BN CHT V TR TRONG

KINH VEDA
Ging vin Thch L Th

Thin ti th ca ca nc Anh William Blake:

Nhn thy v tr trong ht ct
V thin ng trong bng hoa di
Ci v hn trong lng bn tay
V ci vnh cu trong mt gi.
Dng nh l mt thin ngn m cht phng ng hn
l li th ca mt ngh s ni tri Ty. cng l mt cch khi
qut thc ti hin hu, trn qu trc ci p vnh cu v hin thn
v thng. Ci p mong manh d v. V, cng ch nhng k t
nhn trong cuc i mi c trc gic le sng y. C phi th
khng? Khoa hc hin i chng minh iu khng th thnh c
th, t mt t bo khng th nhn thy bng mt thng c th
nhn bn ra mt c th, n ni c th ging nhau n tng
centimet.
Will Durant cho rng Bi th hay nht l bi Thnh ca v s
sng to v tr, tht l lng, chng ta thy mt thuyt phim thn
t nh v c mt ging hoi nghi rt tn knh trong b Thnh kinh
c nht ca dn tc m o nht :
Bui , hon ton chng c g c, mt tri rc r kia khng c,
M vm tri l ci khn ph mnh mang kia, cng khng c.
Vy th ci g trm ln, che ph, cha cht vn vt?
Phi chng l vc nc su thm?
Thi khng c cht vy m khng c g l bt t,
Khng phn bit ngy v m,
Ci Nht, ci c Nht, khng c hi m t th ly c.
Ngoi Ci ra khng c ci g khc na.
Ti tm, v hi u ci g cng chm trong cnh ti tm m mt
nh bin c khng nh sng Ci mm khut trong ci v
Bng ny ra, duy nht, di sc nng nung nu.
1

Th l ln u tin, lng thng yu xut hin, n l dng sui

mi
Ca tinh thn, cc thi s suy t v thy c trong lng mnh
Mi lin lc gia ci khng c to ra vi nhng vt c to
ra.
Tia sng chiu ra, xm chim ht, n pht xut t tri hay t
t?
Ging gieo v ngi ta thy cc nng lc cao c xut hin
di thp l thin nhin, trn cao l quyn nng v lc.
Ai l ngi vn c mn b mt? Ai l ngi cho ta bit
S sng to mun vt t u m c?
Chnh cc thn linh cng ch xut hin sau ny.
Vy th ai l ngi bit c s sng to mu nhim t u m
c?
ng no gy ra s sng to p .
L do v tnh hay hu ?
ng Ti Cao trn tng tri cao nht kia
Bit c nhng bit u chng, c th chnh Ngi cng khng
bit nt."1
Cu hi trit hc m cc nh minh trit n lun lun t
ra cho cc t, cng nh cho cc c gi thnh th l: V tr
ny do u m c, c cu to nn bng cht liu g? Con
ngi sinh xut t u, do u m sng cn, a chu s
ch huy ca ai v.v..2 tha ng cu tr li ny phi thng qua 3
hnh thc:
1/ Trc ngn.
2/ n d.
3/ Huyn thoi
quan im ny, chng ta khng th c 2 v u, nn tm
n tng th Yajur th nhn c s khng nh: V tr ny cng
1

Lch s vn minh n , NXB Vn Ha, nm 1996, tt 58- 59

Svetasvatara Up. II. Nguyn ng Thc, Lch s trit hc ng phng, quyn 3, trang 38 vi li trch
dn kinh Rig Veda.

nh vn hu u do mt nguyn l, mt bn th duy nht sinh ha

ra, phng pht ra. Bn th duy nht y c nhiu cch gi khch
nhau:
* Brahman3 (ng ti thng)
* Atman (mt linh hn bt dit)
* Brahmanaspati (Rig Veds 10.72. 2)
* Visvakarman (To ha The All Maker. Rig Veda, 10. 81)
* Purusha (Chn nhn) (Rig Veda 10.90)
* Prajapati (Cha t cn khn) (Lord of creatures)
* Hiranyagarbha (Kim n - Kim nhn. - The Golden Germ. Rig
Veda. 10. 121.I)
Nu nhn cch ha Bn th v tr y, v gi l ng Ti
Cao, th ng ti cao ny sinh ha ra v tr bng chnh thn th
mnh... hi sinh thn xc mnh, phn ha xc thn mnh to
thnh v tr vn hu, ch khng phi l to dng nn v tr
bng mt cht liu no ngoi mnh:4
...Ming Ngi sinh ra ting ni v la,
Mi Ngi sinh ra hi th v gi,
Mt Ngi sinh ra ci thy v mt tri.
Tai Ngi sinh ra ci nghe v bn phng tri.
Da Ngi sinh ra tc, tc sinh ra cy ci.
Tim Ngi sinh ra tm t v mt trng.5
Nh vy mi giy lin lc gia Thng v v tr l mt
giy lin lc c hu (relation organique).
V d Ngi l con nhn, th vn hu l t nh ra t lng nhn. 6 V
d Ngi l la, th vn hu l nhng tia la, nhng tn la t la

Brahman, tht ra l bt t. Brahman ng trc, Brahman ng sau, bn tri, bn phi; Brahman

trn, Brahman di, Brahman tht ra chnh l ton th th gii, ton th v tr. (Mundaka 2.2 II)
4

Rig Veds X, 90
Aitareya Up.1
6
Rig Veda, X, 90
5

phng ra.7 Vn hu vi Ngi nh nc v mui. Khi mui ha

tan trong nc, th u c nc, y s c mui.8
T hc thuyt trn sinh ra hai dng t tng:
a). Nhng nh minh trit c th coi Brahman l v tr9
L la, Ngi si m,
Ngi l vng Thi dng,
Ngi l ma mc m nhun,
Ngi l t, l vt cht, l Thn,
Ngi l Hu, Ngi l V, Ngi l Hng cu.
Ngi l vng dng trong thinh khng,
Ngi l thn Vasu trong khng kh, Ngi l gi,
Ngi l o s trc bn th, Ngi l tn khch n chi nh
Ngi trong ngi, trong khn gian, trong nh lut thin nhin,
Ngi trn tri. Ngi sinh trong nc, trong mc sc, trong nh
lut thin nhin, trong nham thch. ng ton thin, ng ti cao
l nh vy.
... Ngi nhp vo vn hu, ngay c vo u mng tay, y nh dao
co ra vo bao dao, y nh la nm trong mi la
b) Nhng nh minh trit cng c th coi Brahman, Atman l Bn
th, l Ct li vn hu v tr.
Tm ra c Ct li y, l hiu c Brahman, hiu c vn hu,
hiu c chnh mnh. l cha kha m ra mi hiu bit. Thc
ti ch l Mt. Bin thin phin tp ch l hnh tng.
Trn mt t ny khng c tp th, khng c bin thin thc s.
K no ch nhn thy bin thin cch bit bn ngoi, k y s cn
trong Vng sinh t. Tt c phi c nhn thy trong Nht th,
trong thc th, Bn th duy nht bt kh t ngh...
Upanishads tuyn xng:
Thc s nu nhn thy c, nghe thy c, ngh ra c, tm
hiu c i Ng, s hiu c v tr ny10
7

Brihad Aranyaka Up. 20.2.1

Chandogya Up. 6,13, 13
9
Mandukya Upanishads 2
10
Brih. 2.4.5.)
8

Thc s, ai m thy c si giy nht qun, thy c ch t ti

hm tng trong vn hu, ngi bit Brahman, ngi hiu
bit v tr, hiu bit thn minh, hiu bit Veda, hiu bit to vt,
hiu bit i Ng, hiu bit mi s...
- Thy c Tri lng trong vn hu l t ti chn tri, l tm thy
c Thng .
Ai m thy c Cha Tri,
Lng trong vn vt, vn loi th sinh,
Trng tn gia mi iu linh,
Trng tn vnh cu trong mnh bin thin,
Th l tri gic vn tuyn...
oOo
Ai m thy c vn loi,
Ngoi tuy ring r trong thi ng cn,
Lng tri kt gii ng tm,
T Tri phng xut xa gn min man,
Th l tm thy Brahman...
- Bit c Cn bn, bit c chn tng mnh, bit c rng c
Tri trong d l iu kin thit yu tr thnh tin pht, thnh,
thn..
Chn nhn nh ta ngn tay,
Lng trong tm khm mun loi th sinh,
Tm thn tr l bao quanh,
Ai m bit c tr thnh thn tin...
Bit tri trong d y ai,
Thnh thn, siu thot vng i t sinh.
Cm xing tho g sch sanh,
Khng cn sinh t, iu linh, thm su
Tm li, quan im ca trit hc n , cc thn linh l
khng th tch ri trong nhn thc mi ngi, cho d my ngn
nm qua cho n hin ny v mi n ngn sau th Phm Thin th
cng khng thay i. V con ngi phi chp nhn ng Phm
Thin (Brahma), Atman ho nhp vi Bn th tuyt i th mi
khng cn lun hi trong vng sinh t. mi l trng thi vnh
hng ai cng phi ngh n.
5