N TP

CH NGHA X HI KHOA HC
Cu 1: Phn tch nhng c trng c bn ca giai cp cng nhn; lin h vi giai
cp cng nhn Vit Nam hin nay.
1. Nu nh ngha giai cp cng nhn:
- GCCN l giai cp ca nhng ngi lao ng trong cc lnh vc, cc qu trnh sn
xut cng nghip hoc c tnh cht cng nghip sn xut ra ca ci vt cht, vi trnh
cng ngh- k thut hin i, tnh cht x hi cao. L giai cp ca nhng ngi m hot ng
lao ng ca h (sc lao ng ca h kt hp vi t liu sn xut) s to ra gi tr thng d
ngun gc ca s giu c trong x hi hin i.
2. Phn tch nhng c trng c bn ca giai cp cng nhn.
2.1 Giai cp cng nhn l sn phm ca i cng nghip
- Trong tri i cch mng x hi ln th ba, s pht trin mnh m ca phng thc
sn xut, c bit l ca lc lng sn xut v i cng nghip to nn mt h qu kp.
l:
+ i cng nghip t bn ch ngha khng ngng to ra mt lc lng sn xut c
trnh cng ngh, k thut ngy cng hin i, vi tnh cht x hi ngy cng cao.
+ Nn i cng nghip y khng ngng sn sinh ra mt c cu x hi giai cp mi,
l giai cp ca nhng ngi cng nhn, nhn dn lao ng.
Chnh nn i cng nghip n lm ph sn nhanh chng nn sn xut nh, n bin
lao ng chn tay thnh lao ng c kh (my mc), lao ng gin n thnh lao ng phc
tp. ng thi, n cng sn sinh ra mt c cu x hi mi, l giai cp cng nhn.
- Nn i cng nghip n lm cho cc giai cp khc u suy tn v tiu vong, trong khi
giai cp cng nhn l sn phm ca bn thn nn i cng nghip y.
2.2 Giai cp cng nhn l giai cp c li ch chnh tr c bn i lp vi giai cp t
sn.
- i lp gia lc lng sn xut ngy cng mang tnh x hi ha cao vi quan h sn
xut t nhn t bn ch ngha. l s pht trin mnh m ca LLSX, ca nn i cng
nghip t bn ch ngha, khng ngng sn sinh ra giai cp cng nhn hin i, LLSX hng
u cch mng nht ca x hi hin i. N th hin r l, s i lp gia giai cp t sn
thng tr (i biu cho quan h s hu t nhn) vi giai cp cng nhn (i biu ca LLSX
c trnh cng ngh k thut hin i, c tnh cht x hi cao) ngy cng tr nn gay gt.
- Giai cp cng nhn tr thnh giai cp c s mnh lch s th tiu ch ngha t bn,
xy dng ch ngha x hi v ch ngha cng sn. Cng nh cc giai cp trc , giai cp
cng nhn i din cho mt phng thc sn xut mi ra i trong lng hnh thi kinh t x
hi t bn ch ngha, i lp vi giai cp t sn. Nhng im khc ca giai cp cng nhn l
i din ca mt phng thc sn xut da trn ch s hu x hi (cng hu) i vi cc
t liu sn xut v l giai cp b bc lt c bn ca ch ngha t bn.
2.3 Giai cp cng nhn c li ch chnh tr thng nht v c bn vi nhn dn lao
ng v ton x hi.
- Mu thun chnh tr c bn v l mu thun i khng trong ch ngha t bn l:
+ Mu thun gia giai cp cng nhn vi giai cp t sn
+ Mu thun gia mt bn l qung i qun chng nhn dn lao ng vi ch t
bn ch ngha.
Nhng mu thun ny l nguyn nhn c bn ca nhng cuc ni dy, u tranh chng
li ch p bc ca giai cp t sn.

- Giai cp cng nhn v nhn dn lao ng c s thng nht cn bn v li ch chnh

tr l lt ch thng tr ca giai cp t sn. Chnh s thng nht lu di v cn bn v li ch
chnh tr lm nn s khc bit v cht, cn bn trong ni dung, tin trnh v ng lc thc
hin s mnh lch s ca giai cp cng nhn vi s mnh lch s ca cc giai cp trc
(giai cp cha t, giai cp t sn).
3. Lin h vi giai cp cng nhn Vit Nam hin nay
- Giai cp cng nhn Vit Nam l mt b phn ca giai cp cng nhn quc t, do
n c y nhng c im, ni dung ca giai cp cng nhn quc t. l lc lng tiu
biu cho cng nhn, nhn dn lao ng, l lc lng sn xut c bn; lm cch mng trit ;
mang tnh quc t.
- Giai cp cng nhn Vit Nam c nhng c im mang tnh c th:
+ Sinh ra trong mt dn tc c truyn thng yu nc nng nn, u tranh gii phng
dn tc.
+ Ra i mun (th k XIX), s lng t v cht lng thp; tuy nhin, n ra i trc
giai cp t sn dn tc.
+ Cn nh hng nhng tn d ca ch phong kin lc hu.
+ Phn ln xut thn t nng dn ngho. y cng l tin , nn tng xy dng khi
i on kt ton dn tc; l c s xy dng khi lin minh cng nhn-nng dn-tr trc sau
ny.
+ Giai cp cng nhn Vit Nam khng b nh hng ca nhng t tng ca cc tro
lu phi v sn. Cng vi cc giai cp khc, giai cp cng nhn Vit Nam c truyn thng
on kt, thng nht, c tinh thn yu nc. y l truyn thng v cng qu bu qua hng
ngn nm lch s, nht l t khi c ng Cng sn Vit Nam th truyn thng ny c nng
cao ln tr thnh ch ngha yu nc.
+ C tnh gic ng nhanh, l sm tip thu ch ngha Mc-Lnin.
- Giai cp cng nhn Vit Nam hin nay v ang c s pht trin mnh m c v s
lng v cht lng.

Cu 2: Phn tch nhng iu kin c bn quy nh s mnh lch s ca giai cp

cng nhn; lin h vi giai cp cng nhn Vit Nam.
1. Nu nh ngha s mnh lch s ca giai cp cng nhn.
- S mnh lch s ca giai cp cng nhn l ton b nhng nhim v lch s khch
quan m giai cp cng nhn c th thc hin v cn phi thc hin nhm th tiu ch ngha
t bn li thi, xy dng ch ngha x hi v ch ngha cng sn, hnh thi kinh t x hi
mi, tin b hn, ph hp vi quy lut pht trin ca lch s v ph hp vi li ch chnh tr
cn bn ca giai cp cng nhn, c quy nh bi a v kinh t x hi v a v chnh tr x
hi cn bn ca giai cp cng nhn.
2. Nhng iu kin c bn quy nh s mnh lch s ca giai cp cng nhn.
2.1 V a v kinh t - x hi khch quan: Giai cp cng nhn l giai cp i din cho
mt lc lng sn xut mi, c hnh thnh v pht trin trong lng ch ngha t bn.
- S pht trin ca phng thc sn xut t bn ch ngha tt yu sn sinh ra giai cp
cng nhn, i din cho mt LLSX cch mng, nng ng, c a v kinh t x hi tin b, l
nhn t ph nh i vi cc QHSX, quan h s hu t nhn t bn ch ngha. Giai cp cng
nhn l lc lng tin b, i din cho mt phng thc sn xut mi c hnh thnh v
pht trin trong lng ch ngha t bn.
- Khc vi cc giai cp khc, giai cp cng nhn l i din cho mt LLSX mi, tin
v ng lc cho s hnh thnh v pht trin mt ch s hu mi s hu x hi (cng
hu), c s cho s hnh thnh v pht trin cc quan h sn xut mi. Cc quan h sn xut
ny hp thnh c s h tng cho s ra i tn ti, pht trin ca hnh thi kinh t x hi cng
sn ch ngha.
2.2 V a v chnh tr - x hi khch quan: Giai cp cng nhn l giai cp c li ch
chnh tr c bn i lp vi li ch ca giai cp t sn v nh nc t sn trong ch ngha t
bn
S pht trin ca nn i cng nghip hin i khng ch sn sinh ra giai cp cng
nhn c a v kinh t x hi ngy cng quan trng trong i sng ca ch ngha t bn, ca
x hi hin i, m cn lm cho mu thun v li ch chnh tr cn bn ca giai cp cng
nhn tr thnh i lp v xung t ngy cng gay gt vi li ch chnh tr ca giai cp t sn
giai cp thng tr ca hnh thi kinh t x hi t bn ch ngha.
Chnh s i lp c bn ny l nguyn nhn khch quan cho giai cp cng nhn tr
thnh lc lng chnh tr i lp vi nh nc thng tr ca giai cp t sn. Giai cp cng
nhn tr thnh giai cp c s mnh lch s th tiu ch ngha t bn, a loi ngi bc
vo cng cuc xy dng ch ngha x hi v ch ngha cng sn.
2.3 Giai cp cng nhn l giai cp c li ch chnh tr c bn ph hp vi li ch ca
cc giai cp, tng lp nhn dn b thng tr, b p bc trong x hi hin i
Trong ch ngha t bn, mu thun chnh tr c bn v l mu thun i khng trong
x hi l mu thun gia giai cp cng nhn vi gia cp t sn. Mu thun c bn ny li
c quan h bin chng v tr thnh ni dung ch o ca mu thun gia mt bn l giai cp
cng nhn, cc giai cp v tng lp x hi p bc v b thng tr vi mt bn l giia cp t
sn (m trc tip l vi b my chnh quyn nh nc, c quan quyn lc thng tr ca giai
cp t sn). y l nguyn nhn c bn ca nhng cuc u tranh, ni dy chng li ch p
bc bc lt ca giai cp t sn v nh nc t sn.
u tranh l nhu cu c bn, thng trc ca ng o giai cp nng dn, cc giai cp
v tng lp x hi phi v sn nhm lt ch p bc bc lt ca giai cp t sn v nh nc
t sn. y l im tng ng, s thng nht c bn v lu di v li ch chnh tr gia giai
3

cp cng nhn vi qung i qun chng nhn dn lao ng, vi li ch c bn, lu di ca

cc dn tc, nhn loi,
2.4 Giai cp cng nhn l giai cp c dn dt bi cc t tng tin b, do cc i
biu tr thc tin b, cch mng xng
Trong c cu x hi ca x hi loi ngi, tng lp tr thc ra i, pht trin cng vi
s pht trin ca i sng vt cht v vn ha tinh thn.
Mi thi i, tng lp tr thc c hnh thnh t nhiu giai cp, nhiu ngh nghip
khc nhau. Trong , lun xut hin nhng nh t tng l lun tiu biu nhn thc c
quy lut pht trin x hi v lun cng hin nhit thnh cho cng cuc u tranh ca nhn
dn, x hi nhm thc hin ha nhng quy lutm h nhn thc c.
Trong thi i cch mng x hi hin i, i ng cc nh trit hc, cc nh t tng
l lun chnh tr ca giai cp cng nhn xut hin v khng ngng ln mnh vi phong tro
chnh tr - thc tin ca giai cp cng nhn v nhn dn lao ng trn ton th gii, cng nh
trong lng mi quc gia dn tc. Vai tr ca i ng tr thc th hin 02 phng din sau:
- Lao ng sng to, pht hin nhng quy lut chnh tr x hi chi phi s chuyn bin
cch mng ca loi ngi t ch ngha t bn ln ch ngha x hi. Lao ng tr tu ca ca
th h tr thc v sn khng ch k tha, pht trin h thng l lun ch ngha x hi khoa
hc c sng to bi th h tr thc trc , m cn l s tng kt, pht hin cc vn
chnh tr ang ny sinh t phong tro u tranh cch mng, nhn thc bn cht ca cc vn
y v sng to ra cc tri thc mi v con ng, phng php, cch thc gii quyt cc
vn y.
- Khng ngng truyn b, gio dc, u tranh hin thc ha cc tri thc l lun chnh
tr v ang c pht trin vo thc t u tranh cch mng ca giai cp cng nhn, nhn
dn lao ng, cc dn tc v nhn loi tin b.
Chnh v vy, i ng tr thc ca giai cp cng nhn ngy cng gn b mt thit vi
qu trnh thc hin s mnh lch s ca giai cp cng nhn.
2.5 Giai cp cng nhn l giai cp c th thc hin c khi lin minh vng chc
ca mnh vi ng o qun chng nhn dn lao ng b p bc, b bc lt, nng ct cho
khi i on kt dn tc
Nh c s ng nht c bn v lu di v li ch chnh tr gia giai cp cng nhn vi
cc giai cp, cc tng lp x hi khc v vi ton dn tc, thng qua s lnh o ca ng
cng sn, giai cp cng nhn v ang thc hin c s lin kt rng ri, vng chc vi
qung i qun chng nhn dn lao ng.
S lin minh vi giai cp nng dn, tng lp tr thc, cc giai cp, tng lp x hi khc
l mt quy lut ca cch mng x hi ch ngha v l iu kin c bn, nguyn nhn ch yu
dn n thng li ca giai cp cng nhn i vi giai cp t sn v ch ngha t bn.
3. Lin h vi giai cp cng nhn Vit Nam hin nay.
- Giai cp cng nhn Vit Nam ra i, hnh thnh v pht trin gn lin vi s ra i
ca ng Cng sn Vit Nam.
- T bc u trong m en ca ch n l, vi nh sng soi ng ca ng Cng
sn Vit Nam, giai cp cng nhn Vit Nam tr thnh i tin phong, i u trong cng
cuc u tranh, xy dng v bo v T quc; ty tng thi k ca lch s m giai cp cng
nhn Vit Nam t nhiu thng li to ln.
- Hin nay, vai tr, v tr ca giai cp cng nhn Vit Nam c th xng ngang tm
vi giai cp cng nhn th gii.
- S mnh ca giai cp cng nhn Vit Nam hin nay l:
4

+ Tip tc y mnh s nghip cng nghip ha, hin i ha t nc. y l nhim

v bao hm, xuyn sut v t nc ta tri qua cc cuc chin tranh tn ph, c s vt cht
thp km, a phn lm nng nghip. Do , khi p dng cng nghip th cng nhn Vit Nam
l lc lng tin phong, nng ct.
+ i u trong xy dng khi i on kt dn tc, ly lin minh giai cp cng nhnnng dn- tr thc l nn tng, cng c an ninh quc phng trong ng bo dn tc thiu s
(mc tiu l phng th t nc, khng chy ua v trang hoc xm lc nc khc).
+ Tng bc xy dng c s h tng, c s kinh t x hi, xy dng tim lc kinh t,
quc phng, an ninh.
+ m bo mi quan h hi nhp quc t, hp tc a phng, a dng cc mi quan
h v u tranh chng cc biu hin tiu cc khc.

Cu 3. Chng minh rng, ng Cng sn l nhn t ch yu, quyt nh thc

hin thng li s mnh lch s ca giai cp cng nhn; lin h vai tr ca ng cng sn
Vit Nam.
1. nh ngha ng cng sn.
ng Cng sn l t chc chnh tr tin tin nht, bao gm nhng i biu u t, gic
ng v trung thnh nht vi s mnh lch s ca giai cp cng nhn. ng c thnh lp
lnh o cuc u tranh thc hin thng li s mnh lch s ca giai cp cng nhn.
2. Vai tr ca ng cng sn i vi qu trnh thc hin s mnh lch s ca giai
cp cng nhn.
a) Vai tr ca ng trong lnh o ra phng hng, chin lc pht trin, mc
tiu c bn ca mi giai on cch mng v lnh o qu trnh hin thc ha chin lc
pht trin, mc tiu c bn.
- iu kin c bn m bo giai cp cng nhn thc hin thng li s mnh lch s ca
mnh l ng cng sn, i tin phong ca n lun c v trang bi l lun cch mng v
khoa hc. Trn c s y, ng cng sn xy dng cng lnh chnh tr ng n lm c s
cho vic xc nh cc mc tiu c bn, nhim v ch yu ph hp vi mi giai on cch
mng, mi hon cnh lch s c th ca cch mng. H thng cc nguyn tc c bn v
phng hng, nhim v cch mng, phng chm tp hp v t chc lc lng cch mng
cn huy ng trn cc lnh vc c bn nh: kinh t, chnh tr, vn ha, qun s, an ninh, quc
phng,hp thnh cng lnh v ng li cch mng c bn c ng cng sn ra, l
yu t tin quyt m bo thng li ca s nghip cch mng XHCN, tng bc thc hin
thng li s mnh lch s ca giai cp cng nhn.
- Khng ch ra ng li v chin lc cch mng, ng cng sn cn l ngi lnh
o qu trnh thc hin ha ng li, chin lc cch mng thnh cc ch trng, cc chnh
sch, lnh o qu trnh th ch ha ng li y thnh cc chinh sch, ch trng, php lut
ca Nh nc. Thng qua , li ch c bn ca giai cp cng nhn tng bc c thc
hin. Mt ng li cch mng ng n c th ch ha thnh cc ch trng, chnh sch
c th ph hp l nhn t ch yu quyt nh i vi thng li ca s nghip cch mng.
Trong trng hp ngc li, cch mng s gp kh khn, khng hong, thm ch tht bi.
l tnh quy lut v vai tr quyt nh ca ng cng sn i vi s nghip u tranh thc hin
s mnh lch s ca giai cp cng nhn, ca cng cuc xy dng CNXH v CNCS.
b) Vai tr ca ng trong lnh o, t chc thc hin nhng nhim v c bn, thc
hin cc mc tiu c bn trong mi giai on ca t chc ng v ng vin.
- phng din v m, vai tr quyt nh ca ng i vi thng li ca s nghip
cch mng c th hin thng qua qu trnh ng l ngi ra ng li, chin lc cch
mng, ra h thng sch lc cch mng v l ngi lnh o qu trnh th ch ha cc
ng li chin lc, sch lc cch mng y.
- Theo phng din vi m, vai tr quyt nh ca ng i vi thng li ca s nghip
cch mng c th hin thng qua s lnh o, t chc thc hin cc nhim v cch mng
c th, trn nhng lnh vc, phm vi cng tc c th,ca tng thnh t c th trong h
thng chnh tr x hi ch ngha cc cp, cc ch th. Ton b hot ng ny c thc
hin bi cc t chc ng v ca nhng cn b ch cht trong cc t chc y c ng o
to, bi dng v s dng.

- Trong mi quan h ny, ng li chin lc, sch lc cch mng ch c th c

thc hin mt khi ng li chin lc, sch lc y c th ch ha, c th ha thanh cc
ch trng, chnh sch, php lut ca nh nc.
- Cng trong mi quan h y, mc tiu tng qut, c tnh chin lc, v m c xc
nh trong cng lnh cch mng c th, ch c th tr thnh hin thc khi mc tiu y c
c th ha thnh cc mc tiu c th, cu thnh tng ng v ph hp vi mi lnh vc hot
ng c th, c lnh o bi mt t chc c th ca ng, trong mi quan h vi cc thnh
t tng ng ca h thng chnh tr, cc c quan quyn lc chnh tr ca giai cp cng nhn.
ng li chin lc v sch lc cch mng trong mi giai on c th c coi l h
thng tri thc l lun chnh tr v cc phng hng c bn ca cch mng trong mi giai
on c th. Trong khi , cc nhim v cch mng c th tng ng v ph hp vi mc
tiu ca chin lc cch mng y, cc phng php, cch thc tc ng c th ph hp vi
nhng phng hng chin lc c bn y c thc hin bi cc t chc ng cc cp
thng qua cc chc nng, nhim v c th ca cp t chc y ca ng. Theo ngha ,
hot ng ra, t chc thc hin hiu qu cc nhim v cch mng ca cc cp y ng
da trn c s ng li chin lc, mc tiu v nhim v tng qut ca cng lnh, ca
ngh quyt i hi, han chp hnh trung ng, vn dng sng to vo cc chc nng c th
ca mi t chc ngl nhn t c bn thc hin thng li cc nhim v cch mng, gp
phn trc tip, quan trng vo hon thnh s mnh lch s ca giai cp cng nhn.
c) Vai tr ca ng trong lnh o cng tc o to, bi dng v s dng i ng
cn b cho cch mng.
- Cc ch trng, chnh sch v php lut ca nh nc c thc hin hiu qu n
u, hiu qu cao hay thp li ph thuc ch yu v trc ht bi nng lc lnh o, sc
chin u ca cc t chc cc cp c ng, ph thuc ch yu, trc ht vo nng lc lnh
o, sc chin u, tnh tin phong, gng mu,ca i ng cn b ch cht trong cc t
chc y v trong h thng chnh tr cc cp c ng o to, bi dng v s dng.
- Ch tch H ch Minh cng tng cp n vai tr quan trng ca i ng cn b
ng vin, ca h thng t chc ng i vi s nghip cch mng. V vy, mi chi b, mi
cn b ng vinu ra sc lm trn nhim v ca ng giao ph cho mnh, ton tm,
ton phc v nhn dn. l vic cn lm trc tin i mi, chnh n ng. Vi
V.I.L nin, mi ngi cn b cch mng l mt nh cch mng chuyn nghip; vi H Ch
Minh, cn b l gc ca cch mng. D tip cn di gc no, cng tc o to, bi
dng v s dng cn b.lun c coi l nhn t c bn, trc tip quyt nh thng li
ca s nghip cch mng, ca cng cuc ci to x hi c, xy dng x hi mi- x hi
XHCN v CSCN.
d) Vai tr ca ng trong vic xy dng, cng c mi lin h vi qun chng nhn
dn, xy dng v cng c khi i on kt dn tc, xy dng v cng c tnh on kt giai
cp cng nhn, nhn dn lao ng v nhn loi tin b trn th gii.
- Xt v gc l lun, s nghip gii phng giai cp cng nhn l ni dung ct li,
lin quan mt thit vi s nghip gii phng nhn loi khi mi p bc v bt cng x hi.
Trong s nghip y, giai cp cng nhn ng vai tr l giai cp tin phong, c s mnh lch
s dn dt nhn dn, dn tc, nhn loi trong cng cuc th tiu ch ngha t bn, xy dng
ch ngha cng sn. V l , s nghip y l s nghip khng phi ca ring giai cp cng
nhn. Lin minh cht ch vi giai cp v tng lp nhn dn lao ng, vi qung i qun
chng nhn dn lm nng ct cho khi i on kt dn tc v thc hin tnh on kt cc
7

quc gia dn tc.l nhn t ch yu, iu kin c bn giai cp cng nhn thc hin
thng li s mnh lch s ca mnh.
- Lch s cc thi i cch mng cng chng minh s cn thit phi thc hin s
lin minh ca mt giai cp cch mng vi cc giai cp v tng lp nhn dn lao ng b p
bc, b thng tr trong x hi, trong mi thi i cch mng. Thc tin ca phong tro cng
sn v cng nhn quc t cng chng minh rng, chng no v u, giai cp cng nhn,
thng qua chnh ng ca mnh, thc hin c khi lin minh y, chng v , cch
mng t c nhng thng li c bn quan trng. chng no v u, s lin minh vi cc
giai cp v tng lp nhn dn chm c thc hin hoc khng c thc hin, chng v
, cch mng gp kh khn, khng hong v thm ch tht bi.
Do , chm lo xy dng v cng c mi lin h mt thit vi qun chng nhn dn l
quy lut tn ti, pht trin ca ng cng sn. Thng qua mi quan h v bng vic chm
lo cng c mi quan h . ng ng vai tr l nhn t quyt nh i vi vic thc hin
thng li s mnh ca giai cp cng nhn.
3. Lin h vi vai tr ca ng cng sn Vit Nam.
- V mt lch s, 85 nm qua, k t khi thnh lp n nay, ng Cng sn Vit Nam
do Ch tch H Ch Minh sng lp v rn luyn l lc lng duy nht t chc vn ng, lnh
o, ng thi l ngi i tin phong, khng s hy sinh gian kh trong s nghip cch mng
u tranh ginh c lp dn tc, khng chin chng thc dn, quc xm lc. Cng cuc
i mi t nc do ng ta khi xng, lnh o 29 nm qua to nn v th mi ca Vit
Nam trong cng ng quc t. V l , ng Cng sn Vit Nam xc lp c v tr lnh
o Nh nc v x hi thng qua uy tn ca ng v nim tin ca nhn dn.
- V chnh tr - t tng, ng Cng sn Vit Nam ly Ch ngha Mc - L-nin v t
tng H Ch Minh lm nn tng t tng; mc tiu ca ng l xy dng mt x hi "dn
giu, nc mnh, dn ch, cng bng, vn minh". Mc tiu phn nh chn thc v khch
quan kht vng ca i a s qun chng nhn dn ta v ph hp vi xu th pht trin lch
s.
- V php l, vai tr lnh o ca ng c quy nh ti khon 1, iu 4 ca Hin
php nm 2013: ng Cng sn Vit Nam - i tin phong ca giai cp cng nhn, ng
thi l i tin phong ca nhn dn lao ng v ca dn tc Vit Nam, i biu trung thnh
li ch ca giai cp cng nhn, nhn dn lao ng v ca c dn tc, ly ch ngha Mc - L
nin v t tng H Ch Minh lm nn tng t tng, l lc lng lnh o Nh nc v x
hi. Vic Hin php quy nh vai tr lnh o ca ng Cng sn Vit Nam i vi Nh
nc v x hi l iu hon ton ph hp quyn dn tc t quyt, c ghi nhn trong Hin
chng Lin hp quc.
- ng Cng sn Vit Nam l i tin phong ca giai cp cng nhn, ng thi l i
tin phong ca nhn dn lao ng v ca dn tc Vit Nam.

Cu 4: Phn tch nhng c im c bn ca thi k qu t ch ngha t bn

ln ch ngha x hi; lin h vi thi k qu ln ch ngha x hi Vit Nam.
1. Nu nh ngha thi k qu t ch ngha t bn ln ch ngha x hi.
Thi k qu t ch ngha t bn ln ch ngha x hi l mt thi k lch s cn
thit giai cp cng nhn s dng chnh quyn, tc ng v hon thnh v cn bn ton b
s chuyn bin, qu t cc yu t, cc tin cn mang tnh t bn ch ngha tng bc
qu (chuyn bin) tr thnh cc yu t, cc tin x hi ch ngha, trn mi lnh vc c
bn ca i sng x hi.
Thi k qu t ch ngha t bn ln ch ngha x hi c tnh t khi giai cp cng
nhn ginh c chnh quyn cho n khi xy dng xong c s vt cht- k thut v nhng
quan h x hi cn bn ca ch ngha x hi.
2. c im c bn ca thi k qu t ch ngha t bn ln ch ngha x hi:
- Thi k au ko di v au n, thi k cch mng phi tri qua nhng kh
khn v cng to ln, c kh khn khch quan (kinh t lc hu, chin tranh, ni chin, s phn
kch quyt lit ca k th, s ph ri ca cc th lc r pht t sn,) ln kh khn ch quan
(nhng sai lm, vp vp, tht bi tm thi do thiu kinh nghim, do yu cu ln lao ca
nhim v xy dng x hi ch ngha v ci thin i sng nhn dn,,,). Do , thi k qu
ln ch ngha x hi l thi k phc tp v lu di. Song do ph hp vi quy lut pht trin
khch quan ca lch s, nn l kh khn trng thnh hn, kh khn cn phi vt
qua.
- L thi k u tranh giai cp quyt lit v c nhng t bin cch mng long tri, l
t, vi nhng ni dung mi, bng cc hnh thc v phng php so vi thi k u tranh
ginh chnh quyn. y l thi k u tranh giai cp nhm xa b ch c, xy dng ch
mi t gc n ngn, thi k hnh thnh nhng c trng ca ch ngha x hi, cn cc
thi k sau th ch ngha x hi pht trin trn c s ca chnh n. Cc t bin trong thi
k qu l ton din v lin tc: nhn dn lao ng t a v lm thu tng bc xc lp a
v lm ch, t ch t hu sang ch cng hu, t vn ha c, con ngi c sang vn ha
mi, con ngi mi x hi ch ngha,. Cc bc nhy vt trong cc lnh vc gn b cht
ch v lm tin cho nhau pht trin.
- Thi k qu ln ch ngha x hi biu hin r nt nht tnh c th dn tc. C
nhng c th l do cc nc, cc dn tc bc vo thi k qu c xut pht im v
trnh pht trin khng ging nhau: iu kin lch s, truyn thng lch s.khc nhau.
Khi ch ngha x hi c xc lp th tnh ng nht ngy cng cao hn. Tnh c th th
hin bc i, hnh thc, nhp , con ng pht tringia cc nc khng hon ton
ging nhau. Do , hn bt c thi k no, trong thi k qu cc ng cng sn phi vn
dng mt cch linh hot, sng to cc quy lut chung, nguyn l chung vo hon cnh c th
ca nc 1minh2, dn tc mnh.
3. Lin h vi thi k qu ln ch ngha x hi Vit Nam.
- Trn c s nhng lun im c tnh nguyn tc ca ch ngha Mc l nin v qu
ln ch ngha x hi, xut pht t hon cnh c th ca x hi Vit Nam vo thp k 30 ca
th k XX cho n nay, cho php chng ta khng nh: Qu ln ch ngha x hi Vit
Nam l s la chn ng n, ph hp vi thc t lch s.
- Trc ht, nhng thng li to ln c bn ca cch mng Vit Nam trong th k XX
gn lin v ph thuc vo nhn t c bn l s lnh o ng n, sng to ca ng cng
sn. Trong qu trnh lch s y, nc ta t mt nc thuc a na phong kin tr thnh
9

mt quc gia c lp, t do, pht trin theo con ng x hi ch ngha, c quan hy quc t
rng ri, c v th cng quan trng trong khu vc v trn th gii. Nhn dn ta t thn phn
n l tr thnh ngi lm ch t nc, lm ch x hi. t nc Vit Nam i ln ch
ngha x hi t mt nc c nn kinh t lc hu, trnh thp km ca lc lng sn xut
bc vo thi k y mnh cng nghip ha, hin a ha.
- Qu ln ch ngha x hi b qua ch t bn ch ngha, tc l b qua vic xc
lp v tr thng tr ca quan h sn xut v kin trc thng tng t bn ch ngha, nhng tip
thu, k tha nhng thnh tu m nhn loi t c di ch t bn ch ngha, c
bit v khoa hc v cng ngh pht trin nhanh lc lng sn xut, xy dng nn kinh t
hin i. Xy dng ch ngha x hi b qua ch t bn ch ngha, to ra s bin i v
cht ca XH trn tt c cc lnh vc l s nghip rt kh khn, phc tp, cho nn phi tri
qua mt thi k qu lu di vi nhiu chn ng, nhiu hnh thc t chc kinh t x hi
c tnh cht qu trong cc lnh vc ca i sng x hi din ra an xen, u tranh gia ci
mi v ci c.
- Bn cnh , cc tn d ca thc dn, phong kin cn nng n. Do , ni dung ch
yu ca u tranh giai cp trong giai on hin nay l thc hin thng li s nghip cng
nghip ha, hin i ha, gi vng nh hng x hi ch ngha, khc phc tnh trng nc
ngho, km pht trin; thc hin cng bng x hi, chng p bc, bt cng; u tranh ngn
chn v khc phc nhng t tng, hnh ng tiu cc, sai tri; u tranh lm tht bi mi
m mu v hnh ng chng ph ca cc th lc th ch; bo v c lp dn tc, xy dng
nc ta thnh mt nc x hi ch ngha phn vinh, nhn dn hnh phc.

10

Cu 5. Phn tch nhng c im c bn ca cch mng x hi ch ngha; lin h

vi thc tin cch mng Vit Nam.
1. Nu nh ngha cch mng x hi ch ngha.
Cch mng x hi ch ngha l mt khi nim c bn ca ch ngha x hi khoa hc
c dng ch cuc cch mng x hi do chnh ng ca giai cp cng nhn lnh o,
nhm thay th hnh thi kinh t x hi t bn ch ngha bng hnh thi kinh t x hi cng
sn ch ngha, thc hin thng li s mnh lch s ca giai cp cng nhn.
Theo ngha rng, cch mng x hi ch ngha l mt cuc cch mng din ra trn tt
c cc lnh vc c bn ca i sng x hi, nhm thay th ch c, ch t bn ch
ngha, bng ch x hi ch ngha v cng s ch ngha do ng cng sn, chnh ng ca
giai cp cng nhn lnh o, nhm thc hin thng li s mnh lch s ca giai cp cng
nhn l gii phng giai cp, gii phng dn tc v nhn loi khi mi p bc bc lt, bt
cng, em li cuc sng ngy cng hnh phc cho mi ngi.
Theo ngha hp, cch mng x hi ch ngha c hiu l mt cuc cch mng chnh
tr vi ni dung ch yu l ginh v gi chnh quyn; trong thit lp v khng ngng cng
c h thng chnh tr x hi ch ngha, tng bc xc lp, pht huy quyn dn ch ca giai
cp cng nhn v qun chng nhn dn lao ng di s lnh o cu ng cng sn c
coi l ni dung ct li v l bn cht ca h thng chnh tr y.
2. c im c bn ca cch mng x hi ch ngha
a) Cch mng x hi ch ngha l cuc cch mng ton din
- Cch mng x hi ch ngha l cuc cch mng ton din, din ra trn tt c cc lnh
vc ca i sng x hi: chnh tr, kinh t, vn ha, x hi v con ngi. Trong . Cch
mng trn lnh vc chnh tr c coi l iu kin tin quyt, m bo cho cch mng tip tc
ginh c nhng thng li ngy cng to ln trn cc lnh vc khc ca i sng x hi.
Nhng, cch mng x hi ch ngha ch thc s thng li khi cc c s kinh t, x hi, vn
ha, t tng ca ch ngha x hi c xc lp v cn bn.
- im tng ng gia cch mng x hi ch ngha vi cc cuc cch mng x hi
trc trong lch s l, cch mng x hi ch ngha cng c mc tiu u tin l ginh
chnh quyn xc lp a v thng tr ca giai cp c s mnh lch s lnh o cch mng. Sau
khi ginh chnh quyn, cc giai cp thng tr lun ch duy tr, bo v, do khng ngng
cng c hon thin quyn lc nh nc ca mnh. Trong cch mng x hi ch ngha, giai
cp cng nhn, thng qua chnh ng ca mnh, lnh o qun chng nhn dn lao ng
ginh chnh quyn v khng ngng cng c, hon thin quyn lc nh nc ca mnh.
- S khc bit cn bn gia cch mng x hi ch ngha vi cc cuc cch mng x
hi trc l, trong cc cuc cch mng trc , giai cp thng tr s dng quyn lc
thng tr ca mnh duy tr v bo v li ch chnh tr ca thiu s giai cp mnh; trong cch
mng x hi ch ngha, giai cp cng nhn vi tnh cch l giai cp thng tr cng s dng
quyn lc thng tr ca mnh duy tr v bo v li ch chnh tr cn bn ca giai cp mnh
trong quan h thng nht v c bn, ngy cng thng nht vi li ch ca nhn dn lao ng
v ton x hi, tng bc xc lp, pht trin cc iu kin, tin c bn, trn tt c cc lnh
vc: chinh t, chnh tr, vn ha x hi, .cho s t th tiu mnh vi t cch mt giai cp.
b) Cch mng x hi ch ngha l cuc cch mng trit nht trong lch s
- c im ny do chnh s mnh lch s khch quan ca giai cp cng nhn quy nh.
y l cuc cch mng nhm xa b ch ngha t bn, vi tnh cch l ch x hi c
xy dng trn c s ch s hu t nhn t bn ch ngha i vi t liu sn xut ch yu,
11

xy dng mt x hi pht trin trn c s ch s hu x hi i vi cc t liu sn xut

ch yu v do , khng cn c s sinh ra p bc v bc lt giai cp.
- Cc cuc cch mng x hi trc l s thay th ch s hu t nhn c, lc hu
bng ch s hu t nhn mi, tin b hn. Nhng d l mi, tin b hn, im mu cht
vn l duy tr v bo v li ch chnh tr cn bn ca thiu s giai cp c a v thng tr, i
din cho ch s hu t nhn y trong s i lp v cn bn vi li ch ca a s cc giai
cp, cc tng lp nhn dn lao ng v vi ton x hi.
- Cch mng x hi ch ngha th tri li, l cuc cch mng th tiu mi ch t hu
t nhn v t liu sn xut, m trc tip l ch s hu t nhn t bn ch ngha c s
ca s phn chia x hi thnh giai cp v i lp giai cp, l ngun gc su xa ca p bc vt
cng x hi.
- Tnh cht trit ca cch mng x hi ch ngha cn c hiu l cuc cch
mng x hi cui cng trong lch s nhn loi, k t khi x hi xut hin ch t hu, do
xut hin giai cp v i lp giai cp. Tnh trit ca cch mng x hi ch ngha cn
th hin ch, mc ch cao nht v cui cng ca cch mng y l nhm gii phng ton x
hi, giai phng con ngi.
c) Cch mng x hi ch ngha l cuc cch mng c tnh cht nhn dn rng ln
nht.
- Bt k cuc cch mng x hi no, ng lc c bn lun l qun chng nhn dn,
u c lnh o bi giai cp tin phong c s mnh lch s. Qun chng nhn dn lun l
ng lc ch yu, quyt nh d thng li ca cch mng.
- Trong cch mng x hi ch ngha cng vy, qun chng nhn dn tham gia v thc
s l ng lc ch yu, quyt nh s thng li ca cch mng. Nhng qun chng nhn dn
lao ng tham gia v tr thnh ng lc x hi ch yu ca cch mng x hi ch ngha
khng ch do b p bc, thng tr m iu quan trng hn l do li ch chnh tr ca h v li
ch ca giai cp cng nhn l thng nht v cn bn.
- Cch mng x hi ch ngha tng bc xa b nhng khc bit, tng bc to s
thng nht ngy cng cao v li ch gia cc giai cp, cc tng lp x hi, cc vng min
trong mi quc gia, gia cc quc gia dn tc khc nhau. Trn c s y, s tham gia ca cc
giai cp, cc tng lp, cc dn tc,ngy cng rng ri hn cho n khi, giai cp cng nhn
hon thnh s mnh lch s ca mnh, hon thnh cuc cch mng ca mnh, loi ngi bc
vo k nguyn mi, k nguyn cng sn ch ngha.
d) Cch mng x hi ch ngha l cuc cch mng din ra rt gay go, phc tp, kh
khn v lu di nht trong lch s.
- Tnh cht gay go, phc tp, kh khn v lu di ca cch mng x hi ch ngha
khng ch l do s phn khng tt yu ca cc giai cp thng tr b lt v cc th lc
phn ng khc m ch yu l do ni dung ton din v tnh trit ca cuc cch mng y
quy nh.
- Ngoi ra, tnh cht gay go, phc tp, lu di ca cch mng x hi ch ngha cn do
nhng hn ch, sai lm kh trnh khi ca bn thn giai cp cng nhn v ng ca n trong
qu trnh lnh o cch mng v nh hng ca t tng t sn v tiu t sn trong x hi
cn rt lu di. V vy, giai cp cng nhn khng th hon thnh cuc cch mng ny trong
mt sm, mt chiu m thm ch c lc, c ni c th gp phi nhng kh khn, th thch,
thm ch c c nhng tht bi tm thi, cc b.
e) Cch mng x hi ch ngha l mt cuc cch mng mang tnh quc t su sc.
12

- S thng li ca cuc cch mng x hi ch ngha khng ch l kt qu ca qu trnh

vn ng nhng mu thun trong tng quc gia m cn gn lin trc tip vi qu trnh vn
ng ca cc mu thun trong i sng nhn loi. Cuc cch mng x hi ch ngha d thng
li trc tin trong phm vi quc gia, dn tc nhng n lun l kt qu ca s kt hp gia
sc mnh trong nc vi sc mnh ca phong tro cch mng th gii v ca nhn loi tin
b, ca s kt hp gia ch ngha yu nc chn chnh vi ch ngha quc t v sn trong
sng.
- Cch mng x hi ch ngha cng ging nh nhng cuc cch mng x hi tng din
ra trong lch s cng bt u bng vic ginh chnh quyn nhng quc gia dn tc m
cc mu thun ch yu ca th gii c bc l gay gt, m u cho mt thi i chuyn
bin cch mng t x hi c ln x hi mi trn phm vi th gii. Vi ngha , cch mng
x hi ch ngha ch c th thnh cng khi c din ra thng li trn phm vi th gii trong
hu ht cc quc gia dn tc. Nhng cch mng x hi ch ngha ch c th thng li trn
phm vi th gii khi n c din ra v thng li trc ht, ln lt tng quc gia dn tc.
3. Lin h vi thc tin cch mng Vit Nam.
Trung thnh vi cc nguyn tc phng php lun ca ch ngha Mc L nin v l
lun cch mng x hi ch ngha, trn c s phn tch c th cc mu thun c bn ca x
hi Vit Nam u th k XX, H Ch Minh v ng ta bo v, vn dng sng to a ra
nhng lun im quan trng b sung v lm phong ph thm l lun y. l:
- Giai cp cng nhn Vit Nam, thng qua chnh ng ca mnh s c th v cn phi
nm ly quyn lnh o cuc cch mng t sn kiu mi Vit Nam, l cuc cch mng
Dn tc Dn ch Nhn dn. Ch c nh th mi gii quyt trit mu thun ch yu ca x
hi Vit Nam x hi thuc a, na phong kin.
- Trong qu trnh lnh o v thc hin cuc cch mng y, giai cp cng nhn c th
thit lp c khi lin minh vng chc vi giai cp nng dn v tng lp tr thc. Khi lin
minh ny khng ch l ng lc ch yu m bo thng li cch mng dn tc dn ch nhn
dn m cn l nn tng x hi ca ch mi, l nng ct ca khi i on kt ton dn tc
ng lc x hi to ln m bo s thng li ca cch mng x hi ch ngha.
- Ginh thng li trong cuc cch mng dn tc dn ch nhn dn, giai cp cng nhn
s thit lp c chnh quyn chuyn chnh dn ch nhn dn - tin chuyn sang lm
nhim v ca chuyn chnh v sn trong cch mng x hi ch ngha.
Ch tch H Ch Minh nhn mnh rng, nu khng i c li ch dn tc th li
ch giai cp ca giai cp cng nhn vn nm cng khng th i c. Li ch dn tc chnh
ng ch c th ginh c, gi c ng thi vi ginh v thc hin li ch giai cp.

13

Cu 6. Trnh by c trng c bn ca nn dn ch XHCN; lin h vi qu trnh

i mi nn dn ch Vit Nam hin nay.
1. Nu nh ngha nn dn ch x hi ch ngha.
Dn ch x hi ch ngha l hnh thc t chc nh nc ca giai cp cng nhn vi h
thng chnh tr tng ng m c trng c bn l tha nhn quyn lc chnh tr ca giai cp
cng nhn, ca qung i qun chng nhn dn lao ng.
Nn dn ch x hi ch ngha l mt tp hp (h thng) cc thit ch nh nc, x hi
c xc lp, vn hnh v tng bc hon thin nhm m bo thc hin trn thc t, ngy
cng y cc quyn lc chnh tr ca giai cp cng nhn; ca cc giai cp v tng lp nhn
dn khc v ca ton x hi.
2. c trng c bn ca nn dn ch.
a) Nn dn ch x hi ch ngha l nn dn ch mang tnh lch s.
- Mi nn dn ch u mang tnh lch s. Tnh lch s ca nn dn ch x hi ch
ngha th hin trc ht ch, nn dn ch y ch ra i trong nhng iu kin v tin
chnh tr xc nh, tn ti bin i trong mi quan h bin chng vi nhng c s kinh t x
hi, chnh tr x hi xc nh. Trong , nhng li ch chnh tr c bn ca giai cp cng
nhn gi vai tr chi phi, quyt nh n bn cht, cc hnh thc v phng thc thc thi
quyn lc chnh tr ch yu ca nn dn ch. Nn dn ch x hi ch ngha ra i l sn
phm tt yu ca cuc u tranh v tay giai cp cng nhn, xc lp b my nh nc ca giai
cp cng nhn do ng cng sn lnh o.
- Nn dn ch x hi ch ngha tn ti, tng bc pht trintrong mi quan h bin
chng vi nhng iu kin, tin kinh t -x hi v chnh tr-x hi xc nh. Nhng iu
kin v tin ny li lun vn ng v bin i tng bc cng vi s vn ng, pht trin
ca cch mng do tc ng ch ng, t gic ca qun chng nhn dn do ng cng sn
lnh o. Nn dn ch x hi ch ngha s tt yu tri qua cc giai on c bn: thi k qu
t ch ngha t bn ln ch ngha x hi; trong thi k xy dng ch ngha x hi, cc
iu kin, tin ca ch ngha cng sn c tng bc xc lp v cng c.
- Trong qu trnh ra i, pht trin ca mnh, nn dn ch x hi ch ngha c th k
tha cc gi tr ca nn dn ch t sn v hnh thc, phng thc thc thi, vn hnh dn ch,
pht trin v tng bc hon thin cc gi tr y theo hng m bo quyn lc chnh tr
ngy cng thuc v nhn dn.
b) Nn dn ch x hi ch ngha l nn dn ch mang bn cht giai cp ca giai cp
cng nhn, ng thi l nn dn ch i chng, dn ch cho i a s.
- Vi tnh cch l giai cp trung tm ca thi i, c s mnh lch s th tiu ch ngha
t bn, xy dng ch ngha cng sn.s nghip u tranh t gii phng ca giai cp cng
nhn tr thnh ht nhn, ni dung ct li v l b phn hu c ca cuc u tranh chung ca
nhn loi, ca x hi v tin b, cng bng x hi thc s.
- Vi tnh cch l nn dn ch ph nh bin chng v i lp vi nn dn ch t sn
x hi ch ngha, nn dn ch x hi ch ngha l nn dn ch mang bn cht ca giai cp
cng nhn, giai cp c li ch chnh tr c bn i lp vi giai cp t sn. Bn cnh , li
ch chnh tr c bn ca giai cp cng nhn li thng nht, ngy cng thng nht vi li ch
chnh tr c bn ca nhn dn lao ng, b phn dn c ng o nht v chim i a s
trong x hi.
- Nn dn ch x hi ch ngha c xy dng trn c s pht huy, th hin ngy cng
y , trn thc t quyn dn ch ca nhn dn m nng ct l ca lin minh ca giai cp
cng nhn vi qung i qun chng nhn dn lao ng. Cng vi qu trnh cch mng x
14

hi ch ngha v qu trnh xy dng nn dn ch x hi ch ngha, khi lin minh ny ngy

cng ng o, ngy cng tr thnh nn tng ca khi i on kt ton dn tc di s lnh
o ca ng cng sn ca giai cp cng nhn.
c) Nn dn ch x hi ch ngha l nn dn ch c tnh cht dn tc, ng thi li
mang tnh nhn loi.
- Nn dn ch x hi ch ngha c xy dng trc ht trong lng tng quc gia dn
tc, trn c s nn vn ha x hi ch ngha vi ni dung tin tin, m bn sc dn tc.
Vi tnh cch l mt gi tr vn ha, nn dn ch x hi ch ngha s k tha cc gi tr vn
ha truyn thng lin quan xy dng, qun l t nc ca lch s dn tc.
- Nn dn ch x hi ch ngha khng ch tn ti trong mi quc gia dn tc, m n
cn tr thnh ph bin trong mi quc gia. Ngay t khi ra i trong tng quc gia dn tc,
nn dn ch x hi ch ngha l nn dn ch mang tnh ph bin, tnh nhn loi.
d) Nn dn ch x hi ch ngha l nn dn ch cui cng trong lch s - l nn dn
ch t tiu vong.
- Vi tnh cch l ch nh nc, cc nn dn ch trong lch s nhn loi l sn
phm ca cc cuc cch mng x hi, c xc lp trn c s kinh t l ch t hu t
nhn i vi cc t liu sn xut. Nhng nn dn ch y, v bn cht l dn ch cho thiu s
giai cp thng tr, l nhng giai cp i din cho cc ch s hu t nhn, c li ch chnh
tr c bn i lp vi li ch ca qung i qun chng nhn dn lao ng, vi li ch chnh
tr c bn chnh ng ca ton dn tc v vi ton x hi. S pht trin khch quan ca sn
xut, kinh t ko theo nhng phat trin tng ng trong chnh tr.tt yu dn n s b dit
vong ca nhng nn dn ch y.
- Nn dn ch x hi ch ngha th tri li, l sn phm tt yu ca cuc cch mng x
hi ch ngha do chnh ng ca giai cp cng nhn lnh o. Do a v kinh t-x hi khch
quan trong phng thc sn xut, giai cp cng nhn l sn phm, l i din cho lc lng
sn xut tin b, cch mng ca mt phng thc sn xut mi ra i t trong lng ch
ngha t bn. Do , n quy nh s thng nht v li ch chnh tr c bn ca giai cp
cng nhn vi li ch chnh tr ca nhn dn lao ng, vi dn tc v ton x hi.
3. Lin h vi qu trnh i mi nn dn ch Vit Nam hin nay.
- Ch x hi ch ngha l ch do nhn dn lm ch. Dn ch l mc tiu ng
thi l ng lc ca cng cuc i mi.
- Qu trnh dn ch ha tuy t c nhng thnh tu to ln, nhng trc nhng
yu cu mi cn phi tip tc y mnh hn na dn ch ha.
- Qu trnh dn ch ha nc ta cn c nhiu bt cp: vi phm quyn dn ch ca
nhn dn, khiu kin, bt bnh cn ph bin.
- thc dn ch, nng lc thc hnh dn ch ca nhn dn cn thp.

15

Cu 7. Trnh by ni dung lin minh ca giai cp cng nhn trong cch mng
XHCN Vit Nam; lin h vi thc tin lin minh cng-nng-tr thc a phng.
1. Nu nh ngha lin minh ca giai cp cng nhn trong cch mng x hi ch
ngha.
Lin minh giai cp trong cc cuc cch mng x hi l mt hnh thc lin kt gia mt
bn l giai cp cch mng, c s mnh lch svi mt bn l cc giai cp, tng lp b p
bc, b thng tr trong x hi, nhm mc tiu u tranh th tiu b my ca giai cp thng tr,
thit lp quyn thng tr ca ch x hi mi ph hp vi li ch ca giai cp l trung tm,
ht nhn ca khi lin kt .
Lin minh ca giai cp cng nhn trong cch mng x hi ch ngha l mt hnh thc
lin kt, hp tc gia giai cp cng nhn vi cc giai cp v tng lp nhn dn lao ng trong
c cu x hi giai cp ca mt quc gia dn tc c th, trong nhng giai on c th ca
tin trnh cch mng x hi ch ngha v xy dng ch ngha x hi.
2. Ni dung lin minh ca giai cp cng nhn trong cch mng x hi ch ngha
Vit Nam: Lin minh ca giai cp cng nhn nc ta hin nay l lin minh gia giai cp
cng nhn vi giai cp nng dn v tng lp tr thc.
a) Ni dung chnh tr ca lin minh ca giai cp cng nhn vi giai cp nng dn v
tng lp tr thc trong cch mng x hi ch ngha.
- Trong cng cuc xy dng ch ngha x hi, mc tiu, li ch cao nht ca giai cp
cng nhn, nng dn v tng lp tr thc l xy dng thnh cng ch ngha x hi, thc hin
s gii phng trit con ngi. Trong mi giai on, mi thi k, ni dung chnh tr ca
lin minh c th hin c th nh sau:
+ Lin minh gia giai cp cng nhn vi giai cp nng dn v tng lp tr thc nhm
xy dng Nh nc php quyn ca dn, do dn, v dn, xy dng ch dn ch x hi ch
ngha.
+ Xy dng, cng c khi lin minh gia giai cp cng nhn vi giai cp nng dn v
tng lp tr thc nhm m bo v tng cng s lnh o ca ng, to c s cho ng li
chnh sch ca ng c thc hin, gp phn tng cng cng tc xy dng ng t pha
nhn dn.
+ Xy dng, cng c khi lin minh gia giai cp cng nhn vi giai cp nng dn v
tng lp tr thc trn c s ca h t tng ca ch ngha Mc L nin.
- nc ta hin nay, ni dung chnh tr c bn, xuyn sut ca lin minh giai cp cng
nhn vi giai cp nng dn v tng lp tr thc l gi vng nh hng x hi ch ngha cho
cng cuc i mi, l vic xc lp h t tng Mc L nin, t tng H Ch Minh trong i
sng tinh thn ca x hi, xy dng nh nc php quyn x hi ch ngha ca dn, do dn
v v dn; tng bc thc hin i mi h thng chnh tr, xy dng ch dn ch x hi
ch ngha, bo m ton b quyn lc thuc v nhn dn.
b) Ni dung kinh t ca lin minh ca giai cp cng nhn vi giai cp nng dn v
tng lp tr thc trong cch mng x hi ch ngha.
- y l ni dung c bn nht, c ngha quyt nh i vi vic thc hin cc ni
dung chnh tr, x hi. l vic thc hin s kt hp hi ha li ch kinh t gia ba ch th:
cng nhn, nng dn, tr thc.

16

- Vi phm nguyn tc s kt hp hi ha v li ch kinh t, ngha l s ph v c s

kinh t ca vic xy dng, cng c lin minh gia giai cp cng nhn vi giai cp nng dn
v tng lp tr thc.
- Ni dung kinh t ca lin minh gia giai cp cng nhn vi giai cp nng dn v tng
lp tr thc th hin vic gn cng nghip vi cng nghip v khoa hc cng ngh; tng
bc ci to, hon thin quan h sn xut, xy dng c cu kinh t v c ch qun l kinh t
theo ngnh, lnh th v trn ton x hi; xy dng chin lt pht trin kinh t - x hi v
cc chnh sch kinh t c th bo m s pht trin nhp nhng ca cc thnh phn kinh t
trong nn kinh t thng nht.
- i vi nc ta hin nay, mc tiu pht trin kinh t - x hi l tng trng cao, bn
vng v c hiu qu; n nh vng chc kinh t v m, chun b cc tin cho bc pht
trin cao hn, ch yu l pht trin ngun nhn lc, khoa hc v cng ngh, c s h tng v
hon thin th ch, iu tra nm bt nhu cu, xy dng c cu kinh t, to dng c ch thc
hin nhm xc lp mi lin minh v kinh t gia cc giai cp v tng lp nhn dn trong x
hi y mnh cng nghip ha, hin i ha t nc.
c) Ni dung x hi ca lin minh ca giai cp cng nhn trong cch mng x hi ch
ngha Vit Nam hin nay, c th hin vic giai quyt nhng vn sau:
- Gii quyt vic lm v to vic lm c thu nhp cao cho ngi lao ng nhm gim
tnh trng tht nghip thnh th, thiu vic lm nng thn.
- Thc hin xa i gim ngho, n p ngha, bo tr x hi v cc hot ng
nhn o, t thin.
- Chm sc v bo v sc khe, nng cao th cht cho nhn dn.
- Nng cao dn tr, o to nhn lc, bi dng nhn ti, thc hin bnh ng gia nam
- n v s gii phng v mt x hi gia lao ng tr c v lao ng chn tay, thu hp khong
cch gia cc min dn c, trn c s pht trin mnh khoa hc cng ngh.
- y mnh cng tc dn s-KHHG, thc hin gia nh hnh phc, bnh ng v xy
dng gia nh vn ha, thc hin bnh ng gii trong nhn dn lao ng v trong x hi.
- y li t nn x hi, thc hin ng b cc bin php gio dc, kinh t, hnh chnh
v php lut, phng, chng c hiu qu cc t nn x hi, nht l t nn c bc, mi dm,
ma ty, trm cp,
3. Lin h vi thc tin lin minh cng-nng-tr thc a phng.
- Thc trng ca khi lin minh
- Cc hnh thc hp tc lin doanh lin kt gia cng nhn nng dn tr thc nh
nc.
- Nhng vn t ra cn gii quyt nhm tng cng v cng c khi lin minh.

17

Cu 8. Trnh by ni dung ca nn vn ha x hi ch ngha; lin h vi qu trnh

xy dng nn vn ha x hi ch ngha Vit Nam hin nay.
1- nh ngha nn vn ha x hi ch ngha
Nn vn ha x hi ch ngha l mt tp hp cc phng thc c ch, t chc v thit
ch x hi trong hot ng sng to nhm p ng ngy cng tt hn nhu cu tinh thn ca
giai cp cng nhn, nhn dn lao ng v ton x hi trn c s h t tng Mc L nin
ch dn ch x hi ch ngha, nn kinh t x hi ch ngha. Theo ngha , nn vn ha
x hi ch ngha ra i, tn ti v phat trin l s ph nh bin chng i vi cc nn vn
ha xut hin trong lch s, i vi cc gi tr vn ha v nn vn ha ca tng quc gia
dn tc, m din ra cuc cch mng x hi ch ngha. S ra i, pht trin ca nn vn
ha x hi ch ngha, theo , cn l sn phm ca qu trnh tip bin sng to i vi cc
gi tr vn ha chung, ph bin ca nhn loi hng vo mc ch xy dng, pht trin nn
vn ha x hi ch ngha v ca ch x hi ch ngha ni chung trong mi quc gia dn
tc trong cng cuc xy dng ch ngha x hi ca quc gia dn tc .
Nn vn ha x hi ch ngha, theo tip cn h thng cu trc, s bao gm cc thnh
t c bn: th nht, tng th cc gi tr vn ha tinh thn c th v cn phi duy tr, bo tn
v sng to nhm tha mn cc nhu cu tiu dng ca x hi; th hai, tp hp cc thit ch
nh nc, thit ch vn ha x hi cng mt h thng phng tin, cng c, chun mc
c xc lp, vn hnh nhm iu chnh cc hot ng sng to, tiu dng cc gi tr vn ha
v th ba, ton b cc cng ng ngi, cc giai cp v tng lp x hi c bn l ch th ca
nn vn ha x hi ch ngha.
2/ Ni dung ca nn VH XHXN:
- Ni dung tin tin ca vn ha x hi ch ngha:
+ VH.XHCN ly ch ngha Mc-Lnin lm nn tng t tng v chng li ch trng
phi tnh ng trn lnh vc vn ha.
+ Vn ha x hi ch ngha phc v c lc cho s nghip ci to x hi c xy dng x
hi mi, xy dng l tng sng mi, quan im thm m mi, mang li li ch cho qung
i qun chng lao ng.
- Ni dung nhn o ca vn ha x hi ch ngha :
Vn ha x hi ch ngha nng cao nng lc cho con ngi xy dng li sng nhn i v
tha, tnh ngha vn minh v con ngi v x hi loi ngi. Vn ha x hi ch ngha cn ph
phn ci xu, ci c, li sng thc dng, v n, bi ngha... qua , hng con ngi ti ci
chn, thin, m.
- Ni dung dn ch ca vn ha x hi ch ngha:
Trong qu trnh xy dng ch ngha x hi, quan h s hu x hi vi cc t liu sn
xut dn dn c xc lp, khng ngng c cng c, hon thin, nhn dn lao ng tng
bc tr thnh ch nhn thc s, ngy cng y ca nn vn ha x hi ch ngha,
Tnh dn ch ca vn ha x hi ch ngha cn gio dc nhn dn hiu bit v quyn v
ngha v cng dn, nng cao thc v nng lc lm ch ca cng dn trn cc lnh vc ca
i sng.
- Ni dung dn tc ca vn ha x hi ch ngha
Vn ha l mt trong nhng c trng ca dn tc. Thi k qu t ch ngha t bn
ln ch ngha x hi l thi k xy dng dn tc x hi ch ngha. Cng cuc xy dng ch
ngha x hi din ra trong tng dn tc, v vy, vn ha x hi ch ngha, ni mt cch khch
quan, khng th khng mang tnh dn tc.
18

Trong qu trnh hi nhp, ton cu ha hin nay, tip thu chn lc cc gi tr vn ha

hin i ca nhn loi pht trin l nhu cu khch quan. S tip thu chn lc i vi cc
gi tr li ch c th c thc hin c hiu qu, to ra kh nng pht trin vn ha bn
vng trn c s gi vng v k tha mt cch tt nht cc gi tr vn ha truyn thng ca
mi quc gia dn tc
3. Lin h vi qu trnh xy dng nn vn ha x hi ch ngha Vit Nam hin nay.
- Thc trng nn vn ha x hi ch ngha Vit Nam hin nay:
Qua hng ngn nm dng nc v gi nc dn tc Vit Nam xy dng nn mt nn
vn ha c Ni dung phong ph v sc sng mnh lit.
Vn ha Vit Nam hun c ln tm hn, kh phch, bn lnh Vit Nam lm rng r
lch s v vang ca dn tc. Bng lao ng sng to v ch u tranh bn b kin cng
nhn dn ta xy p ln mt nn vn ha kt tinh sc mnh v in m du n bn sc dn
tc, chng minh sc sng mnh lit v s trng tn ca dn tc Vit Nam. Vn ha Vit
Nam to thnh nhng gi tr bn vng, c lu truyn v pht trin qua nhiu th h to
nn nhng truyn thng quy sbasu ca dn tc l lng yu nc, nhn ngha, cn c thng
minh ti hoa trong lao ng sn xut, tnh cng ng su sc, tnh khoan dung d thch ng,
gn gi vi thin nhin, tm hn bnh d.
Trong thi i H Ch Minh vi ng li vn ha ng n v sng to ca ng, vn
ha Vit Nam tip tc c pht huy gp phn quyt nh vo nhng thng li to ln
trong s nghip gii phng dn tc v xy dng ch ngha x hi. Qu trnh i mi t nc
hn 25 nm qua, vn ha Vit Nam t c nhng thnh tu quan trng, ng thi cng
bc l nhng mt yu km.
Cn c vo ni dung c bn ca Ngh quyt Trung ng 6 v Ngh quyt Trung ng 10
kha IX cho thy, s nghip xy dng nn vn ha Vit Nam tin tin, m bn sc dn
tc k t sau cng vn ha Vit Nam v Ngh quyt Trung ng 5 kha VIII n nay
t nhiu thnh tu to ln quan trng, song cng cn tn ti mt s thiu st.
a. Nhng thnh tu
Mt l, v t tng o c li sng
ng li i mi t nc theo nh hng x hi ch ngha m ng v nhn dn la
chn lm thay i b mt t nc trn nhiu lnh vc. Theo Ngh quyt Trung ng 5
VIII, ng ta nhn nh vn ha t nhng thnh tu sau:
Vic xc lp ch ngha Mc L nin v t tng H Ch Minh lm nn tng t tng
lm cho i sng tinh thn x hi pht trin ng hng.
Nhng vic lm thit thc hng v ci ngun, v cch mng v khng chin, tng
nh cc anh hng dn tc, qu trng cc danh nhn vn ha, n n p ngha nhng ngi
c cng gip nhng ngi hon nn tr thnh phong tro qun chng.
Hai l, s nghip gio dc o to, khoa hc v cng ngh.
S nghip gio dc thu c nhng thnh tu quan trng gp phn to ln trong nng
cao dn tr, o to bi dng ngun nhn lc, pht hin v bi dng nhn ti cho t nc.
Trnh dn tr, hc vn ca nhn dn tng ln ng k.
Ba l, trn lnh vc vn hc ngh thut v truyn thng i chng
Cc hot ng sng to c bc pht trin mi, nhiu b mn ngh thut truyn thng
c gi gn hot ng l lun ph bnh t c nhng kt qu tch cc, khng nh
mnh m vn ngh cch mng v khng chin, y li mt bc NHNG quan im sai
tri
19

Vn hc cc dn tc thiu s c bc tin ng k. i ng nhng nh vn ha ngi

dn tc thiu s pht trin c v s lng v cht lng, c nhng ng gp quan trng vo
hu ht cc lnh vc vn hc, ngh thut.
Hot ng truyn thng v truyn thng i chng pht trin nhanh c v s lng v
quy m
Bn l, giao lu vn ha vi nc ngoi tng bc c m rng
Trn c s thc hin ng li i ngoi c lp, t ch theo hng a dng ha, a
phng ha, hi nhp ngy cng y vo qu trnh pht trin quc t, hot ng vn ha
ca Vit Nam c nhng bc i kh vng chc v thu c nhiu kt qu kh quan. iu
v ang to iu kin d nhn dn dc tip xc rng ri vi nhng thnh tu ca vn
ha nhn loi, ng thi gii thiu vi nhn dn cc nc nhng gi tr tt p c o ca
vn ha Vit Nam.
Nm l, h thng th ch vn ha c m rng v tng bc hon thin
H thng cc thit ch vn ha ca Vit Nam t sau khi t nc bc vo thi k qu
ln ch ngha x hi tip tc c cng c v pht trin. iu v ang khuyn khch
nhn dn tham gia vo s nghip xy dng vn ha trn c hai mt sng to v hng th.
ng v Nh nc quan tm tng cng b my t chc, ban hnh nhng vn bn php
lut nhm iu chnh hot ng ca ngnh vn ha. Mt b phn quan trng thit ch vn
ha c nhng phng thc hot ng mi c hiu qu.
b. Nhng hn ch, yu km
Th nht, v nhn thc t tng o c li sng
Trc nhng bin ng chnh tr phc tp trn th gii mt s ngi dao ng, nghi ng
con ng i ln ch ngha x hi, ph nhn nhng thnh qu ca ch ngha x hi hin thc
trn th gii, ph nhn con ng i ln ch ngha x hi v lch s cch mng di s lnh
o ca ng nc ta.
T sng bi nc ngoi, coi thng nhng gi tr vn ha dn tc, chy theo li sng
thc dng c nhn v k, gy hi n thun phong m tc Hin tng quan liu ca quyn
sch nhiu nhn dn, kn ca b phi kh ph bin.
Th hai, trn lnh vc gio dc o to
Nhiu biu hin tiu cc lm cho x hi lo lng nh suy thoi o l trong quan h thy
tr, b bn, mi trng s phm xung mt b phn hc sinh, sinh vin, coi nh gio dc o
c thm m v cc b mn chnh tr, khoa hc x hi v nhn dn.
Th ba, v i sng vn hc ngh thut cn nhng mt bt cp
Rt t tc phm t nh cao tng xng vi s nghip cch mng v khng chin v i
ca dn tc cng nh thnh qu ca cng cuc i mi. Trong sng tc v l lun ph bnh,
c lc ny sinh khuynh hng ph nhn thnh tu vn hc cch mng v khng chin, i
lp vn ngh vi chnh tr, nhn x hi vi thi bi quan. Mt vi tc phm vit v khng
chin khng phn bit chin tranh chnh nghi vi chin tranh phi ngha. Xu hng
thng mi ha chiu theo nhng th hiu thp km lm cho chc nng gio dc t tng
v thm m ca vn hc ngh thut b suy gim.
Tim lc i ng sng tc, nghin cu l lun, ph bnh vn hc ngh thut cn yu.
Mt s ngnh ngh thut nh in nh sn khu, c bit l sn khu truyn thng gp rt
nhiu kh khn.
Th t, v thng tin i chng cn nhiu sn phm cht lng thp
Bo ch cha biu dng ng mc nhng in hnh tin tin trn cc lnh vc, cha
thc s ph phn kp thi nhng vic lm sai tri vi ng li ca ng, php lut ca Nh
20

nc v o c x hi. Khuynh hng thng mi ha kh ph bin. Mt s nh bo vi

phm o c ngh nghip, thng tin thiu trung thc gy tc ng xu n d lun x hi.
Th nm, v giao lu vn ha vi nc ngoi cha tch cc v ch ng
Hot ng giao lu vn ha vi nc ngoi cha tch cc v ch ng cn nhiu s h.
S vn ha phm c hi, pahrn ng xm nhp vo nc ta cn qu ln, trong khi s tc
phm vn ha c gi tr ca ta a ra bn ngoi cn qu t.
Th sau, trong xy dng th ch vn ha cn chm v nhiu thiu st
Cng tc o to cn b lnh o v qun l ngnh vn ha cha p ng yu cu.
nhiu vng nng thn nht l vng su, vng xai sng vn ha cn qu ngho nn.
Trc nhng kh khn, thch thc i hi ng ta phi xc nh phng hng
chin lc, c quan im ch o v c nhng gii php thit thc lnh o xy dng v
pht trin nn vn ha x hi ch ngha nc ta.
3/ Quan im ch o qu trnh xy dng nn vn ha x hi ch ngha Vit Nam
hin nay
Trn c s tng kt qu trnh thc hin nhng nhim v ca xy dng nn vn ha Vit
Nam tin tin, m bn sc dn tc c ra ti ngh quyt Trung ng 5 kha VIII, Kt
lun Hi ngh Ban Chp hnh trung ng 10 kha IX tip tc khng nh 5 quan im ch
o v xy dng nn vn ha x hi ch ngha Vit Nam hin nay l:
Mt l, vn ha l nn tng tinh thn ca x hi, va l mc tiu va l ng lc thc
y s pht trin kinh t x hi
Hai l, nn vn ha m chng ta xy dng l nn vn ha tin tin, m bn sc dn
tc
Ba l, nn vn ha Vit Nam l nn vn ha thng nht m a dng trong cng ng
cc dn tc Vit Nam
Bn l, xy dng v pht trin vn ha l s nghip ca ton dn do ng lnh o
trong i ng tr thc gi vai tr quan trng.
Nm l, vn ha l mt mt trn xy dng v pht triern vn ha l s nghip cch
mng lu di foi hi phi c ch cch mng v s kin tr, thn trng
4. Phng hng v gii php c bn trong chin lc xy dng nn vn ha x
hi ch ngha Vit Nam
Cng lnh xy dng t nc trong thi k qu ln ch ngha x hi (b sung, pht
trin nm 2011) tip tc khng nh phng hng xy dng nn vn ha x hi ch ngha
m Ngh quyt Trung ng 5 kha VIII. Cng lnh ch r phng hng xy dng nn vn
ha x hi ch ngha nc ta hin nay l: Xy dng nn vn ha Vit Nam tin tin, m
bn sc dn tc, pht trin ton din, thng nht trong a dng, thm nhun su sc tinh
thn nhn vn, dn ch, tin b; lm cho vn ha gn kt cht ch v thm su vo taofn b
i sng x hi, tr thnh nn tng tinh thn vng chc, sc mnh ni sinh quan trng cu
pht trin
thc hin tt phng hng trn, vn kin i hi XI ca ng a ra cc gii
php ch yu sau:
Mt l, cng c v tip tc xy dng mi trng vn ha lnh mnh, phong ph a
dng
Hai l, pht trin s nghip vn hc ngh thut, pht huy cc gi tr di sn vn ha
truyn thng cch mng
Ba l, pht trin h thng thng tin i chng
Bn l, m rng v nng cao hiu qu hp tc quc tn v vn ha
21

Cu 9: Chng minh rng, vn ha x hi ch ngha l nn tng tinh thn, l mc

tiu v ng lc ca s nghip xy dng ch ngha x hi; lin h vi nn vn ha ca
Vit Nam.
1. nh ngha vn ha x hi ch ngha :
Nn vn ha x hi ch ngha l mt tp hp cc phng thc c ch, t chc v thit
ch x hi trong hot ng sng to nhm p ng ngy cng tt hn nhu cu tinh thn ca
giai cp cng nhn, nhn dn lao ng v ton x hi trn c s h t tng Mc L nin
ch dn ch x hi ch ngha, nn kinh t x hi ch ngha. Theo ngha , nn vn ha
x hi ch ngha ra i, tn ti v phat trin l s ph nh bin chng i vi cc nn vn
ha xut hin trong lch s, i vi cc gi tr vn ha v nn vn ha ca tng quc gia
dn tc, m din ra cuc cch mng x hi ch ngha. S ra i, pht trin ca nn vn
ha x hi ch ngha, theo , cn l sn phm ca qu trnh tip bin sng to i vi cc
gi tr vn ha chung, ph bin ca nhn loi hng vo mc ch xy dng, pht trin nn
vn ha x hi ch ngha v ca ch x hi ch ngha ni chung trong mi quc gia dn
tc trong cng cuc xy dng ch ngha x hi ca quc gia dn tc .
Nn vn ha x hi ch ngha, theo tip cn h thng cu trc, s bao gm cc thnh
t c bn: th nht, tng th cc gi tr vn ha tinh thn c th v cn phi duy tr, bo tn
v sng to nhm tha mn cc nhu cu tiu dng ca x hi; th hai, tp hp cc thit ch
nh nc, thit ch vn ha x hi cng mt h thng phng tin, cng c, chun mc
c xc lp, vn hnh nhm iu chnh cc hot ng sng to, tiu dng cc gi tr vn ha
v th ba, ton b cc cng ng ngi, cc giai cp v tng lp x hi c bn l ch th ca
nn vn ha x hi ch ngha.
2. Vn ha l nn tng tinh thn, l mc tiu v ng lc ca s nghip xy dng ch
ngha x hi.
Trn c s tng kt qu trnh thc hin nhng nhim v ca xy dng nn vn ha Vit
Nam tin tin, m bn sc dn tc c ra ti Ngh Quyt Trung ng 5 kha VIII,
kt lun hi ngh BCH trung ng 10 kha IX, tip tc khng nh 5 quan im ch o v
xy dng nn van ha XHCN Vit Nam:
2.1 Vn ha l nn tng tinh thn
Ngy nay ni n c s h tng ca x hi khng ch l c s kinh t m cn c mt c s
khc mt nn tng khc l nn tng tinh thn, l ton b nhng gi tr tinh thn m dn tc
sng to ra.
2.2 Vn ha x hi ch ngha l mc tiu ca s pht trin
L mc tiu ca s pht trin vn ha th hin trnh vun trng, ngy cng y , ton
din cho chon ngi c v c, tr, th, m, hng con ngi ti ci tt dp, cao thng
nhn vn, lm cho x hi ngy cng tin b
2.3 Nn vn ha x hi ch ngha l ng lc ca s nghip xy dng ch ngha x hi
Nn vn ha x hi ch ngha c tc dng thc y s nghip xy dng x hi ch ngha,
n to nn ng lc mnh m cho s hnh thnh v pht trin x hi mi, cng c v pht
trin s thng li ca cch mng x hi ch ngha trn cc lnh vc, kinh t, chnh tr x hi,
li sng.
3. Lin h vi nn vn ha ca Vit Nam.
+ Vn ha l nn tng tinh thn ca x hi. Va l mc tiu va l ng lc thc y s
pht trin kinh t x hi
22

Xy dng v pht trin KT phi nhm mc tiu VH, VH l kt qu ca KT ng thi va

l ng lc ca s pht trin KT. Cc nhn t VH phi bin thnh ngun lc ni sinh quan
trng nht ca pht trin.
+ Nn vn ha m chng ta xy dng l nn vn ha tin tin m bn sc dn tc
Ni dung tin tin ca VH l ly ch ngha Mc-Lnin v t tng HCM lm nn tng t
tng, l l tng c lp dn tc v CNXH, l gii phng con ngi, l s pht trin phong
ph, t do, ton din ca con ngi trong mi quan h hi ha vi thin nhin. Ni dung tin
tin c cng c, tng bc xc lp, pht trin trong quan h mt thit vi bo tn, pht
trin cc gi tr VH truyn thng ca dn tc l ni dung c bn, th hin tnh quy lut ca s
k tha v pht trin ca nn VH.XHCN trong bi cnh ton cu ha v hi nhp ngy cng
su vo i sng th gii.
+ Nn vn ha l Vit Nam nn vn ha thng nht m a dng trong cng ng cc dn
tc Vit Nam
Nn vn ha l Vit Nam nn vn ha ca 54 dn tc anh em. Cc dn tc sng trn t
nc ta u c nhng gi tr v sc thi VH ring. Cc gi tr v sc thi b sung cho nhau
lm phong ph thm nn VH Vit Nam v cng c s thng nht dn tc. l c s gi
vng s bnh ng v pht trin a dng VH cc DT anh em.
+ Xy dng v pht trin vn ha l s nghip ca ton dn do ng lnh o trong
i ng tr thc gi vai tr quan trng
Cng nhn, nng dn, tr thc, tri thc l nn tng ca khi i on kt dn tc cng l
nn tng ca s nghip xy dng v pht trin VH di s lnh o ca ng v s qun l
ca nh nc.
+ Vn ha l mt mt trn, xy dng v pht trin vn ha l s nghip cch mng lu di
i hi phi c ch cch mng v s kin tr, thn trng
Bo tn v pht huy nhng gi tr VH tt p ca DT, sng to nn nhng g tr VH mi,
XHCN lm cho nhng gi tr thm su vo i sng XH v mi ngi tr thnh tm l
tp qun tin b vn minh l qu trnh cch mng y kh khn phc tp lu di. Trong cng
cuc xy phi i i vi chng ly xy lm chnh . Cng vi vic gi gn v pht huy
di sn VH dn tc, phi tip thu nhng tinh hoa VH th gii, sng to vun p nhng gi tr
mi, Mt khc cng phi tin hnh u tranh chng cc h tc, cc thi h tt xu, nng cao
tnh chin u chng m mu li dng VH thc hin Din bin ha bnh.

23

Cu 10: Phn tch cc quan im c bn ca qu trnh xy dng v pht huy nhn

t con ngi Vit Nam hin nay.
1. nh ngha nhn t con ngi.
Nhn t con ngi l mt phm tr trit hc x hi c s dng nhm nhn mnh mt
hot ng ca con ngi vi t cch l chru th ca ton b qu trnh lch s x hi loi
ngi. N cn bao gm nhng phm cht, o c li sng, tim nng v nng lc hot ng
sng to ca con ngi trong qu trnh lao ng ci to t nhin, ci to x hi v ci to
chnh bn thn mi con ngi v li ch ca cng ng x hi v ca mi ngi
2/ Quan im c bn ca qu trnh xy dng v pht huy nhn t con ngi Vit
Nam hin nay.
ng lc pht trin t nc trong thi k cng nghip ha, hin i ha l pht huy
mnh m mi kh nng sng to ca con ngi v m bo s ng thun cao trong x hi l
quan im ca ng ta trong i hi XI. bin ng li, quan im ca ng thnh hin
thc trn lnh vc pht huy nhn t con ngi cn thc hin tt nhng nhim v sau:
Th nht, gii quyt ng n, hi ha mi quan h gia tng trng kinh t vi tin b
v cng bng x hi
M hnh pht trin bn vng v c hiu qu nht hin nay l s pht trin phi l sn
phm ca s kt hp mt cch hi ha tng trng pht trin kinh t gn vi thc hin cng
bng x hi, thc hin tng bc bnh ng x hi gia cc giai cp v tng lp nhn dn. S
kt hp ny trong tin trnh cch mng x hi ch ngha cn c thc hin mt cch nht
qun ngay t u, trong tng bc i v trong mi nhim v c bn ca cch mng.
Mi quan h gia tng trng kinh t vi tin b v cng bng x hi c th hin l
chnh sch kinh t phi hng ti mc tiu x hi, to ra nhng iu keinej vt cht gii
quyt cc vn x hi, tm cho c ng lc t cc nhn tt x hi, ly hiu qu phc v
x hi l mt trong nhng thc o cao nht nh gi kt qu ca chnh sch kinh t.
Ngc li, chnh sch x hi phi ng gp thc y s tng trng kinh t to mi
trng thun li cho s pht trin kinh t lm ny sinh nhng nhn tt ng lc cho s pht
trin kinh t.
Vit Nam hin nay, mi quan h gia tng trng kinh t vi tin b v cng bng x
hi c biu hin l cng vi vic pht trin nn kinh t th trng nh hng x hi ch
ngha phi thc hin mt h thng chnh sch x hi tch cc to nn s tin b v cng bng
x hi. Bi v, nu khng c s tng trng kinh t th khng c iu kin gii quyt cc vn
x hi bc xc nht nh vic lm, thu nhp cho ngi lao ng, xa i gim ngho, gim
bt nhng t nn x hi iu ny c ngha khng c tng trng kinh t th khng c iu
kin gii quyt cc vn x hi. Ngc li, nu khng m bo tin b v cng bng x hi
s khng pht huy c nhn tt con ngi trung tm ca chin lc pht trin, ng thi
l ch th pht trin cho s tng trng kinh t.
Gii quyt tt mi quan h gia tng trng kinh t vi tin b v cng bng x hi l
gii php hu hiu con ngi c m no hnh phc, c hc tp nng cao trnh vn
ha khoa hc k thut c pht trin ton din.
Th hai, pht trin kinh t hng ha nhiu thnh phn vn ng theo c ch th trng
nh hng x hi ch ngha c s qun l ca nh nc x hi ch ngha.
Pht trin nn kinh t nhiu thnh phn l khai thc s dng mi tim nng kinh t trong
cc giai tng x hi, khai thc s dng mi tim nng ca con ngi. Pht trin kinh t nhiu
thnh phn lm cho lc lng sn xut pht trin nhanh, tim nng ca con ngi c pht
huy. Nn kinh t hng ha nhiu thnh phn s to iu kin cho cc ch th s hu cc
24

thnh phn kinh t ch ng pht huy tim nng, ti nng trong sn xut kinh doanh lu
thng, sng ch pht minh l mi trng thun li mi cng dn pht huy tinh thn
ch ng sng to, dm lm giu v lm giu chnh ng. S pht trin kinh t l c s
thc hin, gii quyt cc vn x hi, cc mc tiu ca ch ngha x hi trong c mc
tiu xy dng v pht huy nhn t con ngi.
S giu c ca t nc v ca mi gia nh l iu kin Nh nc, cc t chc x
hi v cng dn thc hin tt hn cc chnh sch x hi, thc hin o l ung nc nh
ngun, n n p ngha, c iu kin nng cao trnh hc vn cho bn thn.
Th ba, y mnh cng nghip ha, hin i ha t nc
Hin nay, Vit Nam vi gn 70% dn s sng nng thn v vy cng nghip ha,
hin i ha nng nghip v nng thn l ni dung u tin ca cng nghip ha, hin i
ha.
Cng nghip ha, hin i ha l qu trnh bin i cn bn v su sc trong ton b i
sng x hi. Cng nghip ha, hin i ha l s dng ngun nhn lc c trnh chuyn
mn k thut cao da trn s pht trin ca cng nghip v tin b ca khoa hc cng ngh
nhm to ra nng sut lao ng cao. Cng nghip ha, hin i ha l c s thc hin
bc chuyn bin ca con ngi t li suy ngh cch lm vic ca ngi sn xut nh sang
li suy ngh cch lm vic ca ngi sn xut ln, cng nghip, hin i. Qu trnh cng
nghip ha, hin i ha nc ta hng vo nng nghip v nng thn nhm xy dng c
s h tng, thu ht lao ng nng nghip chuyn sang lao ng cng nghip, dch v, to
iu kin cho ngi nng dn tip thu khoa hc cng ngh hin i thay i dn li suy
ngh cch lm n theo hng tin b. Cng nghip ha cn to ra nhiu c hi gii quyt
vic lm, tng thu nhp cho ngi lao ng, to iu kin tng cng khi lin minh cng
nng tr trong cch mng x hi ch ngha.
Nh vy, cng nghip ha, hin i ha va l iu kin vt cht pht trin t nc,
nng cao cht lng cuc sng ca con ngi, bi dng pht huy nhn t con ngi, ng
thi cng t ra yu cu khch quan phi pht huy nhn t con ngi - yu t quyt nh
thng li ca qu trnh cng nghip ha, hin i ha t nc.
Th t, pht trin khoa hc v cng ngh gn vi pht trin gio dc v o to nhm
pht trin nhanh ngun nhn lc nht l ngun nhn lc c cht lng cao, i i vi s
dng v pht huy nhn t con ngi.
Khoa hc v cng ngh gi vai tr then cht trong vic pht trin lc lng sn xut
pht trin khoa hc cng ngh nhm mc tiu y mnh cng nghip ha, hin i ha t
nc, pht trin kinh t tri thc, pht trin vn ha, nng cao dn tr. Khoa hc cng ngh
hng vo vic nng cao nng sut lao ng i mi sn phm, nng cao nng lc cnh tranh
ca hng ha trn th trng, gp phn nng cao nng sut lao ng. Khoa hc cng ngh ch
c th pht trin trn c s pht trin gio dc v o to. Gio dc v o to c s mnh
nng cao dn tr, pht trin ngun nhn lc, bi dng nhn ti gp phn quan trng pht
trin t nc xy dng nn vn ha v con ngi Vit Nam. Pht trin gio dc v o to
cng vi pht trin khoa hc v cng ngh l quc sch hng u. y l hai vn c mi
quan h khng kht vi nhau. Gio dc o to l c s l nn tng pht trin khoa hc
cng ngh; khoa hc cng ngh to nn ng lc gio dc o to pht trin. Pht trin
khoa hc cng ngh, gio dc o to u hng ti mc ch cui cng l o to v pht
huy ngun nhn lc cho t nc, pht huy nhn t con ngi. Mc tiu phn u ca ng
ta n 2015 l nng t l lao ng qua o to t 55%.
25

 c ngun nhn lc p ng cng cuc i mi, gio dc nh trng cn phi kt hp

vi gio dc gia nh v gio dc x hi, cn pht ng mt cao tro hc tp trong ton
ng, ton dn nhm to nn nhng con ngi pht trin cao v tr tu, cng trng v th
cht, phong ph v tinh thn, trong sng v o c l ng lc ca s nghip cng nghip
ha, hin i ha t nc.
Cng vi vic pht trin ngun nhn lc phi s dng hp l v c hiu qu ngun nhn
lc o to trng lng ph cht xm, cng l gii php cn thit pht huy nhn t
con ngi nc ta.
Th nm, k tha v pht huy cc gi tr con ngi Vit Nam truyn thng, hnh thnh
v xy dng con ngi Vit Nam mi.
xy dng v pht huy nhn t con ngi nc ta trong giai on hin nay, cn phi
gi gn v pht huy cc gi tr tt p ca nn vn ha truyn thng, nhng phm cht cao
qu ca con ngi Vit Nam truyn thng, l lng yu nc, tnh sing nng cn c trong
lao ng v hc tp, thc cng ng cao, li sng thanh cao, tnh ngha. ng thi cng
quyt loi b nhng t tng c h lo hu, nhng phong tc tp qun lc hu n su vo
np ngh, li lm vic ca ngi Vit Nam l nhng tr lc ang cn tr s pht trin con
ngi, v tip thu nhng tinh ha ca con ngi hin i hon thin con ngi trong thi
k y mnh cng nghip ha, hin i ha.

26

Cu 11: Phn tch khi nim dn tc; lin h vi c im, tnh hnh dn tc Vit
Nam.
1. Phn tch khi nim dn tc
- nh ngha dn tc.
+ Dn tc tc ngi (ethnie); L khi nim dng ch mt cng ng mang tnh tc
ngi, c hnh thnh v pht trin trong mt qu trnh lch s lu di, thng th c chung
mt tn gi, mt ngn ng (Tr trng hp c bit), c lin kt vi nhau bi nhng gi tr
sinh hot vn ha tinh thn to thnh mt thc vn ha tc ngi, c chung mt i sng
vn ha tinh thn (phong tc tp qun, li sng, tn ngng). Cng ng ngi cu thnh
mt dn tc tc ngi c th sinh sng trong mt hay nhiu vng khc nhau, thuc lnh th
ca mt hay mt s quc gia dn tc khc nhau
+ Quc gia dn tc:
Quc gia dn tc (nation) l mt cng ng chnh tr - x hi, c ch o bi mt nh
nc thit lp trn mt lnh th nht nh, c mt tn gi, mt ngn ng hnh chnh (tr
trng hp c bit), mt sinh hot kinh t chung, vi nhng biu tng vn ha chung, to
nn mt tnh cch dn tc.
- c trng ca dn tc:
+ Th nht, cng ng v ngn ng
Ngn ng l tiu ch c bn phn bit cc dn tc tc ngi khc nhau (bao gm
ngn ng ni, ngn ng vit, hoc ch ring ngn ng ni). Nh l mt nguyn tc, ngn ng
l phng tin giao tip v gn kt tt c cc thnh vin trong mt cng ng tc ngi
thng nht, nh c ngn ng m vn ha tc ngi c bo tn v pht trin. Nhng iu
khng c ngha trn th gii c bao nhiu ngn ng th c by nhiu tc ngi. Trn thc
t cho thy, nhiu tc ngi t coi mnh l nhng tc ngi ring bit, li ni cng mt ngn
ng vi nhng tc ngi khc. Vn xem xt tiu ch ngn ng ca mi dn tc cn phi
c c th: c dn tc dng ngn ng ca cc dn tc khc nh ting m hoc s dng
nhiu ngn ng cng mt lc bn cnh ngn ng m . Nh vy, trn th gii tn ti nhiu
ngn ng l ting m khng phi ch cho mt tc ngi m l cho nhiu nhm tc ngi.
Ranh gii cho mt phn chia cc tc ngi ring bit v s phn b cc ngn ng khng phi
bao gi cng trng hp. V vy, d ngn ng l tiu ch rt quan trng xc nh mt tc
ngi, nhng khng th cho rng n l du hiu duy nht.
+ Th hai, c chung bn sc vn ha.
Trong s nhng du hiu quan trng phn nh cc tc ngi, bn sc vn ha c
cc c dn sng to nn trong qu trnh pht trin lch s ca mnh v c truyn t th h
ny sang th h khc. Nhng biu hin c th ca vn ha vt cht v vn ha tinh thn (hay
vn ha vt th v vn ha phi vt th) mi dn tc phn nh nhng gi tr truyn thng, li
sng, phong tc tp qun, tn ngng, tn gio ca dn tc . Lch s pht trin ca cc tc
ngi gn lin vi lch s vn ha, truyn thng vn ha ca h. Rt nhiu dn tc tri qua
hng ngn nm pht trin vn khng b ng ha nh sc sng trng tn ca vn ha dn
tc. Ngy nay, cng vi xu th giao lu vn ha vn song song tn ti xu th bo tn v pht
huy bn sc vn ha ca mi ngi. Nh vy, chnh c th vn ha cn c xem xt nh l
mt du hiu c bn ca mt tc ngi bt k, khng c ngoi t, phn nh h vi cc tc
ngi khc. Vn ha c quan h cht ch vi ngn ng v ngn ng c coi l thuc tnh
c bn, c lin h cht ch vi vn ha ca tc ngi ni th ting , c bit l vi vn ha
tinh thn.
27

+ Th ba, c chung thc t gic tc ngi.

y l tiu ch quan trng nht trong cc tiu ch xem xt, phn nh mt dn tc. c
trng ni bt cc dn tc tc ngi l lun t thc v dn tc mnh t ngun gc n
tn gi. cng l thc t khng nh s hin tn v pht trin ca mi dn tc d c
nhiu tc ng hoc thay i v a bn c tr, lnh th hay tc ng nh hng ca giao lu
kinh t, vn ha S hnh thnh v pht trin ca thc t gic tc ngi lin quan trc
tip n cc yu t ca thc dn tc, tnh cm dn tc, tm l dn tc. Ty thuc vo nhiu
yu t khch quan v chru quan khc nhau mi dn tc m thc t gic tc ngi c
biu hin rt sinh ng v a dng. Nhng y vn l tiu ch quan trng, c v tr quyt nh
vi s tn ti v pht trin ca mi tc ngi.
- c trng c bn ca quc gia dn tc:
Th nht, c lnh th chung.
Lnh th biu hin ch quyn ca dn tc trong mi quan h vi quc gia dn tc khc.
Lnh th ca mt quc gia dn tc bao gm trong : vng lnh th c tr ca cc dn tc
tc ngi hp thnh quc gia dn tc; vng lnh th c ch quyn v tc ni chung, cng
nh tng b phn ca lnh th y c hnh thnh, pht trin tri qua mt qu trnh lch s
lu di, gn vi lch s tn ti, lu di, gn vi tc tc ngi hp thnh Do , lnh th
l mt gi tr vn ha chung, c th ca quc gia dn tc, l sn phm ca qu trnh pht
trin phng thc sn xut, phng thc sinh hot vt cht v tinh thn ca c cng ng
quc gia dn tc trong quan h bin chng vi s hnh thnh, pht trin nh nc, biu hin,
th hin tp trung nht v cc gi tr vn ha v ch quyn quc gia dn tc ca cng ng
dn tc tc ngi hp thnh v l ch th ca mi quc gia dn tc.
Th hai, c chung mt phng thc sinh hot kinh t.
C.Mc v Ph.Anwgghen chng minh rng: ng lc gn kt cc dn tc thnh mt
nh nc, mt quc gia thng nht chnh l yu t kinh t. Trong mt quc gia dn tc tn ti
nhiu giai cp c nhng li ch khc nhau nhng phi c s tng ng v li ch, s tng
ng cng ln th tnh thng nht dn tc cng cao. Tnh thng nht, tng ng v kinh t l
c s m bo cho s thng nht quc gia dn tc. Cc mi quan h kinh t l c s hnh
thnh, pht trin v cng c cc gi tr vn ha tinh thn ny sinh v tn ti trn cc mi quan
h kinh t y. n lt chng, cc gi tr, cc mi quan h vn ha tr thnh c s cho s
lin kt cc b phn, cc thnh vin ca dn tc, to nn nn tng vng chc cho s tn ti,
pht trin ca cng ng dn tc.
Th ba, c chung i sng vn ha v ngn ng.
Vn ha l yu t c bit gn kt cng ng thnh mt khi thng nht, c cht lc
trong sut chiu di lch s dn tc. Vn ha l ng lc ca s pht trin, l cng c bo
v c lp ch quyn ca quc gia, vn ha l c trng c bn nht phn bit s khc
nhau gia cc dn tc.
Ngn ng l cng c quan trng nht trong giao tip ca mi dn tc. Ngn ng l sn
phm ca qu trnh pht trin lu di v kinh t - x hi ca dn tc, l cng c bo lu, gi
gn nhng gi tr vn ha lu i ca dn tc v l mt biu tng cho thy s trng tn ca
mi dn tc. Trong quc gia nhiu dn tc bao gi cng c mt ngn ng chung thng nht
lm cng c giao tip.
Cng vi ngn ng, cc gi tr vn ha hp thnh i sng vn ha tinh thn ca cng
ng dn tc tc ngi trong quc gia dn tc cng tn ti, pht trin trong qu trnh lch
s lu di. Mi cng ng quc gia dn tc c c trng bi mt i sng vn ha tinh
thn phong ph, giu bn sc ca mnh th hin trong phong tc tp qun, li sng, trong
28

thc v tm l dn tc, trong sinh hot tn ngng... mang m du n ca mnh. Trong lch
s lu di cng nh trong hin ti, s pht trin ca vn ha dn tc lun tn ti trong mi
quan h v khng ch l s k tha cc gi tr vn ha truyn thng, m cn l quan h giao
lu, tip bin i vi cc gi tr vn ha tinh thn ca cc dn tc khc v ca nhn loi
Vi tnh cch l b phn hp thnh ch ngha Mc L nin v da trn cc nguyn tc
ca ch ngha duy vt lch s, ch ngha x hi khoa hc tip cn nghin cu dn tc ch yu
vi tnh cch l mt quc gia dn tc, trong bao gm mt hay nhiu dn tc tc ngi
hp thnh c hnh thnh, pht trin trong tin trnh cch mng x hi ch ngha, thc hin
s mnh lch s ca giai cp cng nhn. Theo tip cn y, vic nghin cu khi nim v cc
c trng ca dn tc c t trong mi quan h hu c, bin chng gia li ch ca giai
cp cng nhn vi li ch chnh ng v c bn ca nhn dn lao ng, ca ton dn tc v
quc gia dn tc.
2. Lin h vi c im, tnh hnh dn tc Vit Nam.
- Dn tc Vit Nam ra i sm, c bn c hnh thnh vo th k th X, gn lin vi
qu trnh chng thin tai, ch ha.
- Cng ng cc dn tc Vit Nam c chung mt lnh th
Lnh th Vit Nam hin nay l sn phm ca mt qu trnh lch s lu di, tri qua hng
nghn nm, c hnh thnh, m mang bo v bi bao th h ngi Vit Nam thuc tt c
cc tc ngi sinh sng trong . D xt di bt c gc no: lch s, a l, vn ha hc,
chnh tr hc lnh th Vit Nam ngy nay l gi tr vn ha cao nht ca c cng ng cc
dn tc tc ngi nng ta vo nhau, on kt bn nhau, kin cng trong lao ng
sn xut, trong dng nc i i vi gi nc. Lnh th ca Vit Nam thng nht bao gm
vng lnh th c ch quyn, vng lnh th c quyn ch quyn, vng c quyn kinh t
Trong lnh th chung v thng nht y, cc tc ngi c tr an xen vo nhau t rt sm v
ngy cng gn kt y c coi l mt nt c th trong quan h gia cc tc ngi anh
em trong cng ng dn tc Vit Nam.
Vi thng lwoij ca cuc khng chin chng M v thng nht t nc, nhn dn cc
dn tc Vit Nam di s lnh o ca ng ca giai cp cng nhn khng nh tnh
thng nht, ton vn lnh th m cha ng ta hng ngn i hy sinh m hi, xng mu
xy dng, m mang v bo v cho n ngy hm nay.
- Cng ng cc dn tc Vit Nam c chung mt i sng kinh t
T rt sm, trong lch s ngh trng la nc tr thnh phng thc sn xut ch
yu ca cng ng cc tc ngi Vit Nam. Phng thc sn xut y t ra nhng yu
cu khch quan, tt yu i hi cng ng cc tc ngi Vit chung lng u ct c th
tn ti v pht trin. Bn cnh , cc yu t a t nhin v a chnh tr hp thnh cc
yu t v iu kin khch quan, quy nh cc quan h chnh tr, nh nc ca cng ng cc
tc ngi Vit. Mt ch phong kin trung ng tp quyn c coi l iu kin cn thit
cho s ra i, pht trin mt cng ng v i sng kinh t, t sn xut n lu thng cc
sn phm hng ha, tin t Mt nn kinh t hng ha tin t ra i t cch y khong hn
600 nm, ngy nay ang c thc s chuyn mnh tr thnh mt quc gia c i sng kinh
t ngy cng pht trin, ngy cng thng nht, vi tnh cng ng ngy cng bn cht.
Trong giai on hin nay, do nhiu nguyn nhn khc nhau cc dn tc Vit Nam c
trnh pht trin kinh t - x hi khng ng u. Trong khi mt s dn tc t n trnh
cao v pht trin kinh t - x hi, nhng cng cn c mt s dn tc vn trnh pht
trin rt thp, do vn khc phc s pht trin khng ng u v kinh t - x hi gia
cc dn tc l mt ni dung quan trng trong chnh sch dn tc.
29

- Cng ng ngn ng, i sng vn ha tinh thn v thc t gic dn tc

Cc dn tc tc ngi Vit Nam c truyn thng on kt lu i trong u tranh
chinh phc thin nhin v chng gic ngoi xm, xy dng mt cng ng quc gia dn tc
thng nht. on kt trong dng nc, gi nc, tinh thn cng ng l gi tr vn ha
truyn thng ni bt ca c cng ng cc dn tc tc ngi Vit Nam. Gi tr truyn thng
y c hnh thnh, c gi gn v hun c tri qua hng nghn nm lch s, m th hin r
nht k t th k th hai trc cng nguyn, khi cng ng cc dn tc tc ngi Vit Nam
b s xm lc thng tr ca phong kin phng Bc. Truyn thng y lm nn sc mnh
dn tc ta ginh li ch quyn quc gia dn tc v chin thng y to nn nn tng u
tin, vng chc cho truyn thng c kt cng ng cc dn tc tc ngi trong mt quc
gia thng nht yu tt ct li ca thc t gic dn tc v ch quyn ca quc gia dn tc
mnh.
Cc tc ngi Vit Nam lin kt vi nhau bng nhng gi tr sinh hot vn ha to thnh
mt tnh cch tc ngi, c chung mt thc t gic tc ngi, tc chung mt kht vng
chung sng, chung mt s phn lch s th hin k c lch s (lch s, truyn thuyt, huyn
thoi, king c). Mi tc ngi ty theo kh nng ca mnh u gp phn xy dng nn
lch s v vn ha Vit Nam a tc ngi, c quyn li v ngha v xy dng v bo v T
quc Vit Nam x hi ch ngha. Tuy nhin mi tc ngi u c nhng c im ring v
vn ha ca mnh. Bn cnh nhng gi tr vn ha chung v phong tc tp qun chung, v
i sng tn ngng, ngn ng, mi dn tc tc ngi trong cng ng dn tc Vit Nam
vn c nhng gi tr vn ha bn sc c th. Bin chng gia ci ph bin vi ci c th v
cc gi tr vn ha tinh thn ny to nn tnh cht phong ph, a dng giu c v sinh
ng ca mt nn vn ha dn tc Vit Nam thng nht, ngy cng pht trin.
Cc dn tc tc ngi Vit Nam l mt cng ng v ngn ng, c ngn ng ni v
ngn ng vit. Tri qua qu trnh lch s lu di ngn ng Vit c s pht trin v t rt
sm tr thnh ngn ng ph thng, c s dng trong giao tip, trong sinh hot vn ha
tinh thn ca tt c cc dn tc tc ngi Vit Nam. im c th trong tnh cng ng v
ngn ng ca quc gia dn tc Vit Nam l ch, trong khi ngn ng chung, ph thng
khng ngng c pht trin hon thin, cc ngn ng bn a ca mi tc ngi trong cng
ng vn tn ti, pht trin lm nn s phong ph, giu bn sc ca i sng vn ha
ngn ng Vit Nam. Ngn ng Vit pht trin mt mt ch yu l do s k tha cc gi tr
ngn ng truyn thng ca c cng ng trong quan h k tha, tip bin vi cc ngn ng
mi dn tc tc ngi. Bn cnh s pht trin ngn ng Vit cn l sn phm ca qu
trnh tip bin, giao lu vi cc gi tr vn ha ngn ng ca cc dn tc trn th gii.

30

Cu 12: Phn tch Cng lnh dn tc ca CNXHKH; lin h vi chnh sch dn tc

ca ng v Nh nc Vit Nam hin nay.
1/ Dn tc tc ngi (ethnie); L khi nim dng ch mt cng ng mang tnh tc
ngi, c hnh thnh v pht trin trong mt qu trnh lch s lu di, thng th c chung
mt tn gi, mt ngn ng (Tr trng hp c bit), c lin kt vi nhau bi nhng gi tr
sinh hot vn ha tinh thn to thnh mt thc vn ha tc ngi, c chung mt i sng
vn ha tinh thn (phong tc tp qun, li sng, tn ngng). Cng ng ngi cu thnh
mt dn tc tc ngi c th sinh sng trong mt hay nhiu vng khc nhau, thuc lnh th
ca mt hay mt s quc gia dn tc khc nhau
2/. Cng lnh dn tc ca ch ngha x hi khoa hc
1.1 Cc dn tc hon ton bnh ng
- Bnh ng dn tc v quyn bnh ng dn tc.
Quyn bnh ng dn tc l quyn ca tt c cc dn tc c hng nhng iu kin v
nhng kh nng nh nhau i vi vic t do pht trin cc nng lc v tha mn cc nhu cu
ca mnh, c a v nh nhau i vi tt c cc dn tc.
- Ni dung c bn ca bnh ng dn tc trong cch mng x hi ch ngha.
Quyn bnh ng gia cc dn tc bao gm tt c cc lnh vc trong i sng kinh t,
chnh tr, vn ha, x hi. y l c s php l chung gii quyt cc quan h dn tc trn th
gii, trong khu vc hay trong 1 quc gia.
- Nguyn tc c bn ca thc hin bnh ng dn tc.
Quyn bnh ng dn tc l mt trong nhng ni dung c bn ca cng lnh dn tc,
bnh ng dn tc v thc cht l xa b tnh trng ngi bc lt ngi xa b dn tc
ny c c quyn c li so vi dn tc khc, dn tc ny i p bc dn tc khc.
Bnh ng dn tc va l nguyn tc va l c s gii quyt mi quan h gia cc DT v
cc ng cng sn. Va l mc ch trc mt va l mc ch lu di ca giai cp cng
nhn v cc dn tc b p bc. Bnh ng DT ch c th thc hin c tng bc trong tin
trnh cch mng XHCN mi DT, quc gia di s lnh o ca giai cp cng nhn nhm
ci to XH mt cc ton din, trit .
1.2 Cc dn tc c quyn t quyt
- Quyn dn tc t quyt.
Quyn dn tc t quyt l quyn ca cc DT t mnh nh ot cng vic v vn mnh
ca mnh, quyn c lp chnh tr v phn lp v mt chnh tr khi dn tc p bc h. Quyn
dn tc t quyt c th biu hin nhng mc khc nhau, t t tr ni b n tch ra
thnh quc gia DT khng ch l quyn phn lp
- Thc hin quyn dn tc t quyt trong cch mng x hi ch ngha.
c lp thng tr l quyn c bn thing ling ca mi DT, cng l mc tiu u tin ca
giai cp cng nhn cc DT b p bc trong cuc u tranh gii phng giai cp mnh. Thc
hin quyn DT t quyt l lm suy yu CN quc, gp phn xa b s him khch, nghi k
gia cc DT, to iu kin cho s thng nht gia giai cp cng nhn vi cc DT trn ton
th gii.
- Nguyn tc c bn ca thc hin quyn dn tc t quyt trong cch mng x hi ch
ngha.
Quyn t quyt l nguyn tc l nguyn tc quan trng th hai trong cng lnh ca
CNXH khoa hc v vn DT. Quyn DT t quyt ch c th c thc hin mt cch ng
n khi ng trn lp trng ca giai cp cng nhn, khc phc k th v th hn DT.
31

1.3 Lin hip cng nhn tt c cc dn tc.

- Ni dung c bn ca lin hip cng nhn tt c cc dn tc.
L s on kt thng nht giai cp cng nhn tt c cc DT trn c s c cng a v KTXH, c s thng nht v li ch KT-XH , c s thng nht v li ch giai cp, c cng s
mnh lch s
Lin hp cng nhn tt c cc DT li l nguyn tc th ba trong cng lnh ca CNXH
khoa hc v vn DT. Lin hip giai cp cng nhn cc DT va l kt qu va l iu kin
thc hin quyn bnh ng v quyn DT t quyt. y l lim minh quc t trong cuc u
tranh chng p bc giai cp v p bc DT, v s gii phng DT v XH
- Quan h gia lin hip cng nhn cc dn tc vi thc hin quan h hu ngh, bnh ng
gia cc dn tc v quyn dn tc t quyt.
lin hip giai cp cng nhn tt c cc DT chnh l iu kin gii quyt tt cc quan h
DT, thc hin quyn bnh ng v quyn t quyt DT t quyt trn thc t
2. Lin h vi chnh sch dn tc ca ng v Nh nc Vit Nam hin nay.
- Chnh sch dn tc Vit Nam l ton b ng li, ch trng, bin php ca ng
v nh nc, tc ng vo v gii quyt cc vn DT trn tt c cc lnh vc c bn ca
i sng XH lin quan n quan h DT, li ch DT thuc cng ng cc DT Vit Nam thng
nht.
- Chnh sch dn tc Vit Nam c xy dng trn c s l lun l cng lnh dn
tc ca ch ngha x hi khoa hc.
Chnh sch dn tc Vit Nam c xy dng trn c s quan im ca ch ngha McLnin, t tng HCM v DT, mi quan h gia DT v giai cp, trn quan im v nguyn tc
cc DT c quyn bnh ng, t quyt v lin hp cng nhn cc DT li. Gai quyt vn
DT trn lp trng ca giai cp cng nhn v thng qua con ng cch mng XHXN.
- Cc dn tc on kt
ng ta cho rng, cc DT u l thnh vin ca cng ng DT Vit Nam, khng phn
bit, chia r DT cng lm ch vn mnh ca DT mnh, cng nhau xy dng v bo v t
quc.
- Bnh ng cc dn tc
Ni dung bnh ng DT c ng ta xc nh ng n ngay trong thi k ginh
chnh quyn. Bnh ng DT phi c th hin trong php lut v trn thc t. Phi thc
hin bnh ng v cc mt: KT, chnh tr, VH,XH, cc DT khng phn bit ln, nh, giu,
ngho u c s bnh ng v quyn li v ngha v v quyn lm ch t nc v quyn
tham chnh, DT a s gip DT thiu s v ngc li. Chnh sch DT phi to iu kin
cc DT , c bit l DT thiu s pht trin, gn b vi s pht trin chung ca cng ng.
- Cc dn tc tng tr, gip nhau cng pht trin
Trong qu trnh thc hein65 chnh sch DT ng ta cho rng : Phi thc hin gip ,
tng tr nhau t hai pha: Th nht cc DT thiu s gip nhau. Th hai, DT a s gip
DT thiu s v ngc li, phi tn trng phong tc, tp qun, tryn thng vn ha, tn
trng ngn ng v ch vit ca cc DT.
- Thc hin quan h dn tc trn tinh thn c lp t ch, m rng, a phng ho cc
quan h quc t. Vit Nam sn sng l bn, l i tc tin cy ca cc nc trong cng ng
quc t, phn u v ho bnh, c lp v pht trin.

32

Cu 13. Phn tch khi nim tn gio; lin h vi c im, tnh hnh tn gio Vit
Nam.
1// Khi nim tn gio
- nh ngha tn gio
Thut ng tn gio bt ngun t ting Latinh Relege
Trn phng din bn th lun, tn gio l mt hin tng x hi v c nguyn nhn
ngay trong tn ti x hi. iu c ngha l, tn gio l sn phm ca bn thn nhng iu
kin pht trin ca x hi loi ngi. Ni cch khc, tn gio l sn phm ca tn ti x hi,
l sn phm ca mi quan h gia ngi vi t nhin, gia ngi vi ngi trong x hi.
Trn phng din nhn thc lun, tn gio l s nhn thc sai lch, xuyn tc, hoang
ng h o th gii hin thc; tn gio l s phn nh duy tm v s bt lc ca con ngi
trc sc mnh ca t nhin v ca x hi; tn gio l mt trong nhng hnh thi thc x
hi, tn gio do con ngi sng to ra.
Trn phng din x hi hc, tn gio c nhng chc nng x hi, c tc dng nht nh
trong i sng con ngi, cha ng mt s nhn t gi tr vn ha, ph hp vi o c,
o l ca x hi (v tha, t bi, bc i, sng thin, sng khng tham, sn, si). Tuy nhin tc
dng ch thun ty v mt tinh thn.
T nhng phn tch trn, c th hiu khi nim tn gio mt cch tng qut nh sau:
Tn gio (tn ngng tn gio) l khi nim ch mt hnh thi tn ngng, l hot ng
ca cng ng ngi c cng mt th gii quan duy tm v i sng hin thc ca mnh,
cng tn sng v ph thuc vo mt lc lng siu nhin v cng sinh hot gn b vi nhau
trong mt t chc vi mt th ch tng ng.
2. Lin h vi c im, tnh hnh tn gio Vit Nam.
- Vit Nam l mt nc a tn gio. Hin c 6 tn gio ln v mt s tn gio mi ( c
tn gio bn a v tn gio du nhp t bn ngoi vo) vi lng tn v nhiu tn ngng
khc nhau
- Tnh dung hp, an xen ha ng ca tn ngng tn gio Vit Nam. Truyn thng
tam gio ng nguyn, ng chi hp nht c kt tinh trong o cao i. Nhng tn gio
c thn nh: Thin cha, tin lnh, Hi gio du nhp vo nc ta, cng nh tn gio ni sinh
nh: Cao i, Ha Ho t nhiu c tnh an xen, ha ng, dung hp vi nhau v vi tn
ngng bn a . Nh c tnh bao dung hiu ha ca tn gio khin cho mt t nc a
tn gio, a dn tc nh Vit Nam vn gi c mi truyn thng on kt ton dn, khng
phn bit tn ngng, tn gio.
- Tnh tri ca yu t n trong h thng tn ngng, tn gio Vit Nam: Lch s dn tc
Vit Nam l lch s dn tc chng ngoi xm, ngi ph n c vai tr, v tr quan trng trong
XH khng ch v h phi gnh vc cng vic nng n thay chng nui con hu phng, m
c ngi trc tip cng nam gii xng pha trn mc. Hn na x s trng la nc vn
minh nng nghip, vn coi trng yu tam6- t-m. Ngi m biu tng cho c mun
phong ng, phn thc; hnh tng ca s sinh si, ny n, s trng tn ca ging ni, s
bao dung ca lng t. V vy mt trong nhng c im ng quan tm trong tn ngng
tn gio Vit Nam l truyn thng tn th yu t n
- Tc th cng t tin, nhng ngi c cng vi lng vi nc: Con ngi Vit Nam vn
c truyn thng yu nc, trng tnh ngha ung nc, nh ngun, n qu nh ngi
trng cy nn tn gio Vit Nam cng thm m tinh thn yCc tn tn gio Vit
33

Nam t hng nim tin vo ng sng th, ch yu hng nim tin vo thn t nhin hoc 1
nhn thn, V vy tm linh tn gio Vit Nam bt nng n, khng cng nhc m mm do.
- i a s tn cc tn gio Vit Nam l nhn dn lao ng, c ng gp to ln i vi
cng cuc bo v v xy dng T quc. Cc tn gio ng hnh cng dn tc trong tin
trnh cch mng. Pht gio ch ngha XH v o php, Thin cha gio sng phc m
trong lng dn tcTrong 2 cuc khng chin Chng Php v chng M, hng chc vn
thanh nin c o tham gia chin u v nhiu ngi hy sinh v s nghip gii phng
dn tc. Trong cng cuc xy dng CNXH, nhiu tn v gio s nhn thc ng chnh
sch, php lut nh nc, lm tt c vic o v vic i. Tnh hnh KT, ANCT,
TTATXH nhiu vng tn gio kh n nh. Tuy nhin do ngiu nguyn nn khc nhau, mt
b phn tn tn gio cn bn khon, lo lng c phn o v phn i.
Nhng nm gn y, sinh hot tn gio c phn pht trin, nh th nh cha, miu mo,
thnh tht c tu sa v tn toS ngi tham gia cc hot ng tn gio gia tng.
Nhng hot ng l hi gn gi vi tn gio nhiu hn, mang nhiu mu sc khc nhau. Mt
khc sinh hot tn gio cng ni ln nhiu iu khng bnh thng v trong khng ch
sinh hot tn gio thun ty m cn biu hin li dng tn ngng tn gio phc v cho
mu chnh tr v hot ng m tn d oan.
- Cc th lc phn ng th ch trong v ngoi nc li dng tn gio v mc ch chnh
tr ca chng. Trn th gii hin nay hu ht cc tn gio c khuynh hng phc hi , pht
trin, s lng tn tn gio ngy cng ng, trong s 6 t ngi trn th gii hin nay, c
ti 4,8 t ngi theo cc tn gio khc nhau, chim 81% dn s th gii. c bit cc tn
gio ln nh: Cng gio, pht gio ang pht trin mnh, m rng phm vi, a bn v s
nh hng sang u- M, cc nc dang pht trin cc nc ang tin hnh cng nghip ha.
Nhng nm gn y, vn xung t dn tc, tn gio, khng b thng gn vi tn gio
cc oan ca chiu hng gia tng nh: Cuc ni lon Tn Cng thng 2/1997, phong
tro i ly khai Cxo6vo6, v khng b 11/9/2001 M v c bit gn y nht l bn
khng b IS cng vi vn ny, hin tng tn gio mi, tn gio lcng pht trin
nhanh. Trc tnh hnh M v cc nc phng Ty, trit li dng tn gio, vn t
do tn ngng, tn gio can thip vo cng vic ni b ca cc quc gia dn tc di
chiu bi dn ch, nhn quyn nhm thc hin chin lc DBHB, quc t ha tn gio gy
cn tr cho s nghip xy dng CNXH.

34

Cu 14: Trnh by nhng nguyn tc c bn ca CNXHKH trong gii quyt cc vn

tn gio; lin h vi chnh sch tn gio ca ng v Nh nc Vit Nam hin nay.
1- nh ngha tn gio
Thut ng tn gio bt ngun t ting Latinh Relege
Trn phng din bn th lun, tn gio l mt hin tng x hi v c nguyn nhn
ngay trong tn ti x hi. iu c ngha l, tn gio l sn phm ca bn thn nhng iu
kin pht trin ca x hi loi ngi. Ni cch khc, tn gio l sn phm ca tn ti x hi,
l sn phm ca mi quan h gia ngi vi t nhin, gia ngi vi ngi trong x hi.
Trn phng din nhn thc lun, tn gio l s nhn thc sai lch, xuyn tc, hoang
ng h o th gii hin thc; tn gio l s phn nh duy tm v s bt lc ca con ngi
trc sc mnh ca t nhin v ca x hi; tn gio l mt trong nhng hnh thi thc x
hi, tn gio do con ngi sng to ra.
Trn phng din x hi hc, tn gio c nhng chc nng x hi, c tc dng nht nh
trong i sng con ngi, cha ng mt s nhn t gi tr vn ha, ph hp vi o c,
o l ca x hi (v tha, t bi, bc i, sng thin, sng khng tham, sn, si). Tuy nhin tc
dng ch thun ty v mt tinh thn.
T nhng phn tch trn, c th hiu khi nim tn gio mt cch tng qut nh sau: Tn gio (tn
ngng tn gio) l khi nim ch mt hnh thi tn ngng, l hot ng ca cng ng ngi c cng
mt th gii quan duy tm v i sng hin thc ca mnh, cng tn sng v ph thuc vo mt lc lng
siu nhin v cng sinh hot gn b vi nhau trong mt t chc vi mt th ch tng ng

2. Nguyn tc c bn ca CNXHKH trong gii quyt cc vn tn gio.

a- Khc phc nhng nh hng tiu cc ca tn ngng, tn gio phi gn lin vi qu
trnh ci to x hi c, xy dng x hi mi
Nguyn tc gii quyt vn tn gio c cc nh sng lp ch ngha Mc L nin
nghin cu v cng b trn c s thc tin v c s trit hc duy vt bin chng v duy vt
lch s. Cc ng ch ra rng, mun thay i thc x hi, trc ht cn phi thay i bn
thn tn ti x hi; mun xa b o tng ny sinh trong t tng con ngi, phi xa b
ngun gc sinh ra o tgnr y.
u tranh chng nhng biu hin tiu cc trong tn gio l gin tip u tranh vi ci
th gii ang cn c o tng. iu cn thit trc ht l phi xc lp c mt th gii hin
thc khng c p bc, bt cng, ngho i v tht hc cng nhng t nn ny sinh trong
x hi.
y l mt qu trnh lu di, qu trnh y khng th thc hin c nu tch ri vic ci
to x hi c, xy dng x hi mi. Ch c thng qua qu trnh ci to x hi c, xy dng x
hi mi nhm nng cao i sng vt cht, tinh thn v tr tu cho con ngi th mi c kh
nng gt b dn nhng nh hng tiu cc ca tn gio trong i sng x hi. Tuy nhin,
khng c tng m ngc li, cn quan tm v coi trng vic tuyn truyn, gio dc th gii
quan duy vt khoa hc mt cch thng xuyn di nhiu hnh thc. Nhng cng tc tuyn
truyn, gio dc phi gn lin v phc v cho cng cuc xy dng x hi mi, ng thi m
bo quyn t do tn ngng v t do khng tn ngng ca nhn dn.
b/ Tn trng v bn m quyn t do tn ngng v khng tn ngng ca nhn dn
Ch ngha Mc L nin khng ch tn trng quyn t do tn ngng m c quyn t do
khng tn ngng. c bit, quan tm khng ch v nhn thc m cn c trn thc tin.
Quyn t do tn ngng v khng tn ngng l nguyn tc macxit v tn gio v t tng
nht qun, lu di ca nhng ngi cng sn, khng phi l mt th on chnh tr c tnh
35

nht thi. Tn trng quyn t do tn ngng v khng tn ngng s bo m quan h tt p

gia nhng ngi v thn v hu thn, gia nhng ngi c tn ngng tn gio khc nhau.
Quyn t do tn ngng v khng tn ngng cso nhng ni dung c bn di y:
Th nht, mi cng dn u c quyn theo hoc khng theo mt tn gio no , bt k
ai cng c hon ton t do theo tn ngng, tn gio m mnh tha nhn.
Th hai, tt c mi cng dn c tn ngng, tn gio v khng c tn ngng tn gio
u bnh ng v ngha v v quyn li, vi t cch l mt cng dn.
Th ba, tt c mi tn gio c tha nhn c t cch php nhn u bnh ng nh
nhau. Nh nc khng coi tn gio no l quc gio hoc t gio.
Th t, tn trng quyn t do tn ngng v khng tn ngng, cn quan nim nh
quyn t do lao ng, t do thn th, t do c tr, t do t tng v nhng quyn t do
chn chnh khc.
Tuy nhin khi ra cc ch trng chnh sch nhm c th ha quyn t do tn ngng
v khng tn ngng, cn lu mt s im c bn di y:
- Tn trng quyn t do tn ngng ng thi phi tn trng quyn t do khng tn
ngng.
- Tn trng quyn t do tn ngng ng thi chng li nhng bn li dng tn gio v
mc ch phi tn gio.
- Tn trng quyn t do tn ngng khng c ngha l dung tng cho nhng k hnh
ngh m tn d oan.
- Mi hot ng tn gio, tn ngng u phi c thc hin trn c s cc quy nh
php lut ca Nh nc x hi ch ngha.
c/ Cn phi c quan im lch s c th khi gii quyt vn tn gio
Nguyn tc ny c mt ngha thc tin rt ln. nhngthi k lch s khc nhau, vai
tr, tc ng ca tng tn gio i vi i sng x hi khng nh nhau. Quan im, thi
ca cc gio hi, gio s, gio dn v cc lnh vc ca i sng x hi luon c s khc bit.
V vy, cn phi c quan im lch s c th khi xem xt, nh gi v ng x i vi nhng
vn c lin quan n tn gio.
C nhng tn gio khi mi xut hin nh mt phong tro bo v li ch ca ngi
ngho, ngi b p bc v n l. Nhng ri, tn gio y li bin thnh cng c ca giai cp
thng tr bc lt. C nhng gio s sut i hnh o theo xu hng ng hnh vi dn tc;
nhng cng c nhng ngi hp tc vi cc th lc phn ng i ngc li li ch ca
quc gia. C nhng v chn tu lun knh cha yu nc, thit tha mun sng tt i p
o, nhng li c nhng ngi sn sng hy sinh quyn li t quc cho li ch ca ngoi
bang. iu khin cho ng, Nh nc phi c thi , cch ng x ph hp i vi tng
trng hp c th. V.I.L nin nhc nh: Ngi mc xt phi bit ch n ton b tnh
hnh c th khi gii quyt vn tn gio.
d/ Cn phn bit hai mt chnh tr v t tng khi gii quyt vn tn gio
Khi x hi cha phn ha giai cp, tn ngng, tn gio ch phn nh nhn thc ca con
ngi v th gii xung quanh mnh. Nhng mt khi x hi xut hin giai cp th tnh chnh
tr ngy cng th hin r trong tn gio. Tn gio khng ch l vic o m cn l vic i,
khng ch th hin mi quan h gia con ngi vi cc bc thn linh, m cn phn nh mi
quan h gia con ngi vi con ngi, khng ch lin quan n thin ng, a ngc m
cn phn nh nhng g din ra th gii hin hu.
Thc t trong cuc sng, vn chnh tr, kinh t, v.v. vn an xen vo tn ngng tn
gio. V vy, tn gio tr thnh phng tin cho tham vng ca mt s ngi. Do vy, vic
36

phn bit chnh tr v t tng trong tn gio trn thc t l vn khng n gin. Tuy
nhin, khi gii quyt vn tn gio khng th ln ln hai mt ny, s ln ln gia chng s
dn n hu qu kh lng. Thc cht phn bit hai mt chnh tr v t tng trong tn gio
l phn bit hai loi mu thun khc nhau tn ti trong bn thn tn gio.
+ Mt chnh tr phn nh mu thun gia cch mng v phn cch mng, gia bc lt v
b bc lt, gia ch ngha t bn v ch ngha x hi, gia qun chng nhn dn lao ng vi
cc th lc vi phm ch chnh tr hin hnh v an ninh quc gia. y l mu thun i
khng.
+ Cn mt t tng phn nh s khc nhau v t tng gia v thn v hu thn, ngi
c tn ngng vi ngi khng c tn ngng v nhng ngi c tn ngng khc nhau.
Phng chm v bin php gii quyt hai mt trn l khc nhau. D l mt no i na
th gii quyt vn ny sinh t tn gio cng phi ht sc thn trng, trnh nn nng, th
bo. Ch khi tht cn thit mi dng n bin php hnh chnh cng ch. u tranh chng
li nhng thnh kin tn gio phi rt thn trng, trong cuc u tranh ny ai lm thng tn
n tnh cm tn gio s d gy ra nhng phn ng kh lng. Khng c tuyn chin vi
tn gio, tuyn chin vi tn gio l t st. l nhng li m V.I.L nin tng ch dn v
thi ngi cng sn i vi tn gio.
e/ Gii quyt cc vn tn gio phi hng vo cng c khi on kt nhn dn, tng
cng cng c khi i on kt dn tc
Tn cc tn gio u l qun chng nhn dn lao ng. a s cc chc sc tn gio l
nhng ngi hnh o chn chnh. S nghip cch mng l s nghip ca qun chng nhn
dn. Vic gii quyt cc vn tn ngng, tn gio l mt nhim v quan trng trong cng
tc vn ng qun chng ca ng. m bo gi vng, cng c on kt trong ni b qun
chng nhn dn ngay t a bn, c s. ni ny sinh cc vn tn gio cn c coi l
mt nguyn tc trong nhn thc, gii quyt cc vn tn gio. Thng qua m tuyn
truyn, gio dc vn ng qun chng nhn dn tng cng, cng c khi on kt nhn dn,
dn tc.
Thc hin nht qun cc nguyn tc trn ca ch nghi Mc L nin trong vic gii
quyt cc vn tn ngng, tn gio trong giai on hin nay gp phn cng c khi on
kt nhn dn, i on kt dn tc, gp phn thc hin thng li mc tiu ha bnh, dn ch
v tin b x hi.
2. Lin h vi chnh sch tn gio ca ng v Nh nc Vit Nam hin nay
Thc hin quyn t do tn ngng v khng tn ngng ca cng dn trn c s php
lut. ng thi, kin quyt bi tr m tn d oan.
Tch cc vn ng ng bo cc ton gio tng cng on kt ton dn nhm xy dng
cuc sng tt i, p o, tch cc gp phn vo cng cuc i mi kinh t - x hi, gi
vng n nh v chnh tr, trt t v an ton x hi. Trn c s , chm lo ci thin i sng
vt cht v vn ha, nng cao trnh mi mt cho ng bo.
Hng cc chc sc gio hi hot ng tn gio theo ng php lut, ng h cc xu
hng tin b trong cc tn gio, lm cho cc gio hi ngy cng gn b vi dn tc v s
nghip cch mng tan dn, th hin r vai tr trch nhim ca tn gio mt quc gia c
lp.
Lun lun cnh gic, kp thi chng li nhng m mu v th on ca cc th lc th
ch li dng tn gio chng li s nghip cch mng ca nhn dn, chng ch ngha x hi.
Nhng quan h quc t v i ngoi v tn gio hoc c lin quan n tn gio phi
theo ch trng, chnh sch chung v quan h quc t i ngoi ca Nh nc.
37

i hi i biu ton quc ln th XI ca ng ta khng nh: Tip tc hon thin

chnh sch, php lut v tn ngng, tn gio ph hp vi quan im ca ng. Pht huy
nhng gi tr vn ha, o c tt p ca cc tn gio; ng vin cc t chc tn gio, chc
sc, tn sng tt i p o, tham gia ng gp tch cc cho cng cuc xy dng v bo
v T quc ng thi ch ng phng nga, kin quyt u tranh vi nhng hnh vi li
dng tn ngng tn gio m hoc qun chng, chia r, ph hoi khi i on kt dn
tc.
Nh vy, chnh sch ton gio ca ng v Nh nc ta bao gm nhiu mt, va c mt
i ni, va c mt i ngoi. Thc hin chnh sch tn gio l trch nhim ca c h thng
chnh tr do ng lnh o. Nh nc thc hin chc nng qun l ca mnh thng qua chnh
sch, php lut, cc on th nhn dn v Mt trn T quc c nhim v vn ng cc tn
v chc sc trong cc gio hi phn u xy dng cuc sng tt i, p o.

38

Cu 15. Phn tch cc chc nng x hi c bn ca gia nh; lin h vi gia nh Vit
Nam.
1. Nu nh ngha gia nh
Gia nh l mt t bo ca x hi hay mt thit ch x hi c th, c hnh thnh, tn
ti v pht trin da trn c s cc mi quan h hn nhn, huyt thng, chung sng v chm
sc nui dng ln nhau gia cc thnh vin
2. Cc chc nng x hi c bn ca gia nh:
a. Chc nng ti sn xut con ngi
Ti sn xut ra con ngi l chc nng x hi c bn v c th u tin ca gia nh.
Cng vi ti sn xut ra ca ci vt cht, ti sn xut ra con ngi l c s m bo cho
s pht trin lin tc v trng tn ca x hi.
Chc nng ti sn xut ra con ngi bao gm cc ni dung: duy tr ging ni, ti sn
xut sc lao ng ca cc thnh vin trong tui lao ng, chm sc nui dng tr em,
ngi gi, ngi tn tt trong gia nh.
Vic thc hin chc nng ti sn xut ra con ngi c tc ng trc tip n s pht
trin dn s ca quc gia. Do vy, hin nay, hu ht cc quc gia u phi quan tm n
chnh sch dn s - k hoch ha gia nh.
Trong gia nh truyn thng cu ngi phng ng, chc nng ti sn xut ra con
ngi thng c cao, th hin ch phn ln cc gia nh truyn thng u mun c
ng con nhiu chu. S d nh vy mt mt v, nhu cu pht trin nn vn minh nng
nghip cn sc lao ng. Mt khc, mt s nc phng ng, trong c Vit Nam, do
chu nh hng ca quan nim Nho gio: phi c con trai ni di. y chnh l mt trong
nhng nguyn nhn c th y t l sinh con qu mc gii hn, lm cho dn s quc gia tng
nhanh, song cht lng dn s thp.
Ngc li, hin nay nhiu nc pht triern ang phi i mt vi tnh trng thiu ht
ngun nhn lc nghim trng, dn n c cu dn c qu gi (thp dn s gi) do tm l
khng mun sinh con (t chi vic thc hin chc nng ti sn xut ra con ngi). iu ny
lm nh hng n s pht trin n nh dn s ca cc quc gia v lm thiu ht nghim
trng lc lng lao ng x hi, in hnh l cc nc EU.
b. Chc nng gio dc ca gia nh
Gia nh l ni m con ngi c sinh ra, sinh sng, tn ti sut cuc i, t th lt
lng n cui i. Gio dc trong gia nh l chc nng x hi c bn, khch quan, c vai tr
c bit quan trng i vi hnh thnh pht trin nhn cch, nng lc mi con ngi.
Cng nh gia nh ni chung, chc nng gio dc ca gia nh lun chu s chi phi v
tc ng mnh m bi cc iu kin kinh t - x hi, cc iu kin chnh tr - x hi, cc c
im v vn ha, o c, li sng ca dn tc.
Gio dc gia nh bao gm cc ni dung c bn: gio dc cc tri thc v t nhin, v x
hi, v con ngi; gio dc o c, gio dc k nng kinh nghim sng, gio dc cc gi tr
vn ha dn tc, cng ng v gia nh Thng qua vic thc hin chc nng gio dc, gia
nh c vai tr quan trng i vi x hi.
Gio dc gia nh c thc hin thng qua cc phng php v cch thc c th,
trong , nu gng, thuyt phc, chia sNgc li, nu sao nhng gio dc gia nh, ph
mc vic chm sc con ci cho nh trng v x hi s dn n tnh trng tr em h, khng
c gio dc y gia tng, t lm nh hng xu n cht lng dn s v lm gim
cht lng ngun nhn lc ca quc gia.
39

c. Chc nng t chc i sng gia nh

Chc nng t chc i sng gia inh c thc hin trc ht bi thnh vin c coi
l tr ct gia nh. Thnh vin ny c th l ng, b, c th l cha, m hoc nhng ngi con
trng thnh im chung nht l thnh vin c vai tr ch o trong t chc i sng
gia nh l ngi c iu kin v uy tn i vi cc thnh vin cn li; v kh nng sp
xp cng vic, sp xp cc hnh thc sinh hot; c kh nng thuyt phc, ng vin v lm
gng cho cc thnh vin cn li trong thc hin chc nng ny. Bn cnh , cc hot ng
t chc i sng gia nh li lun cn c s tham gia, ng thun mt cch t gic ca trong
tng quan vi s thch c nhn, vi cng vic x hi ca tng thnh vin.
d. Chc nng kinh t ca gia nh
Chc nng kinh t ca gia nh c th bao gm ton b cc khu c bn ca hot ng
kinh t, cng c th ch bao gm mt trong cc khu c bn y. Theo , c th phn ra thnh
hai nhm gia nh c bn lin quan n cc khu ca hot ng kinh t: th nht, nhm cc
gia nh m hot ng kinh t ch gii hn khu tiu dng; th hai, nhm cc gia nh l
n v kinh t, tham gia vo ton b, hoc cc khu c bn nht ca hot ng kinh t (sn
xut kinh doanh tiu dng; hoc kinh doanh tiu dng).
Mi gia nh cn ch ng t chc tt hot ng lao ng sn xut cng nh t chc tt
hot ng tiu dng ca gia nh va pht trin c kinh t gia nh, va m bo vic
chm sc tt sc khe cho cc thnh vin trong gia nh v to ra nhng iu kin thun li
h pht trin.
e. Chc nng cn bng cc nhu cu tm sinh l, tnh cm con ngi
Cn bng v tha mn nhng thiu ht, nhng mt cn bng trong nhu cu tm l, tnh
cm, tm sinh l, tnh cm mi con ngi l chc nng x hi rt c bn ca gia nh. X
hi cng pht trin, cc hot n cng vic ca con ngi p ng yu cu khch quan ca
kinh t th trng, ca nhp sng trong x hi hin i khin chc nng ny cng c ngha
c bit quan trng.
Cc chc nng x hi c bn trn y ca gia nh tn ti trong mi quan h hu c vi
nhau. Vic thc hin cc chc nng ca gia finh c tc ng rt ln n s pht trin ca
mi c nhn, ng thi c nh hng rt ln n s pht trin quy m, kt cu dn s ca
mt quc gia v n s pht trin ca x hi.
3. Lin h vi gia nh Vit Nam
3.1 Thc trng gia nh Vit Nam hin nay
3.1.1 Mt tch cc
Cho n nay, gia nh Vit Nam vn ng vai tr l t bo ca x hi, l thit ch x hi
bn vng. i a s ngi Vit Nam vn coi gia nh l rng ct ca x hi, l vn quan
trng ca mi c nhn cng nh ca x hi. Biu hin c th ch, phn ln con ngi Vit
Nam vn coi vic ly v, ly chng khng ch v tnh yu, v l t nhin ca con ngi m
cn v ngha v, trch nhim i vi gia nh, dng h v x hi. Vic dng v, g chng cho
con ci c cc gia nh cho l vic trm nn, cng vic c ngha trng i; c mi
ngi quan tm v chun b k lng t vic chn bn i n vic chn ngy thng kt hn
v vic chun b cc l nghi rt cng phu Xy dng gia nh duy tr ni ging c coi
l hnh phc, nim vui ng thi l trch nhim ca mi con ngi Vit Nam, do , Vit
Nam ai khng mun xy dng gia nh c coi l thiu trch nhim vi gia nh, t tin,
dng h.
Nhn chung, tnh c kt, bn cht ca gia nh Vit Nam l kh cao. Do chu nh hng
su sc ca gia nh truyn thng, nn phn ln cc gia nh Vit Nam v ngi Vit Nam
40

vn rt coi trng s bn vng ca gia nh, d c phi tri qua gian nan, ging bo cc thnh
vin vn c gi s on t gia nh.
Quy m gia nh Vit Nam ang c xu hng nh dn gia nh ht nhn. T kiu
gia nh tam, t i ng ng, cc gia nh Vit Nam k c thnh th, nng thn) c xu
hng xy dng gia nh hai th h (gm b m v con ci). Vi quy m nh v s lng
con trong mi gia nh cng gim mnh (t 1 n 2 con), phn ln cc gia nh s c nhiu
iu kin quan tm, chm sc ln nhau, nht l quan tm chm sc con ci v vt cht,
tinh thn. Nh , s lng, cht lng dn s c ci thin; sc khe sinh sn ca ngi
ph n cng c m bo. Ngi cha, ngi m c iu kin tham gia vo cc hot
ng nng cao trnh , hot ng x hi
Tui kt hn trung bnh ca ngi Vit Nam c xu hng tng ln (nht l thnh th).
Trc y, tui kt hn trung bnh ca ngi Vit Nam l 18 tui th nay tng ln 21 tui.
Tui kt hn tng ln tc ng rt ln n vic gim t l sinh con, nh hng tch cc n
sc khe ngi m v kin thc, iu kin chm sc con ci ca cha m.
S bnh ng, dn ch trong cc gia finh ngy cng tng, v tr ca ngi ph n c
ci thin r rt. Mc ngi th, thang bc, ch ph quyn rong i a s gia nh Vit
Nam khng cn m nt nh trc y. Cc thnh vin c quyn bnh ng, dn ch trong
bn bc, ra quyt nh c lin quan n quyn li, li ch ca gia nh; mi ngi u c
quyn v c t do pht trin nng lc tham gia vo cc hot ng x hi, c nh nc
bo v thng qua h thng php lut. T nn gia trng, quyn quyt nh tuyt i ca nam
gii b hn ch; xa b t tng cha m t u con ngi y, t tng hn nhn theo
ng cp hu nh khng tn ti. Nam n c quyn la chn tnh yu, hn nhn v gia nh.
Ngi ph n c vai tr nht nh trong gia nh v ngoi x hi, h c nhng
ng gp rt ln cho t nc. Khng c s phn bit v mt x hi gia v v chng, cho
nn, phn Vit Nam c bnh ng vi nam gii mc cao so vi mt s nc trong
khu vc v c quc t ghi nhn.
3.1.2 Mt hn ch:
Do chu nh hng bi nhng mt tn ti, hn ch ca gia nh Vit Nam truyn thng,
nht l mt tri ca qu trnh thc hin c ch th trng v giao lu hi nhp, gia nh Vit
Nam ang cn nhiu mt tn ti cn phi khc phc.
Th nht, h di ngho cn cao. Hin nay, c nc c hn 15 triu h gia nh th
khong hn 2 triu h ang trong tnh trng ngho t sc lao ng, gi c c n, khng c
vn sn xut, kinh doanh, khng c kinh nghim lm n. Trong s cc h ngho i, s h c
ch h l ph n chim trn 60%.
Th hai, t l ly hn cc thnh ph ln, cc trung tm th c xu hng ngy cng
gia tng. Bnh qun, mi nm c nc c khong 13.000 14.000 v ly hn, trong ph n
ng n ly hn chim 30%; tnh trng ly hn ri vo cc tui khc nhau (k c tui
70). Tnh trng ly hn gia tng nh hng rt ln ti s pht trin ca tr em trong cc gia
nh ly hn. Phn ln cc chu t c quan tm; thiu thn tnh cm, thm ch khng c ni
nng ta phi vo cc lng tr em m ci; rt nhiu chu sa vo cc t nn x hi. Theo
thng bo ca B Cng an, 80% s tr em h phi vo tri ci to l con cc gia nh trong
tnh trng ly hn, ly thn.
Tnh trng ly hn gia tng lm cho t l ph n n thn gia tng,
Th ba, nn to hn v nn a th ang c chiu hng gia tng vng nng thn,
vng ng bo dn tc t ngi. Do h tc trc y cng nh do cn phi c thm rung,
41

thm sc lao ng cho gia nh nn mt s vng qu, tnh trng kt hn di tui quy nh
ca php lut vn tn ti.
Mt khc, t tng trng nam khinh n cc vng qu, nng thn c chiu hng ti
din mnh m dn ti tnh trng mt s nam gii c v nhng cha c con trai i tm
nhng ngi ph n khc lm v vi mong mun c con trai ni di tng ng.
Th t, nn bo hnh gia nh gia tng Nhng nm gn y, do nh hng ca c ch
th trng, cc t nn x hi ngy cng gia tng nh: ru ch, c bc... trong bo lc gia
nh l mt vn nhc nhi ca x hi. Bo lc gia nh c xem l hnh vi vi phm
nghim trng quyn con ngi ni chung v Cng c CEDAW cng nh Cng c Quc t
v Quyn tr em ni ring.
Th nm, cuc sng ca thi m ca v c ch th trng cun ht hu ht mi ngi
vo cng vic, thi gian chm sc gia nh gim dn v thiu ht nghim trng. Tr em,
ngi gi t c quan tm dn ti tnh trng t l tr em h, tr em mc cc t nn x hi gia
tng; t nn mi dm gia tng mnh m; s ngi mc cc bnh ly nhim qua ng tnh
dc gia tng nh HIV/AIDS, giang mai nh hng nghim trng n sc khe sinh sn v
con ci ca h. T l ngi gi vo nh dng lo ngy cng nhiu hn, c n hn. iu
ny ang tr thnh gnh nng cho x hi v nh hng ln ti cht lng dn s.
Th su, mt hin tng tuy cha thc s ph bin nhng ang xut hin nc ta l
mt s ngi khng mun kt hn, khng mun c con, hoc ch c mt con. Nu xu hng
ny gia tng cng nh hng ti chc nng ti sn xut con ngi ca cc gia finh; ng
thi nh hng ti pht trin c cu dn c ca quc gia (dn c s lo ha). Mt hin tng
d thy trong x hi hin nay, l, gia nh nng dn, gia finh vng ng bo dn tc
thiu s - nhng gia nh t c iu kin cho con ci pht trin li thng sinh nhiu con;
trong khi , gia nh tr thc, gia nh thnh ph - nhng gia nh c nhiu iu kin
cho con ci pht trin, thng sinh t con. Hin tng ny cng nh hng ti cht lng dn
s trong lng lai.
Gia nh Vit Nam ang trong qu trnh chuyn i mnh m t kiu gia finh truyn
thng sng kiu gia nh hin i. Trong qu trnh bin i , gia nh Vit Nam ang mang
trong mnh c nhng yu t mi, yu t c, c nhng nt tch cc v nhng nt tiu cc. Tuy
nhin, nhng nt p ca gia nh truyn thng v nt p ca gia nh hin i ang to nn
s bn vng ca gia nh Vit Nam hin nay v y c coi l im ni bt ca gia nh.
Tuy nhin, trong qu trnh chuyn i kinh t, x hi, gia nh Vit Nam cng tn ti nhiu
hn ch. Mt s gi tr ang b mai mt v c nguy c mt i lm cho khng t ngi ang
nui tic.
Nhng gi tr v hn ch ca gia nh cng nh hng rt mnh ti s lng, cht
lng, c cu dn c ca quc gia. Do , khi xem xt v dn s v pht trin, sc khe sinh
sn cn quan tm c bit n vn gia nh, c nhng mt tch cc v hn ch ca n.

42