7 Thoi Quen Cua Ban Tre Thanh Dat

Gieo suy ngh, gt hanh ng
Gieo hanh ng, gt thoi quen

Gieo thoi quen, gt tnh cach
Gieo tnh cach, gt s phn
Original title: THE 7 HABITS OF HIGHLY EFFECTIVE TEENS

by Sean Covey
Copyright FranklinCovey Company.
FranklinCovey and the FC logo and trademarks are trademarks of
FranklinCovey Co. and their use is by permission.
THE 7
HABITS OF HIGHLY EFFECTIVE TEENS
- 7 THOI QUEN CUA BAN TRE THANH AT

Copyright 2005 First News - Tri Viet.
Cng ty First News - Tr Vit gi ban quyn xut ban va phat hanh n
ban ting Vit trn toan th gii theo hp ng chuyn giao ban
quyn vi Tp oan xut ban FranklinCovey, thang 04 nm 2005.
Bt c s sao chep, trch dn nao khng c s ng y cua First
News va FranklinCovey u la bt hp phap va vi pham Lut Xut
Ban Vit Nam, Lut Ban Quyn Quc T va Cng c Bao H S
Hu Ban Quyn S Hu Tr Tu Berne.
FIRST NEWS - TRI VIET PUBLISHING CO., LTD.

11HNguyen Thi Minh Khai St. - Ho Chi Minh City, Vietnam
Tel: 84-822 7979 - 822 7980 - 823 3859 - 823 3860
Fax: 84-822 4560; Email: triviet@firstnews.com.vn
Web: http://www.firstnews.com.vn
SEAN COVEY
Bin dch:
VU TH THU NHI - NGUYN THANH NHN
FIRST NEWS
NHA XUT BAN TRE
Sean tro chuyn vi cac ban tre bng mt giong
vn va thu v, va kch thch kha nng t duy sang

tao cua ho. Thng ip cua ng gi m nhng con
ng i n thanh cng. Ti xin trn trong gii thiu
cun sach nay ti moi ngi, n tt ca nhng ai
ang p u mt c m.
- John Gray
Nhng gia tr va nguyn tc sng ma Sean a
ra trong cun sach nay rt cn thit cho s trng

thanh va trai nghim cua gii tre ngay nay. Ban cang
sm xy dng nhng thoi quen tt th ban cang sm
thanh at. Chnh nhng y tng trong cun sach nay
se giup ban lam iu o.
- Mick Shannon
- Giam c iu hanh Childrens Miracle Network
Bay thoi quen cua ban tre thanh at cha ng

nhng li ch dn rt thc t va hu ch cho bt ky ai,
khng ch vi cac ban tre. o la ra nhng muc tiu,
ghi tac chung vao tr nh cua ban ng thi tp trung,
phat trin kha nng chu ng vt qua nhng
chng ng kho khn pha trc. Nu co th lam nh
th, ban se at c bt c muc tiu nao.
- Tara Lipinski - V ch trt bng ngh thut,
Huy Chng Vang Olympic 1998
Khi
chung ti kham pha ra cun Bay thoi

quen cua ban tre thanh at th con trai ti a c
21 tui. Chung ti dung cun sach nay giup chau
ren luyn lai cac thoi quen va tao dng cac mi quan
h tt ep, tnh n nay a c 7 nm. c g chung
ti co cun sach nay vao thi im con trai ti c
15 tui th chung ti a chng phai ph pham 6 nm
tri y nhng bt ng trong giao tip, bc bi, kho
chu ln nhau. Hi cac bc cha me, cun sach nay
tht s se la kim ch nam ung n nht cho cac ban
va con cua cac ban y!
- Clyde Fessler - Pho giam c kinh doanh
Tp oan Harley-Davidson Motor
Cach tt nht bin c m thanh hin thc
la co c s la chon nhng thoi quen ung n

ngay t thi nin thiu, Bay thoi quen cua ban tre
thanh at giup moi ngi hiu c rng chnh
nhng thoi quen, suy ngh va tm nhn cua ban la
nn tang chu yu tao nn thanh cng cuc sng cua
ban du cho qua kh hay hin tai cua ban co th nao
i na.
- Stedman Graham
- Tac gia cun You can make it Happen
Li gii thiu
Ban oc thn mn,
Tui mi ln la tui ep nht va quan trong nht
cua i ngi. Ban a bt i s ngy ng, hn nhin
cua tre th, nhng cung cha co s chng chac, trai
nghim cua ngi a trng thanh. Ban khat khao
kham pha nhng chn tri la, nhng tri thc mi,
nhng mi quan h mi... Ban yu thng nng
nan, say m. Ban gin hn, vui sng, bun
phin... Hy vong va tht vong... Ban mun m gh
cuc sng vao long, mun sng ht mnh bng tron
ven trai tim nng nhit - va cung co luc mun y no
ra tht xa, lanh am nh ngi khach la qua ng.
Vi ban, gi y cuc i khng con la bu tri
nho be bnh an cua ngay th u, vi s ch che cua
cha me, anh ch, ngi thn. Cuc i luc nay m ra
trc mt ban trm ngan neo ng khac nhau. Co
con ng bng phng, m ai. Co con ng quanh
co, khuc khuyu. Co con ng ngp tran anh sang.
Co con ng u am, y by rp, nguy c. Lam sao
ban chon c con ng ti ch bnh an, hanh
phuc ma khng lang ph thi gian, cng sc, tranh
c nhng mi nguy rnh rp bn ng?
6
Tao thoi quen
Cun sach nay chnh la kim ch nam, la chic la

ban giup ban tm ra con ng o, tranh lac vao
nhng thoi quen va nhng con ng sai lm, nguy
him. No hng dn cn ke nhng g ban phai lam,
phai tranh. Khac vi nhiu cun sach ly thuyt kh
khan, 7 Thoi quen cua ban tre thanh at cua Sean
Covey c vit bng phong cach vui ti, d dom,
ngn gon, d hiu, c minh hoa vi rt nhiu mu
chuyn thc t va co y ngha, nhng bai th thu v,
nhng hnh anh minh hoa d thng, sinh ng...
Chnh v vy ma cun sach nay a c hoan
nghnh va on nhn nng nhit trn khp th gii,
c xp vao nhng cun sach c ban tre yu
thch nht va oc nhiu nht vi s lng phat hanh
ln n hang triu ban trong mt thi gian ngn.
First News va NXB Tre trn trong gii thiu vi
ban oc cun sach hu ch, rt thc t cua mt tac
gia tht s tm huyt vi cac ban tre. y khng ch
la mt cun sach oc ma con la mt cm nang
quy gia a ban n thanh cng, giup ban at c
c m cua mnh, xng ang vi s tin yu cua ban
be, ngi thn, cua gia nh va xa hi.
Chuc cac ban thanh cng!
First News -
Nha Xut Ban Tre
Thoi Quen xin chao ban!

Ti u ? Ti lun ng hanh cung vi ban, trong
ban. Ti co th tr thanh ngi tr giup c lc cho ban

nhng cung co th la s can tr, la ganh nng nht cua
ban. Ti se nng ban n thanh cng hoc bin ban thanh
ke tht bai. Ti lun bn ban va lam theo y mun cua ban.
iu khin ti la mt vic d dang, nhng ban phai

kin quyt vi ti. Cho ti bit tht chnh xac ban mun
ng pho mt vn nao o ra sao, ri sau mt vai ln
thc hin, ti se t ng thc hin ung nh vy. Ti la
ban cua nhng bc anh hung v nhn, va ca cua nhng
ngi ti tin, n hen. nhng ngi v ai, ti cung ho
tao nn nhng iu v ai. nhng ai chu bai, ti ra tay
y ho n ng cung, ma chnh ho khng h bit.
Ti khng phai la mt cai may, du vy, ti hoat ng
vi chnh xac cao hn cua mt cai may, cng thm tr
thng minh cua chnh ban. Ban co th s dung ti at
ti thanh cng hoc t huy hoai mnh. V vi ti hai
iu o khng co g khac bit, chng co g quan trong.
Hay nm ly ti, hun luyn ti, kin quyt vi ti, ri
ti se t ca th gian di chn ban. Hoc hay d dai,
nung chiu ti - ri ti se tiu dit ban.
Vy ti - Thoi Quen,
la g ma quan trong n th?
8
u tin, ti ch la
mt suy
ngh hoc la
mt hanh ng
tnh c cua ban,
Ri ti tr thanh mt
thoi quen cua ban,
Va cui cung,
ti la ngi
iu khin ban!
10
PHN I
TAO
THOI QUEN
Thoi quen quan trong nh th nao?

Thoi quen tt giup ban thanh cng, hanh phuc;
Thoi quen xu can tr, pha hong s phat trin cua ban.
Nhng quan nim va nguyn tc sng
Ban nhn nhn, suy ngh nh th nao,
th ban se at c ung nh vy.
11
7 Thoi quen cua ban tre thanh at
Thoi quen quan trong

nh th nao?
THOI QUEN TT GIUP BAN THANH CNG, HANH PHUC;
THOI QUEN XU CAN TR, PHA HONG S PHAT TRIN CUA BAN.
hao cac ban! Ti la Sean va la tac gia cua

cun sach nay. Ti chng bit tai sao ban co no, co
th me ban mua cho ban ban hoc hoi thm, co
th ban t mua v ta sach hp dn chng han,
nhng ti rt vui v ban a cm no trong tay va by
gi mi ban bc vao tng trang sach cung ti.
Co nhiu thanh thiu nin thch oc sach, nhng
trc y ti khng nh vy. Cho nn nu ban cung
ging nh ti dao trc th co th ban sp sa gac
quyn sach nay ln k phai khng? Nhng ma nay,
trc khi gac no ln, hay nghe i li a: nu ban
ha rng ban se oc no th ti cung xin ha la se bin
no thanh mt chuyn du hanh thu v va hu ch i
vi ban. Tht ma, sach co hnh anh minh hoa sinh
ng, nhng y tng thng minh, ri nhng cu
danh ngn, nhng trch dn hay, va cac cu chuyn
12
Tao thoi quen
dn chng co tht t nhng ban tre trn khp th

gii cung nhiu bt ng thu v na.
Cun sach nay c vit da trn y tng mt
cun sach khac do cha ti, Stephen R. Covey, vit
cach y nhiu nm, o la 7 Thoi Quen cua Nhng
Ngi Thanh at - mt trong nhng cun sach ni
ting va ban chay nht t trc n gi.
Tai sao ti vit cun sach nay? Bi v tui mi ln
la mt giai oan khng dai lm trong cuc i nhng
lai rt quan trong. Va cuc sng i vi tui mi ln
hin nay co luc khng con la mt sn chi na. No co
th bin thanh mt khu rng
Tre em
rm y kho khn him tr.
thp nin
Va cun sach nay se la mt
1960 f
chic la ban giup ban tm
ng i qua khu rng y.
Ti by gi a qua tui
"dy th", nhng vn nh ro
mn mt cai thng ti luc o
ch, nh tng cam giac i
vi tng cu chuyn. Th du
s Tre em
nh ti chng bao gi qun
ngay nay
ln u tin ti phai long
mt c be tn Nicole vao nm lp 7. Ti nh mt
cu ban ch ct la Clar noi h rng ti mn c y lm
(ti xu h qua nn khng th th l trc tip vi
13
Nicole c). Clar a hoan thanh s mnh quan

trong c giao pho va v bao cao lai vi ti:
- Sean, t a noi rng cu mn c y ri o.
Ti hi hp qua:
- Ri Nicole noi sao?
- C y noi rng: "Tri i! Sean no mp qua!
Clar ci sng sc. Ti then chn ca ngi, va ch
mun n th, ti t th vi long mnh rng se ghet
bon con gai sut i. Nhng may thay, khi ln ln
ti lai co th co cam tnh vi cac c gai tr lai.
Ti cho rng mt s vn ma nhiu ban tui
mi ln a chia se vi ti cung rt quen thuc vi ban:
"Giup em vi, nhiu vic phai lam qua ma em khng
co u thi gian. Em phai i hoc nay, lam cng chuyn nha
nay, ri ban be, cng vic khac, thnh thoang phai i d
sinh nht nay no... Em cng thng qua."
"Lam sao em co th thy d chu c c ch khi ma
em khng th thch ng c vi moi vic. Bt ky u
em cung thy nhng ngi thng minh hn mnh, xinh
ep hn, ni ting hn. Em khng th khng ngh rng:
nu ta co c mai toc cua c y, ao qun cua c y,
phong cach cua c y, ban trai cua c y, ta hn se sung
sng, hanh phuc lm lm."
"Em ca m th y th t s y u u i va khng th i u
khi n c cu c i mnh."
14
Tao thoi quen
"Ti bit mnh khng nn sng theo cach o: Ti dnh

vao moi th - ma tuy, ru bia, va ca tnh duc... Nhng
khi gp g lu ban, ti lai nhng b va ch lam theo
nhng g tui no lam."
"Em b beo ph! Em tht s mun thay i, nhng lai
khng co u y ch theo ui no. Mi khi bt u mt
t n king mi em lun hy vong. Nhng ch mt thi
gian ngn la em lai bung tri. Em cam thy mnh tht
la t hai."
"Hin gi em hoc khng tt lm. Nu em khng hoc
gioi hn, em se khng bao gi vao c trng ai hoc."
"Em ang b tc va chan nan! Em khng tm c
li i va khng bit phai lam sao na!"
Nhng tnh hung nay la co tht y, va ban
hoan toan co th kim soat, hoan toan co th t
mnh loai no ra khoi cuc sng cua ban.
Ban se hoi: Bng cach nao y?
Yn tm! Ti se bn ban va giup ban bng nhng
hng dn va nhng cach thc, nhng bin phap
hiu qua nht ban co th lam c iu o. n
gian ch bng Bay thoi quen ma nhng ban tre thanh
at trc nay thng co.
Ban se ngac nhin ? Vng! Ti bit ban se ngac
nhin. Nhng ch bng bay thoi quen se lam ban
thay i c ca cuc i y.
15
7 thoi quen cua ban tre thanh at:

Thoi quen 1: Co thai sng tch cc
Co trach nhim vi ban thn.
Thoi quen 2: Bit nh hng tng lai
Xac nh nhim vu va muc tiu
cua mnh trong cuc sng.
Thoi quen 3: Vic hm nay khng ngay mai
Phai bit u tin, iu g quan trong
th hay lam trc.
Thoi quen 4: T duy cung thng
Tp co thai khng mong ai
thua cuc.
Thoi quen 5: Bit lng nghe thu hiu va
c thu hiu
Phai bit lng nghe mt cach
chn thanh.
Thoi quen 6: Co tinh thn hp tac
Hp lc lam vic at hiu qua
cao nht.
Thoi quen 7: Bit ren luyn va phat trin nhng
ky nng
Hay hoc hoi ban thn mnh lun
hng v pha trc va mi me.
16
Tao thoi quen
THOI QUEN 7
Bit ren luyn va phat

trin nhng ky nng
THOI QUEN 6
THOI QUEN 5
Co tinh thn
hp tac
Bit lng nghe thu

hiu va c thu hiu
T duy
cung thng
THOI QUEN 4
Vic hm nay
khng ngay mai
THOI QUEN 3
THOI QUEN 2
Bit nh hng tng lai
THOI QUEN 1
Co thai sng tch cc
Minh hoa trn cho ban thy ro, nhng thoi quen
nay lun co quan h cht che va h tr vi nhau.
Thoi quen 1, 2, 3 la mi ngi t ren luyn mnh
nn goi la nhng thoi quen chin thng ban thn.
Thoi quen 4, 5, 6 la tao cac mi quan h va tnh
17
oan kt tp th nn goi la chin thng vi cng

ng. Ban phai co "ky thut ca nhn" trc a th
mi co th tham gia chi chung trong mt i
manh. Cho nn phai ren luyn ban thn trc khi
at c chin thng tp th. Thoi quen cui cung la
t i mi. No se h tr cho ca 6 thoi quen kia.
Nhng thoi quen nay co ve n gian phai khng
nao? Th nhng no tac ng n ban rt manh me
y. Va khi ban a bit 7 thoi quen tt va cp th
cung nn th ngh xem nhng thoi quen ngc lai
xem chung la g?
18
Tao thoi quen
7 thoi quen xu thng thy cua nhng

ban tre la:
Thoi quen 1: Thu ng, co thai sng tiu cc
Lun li cho hoan canh hay ngi khac, hoc
tm ly do nay no bin minh cho mnh. Khng co
trach nhim vi li ha cua mnh va vi ngi khac,
hanh ng theo ban nng hn la theo ly tr.
Thoi quen 2: Li suy ngh
Khng nh ra k hoach, ne tranh muc ch trong
cuc sng va chng bao gi ngh n tng lai. Ho
chng phai lo lng v hu qua cua nhng hanh ng
cua mnh. Cuc i cua ho ch la hin tai thi, ngay mai
nh a la ngay tn th, ti g ma khng vui chi thoa
thch, vui u vao cac thu vui bt k hu qua ra sao.
Thoi quen 3: Nc n chn mi nhay
Du vic co quan trong n u i chng na
cung ln la khng lam cho xong. Lang ph phn ln
thi gian vao cac tro chi in t, la ca trn mang,
tan gu qua in thoai, ban lun phu phim va lang
thang rong chi khp chn. Lun bai tp v nha
n ngay mai. Khng coi trong nhng vic phai lam.
Thoi quen 4: Ch ngh n thng thua
Ho nhn cuc i nh mt cuc o en. Ban
mnh ma thng th co ngha la mnh thua, con nu
co ve nh mnh sp thua th cung phai keo ngi
khac cung tut dc, chung s phn vi mnh mi
thy va long.
19
Thoi quen 5: Thch noi trc ri mi nghe sau

Ho xem mnh
chao i a co cai
ming, vy sao khng
dung n no ch?
Lun lun bay to
quan im cua mnh
trc a, khi a chc
rng moi ngi hiu
mnh th mi nghe
n ho, hoc gia v "
h" cho qua chuyn.
Thoi quen 6: Khng hp tac vi moi ngi
Ho xem nhng ngi khac ky cuc v nhng ngi
y ngh khac vi mnh. Moi ngi oan kt lai hay
chi vi nhau v ho khng ging mnh. Nu y kin
cua mnh la tuyt vi th vic g phai hp tac vi ai,
lam mt mnh vn sng hn ch sao.
Thoi quen 7: Sng mon
Khng quan tm trau di ban thn. Khng chu
hoc hoi nhng iu hay va y tng mi. Ho khng bao
gi luyn tp th duc th thao, tranh xa sach v.
Ban thy o, ho i khi chnh la chung ta.
Nhng thoi quen va tnh cach nay tht ti t, nhng
i khi ta vn nung chiu nhng thoi quen xu nay,
va luc o cuc i se tht la t hai, kinh khung.
20
Tao thoi quen
NOI CHNH XAC TH THOI QUEN LA G?

Thoi quen la nhng vic ban lam thng xuyn,
lp i lp lai, nhng hu ht u kho nhn ra chung.
Co nhng thoi quen tt nh tp th duc iu , ln
k hoach trc khi hanh ng, tn trong ngi
khac... Co nhng thoi quen xu nh suy ngh tiu
cc, t ti, li cho ngi khac... Mt vai thoi quen
khac v thng v phat nh tm m, n tr, oc
bao ngc t trang cui ln trang ba... Tuy theo thoi
quen nao ma no co th giup ban nn ngi hoc huy
hoai ban, nh Samuel Smiles tng noi:
Gieo
Gieo
Gieo
Gieo
suy ngh, gt hanh ng;

hanh ng, gt thoi quen;
thoi quen, gt tnh cach;
tnh cach, gt s phn.
May mn thay, con ngi lai manh me hn thoi

quen va do o chung ta co th thay i c thoi
quen. Tuy se co nhng thoi quen rt kho thay i
nhng khng phai la khng lam c. Vao bt c luc
nao, ban cung co th thay i mt thoi quen xu
bng mt thoi quen khac tt hn. Tp c nhng
thoi quen tt se giup ch cho ban rt nhiu.
21
Quyn sach v 7 thoi quen nay se

giup ban:
Kim soat c cuc i
cua mnh
Ca i thi n m i quan h
vi ban be
thoi
quen
Co nh n g quy t nh
sang sut hn
Hoa thun vi cha me
Vt qua s nghin ngp
Xac nh c gia tr cua

ban thn va quyt nh c iu g quan
trong nht i vi ban
Lam c nhiu vic hn ma lai tn t thi
gian hn
Nng cao long t tin
Sng hanh phuc
Tm c s cn bng gia trng lp, cng
vic, ban be va moi th khac.
Mt im cui cung: y la cun sach cua ban
nn ban co quyn tn dung no! Hay chun b vit
ch, vit bic, vit t sang anh du nhng ch nao
quan trong va ch nao ma ban cam thy tm c.
Vit cac ghi chu bn l sach. oc ky lai nhng cu
chuyn ban thy hng thu, nh ky nhng cu danh
22
Tao thoi quen
ngn tao cho ban nim tin. C gng th lam theo cac
bc trong tng phn, ban se nhn thy nhiu th
hay lm.
Nu ban la loai c gia ch thch nhay coc xem
hnh anh th sach nay cung co sn rt nhiu hnh
anh thu v. Nhng co iu phai oc theo th t t
u n cui v 7 thoi quen nay co tnh cht lin
hoan vi nhau y. Thoi quen nay c xy dng
da trn thoi quen kia. Thoi quen 2 ng sau thoi
quen 1 la co ly do hn hoi.
Ban cam thy sao? Ta bt u nhe!
IU HP DN K TIP
ph n k , chu n g ta se g p top 10 pha t bi u
ng ng n nh t t tr c n nay.
Tip tuc ln ng thi ban!
23
Nhng quan nim va

nguyn tc sng
BAN SUY NGH NH TH NAO
TH BAN SE C NH TH Y!
rc tin, ban oc qua mt s cu noi cua

nhng nhn vt ni ting trong qua kh nhe. Luc o,
nhng cu noi nay c xem la thng thai nhng gi
y chung c xp vao top nhng cu noi ng ngn:
10 "Chng co ly do g mi ca nhn phai co mt

cai may vi tnh trong nha ho."
KENNETH OLSEN - Chu tch, ngi sang lp

DIGITAL EQUIPMENT, 1977
"May bay la nhng chi thu v, nhng

khng co gia tr qun s."
MARSHAL FERDINAND FOCH, Nha chin lc
Qun s va Tng t lnh Qun i Phap trong
Th chin th I, 1911
24
Tao thoi quen
"Loai ngi khng bao gi ln ti mt trng,

bt k moi tin b khoa hoc trong tng lai."
Tin s LEE DE FOREST, Nha phat minh ra en ng
ba cc va Radio, 25/2/1967
"Ti-vi se khng th duy tr bt ky th trng nao

ma chung chim lnh qua sau thang u. Moi
ngi se sm mt moi vi vic m nao cung dan
mt vao mt cai thung g dan."
DARRYL F. ZANUCK, Giam c Hang phim 20th
Century-Fox, 1946
"Chung ti khng thch m nhac cua ho. Cac

nhom chi ghi-ta a ht thi."
Hang thu m Decca phan i Ban nhac
The Beatles, 1962
"Vi phn ng dn chung, vic s dung thuc

la co mt hiu qua li ch."
Bac s IAN G. MACDONALD - Vin phu thut Los
Angeles, trch dn t NewsWeek, 18/11/1969
"Chic may in thoai co qua nhiu khuyt im

co th xem la mt phng tin truyn thng.
V c ban, no chng co gia tr g i vi chung ta."
Ban ky luc cua Western Union Internal, 1876
"Trai t la trung tm cua vu tru."

PTOLEMY, Nha thin vn hoc lng danh Ai Cp,
th ky th II
25
"Chng co g quan trong xay ra trong ngay hm

nay ca."
Vua GEORGE III vit Anh quc ngay 4/7/1776
(ngay Quc khanh cua My)
"Moi th co th phat minh u a c phat

minh."
CHARLES H. DUELL, Uy vin Uy ban cp bng
sang ch Hoa Ky, 1899

o la tuyn b cua nhng ngi ni ting. Con
nhng ban tre nh ban th sao? Ho cung co nhng
suy ngh v vn khng kem u:
Chng co ai trong
nha ti hoc n ai hoc.
Tht la in khi cho la ti
lam c iu o.
V phng cu cha
thi: ti va b ti chng
bao gi co th hp nhau.
Chung ti qua khac bit.
C y tht la ep. Dam ca la c y hn cung se rt
n n.
Thng minh la iu ma ch ngi da trng mi co.
Hai danh sach trn co nhng im chung g?
u tin, o u la nhng cach nhn nhn s vt, s
kin din ra xung quanh. Th hai, nhng phat biu
26
Tao thoi quen
o u khng ung hoc khng y u, cho du

ngi phat biu ra nhng li o u rt tin tng
vao iu mnh noi.
VY, NHN THC LA G?

Nhn thc la cach ban nhn nhn mt s vic, la
quan im, thm ch la nim tin cua ban. Nh ban

cung bit, nhn thc cua chung ta thng tao ra
nhng gii han. Nh ban mt mc tin rng mnh
khng th nao vao c ai hoc, cung nh Ptolemy
cung a tng khng khng tin rng trai t la trung
tm cua vu tru.
Quan nim cung ging nh mt cp knh eo
mt. Khi ban co nhng quan nim khng ung v
ban thn hoc v cuc i noi chung, moi chuyn
ging nh ban eo mt cp knh khng ung .
Cp knh o anh hng n cach ban nhn moi s
vt khac. Kt qua la nhn thy g
ban nhn c ny. Nu ban
tin rng mnh ngc, chnh
nim tin y se lam cho ban
ngc. Nu ban tin rng nho
em gai cua mnh ngu ng,
ban se tm chng c cho
nim tin o, va c be se vn
mai ngu ng trong mt ban. Noi
27
cach khac, nu tin rng mnh thng minh, ban se d

thanh cng trong moi vic.
Mt c be tn Kristi co ln tm s vi ti rng c
rt yu ve ep cua nhng ngon nui. Mt hm, c ti
kham bac s nhan khoa va bt ng phat hin ra i
mt cua c t hn c tng rt nhiu. Sau khi mang
vao i knh mi, c sng st v a nhn thy moi
vt qua ro rang. C noi: "Ti nhn ra rng nhng
ngon nui va cy ci, thm ch ca nhng quang canh
bn l ng u co nhiu chi tit ma ti cha h
hnh dung ti. Ti a khng bit mt mnh kem n
mc nao cho ti khi nhn ra rng ang le no co th
nhn ro hn". Thng la vy o. Chung ta khng
bit rng mnh anh mt nhiu nh th nao v
nhng quan nim sai lm, lch lac.
Chung ta mi ngi u co nhn thc v ban
thn, v ngi khac va v cuc sng noi chung. By
gi ta xem xet tng iu mt nhe.
NHN THC V BAN THN
Ban hay khoan oc tip suy ngm cu hoi nay
a: Nhng nhn thc cua ban giup ban hay can
tr ban?
Khi v ti, Rebecca, con la mt hoc sinh trng
trung hoc Madison Idaho, cac n sinh trong lp
c khuyn khch i d thi hoa hu Madison. Moi
ngi u h hi ng ky v mun th kha nng cua
28
Tao thoi quen
mnh, nhng ch ring Linda, ngi canh Rebecca la

khng ng ky v nhut nhat va t ti. Rebecca a ng
vin khuyn khch Linda rt nhiu va cui cung a
thuyt phuc c Linda ghi tn vao danh sach d thi.
Luc o Rebecca chng ngh g nhng sau o 7 nm, c
nhn c mt bc th cua Linda miu ta cuc u
tranh ni tm cua c y khi o va cam n Rebecca a
la tia sang lam thay i cuc i c y. Tuy rng trong
cuc thi hoa hu khi o, Linda khng oat c giai
nao nhng c a co c mt cai nhn mi v chnh
ban thn mnh, c a vt qua c chng ngai vt
ln nht t trc n gi, o la s nhn nhn ha thp
ban thn mnh. Va gi y, c a tr thanh uy vin cua
uy ban sinh vin va phat huy c tnh d mn va vui
ve cua c.
Kinh nghim cua Linda co th
goi la: "S chuyn hoa quan nim".
Cum t nay co ngha la t nhin
ban nhn s vt theo nhng phng
cach mi me, tng t nh ban
va th mang mt i knh mi.
Nu nhng quan nim tiu cc
v ban thn lam han ch kha nng
cua ban, th nhng quan nim tch
cc lai mang n cho ban nhng
kt qua tt ep, nh cu chuyn k
v ngi con trai cua vua Louis XVI
(Phap) di y cho thy:
29
Vua Louis XVI b lt va cm tu. Hoang t con trai

ng cung b nhng tn gian thn quan thuc. Chung ngh
rng v hoang t la ngi se tha k ngai vang, nu
chung co th huy hoai ao c cua chang, chang se khng
bao gi nhn thc c v s phn va s mnh ln lao ma
cuc i a xp t cho chang.
Chung mang chang ti mt ni tht xa xi. o,
chung a n cho chang moi th tin va troc nht
trn i. Chung mang cho chang nhng ba n thnh
soan co th nhanh chong bin chang thanh mt ke pham
tuc hao n. Chung thng xuyn noi nhng cu tuc tu
quanh chang. Chung mang ti cho chang nhng c gai
lng l. Chung buc chang tip xuc vi nhng iu gian
di va hen ha. Sut hai mi bn gi trong ngay, chang
b vy quanh bi nhng th co th keo linh hn cua mt
con ngi xung ay a nguc xu xa. Chang sng trong
canh o sut sau thang tri, nhng cha bao gi khut
phuc trc bao ap lc. Cui cung, sau khi n lc cam d
chang khng thanh, chung
hoi chang sao khng bung
tha theo nhng th o i, sao
khng tham d nhit tnh.
Mt ngay
nao o...
Nhng th o mang ti nim
vui thu, thoa man duc vong
cho chang, la nhng iu ai
cung c ao. Va tt ca u
thuc v chang. Chang trai
30
Tao thoi quen
ap: " Ti khng th lam theo li cac ng, bi v ti c

sinh ra lam mt v vua."
Hoang t Louis a gi vng quan nim o nn
khng iu g co th lam chang lay chuyn.
Nu ban sng trn i vi cp knh: "Ti co th
lam c" hay "Ti co tm quan trong" th quan
nim nay se giup ban co mt sc manh trong nhng
cng vic cua mnh.
im nay, ban co th hoi: "Nu nhn thc cua
ti b meo mo, th ti phai lam g chnh lai?". Mt
cach chnh lai tt nht la tm s vi mt ngi nao
o tin tng ban va mun lam iu tt cho ban. Me
ti la mt ngi nh th i vi ti. Me lun tin
tng ti va thng ng vin ti: "Sean nay, con co
th lam lp trng c y!" hay: "Sao con khng
mi c y i chi, me ngh la c y rt mun c i
chi vi con". Bt c luc nao mun khng nh
mnh, ti u noi chuyn vi me, va me se la ngi
lau sach i mt knh m ti gium ti.
Nhng ngi thanh cng thng co mt ngi
c vn nh vy. Ngi o co th la thy c giao cua
ban, mt ngi ban, hay b me, anh ch, ng ba...
Ch cn co mt ngi, vic ngi y la ai khng h
quan trong, quan trong la ban co th tm thy s
nh hng, ngun ng vin va nui mm lac quan
t ho. Nghe li khuyn bao cua ho. C gng nhn
31
ban thn theo cach ho nhn ban. Ri ban se thy mt

i knh mi co th tao c nhng khac bit ra sao.
Nhng cung co khi ban chng co ai da vao va
cn phai hanh ng mt mnh. Nu vy, ban hay oc
ky nhng chng tip theo, se rt co ch cho ban y.
NHN THC V NGI KHAC
Khng nhng phai nhn thc ung v ban thn,
chung ta con phai bit nhn thc v ngi khac
tranh nhng sai lm ang tic. Nhn nhn vn t
mt quan im khac giup chung ta co th hiu tai
sao ngi khac lai hanh ng nh vy. Ban ti,
Berky, a k cho ti nghe mt cu chuyn v s thay
i nhn thc cua c y:
Khi mi vao trung hoc, ti co quen mt c ban tn Kim,
rt tt bung va d thng. Nhng mt thi gian sau, c y
bng tr nn kho a, bn tnh, d b xuc pham va kho gn.
Mt cach v y thc, chung ti gn nh ngh chi vi Kim.
Sau ky ngh he tht vui, ti tr lai trng va gp lai nhng
ngi ban vi nhng cu chuyn trn tri di t. Bng
nhin, mt c ban noi: ", ti a k cho cac ban nghe v
Kim cha nh? B me ban y va mi ly d, Kim tht s
khung hoang y". Ti bang hoang. Thay v bc bi vi thai
cua Kim nh trc, ti cam thy mnh t kinh khung.
Ti cam giac nh mnh a bo Kim c c ung vao luc ban
y cn an ui nht. Ch mt thng tin nho th thi, toan b
32
Tao thoi quen
thai cua ti vi Kim a hoan toan thay i. o la mt

kinh nghim lam ti sang mt ra nhiu.
Ban thy khng, ch cn mt thng tin mi nho
nhoi a lam thay i quan nim cua Becky. Thng
thng chung ta hay phan xet ngi khac khi cha co
u thng tin co th hiu ung v ho.
Monica cung co mt kinh nghim tng t:
Khi sng California, ti co nhiu ban tt va ti
khng bao gi y ti nhng ngi hang xom mi don
ti. Ti a co nhiu ban ri va ngh rng nhng ngi
mi phai t giai quyt chuyn ring cua ho. Th ri khi
ti chuyn i ni khac, ti tr thanh mt ma mi. Luc
o ti c g co ai o quan tm ti ti va cho ti tham gia
vao nhom cua ho. Gi y ti nhn moi vic theo mt
cach hoan toan khac. Ti a hiu cam giac khng co ai
lam ban ra sao.
T y tr i, Monica se i x vi nhng ngi
mi theo mt cach khac, ban co ngh th khng?
Nhn nhn s vic t mt quan im khac co th
a n mt khac bit ln trong thai cua chung
ta i vi moi ngi. Mu chuyn di y cua t
Reader's Digest la mt v du in hnh v s thay i
nhn thc:
Mt c gai n phi trng vi ng hanh ly nng trn
tay. Trong khi ch i may bay, c mua mt goi banh va
my t bao, ri chon mt ban trng ngi. Khi ang oc
33
bao, c thy mt ngi an ng n mc lch s tin n

ngi cung ban vi c. Sau o, c tht s sng st khi thy
anh ta than nhin n banh cua c. C chng mun lam
to chuyn, nn khng nh chu quyn, c cung ly mt
cai banh n. Anh chang nhn may nhn c ri ly mt
cai na a vao ming. Tht la qua th, chng coi c ra
cai quai g ca. C bc tip mt cai n cho hn thy ro hn
ang n ke ma con ln li. C nh th cho n cai banh
cui cung: anh chang be lam i, ri hi mm ci, y
mt na v pha c, n mt na con lai ri ng ln bo i.
Tht la tc in ngi. Nhng a n luc h thng kim
soat goi tn c soat ve. C cm my t bao va ng dy
th... tri a: goi banh cua c vn con nguyn xi di t bao,
con nay gi goi banh ma c thi nhau n vi chang trai lch
s la goi banh cua anh ta!
Hay xem xet tm trang cua c gai trong cu
chuyn. u tin la c ngh: "Hn tht la qua qut!",
ri cui cung th: "Xu h cha, anh y tht la tt
bung, a chia se ca ming banh cui cung cho ke
gianh n vi mnh!".
im mu cht y la g? Tht n gian, nhn
thc cua chung ta thng cha y u, thiu chnh
xac hoc rt ln xn. Do o ng nn hp tp xet
oan, chup mu hay co nhng y kin kht khe v
ngi khac hoc ban thn. V cai nhn cua chung ta
con han ch nn chung ta him khi thy c toan
canh cua bc tranh thc t, hoc khng co y u d
kin cho vic phan xet.
34
Tao thoi quen
Hn na chung ta nn ci m vi nhng thng

tin mi, trai long ra vi nhng quan im sng khac
va sn long thay i nhn thc khi bit ro rng mnh
sai lm.
Quan trong hn ht, nu mun co s thay i ln
trong i th phai co s thay i nhng nhn thc sai
lm. Cung nh thay cp knh nhn i, moi th se
thay i theo khi c nhn qua mt cp knh mi.
Xet cho cung, tt ca nhng kho khn trong i
cua ban (v quan h trong cuc sng, v cach t nhn
nhn mnh, v tm trang...) cung la kt qua cua
nhng nhn thc sai lch. V du, nu ban co mi
quan h khng tt lm vi cha ban, co le la ca hai a
co quan nim sai v nhau. Co th ban xem ng y la
mt ng gia li thi, lac hu, hoan toan tach khoi
th gii hin ai, va ng y ngh ban la mt a con
hn xc, bt hiu v n. Tht ra, quan nim cua ca
hai u khng hoan chnh va can tr hai bn co mt
mi cam thng thc s.
, TA A THAY
I NHN THC!
35
Nh ban se thy, cun sach nay se th thach rt

nhiu nhng nhn thc cua ban, vi hy vong se giup
ban tao ra c nhiu nhn thc chnh xac va hoan
chnh hn. Hay sn sang oc tip nhe.
NHN THC V CUC SNG
Co bao gi ban t hoi: "iu g nh hng cho
ti trong cuc sng?", "Ti mt thi gian suy ngh v
iu g?", "Ai hay iu g thng xm chim t tng
ti?". o chnh la nhn thc cua ban trong cuc
sng. iu quan trong nht i vi ban chnh la
quan im sng cua ban, cp knh nhn i cua ban,
hay nh ti thch goi: la trong tm cuc i cua ban.
Vy thng th tui mi ln t trong tm cuc i
vao u? Thng th vao ban be, cha me, vt cht,
th thao, s thch, b bch, anh hung, ke thu, ban
thn, cng vic... mi th u co mt u im
nhng tt ca u cha y u di nhng kha canh
khac nhau. Hay cung nhau xem xet xem ta nn t
trong tm vao u nhe.
t trong tm vao ban be
Khng co g tt hn la co mt nhom ban tt, va
khng co g t hn vic b ban be xa lanh. Ban be la
quan trong nhng khng nn t trong tm vao o.
V sao? V ho hay thay i. Cung co khi ho noi xu
sau lng ban hoc co mt tnh ban mi va bo qun
36
Tao thoi quen
ban. Hn na, nu ban c

thay i ban thn hp
vi cac ban, c kt
ban th ban a t lam tn
hai n nhng phm cht
cua chnh mnh.
"Xin li my b,
khng phai vic
g cung co th
cung lam chung
c u!"
Ban co tin khng, mt

ngay nao o, ban hu
khng con la iu ln nht
trong i ban. Hi
trng trung hoc, ti co
mt nhom ban tuyt vi.
Chung ti cung nhau lam
moi th, i bi trong nhng con knh cm, d
nhng bui tic sinh nht, cung hen ho vi ban gai
... Ti yu mn ho. Ti a ngh chung ti se la ban
nhau mai mai. Tuy nhin, sau khi tt nghip va chia
tay, ti ngac nhin khi nhn ra chung ti rt him
khi gp nhau. Chung ti sng cach bit nhau, va
nhng mi quan h mi, cng vic lam n, gia nh
chim hu ht thi gi cua chung ti. Khi con tui
thiu nin, ti khng bao gi hiu c iu nay.
Hay kt ban cang nhiu cang tt, nhng ng ly
ho lam nn tang cua i ban. o la mt nn mong
khng vng chc.
37
t trong tm vao vt cht

i khi chung ta nhn i qua cp knh cua cai
hay vt cht: mnh phai co chic xe ep nht, b
hiu, may hat hin ai nht, va nhiu th na ma
chung ta cho rng co th em lai hanh phuc. Vt cht
con nup di hnh thc danh vong hay s thanh at:
nh chc lp trng, ong vai chnh trong mt v
kch, uy vin hi sinh vin...
Khng co g sai trai nu chung ta at c thanh
qua va hng thu no, nhng ng bao gi t trong
tm cuc sng vao vt cht. V lu dai, gia tr vt cht
se mt i. Ti a tng oc c mt cu rt hay:
"Nu nh ti co nhng g giup khng nh ti la ai,
vy khi nhng th o mt i, th ti la ai?".
t trong tm vao ban trai hay ban gai
y la cai by d mc nht. Khi ban t trong tm
vao ai o, ban se mt i ve hp dn cua ring ban.
Trc ht, nu ban t trong tm vao "ngi ta" th
ban se khng con la muc tiu co sc cun hut na.
Hai la ban se mau chong tr nn ngt ngat v ban b
toan b cuc sng tnh cam cua ngi y bao vy.
Hay quan sat hai ngi sau: Tasha va Brady.
Brady t Tasha lam trong tm cuc i mnh, va
ban se thy s bt n, mt c lp cua cuc i
Brady nh sau:
38
Tao thoi quen
Mi khi Tasha:
Th Brady cam thy:
a ra mt li ch trch Ngay hm nay cua mnh

tiu tan ri.
ua vi ban thn cua Brady Mnh a b la di. Mnh
ghet thng ban mnh qua.
i chi vi ngi khac
Cuc i mnh th la ht.

Tasha khng thch mnh na.
Khi ln u tin ti hen ho vi v ti by gi,

ban bit phan ng cua nang ra sao khng? Nang t
chi vi mt nu ci, nhng khng h cao li.
Nhng chnh iu o a hp dn ti. Nang chnh la
nang va co sc thu hut t
"Ti ngh
bn trong tnh cach c lp
ban khng nn
t trong tm
cua mnh. Hay tin ti i,
vao mi mt
ngi nay!
ban se tr nn quyn ru hn
nu khng t trong tm
vao ngi mnh thch. t
trong tm vao ngi khac
khng bay to c ban yu
ho, ch n gian la ban phu
thuc ho.
Hay co thm nhiu ban
trai, ban gai nu ban thch,
nhng ng b am anh hay
phu thuc vao ho, bi v
nhng mi quan h nh vy
39
thng mong manh nh mt th d v (mc du

cung co nhng ngoai l).
t trong tm vao hoc tp
tui mi ln, vic t trong tm vao hoc tp
rt ph bin. Lisa a hi hn v t trong tm vao
hoc tp trong mt thi gian dai:
Ti co nhiu tham vong va mun tr thanh bac s giai
phu thn kinh. T khi con hoc lp 7 ti a sing nng nh
mt sinh vin ai hoc: thc dy vao 6 gi sang va i ngu
vao luc 2 gi sang ch hoc! B me cung c lam ti th
gian, nhng ti ky vong chnh ban thn mnh. Gi y,
ti nhn ra ti co th at c iu o ma khng cn phai
c gng ti mc nh vy, va le ra ti a co nhng phut giy
vui ve hn, va khng b anh ri ca tui tre cua mnh.
Vic hoc hanh rt cn thit cho tng lai cua
chung ta va phai la u tin hang u. Nhng chung
ta nn cn thn, ng cho nhng danh hiu nay
kia chi phi toan b cuc sng cua chung ta. Nhng
thiu nin ly trng hoc lam trung tm thng b
am anh bi vic at th hang cao n ni ho qun
rng muc ch thc s cua vic hoc la s hiu bit.
Nh hang ngan ngi a lam c, ban co th hoc
rt xut sc nhng vn duy tr c s cn bng khoe
khon trong i sng.
Hay nh rng gia tr cua chung ta khng phai
c tnh bng tng s im trung bnh cua chung ta!
40
Tao thoi quen
t trong tm vao b me
B me co th la ngun thng yu va nh
hng tt cua ban. Ban nn knh trong va tin yu b
me, nhng vic t trong tm vao b me va sng ch
lam vui long cac bc phu mu hn la sng v
mnh cha chc a hay lm u. Hay xem nhng g
a xay ra vi mt ban gai tn Laura Louisiana:
Ti hoc hanh rt sing nng ca hoc ky va kt qua cui
cung tht my man: 6 im 10 va 1 im 8. Th nhng khi
ti em s lin lac v nha th b me ti lai tht vong: tai
sao khng la 7 im 10. Ti mun oa khoc ngay lp tc,
b me mun g ti? Sau o, khi ti ln ln, mi quyt
nh cua ti u co s hin din cua cu hoi: b me mun
ti lam g? Ho co hanh din v ti khng? B me co
thng ti khng? iu o am
anh ti n ni ti mt ca t chu.
Cha, con
phai tp
Ti cam thy mnh bt tai v
sng c
lp i thi
dung. t nhin ti kham pha ra,
b me cung khng tan thanh nh
vy, nu ti c tip tuc th ti se
anh mt chnh mnh. V vy, ti
bt u sng cuc sng ring cua
mnh theo nhng nguyn tc cua
ban thn. Cui cung ti a co s
t tin, lam cho nhng ngi xung
quanh nhn ti bng cp mt
khac i, theo ung con ngi tht
41
cua ti. B me ti to ra yu quy ti hn. Ti vn quan tm

n suy ngh va y mun cua b me va vn b anh hng
bi nhng y kin cua cac cu, nhng ti a t chu trach
nhim v i mnh, va ti lun c gng lam ban thn vui
long trc khi lam va long ngi khac.
Nhng trong tm khac
Danh sach nhng trong tm co th keo dai mai.
Th thao va nhng s thch khac la mt trong tm
ln. Nhng ta thng thy nhng ngi ch chu tm
vao th thao va c tao nn tnh cach sao cho thanh
mt vn ng vin ln se ch nhn c ni au khi
kt thuc ngh vn ng vin! Va nhng anh chang
ti nghip nay lai phai lam lai t u. Kt cuc tng
t cung thng din ra vi cac am m khac nh
khiu vu, sn khu, m nhac...
Vy con t trong tm vao thn tng th sao?
Nu ban xy i mnh thng qua hnh anh mt
ngi nao o ma ban xem la ngi hung cua mnh
nh mt ngi sao m nhac hay in anh, th iu g
se xay ra khi ho cht, hay khi ho kt thuc s nghip
mt cach t hai? Khi o ban se th nao?
i khi chung ta t trong tm vao ke thu va tao
nn mt cuc sng ch co thu ghet va tra thu. iu nay
thng xay ra vi nhng ban tre co hoan canh bt
hanh. y tht la mt trong tm sai lm.
42
Tao thoi quen
Ly cng vic lam trong tm la mt cn bnh

thng xay ra nhng ngi ln tui, nhng cung
co th n vi tui thanh thiu nin. Chng nghin
lam vic thng b dn dt bi mt nhu cu bc xuc
co thm moi th nh tin bac, xe c, a v, s tha
nhn cua xa hi... Nhng th nay co th ap ng cho
ngi ta trong mt thi gian, nhng khng bao gi
a n hanh phuc hoan toan.
Mt trong tm kha ph bin na la chu tm vao
chnh ban thn mnh. iu nay gy cho ban cam giac qua
lo lng v hoan canh ban thn ma khng quan tm n
nhng g ang xay ra xung quanh ban.
Nh ban thy, tt ca cac quan nim nu trn
khng mang n mt s n nh bn vng ma
chung ta cn. Khng phai ti mun noi rng ban
khng nn c gng ht sc tr nn tht gioi trong
mt lnh vc nh khiu vu hay hung bin, cung nh
tao nhng quan h tht su sc vi b me va ban be
- nhng vic nay nn lam lm ch. Nhng co mt
ranh gii gia vic say m vi vic t ca cuc i
mnh vao o. o chnh la ln ranh chung ta khng
nn vt qua.
t trong tm vao nguyn tc sng: Vn
ung n
Vy co mt trong tm nao tht s la ch da
khng? Co! o chnh la nguyn tc sng ung n.
43
Tt ca chung ta u bit tac dung cua trong lc: hay

tha mt trai banh t trn cao, no se t ri xung. o
la mt nguyn ly t nhin hay con goi la mt
nguyn tc. Co nhiu nguyn tc chi phi th gii t
nhin, chi phi th gii loai ngi. Nhng nguyn
tc nay khng tuy thuc vao bt ky ai, chung c
ap dung cng bng vi tt ca moi ngi. S chn
tht la mt nguyn tc; ao c, tnh yu la mt
nguyn tc; giup ngi khac la mt nguyn tc;
tinh thn trach nhim, s iu , trung thanh... la
nhng nguyn tc ao c trong cuc sng. Cung
nh mt la ban lun ch ung hng bc, trai tim
ban se nhn ra u la nguyn tc ung.
trng
hoc
b me
ban trai/
ban gai
ban thn
cng vic
NGUYN TC SNG
vt cht
s thch/
th thao
thn tng
ke thu
ban be
44
Tao thoi quen
Nguyn tc sng ung n khng bao gi lam ban

tht bai
Cn phai tuyt i gi vng nim tin sng theo
nguyn tc sng ma ban a chon, nht la khi ban
chng kin y ry nhng ngi tin thn trong cuc
sng bng gia di, la ao, c hi, ch ky. Tuy nhin
iu ma ban khng thy c, o la nhng nguyn tc
ao c b pha v cui cung lun lam hai ho.
Ly nguyn tc chn tht lam v du: nu ban la
mt ke noi di, ban co th sng vui ve mt luc, thm
ch mt vai nm nhng khng th nao thanh cng v
lu dai.
Khng nh nhng trong tm ma chung ta a
xem xet qua trn, nguyn tc sng ung n khng
bao gi lam ban tht bai. Nguyn tc sng khng noi
xu sau lng ban, no khng ln ln va ri xa ban, no
khng co ni au khi b tht nghip. No cung khng
phu thuc vao mau da, gii tnh, sc khoe hay ngoai
hnh. Ly nguyn tc lam trung tm cuc sng la nn
tang bn vng, n nh, chc chn nht ma ban co
th da vao, va tt ca chung ta u cn co no.
Nu ban sng vi nguyn tc sn long giup ,
tn trong ngi khac, sng tnh cam th ban se d
dang co nhiu ban be va ban se tr thanh mt ngi
ban tt. t ra nhng nguyn tc sng ung n cung
la mt cach tr thanh mt ngi co t cach tt.
45
Hay quyt nh ngay t by gi nhng nguyn

tc nao xng ang ban t trong tm cuc sng
vao o. bt ky tnh hung nao ban cung nn t
hoi: Nguyn tc nao nn ap dung y?
Nu ban cam thy mt moi, hay gp tht bai
trong i: Hay th nguyn tc cn bng.
Nu ban thy khng ai tin mnh th nguyn tc
chn tht la iu ban cn.
Nh cu chuyn di y, gi li ha la nguyn
tc t ra:
Mt trn ng t a xay ra tai mt trng hoc My.
Khung canh hoang tan cua ngi trng sau khi ng t
lam nhng cha me hoc sinh bt khoc v tuyt vong. Trong
khi i cu h c gng cu mt vai em be t nhng lp
hoc t b nat, mt ngi an ng c xng vao nhng
ni nguy him v nhng bc tng co th sp xung bt
c luc nao va lun ming hoi moi ngi: "Co thy Paul,
con trai cua ti, u khng?". Moi ngi u ngh rng
ng phat cung v mt con va lam can tr cng vic cua
nhng ngi cu h, ho khuyn ng nn tranh ra xa
nhng ng noi: "Ti lun noi vi Paul rng du th nao i
na b cung se khng bao gi bo ri con". Khi i cu h
bt u dng tay va inh ninh rng ho a keo ht c
nhng ngi sng sot ra khoi ng gach vun th ngi
an ng no vn kin nhn tm kim. Bng nhin, ng
nghe thy mt ting goi xa xm t di long t: "B i,
chung con y ne". ng in cung ao bi, moi ngi
46
Tao thoi quen
xung quanh xum vao giup ng. Nh mt phep la, di

ng gach nat la mt khoang trng, trong o khoang
hn mt chuc a tre ngc mt ln hy vong. Ngi cha
ln lt keo tng a tre ln va Paul, con ng la ngi
ln sau cung. Khi a trong vong tay cha, cu be noi
trong nc mt: "Con bit b khng bao gi bo con ma.
Cac ban khng tin con va s lm nn con ch b n va
cac ban ra trc v b se khng bao gi bo con u!".
Trong nhng phn tip theo, ban se thy rng
mi thoi quen trong o u da trn c s cua mt
hay hai nguyn tc sng. Va nh o ma nhng thoi
quen nay rt co hiu lc.
Tng bc mt...
cui mi phn, ti se bay cho cac ban tng
bc nho lam th ngay lp tc nhng g a oc.
No rt n gian nhng hiu qua ban at c
nhng muc tiu ln.
47
Nhng bc nho
1
Mi khi nhn vao gng, hay a ra

mt li nhn xet tt ep v ban thn.
Bay to s anh gia cua mnh v quan
im cua ngi khac ngay hm nay. Hay noi
ai loai nh: ", o la mt y kin c ao".
Hay ngh v nhng mc cam gy can tr cho
ban thn, hay lam nhng g phan bac lai
quan im o.
Ngh v mt ngi thn ma gn y ban thy
c x la lung. Hay tm hiu xem iu g khin
ho tr nn nh vy.
Khi ranh ri th ban hay ngh v iu
g nht? iu g xm chim tm t,
thi gian cua ban?
Lut l vang chi phi tt ca! Bt u t ngay
hm nay hay c x vi moi ngi theo cach ma
ban mun ho i x vi mnh. ng ni nong,
ng than phin hay ch trch ai, tr phi ban
mun b i x nh vy.
48
Tao thoi quen
Tm mt ni vng lng, ban co th yn tnh

mt mnh. Suy ngh v nhng iu quan trong
nht i vi ban.
Lng nghe chm chu nhng li ca
cua ban nhac ban thng nghe nht.
anh gia xem no co hoa hp vi cac
nguyn tc ma ban tin tng khng?
Khi lam vic g o hay ngh v nguyn tc lam
vic sing nng, c thm chut na, thm chut
na va ban se thy kt qua cui cung con hn
ca mong i.
10 Nu ban gp tnh hung gay go va khng bit
nn lam g, hay t hoi: "Nn theo nguyn tc

nao y? (nh chn tht, tnh cam, trung
thanh, sing nng, kin nhn...)" va i theo
nguyn tc o, ng ngoai u lai.
IU HP DN K TIP
K tip, chung ta se noi v vic lam giau

theo mt cach ma ban khng th nao tng tng ra.
Tip tuc i thi!
49
PHN II
CHIN THNG
BAN THN
Tai khoan ca nhn

Khi u vi chnh ban thn mnh
Thoi quen 1: Co thai sng tch cc
Ban thn ti la ngon ngun sc manh
Thoi quen 2: Bit nh hng tng lai
Chnh ban la ngi quyt nh cho tng lai cua mnh
Thoi quen 3: Vic hm nay khng ngay mai
Hay lam vic quan trong trc
50
Chin thng ban thn
Tai khoan ca nhn

KHI S VI CHNH BAN THN MNH
Ti khi u vi con ngi trong gng
Va hoi hn liu co thay i c khng.
Bi khng co thng ip nao d hiu hn:
"Nu ban mun thay i th gii
Th hay nhn lai mnh, va ri hng thay i."
(Trch "Ngi trong gng"
cua SIEDAH GARRETT & GLEN BALLARD)
rc khi chin thng nhng kho khn trong

cuc sng th ban phai chin thng c chnh ban
thn mnh.
Moi thay i bt u t chnh ban. ng bao gi
qun iu nay.
T TRONG RA NGOAI
Chung ta bit bo trc khi bit i, hoc mn s
hoc trc mn ai s. Chung ta phai sa i ban
thn trc khi sa i ngi khac. Nu ban mun
thay i i mnh th im khi u la chnh ban
thn ban ch khng phai cha me hay ban be, thy
51
c. Moi s thay i u bt u t ban: t trong ra

ngoai ch khng phai t ngoai vao trong.
Ti con nh nhng li cua mt v linh muc:
Khi con tre, vi s t do va tr tng tng khng gii
han, ti thng m mnh thay i ca th gii.
Khi trng thanh va hiu bit hn, ti bit rng th
gii khng th thay i c.
Va ti quyt nh rut ngn c m: thay i qu
hng mnh.
Nhng o cung la iu khng tng.
Bc vao tui trung nin, trong c gng cui cung, ti
mun thay i gia nh mnh - iu gn gui nht - nhng
vn khng h co s bin i nao xay ra.
Gi y, cn k cai cht, ln u tin ti nhn ra:
Nu ti t thay i mnh trc, ri mi tac ng n gia
nh; vi s giup cua gia nh, qu hng ti se tt ep
hn, va ri bit u ti co th thay i c ca th gii.
o chnh la iu ma cun sach nay mun noi.
Hay thay i t ni tm, bt u vi chnh ban
thn ban.
Trc khi mun bc vao Thoi quen 1, hay xem
th bng cach nao ban co th at c s t tin va
chin thng c ban thn.
52
Chin thng ban thn
TAI KHOAN CA NHN

Nhng
g ban lam c cho chnh ban thn

ban cung ging nh vic lp ra mt tai khoan ca
nhn. Cung nh vic gi tin vao va rut tin ra
ngn hang, ban cung co th gi vao va rut ra t tai
khoan ca nhn nhng g ban ngh, nhng g ban
noi, nhng g ban lam. V du nh khi ti vt qua
c chnh ban thn ti, ti cam
thy mnh t chu: vy la ti a co
mt khoan gi vao trong tai
khoan ca nhn cua ti. Nu ti
tht ha vi chnh mnh va cam
thy tht vong: tai khoan cua ti
a b rut ra mt khoan.
Vy, tai khoan ca nhn cua ban
th nao? Co kha khng? Hay la sp
"pha san" ti ni ri? Nhng du
hiu sau y se cho ban bit iu o.
Nhng du hiu cua mt tai khoan "ngheo":
Ban d dang b ban be tac ng.
Ban thng anh vt vi nhng cam giac tht
vong va t ti.
Ban quan tm qua mc ti nhng g ngi
khac ngh v ban.
Ban to ra ngao man che giu s bt an cua mnh.
53
Ban t huy hoai ban thn bng ma tuy, phim

khiu dm, s pha phach hay tham gia cac
bng nhom xu.
Ban d ghen tc, nht la khi ai o thn cn vi
ban co c thanh cng.
Nhng du hiu cua mt tai khoan "giau":
Ban t chu trach nhim v mnh va chng lai
cac ap lc.
Ban khng qua quan tm ti vic c nhiu
ngi bit n.
Ban nhn i lac quan.
Ban sng co muc ch.
Ban hanh phuc vi thanh cng cua ngi khac.
Nu quy tit kim cua ban khng con nhiu th
ng tht vong, ngay t hm nay, ban hay danh
dum tng chut mt, dn dn ban se tr nn "giau
co" cho ma xem.
Ti mach nho ban mt vai cach tit kim nhe, va
d nhin vi mi cach gi vao cung co mt cach rut
ra tng ng:
54
Chin thng ban thn
Gi vao
Rut ra
Gi li ha vi ban thn
Tht ha
Lam nhng vic t t
ch ky
T trong
Mc cam, t ti
Trung thc
Thiu trung thc
Lam mi ban thn
Sng mon
anh thc tai nng

cua mnh
Lang qun tai nng cua

chnh mnh
GI LI HA VI BAN THN
Ban a tng b ai thng xuyn tht ha cha? D
nhin i vi ban, ngi o se chng con t uy tn nao
ca phai khng? iu nay se xay ra vi ban nu ban tht
ha vi chnh ban thn mnh.
Chung ta nn xem trong li ha vi chnh ban
thn mnh nh li ta a ha vi nhng ngi quan
trong trong i ta. Nu ban mt t chu trong cuc
sng, hay bt u ngay vi iu n gian nht ban
co th tac ng - chnh ban thn ban. Hay t ra li
ha vi chnh ban thn ban va thc hin. Bt u
"gi tit kim" nhng khoan nho thi nh ha se
dy sm, ri sau o tng dn nh dy sm hn va
tp th duc mi ngay.
55
LAM NHNG VIC TT

Ti nh mt nha tm ly hoc a noi: Nu ban
cam thy chan nan th tt nht la giup mt ai o.
Tai sao? V khi giup ai o, ban se hng tm hn ra
bn ngoai va nhn c nim vui.
Co ln ti ang ngi
trong mt sn bay ch
chuyn bay cua mnh. Ve
cua ti la ve hang nht.
hang nay ch ngi rng
hn, thc n ngon hn
va cac tip vin rt xinh.
Va ti lai c s gh tt
nht trong khoang may
bay, gh s 1A. Trc luc
may bay ct canh, ti y n mt phu n tre eo
theo nhiu tui hanh ly xach tay va con b mt em be
ang khoc na. Lng tm ti bao: "Nay, lam g i
ch!". Ti t u tranh t tng mt luc ri cui
cung n bn c y, ngh i ch ngi. Ti se ngi
gh hang thng cua c, con c se ngi gh hang
nht cua ti. C y rt ngac nhin, va trc li thuyt
phuc cua ti, c ng y.
Khi may bay bay c vai ting, ti i ln day
gh hang nht. Ven tm man, ti thy ng kia,
trong chic gh rng rai, hai me con ho a ngu
ngon lanh. Quay tr v ch ngi nho be cua mnh,
56
Chin thng ban thn
ti thy trong long vui nh th va trung s c

c. Va chuyn bay o i vi ti tht thu v. Long
ti t nhu, mun co nhiu nim vui th phai sing
nng lam nhng ngha c nh vy.
Vic cho i khng ch la giup ngi khac ma
con lam cho cuc sng cua ban tt hn. Co mt cu
chuyn cua Bruce Barton ma ti rt thch, minh hoa
rt ro cho iu ti va noi:
Palestine co hai bin. Mt bin nc ngot co nhiu
an ca tung tng. Ven b la mt mau xanh ti tn. Cy
ci trai canh nhanh bn trn va m su r vao long bin
hut ly ngun nc trong lanh. Con sng Jordan tao
thanh bin nay vi dong nc lp lanh chay xung t
nhng ngon i. Chim choc tu v. Bin reo ci trong
anh nng. Con ngi n y va xy t m trong nhng
ngi nha ven bin. o la bin Galilee.
Ri sng Jordan chay v hng nam vao mt
bin khac. y khng co nhng an ca, khng co
nhng la canh rung ng, khng co ting chim ca hot
lu lo, khng co ting ci con tre, du khach th lun
tm ng tranh xa. Khng kh nng n phu trum bn
trn mt nc, khng co ngi hay chim choc, mung
thu nao ti ung dong nc o.
iu g tao ra s khac bit? Khng phai v con sng
Jordan bi no u a trut vao ca hai bin cung mt dong
nc ngot ngao. Khng phai do a th, cung khng v
iu kin xung quanh.
57
S khac bit la ch bin Galilee on nhn nhng

khng gi lai cho ring mnh dong nc trong lanh cua
sng Jordan. Mi giot nc chay vao, bin Galilee lai cho
i mt giot khac. S cho va nhn bng nhau. Bin Galilee
cho va sng. Bin kia ch ky hn. No khng chia se bt ky
giot nc nao cho ai ca. Bin kia khng bit cho. No c
goi tn la bin Cht.
Co hai loai ngi trn i, cung nh Palestine
co hai loai bin nh th.
HAY I X TT VI BAN THN
Chung ta khng th ngh rng mnh la ngi
hoan hao vao sang hm sau, va nu ban cha c
hoan hao th hay kin nhn va t cho ban thn mnh
thi gian phat trin.
Hay hoc cach ci vao nhng iu ngu xun
mnh lam. Ngoai ra cn bit tha th cho ban thn
khi mnh co li. Nhng con tau i bin thng b
nhng con hao bam vao ay, co th lam muc tau.
Cach d nht la cp bn vao mt cang nc ngot, lu
hao se ri khoi ay tau. Con tau se c giai phong,
thanh than tr v bin.
Con ban, ban co nhng "con hao" li lm, hi
hn va ni au trong qua kh khng? Hay cho ban
thn mt c hi ru bo nhng "con hao" y. Va o
cung la mt cach "gi tin" vao tai khoan ca nhn
cua ban.
58
Chin thng ban thn
HAY TRUNG THC

S trung thc xut hin di nhiu hnh thc.
u tin la trung thc vi ban thn. Ti nhn thy
rng c khi nao mnh gia tao va c tr thanh ai o la
ti tr nn tht vong, vy la b rut mt khoan ra khoi
tai khoan ca nhn ri!
tru
ng
th
c
Ri con s trung thc trong hanh ng cua

chung ta. Ban co chn tht vi nhng ngi xung
quanh khng? Khi xung quanh ban, ban vn thy rt
nhiu ngi sng gia di;
ban vn thy co ngi noi
di cha me, thy c, gian
ln trong thi c..., th vic
gi cho mnh c lun
lun chn tht qua thc la
AN
HON
mt iu can am. Nhng
K
I
TA NH
hay nh rng, mi hanh
CA
ng trung thc se la mt
khoan gi vao tai khoan ca
nhn cua ban va la mt
ngun lc cho ban y.
HAY T LAM MI BAN THN
Ban nn danh thi gian cho ban thn t lam
mi mnh va th gian. Nu khng ban se anh mt
nim vui trong cuc sng.
59
Trong b phim "Khu vn b n" da theo cun

truyn cung tn, c be Mary n sng cung vi
ngi chu giau co sau khi b me mt. Ngi chu co
mt cu con trai m yu, bnh tt, sut ngay ngi
trn xe ln trong phong ring gia toa dinh th rng
ln. ng chu tr nn cau gt va lanh lung, c c t
khi v ng mt, va ng thng xuyn i du lch
giai khuy. Mt hm trong luc ng i vng, Mary
kham pha ra mt khu vn tuyt ep b bo hoang
gn ngi nha. C be thng lui ti o chi
bun, va khu vn tr thanh thin ng b n cua
c be. Mary dn cu em ho n chi cung, ve ep
cua khu vn mang lai sinh kh cho cu be, giup cu
tp i tr lai. Sau khi ng chu tr v, nghe thy ting
ci ua trong khu vn, ng lin gin d n xem
ai dam t nhp va ng thy con mnh, ng khng
cn xe ln, ci ua vui ve. ng xuc ng phat
khoc. Khu vn a mang lai cho gia nh ng nim
hanh phuc.
Chung ta cn mt ni bc l cam xuc, lam
sang khoai tinh thn. Khng bt buc la vn hoa,
nh nui, b bin, ma co th la phong ngu, phong
tm hay mt ni vng ve, yn tnh.
Mt ban la Theodore a k:
Bt c khi nao ti thy cng thng, ti n sn banh:
vi cy gy hockey, mt trai banh, ti anh banh vao
tng cho n khi nao cam thy ly lai c cn bng. Ti
60
Chin thng ban thn
thng anh hn ca ting ng h.

iu nay khng nhng lam ti chi
hay hn ma quan trong nht la no lam
cho quan h gia nh ti tt hn.
Cha, a n
luc phai lam
mi ban
thn ri!
Ngoai vic tm mt ni yn
tnh, co nhiu cach em lai
sang khoai cho ban thn: tp th
thao, khiu vu, thu an... vai
ngi con hay xem phim c in,
chi nhac, ve, hay noi chuyn vi
ban thn. Vit nht ky cung la mt
cach tt lm y.
ANH THC TAI NNG CUA MNH
Tm va phat huy tai nng, s trng, hay nim
vui la mt cach rt hay gi thm mt im vao tai
khoan ca nhn cua ban...
Khng nn ngh tai nng ch bo gon trong nhng
dang nh th thao, khiu vu, hay oat hoc bng...
Tht ra, tai nng th hin nhiu iu khac: ban co
th oc, vit, hay noi; ban co th tao ra mt mon
qua, ban co th lanh tr, d hoa ng, co kha nng t
chc... o la nhng hnh thc t bc l mnh, tao
nn long t tin, nh tm s cua mt ban gai sau:
Ban co th cht v ci nu nghe ti noi rng ti la
mt tai nng tht s v ti yu cy co! Tht ma, trong khi
61
ngi khac ch mun nh bo

th ti lun y n chung: Xem nay, t
ng
! cu tht
ti hai va ep kh, tao nn co20thcaich
lon
kheo leo!
ln nhau!
nhng tm thip d thng,
xinh xn va c ao. Ti co
th giup mt tm hn bun
ba vui ln vi tm thip cua
mnh. Ban be ti thng nh
ti lam thip gium, va nh ti
ch cho ho cach chi hoa kh.
iu nay lam ti cam thy
vui va co long t tin vao kha
nng cua mnh. Ti nghim
ra rng: Nu ch vi cy co n gian ma con tao nn
nhiu iu thu v nh vy th vi nhng s vt khac trn
i cung se co nhiu iu ly thu.
Vy th ban hay khi u vic gi thm vao tai
khoan ban thn ngay ngay hm nay bng vic tao
long t tin qua s tm kim tai nng ni chnh ban
thn ban. Ban se co kt qua ngay lp tc.
62
Chin thng ban thn
Nhng bc nho
Gi li ha vi ban thn
1
2
Dy sm nh d nh trong 3 ngay
lin tuc.
Xac nh mt cng vic kha d thc hin
ngay trong hm nay (nh git , oc xong
mt quyn sach). Quyt nh khi nao thc
hin, hay gi li va lam ung nhng g a ha
vi ban thn.
Lam nhng vic tt
Trong ngay hm nay, hay lam nhng

vic tt nh cam n me ban khi me lam
vic g cho ban, rac cho gia nh, don
phong giup ngi thn...
Tm mt vic g lam tao s thay i:
tnh nguyn lam cng tac xa hi, hay oc sach
cho ngi mu nghe...
anh thc tai nng cua ban thn
Lit k nhng tai nng ma ban mun mnh

phat huy trong nm nay, vit ra tng bc
thc hin.
Tai nng tim n: ................................................
.................................................................................
63
Vic cn lam phat trin tai nng nay:

.................................................................................
Lit k nhng tai nng ma ban ngng m

ngi khac.
i x tt vi ban thn
Ngh v mt mt ban thy thua kem trong cuc

sng, ri th su va t nhu: "Cung cha n
ni nao!".
C gng trong sut ngay khng co nhng li c
thoai tiu cc. Mi khi bt gp mnh ang suy
ngh dao ng, thay ngay vao o bng ba y ngh
tch cc v ban thn.
Hay t lam mi mnh
10
Tm mt hoat ng vui ve, hao hng va

lam ngay trong ngay: nh bt nhac ln
va nhay...
Nu ban cam thy bun nan? Hay dy va
i dao nhanh mt vong quanh xom.
Hay trung thc
11
Nu me ban co hoi ban ang lam vic g:

Hay k lai toan b nhng g ban ang lam,
ng quanh co dn n hiu lm.
12 Trong mt ngay, c ng phong ai hay t

im cho ban thn ma hay nhn mt cach thng
thn vao nhng g mnh a lam c va cha c.
64
THOI QUEN 1
Co thai sng
tch cc
BAN THN TI LA NGON NGUN SC MANH

65
Lam ngi ln i khi la mt vic y kho khn.

Tai sao? V b ti lun bt ti t chu trach nhim v
moi vic trong i ti.
Ngay khi ti noi nhng cu nh: "B i! Ban gai
con sp lam con in ln ri!" th chng cn suy
ngh, b bao: "Hay vt qua, Sean, chng ai co th
lam con in ngoai tr con yn cho ho lam vy.
o la s la chon cua con. Con t chon b in
ma". Hay nu ti noi "Thy day mn sinh vt cua
con tht chan. Con chng th hoc c na", b se
noi: "Tai sao con khng xin gp thy va a ra y kin
gop y? Tm thy day tai nha nu cn. Nu con hoc
kem mn sinh vt th o la li cua con, Sean, ch
khng phai li cua thy".
B lun noi khch ti, ti khng li cho ai
v nhng g ti lam. Ban thy o, y b la ban phai t
chu trach nhim v i mnh - o la mt liu thuc
cho tui mi ln. Nhng n ng sau ti bit: B
mun ti hiu co hai loai ngi trn i - ngi tch
cc, chu ng va ngi tiu cc, thu ng - mt loai
chu trach nhim v i mnh va mt loai ch bit
li, mt loai tao ra hoan canh va mt loai b t vao
hoan canh.
Thoi quen 1, Co thai sng tch cc, la cha khoa
thc hin nhng thoi quen khac va o la ly do
thoi quen nay c noi n u tin. Thoi quen 1 noi:
"Ban thn ti la ngon ngun sc manh. Ti la ngi
66
Chin thng ban thn
nh hng cho i mnh. Ti co th thay i hoan

canh. Ti t chu trach nhim v hanh phuc va bt
hanh cua i mnh. Ti la ngi lai con tau s mnh
ch khng la mt hanh khach".
Tch cc va chu ng la bc u tin chin
thng ban thn. Co khi nao ban bit lam toan ai s
trc khi bit cng tr? Khng th nh th c.
iu nay cung tng t vi 7 thoi quen, ban khng
th thc hin nhng thoi quen 2, 3, 4, 5, 6 va 7 trc
thoi quen 1. o la v chng nao ban con cha chu
trach nhim c v cuc i cua mnh, moi th u
vn cha co kha nng bin thanh hin thc.
TCH CC HAY TIU CC...

LA DO BAN CHON
Mi ngay ti va ban co ca trm c
hi chon thai tch cc hay

tiu cc.
TIU CC f
Co bao nhiu ln ban

gp mt ngi bng qua
ng trc xe ban, lam ban
phai thng tht gp? Khi o
ban lam g? Hoang ht? Tc
gin va dng lai gy s? Hay
ban c bnh than tip tuc i?
S la chon la cua ban.
e
TCH CC
67
Nhng ngi tiu cc la chon thai ng x da

trn s bc ng. Cung nh mt chai soda, nu cuc
sng lc ho vai cai, ap lc tng ln va nut chai vng ra.
Ngi tch cc chon cach ng x da trn nhn
thc, ho suy ngh trc khi hanh ng. Ho bit mnh
khng th iu khin nhng g xay ra cho mnh,
nhng ho co th quyt nh iu g mnh nn lam.
Khng nh ngi tiu cc y hi ga, ngi tch cc
ging nh nc. Ban c tha h lc cung chng co g
xay ra: khng x bot, khng trao bong bong, khng ap
lc. Ngi tch cc bit t lam chu ban thn mnh.
Cach hay nht hiu nhng suy ngh tch cc la
so sanh hai thai trong nhng hoan canh nht nh.
Trng hp mt:
Ban tnh c nghe mt ngi ban thn noi xu
mnh trc nhiu ngi khac. Ch nm phut trc,
hn con noi nhng li ngon ngot vi ban - ban au
long va thy b phan bi.
Cach ng x tiu cc:
Ku hn ra ngoai va anh hn.
Bun bc v nhng g hn noi.
Khng nh hn la ke la di va khng noi
chuyn vi hn trong hai thang.
Tung nhng tin n xu v hn, du sao hn la
ke a lam nh vy trc ma.
68
Chin thng ban thn
Cach ng x tch cc:

Tha th.
i din va bnh tnh noi cho hn bit cam
giac cua ban.
Bo qua, cho hn mt c hi th hai. V i khi
ta cung co nhng phut yu long, i noi xu
ngi khac nhng khng co dung y xu.
Trng hp hai:
Ban lam vic trong ca hang a mt nm va lam
vic rt tt. Ba thang trc, co mt ngi mi vao
lam. Mi y, anh ta lai c ct nhc vao mt v tr
tt hn - cai gh ma ban ang mong mun.
Cach ng x tiu cc:
Tn ca na gi ku ca vi moi ngi v s bt
cng.
Theo doi va c tm nhng nhc im cua anh ta.
Nghi rng ngi quan ly ang mu toan ui
vic ban.
Tr nn u oai trong cng vic.
Cach ng x tch cc:
Hoi ngi quan ly tai sao ngi mi n lai
nhn c cng vic o.
Tip tuc lam vic sing nng.
Hoc hoi nng cao hiu qua lam vic.
69
Nu xac nh la ban ang lam mt cng vic

khng co tng lai, hay bt u tm mt cng
vic khac.
LNG NGHE NGN NG CUA MNH
Ban co th nhn ra s khac bit gia ngi nng
ng, tch cc va ngi thu ng, tiu cc qua ngn
ng ho s dung. Ngn ng tiu cc la nhng cach
noi nh:
- "Ti la vy o. Ti quen vy ri." iu ho tht
s mun noi la: Ti khng chu trach nhim g v
cung cach hanh ng cua ti. Ti khng th thay i.
Ti sinh ra a la nh vy ri.
- "Nu ng chu cua ti khng phai la mt ga nh
th, moi chuyn a khac xa." iu ho tht s mun
noi la: ng chu ti la nguyn nhn cua moi vn
cua ti ch khng phai ti.
- "Gia ma ti vao hoc mt trng khac, co
nhng ban tt hn, lam ra nhiu tin hn, sng trong
mt cn h khac, co mt ngi yu nh y ... chc ti
hanh phuc lm." iu ho tht s mun noi la: Ti
khng th kim soat c hanh phuc cua chnh ti,
chnh nhng th nay th no lam c iu o. Ti
phai co nhng th o mi co hanh phuc.
Ban hay y xem, nh vy la ngn ng tiu cc
a tc bo sc manh ban thn cua chung ta va trao
70
Chin thng ban thn
no cho ai khac hay iu g

khac. Khi ban thu ng
th ging nh ban a a
b iu khin t xa cua
i mnh cho ai o va
bao: "Nay, hay iu khin
ti khi nao anh thch".
Ngn ng tch cc, trai
lai, t b iu khin t
xa o vao tay ban va ban
c t do chon knh ma
mnh mun.
Bit lam sao me,

cach cua con la
vy ri ma!
TIU CC
Ngn ng tiu cc
Ngn ng tch cc
Ti se th
Ti se lam
Ti quen vy ri
Ti con co th lam tt hn
Ti chng
lam c g ca
Hay xem xet

tt ca nhng kha nng
Ti phai
Ti chon
Ti khng th
Co th co cach nao o
Anh lam ti
xui xeo ca ngay
Ti se khng anh lam ti

xui xeo u
71
NAN NHN CUA VI-RUT

Co mt s ngi mc phai mt loai vi-rut ma
ti goi la "vi-rut nan nhn". Co le ban a nhn thy
no. Nhng ngi nhim loai vi-rut nay tin rng
moi ngi khac u co li va th gii nay n ho
mt iu g o. Ti thch cach noi cua Mark Twain:
"ng lun noi rng th gii nay mc n ban.
Cuc sng khng n ban mt iu g ca. Cuc sng
vn d a nh vy sn ri."
Ti chi bong a trng ai hoc vi mt anh
chang, ngi khng may b nhim phai loai vi-rut nay.
Nhng li than phin cua cu ta lam ti phat chan:
"Le ra t a chi kha hn, nhng my ng hun
luyn vin u c tnh chi ep t."
"T sp on bong c, th ma co thng cha nao
o lai chn ngang."
"Le ra t at thi gian chay nc rut 100 met tt
hn, nhng giay t b rach."
"Vng, chc vy ri," ti lun mun noi vi cu
ta: "Cung nh ti se la tng thng nu ba ti khng
b hoi!". Vi ti, chng co g la nu cu ta khng bao
gi chi tt c. Trong u anh chang, vn lun
lun " ngoai kia": Cu ta chng bao gi nhn ra
rng chnh thai cua mnh mi co vn , va iu
duy nht can tr cu la chnh ban thn cu y.
72
Chin thng ban thn
Ngoai vic xem mnh la nan nhn, nhng ngi

co phan ng tiu cc con:
D b tn thng.
li cho ngi khac.
Ni gin va noi ra nhng iu ma sau o ho
phai hi tic.
Hay than van, rn r.
Thu ng ch cho moi vic n vi mnh.
Ch thay i khi b bt buc.
NNG NG, TCH CC KHNG PHAI
T NHIN MA CO
Ngi nng ng, tch cc la mu ngi:
Trm tnh, khng d b xuc pham.
T chu trach nhim v nhng g mnh lam.
Suy ngh trc khi hanh ng.
Lun tm cach chu ng tao ra hoan canh
ma ho mun.
Ti nh co mt ln ti cung lam vic vi mt cu
tn Randy. Ti khng bit tai sao, nhng Randy
khng thch ti va hn mun ti bit iu o. Hn
noi nhng iu th b va y xuc pham v ti. Hn
thng noi xu sau lng ti va tm cach li keo ngi
khac v pha hn. Mt ln sau khi ngh he vao, ti
nghe mt ngi ban noi: "Sean nay, nu cu bit
73
nhng g Randy noi v cu th chc la cu se phai t

xem lai mnh y". Nhiu khi ti mun li Randy ra
va nn cho hn mt trn, nhng ti rang gi bnh
tnh va c l i. Ti xem o la mt thach ma
mnh phai vt qua, rng cach ap tra tt nht la
phai x s tt vi cu ta. Ti co nim tin rng moi s
cui cung se tt ep nu ti lam theo cach o.
Vai thang sau, moi vic bt u thay i. Randy
nhn ra rng ti c l i va khng tham gia vao tro
chi cua cu ta. Cu ta tm n ti va noi: "T a c
xuc pham cu, nhng cu khng v th ma gin t".
Sau khoang mt nm lam vic, chung ti tr thanh
ban va tn trong ln nhau. Nu ti khng c x nh
vy th co le chung ti a khng th tr thanh ban
nh by gi.
V iu nay th co le ban se mun noi "Chng
phai d co th c x nh vy c u Sean i".
Ti se khng phan i ban u. ung la chiu theo
cam xuc tiu cc th rt d, cung nh ngi ta d mt
t chu hn la t chu. Co thai tch cc th kho hn.
Nhng hay nh ban khng cn phai to ra hoan hao.
Thc s chng co ai hoan toan tiu cc hay tch cc
ma co le nm u o gia hai trang thai nay. Do
o ban phai tao thoi quen t t. u tin la ban tp
c x tch cc 20 trn 100 trng hp mi ngay, ri
sau o tng ln, khoang 30 ln; ri 40 ln. Thay i
tuy mi ngay ch mt chut, nhng ri ban se thy kt
qua rt ln lao.
74
Chin thng ban thn
CHUNG TA CH CO TH KIM SOAT C

DUY NHT MT IU: THAI SNG
Chung ta khng th quyt nh c mau da cua
mnh, ni chung ta c sinh ra hay b me cua ta la
ai. Nhng co mt iu chung ta co th quyt nh,
chnh la thai cua chung ta i vi nhng g xay ra
cho mnh.

OAI TM
I
G
N
Trach nhim
La chon
KH
IN
Von
g
Hay tng tng ra hai vong tron. Vong trong

la Vong t chu bao gm ban thn, s la chon, thai
, trach nhim vi nhng g xay ra la nhng g ta co
th iu khin c. Vong ngoai la Vong ngoai tm
iu khin. No bao gm hang ngan iu ma chung ta
chng th quyt nh.
qu
a k
da
a u
m
ph
oc
h
Ban thn
Thai
h
i
sin
h
Vong
IU KHIN C
g
h
ron ng
b i tit
t
sai lm
m
l
e
au
s
li
bnh phm
75
Vy iu g se xay ra nu chung ta mt thi gian

lo ngai v nhng g chung ta khng th iu
khin, nh mt li chm choc, mt li lm trong
qua kh hay mt s thay i thi tit? Ban ngh xem,
chung ta se cang mt t chu, nh th chung ta la mt
nan nhn vy. V du nh ch cua ban lun chm
choc ban va ban th c than phin v iu nay ma
chng lam g cai thin tnh hnh. Lu dn ban se
tr nn b l thuc vao nhng nhn xet cua ch y va
anh mt sc manh cua ban thn.
CHUYN BAI THANH THNG
Cuc sng thng co nhng th thach va khi o
ban phai bit t chu v thai cua mnh. Mi khi
chung ta gp phai mt "bc lui" th phai tn dung
iu o nh mt c hi chin thng, nh cu
chuyn sau y trn tap ch Parade:
"Vn khng phai la iu g se xay ra trong cuc
sng ma la ban se lam g i vi vn y - o la suy ngh
cua W.Mitchell, mt nha triu phu t tay trng ma nn,
nha din thuyt, cu th trng, tay chi lt van. Tt ca
nhng danh hiu nay ng co c sau khi gp tai nan.
Nu ban nhn thy Mitchell th ban se kho ma tin
c. Mt ng y nhng vt seo nhiu mau, nhng ngon
tay th b cut hoc t nham nh ht, i chn th khng
khiu nh khng nng ni c th. ng nh lai "Tra hm
76
Chin thng ban thn
o, ti i lam bng xe mt va a b mt chic xe tai nng

m vao ang luc ti chay vi tc kha cao. Ti nga
xung va b chic mt e ln ngi. Xng trao ra, sc
nong cua ng c lam cho ngon la bung ln va ti b
chay hn 65% c th cua mnh". May mn thay, mt
ngi can am gn o a cu Mitchell.
ng bt tnh trong hai tun va ri dn tnh lai.
Mitchell a tr thanh ngi tan tt.
Trong 4 thang, ng trai qua 13 ln truyn mau, 16
ln phu thut ghep da va nhiu ln iu tr. Sau o 4
nm, khi a dn quen vi tnh trang tan tt, Mitchell
lai b mt vu tai nan may bay. "Khi ti k la mnh b
hai ln tai nan nh th th nhiu ngi kho long tin
c", Mitchell noi.
Sau tai nan may bay Mitchell gp mt thanh nin 19
tui phong tp th duc cua bnh vin. Cu thanh nin
nay cung gp mt tai nan trong mt ln leo nui va anh
ta cho rng th la i mnh a ht. Mitchell a noi vi
anh ta: "Cu bit khng, trc khi tai nan xay ra co
10.000 vic ti co th lam c. Va by gi la 9.000. Ti
cung co th bo ca i con lai tic thng cho 1.000 iu
a mt nhng nu ti c thc hin cho c 9.000 iu
con lai th hn."
Du phn ln nhng mt mat cua chung ta khng
nghim trong nh Mitchell nhng chung ta cung
chia se c nhiu iu t cu chuyn cua ng. Ban
co th cung co luc b ngi yu phu bac, b tht bai
77
trong mt cuc thi, b mt tn cn anh hay b

mc mt bnh nng. Nhng ti hy vong ban se to ra
tch cc va manh me trong nhng trng hp nh
th; nh Elaine Maxwell noi:
"Du ti thanh cng hay tht bai, khng co ai khac
lam iu o, ngoai tr chnh ti. Ti la sc manh".
Mi ln vp
nga la mt
dp trng
thanh!
THOAT KHOI S LAM DUNG

Mt trong nhng tht bai kho i pho nht la vic
b lam dung. Ti khng bao gi qun bui sang gp
nhng em gai nho b lam dung tnh duc, nhng nan
nhn cua cac vu cng dm khi ho hen hoc cac vu
lam dung tnh cam hay thn th khac.
78
Chin thng ban thn
Heather k cho ti nghe cu chuyn sau:

Em b lam dung tnh duc nm 14 tui. Vic xay ra tai
mt hi ch. Mt thng ban cung trng n gp em va
noi, "Mnh rt mun chuyn tro vi ban, i vi mnh vai
phut nhe." Em khng ng vc g ca v hn la ban em va
lun i x tt vi em. Hn dn em i kha xa, ti mt
ng hm cua trong hoc. Va o, hn dung sc manh
cng bc em.
Hn doa em la se chng ai tin nu em k ra, va b
me em se xu h v em nu bit chuyn. Em s hai va a
gi im lng sut hai nm.
Cui cung, em tham d mt cuc tham vn h tr ma
trong o nhng ai b lam dung k lai chuyn cua mnh.
Co mt c gai ng ln k lai mt cu chuyn ging
chuyn cua em. Khi c y noi tn cua ga lam dung, em
bt khoc v hn cung chnh la tn a cng hip em. Tt
ca co sau ngi la nan nhn cua hn.
May mn la hin nay Heather ang hi phuc va a
tm c sc manh ln lao khi tham gia vao mt
nhom ban tre ang c giup cho cac nan nhn b lam
dung khac. Bng cach ng ln, c a ngn nga vic
co thm nhiu ngi b tn thng bi tn ban xu o.
Hoan canh cua Bridgett lai cang kho khn hn:
Khi ln 5 tui, em a b mt ngi trong nha lam
dung tnh duc. V khng dam cho ai bit, em ch c chn
giu s tn thng va chu ng s au kh o mt mnh.
79
Hin nay, khi a dam i u vi no, em nhn lai i

mnh va thy chuyn o anh hng ln moi vic. Nhiu
ngi cung b ging em hay na na vy. Va a s u che
giu. V sao? V mt s lo s cho cuc sng cua ho. S
khac mun t bao v cho ho hay ai o khac trong nha.
Nhng du la ly do g, che giu khng phai la giai phap.
No ch lam cho vt ct trong tm hn khng th nao lanh
ln c. i u vi no la cach duy nht han gn lai
vt thng rm mau.
Nu ban b lam dung, o khng phai la li cua ban.
Va s tht cn c noi ra. S lam dung din ra trong
b mt. Bng cach k cho ngi khac, ngay lp tc ban
a san se c mt na ni au. Hay noi vi ngi ban
yu mn, tin tng, tham d vao cac bui tham vn h
tr, hay tm n mt chuyn gia tm ly. Nu ngi u
tin ban chia se khng tip nhn, ng tht vong,
hay tip tuc cho ti khi ban tm c ung ngi. Chia
se b mt cua ban la bc u tin trong qua trnh cha
lanh va tha th. Hay co phan ng tch cc. Nm ly
c hi u tin lam iu o. Ban khng nn sng
vi ganh nng o thm mt ngay nao na.
HAY TR THANH MT TAC NHN
CUA S I MI
Mt ln ti a phong vn mt s ban tre: "Ai la
thn tng cua ban? Mt c gai noi o la me. Ngi
khac noi o la anh trai. Mi ngi mt y, u loai
80
Chin thng ban thn
ngi. Co mt ngi im lng. Ti hoi cu y ngng

m ai, cu noi nho: "Ti khng co ai noi theo ca."
Tt ca nhng g cu ta mun la khng tr nn ging
nh nhng ngi ma le ra phai la thn tng cua
cu. Tht khng may, y lai la trng hp cua
nhiu ban tre. Ho sng trong mt gia nh khng
m m, va khng co ai la tm gng noi theo.
Nhng ngi nay co th a b anh hng khng tt
cua th h i trc hay cua nhng ngi sng bn
canh ho.
Nhng bi v ban la ngi tch cc, ban co th
ngn chn nhng thoi quen xu va xy dng nhng
thoi quen tt, chnh ban phai tr thanh mt ngi
tt hay mt nha cai cach lam gng cho th h
sau, nh lam gng cho con ban sau nay chng han.
Mt c gai tn Hilda a k cho ti nghe lam th
nao ma c y tr thanh "nha cai cach" trong gia nh
mnh. Hoc vn khng c xem trong trong gia nh
c va iu o dn n nhng hu qua xu, nh
Hilda noi: "Me ti lam trong mt cng ty may vi mc
lng rt thp va b ti cung nhn mt mc lng ti
thiu. Ti thng nghe ho cai nhau v vn lng bng
thp. B me ti ch mi hoc n lp 6."
Khi con be, Hilda nh b khng th giup c lam
bai tp nha v ng khng bit oc. C phai t hoc.
Khi vao trung hoc, Hilda va gia nh chuyn t
California n Mexico. Hilda nhn thy tm quan
81
trong cua vic hoc nn c xin b me tr v My tip

tuc hoc va nh nha ngi d.
"Tht la kho khn sng trong mt cn nha cht
chi nh vy vi nhng ngi ho hang. Va th la ti phai
mn ring mt ging ngu, va i lam tra tin nha,
va phai tip tuc vic hoc, nhng o la iu ang lam.
Mc du ti a lp gia nh va co mt a con nhng
ti vn tip tuc vic hoc. Ti mun chng minh cho b ti
rng ng a sai lm khi cho rng khng ai trong nha co
th tr thanh mt giao s".
Hilda tip tuc hoc va a ly c bng ai hoc v
tai chnh. C mun truyn thu nhng gia tr hoc vn
cho nhng a con: "By gi mi khi ranh ri ti day
cho bon tre ting Anh va ting Thuy in. Ti c
danh tin cho vic hoc cua chung. Mt ngay kia chung
se cn ti giup lam bai tp v nha va ti se giup chung".
Cu chuyn cua cu be Shane, mi sau tui,

cung la mt cu chuyn in hnh v quyt tm tr
thanh tac nhn thay i cua gia nh.
82
Chin thng ban thn
Gia nh Shane sng trong mt khu ph ngheo, cha

me cu thng anh chi nhau. Cha cua Shane lam tai
x xe tai va t v nha. Me va ngi em mi hai tui cua
cu hut thuc la. Ngi anh cu lai lp hai nm va
cui cung b ui hoc.
Nhng ung vao luc cu ngh rng mnh a mt
ht hy vong, cu c tham gia vao mt lp phat
trin tnh cach (day v 7 Thoi quen) trng, va bt
u nhn ra nhng iu cu co th lam kim soat
cuc i mnh va kin tao mt tng lai tt ep.
May mt iu la ng ni cua Shane sng tng trn
cn h cua gia nh cu, th la Shane xin ng chuyn
ln o . Cu a co mt ni n tru va cach ly vi
nhng iu ma cu khng mun d phn cn h
bn di. Shane noi: "Moi chuyn tr nn tt ep. Ti
t i x vi ban thn tt hn va t trong hn. Du trong
gia nh ti khng co ai vao ai hoc, ti c tuyn vao
ba trng ai hoc khac nhau. Moi vic ti lam luc nay la
v tng lai. Tng lai cua ti phai khac. Ti khng mun
ngi hut thuc vi me va a em 12 tui."
Ban thn ban lun co mt sc manh tim n giup
ban vt ln nhng bin c "up" xung u. Ban co th
khng co c hi chuyn n sng vi ng ni thoat
khoi chung nh Shane, nhng ban co th chuyn ln
"tng trn" trong tr tng tng. Nu bit s dung, sc
manh o se giup ban tr thanh mt tac nhn cua s i
mi, tao ra mt cuc sng mi cho chnh ban thn ban
cung nh cho nhng ngi xung quanh.
83
QUYT TM LAM C
Khng co g
can bc c
ngi tch cc!
Tch cc bao ham

hai ni dung. Mt la
ban phai t chu
trach nhim v i
mnh. Hai la ban
phai co tm ly co th
lam c, nh bang
so sanh di y:
Ngi co th lam
Ngi khng th lam
Chu ng thuc y
cho s vic xay ra
Ch i iu g o xay ra
Suy ngh v cac giai

phap va y tng
Suy ngh v cac kho khn va

tr ngai
T hanh ng
B tac ng
Nu ban ngh ban co th lam c, ban co s

sang tao va long quyt tm th ban se at c muc
ch. Trong thi gian hoc ai hoc, v hoc kem ngoai
ng ti b buc phai theo hoc mt lp ring ma ti
thy v ch. Thay v hoc lp o, ti quyt nh t
hoc. V vy ti lp mt ban lit k nhng quyn sach
cn oc va tm mt ngi thy hng dn. Ti tm
n thy trng khoa va trnh bay vn . ng chp
nhn y kin cua ti va th la ti hoan thanh c
mn ngoai ng cua mnh qua giao trnh t hoc.
84
Chin thng ban thn
at c muc ch cua cuc sng, ban phai

nm c quyn chu ng.
Nhiu ngi tng nh vy la tr nn c oan,
hung hng hay kho chu. Lm, o chnh la hng hai,
quyt tm va thng minh.
Pia, mt ngi ban cua ti a k cu chuyn sau y:
Luc y, ti la mt phong vin tre mt thanh ph ln
cua chu u, lam vic cho mt t bao quc t cua My. Ti
cha co nhiu kinh nghim va lun lo la mnh khng th
ap ng nhng yu cu cua mt ban bin tp toan nhng
tay ky cu va ln tui hn ti. Mt ngay, ban nhac The
Beatles n thanh ph, va tht ngac nhin la ti c c
i vit bai v ho. Khi y, o la mt s kin nong bong
chu u. Cac c gai xp hang dai c thy ho t xa,
ti th sp sa c gp mt ban nhac huyn thoai nay.
Cuc hop bao rt thu v va ti t hao a co mt o,
nhng ti nhn ra rng moi nha bao se co cung mt cu
chuyn nh nhau. Ti cn mt cai g hn th, mt cai g
o nhiu y ngha, co th a ln trang nht. Ti thy
khng th bo qua dp may nay. Nhng phong vin giau
kinh nghim ln lt quay v toa soan vit bai, con cac
thanh vin cua ban nhac The Beatles tr ln phong ho.
Ti lai. "Mnh phai tm ra cach tip cn vi nhng
ngh s nay", ti ngh.
Ti bc ra hanh lang khach san, cm ly in thoai va
goi ti tng trn cung. Ti oan la ho o. ng bu cua ho
nghe may. "Ti la Pia Jensen, phong vin cua hang United
85
Press International. Ti mun c noi chuyn vi ban nhac

The Beatles", ti c gng noi mt cach t tin.
Ti v cung ngac nhin va vui mng khi nghe ng ta
ap: "Xin mi ln y." Ngi run ln va co cam giac nh
va trung s, ti bc vao thang may va ln cn phong
thng hang cua khach san. Ti c a ti mt ni rng
ln bng ca mt tng nha, va tt ca ang ngi y - Ringo,
Paul, John va George. Ti c km lai s hi hp va to ve
nh th mnh la mt phong vin tm c quc t.
Ti trai qua hai gi ci noi, lng nghe va ghi chep,
va o la nhng gi phut tt ep nht trong ngh nghip
cua ti. Ho i x vi ti nh la thng khach.
Bai bao cua ti c ng ngay trang nht cua t bao
hang u quc gia vao sang hm sau. Va cuc phong vn
m rng cua ti vi tng thanh vin cua nhom The Beatles
a xut hin nh mt ban tin c bit trong hu ht cac
t bao trn th gii trong vong vai ngay k tip. Sau o, khi
ban Rolling Stones n thanh ph o, ban oan th xem
ho a c ai? Chnh la ti, mt n phong vin non nt,
thiu kinh nghim. Ti dung lai cach tip cn cu vi ho va
no lai co hiu qua. Chng bao lu ti a nhn ra rng ti
co th thanh cng bng s kin tr va long quyt tm. Vi
cach nay, ti thng co nhng bai vit tt nht, va s
nghip cua ti chuyn sang mt chiu hng mi.
George Bernard Shaw, nha vit kch ngi Anh a
bit v tm ly co th lam c t lu: "Ngi ta thng
tha vao hoan canh sng. Ring ti khng tin vao
86
Chin thng ban thn
hoan canh sng. Nhng ngi co th tin thn trn

th gii la loai ngi lun tm nhng hoan canh ho
mun va nu ho khng tm c th ho se t tao ra
hoan canh o".
Ha y nghe c ba n Denise k la i cu chuy n
cu a mnh:
Hi trc, ti bit la mi co 15 tui ma xin vic mt
th vin la mt iu ky quai, nhng ti tht s m c
cng vic o. Ti tha thit c lam cng vic nay, nhng
khng ai thu ti ca. Ti con nho. Vy la mi ngay ti u
n th vin oc sach, hen ho vi ban be cung tai o, v
khng kh th vin tht tuyt vi. Mc du ti khng
phai la nhn vin tai o, nhng dn dn ti quen vi tt
ca nhn vin th vin. Khi co nhng vic t xut, ti u
tnh nguyn giup ho, va chng my chc, ti thanh ngi
nha vi ho. Cung co khi ho tra cho ti mt t thu lao.
Nhng iu quan trong la, mt ngay kia, khi cn nhn
vin, th ti la ng c vin s 1. Va cui cung, ti a at
c iu mnh m c: tr thanh thu th.
HAY NHN NUT TAM DNG
Nu co ai o xuc pham ban th
sc manh nao se gi cho ban c
bnh tnh khng phan ng lai
theo nhng cach ma sau nay ban
phai hi tic? Vi nhng ngi
mi bt u th hay nhn nut tam
87
DNG
dng. Vng, hay bm nut nay vi cuc sng cung nh

ban bm nut trn b iu khin t xa cua video vy
(nu ti nh khng lm th nut nay nm khoang
gia tran ban!). i khi cuc sng co nhng din
bin qua nhanh n ni chung ta kho co th co
nhng phan ng phu hp. Nu ban bit cach tam
dng, ly lai t chu va suy ngh th ban se co nhng
quyt nh ung n hn.
Khi a tam dng, ban hay m
hp dung cu (ma mi ngi co t
luc mi lot long) ra va s dung 4
dung cu la nhn thc, lng tm, oc
tng tng va y ch giup ban ra
quyt nh.
Nhn thc: co th khach quan xem xet
nhng suy ngh va hanh ng cua mnh.
Lng tm: co th nghe ting noi cua
long mnh va bit u la ung u la sai.
Oc tng tng: co th nhn thy trc
c nhng kha nng sp sa xay ra.
Y ch: co sc manh thc hin s la chon.
Nhng cng cu trn c minh hoa bng cu
chuyn cua Rosa va con cho Woof cua c khi ho i
dao mat:
88
Chin thng ban thn
"Nay nhoc, hay i dao nao!", Rosa noi vi Woof

ang vy ui.
o la khoang thi gian bun vi Rosa. Khng
ch v c va chia tay vi ban trai ma con v nhng
bt ng cua Rosa vi me c.
Khi i doc theo con ng, Rosa t noi vi
mnh: "Ban bit khng? Vic chia tay vi Eric la mt
iu kho khn cho ti. Co le v vy ma ti a v l
va trut ni bc tc vao me mnh".
Ban co thy Rosa ang lam g khng? C y ang
khach quan suy ngh, anh gia lai ban thn mnh.
Tin trnh o goi la nhn thc. o la mt cng
cu cn ban cua loai ngi. Khi o Rosa se nhn
thy c y khng nn chuyn chia tay vi
Eric anh hng n quan h gia c va me
mnh. o cung la bc u tin Rosa
thay i cach ng x vi me.
Trong khi o, Woof trng thy mt con meo va
chay ui theo nh mt phan ng ban nng.
Mc du Woof la mt con cho quy tc nhng no vn
khng co nhn thc v ban thn mnh. Thm ch no khng
bit no la mt con cho. No khng th khach quan suy ngh
va noi "Ban bit khng? V Suzy (c cho cai nha gn bn)
a i xa nn ti phai trut gin vao nhng con meo".
Khi tip tuc i th Rosa bt u bn chn suy ngh
v bui trnh din ca nhac ti nay trng ma c se la
89
mt ca s hat solo. Rosa tng tng ra c ang ng

trc khan gia, ri nhn nhng bo hoa ti thm cua
khan gia tng... va d nhin la co ca nhng anh mt
ngng m cua nhng ga con trai.
Trong tnh hung trn th Rosa ang s
dung mt cng cu khac - oc tng tng.
o la mt mon qua ang trn trong. No cho
phep chung ta thoat khoi mi trng xung
quanh va oan trc nhng kha nng co th
xay ra.
Trong khi o, Woof ang c ao bi bai t
tm mt chu su.
Oc tng tng cua Woof ch nh la mt tang a. No
khng th ngh trc v nhng kha nng co th xay ra.
", ban ang lam g vy, Rosa?", o la ting cua
Heide, ban cua Rosa ang n gn trn mt chic xe
i t hng ngc lai.
"Chao Heide", Rosa tra li sau khi bng tnh,
"Ban lam mnh git mnh y. Mnh cho con Woof
i dao mt chut y ma."
"Nay, mnh a nghe v chuyn cua ban va Eric
ri. Tn y cung chng hay ho g".
Rosa thy bc bi khi nghe Heide noi v Eric, o
khng phai la chuyn cua c ta. Song song o, Rosa
bit Heide la mt hoc sinh mi trng va c ta
90
Chin thng ban thn
ang cn lam quen vi ban mi. Rosa ngh mnh

nn to ra thn thin vi c y mi ung.
"Vng, chuyn y cung lam mnh bun. A, cuc
sng mi cua ban co n khng, Heide?".
Rosa a s dung n lng tm trong
trng hp nay. Lng tm la ting noi bn
trong chung ta va no ch ra cho ta thy iu
ung va iu sai. Mi ngi chung ta u
co lng tm. Va no ln ln hay co lai la tuy
thuc vao vic chung ta co lam theo nhng mach bao cua
no hay khng.
Trong khi o Woof ang ua vi cai hang rao
mi sn trng cua ng Newman.
Woof hoan toan khng co lng tm. No ch la mt
con cho va no se lam nhng g ma ban nng thuc giuc.
Khi Rosa va Woof tr v nha th c nghe ting me
vong ra: "Rosa v o ha con. Me ang tm con nay
gi ma chng thy u".
Rosa ngh rng mnh khng nn hn vi me nn
thay v het ln: "Me hay con c yn", th c noi:
"Con ch i dao vi Woof".
"Woof! Woof! Tr lai y!", Rosa la ln khi Woof
nhao ti ui theo cu be ban bao.
Trong khi Rosa s dung cng cu th t la y ch
kim ch cn bc tc th Woof, du a c bao khng
91
c chay i, vn b ban nng li keo ma

chay ui theo cu be ban bao. Y ch la sc
manh bn trong hanh ng cua chung ta,
chung ta chon cach c x vt qua c
thoi quen va ban nng.
Nh ban a thy, trong cuc sng hang ngay chung
ta co th s dung hay bo xo bn cng cu o. Nhng
ban hay nh rng, cang c s dung nhiu, nhng
cng cu nay cang tr nn manh me va chung ta cang co
nhiu phan ng tch cc. Va ngc lai, nu khng c
dung n, no se khin ta co xu hng phan ng mt
cach tiu cc theo ban
nng, ch khng phai
hanh ng theo s chon
la cua con ngi.
NHNG CNG CU CUA CON NGI
TRONG HANH NG
Dermell Reed a k cho ti nghe cu chuyn cua
ban y v cach giai quyt khung hoang cua i mnh.
Dermell ln ln mt trong nhng khu d dn nht
cua vung ng Oakland, la con th t trong mt gia
nh co bay ngi con. Trong nha ho Reed khng co
ai hoc qua trung hoc, tr Dermell. Gia nh anh sng
vt va. Con ng trc nha anh y nhng bng
nhom du ang va nhng tay ban ma tuy. Dermell
thy tng lai cua mnh tht m mt.
92
Chin thng ban thn
Vao mt m mua ha lng le trc nm th hai

trung hoc, ang trong nha, Dermell cht nghe mt
loat sung n.
"Ting sung la chuyn thng ngay, va ti khng
y n no," Dermell k lai.
t nhin mt trong cac ban cua anh, a b bn
vao chn, lao qua ca va ku ln rng a em nho
cua Dermell, Kevin, a cht do mt vin an lac.
"Ti cam thy au kh va gin d v a mt i mt
a em," Dermell k, "No ch mi mi ba tui. No
b bn ch v mt cuc ung vt vanh."
Phan ng t nhin cua Dermell la mun tm tn
sat nhn tra thu. Canh sat vn ang truy tm thu
pham, nhng Dermell th bit ro hn ta. Vao mt
bui ti thang Tam oi bc, vai tun sau cai cht cua
Kevin, Dermell cm mt khu sung ngn c nong 38
ly i tm Davis Beo, ke a git Kevin, bao thu.
"Tri ti en. Davis va ban hn khng th nhn
thy ti. Hn ngi ci noi, tru ct, con ti ng
cach hn ch hn 20m, np sau mt chic xe hi vi
khu sung a ln an. Ti ng o va ngh mnh ch
cn nhch nhe co sung ha sat ke a git em mnh".
Mt quyt nh quan trong.
Ngay khi o Dermell nhn nut TAM DNG
nhn thc va tng tng. "Ti ngh v i mnh, v
93
canh phai ln trn khi a la mt tn sat nhn, v Kevin

khi con sng a tng khuyn khch ti tr thanh mt
cu thu bong a chuyn nghip, ngh v c m hoc
ln ti ai hoc cua mnh".
Luc o Dermell cung nghe lng tm cua mnh
ln ting "Nu mnh bop co, tng lai cua mnh se
b anh mt; nhng ngi thn cua tn Davis y
cung se au kh. Mnh cung se chng hn g ke a
git Kevin".
Ri s dung y ch, Dermell nen cn gin va tr v
nha. Chn thang sau, Dermell tt nghip trung hoc
hang xut sc. Nm nm sau, Dermell tr thanh mt
cu thu ni ting cua trng ai hoc va co bng c
nhn. Va n luc y, h thng lut phap cung a tra
c mi thu cho Dermell.
Cung nh Dermell, mi ngi trong chung ta
u phai i din vi nhng th thach kho khn va
phai chon mt trong hai cach: hoc vt qua, hoc
guc nga.
Elaine Maxwell a khai quat vn nay mt cach
rt hay nh sau: "Du ti thanh hay bai, se khng co
ai lam c iu nay tr chnh ti. Ti la sc manh.
Ti co th quet sach moi chng ngai pha trc
hoc se lac vao m l. S chon la la cua ti, trach
nhim la cua ti. Du thng hay bai, ch co ti la
ngi nm gi chic cha khoa cua i ti."
94
Chin thng ban thn
Nh cu noi cua Volkswagen: "Trn ng i

co ca hanh khach va co ca ngi lai xe... nhng ngi
lai xe th cn hn".
Vy hay ti hoi ban xem ban la ngi lai con
tau nh mnh cua mnh hay ch la mt hanh khach?
Ban mun biu din hay ch mun ngi nghe? Ban
hanh ng nh chai soda hay nh mt chai nc?
S la chon la ban!
IU HP DN K TIP
Tip theo ti se dt ban vao mt cuc ua ma ban
se khng sao qun c.
o la cuc kham pha ln. Nao, tin ln!
Thi gi la vang bac.
95
Nhng bc nho
Nu ai o choc tc ban th hay tra li

bng nhng c ch thn thin.
Hay lng nghe cach noi chuyn cua
mnh. Hay nhm xem bao nhiu ln
ban dung ngn ng tiu cc nh "Anh
lam ti...", "Ti b buc phai...", "Ti
khng th..."
Ngn ng tiu cc ti hay dung nht la:
................................................................................
................................................................................
Trong ngay hm nay, ban hay lam

ngay mt vic ma ban thch nhng t
lu ban khng dam lam. Hay ri
"vung an toan", th hoi gi mt ai o,
gi tay trong lp hay mc mt cai ao
ng nghnh.
Hay t vit mt mu ghi chu "Ti se khng
........... tac ng n cam ngh cua ti" va dan
vao ni d thy nh trn ca hay trn gng soi
mt cua ban.
96
Chin thng ban thn
5 Vao bui lin hoan k tip, ng ngi
i ai o n em nim vui cho ban ma

hay ng dy t gii thiu mnh vi
nhng ngi cha quen.
Khi ban nhn c mt im s ma ban

cho la khng cng bng th ng khoc
va bun ba ma hay i tm thy c
cung xem xet lai im s nay.
Nu ban gy g vi b me hay ban be th hay
la ngi u tin noi cu xin li.
Xac nh iu g ngoai vong t chu cua ban ma
ban hay lo lng v no. Hay quyt nh dep bo
s lo lng v ch o ngay by gi.
Hay nhn nut DNG trc khi
ban phan ng lai ai o choc
tc ban, bng cach ngh n
mt iu g o co th lam ban
bnh tnh.
10 S dung kha nng nhn thc tm ra thoi
quen xu nht cua mnh va tm cach ngn

chn thoi quen o.
Thoi quen xu nht cua ti: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

iu ti nn lam la: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
97
THOI QUEN 2
Bit nh hng
tng lai
CHNH BAN LA NGI QUYT

NH TNG LAI CUA MNH
98
Chin thng ban thn
Xin ng cho bit t y ti nn i ng nao?"

"Con tuy c be mun i u". - Con meo tra li.
"Ti cung khng cn bit
la i n u na." - Alice
tra li.
"Vy th i ng nao
cung khng co g quan
trong!" - Con meo noi ngay.
(Trch Alice lac vao x
thn tin)
Ban a bao gi chi tro rap hnh cha? D t!
Nhng ma la xp hnh vi mt tm hnh mu bn
canh ch g, va lai con t manh na. Th con xp
1000 manh th sao? Xong ngay thi! Vy con xp ca
ngan manh ma lai khng co hnh mu bn canh?
Gay go nh, bit ln t u ra by gi? Lam sao ma
xp cho hoan chnh mt bc hnh ma mnh cung
chng bit no se ra sao?
Ban ngh xem, nu ban
khng ngh v tng lai th
cung ging nh ban chi tro
ghep hnh ma khng co hnh
mu vy o.
99
Thoi quen 2, Bit nh hng tng lai, se giup

ban phac hoa ra mt bc tranh ro rang cho tng lai
ban, quyt nh nhng muc tiu va nhng gia tr cua
cuc i ban. Nu Thoi quen 1 noi rng ban la ngi
lai con tau nh mnh cua mnh ch khng phai la
mt hanh khach trn o th Thoi quen 2 noi rng,
ban a la ngi lai th ban cung se la ngi quyt
nh hng i cua con tau.
Ti noi th cung khng hn la ban phai quyt
nh tng chi tit cu th cho tng lai, nh chon ngh
g hay sau nay se ci ai, ma y ti noi rng ban phai
suy ngh v tng lai va nh hng cuc i mnh,
hng moi vic ban lam theo mt hng ung.
VY NH HNG CHO TNG

LAI LA G VA PHAI SUY NGH
TNG TN NH TH NAO?
Ban co th khng nhn ra, nhng ban luc nao
cung lam vic nay ri y: ban ve mt ban thit k

trc khi xy nha, ban oc cng thc trc khi lam
banh, lam dan y trc khi lam vn. o cung la mt
phn cua cuc sng. Hay suy ngh va tr tng
tng bay bng, tm mt ch yn tnh, khng ai
quy ry.
100
Chin thng ban thn
Nao, by gi th "xoa sach b nh" i, ng

u oc vng vn chuyn hoc hanh, ban be, gia
nh..., th su nhe, va bt u tp trung vi ti:
Trong tr ban, ban co thy mt ngi ang i
ngc lai hng ban khng? Ai o? Ban khng thy
ro phai khng nao? By gi th ngi o tin gn n
ban hn, gn na, ban thy ai cha? Chnh ban y.
Nhng khng phai la ban by gi ma la ban mt
nm sau. Ban hay suy ngh tng tn xem:
Ban a lam c g trong mt nm qua?
Ban thn ban cam thy th nao?
By gi ban ra sao?
Tnh cach cua ban bin chuyn th nao? (Nn
nh la ti ang noi v ban mt nm sau y nhe).
tng tng c iu nay, ban cn phai da
vao thc t hin nay cua ban: iu g quan trong
nht i vi ban, va trong mt nm ti ban mun
lam cho xong iu g. o goi la nh hng cho
tng lai.
Nh Jim a nhn ra rng nh hng cho tng
lai la mt cach hiu qua nht bin c m cua cu
ta thanh s tht:
Khi ti nan long, ti lun tm mt iu g o co th
giup c ti. Ti tm mt ni yn tnh, nhm mt lai va
tng tng khi ti ln ln, ti mun lam g, mun i
101
u. Ti c gng nhn tht ro toan canh cuc sng trong

m o - ri ti t ng ngh ti cn iu g i ti o,
cn thay i nhng g. Hin nay ti a i trn con ng
ma ti a ve ra nm xa va ang dn bin c m cua
mnh thanh s tht.
Tai sao nh hng cho tng lai lai quan trong
n nh vy? Co hai ly do: Mt la ban ang ng
trc mt vong xoay cua cuc i: t y ban phai
chon mt con ng i, iu nay anh hng n
ca cuc i ban y; hai la nu ban khng t quyt
cuc i mnh th ngi khac se quyt nh thay ban!
VONG XOAY CUC I
y la ly do u tin: ban ang con tre, co t do,
ban co ca cuc i trc mt. Ban ang ng gia
vong xoay cua cuc i va phai chon mt con ng
i:
- Ban mun vao ai hoc hay ch tt nghip
trung hoc?
- Ban se c x ra sao trong cuc sng?
- Ban mun se co nhng loai ban be nh th nao?
- Ban se hen ho vi ai?
- Ban se quan h tnh duc trc khi ci?
- Ban se nhu nhet, hut thuc, chi ma tuy?
- Ban chon nhng gia tr ao c nao?
102
Chin thng ban thn
- Ban mun trong gia nh se co nhng mi

quan h nh th nao?
- Ban se ong gop c g cho xa hi?
Con ng ma ban chon hin nay se anh hng
n ca cuc i ban y. Khi ban con qua tre va phai
quyt nh nhiu vic h trong nh th th tht la
kho khn, nhng cung khng kem phn hao hng,
thu v u.
V ban be th sao?
Nn chon ban ma chi. Ho co nhng anh hng
ln n thai , thanh danh, phng hng trong
cuc i ban. Nhu cu c chp nhn va c la
thanh vin cua mt nhom rt manh me. Nhng
thng thng chung ta hay chon nhng ngi ban
da vao s chp nhn cua ho i vi chung ta. Va
iu nay khng phai luc nao cung tt. V du, nu
c mt am tre chi ma tuy chp nhn, iu
chc chn xay ra la ban cung chi ma tuy.
iu nay hi kho, nhng i khi khng co ban
be g ca trong mt thi gian con tt hn la co nhng
ban xu. Mt nhom ban xu co th li ban tut dc
trn mt con ng ma ban khng bao gi ng ti,
khng bao gi mun nh vy. Va sau o, co thoat ra
c th ban cung mt mt thi gian rt dai va cc
nhoc ly lai cuc sng trong lanh cu. Ti co mt
anh ban thn, anh ta may mn co u y thc ct
103
AI
HOC
t vi nhng ban cu
tm ban mi, anh chia se
nh sau:
Ti co mt ngi ban
thn tn Jack, thn t hi
con hoc cp mt. Mua he
SEX
nm y, khi chung ti a
vao cp ba, hai a ti i
C
I
chi chu u. Luc o co
V
NG
C
mt th thuc mi goi la
THU
hashish. Ca hai a ti u
C
cha bao gi dung thuc
kch thch ca. Ti th s,
nhng Jack ru ti dung th
cung vi nhom ban mi cua
VONG XOAY
CUC I
anh ta co tn la nhom 24.
Tn la 24 v nhom nay hay
ngi vong tron vi nhau,
ung lun phin cho n ky ht 24 chai bia cao. Mi ln
tham d, ti u thy rng nhng tro nh th khng co
tng lai, va Jack se t huy hoai i mnh nu c sa a
vao nhng vic nh vy. Nhng than i, ti trc nay ch
co Jack, va tnh ti vn kho co ban thn, trong khi Jack
lai thn vi ti t be.
BAN B
E
Nhng cui cung, tht la bun ma ti vn phai quyt

nh, la chm dt kt ban vi Jack. Luc u, bun qua,
ti khng chi c vi ai, ti cam thy mt moi va c
104
Chin thng ban thn
n. Sau vai thang, dn dn ti tm c nhng ngi

ban co chung s thch vi ti, trn trong nhng gia tr
trong i sng nh ti, va chung ti a rt vui.
Ban Jack cua ti sau o tr thanh con nghin. Khng
ai khuyn bao c, Jack ch n chi, khng tt nghip
c va cui cung cht ui trong mt h bi gia luc ln
cn. Chuyn o tht bun, nhng ti tin rng mnh a
quyt nh ung va a bit ngh xa thoat khoi nhng
cam by cua cuc i.
Nu ban kho kt ban, th hay nh rng, ban be
khng nht thit phai bng tui chung ta. Ti a
tng noi chuyn vi mt ngi, anh nay co ve rt t
ban trong trng. Hoa ra, anh co nhng ngi ban
ang tui cha, chu, sn sang lng nghe va thu hiu
anh.
Cui cung, nn nh rng, tng lai cua ban phu
thuc rt nhiu vao vic ban kt ban cung ai y!
Th con sex ?
Ban ng cho rng noi iu nay vi ban la qua
sm. y la mt iu v cung h trong. Va ban phai
quyt nh ngay t by gi "chu trng" cua ban: Co
nn quan h tnh duc trc khi kt hn khng? y
la chuyn anh hng n sc khoe, tinh thn, danh
ting cua ban, anh hng n vic sau nay ban se
ci ai, con cai se nh th nao... va rt nhiu chuyn
khac na. ng qua d dai, hu qua khng th
105
lng trc c u: Nu ban tr thanh mt ng

b hay ba me tre bt c d th thay v vui ve cung
ban be u o hay la an tm hoc hanh th ban phai
cong lng ra trng con hoc kim tin nui "hu
qua" cua mnh. o la cha noi n tng lai cua
nhng a tre c sinh ra va nui nng nh vy.
Trong mt cuc khao sat y kin gn y, i xem
phim c anh gia la mon giai tr a thch cua tui
mi ln. Nhng ban phai cn thn v kha nng tac
ng cua no i vi ban, nht la v vn tnh duc.
Trong phim thng din ra nhng mi quan h ba
bai ma khng a ng ti nhng nguy c va hu
qua. Nhng cun phim khng ch ra thc t la cuc
sng se b ao ln khi vng phai mt chng bnh
nh AIDS hoc hoa liu, hoc mang thai va phai giai
quyt hang loat vn i cung vi no. Chung khng
noi v vic b ui khoi trng, phai git ta va trng
con vao nhng ngay ngh cui tun thay v vui ve
chi th thao, i du lch, cm trai nh ban be ng
trang la.
Th con trng hoc ?
Trng hoc la ni nh hnh tng lai cua ban.
Krista a bit nh hng cho tng lai trong hoc tp:
Nm hoc cui trung hoc, ti quyt nh tham gia
mt lp d b ai hoc. Trong sut nm hoc, thy hng
dn tn cng chung ti ti tp vi nhng bai tp. Nhng
106
Chin thng ban thn
bai tp nay rt tn thi gian, nht la i vi mt hoc sinh

hiu ng nh ti. Nhng ti a xac nh muc tiu nn
a rt n lc trong mi bai tp. Ri ky thi cung n, ti
a lam bai tri chay v a chun b ky cang, va kt qua
cui cung nh mong i: Ti a u.
VY, AI LA NGI QUYT NH ?
Nh ti a noi: "Chnh ban la ngi quyt
nh tng lai cua mnh ch khng phai ngi
khac". Co le ban se thc mc: "Nu ti khng quyt
th ai quyt?".
Ngi o co th la ban be cua ban, cha me hay
ai khac. Co th ho la nhng ngi rt tt, rt lo lng
cho ban, th nhng, ban co mun ho ve nn bc
tranh cuc i ban khng? Ho co nhng mi quan
tm khac xa ban. Co th ban se noi rng: "Nhng ti
chng thch ngh v tng lai, ti ch thch ngh v
cuc sng hin tai va mc dong i cun tri i".
Ti ng y vi ban rng nn ngh v cuc sng hin
tai, nhng ti chng ng y chut nao v vic mc
dong i cun tri. Nu ban quyt nh sng ti u
hay ti o, ban se kt thuc i ban bng s ngu
nhin, va thng la no theo chiu hng i xung
nhiu hn - thng dn ti mt vung ly va mt
cuc i bt hanh. "Con ng dn ti moi ni tht
ra la mt con ng khng co ch n."
107
NHIM VU CUA BAN THN

Vy nu nh hng tng lai la quan trong th
ban nn lam g nh hng tng lai cho mnh?

Cach tt nht la lp ra mt ban nhim vu cho ban
thn. No cung ging nh mt bc phac hoa cuc i
ban vy, no cung tng t nh chc nng cua cac th
ch cua nhng quc gia. Cac cng ty ln nh
Microsoft hoc Coca-Cola cung co nhng ban nhim
vu nh vy.
Vy tai sao ban cha lp ban nhim vu cua ring
mnh? Nhng ban tre khac cung a lam ri y. No
co th dai hay ngn, co th la mt bai th hoc co th
la mt ban nhac, co nhng ban lai chon mt cu
danh ngn lam ban nhim vu cho mnh, ngi khac
lai chon mt bc tranh hay mt tm hnh. Ban cung
mun xem qua mt s ban nhim vu cua cac ban
khac ch? y la cua Beth Haire:
u tin la ti phai lun co nim tin.
Ti phai hiu c gia tr cua gia nh.
Ti khng xao lang cac mi quan h ban be nhng
cung khng qun danh th gi cho ban thn.
Ti lun bt u nhng thach thc bng mt thai
lac quan hn la nghi ng.
Ti lun t trong va nhn thc ro gia tr cua ban thn.
108
Chin thng ban thn
Con Mary Beth Sylvester lai chon li bai hat

trong phim "B qun ao mi cua hoang " lam ban
nhim vu cho mnh:
Sng cho tt, sng cho vui
m yn gic nu ci con vng
Hoa bnh an ngat thm hng
Lng tm trong sang nh trng m rm.
Con y la cua Steven Strong:
rung thc
H am hoc hoi
A m hiu
ng ng
ai hoa
n cu
n hoa
N hit tnh
109
ian d
Ti a gp mt cu be tn Adam Sosne, cu ta
co mt ban nhim vu tng t nh 7 thoi quen:
Ban nhim vu
T trong va tn trong moi ngi xung quanh.
T t vi moi ngi.
Bit t ra muc tiu.
Khng bao gi xao lang muc tiu.
Lun hoc hoi.
Mun thay i nhng ngi xung quanh th
trc tin phai thay i mnh.
Hanh ng ch khng noi sung.
Mt ban nhim vu ca nhn cung ging nh
mt cai cy co r su: khi gp ma dng gio bao
trong i, ban co th nng nau di bong cy
nay - no se gi cho ban vng vang va khng b
cun i. Hay hnh dung xem, co th nhng bin
c khng ng se n vi ban: ban mt vic, ban
phai di nha, chin tranh xay ra, b me li d. Khi
o, ban nhim vu ca nhn cung nh mt cy c
thu se giup ban vt qua va gi vng ban thn.
Vy ngay t by gi, ban nn ra ban nhim vu
cua ring ban thn mnh.
110

7 Thoi Quen Cua Ban Tre Thanh Dat

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

7 Thoi Quen Cua Ban Tre Thanh Dat

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Gieo suy ngh, gt hanh ng

Gieo hanh ng, gt thoi quen

Original title: THE 7 HABITS OF HIGHLY EFFECTIVE TEENS

HABITS OF HIGHLY EFFECTIVE TEENS

- 7 THOI QUEN CUA BAN TRE THANH AT

FIRST NEWS - TRI VIET PUBLISHING CO., LTD.

NHA XUT BAN TRE

Sean tro chuyn vi cac ban tre bng mt giong

vn va thu v, va kch thch kha nng t duy sang

Nhng gia tr va nguyn tc sng ma Sean a

ra trong cun sach nay rt cn thit cho s trng

- Giam c iu hanh Childrens Miracle Network

Bay thoi quen cua ban tre thanh at cha ng

chung ti kham pha ra cun Bay thoi

Cach tt nht bin c m thanh hin thc

la co c s la chon nhng thoi quen ung n

Tao thoi quen

Cun sach nay chnh la kim ch nam, la chic la

Nha Xut Ban Tre

Thoi Quen xin chao ban!

ban. Ti co th tr thanh ngi tr giup c lc cho ban

iu khin ti la mt vic d dang, nhng ban phai

Thoi quen quan trong nh th nao?

7 Thoi quen cua ban tre thanh at

Thoi quen quan trong

hao cac ban! Ti la Sean va la tac gia cua

Tao thoi quen

dn chng co tht t nhng ban tre trn khp th

7 Thoi quen cua ban tre thanh at

Nicole c). Clar a hoan thanh s mnh quan

Tao thoi quen

"Ti bit mnh khng nn sng theo cach o: Ti dnh

7 Thoi quen cua ban tre thanh at

7 thoi quen cua ban tre thanh at:

Tao thoi quen

Bit ren luyn va phat

Bit lng nghe thu

Bit nh hng tng lai

Co thai sng tch cc

7 Thoi quen cua ban tre thanh at

oan kt tp th nn goi la chin thng vi cng

Tao thoi quen

7 thoi quen xu thng thy cua nhng

7 Thoi quen cua ban tre thanh at

Thoi quen 5: Thch noi trc ri mi nghe sau

Tao thoi quen

NOI CHNH XAC TH THOI QUEN LA G?

suy ngh, gt hanh ng;

May mn thay, con ngi lai manh me hn thoi

7 Thoi quen cua ban tre thanh at

Quyn sach v 7 thoi quen nay se

Xac nh c gia tr cua

Tao thoi quen

7 Thoi quen cua ban tre thanh at

Nhng quan nim va

rc tin, ban oc qua mt s cu noi cua

10 "Chng co ly do g mi ca nhn phai co mt

KENNETH OLSEN - Chu tch, ngi sang lp

"May bay la nhng chi thu v, nhng

Tao thoi quen

"Loai ngi khng bao gi ln ti mt trng,

"Ti-vi se khng th duy tr bt ky th trng nao

"Chung ti khng thch m nhac cua ho. Cac

"Vi phn ng dn chung, vic s dung thuc