Professional Documents
Culture Documents
Phn mt
L thuyt an ton thng tin cc h thng
Chng 1:
M hnh tng qut v cc nguyn l an ton thng tin
1.1. Khi nim an ninh (an ton) thng tin
1.1.1. An ninh quc gia v an ton thng tin trong thi i
hin nay.
Ch th 41-CT/TW ngy 1/7/2004 ca B Chnh Tr v tip
tc y mnh cng tc c yu phc v s nghip CNH HH
t nc l tp hp cc quan im chnh thc ca ng v
Nh nc ta v mc tiu, nhim v, cc nguyn tc ch o v
phng hng pht trin ca cng tc m bo an ton an ninh
thng tin ca nc ta trong giai on hin nay. Ch th nu r:
Cng tc c yu (tc l cng tc m bo an ton an ninh
thng tin) l mt trong nhng hot ng quan trng ca an
ninh quc gia.
Trong Php lnh c yu cng b ngy 15/4/2004 cng ch r
trong iu 1 (chng I): Hot ng c yu l hot ng c
mt c bit, thuc lnh vc an ninh quc gia.
Ch th 41 ca BCT v bn cht c th coi nh mt hc
thuyt v an ninh thng tin (ATTT) ca nc ta trong giai on
mi. N l c s:
hnh thnh chnh sch Nh nc trong lnh vc
bo m ATTT ca CHXHCN Vit Nam.
chun b cc lun c trong vic hon thin vic
bo m ATTT ca nc ta v php lut, v khoa hc
cng ngh, v qun l v trong vic hoch nh cc
chng trnh mc tiu v an ninh TT quc gia.
Ch th ny thng nht vi lut v an ninh quc gia ca
Vit Nam p dng vo lnh vc thng tin.
An ninh quc gia ca nc ta y c nh ngha l an
ninh ca mt dn tc vi t cch l ngi thc hin ch quyn
ton vn lnh th v ngi nm gi quyn lc duy nht ca
t nc.
An ninh quc gia c bo m bng cch ngn chn
hoc lm trit tiu cc e do bn ngoi v bn trong cc
lnh vc khc nhau ca i sng x hi nh chnh tr, kinh t,
quc phng, mi trng, thng tin,.
3
11
12
C ( ) C exp(2,3 )
i
y:
: lc hu ca TT ti thi im s dng
to ra)
: khong thi gian t lc TT xut hin n thi
im s dng TT
n thi im lc hu hon
I N Pi log
i 1
y:
14
lun
. Gi s tip, trong
HT ca chng ta c ci t mt s thit b bo v
(Yo )
ij ''k
15
P
i
ng
(tc l BVTT ti
Vic x l TT ti
him ho ATTT
O ).
i
chu tc ng lin tc ca cc
O ).
i
P 1 (1 P )
i
i ,k
y:
l x.s bo v TT ti
ik
trng thi k.
t k
T
16
V h l khng y nn c th vit:
ik
P' P''
ik
ik
y:
P'
x.s bo v TT ti
ik
lm vic ca
O ), chng li tt c cc him ho m
i
P''
).
ik
m trong HT c ci t cc thit b bo v.
C th vit:
1 (1 Pij 'ko )
(Y )
P'
ik
j '
y j nhn cc gi tr s th t cc him ho m
khng c thit b chng li; cn:
P''
ik
1 (1 Pij ''ok )
(Y )
j ''
y, j nhn cc gi tr s th t cc him ho m
trong HT c cc thit b chng li.
nhn gi tr s th t cc thit b bo v c ci
t trong HT.
X.s P bo v TT ti mt nhm cc i tng x l ca
HT s l:
P Pi
i
P(T ) P z (t )
z 1
Z [
T
]
t
- phn nguyn, cn
P (t ) - l bo v
z
5. Nguyn tc mm do h thng.
Thng thng phi thit lp h bo v trong cc iu
kin bt nh kh ln. Cho nn cc bin php thc hin v
cc thit b lp t cho bo v, nht l giai on u i
vo hot ng, c th bo m hoc l mt bo v qu
mc hoc l qu thp. Do vy c th iu chnh
bo v, cc thit b nh vy phi c s mm do nht nh.
c bit quan trng iu ny, khi m h bo v c a
vo mt HT ang lm vic m khng c php ph v qu
trnh hot ng bnh thng ca n. Ngoi ra, iu kin bn
ngoi, cc yu cu bo v theo thi gian cng c thay i.
Trong nhng tnh hung nh vy, tnh cht mm do HT bo
v s gip cho vic nng cp HT d dng m khng phi
thay th mi ton b my mc thit b ca HT.
6. Nguyn tc cng khai ca thut ton v c ch bo v.
Bn cht ca nguyn tc ny l ch, s bo v khng
c ch da vo b mt c cu t chc v cc thut ton
hot ng ca cc tiu h (b phn). D c bit thut ton
lm vic ca HT bo v th cng khng th qua mt c n
(thm ch c tc gi ca HT bo v cng vy).
7. Nguyn tc n gin trong s dng.
Cc c ch bo v phi d hiu v n gin trong s
dng. Vic p dng cc thit b bo v khng c buc phi
bit cc ngn ng c bit hoc buc phi thc hin cc
ng tc i hi lao ng kh khn i vi ngi dng hp
php, k c vic thc hin cc thao tc kh hiu rc ri.
Chng 2
21
22
2. Theo mc nh trc.
Him ho ca hnh ng ngu nhin v/hoc
him ho sinh ra do cc li hoc s bt cn ca
nhn vin.
Him ho t cc hnh ng c nh trc (k xu
nh cp TT).
3. Theo ngun trc tip sinh ra.
Ngun sinh trc tip l mi trng t nhin: nh thin
tai, bo t, phng x.
Ngun sinh trc tip l con ngi: ci cm ni gin,
mua chuc, sao chp trm
Ngun sinh l cc phn mm hp php: Khi chy chng trnh lm vic m gy nn treo my hoc
gy ra cc bin i trong cu trc d liu.
Ngun sinh l cc phn mm bt hp php: nh
virus, nga Troa, bom logic
4. Theo v tr ca ngun sinh ra.
Ngun sinh nm ngoi lnh th kim sot ni t
HT nh: thu trm cc bc x thp nh in t m
thanh t cc thit b v ng dy hoc thu v
khuch i cc bc x tch cc t cc thit b ph
tr khng trc tip tham gia qu trnh x l TT (ng in thoi, ng in nui, l si).
Ngun sinh nm ngay trong lnh th kim sot (to
nh t my) nh: n cp rc thi cng ngh (giy
vit, giy nhp c cha TT), cc thit b nghe trm,
chy n
Ngun sinh c tip cn ti thit b u cui.
Ngun sinh t ngay trong h thng: v d, thit
k ci t cc thit b, cc chng trnh ly cp,
ph hoi S dng khng ng cc ti nguyn.
24
ch th ti TT m h quan tm v bi s sn sng ca cc
dch v t ng tng ng phc v cc yu cu ca cc
ch th khi h a ra.
Tng ng nh vy, cc him ho ATTT c th quy v 3 loi
sau y:
Him ho ph v tnh b mt (hay l him ho l tin). Khi
m TT n vi ngi m ngi khng c quyn tip cn ti
n th ta ni him ho l tin xy ra. C mi ln c mt
tip cn ti mt TT mt no ang c lu tr, chuyn ti
hoc x l trong h thng th u c nguy c l tin din
ra. Ngi ta cn gi l s r r TT mt.
Him ho ph v tnh ton vn TT. Bt k s thay i
c no ti TT ang tham gia qu trnh x l u lm ph v
s ton vn ca n. S thay i hp php TT l s thay i
TT c thc hin bi ch th c u quyn vi mc ch r
rng (v d cp nht theo chu k cc CSDL). Trong cc thay
i TT hp php nu xy ra cc li ngu nhin v bo m
chng trnh hoc bo m thit b cng s dn ti ph v s
ton vn TT.
Him ho t chi dch v (hay l khc t phc v). Khi
m hnh ng c ca k xu hoc ca mt ngi dng no
, lm ngn cn tip cn ti mt ti nguyn nht nh ca
h thng th ta ni mt him ho t chi dch v xy ra.
S ngn cn tip cn ny c th l vnh vin hoc c th
trong mt thi gian nht nh.
By gi chng ta c th a ra nh ngha HT an ton.
Ngy nay ngi ta cng nhn mt nh ngha nh sau: Mt
HT x l TT c coi l an ton nu HT bo m c 3
tnh cht c bn ca TT l tnh b mt, tnh ton vn v
tnh sn sng dch v ca TT c x l trong HT . Chng
ta s cn quay tr v nh ngha ny trong chng ti.
2.1.1.5. Him ho l cc thng s ca h thng.
27
28
Ton vn
B mt
Sn
sng
phc v
29
31
32
u
s
dng cc
Can nhiu
trm
tri
Can
nhiu
B x y chng
Bcbng
x
Bcti
x a ra mt s
s php
, cc
biu
Bc x
l
Cc
HTfile
TT VT gip ch cho cng vic nh hnh sau:
(CPU)
B x l
(CPU)
Cc knh
lin lc
Trung
tm
thng tin
Khch hng
Trc trc KT
bo m
chng
trnh ph
hoi
Lp
trnh
vin h
thng
C dn
xp,ci
by
Thao
tc vin
Nhn
vin
iu
khin
Li v ,
Thao tc
sai
34
Hnh 2.2: S tng qut HT TT-VT
v cc him ho ATTT i km
Son
tho,
ghi,
nghe
Nhn
dng
xc
thc ph
ng
tin t
xa
Chng 3
Bo m an ton thng tin tng th
3.1. Cc quan im c bn v thit lp h thng ATTT.
C mt s vn mang tnh nguyn tc ni ln khi
thit lp mt h thng x l TT an ton (ta gi l h an ton
- HAT):
Th no l mt h thng x l TT an ton?
Nhng i hi c bn t ra vi vn ATTT l
g?
Nhng nguyn l c bn no l nn tng ca cng
ngh thit lp mt h thng an ton TT?
3.1.1. Khi nim h an ton (HAT).
35
Mt mc ch ra ch c th t c trn c s hiu
bit r rng nhng nhim v xc nh phi gii quyt trn
con ng i ti ch . Khng c iu ny th khng th
xc nh c cc bc i ng hng, khng tm c phng
php gii quyt ng n cc nhim v xut hin, v quan
trng nht l khng th chng minh c rng mc ch
t c v cc nhim v c gii quyt thnh cng. Do
vy, trc khi bt tay vo thit lp mt h x l TT an ton,
cn phi a ra cu tr li r rng cho cu hi sau: H an
ton l mt h nh th no?
nh ngha khi nim ny phi cho php xc nh c
cc thnh phn ch yu ca HAT; cc thuc tnh c bn ca
n; cn phi gii quyt nhng bi ton no thit lp h
an ton v nhng phng php no c hiu qu gii
quyt nhng bi ton . Trn gc ny th nh ngha
HAT m chng ta a ra trong chng II c th coi l cha y
. Chng ta s phn tch b sung thm cho nh
ngha trn.
Mt s ngi cho rng, HAT - l h x l TT m trong cc
thnh phn ca n c ci t t hp ny hoc t hp kia cc
thit b bo v. Quan nim nh vy l n gin, l khng
ng. V rng, s c mt cc thit b bo v ch l iu
kin cn v khng th coi nh l tiu ch ca s an ton, l
s bo v HT chng li cc him ho thc t. An ton khng
phi l c tnh c ngha tuyt i, n ch c xem xt
trong mt mi trng xc nh vi nhng him ho nht
nh. Trit l bo v y cng quan trng khng km g
thit b.
Trn c s cc phn tch nu, chng ta c th nh
ngha HAT nh sau:
H x l TT gi l an ton trong mi trng vn hnh nht
nh l h x l TT bo m c s b mt v ton vn ca
TT c x l v duy tr c kh nng hot ng ca h thng
36
40
1. c t cu trc
HT
5. Phn loi v ci
t bo v
2. Phn loi cc
him ho (cc
KNBTC) v cc tn
cng
4. u tin ho cc
KNBTC
3. nh gi mo
him thnh phn
(cc i tng)
mo him chp
nhn
42
Bc th nht: c t cu trc h.
Trong bc u tin ny, phi c ch c cu trc c
bn lm thnh h thng tng lai (gm c cc giao din v
mi trng truyn thng). Chng hn, cc yu t ca mt mi
trng mng MT s bao gm: Cc my ch, cc thnh phn
mng, cc giao din v bt k cc tin ch h tng xa no
khc C th nhn ra rng, tip cn an ton ti mt h
thng cho, u tin phi xc nh v ch ra c chnh
xc rng h bao gm nhng ci g. Nu mt cu trc
hon thnh khng c c ch bc ny, th sau cc
KNBTC trong cc thnh t b b qua c th khng c
tnh ti trong cc bc tip theo ca qu trnh.
C nhiu cch tip cn khc nhau ch nh cu
trc h. C th chn cch m t v v s cc thnh t v
cc kt ni ca h cho. Cch ch nh cu trc nh vy l
quan trng, v rng n cho ta thng tin v mi trng bao
quanh mi thnh t. Ngoi ra, mt ch nh cu trc h
phi cha ng s m t cc tnh cht chc nng ca cc
thnh t v cc giao din ca h. iu ny cung cp mt ci
nhn lgic hn v cu trc, sao cho chc nng chung gia
cc thnh t khc nhau c th nhn ra c.
Ch nh cu trc h thng phi bao gm c thng tin
lin quan ti mc u tin ca cc thnh phn khc nhau ca
cu trc. iu ny i hi phi xc nh c mc ch c
bn hay s mnh ca cu trc v cc phn t ti hn lin quan
cht ch vi s mnh . Cc phn t ti hn l cc phn t
m nu b loi b s ngn cn s mnh ca h c thc hin.
V d, trong mt h ghi nhn in hnh, cc phn t x l
v iu khin ca cu trc ni chung l ti hn hn so vi cc
phn t lgic t bn ngoi hay cc phn t thu thp thng k.
43
46
48
49
K thut
Ngn cn
Vt l
Thit b
M ho
Phn mm
Cc ph
ng php
BVTT
2.Phi chnh tc
Quy tc
T chc
Cng ch
Lut php
Gio dc
o c
Cc ph
ng tin
BVTT
53
C ng
khng
No
Yes
Gi th tc XT
Yes
XT ngi
dng ng
khng
S ln th
cho php
No
No
Tn hiu v TCTP
Kp thi bao vy.
Cho tip cn vo
HT
Hnh 3.2: S xc thc ngi dng
Nu trong qu trnh XT, s chn thc ca S c xc
lp, th HT bo v cn phi xc nh cc quyn ca S na.
iu ny cn thit cho cc kim sot tip theo.
C th chia ra lm hai loi XT: XT cc i tc trong trao
i v XT ngun d liu. XT cc i tc s dng khi xc lp
(hoc kim tra) kt ni trong phin lm vic. N dng
ngn chn cc him ho nh l gi danh v nhc li phin lin
lc c. XT ngun d liu l khng nh s chn thc cc
phn d liu ring bit.
Ngi ta cng phn bit XT theo chiu: XT mt chiu (v
d, khch hng chng minh s chn thc ca mnh vi HT
khi ng nhp) v XT hai chiu (XT ln nhau).
C rt nhiu phng php thc hin XT, chng ta hy xem
xt 4 phng php c bn sau y:
a) Dng mt khu (M.K).
55
V Th Bnh
y=f(x)
1312
4752
86
5472
76
6836
120
8831
64
57
60
Th mc
Chng trnh
D:\Heap
cdrw
BMT
E
My in
w
w t 9:00
Ngi dng 2
R
n 17:00
K hiu : c sinh to, d xo, r - c, w ghi, e thc
hin.
Ma trn quyn l phng php thun tin, tt c TT v
quyn u cha trong mt bng. Tuy nhin kch thc ca
61
Ngy
81
11.8
91
11.8
Thi
gian
10:14:0
6
10:15:1
1
Terminal
Ngi
dng
S
kin
1A5
NDVINH
LOGIN
1A5
NDVINH
LOGIN
Kt qu
OK
INCORPAS
S
5. Phn tch
nht k kim
66
67
Cc mc OSI
7. ng dng
Th tc Internet (IP)
Loi Firewalls
6.
Biu din
d liu
5. Phin
TCP, UDP
4. Vn ti
TCP, UDP
3. Mng
IP, ICMP
Cng gc tng
phin
Tng la lc gi
2. Lin kt d
liu
1. Vt l
b) Cng gc tng phin (Circuit level Gateway).
69
70
73
74
Hiu qu thu c
75
nhau.
Kim tra v loi b Chng li phng php on nhn MK theo
MK theo t in.
t in ca i phng.
Xc nh di cc Hn ch tn cng theo kiu vt cn, k
i thi gian MK c
c khi tip cn t xa (ch off-line).
tc dng.
Xc nh di cc Ngn cn nh ngi dng i MK nh c
tiu thi gian dng
sau khi n hn i theo yu cu trn.
MK.
a ra s ghi l lch Tng cng kh nng an ton ca cc MK,
cc MK.
km vi cc i hi khc.
di cc i tc dng MK.
3.3.2.3. Lu tr mt khu.
Vic lu tr mt khu trong CSDL cc danh sch kim ton
nh th no quyt nh tnh bn vng ca h MK rt nhiu.
C th c cc phng n lu tr MK sau y:
dng m.
76
Phng php xc nh
Tc la chn MK: V
C th c tng ln (tu ) bo v
Vi ch trc tip lin chng him ho cho trc.
tc c xc nh nh tc
77
ghi nhn mt
tn cng MK.
c cho bi thut ton tnh vt. Thut ton
Vi ch off-line (da chm s lm tng bn vng i vi
vo vt MK) c xc him ho loi ny.
nh nh tc tnh gi
tr vt cho mt MK th.
Khong tc ng ca MK c xc nh t xc sut P cho trc hoc
(cho khong thi gian m cho trc xc nh S.
sau MK buc phi thay
mi): T
Xc sut la chn ng Chn trc xc nh S hoc T tip .
MK trong khong tc
ng ca n (tn cng
chn MK din ra lin tc
trong sut khong tc
ng ca n): P
(mk)
Vi gi tr ny c 2 cp gi tr ca A v L l:
A=26, L=8 v A=36, L=6
Lu tr MK an ton hn c l trc tin hy bm ho MK sau
m ho cc vt thu c, tc l kt hp phng php th hai
v th ba vi nhau.
3.3.2.4. Chuyn giao mt khu trn mng.
Trong phn ln cc trng hp xc thc, u din ra trong
cc h thng phn tn v lin quan ti vic truyn qua mng
TT v cc thng s ca danh sch kim ton ca cc ngi
78
82
84
86
C1
C2
E1
E2
C3
E3
C4
C5
E4
1,6
1
3,4
1,2,3,4
4
2
5
1
4
87
Ghi
Hon thnh
ng dng 1
Khng
ng dng 2
ng dng 3
Khng
Khng
91
Ghi
Hon thnh
000000315
Khng
000000316
Khng
Khng
000000317
Khng
Mt c im khc ca c ch bo v vi ng dng cc
thanh ghi a ch lin quan ti t chc vic dng chung cc
vng nh. Hai cp thanh ghi (cho m v cho d liu nh ni
trn) cho php t chc hiu qu vic dng chung ch min
m m thi (vic ghi vo min ny b cm). bo v min
d liu khi s bin dng khng c do thao tc ghi cn phi
c cc phng tin ph thm (thanh ghi a ch cho php
kim sot ch chnh s kin tip cn ti vng nh ch khng
phi phng php c th thc hin tip cn: c hay l ghi).
Cc phng tin hon thin hn bo v b nh c
thc hin nh c ch t chc trang nh v to cc sector nh .
Trang v Sector nh.
Trong t chc trang nh, ton b khng gian a ch
chia thnh cc khi (block) c kch thc cho trc (cc trang).
Vic kim tra cc a ch cho php v bin i cc a
ch lgic vo a ch vt l khi c yu cu b nh c thc
hin nh bng cc trang mi bn ghi ca bng cha a ch
92
94
96
97
98
trnh) c pht hin trong thi gian thc hin chng trnh
v s c khc phc nh s dng s d tha v chng
trnh, v thng tin v v thi gian trong h thng. Cn
khc phc s c lin quan ti vic phn tch bn cht cc
li, xut hin cc giai on khc nhau trong qu trnh
xy dng bo m chng trnh v cc nguyn nhn xut
hin ca chng.
3.5.1.1. Bo m tnh chu li ca cc phn mm
trong cc h t ng ha (Fault Tolerance).
V nguyn tc, ta khng th bo m cho h thng
bo v tuyt i chng li him ho khc t hot ng, thm
ch ngay c khi khng c cc hnh ng ph hoi c ca k
xu. iu bt buc phi tm kim cc phng php v
cc phng tin nng cao an ton hot ng ca bo
m chng trnh cho h thng giai on khai thc.
thc hin vic ny, cc phng php ang c pht trin v
p dng l phng php pht hin chin thut cc khim
khuyt khi s dng cc chng trnh v cc sai lch d liu
bng cch a vo y s d tha v thi gian, v thng tin
v v chng trnh. Cc dng d tha ny c dng khi
phc kp thi (c tnh cht chin thut) cc chng trnh b
lm hng v ngn chn kh nng pht trin him ho n
mc c th ph v an ton c h thng.
c tin cy cao v an ton hot ng h thng
cn phi c cc ti nguyn tnh ton pht hin nhanh
nht cc biu hin ca khim khuyt, nhn din chnh xc
cc loi hu qu bit v hu qu c th; cng nh cho
cc bin php t ng ho khi phc nhanh hot ng bnh
thng ca h thng. S khng trnh khi cc li trong cc h
thng phc tp, cc sai lch v d liu cho v cc bt
bnh thng khc dn ti nhu cu phi kim tra thng xuyn
trng thi v qu trnh thc hin cc chng trnh v c bo
ton d liu. Trong khi thit k i hi phi xy dng cc
chng trnh tin cy v an ton, v cc CSDL n nh trc
101
103
c gi l n s b. n s b ny s l c s cho pha
tip theo l pha thit k.
M t hnh thc cc c ch, rt ra t cc NVKT l rt
kh nhng rt cn thit.
Thit lp cc c ch tc l a ra cc khng nh ton
hc r rng, y , duy nht (n ngha) v kim tra c
d dng.
Tip theo t cc c ch s thu c cc hin thc ho
phc v cho pha thit k sau ny.
Thc t chng t rng, a phn cc li m sau ny c
pht hin trong qu trnh chu k sng ca chng trnh v l
nhng li t gi v phc tp khc phc, thng xut
hin khu c ch cc NVKT thuc pha u tin ca bo
m chng trnh.
Pha thit k.
Nhim v chnh ca thit k h thng bo m chng
trnh l trn c s n s b, thit k c tp hp cc
c trng c bn ca bo m chng trnh nh cu trc ca
n tc l thnh phn v giao din ca cc modul. Sau l
khu chnh xc ho n s b, tc l a ra cc m t
hnh thc tp hp cc nhim v bn trong thit k cc
thnh t (cc th tc ring r), v cc thut ton thc hin
chng.
Khng tn ti mt l thuyt v phng php lun chung
cho thit k h thng. iu ny c l gii l do c rt nhiu
vn lin quan n thit k h thng, s phc tp ca cc
vn v s kh khn c c s hnh thc ho.
Pha thc hin.
Bao gm chn m, tch hp, c vit chng trnh (ngn
ng) v chy th. Thng ngi ta coi vit chng trnh l cng
c o ch khng nh hng ti tin cy ca chng trnh
cho nn y khng cn xem xt.
Vi mi pha ca bo m chng trnh lin quan ti cc li
c th: vi pha phn tch v c ch cc yu cu l cc li
104
105
109
111
Chng 4
Cc phng php mt m v cc thit b bo v
4.1. Cc nguyn l BVTT bng mt m.
4.1.1. Nhim v ca cc thit b mt m.
Cc thit b bo v TT bng mt m (TBMM) l cc my
mc cc TB chng trnh v cc chng trnh (phn mm)
thc hin gii thut mt m (thut ton mt m) bin i TT
vi mc ch:
Bo v TT khi x l, lu tr v truyn dn n trong
mi trng vn chuyn ca HT t ng (HT TT VT).
Bo m s chnh xc v ton vn TT (k c s
dng ch k s) trong khi x l, lu tr v chuyn ti
theo mi trng truyn thng ca HT TT VT.
Cung cp thng tin dng cho cc qu trnh nhn
dng v xc thc ch th, ngi dng v cc thit b.
To ra TT s dng cho vic bo v cc thnh t
xc thc ca HT trong qu trnh x l, lu tr v vn
ti chng.
Lun lun gi nh rng, cc TBMM c dng trong HT TT
VT no (trong mt lot cc ngun pht tin ca cc HT TT
VT hoc cc mng lin lc) cng ng thi vi cc c ch
thc hin v bo m chnh sch an ton (CSAT).
Khng i su vo nh ngha mt bin i MM (h
mt) chng ti im qua mt vi c tnh ca n:
Trong TBMM thc hin mt thut ton no bin
i TT (m ho, ch k s in t, kim sot ton
vn v.v).
Cc tham s u vo v u ra ca bin i mt
m c mt trong HT TT VT dng vt cht nht
nh (cc i tng objects ca HT).
112
113
114
115
120
121
2. Modul mt
m
4. HH trm
5. Tng vn ti
6. HH mng
124
3. HH cc
b
4. Modul mt m ci
t
5. Tng vn ti
6. Modul mt m g
lp
Hnh 4.2: Bo v
mt m tng
vn ti
7. HH mng
125
Phng php 1
Phng php 2
i lin vi tiu h
ng dng.
giai on khai
thc
giai on thit
k v sn xut
Ph thuc vo h
ng dng
Thp (t ph
thuc)
127
V tr (nh v)
ca i tng bo
v
Bn ngoi (so vi
mun bo v v
chng trnh ng
dng)
Bn trong (bo v
i tng bn trong
ca CT ng dng)
Ph thuc HH
Ton b
Thp (t ph
thuc).
128
Cu hi v bi tp phn 1
1. Hy to v m t cc trng hp v mt HT TT VT chu
cc tn cng c gy ra bi mi loi him ho (l tin, ph v
ton vn tin v t chi dch v).
2. Sng tc mt kch bn v h my tnh chu mt tn
cng c do tt c 3 loi him ho gy ra cng mt lc.
3. Cho bn tin sau: Tp ch cng sn l c quan l lun
v chnh tr ca Trung ng ng cng sn Vit nam, a tin
v thnh cng tt p ca i hi X. Hy tnh lng thng tin
cha trong bn tin (theo cng thc ca C.Shannon).
4. Hy a ra mt lit k cc him ho c th e do ti
an ton ca mt HT ca mt cng ty v i vi HT my tnh
ca c nhn bn. (Vng ngoi, vng trong)
5. Hy lm bi tp 4 bng v s v lp bng.
6. Lun c no c th a ra bo v cho vic khng
a mt HT bo m ATTT ra xem xt tp th v phn tch
ph phn? Cc mt u v mt yu ca lun c ?
7. S khc nhau gia bo mt (Secrecy hoc Privacy) v
an ton (Security); an ton v b mt (Confidentiality); b
mt v ton vn (Integrity)?
8. Cho trc cng thc Anderson
T V
P
. y S l cng
130
Phn hai
Chnh sch an ton v cc m hnh an ton
Chng 5
Chnh sch an ton thng tin.
5.1. Khi nim chnh sch an ton v cc dng c bn.
5.1.1. nh ngha chnh sch an ton (CSAT).
i n nh ngha CSAT chng ta cn xem xt mt
s khi nim cn thit. Khi nghin cu cc vn ATTT trong
cc HT TT VT, chng ta mun ni v nhng trng thi nht
nh ca HT v trng thi an ton TT ca HT l iu chng
ta mong mun. Mt HT t ng bao gi cng phi c biu
din bi mt m hnh (t nht l m hnh cu trc, n gm
nhng thnh t g, cc tng tc gia chng ra sao). Vn
an ton HT phi c m t trong m hnh . Mt khc, khi
nim bo v an ton lin quan cht ch vi khi nim him
ho, k ph hoi, k xu, k lm dng nh l nguyn nhn gy
131
132
Reference
Monitor
Tip cn
c cho php
T chi tip
cn
Hnh 5.1: S thit b kim sot
(Reference Monitor)
T y thy r rng, thit b kim sot l b phn
quan trng duy tr cc chnh sch an ton ca HT.
133
135
Cc iu kin ny c xc nh bi mc thit lp
(v cu trc v t chc) i tng x l TT v xy dng cc
s cng ngh x l, a im, mi trng t i tng
v cc thnh phn ca n
Lng ti nguyn BVTT c th b gii hn nht nh
hoc c xc nh bi iu kin bt buc phi t ti mc
bo v i hi. Trong trng hp th nht, vic bo v TT phi
c t chc sao cho vi iu kin cc ti nguyn c phi
bo m bo v c th l cao nht (cc i), cn trong
trng hp th hai sao cho bo v i hi t c vi chi
ph ti nguyn t nht (cc tiu).
Hai trng hp nu trn, thc cht l hai cch t vn
thun v nghch ca bi ton ti u ho c nghin cu k
trong l thuyt iu khin HT, trong thng tin hc v ton
ng dng. Nu nh bit c s ph thuc hm s gia lng ti
nguyn tiu tn v mc bo v i hi th hai bi ton
nu trn c th t c li gii chnh xc trong tng trng hp
c th.
Nhng, chng ta bit, s ph thuc hm s ni trn
cho n nay vn khng tn ti, v vic tm ra n l vn
rt nan gii. C 2 nguyn nhn c bn ca vn ny. Th
nht l, qu trnh BVTT ph thuc vo rt nhiu cc yu t
ngu nhin kh on trc nh l hnh ng ca k ph hoi, tc
ng ca cc hin tng t nhin, s c k thut v li trong
hot ng ca HT x l TT v.v Th hai l, trong cc gii php
bo v th v tr ng k thuc v cc bin php t chc,
php l lin quan ti hot ng ca con ngi.
Hn na, chnh qu trnh BVTT trn quan im c
in c mt s bt nh ng k: v d, bo v ca TT
c th tng ln ng k khng ch bng p dng c hc cc
thit b bo v chuyn dng, m cn nh vic thit lp
chnh xc c cu cc i tng bo v, vic xc nh trt t
s dng cc yu t ca n, nh vic tuyn chn v o to
i ng nhn vin phc v
136
137
Cc him ho
c tnh ti
Khng c
Nguy him
hn c
Chin lc
phng ng
Tt c cc
him ho
bit
Tng phn
Ton b
Chin lc tn
cng
Tt c cc
him ho
tim nng
Chin lc
ngn chn
Chin lc bo v
(Ci g c th v
ci g khng th
trong k hoch
bo v)
Thc hin
chnh
sch an
ton
Hnh 5.2: S
c ch thc hin
Cc c
ch bo
v
chin lc bo v.
140
141
Gi s rng, ti thi im ri rc bt k, tp cc S. ca HT
khng rng.
B : Cc ch th S. trong mt HT ch c th c sinh
ra bi mt thnh t tch cc (tc l bi cc S. khc).
Chng ta hy c t c ch sinh ra cc S. mi bng nh
ngha sau:
nh ngha 1: i tng Oi l ngun cho ch th Sm, nu tn
ti ch th Sj m kt qu tc ng ca n ln i tng Oi trong
HT s xut hin ch th Sm.
Ch th Sj lm sinh ch th mi t i tng Oi gi l ch
th kch hot cho ch th Sm. Sm c gi l sinh ra bng i
tng Oi (ngun).
Ta k hiu: Create (SjOi) Sm T i tng Oi sinh ra ch
th Sm trong tc ng kch hot ca ch th S j. Create gi l
ton t sinh cc ch th (hnh 5.3).
Oi
Create (SjOi) Sm
Sj
Sm
Oj lung TT t Om ti Oj . Xem
Om
Stream (Sj,Om) Oj
Si
Oj
Om
144
Oj
Oj
To mt i tng
Hu mt i tng
Om
Si
Oj
Si
Oj
Thao tc ghi
Thao tc c
(Write)
(Read)
Khi nim cc
i 5.5:
tng Cc
lin dng
kt vi
cc ch th khng phi
Hnh
lung
l ngu hng. Mt cchthng
ngtin
n ch c th ni v cc
lung TT gia cc thc th ging nhau (tc l gia cc i tng). Mt khc, trng thi hin thi ca mt ch th c phn
nh trong cc i tng lin kt vi n. Bng cc nh x Create
v Stream, trn quan im m hnh S. O., c th m t tt
c cc s kin (s thay i ca cc S. v cc O.) xy ra trong
HT.
T nh ngha 3 cng suy ra rng, lung TT lun lun c kch hot (sinh ra) bi mt ch th.
5.2.2. Khi nim truy nhp h thng.
nh ngha 4: Truy nhp ca ch th Si ti i tng Oj l
s sinh ra mt lung TT gia mt i tng no (v d,
i tng lin kt vi ch th Si({Om})) v i tng Oj.
Gi s P l tp tt c cc lung TT trong tt c cc thi
im ca HT (P l hp ca cc lung TT theo tt c cc thi
im ca thi gian ri rc). Chng ta chia tu P ra lm hai
tp con khng giao nhau N v L. Ta c:
P = NL, NL =
145
146
147
MS
O
Oj
MS
O
Oj
Bin i
ca LO
Bin i ca LO v
Lung b qua
HT u l tuyt i ng n i vi n (MSO) v i vi
nhau.
Chng minh: iu kin tuyt i ng n (theo nh
ngha 11) bo m s bt bin ca cc i tng lin kt
hm ca MSO (v rng khng tn ti cc lung c th lm
thay i cc i tng lin kt ca MSO). Mt khc cc lung
nh vy ch c th xut hin nu c s thay i cc i tng
lin kt ca cc ch th khc trong HT (thay i tnh cht
ca ch th, trong c th do sinh lung ti chnh
MSO).iu kin ng n ca cc ch th i vi nhau loi
tr iu ny. Do vy cng c ngha l MSO thc hin cc
lung ch thuc tp L.
nh l c chng minh.
Tuy nhin, trong nh l 1 a ra cc iu kin rt cht ch
v kh thc hin i vi cc tnh cht ca cc ch th trong
mt HT. Ngoi ra khng th bo m c tnh ng n ca
cc ch th bt k trong HT, b kch hot i vi MSO.
Cho nn, mt cch lgic cn hn ch tp cc ch th c
sinh ra, m ng n cho trc i vi cc MSO. Do chng
ta s a ra mt s nh ngha cn thit na.
nh ngha 12: Gim st sinh ch th (MCS-Monitor
Created Subject)- l mt ch th t kch hot khi trong HT
c sinh ra mt ch th bt k.
nh ngha 13: Gim st an ton cc ch th (MSSMonitor Security Subject)- l mt ch th cho php sinh ra
cc ch th ch i vi mt tp c nh cc cp ch th
kch hot-sinh cc ch th.
Tc ng ca MSS tch t tp ton b cc ch th S ra
mt tp con cc truy nhp cho php E. Cn lu rng, nu ti
thi im t, trong tp con cc ch th c mt MSS, th bin
u tin trong ton t Create ch c th l ch th thuc tp
cc ch th, cn bin th hai- i tng bt k.
nh ngha 14: H thng c gi l kn i vi s sinh
cc ch th, nu trong HT tc ng MSS, cho php s sinh
150
152
153
Cc i tng
Cc ch
th
Nhn an
ton
bo
c v
in
ca l mt i tng
y Hnh
c s5.7:
dS
liu
ngha
nhn an ton
cha TT v cc lung tp L (bo v theo danh sch trngcho php lung) hoc tp N (bo v theo danh sch encm lung).
tnh ti nh hng ca cc ch th trong HT cn phi
xem xt s m rng v tng tc ca cc thnh t thc
hin v m bo CSAT.
Trong hnh v sau y, trnh by s nhn an ton
c tnh ti kim sot s sinh cc ch th:
MSO
Subje
ct
Subje
Stream(,
)
Object
iu
khin
MSS
Objec
ts
Create(,
155
Cc
ch
th
(Subje
ct)
ra
Read
Read
execute
Read
Read/Write
Read/Writ
e
write
execute
No access
File vn bn
execute
Read/Write
T in
user
Subje
cts
Chng
trnh son
tho
Read/Write
Read
File vn bn
execute
Read/Write
T in
user
Subje
cts
Chng
trnh son
tho
Read
File vn bn
execute
Read/Write
T in
user
Subje
cts
CT- son
tho
Read
Son tho
thay mt
user
158
159
Chng 6
Cc m hnh an ton
Cc m hnh an ton (MHAT) l c s l thuyt xy
dng cc CSAT. Trong cc m hnh ca cc CSAT c th phn
ra hai loi c bn:
- loi tu chn (bt k) (MHAT- D)
- loi bt buc (chun) (MHAT-M)
Chng ta s nghin cu cc m hnh tiu biu cho mi loi
ni trn. in hnh cho m hnh tu chn (tng ng vi
chnh sch iu khin truy nhp tu chn) l m hnh an
ton HRU. V tiu biu cho loi MHAT bt buc l m hnh
b mt BLP.
6.1. M hnh ma trn truy nhp Harison - Ruzzo Ullman (vit tt l m hnh HRU).
6.1.1. Cc lun im c bn ca m hnh HRU.
M hnh HRU (Harison M., Ruzzo W., Ullman J.) thng dng
phn tch h bo v thc hin CSAT-D, v yu t c
bn ca n l Ma trn truy nhp. y trng thi ca HT c
coi nh mt tmat hu hn, hot ng theo cc lut di
chuyn xc nh.
M hnh HRU ln u tin c a ra vo nm 1971, v
n nm 1976 xut hin m t hnh thc ca n.
K hiu O - tp cc i tng ca HT; S tp cc ch th
ca HT. tnh ti c mi quan h gia cc ch th, m
hnh coi cc ch th ng thi cng l cc i tng (S O);
R tp cc quyn truy cp ca cc ch th ti cc i tng, v
d nh read, write, own; M ma trn truy nhp, cc hng tng
ng vi cc ch th v cc ct cc i tng; M [s,o] R
quyn truy nhp ca ch th s ti i tng o.
Mi tmat c xy dng trn c s cc lun im ca
m hnh HRU s c gi l mt HT. Chc nng ca mt HT c xem xt ch trong khun kh cc thay i trong ma trn
160
iu kin
thc hin
sS , oO
Delete r from
sS ,oO
161
Trng thi mi ca HT
S=S, O=O, M[s,o]=M[s.o]
{r}
S=S, O=O, M[s,o]=M[s.o]
M[s,o]
\ {r}
Create subject s
sS
Create object o
oO
Destroy subject s
sS
Destroy object o
oO
n
End.
y C tn lnh; xi tham s lnh, l cc c ch
ca cc ch th v i tng, si v oi cc ch s ca cc ch
th v i tng (t 1 n k); - cc ton t nguyn thu; r1,
rm R cc quyn truy nhp.
Khi hon thnh cu lnh C (x1,,xk) HT thc hin bc
chuyn t trng thi Q sang trng thi mi Q.
Ta k hiu bc chuyn ny nh sau: Q C (x1,,xk) Q. Lu
y:
- Q=Q, nu nh mt trong nhng iu kin ca cu
lnh
C (x1,,xk) khng c thc hin.
- Q=Qn, nu tt c cc iu kin ca cu lnh C
(x1,,xk) c thc hin v tn ti cc trng thi Q 1,
Q=Q0 1Q1 2 n Qn
,Qn:
Ta hy xem my v d n gin nht.
V d 1: Lnh to mt file ring cho bi ch th s
162
163
164
165
x
y
Lut Take (,x,y,z)
xc
nh
th t nhn gin mi G t
z
G nh sau:
G
t
take
(,x,y,z)
x
y
x
y
Ch th x ly t i tng y quyn truy
nhp
ti
i tng
z
z
z. ( )
166
grant(,x,y
,z)
y
x
y
x
Ch th x trao cho i tng y quyn ti i tng z.
z
z
2. Lut Create ( , x, y) To lp quyn cho i tng
mi.
Gi s: x S; R; , y - i tng mi (hoc ch
th). Lut ny xc nh trt t nhn G t G nh sau:
G
G
x
x
y
create(,x,y)
Ch th x to ra mt i tng mi y m n c quyn truy
nhp ti . (x c quyn truy nhp ti y).
3. Lut Remove ( , x, y) Tho b quyn.
Gi s: x S, y O cc nh ca gin G, R;
. Lut ny xc nh trt t nhn G t G nh sau.
remove (, x,
x
y)
Cc iu kin
167
Trng thi kt qu ca
HT G=(S,O,E)
hnh T - G
x S, (x,y,t) E
Take (,x,y,z)
(y,z, ) E. x z,
x S, (x,y,g) E
S=S, O=O
E=E {(x,z, )}
S=S, O=O
E=E {(y,z, )}
O=O {y},S=S{y},
nu y l ch th, E=E
Create (, x, y) x S, y O
{(x,y, )}
Remove (, x,
y)
x S, y O
S=S, O=O
(x,z, ) E;
E=E \ {(x,y, )}
168
GN=(SN,ON,EN) cho G0
op1 G1
op2
op N GN v (x,y, )
EN.
nh ngha 1: Ngi ta ni cc nh ca mt gin
truy nhp l tg-lin kt vi nhau hoc chng c ni vi nhau
bng tg-con ng nu (khng tnh ti hng ca cc cung)
trong gin gia chng (cc nh) c tn ti mt ng, m mi cung ca n c ch th t hoc g. S gi l cc
nh trc tip lin kt tg vi nhau, nu ng tg gia chng
ch gm c mt cung duy nht.
nh l 1. Gi s G0=(S0,O0,E0) gin truyu nhp ch
cha cc nh-ch th. Khi mnh truy nhp cho
php (,x,y,G0) ng khi v ch khi tho mn cc Iu kin
1 v 2 sau y:
iu kin 1: Tn ti cc ch th s1,,sm sao cho (s0,y,1)
E0 i vi i=1,,m v =1 m.
iu kin 2: Ch th x trong gin G 0 c ni bng
ng tg vi mi ch th si ,vi i=1,,m.
Chng minh: y l nh l c chng minh kh phc
tp. Chng ta khng dn ra ton b chng minh m s ch ra
phng php thc hin n.
u tin ngi ta chng minh nh l vi m=1 (trng hp
m >1 d dng suy ra.
Sau p dng phng php quy np ton hc chng
minh tnh cn v ca nh l.
Chng minh tnh cn: Gi s mnh l ng s suy
ra s cn thit ca cc mnh 1 v 2.
Chng minh tnh : Gi s hon thnh cc iu kin 1
v 2 s dn ti mnh phi ng.
Trong hnh v sau, chng ta s a ra tt c cc trng hp
c th ca lin kt tg trc tip ca x v s.
169
G0
G1
t
take
(,x,y,z)
x
G1
G0
g
x
Create((t,g),
x
x,z)
Take(g,x,s,z)
G1
t,g
G0
gtt
x
grant
(,x,s,y)
G1
t,g
tt
Create((t,g),
x
x,z)
Take(g,x,s,z)
g
s
G0
y
G2
t,g
Grant(,s,z,y)
y Take(,x,z,y)x
G2
t,g
Grant(,s,z,y)
y Take(,x,z,y)x
g
s
170
op1 G1
op2
nu (x,y,) E0
th z Sj, j = 0,1,,N
opK
grant(,s,z,y) K=1,N.
nh l 3: Gi s G0=(S0,O0,E0) l gin truy nhp bt
k. Mnh cp quyn c th ng khi v ch khi tho
mn cc iu kin 1,2,3 sau:
iu kin 1: (x,y,) E0.
iu kin 2: Tn ti cc i tng S1,,Sm sao cho (si,yi,i)
E0 vi i=1,m v = i m
iu kin 3: Cc mnh Truy nhp cho php
(t,x,si,G0) vi i=1,,m l ng.
Chng minh tng t nh nh l 2.
6.2.2. Cc nhn an ton.
6.2.2.1. Khi nim mc AT, hng mc AT v nhn AT.
a. Mc an ton (Security levels):
Mc an ton c nh ngha nh mt c trng phn
cp ( hierarchical attribute ) c gn lin vi cc thc th
trong h my tnh, gip cho ta nh du mc nhy cm
an ton ca chng.
Thc t cho thy, trong nhiu h thng MT tn ti mi
quan h th bc gia cc nhy cm an ton ca cc thc
th ca chng. V d, mt file ny c th c nhy cm an
ton cao nht, file khc c th c nhy cm an ton thp hn,
file khc na s c nhy cm an ton khc, v v. v...Tnh
hung ny ging nh cc nhy cm quen thuc thng gn vi
cc h s v cc nhn vin trong mt c quan. Trong mi c
171
Hn ch
S hu
Nhy
Cng
cm
cng
a) Mc an ton qun s.
thng mi
b) Mc an ton
172
Cty
A
Nas
a
Nofor
m
Cty
C
CtyB
173
nato
nasa
army
Mc AT c th
bc
Cc hng mc AT phi th
bc
6.2.2.2. Khi nim quan h tri
a. Quan h hai ngi:
Chng ta nh rng, mt quan h hai ngi (a binary
relation) trn tp X l mt tp con ca tch cho X X. V
d, quan h th t gia cp hai s nguyn bt k trn tp
cc s nguyn Z l mt quan h hai ngi in hnh. Nu a
l mt yu t ca Z v b cng l mt yu t khc ca Z, th
r rng l quan h a > b l mt yu t ca mt tp con ca
tch cho Z Z. Cc yu t ca mt quan h bt k c xc
nh, ni chung, u chia s mt tnh cht chung no .
Chng hn, quan h nh hn xc nh trn cc s nguyn
176
khi
nato
nasa
army
Mt
nato
nasa
army
Trong s ny, hai nhn an ton c v ra sao cho lin
h gia cc mc an ton v cc hng mc an ton d nhn
thy. Trong v d, mc nhn trn ln hn mc nhn di, cn
categories ca nhn trn to thnh tp bao ca tp cc
categories ca nhn di. Kt qu l nhn trn tri so vi
nhn di.
6.2.2.3. Biu din mt CSAT
a. Biu din phi chnh tc CSAT.
178
Read
Execute
Write
Read (c file )
dominates (tri)
dominates (tri)
dominates (tri)
Change (i i-node)
Read (c th mc)
dominates (tri)
dominates (tri)
Read (c signal/ipc)
dominates (tri)
181
182
true
false
184
186
read
write
Write
Read
187
Write
Read
Read
189
Write
Write
Write
192
193
Cu hi v bi tp phn 2
1.
Hy to v m t cc trng hp mt h thng MT b cc
tn cng c gy ra bi mi loi him ho (l tin, ton
vn v KTDV).
2.
3.
4.
5.
6.
Hy xc nh tp cc mc an ton v cc hng mc an
ton c ngha cho cng tc tuyn dng hoc thi
tuyn.
9.
194
10.
195
Phn ba
Cc tiu ch an ton thng tin
Chng 7
Cc tiu ch v cc lp an ton
7.1. Cc khi nim c bn
7.1.1. S cn thit ca cc tiu ch ATTT hin i.
hiu c vn , trc tin chng ta phi bit nh gi
ATTT l g ? nh gi ATTT hiu theo ngha rng nht l qu
trnh nh gi mc an ton ca thng tin cn c bo
v di 03 yu cu chnh l: (i) Tnh b mt; (ii) Tnh ton
vn v (iii) Tnh sn sng hot ng.
ATTT lun c gn vi cc phng tin x l, lu gi v
truyn tin. Trc kia cc phng tin nh vy thng n gin,
th s v khng c t ng ho hot ng. Chnh v vy
m nh gi ATTT thng t ph thuc vo cc phng tin x
l thng tin m ch yu ph thuc vo c ch x l
thng tin.
Ngy nay cc phng tin nh vy ch yu l cc phng
tin CNTT. Cc phng tin CNTT c pht trin ngy cng
nhiu v s lng, a dng v phc tp v chc nng hot
ng. Nhng phng tin nh vy c th l phn mm, phn
cng hay mm cng kt hp hoc nhng c ch bo v
kim sot hot ng thng tin no .
Khi ngi ta s dng cc phng tin CNTT trong cc hot
ng thng tin ca mnh th ngoi vic cc phng tin
CNTT cn m bo cc chc nng ca mnh, chng cn c
yu cu m bo cc chc nng v ATTT t ra cho chng.
Ngi s dng hay ngi sn xut ra cc phng tin CNTT
chc chn cn phi t t ra cho mnh l phng tin hay
sn phm CNTT m mnh ch to hay s dng c an ton
thc s hay khng ? Nu sn phm khng m bo c mc
ATTT th khi em s dng s c th mang li nhng tn
196
199
203
206
208
209
Chng 8
Cc Chun An Ton Thng tin ca mt s nc
8.1. S lc lch s v chun ATTT mt s nc.
8.1.1. Sch Da cam ca b quc phng M (TCSEC
1983).
8.1.1.1. Mc ch ban hnh.
Cc tiu ch an ton h thng my tnh (Trusted
Computer System Evaluation Criteria), cn c tn gi ni
ting l sch Da cam c cng b vo nm 1983 bi B
quc phng M. Mc ch ca n l xc nh cc yu cu an
ton i vi cc thit b v bo m chng trnh (phn
mm) ca cc h thng my tnh; v a ra phng php v
cng ngh tng ng cho vic phn tch nh gi mc
m bo chnh sch an ton trong h thng my tnh ca
B quc phng M.
Trong ti liu ny, ln u tin a ra cc khi nim nh
chnh sch an ton, TCB, v.v Theo sch Da cam, H my
tnh an ton (HAT) l h thng duy tr s qun l tip cn ti
cc TT c x l trong sao cho, ch c cc khch hng c
u quyn (thng qua xc thc v nhn dng) hoc cc qu
trnh thay mt h mi c th c kh nng c, ghi, cp nht
v ly TT ra. Chnh trong sch Da cam ny, cc thut ng v
cc quan nim v bo v, tp hp cc yu cu v chc nng
ln u tin c a ra. Chng l c s hnh thnh tt
c cc tiu chun ATTT sau ny.
8.1.1.2. Phn loi cc yu cu v cc tiu ch ca
sch Da cam.
Trong sch Da cam a ra 3 loi yu cu an ton ln: chnh
sch an ton, kim ton (audit) v tnh m bo
210
Kim ton
m bo
Nhn
dng
v
xcTthc
ng tc
m
bo
chc nng
Cu trc
HT
Ton vn
HT
Phn tch
cc knh
ngm
Ngh
quyt
trc tip
vi TCB
ng k
v kim
ton
s
cc
kin
Ti liu i
km
Hng
dn
khch hng
Hng dn nh
qun tr AT
Ti liu ho
qu
trnh
kim th
Ti liu ho
qu
trnh
thit k
Bo
m
thit k
Xut cc TT c
nh du
Nhn quyn cc ch
th
Nhn cc thit
b
Th nghim
AT
Thit k v
kim
tra
c ch
Qun l cu
hnh
Phn nh chi
tit
MAC
Lp D: Bo v cc tiu. Tt c cc HT khng p ng c
cc yu cu ca cc lp khc u thuc lp ny. C th
ni, cc HT thuc lp D l khng an ton.
Nhm C: Bo v tu chn (Discretionary Security DS).
c trng ca nhm C l c ch DAC v ng k hnh
ng
ca
cc
ch th.
Lp C1: Bo v tu chn. Cc HT thuc lp C1 tho
mn yu cu bo m phn tch cc khch hng v
thng tin v bao gm c cc thit b kim sot truy
nhp, cho php t ra cc hn ch vi mi khch
hng ring bit; iu ny cung cp cho h kh nng
bo v cc TT ring ca mnh khi cc khch hng
khc. Lp C1 gm cc HT a khch hng, trong
thc hin vic cng x l cc TT (d liu) cung mt
mt.
Lp C2: Kim sot truy nhp. Cc HT thuc lp ny
thc hin kim sot truy nhp c la chn hn lp
C1, nh p dng cc thit b gim st c nhn i
vi hnh ng ca cc khch hng bng ng k,
kim ton s kin v phn chia cc ti nguyn.
Nhm B: Bo v bt buc (Mandatory Security MS).
Cc i hi chnh ca nhm ny l iu khin truy nhp
chun nh s dng cc nhn AT, duy tr m hnh v CSAT, v
c tn ti cc c t v chc nngTCB. i vi cc HT thuc
nhm B monitor reference (ghi nhn tham chiu) phi kim
sot tt c cc s kin trong HT.
Lp B1: Bo v vi p dng cc nhn AT. Cc HT ca lp
ny phi tho mn tt c cc yu cu ca lp C2, v
ngoi ra chng phi duy tr mt cch phi hnh thc
mt m hnh AT, m ho d liu v MAC. Khi xut
TT khi HT th TT phi c m ho. Cc li c pht
hin trong qu trnh kim th phi c loi tr.
Lp B2: Bo v cu trc. tng ng vi lp B2 TCB
ca HT phi duy tr mt m hnh AT c thuyt
214
217
Cc lp an ton
C1
C2
B1
B2
B3
A1
3. Cc nhn b mt
4. Ton vn cc nhn
5. Nhn cng tc
6. Dng li nhn
8. Cch ly cc Mun
9. nh du cc thit b vo/ra
10.nh du s c ra
12. Audit
m bo (Assurance)
14. c t v kim chun thit k
218
24. Ch dn v cu hnh bo v
Ti liu ho
219
222
223
Cc tiu ch m bo
Cc tiu ch hiu qu
Cc tiu ch chnh xc
--S tng ng ca tp cc
thit b bo v vi cc mc
tiu ra.
Qu trnh thit
k
--c t cc
yu cu
an ton
--Thit
b
kim sot cu
hnh
--Hngdn
khch hng
--Thit
cu trc
--Cc
ngn
ng lp trnh
v thng dch
--Hng dn nh
qun s
Mi trng thit
b
--Thit
lp
d n lm
vic
--Thc hin
--An ton mi
trng thit k
178
Ti liu khai
thc
--Cung cp v
ng gi
--Vn hnh v
khai thc
Cc tiu ch chu u xc nh 7 mc m bo t E0
n E6 (theo th t tng dn). Mc E0 nh du mc bo
m thp nht (tng t lp D ca Sch Da cam). Trong kim
tra tnh m bo ngi ta phn tch ton b chu k sng ca
HT t pha u tin ca thit k cho n khai thc v bo
dng. Cc mc m bo t E1 n E6 c xy dng theo
th t tng dn s cn trng trong kim sot . Chng hn,
mc E1 ch phn tch cu trc chung ca HT, cn tnh m
bo ca cc thit b bo v (TBBV) c khng nh bng
kim th chc nng. mc E3, vic phn tch tin hnh vi
cc bn ngun ca cc chng trnh v s ci t thit
b. mc E6 i hi miu t hnh thc cc chc nng an
ton, cu trc chung v c chnh sch an ton.
an ton ca HT c xc nh bi c ch yu nht
trong cc c ch bo v ti hn quan trng. Trong cc tiu ch
chu u c 3 mc an ton: C s, trung bnh v cao.
Mc an ton c s nu cc TBBV c kh nng chng li
cc tn cng ngu nhin ring bit.
Mc an ton l trung bnh nu cc TBBV c kh nng
chng li k xu, c trong tay lng ti nguyn hn ch v kh
nng chuyn mn hn ch.
Cui cng, mc an ton c th coi l cao, nu c s chc
chn rng, cc TBBV ch c th b v hiu ho bi k xu c
trnh chuyn mn cao v c mt tp hp cc kh nng v
ti nguyn v bin (khng gii hn).
8.1.2.4. Kt lun.
Cc tiu ch an ton CNTT chu u, xut hin ngay
sau Sch Da cam c nh hng ng k ti cc tiu chun
ATTT
v
phng
php
lun
kim chun.
Thnh tu chnh ca ti liu ny l a ra khi nim m
bo (assurance) ca cc TBBV v xc nh c mt thang
nh gi ring cho cc tiu ch m bo. Nh ni, Cc tiu
ch chu u coi tnh m bo ca cc TBBV c ngha ln
179
180
181
Cc lp bo v
Tn gi cc ch s
Kim sot truy nhp tu chn (DAC)
Kim sot truy nhp bt buc
(MAC)
Xo sch b nh
Cch ly cc m un
Ngu trang (m ho) cc ti liu
Bo v vo/ra trnh cc vt mang
TT l
Gn khch hng vi thit b
Nhn dng v xc thc
Bo him thit k
ng k
Tng tc khch hng vi KCZ
Khi phc tin cy
Ton vn KCZ
Kim sot s thay i
Kim sot s phn tn
Bo him cu trc
Kim th
Ch dn khch hng
182
Ch dn v KCZ
Ti liu bng vn bn
Ti liu thit k
b. Cc yu cu bo v ca cc HT t ng ho
Cc yu cu ny l mt thnh phn ca cc tiu ch bo
v ca cc HT t ng ho x l d liu. Cc yu cu to
thnh cc nhm xung quanh cc tiu h thc hin chng.
Khng c nhng yu cu v tnh sn sng phc v ca HT,
nhng li c cc mc dnh cho cc thit b mt m. Trong
nhiu b tiu chun ATTT khng h ni ti mt m, v
ngi ta xem n ch nh mt c ch bo v thc hin cc yu
cu v xc thc, kim ton ton vnLoi tr ch c Cc
tiu ch chung (Common Criteria CC) ( mc 2.10), tuy
nhin trong yu cu ca mc mt m ch ni v phn
phi ho m thi. Phn loi cc yu cu v cc TBBV ca AC
dn ra trong bng sau:
Cc yu cu ca cc TBBV ca
AC
Tiu h
kim sot
truy nhp
--Nhn
dng,
xc thc, kim
sot truy nhp
--Kim sot cc
lung thng tin
Tiu h
ng k v
kim ton
Tiu h
mt m
--M ho
--ng k v
kim ton
cc TT mt
--Kim k
--M
cc vt
mang tin
--Xo cc xng
nh c gii
phng
--Bo hiu cc
xm phm
bo v
ho
TT
thuc cc ch
th khc nhau
bng cc kho
khc nhau
--S dng cc
thit b mt m
qua kim
chun
Tiu h bo
m tnh
ton vn
--Bo m ton
vn cc phn
mm v TT c
x l
--Bo v vt l
CBT v cc vt
mang tin
--Cc nh qun
tr BVTT
--Kim th theo
chu k cc TBBV
--C cc thit b
183
khi phc cc
TBBV
--S dng cc
TBBV qua
kim chun
8.1.3.3. Cc lp bo v ca cc h thng t ng ho
(AC)
Cc ti liu GTK xc nh 9 lp bo v ca AC chng cc
TCTP, mi lp c c trng bi mt tp cc yu cu i vi
cc TBBV. Cc lp chia thnh 3 nhm, phn bit bi c tnh
x l TT trong AC. Cc nhm ca AC c xc nh trn c s
cc du hiu sau:
Tn ti trong AC cc TT vi cc mt khc nhau.
Mc quyn ca cc khch hng AC truy nhp ti cc TT
mt.
Ch x l TT trong AC (tp th hay c nhn).
Trong mi nhm c mt trt t cc lp bo v AC. Lp c
bo v cao nht trong mt nhm c k hiu l NA,
y N s th t ca nhm (t 1 n 3). Lp tip theo l
N...
Nhm th ba bao gm cc AC, trong ch c mt khch
hng lm vic c tip cn tt c cc TT cha trong cc vt
mang cng mt cng mt. Nhm ny c 2 lp - 3 v 3.
Nhm th hai bao gm cc AC, trong cc khch hng
c cng cc quyn truy nhp ti tt c cc TT c x l
v/hoc lu gi trong AC trn cc vt mang c mt khc
nhau. Nhm ny c 2 lp - 2 v 2.
Nhm th nht bao gm cc AC nhiu ngi dng, trong
ng thi cng x l v/hoc lu gi TT c mt khc nhau.
Khng phi tt c cc khch hng u c quyn tip cn nh
nhau. Nhm ny c 5 lp - 1, 1, 1, 1 v 1.
184
8.1.3.4. Kt lun.
Vic son tho cc ti liu GTK l kt qu ca s pht
trin mnh m qu trnh p dng CNTT ti nc Nga. Trc
nhng nm 90 (TK 20) s cn thit ca cc ti liu nh vy
cha xut hin. V rng, a s cc trng hp x l v lu tr
TT mt c thc hin khng c p dng my tnh. Cho nn
cc ti liu GTK l giai on u ca vic hnh thnh cc
tiu chun ATTT ca nc Nga.
Vic son tho cc ti liu chu nh hng to ln ca
Sch Da cam. Chng c nhiu nt ging nhau: cng hng ti
cc HT p dng cho qun i, cng s dng mt thang tng
qut nh gi bo v
8.1.4. H tiu ch chung nh gi ATTT.
8.1.4.1. Mc ch ban hnh.
H tiu ch an ton CNTT chung (Common Criteria for
Information Technology Security Evaluation thng gi l Cc
tiu ch chung - Common Criteria) l kt qu ca n lc tp
th ca cc tc gi Cc tiu ch an ton CNTT chu u,
Cc tiu ch lin bang ca M, Cc tiu ch an ton cc HT
my tnh ca Canada, nhm hng ti s kt hp (tch hp) cc
lun im c bn ca cc ti liu ny v a ra mt
chun quc t thng nht v an ton CNTT. Cng vic ca
mt n to ln nht trong lch s cc tiu chun ATTT c
tin hnh bt u vo thng 6 nm 1993 (ch 10 nm sau
khi cng b Sch Da cam). Phin bn 2.1 ca chun ny
c T chc tiu chun quc t ISO ph chun vo nm 1999
nh l mt chun ATTT quc t ISO/IEC 15408.
Phin bn u tin ca Tiu ch chung c cng b vo
31/01/1996. Cc tc gi ca n l Vin cc tiu chun v cng
ngh quc gia v Cc an ninh quc gia ca M, cc c quan
tng t ca Anh, Canada, Php v H Lan. Phin bn th 2 ra
i vo 5/1998. y chng ta lm quen vi phin bn 2.1
ca n nh ni trn.
185
186
Sn
phm
CNTT
Tnh bo
m
Cc thit b
bo v
Khch
hng
S r
r
Cc him
ho
Cc mo
him
189
190
191
H s bo
v
Nhp
mn
M t sn
phm
Mi trng khai
thc
c ch
Tm tt ni
dung
iu kin khai
thc
Cc him ho an
ton
Chnh sch an
ton
Cc nhim v
bo v
Cc yu cu an
ton
Lun
chng
Cc nhim v bo v
ca sn phm
Cc nhim v bo v
khc
Cc yu cu chc
nng
Cc yu cu m
bo
Cc yu cu v mi
trng
khai thc
Lun chng cc
nhim v bo v
Lun chng cc yu
cu an ton
193
194
Cc yu cu an ton l ng b,khng mu
thun nhau, m cn tng cng nhau.
La chn cc yu cu l hp l (c bit l
i tng an toni vi cc yu cu b sung, khng c trong
CC).
Nhp Tp hp la chn cc yu cu chc nng v
c ch
mn
mc cc yu cu m bo ph hp vi cc
nhim v bo v. Tm tt ni
M t sn phm
dung
HCNTT
s bo v l xut pht im
cho
nh
xut
Th
hin
ssn
tng
ngtrong
qu trnh hnh thnh thit lp vin
CCbo v, chnh l cc
Mi
tr
ng
khai
n k thut sn xut sn phm
CNTT
v l i din
iu kin
khai
thc
thc
cho sn phm trong phn tch nh
gi an ton.
Cc him ho an
b)
i tng an ton.ton
Chnh
sch an
i tng an ton cha cc yu cu
v nhim
v bo v ca
sn phm
CNTT, v
n m t mc ton
cc kh nng hot ng
Cc nhim
Cc nhim v bo v ca
bo
v tch hp trong sn phm,
ca cc
TBBV
lun chng v khng
sn phm
nh mc bo m ca TBBV.
tng v
an bo
ton va l
Cci
nhim
im ch dn cho nh thit lp h
thng, va l cc mu
v khc
Cc yu cu an
Cc yu
ca HTton
trong qu trnh phn tch nh
gicu chc
nng
Cu trc ca i tng an ton Cc
c yu
thcu
hin trong hnh
8.2:
m bo
Cc yu cu v mi trng
khai thc
Cc c t chung sn
phm CNTT
c t cc chc nng
bo v
c t mc bo
m
Tham chiu ti
HSBV
S tng ng vi
HSBV
Hon thin
HSBV
Th hin s tng ng vi
HSBV
Lun
chng
Hnh 8.2: Cu trc
ca i tng
an ton
195
Lun chng cc
c t chung
sn phm CNTT
Lun chng s tng ng
vi HSBV
198
199
Cc mc
Tn gi v k
hiu
M t mc
Phn cp cc yu
cu
Cc tham s iu
khin
Cc i tng ng k v
kim ton
Cc yu cu
Tn
gi
Ni
dung
201
Cc yu cu km
Bo v TT khi
truyn theo
cc knh ni
b
S dng cc
gi danh
Cc TBBV c
bn TT
truyn i
Truyn d liu vi cc
du hiu an ton theo
cc knh tch ring
Kim sot
ton vn TT
truyn
Kim sot
hot ng
ca cc khch
hng bng
cc gi danh
Xc lp c nhn
khch hng theo
gi danh
a ra cc gi
danh tng ng
vi cc iu lut
204
205
Chnh xc cc
TBBV
-- Kim th phn mm v
phn cng
-- Bo v chng treo dng
-- Bo v chng treo dng
-- Sn sng TBBV phc v cc
Clients t xa
-- B mt cc TT truyn khi lm vic vi
Clients xa
-- Ton vn cc TT truyn khi lm vic vi
Clients xa
-- Bo v cc knh ni b trao i TT gia
cc TBBV
-- Bo v vt l
-- An ton khi phc sau dng
treo
-- Nhn bit vic truyn li TT v gi mo s
kin
-- Ghi nhn cc tng tc
gggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggg
-- Phn tch cc min
ggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggg
-- ng b
ggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggg
-- Thi gian
ggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggg
-- Trao i ng b TT gia
gggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggg
cc TBBV
-- Sao lu TT dng cho cc TBBV
ggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggg
-- T kim th ca cc TBBV
ggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggg
ggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggg
gggggggg
Hnh 8.5: Phn loi lp chnh xc ca
cc TBBV
206
Nhn dng v xc
thc
-- Phn x vi cc
xc thc khng
cng
-- thnh
Cc du
hiu an ton
ca cc khch hng
-- Cc tham s xc thc
-- Xc thc khch hng
-- Nhn dng khch
hng
-- S tng ng cc
khch hng v cc
ch th
Kim
ton
-- T ng phn ng
vi cc ph v an
-- ton
ng k v kim ton cc
s kin
-- Phn tch cc bn ghi
kim ton
-- Truy nhp ti bn ghi kim
ton
-- La chn cc s kin
cho ng k v
ton
-- kim
Th tc
kim ton
-- X l thng xuyn cc bn
ghi KT
Qun l an ton
M ho
-- Qun l cc
-- TBBV
Qun l cc du hiu
an ton
-- Qun l cc tham s v
cu hnh ca cc
TBBV bin cc du hiu
-- Phn
-- an
Giiton
hn thi gian tc
ng ca cc du
hiu
ancc
ton
-- Vai
tr
nh qun tr
-- Qun l kho
-- m
Cc thit b
mt m
Hnh
8.6:
Phn
loi
ca
44
lplp
c
Hnh
8.6:
Phn
loi
ca
c
th
th
207
ng dn tin
cy
Khng nh vic
truyn/nhn TT
-- Chng chi b vic
truyn TT
-- ng dn tin cy gia
cc
TBBV
-- ng dn tin cy vi
cc khch hng
-- Hn ch s cc phin
ng thi
-- Cch ly cc phin lm vic
vi HT
-- Gii thch, cnh bo,
mi gi v mch bo
-- Ghi cc phin lm vic vi
HT
-- Kim sot cc phin lm vic
vi HT
B mt cng vic
trong HT
-- Mt danh cc khch
hng
-- S dng cc gi danh
-- Mt danh cc phin lm vic
vi HT
-- Bo v chng nghe trm cc phin lm
vic vi HT
Hnh 8.7: Phn loi ca 5 lp cui
cng
Cn lu rng, cc yu cu v b mt, ton vn v kim
sot truy nhp gp vo mt lp Bo v TT l kh hp l v tng ng vi cc nhim v ca chng. y c s phn tch
208
209
Cc yu cu m
bo
Qun l
n
Phn
phi
Thit k
Ti
liu
-- Thit b
-- Cung
cp
-- Lp t,
hiu chnh,
cho chy
-- c t chc
nng chung
-- Ch dn
nh qun
tr
-- Ch dn
khch
hng
kim sot
A
-- Kim sot
cc phin
bn
-- Cu hnh
A
-- Cu trc BV
-- Dng hnh
th hin sn
phm cho
kim chun
-- Cu trc
TBBV
Hnh--8.8:
Phn
c t
ring
cc TBBV
Qu
trnh
sn xut
-- An ton mi
trng sn
xut
-- Sa li v
khc phc
cc r r
-- Cng
ngh sn
xutm
loi cc yu cu
-- Cc thit
bo
b sn
xut
-- Tng ng s
m t mc
khc nhau
-- Chnh sch an
ton
Kim
th
-- S y
kim
th
-- su
kim th
-- Phng
php kim
th
-- Kim th
c lp
Phn
tch bo
v
-- Phn tch
cc knh
ngm
-- Phn tch
cc kh
nng s
dng sai
cc TBBV
-- Phn tch
s bn
vng ca
TBBV
-- Phn tch
sn phm
v tn ti
cc r r
210
Cc mc m bo
1
Cu hnh i tng
2. Phn phi
211
Cung ng
Lp t, hiu chnh, cho
chy
3. Thit k
Cc c t chc nng chung
Cu trc ca bo v
Dng th hin sn phm cho
kim chun
Cu trc ca cc TBBV
c t ring cc TBBV
S tng ng m t cc mc
khc nhau
Ch dn khch hng
Cc thit b sn xut
5. Qu trnh sn xut
An ton mi trng sn xut
Sa li v khc phc cc r r
6. Kim th
Tnh y ca kim th
su ca kim th
Phng php kim th
c lp kim th
7. nh gi r r
212
8.1.4.4. Kt lun.
Cc tiu ch chung an ton cng ngh thng tin l kt
qu tng hp tt c cc thnh tu mi nht trong lnh vc
ATTT. B tiu chun ATTT ny nng cao thnh chun
chung quc t. To kh nng thc t cho vic xc lp mt
khng gian ATTT chung, trong vic kim chun an ton
cc HT s c tin hnh mc ton cu, v iu ny cho
php tch hp cc HT thng tin quc gia, m ra cc chn tri
hon ton mi cho vic ng dng cc CNTT.
8.2. Phn tch v so snh cc tiu chun ATTT.
8.2.1. Phn tch cc tiu chun ATTT.
8.2.1.1. Tnh tng qut.
l tnh cht xc nh bi tp cc HT, cc thit b tnh
ton c th p dng chnh xc cc lun im ca mt tiu
chun. giai on mi hnh thnh v pht trin ca cc
chun ATTT cc nh son tho cm gic rng vn an ton
cn thit cho ch mt lnh vc hp cc chuyn gia ca
chnh ph, trong an ninh quc phng m thi. Mt khc khi
tc tin hc ho cn chm chp. Cho nn tnh tng
qut ca chun ATTT khng c quan tm nhiu.
Trong chun ATTT u tin Sch Da cam, cc tiu ch
ch nhm vo cc ng dng qun s, da trn cc my tnh
ln (mainframe). Vic nng cp n cho cc HT phn tn,
213
214
m bo ca cc nhim v bo v vi cc yu cu ca khch
hng, s m bo ca TAT vi Cc tiu ch chung v s
m bo ca sn phm CNTT vi TAT.
8.2.2. Xu th pht trin ca cc tiu chun ATTT.
Qua s phn tch cc tiu chun ATTT mc trn c th
ch ra cc xu th pht trin ca cc tiu chun ATTT sau
y:
1. S pht trin ca cc Tiu chun dn ti vic t b mt
thang nh gi duy nht phn cp cc yu cu v cc tiu
ch, cng dn n vic thay th chng bng tp cc ch s
ring c lp v a ra cc thang nh gi c trt t tng
phn.
2. S tng ln khng ngng vai tr ca cc yu cu m
bo thc hin bo v v thc hin CSAT chng t xu th
nghing v cht ca m bo an ton hn l lng ca
n.
3. Xc lp vai tr ca nh sn xut, khch hng v chuyn
gia nh gi sn phm CNTT v s phn tch cc chc nng
ca h trong qu trnh thit lp cc H x l TT an ton
chng t v mt s tch hp bnh ng y cc tiu
chun m bo an ton trong lnh vc CNTT.
4. S phn chia, hnh thnh trn c s cc tiu chun
hin i v vai tr ca nhng ngi tham gia vo qu trnh
thit lp v khai thc cc HT an ton; vic p dng cc c
ch v cc cng ngh tng ng dn n mt s phn b
cn bng trch nhim gia tt c cc thnh vin ca qu
trnh.
5. Cc xu th hin nay ca qu trnh tch hp cc CNTT
v kht vng vn ti s hnh thnh mt khng gian TT ton
cu dn n s cn thit ton cu ho cc tiu chun an
ton thng tin.
216
217
E.
Amoroso.
Fundamentals
of
Computer
security
218