Su Menh Lich Su Cua Gia Cap Cong Nhan, Thuc Tien VN

TiÓu luËn :Chñ nghÜa x· héi khoa häc ThÇy gi¸o híng
dÉn:NguyÔn V¨n TuyÓn

§Ò tµi 7: Vấn đề sứ mệnh lịch sử của giai cÊp Bé m«n: Chñ
nghÜa x· héi khoa häc
c«ng nh©n trong thêi ®¹i ngµy nay.Liªn hÖ víi VN
Sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng
nh©n
A.Më ®Çu
Cho ®Õn tận ngày nay, chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa Mác - Lênin luôn
là đối tượng tấn công quyết liệt của những thế lực thù địch, mà trước hết
là từ phía giai cấp tư sản và các lực lượng phản cách mạng khác. Và, mỗi
lần như vậy, chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa Mác - Lênin lại vượt qua những
ảo tưởng, những ấu trĩ và những hạn chế của lịch sử để rồi hoàn thiện và
phù hợp hơn với tiến trình phát triển của xã hội.
Ngày nay, trước sự biến động phức tạp, khó lường của tình hình thế giới,
trước sự phát triển quanh co của lịch sử, nhất là từ sau khi chế độ xã hội
chủ nghĩa ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, phong trào cách mạng thế giới
lâm vào thoái trào, chủ nghĩa tư bản tạm thời thắng thế, làn sóng hận thù
chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa Mác - Lênin lại dấy lên khắp mọi nơi. Nhân
cơ hội đó, đã có không ít những người vốn là mác xít, nay trở cờ, lật lọng
quay lại phê phán, xuyên tạc, phủ nhận chủ nghĩa Mác- Lênin, phủ nhận
học thuyết về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và rêu rao về sự
“tận cùng của lịch sử”.
Trong bối cảnh đó, việc làm sáng tỏ và nhận thức lại đúng đắn hơn về
giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử của nó là vấn đề có ý nghĩa lý luận
và thực tiễn sâu sắc và thiết thực.
Trong thêi ®¹i x· héi nµo, nh÷ng ngêi lao ®éng s¶n xuÊt
trong çc ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, dÞch vô c«ng
nghiÖp hay nh÷ng ngêi c«ng nh©n ®Òu cã vai trß s¸ng
t¹o ch©n chÝnh ra lÞch sö vµ lµ nh÷ng ngêi gi÷ vai trß
quyÕt ®Þnh s¸ng t¹o c«ng cô s¶n xuÊt, gÝa trÞ thÆng d
vµ chÝnh trÞ x· héi. Chñ nghÜa x· héi khoa häc lµ mét
trong ba bé phËn cÊu thµnh cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin ®·
nghiªn cøu mét çch toµn diÖn vÒ çc quy luËt chÝnh trÞ
x· héi cña qu¸ tr×nh ph¸t sinh, h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn
cña çc h×nh th¸i kinh tÕ x· héi céng s¶n chñ nghÜa.
Trong ®ã, chñ nghÜa x· héi khoa häc ®· tËp chung nghiªn
có nh÷ng nguyªn t¾c c¨n b¶n, nh÷ng ®iÒu kiÖn, con ®-
êng, h×nh thøc, ph¬ng ph¸p ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng
nh©n ®Ó thùc hiÖn chuyÓn biÕn tõ chñ nghÜa t b¶n sang
chñ nghÜa x· héi.
Tõ vai trß to lín cña giai cÊp c«ng nh©n, viÖc kh¼ng
®Þnh sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n cã ý
nghÜa quan träng c¶ vÒ lý luËn lÉn thùc tiÔn.
Nhãm sinh viªn thùc hiÖn: Lª V¨n D¬ng Líp : M¸y Ho¸
K50_§HBKHN 1
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
Tríc sù khñng ho¶ng vµ sôp ®æ cña chñ nghÜa x· héi ë
§«ng ¢u vµ Liªn X«, nhiÒu ngêi ®· béc lé sù dao ®éng vµ
hoµi nghi vÒ sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n.
Bän c¬ héi xÐt l¹i vµ çc thÕ lùc chèng céng cã c¬ héi míi
®Ó phñ nhËn sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n,
vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n vµ chñ nghÜa x· héi.
Trong giai ®o¹n míi hiÖn nay, c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸,
hiÖn ®¹i ho¸ ®ang diÔn ra trªn toµn thÕ giíi, chñ nghÜa x·
héi ®ang ë trong thêi kú tho¸i trµo, thêi ®¹i ngµy nay vÉn
®ang lµ thêi ®¹i qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t b¶n lªn chñ
nghÜa x· héi trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi cßn ®ang cã nhiÒu
biÕn ®éng, tiªu cùc ... th× vÊn ®Ò lµm s¸ng tá sø mÖnh
lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n ®îc ®Æt ra trë nªn bøc
thiÕt h¬n bao giê hÕt, c¶ trªn hai ph¬ng diÖn: lý luËn vµ
thùc tiÔn.
Sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n lµ mét ph¹m trï
c¬ b¶n nhÊt cña chñ nghÜa x· héi khoa häc, do ®ã nã ®·
®îc C.M¸c - Ph.¡ngghen vµ Lªnin nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn
hÕt søc hoµn thiÖn trong trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña
lÞch sö thÕ giíi. XÐt trªn ph¬ng diÖn lÞch sö, nh÷ng nhËn
®Þnh vµ lý luËn cña çc «ng vÒ giai cÊp c«ng nh©n cã t¸c
dông to lín vµ ®óng ®¾n.Cßn ®èi víi níc ta, vÊn ®Ò trªn
®îc §¶ng ta rÊt chó träng. V× thÕ, sø mÖnh lÞch sö cña
giai cÊp c«ng nh©n kh«ng chØ thÓ hiÖn râ trong çc v¨n
kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc, mµ ®©y cßn lµ mét
trong nh÷ng ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cña nhiÒu nhµ lý
luËn, nhµ nghiªn cøu lÞch sö, vµ cña nhiÒu thÕ hÖ c«ng
nh©n, sinh viªn.
Sù t¸c ®éng cña sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng
nh©n kh«ng chØ ¶nh hëng tíi sù chuyÓn biÕn cña lÞch sö
thÕ giíi lµ thay ®æi tõ h×nh th¸i kinh tÕ nµy sang h×nh
th¸i kinh tÕ kh¸c, thay ®æi tõ chÕ ®é kinh tÕ nµy sang
chÕ ®é kinh tÕ kh¸c ... mµ cßn lµm thay ®æi t×nh h×nh
kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi trªn toµn thÕ giíi, nã t¸c ®éng tíi
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cô thÓ, tíi bé mÆt ph¸t triÓn cña thÕ
giíi.
Nh vËy, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ: sø mÖnh lÞch sö cña giai
cÊp c«ng nh©n lµ g×? Néi dung, ®iÒu kiÖn kh¸ch quan
quy ®Þnh lµ g×? Trªn ph¬ng diÖn lý luËn vµ thùc tiÔn, nã
®îc thÓ hiÖn ra sao? Vµ ®Ó cñng cè vµ t¨ng cêng sù l·nh
®¹o cña giai cÊp c«ng nh©n cÇn ph¶i tiÕn hµnh nh÷ng
biÖn ph¸p g×?
K50_§HBKHN 2
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
B.Néi dung
Ch¬ng I : LuËn cø lý luËn
§Ó gi¶i quyÕt çc c©u hái trªn, ta xÐt nh÷ng luËn cø

vÒ lý luËn .
1. Kh¸i niÖm giai cÊp c«ng nh©n

Bàn về khái niệm giai cấp công nhân, cho tới nay, tuỳ thuộc
vào lập trường giai cấp, thái độ chính trị, trình độ nhận thức và phương
pháp tiếp cận , vẫn còn những ý kiến khác nhau, thậm chí trái ngược
nhau.
C. Mác trong bức thư gửi Vây-Đơ Maye (năm 1852) đã thừa nhận,
việc phát hiện ra giai cấp và đấu tranh giai cấp, không phải là công lao
của các nhà sáng lập ra chủ nghĩa xã hội khoa học, công lao đó thuộc về
các nhà sử học Pháp: G. Phrăngxoa Ghi đô (1776-1874), Ô. Guyxtanh
Chirey (1795-1856), Phrăngxoa Mi nhê (1796-1884)... Công lao của C.
Mác chỉ là phát hiện ra: vấn đề đấu tranh giai cấp tất yếu dẫn đến chuyên
chính vô sản; và chuyên chính vô sản chỉ là bước quá độ từ xã hội có giai
cấp đến xã hội không giai cấp.
Ngay từ năm 1845, khi bắt tay vào việc nghiên cứu
giai cấp công nhân, trong tác phẩm “Gia đình thần thánh”,
C. Mác đã đặt câu hỏi: “Vấn đề là ở chỗ tìm hiểu xem giai
cấp vô sản thực sự là gì và phù hợp với sự tồn tại ấy của
bản thân nó, giai cấp vô sản buộc phải làm gì về mặt lịch
sử”[1]. Trong các tác phẩm “Góp phần phê phán triết học
pháp quyền của Hê ghen”(1844), “Tình cảnh những người
lao động ở Anh” (1844-1845), “ Những nguyên lý của chủ
nghĩa cộng sản” (1847), “Tuyên ngôn của Đảng cộng sản” (1848)... C.
Mác và Ph. Angghen đã bàn và sử dụng nhiều từ đồng nghĩa để biểu đạt
khái niệm giai cấp công nhân: “giai cấp công nhân”, “giai cấp vô sản”,
“giai cấp vô sản công nghiệp”, “giai cấp vô sản hiện đại”, “giai cấp công
nhân hiện đại”, “giai cấp vô sản công nghiệp”, “giai cấp công nhân công
xưởng, nhà máy”, “giai cấp công nhân đại cơ khí” và nhiều thuật ngữ
K50_§HBKHN 3
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
khác nữa. Ngoài ra, trong những điều kiện và hoàn cảnh cụ thể, các ông
còn sử dụng một số hình thức diễn đạt khác như: “lao động làm thuê”,
“giai cấp xã hội hoàn toàn chỉ sống dựa vào bán sức lao động của mình”,
“giai cấp của những người hoàn toàn không có của”, “giai cấp công nhân
làm thuê thế kỷ XIX”... Cần khẳng định rằng, tất cả những thuật ngữ
đồng nghĩa này chỉ là sự khác nhau về hình thức biểu đạt trong những văn
cảnh cụ thể của một khái niệm: giai cấp công nhân. Sự khác nhau căn
bản, theo các ông, chỉ là sự khác nhau giữa những công nhân đứng máy
(thuộc về những người này có một số công nhân trông coi máy phát động,
nghĩa là cho nó ăn than, dầu) và những người giúp việc (hầu hết là trẻ
em) cho những công nhân cơ khí đó. Trên một mức độ nhiều hay ít, tất cả
những feeders (những người chỉ nạp nguyên liệu cho máy móc) đều là
những người giúp việc. Bên cạnh những loại thợ chính đó còn có những
người, với một số lượng không đáng kể, làm công việc kiểm tra toàn bộ
máy móc và thường xuyên sửa chữa máy móc như kỹ sư, thợ máy, thợ
mộc v.v... Đó là lớp công nhân cao cấp, một phần có tri thức khoa học,
một phần có tính thủ công, đứng ngoài giới công nhân công xởng và chỉ
được kết hợp với những công nhân này thôi. Sự phân công lao động đó có
tính chất thuần tuý công nghệ”[2]
Ngoài ra, khi phân biệt bản chất cách mạng của giai cấp công nhân gắn
với vai trò, sứ mệnh mệnh sử thế giới của nó với sự biến dạng bản chất
ấy, sự tha hoá, đánh mất mình của giai cấp vô sản trong tình trạng bị nô
dịch bởi chủ nghĩa tư bản, các nhà kinh điển đã sử dụng những thuật ngữ
đối ngược nhau: “giai cấp vô sản cách mạng” và tầng lớp “vô sản luư
manh” mất gốc, những phần tử cặn bã của xã hội tư sản. Đồng thời, cũng
để phân biệt giai cấp công nhân cách mạng với bộ phận công nhân đã
khuất phục và trở thành công cụ của giai cấp tư sản để phá hoại phong
trào công nhân từ bên trong, muư toan kìm hãm và khuôn cuộc đấu tranh
của giai cấp công nhân trong trật tự của “chủ nghĩa công liên” vì mục tiêu
kinh tế và lợi ích tầm thường do hệ tư tởng tư sản và tiểu tư sản thao
túng, các ông cần sử dụng thuật ngữ “công nhân quý tộc”. Vậy là, theo
các ông “ công nhân quí tộc” và tầng lớp vô sản luư manh không còn là
bộ phận của giai cấp công nhân nữa mà hoặc đã trở thành bộ phận của
giai cấp tư sản hoặc là tầng lớp cặn bã của xã hội.
Tất cả những diễn đạt nêu trên về khái niệm giai cấp công nhân của
các nhà kinh điển được đặt trong hoàn cảnh lịch sử từ nửa sau thế kỷ XIX
K50_§HBKHN 4
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
đến đầu thế kỷ XX, trên cơ sở các ông đã đưa vào hai tiêu chí để phân
định giai cấp công nhân với các giai tầng xã hội khác:
Thứ nhất, về phương thức lao động, phương thức sản xuất: giai cấp công
nhân là những người (tập đoàn người) lao động trực tiếp hay gián tiếp
vận hành các công cụ sản xuất có tính chất công nghiệp ngày càng hiện
đại và xã hội hoá, quốc tế hoá cao. Đây cũng là tiêu chí cơ bản phân biệt
người công nhân hiện đại vời người thợ thủ công thời trung cổ hay người
thợ trong công trường thủ công. C. Mác viết: “Trong công trường thủ
công và trong nghề thủ công, người công nhân sử dụng công cụ của
mình, còn trong công xưởng thì người công nhân phải phục tùng máy
móc”[3]. Đối với C. Mác và Ph. ăngghen, giai cấp công nhân là tập đoàn
người, bao gồm những người công nhân công xưởng, là sản phẩm của
nền đại công nghiệp và phát triển cùng với sự phát triển của đại công
nghiệp: “Các giai cấp khác đều suy tàn và tiêu vong cùng với sự phát
triển của đại công nghiệp, còn giai cấp vô sản là sản phẩm của bản thân
nền đại công nghiệp”[4]; “Công nhân cũng là một phát minh của thời đại
mới, giống như máy móc vậy... Công nhân Anh là đứa con đầu lòng của
nền công nghiệp hiện đại...”[5] Là sản phẩm của đại công nghiệp, nên
giai cấp công nhân là hiện thân của lực lượng sản xuất tiên tiến, hiện đại,
đại biểu cho phơng thức sản xuất tiên tiến, và, do đó nó có những phẩm
chất riêng mà không có giai tầng nào có được. Đó là: tính tiên tiến, hiện
đại; ý thức tổ chức kỷ luật cao, tác phong công nghiệp, tinh thần khoa học
và thái độ cách mạng triệt để; tinh thần quốc tế cao cả và trong sáng...
Thứ hai, về vị trí trong quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa (không phải
trong các quan hệ sản xuất khác- DXN nhấn mạnh): Giai cấp công nhân -
giai cấp những người làm thuê thế kỷ XIX, do không có tư liệu sản xuất,
phải bán sức lao động, làm thuê cho nhà tư bản và bị nhà tư bản bóc lột
giá trị thặng dư. Và, chính vì vậy mà giai công nhân trở thành giai cấp đối
kháng với giai cấp tư sản: “Giai cấp tư sản, tức giai cấp tư bản, mà lớn
lên thì giai cấp vô sản, giai cấp công nhân hiện đại, tức là giai cấp chỉ có
thể kiếm được việc làm, và chỉ kiếm được việc làm, nếu lao động của họ
làm tăng thêm tư bản, cũng phát triển theo. Những công nhân ấy buộc
phải tự bán mình để kiếm ăn từng bữa một, là một hàng hoá, tức là một
K50_§HBKHN 5
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
món hàng đem bán như bất cứ món hàng nào khác; vì thế, họ phải chịu
hết mọi may rủi của cạnh tranh, mọi sự lên xuống của thị trường...”[6].
Căn cứ vào hai tiêu chí trên, trong tác phẩm “Những nguyên lý của chủ
nghĩa cộng sản”, Ph. Anghen đã đa ra định nghĩa về giai cấp vô sản:
“Giai cấp vô sản là một giai cấp xã hội hoàn toàn chỉ sống dựa vào bán
sức lao động của mình, tức là vào tình hình chuyển biến tốt hay xấu của
công việc làm ăn, vào sự biến động của cuộc cạnh tranh không gì ngăn
cản nổi. Nói tóm lại, giai cấp vô sản hay giai cấp của những người vô sản
là giai cấp lao động trong thế kỷ XIX... Giai cấp vô sản là do cuộc cách
mạng công nghiệp sản sinh ra”[7].
Phát triển học thuyết của Mác và Ph. Anghen trong Thời đại Đế
quốc chủ nghĩa và cách mạng vô sản, đặc biệt trong quá trình xây dựng
chủ nghĩa xã hội hiện thực, trên cơ sở quan niệm đúng và mới về giai cấp,
Lênin đã bổ sung thêm những thuộc tính mới của giai cấp công nhân.
Theo Lênin, sự phân chia giai cấp trong xã hội phải dựa vào địa vị và sự
khác nhau của các tập đoàn người trong quan hệ đối với chế độ sở hữu tư
liệu sản xuất, sự khác nhau trong quan hệ đối với quản lý sản xuất và
khác nhau trong quan hệ phân phối sản phẩm. Trong tác phẩm “Sáng kiến
vĩ đại”, Lênin đã đa ra một định nghĩa nổi tiếng về giai cấp; trong những
tác phẩm “Sự phát triển của chủ nghĩa tư bản ở Nga”, “Nhà nước và cách
mạng”, “Kinh tế chính trị trong thời đại chuyên chính vô sản”... Lênin đã
đư ra một định nghĩa mẫu mực về giai cấp công nhân: “là giai cấp thống
trị về chính trị, giai cấp lãnh đạo toàn xã hội trong cuộc đấu tranh lật đổ
ách tư bản, trong sự nghiệp sáng tạo ra xã hội mới, trong toàn bộ cuộc
đấu tranh để thủ tiêu hoàn toàn các giai cấp. Xu hướng phát triển của
giai cấp vô sản là đi tới chỗ tự thủ tiêu mình với tư cách là giai cấp vô
sản”[8].
Xuất phát từ quan niệm trên, có thể đi tới định nghĩa về giai cấp
công nhân như sau: Giai cấp công nhân là một tập đoàn người ổn định,
hình thành và phát triển gắn liền với nền sản xuất công nghiệp ngày càng
hiện đại và nền kinh tế tri thức ngày càng phát triển với trình độ xã hội
hoá, quốc tế hoá cao và rộng lớn; là lực lượng sản xuất cơ bản và tiên
tiến của thời đại hiện nay; là giai cấp thống trị về chính trị, giai cấp lãnh
K50_§HBKHN 6
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
đạo toàn xã hội trong cuộc đấu tranh lật đổ ách tư bản, trong sự nghiệp
sáng tạo ra xã hội mới, trong toàn bộ cuộc đấu tranh để thủ tiêu hoàn
toàn các giai cấp..
Từ cách tiếp cận như vậy có thể định nghĩa giai cấp công nhân Việt
Nam như sau: Giai cấp công nhân Việt Nam là một tập đoàn người, mà
lao động của họ gắn với sản xuất, kinh doanh, dịch vụ công nghiệp hiện
đại, thu nhập chủ yếu của họ bằng làm công ăn lương; là lực lượng sản
xuất chủ yếu và là lực lượng lãnh đạo sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện
đại hoá gắn liền với phát triển kinh tế tri thức vì một nước Việt Nam dân
giàu, nước mạnh xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
T¹i sao C.M¸c vµ Ph.¡ngghen l¹i ®Æc biÖt nhÊn m¹nh hai
tiªu chÝ trªn? Së dÜ nh vËy v× ®©y chÝnh lµ hai vÞ trÝ
ph©n biÖt giai cÊp c«ng nh©n víi çc giai cÊp kh¸c trong
x· héi. Hä ph¶i kiÕm ®îc viÖc lµm vµ hä ph¶i kiÕm ®îc
viÖc lµm khi hä b¸n ®îc søc lao ®éng.
Gi÷a giai cÊp c«ng nh©n vµ giai cÊp n«ng nh©n cã sù
kh¸c nhau. Hai kh¸i niÖm vÒ hai giai cÊp nµy kh¸c nhau ë
chç: N«ng d©n sö dông tÊt c¶ çc c«ng cô s¶n xuÊt ®Ó
t¹o ra mét s¶n phÈm hoµn chØnh; s¶n phÈm cña n«ng
d©n mang tÝnh chÊt ç nh©n vµ c«ng cô s¶n xuÊt cña hä
cßn th« s¬. Cßn giai cÊp c«ng nh©n cã kh¸c: c«ng cô s¶n
xuÊt hiÖn ®¹i; mçi c«ng nh©n lµ mét m¾t kh©u cña c«ng
viÖc s¶n xuÊt; s¶n phÈm cña hä mang tÝnh chÊt x· héi.
Giai cÊp c«ng nh©n còng kh¸c víi v« s¶n lu manh. §ã lµ
giai cÊp c«ng nh©n kh«ng cã t liÖu s¶n xuÊt, hä tån t¹i ®-
îc lµ nhê bÞ bãc lét gi¸ trÞ thÆng d. Cßn giai cÊp t s¶n, hä
cã nhiÒu t liÖu s¶n xuÊt nhng l¹i kh«ng cã søc lao ®éng,
hä ph¶i thuª giai cÊp c«ng nh©n vµ bãc lét søc lao ®éng
cña giai cÊp c«ng nh©n ®Ó tån t¹i. §©y chÝnh lµ hai mÆt
cña mét vÊn ®Ò.
Díi chÕ ®é chñ nghÜa t b¶n, giai cÊp c«ng nh©n l¹i lµ
nh÷ng ngêi lao ®éng tù do, nh÷ng ngêi b¸n søc lao ®éng
®Ó sèng, hä lµ nh÷ng ngêi lµm c«ng ¨n l¬ng (hay lµm
thuª), lµ lao ®éng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp.
Ngµy nay, víi sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t b¶n trong nöa
sau cña thÕ kû XX, bé mÆt cña giai cÊp c«ng nh©n hiÖn
®¹i cã nhiÒu thay ®æi kh¸c tríc. Tõ dù kiÕn cña C.M¸c vµ
Ph.¡ngghen, giai cÊp c«ng nh©n xÐt vÒ diÖn m¹o cã
nhiÒu biÕn ®æi. ChÝnh sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt
K50_§HBKHN 7
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
x· héi hiÖn nay ®· vît xa tr×nh ®é v¨n minh c«ng nghiÖp
tríc ®©y, sù x· héi ho¸ vµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi míi,
c¬ cÊu cña giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i; çc h×nh thøc
bãc lét gi¸ trÞ thÆng d ... ®· lµm cho diÖn m¹o cña giai
cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i kh«ng cßn gièng víi nh÷ng m« t¶
cña C.M¸c trong thÕ kû XIX. Tuy thÕ nhng giai cÊp c«ng
nh©n hiÖn ®¹i vÉn tån t¹i, vÉn cã sø mÖnh lÞch sö cña
m×nh trong x· héi t b¶n hiÖn ®¹i; nh÷ng thuéc tÝnh c¬
b¶n cña giai cÊp c«ng nh©n mµ C.M¸c ®· ph¸t hiÖn ra
vÉn cßn nguyªn gi¸ trÞ.
HiÖn nay, c¬ cÊu ngµnh nghÒ cña giai cÊp c«ng nh©n
®· cã nhiÒu thay ®æi to lín. Bªn c¹nh lùc lîng c«ng nh©n
truyÒn thèng, xuÊt hiÖn c«ng nh©n tr×nh ®é tù ®éng
ho¸ víi viÖc ¸p dông phæ biÕn c«ng nghÖ th«ng tin vµo
s¶n xuÊt. Bªn c¹nh nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp truyÒn
thèng, xuÊt hiÖn c«ng nh©n ho¹t ®éng ë lÜnh vùc dÞch
vô. Thùc tÕ, ë çc níc t b¶n, c«ng nh©n trong çc ngµnh
dÞch vô nµy chiÕm 50% ®Õn 70% lao ®éng.Tuy nhiªn,
®iÒu nµy kh«ng hÒ lµm gi¶m vai trß cña giai cÊp c«ng
nh©n trong nÒn kinh tÕ vµ ngay c¶ tû träng cña giai cÊp
c«ng nh©n trong d©n c. Bëi v× nh÷ng ngêi lµm thuª
trong çc ngµnh dÞch vô g¾n liÒn víi c«ng nghiÖp vµ ho¹t
®éng theo lèi c«ng nghiÖp vÉn lµ c«ng nh©n xÐt c¶ trªn
hai thuéc tÝnh vÒ giai cÊp c«ng nh©n. MÆt kh¸c, bªn c¹nh
tr×nh ®é thÊp cña giai cÊp c«ng nh©n truyÒn thèng ®·
xuÊt c«ng nh©n cã tr×nh ®é cao, cã xu híng “tri thøc
ho¸” vµ còng ngµy cµng tiÕp thu thªm ®«ng ®¶o nh÷ng
ngêi thuéc tÇng líp trÝ thøc vµo hµng ngò cña m×nh. MÆc
dï vËy, b¶n chÊt vÒ giai cÊp c«ng nh©n còng kh«ng hÒ
thay ®æi. NÕu tríc kia, c«ng nh©n b¸n søc lao ®éng
ch©n tay lµ chñ yÕu th× nay, hä b¸n c¶ søc lao ®éng
ch©n tay vµ lao ®éng trÝ ãc, gi¸ trÞ ngµy cµng lín vµ do
®ã cµng bÞ bãc lét gi¸ trÞ thÆng d theo chiÒu s©u. Giai
cÊp c«ng nh©n b¾t ®Çu cã sù thay ®æi vÒ tµi s¶n. PhÇn
lín, hä kh«ng cßn lµ nh÷ng ngêi v« s¶n trÇn trôi víi hai bµn
tay tr¾ng, mµ hä ®· cã mét sè t liÖu s¶n xuÊt phô cã thÓ
cïng gia ®×nh lµm thªm; mét sè c«ng nh©n ®· cã cæ
phÇn, cæ phiÕu ë xÝ nghiÖp. Tuy vËy nhng nã còng kh«ng
lµm thay ®æi toµn bé lùc lîng s¶n xuÊt c¬ b¶n nhÊt,
quyÕt ®Þnh nhÊt ®èi víi nÒn s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa,
hä vÉn bÞ bãc lét díi nh÷ng h×nh thøc kh¸c nhau.
K50_§HBKHN 8
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
Giai cÊp c«ng nh©n hiÖn nay kh«ng nh÷ng trong lÜnh
vùc c«ng nghiÖp mµ trong mäi ngµnh nghÒ kh¸c nhau, cã
tr×nh ®é s¶n xuÊt kh¸c nhau cña nÒn c«ng nghiÖp hiÖn
®¹i. Hä lµ nh÷ng ngêi trùc tiÕp ®øng m¸y, kh«ng n»m
trong d©y truyÒn s¶n xuÊt tù ®éng, kh«ng kiÓm tra ho¹t
®éng m¸y mãc ... mµ ®ã lµ nh÷ng chuyªn gia trùc tiÕp
ch¨m lo nghiªn cøu, s¸ng chÕ ®Ó kh«ng ngõng c¶i tiÕn
m¸y mãc nh»m n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, n¨ng suÊt
lao ®éng. Hä lµ nh÷ng ngêi ho¹t ®éng ë çc ngµnh dÞch
vô trùc tiÕp phôc vô cho s¶n xuÊt nh bu ®iÖn, viÔn th«ng,
giao th«ng vËn t¶i,... Hä cßn lµ nh÷ng ngêi lao ®éng lµm
thuª trong çc ngµnh dÞch vô ®ang trë thµnh nh÷ng
ngµnh c«ng nghiÖp thùc sù nh du lÞch, ng©n hµng, th«ng
tin ... §ã cßn lµ nh÷ng nh©n viªn thõa hµnh lµm c«ng ¨n l-
¬ng phôc vô cho hÖ thèng qu¶n lý cña çc c«ng ty.
§èi víi giai cÊp c«ng nh©n ë thêi kú ®Õ quèc ta cßn
thÊy bé phËn lµm thuª trong çc doanh nghiÖp t nh©n.
XÐt vÒ t çch giai cÊp, hä cßn lµ nh÷ng ngêi lµm chñ, nh-
ng xÐt vÒ gãc ®é ç nh©n, nh÷ng ngêi nµy vÉn bÞ bãc
lét gi¸ trÞ thÆng d, do ®ã hä vÉn mang hai thuéc tÝnh c¬
b¶n cña giai cÊp c«ng nh©n. Do vËy hä vÉn n»m trong
giai cÊp c«ng nh©n.
Tãm l¹i, c¨n cø vµo hai tiªu chÝ c¬ b¶n cña giai cÊp
c«ng nh©n, ta cã thÓ nãi: nh÷ng ngêi lao ®éng trong çc
ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, dÞch vô c«ng nghiÖp lµ
c«ng nh©n, cßn nh÷ng ngêi lµm c«ng ¨n l¬ng phôc vô
trong çc ngµnh kh¸c nh y tÕ, gi¸o giôc, v¨n ho¸, dÞch
vô( kh«ng liªn quan ®Õn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp) ... lµ
nh÷ng ngêi lao ®éng nãi chung, hä ®ang ®îc thu hót vµo
çc tæ chøc c«ng ®oµn nghÒ nghiÖp nhng hä kh«ng ph¶i
lµ c«ng nh©n.
Díi chñ nghÜa x· héi, giai cÊp c«ng nh©n trë thµnh giai
cÊp n¾m chÝnh quyÒn, thµnh giai cÊp thèng trÞ nhng
kh«ng thµnh giai cÊp bãc lét, hä cã nhiÖm vô l·nh ®¹o
cuéc ®Êu tranh c¶i t¹o x· héi cò, x©y dùng x· héi míi, ®¹i
biÓu cho toµn thÓ nh©n d©n lao ®éng lµm chñ nh÷ng t
liÖu s¶n xuÊt c¬ b¶n ®· ®îc c«ng h÷u ho¸.
Sau khi xo¸ bá ®îc mäi giai cÊp, giai cÊp c«ng nh©n sÏ
kh«ng cßn n÷a. Lóc ®ã, c«ng nh©n sÏ nh mäi lao ®éng
®îc gi¶i phãng, ®Òu cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn tù do vµ
toµn diÖn.
K50_§HBKHN 9
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
Cã thÓ nãi, nh÷ng quan ®iÓm cña C.M¸c vµ Ph.
¡ngghen vÒ hai tiªu chÝ c¬ b¶n cña giai cÊp c«ng nh©n
cho ®Õn nay vÉn cßn nguyªn gi¸ trÞ, vÉn lµ c¬ së ph¬ng
ph¸p luËn ®Ó chóng ta nghiªn cøu giai cÊp c«ng nh©n
hiÖn ®¹i, ®Æc biÖt lµ ®Ó lµm s¸ng tá sø mÖnh lÞch sö
cña giai cÊp c«ng nh©n trong thêi ®¹i ngµy nay. Tõ hai
tiªu chÝ trªn ta cã thÓ ®Þnh nghÜa: “Giai cÊp c«ng nh©n
lµ mét tËp ®oµn x· héi æn ®Þnh, h×nh thµnh vµ ph¸t
triÓn cïng víi qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña nÒn
c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, víi nhÞp ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng
s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt x· héi ho¸ ngµy cµng cao; lµ lùc lîng
s¶n xuÊt c¬ b¶n tiªn tiÕn, trùc tiÕp hoÆc tham gia vµo
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, t¸i s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt vµ c¶i
t¹o çc quan hÖ x· héi; lµ lùc lîng chñ yÕu cña tiÕn tr×nh
lÞch sö qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t b¶n lªn chñ nghÜa x· héi”.
2. Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam
Là sản phẩm trực tiếp của chính sách khai thác thuộc địa của thực
dân Pháp, lớp công nhân đầu tiên xuất hiện gắn liền với cuộc khai thác
thuộc địa lần thứ nhất (1897) và thực sự trở thành giai cấp công nhân Việt
nam từ thời kỳ khai thác thuộc địa của thực dân Pháp lần thứ hai (1924-
1929). Cùng với quá trình phảt triển của cách mạng, giai cấp công nhân
Việt Nam sớm trở thành bộ phận của đội ngũ giai cấp công nhân quốc tế.
Ngoài những đặc điểm chung của giai cấp công nhân quốc tế, giai cấp
công nhân Việt Nam còn có đặc điểm riêng:
Thứ nhất: Sinh ra và lớn lên từ một nước vốn là thuộc địa, nửa
phong kiến, có truyền thống yêu nước, ý thức tự tôn dân tộc, dù còn non
trẻ, nhỏ bé, song giai cấp công nhân đã sớm trở thành giai cấp duy nhất
được lịch sử, dân tộc thừa nhận và giao phó sứ mệnh lãnh đạo cách mạng
Việt Nam từ sau các phong trào cứu nước theo lập trường Cần Vương,
lập trường tư sản và tiểu tư sản thất bại.
Thứ hai: Ra đời trước giai cấp tư sản dân tộc, vừa mới lớn lên, đã
tiếp thu chủ nghĩa Mác - Lênin, hệ tư tưởng của giai cấp công nhân quốc
tế, nhanh chóng trở thành lực lượng chính trị tự giác và thống nhất, được
Chủ tịch Hồ Chí Minh giáo dục, đã sớm giác ngộ mục tiêu lý tưởng, chân
lý của thời đại: độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, giai cấp
công nhân Viêt Nam luôn có tinh thần và bản chất cách mạng triệt để.
K50_§HBKHN 10
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
Thứ ba: Giai cấp công nhân nước ta xuất thân từ nông dân lao
động, bị thực dân phong kiến bóc lột, bần cùng hóa nên có mối quan hệ
máu thịt với giai cấp nông dân và các tầng lớp lao động khác. Qua thử
thách của cách mạng, liên minh giai cấp đã trở thành động lực và là cơ
sở vững chắc cho khối đại đoàn kết dân tộc.
Thứ tư: Từ khi trở thành giai cấp cầm quyền, giai cấp công nhân
Việt Nam luôn phát huy bản chất cách mạng trong xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc, luôn là lực lượng đi đầu và lãnh đạo sự nghiệp đổi mới, sự
nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá xây dựng và phát triển
nền kinh tế công nghiệp và nền kinh tế tri thức hiện đại.
Thứ năm: Quá trình “trí thức hoá” giai cấp công nhân diễn ra
mạnh mẽ, từng bước hình thành giai cấp công nhân trí thức Việt Nam.
Việc hình thành giai cấp công nhân trí thức không có nghĩa là sự
bổ sung vào lực lượng giai cấp công nhân những công nhân có trình độ
cao mà là giai cấp công nhân được nâng cao về trình độ và có sự thay đổi
về tính chất lao động- lao động điều khiển những công nghệ tự động hoá
của nền kinh tế tri thức.
II. Néi dung vµ ®iÒu kiÖn kh¸ch quan quy ®Þnh sø

mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n
1. Néi dung
a Sứ mệnh lịch sử thế giới của GCCN là một tất yếu khách quan bắt
nguồn từ chính thực tiễn sản xuất hiện đại, từ nhu cầu phát triển theo
xu hướng xã hội hóa của lực lượng sản xuất (LLSX) mà sự phát triển
của nền sản xuất công nghiệp ngày càng hiện đại là biểu hiện tập trung
nhất. Sứ mệnh đó còn bắt nguồn từ địa vị kinh tế - xã hội của GCCN,
một giai cấp “là sản phẩm của đại công nghiệp”, trực tiếp sản xuất của
cải vật chất cho xã hội, người đại diện cho phương thức sản xuất tiên
tiến, cho xu thế xã hội hóa sản xuất. Chính sự phát triển của CNTB,
đến một ngưỡng nhất định, làm rõ mâu thuẫn cơ bản giữa LLSX xã
hội cao với QHSX tư nhân TBCN. Sở hữu tư nhân TBCN ngày đối
lập với xu hướng xã hội hóa. Nó kìm hãm tiến bộ xã hội thông qua
việc duy trì chế độ bóc lột giá trị thặng dư và áp bức, bất công xã hội.
Phát triển lực lượng sản xuất hiện đại bằng cách xóa bỏ QHSX tư
nhân TBCN, tạo ra một QHSX mới mang tính xã hội hóa và giải
phóng GCCN - “LLSX hàng đầu của toàn thể nhân loại” là quy luật
K50_§HBKHN 11
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
của lịch sử và cũng là nội dung cơ bản nhất của sứ mệnh này.
Trong tư tưởng của Mác, tất yếu khách quan ấy được thể hiện và thực
hiện thông qua quá trình phát triển về chính trị, tư tưởng và tổ chức
của GCCN để trở thành một giai cấp tự giác. Sự thâm nhập của chủ
nghĩa Mác vào phong trào công nhân, sự trưởng thành của đảng Cộng
sản và sự xác lập nhà nước của GCCN chính là những biểu hiện tập
trung của tính tự giác ấy. Từ đó, quá trình thực hiện sứ mệnh là quá
trình cách mạng XHCN. Nội dung của nó bao gồm: cách mạng trên
lĩnh vực chính trị để phá hủy nhà nước của GCTS, thiết lập nhà nước
của GCCN, nền dân chủ XHCN từ đó tiến hành cách mạng trên lĩnh
vực kinh tế, thông qua việc cải tạo QHSX cũ, xác lập QHSX công hữu
để đáp ứng nhu cầu phát triển của LLSX và xây dựng cơ sở vật chất
cho CNXH; cùng với đó là cuộc cách mạng văn hóa tư tưởng để xác
lập vị trí chủ đạo của hệ tư tưởng GCCN, tiếp thu những giá trị của
truyền thống, văn minh nhân loại và dần khắc phục những tàn dư tư
tưởng của xã hội cũ...Đó là quá trình cách mạng toàn diện, triệt để,
khó khăn, phức tạp và lâu dài.
Ngày nay, do tính quy định của sản xuất hiện đại, GCCN có một số
biểu hiện mới: trình độ văn hóa - tay nghề cao hơn; một số công nhân
đã có cả tư liệu sản xuất, cổ phiếu, đời sống một bộ phận được cải
thiện v.v... Song, những biểu hiện đó không làm thay đổi địa vị cơ bản
của công nhân trong CNTB. Họ vẫn đang là lực lượng chủ yếu làm ra
của cải cho xã hội và lợi nhuận cho các nhà tư bản; là lực lượng đối
lập trực tiếp với GCTS, bị bóc lột nhiều nhất và khoảng cách về mức
thu nhập giữa họ với giới chủ ngày càng lớn. Công nhân trong các
nước tư bản phát triển được trí tuệ hóa, lao động bớt nặng nhọc hơn,
có chút ít cổ phần trong doanh nghiệp... thì họ càng bị ràng buộc chặt
chẽ hơn vào guồng máy sản xuất của tư bản, càng bị bóc lột nặng nề
và tinh vi hơn. Theo Tổ chức lao động quốc tế (ILO) tỷ suất bóc lột
giá trị thặng dư trung bình ở thế kỷ XIX là 20, thì hiện nay là 300, cá
biệt có nơi, như tập đoàn Microsoft tỷ suất này lên tới 5000. Từ một
chiều cạnh khác, hiện nay sự tăng lên lượng tri thức khoa học và văn
hóa của công nhân lại cũng là một tiền đề quan trọng để giúp họ nhận
thức và cải tạo xã hội. Họ đang phê phán CNTB và đến với CNXH
như đến với cái đúng và do sự thôi thúc của lý trí chứ không chỉ do
nghèo đói. Với tri thức và khả năng làm chủ công nghệ cao, với năng
lực sáng tạo và ý thức về sứ mệnh, GCCN hiện đại đang có thêm điều
kiện để tự giải phóng.
Nhờ có những điều chỉnh lớn và tận dụng được thành tựu của cách
K50_§HBKHN 12
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
mạng khoa học và công nghệ, đặc biệt là qua toàn cầu hóa kinh tế,
CNTB đang còn khả năng tiếp tục kéo dài sự tồn tại nhưng không thể
tránh được “định mệnh” mà Mác đã vạch ra từ sứ mệnh lịch sử thế
giới của GCCN. Quá trình toàn cầu hoá kinh tế hiện nay là biểu hiện
tập trung của xu thế xã hội hóa LLSX và cũng làm sâu sắc thêm mâu
thuẫn cơ bản trong lòng CNTB. Nó khai triển mâu thuẫn cơ bản của
phương thức sản xuất TBCN đến mọi ngõ ngách của thế giới qua
những biểu hiện xã hội đa dạng. Đó là mâu thuẫn giữa GCCN hiện đại
đang bị CNTB toàn cầu bóc lột giá trị thặng dư với một GCTS “ngày
càng trở nên là giai cấp thừa” trong sản xuất và phản động về chính
trị; Đó là mâu thuẫn giữa các nước phát triển với các nước đang phát
triển, hay “phương Bắc và phương Nam”, giữa “trung tâm và ngoại
vi”...; là mâu thuẫn của lợi ích từng quốc gia - dân tộc với lợi ích của
các tập đoàn tư bản; giữa những nước phát triển và đang phát triển;
giữa chủ quyền quốc gia - dân tộc với xu thế đồng hóa cưỡng bức;
giữa văn hoá dân tộc với cuộc xâm lăng bằng tư tưởng, lối sống của
những nước đế quốc trong môi trường toàn cầu đang vận hành theo
những cơ chế bất bình đẳng; Đó còn là mâu thuẫn giữa các nước tư
bản xung quanh việc tranh giành vị trí, thế lực và ảnh hưởng thông
qua việc chiếm lĩnh ưu thế về KH&CN, những nguồn tài nguyên...
Nhìn chung từ thực tiễn hiện đại, nhu cầu có một toàn cầu hóa với
chất lượng mới đang hiện rõ. Và, mầm mống của một phương thức
sản xuất mới cũng đang lớn dần, chủ yếu là theo cách này. Sứ mệnh
lịch sử thế giới của GCCN mang bản chất quốc tế và không hề xa lạ
với những hiện tượng quốc tế phản ánh tiến bộ xã hội. Chủ động, tích
cực hội nhập quá trình toàn cầu hóa kinh tế; tận dụng những thời cơ,
tranh thủ ngoại lực từ quá trình toàn cầu hoá hiện nay và làm biến đổi
nó theo hướng tích cực là một tiến trình hợp quy luật và là con đường
để thực hiện sứ mệnh lịch sử thế giới của GCCN.
b. LÞch sö ph¸t triÓn cña thÕ giíi chÝnh lµ lÞch sö ph¸t

triÓn cña çc
h×nh th¸i kinh tÕ x· héi tõ thÊp ®Õn cao. Trong x· héi cã
giai cÊp, ®Ó gi¶i
quyÕt m©u thuÉn gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn ®Õn
tr×nh ®é x· héi
ho¸ cao víi quan hÖ s¶n xuÊt cò, gi÷a giai cÊp thèng trÞ
víi giai cÊp lao ®éng ph¶i ph¸t triÓn tõ h×nh th¸i kinh
tÕ x· héi thÊp ®Õn cao.
C.M¸c vµ Ph.¡ngghen ®· kh¼ng ®Þnh vai trß cña quÇn
chóng nh©n d©n lao ®éng: lµ ngêi s¸ng t¹o ch©n chÝnh
K50_§HBKHN 13
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
ra lÞch sö; lµ ngêi cã vai trß quyÕt ®Þnh s¸ng t¹o c«ng cô
s¶n xuÊt, gi¸ trÞ thÆng d, chÝnh trÞ x· héi. Khi trong x· héi
cßn tån t¹i giai cÊp bãc lét trong mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt
víi ®iÒu kiÖn ph¬ng thøc s¶n xuÊt ®ã cßn gi÷ vÞ trÝ tiªn
tiÕn, do ®ã ph¶i ®¶m b¶o quy luËt lÞch sö.
Trong sù chuyÓn biÕn cña h×nh th¸i kinh tÕ trong x· héi,
lµ giai cÊp trung t©m, cã nhiÖm vô ph¶i tho¶ m·n çc
®iÒu kiÖn nh: lµ giai cÊp ®¹i diÖn cho mét ph¬ng thøc
s¶n xuÊt tiªn tiÕn; lµ giai cÊp cã hÖ t tëng ®éc lËp; giai
cÊp nµy ph¶i tiÕn hµnh thuyÕt phôc tËp hîp vµ tæ chøc
quÇn chóng lµm çch m¹ng. Vµ hai nhiÖm vô quan träng
lµ: tiÕn hµnh xo¸ bá chÕ ®é x· héi cò; x©y dùng h×nh
th¸i kinh tÕ x· héi míi tiÕn bé h¬n.
Khi nghiªn cøu vÒ çc giai cÊp, tÇng líp trong h×nh th¸i
kinh tÕ x· héi chñ nghÜa, C.M¸c vµ Ph.¡ngghen ®· rót ra
çc kÕt luËn:
Mét lµ: giai cÊp t s¶n trong cha ®Çy mét thÕ kû ®· t¹o ra
mét lùc lîng s¶n xuÊt nhiÒu h¬n vµ ®å sé h¬n, víi lùc lîng
s¶n xuÊt b»ng tÊt c¶ çc x· héi tríc ®Ó l¹i, t¹o ra n¨ng xuÊt
lao ®éng cao h¬n nhiÒu. Do ®ã giai cÊp t s¶n ®· tõng
®ãng vai trß tÝch cùc trong lÞch sö lµ t¹o n¨ng suÊt lao
®éng cao.
Hai lµ: khi lùc lîng s¶n xuÊt ®¹t tíi tr×nh ®é x· héi ho¸
cao, xuÊt hiÖn m©u thuÉn vÒ quan hÖ s¶n xuÊt t b¶n chñ
nghÜa mµ tËp trung lµ së h÷u t b¶n chñ nghÜa, k×m h·m
sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Khi lùc lîng s¶n xuÊt
ph¸t triÓn, quan hÖ s¶n xuÊt nh cò th× xuÊt hiÖn giai cÊp
míi ®Ó gi¶i phãng quan hÖ s¶n xuÊt cò, ®ã chÝnh lµ giai
cÊp c«ng nh©n.
Ba lµ: viÖc giai cÊp c«ng nh©n ®øng lªn ®Êu tranh ®Ó
gi¶i phãng giai cÊp, ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa chØ gi¶i
phãng giai cÊp mµ tËp trung gi¶i phãng x· héi vµ gi¶i
phãng con ngêi v× giai cÊp c«ng nh©n cã lîi Ých phï hîp víi
nh©n d©n lao ®éng, víi d©n téc vµ víi nh©n lo¹i.
Tõ nh÷ng kÕt luËn cña C.M¸c vµ Ph.¡ngghen vµ nh÷ng
kh¼ng ®Þnh vÒ giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i lµ giai cÊp
cã tinh thÇn çch m¹ng triÖt ®Ó, cã kh¶ n¨ng tæ chøc vµ
l·nh ®¹o toµn thÓ nh©n d©n lao ®éng tiÕn hµnh cuéc c¶i
biÕn çch m¹ng, tõ h×nh th¸i kinh tÕ x· héi t b¶n sang
h×nh th¸i kinh tÕ x· héi céng s¶n chñ nghÜa, gi¶i phãng
nh©n lo¹i khái ¸ch ¸p bøc, bÊt c«ng vµ mäi h×nh thøc bãc
lét. Hay nãi çch kh¸c, néi dung tæng qu¸t sø mÖnh lÞch
K50_§HBKHN 14
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
sö cña giai cÊp c«ng nh©n lµ: xo¸ bá chÕ ®é t b¶n chñ
nghÜa, xo¸ bá chÕ ®é ngêi bãc lét ngêi, gi¶i phãng giai
cÊp c«ng nh©n, nh©n d©n lao ®éng vµ toµn thÓ nh©n
lo¹i khái sù ¸p bøc bãc lét, nghÌo nµn l¹c hËu, x©y dùng x·
héi céng s¶n v¨n minh.
Ph.¡ngghen viÕt:” Thùc hiÖn sù nghiÖp gi¶i phãng thÕ giíi
Êy- ®ã lµ sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp v« s¶n hiÖn ®¹i ”.
Cßn Lªnin ®· chØ râ:” §iÓm chñ yÕu trong häc thuyÕt cña
C.M¸c lµ ë chç nã lµm s¸ng tá vai trß lÞch sö thÕ giíi cña
giai cÊp v« s¶n lµ ngêi x©y dùng x· héi chñ nghÜa”.
Néi dung thùc chÊt cña sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp
c«ng nh©n ë ®©y chÝnh lµ:
Trong lÜnh vùc kinh tÕ: giai cÊp c«ng nh©n tiÕn hµnh xo¸
bá chÕ ®é t h÷u t nh©n t liÖu s¶n xuÊt, x©y dùng chÕ
®é c«ng h÷u t liÖu s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng suÊt lao
®éng tho¶ m·n tõng bíc nhu cÇu ph¸t triÓn cña nh©n
d©n. Sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n trong lÜnh
vùc nµy chØ râ môc tiªu cuèi cïng cña giai cÊp c«ng nh©n,
tho¶ m·n nhu cÇu ngµy cµng ®Çy ®ñ h¬n: lµm theo n¨ng
lùc, hëng theo nhu cÇu. Do ®ã nã cÇn ph¶i ®îc thùc hiÖn
mét çch l©u dµi, gian khæ, tr¶i qua tõng bíc cô thÓ. Xo¸
bá chÕ ®é chiÕm h÷u t nh©n t liÖu s¶n xuÊt; x©y dùng
chÕ ®é c«ng h÷u lµ qu¸ tr×nh phï hîp nhng ph¶i dÇn dÇn
tõ tõ.
T¹i sao ph¶i xo¸ bá chÕ ®é t h÷u? Së dÜ nh vËy v× ®©y
lµ c¬ së cña chÕ ®é ngêi bãc lét ngêi; biÓu hiÖn cao nhÊt
cña chÕ ®é chiÕm h÷u t nh©n t liÖu s¶n xuÊt lµ së h÷u
t b¶n chñ nghÜa do ®ã ph¶i xo¸ bá chÕ ®é t h÷u; sau khi
xo¸ bá chÕ ®é t h÷u th× míi thiÕt lËp chÕ ®é c«ng h÷u
t liÖu s¶n xuÊt, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng
s¶n xuÊt, phï hîp víi yªu cÇu s¶n xuÊt; ®©y còng lµ c¬ së
kinh tÕ cho sù tån t¹i chÕ ®é x· héi míi v× thÕ còng rÊt
cÇn ph¶i xo¸ bá chÕ ®é t h÷u nµy. ChÝnh C.M¸c ®· nãi:
”nh÷ng ngêi céng s¶n cã thÓ tãm t¾t lùc lîng cña m×nh
b»ng mét c«ng thøc lµ xo¸ bá chÕ ®é t h÷u”.
Trong lÜnh vùc chÝnh trÞ: giai cÊp c«ng nh©n ph¶i trë
thµnh giai cÊp thèng trÞ trong x· héi. §ã lµ ph¶i ®Ëp tan
chÝnh quyÒn t s¶n; x©y dùng chÝnh quyÒn nhµ níc(nÒn
chuyªn chÝnh v« s¶n): thùc chÊt lµ ®Ó ®¶m b¶o quyÒn
lùc chÝnh trÞ thuéc vÒ nh©n d©n, gi÷ vai trß quan träng
lµ c«ng cô x©y dùng x· héi míi, lµ kiÓu nhµ níc: nhµ níc
nöa nhµ níc vµ nhµ níc tù tiªu vong.
K50_§HBKHN 15
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
Trong lÜnh vùc x· héi ®ã lµ: ph¶i tiÕn hµnh xo¸ bá giai
cÊp bãc lét; ph¶i tiÕn hµnh xo¸ bá giai cÊp nãi chung, t¹o
ra sù b×nh ®¼ng trong quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi. ë
®©y xo¸ bá giai cÊp bãc lét víi t çch lµ giai cÊp chø
kh«ng xo¸ bá çc ç nh©n v× hä cã thÓ lµ nh÷ng ç nh©n
cã Ých trong x· héi míi.
Cã thÓ nãi néi dung sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng
nh©n bao gåm bèn sù nghiÖp. §ã lµ sù nghiÖp gi¶i phãng
giai cÊp; sù nghiÖp gi¶i phãng x· héi, d©n téc; sù nghiÖp
gi¶i phãng ngêi lao ®éng; vµ sù nghiÖp gi¶i phãng con
ngêi. §©y chÝnh lµ nÊc thang ph¸t triÓn trong sù ph¸t
triÓn cña h×nh th¸i kinh tÕ x· héi. Sø mÖnh lÞch sö cña
giai cÊp c«ng nh©n ph¶i ®îc thùc hiÖn trªn toµn thÕ
giíi.Vµ ®Ó thùc hiÖn sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng
nh©n lµ mét qu¸ tr×nh l©u dµi, gian khæ, phøc t¹p, nªn
nh÷ng ngêi céng s¶n ph¶i kiªn tr×, kh«ng nãng véi, nã
ph¶i ®îc tiÕn hµnh hai giai ®o¹n: tËp trung lùc lîng ®Ó
giµnh chÝnh quyÒn vµ tËp trung lùc lîng ®Ó x©y dùng
chÕ ®é x· héi míi.
Trong giai ®o¹n ®Çu, giai cÊp c«ng nh©n vµ chÝnh ®¶ng
cña m×nh tiÕn hµnh cuéc ®Êu tranh giµnh chÝnh quyÒn
cña çch m¹ng v« s¶n. Çc bíc ®Êu tranh ®ã gåm: thiÕt
lËp mét chÝnh ®¶ng céng s¶n, ®Ò ra c¬ng lÜnh chÝnh
trÞ, ®êng lèi chiÕn lîc, s¸ch lîc, môc tiªu, ph¬ng híng, biÖn
ph¸p, gi¶i ph¸p…;liªn minh giai cÊp c«ng nh©n, n«ng
d©n, x¸c ®Þnh giai cÊp c«ng nh©n lµ giai cÊp l·nh ®¹o
çch m¹ng; t¹o t×nh thÕ nh ®iÒu kiÖn kh¸ch quan trªn
thÕ giíi vµ trong níc…Khi çch m¹ng v« s¶n th¾ng lîi sÏ
®Ëp tan nhµ níc t s¶n, x©y dùng nhµ níc chuyªn chÝnh v«
s¶n; xo¸ bá ph¬ng thøc s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa (b¶n
chÊt lµ chÕ ®é t h÷u t nh©n vÒ t liÖu s¶n xuÊt); kÕ thõa
cã chän läc tri thøc v¨n ho¸ truyÒn thèng d©n téc vµ tri
thøc v¨n ho¸ thêi ®¹i.
Trong giai ®o¹n hai, khi ®· giµnh ®îc chÝnh quyÒn – thêi
kú qu¸ ®é x©y dùng chñ nghÜa x· héi: §¶ng céng s¶n vµ
giai cÊp c«ng nh©n ph¶i tiÕp tôc ®Êu tranh giai cÊp trªn
tÊt c¶ çc lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi, víi môc ®Ých lµ
gi÷ v÷ng chÝnh quyÒn çch m¹ng (x©y dùng vµ b¶o vÖ
tæ quèc x· héi chñ nghÜa):VÒ chÝnh trÞ, quyÒn lùc nhµ n-
íc thÓ hiÖn ý chÝ cña d©n. Nhµ níc v« s¶n cã hÖ thèng
chÝnh trÞ gåm §¶ng céng s¶n, nhµ níc ph¸p quyÒn x· héi
chñ nghÜa vµ çc tæ chøc chÝnh trÞ, nh»m b¶o vÖ lîi Ých
K50_§HBKHN 16
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
cña giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng. Trong
c«ng t¸c ®èi néi vµ ®èi ngo¹i sÏ sö dông b¹o lùc trÊn ¸p thï
trong giÆc ngoµi. VÒ kinh tÕ, môc ®Ých lµ ®¹t ®îc n¨ng
suÊt lao ®éng cao, nguyªn t¾c ph©n phèi lµ lµm theo
n¨ng lùc, hëng theo lao ®éng; sö dông çc thµnh phÇn
kinh tÕ, çc h×nh thøc së h÷u: së h÷u toµn d©n (së h÷u
nhµ níc), së h÷u tËp thÓ, së h÷u ç thÓ, së h÷u t b¶n nhµ
níc, së h÷u t nh©n. Do ®ã cÇn n¾m v÷ng c¬ chÕ §¶ng
céng s¶n l·nh ®¹o, nhµ níc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa
qu¶n lý, nh©n d©n lao ®éng lµm chñ dùa trªn ph¸p luËt
cña nÒn d©n chñ x· héi chñ nghÜa (nguyªn t¾c tËp trung
d©n chñ). VÒ v¨n ho¸ t tëng: kÕ thõa cã chän läc tri thøc
v¨n ho¸ truyÒn thèng d©n téc, kÕt hîp víi tri thøc v¨n ho¸
cña nh©n lo¹i (khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ cña nÒn kinh
tÕ tri thøc), vµ ®Þnh híng x· héi lµ ®Þnh híng t tëng ç
nh©n. VÒ qu©n sù, x©y dùng chiÕn lîc quèc phßng toµn
d©n vµ an ninh quèc gia. VÒ ngo¹i giao, ph¸t triÓn quan
hÖ song ph¬ng, ®Æt vÊn ®Ò d©n téc vµ lîi Ých lµ trªn
hÕt V× vËy ®êng lèi ®Æt ra ph¶i phï hîp víi quy luËt
kh¸ch quan, hîp lßng d©n, chèng thï trong
giÆc ngoµi vµ mäi ©m mu diÔn biÕn hoµ b×nh cña ®Õ
quèc.
c. Nội dung sứ mệnh lịch sử giai cấp công nhân Việt Nam
Đẩy mạnh CNH, HĐH gắn với kinh tế tri thức và giữ vững định
hướng XHCN là nội dung cơ bản của sứ mệnh lịch sử của GCCN Việt
Nam hiện nay. Sứ mệnh của GCCN Việt Nam là giải phóng dân tộc và
phát triển đất nước theo định hướng XHCN; qua đó giải phóng giai cấp,
giải phóng người lao động, xây dựng một “xã hội dân giàu, nước mạnh,
công bằng, dân chủ, văn minh”...Hiện nay, để sớm đưa đất nước khỏi tình
kém phát triển, nội dung trọng tâm là đẩy mạnh CNH, HĐH gắn với kinh
tế tri thức và giữ vững định hướng XHCN.
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X đã khẳng định đẩy mạnh CNH, HĐH
hiện nay là “Rút ngắn quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước
theo định hướng xã hội chủ nghĩa gắn với phát triển kinh tế tri thức, coi
kinh tế tri thức là yếu tố quan trọng của nền kinh tế và công nghiệp hoá,
K50_§HBKHN 17
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
hiện đại hoá”. Theo đó phát triển GCCN nước ta cả về số lượng và chất
lượng, và tổ chức; nâng cao giác ngộ và bản lĩnh chính trị, trình độ học
vấn và nghề nghiệp, xứng đáng là lực lượng đi đầu trong sự nghiệp đổi
mới. Phát triển GCCN cũng chính là phát triển, hoàn thiện chủ thể của sứ
mệnh lịch sử hiện đại - cơ sở xã hội quan trọng nhất bảo đảm cho sự lãnh
đạo của Đảng, khối đại đoàn kết toàn dân tộc vì mục tiêu độc lập dân tộc
gắn liền với CNXH.
Sứ mệnh lịch sử của GCCN Việt Nam cũng chỉ có thể thực hiện thắng lợi
khi quyền lãnh đạo cách mạng của GCCN, thông qua vai trò lãnh đạo của
Đảng cộng sản Việt Nam, được giữ vững và không ngừng tăng cường;
Nhà nước XHCN và chế độ dân chủ XHCN, quyền làm chủ của nhân dân
lao động nước ta không ngừng được hoàn thiện và phát triển.
Là sản phẩm của quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá gắn liền với
phát triển kinh tế tri thức ngày càng hiện đại hoá và quốc tế hoá, giai cấp
công nhân là giai cấp tiên tiến , luôn nằm ở vị trí trung tâm của sự phát
triển xã hội. Xuất phát từ địa vị kinh tế - xã hội và từ đặc điểm riêng có
của mình, giai cấp công nhân là giai cấp có sứ mệnh lịch sử cao cả là
giai cấp thống trị về chính trị, giai cấp lãnh đạo toàn xã hội trong cuộc
đấu tranh lật đổ ách tư bản, trong sự nghiệp sáng tạo ra xã hội mới,
trong toàn bộ cuộc đấu tranh để thủ tiêu hoàn toàn các giai cấp.
Về nội dung sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân,
Anghen đã khẳng định “Thực hiện sự nghiệp giải phóng thế giới ấy, - đó
là sứ mệnh lịch sử của giai cấp vô sản hiện đại”[9]. Lênin cũng chỉ rõ
“Điểm chủ yếu trong học thuyết của Mác là ở chỗ nó làm sáng tỏ vai trò
lịch sử thế giới của giai cấp vô sản là người xây dựng xã hội xã hội chủ
nghĩa”[10]
Vậy là, theo các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác- Lênin, phạm trù sứ
mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong thời đại mới, bao gồm ba nội
dung cơ bản nhất:
Một là, là giai cấp thống trị về chính trị.
Với địa vị thống trị về chính trị, giai cáp công nhân là giai cấp
quyết định xu hướng phát triển của lịch sử; giai cấp cầm quyền ở mốt số
quốc gia trên thế giới. Từ sau tháng lợi của cách mạng tháng mười Nga vĩ
K50_§HBKHN 18
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
đại, thời đại mới, thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội
đã mở ra trên phạm vi toàn thế giới.
Hội nghị đại biểu các Đảng cộng sản và công nhân quốc tế năm
1957 và 1960 đã xác định nội dung căn bản của thời đại chúng ta là sự
quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội mở đầu bằng Cách mạng
xã hội chủ nghĩa Tháng Mười Nga vĩ đại. Từ đó đến nay, nhất là sau khi
chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô, Đông Âu sụp đổ, chủ nghĩa xã hội có
lâm vào thoái trào, song tính chất, nội dung của thời đại vẫn không thay
đổi.
Thứ hai, giai cấp công nhân là động lực và là lực lượng lãnh đạo
cuộc đấu tranh nhằm thủ tiêu mọi sự áp bức, bóc lột và sự tha hoá con
người, sáng tạo ra xã hội mới .
Nhân loại đã từng trải qua nhiều chế độ áp bức, bóc lột. Ở đó, con
người bị đẩy đến tận cùng của sự tha hoá cả trong lao động và trong
quyền lực. Thủ tiêu áp bức, bóc lột và mọi hình thức tha hoá, thực hiện
sự giải phóng triệt để con người, đòi hỏi, giai cấp vô sản trước hết phải
giành lấy dân chủ, giành lấy chính quyền, điều mà Mác và Angghen đã
nói trong “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” hơn 150 năm trớc đây.
Sau khi trở thành giai cấp cầm quyền, giai cấp công nhân trở thành
lực lượng lãnh đạo, tổ chức và thực hiện quá trình xây dựng xã hội mới -
xã hội xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa trên phạm vi mỗi dân tộc
và trên toàn thế giới, thực hiện sự nghiệp giải phóng giai cấp, giải phóng
dân tộc, giải phóng xã hội và giải phóng con ngời
Thứ ba, giai cấp công nhân là lực lượng lãnh đạo toàn bộ cuộc đấu
tranh để thủ tiêu hoàn toàn các giai cấp.
Sứ mệnh lịch sử giai cấp công nhân không phải vì duy trì giai cấp
công nhân, mà vì giải phóng triệt để con người. Trong “Tuyên ngôn của
Đảng cộng sản” C. mác- Ph Angghen đã khẳng định: “Toàn bộ lý luận
của chủ nghĩa cộng sản là thủ tiêu chế độ tư hữu”. Một khi chế độ tư hữu
không còn thì nguyên nhân phân chia xã hội thành giai cấp, nhà nước
cũng bị xoá bỏ. Và, do đó, với tư cách là một giai cấp, giai cấp công nhân
cũng sẽ không còn lý do tồn tại. Tất nhiên con đường đi tới xã hội hông
K50_§HBKHN 19
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
giai cấp còn quanh co và nhiều phức tạp. Nhận thức đúng về tính tất yếu
để xây dựng lý tưởng, mục tiêu, song không được ảo tưởng, chủ quan,
duy ý chí. Trong tác phẩm “Gia đình thần thánh” (1844), Mác và
Ăngghen đã chỉ rõ về phương pháp luận tiếp cận khái niệm "giai cấp vô
sản và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân" là: "ở chỗ giai cấp vô sản
thực ra là gì, và phù hợp với sự tồn tại ấy của bản thân nó, giai cấp vô sản
buộc phải làm gì về mặt lịch sử?”[11].
Đối với giai cấp công nhân Việt Nam, có thể khái quát nội
dung sứ mệnh lịch sử như sau: Giai cấp công nhân thông qua Đảng cộng
sản Việt Nam, đội tiên phong của giai cấp và dân tộc, thực hiện thắng lợi
mục tiêu lý tưởng: độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội và góp phần vào
sự nghiệp cách mạng thế giới. Trước mắt, trong những năm tới, thực hiện
thắng lợi mục tiêu:” Nâng cao năng lực và sức chiến đáu của Đảng, phát
huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện công cuôcj đổi mới, huy
động và sử dụng tốt mọi nguồn lực cho công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất
nước; phát triển văn hoá; thực hiện tiến bộ công bằng xã hội; tăng cường
quốc phòng và an ninh , mở rộng quan hệ đối ngoại; chủ động và tích cực
hội nhập kinh tế quốc tế; giữ vững ổn định chính trị- xã hội; sớm đưa
nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển; tạo nền tảng để đến năm 2020
nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại”.
Trong nội dung tổng quát về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công
nhân Việt Nam, nội dung kinh tế của sứ mệnh được xác định là: “Đẩy
mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá gắn với phát triển kinh tế tri thức,
xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ đưa nước trở thành nước công
nghiệp; ưu tiên phát triển lực lượng sản xuất, đồng thời xây dựng quan hệ
sản xuất phù hợp theo định hướng xã hội chủ nghĩa; phát huy cao độ nội
lực, đồng thời tranh thủ nguồn lực bên ngoài và chủ động hội nhập kinh
tế quốc tế để phát triển nhanh, có hiệu quả và bền vững; tăng trưởg kinh
tế đi liền với phát triển văn hoá, từng bước cải thiện đời sống vật chất và
tinh thần của nhân dân, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo vệ và
cải thiện môi trường; kết hợp phát triển kinh tế- xã hội với tăng cường
quốc phòng- an ninh”. Nói một cách khái quát về sứ mệnh lịch sử của
giai cấp cong nhân Việt Nam là : xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội
K50_§HBKHN 20
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
và bảo vệ vững chắc tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa và góp phần
xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới.
2. Nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan
Häc thuyÕt C.M¸c vµ Ph.¡ngghen vÒ sø mÖnh lÞch sö

cña giai cÊp c«ng nh©n lµ luËn chøng khoa häc vÒ ®Þa
vÞ kinh tÕ x· héi vµ vai trß lÞch sö cña giai cÊp c«ng
nh©n, vÒ môc tiªu vµ con ®êng ®Ó giai cÊp ®ã hoµn
thµnh sø mÖnh lÞch sö cña m×nh. Häc thuyÕt ®· chøng
minh sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n ®îc quy
®Þnh bëi nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ, x· héi kh¸ch quan.
a.VÒ ®Þa vÞ kinh tÕ x· héi:
Díi chñ nghÜa t b¶n, giai cÊp c«ng nh©n lµ s¶n
phÈm cña nÒn ®¹i c«ng nghiÖp t b¶n chñ nghÜa, nã ra
®êi vµ ph¸t triÓn cïng víi sù h×nh thµnh ph¸t triÓn cña
nÒn ®¹i c«ng nghiÖp t b¶n chñ nghÜa, ®îc nÒn s¶n xuÊt
c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i rÌn ròa tæ chøc l¹i thµnh mét lùc l-
îng x· héi hïng m¹nh. §¹i c«ng nghiÖp cµng ph¸t triÓn, tËp
trung lµm ph¸ s¶n nh÷ng ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá, bæ
xung lùc lîng cho giai cÊp c«ng nh©n. MÆt kh¸c, ®¹i c«ng
nghiÖp ph¸t triÓn tiÕp tôc bæ xung lùc lîng cho giai cÊp
c«ng nh©n, thu hót lùc lîng lao ®éng tõ nhiÒu ngµnh,
nhiÒu nghÒ kh¸c nhau t¹o nªn tËp ®oµn hïng m¹nh. B¶n
th©n sù ph¸t triÓn nÒn ®¹i c«ng nghiÖp còng yªu cÇu cao
víi tõng ngêi lao ®éng, tËp thÓ lao ®éng vÒ t¸c phong lao
®éng, kû luËt lao ®éng…
Díi chñ nghÜa t b¶n, giai cÊp c«ng nh©n lµ bé phËn
quan träng nhÊt trong çc bé phËn tiªu biÓu cÊu thµnh
cña lùc lîng s¶n xuÊt cña x· héi t b¶n. Hä ®¹i diÖn cho lùc
lîng s¶n xuÊt tiªn tiÕn nhÊt víi tr×nh ®é x· héi ho¸ ngµy
cµng cao. Nhng chñ nghÜa t b¶n l¹i ®îc x©y dùng trªn
nÒn t¶ng cña chÕ ®é chiÕm h÷u t nh©n vÒ t lÖu s¶n
xuÊt mµ giai cÊp t s¶n lµ ®¹i diÖn. Bëi thÕ, ë ph¬ng thøc
s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa lu«n lu«n tån t¹i m©u thuÉn
gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt x· héi ho¸ ngµy cµng
cao (mµ giai cÊp c«ng nh©n lµ ®¹i diÖn) víi quan hÖ s¶n
xuÊt cã tÝnh chÊt chiÕm h÷u t nh©n (mµ giai cÊp t s¶n lµ
®¹i diÖn). §©y lµ m©u thuÉn c¬ b¶n vèn cã vµ kh«ng thÓ
kh¾c phôc ®îc nÕu kh«ng xo¸ bá ®îc chÕ ®é t b¶n. BiÓu
hiÖn vÒ mÆt chÝnh trÞ, x· héi cña m©u thuÉn c¬ b¶n ®ã
lµ m©u thuÉn gi÷a giai cÊp c«ng nh©n vµ giai cÊp t s¶n.
K50_§HBKHN 21
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
Sù vËn ®éng ph¸t triÓn cña nh÷ng m©u thuÉn tÊt yÕu
trªn dÉn ®Õn çch m¹ng x· héi chñ nghÜa, dÉn tíi sù sôp
®æ cña chñ nghÜa t b¶n vµ th¾ng lîi cña chñ nghÜa x·
héi. Nh vËy giai cÊp c«ng nh©n g¾n liÒn víi nÒn lao ®éng
s¶n xuÊt vËt chÊt, ®i liÒn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp
ngµy cµng hiÖn ®¹i kÓ c¶ khi xuÊt hiÖn nÒn kinh tÕ tri
thøc.
Do kh«ng cã t liÖu s¶n xuÊt, giai cÊp c«ng nh©n ph¶i
b¸n søc lao ®éng lµm thuª, bÞ nhµ t b¶n chiÕm ®o¹t gi¸
trÞ thÆng d, bÞ lÖ thuéc hoµn toµn vµo qu¸ tr×nh ph©n
phèi çc kÕt qu¶ lao ®éng cña chÝnh hä. Trong nÒn s¶n
xuÊt t b¶n chñ nghÜa, giai cÊp c«ng nh©n bÞ toµn bé giai
cÊp t s¶n bãc lét, lµ giai cÊp trùc tiÕp ®èi kh¸ng víi giai
cÊp t s¶n, kh«ng cã quyÒn trong tæ chøc, ®iÒu hµnh lao
®éng, ph©n phèi s¶n phÈm lao ®éng. Do ®ã giai cÊp
c«ng nh©n kh«ng ®îc lµm chñ trong x· héi t b¶n chñ
nghÜa. Hä bÞ bÇn cïng ho¸ so víi giai cÊp t s¶n (bÞ bãc lét
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ngoµi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ bÞ
bãc lét theo chiÒu s©u).
Giai cÊp c«ng nh©n hiÖn nay ë çc níc t b¶n cã ®êi sèng
vËt chÊt cao vÉn bÞ bãc lét, bÇn cïng ho¸ theo ®óng
nghÜa cña nã. C«ng nh©n cã cæ phÇn, tøc lµ ®· ra nhËp
vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®iÒu hµnh s¶n xuÊt ®ã lµ c«ng
nh©n t b¶n nh©n d©n nhng con sè nµy vÉn cßn rÊt khiªm
tèn. Cßn ë çc níc t b¶n ph¸ triÓn, c«ng nh©n bÞ bãc lét
cao h¬n rÊt nhiÒu, tõ 200% tíi 300% vµ sù chªnh lÖch
giµu nghÌo còng kh¸ cao. Trong tÊt c¶ çc giai cÊp ®ang
®èi lËp víi giai cÊp t s¶n th× chØ cã giai cÊp c«ng nh©n
lµ thùc sù çch m¹ng v× nã lµ s¶n phÈm cña nÒn ®¹i c«ng
nghiÖp, ®¹i diÖn cho lùc lîng s¶n xuÊt víi tr×nh ®é x· héi
ho¸ ngµy cµng cao, vµ nã lao ®éng trong nÒn ®¹i c«ng
nghiÖp víi tr×nh ®é c«ng nghÖ ngµy cµng hiÖn ®¹i vµ
s¶n xuÊt ra tuyÖt ®¹i cña c¶i cho x· héi.
Tõ ®Þa vÞ giai cÊp c«ng nh©n vµ giai cÊp c«ng nh©n cã
lîi Ých c¬ b¶n thèng nhÊt víi lîi Ých cña ®«ng ®¶o nh©n
d©n lao ®éng ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho giai cÊp c«ng nh©n
®oµn kÕt víi giai cÊp kh¸c, ®i ®Çu trong c«ng cuéc ®Êu
tranh ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh gi¶i phãng d©n téc, gi¶i
phãng x· héi. Hä cã kh¶ n¨ng ®oµn kÕt giai cÊp kh¸c (tÊt
c¶ giai cÊp v« s¶n) v× giai cÊp c«ng nh©n: cã cïng lîi Ých
c¬ b¶n, thèng nhÊt nhau do bÞ bãc lét gi¸ trÞ thÆng d;
cïng tån t¹i trong mét m«i trêng s¶n xuÊt nh nhau cã tÝnh
K50_§HBKHN 22
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
chÊt c«ng nghiÖp thËm chÝ dÞch vô; cã cïng t b¶n trong
níc vµ quèc tÕ bãc lét; cã cïng môc tiªu, sø mÖnh lÞch sö
tiªu diÖt t s¶n, x©y dùng chñ nghÜa x· héi.
b.VÒ ®Æc ®iÓm chÝnh trÞ, x· héi:
Do nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi cña
giai cÊp c«ng nh©n: tõ ®Þa vÞ kinh tÕ x· héi cña giai cÊp
c«ng nh©n, ®iÒu ®ã còng quy ®Þnh nh÷ng ®Æc ®iÓm
x· héi chÝnh trÞ cña giai cÊp c«ng nh©n, do vËy giai cÊp
c«ng nh©n cã vai trß sø mÖnh cao c¶. Nh÷ng ®Æc ®iÓm
®ã lµ:
Giai cÊp c«ng nh©n lµ giai cÊp tiªn tiÕn nhÊt: Giai cÊp
c«ng nh©n lµ ®¹i diÖn cho ph¬ng thøc s¶n xuÊt t b¶n chñ
nghÜa– ph¬ng thøc s¶n xuÊt tiªn tiÕn nhÊt vµ lµ lùc lîng
s¶n xuÊt cã tr×nh ®é x· héi ho¸ cao.
Giai cÊp c«ng nh©n lu«n ®i ®Çu trong çc cuéc çch
m¹ng vµ lµm çch m¹ng cho ®Õn khi th¾ng lîi. Lîi Ých c¬
b¶n cña giai cÊp c«ng nh©n ®èi lËp víi lîi Ých c¬ b¶n cña
giai cÊp t s¶n, nhng phï hîp víi lîi Ých, kh¸t väng gi¶i phãng
cña nh©n d©n lao ®éng. Do ®ã giai cÊp c«ng nh©n cµng
cã ®ñ ®iÒu kiÖn, kh¶ n¨ng trë thµnh lùc lîng tæ chøc l·nh
®¹o çc giai cÊp vµ tÇng líp lao ®éng kh¸c trong c«ng
cuéc xo¸ bá ¸p bøc, bãc lét cña chñ nghÜa t b¶n, x©y
dùng thµnh c«ng x· héi x· héi chñ nghÜa vµ céng s¶n chñ
nghÜa.
Giai cÊp c«ng nh©n lµ giai cÊp cã tinh thÇn çch m¹ng
triÖt ®Ó, tÝnh triÖt ®Ó ®ã ®îc thÓ hiÖn trong çc lÜnh
vùc kinh tÕ x· héi: VÒ kinh tÕ, lîi Ých cña giai cÊp c«ng
nh©n ®èi lËp víi lîi Ých cña giai cÊp t s¶n, hä lµ nh÷ng ng-
êi kh«ng cã t liÖu s¶n xuÊt, lµm thuª cho çc nhµ t b¶n vµ
bÞ ¸p bøc bãc lét nÆng nÒ. V× thÕ, hä ph¶i ®øng thùc
hiÖn cuéc çch m¹ng v« s¶n thµnh c«ng, ®a hä tõ ®Þa vÞ
cña ngêi lµm thuª trë thµnh ngêi lµm chñ b¶n th©n, vµ
lµm chñ x· héi. VÒ x· héi, khi lµm çch m¹ng, giai cÊp c«ng
nh©n ®a çch m¹ng ®Õn thµnh c«ng, ®Ëp tan nhµ níc t
s¶n, thiÕt lËp nhµ níc chuyªn chÝnh v« s¶n – nhµ níc cña
giai cÊp v« s¶n. TÝnh triÖt ®Ó çch m¹ng cña giai cÊp
c«ng nh©n cßn ®îc thÓ hiÖn ë chç nã ®îc vò trang bëi hÖ
t tëng tiªn tiÕn lµ häc thuyÕt M¸c – Lªnin ®îc ®éi ngò tiªn
phong cña nã lµ §¶ng céng s¶n l·nh ®¹o.
K50_§HBKHN 23
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
Giai cÊp c«ng nh©n lµ giai cÊp cã tÝnh tæ chøc kû luËt
cao: §iÒu kiÖn s¶n xuÊt tËp trung vµ tr×nh ®é kü thuËt
ngµy cµng hiÖn ®¹i, c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt chÆt chÏ ®·
t«i luyÖn cho giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i tÝnh tæ chøc
vµ kû luËt cao, t¸c phong c«ng nghiÖp; trong cuéc ®Êu
tranh chèng l¹i giai cÊp t s¶n thèng trÞ, giai cÊp c«ng
nh©n ph¶i ®oµn kÕt l¹i, tæ chøc chÆt chÏ vµ cã tÝnh çch
m¹ng cao v× çch m¹ng ®ßi hái ®óng thêi ®iÓm, thêi c¬
thuËn lîi míi cã thÓ thµnh c«ng.
Giai cÊp c«ng nh©n lµ giai cÊp cã b¶n chÊt quèc tÕ: G¾n
víi nÒn c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, ch¼ng nh÷ng giai cÊp c«ng
nh©n cã tr×nh ®é x· héi ho¸ ngµy cµng cao ë mçi níc mµ
cßn cã mèi quan hÖ quèc tÕ ngµy cµng t¨ng. Giai cÊp
c«ng nh©n ë çc níc t b¶n nãi chung ®Òu cã ®Þa vÞ kinh
tÕ x· héi gièng nhau. V× vËy hä cã môc tiªu ®Êu tranh
chung lµ xo¸ bá chÕ ®é ¸p bøc bãc lét t b¶n chñ nghÜa,
x©y dùng chÕ ®é x· héi chñ nghÜa, kh«ng cßn t×nh tr¹ng
ngêi ¸p bøc bãc lét ngêi. MÆt kh¸c, giai cÊp t s¶n còng lµ
mét lùc lîng quèc tÕ vµ ®Ó duy tr× ®Þa vÞ thèng trÞ cña
m×nh, giai cÊp t s¶n lu«n thùc hiÖn sù liªn minh trªn ph¹m
vi quèc tÕ ®Ó chèng l¹i cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng
nh©n vµ çc d©n téc bÞ ¸p bøc. Do ®ã muèn hoµn thµnh
sù nghiÖp gi¶i phãng, giai cÊp c«ng nh©n ph¶i ®oµn kÕt
l¹i, ®Êu tranh trªn ph¹m vi toµn quèc tÕ. B¶n chÊt quèc tÕ
®ã thÓ hiÖn tríc hÕt ë viÖc giai cÊp c«ng nh©n l·nh ®¹o
nh©n d©n, d©n téc m×nh hoµn thµnh nhiÖm vô tù gi¶i
phãng. Lîi Ých quèc tÕ cña giai cÊp c«ng nh©n kh«ng t¸ch
rêi mµ g¾n bã mËt thiÕt víi lîi Ých ch©n chÝnh cña d©n
téc mµ giai cÊp c«ng nh©n lµm ®¹i diÖn.
LÞch sö thÕ giíi ®· chøng minh nh÷ng kÕt luËn cña
C.M¸c, Ph.¡ngghen vµ Lªnin vÒ sø mÖnh lÞch sö cña giai
cÊp c«ng nh©n lµ hoµn toµn ®óng ®¾n. Tuy nhiªn, cuéc
®Êu tranh cña giai cÊp c«ng nh©n nh»m hoµn thµnh sø
mÖnh lÞch sö cña m×nh kh«ng ph¶i diÔn ra mét çch
b»ng ph¼ng, thuËn buåm xu«i giã. Bªn c¹nh nh÷ng ®iÒu
kiÖn kh¸ch quan quy ®Þnh, sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp
c«ng nh©n cßn cã nhiÒu quan ®iÓm nh»m phª ph¸n giai
cÊp c«ng nh©n cïng víi sø mÖnh lÞch sö cña hä:
Thø nhÊt, ngµy nay, kÎ thï cña chñ nghÜa x· héi vµ mét sè
ngêi c¬ héi xÐt l¹i ®ang phñ nhËn thuyÕt M¸c – Lªnin vÒ
sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n. Theo hä giai cÊp
c«ng nh©n ngµy cµng “teo ®i“, ®· “tan biÕn” vµo çc giai
K50_§HBKHN 24
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
cÊp, tÇng líp x· héi kh¸c: ®Þa vÞ kinh tÕ x· héi cña giai
cÊp c«ng nh©n ®· thay ®æi nhiÒu, phÇn ®«ng trong giai
cÊp nµy ®· trung lu ho¸…Nhng thùc tÕ ®· chøng minh ®ã
lµ ý kiÕn hoµn toµn sai lÇm, v× giai cÊp c«ng nh©n hiÖn
nay cã sù biÕn ®æi vÒ sè lîng, dÞch chuyÓn vµo çc giai
cÊp kh¸c, nhng chÊt lîng kh«ng thay ®æi. Qu¸ tr×nh t¸i
s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa dï cã hiÖn ®¹i ho¸ ®Õn ®©u,
nh÷ng h×nh thøc cña nã cã thay ®æi thÕ nµo ®i ch¨ng
n÷a th× nã vÉn kh«ng ngõng t¸i sinh ra quan hÖ t b¶n
chñ nghÜa.
Thø hai, m©u thuÉn gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ
s¶n xuÊt trong lßng chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa ®ang diÔn
ra hÕt søc gay g¾t. Giai cÊp t s¶n ®· vµ ®ang t×m mäi
çch ®Ó ®iÒu chØnh çc quan hÖ t b¶n chñ nghÜa nh»m
cøu v·n chÕ ®é thèng trÞ cña chóng. Chóng cã thÓ ®¹t ®-
îc mét sè thµnh tùu vµ kÕt qu¶ nµo ®Êy nhng vÉn kh«ng
sao kh¾c phôc ®îc m©u thuÉn c¬ b¶n cña x· héi t b¶n. Dï
n¬i nµy hay n¬i kh¸c, nÒn kinh tÕ t b¶n chñ nghÜa vÉn cã
kh¶ n¨ng ph¸t triÓn, nhng ph¶i thêng xuyªn ®¬ng ®Çu víi
çc cuéc khñng ho¶ng nÆng nÒ, víi nhiÒu c¬n suy tho¸i
vµ n¹n thÊt nghiÖp thêng xuyªn kh«ng tr¸nh khái cña
hµng chôc triÖu ngêi. Phong trµo ®Êu tranh cña giai cÊp
c«ng nh©n tuy ®ang ®øng tríc nh÷ng thö th¸ch nÆng
nÒ, nhng bøc tranh toµn c¶nh cña sù ph¸t triÓn lùc lîng
s¶n xuÊt thÕ giíi vÉn ®ang chuÈn bÞ nh÷ng tiÒn ®Ò
kh¸ch quan cho giai cÊp c«ng nh©n thùc hiÖn sø mÖnh
lÞch sö cña m×nh dï cã tr¶i qua nh÷ng bíc th¨ng trÇm,
quanh co, nhng nã vÉn tiÕp tôc diÔn ra theo quy luËt
kh¸ch quan cña lÞch sö.
Thø ba, hiÖn nay, giai cÊp c«ng nh©n ®·, ®ang vµ sÏ
phÊn ®Êu trë thµnh lùc lîng l·nh ®¹o x· héi, n¾m quyÒn
lùc nhµ níc b»ng nhiÒu con ®êng kh¸c nhau. Bëi lÏ ®©y lµ
lùc lîng duy nhÊt ®¹i diÖn cho lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i,
cho ph¬ng thøc s¶n xuÊt tiªn tiÕn. Giai cÊp c«ng nh©n lµ
ngêi ®¹i diÖn cho lîi Ých vµ quyÒn lùc cña nh©n d©n, cña
nh©n lo¹i tiÕn bé.
Thø t, ph¶i ch¨ng, hiÖn nay trong çc níc t b¶n ph¸t triÓn,
giai cÊp c«ng nh©n kh«ng cßn bÞ bãc lét nh tríc, ®·
“trung lu ho¸” vµ cã cæ phÇn trong xÝ nghiÖp, cho nªn
giai cÊp c«ng nh©n kh«ng cã tinh thÇn çch m¹ng nh tríc,
kh«ng cßn cã thÓ ®ãng vai trß l·nh ®¹o çch m¹ng trong
cuéc ®Êu tranh chèng chñ nghÜa t b¶n. Chñ nghÜa M¸c-
K50_§HBKHN 25
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
Lªnin kh«ng quan niÖm mét giai cÊp cã kh¶ n¨ng l·nh ®¹o
çch m¹ng v× nã nghÌo khæ nhÊt. Mu toan ®em sù nghÌo
khæ ®Ó luËn gi¶i sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng
nh©n lµ sù xuyªn t¹c tr¾ng trîn nh÷ng nguyªn lý cña chñ
nghÜa M¸c-Lªnin. Sù thùc, ë nh÷ng níc t b¶n ph¸t triÓn,
®êi sèng cña mét bé phËn kh«ng nhá trong giai cÊp c«ng
nh©n ®· ®îc c¶i thiÖn. Mét bé phËn c«ng nh©n ®· cã
møc sèng cao h¬n. Song ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ
c«ng nh©n ë çc níc ®ã kh«ng bÞ bãc lét hoÆc bÞ bãc lét
kh«ng ®¸ng kÓ. Mét sè c«ng nh©n cã cæ phÇn, cæ phiÕu
trong c«ng ty nhng ®iÒu ®ã kh«ng hÒ lµm thay ®æi mét
sù thËt lµ toµn bé t liÖu s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa vÉn
n»m trong tay giai cÊp t s¶n. Do ®ã giai cÊp c«ng nh©n
vÒ c¬ b¶n vÉn bÞ bãc lét gi¸ trÞ thÆng d, vµ bÞ bãc lét
nhiÒu h¬n tríc.V× vËy mµ giai cÊp t s¶n chØ bít mét phÇn
lîi nhuËn (chÝnh lµ viÖc cho c«ng nh©n mua cæ phÇn, cæ
phiÕu) ®Ó c¶i thiÖn ®êi sèng c«ng nh©n. Vµ thùc tÕ th×
®êi sèng cña giai cÊp c«ng nh©n ë çc níc t b¶n ph¸t
triÓn vÉn cßn nhiÒu t×nh tr¹ng nghÌo khæ, thÊt nghiÖp,
thiÕu nhµ ë, mï ch÷, ®êi sèng bÊp bªnh.
Thø n¨m, còng cã quan ®iÓm cho r»ng, luËn ®iÓm cña
M¸c vÒ sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n tríc ®©y
cã thÓ ®óng nhng kh«ng cã ®óng trong thêi ®¹i ngµy
nay. Theo hä th× thêi ®¹i ngµy nay lµ thêi ®¹i cña nÒn
“v¨n minh trÝ tuÖ”, cña “kinh tÕ tri thøc”, do ®ã tri thøc
míi lµ lùc lîng tiªn phong, cã vai trß l·nh ®¹o çch m¹ng.
TÊt nhiªn, trÝ thøc cã vai trß quan träng trong mäi thêi
®¹i.Trong sù nghiÖp x©y dùng x· héi míi, vai trß trÝ thøc
ngµy cµng cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng. Song, trÝ
thøc kh«ng thÓ ®ãng vai trß l·nh ®¹o thay thÕ vai trß l·nh
®¹o thay thÕ giai cÊp c«ng nh©n. Bëi lÏ: Trong x· héi trÝ
thøc chØ lµ mét tÇng líp ®Æc biÖt vµ kh«ng thuÇn nhÊt.
TrÝ thøc cha bao giê vµ kh«ng bao giê lµ mét giai cÊp. Nã
kh«ng ®¹i biÓu cho mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt nµo, kh«ng
lµ mét lùc lîng kinh tÕ, chÝnh trÞ ®éc lËp tríc çc giai cÊp
vµ tÇng líp x· héi kh¸c. Do ®ã, kh«ng cã hÖ t tëng riªng,
kh«ng thÓ lµ ngêi l·nh ®¹o çch m¹ng. MÆt kh¸c, tri thøc
kh«ng cã lîi Ých ®èi kh¸ng trùc tiÕp víi giai cÊp t s¶n. Díi
chÕ ®é t b¶n, trÝ thøc còng lµm thuª nhng ®îc giai cÊp t
s¶n ®µo t¹o vµ mét bé phËn ®îc u ®·i.TrÝ thøc kh«ng
ph¶i lµ tÇng líp cã tinh thÇn çch m¹ng triÖt ®Ó nh giai
cÊp c«ng nh©n. Thùc tÕ lÞch sö cho thÊy cha bao giê cã
K50_§HBKHN 26
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
tÇng líp trÝ thøc nµo cã thÓ thay thÕ mét giai cÊp ®Ó l·nh
®¹o çch m¹ng.TrÝ thøc bao giê còng lµ trÝ thøc cña mét
giai cÊp nhÊt ®Þnh vµ thêng lµ cña giai cÊp thèng trÞ x·
héi.
Tõ sù ph©n tÝch vÒ ®Þa vÞ kinh tÕ x· héi vµ nh÷ng ®Æc
®iÓm x· héi chÝnh trÞ cña giai cÊp c«ng nh©n, chÝnh ®ã
lµ nh÷ng c¬ së kh¸ch quan ®Ó kh¼ng ®Þnh giai cÊp
c«ng nh©n cã sø mÖnh lÞch sö lµ ®Êu tranh ®Ó thñ tiªu
chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa vµ tõng bíc x©y dùng thµnh
c«ng x· héi míi – x· héi x· héi chñ nghÜa vµ chñ nghÜa
céng s¶n trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi.
§Ó hoµn thµnh sø mÖnh lÞch sö ®ã, giai cÊp c«ng nh©n
ph¶i tù tæ chøc ra chÝnh §¶ng cña m×nh, tiÕn hµnh cuéc
çch m¹ng x· héi chñ nghÜa, thiÕt lËp chuyªn chÝnh v«
s¶n, thùc hiÖn qu¸ tr×nh c¶i t¹o x· héi cò vµ x©y dùng x·
héi míi – x· héi x· héi chñ nghÜa vµ céng s¶n chñ nghÜa.
3. Những nhân tố chủ quan trong quá trình thực hiện

sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân xuất hiện một cách khách
quan, song, để biến khả năng khách quan đó thành hiện thực thì phải
thông
qua những nhân tố chủ quan. Trong những nhân tố chủ quan ấy, việc
thành
lập ra đảng cộng sản trung thành với sự nghiệp, lợi ích của giai cấp công
nhân
là yếu tố quyết định nhất đảm bảo cho giai cấp công nhân có thể hoàn
thành
sứ mệnh lịch sử của mình.
a. Bản thân giai cấp công nhân

Ngay từ khi mới hình thành trong xã hội tư bản chủ nghĩa, bản thân
giai cấp công nhân đã không ngừng hoạt động và trưởng thành từng bước
về số lượng và chất lượng.

Về số lượng chẳng những ngày càng tăng lên rất rõ rệt ở tất cả các
nước, kể cả trong "kinh tế tri thức" hiện nay, mà còn đa dạng hơn về cơ
cấu
các loại công nhân với nhiều ngành nghề ngày càng phong phú, phát
triển,
K50_§HBKHN 27
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
tinh vi hơn. Theo Tổ chức lao động Quốc tế (ILO) thì: từ năm 1900, toàn
thế giới có 80 triệu công nhân; đến năm 1990, thế giới đã có hơn 600
triệu
công nhân và đến 1998 đã có 800 triệu công nhân...
Về chất lượng, bản thân giai cấp công nhân luôn có sự nâng cao về
học vấn, về khoa học công nghệ và tay nghề; từ hoạt động kinh tế, đấu
tranh kinh tế trước mắt, đã từng bước hoạt động chính trị, đấu tranh chính
trị, thông qua các tổ chức nghiệp đoàn, công đoàn, từng bước có ý thức
giai
cấp, giác ngộ giai cấp và cao nhất là dẫn đến hình thành đảng tiên phong
là
đảng cộng sản. Khi đó, theo chủ nghĩa Mác-Lênin, giai cấp công nhân đã
từ
chỗ là "giai cấp tự nó" (tức là chưa có ý thức giác ngộ giai cấp) đến chỗ là
"giai cấp vì nó" (tức giai cấp tự giác).

Vì thế, giai cấp công nhân trở thành cơ sở chính trị căn bản nhất của
đảng cộng sản.
b. Tính tất yếu, quy luật hình thành và phát triển đảng của giai cấp
công nhân
Chỉ khi nào giai cấp công nhân đạt tới trình độ tự giác bằng việc tiếp
thu lý luận khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin thì phong
trào
cách mạng của nó mới thật sự là một phong trào chính trị. Trình độ lý
luận
đó cho phép giai cấp công nhân nhận thức được vị trí, vai trò của mình
trong xã hội, nguồn gốc tạo nên sức mạnh và biết tạo nên sức mạnh đó
bằng sự đoàn kết, nhận rõ mục tiêu, con đường và những biện pháp giải
phóng giai cấp mình, giải phóng cả xã hội và giải phóng nhân loại.
Phải có chủ nghĩa Mác soi sáng, giai cấp công nhân mới đạt tới trình
độ nhận thức lý luận về vai trò lịch sử của mình. Sự thâm nhập của chủ
nghĩa Mác vào phong trào công nhân dẫn đến sự hình thành chính đảng
của
giai cấp công nhân. V.I. Lênin chỉ ra rằng, đảng là sự kết hợp phong trào
công nhân với chủ nghĩa xã hội khoa học. Nhưng trong mỗi nước, sự kết
hợp ấy là sản phẩm của lịch sử lại được thực hiện bằng những con đường
đặc biệt, tuỳ theo điều kiện không gian và thời gian. ở nhiều nước thuộc
địa, nửa thuộc địa, chủ nghĩa Mác thường kết hợp với phong trào công
nhân và phong trào yêu nước thành lập ra đảng cộng sản.
Từ thực tiễn lịch sử ở nước ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: Chủ
nghĩa Mác - Lênin kết hợp với phong trào công nhân và phong trào yêu
K50_§HBKHN 28
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
nước
đã dẫn tới việc thành lập Đảng Cộng sản Đông Dương vào đầu năm 1930.
Chỉ có đảng cộng sản lãnh đạo, giai cấp công nhân mới chuyển từ đấu
tranh tự phát sang đấu tranh tự giác trong mỗi hành động với tư cách một
giai cấp tự giác và thực sự cách mạng. C. Mác đã nhấn mạnh rằng, trong
cuộc đấu tranh của mình chống lại quyền lực liên hiệp của các giai cấp
hữu
sản, chỉ khi nào giai cấp vô sản tự mình tổ chức được thành một chính
đảng
độc lập của mình chống lại quyền lực liên hiệp của các giai cấp hữu sản,
chỉ khi nào giai cấp vô sản tự mình tổ chức được thành một đảng độc lập
với tất cả mọi chính đảng cũ do giai cấp hữu sản lập ra thì mới có thể
hành
động với tư cách là một giai cấp được.
c. Mối quan hệ giữa đảng cộng sản với giai cấp công nhân
Đảng chính trị là tổ chức cao nhất, đại biểu tập trung cho trí tuệ và lợi
ích của toàn thể giai cấp. Đối với giai cấp công nhân đó là đảng cộng sản,
chẳng những đại biểu cho trí tuệ và lợi ích của giai cấp công nhân mà còn
đại biểu cho toàn thể nhân dân lao động và dân tộc.
Cho nên phải có một đảng chính trị vững vàng, kiên định và sáng suốt,
có đường lối chiến lược và sách lược đúng đắn thể hiện lợi ích của toàn
giai cấp và toàn bộ phong trào để giai cấp công nhân có thể hoàn thành sứ
mệnh
lịch sử của mình.
Giai cấp công nhân là cơ sở xã hội - giai cấp của đảng, là nguồn bổ
sung lực lượng của đảng, đảng là đội tiên phong chiến đấu, là bộ tham
mưu
của giai cấp, là biểu hiện tập trung lợi ích, nguyện vọng, phẩm chất, trí
tuệ
của giai cấp công nhân và của dân tộc. Giữa đảng với giai cấp công nhân
có
mối liên hệ hữu cơ, không thể tách rời. Những đảng viên của đảng cộng
sản
có thể không phải là công nhân nhưng phải là người giác ngộ về sứ mệnh
lịch sử của giai cấp công nhân và đứng trên lập trường của giai cấp này.
Với một đảng cộng sản chân chính thì sự lãnh đạo của đảng chính là
sự lãnh đạo của giai cấp. Đảng với giai cấp là thống nhất, nhưng đảng có
trình độ lý luận và tổ chức cao nhất để lãnh đạo cả giai cấp và dân tộc; vì
K50_§HBKHN 29
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
thế không thể lẫn lộn Đảng với giai cấp. Đảng đem lại giác ngộ cho toàn
bộ
giai cấp, sức mạnh đoàn kết, nghị lực cách mạng, trí tuệ và hành động
cách
mạng của toàn bộ giai cấp, trên cơ sở đó lôi cuốn tất cả các tầng lớp nhân
dân lao động khác và cả dân tộc đứng lên hành động theo đường lối của
đảng nhằm hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình. Để giai cấp công nhân
hoàn thành sứ mệnh của mình, giai cấp công nhân cũng như mỗi người
công nhân cần thường xuyên phấn đấu vươn lên, trưởng thành về các
mặt:
tư tưởng, chính trị, lập trường giai cấp, văn hoá, khoa học kỹ thuật, tay
nghề... Các tổ chức nghiệp đoàn, công đoàn, thường xuyên phát triển
vững
mạnh... cùng với quá trình phát triển không ngừng của nền sản xuất công
nghiệp hiện đại, v.v..
III. Điều kiện để giai cấp công hân Việt Nam hoàn thành thắng lợi
sứ mệnh lịch sử
Trong điều kiện hiện nay, cách mạng nước ta đang đứng trước
những cơ hội to lớn, đồng thời cũng đối mặt với những thách thức không
thể xem thường; cơ hội và thứch thức, thời cơ và nguy cơ đan xen nhau,
để giai cấp công nhân hoàn thành xuất sác sứ mệnh lịch sử của mình đòi
hỏi phải bảo đảm những điều kiện sau:
Thứ nhất, sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam phải thực
sự sáng suốt, trí tuệ, bản lĩnh. Trên cơ sở dự báo đúng tình hình, hoặch
định đường lối đúng đắn, chỉ đạo kiên quyết, kịp thời, khôn khéo, không
ngừng nâng cao năng lực cầm quyền của Đảng. Đảng thực sự là đại diện
cho trí tuệ, lương tâm, và danh dự. Mọi sự hoài nghi, dao động, hoặc phủ
nhận vai trò lãnh đạo của Đảng, ngay cả dưới hình thức đòi đa đảng, đa
nguyên, cũng đều dẫn tới sự đổi hướng, chuyển màu và những hậu quả
khôn lường sẽ trút lên đầu nhân dân. Đã đến lúc Đảng ta càn có nghị
quyết về giai cấp công nhân để định hướng chiến lược và xác định lộ
trình xây dựng và phát triển giai cấp công nhân trong thời kỳ đẩy mạnh
toàn diện công cuộc đổi mới, thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại
hoá gắn với phát triển kinh tế tri thức.
K50_§HBKHN 30
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
Thứ hai, Sự năng động và hiệu quả trong công tác quản lý của
Nhà nước, đặc biệt là công tác điều hành của Chính phủ, khả năng chống
quan liêu, tham nhũng được chứng tỏ trên thực tế.
Năng lực tổ chức, điều hành của Nhà nước, trước hết ở việc
hoạch định chính sách, hoàn thiện hệ thống pháp luật để quản lý theo
luật; đồng thời phải kiện toàn bộ máy, trớc hết là bộ máy hành chính gọn
nhẹ, khắc phục tình trạng chồng chéo, tiến tới cải cách triệt để nền hành
chính trên cả bốn nội dung: Thể chế hành chính; bộ máy hành chính; đội
ngũ công chức và tài chính công, đảm bảo nền hành chính vững mạnh,
trong sạch, quản lý hiệu lực và hiệu quả.
Thứ ba, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
tạo điều kiện và môi trường kinh tế – xã hội xây dựng và phát triển giai
cấp công nhân
Là một kiểu tổ chức kinh tế- xã hội, kinh tế thị trường phản ánh
trình độ phát triển nhất định của văn minh nhân loại. Kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa là mô hình kinh tế trong thời kỳ quá độ lên
chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. . ở nước ta, kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa khác về bản chất so với kinh tế thị trường tư bản chủ
nghĩa. Chúng ta càng sớm hội nhập nền kinh tế thị trường nước ta với
kinh tế thị trường thế giới thì chúng ta càng sớm có chủ nghĩa xã hội. Bởi
kinh tế thị trường định hướng xã hội không chỉ bảo đảm cho lực lượng
sản xuất phát triển mà còn tạo ra quan hệ sản xuất mới phù hợp với tính
chất và trình độ của lực lượng sản xuất ngày càng xã hội hoá cao. Có như
vậy, chúng ta mới có cơ hội phát huy tối đa sức mạnh nội lực, đồng thời
tranh thủ ngoại lực, như những thành tựu của cuộc cách mạng khoa học
công nghệ và các thành tựu khác của thời đại để phát triển kinh tế và thực
hiện công bằng, bình đẳng xã hội. Lênin đã từng khẳng định: “Chính trị
chủ yếu của chúng ta lúc này là xây dựng nhà nước về mặt kinh tế”[12].
Trong điều kiện hiện nay, phải giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa cho
nền kinh tế thị trường đồng thời với việc hoàn thiện các thể chế kinh tế
thị trường, trong đó tập trung vào năm thể chế: Thị trường hàng hoá và
dịch vụ; thị trường tài chính; thị trường bất động sản; thị trường sức lao
K50_§HBKHN 31
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
động và thị trường khoa học và công nghệ; cũng như phát triển mạnh các
thành phần kinh tế, các loại hình tổ chức sản xuất, kinh đoanh…
Thứ tư, phát triển kinh tế, tạo ra sự phù hợp giữa chính trị với kinh
tế, đồng thời phải phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến đậm đà bản
sắc văn hoá dân tộc tạo nền tảng văn hoá tinh thần cho phát triển nhanh,
hiêụ quả và bền vững. Hội nghị Trung Ương 10 khoá IX đã khẳng định :“
Đảm bảo sự gắn kết giữa nhiệm vụ phát triển kinh tế là trung tâm, xây
dựng, chỉnh đốn Đảng là then chốt với không ngừng nâng cao văn hoá-
nền tảng tinh thần của xã hội; tạo nên sự phát triển đồng bộ của ba lĩnh
vực trên chính là điều kiện quyết định đảm bảo cho sự phát triển toàn
diện và bền vững của đất nước”. Phát triển kinh tế gắn với xây dựng năng
lực cầm quyền của Đảng và xây dựng và phát triển nền văn hoá tiên tiến,
đậm đà bản sắc dân tộc tạo thế “ba chân kiềng” cho sự phát triển cũng
chính là tạo điều kiện và cơ hội để giai cáp công nhân Việt Nam hoàn
thành sứ mệnh lịch sử của mình.
Thứ năm, khả năng tạo lập và giữ vững ổn định chính trị tích cực
từ toàn bộ thể chế cho đến sự đồng thuận xã hội. ổn đinh để phát triên,
phát triển để bảo đảm ổn định là vấn đề mạng tính qui luật. Không ổn
định thì không có cơ hội và môi trường để phát triển và do đó giai cấp
công nhân không có khả năng hoàn thành sứ mệnh của mình.
Thứ sáu, giai cấp công nhân phải không ngừng tự đổi mới để phát triển cả
về số lượng và cả về chất lượng, thực sự là lực lượng đi đầu và là lực
lượng lãnh đạo sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá gắn với phát
triển kinh tế tri thức. Muốn vậy, giai cấp cong hân phải được đào tạo, đào
tạo lại về chuyên môn, tay nghề, phải rèn luyện bản lĩnh chính trị, phải
thực sự nâng cao trình độ mọi mặt để thích ứng được với cơ chế thị
trường, mở cửa, hội nhập, đặc biệt là phải thực sự trở thành “ công nhân
trí thức” của nền kinhtế tri thức./.
III. Vai trß cña §¶ng céng s¶n trong qu¸ tr×nh thùc
hiÖn sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n
K50_§HBKHN 32
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
§Ó thùc hiÖn sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n,
§¶ng céng s¶n lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh tríc tiªn.
Cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng nh©n chèng giai
cÊp t s¶n, tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n tõ thÊp ®Õn cao, tõ tù
ph¸t ®Õn tù gi¸c. YÕu tè cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh sù
chuyÓn biÕn vÒ chÊt lµ sù th©m nhËp cña chñ nghÜa M¸c
vµo phong trµo c«ng nh©n. Sù th©m nhËp ®ã dÉn ®Õn
sù h×nh thµnh chÝnh §¶ng cña giai cÊp c«ng nh©n. Sau
khi ra ®êi, §¶ng céng s¶n víi vai trß lµ ngêi tiÕp tôc sù
nghiÖp kÕt hîp chñ nghÜa M¸c víi phong trµo c«ng nh©n
trªn quy m« lín h¬n nh»m giµnh th¾ng lîi trong cuéc ®Êu
tranh chèng giai cÊp t s¶n, ®· x©y dùng thµnh c«ng chñ
nghÜa x· héi.
Trong cuéc ®Êu tranh chèng giai cÊp t s¶n, chØ khi nµo
giai cÊp c«ng nh©n tù tæ chøc ra chÝnh §¶ng cña m×nh
®Ó l·nh ®¹o th× cuéc ®Êu tranh míi cã thÓ ®¶m b¶o
giµnh ®îc th¾ng lîi trän vÑn.
§¶ng céng s¶n lµ bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi cña giai cÊp
c«ng nh©n.Môc ®Ých vµ lîi Ých cña §¶ng vµ cña giai cÊp
c«ng nh©n lµ thèng nhÊt. Kh«ng cã §¶ng céng s¶n – h¹t
nh©n chÝnh trÞ cña phong trµo c«ng nh©n, b¶n th©n giai
cÊp c«ng nh©n kh«ng thÓ trë thµnh lùc lîng chÝnh trÞ
®éc lËp, còng kh«ng thÓ trë thµnh giai cÊp l·nh ®¹o çch
m¹ng.
§¶ng céng s¶n lµ ngêi ®¹i diÖn ch©n chÝnh cho lîi Ých cña
giai cÊp c«ng nh©n vµ lîi Ých d©n téc. Trong ph¹m vi mét
níc ®ång thêi còng v× lîi Ých chung cña phong trµo céng
s¶n vµ quèc tÕ. ChÝnh v× vËy, giai cÊp c«ng nh©n díi sù
l·nh ®¹o cña §¶ng ®· t¹o ra ®îc c¬ së thèng nhÊt t tëng
vµ hµnh ®éng, ph¸t huy t çch lµ ngêi l·nh ®¹o trong ®Êu
tranh chèng ¸p bøc bãc lét x©y dùng x· héi míi.
Søc m¹nh ®Ó chiÕn th¾ng giai cÊp t s¶n vµ mäi kÎ thï
kh¸c, kh«ng ph¶i chØ lµ ë sè lîng vµ ë tinh thÇn chiÕn
®Êu cña giai cÊp c«ng nh©n mµ chñ yÕu lµ ë tr×nh ®é
tæ chøc vµ gi¸c ngé chÝnh trÞ cña nã. §iÒu ®ã ®îc thÓ
hiÖn tËp trung ë chÝnh §¶ng- mét tæ chøc bao gåm
nh÷ng ngêi u tó nhÊt, gi¸c ngé chÝnh trÞ x· héi cao, cã
tinh thÇn ®Êu tranh kiªn quyÕt nhÊt cña giai cÊp c«ng
nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng. V× vËy §¶ng céng s¶n lu«n
lµ ®éi tiªn phong chÝnh trÞ cña giai cÊp c«ng nh©n vµ
cña toµn x· héi.§¶ng cã nhiÖm vô s¸ng t¹o chñ nghÜa M¸c
– Lªnin, ph©n tÝch ®óng ®¾n hoµn c¶nh lÞch sö cô thÓ
K50_§HBKHN 33
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
trong mçi giai ®o¹n çch m¹ng, ®Ò ra môc tiªu, ph¬ng h-
íng, ®êng lèi, chÝnh s¸ch ®óng, phï hîp víi yªu ph¸t triÓn
kh¸ch quan cña ®Êt níc. §ång thêi §¶ng gi¸o dôc, tæ chøc,
l·nh ®¹o giai cÊp c«ng nh©n vµ toµn thÓ nh©n d©n thùc
hiÖn c«ng cuéc xo¸ bá chÕ ®é x· héi cò, x©y dùng thµnh
c«ng chÕ ®é x· héi míi x· héi chñ nghÜa tiÕn lªn chñ
nghÜa céng s¶n.
IV.Çch m¹ng x· héi chñ nghÜa víi viÖc hoµn thµnh sø

mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n
Trong qu¸ tr×nh giai cÊp c«ng nh©n muèn hoµn

thµnh sø mÖnh lÞch sö cña m×nh, ph¶i th«ng qua çch
m¹ng x· héi chñ nghÜa.
Tõ çch m¹ng x· héi sang çch m¹ng x· héi chñ nghÜa lµ
cuéc çch m¹ng nh»m thay thÕ chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa
®· lçi thêi b»ng chÕ ®é x· héi chñ nghÜa khi ®iÒu kiÖn
vËt chÊt vµ tinh thÇn cho sù thay ®æi ®ã ®· ë møc ®é
nhÊt ®Þnh, khi ®· hoµn thµnh t×nh thÕ çch m¹ng.B¶n
chÊt cña çch m¹ng x· héi chñ nghÜa lµ cuéc çch m¹ng
tiÕn hµnh tÊt c¶ cuéc çch m¹ng x· héi, mang tÝnh chÊt
toµn diÖn, triÖt ®Ó, l©u dµi. ThÓ hiÖn: xo¸ bá tËn gèc
chÕ ®é ngêi bãc lét ngêi, xo¸ bá ph©n chia giai cÊp ¸p
bøc giai cÊp vµ bãc lét giai cÊp; v× ®îc tiÕn hµnh trªn tÊt
c¶ çc lÜnh vùc x· héi tõ c¬ së h¹ tÇng tíi kiÕn tróc thîng
tÇng, tõ sinh ho¹t vËt chÊt ®Õ sinh ho¹t tinh thÇn, nªn
®©y lµ cuéc çch m¹ng l«i cuèn ®îc ®«ng ®¶o quÇn
chóng nh©n d©n, ®em l¹i quyÒn lîi cho sè ®«ng nh©n
d©n lao ®éng, nh Lªnin ®· tõng nãi: ”çch m¹ng x· héi
chñ nghÜa lµ ngµy héi quÇn chóng”; ®©y lµ cuéc çch
m¹ng mang tÝnh chÊt l©u dµi, gian khæ vµ phøc t¹p v×
nã míi vµ cha cã trong lÞch sö, do ®ã ph¶i võa lµm, võa
rót kinh nghiÖm, võa bæ xung…
C.M¸c vµ Ph.¡ngghen coi çch m¹ng x· héi chñ nghÜa
lµ mét qu¸ tr×nh liªn tôc vµ nhÊn m¹nh qu¸ tr×nh liªn tôc,
nhng ®îc chia lµm hai giai ®o¹n: giµnh chÝnh quyÒn vµ
chuyÓn lªn x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Hai «ng ®· ®Æt
hy väng nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn næ ra cña çch m¹ng x· héi
chñ nghÜa: næ ra ë nh÷ng níc t b¶n ph¸t triÓn vµ th¾ng
lîi ®ång lo¹t ë çc níc t b¶n ph¸t triÓn. Víi nh÷ng níc chËm
ph¸t triÓn theo C.M¸c vµ Ph.¡ngghen khi nghiªn cøu vÒ
vÊn ®Ò nµy coi ®ã lµ mét bé phËn cña çch m¹ng v« s¶n.
K50_§HBKHN 34
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
NÕu çch m¹ng x· héi næ ra ë nh÷ng níc nµy th× giai cÊp
c«ng nh©n cÇn lµm : ph¶i biÕt kÕt hîp gi÷a phong trµo
c«ng nh©n víi phong trµo n«ng d©n, ®ång thêi kÕt hîp víi
lùc lîng t s¶n ®Ó chèng phong kiÕn (tøc lµ lËt ®æ h×nh
th¸i kinh tÕ x· héi cò vµ thay thÕ vµo ®ã lµ h×nh th¸i kinh
tÕ x· héi míi cao h¬n) b»ng ®Êu tranh giai cÊp hay çch
m¹ng x· héi chñ nghÜa; trong khi kÕt hîp t s¶n ®¸nh
phong kiÕn, giai cÊp c«ng nh©n ph¶i ñng hé mäi phong
trµo d©n chñ, ®ång thêi ®éc lËp vÒ mÆt ®êng lèi, ph¶i
híng tíi môc tiªu x· héi chñ nghÜa; giai cÊp c«ng nh©n
ph¶i l«i kÐo ®îc lùc lîng vµ ph¸t triÓn lùc lîng; trong khi ®i
víi giai cÊp t s¶n ®¸nh chÕ ®é phong kiÕn, giai cÊp c«ng
nh©n ph¶i ®éc lËp ®êng lèi, chØ cã thÓ liªn minh t¹m
thêi víi giai cÊp phong kiÕn.
Cßn víi Lªnin, «ng ®· ph©n tÝch ®iÒu kiÖn cô thÓ níc
Nga vµ ®a ra quan ®iÓm ph¸t triÓn t tëng C.M¸c vµ Ph.
¡ngghen. Nh÷ng quan ®iÓm ®ã lµ:
Thø nhÊt:çch m¹ng d©n chñ t s¶n ph¶i do giai cÊp c«ng
nh©n l·nh ®¹o do giai cÊp c«ng nh©n v× yÕu tè thêi ®¹i
chi phèi nh giai cÊp t s¶n ®· mÊt vai trß l·nh ®¹o, chñ
nghÜa t b¶n ®· chuyÓn sang chñ nghÜa ®Õ quèc lµm
k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lÞch sö ; mÆt kh¸c, giai cÊp
c«ng nh©n ®· trëng thµnh, lµ ®iÓm hoµn toµn míi so víi
C.M¸c vµ Ph.¡ngghen.
Thø hai: lùc lîng çch m¹ng gåm çc giai cÊp ,tÇng líp kh¸c
trong x· giai cÊp tiªn tiÕn nhÊt v× môc tiªu cña hä g¾n
liÒn víi viÖc thñ tiªu mét çch triÖt ®Ó chÕ ®é phong
kiÕn. Giai cÊp võa vµ nhá cã tinh thÇn d©n chñ, lµ lùc lîng
lõng khõng cÊu kÕt phong kiÕn chèng çch m¹ng, h¹n chÕ
tiªu cùc, ph¸t triÓn tÝch cùc.
Thø ba: çch m¹ng d©n chñ t s¶n ph¶i ®îc tiÕn hµnh cô
thÓ råi tiÕn ngay vµo çch m¹ng x· héi chñ nghÜa. Hai
cuéc çch m¹ng cã mèi liªn hÖ biÖn chøng, kh«ng cã bøc
têng thµnh nµo ng¨n çch.
Cã thÓ nãi çch m¹ng x· héi chñ nghÜa lµ cuéc çch m¹ng
s©u s¾c vµ toµn diÖn trªn mäi lÜnh vùc.
Trªn lÜnh vùc chÝnh trÞ: çch m¹ng x· héi chñ nghÜa lµm
§¶ng céng s¶n l·nh ®¹o quÇn chóng nh©n d©n lao ®éng
®Ëp tan chÝnh quyÒn cò ®Ó thµnh lËp chÝnh quyÒn cña
d©n, do d©n vµ v× d©n, da nh©n d©n lªn vÞ trÝ lµm
chñ. Sau khi cã chÝnh quyÒn, chÝnh quyÒn nhµ níc v« s¶n
cÇn tËp trung x©y dùng ®êi sèng chÝnh trÞ, kh¼ng ®Þnh
K50_§HBKHN 35
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
vµ më réng quyÒn lùc nh©n d©n, kh¾c phôc h¹n chÕ vÒ
d©n chñ, n©ng cao ý thøc d©n chñ cho nh©n d©n.
Trªn lÜnh vùc kinh tÕ: çch m¹ng x· héi chñ nghÜa xo¸ bá
chÕ ®é c«ng h÷u t nh©n t liÖu s¶n xuÊt cao nhÊt lµ së
h÷u t b¶n chñ nghÜa, nh»m môc tiªu ®a ngêi lao ®éng
lµm chñ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt; xo¸ bá h×nh thøc së
h÷u t b¶n chñ nghÜa, thµnh lËp c«ng h÷u t liÖu s¶n
xuÊt…®a ngêi lao ®éng lªn vÞ trÝ lµm chñ; t¹o ®iÒu kiÖn
®Ó kÕt hîp gi÷a t liÖu s¶n xuÊt vµ ngêi lao ®éng; c¶i
thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña ngêi lao ®éng vµ ®iÒu
kiÖn sinh ho¹t vËt chÊt cña hä; tËp trung ph¸t triÓn lùc l-
îng s¶n xuÊt, t¨ng nhanh n¨ng xuÊt lao ®éng.
Trªn lÜnh vùc v¨n hãa: t¹o sù chuyÓn biÕn trong ph¬ng
thøc vµ néi dung sinh ho¹t t tëng ®Ó ¶nh hëng tíi sù ph¸t
triÓn; kÕ thõa, n©ng cao, ph¸t triÓn gi¸ trÞ truyÒn thèng
v¨n ho¸ d©n téc; tiÕp thu tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i; x©y
dùng nÒn v¨n ho¸ míi theo lËp trêng cña giai cÊp c«ng
nh©n lµ gi¶i phãng con ngêi vÒ mÆt tinh thÇn.
Sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n lµ ®Êu tranh
xo¸ bá x· héi t b¶n vµ tõng bíc x©y dùng thµnh c«ng chñ
nghÜa x· héi vµ chñ nghÜa c«ng s¶n trªn ph¹m vi toµn thÕ
giíi. Qu¸ tr×nh ®ã chØ ®îc thùc hiÖn th«ng qua cuéc çch
m¹ng x· héi chñ nghÜa vµ çch m¹ng x· héi chñ nghÜa lµ
mét tÊt yÕu lÞch sö v×: nguyªn nh©n s©u xa dÉn ®Õn
çch m¹ng x· héi chñ nghÜa lµ m©u thuÉn vèn cã trong
lßng x· héi t b¶n, ®ã lµ m©u thuÉn gi÷a sù ph¸t triÓn cña
lùc lîng s¶n xuÊt ®Õn tr×nh ®é x· héi hãa cao víi quan hÖ
s¶n xuÊt dùa trªn chÕ ®é chiÕm h÷u t nh©n t liÖu s¶n
xuÊt, mµ quan hÖ s¶n xuÊt nµy ®· trë nªn lçi thêi, k×m
h·m sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. BiÓu hiÖn vÒ mÆt
chÝnh trÞ x· héi cña m©u thuÉn c¬ b¶n ®ã lµ m©u thuÉn
gi÷a giai cÊp c«ng nh©n víi giai cÊp t s¶n- ®©y lµ m©u
thuÉn ®èi kh¸ng vµ kh«ng thÓ ®iÒu hßa, m©u thuÉn nµy
trùc tiÕp dÉn ®Õ çch m¹ng x· héi chñ nghÜa.
Khi chñ nghÜa t b¶n bíc sang giai ®o¹n chñ nghÜa ®Õ
quèc th× mét mÆt nh÷ng m©u thuÉn trªn ph¸t triÓn
cµng gay g¾t, ®ång thêi xuÊt hiÖn thªm nh÷ng m©u
thuÉn míi ®ã lµ m©u thuÉn gi÷a chñ nghÜa ®Õ quèc víi
çc níc thuéc ®Þa, phô thuéc, gi÷a ®Õ quèc víi ®Õ quèc.
TÊt c¶ nh÷ng m©u thuÉn ®ã cµng ®Èy nhanh tíi sù chÝn
muåi cña çch m¹ng x· héi chñ nghÜa. Lªnin ®· chØ râ:
“chñ nghÜ© ®Õ quèc lµ ®ªm tríc, lµ phßng chê cña çch
K50_§HBKHN 36
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
m¹ng x· héi chñ nghÜa”. Tuy nhiªn çch m¹ng x· héi chñ
nghÜa kh«ng ph¶i diÔn ra mét çch tù ph¸t, mµ nã lµ kÕt
qu¶ cña qu¸ tr×nh ®Êu tranh giai cÊp l©u dµi, gian khæ
cña giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng chèng l¹i
sù thèng trÞ cña giai cÊp t s¶n. Çch m¹ng x· héi chñ
nghÜa chØ diÔn ra ë nh÷ng n¬i cã t×nh thÕ çch m¹ng.
T×nh thÕ çch m¹ng lµ biÓu hiÖn cña sù chÝn muåi cña
nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan. Cã t×nh thÕ çch m¹ng vÉn
cha ®ñ mµ cÇn ph¶i cã nh÷ng nh©n tè chñ quan, bao
gåm sù l·nh ®¹o cña §¶ng tiªn phong vµ tinh thÇn, hµnh
®éng çch m¹ng cña quÇn chóng. Nh vËy, ®Ønh ®iÓm
cña sù chÝn muåi cña nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan vµ chñ
quan sÏ ®a ®Õn thêi c¬ çch m¹ng. Giai çp c«ng nh©n
th«ng qua §¶ng tiªn phong cña m×nh chän ®óng thêi c¬
ph¸t ®éng quÇn chóng ®øng lªn dïng bao lùc çch m¹ng
®Ó lËt ®æ ¸ch thèng trÞ cña giai cÊp t s¶n vµ çc thÕ lùc
ph¶n ®éng giµnh lÊy chÝnh quyÒn nhµ níc, thiÕt lËp
chuyªn chÝnh v« s¶n, më ®êng cho c«ng cuéc c¶i t¹o x·
héi cò vµ x©y dùng x· héi x· héi chñ nghÜa vµ céng s¶n
chñ nghÜa.
Do ®ã çch m¹ng x· héi chñ nghÜa lµ c¶ mét qu¸
tr×nh bao gåm viÖc lËt ®æ chÝnh quyÒn nhµ níc cña giai
cÊp t s¶n, thiÕt lËp chuyªn chÝnh v« s¶n vµ dïng chuyªn
chÝnh v« s¶n ®Ó c¶i t¹o x· héi cò vµ x©y dùng x· héi míi
trªn tÊt c¶ çc lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi. §ã lµ quy luËt
phæ biÕn cña qu¸ tr×nh thùc hiÖn sø mÖnh lÞch sö cña
giai cÊp c«ng nh©n.
Nh vËy, giai cÊp c«ng nh©n sau khi tiÕn hµnh thµnh
c«ng çch m¹ng x· héi chñ nghÜa tøc lµ sÏ hoµn thµnh sø
mÖnh lÞch sö cña m×nh. ChÝnh v× vËy mµ çch m¹ng x·
héi chñ nghÜa chÝnh lµ néi dung hµnh ®éng quan träng
nhÊt trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn sø mÖnh lÞch sö cña
m×nh. ChØ khi çch m¹ng x· héi chñ nghÜa thµnh c«ng
th× giai cÊp c«ng nh©n míi hoµn thµnh sø mÖnh lÞch sö
cña m×nh.
V. Nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó cñng cè, t¨ng cêng sù l·nh ®¹o

cña giai cÊp c«ng nh©n
Víi mét §¶ng céng s¶n ch©n chÝnh th× sù l·nh ®¹o
cña §¶ng céng s¶n chÝnh lµ sù l·nh ®¹o cña giai cÊp. §¶ng
K50_§HBKHN 37
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
víi giai cÊp lµ thèng nhÊt, nhng §¶ng cã tr×nh ®é lý luËn
vµ tæ chøc cao nhÊt ®Ó l·nh ®¹o c¶ giai cÊp vµ d©n téc.
§¶ng ®em l¹i gi¸c ngé cho toµn giai cÊp, søc m¹nh ®oµn
kÕt, nghÞ lùc çch m¹ng, trÝ tuÖ vµ hµnh ®éng çch m¹ng
cña toµn bé giai cÊp, trªn c¬ së l«i cuèn tÊt c¶ çc tÇng líp
nh©n d©n lao ®éng kh¸c vµ c¶ d©n téc ®øng lªn hµnh
®éng theo ®êng lèi cña §¶ng nh»m hoµn thµnh sø mÖnh
lÞch sö cña m×nh. V× vËy, ®Ó t¨ng cêng vµ cñng cè sù
l·nh ®¹o cña giai cÊp c«ng nh©n th× chÝnh giai cÊp c«ng
nh©n ph¶i thµnh lËp ra chÝnh §¶ng cña m×nh. Trong ®ã,
giai cÊp c«ng nh©n vµ chÝnh tõng ç nh©n mçi c«ng
nh©n cÇn ph¶i thêng xuyªn v¬n lªn, trëng thµnh vÒ çc
mÆt: t tëng, chÝnh trÞ, lËp trêng giai cÊp, v¨n ho¸, khoa
häc kü thuËt, tay nghÒ…MÆt kh¸c, giai cÊp c«ng nh©n
cÇn ph¶i liªn minh víi çc giai cÊp, tÇng líp kh¸c trong
viÖc x©y dùng vµ b¶o vÖ thµnh qu¶ çch m¹ng vµ x· héi
v¨n minh. Ngµy nay, trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch
sö thÕ giíi ngµy cµng cã nhiÒu biÕn ®éng. V× vËy giai
cÊp c«ng nh©n cÇn kh«ng ngõng gi¸c ngé lý luËn çch
m¹ng, n©ng cao c¶nh gi¸c trong mäi t×nh huèng; ®ång
thêi cÇn tæ chøc çc c«ng t¸c ®èi néi vµ ®èi ngo¹i mét
çch hîp lý, võa më réng quan hÖ quèc tÕ, võa giao lu víi
çc tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i phôc vô x©y dùng x· héi
míi. Giai cÊp c«ng nh©n còng ph¶i cã sù ®oµn kÕt nhÊt
trÝ cao trong qu¸ tr×nh l·nh ®¹o cña m×nh, t¹o sù thèng
nhÊt gi÷a çc giai cÊp trong x· héi. Bªn c¹nh ®ã, giai cÊp
c«ng nh©n còng cÇn ph¶i kh¾c phôc mäi khã kh¨n trong
mäi t×nh h×nh, kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng lùc c¶ vÒ
chuyªn m«n lÉn v¨n ho¸ x· héi.
Ch¬ng II. LuËn cø thùc tiÔn
§Ó minh chøng cho sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng

nh©n, ta sÏ xÐt trªn t×nh h×nh thùc tÕ cña níc ta.
Ðảng ta luôn phát huy bản chất giai cấp công nhân, đặt niềm tin vào giai
cấp công nhân, quan tâm lãnh đạo xây dựng, phát huy vai trò giai cấp
công nhân trong cách mạng giải phóng dân tộc cũng như trong xây dựng
và bảo vệ Tổ quốc. Các Nghị quyết Ðại hội Ðảng qua các nhiệm kỳ đều
đề cập đến yêu cầu phải phát huy bản chất giai cấp công nhân của Ðảng
và xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh.
Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương (khóa X) đã ra Nghị
K50_§HBKHN 38
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
quyết “Về tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy
mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước" (Nghị quyết số 20-
NQ/TW, ngày 28-1-2008). Nghị quyết Trung ương đã đánh giá thực trạng
tình hình, xác định rõ vai trò, vị trí của giai cấp công nhân, đề ra các quan
điểm, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp để tiếp tục xây dựng giai cấp công
nhân trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; đã
cụ thể hóa, bổ sung và phát triển để thực hiện Cương lĩnh năm 1991 và
Nghị quyết Ðại hội X của Ðảng về xây dựng giai cấp công nhân, từng
bước giải quyết những vấn đề thực tiễn đặt ra đối với việc xây dựng giai
cấp công nhân; đồng thời cũng nêu ra những vấn đề cần tiếp tục tổng kết,
nghiên cứu lý luận để xây dựng giai cấp công nhân không ngừng lớn
mạnh gắn với chiến lược phát triển đất nước theo con đường xã hội chủ
nghĩa trong thời kỳ mới.
Ðây là một vấn đề cơ bản và cấp bách, có ý nghĩa quan trọng sống còn
đối với Ðảng và chế độ ta, đáp ứng mong đợi của toàn Ðảng, của giai cấp
công nhân và toàn xã hội.
Giai cấp công nhân là một phạm trù lịch sử, là một tập đoàn xã hội, gắn
với một hệ tư tưởng chính trị. Trên cơ sở những quan điểm cơ bản của
chủ nghĩa Mác - Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, phù hợp với những đặc
điểm của thời đại và của đội ngũ công nhân nước ta trong điều kiện đẩy
mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, phát triển kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hội nhập kinh tế quốc tế, vận dụng
và phát triển kinh tế tri thức, Nghị quyết Trung ương đã xác định: Giai
cấp công nhân Việt Nam là một lực lượng xã hội to lớn, đang phát triển,
bao gồm những người lao động chân tay và trí óc, làm công hưởng lương
trong các loại hình sản xuất kinh doanh và dịch vụ công nghiệp, hoặc sản
xuất kinh doanh và dịch vụ có tính chất công nghiệp. Tuy nhiên, vì giai
cấp công nhân nước ta đang trong quá trình phát triển, chưa định hình rõ,
nên luôn có sự đan xen, chuyển dịch giữa các giai cấp, tầng lớp xã hội.
Tính đến đầu năm 2007, tổng số công nhân nước ta có khoảng 9,5 triệu
người (chiếm tỷ lệ 11% dân số và 21% lực lượng lao động xã hội), bao
gồm: số công nhân làm việc trong các doanh nghiệp thuộc các thành phần
kinh tế (doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp của tư nhân và tập thể,
doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài; số công nhân làm việc trong các
hộ sản xuất kinh doanh cá thể (trong lĩnh vực công nghiệp hoặc có tính
chất công nghiệp); số lao động Việt Nam đang làm việc theo hợp đồng ở
nước ngoài (chủ yếu làm việc trong các doanh nghiệp); số lao động chân
tay trong các cơ quan Ðảng, Nhà nước, đoàn thể.
Qua hơn 20 năm đổi mới, giai cấp công nhân nước ta đã có những
chuyển biến quan trọng, đang tiếp tục phát huy vai trò là giai cấp
lãnh đạo cách mạng thông qua đội tiền phong là Ðảng Cộng sản Việt
K50_§HBKHN 39
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
Nam, giai cấp tiên phong trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội,
lực lượng đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước và hội nhập kinh tế quốc tế, lực lượng nòng cốt trong liên minh
giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức dưới sự
lãnh đạo của Ðảng; đóng góp trực tiếp to lớn vào sự phát triển của
đất nước.
Giai cấp công nhân nước ta đang tăng nhanh về số lượng và có mặt trong
tất cả các thành phần kinh tế. So với cuối năm 2003, đến đầu năm 2007,
số công nhân trong các doanh nghiệp tăng 30,5%; trong đó, công nhân
doanh nghiệp của tư nhân và tập thể tăng 63%, công nhân doanh nghiệp
có vốn đầu tư nước ngoài tăng 68%, công nhân doanh nghiệp nhà nước
giảm 15%.
Ðội ngũ công nhân nước ta ngày càng đa dạng về cơ cấu ngành nghề, với
trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp được nâng lên đáng
kể. Ðội ngũ công nhân đang tăng nhanh trong một số ngành kinh tế mũi
nhọn của nền kinh tế (điện lực, dầu khí, điện tử, tin học, viễn thông...);
đồng thời cũng đang phát triển mạnh ở một số ngành sản xuất, chế biến
hàng xuất khẩu (dệt may, giày da, chế biến thủy sản...). Ðã hình thành
ngày càng đông đảo bộ phận công nhân trí thức (có trình độ cao đẳng, đại
học trở lên) làm công tác quản lý sản xuất kinh doanh, nghiên cứu và
quản lý khoa học kỹ thuật gắn với sản xuất kinh doanh hoặc trực tiếp sản
xuất. Hàng chục vạn cán bộ khoa học kỹ thuật, cán bộ quản lý doanh
nghiệp sản xuất kinh doanh, công nhân bậc cao và thợ giỏi đã năng động,
sáng tạo, có nhiều sáng kiến có giá trị cao được áp dụng.
Ðội ngũ công nhân nước ta đang là một lực lượng sản xuất cơ bản, có vai
trò quan trọng trong quá trình phát triển của nền kinh tế quốc dân theo
con đường xã hội chủ nghĩa. Trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc, giai
cấp công nhân đã đóng góp trực tiếp to lớn vào sự nghiệp phát triển của
đất nước, đưa nền kinh tế vượt qua thời kỳ suy giảm, đạt tốc độ tăng
trưởng khá cao và phát triển tương đối toàn diện, cơ cấu kinh tế chuyển
dịch theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tạo ra nhiều sản phẩm có
sức cạnh tranh, tăng cường tiềm lực và cơ sở vật chất kỹ thuật của nền
kinh tế.
Giai cấp công nhân nước ta thích nghi tương đối nhanh với cơ chế thị
trường, tư tưởng trông chờ vào bao cấp của Nhà nước được khắc phục rõ
rệt; đã bắt đầu hình thành được ý thức về giá trị của bản thân trong lao
động; đã xuất hiện một bộ phận công nhân có cổ phần trong doanh nghiệp
nhà nước cổ phần hóa. Trong quá trình hình thành và thực hiện đường lối
đổi mới, công nhân nước ta, đặc biệt là đội ngũ công nhân trí thức, đã
phát huy tinh thần sáng tạo, đề xuất nhiều giải pháp quý báu cho Ðảng,
Nhà nước đúc rút thành những chủ trương và chính sách để lãnh đạo, chỉ
K50_§HBKHN 40
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
đạo thực hiện có hiệu quả phát triển kinh tế, giữ vững ổn định chính trị -
xã hội. Những cán bộ quản lý sản xuất kinh doanh, cán bộ kỹ thuật và bộ
phận công nhân trực tiếp sản xuất có trình độ cao, đã phát huy tốt hơn
tính năng động, sáng tạo trong công việc, tự chủ trong sản xuất kinh
doanh, thích ứng với cơ chế thị trường, tiếp thu và từng bước làm chủ
những thành tựu khoa học kỹ thuật, công nghệ hiện đại.
Một bộ phận giai cấp công nhân, nhất là trong khu vực doanh nghiệp nhà
nước, có bản lĩnh chính trị, lập trường giai cấp vững vàng. Ðại đa số công
nhân tin tưởng vào Ðảng, Nhà nước, chế độ, vào công cuộc đổi mới và
triển vọng phát triển của đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa, có ý
thức dân tộc, tinh thần yêu nước, cần cù lao động, tinh thần đoàn kết,
tương thân, tương ái. Quan tâm mong muốn hàng đầu của công nhân hiện
nay là có việc làm ổn định và thu nhập công bằng, bảo đảm đời sống; đất
nước phát triển, chính trị - xã hội ổn định, dân chủ và công bằng xã hội
được đảm bảo; doanh nghiệp sản xuất kinh doanh thuận lợi; được bảo
đảm các quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng về vật chất và tinh thần,
quyền được tham gia các hoạt động chính trị - xã hội, quyền được đối xử
bình đẳng, được chăm sóc sức khỏe, học tập, nâng cao trình độ học vấn,
chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp. Cùng với các giai cấp, tầng lớp và
thành phần xã hội khác trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc, giai cấp
công nhân nước ta là cơ sở chính trị - xã hội vững chắc của Ðảng và Nhà
nước.
Trong liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí
thức dưới sự lãnh đạo của Ðảng, khi chuyển sang kinh tế thị trường, giai
cấp công nhân đã phục vụ sản xuất và đời sống của nông dân ngày càng
nhiều hơn, thông qua cung cấp các tư liệu sản xuất tiên tiến và dịch vụ kỹ
thuật, chế biến nông sản, xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn; thu hút đội
ngũ trí thức gắn bó với các doanh nghiệp để nghiên cứu và chuyển giao
công nghệ, nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Ðã có
một số mô hình liên kết trực tiếp công nghiệp với nông nghiệp và nghiên
cứu khoa học, công nhân với nông dân và trí thức trong sản xuất kinh
doanh (như mô hình Công ty Mía đường Lam Sơn, hình thức liên kết bốn
nhà: nhà nông, nhà doanh nghiệp, nhà khoa học, nhà nước; các hình thức
liên kết trong thực hiện xây dựng cánh đồng 50 triệu đồng/ha/năm và hộ
nông dân thu nhập 50 triệu đồng/năm...).
Tuy nhiên, giai cấp công nhân nước ta còn những hạn chế là:
- Sự phát triển của giai cấp công nhân chưa đáp ứng được yêu cầu về số
lượng, cơ cấu và trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp của
sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế;
thiếu nghiêm trọng các chuyên gia kỹ thuật, cán bộ quản lý giỏi, công
nhân lành nghề; tác phong công nghiệp và kỷ luật lao động còn nhiều hạn
K50_§HBKHN 41
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
chế; đa phần công nhân từ nông dân chưa được đào tạo cơ bản và có hệ
thống, một bộ phận công nhân chậm thích nghi với cơ chế thị trường.
- Ðịa vị chính trị của giai cấp công nhân chưa thể hiện đầy đủ. Giai cấp
công nhân còn hạn chế về phát huy vai trò nòng cốt trong liên minh giai
cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo
của Ðảng. Giác ngộ giai cấp và bản lĩnh chính trị của công nhân không
đồng đều; sự hiểu biết về chính sách, pháp luật còn nhiều hạn chế. Tỷ lệ
đảng viên và cán bộ lãnh đạo xuất thân từ công nhân còn thấp. Một bộ
phận công nhân chưa thiết tha phấn đấu vào Ðảng và tham gia hoạt động
trong các tổ chức chính trị - xã hội.
- Tuy trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, việc làm và
đời sống của giai cấp công nhân ngày càng được cải thiện; nhưng lợi ích
của một bộ phận công nhân được hưởng chưa tương xứng với những
thành tựu của công cuộc đổi mới và những đóng góp của chính mình;
việc làm, đời sống vật chất và tinh thần của công nhân đang có nhiều khó
khăn, bức xúc, đặc biệt là ở bộ phận công nhân lao động giản đơn tại các
doanh nghiệp của tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
Qua tổng kết, kiểm điểm vai trò của Ðảng, Nhà nước, tổ chức công đoàn
và các tổ chức chính trị - xã hội khác, đánh giá vai trò của các doanh
nghiệp, người sử dụng lao động và bản thân giai cấp công nhân trong xây
dựng giai cấp công nhân, cho thấy những nguyên nhân chủ yếu của
tình hình giai cấp công nhân (cả về những ưu điểm và hạn chế) là:
- Quá trình đổi mới, phát triển kinh tế - xã hội theo đường lối của Ðảng
đã mở ra một giai đoạn lịch sử mới trong sự phát triển giai cấp công
nhân. Quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, chuyển dịch cơ
cấu kinh tế, hình thành và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa, phát huy nguồn lực của các thành phần kinh tế, với những
đổi mới tư duy mạnh mẽ, đã tạo ra môi trường mới và điều kiện to lớn
trong giải quyết việc làm, nâng cao trình độ nghề nghiệp và cải thiện đời
sống cho công nhân. Tuy nhiên, những hạn chế, yếu kém trong phát triển
kinh tế - xã hội cũng đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc làm, đời sống và
tư tưởng của công nhân.
- Ðảng có chú trọng xây dựng giai cấp công nhân, nhưng quan tâm chưa
đầy đủ, chưa ngang tầm với vị trí, vai trò của giai cấp công nhân trong
thời kỳ mới. Từ sau Ðại hội VII, Ban Chấp hành Trung ương và Bộ
Chính trị chưa có nghị quyết, chỉ thị chuyên đề về xây dựng giai cấp công
nhân; nhiều khó khăn, hạn chế của giai cấp công nhân chưa được quan
tâm khắc phục kịp thời; chưa chú trọng công tác giáo dục, nâng cao giác
ngộ giai cấp, bản lĩnh chính trị cho giai cấp công nhân; tổ chức cơ sở
đảng tại các doanh nghiệp ngoài nhà nước rất thiếu và yếu; tỷ lệ đảng
viên và lãnh đạo các cấp xuất thân từ công nhân rất thấp; còn ít quan tâm
K50_§HBKHN 42
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo xuất thân từ công nhân; tôn vinh,
động viên, khen thưởng công nhân còn ít; đời sống của một bộ phận công
nhân quá khó khăn; công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn về giai
cấp công nhân chưa được quan tâm và đầu tư thỏa đáng, dẫn đến còn tình
trạng nhìn nhận chưa đúng mức về vị trí, vai trò của giai cấp công nhân
trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hội nhập kinh
tế quốc tế.
- Nhà nước ban hành nhiều chính sách, pháp luật xây dựng giai cấp công
nhân, nhưng những chính sách, pháp luật này còn nhiều hạn chế, bất cập.
Có nhiều biểu hiện thiên về coi trọng việc thu hút đầu tư và vai trò của
người sử dụng lao động, e ngại ảnh hưởng đến môi trường đầu tư, nên
chưa thực sự quan tâm thích đáng đến việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp
pháp, chính đáng của công nhân; tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật
đối với giai cấp công nhân còn nhiều thiếu sót, thiếu chế tài cần thiết và
xử lý không nghiêm những tổ chức, cá nhân vi phạm.
- Tổ chức công đoàn và các tổ chức chính trị - xã hội khác có nhiều đóng
góp tích cực vào việc xây dựng giai cấp công nhân, nhưng hiệu quả chưa
cao, còn nhiều yếu kém. Công đoàn chưa phát huy tốt vai trò là một tổ
chức chính trị - xã hội của giai cấp công nhân, chưa đủ sức đóng vai trò là
chỗ dựa vững chắc của công nhân tại doanh nghiệp; điều kiện hoạt động
lại rất khó khăn, nhất là trong các doanh nghiệp ngoài nhà nước. Công tác
Ðoàn và phong trào thanh niên công nhân chủ yếu mới dừng lại ở khu
vực doanh nghiệp nhà nước.
- Bản thân giai cấp công nhân đã có nhiều nỗ lực vươn lên, nhưng chưa
đáp ứng được yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước.
- Các doanh nghiệp và người sử dụng lao động thuộc các thành phần kinh
tế đóng góp tích cực vào tạo việc làm và thu nhập cho công nhân; nhưng
không ít trường hợp còn vi phạm chính sách, pháp luật đối với người lao
động, nhất là khu vực doanh nghiệp ngoài nhà nước.
Từ những thành công và hạn chế, yếu kém qua thực tiễn hơn 20 năm đổi
mới dưới sự lãnh đạo của Ðảng đã rút ra những bài học kinh nghiệm quan
trọng trong xây dựng, phát huy vai trò của giai cấp công nhân nước ta.
Giai cấp công nhân nước ta đang có nhiều thuận lợi để phát triển,
nhưng cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức.
Ðại hội X đã xác định sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển
trước năm 2010; tạo nền tảng để đến năm 2020 cơ bản trở thành một
nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Các chủ trương quan trọng của
Ðại hội X tạo ra triển vọng to lớn cho sự phát triển mạnh mẽ của giai cấp
công nhân nước ta; đồng thời đòi hỏi giai cấp công nhân phải nỗ lực vươn
K50_§HBKHN 43
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
lên để đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước.
Mặt khác, bối cảnh phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa đang trong quá trình hoàn thiện dần và hội nhập kinh tế quốc tế
ngày càng sâu cũng tạo ra những áp lực cạnh tranh, tác động trực tiếp đến
việc làm và đời sống của công nhân, đòi hỏi giai cấp công nhân phải phấn
đấu vươn lên mạnh mẽ.
Bối cảnh mới, thời đại mới, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước và hội nhập kinh tế quốc tế đòi hỏi giai cấp công nhân nước ta phải
sớm trở thành giai cấp công nhân hiện đại, có bản lĩnh chính trị vững
vàng, có tác phong công nghiệp và kỷ luật lao động, không ngừng được
trí thức hóa, nhất là đối với thế hệ công nhân trẻ.
Nghị quyết Trung ương đã xác định rõ những quan điểm chỉ đạo trong
xây dựng giai cấp công nhân để làm cơ sở cho xác định mục tiêu, nhiệm
vụ, giải pháp cũng như trong tổ chức chỉ đạo thực hiện:
- Kiên định quan điểm giai cấp công nhân là giai cấp lãnh đạo cách mạng
thông qua đội tiền phong là Ðảng Cộng sản Việt Nam; giai cấp đại diện
cho phương thức sản xuất tiên tiến; giai cấp tiên phong trong sự nghiệp
xây dựng chủ nghĩa xã hội, lực lượng đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước; lực lượng nòng cốt trong liên minh giai cấp
công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của
Ðảng. Sự lớn mạnh của giai cấp công nhân là một điều kiện tiên quyết
bảo đảm thành công của công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước.
- Xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh phải gắn kết hữu cơ với xây
dựng, phát huy sức mạnh của liên minh giai cấp công nhân với giai cấp
nông dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Ðảng, của tất cả các
giai cấp, các tầng lớp xã hội trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc - động
lực chủ yếu của sự phát triển đất nước, đồng thời tăng cường quan hệ
đoàn kết, hợp tác quốc tế với giai cấp công nhân trên toàn thế giới.
- Chiến lược xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh phải gắn kết chặt chẽ
với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước, hội nhập kinh tế quốc tế. Xử lý đúng đắn mối quan hệ giữa tăng
trưởng kinh tế với thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội và chăm lo xây
dựng giai cấp công nhân; đảm bảo hài hòa lợi ích giữa công nhân, người
sử dụng lao động, Nhà nước và toàn xã hội; không ngừng nâng cao đời
sống vật chất, tinh thần của công nhân, quan tâm giải quyết kịp thời
những vấn đề bức xúc, cấp bách của giai cấp công nhân.
- Ðào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ mọi mặt cho công nhân, không
ngừng trí thức hóa giai cấp công nhân là một nhiệm vụ chiến lược. Ðặc
K50_§HBKHN 44
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
biệt quan tâm xây dựng thế hệ công nhân trẻ có học vấn, chuyên môn và
kỹ năng nghề nghiệp cao, ngang tầm khu vực và quốc tế, có lập trường
giai cấp và bản lĩnh chính trị vững vàng, trở thành bộ phận nòng cốt của
giai cấp công nhân.
- Xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh là trách nhiệm của cả hệ thống
chính trị, của toàn xã hội và sự nỗ lực vươn lên của bản thân mỗi người
công nhân, sự tham gia đóng góp tích cực của người sử dụng lao động;
trong đó, sự lãnh đạo của Ðảng và quản lý của Nhà nước có vai trò quyết
định, công đoàn có vai trò quan trọng trực tiếp trong chăm lo xây dựng
giai cấp công nhân. Xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh phải gắn liền
với xây dựng Ðảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ
chức, xây dựng tổ chức công đoàn, Ðoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh và các tổ chức chính trị - xã hội khác trong giai cấp công nhân vững
mạnh.
Ðể thực hiện thắng lợi mục tiêu "đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành
một nước công nghiệp theo hướng hiện đại", Nghị quyết Trung ương đã
xác định mục tiêu xây dựng giai cấp công nhân đến năm 2020 là:
Xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh, có giác ngộ giai cấp và bản lĩnh
chính trị vững vàng; có ý thức công dân, yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội,
tiêu biểu cho tinh hoa văn hóa của dân tộc; nhạy bén và vững vàng trước
những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới và những biến đổi của
tình hình trong nước; có tinh thần đoàn kết dân tộc, đoàn kết, hợp tác
quốc tế; thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp lãnh đạo cách mạng thông
qua đội tiền phong là Ðảng Cộng sản Việt Nam. Nói chung, trong các
doanh nghiệp đều có tổ chức cơ sở đảng, công đoàn, Ðoàn Thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh và Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam.
Xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh, phát triển nhanh về số lượng,
nâng cao chất lượng, có cơ cấu đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước; ngày
càng được trí thức hóa: có trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề
nghiệp cao, có khả năng tiếp cận và làm chủ khoa học - công nghệ tiên
tiến, hiện đại trong điều kiện phát triển kinh tế tri thức; thích ứng nhanh
với cơ chế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế; có giác ngộ giai cấp,
bản lĩnh chính trị vững vàng, có tác phong công nghiệp và kỷ luật lao
động cao.
Từ nay đến hết năm 2010 phải phấn đấu quyết liệt để đạt được sự
chuyển biến tối đa về các mặt sau đây:
- Trước hết, phải hình thành và triển khai thực hiện chiến lược xây dựng
giai cấp công nhân lớn mạnh gắn với chiến lược phát triển kinh tế - xã
hội, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
- Giải quyết có hiệu quả những vấn đề bức xúc, cấp bách của giai cấp
K50_§HBKHN 45
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
công nhân, tạo được chuyển biến thật sự mạnh mẽ và rõ rệt trong việc
nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của công nhân (về nhà ở tại các khu
công nghiệp, tiền lương và thu nhập, bảo hiểm xã hội, nơi sinh hoạt văn
hóa, cơ sở nuôi dạy trẻ...) tương xứng với những thành quả của công cuộc
xây dựng, phát triển đất nước và những đóng góp của giai cấp công nhân.
Xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tiến bộ trong các loại hình
doanh nghiệp.
- Có bước tiến về đào tạo, nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ
năng nghề nghiệp đáp ứng kịp thời yêu cầu phát triển đất nước, nhất là
những ngành công nghiệp mới. Tăng nhanh tỷ lệ lao động qua đào tạo;
chú trọng đào tạo nghề cho công nhân từ nông dân và nữ công nhân.
- Nâng cao hơn về giác ngộ giai cấp, bản lĩnh chính trị, hiểu biết pháp
luật, tác phong công nghiệp và kỷ luật lao động, xây dựng lối sống lành
mạnh trong công nhân, nhất là công nhân trẻ.
- Tăng tỷ lệ đảng viên và cán bộ lãnh đạo, quản lý xuất thân từ công
nhân. Tăng số lượng và chất lượng cơ sở đảng trong các loại hình doanh
nghiệp; sớm thành lập tổ chức cơ sở đảng ở những doanh nghiệp có đủ
điều kiện theo quy định của Ðiều lệ Ðảng; đổi mới nội dung, phương
thức hoạt động của tổ chức đảng tại doanh nghiệp phù hợp với từng thành
phần kinh tế.
- Ðẩy mạnh phát triển đoàn viên và tổ chức công đoàn, Ðoàn Thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh và Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam trong các
loại hình doanh nghiệp. Củng cố, đổi mới phương thức hoạt động và nâng
cao chất lượng các tổ chức cơ sở đã có; sớm thành lập tổ chức cơ sở tại
các doanh nghiệp có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật và điều lệ
của các tổ chức đó; tăng số lượng và chất lượng của các tổ chức cơ sở này
tại các loại hình doanh nghiệp, nhất là ở những doanh nghiệp có đông
công nhân.
Nghị quyết Trung ương đã xác định nhiệm vụ và giải pháp xây dựng
giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước , tập trung vào những vấn đề cơ bản và cấp bách, bức
xúc đối với việc xây dựng giai cấp công nhân, những việc cần phải làm
nhưng trước đây chưa làm tốt, chưa có quy định pháp luật, hoặc có quy
định nhưng chưa đầy đủ, chưa xác định rõ vai trò, trách nhiệm của Nhà
nước, của doanh nghiệp và các cấp, các ngành trong thực hiện, chưa có
chính sách đủ mạnh và khả thi để phát huy nguồn lực của các thành phần
kinh tế tham gia. Nội dung chủ yếu của những nhiệm vụ, giải pháp đó là:
- Tiếp tục nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận về giai cấp
công nhân trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập kinh
K50_§HBKHN 46
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
tế quốc tế. Cần đổi mới tổ chức, tăng cường đầu tư, đẩy mạnh hơn nữa
công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn về giai cấp công nhân,
hướng vào giải đáp những vấn đề thực tiễn đặt ra, qua đó cung cấp cơ sở
lý luận và thực tiễn để đề ra chủ trương, giải pháp xây dựng giai cấp công
nhân phát triển toàn diện trong thời kỳ mới.
- Ðẩy mạnh và nâng cao chất lượng đào tạo nghề, từng bước trí thức hóa
giai cấp công nhân. Ðây là một nhiệm vụ cực kỳ quan trọng trong xây
dựng giai cấp công nhân để đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước. Cần xây dựng và thực hiện hệ thống chính sách hướng
nghiệp ở cấp học phổ thông để giúp cho thanh niên, học sinh định hướng
đúng đắn việc chọn nghề và hiểu rõ được ý nghĩa của việc gia nhập đội
ngũ công nhân; tạo điều kiện phát triển đội ngũ công nhân trẻ có trình độ
cao, chuyển một bộ phận lớn nông dân thành công nhân. Nhà nước xây
dựng chiến lược, quy hoạch phát triển dạy nghề một cách đồng bộ, đổi
mới hệ thống dạy nghề đáp ứng yêu cầu thị trường lao động trong nước
và quốc tế; tăng cường công tác quản lý nhà nước về dạy nghề. Ban hành
chính sách khuyến khích mạnh mẽ hơn đối với hoạt động đào tạo nghề,
thu hút mạnh hơn các thành phần kinh tế tích cực tham gia vào lĩnh vực
đào tạo nghề. Bổ sung, sửa đổi, xây dựng chính sách đào tạo, đào tạo lại
công nhân; có chính sách khuyến khích, tạo điều kiện cho công nhân tự
học tập nâng cao trình độ; xây dựng, hoàn thiện nội dung, chương trình
đào tạo nghề. Ðiều chỉnh, bổ sung, quy hoạch mạng lưới các cơ sở dạy
nghề gắn với các ngành, các chương trình, dự án lớn, các vùng kinh tế
trọng điểm. Ngân sách Nhà nước đầu tư tập trung vào dạy nghề cho lao
động nông thôn, các vùng miền núi, dân tộc thiểu số và những ngành
nghề đặc thù mà các đơn vị ngoài công lập không đầu tư. Khuyến khích
các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế hằng năm dành kinh phí
thích đáng và thời gian cho đào tạo, đào tạo lại công nhân; được tính vào
giá trị đầu tư và hạch toán vào chi phí sản xuất của doanh nghiệp. Tăng
cường đào tạo đối với lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng;
quy hoạch và phát triển đa dạng các hình thức, các thành phần kinh tế
tham gia đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài.
- Quan tâm bồi dưỡng, nâng cao trình độ chính trị, ý thức giai cấp, tinh
thần dân tộc cho giai cấp công nhân. Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp
ủy đảng và hoạt động của tổ chức công đoàn, Ðoàn Thanh niên Cộng sản
Hồ Chí Minh đối với công tác tuyên truyền, giáo dục trong công nhân.
Nhà nước đầu tư và có chính sách ưu đãi, khuyến khích các doanh nghiệp
đầu tư vào lĩnh vực này (được tính vào giá trị đầu tư và hạch toán vào chi
phí sản xuất).
- Bổ sung, sửa đổi, xây dựng và thực hiện nghiêm hệ thống chính sách,
pháp luật để đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của công nhân;
K50_§HBKHN 47
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho công nhân. Rà soát, bổ sung, sửa
đổi, xây dựng các chính sách, pháp luật về lao động, việc làm và đời sống
vật chất, tinh thần, nâng cao thể chất cho công nhân; tập trung trước hết
vào những chính sách liên quan trực tiếp đến những vấn đề bức xúc đang
đặt ra về việc làm và đời sống của công nhân. Bổ sung, sửa đổi, xây dựng
các chính sách để phát huy các nguồn lực và trách nhiệm của cả Nhà
nước, người sử dụng lao động, các tổ chức chính trị - xã hội, của toàn xã
hội và của công nhân trong việc chăm lo cải thiện đời sống vật chất, tinh
thần cho công nhân. Nhà nước có chính sách đầu tư cho các tỉnh, thành
phố để xây dựng nhà ở và các công trình phúc lợi công cộng cho công
nhân. Ðề cao trách nhiệm của người sử dụng lao động trong việc chăm lo
lợi ích, đời sống vật chất, tinh thần cho công nhân; tính tự giác của người
sử dụng lao động và của công nhân trong thực hiện chính sách, pháp luật.
Ðồng thời tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của Nhà nước, tổ chức
công đoàn và các tổ chức chính trị - xã hội khác trong doanh nghiệp; có
chế tài xử lý nghiêm các tổ chức và cá nhân vi phạm.
- Tăng cường sự lãnh đạo của Ðảng, phát huy vai trò của tổ chức công
đoàn và các tổ chức chính trị - xã hội khác trong xây dựng giai cấp công
nhân.
Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng trong xây dựng giai cấp
công nhân. Khẩn trương xây dựng và lãnh đạo thực hiện có hiệu quả
chiến lược về giai cấp công nhân gắn với chiến lược phát triển đất nước
trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập kinh tế quốc tế.
Chú ý hơn nữa công tác bồi dưỡng, phát triển đảng trong công nhân. Có
cơ chế, chính sách đẩy mạnh việc tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, sử
dụng những cán bộ ưu tú xuất thân từ công nhân, nhất là công nhân trực
tiếp sản xuất, tăng dần tỷ lệ cán bộ xuất thân từ công nhân trong bộ máy
lãnh đạo các cấp của Ðảng, Nhà nước, Công đoàn và các tổ chức chính trị
- xã hội khác.
Tiếp tục đổi mới, chỉnh đốn Ðảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức
chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng trong các doanh nghiệp. Nâng cao nhận
thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và chỉ đạo thực hiện kiên quyết;
bổ sung quy định chế tài cụ thể, đủ mạnh trong các luật để thực hiện
nghiêm việc thành lập, hoạt động của tổ chức cơ sở đảng và các tổ chức
chính trị - xã hội tại các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế; đồng
thời coi trọng tuyên truyền, vận động, thuyết phục, khuyến khích các chủ
doanh nghiệp của tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài
đồng tình, ủng hộ, tạo điều kiện để tổ chức đảng và các tổ chức chính trị -
xã hội thành lập, hoạt động thuận lợi. Có nhiều hình thức tăng cường và
phát triển đảng viên tại các doanh nghiệp của tư nhân và doanh nghiệp có
vốn đầu tư nước ngoài, làm nòng cốt xây dựng tổ chức cơ sở đảng, công
K50_§HBKHN 48
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
đoàn, Ðoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Hội Liên hiệp Thanh
niên Việt Nam.
Xây dựng tổ chức công đoàn lớn mạnh, phát huy vai trò của công đoàn
trong xây dựng giai cấp công nhân. Ðổi mới mạnh mẽ nội dung, phương
thức hoạt động của tổ chức công đoàn các cấp. Các cấp công đoàn cần
hướng mạnh hoạt động về cơ sở, lấy cơ sở làm địa bàn hoạt động chủ
yếu, lấy công nhân, viên chức, lao động làm đối tượng vận động, lấy
chăm lo bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của công nhân, viên
chức, người lao động, xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tiến
bộ, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội làm mục tiêu hoạt động.
Chú trọng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công đoàn cơ sở.
Ðổi mới mạnh mẽ tổ chức, nội dung và phương thức hoạt động của tổ
chức công đoàn tại các doanh nghiệp. Không ngừng nâng cao chất lượng,
hiệu quả hoạt động của công đoàn cơ sở, để công đoàn thực sự là chỗ dựa
vững chắc của công nhân tại doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế,
có sức hấp dẫn đối với người lao động và tạo được sự đồng tình, ủng hộ
của người sử dụng lao động. Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam phối hợp
chặt chẽ với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam để nâng cao hiệu quả
công tác nữ công của công đoàn tại các doanh nghiệp và khu công
nghiệp. Sớm bổ sung cơ chế, chính sách bảo vệ cán bộ công đoàn cơ sở
và chế độ phụ cấp trách nhiệm cho cán bộ công đoàn cơ sở.
Ðổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức Ðoàn Thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh và Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam trong các
doanh nghiệp. Ðổi mới nội dung và phương thức, nâng cao chất lượng
hoạt động của tổ chức Ðoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Hội
Liên hiệp Thanh niên Việt Nam trong các doanh nghiệp nhà nước. Ðổi
mới nội dung, phương thức hoạt động, đa dạng hóa các loại hình, hình
thức tập hợp, vận động thanh niên làm việc trong các doanh nghiệp của tư
nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tham gia hoạt động Ðoàn
và Hội.
Xây dựng giai cấp công nhân không ngừng lớn mạnh để đóng góp xứng
đáng vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng
thành công chủ nghĩa xã hội là nhiệm vụ quan trọng, to lớn của Ðảng,
Nhà nước, của giai cấp công nhân và của toàn xã hội, phải luôn được đặt
trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc và vì lợi ích của toàn dân tộc.
K50_§HBKHN 49
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
C.KÕt luËn
Tãm l¹i, tõ çc ph©n tÝch trªn vÒ sø mÖnh lÞch sö

cña giai cÊp c«ng nh©n c¶ vÒ lý luËn lÉn thùc tiÔn
cho ta thÊy mét ®iÒu kh«ng thÓ phñ nhËn r»ng: giai
cÊp c«ng nh©n lµ mét giai cÊp tiªn tiÕn, cã vai trß to
lín trong lÞch sö ph¸t triÓn cña thÕ giíi, lµ mét lùc lîng
x· héi tiªn phong trong c«ng cuéc c¶i t¹o khoa häc c«ng
nghÖ vµo s¶n xuÊt cña x· héi. HiÓu ®îc râ vÒ giai cÊp
c«ng nh©n, ®Æc biÖt lµ hiÓu ®îc sø mÖnh lÞch sö cña
giai cÊp c«ng nh©n lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng
trong nhËn thøc cña mçi chóng ta, gióp ta cã nh÷ng
nhËn thøc ®óng ®¾n ®èi víi çc giai cÊp trong x· héi
nãi chung vµ giai cÊp c«ng nh©n nãi riªng. Qua ®ã,
mçi ç nh©n trong x· héi cÇn kh«ng ngõng n©ng cao ý
thøc tr¸ch nhiÖm vÒ giai cÊp, vÒ nhËn thøc x· héi ®Ó
n©ng cao tri thøc v¨n hãa cña m×nh.
MÆt kh¸c, sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n lµ
mét néi dung quan träng ®èi víi giai cÊp c«ng nh©n
nªn nã rÊt cÇn ®îc x· héi vµ nhÊt lµ §¶ng céng s¶n chó
träng, t¹o ®iÒu kiÖn hoµn thµnh mét çch tèt nhÊt.
S¸ch tham kh¶o:
[1] C. Mác và Ph. ăng ghen: Toàn tập, tập 2, Nxb Chính trị quốc gia, Hà
Nội, 1993, tr. 56.
[2] Mác và Ph. Ăng ghen: Sđd, tr. 602.
[3] C. Mác và Ph. ăng ghen: Sđd, tập 4, tr. 605
[6] C. Mác và Ph. ăngghen: Sđd, tập 4, tr. 605.
[7] C. Mác và Ph. ăngghen: Tuyển tập, tập 1, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1980
tr. 441.
[8] V. Lênin: Sđ d, tập 39, tr. 34.
[9] C. Mác và Ph Anghen:Toàn tập Nxb CTQG, Hà Nội, 1995, t20 tr393
[10] V. I Lênin Sdd, 1980, t24 tr1
K50_§HBKHN 50
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi
[11] C.Mác và Ăngghen: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội,
1995, t.2, tr.56.
[12] V. I Lênin Sdd, t41, tr483
K50_§HBKHN 51
Vò Duy Kh¬ng
TrÇn Quang Tµi

Su Menh Lich Su Cua Gia Cap Cong Nhan, Thuc Tien VN

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Su Menh Lich Su Cua Gia Cap Cong Nhan, Thuc Tien VN

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TiÓu luËn :Chñ nghÜa x· héi khoa häc ThÇy gi¸o híng

dÉn:NguyÔn V¨n TuyÓn

Ch¬ng I : LuËn cø lý luËn

§Ó gi¶i quyÕt c¸c c©u hái trªn, ta xÐt nh÷ng luËn cø

1. Kh¸i niÖm giai cÊp c«ng nh©n

II. Néi dung vµ ®iÒu kiÖn kh¸ch quan quy ®Þnh sø

b. LÞch sö ph¸t triÓn cña thÕ giíi chÝnh lµ lÞch sö ph¸t

Häc thuyÕt C.M¸c vµ Ph.¡ngghen vÒ sø mÖnh lÞch sö

3. Những nhân tố chủ quan trong quá trình thực hiện

a. Bản thân giai cấp công nhân

về số lượng và chất lượng.

"giai cấp vì nó" (tức giai cấp tự giác).

IV.C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa víi viÖc hoµn thµnh sø

Trong qu¸ tr×nh giai cÊp c«ng nh©n muèn hoµn

V. Nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó cñng cè, t¨ng cêng sù l·nh ®¹o

Ch¬ng II. LuËn cø thùc tiÔn

§Ó minh chøng cho sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng

Tãm l¹i, tõ c¸c ph©n tÝch trªn vÒ sø mÖnh lÞch sö

S¸ch tham kh¶o:

You might also like