Professional Documents
Culture Documents
CHUYN HA PROTID
MC TIU
1. Phn bit c v k tn c cc acid amin cn thit v acid amin khng cn thit.
2. Trnh by c cc bc ca phn ng chuyn amin v kh amin.
3. So snh c sn phm thoi ha cui cng ca ba nhm amin, carboxyl v
hydrocarbon.
4. V c s tng qut ca cc bc trong chu trnh tng hp ur ti gan.
5. Gii thch c vai tr ca creatin phosphat v con ng o thi ca creatin v
creatinin.
1. I CNG
1.2. Nhu cu
Mi ngy c th cn 30 - 60 gam protein. Lng protid dng :
Tng hp protein cu trc v chc nng: collagen, myosin.
Tng hp protein c hot tnh sinh hc: enzym, mt s hormon.
Tng hp mt s cht c hot tnh sinh hc: histamin, serotonin
Cung cp 12% tng nng lng c th.
1.3. Ngun gc
- Acid amin ngoi sinh: do ng vt, thc vt v vi sinh vt nh to, men bia cung cp cho
c th qua qu trnh tiu ha v hp th protid.
- Acid amin ni sinh: tng hp c trong c th v do protein ca t bo b thy phn
thnh acid amin ta gi l cc acid amin ni sinh. Enzym thy phn c tn l catepsin (A, B,
C) c c tnh v c ch ging enzym peptidase. Cc catepsin ny nm trong lysosom, khi t
bo cht mng lysosom b ph v, chng c gii phng v tc dng ln protein t bo gy ra
hin tng t tiu.
324
HA SINH Y HC
1.3. S hp th cc acid amin
- Cc acid amin loi L c hp th theo c ch hp th ng vi s tham gia ca pyridoxal
phosphat.
- Cc acid amin loi D c hp th theo c ch khuch tn thng thng.
C hin tng cnh tranh hp thu khi n mt nhm nhiu acid amin.
Trong vi trng hp c bit, cc protein hay chui peptid ln c th c hp thu qua
mng rut m khng b thy phn, gy nn hin tng d ng hay mn cm i vi mt s thc
n nh tm, cua, c...
Mng rut tr c th hp thu c protein trng lng phn t tng i ln. Nh vy m
cc khng th ca m theo sa c hp thu gy tnh min dch cho tr.
Hnh 14.8. Glutamat pyruvat transaminase (GPT) hay alanin amino transferase (ALT)
Hnh 14.9. Glutamat oxaloacetat transaminase (GOT) hay aspartat amino transferase (AST)
Khi tn thng gan, GOT v GPT tng cao trong huyt thanh, c bit GPT. Khi tn thng
tim, GOT v GPT tng cao trong huyt thanh, c bit GOT.
327
HA SINH Y HC
2.2. Phn ng kh amin: l mt qu trnh quan trng trong nhm NH2 tch khi phn
t acid amin di dng NH3
- Kh amin oxy ha (hnh 10).
vn chuyn nhm
Trao i amin v kh amin oxy ha lun kt hp vi nhau, cc acid amin thng trao i
nhm amin vi - cetoglutarat to glutamat, sau glutamat dehydrogenase kh amin di
dng NH3.
- Phn ng amin ha.
L phn ng ngc li vi phn ng kh amin oxy ha, l s tng hp li acid amin t
acid - cetonic v NH3.
V d: Tng hp alanin t acid pyruvic v NH3 (hnh 14).
329
HA SINH Y HC
330
331
HA SINH Y HC
- Giai on 2: chuyn nhm carbamyl phosphat ti ornithin to thnh citrullin nh ornithin
carbamyl transferase ty th (hnh 14.19).
chu trnh Krebs, fumarat chuyn thnh L - malat ri thnh oxaloacetat v cht ny
bin thnh aspartat nh s amin ha hoc chuyn amin (hnh 22). Aspartat ng vai tr a
nhm NH3 th hai vo chu trnh ur.
333
HA SINH Y HC
334
HA SINH Y HC
Cc acid amin c th khng tng hp c, phi ly t thc n (vi sinh vt v thc vt) a
vo c th, c gi l acid amin cn thit .
Bng 14.1. AA khng cn thit v AA cn thit
AA khng cn thit
Glycin
Alanin
Cystein
Acid glutamic
Glutamin
Acid aspartic
Asparagin
Tyrosin
Prolin
Serin
337
HA SINH Y HC
- Glutamin c tng hp t glutamat + NH3 xc tc bi glutamin synthetase.
HA SINH Y HC
6.1. Acid amin to ng v acid amin to ceton (sinh ng hay sinh cht bo)
Trong c th, glycin b kh amin oxy ha bi enzym glycin dehydrase cho acid glyoxylic
v NH3. Sau acid glyoxylic b oxy ha cho acid oxalic v kh CO2 thnh acid formic
(hnh 14.34).
Trong chuyn ha, glycin tham gia cc qu trnh sinh tng hp lin quan n acid mt
(acid glycocholic), creatinin, hem, base purin.
6.3. Hydroxyprolin
Hydroxyprolin ca collagen c to thnh t gc prolin trong phn t collagen nh
phn ng hydroxyl ha (hnh 14.35).
341
HA SINH Y HC
6.4. Histidin
S phn gii histidin bng s kh amin ha di tc dng ca histidase (hnh 14.36).
6.5. Tryptophan
S phn gii tryptophan bt u bng s t vng indol bng cch oxy ha xy ra di tc
dng tryptophan oxygenase (hnh 14.37).
HA SINH Y HC
Khi c th thiu acid nicotinic (tc thiu vitamin PP) s b bnh Pellagre da s sn si. Do
hm lng tryptophan trong thc n rt cn.
6.6. Phenylalanin v tyrosin
* S chuyn ha chnh ca phenylalanin v tyrosin (hnh 14.38).
344
345
HA SINH Y HC
Trn ng chuyn ha trn nu thiu enzym homogentisat oxygenase th homogentisat
(hay Alcapton) li v bi tit ra nc tiu gy bnh Alcatonuria (Alccapton niu).
* To hormon gip trng (hnh 42).
T tyrosin to thnh cc hp cht co iod ca tuyn gip.
346
347
HA SINH Y HC
348
Creatin c chuyn qua mu ch yu ti c v tc dng vi ATP to nn creatin phosphat (mt dng d tr nng lng) (hnh 46).
Khi tha ATP th nng lng c chuyn sang tch tr creatin - phosphat v khi cn (v
d: khi co c) th lin kt phosphat giu nng lng creatin - phosphat c chuyn sang ADP
to thnh ATP.
Creatinin l sn phm kh nc ca creatin trong c v c chuyn qua mu ti thn thi
ra nc tiu.
349
HA SINH Y HC
350
CU HI T LNG GI
1. Enzym no sau y thy phn lin kt peptid u tin ca chui polypeptid:
A. Trypsin
B. Aminopeptidase
C. Chymotrypsinogen
D. Procarboxypeptidase
2. Sn phm chuyn ha acid amin o thi ra trong nc tiu ca ng vt di dng:
A. Acid uric
B. Ammoniac
C. Ur
D. Creatinin
3. Trong qu trnh to melanin t tyrosin cn c enzym no tham gia:
A. Tyrosin hydroxylase
B. Dopa hydroxylase
C. Diamin oxidase
D. Peroxidase
4. Cc cht sau y l sn phm chuyn ha ca histidin, NGOI TR:
A. Urecanat
B. Leucin
C. N - formimino glutamat
D. L - glutamat
5. Qu trnh bin i alanin thnh ng c gi l:
A. ng phn
B. Tn to glucose
C. Kh CO2 oxy ha
D. Kh amin oxy ha
6. Acid amin no sau y khng tham gia chu trnh ur:
A. Arginin
B. Citrullin
C. Histidin
D. Ornithin
351
HA SINH Y HC
7. Trong chu trnh ur, giai on no cn c s tham gia ca ATP:
A. Giai on 1 v 2
B. Giai on 1 v 3
C. Giai on 1 v 4
D. Giai on 3 v 4
8. Tp hp no c mt trong chu trnh ur:
A. Carbamyl , ornithin, arginin, acetyl CoA
B. Carbamyl , ornithin, citrullin, L - malat
C. Ornithin, citrullin, arginosuccinat, arginin
D. Carbamyl , asparagin, ur
9. Acid amin khng cn thit c c th:
1. T tng hp m khng cn cung cp theo ng thc n
2. Tng hp theo con ng ring ca tng acid amin
3. Tng hp nh cc enzym trong phc hp multienzym
4. Tng hp c t cc - ceto acid tng ng
Chn tp hp ng:
A.1, 3, 4
B. 1, 2, 3
C. 1, 2, 4
D. Tt c cc cu trn u ng
10. Phn ng to - cetoglutarat t L - glutamat c gi l:
A. Kh amin
B. Chuyn amin
C. Kh CO2 oxy ha
D. Kh amin oxy ha
11. Protein no sau y khng b enzym thy phn trong ng tiu ha:
A. Myosin
B. Globulin
C. Keratin
D. Serotonin
12. Enterokinase hot ha enzym no sau y:
A. Trypsin
B. Trypsinogen
C. Elastase
D. Pepsin
13. Transaminase trong phn ng chuyn amin thng c nhiu :
A. Cc m ng vt
B. Trong th ty
352
C. Bo dch
D. Nhn t bo
14. Trong giai on tiu ha protein:
A. Cc enzym thy phn tc dng c tnh c hiu i vi v tr ca cc lin kt peptid
B. C s tham gia ca phn t H2O trong phn ng ct cc lin kt peptid
C. Chu tc dng ca cc enzym: pepsin, trypsin, chymotrypsin, carboxypeptidase,
aminopeptidase
D. Tt c cc cu trn u ng
15. Qu trnh kh amin oxy ha ca acid amin xy ra qua 2 bc, mt cht trung gian
c to ra l:
A. - cetoacid
B. Ur
C. - imin acid
D. Acid uric
16. Phn ng kh CO2 ca acid amin no sau y to ra 1 cht lm dn mch:
A. L - acid glutamic
B. L - arginin
C. L - acid aspartic
D. L -histidin
17. Phn ln ammoniac c phng thch ra thn l t acid amin no sau y:
A. Leucin
B. Glutamin
C. Glycin
D. Alanin
18. Acid amin cn thit:
A. C th khng th tng hp y m phi c cung cp bi thc n
B. Tng hp thn nhng khng c to ra cc m khc
C. Khng c bi tit v qu quan trng i vi c th
D. c bin dng bi men D- acid amin oxidase
19. Trong no c 1 enzym bin i acid glutamic thanh acid - aminobutyric v phn
ng ny i hi s hin din ca cht no sau y:
A. ATP
B. Serin
C. Carbon dioxide
D. Pyridoxal phosphat
20. Trong cc ng vt thi ra ur, nhm carbamyl c chuyn qua ornithin to ra:
A. Pyrimidin
B. Ur
C. Citrullin
D. Arginin
353
HA SINH Y HC
21. Trn ng bin dng ca L - tyrosin, mt hormon c to thnh c tc dng lm:
A. H huyt p
B. m hi
C. Tng huyt p
D. Albinism
22. Nhm methyl gn vo cystein to thnh:
A. Methionin
B. Cystin
C. Ethanolamin
D. Acid cysteic
23. Thyroxin (T4) dn xut t:
A. Tyramin
B. Taurin
C. Tryptamin
D. Tyrosin
24. Albinism l bnh l bm sinh do thiu enzym:
A. Homogentisicase
B. Phenylalanyl hydroxylase
C. Tyrosinase
D. Tyrosin decarboxlase
25. Alkaptonuria l bnh l bm sinh do thiu enzym:
A. Tyrosinase
B. Phenylalanin hydroxylase
C. Homogentisic acid oxidase
D. DOPA decarboxylase
26. Phenylketonuria l bnh l bm sinh do thiu enzym :
A. Kh amin ca phenylalanin
B. Hydroxy ha phenylalanin
C. Kh carboxyl ca phenylalanin
D. Bin i tyrosin thnh DOPA
354
CU HI NGHIN CU BI HC
1. Gan l c quan duy nht tng hp albumin v ur?
Khi t bo gan suy th albumin v ur mu u gim?
Trong 2 xt nghim trn th xt nghim no hay dng nh gi chc nng tng hp ca
t bo gan?
2. Trong cc enzym tiu ha protid, enzym no hot ng mi trng acid? Enzym no
thy phn lin kt gia cc acid amin kim? acid amin c nhn thm?
3. K tn 2 enzym chuyn nhm amin hot ng mnh nht trong c th? Hai enzym ny
thng dng chn on bnh g trong lm sng? Trong bnh l no hai enzym ny
thay i nh th no?
4. Nu ngun gc ca amoniac mu? Trong mu phn ln amoniac gn kt vi cht g lu
thng trong tun hon?
K tn sn phm o thi ca amoniac gan v thn?
5. Nu tn cc c quan tham gia sinh tng hp creatin trong c th? Creatin c nhiu u
v di dng gn kt g?
355