K THUT

TRNG, CHM SC THU HOCH B

PHN I: HIU BIT CHUNG - RA HOA U QU CA B
Nhng hiu bit cn bn v hoa, qu ca cy B l nn tng to ra nng sut cao v
cht lng qu - p ng nhu cu th trng.
HOA
- Cy B ghp thng ra hoa v u qu sau 2 - 3 nm trng.
- Cy B ra rt nhiu hoa.
- Cy trng thnh mang trn 1 triu hoa nhng ch khong 1% l u thnh qu.
- Hoa n ri rc sut ma hoa.
- C bit c mt s t cy ra hoa 2 - 3 t, cho thu hoch thm qu tri v.
- Cc chm hoa B ra u cnh hoc t nch l.
- Trn mt hoa c y b phn c v ci nhng chng khng hot ng ng thi.
Mi hoa n 2 ln, 1 ln n ng vai tr nh hoa c v 1 ln n na ng vai tr nh hoa ci.
Ty v thi gian n hoa trong ngy vi vai tr l hoa c hay hoa ci m ngi ta chia
cy B lm 2 nhm: A v B.
Mun to iu kin thun li cho giao phn cho v nng cao t l u qu th trong
mt vn hoc cc vn ln cn nhau phi c mt cy nhm A ln cy nhm B. Nhiu ging
B nhit i vn c kh nng t th v nm vn c kh nng nhn phn khi hoa n ln 2, do
cy mc ring bit mt mnh vn c kh nng u qu. Tuy nhin, m bo nng sut
cao nn trng trong cng vn cy nhm A ln nhm B. (Nm c kh nng nhn ht phn hoa giai on ci. Cc bao phn mu vng c kh nng tung phn - hoa giai on c).
Ngy 1 tra

Hoa
ca
ging
nhm
A
Hoa
ca
ging
nhm
B

9h sng

Na m

3h
chiu

9h sng

Ci nhn
Hoa
phn
Ci
nhn
phn

Ngy 2 tra

Tung
phn

ng

Hoa

ng

3h chiu

Tung
phn

S miu t chu k n hoa ca cy B. Ngun: Jackson (1986

QU
- Thi gian mang qu trn cy ty theo chng v ging. Trong iu kin nhit i thi
gian mang qu c th ko di t 5 n 8 thng.
- Qu B non rng nhiu sau khi u 2 - 3 thng, nht l vo t ra chi l u ma
ma cnh tranh dinh dng vi qu. Bn phn gim rng qu va nui chi l.
cy ra qu n nh v cht lng qu bo m khng nn c gi qu nhiu qu trn
cy. Trong thi k mang qu n nh sau khi trng 6 - 8 nm tui tr i ch cn t nng sut
150 - 200 kg/cy.

- Ti mt thi im trn cy c nhiu c qu vi gi khc nhau.

- Qu B gi khng chn mm trn cy. Qu gi sinh l vn cn c th tip tc eo
trn cy 2 - 4 thng. V vy c th thu hoch mun trnh nhng thi im qu nhiu B
trn th trng.
- Phn n c ca qu B l tht B, chim khong 65 - 75% trng lng qu.
- Lp v ngoi bao bc v bo v tht qu. V ngoi ca qu dy v hi sn si c li
cho thu hoch, vn chuyn v bo qun. Khi B gi chn lp v ny c mu xanh, xanh m,
tm hoc en ty theo tng chng ging.
- Ty theo tng chng, ging m qu B c nhiu hnh dng khc nhau. Hnh nh cho
thy nhng dng qu c ngi tiu dng a chung. Cc dng qu u nhn qu di rt bt
li cho thu hoch, vn chuyn v bo qun thng khng c a chung.
Qu B ngon v hp dn khi chn c tht qu mu vng, chc, khng x, ht ng kht
vi tht qu nhng d tch khi tht qu.
PHN II: HIU BIT CHUNG - YU CU SINH THI
Ti Vit Nam cy B c th trng c ti nhiu vng sinh thi. Tuy nhin cy
trng cho nng sut cao v cht lng ngon, Ty Nguyn l vng trng thch hp hn c, c
bit l trn t Bazan tng canh tc dy, thot nc tt, hm lng dinh dng cao.
VNG TRNG B
Vng khi nguyn cy B tri rng t 8 - 24 v Bc vi cao t 0 n 2.500m so
vi mc nc bin. Hin nay cy B c trng kinh doanh trong phm vi 40 v Bc cho
n 39 v Nam trn nhng vng c lng ma t 200mm n trn 2.000mm, nhng nng
sut th khc nhau.
NHIT
Cc vng trng B chnh trn th gii c nhit trung bnh hng nm trong phm vi
14 - 25 C, trung bnh thng lnh nht 2,6 - 170C, trung bnh thng nng nht 14 - 250C.
0

Kh nng thch nghi nhit khc nhau r rt ty theo chng v ging. Cc ging lai
gia cc chng hu ht c phm vi thch ng nhit rng hn:
* Chng Mexican: chu lnh tt nht trng c trn nhng vng ni cao trn 1.000m
v xa xch o.
* Chng Guatemalan: chu lnh trung bnh, thch hp cao 700 - 1.000m.
* Chng West Indian: thch hp kh hu nhit i nng m, c ma kh r rt, cao
100 - 700m, gn xch o.
LNG MA V M KHNG KH
Thch nghi cao vi cc lng ma khc nhau, bnh thng cn lng ma 1.200 1.600 mm/ nm, yu cu quan trng l cn c vi thng kh hn kch thch ra hoa.

Cn nc t khi u qu cho ti khi qu gi.

N hoa gp ma to lm gim nng sut v kh truyn th phn.

Ma nhiu (trn 300 mm/ thng), thot nc km d gy bnh thi r.

m khng kh thch hp 70 - 80%, qu m d gy bnh trn l v qu nh: m

l, gh qu, thn th, b tr, rp mm.
T TRNG
* L tnh:

- Tng canh tc dy: ti thiu 2m vng nhiu ma d ngp ng; ti thiu 1,5m
vng ma trung bnh; ti thiu 1,0m vng kh hu bn kh hn a trung hi. Khng c
tng st, tng kt von qu cn; tng t qu mng km thot nc c th ln lung.
- Rt nc nhanh, khng ngp, ng tm thi, cc b.
- Thong kh, hm lng oxy cao.
* Ha tnh:
- pH: 5,0 - 6,5, t qu chua dng vi v thch cao ci to
- Khng b nhim mn, kim.
- Cht khong y v cn i.
- Cht hu c tng t mt trn 2%.
Yu cu l tnh t rt quan trng v kh ci to trong thi gian ngn. Cc cht khong v hu
c c th sm b sung, iu chnh.
Gi:
Cy B khng chu c gi mnh gy rng qu, gy tn thng v qu nghim trng
kh tiu th trn th trng. Gi kh nng c th lm kh ho hoa, ht phn khng th ny
mm, cy khng u qu.
Ma gy hng tn cy, rng qu.
Sng m nng v thng xuyn c th gy chy mp l.
nh sng: Cn trn 2.000 gi nng/ nm. Nng to gy sm, nm qu, cnh, thn.
CHN NI TRNG PH HP
Cy B kh nhy cm vi iu kin kh hu, t ai. Nng sut thp ch yu do kh
hu, cn sinh trng km ch yu do t.
Ti Vit Nam cy B c th trng c ti nhiu vng sinh thi. Tuy nhin cy trng cho
nng sut cao v cht lng ngon, Ty Nguyn l vng trng thch hp hn c, c bit l trn
t Bazan tng canh tc dy, thot nc tt, cht hu c cao.
Ngoi ra trn nhng chn t ph hp trng cy di ngy nh c ph, cao su, cao cao, iu,
su ring... cng c th trng c cy B.
PHN III: TRNG V CHM SC - GING B
* Ging b:
Chn trng ging B ph hp iu kin sinh thi v yu cu th trng l nhn t
quyt nh cho thnh cng lu di ca vn B kinh doanh thng mi.
Thng tin chung
Cc ging B trng trt nm trong 3 chng chnh sau y:
* Chng Mexican: C ngun gc t ni cao ca Mexico, chu lnh cao nht. Nhc
im ca chng ny l qu nh, v qu mm v ht tng i ln. Con lai c chn lc t
chng ny l nhng ging c gi tr, v d: ging Fuerte v ging Zutano, y l nhng con
lai gia Mexican v Guatemalan, kch thc qu ca chng va phi, v qu nhn.
* Chng Guatemalan: C ngun gc t vng cao nguyn ca Mexico, t chu lnh hn
so vi chng Mexican. Cc ging ca chng ny nh Hayes, Hopkins v Hass, thng qu
kh ln, v dy, th rp v sn si, v qa trng thnh mu xanh lc n nu en. Ht nh
v gn cht vi tht qu. Cht lng ngon.

* Chng West Indian: Thch hp nhng vng nng c cao thp v m khng
kh cao. Qu thng kh ln, v hi mng nhng kh dai, ngoi hnh p. Nhng ging c
trng ph bin l Pollock, Booth v Simmonds.
Cc ging B thuc 3 chng trn c nhp vo Vit Nam t cui nhng nm 1950,
trng nhng vng c cao di 800m. Do nhng cy B hin nay trong sn xut c l
phn ln thuc chng Guatemalan, West Indian hoc l nhng con lai gia 2 chng ny. Do
gy trng t ht qua vi th h nn khng cn gi nguyn nhng c tnh ging v do
khng th i chiu vi tn ca ging gc khi nhp ni.
Ngun ging:
Hin nay pht trin ngh trng B ti Vit Nam da vo 2 ngun ging chnh:
* Ging trong nc: l nhng cy u dng p ng cc tiu chun chn lc, nhn
v tnh bng phng php ghp cung cp ging cho sn xut. Ging c mang tn, k
hiu do cc c quan nghin cu ging trong nc t ra.
* Ging nhp ni: Hin c 10 ging mi nhp ni trong my nm gn y ang c
nghin cu kho nghim, trong c nhiu ging thng mi ni ting khp th gii nh
Hass, Fuerte, Ettinger, Reed, Booth7.... Ging Booth7 hin ang c khuyn co trng
Ty nguyn trn nhng vng c cao 800m.
TIU CHUN CHN LC
Cc cy u dng c chn lc trong iu kin Vit Nam
Stt

Ch tiu chn lc

01

Nng sut cao, n nh:

200 - 300 kg/cy

02

C qu trung bnh:

3 - 4 qu/kg

03

Dng qu hi trn, trn di cn i, tri l

04

V qu kh dy

05

Khng x, vng, tht qu chim trn:

70%

06

Cht kh khi gi trn:

15%

07

Gi qu gi trn cy lu:

2 - 3 thng

08

u tin ging tri v (gi chn thng 1-4 hoc thng 9-11)

09

Tn cy gn

10

t su bnh

11

Thch ng rng

GING B CHN LC TRONG NC

EST4
- Hoa nhm B
- Trng lng qu: 350 - 450 g

- Nng sut: 100 - 120 kg/cy

- V qu gi mu tm, kh dy
- T l tht qu: 72 - 75%, tht qu vng c trng, dy, kh bo, khng x. Ht gn kht tht
qu nhng d tch.
- Thi v thu hoch: thng 7 - 8
HTS1
- Hoa nhm A
- Trng lng qu: 250 - 300 g
- Nng sut: 80 - 100 kg/cy
- V qu gi mu xanh nht, kh dy
- T l tht qu: 75 - 77%, tht qu vng nht, do, kh bo, khng x. Ht gn kht tht qu
nhng d tch.
- Thi v thu hoch: thng 7 - 8
S2V1BDT
- Hoa nhm B
- Trng lng qu: 350-420 g
- Nng sut: 100 - 120 kg/cy
- V qu gi mu xanh pht tm u cung, kh dy
- T l tht qu: 72 - 75%, tht qu vng c trng, rt do, bo, khng x. Ht gn kht tht
qu nhng d tch.
- Thi v thu hoch: thng 6 - 7
SDH
- Hoa nhm A
- Trng lng qu: 400 - 450 g
- Nng sut: 120 - 150 kg/cy
- V qu gi mu tm, v mng, trn lng
- T l tht qu: 78 - 80%, tht qu vng c trng, do, kh bo, khng x. Ht nh, gn kht
tht qu nhng d tch.
- Thi v thu hoch: thng 4 - 5
HA
- Hoa nhm B
- Trng lng qu: 380 - 450 g
- Nng sut: 160 - 180 kg/cy
- V qu gi mu tm nht, v hi mng
- T l tht qu: 73 - 75%, tht qu vng kem, kh bo, khng x. Ht gn kht tht qu nhng
d tch.
- Thi v thu hoch: thng 9 - 10

V1
- Hoa nhm B
- Trng lng qu: 360 - 400 g
- Nng sut: 150 - 180 kg/cy
- V qu gi mu tm, v hi mng
- T l tht qu: 78 - 80%, tht qu vng kem, do, kh bo, khng x. Ht nh, gn kht tht
qu nhng d tch.
- Thi v thu hoch: thng 8 - 9
GING B NHP NI
BOOTH7
y l ging rt ph hp vng nhit i, sinh trng khe, nng sut cao, cht lng ngon,
gi chn mun bn c gi
- Hoa nhm B
- Trng lng qu: 280 - 450 g
- Nng sut: 160 - 180 kg/cy
- V qu gi mu xanh, v dy
- T l tht qu: 70 - 75%, tht qu vng kem, bo, khng x. Ht gn kht tht qu nhng d
tch.
- Thi v thu hoch: thng 9 11 t
HASS
y l ging ni ting chim ti 80% sn lng B ca th gii nh cht lng cao, thch
hp bo qun lu, vn chuyn i xa. Tuy nhim ging ny khng thch hp vng nhit i
thp nng m.
- Hoa nhm A
- Trng lng qu: 140 - 400 g. Trng lng rt nh nu trng vng thp nng
- Nng sut: 100 - 120 kg/cy
- V qu gi mu en tm n en sm, v dy v sn si.
- T l tht qu: 70 - 72%, tht qu vng kem, rt bo, khng x, mi thm ht d rt c
trng. Ht gn kht tht qu nhng d tch.
- Thi v thu hoch: thng 11 - 2
REED
Ging ny thch ng rng vi nhit , c th trng vng kh lnh ln vng nhit i thp
nng. Gi chn mun v c th bo qun lu sau thu hoch.
- Hoa nhm B
- Trng lng qu: 280 - 500 g.
- Nng sut: 120 - 160 kg/cy
- V qu gi mu xanh nht, v dy, dai v d bc.
- T l tht qu: 75 - 78%, tht qu cht lng cao, mu vng kem, rt bo, khng x, mi
thm ht d. Ht nh, gn kht tht qu nhng d tch.

- Thi v thu hoch: thng 11 - 1

SHARWIL
Ging ny thch ng kh rng nhit , c th trng nhng vng cao nguyn nhit i. Gi
chn mun, qu gi eo lu trn cy v c th bo qun lu sau thu hoch.
- Hoa nhm B
- Trng lng qu: 250 - 400 g.
- Nng sut: 120 - 140 kg/cy
- V qu gi mu xanh, v dy hi sn si.
- T l tht qu: 78 - 82%, tht qu cht lng cao, mu vng kem, bo, khng x, mi thm
ht d. Ht nh, gn kht tht qu nhng d tch.
- Thi v thu hoch: thng 11 - 2

PHN IV: TRNG V CHM SC - NHN GING

Do cy B th phn cho nn mun c cy ging tt gi c nhng c im ca
ging gc th phi nhn ging v tnh. Ngun chi ghp phi c nhng n v c cp
php cung cp.
CC HNH THC NHN GING
C th nhn ging cy B bng nhiu phng thc:
Trng t ht
Ghp
Chit cnh
TIU CHUN CHN CY GING GHP

Bu ln: ti thiu 20 x 30cm

t ti xp, bu va cht.

Cy khe mnh: l mu xanh m, vt ghp phng, thn thng, khng b su bnh

hi.
Phn chi ghp cao khong 15 - 20cm, c cho thch nghi di iu kin nng
nng.

c hun luyn chu nng.

C tn ging v ti liu m t c tnh ging.

Gieo ht, nui cy lm gc ghp:

o m ht B cho ny mm trn nn ct trn vn x da
o Cy ht mc mm vo bu
o Cy B mc t ht tiu chun lm gc ghp
CHUN B CC LOI VT LIU TIN HNH GHP
- Cy gc ghp d tiu chun
- Chi ct b l trc khi ghp
- Ko ct cnh, dao ghp, cun dy buc t hy.

CC BC GHP CH NI NGN

Ct b ngn thn, ch dc thn khong 2, 0 - 2,5cm

Vt chn chi ghp thnh hnh nm

Gn chi ghp vo vt ch cho tht kht

Buc kn chi ghp bng dy nha t hy

Phn ngn thn trc (tri: l v ngn vn cn trn thn ghp) v sau khi
ghp (phi: l v ngn c ct vt v ghp)

Cy sau khi ghp 3 - 4 thng tiu chun trng.

PHN V: TRNG V CHM SC - TRNG

Tun th k thut trng ngay t u vi cy ging t tiu chun, khong cch, mt
trng v ch chm sc ban u thch hp bo m nn tng cho vn cy sm bc vo
giai on kinh doanh hiu qu cao.
KHONG CCH, MT
Trng xen vi cy lu nm khc hoc trng thun, cn ch khong cch, mt
trng ph hp. Chn khong cch, mt trng cn ty thuc vo nn t, ging.... Khong
cch trng tham kho:
o Trng xen vi c ph vi: 6m x 12m, v sau ta tha thnh: 12m x 12m
o Trng xen c ph ch: 6m x 8m, v sau ta bt thnh 12m x 8m
o Trng thun: 6m x 6m; 7m x 7m; 8m x 8m.
4m x 6m; v sau ta thnh 8m x 6m
4m x 8m, v sau ta thnh tha thnh 8m x 8m
H TRNG
- Kch thc h 0,6m x 0, 6m x 0,6m
- t mt trn vi 15 - 20 kg phn chung hoai + 0,5 kg phn ln nung chy + 0,1 kg
vi bt
- Lp h to thnh n t cao.
TRNG
- o h trng su: 0,3 - 0,4m
- Ct y bu
- Rch bn hng bu
- t bu xung h
- Rt b ti nha
- Lp h, nn cht t, dng cc c nh cy thng, quet vi trn cy.
PHN VI: HIU BIT CHUNG - HNH THC TRNG

Ngoi hnh thc trng thun, cy B rt thch hp trng xen vi cy c ph. to

vng nguyn liu di do v ng nht cho xut khu v cng ngh du B cn phi c nhng
vng trng thun tp trung, trng xen c ph quy m ln.
CC HNH THC TRNG
Trong iu kin Ty Nguyn, qu t dnh cho trng thun v tp trung cy B hin
ti v v lu di cng s khng nhiu. Ngoi vic trng vi cy trong vn nh, xen phn tn
trong cc vn cy lu nm, mun to sn lng B ng k vi cht lng cao cung ng cho
th trng.
C th trng B di nhiu hnh thc nh:

Vi cy quanh nh.

Hng ro vn nh, nng ry.

Xen vn c ph.

Xen cy lu nm khc nh tiu, su ring, ca cao, cao su,...

Trng thun.

V d: Cy B trng xen c ph vi, 4 hng c ph xen 1 hng B

Xen cy lu nm khc trng chung B vi tiu, su ring, cao su, ca cao phi ht sc
lu bnh do Phytophthora.
Vn B trng thun, giai on cha khp tn trng xen vi cy h u.
Trng B trn lung c trang b h thng ti nh git v bn phn qua h thng ti
ny

PHN VII: TRNG V CHM SC - CHM SC

Chm sc cy B theo quy trnh thch hp khng nhng bo m vn cy sinh
trng, pht trin bn vng, nng sut cao n nh, m cn gp phn quan trng lm cho cht
lng tri c nng cao.
BO V CY CON
Trong vi nm u, gia 2 cy trn hng B nn trng cy chn gi tm thi nh
mung hoa vng, ct kh, flemingia... Vn B t c che chn t cc vn cy ln cn cng
cn trng xen cc loi cy ngn ngy nh: u , la cn, ng.
LM C
Trong ma ma lm sch c 3 - 4 ln theo bng trn hng hoc thoe tng gc. Sau ln
lm c cui ma ma, t quanh gc cho cy B bng c kh, tn d cy h u, cy chn gi
tm thi.... Lu t cha cch gc 15 - 20cm.
TI NC
Trong iu kin ma kh khc nghit ko di 5 - 6 thng, cy B cn c ti duy
tr sinh trng v cho nng sut cao.
- Nm th nht n th 3 sau trng: 50 - 200 lt nc/cy/ln; ti 2 - 3 ln vo gia
v cui ma kh.
- Khi cy cho qu: 200 - 400 lt/cy/ln; ti 2 - 3 ln t sau khi hoa bt u n.
BN PHN

Ni chung t l N:P:K trong thi k cy cha mang qu l 1:1:1 v trong thi k mang qu l
2:1:2.
+ Nm trng mi: 0,5 kg/cy/nm.
+ Nm th hai: 1 kg/cy/nm.
+ Nm th ba: 1,5 kg/cy/nm
B con nn chia lng phn ny thnh 3 - 4 phn u nhau bn lm 3 - 4 ln/nm.
V ch bn phn khi t m.
- m (N), km(Zn), B (Bo) l nhng yu t quan trng nht.
- Canxi c vai tr quan trng hn ch bnh r v nng cao cht lng qu.
- Ch phun vi lng B v Zn tng u qu v tng nng sut.
- Bn va theo nhu cu, gim nhim mi trng t, nc.
- Mun thc hin bn phn cn i, cn phi nh k chn on t v l.
- Bn vi tng cng phm cht qu.
TO HNH, TA CNH
L k thut cn c coi trng to cho cy t th chc, b tn cn i, n nh sn
lng, hn ch su bnh hi.
- Trong 1 -2 nm sau trng, ct b cnh ngang di thp cha phn thn thong 50 70cm, nui mt thn chnh.
- Vo ma ma, cy ang ang mang qu c ta cnh thng thong v qut vi trn
thn.
VUN GC
Trn nn t thot nc km, cy sinh trng chm v d b bnh thi c r. Hng
nm, t gc cy cn c vun cao dn (vun gc cao khong 50cm) kt hp bn phn
chung v t gc.
GHP CI TO GING
Nhng vn B trng t ht thng c mt s cy khng t yu cu v nng sut,
cht lng qu, kh nng khng bnh, ma thu hoch.... C th ct b thn c, nui chi mi
v ghp ging mi chn lc bng phng php ghp ch ngn tng t nh ghp trong vn
m.

PHN VIII: BO V THC VT - PHNG TR SU BNH

Qun l dch hi tng hp, coi trng trong p dng cc bin php canh tc v sinh hc
gip cho sn xut B bn vng v bo m an ton cho ngi sn xut ln tiu dng.
BNH HI THNG GP
* Thi r do Phytophthora cinnamomi
* Bnh lot v thi thn do P.citricola
* Bnh thn th do Colletrichum gloeosporioides.
* Bnh gh v qu do Sphaceloma perseae.
1. Thi r do Phytophthora cinnamomi
Tc hi:
- L bnh hi nguy him nht ca cy B, gy hi mi la tui ca cy v gy bnh trn
hng ngn k ch khc.

10

- Pht trin mnh trn chn t qu m, thot nc km.

- Ly lan nhanh, d ly lan qua cy ging vn m c sn mm bnh; ht ging ly t qu
rng trn t nhim mm bnh; dng c; giy dp; ngi v gia sc di chuyn.
Triu chng:
- L nh, xanh nht hoc vng, thng ho r vi u l a nu. Tn l tha, t ra l mi.
Nhiu cnh nh trn ngn b cht.
- Cy bnh vn mang nhiu qu nhng qu nh, nng sut thp.
- Cy bnh rt t ra r t. R t nhim bnh mu en, d gy v cht.
- Cy bnh c th cht nhanh hoc chm.
Phng tr tng hp:
- Ch trng phng bnh bng cc bin php canh tc.
- Trng trn t thot nc tt; to mng rnh thot nc; vun gc, trng trn lung cao;
khng trng m xung t.
- Khng dng cy ging c nguy c cha nm bnh.
- Dng gc ghp khng bnh.
- Hn ch di chuyn t do gn vng bnh; nu cn thit phi theo ng cc hng dn.
- Ti nc va , khng dng nc c nguy c nhim bnh.
- Khng trng li ngay trn vn c bnh.
- Bn thch cao (10 kg/cy); lp cht hu c th, xc b thc vt.
- Bn phn m, phn gia sc va phi.
- Cc loi thuc ha hc nhm Phosphite c th gip cy bnh phc hi, tuy nhin dng thuc
tr nm lun phi kt hp vi cc bin php canh tc. Cc loi thuc tr nm thng dng c
hiu qu kh cao l:

Aliette

Agri-fos, Fosphite (Phosphorous acid)

Ridomil Gold

S dng thuc theo hng dn trn bao b v cn b k thut hng dn.

2. Bnh lot v thi thn do Phytophthora citricola
Tc hi:
L bnh nguy him sau bnh thi r, h k ch rng thng gy hi cng vi bnh
thi r Phytophthora cinnamomi.
- Tn cng vng c r, gc thn, cnh gi v c trn qu.
- Bnh pht trin sau khi nhim thng qua cc vt thng, ly lan mnh trong iu kin m
khng kh cao, t qu m t.
Triu chng:
- Bnh thng xut hin vng gn mt t, c bit ni thn hoc cnh thp c vt thng.
Vt lot ban u l mt vng v mu nu sm chy nha , sau chuyn sang nu, trng v
khi kh c ph lp phn.

11

- Ct b b mt vng lot thy vt thng mu cam cam hoc nu. Bnh gy hi h thng
mch dn.
- Cy bnh b yu sc, vng ngn cy t pht trin. Khc vi bnh thi r l kch thc l vn
bnh thng, vi bnh lot tn l suy gim t t, t kh cnh, r t cn kh nhiu. i khi cy
b vng rng nhanh v cy cht t ngt.
- Qu eo gn mt t d b nhim bnh ny. Trn v qu, vng bnh mu en rt r thng
xut hin pha ui qu. Tht qu bn trong cng b h hng.
Phng tr tng hp:
- Bao gm v sinh ng rung, gc ghp khng bnh, ngun nc khng mang mm bnh,
khng to vt thng trn cy.
- Sau khi ct cnh to hnh hoc pht hin vt thng, x l thuc tr nm bnh. Vi vng
bnh mi b nhim, ct b m bnh v xt thuc tr nm.
- Cc thuc tr nm khuyn co l:

Aliette

Agri-fos, Fosphite (Phosphorous acid)

S dng thuc theo hng dn trn bao b v cn b k thut hng dn.

Phng tr bnh trn qu bng cch ct b nhng cnh mang qu cch mt t di 1m, ta b
cnh kh, t gc dy, thu gom qu rng a ra khi vn.
3. Bnh thn th do Colletrichum gloeosporioides.
Tc hi:
y l bnh ph bin tt c cc nc trng B, nht l vng nhiu ma, bnh gy
hi ch yu trn qu trc cng nh sau thu hoch. Sau thi k ma di, m cao, qu sau
thu hoch thng b bnh nng hng lot.
Triu chng:
- Trc thu hoch, trn v qu xut hin nhng vt nu en nh ng knh di 5mm. Nu
khng c vt thng do cn trng hoc gi th vt bnh khng pht trin thm.
- Sau thu hoch, vt bnh ngy cng en hn v to hn vi nhng ch lm. Sau cng vt bnh
lan ra khp c b mt v qu, cng nh bn trong tht qu. Khi ct i qu ngang qua ch
bnh, vng lan vo tht qu thng c dng hnh cu. Phn tht qu b hng lc u cng sau
mm nhn. Trn b mt v qu c th hnh thnh nhng khi bo t mu tm.
Phng tr tng hp:
- Ct ta b nhng cnh bnh, l bnh.
- Ct b nhng cnh thp cch mt t di 1m. Trc ma hoa ct b ht cnh kh, qu cn
st trn cy. Ch to hnh v thu hoch trong iu kin kh ro..
- Khng cn thit x l thuc tr nm cho qu sau thu hoch nu c thu hi, vn chuyn,
bo qun ph hp. Gi cho qu kh v mt cho ti khi bn. Nhit sau thu hoch l yu t
cc k quan trng i vi s pht trin ca bnh. Ngay sau khi thu hoch, bo qun lnh trong
phm vi 5 - 120C ty theo ging.
- Khi cn c th phun cc hp cht c ng hn ch bnh, theo hng dn ca chuyn gia.
4. Bnh gh v qu do Sphaceloma perseae.
Tc hi:

12

- Tn cng trn l, cnh v qu, rt nghim trng vng nhit i m cng nh mt s nc

nhit i.
- Tnh trng bnh ty theo ging. Ging nhim nng gy gim nng sut do rng qu. Qu
cn li cng khng c gi tr th trng do ngoi hnh xu.
- Khi thi tit ma nhiu, qu m, nm tn cng m non ca l, cnh, qu.
- Bo t ly lan nh gi, ma, ht sng, cn trng.
- Vt bnh l ca ng xm nhp ca cc vi sinh vt gy thi qu.
Triu chng:
- Trn v qu hnh thnh vt bnh bu dc, hi g ln, mu nu - nu tm. Khi qu gi, cc vt
bnh lin kt, tm vt bnh co li gy nt, to thnh mng, ton v sn si. Cht lng tht
qu khng b nh hng nhng trng bn ngoi v rt xu.
- Trn gn mt di l, cung l, cnh non cng b vt gh hnh bu dc di.
Phng tr tng hp:
- V sinh ng rung, ct b cnh bnh sau thu hoch, t cnh, l.
- Phun cc thuc c gc ng vi nng theo hng dn trn nhn.
- Thi im phun: u ma n hoa, gn cui ma n hoa, 3 - 4 tun sau khi tt c qu u.
SU HI
Trn cy B thng gp mt s su hi nh:

Rp phn trng mnh mm

Rp vy mm

Cc loi su n l, gm qu

Su cun l
B xt mui
Su c thn, cnh
Su c qu, ht
Trong iu kin trng cha tp trung nh hin nay, nhn chung cc loi su hi ny
cha gy hi c ngha kinh t.
PHN IX: KIM SOT CHT LNG - TIU CHUN QU B
Thi trng qu B cht lng cao yu cu rt kht khe v cc tiu chun ngoi hnh,
v sinh cng nh cht lng tht qu. Tiu chun qu B thng mi cn i hi phi ph hp
vi cc iu kin bao b, bo qun, vn chuyn.
TIU CHUN
* Hnh dng, kch c
Qu l
Thun u hai u
Hi trn n trn

13

250 - 400 g/qu

Dng qu l vi kch thc trung bnh rt ph hp trong thng mi.
Khng s dng dng qu c tht c chai r, qu di hoc cong, khng i xng.
* V sinh:
V qu khng b t, khng dnh bn, t, khng nhim cc mi l.
* Mu v qu khi gi chn:
Xanh, pht tm, tm.
V qu gi chuyn sang mu tm gip d nhn bit qu gi, gip cho thu hoch ng
gi, bo m cht lng bn trong ca qu.
* dy v qu:
V qu dy, cng, bo v tht qu t b dp khi thu hoch, vn chuyn. Tuy nhin, khi chn v
qu phi d bc khi tht qu.
* Su bnh:
Qu khng b su bnh trn v qu cng nh trong tht qu.
* Tn thng c hc:
V qu khng c vt dp, try xc hoc vt thng do c xt trn cy.
* Cung qu:
Qu B sau khi thu hoch bt buc phi cn cung qu vi di 4 - 5mm. Vic gi cung
qu hn ch c bnh thi u qu thng xy ra trong ma ma, nng m, m khng
kh cao.
* gi ti thiu:
Khi thu hoch qu phi t gi ti thiu xc nh bng phng php ct th mt vi
qu mu. gi ti thiu c tip tc kim tra ti im thu mua
Qu ct th t gi ti thiu: tht qu mu vng, v ht v v trong tht qu ng sang mu
nu nht. Ht gn cht tht qu nhn d tch khi tht qu.
* Ht ng cht vi tht qu:
Gip cho tht qu khng b dp trong qu trnh thu hoch, vn chuyn. Tuy nhin, ht v v
qu phi d tch ri khi tht qu, mt trong tht qu khoang cha ht khng b dnh mng
trong ca tht qu. Phn tht n c khng dnh v ht.
* Tht qu:
Mu vng kem n vng sm, kh, chc, bo n rt bo, khng x.
PHN X: THU HOCH VN CHUYN - GI THU HOCH
Thu hoch ng gi l yu cu c bit quan trng bo m cht lng vn c
ca ging B cht lng cao.
MT S C IM CN LU
1. Qa khng c chn mm trn cy.
2. Qu trn cng cy nhng khng gi cng lc.
3. Ma ra hoa ko di trung bnh khong 2 thng t lc ra hoa ti lc qu ga thu hoch
c khong 5 - 8 thng.

14

4. Qu gi vn eo trn cy t 1- 3 thng.
5. C th thu hoch nhiu t trn cng 1 cy.
6. Mun thu mt t phi ch tt c qu trn cy u gi (Lu : Qu thu hoch cng
mt ln trn cng mt cy c kch thc v gi khc nhau).
CC CH S XC NH GI THU HOCH
1. di thi gian t n ti lc t gi thu hoch
2. Kch thc v trng lng qu.
3. Bin i v qu.
4. Mu cung qu.
5. Mu tht qu.
6. V trong tht qu.
7. V ht.
8. Long ht.
9. Bt u c qu gi rng.
10. o hm lng cht kh.
* Mt s v d minh ha B khi gi:
Mt s ging khi gi v qu chuyn dn sang mu tm.
C qu tng ng khi cng gi.
V cng gi v qu cng gim bng v cung qu chuyn sang mu nu. Qu cng gi v
qu cng ni r u cm.
Qu gi tht qu chuyn sang mu vng.
Ht khng ng kht vo tht qu khi gi, lc qu nghe ting ku ca ht.
Qu gi c v trong tht qu v v ht mu nu cnh dn.
PHN XI: THU HOCH VN CHUYN - PHNG PHP THU HOCH
Trang b dng c thu hoch ph hp, thu hoch ng cch v cn thn l nhng thc
hnh tt trn ng rung duy tr cht lng sau thu hoch
DNG C THU HOCH:
- Ko ct, vt gn so, ti ng qu.
- So thu hoch di 3 - 5mm, u gn vt c mu/ dao ct nm trn ming ti hng c ng
knh ming ti 20 - 25cm, ming ti m nh may gn vi thanh kim loi cng un trn, ti
ng c 4 - 6 qu.
- Ti hoc gi mm cha c khong 10 - 15 kg qu.
- Bt gom qu.
- Thang 3 - 4 chn.
- Xe y vn chuyn qu ra khi vn.
THI GIAN THU HOCH TRONG NGY:

15

- Sng sau khi cy l kh sng, nc ng hoc x chiu.

- Khng thu hoch vo gi tra qu nng nng.
- Khng thu hoch vo lc c ma.
- Qu thu hoch gom li di tn cy, bt che, trnh nh nng chiu trc tip ln qu.
CC BC V PHNG PHP THU HOCH
- Da vo cc ch s gi thu hoch, yu cu loi B, dng qu DAKADO, xc nh
cy v qu thu hoch.
- Chun b cc dng c thu hoch.
- Chn qu to hi trc, ch hi qu gi.
- Ct cung qu cha 4 - 5mm.
- Qu xa, trn cao dng so thu hoch, ct gi cung t nht 10mm.
- Chuyn qu t ti hng vt vo bao ng hoc bt gom qu.
- ring qu b dp, nt, try xc, c xt do gi, chy nng, su bnh hi, d dng,
khng cung.
- Phn loi s b kch thc/ trng lng theo tiu chun DAKADO.
QUY NH V SINH V TRNH TN THNG QU:
- Khng rung lc cnh cho qu rng.
- Khng bt qu lm mt cung.
- Khng nm qu, tip xc vi t.
- Dng c v ti ng qu sch s.
- Ti ng qu dy, bn mm.

PHN XII: THU HOCH VN CHUYN - NG GI, VN CHUYN

ng gi, vn chuyn ph hp vi iu kin sn xut, kinh doanh v h tng giao
thng s gp phn quan trng vo gim thit hi sau thu hoch.
VT LIU NG GI
- Gi an bng kim loi, my, tre c lt carton di y v xung quanh.
- Rm kh sch; giy vn.
- Tm ph che ma, nng; dy buc.
- Khn lau qu.
QUY NH V AN TON V SINH V PHN LOI
- Carton, rm, giy vn lun mi, sch.
- Khn lau qu sch.
- Khng qu tip xc t.
- Thc hin ng gi di tn cy, mi che.
- Khng nhp chung cc l qu phn loi.
- Khng nhp chung qu t cy khc nhau.

16

- Thao tc nh nhng.
CC BC NG GI
- Lt Carton gi ng qu c di y ln bn hng.
- Xp qu theo phn loi, theo tng lp so le, u cung quay v cng mt hng.
- Lt rm dy tng gia gi.
- Ph rm mt trn gi.
- Ph tm y v buc c nh tm y.
VN CHUYN V IM THU MUA (VA)
- Phng tin thng dng l xe m t.
- Khng c cht thm ln trn gi B bt c vt dng g khc.
- Vn chuyn v va ngay sau ng gi.
- Trnh dng xe ngoi nng, ma.
- Giao hng theo cy, theo loi qu.

PHN XIII: KIM SOT CHT LNG - CHT LNG, NG GI

Ngi tiu dng s rt hi lng vi nhng qu B qua quy trnh kim sot cht
lng, c nhn hiu, ch r ngun gc xut x, bao b v sinh v thm m.
QUY TRNH SN XUT TI VA
- Va b tr theo dy chuyn tip nhn qu t ngi mua gom, kim tra cht lng, phn loi,
dn nhn, ng gi, cn , lu kho.
* Yu cu chung:
- V sinh, sch s.
- Thong mt.
- Thun tin thao tc, vn hnh.
- Tt c cc cng on u phi thc hin trn bn hoc sn thit k thun tin thao tc.
- Mt bn sch, phng, chn c qu.
- C lt vi, giy to mt phng m.
- C khn sch (vi, giy) lau qu t, bn.
QUY TRNH SN XUT TI VA
- Ngi mua gom giao hng ring theo cy, theo ging.
- Qu trn bn c vch ngn v mp chn.
- Nhn vin kim sot cht lng:

Ct B kim tra gi.

Chn tng qu t cht lng ring trong gi nha.

Xp qu vo khay theo ging v theo kch thc.

Dn nhn trn tng qu.

Cn, ghi trng lng, ngy thng, m s l hng.

Lu kho trc khi vn chuyn.

17

18