu v loi nguyn liu A trong nm l
1.000 tn v do cc nh thu cung cp, vi gi mua l 800 ngn ng
104
mi tn nguyn liu. Mi khi t hng cho n v cung cp vi chi ph

l 225 ngn ng, v chi ph lu tr tn kho chim 10% gi mua.
Nu cng ty p dng m hnh EOQ th:
a. S lng t hng ti u cho loi nguyn liu ny l bao nhiu.
b. Mc tn kho bnh qun l bao nhiu
c. S ln t hng mi nm l bao nhiu
d. Nu thi gian giao hng l 5 ngy th im t hng mi s vo
lc no. Gi s rng mt nm cng ty hot ng 300 ngy.
e. Tng chi ph tn kho cho lng nguyn liu A ny l bao nhiu
trong nm
E. TI LIU THAM KHO
Chng 5, Sch bi hc Qun tr ti chnh ca
TS. Nguyn
Vn Thun
Sch cu hi v bi tp Qun tr ti chnh ca
TS. Nguyn
Vn Thun
Chng 5, Sch Qun tr ti chnh cn bn ca
TS. Nguyn
Quang Thu
Chng 1, Sch Qun tr ti chnh ca Nguyn Hi Sn
105
BI 6
NGUN TI TR NGN HN
A. GII THIU
Trong bi hc ny, cc bn s xem xt qua cc hnh thc chnh ca
tn dng ngn hn, c c tnh ln ngun cung cp tn dng ngn
hn.
Tn dng ngn hn c nh ngha nh l cc mn n vay d tr
phi tr trong vng mt nm. i vi mt DN th tn dng ngn hn
tn ti nh l mt tt yu trong hot ng kinh doanh nh: mua bn
chu gia cc doanh nghip, vay ngn hng thng mi v vic s
dng thng phiu. Cc ngun ti tr ny cng cung cp nhu cu vn
di hn mt phn no, nhng chnh yu l nhu cu vn ngn hn.
Mc tiu
Hc xong bi ny, sinh vin phi nm r c c im, tnh cht,
chi ph ca cc ngun ti tr ngn hn, c nh vy mi c th s dng
tt cc ngun vn ny cho nhu cu vn u t vo cc ti sn lu
ng.
Tm tt ni dung
Tn dng thng mi : c im, tnh cht, v chi ph
Tn dng ngn hng: c im, tnh cht v chi ph
Thng phiu: c im, tnh cht v chi ph
B. NI DUNG
I. TN DNG THNG MI
106
Thng thng, mt doanh nghip mua thiu chu nguyn vt liu

ca doanh nghip khc th s ghi nhn mn n ny vo ti khon cc
khon phi tr. Gi s, mt doanh nghip mua trung bnh 2 triu ng
mt ngy vi thi hn thiu chu l 30 ngy. Trung bnh, doanh
nghip s n 30 ln 2 triu tc 60 triu i vi nh cung cp. Nu
doanh thu gia tng gp i, hng mua cng tng nh vy, v cc
khon phi tr cng tng ln 120 triu, doanh nghip s thy ng
nhin c ti tr thm 60 triu ng.
1. Thi hn thiu chu
C bn yu t chnh nh hng n thi hn thiu chu.
- Tnh cht kinh t ca sn phm
Sn phm c thi gian lun chuyn cao c bn ra vi thi hn
bn chu ngn. Ngi mua s bn li sn phm mt cch nhanh chng,
thu c tin mt gip h c tin tr n cho nh cung cp.
- Tnh trng ca ngi bn
Ngi bn khng c ti chnh di do s i hi ngi mua tr tin
mt hoc ch chp thun thi hn thiu chu rt ngn. V d, cc nh
chn nui bn gia sc cho cc cng ty lm tht hp trn cn bn tin
mt. Trong vi ngnh sn xut, thi hn thiu chu c xem nh l
mt yu t khuyn mi.
- Tnh trng ca ngi mua
Thng thng, cc nh bn l c ti chnh kh mnh v mun bn
chu phi mua chu ca cc nh cung cp vi thi hn lu hn.
- Sut chit khu
Sut chit khu c thc hin, nu ngi mua thanh ton trong
mt thi hn no . Chi ph khng nhn chit khu thng cao hn
107
li sut m ngi mua i vay n. Nh th th thi hn thiu chu b

nh hng bi tm quan trng ca sut chit khu.
* V d v iu kin thiu chu

iu kin thiu chu thng gm: sut chit khu, thi hn chit
khu v thi hn thiu chu ti a. Nu iu kin thiu chu c ghi
l 2/10 net 30. iu ny c ngha l nu mn n c tr trong vng
10 ngy k t ngy pht hnh ho n, ngi mua s hng sut chit
khu l 2% trn gi bn, nu ngi mua khng nhn chit khu, th c
th thiu chu ti a l 30 ngy. Chi ph khng nhn chit khu rt
ng k, nh di y:
iu kin thiu
Chi ph khng nhn chit
chu
khu
1/10 net 20
36,36%
1/10 net 30
18,18%
2/10 net 20
73,44%
2/10 net 30
36,72%
Cng thc sau y c s dng tnh chi ph khng nhn chit

khu.
Sut chit khu
Ch
i
ph
1Sut chit
khu
360
TH n ti a - TH chit
khu
V d: Chi ph khng nhn chit khu 2/10 net 30 l:
108
2%
Chi ph
=
1 - 2%
360
= 36,72%
30 - 10
2. S dng vic mua bn chu

Vic mua bn chu l con dao hai li i vi doanh nghip. N l
mt ngun tn dng ti tr vic mua hng v l mt phng thc
cung ng nhu cu vn ti tr vic bn chu cho khch hng. V d,
nu doanh nghip bn chu trung bnh 3 triu ng hng ha mi ngy
vi thi gian thu tin bnh qun l 40 ngy, doanh nghip s c cc
khon phi thu trn bng cn i k ton khong 120 triu ng.
Nu doanh nghip mua 2 triu ng vt liu mi ngy vi thi hn
thiu chu l 20 ngy, cc khon phi tr trung bnh l 40 triu ng.
Nh th doanh nghip cp tn dng nhiu hn nhn tn dng l 80
triu ng, sai bit gia cc khon phi thu v cc khon phi tr.
iu quan trng l doanh nghip phi tn dng vic mua chu nh
l ngun ti tr, nhng ng thi cng phi gim n mc ti thiu
vic vn ca mnh b kt trong cc khon phi thu.
3. Cc im li ca vic mua chu nh l ngun ti tr
Mua chu rt tin li v l vic thng thng ca hot ng kinh
doakhongnh. Mt doanh nghip thiu tiu chun c vay ca ngn
hng c th mua chu c. Nh qu trnh lin lc kinh doanh, nh
cung cp v tr thun li xt on kh nng ca khch hng v o
lng ri ro trong vic bn chu.
i khi mua chu rt t i vi ngi mua, nhng h phi chp
nhn v khng th c hnh thc ti tr no khc v chi ph mua chu c
109
l cng tng ng vi ri ro m ngi bn phi gnh chu. Nhng

trong nhiu trng hp, mua chu c chp nhn v ngi mua
khng th hin c chi ph mua chu l bao nhiu. Nu phn tch k,
h c th thay th mua chu bng hnh thc ti tr khc c li hn.
II. TN DNG NGN HNG

Vay mn ca ngn hng c phn nh trn bng cn i k ton
di ti khon vay ngn hn v l mt ngun ti tr tn dng quan
trng th hai sau mua chu. Cc ngn hng chim v tr trung tm trn
th trng vn ngn hn v trung hn. nh hng ca ngn hng ln
lao hn tr gi vn m h cho vay, v ngn hng khng cung cp vn
mt cch tc thi.
Khi nhu cu ti chnh gia tng, doanh nghip s nh n ngn hng
ti tr thm vn. Nu b t chi, gii php thng thng l gim sut
tng trng hay gim bt quy m hot ng sn xut kinh doanh.
1. c im cc mn n vay ngn hng thng mi
- Hnh thc n vay
Mt mn n vay c chp thun sau khi k vo mt kh c
nhn n. Vic tr n s c thc hin mt ln vo ngy o hn hoc
lm nhiu ln trong sut i sng ca mn n.
Hn mc tn dng l mt tha hip chnh thc hay bn chnh thc
gia ngn hng v ngi vay lin quan n nhu cu vn ti a m
ngn hng chp thun cho vay hay l mc d n cao nht trong
mt k cho vay.
- Kch thc n vay
110
Ngn hng cho vay mi c, nhng mt mn vay khng ln hn

10% vn iu l v 10 mn vay khng ln hn 30% vn iu l ca
ngn hng. V vy kch thc ca mt mn vay ty thuc vo vn
iu l ca ngn hng.
- Thi hn vay
Ngn hng thng mi t trng tm vo th trng tn dng ngn
hn. Thng thng thi hn l t 3 n 12 thng. Hin nay cho vay
ngn hn chim trn 2/3 tng d n ca ngn hng, cho vay trung v
di hn chim di 1/3 tng d n cho vay.
- Th chp
Nu mt ngi xin vay c nhiu yu t ri ro hay nu nhu cu vn
xin vay vt qu mc m cn b tn dng cho l thiu an ton, lc
phi c ti sn th chp, cc hnh thc th chp s c cp sau.
- S d ti thiu
Ngn hng thng i hi ngi vay n duy tr s d bnh qun
ti khon tin gi ngn hng bng 15% hay 20% s tin vay cn thiu.
S d thng c gi l "s d b tr", l mt phng thc tng
li sut thc. V d, nu mt doanh nghip cn 80 triu, nhng phi
gi "s d b tr" 20%, doanh nghip s phi vay 100 triu mi cn
d 80 triu s dng. Nu li sut vay l 5%, th li sut thc s l
6,25% (5 triu/80 triu).
- Hon tr n vay ngn hng
V cc khon tin gi c th c rt ra theo li yu cu ca ch ti
khon, ngn hng thng mi mun trnh vic cc doanh nghip dng
tn dng ngn hn nh ngun ti tr thng xuyn. Do ngn hng c
th i hi ngi vay phi thanh ton tt c cc mn n ngn hn t
nht mt ln mi nm.
111
- Chi ph vay n ngn hng thng mi

Chi ph vay n ngn hng thng mi thng thay i li sut
thc ty thuc c tnh ca doanh nghip v mc li sut ca nn kinh
t. Nu doanh nghip c xem nh c ri ro thp, qui m ln v
c sc mnh ti chnh th li sut vay thp. Mt khc, nu mt DN nh
c th phi tr li sut thc cao hn.
Vic xc nh li sut thc ca n vay ty thuc li sut cng b
v phng php tnh li ca ngi cho vay. Nu li c tr lc o
hn, li sut vay n chnh l li sut thc. Nu ngn hng tr trc
tin li ngha l li tr trc th li sut thc s ln hn.
V d, mn n 10 triu, li sut 5% mt nm, nu tin li 0,5 triu
phi tr trc, th ngi vay ch cn s dng 9,5 triu, v khi li
sut thc s l: 5,3% (0,5/9,5)
Nu n vay c tr lm 12 thng, li sut thc li cng cao

hn. Trong trng hp ny, ngi vay tr 0,5 triu tin li ch
s dng khong phn na s tin vay. Vn nhn c l 10 triu
hay 9,5 triu, ty theo phng php tnh li, nhng vn s dng
trung bnh trong nm ch l 5 triu hay 4,75 triu.
Nu tin li c tr lc o hn, li sut thc s vo khong:

10% (0,5/5)
Nu tin li c tr trc, li sut thc s vo khong: 10,53%

(0,5/4,75)
im cn lu l tin li c tnh trn vn vay nguyn thy ch

khng phi phn vn cn thiu v vic ny lm cho li sut thc gn
gp i li sut cng b.
2. La chn ngn hng
112
Mt ngi mun tm ngn hng vay cn phi bit s khc bit

quan trng sau y gia cc ngn hng, ngun cung cp v nhu cu
vn.
Ngn hng c chnh sch khc nhau v s ri ro.
Mt s ngn hng c th cung cp cho khch hng s c vn qu

gi.
Nhiu ngn hng c tnh cht "trung hu" vi khch hnh.
S khc bit v tnh n nh v ngun vn ca mi ngn hng
Mt ngn hng c th rt tt i vi doanh nghip ny, nhng li

khng tt i vi doanh nghip khc.
S khng thch hp cho mt doanh nghip ln tm ti tr ngn

hng nh.
Tnh a dng ca cc dch v ti chnh v cc dch v kinh

doanh.
III. THNG PHIU

Thng phiu l nhng "phiu ha tr" ca cc doanh nghip ln
v c bn cho cc doanh nghip khc, cc cng ty bo him, qu
bo him x hi hay ngn hng. Hnh thc ti tr ny li rt quan
trng i vi mt s ngnh kinh doanh.
1. Thi gian o hn v chi ph
Thi gian o hn ca thng phiu thng thay i t 2 n 6
thng, trung bnh l 5 thng, li sut ca thng phiu thng thng
di li sut cho vay ca ngn hng thng mi.
2. Thm nh vic s dng
S dng thng phiu c nhiu im li:
113
Cho php ph bin v phn phi tht rng ri. vi li sut nh

nht.
Thng hiu v sn phm ca doanh nghip c bit n

nhiu.
Cc nh kinh doanh thng phiu cung cp nhiu kin qu gi.
Gii hn chnh ca th trng thng phiu l qui m ca lng

vn sn c ty thuc s d tha ti sn lu ng mt thi im ca
doanh nghip cung ng vn.
Mt im bt li khc l cc ngn hng c th gip khch hng
qua cn khng hong tm thi gi quan h, trong lc cc nh kinh
doanh thng phiu khng th lm nh vy.
Tm tt:
Tn dng ngn hn l cc mn n vay m thi hn hon tr trong
vng 1 nm. Bi ny tho lun 3 ngun cung cp chnh, l mua bn
chu gia cc DN, vay ca ngn hng thng mi v thng phiu.
Mua chu, th hin thng qua ti khon Cc khon phi tr, l loi
tn dng ngn hn quan trng nht, c bit i vi cc DN nh. Mua
chu l ngun ti tr ng nhin pht sinh do hot ng SXKD, khi
doanh thu tng th Cc khon phi tr cng tng theo. Tuy nhin cng
phi lu n chi ph phi tr cho hnh thc ti tr ny. Nu thanh
ton sm s nhn c chit khu, m chi ph khng nhn chit khu
chnh l chi ph tin li do mua chu, ch ph tim n ny rt cao.
Cc ngn hng cung cp tn dng cho cc DN gip DN c th pht
trin nhanh hn so vi vic s dng li nhun li hay mua chu.
Nu b t chi tn dng ngn hng th DN s gim mc tng trng.
114
Khi vay vn t ngn hng, DN cn phn bit gia li sut cng b

v li sut thc. S khc bit ph thuc vo nhiu yu t: S d b tr,
cch tnh li v phng thc tr li v n gc.
Thng phiu l mt hnh thc ti tr ngn hn, nhng li khng
c mi lin lc trc tip gia ngi i vay v cho vay. Ch c nhng
DN mnh, c ting tm mi c th bn c thng phiu trn th
trng. Li sut trn th trng thng phiu thng thp hn so vi
cc loi tn dng khc.
Mt im bt li ca thng phiu l khi DN gp kh khn th kh
c th tm vn t ngun ti tr ny, nhng khi tn dng ngn hng
th c th.
C. CU HI THO LUN
1/ Trong qu trnh hot ng sn xut kinh doanh cc cng ty khng th
no khng s dng cc hnh thc tn dng thng mi. Bn hy nu
cc yu t no tc ng n vic ny.
2/ Mt cng ty ln trc gi vn bn sn phm vi iu kin thanh
ton l 3/10 - net 30. Nay i sang iu kin 1/20 - net 90.
a. S c nhng thay i g trn bng cn i k ton ca cng ty
v ca khch hng?
b. Nhng nguyn nhn no c th c a n s thay i ca
cng ty?
3/ Gi tr ca tn dng ngn hng quan trng i vi doanh nghip
nh hay i vi doanh nghip ln? Ti sao?
4/ Cc cng ty phi tnh n nhng yu t g trong vic la chn ngn
hng.?
D. BI TP
115
Bi 6-1
Tnh chi ph mua chu mt nm, nu cng ty khng thanh ton tin
hng sm hng chit khu trong cc trng hp sau :
a. 1/ 15 - net 30
b. 2/ 10 - net 60
c. 3/ 10 - net 60
d. 2/ 10 - net 40
e. 1/ 10 - net 40
Bi 6-2
Mt cng ty ang c nhu cu vn ngn hn l 800 triu trong 10
thng v d nh s vay t mt ngn hng thng mi. Vy cng ty
phi vay bao nhiu p ng nhu cu vn, v khi li sut thc
ca khon vay ny l bao nhiu trong cc trng hp sau y:
a. Li sut cho vay l 1,2% thng nhng ngn hng yu cu cng
ty phi k qi 10%.
b. Li sut cho vay l 13% nm, nhng ngn hng yu cu cng ty
phi tr li ngay sau khi vay.
c. Li sut cho vay l 1% thng, li tr hng thng v tr ngay sau
khi vay, nhng ngn hng yu cu cng ty phi tr n gc theo
phng thc chia u mi thng cho n khi ht hn.
c. Vi li sut cho vay l 0,9% thng, li tr trc, t l k qy l
10% v n gc tr u mi thng
d. Cng ty nn vay theo phng thc no. T bn c nhn xt
g v nhng trng hp trn.
E. TI LIU THAM KHO

Vn Thun
116

Vn Thun

Quang Thu
Chng 1, Sch Qun tr ti chnh ca Nguyn Hi Sn
117
BI 7
THI GI TIN T
A. GII THIU
C l cc bn cng tng nghe n danh ting Trm S trong
v kch Nghu S c Hn, nhng cc bn cm nhn c
cch tnh ca Trm S cha? Tru ci ra con cng l tru ci, tru
m tip tc v tru con cng li tip. V c th . . .). Hay trong
dn gian, cc bn cng nghe n cm t Li m li con.
Nhng iu ny cho ta nim: Gi tr theo thi gian ca ng tin,
ngha l 1 ng hm nay khc vi 1 ng ngy mai.
L thuyt thi gi tin t l mt trong nhng l thuyt c bn ca
ti chnh. Cc quyt nh v c cu ti chnh chng hn, cn nhc gia
thu mn hay mua sm mt ti sn c nh, vic hon tr n vay,
nh gi chng khon hay chi ph s dng vn... l nhng ti in
hnh cn c nim v thi gi ca tin t mi hiu c.
Thi gi ca tin t l mt ti m nhiu ngi e ngi v trnh
n. Trn thc t, c nhiu nh kinh doanh thnh cng rt ln mc
d khng c nim g hoc khng r rng v thi gi ca tin t.
Mc tiu
Hc xong bi ny, sinh vin phi nh c 4 cng thc cn bn
v gi tr theo thi gian ca ng tin. T vn dng v tnh ton
c cc bi ton v li sut, nht l cc bi ton mua bn chu hay
mua bn tr gp trn th trng. ng thi cng phn bit u l li
sut thc v u l li sut danh ngha.
118
c th hc tt bi ny, cc bn phi trang b cho mnh mt my

tnh c nhn nhng phi tnh c cc php tnh ly tha, tuy nhin
cc my tnh bnh thng cng c th tnh ton c.
Tm tt ni dung
Vn li sut : li n v li kp, li sut danh ngha v li sut

thc.
Gi tr tng lai : cho khon tin n v cho chui tin u
Gi tr hin ti : cho khon tin n v cho chui tin u hoc

khng u
Tnh ton li sut : phng php ni suy
B. NI DUNG
I. VN LI SUT
Nu chng ta u t mt khon tin bng cch gi vo ngn hng
hm nay th thng sau, nm sau chng ta s c mt khon tin tch
nhiu hn vn ban u. S thay i s lng tin sau mt thi gian
no y biu hin gi tr theo thi gian ca ng tin. Ni mt cch
khc, ngha chnh xc ca ng tin phi c xt theo c hai kha
cnh, s lng v thi gian. l mt khi nim ht sc quan trng
trong vic a ra cc quyt nh ti chnh.
1. Li n v li kp
a. Li n
119
Khi tin li ch tnh theo s vn gc m khng tnh thm tin li

tch ly, pht sinh t tin li cc thi on trc, ngi ta gi tin li
l li n.
Tin
li
Vn u
Li sut
= t ban u
S thi on
c thanh
ton
V d1: Anh B gi 1.000 ng vo ngn hng k hn 3 thng vi

li sut l 0,7% mt thng. Hi sau 3 thng tng s tin anh ta c c
l bao nhiu?
Gii
V tin gi k hn 3 thng th li v vn gc ch c rt ra sau 3
thng, v tin li mi thng cng khng c nhp vn gc hng
thng
Tin li pht sinh trong 3 thng
1000 0,007 3 = 21
Do cui thng th ba anh B s c c l :
1000 + 21 = 1.021
Ta thy: Tin li 21 pht sinh cui thng th nht khng
c ghp vo vn gc tnh li cho thng th hai, tin li thng
th hai, th ba... cng vy.
b. Li kp
Li kp c tnh nh sau, khi tnh ton tin li, tin li cc thi
on trc c gp chung vo vn gc tnh tin li cho thi on
tip theo.
120
Phng php tnh tin li nh vy c gi l phng php tnh

li kp, s tin li nhn c theo cch tnh ny c gi l li kp.
Nh vy, c th hiu li kp nh sau: Tin li k ny c xc
nh trn c s vn gc v ton b s tin li pht sinh trong cc k
trc v c tnh theo mt li sut nht nh. Khi li sut c
gi l li sut kp.
V d 2: Nu by gi Anh B gi 1.000 ng vo ngn hng theo
loi tin gi khng k hn vi li sut l 0,4% mt thng. Hi sau 3
thng tng s tin anh ta c c l bao nhiu?
Gii
V l tin gi khng k hn nn c sau 1 thng NH s t ng
nhp li vo vn gc tnh li cho thng sau
Tin li cui thng th 1:
1000 0,004 = 4
(1000 + 4) 0,004 = 4,016
(1000+4+4,106)0,004 = 4,032064
Vy cui thng th 3 anh B s c mt khon tin l :
1000 + 4 + 4,016 + 4,032064 = 1.012,048064
nim li sut kp rt cn thit cho vic a ra cc quyt nh ti
chnh chng hn nh cn nhc gia thu v mua ti sn c nh, k
thut lng gi chng khon, chi ph s dng vn... L nhng ti
in hnh cn c nim v li sut kp mi hiu c.
2. Li sut danh ngha v li sut thc
121
Khi pht biu li sut th thi on ghp li v thi on tnh li c

th bng nhau hoc khc nhau. c th phn bit li sut pht biu
l li sut danh ngha hay li sut thc, chng ta cn cn c vo hai
loi thi on ny
V d 3 : Tin gi k hn 3 thng vi li sut 0,7% thng. Cc bn
c th hiu thi on ghp li l 3 thng, ngha l sau 3 thng li mi
c nhp vo vn gc. Cn thi on tnh li l 1 thng (0,7%/1
thng) ngha l li sut 0,7% c tnh cho khong thi gian gi l 1
thng.
Khi li sut pht biu cho thy thi on ghp li v thi on

tnh li khc nhau, th li sut pht biu l li sut danh ngha
(nh v d 1 v 3).
Khi li sut pht biu cho thy thi on ghp li v thi on

tnh li bng nhau, th li sut pht biu c th l li sut
thc (nh li sut v d 2).
T c th y c hiu l ngoi hai yu t trn cn ty thuc

vo phng thc hon tr vn gc v li nh th no.
Nh vy thun tin trong tnh ton th thi on ghp li phi
ph hp vi thi on pht biu li sut cng nh thi on tnh li.
Ngha l li sut pht biu l li sut thc.
a. Li sut danh ngha v li sut thc
V d 4 : cc ngn hng thng mi khi huy ng tin gi tit kim
vi loi tin gi khng k hn li sut l 0,4% mt thng, loi tin gi
k hn 3 thng li sut l 0,7% mt thng.
i vi tin gi khng k hn, ta thy thi on tnh li l mt

thng v thi on ghp li cng l thng nn li sut 0,4% mt
thng l li sut thc.
122
i vi tin gi k hn k hn 3 thng, ta thy thi on tnh li

l mt thng nhng thi on ghp li li l 3 thng nn li sut
0,7% mt thng l li sut danh ngha. Nu li sut l 2,1% 3
thng (0,7 x 3), th khi mi l li sut thc.
b. Tnh li sut thc

* Chuyn li sut thc theo nhng thi on khc nhau.
i 2 = (1 + i1 )n 1
i1: l li sut thc c thi on ngn.
i2: l li sut thc c thi on di hn
n: S thi on ngn trong thi on di.
V d 5: li sut thc ca mt thng l 2%. Vy li sut thc mt
nm c xc nh nh sau:
i N = (1 + 2%)12 1 = 0,268 hay 26,8%
* Chuyn t li sut danh ngha sang li sut thc

Mt cch tng qut, ta c th tnh li sut thc trong mt thi k
tnh ton theo li sut danh ngha qua biu thc:
i = 1 +
m1
m2
i : Li sut thc trong mt thi on tnh ton

r : Li sut danh ngha trong thi on pht biu
m1 : S thi on ghp li trong thi on pht biu.
m2 : S thi on ghp li trong thi on tnh ton
123
Thng thng thi on tnh ton bng thi on pht biu li sut
nn: m2 = m1
V d 6: Nu li sut l 20% nm ghp li theo qu th li sut thc
ca mt nm v mt qu l bao nhiu?
Gii
Li sut 20% nm l li sut danh ngha.
S thi on ghp li l qu trong thi on pht biu l nm,

nn m1 = 4. S thi on ghp li l qu trong mt thi on tnh
ton l nm nn m2 = 4
Vy li sut thc cho k hn mt nm l

i
20 %
= 1 +
1 = 21,55 %
S thi on ghp li l qu trong thi on pht biu l nm,

nn m1 = 4. S thi on ghp li l qu trong mt thi on tnh
ton l qu nn m2 = 1
Vy li sut thc cho k hn mt qu l

i
20 %
= 1 +
1 = 5%
4
II. GI TR TNG LAI

1. Gi tr tng lai ca khon thu nhp n
V d 7: Mt ngi c s tin l 1.000 ng (P) em gi tit kim
vi li sut l 12% (i) mt nm. Sau mt nm ngi nhn c bao
nhiu c vn ln li (F).
gii bi ton mt cch c h thng, chng ta hy nh ngha cc
k hiu sau:
F: Gi tr tng lai sau mt thi on nht nh
124
P: Gi tr hin ti
i: Li sut chit khu.
A: tin li nhn c trong mt thi on
Ta c th tnh F nh sau :
F=P+A
F=P+PI
F = P (1 + i)
(7-1)
Cng thc (7-1) cho thy gi tr tng lai sau mt thi on bng
gi tr hin ti nhn vi tha s (1+i)
F = 1.000 (1 + 0,12) = 1.000 1,12 = 1.120
Nu ngi gi tit kim trong 5 nm. Gi tr tng lai ln n
bao nhiu? Cng thc (7-1) cho php lp bng.
Ta cn lu :
F2 = F1(1 + i) = P(1 + i) (1 +i) = P(1 + i)2
F3 = F2(1 + i) = P(1 +i)3
Vy cng thc tng qut, c th vit li nh sau:

Fn = P(1 + i)n
(7-2)
Theo v d 7, th ta c cng thc sau

F5 = P(1 + i)5 = 1.000(1 + 12%)5
= 1.000 1,76234 = 1.762,34
Cch tnh ny cho kt qu tng t nh cch tnh trn nhng li
ngn gn hn.
2. Gi tr tng lai ca chui tin u
125
Chui tin u l mt chui hon tr nh k mi thi on bng

mt khon thu nhp c nh v lin tc trong nhiu thi on, k hon
tr c n nh vo cui mi thi on.
V d 8: Mt s giao c tr 1.000 ng mi thng v lin tc trong 3
thng c gi l chui tin u 3 thng. Nu nh cc bn gi nhng
khon tin nhn c mi thng vo qu tit kim vi li sut 2%
mt thng, vo
0
1.000
1.000
3
1.000
1.020
cui thng th
3 s c c l
bao nhiu? Cu
tr
li
trnh by trn hnh (7-1).

Hnh (7-1): Biu din t chui tin u
T hnh (7-1) c th m rng cho n k theo cng thc sau:
F = A (1+i)n-1 + A (1+i)n-2 + .+ A (1+i)1 + A (1+i)0
F = A [(1+i)n-1 + (1+i)n-2 + .+ (1+i)1 + 1]
Ta thy dy s trong ngoc l mt cp s nhn vi cng bi l
(1+i), nn ta c th tnh c tng dy s nh sau:
F = A
n 1
t =1
(1 + i)n 1
(1 + i) = A
i
t
Vi cc k hiu sau:
F: Gi tr tng lai ca chui tin u
A: Thu nhp c nh theo tng thi on
n: S ln hon tr
126
(7-3)
Vi v d trn ta thy, vi chui tin t 1.000 ng trong 3 thng

vi li sut 2% thng, ta c th tnh c nh sau:
(1 + i)n 1
F = Ax
(1 + 2%)3 1
= 1.000 x
2%
= 1.000 x 3,0604 = 3.060,4
3. K gi nh k c lng vn tch ly
V d 9: Gi s chng ta mun bit cn phi gi mt khon tin c
nh mi thng l bao nhiu trong 5 thng vi li sut 5% mt thng
c 100 triu tr n vo cui thng th 5,
Ta c cng thc:
100 = A
x
(1 + 5%)5
1
5%
A
=
100
5,526
18,096
triu
Nh vy, nu mi thng gi vo qu tit kim 18,096 triu vi li

sut 5% thng, th vo cui thng th 5, ta s c c khon tin l
100 triu.
III. GI TR HIN TI
1. Gi tr hin ti ca khon thu nhp n
V d 10: Gi s mt ngi gi tin tit kim vi li sut 10%
nm. Ngi mun rng vo cui nm th 3 s rt ra c mt
khon tin l 133 triu ng. Vy u nm th 1 ngi phi gi
vo mt s tin l bao nhiu?
T cng thc (7-2) ta c vit li theo cng thc (7-4)
127
P = Fn (1 + i)-n
(7-4)
Vi v d trn ta c:
P = Fn (1 + i)-n = P = 133(1 + 10%)-3 = 100 triu ng
2. Gi tr hin ti ca chui tin u
V d 11: Gi s, ta c mt chui tin u 1.000 ng mt thng
trong 3 nm. Nu nhn c tin, ta khng c nhu cu s dng m gi
vo mt qu tit kim vi li sut l: 8% 1 nm. Vy s tin phi tr
0
1.000
1.000
1.000
925,9
ngay cho ta phi

l bao nhiu
c gi tr tng
ng vi tng
857,3
s chui tin u
.
Hnh (7-2): Biu chui tin u
Nhn xt:
Gi tr hin ti ca s tin nhn c
Vo cui thng th 1 l A(1+i)-1
Vo cui thng th 2 l A(1+i)-2
.
Vo cui thng th n l A(1+i)-n
Vy gi tr hin ti ca chui tin u n thi on s l:
P = A(1+i)-1 + A(1+i)-2 + ..+ A(1+i)-n
P = A[(1+i)-1 + (1+i)-2 + ..+ (1+i)-n]
Ta thy dy s trong ngoc l mt cp s nhn vi cng bi l (1 +
i)-n, nn ta c th tnh c tng dy s nh sau:
128
(1 + i)
P =A
t =1
1 (1 + i)
=A
i
(7-5)
Vi v d trn ta thy, vi chui tin u 1.000 ng trong 3 nm

vi li sut 8% nm, ta c th tnh c nh sau:
1- (1 + 8%)P = 1.000
= 1.000 x 2,576 =
2.576
8%
3. Thu nhp nh k do mt chui tin u

V d 12: Gi s rng vo u nm th nht, ta c mt s tin l
100 triu dng trang tri cc chi ph. Ta gi vo qu tit kim vi
li sut 10% 1 nm v s rt ra 3 ln vo u cc nm sau, lin tip
trong 3 nm, mi ln l mt s tin khng i. Vy mi ln phi rt ra
bao nhiu, khng cn tin sau ln rt cui cng.
Mun gii bi ton trn, ta p dng cng thc v gi tr hin ti ca
mt chui tin t nh sau:
100 = A x
1- (1 + 10%)-3
10%
A = 100 2,487 = 40,21 triu ng
4. Gi tr hin ti ca chui tin bt ng

Trong khi nim v chui tin u uc trnh by trn ta
s dng khi nim "thu nhp c nh". Ni cch khc, chui tin u
cp n vic hon tr hay thu nhn nhng khon tin khng thay
i mi k.
129
Trn thc t, nhiu quyt nh ti chnh quan trng bt buc phi

cp n s lun chuyn ca nhng khon tin khng c nh hay
bt ng, do khi nim chui tin u cn phi m rng i vi
nhng khon thu nhp bt ng.
V d 13: Gi s mt cng ty c quyn mua chu mt khi lng
hng ha vi phng thc tr tin nh sau:
Tr 300 triu vo cui nm th nht
Tr 100 triu vo cui nm th hai
V tr 400 triu vo cui nm th ba.
Vy trong trng hp tr tin ngay th cng ty c th mua vi gi

no. Gi s li sut chit khu l: 10% 1 nm.
xc nh gi mua tng ng trong hin ti, ta phi tm gi tr
hin ti ca chui tin t bt ng nu trn.
Trc tin ta thy vi li sut 10% mt nm, nhng cc khon tin
phi tr mi k u khc nhau nn khng th s dng cng thc gi tr
hin ti ca chui tin u c m phi tch ring cc khon tin
phi tr v s dng phng php gi tr hin ti ca cc khon n vi
thi on tung ng nh : (triu ng)
500
P
=
(1+10%)1
400
+
(1+10%)2
300
+
=
(1+10%)
3
656,1
Chng ta cng c th kho st mt v d th hai vi mt chui tin

t bt ng nhng trong li c mt phn l chui tin u.
V d 14: Gi s vi li sut 10% 1 nm, ngn hng cho ta vay mt
khon tin v i hi ta phi tr cui nm th nht l 20 triu v 1
130
triu mi nm sau , lin tip trong 10 nm. Vy s tin ngn hng

cho ta vay l bao nhiu?
Vi v d trn ta thy l mt chui tin t bt ng nhng trong
c mt chui tin t u. Ta c th v c biu ca chui tin
t
bt
ng
nh sau:
Hnh (7-3):
Biu chui
tin t bt
ng
Kt qu hnh trn c tnh nh sau:
Gi tr hin ti ca 20 triu c tr sau 1 nm

20 (1+10%)-1 = 20 0,91 =18,2
Gi tr hin ti ca chui tin u 1 triu trong 10 nm

1- (1 + 10%)-10
= 1 6,145 = 6,145 triu
10%
ng
P=1x
Gi tr hin ti ca 6,145 triu c tr sau 1 nm

6,145 (1+10%)-1 = 6,145 0,91 = 5,6
Gi tr hin ti ca chui tin t bt ng l:

18,2 + 5,6 = 23,8 triu
IV. XC NH LI SUT
xc nh v li sut, c th kho st qua ba v d sau:
* V d 15:
131
Mt ngn hng ng cho ta vay 100 triu ngy hm nay. Nu ta

chu k nhn s tr 165 triu vo cui nm th 5. Vy NH cho vay
vi li sut bao nhiu 1 nm.
Gii
Ta c cng thc:
Fn = P(1 + i)n
Vi P = 100 triu, F = 165 triu, v n = 5

Do c th vit li nh sau:
165 = 100(1 + i)5 (1 + i)5 =1,65
c th s dng phng php ni suy, th ta c th thay th tr s
i trong cng thc (1 + i)5 tm mt s ln hn v mt s nh hn
1,65 v t p dng phng php ni suy xc nh li sut. Cch
tnh nh sau:
Nu i = 10% (1 + 10%)5 = 1,61
Nu i = 11% (1 + 11%)5 = 1,68
i = 10% +
1,65 1,61
(11% 10%) = 10,57%
1,68 1,61
Vy i = 10,57%, ngha l ngn hng cho ta vay vi li sut

10,57% 1 nm.
* V d 16:
Mt cng ty mua mt ti sn c nh nu tr tin ngay phi tr vi
gi: 450 triu ng nhng nu cng ty mua chu th c th tr 100 triu
mi nm trong vng 7 nm. Vy cng ty chp nhn mt li sut l
bao nhiu.
Gii
Ta c cng thc:
132
P = A
t =1
1 (1 + i)n
(1 + i) t = A
i
Vi P = 450, A = 100, v n = 7
Th vo cng thc ta c nh sau:
468 = 100
1 (1 + i ) 7
1 (1 + i ) 7
IF4 =
= 4,68
i
i
Thay th cc tr s i ta c:
Nu i = 11% IF4 = 4,71
Nu i = 12% IF4 = 4,56
i = 11% +
4,71 4,68
(12% 11%) = 11,2%
4,71 4,56
Vy cng ty chp nhn mua chu th li sut mua chu s l: 11,2%

nm.
* V d 17:
Mt cng ty mua mt l hng chm tr, tr gi l hng 1.000 triu
v s tr chm trong ba nm nh sau: sau nm th 1 tr 500 triu, nm
th hai tr 400 triu, nm th ba tr 300 triu. Vy cng ty chp
nhn mt li sut l bao nhiu.
Gii
Chng ta thy chui tr tin ca cng ty l mt chui bt ng nn
khng th s dng cng thc (7-5) trong trng hp ny, m chng ta
phi s dng cng thc (7-4) qui tng khon tin tr cc nm v
hin ti, t mi tnh li sut
Ta c th cn c vo cng thc (7-4) v hnh (7-2) thit lp
cng thc sau:
133
P =
500
400
300
+
+
= 1.000
(1 + i ) (1 + i ) 2 (1 + i ) 3
tnh li sut, chng ta cng thay th tr s i tm mt s ln

hn v nh hn 1.000 v t s dng phng php ni suy tnh
li sut.
Nu i = 10% P = 1.010,5
Nu i = 11% P = 994,5
i = 10% +
1.105,2 1.000
(11% 10%) = 10,65%
1.105,2 994,5
Vy cng ty chp nhn mc li sut l: 10,65% nm.

Tm tt:
Thu hiu r k thut li sut kp v gi tr hin ti rt cn thit
hiu r cc kha cnh chnh yu ca qun tr ti chnh nh: Hoch nh
u t, c cu ti chnh, nh gi chng khon v cc vn khc.
Gi tr tng lai (F) c nh ngha nh l gi tr sau cng ca
mt khon tin hin ti (P), sinh li vi li sut i% v tng trng dn
trong n k. Vi cng thc:
F = P(1 + i)n
Gi tr hin ti (P) ca khon tin phi tr trong tng lai (F) l gi
tr ca khon tin m ta c ngy hm nay v u t n vi mt li sut
(i) trong tng lai c mt khon tin tng ng bng (F)
P = F(1 + i)-n
Gi tr tng lai (F) ca mt chui tin u l tng s tin m ta s
c c vo cui thi k nu vic hon tr mi k c u t vi li
sut i t u n cui thi k.
134
F = A
n 1
t =1
(1 + i)n 1
(1 + i) = A
i
t
Gi tr hin ti ca mt chui tin u l tng s tin m ta cn

phi c ngy hm nay, k gi vo ngn hng c sinh li, mi k rt
ra mt khon tin c nh (A) cho n ht n k ca chui tin u th
s d cn li bng 0.
P = A
t =1
1 (1 + i)n
(1 + i) t = A
i
Bn cng thc cn bn trn c th c phi hp s dng tnh

gi tr hin ti cho mt chui tin bt ng.
C. CU HI THO LUN
1/ Li n v li kp ging v khc nhau nh th no? nim "Li m
li con" c hiu nh th no trong kinh doanh.
2/ Phn bit gia Li sut danh ngha v li sut thc. Nhng cch
pht biu v li sut. Cho v d minh ha.
3/ Nhng loi quyt nh ti chnh no i hi phi c s cn nhc k
lng v yu t li sut.
4/ Nhng tng quan v li sut kp, ngoi cc quyt nh ti chnh
ra, c quan trng i vi cc quyt nh khc khng. Ti sao chng
cn thit i vi mt gim c ph trch Marketing
5/ Bn thch li sut no hn: c ti khon tin gi li sut 15% k
hn 6 thng v 2,5% k hn mt thng. Ti sao ?
135
6/ Bn ang xem xt hai phng n u t A v B. C hai u cng k

hn, nhng A c thu nhp 6% v B c 5%. vy phng n no mo
him hn. Lm sao m bn ngh nh vy.
D. BI TP
Bi 7-1
Anh Nm gi 2 triu ng vo qu tit kim vi li sut 14% nm.
Sau 5 nm, Anh Nm gi thm 5 triu. Anh Nm s nhn c bao
nhiu tin vo cui ca:
a. 9 nm k t ngy gi khon tin u tin.
b. 18 nm k t ngy gi khon tin u tin.
Bi 7-2
ng Nam c hai s tit kim di hn mt cun c thi hn 5 nm,
v mt cun c thi hn 8 nm k t thi im hin ti, khi ht hn
mi s u c gi tr l 10 triu ng. Nu li sut tit kim l 12%
nm th thi im hin ti ng Nam phi gi vo bao nhiu tin.
Bi 7-3
C nh d nh gi tit kim c 500 triu vo 10 nm sau. Nu
li sut tit kim l 13,5% nm th mi nm c ta phi gi vo qu tit
kim bao nhiu?
Bi 7-4
Hng Toyota bn xe tr gp vi phng thc nh sau: Nu mua
th phi tr trc 25%, S tin cn li s gp hng thng v c th gp
trong 2 nm hoc 3 nm, vi li sut c tnh l 1% thng.
136
Vy nu bn d nh mua nt chic xe tr gi 30.000 -la, v tr

gp trong vng 2 nm. Th s tin gp hng thng s l bao nhiu.
c bit s tin tr hng thng l khng i.
Bi 7-5
Mt l hng c rao bn bng hai cch sau:
- Nu tr tin ngay th gi bn s l 2,6 t
- Nu mua tr gp, th c tr trong 10 thng, thng th nht tr
800 triu, thng th hai 400 triu, t thng th ba n thng th mi
mi thng gp 200 triu. Ln tr u tin l sau mt thng k t khi
nhn hng
a. Nu li sut trn th trng l 1,2% thng th bn s chn cch
mua no.
b. Nu li sut trn th trng l 2% thng, th bn c thay i
kin hay khng.
Bi 7-6
Bn l mt nhn vin tn dng ca mt ngn hng. Cng ty
Nam Thanh mun vay 500 triu ng v hon tr 5 ln u nhau trong
5 nm, ln tr gp u tin l sau mt nm k t lc vay. Bn quyt
nh mc cho vay l 14% nm.
S tin phi tr hng nm l bao nhiu? Lp bng lch trnh tr
n trong 5 nm.
Bi 7-7
Ngn hng ng cho bn vay 1.000 hm nay v i li bn phi
tr ngn hng 1.350 sau 4 thng. Vy li sut bn phi chu l bao
nhiu?
Bi 7-8
137
i l VMEP bn xe tr gp nh sau:
- Angel 80: Nu tr tin ngay th tr 1.650 -la, nu tr gp th tr
trc 650 -la. S tin cn li gp vo u mi thng l 65 -la v
gp lin tc trong 18 thng.
- Bonus 125: Nu tr tin ngay th tr 1.850 -la, nu tr gp th
tr trc 850 -la. S tin cn li gp hng thng l 60 -la, v gp
lin tc trong 24 thng.
Vy li sut bn tr gp l bao nhiu mi thng.
Bi 7-9
Mt l hng c gi bn trn th trng l 1.000 triu, c mang
bn tr chm vi phng thc nh sau, ngi mua s tr tin trong 4
nm
Nm th nht tr 500 triu, nm th hai tr 400 triu, nm th ba
tr 300 triu. V ln tr u tin l sau mt nm k t khi mua.
Vy li sut bn tr chm l bao nhiu mt nm
E. TI LIU THAM KHO

Vn Thun

Vn Thun
138
Sch Qun tr ti chnh cn bn ca TS. Nguyn Quang Thu.
Sch Qun tr ti chnh ca Nguyn Hi Sn
PH LC : P N CC BI TP
Bi 2-1
a. Tnh cc ch tiu
1
Doanh li tiu th (%)
10,6
13,1
-7,4
11,5
Doanh li ti sn (%)
18,1
20,2
-12,5
18,6
Doanh li vn t c (%)
18,1
20,2
-12,5
18,6
Vng quay ti sn (ln)
1,7
1,54
1,7
1,62
10,6
13,1
-7,4
11,5
Doanh li ti sn (%)
18,1
20,2
-12,5
18,6
Doanh li vn t c (%)
24,1
26,9
-16,7
24,8
Vng quay ti sn (ln)
1,7
1,54
1,7
1,62
b. Tnh li cc ch tiu
Doanh li doanh thu

(%)
C. Hp l hay khng
Khi thay i phng thc ti tr th :
Doanh thu c th khng thay i v ch c c cu ti chnh thay
i (T s n tng) m tng ti sn khng i nn doanh thu
khng i l hp l.
139
Nhng li nhun khng thay i th khng hp l, v khi n

tng th chc chn l chi ph li vay s tng th li nhun phi
gim.
Bi 2-2
* Bng cn i k ton, (triu ng)
Ti sn
S tin
Tin mt
500
CK phi thu
1.000
Ngun vn
S tin
CK phi tr
400
Thng phiu
788,89
Tn kho
2.666,67 N tch ly
200
TS c nh thun
3.333,33 N di hn
2.361,11
Vn t c
Tng
7.500
Tng
Ta c:
* K thu tin BQ = (Phi thu x 360)/DT thun = 45 ngy
Phi thu
= (8.000 x 45)/360 = 1.000
* Vng quay tn kho

Tn kho
= Doanh thu thun/Tn kho = 3 ln

= 8.000/3
= 2.666,67
* TS n = Tng n/Tng TS = 50% Tng n = Vn t c

Tng ti sn = 3.750 x 2 = 7.500
TSC thun=7.500 (500 + 1.000 + 2.666,67) = 3.333,33
* TS thanh ton hin thi = TSL v TNH/N ngn hn
= TSL/(Phi tr + Thng phiu + N tch ly) = 3 ln
140
3.750
7.500
Thng phiu = TSL/3 Phi tr N tch ly = 788,89

N di hn = Tng n N ngn hn
= 3.750 (400 + 788,89 + 200) = 2.361,11
* Bng kt qu kinh doanh (triu ng)

S tin
1. Doanh thu thun
8.000
2. Gi vn hng bn
5.000
3. Li tc gp
3.000
1.600
5. Chi ph li vay
400
6. Li tc trc thu
1.000
440
8. Li tc sau thu
560
* Li gp trn Tng TS = Li gp/Tng TS = 40%

Li tc gp
= 40% x 7.500 = 3.000
Gi vn hng bn
* Doanh li tiu th
= 5.000
= LTST/DT thun = 7%
Li tc sau thu
= 8.000 x 7% = 560
Li tc trc thu
= LTST/(1 t)
= 560/(1 44%) = 1.000

* LT trc thu = Li gp CP kinh doanh CP li vay
Chi ph kinh doanh = 3.000 400 1.000 = 1.600
141
Bi 2-3
Ti sn
S tin
Ngun vn
S tin
Tin mt
99.000
Cc khon phi
180.000
CK phi thu
45.000
tr
60.000
Tn kho
90.000
N di hn
52.500
TS c nh
66.000
C phn thng
7.500
thun
Li nhun li
Tng
300.000
Doanh thu thun = 450.000
Tng
300.000
Gi vn hng bn = 337.500
Ta c:
* T s n = Tng n/Tng ti sn = 80%
Khon phi tr = N ngn hn
= 300.000 x 80% - 60.000 = 180.000
Vn CP thng = 300.000 (180.000 + 60.000 + 7.500)
= 52.500
* Vng quay ti sn
= DT thun/Tng TS = 1,5 ln
Doanh thu thun
= 300.000 x 1,5 = 450.000
* K thu tin BQ = (CK phi thu x 360)/DT thun = 36 ngy

Cc khon phi thu = (450.000 x 36)/360 = 45.000
* Vng quay tn kho = DT thun/Tn kho = 5 ln
Tn kho = 450.000/5 = 90.000
* TS nhanh = (TSL TK)/N ngn hn
= (Tin + Phi thu)/ N ngn hn = 0,8 ln
142
Tin mt = 180.000 x 0.8 45.000 = 99.000

TSC thun = 300.000(99.000+45.000+90.000) = 66.000
* T l li gp = 25%
Gi vn hng bn = 450.000 x (1 25%) = 337.500
Bi 2-4
* K thu tin BQ = (Phi thu x 360)/DT thun = 40 ngy
Phi thu = (1.000 x 40)/360 = 111,11
* TS thanh ton nhanh = (TSL TK)/N ngn hn
= (Tin mt + Phi thu)/N ngn hn = 2 ln
N ngn hn = (100 + 111,11)/2 = 105,5
* T s thanh ton hin thi = TSL/ N ngn hn = 3 ln
TSL
= 105,5 x 3 = 316,5
Tng ti sn = TSL + TSC thun = 316,5+283,5 = 600

* Doanh li vn t c = LT sau thu/Vn t c = 12%
Vn t c
= 50/12%
= 416,67
N di hn = Tng ti sn N ngn hn Vn t c
= 600 105,5 416,67 = 77,83
* Doanh li ti sn = LTST/Tng ti sn = 50/600 = 8,33%
Bi 2-5
a. Xc nh t l chia c tc
Li nhun li nm 1998 = 285 201 = 84
C tc chia nm 1998
= 100 84 = 16
T l chia c tc nm 1998
= 16/100 = 16%
143
b. Tnh t s n ca ngnh
Doanh li tiu th x Vng quay ti
Doanh li
sn
vn t c
(ROE)
1 T s n
Suy ra
T s
n
ROE ROS x Vng quay ti

sn
ROE
=
21% 6,52% x 1,82

21%
= 43,49%
c. Xc nh cc t s ti chnh
Cc t s ti chnh ca cng ty nm 2002
1. Thanh ton
TS thanh ton
hin thi
TS thanh ton
nhanh
21 + 90 + 225
=
= 3,111 ln
54 + 45 + 9
21 + 90
= 1,028 ln
54 + 45 + 9
2. C cu ti chnh
T s n
144
54 + 45 + 9 +
78
= 28,05%
663
TS thanh ton
li vay
167 + 10
=
= 17,7 ln
10
3. Hot ng
1.365
Vng quay
tn kho
= 6,067 ln
225
90 x 360
K thu tin
bnh qun
1.365
= 23,74
ngy
1.365
Hiu sut
s dng TSC
= 4,174 ln
327
1.365
Vng quay
ti sn
= 2,059 ln
663
4. Doanh li
100
Doanh li
tiu th (ROS)
= 7,326%
1.365
100
Doanh li
ti sn (ROA)
= 15,083%
663
Doanh li
100
=
vn t c
= 20,964%
192 + 285
(ROE)
Bi 3-1
a. Tnh im ha vn
145
195.000.000
QHV =
66.000 27.000
= 5.000 n
v
Cng ty s l mc 4.000 n v v li mc 6.000 n v

SHV =
195.000.000
1 27.000/66.000
= 330 tr
b. V biu im ha vn
c. Tnh DOL
DOLQ =
Q(P V)
Q(P V) F
4.000(66 27)
DOL4.000 =
4.000(66 27)
=4
195.000
6.000(66 27)
DOL6.000 =
6.000(66 27)
=6
195.000
d. Tnh im ha vn mi
QHV =
SHV =
195.000.000
78.000 27.000
195.000.000
1 27.000/78.000
e. Tnh im ha vn mi
146
= 3.824 n
v
= 298,24 tr
195.000.000
QHV =
SHV =
= 5.000 n
v
78.000 39.000
195.000.000
= 390 tr
1 39.000/78.000
f. Tnh mc sn lng cn thit

EBIT = Q(P V) F
200.000.000 = Q(50.000 27.000) 195.000.000
Q = (200.000.000 + 195.000.000)/23.000 = 17.174 n v
Bi 3-2
A
1. Tng ti sn
200
200
200
2. T s n
50%
30%
60%
3. Tng n
1x2
100
60
120
4. Vn t c
1-3
100
140
80
12%
10%
15%
40
40
40
5. Li sut vay
6. EBIT
7. Li vay
2x5
12
18
8. LN trc thu
6-7
28
34
22
9. Thu thu nhp
7 x 30%
11,2
13,6
8,8
8-9
16,8
20,4
143,2
10. Li tc sau
thu
147
11.
Doanh
li
10/4
16,8%
14,5
16,5
VTC
S gia tng t s n ca cng ty B t 30% ln 60% lm cho ri ro tng

nhng b li ROE cng tng theo. iu ny c v hp l v ri ro lun
i theo vi mc sinh li. Nhng nu so vi cng ty A, thi chng ta
thy hon ton khng hp l v ri ro ca B cao hn m ROE li thp
hn. Nh vy cng ty B c nn tng t s n khng? Cu tr li l c,
nhng ch nn tng t s n ln n 50% nh cng ty A thi.
Bi 25
a.
N: 3.000 tr (lsut 12%)
Hin ti
Vn CP: 0
Vn t c: 800.000 c phiu
thng
Sau khi tng vn thm 4.000 triu ng:

N: 3.000 tr (ls 12%) + 4.000 tr (ls
PA 1:
14%)
Vay n
Vn CP: 0
Vn t c: 800.000 c phiu thng
PA 2:
N: 3.000 tr (lsut 12%)
Pht
Vn CP: 4.000 tr (t l li 12%)
hnh
CP
148
Vn t c: 800.000 c phiu thng
PA 3:
N: 3.000 tr (lsut 12%)
Pht
Vn CP: 0
hnh CP
Vn t c:(800.000
thng
+4.000/0,016)=1.050.000 cpt
Ta c bng tnh sau :

Ch tiu
PA. 1
PA. 2
PA. 3
EBIT
1.500
1.500
1.500
920
360
360
EBT
580
1.140
1.140
T (40%)
232
456
456
EAT
348
684
684
DP
480
NI
348
204
684
EPS
435 /cp 255 /cp 651 /cp
b. Ta c
(EBITI)(1t)-
(EBIT920)(1
DP
40%)
EPSVAY
=
S CPT lu
800.000
hnh
EPSCP
=
(EBITI)(1t)DP
(EBIT360)(1 40%)
480
149
S CPT lu
800.000
hnh
(EBIT I)(1 t) DP
EPSCPT =
(EBIT360)(1
40%)
S CPT lu hnh
1.050.000
Suy ra:
EPSVAY = EPSCP Q EBIT khng xc nh
EPSCPT = EPSVAY = 1.344 /cp Q EBIT = 2.712 triu ng
EPSCPT = EPSCP = 1.920 /cp Q EBIT = 3.720 triu ng
Kt lun: Khng tn ti mc EBIT m ti EPS ca ba phng n
bng nhau.
c.
EBIT
DFLEBIT
=
EBIT I
1.500
DFLVAY
= 2,59
1.500 920
1.500
DFLCP =
1.500 360 480/(1
= 4,41
40%)
1.500
DFLCPT
= 1,32
1.500 360
150
d.
EBIT
EPSVAY
EPSCP
EPSCPT
1.500
435
255
651
2.712
1.344
1.164
1.344
3.720
2.100
1.920
1.920
Khi EBIT > 2.712 th phng n vay tt hn phng n c

phn thng.
Khi EBIT > 3.720 th phng n CP u i tt hn phng n
CP thng.
Bi 4-1
a.
Tin mt
240
Cc khon phi tr
600
Cc khon phi thu
720
Thng phiu
480
Tn kho
720
Thu tch ly
240
TSC thun
- Nguyn gi
- Khu hao
Cng
1.080 N tch ly
300
1.400 C phn thng
996
320
Li nhun gi li
2.760
Cng
144
2.760
Doanh thu nm 2005 l 6.000 triu ng. Ta c

Doanh li tiu th
= Li nhun sau thu / Doanh thu thun
Li nhun sau thu
= 6.000 x 6%
= 360 triu ng
Li nhun li
= 360 x 40%
= 144 triu ng
151
b. Gi s nm 2006 doanh thu tng t 6.000 triu ng ln 8.100 triu

ng. Ta c :
Tin mt
Cc khon phi thu

Tn kho
Cc khon phi tr
N tch ly
= 324 tr
8.100 x 12% = 972 tr
8.100 x 12% = 972 tr

=
Thu tch ly
8.100 x 4%
8.100 x 10% = 810 tr
8.100 x 5%
=
= 405 tr
8.100 x 4%
= 324 tr
TSL tng = TSL2006 TSL2005

= (324 + 972 + 972) (240 + 720 + 720)
= 588 tr
NVTD tng = NVTD2006 NVTD2005

= (810 + 405 + 324) (600 + 240 + 300)
= 399 tr
Nhu cu vn = TSL tng NVTD tng

= 588 399 = 189 tr
c. Ta c:
Ngun ti tr ni sinh = Li nhun li + Khu hao
Li nhun li
= 8.100 x 6% x 40% = 194,4 tr
Ngun ti tr ni sinh = 194,4 + 0 = 194,4 tr

Ngun ti tr ni sinh ln hn Nhu cu vn nn phn vn tha s
dng tr bt thng phiu. Vy thng phiu cn li l:
480 (194.4 189) = 474,6 tr
152
Bng cn i k ton cui nm 2006

Tin mt
324
Cc khon phi
810
tr
Cc khon phi
972
Thng phiu
474,6
972
Thu tch ly
324
thu
Tn kho
TSC thun
- Nguyn gi
1.080 N tch ly
405
1.400 C phn thng
996
- Khu hao
320
Li nhun gi
338,4
li
Cng
3.348
Cng
3.348
Bi 4-2
a. Doanh thu nm 2006 so vi nm 2005 tng 10%, ta c:
* Kt qu kinh doanh, 31/12/2006 (triu ng)
Nm
T l
D ton
2005
%/DT
2006
1. Doanh thu thun
20.000
100%
2. Gi vn hng bn
12.500
Ch tiu
22.000
13.350
153
- nh ph
4.000
4.000
- Bin ph
8.500 42,5%
9.350
4.200
4.520
- nh ph
1.000
1.000
- Bin ph
3.200
3. Chi ph kinh
doanh
4. LN trc thu v
16%
3.520
3.300
4.130
5. Chi ph tr li vay
1.000
1.000
6. Li nhun trc
2.300
3.130
782
1.064,2
1.518
2.065,8
li
thu
7. Thu thu nhp
(34%)
8. Li nhun sau
thu
b. Ta c:
Tin mt 2006 = 22.000 x (800/20.000) = 880 tr
CK phi thu 2006 = 22.000 x (2.060/20.000) = 2.266 tr
Tn kho 2006
= 22.000 x (3.140/20.000) = 3.454 tr
Ti sn lu ng 2006 = 880 + 2.266 + 3.454 = 6.600 tr

Nhu cu TSL = 6.600 (800 +2.060 +3.140) = 600 tr
Mt khc:
154
CK phi tr 2006 = 22.000 x (1.200/20.000) = 1.320 tr

N tch ly 2006 = 22.000 x (800/20.000) =
880 tr
Ngun vn t do 2006 = 1.320 + 880 = 2.200 tr

Ngun vn t do tng = 2.200 (1.200 + 800) = 200 tr
Nhu cu vn nm 2006 = 600 200 = 400 tr
Ngun ti tr ni sinh = LN li + Khu hao = 0 tr
V ngun ti tr ni sinh bng 0 (do Cng ty khng li li nhun ti
u t) nn nhu cu vn chnh l phn vn thiu cn b sung bng
cch tng vn c phn thng. Khi vn c phn thng s phi l:
2.000 + 400 = 2.400 triu ng
Bng cn i k ton cui nm 2006
Ti sn
Tin mt
2005
800
T l
D ton
%/DT
2006
4,0%
880
Cc khon phi thu
2.060 10,3%
2.266
Tn kho
3.140 15,7%
3.454
TSC thun
6.000
6.000
Tng
12.000
12.600
Cc khon phi tr
1.200
Thng phiu phi
1.800
6,0%
1.320
1.800
tr
N tch ly
800
N di hn
2.150
4,0%
880
2.150
155
Vn c phn
2.000
2.400
4.050
4.050
12.000
12.600
thng
Li nhun li
Tng
Nhu cu TS lu ng = Doanh thu tng x T l TSL/DT

= 20.000 x 10% x (4,0% + 10,3% + 15,7%) = 600 triu
NV t do tng = Doanh thu tng x T l NVTD/Doanh thu
= 20.000 x 10% x (6,0% + 4,0%) = 200 triu
Nhu cu vn nm 2006 = 600 200 = 400 triu ng)
c. Da vo s liu d ton cu b ta c:
TS N
Nm 2006
1.320 + 1.800 + 880 +

2.150
12.600
= 48,81% (tha rng buc)
TS thanh
ton hin
880 + 2.266 + 3.454

=
1.320 + 1.800 + 880
thi 2006
= 1,65 2,1 (khng tha)

Xt t s thanh ton hin thi ta c:
TS thanh ton
hin thi
TSL v TNH
=
N ngn hn
=
156
TM + CKPT + TK
2,1
CKPT + TP + N
TL
T cng thc trn ta thy, Ti sn lu ng khng th tng ln
c v d ton theo doanh thu nu tng s dn n tha. V vy
ch cn cch iu chnh n lu ng, ngoi Thng phiu ra th cc
khon mc khc c iu chnh ph hp vi mc gia tng ca
doanh thu. Cho nn tha rng buc trn ta iu chnh thng phiu
TSL x [2,1 x (CKPT + N
Thng
phiu
TL
2,1
6.600 x [2,1 x (1.320 +
880)]
942,86
triu
2,1
Ngha l thng phiu phi gim (1.800 942,86) = 857,14
triu ng. m bo Tng ti sn bng Tng ngun vn th khi
Thng phiu gim mt khon ln hn 857,14 triu ng th bn
ngun vn cn tng mt khon mc no tng ng vi s tin trn.
- Li nhun li ph thuc vo kt qu kinh doanh v chnh
sch c tc v vy khng th iu chnh.
- Nu tng N di hn th s khng lm thay i T s n bn
cnh lm pht sinh li vay nh hng n kt qu kinh
doanh.
- Ta chn gii php tng vn c phn thng. Khi
Vn CP thng (2.400 + 857,14) = 3.257,14 triu ng
157
Bng cn i k ton cui nm 2006 sau khi iu chnh tha cc

rng buc
Ti sn
Tin mt
800
D ton
%DT
2006
4,0%
880
Cc khon phi thu
2.060 10,3%
2.266
Tn kho
3.140 15,7%
3.454
TSC thun
6.000
6.000
12.000
12.600
Tng
Cc khon phi tr
1.200
Thng phiu phi tr
1.800
6,0%
1.320
942,86
N tch ly
800
N di hn
2.150
2.150
Vn c phn thng
2.000
3.257,14
Li nhun li
4.050
4.050
12.000
12.600
Tng
Bi 5-1
a. K hoch thu chi tin mt
158
2005
T l
4,0%
880
7
Doanh thu
10
11
12
60
120
180
30
120
30
1,5
1,5
48
48
96
144
24
96
18
27
4,5
60
63
114 163,5
57
102
30
42
294
102
78
54
0,9
0,9
0,9
0,9
0,9
0,9
1. Thu bng
tin
* Thu t
bn hng
- Thu trong
thng
- Thu sau 1
thng
- Thu sau 2
thng
* Thu khc
Tng thu
2. Chi bng
tin
- Tr VT v
lng
- Lng
qun l
- Thu
mn
21
21
60
- Chi ph
khc
159
- Thu
- Chi XDCB
Tng chi
42,9 54,9 327,9 174,9
3.Chnh
17,1
8,1
90,9
87,9
- -11,4 -33,9
14,1
45 62,1 213,9
lch TC
4.TM u
62,1 70,2
thng
30
-189
70,2 143,7 155,1
30
143,7 155,1
5.TM cui
thng
30
30
-189 274,9
30
30
-219
6.TM nh
mc
7. Tha
32,1 40,2
/Thiu
173,7 185,1
204,9
b. K hoch tn dng ngn hn

Thng
Vay
09
173,7
173,7
10
11,4
185,1
11
33,9
219
12
Tr
D n
14,1
204,9
Bi 5-2
a. Ngn sch tin mt
Doanh thu
160
700
800
1.000
1. Thu bng tin

* Thu t bn hng
- Thu trong thng
(50%)
- Thu sau 1 thng
350
400
500
150
175
200
150
150
175
650
725
875
(25%)
- Thu sau 2 thng
(25%)
* Thu khc
Tng thu
2. Chi bng tin
- Chi ph sn xut
49+378 56+441 70+504
- Chi ph BH & QL
* nh ph
100
100
100
* Bin ph
70
80
100
- Tr li
180
- Qu tr li
500
- My mc thit b
400
- Tr cp khen
100
thng
10
- Thu thu nhp

Tng chi
597
1077
1564
3. Chnh lch thu
53
- 352
- 689
161
chi
200
253
- 99
4. Tin mt u
253
- 99
- 788
thng
200
200
200
53
- 299
- 988
5. Tin mt cui
thng
6. Tin mt nh mc
7. Tha / Thiu
b. K hoch tn dng ngn hn
Thng
Vay
Tr
D n
5
6
299
299
689
988
Bi 5-3
K thu tin bq = 25% x 10 + 70% x 40 + 5% x 50 = 33 ngy
Doanh thu thun = 1.200 1.200 x 25% x 2% = 1.194 tr
Bi 5-4:
Nu s dng chnh sch tn dng net 60
Doanh thu tng
= 6.000 x 15%
Li trc thu tng

Phi thu tng
= 900
= 900 900 x 80% = 180
= [(6.900 x 75):360][(6.000 x 45):360]

= 687,5
Vn u t vo phi thu tng thm = 687,5 x 80% = 550
162
(Lu : Trong phn Cc khon phi thu tng thm c trong l

mt phn ca li nhun tng thm l 20%, nn phn vn tng thm
u t vo cc khon phi thu ch l 80%)
Mc li trc thu trn u t ca doanh thu tng thm
180 : 550
32,27% > 20%
Vy cng ty nn m rng chnh sch tn dng

Bi 5-5
Thay i
Ch tiu
Tng
2/10 net
3/10 net
3/10 net
30
30
30
2. Tng chi ph
500
500
60
3. LN trc cc
405
405
42,6
CPTC
95
95
17,4
4. CPTC t CKPT
19
18,56
4,552
- CP qun l v thu
0,3
15
10
2,4
- N kh i
8,25
1,71
- Chi ph chit khu
--
- 0,69
0,142
- Chi ph ti tr
76
76,44
12,848
5. LN trc thu
45,6
46,864
7,7088
1. Doanh thu
6. LN sau thu
53,5728
163
Cng ty nn thay i chnh sch bn chu v n em li li nhun cao

hn.
Tnh ton nh sau:
* Chi ph chit khu
2/10 net 30 = 500 x 30% x 2% = 3
3/10 net 30 = 500 x 55% x 3% = 8,25
3/10 net 30 = 60 x 95% x 3% = 1,71
* Cc khon phi thu
2/10 net 30 = (500 x 35) : 360 = 48,61
3/10 net 30 = (500 x 28) : 360 = 38,89
3/10 net 30 = (60 x 12) : 360 = 2
* Chi ph ti tr
Doanh thu c = (38,89 48,61) x 71% x 10%
= 0,972
DT tng thm
= 2 x 71% x 10%
= 0,142
Lu : Khon phi thu tng do k thu tin bnh qun thay i (doanh
thu mi = doanh thu c) th khi tnh chi ph ti tr ch ly phi thu
tng nhn vi chi ph vn. Trng hp tnh tng cc khon phi thu
do khng tch phn doanh thu tng ho c khi tnh phi thu tng t
doanh thu tng th tnh chi ph ti tr bng cch nhn vi t l bin ph
v chi ph vn.
Bi 5-6
a. S lng t hng ti u
164
2 F S
2 0,1 1.000
=
= 50 tn
C
0,08
EOQ =
b. Mc tn kho bnh qun

(EOQ : 2) + D tr an ton = (50 : 2) + 0 = 25 tn
c. S ln t hng mi nm
(S : Q) = 1.000 : 50 = 20 ln
d. Tm im ti t hng
S ngy bn ht 50 tn = 250ngy: 20ln = 12,5 ngy
Mi ngy bn
= 50 tn : 12,5 = 4 tn
im ti t hng
= 20 tn
e. Tng chi ph tn kho

Tr gi mua hng tn kho
= 25 x 0,8 = 20 tr
Chi ph t hng trong nm = (1.000: 50) x0,1= 2 tr

Chi ph lu tr tn kho
= (50 : 2) x 0,08 = 2 tr
Tng tr gi u t vo hng tn kho l 24 tr.

Bi 6-1
Chi ph
mua
Sut CK
=
1 Sut
chu
360
TH n ti a -TH chit
CK
khu
a.
Chi ph
1%
360
= 24,24%
165
mua
1 - 1%
30 - 15
2%
360
chu
b.
Chi ph
mua
1 - 2% 60 - 10 = 14,69%
chu
c.
Chi ph
mua
3%
=
360
1 - 3% 60 - 10 = 22,27
chu
d.
Chi ph
mua
2%
=
360
1 - 2% 40 - 10 = 24,49
chu
e.
Chi ph
mua
1%
=
360
1 - 1% 40 - 10 = 12,12%
chu
Bi 7-1
F9 = 2(1 + 14%)9
+ 5(1 + 14%)4 = 14,9487
F18 = 2(1 + 14%)18 + 5(1 + 14%)13 = 48,6124

Bi 7-2
166
P = 10.000.000 x (1 + 12%)-5 + 10.000.000 x (1 + 12%)-8

= 9.713.101 ng
Bi 7-3
S tin phi gi hng nm
A
=
500.000.000 x
Fxi
13,5%
(1 + i)
= 26.493.489
(1 + 13,5%)10 1
1
Bi 7-4
30.000 x (1 25%) x
Pxi
A=
1 (1 + i)-
1%
1 (1 + 1%)
1.059,153
-24
Bi 7-5
a. Chn cch tr ngay.
1
P
800
=
(1+1,2%)
P
=
400
(1+1,2%)2
+ 200
(1+1,2%)- (1+1,2%)8
1,2%
2.662,2674 triu
167
b. Chn cch tr gp.

1
P
800
=
(1+2%)
P
=
400
+ 200
(1+2%)- (1+2%)8
(1+2%)2
2%
2.576,9861 triu ng
Bi 7-6
S tin phi tr hng nm l
Pxi
500 x 14%
A = 1 (1 + i)
1 (1 +
14%)
= 145,642 triu
ng
Bng lch trnh tr n

Nm
Tng tr=vn
+li
Li
Vn
gc
168
D n
500
145,642
70
75,642 424,358
145,642
59,41
86,232 338,126
145,642
47,338
98,304 239,822
145,642
33,575 112,067 127,755
145,642
17,887 127,755
Tng
728,21
228,21
500
Bi 7-7
F = P(1 + i)4 1.350 = 1.000(1 + i)4
0 = (1 + i)4 (1.350 : 1.000)
i = 7%
VT = 0,0392
i = 8%
VT =
0,0105
0,0392
i = 7%
(8% 7%) =
0,0392 +
7,79%
0,0105
Cch khc:
i =
1 . 350
1 . 000
1 = 7 , 79 %
1.85
= 85
Bi 7-8
Xe Angel
+ 65
1 - (1+i)18
1 - (1+i)-
= 15,384
18
I
i = 1% IF4 = 16,398
i = 2% IF4 = 14,992
169
1%
16,398 15,384 1%
1,72%
16,398 14,992
Xe Bonus
1.85
= 85
+ 60
1 - (1+i)24
1 - (1+i)24
= 16,6
7
i = 3% IF4 = 16,93
i = 3,5% IF4 = 16,06
i = 3% + 16,93 6,67 0,5% = 3,15
%
16,93
16,06
Bi 7-9
1.000
500
(1+i)1
i = 10% P = 1.010,5
i = 11% P = 994,5
170
400
(1+i)2
300
(1+i)3
10%
1.010,5 1.000 1%
10,65%
1.010,5 994,5
MC LC
BI GII THIU ...........................................................
BI 1: NHNG VN CN BN V QUN TR TI CHNH

.................................................................................
10
BI 2: PHN TCH TI CHNH ..................................
19
BI 3: HOCH NH LI NHUN ............................
36
BI 4: D TON TI CHNH .....................................
61
BI 5: QUN TR VN LU NG ..........................
76
BI 6: NGUN TI TR NGN HN .......................
98
171
BI 7: THI GI TIN T ..........................................
172
109
Bin son: TS. NGUYN VN THUN
173

Quản Trị Tài Chính: T R Ư Ờ N G Đ Ạ I H Ọ C M Ở T P - H C M

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Quản Trị Tài Chính: T R Ư Ờ N G Đ Ạ I H Ọ C M Ở T P - H C M

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRNG I HC M TP.

TS. NGUYN VN THUN

Cho mng cc bn hc vin n vi chng trnh o to

Mn hc Qun Tr Ti Chnh cp n cc hot ng ti chnh

Tuy nhin mn hc ti chnh th thng c v kh hn cc mn

CHC CC BN THNH CNG !

Bi 1 : Nhng vn cn bn v qun tr ti chnh

Bi 2 : Phn tch ti chnh doanh nghip

bn bc vo thc hin cc bi tp thc hnh, cc bi tp ny chng

Ti liu tham kho

ny nhng bi ging, bi tp c lin quan n mn hc cc bn

Qun tr ti chnh v cc mn hc lin quan

tng lai cng nh ri ro ca li nhun k vng. iu ny th hin

Quyet nhtai chnh

Hnh (1-1): Mi quan h gia quyt nh ti chnh v gi tr DN

cng ca doanh nghip l ti a ha gi tr hot ng ca doanh

III. VAI TR CA QUN TR TI CHNH

tch v kim sot chi ph nhm s dng ti sn vi hiu qu ti a.

Nh qun tr ti chnh, mc d c trch nhim nng n v hot ng

C mt im tri ngc l, mc d chc nng qun tr ti chnh

kh nng ca DN trong vic huy ng vn v u t vo ti sn, lu

Chng 1, Sch bi hc Qun tr ti chnh ca TS. Nguyn

Sch Cu Hi v Bi Tp Qun Tr Ti Chnh ca TS.

Chng 1, Sch Qun tr ti chnh cn bn ca TS. Nguyn

Chng 1, Sch Qun tr ti chnh doanh nghip ca Nguyn

PHN TCH TI CHNH

II. PHN TCH CC T S TI CHNH

Cc ch n ngn hn khi xem xt c nn chp thun, cho doanh

Cc ch n di hn th li t trng tm vo vic tm hiu mc

Cc c ng cng ch n mc doanh li di hn v hiu qu

Cc nh qun tr doanh nghip ng nhin phi ch trng n

Phng php phn tch c s dng ch yu l phng php so

So snh k ny vi k trc thy r xu hng thay i v ti

So snh vi mc trung bnh ca ngnh trong cng mt k, ngha

* V d v phn tch ti chnh

b. Kh nng thanh ton nhanh

b. Kh nng thanh ton li vay

Li tc trc thu + Li vay

ch yu trong cc t s ny o lng kh nng hot ng ca

Doanh thu thun

a. Doanh li tiu th (ROS: Return on sale)

b. Doanh li ti sn (ROA: Return on asset)

Vic phn tch cc t s ti chnh cho thy hnh nh tng i

III. PHNG PHP PHN TCH TI CHNH DU PONT

Ta c th kho st ln lt cc nhn t trong phng trnh Du Pont

* Phng php Du Pont m rng vi t s n

T phng trnh tng qut, ta c th thy r mi quan h qua :

Doanh li tiu th Vng quay ti

Nh vy, chng ta c th thy t s n s t l thun vi doanh li

Phn tch t s ti chnh l ly cc ch tiu trn bng cn i k

Gii thch yu cu trng im ca nh phn tch.

3. Doanh thu thun

1.040 1.120 1.340

1.600 1.600 1.900 2.170

a. Tnh cc ch tiu doanh li ti sn, doanh li tiu th, doanh li

Vng quay tn kho

K thu tin bnh qun

* Bng cn i k ton, (triu ng)

Khon phi thu

* Bng kt qu kinh doanh (triu ng)

4. Chi ph kinh doanh

7. Thu thu nhp (44%)

K thu tin bnh qun