Professional Documents
Culture Documents
Do A+B+C= π
3
Neâ n : ( *) ⇔ sin A + sin B − cos C =
2
A+B A−B ⎛ C ⎞ 3
⇔ 2 sin cos − ⎜ 2 cos2 − 1 ⎟ =
2 2 ⎝ 2 ⎠ 2
C A−B C 1
⇔ 2 cos cos − 2 cos2 =
2 2 2 2
C C A−B
⇔ 4 cos2 − 4 cos cos +1 = 0
2 2 2
2
⎛ C A − B⎞ 2 A − B
⇔ ⎜ 2 cos − cos ⎟ + 1 − cos =0
⎝ 2 2 ⎠ 2
2
⎛ C A − B⎞ 2 A − B
⇔ ⎜ 2 cos − cos ⎟ + sin =0
⎝ 2 2 ⎠ 2
⎧ C A−B
⎪⎪2 cos 2 = cos 2
⇔ ⎨
⎪sin A − B = 0
⎪⎩ 2
⎧ C
⎪⎪2 cos 2 = cos 0 = 1 ⎧C π
⎪ =
⇔ ⎨ ⇔ ⎨2 3
⎪ A − B ⎪⎩ A = B
=0
⎪⎩ 2
⎧ π
⎪⎪ A = B = 6
⇔ ⎨
⎪C = 2π
⎪⎩ 3
5
Ta coù : ( *) ⇔ 2 cos2 A − 1 + 2 3 ⎡⎣cos ( B + C ) cos ( B − C ) ⎤⎦ + = 0
2
⇔ 4 cos2 A − 4 3 cos A. cos ( B − C ) + 3 = 0
2
⇔ ⎡⎣2 cos A − 3 cos ( B − C ) ⎤⎦ + 3 − 3 cos2 ( B − C ) = 0
2
⇔ ⎡⎣2 cos A − 3 cos ( B − C ) ⎤⎦ + 3 sin 2 ( B − C ) = 0
⎧sin ( B − C ) = 0 ⎧B − C = 0
⎪ ⎪
⇔⎨ 3 ⇔⎨ 3
⎪cos A = cos ( B − C ) ⎪cos A =
⎩ 2 ⎩ 2
⎧⎪ A = 300
⇔⎨
⎪⎩B = C = 75
0
Ta coù
A+B A−B C C A B C
(*) ⇔ 2 sin cos + 2 sin cos = 2 sin sin + 2 sin
2 2 2 2 2 2 2
C A−B C C A+B A B
⇔ 2 cos cos + 2 sin cos = 2 cos + 2 sin sin
2 2 2 2 2 2 2
C⎛ A−B C⎞ A B
⇔ cos ⎜ cos + sin ⎟ = cos ⋅ cos
2⎝ 2 2⎠ 2 2
C⎡ A−B A + B⎤ A B
⇔ cos ⎢ cos + cos ⎥ = cos cos
2⎣ 2 2 ⎦ 2 2
C A B A B
⇔ 2 cos cos cos = cos cos
2 2 2 2 2
C 1 A B A B π
⇔ cos = (do cos > 0 vaø cos > 0 vì 0 < ; < )
2 2 2 2 2 2 2
⇔ C = 120 0
Baø i 204: Tính caù c goù c cuû a ΔΑΒC bieá t soá ño 3 goù c taï o caá p soá coä n g vaø
3+ 3
sin A + sin B + sin C =
2
Khoâ n g laø m maá t tính chaá t toå n g quaù t cuû a baø i toaù n giaû söû A < B < C
Ta coù : A, B, C taï o 1 caá p soá coä n g neâ n A + C = 2B
π
Maø A + B + C = π neâ n B =
3
3+ 3
Luù c ñoù : sin A + sin B + sin C =
2
π 3+ 3
⇔ sin A + sin + sin C =
3 2
3
⇔ sin A + sin C =
2
A+C A −C 3
⇔ 2 sin cos =
2 2 2
B A −C 3
⇔ 2 cos cos =
2 2 2
⎛ 3⎞ A−C 3
⇔ 2. ⎜⎜ ⎟⎟ cos =
⎝ 2 ⎠ 2 2
C−A 3 π
⇔ cos = = cos
2 2 6
⎧⎪ b2 + c2 ≤ a 2 (1 )
⎨
⎪⎩sin A + sin B + sin C = 1 + 2 ( 2)
b2 + c 2 − a 2
AÙ p duï n g ñònh lyù haø m cosin: cos A =
2bc
Do (1): b + c ≤ a neâ n cos A ≤ 0
2 2 2
π π A π
Do ñoù : ≤A<π⇔ ≤ <
2 4 2 2
A π 2
Vaä y cos ≤ cos = ( ∗)
2 4 2
B+C B−C
Maë t khaù c : sin A + sin B + sin C = sin A + 2 sin cos
2 2
A B−C
= sin A + 2 cos cos
2 2
⎛ 2⎞ ⎛ B−C ⎞
≤ 1 + 2 ⎜⎜ ⎟⎟ ⋅ 1 ⎜ do ( * ) vaø cos ≤ 1⎟
⎝ 2 ⎠ ⎝ 2 ⎠
Maø sin A + sin B + sin C = 1 + 2 do (2)
⎧
⎪sin A = 1 ⎧ π
⎪
⎪ A 2 ⎪⎪ A = 2
Daá u “=” taï i (2) xaû y ra ⇔ ⎨cos = ⇔ ⎨
⎪ 2 2 ⎪B = C = π
⎪ B−C ⎪⎩ 4
⎪⎩cos 2 = 1
Baø i 206: (Ñeà thi tuyeå n sinh Ñaï i hoï c khoá i A, naê m 2004)
Cho ΔABC khoâ n g tuø thoû a ñieà u kieä n
cos 2A + 2 2 cos B + 2 2 cos C = 3 ( *)
Tính ba goù c cuû a ΔABC
⎪ A 1
⎪sin 2 = 2
⎩
* Caù c h 2: ( *) ⇔ cos 2A + 2 2 cos B + 2 2 cos C − 3 = 0
B+C B−C
⇔ cos2 A + 2 2 cos cos −2=0
2 2
A B−C
⇔ ( cos2 A − cos A ) + cos A + 2 2 sin cos −2=0
2 2
⎛ A⎞ A B−C
⇔ cos A ( cos A − 1) + ⎜ 1 − 2 sin2 ⎟ + 2 2 sin cos −2=0
⎝ 2⎠ 2 2
2
⎛ A B − C⎞ ⎛ 2 B − C⎞
⇔ cos A ( cos A − 1) − ⎜ 2 sin − cos ⎟ − ⎜ 1 − cos ⎟=0
⎝ 2 2 ⎠ ⎝ 2 ⎠
2
⎛ A B − C⎞ 2 B −C
⇔ cos A ( cos A − 1) − ⎜ 2 sin − cos ⎟ − sin = 0 (*)
⎝ 2 2 ⎠ 2
Do ΔABC khoâ n g tuø neâ n cos A ≥ 0 vaø cos A − 1 < 0
Vaä y veá traù i cuû a (*) luoâ n ≤ 0
⎧
⎪cos A = 0
⎪
⎪ A B−C
Daá u “=” xaû y ra ⇔ ⎨ 2 sin = cos
⎪ 2 2
⎪ B−C
⎪⎩sin 2 = 0
⎪⎧ A = 90
0
⇔⎨
⎪⎩B = C = 45
0
Baø i 207: Chöù n g minh ΔABC coù ít nhaá t 1 goù c 60 0 khi vaø chæ khi
sin A + sin B + sin C
= 3 (*)
cos A + cos B + cos C
Ta coù :
( ) ( ) (
(*) ⇔ sin A − 3 cos A + sin B − 3 cos B + sin C − 3 cos C = 0 )
⎛ π⎞ ⎛ π⎞ ⎛ π⎞
⇔ sin ⎜ A − ⎟ + sin ⎜ B − ⎟ + sin ⎜ C − ⎟ = 0
⎝ 3⎠ ⎝ 3⎠ ⎝ 3⎠
⎛ A + B π⎞ A−B ⎛ π⎞
⇔ 2 sin ⎜ − ⎟ cos + sin ⎜ C − ⎟ = 0
⎝ 2 3⎠ 2 ⎝ 3⎠
⎡⎛ π C ⎞ π ⎤ A−B ⎛C π⎞ ⎛C π⎞
⇔ 2 sin ⎢⎜ − ⎟ − ⎥ cos + 2 sin ⎜ − ⎟ cos ⎜ − ⎟ = 0
⎣⎝ 2 2 ⎠ 3 ⎦ 2 ⎝ 2 6⎠ ⎝ 2 6⎠
⎛C π⎞⎡ A−B ⎛ C π ⎞⎤
⇔ 2 sin ⎜ − ⎟ ⎢ − cos + cos ⎜ − ⎟ ⎥ = 0
⎝ 2 6⎠⎣ 2 ⎝ 2 6 ⎠⎦
⎛C π⎞ A−B ⎛C π⎞ ⎛π A + B⎞
⇔ sin ⎜ − ⎟ = 0 ∨ cos = cos ⎜ − ⎟ = cos ⎜ − ⎟
⎝ 2 6⎠ 2 ⎝ 2 6⎠ ⎝3 2 ⎠
C π A − B π A + B −A + B π A + B
⇔ = ∨ = − ∨ = −
2 6 2 3 2 2 3 2
π π π
⇔C= ∨A = ∨B=
3 3 3
Baø i 208: Cho ΔABC vaø V = cos 2 A + cos 2 B + cos 2 C – 1. Chöù n g minh:
a/ Neá u V = 0 thì ΔABC coù moä t goù c vuoâ n g
b/ Neá u V < 0 thì ΔABC coù ba goù c nhoï n
c/ Neá u V > 0 thì ΔABC coù moä t goù c tuø
1 1
Ta coù : V = (1 + cos 2A ) + (1 + cos 2B ) + cos2 − 1
2 2
1
⇔ V = ( cos 2A + cos 2B ) + cos2 C
2
⇔ V = cos ( A + B ) .cos ( A − B ) + cos2 C
⇔ V = − cos C.cos ( A − B ) + cos2 C
⇔ V = − cos C ⎡⎣cos ( A − B ) + cos ( A + B ) ⎤⎦
⇔ V = −2 cos C cos A cos B
Do ñoù :
a/ V = 0 ⇔ cos A = 0 ∨ cos B = 0 ∨ cos C = 0
⇔ ΔABC ⊥ taï i A hay ΔABC ⊥ taï i B hay ΔABC ⊥ taï i C
b/ V < 0 ⇔ cos A.cos B.cos C > 0
⇔ ΔABC coù ba goù c nhoï n
( vì trong 1 tam giaùc khoâ n g theå coù nhieà u hôn 1 goùc tuø neâ n
khoâ n g coù tröôø n g hôï p coù 2 cos cuø n g aâ m )
c/ V > 0 ⇔ cos A.cos B.cos C < 0
⇔ cos A < 0 ∨ cos B < 0 ∨ cos C < 0
⇔ ΔABC coù 1 goù c tuø .
II. TAM GIAÙC VUOÂNG
B a+c
Baø i 209: Cho ΔABC coù cotg =
2 b
Chöù n g minh ΔABC vuoâ n g
B a+c
Ta coù : cotg =
2 b
B
cos
⇔ 2 = 2R sin A + 2R sin C = sin A + sin C
B 2R sin B sin B
sin
2
B A+C A−C
cos 2 sin . cos
⇔ 2 = 2 2
B B B
sin 2 sin . cos
2 2 2
B B A−C B
⇔ cos2 = cos . cos (do sin > 0)
2 2 2 2
B A−C B
⇔ cos = cos (do cos > 0)
2 2 2
B A−C B C−A
⇔ = ∨ =
2 2 2 2
⇔ A = B+C∨C = A +B
π π
⇔ A = ∨C=
2 2
⇔ ΔABC vuoâng taïi A hay ΔABC vuoâng taïi C
b c a
Ta coù : + =
cos B cos C sin B sin C
2R sin B 2R sin C 2R sin A
⇔ + =
cos B cos C sin B sin C
sin B cos C + sin C cos B sin A
⇔ =
cos B.cos C sin B sin C
sin ( B + C ) sin A
⇔ =
cos B.cos C sin B sin C
⇔ cos B cos C = sin B sin C (do sin A > 0)
⇔ cos B. cos C − sin B. sin C = 0
⇔ cos ( B + C ) = 0
π
⇔ B+C=
2
⇔ ΔABC vuoâng taïi A
C
Ta coù : tgA + tgB = 2 cotg
2
C
2 cos
sin(A + B) 2
⇔ =
cos A.cos B C
sin
2
C
2 cos
sin C 2
⇔ =
cos A.cos B C
sin
2
C C C
2 sin cos 2 cos
⇔ 2 2 = 2
cos A cos B C
sin
2
C ⎛ C ⎞
⇔ sin 2 = cos A.cos B ⎜ do cos > 0 ⎟
2 ⎝ 2 ⎠
1 1
⇔ (1 − cos C ) = ⎡⎣cos ( A + B ) + cos ( A − B ) ⎤⎦
2 2
⇔ 1 − cos C = − cos C + cos ( A − B )
⇔ cos ( A − B ) = 1
⇔A=B
⇔ ΔABC caâ n taï i C.
A B B A
Ta coù : sin .cos3 = sin .cos3
2 2 2 2
⎛ A ⎞ ⎛ B ⎞
⎜ sin 2 ⎟ 1 ⎜ sin 2 ⎟ 1
⇔⎜ =
A⎟ A ⎜ B⎟ B
⎜ cos ⎟ cos2 ⎜ cos ⎟ cos2
⎝ 2⎠ 2 ⎝ 2⎠ 2
A B
(do cos > 0 vaø cos > 0 )
2 2
A⎛ 2 A⎞ B⎛ 2 B⎞
⇔ tg ⎜ 1 + tg ⎟ = tg ⎜ 1 + tg ⎟
2⎝ 2⎠ 2⎝ 2⎠
A B A B
⇔ tg 3 − tg 3 + tg − tg = 0
2 2 2 2
⎛ A B⎞⎡ A B A B⎤
⇔ ⎜ tg − tg ⎟ ⎢1 + tg 2 + tg 2 + tg .tg ⎥ = 0 (*)
⎝ 2 2 ⎠⎣ 2 2 2 2⎦
A B A B A B
⇔ tg = tg ( vì 1 + tg 2 + tg 2 + tg tg > 0 )
2 2 2 2 2 2
⇔A=B
⇔ ΔABC caâ n taï i C
2 1⎛ 1 1 ⎞
⇔ = ⎜ + ⎟
sin A + sin B 2 ⎝ sin A sin 2 B ⎠
2 2 2
⇔ 0 = ( sin 2 A − sin2 B )
⇔ sin A = sin B
Vaä y ΔABC caâ n taï i C
Baø i 217: Chöù n g minh ΔABC caâ n neá u :
C
a + b = tg ( atgA + btgB ) (*)
2
C
Ta coù : a + b = tg ( atgA + btgB )
2
C
⇔ ( a + b ) cotg = atgA + btgB
2
⎡ C⎤ ⎡ C⎤
⇔ a ⎢ tgA − cotg ⎥ + b ⎢ tgB − cotg ⎥ = 0
⎣ 2⎦ ⎣ 2⎦
⎡ A + B⎤ ⎡ A + B⎤
⇔ a ⎢ tgA − tg ⎥ + b ⎢ tgB − tg =0
⎣ 2 ⎦ ⎣ 2 ⎥⎦
A−B B−A
a sin b sin
⇔ 2 + 2 =0
A+B A+B
cos A. cos cos B. cos
2 2
A−B a b
⇔ sin = 0 hay − =0
2 cos A cos B
2R sin A 2R sin B
⇔ A = B hay =
cos A cos B
⇔ A = B hay tgA = tgB ⇔ ΔABC caâ n taï i C
IV. NHAÄN DAÏN G TAM GIAÙ C
Baø i 218: Cho ΔABC thoû a : a cos B − b cos A = a sin A − b sin B (*)
Chöù n g minh ΔABC vuoâ n g hay caâ n
Ta coù : (2) ⇔ a 3 − a 2 b − a 2 c = a 3 − b3 − c 3
⇔ a 2 ( b + c ) = b3 + c 3
⇔ a 2 ( b + c ) = ( b + c ) ( b2 − bc + c2 )
⇔ a 2 = b2 − bc + c2
⇔ b2 + c 2 − 2bc cos A = b2 + c 2 − bc (do ñl haø m cosin)
⇔ 2bc cos A = bc
1 π
⇔ cos A = ⇔A=
2 3
Ta coù : (1) ⇔ 4 sin B sin C = 3
⇔ 2 ⎡⎣ cos ( B − C ) − cos ( B + C ) ⎤⎦ = 3
⇔ 2 ⎡⎣ cos ( B − C ) + cos A ⎤⎦ = 3
⎛1⎞ ⎛ π⎞
⇔ 2 cos ( B − C ) + 2 ⎜ ⎟ = 3 ⎜ do (1 ) ta coù A = ⎟
⎝2⎠ ⎝ 3⎠
⇔ cos ( B − C ) = 1 ⇔ B = C
Vaä y töø (1), (2) ta coù ΔABC ñeà u
2
⎧sin 2B sin 2A = sin 2B sin 2C
⎪
⇔ ⎨sin 2A sin 2B = sin 2A sin 2C
⎪sin 2A sin 2C = sin 2C sin 2B
⎩
⎧sin 2A = sin 2B
⇔⎨ ⇔ A = B = C ⇔ ABC ñeà u
⎩sin 2B = sin 2C
sin ( A + B ) sin C
Ta coù : cot gA + cot gB = =
sin A sin B sin A sin B
sin C
≥ 2
(do bñt Cauchy)
⎛ sin A + sin B ⎞
⎜ ⎟
⎝ 2 ⎠
C C C
2 sin cos 2 sin
= 2 2 = 2
2 A + B 2 A − B C 2 A − B
sin .cos cos cos
2 2 2 2
C
≥ 2tg (1)
2
B
Töông töï : cot gA + cot gC ≥ 2tg (2)
2
A
cot gB + cot gC ≥ 2tg (3)
2
Töø (1) (2) (3) ta coù
⎛ A B C⎞
2 ( cot gA + cot gB + cot gC ) ≥ 2 ⎜ tg + tg + tg ⎟
⎝ 2 2 2⎠
Do ñoù daá u “=” taï i (*) xaû y ra
⎧ A−B A−C B−C
⎪cos = cos = cos =1
⇔⎨ 2 2 2
⎪⎩sin A = sin B = sin C
⇔A=B=C
⇔ ΔABC ñeàu.
BAØI TAÄP
1. Tính caù c goù c cuû a ΔABC bieá t :
3 π 2π
a/ cos A = sin B + sin C − (ÑS: B = C = ,A = )
2 6 3
π
b/ sin 6A + sin 6B + sin 6C = 0 (ÑS: A = B = C = )
3
c/ sin 5A + sin 5B + sin 5C = 0
2. Tính goù c C cuû a ΔABC bieá t :
a/ (1 + cot gA ) (1 + cot gB ) = 2
⎧⎪ A, B nhoïn
b/ ⎨ 2
⎪⎩sin A + sin B = 9 sin C
2
d/
( b − c)
= ⎣
b 2
1 − cos 2B
6. Chöù n g minh ΔABC caâ n neá u :
1 + cos B 2a + c
a/ =
sin B a 2 − c2
sin A + sin B + sin C A B
b/ = cot g . cot g
sin A + sin B − sin C 2 2
c/ tgA + 2tgB = tgA.tg B 2
⎛ C ⎞ ⎛ C⎞
d/ a ⎜ cot g − tgA ⎟ = b ⎜ tgB − cot g ⎟
⎝ 2 ⎠ ⎝ 2⎠
C B
e/ ( p − b ) cot g = ptg
2 2
C
f/ a + b = tg ( atgA + btgB )
2
7. ΔABC laø Δ gì neá u :
A+B
a/ atgB + btgA = ( a + b ) tg
2
b/ c = c cos 2B + b sin 2B
c/ sin 3A + sin 3B + sin 3C = 0
d/ 4S = ( a + b − c )( a + c − b )
8. Chöù n g minh ΔABC ñeà u neá u
a/ 2 ( a cos A + b cos B + c cos C ) = a + b + c
b/ 3S = 2R 2 ( sin 3 A + sin 3 B + sin 3 C )
c/ sin A + sin B + sin C = 4 sin A sin B sin C
9R
d/ m a + m b + m c = vôù i ma , m b , mc laø 3 ñöôø n g trung tuyeá n
2
Th.S Phạm Hồng Danh – TT luyện thi Vĩnh Viễn