Professional Documents
Culture Documents
Cho ba trôc Ox Oy Oz Ox Gäi c¸c vÐc t¬ i , j, k lµ c¸c vÐc t¬ ®¬n vÞ t¬ng øng trªn c¸c trôc ®ã. HÖ trôc nh vËy gäi
lµ hÖ trôc to¹ ®é ®Ò c¸c vu«ng gãc trong kh«ng gian.
Trôc Ox gäi lµ trôc hoµnh
Trôc Oy gäi lµ trôc tung
Trôc Oz gäi lµ trôc cao
2. To¹ ®é cña vÐc t¬ ®èi víi hÖ to¹ ®é
- Cho hÖ to¹ ®é Oxyz vµ mét vÐc t¬ v tuú ý . v× ba vÐc t¬ i , j, k kh«ng ®ång ph¼ng nªn ! (x ; y ; z) sao cho :
v xi yj zk
Bé ba sè (x ; y ; z) lµ to¹ ®é cña vÐc t¬ v vµ kÝ hiÖu lµ : v (x;y; z) hoÆc v (x ;y ; z)
VËy : v xi yj zk v(x ; y ;z)
3. §Þnh lÝ - c¸c phÐp to¸n cña to¹ ®é
§èi víi hÖ to¹ ®é Oxyz nÕu v(x ;y ;z) vµv'(x ';y ';z ') th× ta cã :
a) v v' (x x ';y y ';z z')
b)v v' (x x ';y y ';z z')
c) kv (kx; ky; kz), k R
x x '
d)v v' y y '
z z'
a)TÝnh x a 2 b 3 c ; y a b a b
b) T×m x,y,z s a o cho d x a y b z c
Bài 2: OA 2;5; 4 ;OB 3 i j 2 k ;C 4; 3;0
a)CM:A,B,C lµ ba ®Ønh cña mét tam gi¸c
b)T×m to¹ ®é ®iÓm D sao cho tø gi¸c ABCD lµ mét h×nh b×nh hµnh.
c)T×m to¹ ®é trong t©m cña tam gi¸c ABC.
d)TÝnh diÖn tÝch cña h×nh b×nh hµnh ABCD ë trªn.
Bài 3: Trong
kh«ng
gian víi hÖ to¹ ®é Oxyz
cho
4®iÓm
A,B,C,D cã to¹ ®é x¸c ®Þnh bëi c¸c hÖ thøc
A(2;4;-1), OB i 4 j k ,C 2;4;3 ,OD 2 i 2 j k
a)CMR: AB AC ; AC AD; AD AB
b)TÝnh thÓ tÝch tø diÖn ABCD.
Bµi 4: Trong kh«ng gian víi hÖ to¹ ®é Oxyz cho 4 ®iÓm A,B,C,D cã to¹ ®é A(-4;4;0),B(2;0;4),C(1;2;-1);D(7;-2;3)
a)CMR:A,B,C,D ®ång ph¼ng.
b)TÝnh diÖn tÝch tø gi¸c ABDC.
Bµi 5:Trong kh«ng gian víi hÖ to¹ ®é Oxyz cho 3 ®iÓm A,B,C:A(2;-1;3);B(-10;5;3);C(2m-1;2;n+2)
a)T×m m,n ®Ó A,B,C th¼ng hµng
b)T×m trªn oy ®iÓm N ®Ó tam gi¸c NAB c©n t¹i N.
c)Víi m=3/2,n=7 CMR:tam gi¸c ABC kh«ng vu«ng khi ®ã tÝnh diÖn tÝch tam gi¸c ABC vµ ®é dµi ®êng ph©n gi¸c trong
vµ ph©n gi¸c ngoµi gãc A.
Bµi 6: Trong kh«ng gian víi hÖ to¹ ®é oxyz cho 4 ®iÓm A(6;-2;3),B(0;1;6),C(2;0;-1),D(4;1;0)
a)CM:A,B,C,D lµ 4 ®Ønh cña mét tø diÖn.
b)TÝnh thÓ tÝch cña tø diÖn ABCD.
c)TÝnh ®êng cao cña tø diÖn h¹ tõ ®Ønh A.
d) TÝnh gãc gi÷a hai ®êng th¼ng (AB) vµ (CD).
Bµi 7:Trong kh«ng gian víi hÖ to¹ ®é oxyz cho ba ®iÓm A(2;0;0),B(0;2;0),C(0;0;2)
a)CMR:Tam gi¸c ABC ®Òu vµ tÝnh diÖn tÝch tam gi¸c ABC.
b)T×m ®iÓm S trªn trôc ox sao cho h×nh chãp S.ABC ®Òu.
Bµi 8:Trong kh«ng gian víi hÖ trôc oxyz cho A(1;3;1),B(-4;3;3)
®êng th¼ng AB c¾t mp(oyz) t¹i ®iÓm M
a)§iÓm M chia ®o¹n AB theo tØ sè nµo?
b)T×m to¹ ®é ®iÓm M .
c)T×m ®iÓm C thuéc mp(Oxy) sao cho A,B,C th¼ng hµng.
Bµi 9:Trong kh«ng gian víi hÖ to¹ ®é oxyz cho h×nh hép ABCD.A’B’C’D’ biÕt A(1;-1;2),
C(3;-1;1),B’(3;5;-6),D’(1;4;-6).
a)T×m to¹ ®é c¸c ®Ønh cßn l¹i cña h×nh hép.
b)TÝnh thÓ tÝch cña h×nh hép.
Bµi 10: Trong kh«ng gian víi hÖ to¹ ®é oxyz cho h×nh hép ABCD.A’B’C’D’ biÕt A(1;0;1),
B(2;1;2),C’(4;5;-5),D(1;-1;1).
a)T×m to¹ ®é c¸c ®Ønh cßn l¹i cña h×nh hép.
b)TÝnh thÓ tÝch cña h×nh hép.
§¸p ¸n:
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
§3 ph¬ng tr×nh tæng qu¸t cña mÆt ph¼ng
1. VÐc t¬ ph¸p tuyÕn cña mÆt ph¼ng
1.1.§Þnh nghÜa: VÐc t¬ n(n 0) ®îc gäi lµ vÐc t¬ ph¸p tuyÕn cña mÆt ph¼ng ( ) nÕu nã n»m trªn ®êng th¼ng
().
KÝ hiÖu : n ()
Gi¶ sö M0 () M () M 0 M n
VËy mét nÆt ph¼ng ®îc x¸c ®Þnh khi biÕt mét ®iÓm thuéc nã vµ mét vÐc t¬ ph¸p tuyÕn cña nã
1.2.Chó ý : Cho a(x;y;z) vµ b(x ';y ';z') kh«ng cïng ph¬ng vµ cïng //() thÕ th× n [a.b] lµ mét vÐc t¬ ph¸p tuyÕn cña
mp()
- Hai vÐc t¬ trªn gäi lµ cÆp vÐc t¬ chØ ph¬ng cña mp()
- §Ó c¸c
®Þnh
vÐc t¬ ph¸p tuyÕn cña mp ®i qua A, B, C ta x¸c ®Þnh vÐc t¬ ph¸p tuyÕn b»ng c¸ch
n [AB.AC]
2. Ph¬ng tr×nh tæng qu¸t cña mÆt ph¼ng
Trong hÖ to¹ ®é Oxyz
2.1.§Þnh lÝ: Mçi mÆt ph¼ng lµ tËp hîp tÊt c¶ c¸c ®iÓm cã to¹ ®é tho¶ m·n ph¬ng tr×nh d¹ng
Ax + By + Cz + D = 0 (1)
víi A2 + B2 + C2 0, vµ ngîc l¹i tÊt c¶ nh÷ng ®iÓm cã to¹ ®é tho¶ m·n (1) lµ mét mÆt ph¼ng
Ch¾ng minh : sgk
2.3 Chó ý :
* NÕu M0(x’ ; y’ ; x’) () vµ n(A;B;C) () th× ph¬ng tr×nh cña () lµ :
A(x - x’) + B(y - y’) + C(z - z’) = 0
*NÕu () cã ph¬ng tr×nh (1) th× nã cã vÐc t¬ ph¸p tuyÕn lµ : n(A;B;C)
x y z
3.4 Ph¬ng tr×nh ®o¹n ch¾n 1
a b c
4. C¸c vÝ dô :
VÝ dô 1:
LËp ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng ®i qua M(1; -2 ; 3) vµ // 2x - 3y + z + 5 = 0
§¸p sè : 2x - 3y + z -11 = 0
VÝ dô 2: ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng ®i qua ba ®iÓm A(1 ; -2 ; 3), B(2 ; 0 ; 1), C(-1 ; 1 ; -2)
Gi¶i
Bíc 1. Ba ®iÓm A, B, C kh«ng th¼ng hµng
Bíc 2: MÆt ph¼ng (ABC) cã vÐc t¬ ph¸p tuyÕn lµ : n [AB.AC] ( 4;9;7)
Bíc 3: Ph¬ng tr×nh cã d¹ng
:-4x + 9y + 7z + 1 = 0
VÝ dô 3: Cho A(1 ; 2 ; -5) ; B(3 ; 1 ; 1) t×m tËp hîp nh÷ng ®iÓm M sao cho |MA 2 - MB2| = 4
Gi¶i
Gäi M(x ; y ; z) ta cã
MA2 = (x - 1)2 + (y - 2)2 + (z + 5)2
MB2 = (x - 3)2 + (y - 1)2 + (z - 1)2
4x - 2y + 12z + 19 = 0
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
Bµi 2: LËp ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng ®i qua
M(x’ ; y’ ; z’) vµ lÇn lît song song víi c¸c mÆt
§¸p sè : //Oxy lµ z = z’ ; //Oyz lµ x = x’ vµ //Ozx lµ y = y’
VÝ dô 4Bµi 3: LËp ph¬ng tr×nh cña mÆt ph¼ng trong c¸c trêng hîp sau :
a) §®i qua A(1 ; 3 ; -2) vµ vu«ng gãc víi Oy
VÐc t¬ ph¸p tuyÕn lµ (0 ; 1 ; 0) nªn ph¬ng tr×nh cã d¹ng : y = 3
b) §¸p sè : x - 6y + 4z + 25 = 0
c) §¸p sè : 2x - y + 3z + 7 = 0
Bµi 4: MÆt ph¼ng trng trôc cña M1M2:§¸p sè x - 2y + 2z + 3 = 0
§4 vÞ trÝ t¬ng ®èi cña hai mÆt ph¼ng chïm mÆt ph¼ng
1. Mét sè qui íc, kÝ hiÖu
Cho hai bé sè (A1,A2 …An) vµ (A’1,A’2 …A’n). Hai bé sè ®îc gäi lµ tØ lÖ víi nhau nÕu :
A1 = tA’1; A2 = tA’2. . .An = tA’n
vµ kÝ hiÖu : A1:A2 :…: An = A’1: A’2 :…:A’n
KÝ hiÖu kh¸c :
A1 A 2 A
'
' ... 'n
A1 A 2 An
1) (P1): y-z+4=0, vµ P2
: y 1 t1 4t 2 , t1 , t 2
z 5 t1 4t 2
R
x 1 2t1 3t 2
2)(P1): 9x+10y-7z+9=0
P2 : y 7 t1 2t 2 ,
z 3 4t
1 t2
t1 , t 2 R
Bµi 10:LËp ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng ®i qua ®iÓm M(2,1,-1) vµ qua hai giao tuyÕn cña hai mÆt
ph¼ng (P1) vµ (P2) cã ph¬ng tr×nh :
(P1): x-y+z-4=0 vµ (P2) 3x-y+z-1=0
Bµi 11: LËp ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng qua giao tuyÕn cña (P1): y+2z-4=0 vµ (P2) : x+y-z-3=0 vµ song
song víi mÆt ph¼ng (Q):x+y+z-2=0.
Bµi 12: LËp ph¬ng tr×nh cña mÆt ph¼ng qua hai giao tuyÕn cña hai mÆt ph¼ng (P1): 3x-y+z-2=0 vµ
(P2): x+4y-5=0 vµ vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng (Q):2x-z+7=0.
§¸p sè:
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
z z ct
0
HÖ ph¬ng tr×nh (2) gäi lµ ph¬ng tr×nh tham sè cña ®êng th¼ng
Chó ý:1.
2.
3.
Vd:
4. Ph¬ng tr×nh chÝnh t¾c cña ®êng th¼ng
x x 0 y y 0 z z0
(3)
a b c
Ph¬ng tr×nh (3) gäi lµ ph¬ng tr×nh chÝnh t¾c cña ®êng th¼ng
Vd:
T×m vÐct¬ chØ ph¬ng cña c¸c ®êng th¼ng sau
x 1 y 2 z 1
1) (d ) :
3 4 3
2) x y 4 z 10 0
d :
2 x 4 y z 6 0
b) d1 : x y 1 0 , d 2 :
4 y z 1 0
x 1 y 1 z 2
1
1
4
x 1 t x 1 y 2 z 4
c) d1 : y t , d2 :
z 2 3t 2 1 3
x 1 2t x 2 u
d ) d1 : y 2 t , d 2 : y 3 2u
z 3 3t z 1 3u
§s:a)trïng nhau b)song song c)c¾t nhau d)chÐo nhau
2.Giao ®iÓm cña hai ®êng th¼ng
M x; y; z d1 d 2 Khi täa ®é cña M tháa m·n hÖ pt
Vd2:T×m giao ®iÓm cña hai ®êng th¼ng d1 vµ d2 trong c¸c trêng hîp sau.
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
a ) d1 : 2 x y 1 0 , d 2 : 3x y z 3 0
x y z 1 0 2x y 1 0
x 1 t x 1 y 2 z 4
b) d1 : y t , d2 :
z 2 3t 2 1 3
1 3
§s:a) ;0; b)(1;-2;4)
2 2
3. VÞ trÝ tt¬ng ®èi cña ®êng th¼ng vµ mÆt ph¼ng
Trong kh«ng gian cho ®êng th¼ng d vµ mp()
d: x = x0 + at ; y = y0 + bt ; z = z0 + ct (): Ax + By + Cz + D = 0
ud .n 0
a )d //( )
M d M
b) d ( ) ud .n 0
M d M
c )d cat ( ) ud .n 0
d )d ( ) ud , n 0
Vd3:XÐt vÞ trÝ t¬ng ®èi cña (d)vµ mp()
x y 6 z
a) d : va p : 3 x 2 y z 12 0
1 3 3
b) d : 2 x y 1 0 va p : x 2 y z 4 0
x y z 1 0
x 1 t
c) d : y t va p : x 2 y z 3 0
z 2 3 t
Vd4:Cho mp(P) vµ ®êng th¼ng (d) cã ph¬ng tr×nh.
(P):2x+my+z-5=0 3x y 2 z 4 0
vµ ( d ) : x y 2 z 7 0
a)T×m m ®Ó (d)//(P)
b)t×m m ®Ó (d) c¾t (P)
§s:a)m=1 b)m kh¸c 1
a ) d : 2 x y 1 0 va p : x 2 y z 2 0
x y z 1 0
x 1 t
b) d : y t va p : x 2 y z 5 0
z 2 3t
Kq : a) ; ; b) 2;1; 5
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
Bµi 4: Cho mÆt ph¼ng (P) ®i qua 3 ®iÓm A(3,0,0), B(0,6,0), C(0,0,9). ViÕt ph¬ng tr×nh tham sè cña ®êng th¼ng (d) ®i
qua träng t©m tam gi¸c ABC vµ vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng chøa tam gi¸c ®ã
x y 4 z 10 0
Bµi 5:Cho ®êng th¼ng (d) cã ph¬ng tr×nh : d :
2 x 4 y z 6 0
x y 1 0
x 2 2t
1) d1 : y 3t tR . 2) d1 : 4 x z 1 0
z 3 t
Bµi 10:LËp ph¬ng tr×nh tham sè, chÝnh t¾c vµ tæng qu¸t cña ®êng th¼ng (d) ®i qua ®iÓm A(1,2,3) vµ vu«ng gãc víi 2
®êng th¼ng :
2x y 2 0 x y 4 z 10 0
d :
1 , d : 2
2 x z 3 0 2 x 4 y z 6 0
Bµi 11: XÐt vÞ trÝ t¬ng ®èi cña ®êng th¼ng (d) vµ mÆt ph¼ng (P) ,biÕt:
x 1 t x 12 4t
1) d
: y 3 t
z 2 t
,
(P): x-y+z+3=0
t R
2) d
(P): y+4z+17=0
: y 9 t
z 1 t
, t R
2 x 3 y 6 z 10 0 x y z 3 0
3) d :
x y z 5 0 (P): y+4z+17=0 4) d :
y 1 0 (P): x+y-2=0
Bµi 12: (§HNN_TH-98): Cho mÆt ph¼ng (P) vµ ®êng th¼ng (d) cã ph¬ng tr×nh
x 1 y z 2
(P) :2x+y+z=0 vµ d : .T×m to¹ ®é giao ®iÓm A cña (d) vµ (P) .
2 1 3
Bµi 13: (§H Khèi A-2002): Trong kh«ng gian 0xyz ,cho mÆt ph¼ng (P) vµ ®êng th¼ng (dm) cã ph¬ng tr×nh : (P) :2x-
( 2m 1) x (1 m ) y m 1 0
y+2=0 , d : m
mx ( 2m 1) z 4 m 2 0
x¸c ®Þnh m ®Ó (dm)//(P)
Bµi 14: X¸c ®Þnh vÞ trÝ t¬ng ®èi cña hai ®êng th¼ng (d1) vµ (d2) cã ph¬ng tr×nh :
x 3 2t
4 x y 19 0 x 1 2t
1) d1
: y 2 3t
z 6 4t
t R
,d : 2
x z 15 0
2) d1
,
: y 2 t
z 3 3t
t R
x u 2
d 2 :
y 3 2u
z 3u 1
2 x y 1 0 3 x y z 3 0
3) d
1 : ,d :
x y z 1 0
2
2 x y 1 0
Bµi 15: Trong kh«ng gian 0xyz ,cho hai ®êng th¼ng (d1),(d2) cã ph¬ng tr×nh cho bëi :
x 5 2t x 3 2t1
d1
: y 1 t
z 5 t
, d 2
: y 3 t1
z 1 t
1
t, t 1 R
Chøng tá r»ng hai ®êng th¼ng (d1),(d2) song song víi nhau .
Bµi 16: Cho hai ®êng th¼ng (d1),(d2) cã ph¬ng tr×nh cho bëi :
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
x y 4 z 18
d1 : x 7
y 5 z 9
, d2 :
3 1 4 3 1 4
Chøng tá r»ng hai ®êng th¼ng (d1),(d2) song song víi nhau .
Bµi 17: Trong kh«ng gian 0xyz ,cho hai ®êng th¼ng (d1),(d2) cã ph¬ng tr×nh cho bëi :
x 3 2t
4 x y 19 0
d1
: y 2 t
z 6 4t
t R
, d :
2
x z 15 0
Chøng tá r»ng hai ®êng th¼ng (d1),(d2) c¾t nhau vµ t×m täa ®é giao ®iÓm .
x y z x 1 2t
Bµi 18: Trong kh«ng gian víi hÖ to¹ ®é Oxyz cho 2 ®êng th¼ng ( d1 ) : (d2 ) : y t
1 1 2 z 1 t
XÐt vÞ trÝ t¬ng ®èi cña 2 ®êng th¼ng trªn
T×m to¹ ®é c¸c ®iÓm M thuéc d1, N thuéc d2 sao cho MN song song víi mÆt ph¼ng (P) x-y+z=0 vµ MN 2
§s:
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
§7 Gãc vµ kho¶ng c¸ch
1)kho¶ng c¸ch tõ mét ®iÓm ®Õn mét mÆt ph¼ng .
Ax 0 +By 0 +Cz 0 +D
d M,(P) =
A 2 +B2 +C 2
Vd1:TÝnh kho¶ng c¸ch tõ ®iÓm M(3,-2,5) ®Õn mÆt ph¼ng (P): 12x+4y-3z+3=0
2)Kho¶ng c¸ch gi÷a ®êng th¼ng (d) vµ mp(P) biÕt (d)//(P).
x 1 t
Vd2; d
: y 3 t
z 2 t
(P): x-y-2z+3=0
, t R
x 1 t
Vd8:TÝnh gãc gi÷a ®êng th¼ng (d)vµ mÆt ph¼ng(P) biÕt d : y 3 t , t R (P): x-y+z+3=0
z 2 t
9)Gãc gi÷a hai mÆt ph¼ng
n1.n2
cos
u1 . n2
Vd9: TÝnh gãc gi÷a hai mÆt ph¼ng (P1): x-y+z-4=0 vµ (P2) 3x-y+z-1=0
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
Bµi tËp vÒ nhµ sè 4
Bµi 1:TÝnh kho¶ng c¸ch tõ ®iÓm M(2,2,1) ®Õn mÆt ph¼ng (P) trong c¸c trêng hîp sau:
1) (P): 2x+y-3z+3=0
2) (P):12x-4x+3y-15=0
Bµi 2:Trong kh«ng gian víi hÖ to¹ ®é trùc chuÈn Oxyz , cho tø diÖn cã 4 ®Ønh A(5;1;3) ,B(1;6;2) ,C(5;0;4) ,D(4;0;6)
1) LËp ph¬ng tr×nh tæng qu¸t mÆt ph¼ng (ABC).
2) TÝnh chiÒu dµi ®êng cao h¹ tõ ®Ønh D cña tø diÖn, tõ ®ã suy ra thÓ tÝch cña tø diÖn .
Bµi 3: h·y tÝnh sè ®o gãc t¹o bëi ®êng th¼ng (d) vµ mÆt ph¼ng (P) cho bëi :
x 1 2t
d
: y 2 t
z 2
(P): x-2y+2z+3=0.
2t
, t R
Bµi 4:X¸c ®Þnh sè ®o gãc gi÷a 2 ®êng th¼ng (d1),(d2) cã ph¬ng tr×nh :
x 3 2t
1) d1
z 6 4t
4x y - 19 0
: y 2 3t & (d 2 ) :
x - z 15 0
x 2t 1 x u 2
2)
d1 : y 2 t
z 3 3t
,
d 2
: y 3 2u
z 1 3u
2 x y 1 0 3 x y z 3 0
3) d 1 :
x y z 1 0
d2 :
2 x y 1 0
3x y z 3 0
x 1 3t x 1 y 3 z 2
a) d : y 3 4t , tR b) d : c) d : 2 x y 1 0
z 2 12t 2 1 2
Bµi 9:Cho hai mÆt ph¼ng, (P1):2x-2y+z-3=0 vµ (P2):2x-2y+z+5=0 .LËp ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (Q) song song vµ c¸ch
®Òu hai mÆt ph¼ng (P1) vµ (P2).
x 1 y 1 z 2
Bµi 10:Cho mÆt ph¼ng (P):x+2y+mz+3m-2=0 , (d): d : vµ ®iÓm A(2;1;-1)
2 1 2
T×m m sao cho d(A,d)=d(A,(P)).
§s:
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
§8 MÆt cÇu
1)Ph¬ng tr×nh mÆt cÇu
a.§n mÆt cÇu:
b.Ph¬ng tr×nh chÝnh t¾c cña mÆt cÇu
S(I;R) víi t©m I(a;b;c), b¸n kÝnh R cã d¹ng: Ptct: x a 2 y b 2 z c 2 R 2 (S)
Chó ý:
MÆt cÇu (S) qua 2 ®iÓm A, B t©m I n»m trªn mÆt ph¼ng trung trùc cña AB.
(S):x2+y2+z2=R2 lµ mÆt cÇu cã t©m trïng víi gèc to¹ ®é
Vd1:X¸c ®Þnh t©m vµ b¸n kÝnh cña mÆt cÇu (S) trong c¸c trêng hîp sau
1. S : x 2 y 2 z 2 2 x 4 y 2 z 3 0
2. S : x 2 y 2 z 2 4 y 6 z 3 0
3. S : x 2 y 2 z 2 x y z 1 0
Vd2:LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu ®êng kÝnh AB biÕt A(1;2;3) ,B(3;4;-1)
c b.Ph¬ng tr×nh d¹ng khai triÓn.
Vd3:Cho pt:x2+y2+z2+2mx+4my-2(m-1)z+2m+3=0 (*)
a)T×m m ®Ó pt(*) lµ pt mÆt cÇu S(I;R).
b)T×m m ®Ó mÆt cÇu S(I;R) cã R= 2 2
§s:
Vd4: Cho pt:x2+y2+z2-2mx+4(m2-1)y+2z-m2+3=0 (*)
a) T×m m ®Ó pt(*) lµ pt mÆt cÇu S(I;R).
b)T×m nh÷ng ®iÓm cè ®Þnh cña mÆt cÇu S(I:R).
– 2y – z + 9 = 0.
a)CMR:mp(P) c¾t mÆt cÇu (S) theo giao tuyÕn lµ ®êng trßn C(I’;r).
b) X¸c ®Þnh to¹ ®é t©m vµ b¸n kÝnh cña ®êng trßn C(I’;r).T?
Vd2: cho mÆt cÇu: x 2 y 2 z 2 4 (S) vµ mÆt ph¼ng x z 2 (P)
Chøng minh r»ng mÆt ph¼ng (P) c¾t mÆt cÇu (S). X¸c ®Þnh to¹ ®é t©m vµ tÝnh b¸n kÝnh cña ®êng
trßn (C) lµ giao tuyÕn gia (P) vµ (S).
Vd3:lËp ph¬ng tr×nh mp tiÕp diÖn cña mc(s) biÕt nã // víi (P)
Vd4: lËp ph¬ng tr×nh mp tiÕp diÖn cña mc(s) biÕt nã vu«ng gãc víi (d)
Vd85:lËp ph¬ng tr×nh mp tiÕp diªn t¹i ®iÓm M(2;3;4) thuéc mc(S). x 2 y 3 z 1 9
2 2 2
Vd96:Cho mc (S):(x-1)2+(y+1)2+(z-1)2=9
Vµ mp(P):2x+2y+z-m2-3m=0.T×m m ®Ó (P) tiÕp xóc víi (S) víi m t×m ®îc h·y x¸c ®Þnh täa ®é tiÕp ®iÓm.
4)VÞ trÝ t¬ng ®èi cña ®êng th¼ng vµ mÆt cÇu
Cho mÆt cÇu (S) vµ ®êng th¼ng (d)
S d d I, d R
(d) tiÕp xóc víi (S) d I, d R , khi ®ã (d) gäi lµ tiÕp tuyÕn cña mÆt cÇu (S) vµ d S M
S d A, B d I, d R
Chó ý:
+C¸ch t×m tiÕp ®iÓmM.
+C¸ch t×m to¹ ®é A,B(viÕt ptts(d)).
Vd10:XÐt vÞ trÝ t¬ng ®èi gi÷acña ®êng th¼ng (d) vµ mÆt cÇu (S): x 2 y 2 z 2 2 x 4 y 6 z 67 0 trong
c¸c trêng hîp sau vµ nÕu (d). c¾t mÆt cÇu (S) th× t×m to¹ ®é giao ®iÓm.
a) d : 3 x 2 y z 8 0
2x y 3 0
x 2 u
b ) d : y 3 2 u u R
z 1 u
x 2 y 1 z 4
c) d :
3 1 3
5)vÞ trÝ t¬ng ®èi cña hai mÆt cÇu.
Cho S1(I1;R1) vµ S2(I2;R2)
+(S1) vµ (S2) n»m ngoµi nhau khi vµ chØ khi I1I2>R1+R2
+(S1) vµ (S2) tiÕp xóc ngoµi khi vµ chØ khi I1I2=R1+R2
+(S1) c¾t (S2) khi vµ chØ khi R1-R2<I1I2<R1+R2
+(S1) vµ (S2) tiÕp xóc trong khi vµ chØ khi I1I2=R1-R2
+(S1) vµ (S2) lång vµo nhau khi vµ chØ khi I1I2<R1-R2
Vd11:Trong kh«ng gian víi hÖ to¹ ®é trùc chuÈn Oxyz, cho mÆt cÇu (S 1) vµ (S2) lÇn lît cã ph¬ng tr×nh
nh sau:
S1 : x 2 y 2 z 2 2x 2y 4z 3 0
S 2 : x 2 y 2 z 2 4 x 2 z 11 0
XÐt vÞ trÝ t¬ng ®èi cña hai mÆt cÇu trªn.
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
Bµi tËp vÒ nhµ sè 5
Bµi 1: Trong c¸c ph¬ng tr×nh sau ®©y ,ph¬ng tr×nh nµo lµ ph¬ng tr×nh cña mÆt cÇu ,khi ®ã chØ râ to¹ ®é
t©m vµ b¸n kÝnh cña nã ,biÕt:
1) S : x 2 y 2 z 2 2 x 4 y 6 z 2 0
2) S : x 2 y 2 z 2 2 x 4 y 2 z 9 0
3) S : 3x 2 3 y 2 3 z 2 6 x 3 y 9 z 3 0
4) S : x 2 y 2 z 2 4 x 2 y 5 z 7 0
5) S : 2 x 2 y 2 z 2 x y 2 0
Bµi 2: Cho hä mÆt cong (Sm) cã ph¬ng tr×nh :
S m : x 2 y 2 z 2 4mx 2my 6 z m 2 4m 0
1) T×m ®iÒu kiÖn cña m ®Ó (Sm) lµ mét hä mÆt cÇu .
2) CMR t©m cña (Sm) lu«n n»m trªn mét ®êng th¼ng cè ®Þnh.
Bµi 3: Cho hä mÆt cong (Sm) cã ph¬ng tr×nh :
S m : x 2 y 2 z 2 4mx 2m 2 y 8m 2 5 0
1) T×m ®iÒu kiÖn cña m ®Ó (Sm) lµ mét hä mÆt cÇu .
2) T×m quÜ tÝch t©m cña hä (Sm) khi m thay ®æi.
3) T×m ®iÓm cè ®Þnh M mµ (Sm) lu«n ®i qua.
Bµi 4: Cho hä mÆt cong (Sm) cã ph¬ng tr×nh :
S m : x 2 y 2 z 2 2 x sin m 2 y cos m 3 0
1) T×m ®iÒu kiÖn cña m ®Ó (Sm) lµ mét hä mÆt cÇu .
2) CMR t©m cña (Sm) lu«n ch¹y trªn mét ®êng trßn (C) cè ®Þnh trong mÆt ph¼ng 0xy khi m thay ®æi.
Bµi 5: Cho mÆt cÇu S : x 2 y 2 z 2 x 4 y z 3 0 .xÐt vÞ trÝ t¬ng ®èi cña ®iÓm A ®èi víi mÆt cÇu (S)
trong c¸c trêng hîp sau:
1) ®iÓm A(1,3,2). 2)®iÓm A(3,1,-4). 3)®iÓm A(-3,5,1).
Bµi 6: Trong kh«ng gian víi hÖ to¹ ®« trùc chuÈn 0xyz, cho mÆt cÇu (S) vµ mÆt ph¼ng (P) cã ph¬ng tr×nh :
S : x 2 y 2 z 2 2 x 2 0 ,(P):x+z-1=0.
1) TÝnh b¸n kÝnh vµ to¹ ®é t©m cña mÆt cÇu (S).
2) TÝnh b¸n kÝnh vµ to¹ ®é t©m cña ®êng trßn giao cña (S) vµ (P).
Bµi 7: Cho hai mÆt cÇu: S1 : x 2 y 2 z 2 2 x 2 y 7 0 , S 2 : x 2 y 2 z 2 2 x 0
CMR hai mÆt cÇu (S1) vµ (S2) lång vµo nhaukh«ng c¾t nhau.
Bµi 8: Cho hai mÆt cÇu: S1 : x 2 y 2 z 2 9 , S 2 : x 2 y 2 z 2 2 x 2 y 2 z 6 0
CMR hai mÆt cÇu (S1) vµ (S2) c¾t nhau
Bµi 9: Cho mÆt cÇu: S : x y z 4 x 2 y 2 z 10 0 vµ (P) :2x+2y+z-6=0
2 2 2
2 1 2
XÐt vÞ trÝ t¬ng ®èi cña ®êng th¼ng (d) vµ mÆt cÇu (S) và t×m c¸c giao ®iÓm cña ®êng th¼ng (d) vµ mÆt cÇu (S) nÕu
cã.
§s:
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
m A1x+B1y+C1z+D1 +n A2 x+B2 y+C 2 z +D2 0 ®k:m 2 n 2 0
4. P // Q : Ax+By+Cz+D=0
P : Ax+By+Cz+m=0 ®k:m D
5.(P ) //(d ) th×vtcp ucña ® ê ng th¼ng d lµ mé t vtcp cña mp(P ).
6.(P ) (Q) th×vtptn cña mp(Q) lµ mé t vtcp cña mp(P ).
7.(P )//(Q) th×vtpt n cña m p(Q) lµ mé t vtpt cña mp(P ).
8.(P ) (d ) th×vtcp u cña ® ê ng th¼ng d lµ mé t vtpt cña mp(P ).
9.A,B P vµ AB 0th×AB lµ mé t vtcp cña mp(P ).
10. P d th×vtcp u cña ® ê ng th¼ng d lµ mé t vtcp cña mp(P ).
11.(P ) cã ha i vtcp u1,u 2 vµ u1,u 2 0 th× u1,u 2 lµ mé t vtpt cña (P ).
12. P lµ mÆt ph¼ng tiÕp diÖn cña mÆt cÇu S I;R d I, P R
Vd1:ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng trung trùc cña ®o¹n th¼ng AB víi A(2;1;4) vµ B(-2;-3;2)
§s:Gäi (P) lµ mÆt ph¼ng trung trùc cña ®o¹n th¼ng AB ta cã :(P):2x+2y+z-+1=0
Vd2:ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng ®i qua 3 ®iÓm, A(1;3;5);B(2;0;-1);C(0;2;4).
§s:(ABC):3x-7y+4z-2=0
x 3y z 1 0
Vd3: ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) ®i qua ®iÓm M (3;2;-1) vµ vu«ng gãc víi : 2 x y z 2 0
§s:(P):2x-3y-7z-7=0
Vd4:ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng ®i qua ®iÓm M(4;5;-2) vµ song song (P) :2x+3y+z-2=0
§s:2x+3y+z-21=0
Vd5:ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (Q) ®i qua ®iÓm A(1;2;-1) vµ song song víi hai ®êng th¼ng (d1) vµ (d2)
biÕt
x 1 y 3 z x 1 y 5 z
d1 : ; d 2 :
2 1 4 3 1 2
§s:(Q):6x+8y-5z-27=0
Vd6:ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) ®i qua ®iÓm M(-2;3;1) vµ vu«ng gãc víi hai mÆt ph¼ng
(Q1):2x+y+2z-10=0 vµ (Q2):3x+2y+z+8=0
§s:3x-4y-z+19=0
Vd7:ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) ®i qua ®iÓm M(2;-1;4) ,(P)//(d) vµ (P)(Q) biÕt
x 2 y 1 z 3
d : ; Q : 2 x 3 y z 5 0
1 1 2
§s:(P):x+y-z+3=0
Vd8: ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) ®i qua ®iÓm M vµ chøa ®êng th¼ng (d) biÕt
x 1 y 3 z 2
1. M 4;3;5 v µ d :
2 1 3
2. M 1;2;5 v µ d : x y z 1
2x 3y z 5 0
0
§s:1.(P):x+y-z-2=0 2. (P):6x+13y-15z+43=0
Vd9:ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) ®i qua hai ®iÓm A,B vµ vu«ng gãc víi mp(Q) biÕt A(1;0;1),B(2;1;2) vµ
(Q):x+2y+3z+3=0
§s:(P):x-2y+z-2=0
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
Vd10: ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) ®i qua hai ®iÓm A,B vµ song song víi ®êng th¼ng (d) biÕt A(2;-
x y z 3 0
1;3),B(1;2;4) vµ d : x 2 y z 3 0
§s:7x+2y+z-15=0
Vd11: ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) chøa (d1) vµ vu«ng gãc víi (d2) biÕt
d1 :
x 2
1
y 1
z 2
1
; d2 : x y z 2 0
x 2y 3z 1 0
Chó ý:nÕu (d1) kh«ng vu«ng gãc víi (d2) th× kh«ng tån t¹i mp(P)
§s:x-4y-3z-4=0
Vd12: ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) chøa (d1) vµ song song víi (Q) biÕt
d 1 : 2x x22y yz z5100 Q : x 4 y 3 0
Chó ý:nÕu (d1) kh«ng song song víi (Q) th× kh«ng tån t¹i mp(P).
§s:x-4y-4=0
Vd13:ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) chøa ®êng th¼ng (d) vµ vu«ng gãc víi (Q) biÕt
x 1 y 2 z
d : ; Q : x 2 y z 5 0
2 1 3
§s:(P):5x-y-3z-3=0
Chó ý:nÕu (d) kh«ng vu«ng gãc víi (Q) th× kh«ng tån t¹i mp(P)
Vd14: ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) chøa ®êng th¼ng (d) vµ / / víi () biÕt
X 2 Y 3 Z x 1 y z 2
1) d : ; :
1 2 3 3 5 1
2) d : x 2 y 5 z
x y z 2 0
1 0 ; :
x 2 y 1 z 2
3
5
1
§s:1.(P)17x-8y-11z-10=0 2.(P):x+10y-53z+25=0
Vd15:ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) chøa hai ®êng th¼ng c¾t nhau (d1) vµ (d2) biÕt
x 1 y 1 z x 3 y z 1
d 1 : 2 1 1 ; d 2 : 1 2 1
§s:(P):3x-y+5z-4=0
Vd16: ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) chøa hai ®êng th¼ng song song (d1) vµ (d2) biÕt
d1 :
x 1 y 2 z
4
4
2 ; d 2 : x y 1 0
y 2z 1 0
§s:(P):3x-y-8z-1=0
Vd17: ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) chøa hai ®êng th¼ng (d1) vµ (d2) biÕt
x u
d 1 : y 8 4 u u R ; d 2 : 2x xy yz 2z 0 0
z 3 3 u
§s:(P):12x-3y+8z=0
Vd18:ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng () song song vµ c¸ch ®Òu hai mÆt ph¼ng (P) vµ (Q) biÕt
P : x 2y 3z 1 0 ; Q : x 2 y 3 z 7 0
§s: ():x-2y+3z+3=0
Vd19: ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng () song song (P) vµ (Q) vµ d((),(P))=2d((),(Q)) biÕt
P : 2 x 3 y 6 z 2 0 ; Q : 2 x 3 y 6 z 13 0
§s: ():2x-3y+6z+8=0 và 2x-3y+6z+28=0
Vd20: ViÕt ph¬ng tr×nh c¸c mÆt ph¼ng (P),(P) // (Q) vµ d((P),(Q))=2 biÕt (Q):2x+3y-6z+12=0
§s:2x+3y-6z+26=0 và 2x+3y-6z-2=0
Vd21:Cho hai ®iÓm A(2;1;-1),B(3;-1;5) vµ mÆt ph¼ng (Q):x-2y+2z-7=0.LËp ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P)
song song vµ c¸ch ®Òu hai ®iÓm A,B.
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
Đs:2x-4y+4z-13=0
Vd22: ViÕt ph¬ng tr×nh c¸c mÆt ph¼ng (P) cã vÐct¬ ph¸p tuyÕn n 3;4; 12 vµ
d(A,(P))=2 biÕt A(2;2;1).
§s:3x+4y-12z+24=0 và 3x+4y-12z-28=0
x 2 y 1 z 1
Vd23: Cho (Q):2x-3y-6z+12=0 vµ d : .ViÕt ph¬ng tr×nh c¸c mÆt ph¼ng (P) biÕt (P)//(d),
2 2 1
(P)(Q) vµ d((P),d)=1.
§s: 15x+14y-12z+5 17 14 0 vµ 15x+14y-12z-5 17 14 0
x 1 y 1 z x 3 y z 1
Vd24:Cho hai ®êng th¼ng d 1 : ; d2 : .ViÕt ph¬ng tr×nh c¸c mÆt
2 1 1 1 2 1
ph¼ng (P) song song víi hai ®êng th¼ng (d1),(d2) vµ d((P),d1)=1.
§s: 3 x y 5 z 35 4 0 vµ 3 x y 5 z 35 4 0
Vd25: Cho hai mÆt ph¼ng ,(P1):2x-y-z+1=0 vµ (P2):x+y+2z-1=0 vµ ®iÓm A(2;1;-1) .ViÕt ph¬ng tr×nh c¸c
mÆt ph¼ng (Q) vu«ng gãc víi hai mÆt ph¼ng trªn vµ d(A,(Q))=1.
§s: x 5 y 3 z 35 10 0 vµ x 5 y 3 z 35 10 0
Vd26:Cho ®iÓm M(4;1;-3) vµ hai mÆt ph¼ng (P) vµ (Q) cã ph¬ng tr×nh .
(P):2x-y+z-4=0 ; (Q):x+y-3z-1=0.ViÕt ph¬ng tr×nh c¸c mÆt ph¼ng () ®i qua giao tuyÕn cña (P) vµ (Q) ®ång
thêi kho¶ng c¸ch tõ M tíi () b»ng 13
§s: ():3x-2z-5=0 hoÆc ():x+4y-10z+1=0
x 1 y 2 z 1
Vd27:ViÕt ph¬ng tr×nh c¸c mÆt ph¼ng (P) chøa ®êng th¼ng (d): vµ cã kho¶ng c¸ch ®Õn
2 1 1
®iÓm A(1;1;0) b»ng 1.
§s: P1 : 2 2 x 3 2 2 y z 9 5 2 0; P2 : 2
2 x 3 2 2 y z 9 5 2 0
x 1 2t x 2 u
Vd28:Cho hai ®êng th¼ng chÐo nhau (d1) vµ (d2) cã ph¬ng tr×nh d1 : y 2 t , d 2 : y 3 2u
z 3 3t z 1 3u
LËp ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng song song vµ c¸ch ®Òu hai ®êng th¼ng (d1) vµ (d2).
§s:x+y-z-2=0
Vd29: LËp ph¬ng tr×nh mp(R) c¸ch (Q) mét kho¶ng b»ng 1 vµ thuéc phÇn nöa kh«ng gian giíi h¹n bëi (Q) vµ
chøa ®iÓm A biÕt (Q):2x-6y+3z-1=0 vµ A(2;3;2).
Vd30:LËp ph¬ng tr×nh c¸c mÆt ph¼ng ph©n gÝac cña c¸c gãc t¹o bëi hai mÆt ph¼ng
(P):x-2y+2z-3=0 vµ (Q):3x-4y+1=0
§s:2x-y-5z+9=0 vµ 7x-11y+5z-6=0
Vd31:ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng ph©n gi¸c cña gãc t¹o bëi hai mÆt ph¼ng (P1),(P2) vµ gãc ®ã chøa ®iÓm
M(1;2;1) biÕt (P1):2x-2y-z+1=0 vµ (P2):3x-4z+6=0
§s:19x-10y-17z+23=0
x y z 3 0
Vd32:Cho ®iÓm A(1;2;-1) vµ d : viÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) chøa (d) vµ d(A,(P)) lµ
y z 1 0
lín nhÊt.
§s:(P):x-2=0
x y 2 0
Vd332:Cho ®êng th¼ng (d): y z 2 0 vµ (P):x+2y-2z+2=0.LËp ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (Q) chøa (d) vµ
5
t¹o víi (P) mét gãc sao cho sin .
6
§s:(Q1):x+2y+z-4=0 vµ (Q2):x-y-2z+2=0
Vd343:LËp ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) chøa ®êng th¼ng (d) vµ t¹o víi ®êng th¼ng () mét gãc b»ng 600 biÕt
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
x u x 2 y 3 z 5
d : y
2 u (u R ) ; :
z u 2 1 1
§s:x-z=0 vµ x+y-2=0
x 2 y 1 z 3
Vd354:Cho hai ®iÓm A(1;1;1) ,B(2;0;2).vµ ®êng th¼ng d : .LËp ph¬ng tr×nh mÆt
2 1 1
ph¼ng (P) ®i qua hai ®iÓm A,B vµ t¹o víi (d) mét gãc 600
§s:x-z=0 vµ x+y-2=0
Vd365:Cho mÆt cÇu (S):x2+y2+z2-6x-2y+4z+5=0 lËp ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng tiÕp diÖn cña mÆt cÇu (S) t¹i
M(4;3;0)
§s:x+2y+2z-10=0
Vd376: Cho mÆt cÇu (S):x2+y2+z2-2x-4y-6z-2=0 vµ mp(P):4x+3y-12z+1=0 .LËp ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng tiÕp
diÖn cña mÆt cÇu (S) biÕt nã // víi mp(P).
§s: 4x+3y-12z-26=0 vµ 4x+3y-12z+78=0
Vd387: Cho mÆt cÇu (S):x2+y2+z2-6x-2y+4z+5=0 vµ ®êng th¼ng : y z 1 0
x y z 3 0
.LËp ph¬ng tr×nh
mÆt ph¼ng tiÕp diÖn cña mÆt cÇu (S) biÕt nã vu«ng gãc víi ().
§s: y z 3 3 2 0 ; y z 3 3 2 0
Vd398:(§TN-2005) Cho mÆt cÇu (S):x2+y2+z2-2x+2y+4z-3=0 vµ hai ®êng th¼ng
1 : xx 22 zy 20 0 ; 2 :
x 1 y
1
z
1 1
.ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng tiÕp diÖn cña mÆt cÇu (S) biÕt
2z-3=0
LËp ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng tiÕp diÖn cña mÆt cÇu (S) biÕt nã vu«ng gãc víi hai mÆt ph¼ng (P1),(P2).
§s: Q1 :5x+3y+7z-14-3 83 =0 ; Q 2 :5x+3y+7z-14+3 83 =0
Vd410: Cho mÆt cÇu (S): x 2 y 2 x 2 4 x 2 y 2 z 3 0 , mÆt ph¼ng (P):x+2y-z+1=0 vµ
x 2 y 1 z 1
: LËp ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng tiÕp diÖn cña mÆt cÇu (S) biÕt nã vu«ng gãc víi (P) vµ
2 4 1
//().
§s: Q1 : 2 x y 3 3 5 0 ; Q2 : 2 x y 3 3 5 0
*********
Bµi 1 : Cho A(1;-3;-4) , B (5;3;2) vµ M (-2;1;3). ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) ®i qua M vµ
vu«ng gãc víi AB.
Bµi 2 : ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) biÕt (P) ®i qua M (1;-3;4) vµ (P) song song víi mÆt
ph¼ng (Q) : 2x y 5z 1 0 .
Bµi 3 : ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) biÕt (P) vu«ng gãc víi AB t¹i B vµ A(2;-7;1), B(3;5;8)
Bµi 4 : ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng trung trùc cña AB biÐt A (2; 4; 5), B(6; 2;1) .
Bµi 5 : Cho A(1; 1;1), B(2;0; 2) , C(3; 2;1), D( 3; 4;5) .
a) Chøng minh r»ng 4 ®iÓm A , B, C, D kh«ng ®ång ph¼ng .
b) ViÕt ph¬ng tr×nh tæng qu¸t cña mÆt ph¼ng (ABC).
c) ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) ®i qua AB vµ (P) song song víi CD.
d) ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (Q) biÕt (Q) ®i qua G vµ (Q) song song víi AC vµ BD.
Bµi 6 : ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) biÕt (P) ®i qua A (2; 4;1) , B( 1;3;5) vµ (P) vu«ng gãc
víi mÆt ph¼ng (Q) : 2x y 6z 1 0 .
x 1 y 3 z 2 x y 3z 2 0
Bµi 7 : Cho hai ®êng th¼ng 1 : vµ 2
2 1 3 4x 2y z 2 0
vµ hai mÆt ph¼ng () : 2x 3y z 5 0 , () : x 2y 6z 5 0
a) ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) chøa 1 vµ (P) vu«ng gãc víi () .
b) ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (Q) chøa 2 vµ (Q) vu«ng gãc víi () .
x 2 3t
x 2y z 3 0 x 3 y 4 z 1
Bµi 8 : Cho ba ®êng th¼ng 1 : y 1 4t , 2 vµ 3 :
z 2x y z 0 2 3 1
t
a) ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) chøa 1 vµ song song víi 3 .
b) ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) chøa 2 vµ song song víi 3 .
x2 y2 z4 x 2y z 3 0 x 2y z 1 0
Bµi 9 : Cho ba ®êng th¼ng 1 : , 2 vµ 3
1 3 2 2x y z 0 2x 3z 2 0
a) ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) chøa 1 vµ song song víi 3 .
b) ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) chøa 2 vµ song song víi 3 .
Bµi 10 : ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) ®i qua A (1; 2; 2) vµ (P) song song víi 2 ®êng th¼ng :
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
x 1 y 2 z 5 x 3y z 2 0
1 : vµ 2
4 3 1 5x y 2z 0
Bµi 11 : ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) biÕt (P) ®i qua A (2;3;5) , B(1; 3; 2) vµ (P) song song
x y z 1 0
víi ®êng th¼ng
2x y z 0
Bµi 12 : ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) biÕt (P) ®i qua A (1;3; 2) vµ (P) vu«ng gãc víi hai mÆt ph¼ng (Q) : x + y +3z
= 0 vµ (R) : 3x 2y z 7 0 .
Bµi 13 : ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) biÕt (P) ®i qua A (7;1; 2) vµ (P) song song víi
x y z 1 0
®êng th¼ng vµ (P) vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng (Q) : x 2y 5z 8 0
2x y z 0
Bµi 14: (C§SP TP.HCM-99): Cho ®êng th¼ng (d) vµ mÆt ph¼ng (P) cã ph¬ng tr×nh :
d : x 1 3 y 2 4 z13 vµ (P):2x+y+z-1=0,(Q):x-2y+2z-5=0
1) X¸c ®Þnh sè ®o gãc gi÷a ®êng th¼ng (d) vµ mÆt ph¼ng (P) .
2) T×m to¹ ®é giao ®iÓm A cña ®êng th¼ng (d) vµ mÆt ph¼ng (P).
3) LËp ph¬ng tr×nh mp(R) c¸ch (Q) mét kho¶ng b»ng 1 vµ thuéc phÇn nöa kh«ng gian giíi h¹n bëi (Q) vµ chøa
®iÓm A
Bµi15: Cho ®êng th¼ng (d) vµ mÆt ph¼ng (P) cã ph¬ng tr×nh :
d : x 1 1 y23 z 2 1 vµ (P): 2x-z+2=0
1) X¸c ®Þnh sè ®o gãc gi÷a ®êng th¼ng (d) vµ mÆt ph¼ng (P) .
2) LËp ph¬ng tr×nh mp(Q) chøa (d) vµ vµ t¹o víi (P) mét gãc 600.
Bµi16: :Cho mp(Q) vµ mÆt ph¼ng (P)cã ph¬ng tr×nh :
(P):2x-y-2z+1=0. (Q):2x-y-2z-7=0
LËp ph¬ng tr×nh (R) song song vµ c¸ch ®Òu hai mp (P),(Q)
Bµi 17: Cho ®êng th¼ng (d) vµ mÆt ph¼ng (P) cã ph¬ng tr×nh :
x 1 t
d
: y 1 t
z 2t
vµ (P): x+2y+z-1=0.
t R
1) T×m to¹ ®é c¸c ®iÓm thuéc ®êng th¼ng(d) sao cho kho¶ng c¸ch tõ mçi ®iÓm ®ã ®Õn mÆt ph¼ng (P) b»ng
6.
2)ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (Q) chøa (d) vµ cã kho¶ng c¸ch ®Õn ®iÓm A(2;1;-1) mét kho¶ng b»ng 1.
Bµi 18: Cho ®iÓm A(-4,4,0),B(2,0,4),C(1,2,-1),D(-7,-2,3).
1) CMR: A,B,C,D kh«ng ®ång ph¼ng .
2)LËp ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng ph©n gi¸c cña gãc nhÞ diÖn (A,BC,D).
Bµi1 9:Cho hai mÆt ph¼ng (P):x-2y-2z-3=0 vµ (Q):3x-4y-5=0
L©p ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng ph©n gi¸c cña gãc t¹o bëi hai mÆt ph¼ng (P) vµ (Q)
2 x y 1 0
Bµi 20: Cho hai ®êng th¼ng d : 1
x y z 1 0
d 2 : xx yy zz 13 00
LËp ph¬ng tr×nh mp(P) chøa (d1) vµ t¹o víi (d2) mét gãc 300
x 1 t
2.
3x y z 3 0
Bµi 22:Cho ®iÓm A(1,2,-1), mp(P):x-2y-1=0 vµ d : 2 x y 1 0
a)T×m giao ®iÓm gi÷a (d) vµ (P)
b)LËp ph¬ng tr×nh mp(Q) biÕt (Q) song song víi (d) vµ (Q) vu«ng gãc víi (P) vµ cã kho¶ng c¸ch ®Õn ®iÓm A
b»ng 2 .
Bµi23: Cho ®êng th¼ng (d) vµ mÆt ph¼ng (P) cã ph¬ng tr×nh :
d : x 1 1 y23 z 2 1 vµ (P): x-y+z+2=0
LËp ph¬ng tr×nh mp(Q) biÕt mp(Q) song song víi (d) vµ vu«ng gãc víi (P) vµ cã kho¶ng c¸ch ®Õn (d) b»ng 1.
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
Bµi 24: Cho hai ®iÓm A(1,-2,1), B(2;-3;1) vµ (P):2x+2y+z-1=0 lËp ph¬ng tr×nh (Q)song song víi (P) vµ c¸ch
®Òu hai ®iÓm A,B
Bµi 25: Cho hai ®iÓm A(1,-2,1), B(2;-3;1) vµ (P):2x+2y+z-1=0 lËp ph¬ng tr×nh (Q) chøa hai ®iÓm A,B vµ t¹o
víi (P) mét gãc 600.
Bµi 26:Cho hai ®êng th¼ng (d1) vµ (d2)
x 1 y 2 z 3
(d1):
1
2
3
x 2y z 0
; (d2): 2 x y 3 z 5 0
a)CMR: hai ®êng th¼ng (d1) vµ (d2) chÐo nhau
b)LËp ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng song song vµ c¸ch ®Òu hai ®êng th¼ng (d1) vµ (d2).
x=x 0 +a t
§ i qua M x 0 ;y 0 ;z 0
d : ptts d : y=y 0 +bt t R
Cã vÐct¬ chØ ph ¬ng u d a ;b;c z=z +ct
0
C¸ch 2:LËp ph¬ng tr×nh hai mÆt ph¼ng c¾t nhau cïng chøa (d).
+ LËp ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (P) chøa (d).
+ LËp ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng (Q) chøa (d).
+ TÝnh nP , nQ 0 suy ra (P) c¾t (Q)
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
P d
pt P
+KL: Q d P Q d pttq d :
pt Q
P c¾t Q
Vd1:LËp ph¬ng tr×nh tæng qu¸t cña ®êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm A(2;-1;3),B(1;1;-2)
§s:
Vd2:L©p ph¬ng tr×nh chÝnh t¾c cña ®êng th¼ng (d) ®i qua ®iÓm M(1;1;2) vµ (d)//() biÕt
3 x y 2 z 7 0
:
x 3 y 2 z 3 0
x 1 y 1 z 2
§s:Ptct(d):
4 8 10
Vd3:LËp ph¬ng tr×nh tham sè vµ ph¬ng tr×nh tæng qu¸t cña (d) biÕt (d) ®i qua M(1;1;1) vµ vu«ng gãc víi
mp(P):x+2y+3z-12=0
x 1 t
2 x y 1 0
§s: P tts d : y 1 2 t t R P ttq d :
z 1 3t 3 x z 2 0
Vd4:LËp ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng (d) ®i qua ®iÓm A(1;1;-2) biÕt (d)//mp(P):x-y-z-1=0 vµ (d)():
x=-1+2t
y=1+t t R
z=2+3t
x 1 y 1 z 2 x y z 2 0
§s:C¸ch1: d : C¸ch2: d :
2 5 3 2 x y 3 z 3 0
Vd5:LËp ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng (d) di qua ®iÓm A(0;1;1) vµ vu«ng gãc víi hai ®êng th¼ng (d1),(d2) biÕt
x 1 y 2 x y z 2 0
d1 : z ; d 2 :
8 1 x 1 0
x y 1 z 1 8 x y z 2 0
§s:C¸ch1: d : C¸ch2: d :
0 1 1 y z 2 0
Vd6:LËp ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng (d) ®i qua ®iÓm A(2;-1;-3) vµ // víi hai mÆt ph¼ng (P1),(P2) biÕt
(P1):x-2y-z+3=0 vµ (P2):2x-3y+z-5=0
x 2 y 1 z 3 x 2y z 7 0
§s: C¸ch1: d : C¸ch2: d :
5 3 1 2 x 3y z 4 0
Vd7:LËp ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng (d) ®i qua ®iÓm A(2;-5;4) biÕt
3 x y 4 z 27 0
d P : 2 x 5 y z 17 0 vµ d :
6 x 3 y z 7 0
11x 27 y 15 z 97 0
§s: d :
2 x 5 y z 17 0
Vd8: LËp ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng (d) ®i qua ®iÓm A(2;3;-1) biÕt d P : 2 x 4 y z 15 0
x 2 y 4 z 4
vµ (d) c¾t ():
2 4 1
2 x 4 y z 15 0
§s: d :
19 x 10 y 2 z 6 0
Vd9: LËp ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng (d) ®i qua ®iÓm A(1;1;-2) biÕt d P : 2 x y 3 z 3 0
vµ (d)//(Q):x-y-z-6=0.
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
x y z 2 0
§s: d :
2 x y 3 z 3 0
Vd10: LËp ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng (d) biÕt d P : x y z 3 0 vµ c¾t hai ®êng th¼ng (d1),(d2) cã
x 1 t
x 2 y z 2 0
ph¬ng tr×nh: d1 : ; d 2 : y 2 t t R
x y 2 z 2 0 z 2 2 t
x 1 y 1 z 1
§s: d :
1 0 1
Vd11:LËp ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng (d) ®i qua ®iÓm A(1;1;1) vµ c¾t hai ®êng th¼ng (d1),(d2) biÕt
x=-2+2t
x y 2 z 0
d1 : y=-t t R ; d2 :
z=2+t x y z 0
3 x 5 y 2 z 0
§s: d :
y z 2 0
Vd12:(§HDîc)LËp ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng (d) ®i qua ®iÓm M(0;0;1) , (d) c¾t (d1) vµ (d) vu«ng gãc víi (d2)
biÕt
x 1 x y z 2 0
d1 : y 2 z; d2 :
3 x 1 0
Cã hai c¸ch gi¶i:
x 4 y 7 z 7 0
§s: d :
y z 1 0
x 1 y 1 z 3
Vd13:LËp ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng (d) ®i qua ®iÓm A(-1;2;-3) biÕt (d) c¾t ():
3 2 5
vµ // mp(P):6x-2y-3z+3=0.
6 x 2 y 3 z 1 0
§s: d :
3 x 28 y 13 z 14 0
x y z 3
Vd14:LËp ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng (d) ®i qua A(2;3;-1) biÕt (d) vu«ng gãc () vµ c¾t (): .
2 4 1
2 x 4 y z 15 0 x 2 y 3 z 1
§s:C¸ch1: d : C¸ch2: d :
19 x 10 y 2 z 6 0 6 5 32
Vd15:LËp ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng (d) // () vµ c¾t c¶ hai ®êng th¼ng (d1),(d2) biÕt
z 5 x 1 y 2 z 3 x y 1 z
: x y 1 ; d1 : ; d2 :
3 2 3 4 1 1 2
5 x 2 y z 2 0
§s: d :
5 x y 2 z 1 0
Vd16: (§HXD)LËp ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng (d)(P) vµ c¾t c¶ hai ®êng th¼ng (d1),(d2) biÕt
x 1 y 1 x 2 y z 4 0
(P):x+y+z-1=0; d1 : z ; d2 :
2 1 2 x y 2 z 1 0
2 x y 3 z 1 0
§s: d :
x 2 y z 4 0
Vd17:ViÕt ph¬ng tr×nh ®êng vu«ng gãc chung cña hai ®êng th¼ng chÐo nhau (d1) vµ (d2) biÕt
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
x 1 t
x y 4 z 5
d1 : y 0 t R ; d 2 :
z 5 t 0 2 3
x 4 y z 2 3 x 4 y 3 z 18 0
§s:C¸ch1: d : C¸ch2: d :
2 3 2 13 x 6 y 4 z 44 0
Vd18:ViÕt ph¬ng tr×nh h×nh chiÕu vu«ng gãc cña ®êng th¼ng (d) lªn mÆt ph¼ng (P) biÕt
x z 3 0 x 4 y 5 z 3 0
a)(§HB¸o chÝ 2001) d : ; P : x y z 3 0 §s: :
2 y 3 z 0 x y z 3 0
b)(HVQY2001)
m x y m z 1 0
d : ; P : z 0 §s: :
2 m x m 2 1 y m 2 1 0
x m y z m 0 z 0
Chó ý:
+(d)(P) th× h×nh chiÕu cña (d) lªn (P) lµ mét ®iÓm A=(d) (P)
+(d) kh«ng vu«ng gãc víi (P) th× h×nh chiÕu cña (d) lªn (P) lµ mét ®êng th¼ng ()=(Q)(P) trong ®ã (Q)chøa
(d) vµ vu«ng gãc víi (P).
Vd19: ViÕt ph¬ng tr×nh h×nh chiÕu song song cña ®êng th¼ng (d) lªn mÆt ph¼ng (P) theo ph¬ng chiÕu ()
biÕt
2 x y 11 0 x 5 y 2 z 6 7 x 5 y 3 z 2 0
d : ; : ; P : 3 x 2 y 2 z 1 0 §s: d' :
x y z 8 0 2 1 3 3 x 2 y 2 z 1 0
Chó ý:
+(d)//() th× h×nh chiÕu cña (d) lªn (P) lµ mét ®iÓm A=(d) (P)
+(d) kh«ng // víi () th× h×nh chiÕu cña (d) lªn (P) lµ mét ®êng th¼ng (d’)=(Q)(P) trong ®ã (Q)chøa (d) vµ
song song hoÆc chøa ().
Vd20:ViÕt ph¬ng tr×nh ®êng ph©n gi¸c trong vµ ngoµi cña gãc B trong tam gi¸c ABC biÕt A(2;-1;3),B(4;0;1),
C(-10;5;3).
x y z 3 x 4 y z 1
§s:ph©n gi¸c trong gãc B: Ph©n gi¸c ngoµi gãc B:
2 0 1 2 5 4
Chó ý: Cã hai c¸ch lËp pt ph©n gi¸c
C¸ch 1:T×m ch©n ®êng ph©n gi¸c
C¸ch2:T×m c¸c vÐct¬ ®¬n vÞ
AB AC AC
e1 ;e 2 ;e 3
AB AC AC
e e 1 e 2 lµ mé t vtcp cña ® ê ng ph©n gi¸ c trong gã c A
e e 1 e 3 lµ mé t vtcp cña ® ê ng ph©n gi¸ c ngoµi gã c A
Vd21:Cho tam gi¸c ABC biÕt A(1;2-1),B(2;-1;3),C(-4;7;5)
1)LËp ph¬ng tr×nh ®êng trung tuyÕn kÎ tõ ®Ønh A
2)LËp ph¬ng tr×nh ®êng cao kÎ tõ ®Ønh A
3)LËp ph¬ng tr×nh ®êng trung trùc c¹nh BC
4)LËp ph¬ng tr×nh ®êng ph©n gi¸c trong gãc B.
x 1 y 2 z 1 x 1 y 2 z 1 x 2 y 1 z 3
§s: 1) ;2) ;3) ;4)
2 1 5 7 34 115 3 x 4 y z 19 0 4 7 3
Vd22:Cho tam gi¸c ABC biÕt A(1;2;5) vµ ph¬ng tr×nh hai trung tuyÕn lÇn lît cã ph¬ng tr×nh
x 3 y 6 z 1 x 4 y 2 z 2
; ViÕt ph¬ng tr×nh c¸c c¹nh cña tam gi¸c ABC.
2 2 1 1 4 1
x 1 y 2 z 5 x 1 y 2 z 5 x 7 y 2 z 1
§s: AB : ; AC : ; BC :
1 0 1 0 2 1 1 2 0
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
VD23:LËp ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng (d1) ®èi xøng víi (d2) qua (d)
x y 1 2 x y 4 0
biÕt d : z ; d2 :
2 1 y z 1 0
x 1 y z 1
§s: d 1 :
3 0 0
VD24:LËp ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng (d) ®èi xøng víi ®êng th¼ng () qua mÆt ph¼ng (P):2x+y-z+4=0 biÕt
x 3t
x 2 y 4 0 x 3 y 1 z 5
1) : ; 2) : ; 3) : y 2 t
y z 2 0 5 0 4 z 5 t
x 2 y 1 z 1 x 4 y z 2
§s: 1) d 2) d : 3) d :
1 2 6 3 1 5
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
Bµi 1 : ViÕt ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng biÕt ®i qua A ( 3;0; 4 ) vµ vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng
(P) : 2x 5y z 1 0 .
Bµi 2 : ViÕt ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng biÕt ®i qua A ( 3;0; 4 ) vµ song song víi ®êng th¼ng
x 2 y 5 z 3
: .
3 1 4
Bµi 3 : ViÕt ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng biÕt ®i qua A ( 5;1; 4 ) vµ song song víi ®êng th¼ng
x 2y 3z 1 0
:
7x 11y z 0
Bµi 4 : ViÕt ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng biÕt ®i qua A ( 9;7;1 ) vµ song song víi 2 mÆt ph¼ng
(P) : x y z 3 0 vµ (Q) : 4x y 7z 1 0 .
Bµi 5 : ViÕt ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng biÕt ®i qua A ( 1; 5; 2 ) vµ vu«ng gãc víi 2 ®êng th¼ng
x 1 y 2 z 5 x 2y z 1 0
1 : vµ 2 :
3 2 4 2x y z 3 0
Bµi 6 : ViÕt ph¬ng tr×nh tham sè cña ®êng th¼ng khi biÕt ph¬ng tr×nh tæng qu¸t :
x 2y z 2 0 2x y 3 0
a) 1 : b) 2 :
4x 3y z 5 0 x y 5z 6 0
Bµi 7 : ViÕt ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng biÕt ®i qua A ( 2;1;3 ) vµ c¾t c¶ 2 ®êng th¼ng :
x 4 5t
x 2 y 1 z 1
1 : vµ 2 : y 2 3t
3 2 4 z
t
Bµi 8 : ViÕt ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng biÕt ®i qua A ( 1;0; 2 ) vµ c¾t c¶ 2 ®êng th¼ng :
x 2 3t
x y z 3 0
1 : y 2 t vµ 2 :
z 4 5t 5y 3z 1 0
Bµi 9 : ViÕt ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng n»m trong mÆt ph¼ng (P) : x y 2z 0 vµ c¾t c¶ 2
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
x 2 t x 1 t
®êng th¼ng 1 : y 3 2t vµ 2 : y 1 t
z 1 3t z t
Bµi 10 : ViÕt ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng n»m trong mÆt ph¼ng (P) : 2y 3z 1 0 vµ c¾t c¶ 2
x 2 t
x y z 0
®êng th¼ng 1 : y 7 2t vµ 2 :
z 2 t 2x 3y z 13 0
Bµi 11 : ViÕt ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng biÕt vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng (P) : x 2y 3z 4 0
x 2 t
x 1 y 2 z 4
vµ c¾t c¶ 2 ®êng th¼ng 1 : vµ 2 : y 1 4t
2 3 1 z 6 5t
Bµi 12 : ViÕt ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng biÕt vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng (P) : x 2y 3z 4 0
x 2 y 7 z 1 x 2y z 1 0
vµ c¾t c¶ 2 ®êng th¼ng 1 : vµ 2 :
1 2 8 3x y 4z 5 0
x 1 y 4 z 1
Bµi 13 : ViÕt ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng biÕt song song víi ®êng th¼ng 1 :
2 3 5
x 1 y 2 z 7 2x y z 1 0
vµ c¾t c¶ 2 ®êng th¼ng 2 : vµ 3 :
1 1 3 x 3y 2z 4 0
Bµi 14 : ViÕt ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng biÕt ®i qua A ( 1; 2;5 ) vµ vu«ng gãc víi ®êng th¼ng
x 2 3t
x 3y 2z 1 0
1 : y 3 2t vµ c¾t 2 :
z 1 3t 2x 5y 3 0
x 2 3t
2x 3y 4z 1 0
Bµi 15 : Cho 2 ®êng th¼ng d1 : y 5 7t vµ d 2 :
z 6 8t x 2y z 2 0
a) ViÕt ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng 1 biÕt 1 ®i qua A (1 ; 4 ; 2) , 1 vu«ng gãc vµ c¾t d1 .
b) ViÕt ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng 2 biÕt 2 ®i qua B ( 3; 2;5 ) , 2 vu«ng gãc vµ c¾t d 2 .
x 5 2t
Bµiµi 16 : Cho mÆt ph¼ng (P) : x y 2z 3 0 vµ ®êng th¼ng 1 : y 2 t
z 7 3t
a) T×m täa ®é giao ®iÓm A cña (P) vµ 1 .
b) ViÕt ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng ®i qua A , n»m trong (P) vµ 1 vu«ng gãc víi 1
Bµi 17:LËp ph¬ng tr×nh h×nh chiÕu vu«ng gãc cña (d) lªn mp(P) biÕt
x 1 y 1 z 3
d : ; mp p : 2 x 2 y z 3 0
1 2 2
Bµi 18:ViÕt ph¬ng tr×nh ®êng vu«ng gãc chung cña hai ®êng th¼ng chÐo nhau
x 2 t
x 2z 2 0
1 : y 1 t (t R) vµ 2 :
z 2t y 3 0
Bµi 19: Cho DABC bݪt A(1,2,5), B(1,4,3), C(5,2,1)
LËp ph¬ng tr×nh ®êng trung tuyÕn ,®êng cao vµ ®êng ph©n gi¸c trong kÎ tõ ®Ønh A.
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
Bµi20:Cho tam gi¸c ABC,BiÕt C(3;2;3) vµ ph¬ng tr×nh ®êng cao AH vµ ®êng ph©n gi¸c trong BM cña gãc B
lÇn lît cã ph¬ng tr×nh :
x 2 y 3 z 3 x 1 y 4 z 3
;
1 1 2 1 2 1
1)TÝnh ®é dµi c¸c c¹nh cña tam gi¸c ABC
2)LËp ph¬ng tr×nh c¸c ®êng trung trùc cña tam gi¸c ABC.
Bµi21:(§HBCVT)LËp ph¬ng tr×nh h×nh chiÕu song song cña (d2) theo ph¬ng (d1) lªn mp(P) biÕt
x 3 y 1 z 1 x 7 y 3 z 9
d1 : ; d2 : ; P : x y z 3 0
7 2 3 1 2 1
Bµi22: ViÕt ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng (d2) ®èi xøng víi (d1) qua ®êng th¼ng (d) biÕt
x 2 3t
x 3y 2z 1 0
d1 : y 3 2t vµ d :
z 1 3t 2x 5y 3 0
x y 7 z 14 0
Bµi 1:Cho ®iÓm C(8;6;0),mp(P):3x+6y-z-2=0 vµ ®êng th¼ng : x¸c ®Þnh to¹ ®é ®iÓm
x y z 2 0
B lµ h×nh chiÕu song song cña ®iÓm C theo ph¬ng () lªn mp(P).
Bµi 2:Cho hai mÆt ph¼ng (P1),(P2) vµ ®iÓm A(2;5;-1).M lµ mét ®iÓm di ®éng trªn hai mÆt ph¼ng (P1),(P2)
t×m to¹ ®é ®iÓm M sao cho MA ®¹t gi¸ trÞ nhá nhÊt biÕt (P1):2x-3y+6z-2=0 vµ (P2):3x-12y+4z-6=0.
Bµi3:Cho tam gi¸c ABC biÕt A(2;-1;3),B(4;0;1),C(-10;5;3).
1)T×m to¹ ®é t©m ®êng trßn ngo¹i tiÕp tam gi¸c ABC.
2) T×m to¹ ®é t©m ®êng trßn néi tiÕp tam gi¸c ABC.
Bµi4:Cho ba ®iÓm A(-2;1;3),B(1;-3;2),C(1;1;-3) vµ mp(P):2x+5y+4z-3=0.T×m ®iÓm D thuéc mÆt ph¼ng (P) sao cho tø
gi¸c ABCD lµ mét h×nh thang.
Chó ý:BC//(P) nªn kh«ng tån t¹i h×nh thang cã ®¸y BC.
Bµi5:(§HQG Hµ Néi 2000)Cho hai ®iÓm A(0;0;-3),B(2;0;-1) vµ mp(P):3x-8y+7z-1=0 T×m ®iÓm C thuéc mp(P) sao cho
tam gi¸c ABC lµ tam gi¸c ®Òu.
Bµi6:Cho A(1;2;0),B(2;3;-4) vµ mp(P):x+2y+z-3=0. T×m ®iÓm C thuéc vµo mp(P) sao cho tam gi¸c ABC vu«ng c©n t¹i C.
§s:C(3;1;-2),...
Bµi7:(§HKB-2008) Trong kh«ng gian víi hÖ to¹ ®é Oxyz,cho ba ®iÓm A(0;1;2),B(2;-2;1),C(-2;0;1) vµ
mp(P):2x+2y+z-3=0.
1)ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt ph¼ng ®i qua 3 ®iÓm A,B,C.
2)T×m to¹ ®é ®iÓm M(P) sao cho MA=MB=MC.
§s:1)x+2y-4z+6=0 2)M(2;3;-7)
Bµi8:Cho ba ®iÓm A(1;4;5),B(0;3;1),C(2;-1;0) vµ (P):3x-3y-2z-15=0. T×m ®iÓm M(P) sao cho MA+MB MC
®¹t gi¸ trÞ nhá nhÊt.§s:M(4;-1;0)
Bµi9: Cho hai ®iÓm A(2;-1;5),B(0;3;-1);C(4;1;5) vµ mp(P):x-y+z-2=0
T×m ®iÓm M(P) sao cho 5MA+2MB 5MC ®¹t gi¸ trÞ nhá nhÊt.
Bµi10: Cho hai ®iÓm A(3;-1;4),B(3;3;-2) vµ mp(P):2x-y-z-1=0
T×m ®iÓm M(P) sao cho MA2+MB2 ®¹t gi¸ trÞ nhá nhÊt.
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
Bµi11: cho ba ®iÓm A(-1;2;0) B(0;3;1) ,C(-2;1;5) vµ mÆt ph¼ng (P): x-y-2z-3=0.Gäi G lµ träng t©m ABC
.CMR ®iÒu kÞªn cÇn vµ ®ñ ®Ó M n»m trªn mÆt ph¼ng (P) cã MA2+MB2+MC2 ®¹t gi¸ trÞ nhá nhÊt lµ ®iÓm M
ph¶i lµ h×nh chiÕu vu«ng gãc cña ®iÓm G trªn mÆt ph¼ng (P) .X¸c ®Þnh to¹ ®é cña ®iÓm M ®ã.
Bµi12: cho hai ®iÓm A(1;0;2),B(2;1;3) vµ mp(P): x-2y+z-4=0.T×m ®iÓm M thuéc (P) sao cho AM+BM nhá
nhÊt.
Chó ý:AB//(P) suy ra A,B n»m vÒ cïng mét phÝa cña (P)
Bµi13: cho hai ®iÓm A(-4;1;2),B(-3;1;3) vµ mp(P): x-y+z+2=0.T×m ®iÓm M thuéc (P) sao cho AM+BM nhá
nhÊt.
Bµi14: Cho mÆt ph¼ng (P):x+y+z-1=0 vµ hai ®iÓm A(1,-3,0) ,B(5,-1,-2)
1)Chøng tá r»ng ®êng th¼ng ®i qua A,B c¾t mÆt ph¼ng (P) t¹i mét ®iÓm I, t×m to¹ ®é ®iÓm ®ã .
2)T×m to¹ ®é ®iÓm M trªn mÆt ph¼ng (P) sao cho MA MB ®¹t gi¸ trÞ lín nhÊt.
Bµi15:Cho tam gi¸c ABC biÕt A(3;1;-2),B(2;3;-4),C(1;2;0)
1)T×m to¹ ®é t©m ®êng trßn ngo¹i tiÕp tam gi¸c ABC.
2) T×m to¹ ®é t©m ®êng trßn néi tiÕp tam gi¸c ABC.
3 5
§s:1) ; ; 2 2)
2 2
Bµi16: Trong kh«ng gian víi hÖ to¹ ®é Oxyz,cho bèn ®iÓm A(0;1;2),B(2;-2;1),C(-2;0;1),D(4;-3;0) vµ
mp(P):2x+2y+z-3=0.
1)T×m to¹ ®é ®iÓm G sao cho GA+GB+GC+GD=0 .
2)T×m to¹ ®é ®iÓm M(P) sao cho MA2+MB2+MC2 +MD2 ®¹t gi¸ trÞ nhá nhÊt.
*Bµi17:Trong hÖ trôc to¹ ®é Oxyz cho mÆt ph¼ng (P): 3x+3y+mz-6-m=0.
1) CMR (P) lu«n ®i qua mét ®iÓm cè ®Þnh M, t×m to¹ ®é cña M.
2) Gi¶ sö (P) c¾t 0x,0y,0z theo thø tù t¹i A,B,C vµ m>0
T×m to¹ ®é A,B,C ®Ó thÓ tÝch tø diÖn 0ABC ®¹t gi¸ trÞ nhá nhÊt .
T×m to¹ ®é A,B,C ®Ó 0A+0B+0C lµ nhá nhÊt .
43 59 9
§s:C(1;2;0) hoÆc C ; ;
25 25 25
x 2z 2 0
Vd7: Cho hai ®iÓm A(2;1;0),B(1;2;-2) vµ ®êng th¼ng () : .T×m ®iÓm C() sao cho tam gi¸c
y 3 0
ABC cã diÖn tÝch nhá nhÊt.
§s:C(2;3;0).
Ph¬ng ph¸p:
C¸ch1:(Ph¬ng ph¸p ®¹i sè)
+Gi¶ sö tån t¹i tam gi¸c ABC tm ycbt
+ViÕt Ptts() suy ra to¹ ®é cña C()
1
+SABC= AB,AC = at 2 +bt+c(a>0)
2
+T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña SABC theo ph¬ng ph¸p tam thøc bËc hai suy ra C
+KiÓm tra xem víi C t×m ®îc cã lËp thµnh tam gi¸c ABC.
+KÕt LuËn
C¸ch2: (Ph¬ng ph¸p h×nh häc)
+Cm (AB) vµ () chÐo nhau, C() suy ra lu«n tån t¹i tam gi¸c ABC
+SABC nhá nhÊt d C, Min d AB, C
x y z x 1 2t
Vd8: Trong kh«ng gian víi hÖ to¹ ®é Oxyz cho 2 ®êng th¼ng ( d1 ) : (d2 ) : y t
1 1 2 z 1 t
XÐt vÞ trÝ t¬ng ®èi cña 2 ®êng th¼ng trªn
T×m to¹ ®é c¸c ®iÓm A thuéc (d1), B thuéc (d2) sao cho (AB) song song víi mÆt ph¼ng (P): x-y+z-3=0 vµ AB= 2 2
3 3 6 13 3 10
§s:A(1;1;2),B(1;-1;0) hoÆc A ; ; , B ; ;
7 7 7 7 7 7
x 2 y 1 z 2
Vd9: T×m trªn ®êng th¼ng d : ®iÓm M(xM;yM;zM) sao cho x 2 M y 2 M z 2 M nhá nhÊt
1 2 1
§s:M(1;-1;-1)
Chó ý:
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
Bµi to¸n 1:Cho ba ®iÓm A,B,C vµ (d).T×m M(d) sao cho biÓu thøc kMA+mMB+nMC (k,m,n=conts)®¹t gi¸
trÞ nhá nhÊt.
Ph¬ng ph¸p:
+ ViÕt ptts(d),M(d) suyra to¹ ®é®iÓm M(x0+at;y0+bt;z0+ct)
+TÝnh tæng c¸c vÐct¬ kMA+mMB+nMC
+TÝnh
kMA+mMB+nMC a1t 2 +b1t+c1 a1>0
b1 b2 b2
( a1t )2 2 a1t . 1 c1 1
2 a1 4a1 4a1
2
b 4a c b 2 4a1c 1 b12
a1t 1 1 1 1
conts t
2 a1 4a1 4a1
2
v× a t b1 0 t
1 2 a1
2
4a1c 1 b12 b b
suy ra kMA+mMB+nMC Min a1t 1 0 t 1 M
4a1 2 a1 2a1
Bµi to¸n 2: Cho ba ®iÓm A,B,C vµ (d).T×m M(d) sao cho biÓu thøc kMA2+mMB2+nMC2 (k,m,n=conts) ®¹t
GTNN hoÆc GTLN.
Ph¬ng ph¸p:
+ ViÕt ptts(d),M(d) suy ra to¹ ®é ®iÓm M(x0+at;y0+bt;z0+ct)
+ TÝnh tæng kMA2+mMB2+nMC2=a1t2+b1t+c1
+Sö dông ph¬ng ph¸p tam thøc bËc hai nh bµi to¸n 1 t×m GTNN hoÆc GTLN cña a1t2+b1t+c1suy ra tM
2x y 1 0
Vd10:Cho hai ®iÓm A(1;3;-2),B(3;-11;-2) vµ d : T×m trªn (d) mét ®iÓm M sao cho
x y z 1 0
MA+MB nhá nhÊt.
§s:M(1;-3;-3).
x 2y z 1 0
Vd11:Cho hai ®iÓm A(1;-1;2) , B(3;-1;4) vµ d : T×m ®iÓm M thuéc (d) sao cho
2 x y 2z 1 0
MA2+MB2 ®¹t gi¸ trÞ nhá nhÊt.
§s:M(-1;-1;0)
x y z 0
Vd12:Cho ba ®iÓm A(2;0;1),B(2;-1;0),C(1;0;1) vµ d : T×m trªn (d) mét ®iÓm M sao cho
2 x y 0
MA+MB MC nhá nhÊt.
3 3 9
§s: M ; ;
14 7 14
x
Vd13: Cho hai ®iÓm A(2;1;-1) , B(1;2;1),C(0;0;3) vµ d : 1 y z 5 T×m ®iÓm M thuéc (d) sao cho
3
MA2+MB2+MC2 ®¹t gi¸ trÞ nhá nhÊt.
3 12 54
§s: M ; ;
11 11 11
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
x 1 y 3 z 1
Vd14:Cho ba ®iÓm A(1;-2;1),B(2;-1;-4),C(3;0;-2) vµ ®êng th¼ng d :
2 1 2
1) T×m trªn (d) mét ®iÓm M sao cho MA+2MB MC nhá nhÊt.
2)T×m ®iÓm M thuéc (d) sao cho -MA2+MB2-MC2 ®¹t gi¸ trÞ lín nhÊt.
§s:
x 1 y 1 z 2
Vd15:Cho A(1;1;0),B(3;-1;4) vµ d : T×m ®iÓm M thuéc (d) sao cho MA+MB nhá nhÊt.
1 1 2
§s:M(1;-1;2)
Ph¬ng ph¸p:
C¸ch1:
x=x 0 +at
+ViÕt ptts(d): y=y0 +bt t R ,M(d)M(x0+at;y0+bt;z0+ct)
z=z +ct
0
2 2
+MA+MB= a +b +c . t-m +d1 + t-n +d2 (a,b,c,m,n,d1 ,d2 lµ h»ng sè)
2 2 2 2 2
+XÐt A0(m;d1;0),B0(n;d2;0),M0(t;0;0) sao cho d1d2<0 suy ra A0,B0,M0 thuéc mp(oxy) vµ A0,B0 n»m vÒ hai
phÝa kh¸c nhau cña trôc hoµnh cßn M0 thuéc trôc Ox.
+Ta cã MA+MB= a2 +b2 +c 2 A 0M0 +B0M0 a2 +b2 +c 2 .A 0B 0 M0 Ox
DÊu “=” x¶y ra khi vµ chØ khi A0,M0,B0 th¼ng hµng.
+VËy MA+MB nhá nhÊt A0,M0,B0 th¼ng hµng 0 0 0 0 A M ,A B 0 t M
x=x 0 +at
C¸ch2: +ViÕt ptts(d): y=y0 +bt t R ,M(d)M(x0+at;y0+bt;z0+ct)
z=z +ct
0
2
t-m t-n +d22 (a,b,c,m,n,d1 ,d2 lµ h»ng sè)
2 2 2 2
+MA+MB= a +b +c . +d12 +
+CM B§T:
a b c d
2 2
a2 c 2 b2 d 2
ab+cd 0
DÊu = x¶y ra
ad-bc=0
Chó ý :§Ó dÊu = x¶y ra ta chän c,d lµ hai h»ng sè cïng dÊu,a+b=conts
+¸p dông:a=t-m,c=d1,b=n-t,d=d2(víi d1.d2>0)
x y z 9
Vd16:Cho A(9;0;9),B(12;-6;-3) vµ (d): .T×m ®iÓm M (d) sao cho MA-MB ®¹t gi¸ trÞ lín nhÊt.
1 1 1
§s:M(0;0;9).
Ph¬ng ph¸p:
C¸ch1:
x=x 0 +at
+ViÕt ptts(d): y=y0 +bt t R ,M(d)M(x0+at;y0+bt;z0+ct)
z=z +ct
0
t-m t-n
2 2 2 2 2
+ MA-MB = a +b +c . +d12 +d22 (a,b,c,m,n,d1 ,d2 lµ h»ng sè)
+XÐt A0(m;d1;0),B0(n;d2;0),M0(t;0;0) sao cho d1d2>0 suy ra A0,B0,M0 thuéc mp(oxy) vµ A0,B0 n»m vÒ cïng
mét phÝa cña trôc hoµnh cßn M0 thuéc trôc Ox.
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
+Ta cã MA-MB = a2 +b2 +c 2 A 0M0 -B0M0 a2 +b2 +c 2 .A 0B0 M0 Ox
DÊu “=” x¶y ra khi vµ chØ khi A0,M0,B0 th¼ng hµng.
+VËy MA-MB lín nhÊt A0,M0,B0 th¼ng hµng A 0M0 ,A 0B0 0 t M
x=x 0 +at
C¸ch2: +ViÕt ptts(d): y=y0 +bt t R ,M(d)M(x0+at;y0+bt;z0+ct)
z=z +ct
0
t-m t-n
2 2 2 2 2
+ MA-MB = a +b +c . +d12 +d22 (a,b,c,m,n,d1 ,d2 lµ h»ng sè)
+CM B§T:
a b c d
2 2
a2 c 2 b2 d 2
ab+cd 0
DÊu = x¶y ra
ad-bc=0
Chó ý :§Ó dÊu = x¶y ra ta chän c,d lµ hai h»ng sè cïng dÊu,a-b=conts
+¸p dông:a=t-m,c=d1,b=t-n,d=d2(víi d1.d2>0)
x 2t 1
9)T×m ®iÓm M d sao cho MA2+2MB2 +3MC2 ®¹t gi¸ trÞ nhá nhÊt.
10)T×m ®iÓm M d sao cho tam gi¸c ABM vu«ng t¹i A
Bµi5:Cho tam gi¸c nhän ABC biÕt A(1;2;2),B(3;1;0);C(1;2;4).
1)T×m to¹ ®é ®iÓm G sao cho G lµ träng t©m tam gi¸c ABC.
2)LËp ph¬ng tr×nh c¸c c¹nh cña tam gi¸c ABC.
3)Gäi M lµ mét ®iÓm di ®éng trªn c¸c c¹nh cña tam gi¸c ABC x¸c ®Þnh to¹ ®é ®iÓm M sao cho MG nhá nhÊt.
x 2y 3 0
Bµi6:Cho ®iÓm A(1;1;2),B(2;-1;5) vµ ®êng th¼ng : x¸c ®Þnh to¹ ®é ®iÓm M () (nÕu cã )sao
3 x 2 z 7 0
cho MA=2MB.
x 2 y 2 z 4 x y z 2 0
Bµi7:Cho ®iÓm A(3;1;0) vµ hai ®êng th¼ng
1 : ; 2 : .T×m
1 2 2 x 2y z 4 0
®iÓm B(1),C(2) sao cho tam gi¸c ABC ®Òu.
§s:B(2;2;4),C(-1;2;1)...
x 2 y3 z
Bµi8:Cho hai ®iÓm A(2;1;0),B(1;2;-2) vµ ®êng th¼ng () : .T×m ®iÓm C() sao cho tam
2 0 1
gi¸c ABC cã chu vi nhá nhÊt.
Vd3: LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu biÕt t©m I(3;2;1) vµ mÆt cÇu tiÕp xóc víi mÆt ph¼ng (P):2x+2y+2z-3=0
64
§s: x-3 + y-2 + z-1 =
2 2 2
9
Vd4: LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu biÕt t©m I(1;2;-1) vµ mÆt cÇu tiÕp xóc víi ®êng th¼ng ():
x 1 y 1 z 2
2 1 2
§s: x-1 + y-2 + z+1 =9
2 2 2
5 x 4 y 3 z 20 0
Vd5:LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu cã t©m I(2;3;-1) vµ c¾t (d):
3 x 4 y z 8 0
t¹i hai ®iÓm A,B sao cho AB=16.
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
§s:(S): x-2 + y-3 + z+1 =289
2 2 2
Vd6:LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu t©m I(0;2;-1) vµ (P):2x+y-2z-1=0 c¾t mÆt cÇu theo thiÕt diÖn lµ mét ®êng
trßn (C)
1)Cã diÖn tÝch lµ 16
2)Cã chu vi lµ 2
§s:1) x 2 + y-2 + z+1 =17 2) x 2 + y-2 + z+1 =2
2 2 2 2
Vd7:LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu (S) cã t©m n»m trªn (P):x+y+z-3=0 vµ ®i qua 3 ®iÓm
A(1;0;0),B(0;1;0),C(0;0;1)
§s: S : x y z 2x 2y 2 z 1 0
2 2 2
x 3 y 2 z 1
Vd10:LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu (S) cã t©m thuéc ®êng th¼ng (d): vµ tiÕp xóc víi ®êng
2 1 3
x 1 2t
th¼ng : y 2 t t¹i H(3;1;3).
z 3t
2 2 2
3 1 7 19
§s: S : x y z
2 2 2 4
x 1 y 2 z
Vd11:Cho mÆt cÇu (S) cã b¸n kÝnh R= 1 .LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu (S) biÕt t©m I(d):
3 1 1
vµ mÆt cÇu (S) tiÕp xóc víi (P):2x+y-2z+2=0.
2 2 2
8 9 1
§s: S : x 2 y 3 z 1 1 hoÆc S : x y z 1
2 2 2
5 5 5
Vd12: Cho mÆt cÇu (S) cã b¸n kÝnh R=3 .LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu (S) biÕt (S) tiÕp xóc víi (P):2x+2y+z+3=0
t¹i M(-3;1;1).
§s: S : x 1 y 3 z 2 9 hoÆc S : x 5 y 1 z 2 9
2 2 2 2 2
Vd13:LËp ph¬ng tr×nh (S) tiÕp xóc víi hai mÆt ph¼ng (P),(Q) lÇn lît t¹i A,B biÕt (P):y+z=0,
(Q):x+z=0,A(1;0;0),B(0;1;0).
§s:(S): x 1 y 1 z 1 2
2 2 2
x z 1 0
Vd14:LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu (S) cã t©m thuéc (d): vµ c¾t (P):y-z=0 theo thiÕt diÖn lµ mét ®-
y 2 0
êng trßn lín cã b¸n kÝnh b»ng 4.
§s: (S): x 1 y 2 z 2 16
2 2 2
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
x 1 2t x u 2
Vd15: Cho hai ®êng th¼ng (d1),(d2) ,biÕt : d1 : y 2 t
,
z 3 3t
(t R) d 2 : y 3 2u
z 1 3u
vµ
(P):x+y+z-3=0
LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu (S) cã t©m thuéc mp(P) vµ tiÕp xóc víi hai ®êng th¼ng (d1),(d2) lÇn lît t¹i
A(3;3;0),B(2;-3;1).
2 2 2
20 10 1 161
§s: x y z
3 3 3 3
Vd16:LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu (S) cã t©m thuéc (d) vµ tiÕp xóc víi hai ®êng th¼ng (d1),(d2) biÕt
x t x 1 t x u
d : y 2t (t R ), d1 : y 2 t t R , d2 : y 2u u R
z 6 t z 3 t z 2
2 2
1 13 86
§s: (S): x y 1 z
2
2 2 2
Vd17:LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu ngo¹i tiÕp h×nh chãp S.ABC biÕt S(3;1-2);A(5;3;-1),B(2;3;-4),C(1;2;0)
§s:(S): x 2 y 2 z 2 5x 7y 3 z 14 0
Vd18:LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu ®i qua ba ®iÓm A(1;0;0),B(0;1;0),C(1;2;0) vµ cã b¸n kÝnh R= 5
§s: S : x y z 2 x 2y 4 z 1 0
2 2 2
Vd19:Cho (P):2x+2y+z=0 vµ A(1;0;0),B(0;1;0),C(0;3;2).LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu ®i qua ba ®iÓm A,B,C vµ
c¾t (P) theo thiÕt diÖn lµ mét ®êng trßn cã b¸n kÝnh r=1.
§s: S : x y z 2x 2 y 4 z 1 0 hoÆc S : x y z 8 x 8 y 2 z 7 0
2 2 2 2 2 2
x 2 y 2 z 2 29 x 2 y 2 z 2 25
Vd20:Cho hai ®êng trßn (C1): ,(C2): .LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu (S) chøa
y 2 y 3
hai ®êng trßn (C1),(C2).
§s:(S): x 2 y 2 z 2 4 y 37 0
Vd21:Cho (S):x2+y2+z2=1 vµ (P):x+y+z-1=0. LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu (S1) ®i qua giao ®iÓm cña (S) vµ (P)
®ång thêi tho¶ m·n.
1)(S1) ®i qua A(2;1;-1).
2)(S1) cã t©m thuéc mp(Q):x+y+2z+2=0
3)(S1) tiÕp xóc víi mp(R):x+1=0
§s:
1) S1 : x 2 y 2 z 2 5 x 5y 5z 4 0
2) S1 : x 2 y 2 z 2 x y z 2 0
3) S1 : x 2 y 2 z 2 4 x 4 y 4 z 3 0 hoÆc S1 : x 2 y 2 z 2 1 0
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng
2) d
: y 3 t
z 2 t
,
t R
P1 :3x4y+2z-10=0 P2 :2x-3y+4z-10=0
Bµi 4: LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu cã t©m t¹i giao ®iÓm I cña mÆt ph¼ng (P) vµ ®êng th¼ng (d) sao cho mÆt
ph¼ng (Q) c¾t mÆt cÇu theo thݪt diÖn lµ h×nh trßn cã diÖn tÝch 12П ,biÕt :
x 1 t
1) d
: y 3 t
z 2 t
,(P):x-y-z+3=0
t R
x y z 3 0
2) d :
y 1 0 , (P):x+y-2=0.
Bµi5: LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu cã t©m thuéc ®êng th¼ng (d) vµ c¾t mÆt ph¨ng (P) theo thiÕt diÖn lµ ®êng
trßn lín cã b¸n kÝnh b»ng 18.biÕt:
x 12 4t
d
: y 9 3t
z 1 t
vµ (P):y+4z+17=0.
t R
Bµi 6: Trong kh«ng gian 0xyz , cho hai ®iÓm A(0,0,-3),B(2,0,-1) ,vµ mÆt ph¼ng
(P):3x-8y+7z-1=0 .
1) T×m to¹ ®é ®iÓm C n»m trªn mÆt ph¼ng (P) sao cho tam gi¸c ®Òu .
2) LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu (S) ®i qua 3 ®iÓm A,B,C vµ cã t©m thuéc mÆt ph¼ng
(P):x-y-z-2=0.
Bµi7: ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt cÇu (S) biÕt :
Gi¸o viªn :§ç ThÕ NhÊt THPT KÎ SÆt -B×nh Giang-H¶i D¬ng x 1 t
1) T©m I(1,2,-1) vµ tiÕp xóc víi ®êng th¼ng (d) cã ph¬ng tr×nh : d
: y t
z 1
t R
2 x y 2 z 3 0
2) T©m I(3,-1,2) vµ tiÕp xóc víi ®êng th¼ng (d) cã ph¬ng tr×nh : d :
2 x 2 y 3 z 17 0
Bµi 8: Trong kh«ng gian 0xyz, cho hai ®êng th¼ng (d1),(d2) ,biÕt :
x 1 2t
x 3 y 4 0
d1
: y 1 t
z 2 3t
,d :
t R
2
x y 2z 1 0
LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu (S) tiÕp xóc víi (d1) t¹i ®iÓm H(3,1,3) vµ cã t©m thuéc ®êng th¼ng (d2).
Bµi 9: Trong kh«ng gian 0xyz, cho hai ®êng th¼ng (d1),(d2) ,biÕt :
x 3 2t
4 x y 19 0
d1
: y 2 3t
z 6 4t
,d :
(t R)
2
x z 15 0
LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu tiÕp xóc víi (d1),(d2) vµ cã t©m thuéc ®êng th¼ng (d) cã ph¬ng tr×nh :
d : x 7 y 5 z 9
3 1 4
Bµi10: Trong kh«ng gian 0xyz, cho hai ®êng th¼ng (d1),(d2) ,biÕt :
x y z 3 0 x 2 y 2z 9 0
d :
1 ,d : 2
x z 1 0 y z 1 0
LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu (S) tiÕp xóc víi (d1),(d2) lÇn lît t¹i A(0;2;1),B(1;2;3)vµ cã t©m thuéc mÆt ph¼ng
(P):2x-y+3z-6=0.
x 1 2t
Bµi 11: Cho ®êng th¼ng (d) vµ mÆt ph¼ng (P) cã ph¬ng tr×nh : d
: y 2 t
z 3t
t R
,
(P):2x-y-2z+1=0.
LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu t©m I(2,-1,3) vµ c¾t ®êng th¼ng (d) t¹i hai ®iÓm ph©n biÖt A,B sao cho AB=12.
Bµi 12: (§H HuÕ-96): Trong kh«ng gian víi hÖ to¹ ®é trùc chuÈn 0xyz ,cho bèn ®iÓm A(1,0,1), B(2,1,2),C(1,-
1,1),D(4,5,-5).
ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt cÇu ngo¹i tiÕp tø diÖn ABCD.
Bµi13: (§HSPV-99): Cho ®iÓm I(1,2,-2) vµ mÆt ph¼ng (P):2x+2y+z+5=0 .
LËp ph¬ng tr×nh mÆt cÇu (S) t©m I sao cho giao cña (S) vµ (P) lµ ®êng trßn cã chu vi b»ng 8П .
x 2
y 2
z 2
14
Bµi 14: (§HPCCC-2000): Cho ®êng trßn (C) cã ph¬ng tr×nh : C : z 0 .LËp h¬ng tr×nh mÆt
cÇu chøa (C) vµ tiÖp xóc víi mÆt ph¼ng: 2x+2y-z-6=0.
Bµi 15: Cho hai mÆt cÇu: S1 : x 2 y 2 z 2 2 x 2 y 7 0 , S 2 : x 2 y 2 z 2 2 x 0
1) CMR hai mÆt cÇu (S1) vµ (S2) c¾t nhau.
2) ViÕt ph¬ng tr×nh mÆt cÇu qua giao ®iÓm cña (S1) vµ (S2) ®ång thêi ®i qua ®iÓm M(2,0,1).