You are on page 1of 63

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

H PHNG TRNH (Phn III)


x 2 1 x y 4 3 y 0
201.
22 x 2 9 y 2 18 4 3x 76
x2 y x2 3 x y 3

203.
x2 y x x 3

x x 2 1 xy 3 y x 2 y 2

205.
2

y y 1 xy 3 x 0

x 6 y 3 x 2 9 y 2 28 y 30
202.
2 x 3 x y

x 2 y 3 x 1 y 2

1
204.

log 2 y 2 1 1 log 2 2

2
2

x y xy x 5 y 0
206.
2

2 xy y 5 y 1 0

2
2

x 2 y 2 x 3 y 0
207. 2
2
3
2

x 2 xy y 3 x 2 y 6 y 1 0

209.

211.

213.

215.

217.

219.

x11 xy10 y 22 y12

4
7 y 13x 8 2 y 4 . 3 x 3x 2 3 y 2 1

2 x 2 y 4 2 xy 2 y 4 1 2 3 2 x y 2

x y 2 x 3
3 x 3 y 3 3x y 2. 6 3x 2 10 xy 3 y 2

2
2

x 2 x 4 y 5 y 3
1
3
3
2
x 3 y 2 xy 4 y x

2
y 3 3 x 2ln x ln x 2ln y 0
3

3x 10 xy y 12

6 x3 y 3
2 x2 y 2 3
x 2
2
x y xy

2 x3 4 x 2 3x 1 2 x3 2 y 3 2 y

x 2 14 x 3 2 y 1
2
2
3

x y 2 xy 3 y 4 x y 0
2

2
2
xy
x

3
xy

2 y 4 y 2 3 x 2 x 4 x 2 3

208.
x
2 y 2 x 5 x 1 454
227
x y x y 4x y

210.
2

x 16 2 y 3x

x x 2 y 3 2
212.
2 x 4 3 y 8 13

214.

216.

218.

220.

x 2 x 1 y 2 y 1 4
2
x x 6 y 2 y 4 6
1 2 x 2 1 2 y 2 2 1 2 xy

3
68 15
x 3
x
y

1 2x x y
2

3x 3 y 2 x y
2 2 x y 2 x 6 y

x3 x 2 2 y 1 x 2 y y 1

x y 1 y 1 10

3 2
2 2
2
2
2

x y x y y x 2x 2x y
221.
222. 3
2

2 x 3x 6 y 12 x 13
y

x y 4 3 4 x y
x

y2 0

x 1 x

223. x 4 y 4 9 x 2 y 2 7 x y
224. 2
x 3

3ln

x 2 1 x2 y 2 3
0
64
32
8
y

y 2

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 1

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


1 1
2
2
x 2 y 2 x y
225.
1 1 y 2 x2
x 2 y

y
2x
4
9x 2 y
x
y

226.
2 x 1 y 9 18

x2
y 2

30 x 18 y 1
228.
45 2 y 20 x 2

3
2

x 2 y x 2 3 y x 5 y 1 0
227.
2

3 y 1 3x 14 x 14
2

x 2 2 y 5 6 y 7 0
y

2207

y
1

229.
230.
2
2
2
2
2
2
2
2
5 x 4 y 5 11x 12 y 7
2 x 2 y xy 4 x y 10 x 14 xy 5 y

1 1
2
2
2
2
x 2 y x 3 y 3x y
231.
1 1 2 y 4 x4
x 2 y

x x2 y 2 9 x

x x2 y 2
5
232.
x 5 3x
y 6 5 y

2
2

3 y 2 y x 1 1 4 y x 2 y 1
233.

y y x 3 3y
2 y 2 7 y 10 x y 3 y 1 x 1

235.
3
x 2y
y 1
x 1

3
3

3x 5 y 2 xy 6
234. 3
3

2 x 3 y 3xy 8

x 1 4 2 y 5 2 y x 12 5
237.
3x 4 ( x y )2 6 x3 y y 2

239.

241.

243.

245.

247.

x y x2 y 2
3

2
1 x2 y 2

2
2
2
y x x y

2
2
2
1 x y
x 2 9 x 2 9 y 22 y 12
2
x 2 4 y y 1 0

4x y 3y 4x 1

2 3 y 4 x y 5 x y x 4 x y 1
3
2

2 y 2 y x 1 y x 1

4 x x 2 y x 1 4 y x 1 0
2

2 x y x y x 2 x 1 7 2 y

x 4 x 1 7 3 y

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

x 1 y 1 2

236. 72 xy
2
3 2
x y 29. x y 4

x x y y

xy

238. y
x
x10 y10 8 x 4 y 4

x y 1 4x y

x
x
2
240.
2 y x 2 2 y x

y
y

y 2 4 x 12 3 32 x 2 4 x
242.
40 x 2 x y 14 x 1
3x y x 3 y xy 14
244.
2
2
x y x 14 xy y 36
2 x 3 17 x 2 13xy
246.
2
2 y 4 10 y 13xy

x y xy 2 x y 5 xy
248.
x y xy 3x y 4 xy
Trang 2

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


xy 2 x 4 y 4 1

249.
2
x3 y 3 x 4 y 4
243

251.

253.

255.

257.

259.

261.

263.

x 1 y 1 1 x 2 x 1 y 2 y 1
3
3
3
x 3x x y 4 x y 1 0
2 x3 8 x 3xy 3x 2 y 3 y 2
2
x x y 2 1 0
2 x y 3 4 xy 3 0

4
2
2
x y 2 x 4 xy 2 y x 3 y 1 0
3
3
2 2

x y 3 y 4 x y 4 xy 45

2 xy 3 x 4 y
3
2
3
2

x x y 1 3x 2 xy y x 1 y 3 y 3
2
3

x 3y 5 y 2 1 x
x 1 y y 1 x
2 x 2 y
2
2

x
3
2
e x y ln y x 2 e 3 x

2
2

x x 2x 5 3 y y 4
2
2

x y 3x 3 y 1 0

8 y 3 6 xy 2 x y 6 x3 13
265. 3
3
3
x 5 x x 2 y 6 x 2 y 1 0
x y 1 y 1 x

267.
2 x2 9 x 6
2
y 1
4 x 18 x 20 2
2x 9x 8

2 x 2 6 x 5 4 y 3
269.
2
4
3
2
x y 2 y 5 y 4 y 4

y xy 1 2

2
y

1
5
250.
x xy 1 1
x 2 1
2
2
2

x xy y x y
252. 4
2 2
4

x x y y x y

x 2 y 2 4 x 2 y
254.
xy xy 2 x y 2 3
y x x3 3

256.

x y x 1
12 2 x 2 4 y
258.
2
1 2 y y 5 2 x

x 2 y 2 2 x 2 y 1 0
260.
2 x y 2 y 1
x 2 xy y 2 3

262. x5 y 5 31
x3 y 3 7

2
3

6 x y 2 y 35 0
264. 2
2

5 x 5 y 2 xy 5 x 13 y 0
2
2

x y xy x y
266. 2
2

x y 3

2
2
2
2 3
x x y x 2 x y
268.
76 x 2 20 y 2 2 3 4 x 8 x 1

3
2
2
3
2

y 12 x 3xy 7 x 3x y 7 x y 2
271. 2

2 x xy 3x 5 0

3
3

xy 1 2 y 9 5 xy
270.

xy 5 y 1 1 3 y
x3 3 y 55 64
272.
2
xy y 3 y 3 12 51x

x x 2 1 2007 y

273.
1
2007 x
2
y 1 y

4 x 1 x y 4

274. 4 xy
2
3 2
x y 2 x y 1

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 3

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


2
2
2
2 x y 2 y x 8

3x 2 x 5 2 x x 1 2 y 1 y 2 y 2
275.
276.
2
2
x

2
y

2
x

4
y

x y 2

x
2 xy
y
3
x2 7 x
2
3

7
x

y 1 x 1

xy 1
2
277. 2
278.
3x 35 x 98
2
1 7 2
1

3x 21 y 3 x 7 2 y

x7
3 y 1 3 x 1 2 y 4 x 2

2 x 2 x y 1 34 2 xy x
279.
2

2 y 2 x y 1 34 xy 2 y

281.

283.

285.

287.

289.

291.
293.

295.

2 x 1 2 x y log3 x 2 log 3 y 2

2
x2
y2

y 4 x 4 32.2 260
1 x x 1 x x y y

2
2
2
32 x 1 x 2 x 1 y 0
2 x y x 1 4 y

x 1 x y2 2 y y2 x 1

x3 3x 2 2 y 3 3 y 2

3 x 2 y 2 8 y
x 2010 2011 2012 3 y 2013 1

x 2010. y 4024 2012


3
3
2

y 3xy 17 x 27 x 3x 13 y
2
2

x y xy 6 y 5 x 10 0
2
2

x 3 y 4 xy 18 x 22 y 31 0
2
2

2 x 4 y 2 xy 6 x 46 y 175 0

y 3 7 x3
4
log 2
2
log 2 x
2
2
x

3
2
4 y y 2 x 1 6 y
6 x 11y

x2

x 4 2 x3 11y 2 12 y 41

297. 4
3
2

y 2 y 11x 12 x 31

x2 1 4x2 y x
4 y 2 1 1 8x2 y3

299.
8 x 5 y 2 4 x 2 y x 2 0
H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

x y 3xy 4 x 2

280.
y x 3 yx 4 y 2

x y 2 6 y x 2 3 7 xy

282.
2
2
2
2

x x 3 y y 6 2 x y

2 x 4 y 1 2
284.
2
x 12 x y 19
2
2

x y 1
286.

2 x y 1 4 xy 3

2 x 4 y 1 2
288.
2
x 12 x y 19

x3 3xy 2 x 1 y 2 2 xy x 2

290. 3
2
2
2

y 3 yx y 1 y 2 xy x
4

x y 13x 4
292.

x y 3x y 2
xy x y 1
294. 3
2
3
4 x 12 x 9 x y 6 y 7

1
x 1 1 y 1

x
296.
4 xy x 2 y 2 x y
x y

x 1 x 2 x 3 7 y 2
298. 2
2

6 y 2 x y 7

y 3 x 28 x 4
300. 2
2
3
xy 2 x y x 18 2
Trang 4

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

CC BI GII
Bi 201: iu kin y 3 v 3x 4 .
Khng kh pht hin ra hm s phng trnh th nht ca h. Phng trnh th nht ca
x 2 1 x 4 y 3 y (*).
h tng ng vi:

. Hm s c o hm f ' t 3t 2 1 0 nn hm s f t

Xt hm s f t t 2 1 t trn
ng bin trn

. Mt khc (*) c dng:


f x f

x 0
x 0
3 y x 3 y

2
2
3

y 3 x

Th vo phng trnh th hai ta c: 22 x 2 9 3 x 2 18 4 3x 76


2

(**).

4
u khng l nghim ca (**).
3
2
4
Xt hm s g x 22 x 2 9 3 x 2 18 4 3x trn 0; . Hm s c o hm:
3
27
16
27
4
4
27

g ' x 36 x3 64 x
36 x x 2
36 x x x
9
3
3
4 3x
4 3x
4 3x

27
4
4

4
0 ) nn hm s g x
Vi x 0; th g ' x 0 (do x x x 0 v
3
3
4 3x

3
4
nghch bin trn 0; . Mt khc thy f 1 76 nn (**) x 1 y 3 x2 2 .
3
Vy h c nghim duy nht l x , y 1;2
Bi 202: iu kin 2 x 3 0 .
Phng trnh th nht ca h tng ng vi:
2
x6 x 2 y 3 9 y 2 28 y 30 x 2 x 2 1 y 3 y 3 1
(*).

Xt hm s f t t 2 1 t trn . Hm s c o hm f ' t 3t 2 1 0 nn hm s f t

Nhn thy x = 0 v x =

ng bin trn

. Mt khc (*) c dng: f x 2 f y 3 x 2 y 3 y x 2 3 .

Th vo phng trnh th hai ca h ta c:


2 x 3 x x2 3 2 x 3 x2 x 3
2
x 2 x 3 0
x 3 y 6
x x 3 0
2

2
x

3
x

1
x

2
x

x 2 y 1

Vy nghim ca h l x , y 3;6 , 2;1

Cch gii khc: Khi nhm c mt nghim ca phng trnh l x = 3:

2 x 3 x x 2 3 x 2 x 6 3 2 x 3 0 x 3 x 2

6 2x
0
2x 3 3

x 3
2

x 3 x 2
2
0 x 2
0 (**)
2x 3 3

2x 3 3
H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 5

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


+) Vi x = 3 th y = 6.
+) (**) tng ng vi x 2

2x 3 3 2 .

Vi x ; th hm s g x x 2
2

2 x 3 3 ng bin (d thy khi x tng th

g x tng). Mt khc ta li c g 2 0 nn (**) x 2 y 1 .


Cch lm ny c th chp nhn c nhng dng nh cha thuyt phc! Bi v nghim
x 2 th khng phi ai cng nhm c m phi s dng n my tnh b ti.
Bi 203: iu kin x 0 v x 2 y 0 .
Vi iu kin trn th phng trnh th nht ca h tng ng vi:
x 2 y x 2 3

x
x x2 y x2 3 x2 y x x2 3
x2 y x2 3
Th vo phng trnh th hai ca h ta c: x x 2 3 x x 3
n y bi lm gn ta dng cch nh gi:
+) Nu 0 x 1 th
+) x = 1 tha mn.

(*).

x2 3 x 3 .

x 2 3 x 12 3 1 3 , khng tha mn.

+) Nu x 1 th x 2 3 x 3 , khng tha mn nt.


Vy x = 1, thay vo (*) ta c: 1 y 3 y 8 .
Vy h c nghim duy nht l x , y 1;8
1
1
Bi 204: iu kin x 0 v 2 0 x
hoc x 0 .
2
x
Vi iu kin trn th phng trnh th hai ca h tng ng vi:
2
2

log 2 y 2 1 log 2 4 y 2 1 4 xy 2 3x 2 .
x
x

2
3
x y x 1 y 2 x 2 y 3 xy 2 x y 2 (1)

Lc ny h c vit li thnh:
2
2
3x 2 xy (2)
3x 2 xy
Cng v theo v ca (1) v (2) ta c:
x 2 y3 x xy xy 2 y x 2 xy y 3 xy 2 x y 0

x y
x x y y 2 x y x y 0 x y x y 2 1 0
2
x y 1 0
x 1 y
2
+) Vi x = y thay vo (2) ta c: 3x 2 x3 x 2 x 1 0
(tha mn)
x

+) Vi x y 2 1 0 y 2 x 1, thay vo (2) ta c:

3x 2 x x 1 x 2 2 x 2 0 x 1 3 (tha mn iu kin).
Nu x 1 3 th y 2 x 1 2 3 y 2 3

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

6 2
.
2

Trang 6

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

6 2
.
2

6 2
6 2
Vy nghim ca h l x , y 1; 1 , 2;2 , 1 3;
, 1 3;

2
2

3 y y 2
y 0.
Bi 205: Nu x = 0 th h tr thnh:
2
y
y

y y 2 1
Nu x khc 0 th phng trnh th hai ca h tng ng vi: xy 3
.
x
Thay vo phng trnh th nht ca h ta c:
y 2 y 2 1
2
x x 1
x 2 y 2 x 2 x 2 1 y 4 y 2 x x 2 y 2
x
4
4
2
x y x y 2 x x 2 y 2 0 x 2 y 2 x 2 y 2 1 x 0
Nu x 1 3 th y 2 2 3 y 2 3

x2 y 2 1 x 0 (do x 0 nn x 2 y 2 0 ) y 2 1 x 2 x .
Th vo phng trnh th hai ca h ta c:

y x 2 x xy 3 x 0 x 2 xy y 3 0 2 xy y 3 0 y

3
.
1 2x

1
1
th phng trnh trn tr thnh 3 = 0, v l x )
2
2
Li tip tc th vo y phng trnh th nht ta c:
2
3x
3
3
2
2
x x 1
3 .
x

2
x
1

2
x

1 2x
3 3x
3
3
3x
2
x x 2 x 1
3
.
0

0 x x x 1
1 2x 1 2x
1 2x
1 2x 1 2x
9
2
x2 x 1
0 1 2 x x 2 x 1 9 0 4 x 4 8 x3 x 2 3x 10 0
2
1 2 x
3

1 2x
2
x 2 x 1 4 x 4 x 5 0
(tha mn)
3
x 1 y
1

1 2x
Vy nghim ca h l x , y 0;0 , 2; 1 , 1;1
Bi 206: R rng thy y = 0 khng tha mn phng trnh th hai ca h nn y phi khc 0.
y2 5 y 1
Lc ny phng trnh th hai ca h tng ng vi: x
.
2y
Th x vo phng trnh th nht ca h ta c:
(d thy x =

y2 5 y 1
y2 5 y 1 2 y2 5 y 1
.y
5y 0

.y
2y
2y
2y

y 2 5 y 1 2 y 2 5 y 1. y 2 2 y 2 5 y 1 20 y 2 0 (nhn hai v vi 4y)


2

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 7

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


2

5 1
3 5 5 1
5 1
hoc y
y 3y 1 0 y

y
2
2
2
2

5 1
5 1
5 5
5 5
y

2
2
2
2

hoc

1 5
5 1
5 5
5 5
y

2
2
2
2
5 5 5 1 5 5 5 1
;
;
Vy h c bn nghim l x , y
,

2
2
2
2

Bi 207: Ly phng trnh th hai tr i phng trnh th nht v theo v ta c:


2 xy 2 2 y 2 x 3 y 2 y 3 x 2 y 3 6 y 2 1 0
4

2 xy 2 2 xy 2 x 3 y 2 xy 3x 2 y3 6 y 2 1 0

2 xy 2 xy x 2 y 3 3 y 2 1 0 x y 1 2 y 1 2 y 1 y 1 0
2

1
y x 1.
2
+) Vi y 1 , thay vo phng trnh th nht ca h ta c: x2 3 0 x 3 .
y 1 2 y 1 x y 1 0 y 1 y

1
3
3 2 3
, thay vo phng trnh th nht ca h: x 2 3x x
.
4
2
2
+) Vi y x 1 , thay vo phng trnh th nht ca h:
+) Vi y

x 2 2 x 2 3 x 1 0 4 x 2 6 x 3 0 , v nghim do 0 .
2

3 2 3 1
3; 1 ,
;
2
2

Cch gii khc: Phn tch h a hai phng trnh trong h v dng:
x y 2 2 x 2 y 2 0

x 2 y x y 3 1 0
n y ta t n ph a x y v b x 2 y 2 gii h hai n.
Dng nh cch gii ny c v c h thng hn, bi v khng d g pht hin c vic phi
tr hai v ca h cho nhau.
Bi 208: iu kin 2 y 5 2 x . Bin i phng trnh th nht:

Vy h c bn nghim l

x, y

2 y 4 y 2 3 x 2 x 4 x 2 3 8 y 3 x 6 6 x 2 y 3x 4 0

2 y x2 4 y 2 2 yx 2 x 4 3x 2 2 y x 2 0 2 y x 2 4 y 2 2 yx 2 x 4 3x 2 0
2 y x2
2 y x2 0
2 y x2
2
2

2
2
4
2
2
2

4
y

2
yx

3
x

0
x

3
y

3
x

x y 0

R rng x = y = 0 khng tha mn phng trnh th hai ca h, loi.


Th 2y x 2 vo phng trnh th hai ca h ta c: 227 x

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

x 2 2 x 5 x 1 454 (*).

Trang 8

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


Xt hm s f x 227 x

x 2 2 x 5 x 1 trn

x 1
o hm f ' x 227 x.
1 x 2 2 x 5 x 1 .227 x ln 227 .
2
x 2x 5

x 1 x2 2 x 5
f ' x 227 x.
x 2 2 x 5 x 1 .227 x ln 227 .
2

x 2x 5

1
f ' x 227 x x 1 x 2 2 x 5
ln 227 .
2
x 2x 5

1
1
1
1
Ta c:

ln 227
ln 227 0 .
2
2
2
2
x 2x 5
x 2x 5
x 1 4

x 1 x2 2x 5 x 1

x 1

5 x 1

T hai iu ny suy ra f ' x 0 x . Mt khc

x 1 x 1 x 1 0 .
f 1 454 nn phng trnh
2

(*) c

x2 1
.
2 2
1
Vy nghim ca h l x , y 1;
2
Bi 209: Vi y = 0 th thay vo phng trnh th nht ta c x = 0. R rng cp s ny khng
tha mn h, vy nn ta phi c y khc 0.

nghim duy nht l x 1 y

11

x
x
Lc ny chia hai v ca phng trnh th nht cho y ta c: y11 y (*).
y
y
Xt hm s f t t11 t trn . o hm f ' t 11t10 1 0 nn ng bin trn . Mt
11

x
x
khc (*) li c dng f f y y y 2 x (suy ra x > 0).
y
y
Th vo phng trnh th hai ca h ta c:
7 13 8
3 1
7 x 2 13x 8 2 x 2 . 3 x 3x 2 3x 1 2 3 2. 3 3 2
x x
x
x x
8 12 10
1 3
1 3

3 2 3 2 3 2. 3 2 3
x
x
x
x
x
x
x

1 3
2
2 1 3

1 2. 1 2 3 2. 3 2 3
x
x
x
x
x x

3
Xt hm s g t t 2t trn . Hm s c o hm g ' t 3t 2 2 0 nn hm s g t
ng bin trn . Mt khc (*) c dng:
3

1
3
2
1
3
2
1 3
2

g 1 g 3 2 3 1 3 2 3 1 2 3
x
x
x
x
x
x
x
x
x

8 13 3
1
1 5 89
1 8

2 2 0 1 2 5 x 2 0 1
.
3
x
x
x
x
x
16
x x

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 9

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


1
1 5 89
5 89
5 89
.
0 , ta ch ly
x
y x
x
x
16
4
2
5 89 5 89
;
Vy nghim ca h l x , y

4
2

Do x > 0 nn

Bi 210: iu kin x 4, y 3x v 4x y .
Bnh phng hai v phng trnh th nht ca h ta thu c:

2 x 2 x 2 y 4 x y y 2 x 2 x 2 y y 2x 4 x 2 y (do y 3x 2 x )
2

y 2 4 xy 4 y 0 y y 4 x 4 0 y 4 x 4 0 (do y 3x 0 ) y 4 x 4 .
Th vo phng trnh th hai ca h ta c:
x 2 16 2 x 4

x 2 16 3 1 x 4 0

5 x
x5
1
0 x 5

0 x 5 (tha mn)
2
1

4
x 2 16 3 1 x 4
x

16

x5
x5
x5
1
(D thy
nn biu thc trong ngoc vung lun

1
1 x 4
x 2 16 3
x2 3 x 3
dng)
Vi x = 5 th ta tm c y = 16.
Vy nghim ca h l x , y 5;16
x 2 25

Bi 211: iu kin x y 2 v x 2 y 4 2 xy 2 1 y 4 .

xy

x 2 y 4 2 xy 2 y 4 1

Thy rng

1 y 4 , nn khi ta nhn lin hp vi lng cha


2

cn v tri phng trnh th nht th s c dng hiu ca hai bnh phng chnh l

xy

1 9 y 4 . Biu thc ny li c lin h vi 3y 2 v tri, v vy ta th thc hin php


2

nhn lin hp. iu ch l khi thc hin php nhn lin hp ny th phi ch n iu kin
ca biu thc lin hp khc 0.
(+) Nu y = 0 th phng trnh th nht ca h tr thnh: 2 1 0 , v l!
(+) Nu y khc 0 th phng trnh th nht ca h tng ng vi:

x 2 y 4 2 xy 2 y 4 1 2 2 y 2 2 3 x y 2 2 0

xy
xy

xy

1 9 y 4
2

1 y 4 2 2 y 2
2

1 3 y 2 xy 2 1 3 y 2

xy

1 y 4 2 2 y 2
2

xy 1 3 y

2 3 y 2 xy 2 1 0

2 xy 2 1 3 y 2 0

2 0
2
xy 2 1 y 4 2 2 y 2
xy 2 1 3 y 2

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 10

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


xy 2 1 3 y 2
xy 2 1 3 y 2 0 (*)
2 (**).
2
2
4
2
xy 1 y 2 2 y
mch gii c lin tc ta s x l (**) trc. Nhn thy phng trnh ny l phng trnh
ng bc nn d nhn ta t a xy 2 1 v b y 2 a 1; b 0 . Lc ny (**) tr thnh:

ab

a
a
2 a b 2 a b 4 2b 1 2 1 4 2 (***).
b
b
a 2 b 2 2 2b
a
t t t 1 th phng trnh (***) tr thnh:
b
t 4 2 1
t 4 2 1

2
t 1 4 2 2 t 1
2
2
t 1 4 2 4 t 2 1

3t 2 4 2 1 t 37 8 2 0

H ny v nghim, tc l (**) khng xy ra.


1
Vy xy 2 1 3 y 2 0 y 2 x 3 1 y 2
(d thy x khc 3).
3 x
Th vo phng trnh th hai ca h ta c:
3 x
1
x 2 1 3x

x
x 3
3 x x 2 1 3x
2
3 x
x3
x 3

x3

x 2
3 x
3 x

2
x 2 x 2 8 x 14 0
x

3
x

x 4 2

+) Vi x = 2 th y 2 1 y 1, tha mn cc iu kin.
2

+) Vi x 4 2 th y 2 2 1 y 1 2 , tha mn cc iu kin.

Vy h c cc nghim l x 2 ; 1 , 4 2 ; 1 2

Cch gii khc: u tin ta cng c th t n ph a , b nh trn v a phng trnh th nht


v dng:

a 2 b2 2a 2 2 6 b v gii phng trnh ng cp ny cng thu c kt qu

nh trn.
Bi 212: iu kin x 0 , y 8 v x 2 y 3 0 .
p dng bt ng thc CauchySchwart:

132 2 x 4 3 y 8

2
2

32 x 4 y 8 x y 1

(*).

Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

x x 2 y 3 2 x x 2 y 3 4 x y 1 x 2 2 x x 2 y 3 1

(**).

T (*) v (**), ta c du ng thc cc bt ng thc trn phi xy ra, tc l:


x 2 x x 2 y 3 0

x 0

y 8
y 1
x4
3
2
H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 11

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


Th li thy y l nghim ca h.
Nh vy h c nghim duy nht l x , y 0 ; 1

Bi 213: iu kin 3x2 10 xy 3 y 2 0 x 3 y 3x y 0 .


x 3y 0
x 3 y 3 3x y 0 , kt hp vi iu kin ta c
3x y 0
Lc ny phng trnh th nht ca h tng ng vi:

Nhn xt thm

x 3 y 2. 6 x 3 y . 6 3x y 3 3x y 0

x 3 y 6 3x y

(*)

6 x 3 y 6 3x y x 3 y 3x y x y .
Thay vo phng trnh th hai ca h ta c: x 2 x 2 4 x 5 x 2 3 (**).
Ta gii nhanh (**) bng cch nhn lng lin hp:
(**) x 2 x 2 4 x 5 x 2 4 1 x 2 x 2 4 x 5 x 2 1

2
x 2 4 x 5 x 2

x2
x 2 x2 4x 5 x 2 x2 4x 5 4
2
x 4x 5 x 2

x2 4 x 9 0 x 2 15 .
(+) Nu x 2 15 th y 2 15 , khng tha mn iu kin (*).
(+) Nu x 2 15 th y 2 15 , tha mn iu kin (*).

Vy nghim ca h l x , y 2 15;2 15

Bi 214: iu kin y 2 y 1 .
H ny thc ra l mt h d, nhng vi v b ngoi li nhn c v khng d!

3
, b 0 th h tr thnh:
Tht vy nu ta t a x2 x 1 v b y 2 y 1 a
4

a b 4
b 4 a
2
2
2
a

a 5

4 a

b 4 a

2
5 6
4

a
5 6 a2 5

b 4 a
b 4 a
2

a 56
a 2 31
4 a 2 5 36 a 2 5 12 a 2 5

2a 5 3 a 5

b 4 a
b 4 a

2
2
a2

(tha mn)
31 a
31 a

b2
5
5

2
2
2
2
a

9
a


5a 20a 20 0

1 13
x

x x 3 0

Vi a b 2 th x 2 x 1 y 2 y 1 a 2 4 2
y y 5 0
1 21
y

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 12

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


1 13 1 21
;
Vy h c bn nghim l x , y

2
2

Bi 215: iu kin x , y 0 v x 2ln y 0 .


Phng trnh th nht ca h tng ng vi:
1
1
x y x2 xy 3 y 2 x y 0 x y x 2 xy 3 y 2 0 x y .
4
4

1 1
5
1
1
2
(d thy x 2 xy 3 y 2 x2 y2 x y 0 ).
4 2
2
2
4
2
Thay vo phng trnh th hai ca h ta c: x3 3 x 2ln x ln x 2ln x 0 .
3

x3 x 2ln x x 2ln x 3 x 2ln x 2ln

x 2ln x

(*).

Xt hm s f t t 3 t 2 ln t trn 0 ; .
2
Hm s c o hm: f ' t 3t 2 1 0 t 0; nn hm s ng bin trn 0 ; .
t
Mt khc (*) c dng f x f

x 2ln x x 3 x 2ln x x3 x 2ln x 0

(**).

Tip tc xt hm s g x x3 x 2ln x trn 0 ; .


2
Hm s c o hm: g ' x 3x 2 1 .
x
3
3x x 2
0 3x3 x 2 0 x 1 3x 2 3x 2 0 x 1 .
Ta c: g ' x 0
x
Lp bng bin thin, ta thy g x g 1 0 . Phng trnh (**) li c dng g x 0 nn n
phi tng ng vi x = 1. T y suy ra y = 1.
Vy nghim ca h l x , y 1;1
Cch gii khc: Khi gii (*), c th t n ph y 3 x 2ln x v a v h i xng:
3

x y 2ln y
x3 x 2ln x y 3 y 2ln y (tr hai phng trnh trong h).
3

y x 2ln x
T y tng t ta cng xt hm v suy ra rng x y .
Bi 216: iu kin 1 2 xy 0 . Ta s dng bt ng thc x l phng trnh th nht:

1 2 x 2 1 2 y 2 12 x 2

12 y 2

1 1

x 2 y 2

(*).

(y l bt ng thc vct thng c s dng).


Ta li c

1 1

x 2 y 2

2.2 xy

2 1 2 xy 2 1 2 xy

(**).

T (*) v (**) ta suy ra 1 2 x 2 1 2 y 2 2 1 2 xy .


x y
x y 0.
Nh vy nn phng trnh th nht ca h phi tng ng vi:
xy

Th vo phng trnh th hai ta c:


H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 13

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


68 15
x6 68 15 x 2 x 6 15 x 2 2 17 0
3
x
x

x3

x 2 17 x 4 x 2 . 17 2 0 x 2 17 ( loi x 2

x 4 17 .
n y ta kt lun h c hai nghim l x , y

17 3
0 , v l).
2

17 ; 4 17 , 4 17 ; 4 17

Cch gii khc: C nhiu cch dng bt ng thc chng minh bt ng thc trn, v d l
dng bin i tng ng phng trnh th nht (bnh phng hai v):

2 2 x 2 2 y 2 2 1 2 x 2 1 2 y 2 4 1 2 xy

1 x2 y 2

1 2x 1 2 y 2 4xy .
2

1 x 2 y 2 1 2 xy

Ta c:
1 2 x 2 1 2 y 2 1 2 xy 1 2 xy (Cauchy Schwart)


T y ta cng suy ra x y 0 .

Bi 217: iu kin xy 0 v x 2 y 2 0 .
Nhn thy trong tt c ba s hng phng trnh th hai ca h (khng k h s t do) th
chng u c bc l 1. Nhn xt thm phng trnh th nht ca h c v phi cha mt a thc
bc 1. V vy ta hon ton c th a h phng trnh trn v dng ng cp. V bi gii
c gn hn, ta s nh gi nh sau:
x 2 y 2 xy
Bin i phng trnh th hai ca h: x 6 x y . 2
2 x 2 y 2 3 0 (*).
2
x y xy
x 2 y 2 xy
Ta thy rng nu x < 0 th y 0 . Lc ny th x 6 x y . 2
0 , mu thun (*).
x y 2 xy
Nh vy ta phi c x 0 y 0 . Th s 3 phng trnh th hai nh sau:

6 x3 y 3

3x 10 xy y
x y xy
4
3
x

3x
x
6 3 1

10
1
2
y
y
y

x
x
2
2
(*) (do y 0 ).
2 1
x
y x
y
4

1
2
y
y
x

2 x2 y 2

6 t 3 1
x
3t 10 t 1
n y ta t t 0 th (*) tr thnh: t 2
(**).
2 t 2 1
y
t t 1
4
n y ta nhm c nghim l t = 1. Th nhng nu dng nhn lin hp thng thng th
dng nh cng khng c kt qu. S dng o hm cng khng kh quan. Ta ngh n s
3
t 1 6 t 1
5 t
dng bt ng thc. Bin i (**) thnh:
(***).
2
2 t 2 1
4
t t 1
2

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 14

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


Ta s phn tch mt cht s dng bt ng thc. Th cc gi tr ca x vo th ta thy rng v
tri ln hn v phi. Nh vy ta s chng minh v tri ln hn hoc bng v phi. C thm cc
nhn xt sau:
Bc cao nht ca v tri l bc nht. V bc cao nht ca v phi cng l bc nht.
V phi cha n hai du cn lm ta lin tng n vic s dng bt ng thc Cauchy,
nhng mt iu rc ri khi s dng bt ng thc Cauchy vi s hng

2 t 2 1 th s lm

2 t2 1
tng bc ca n (thnh bc hai, c th: 2 t 1
). V vy khi chng minh th ta
2
5 t
nn bnh phng hai v ln. V gn gng th ta s c gng quy s hng
b hn hoc
2
2

bng mt bi no ca

2 t 2 1 vic bnh phng tr nn gn nh.

5 t 5 t2 1 5
.
. 2 t 2 1 , t y suy ra:
Ta c:
2
2
2
4

2 t 2 1

3
9
t 1 6 t 1
2
By gi ta s i chng minh rng:
. 2 t 1
2
4
4
t t 1
Tht vy bt ng thc trn tng ng vi:

5 t 9
. 2 t 2 1 .
2
4
(1).

(1) 9 t 2 t 1 2 t 2 1 t 1 t 2 t 1 24 t 3 1
81.2 t 2 1 t 2 t 1 25t 3 2t 2 2t 25
2

436t 6 244t 5 544t 4 610t 3 544t 2 244t 463 0


2
t 1 463t 4 702t 3 379t 2 702t 463 0 , lun ng.

3
5 t t 1 6 t 1
Vy (1) lun ng. Suy ra 2 t 1
. Vy nn nu mun c (***) th

2
2
4
t t 1
du bng ti (1) phi xy ra, tc l t = 1. Th li t = 1 tha mn (***).
Vi t = 1 th x y . Thay vo phng trnh th nht ca h tm c x = y = 1. y cng chnh
l nghim duy nht ca h.
Vy nghim ca h l x , y 1;1
Nhn xt: Bi ton trn s dng phng php ng bc, kh rc ri v mt bin i. Li gii c
th gn hn nh sau:
x y
y 8x 4 y 2 x y 3 .
Ta c: 12 3x 10 xy y 3x 10.
2
2

Suy ra

2 x2 y 2 3 2 x2 y 2 2 x y .

Ta s chng minh:

2 x y

6 x3 y 3

2x y x x

6 x3 y 3

2 x y x y 2
.
y 2 xy
x y 2 xy
chng minh iu ny ta i chng minh mt kt qu mnh hn l:
6 x3 y 3
2
2
2 2 x y 2
x 2 y 2 xy 2 x 2 y 2 3 x3 y 3 (2).
2
x y xy
2

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 15

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


x
Chia hai v ca (2) cho y 3 v t t th (2) tr thnh:
y

1 t 2 t 2 1 3 t 3 1 2 t 2 1 t 2 t 1 9 t 3 1
2

7t 6 4t 5 8t 4 10t 3 8t 2 4t 7 0 t 1 7t 4 10t 3 5t 2 10t 7 0 , lun ng.


2

3x 10 xy y 12

* Bi ton gc ca bi h trn c bi l
6 x3 y 3
2 x2 y 2 3
x 2
2
x y xy

Vi bi nh th ny th chng ta s khng p dng c bt ng thc Cauchy cho s hng


10 xy ging nh trn do khng bit x , y dng hay m. Tht vy, nu x khng m th c th
p dng, th nhng ta thy nu x m th bt phng trnh th hai nm trong h s lun ng, tc
l xem nh bt phng trnh cho ta mt iu hin nhin. Lc ny, x m th y s m, v t ta
s tm c v s nghim ca phng trnh th nht ca h, tc l h c v s nghim.
Bi 218: iu kin x 3 , x 0 v y 0 .
Vi iu kin trn th phng trnh th nht ca h l phng trnh ng cp.
t y tx ( t 0 ) th phng trnh th nht ca h tr thnh:
2
1
2x
x tx
t2 2
1 t
t2 2 t 1
2
2 2 2 2 2 2

2
3t 2 t 1

2
2
2
3x 3t x
2x t x
3t x 2 t x
3t
2t

t 4 3t 3 t 2 4 0 t 2 t 2 t 1 0 t 2 0 t 2 y 2 x (x > 0)
2

Th vo phng trnh th hai ca h ta c:

2 2 x 2 x 2 x 6 4 x2 4 x2 8x 2 x 6 4 x2 8x 2 x 6
2

2
1 1
1 1
4 x 2 8 x 2. 4 x 2 8 x . 2 x 6 2. 4 x 2 8 x .
2 4
2 4
2
2
2
1
25
1
5
2
2
2
4 x 8 x 4 x 10 x
4 x 8x 2 x
2
4
2
2

1
5
2
4
x

8
x

2
x

4 x2 6 x 2 0
2
2

2
4 x 2 8 x 1 2 x 5
4 x 10 x 3 0

2
2
3 17
x 2 13 3 17
y

H thng trn ch c duy nht mt nghim dng l x


.
4
4
32
17 3 13 3 17
;
Vy nghim duy nht ca h l x , y

4
32

3
Bi 219: iu kin x 2 v y .
2
Nhn xt rng x = 0 lm phng trnh th nht ca h tr thnh iu v l nn suy ra x khc 0.
Vi x khc 0 th ta c th chia hai v ca phng trnh th nht cho x 3 ta c:

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 16

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


4 3
1
1 2
1
2 2 3 2 2 y 3 2 y 2 2 1 4 2 y 3 2 y
x x
x
x
x
x

Xt hm s f t t 2 1 t trn

(*).

. Hm s c o hm f ' t 3t 2 1 0 nn hm s ng

1
1
. Mt khc (*) c dng f 1 f 3 2 y nn (*) 1 3 2 y .
x
x

Th vo phng trnh th hai ca h ta c:


1
x 2 3 14 x 1 1 x 2 3 15 x 1 x 2 3 15 x 1 0 (**).
x

bin trn

Xt hm s g t x 2 3 15 x 1 trn D 2; .
1
1
Hm s lin tc trn D v c o hm g ' t

0 x D \ 2;15 nn
2 x 2 3. 3 15 x 2

g t ng bin trn D. Mt khc ta c g 7 0 nn (**) x 7 .


1
49
143
Vi x = 7, thay li ta c: 1 3 2 y 3 2 y
.
y
7
64
128
143
Vy nghim ca h l x , y 7;

128
Bi 220: iu kin y 1 , x2 2 y 1 0 v nhn xt thm x y 1 0 x y 1.
Vi iu kin trn th phng trnh th nht ca h tng ng vi:
2
2
x

2
y

3
2
2
2
0
x x y x 2 y 1 y 1 0 x x y 2
x 2 y 1 y 1

x y
0 x y.
0 x y x2
2
2

x 2 y 1 y 1
x 2 y 1 y 1

(vi x y 1 v y 1 0 th biu thc trong du ngoc vung lun dng).

x x y
2

x2 y 2

Vi x = y, th vo phng trnh th hai ca h ta c: 2 x 1 x 1 10

(*).

t t x 1 0 x t 2 1. Phng trnh (*) tr thnh:


2t 2 3 t 10 2t 3 3t 10 0 t 2 2t 2 4t 5 0 t 2 (tha mn).

Vi t = 2 th x = y = 3.
Vy nghim ca h l x , y 3;3
Bi 221: Bi ton ny tng t cu 3 thi tuyn sinh i hc khi A nm 2011 2012.
Phng trnh th hai ca h tng ng vi:
xy x 2 y 2 1 xy x 2 y 2 x 2 y 2 xy 1 xy 1 0

xy 1 x 2 y 2 1 0 xy 1 x 2 y 2 1.

(+) Nu xy = 1 th th ln phng trnh th nht ca h ta c:


x2 y 2 xy 2 3 y 3 4 xy x y 0 3x 2 y 6xy 2 3 y 3 0 3 y x 2 2xy y 2 0

3 y x y 0 x y 0 x y (d thy vi xy = 1 th y khc 0).


2

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 17

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


y 1 x 1
Th x = y tr li vo xy = 1 ta c: y 2 1
y 1 x 1
(+) Nu x 2 y 2 1, th ln phng trnh th nht ca h ta c:

x 2 y 2 xy 2 3 y3 4 x2 y 2 x y 0 4 x3 5 x 2 y 2 xy 2 y3 0

(*).

+) Nu y = 0 th thay vo (*) ta c x = 0. Cp s ny khng l nghim ca h.


+) Nu y khc 0 th chia hai v ca (*) cho y 3 ta c:

x
4x2 x
4 x3 5 x 2 2 x
x
x
2
1 0 1 2 1 0 1 0 1 y x .
3
y
y
y
y
y
y
y
y

1
4 x2 x
1 x
(d thy 2 1 1 0 ).
y
y
2 y
2

2
2
y
x
2
2
Vi y = x, thay vo x 2 y 2 1 ta c 2 x 2 1

2
2
y
x

2
2
2 2 2 2
;
;
Vy h c cc nghim x , y 1; 1, 1;1,
,

2
2
2
2

Bi 222: Phng trnh th nht ca h tng ng vi:


x3 y 2 x 2 y 2 y 2 x y 2 2x 2 2x 0 x 2 y 2 x 1 y 2 x 1 2x x 1 0

x 1
x 1 x 2 y 2 y 2 2 x 0 2 2
2
x y y 2x

+) Nu x = 1 th thay vo phng trnh th hai ca h ta c: 1 6 y 25 y

13
.
3

2x
x2 1

1.
+) Nu x y y 2 x (d thy x 0) y x 1 2 x y 2
x 1 x2 1
T y cng suy ra 1 y 1 y 1 0 .
Phng trnh th hai ca h li c vit li thnh:
2x3 3x2 12x 7 6 y 6 0 2x 7 x 12 6 y 1 0 (*).
2

Do x 0 v y 1 0 nn v tri ca (*) lun khng m, v vy nn:

2 x 7 x 12 0 x 1

(*)
y 1
y 1 0
Th li thy chnh l nghim ca h phng trnh.
13

Vy h c hai nghim l x , y 1; 1 , 1;

Bi 223: iu kin x 3 y 3 0 .
t t = x + y th phng trnh th nht ca h tr thnh:
2
t 4 3 4t t 4 4t 3 0 t 1 t 2 2t 3 0 t 1 .
H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 18

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


(khng kh nhn thy rng t 2 2t 3 t 1 2 0 )
Vi t = 1 th x + y = 1 y 1 x . Thay vo iu kin ta c:
x 31 x 3 0 x 3 x 2 0 2 x 3 .
Tng t ta cng tm c iu kin ca y l 2 y 3 .
Vi iu kin trn th phng trnh th hai ca h tng ng vi:
2
2
x4 y 4 9 x y 7 x y

3ln 3 x 3ln 3 y 0
64
32
8
x4 9 x2 7 x
y4 9 y2 7 y

3ln 3 x

3ln 3 y (1)
64 32
8
64 32
8
t 4 9t 2 7t

ln 3 t trn D 2;3 . Hm s c o hm:


Xt hm s f t
64 32 8
2
2
t 3 9t 7
3
t 4 3t 3 9t 2 13t 6 t 1 t t 6
f 't

0 t D
16 16 8 3 t
16 t 3
16 t 3
2

Nh vy vi t thuc D th hm s f t nghch bin. Mt khc phng trnh (1) c dng


1
f x f y x y . Kt hp vi x y 1 th ta tm c x y .
2
1 1
Vy nghim ca h l x , y ;
2 2
Bi 224: iu kin y 0 .

y x 1 x2
x y 1 x2 x y 2 0
x
2

x 2 1 x 2
2
H c vit li:
x
x2
2 2 1 x2 y 2 3
2
2
y
2 2 1 x y 3
y

x
2
2

y
1 x x 0
y

x y 2 2 x 2 1 x 2 2 x 3 x
2

y y 2 1 x x 3
y 2

x
y v b 1 x 2 x th h trn li tr thnh:
y
a b 0
b a
a 1
a 3
2


2
b 3
a 2b 3 a 2a 3 0 b 1
x 1 0
x
x

1
a

x 0
x

y
y
y 1
(+) Nu

b 1
y 1
1 x2 x 1 1 x2 1 x
y

1 x 2 1 x 2

t a

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 19

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


a 3
(+) Nu
1 x 2 x 3 .
b 3
iu ny v l do 1 x 2 x 2 x , tc l 1 x 2 x lun dng.
Vy h c nghim duy nht x , y 0;1
Bi 225: iu kin x 0 v y 0 .
Nhn thy h trn c dng ng cp, th nhng nu ta gii theo kiu ng cp th s thu c
mt phng trnh ng cp bc 4. Th nhng, nghim ca phng trnh ny rt l, khng th
dng phng php thng thng gii n mt cch ngn gn c.
Bi h phng trnh ny c cch gii ring ca n. l:
2
Cng v theo v hai phng trnh ta c: x 2 3 y 2 x3 3xy 2 2
(1).
x
Ly phng trnh th nht tr i phng trnh th hai v theo v ta c:
1
3x 2 y 2 3x 2 y y 3 1 (2).
y
By gi ta tip tc cng (1) vi (2) v theo v ta c:
3
x3 3x 2 y 3xy 2 y 3 3 x y 3 x y 3 3 (3).
Ly (1) tr i (2) v theo v ta c: x3 3x 2 y 3xy 2 y3 1 x y 1 x y 1
3

(4).

3 1
x

3
x y 3

Kt hp (3) v (4) ta c h:
3
x y 1
y 3 1

2
3 3 1 3 3 1
;
Vy nghim ca h l x , y

2
2
Bi 226: iu kin x 0 , y 0 , y 2 2 x 0 v 9 x 2 y 0 .
Phng trnh th hai ca h tng ng vi:
2 18 x y
18 x y
2
18 x 2 y 2

2 9 18 9 2 2
9 xy

2.
xy y 2
x
y
x
xy
y
x

t a 9 x

y
2x
v b y
x
y

a , b 0

th ta c:

y
2x
18 x 2 y 2

a b 9 x y
9 xy

2 2 2 4 ab 2 (do a , b 0 )
x
y
y
x

Phng trnh th nht ca h tr thnh: a 2b 4 .


a 4 2b
a 2b 4 a 4 2b
b 1

Nh vy ta c h
(tha mn)
ab 2
4 2b b 2 2b 4b 2 0 a 2
y

2
9
x

a2 4
2

9 x 2 y 4 x
x

y 4 x 9 x
y 4 x 9 x

2
2

2 2
2
x
2
y

2
x

y
y

2
x

0
4
x

9
x

2x 4x 9x2 0

b 1

2 2

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 20

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


1

2
x

x 0
y 4x 9x
y 4x 9x
9

2
3
2

y 0
81x 72 x 25 x 2 x 0
y 1
x 9 x 1 9 x 7 x 2 0

3
1 1
Nh vy h cho c hai nghim l x , y 0;0 , ;
9 3
Bi 227: iu kin y 1.
Phng trnh th nht ca h tng ng vi:
x3 x 2 y x 2 3x 2 3xy 3x 5x 5 y 5 0
2

x2 x y 1 3x x y 1 5 x y 1 0
2

3 11

x 3x 5 x y 1 0 x y 1 0 (do x 3x 5 x )
2
4

y x 1 . Th vo phng trnh th hai ca h ta thu c: 3 x 3x2 14 x 14

(*).

t t x t 0 th (*) tr thnh:
t 2 x 4 y 3

3t 3t 4 14t 2 14 t 1 t 2 3t 2 9t 7 0 t 1 x 1 y 0
3t 2 9t 7 0 (VN)
Vy h c hai nghim l x , y 1;0 , 4;3
45
y 18 v 30 x 20 .
Bi 228: iu kin
2
H phng trnh ny khng h kh, ch c iu hnh thc ca n lm chng ta hi s. Tht
9 2
vy, ta t a 30 x v b 18 y (iu kin 0 a 5 2 v 0 b
) th:
2
2
2
2

b 18 y
y 18 b
45 2 y 81 b

2
2
2
a

30

x
x

30

20 x 50 a

a b 1
b a 1

H ban u tr thnh:
2
2
2
2
81

2
b

50

81 2 1 a 50 a 2 (1)
(1) 81 2 1 a 50 a 2 2 81 2 1 a 50 a 2 4 4 50 a 2
2

25 a 2 4a 4 50 a 2 (*) 25 a 2 4a 16 50 a 2
2

a 4 8a3 18a 2 200a 175 0 a 5 a 1 a 5 a 7 0


a 5 a 1 a 5 a 7 .
Th li vo iu kin ca a , kt hp vi vic th li vo (*) ta ch ly cc nghim:
x 29
x 5
+) a 1 b 0
+) a 5 b 4
y 18
y 2
x 19
+) a 7 b 6
y 18
H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 21

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


Nh vy h c ba nghim l x , y 29;18 , 5;2 , 19; 18
Bi 229: iu kin 0 x 1 v y 0 .
+) Nu x = 0 th thay vo phng trnh th hai ta c: 2 y 2 y 2 .5 y 2 y 0 . Th li y
2

chnh l nghim ca h.
+) Nu x khc 0, t y tx t 0 . Lc ny phng trnh th hai ca h tr thnh:

2x 2t x tx 4x t x 10x 14tx 5t y
x 2t t 2 x t 4 5t 14t 10 2t t 2 t 4 5t
2t t 2 t 4 5t 14t 10 t 10t 37t 60t 36 0
2

2 2

14t 10

t 2 t 3 0 t 2 t 3 (tha mn).
li gii c ngn gn th ta s bin i phng trnh th nht thnh:
2

y 2207

1 1 x
y 2207
y
1 1 x

y .

1 1 x

2207
y 2207 y 2207 2207
hay chnh l t
. iu ny cho thy hai nghim t

2
x 1 1 x 11
2
trn u khng tha mn.
Vy nghim duy nht ca h l x , y 0;0

Bi 230: iu kin x 2 4 y 5 0 .
Vi bi ton ny ta s s dng mt n gin nhng li t c s dng, l rt th.
Phng trnh th nht ca h tng ng vi:
5 x 2 7
2
2
2
2
2 x y 6 y 5 x 7 y 2 x 6 5 x 7 y
.
2 x2 6
Th vo phng trnh th hai ca h ta c:
5 x
2

4 5x2 7

5 x 2 3

2 x2 6

5 11x
2

12 5 x 2 7
2 x2 6

x 4 2 x 2 1 11x3 23x 2 33x 21


75

x2 3
x2 3

x 1 11x 2 12 x 21

(1).
x 3
Nhn thy v tri lun khng m nn v phi cng khng m. Ta li c 11x2 12 x 21 0 (v
n l mt tam thc bc hai c h s a > 0 v 0 ), nn t suy ra x 1 0 , tc x 1 .
2

(1) 5 x 2 1 x 2 3 x 1 11x 2 12 x 21

5 x 1 x 1 x 2 1 x 1 11x 2 12 x 21

x 1
x 1 0

2
2
2
2
2
2
5
x

1
x

11
x

12
x

21
25 x 1 x 1 11x 12 x 21

3
+) Nu x = 1 th y =
.
2
H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

(*)

Trang 22

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


+) Gii (*) 96 x4 314 x3 556 x2 554 x 146 0 (**).
Xt hm s f x 96 x 4 314 x3 556 x 2 554 x 146 trn 1; .

Hm s c o hm: f ' x 384 x3 942 x 2 1122 x 2 554 2 x 1 192 x 2 279 x 277 ,


lun dng vi mi x 1; , suy ra f x ng bin trn 1; .
Mt khc ta c f 1 210 0 nn phng trnh (**) v nghim.

Nh vy nghim ca h l x , y 1;
2

Bi 231: Tng t Bi 225, th vic gii phng trnh ny theo kiu ng cp li kh khn hn
(do h ny ng cp bc 6!). Ta p dng cch gii cng tr i s.
iu kin x , y 0 .
Cng v theo v hai phng trnh trong h ta c:
2
2
2 y 4 2 x 4 x 2 3 y 2 3x 2 y 2 x 4 10 x 2 y 2 5 y 4 x5 10 x3 y 2 5xy 4 2 (1).
x
x
Ly phng trnh th nht tr i phng trnh th hai v theo v ta c:
1
1
x 2 3 y 2 3x 2 y 2 2 x 4 2 y 4 y 4 10 y 2 x 2 5x 4 y 5 10 x 2 y 3 5x 4 y 1 (2).
y
y
Ly phng trnh (1) cng vi phng trnh (2) v theo v ta c:
5
x5 5x 4 y 10 x3 y 2 5x 2 y 3 y 5 3 x y 3 x y 5 3 .
Ly phng trnh (1) tr i phng trnh (2) v theo v ta c:
5
x5 5x 4 y 10 x3 y 2 5x 2 y 3 y 5 1 x y 1 x y 1.

1 5 3 1 5 3
x y 5 3
x, y
;
Ta c h:

2
2
x

1 5 3 1 5 3
;
Nh vy h c duy nht mt nghim l x , y

2
2

Bi 232: iu kin x y 0 , x x 2 y 2 , y 5 .
Nhn thy v tri ca phng trnh th nht c bc 0, cn v phi li l bc nht. V nu ta
thay c v phi bng mt a thc bc 0 th n s tr thnh mt phng trnh ng cp, d
lm hn rt nhiu. Phng trnh th hai ca h tng ng vi:
9x 6x
6 x 5 y y 5 3x 9 xy 30 x 5 y

1 (1).
5
y
Th ln phng trnh th nht ca h ta c:
x x y
2

6x

1
y
x x2 y 2

x x2 y 2
y2

2x2 2x x2 y 2 y 2 6 x
6x

1
y
y2
y

2
2
2
2

x2 y 2
2 x2 2 x x y
6x
x2 x x y
3x
x x
2 .
1
1 2 .


3 0 (2)

y
y
y
y
y
y
y
y
y y
y

x
Nhn xt rng x y 0 nn 0 . Mt khc ta bin i nh trn th thy rng:
y

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 23

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

x x2 y 2

9x
nn x 0 . Kt hp vi (1) ta suy ra y 0 .
y2
5
x
y 3
2
2
2
x y
x
x
x
x 5

30

.
Nh vy (2)

2
2
y
y
y2
y
y
3
x 1 3 x

y2
y

x 5
9x
3x
Vi , thay vo (1) ta tm c
9 x 5 y
3 (tha mn iu kin).
y 3
5
5
Vy h c nghim x , y 5;3

Bi 233: iu kin x 2 2 y 1 0 .
Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

4 y 2 4 y x 2 2 y 1 x 2 2 y 1 x 2 2 xy y 2 2 y x 2 2 y 1 x y
2

x y x2 2 y 1
2y x 2y 1 x y
3 y x x 2 2 y 1

y x 0
2
y 2 xy 2 y 1

3 y x 0
2
9 y 6 xy 2 y 1

y x 0
3 y x 0

y2 2 y 1
9 y2 2 y 1

2y
6y

y2 2 y 1
+) Trng hp 1: y x 0 v x
. Thay vo phng trnh th hai ca h:
2y
y 1 x 1

y2 2 y 1
3y2
7
y y
2y 0
7
41
3 3y
y
2y
2
2
x

3
21

Th li thy ch c x , y 1;1 tha mn h.


9 y2 2 y 1
+) Trng hp 2: 3y x v x
. Thay vo phng trnh th hai ca h:
2y

9 y2 2 y 1
7 y 2
5
y y
4 y 0 (phng trnh ny v nghim).
3 3y
2y
2
2

Nh vy nghim ca h l x , y 1;1
Bi 234: y l mt h phng trnh kh th v!
Ta xem h trn nh l h phng trnh bc nht hai n l x 3 v y 3 , cn tham s l xy .
3

x 22 21xy
Lc ta tm c 3
(*).
y

13
xy

12

Nhn thy x = 0 khng tha mn h nn ta c th nhn v theo v ca hai phng trnh trn:
3
2
x3 y3 22 21xy 13xy 12 xy 273 xy 538xy 264 0
H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 24

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

xy 1 x 2 y 2 274 xy 264 0 xy 1 xy 137 19033 .


+) Nu xy 1, thay vo (*) ta c: x3 y3 1 x y 1 .
+) Nu xy 137 19033 , thay vo (*) ta c:
3
3

x 2899 21 19033
x 2899 21 19033

3
3

y 1793 13 19033
y 1793 13 19033

+) Nu xy 137 19033 , thay vo (*) ta c:


3
3

x 2899 21 19033
x 2899 21 19033

3
3
y

1793

13
19033

y 1793 13 19033

Vy nghim ca h l x , y 1;1 ,

2899 21 19033; 3 1793 13 19033 ,

2899 21 19033; 3 1793 13 19033

Bi 235: iu kin x 1, y 1 v 2 y 2 7 y 10 x y 3 0 .
Phng trnh th hai ca h c vit li thnh:
x 1 y 1 3 x 1 x 2 y x 1 y 1 x2 2xy x 2 y 3
Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

(1).

2 y 2 7 y 10 x y 3 x 1 y 1

x 1 y 1

2
2

2 y 7 y 10 x y 3 x 1 y 1 2 x 1 y 1 (2)
Th (1) vo (2) ta c:
2
2 y 2 7 y 10 x y 3 x 1 y 1 2 x 2 2 xy x 2 y 3

x2 3xy 3x 2 y 2 4 y 2 0 (3).
Xem (3) nh l phng trnh bc hai n x v tham s y th ta c:
2
2
3 y 3 4 2 y 2 4 y 2 y 1 .

Nh vy phng trnh c hai nghim l x 2 2 y v x 1 y .


+) Nu x 2 2 y , thay vo phng trnh th hai ca h ta c:
3
4y 3
y 1
2 (*) y 1
3 2y
2y 3

2 y 3 y 1 4 y 3 4 y 3 24 y 2 21y 0 y 0 y
2

6 15
.
2

y 0 x 2
Th li ch c hai gi tr tha mn l
y 6 15 x 15 4

2
Th li iu kin xc nh ta ch ly nghim x , y 2;0 .
+) Nu x 1 y x 1 y 2 , thay vo phng trnh th hai ca h ta c:
H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 25

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


3
y2 y 1
.
y 1
y 1 y 1
2 y
y2
Nhn thy v tri khng m, cn v phi m (do y 2 y 1 0 v ( y 2 ) < 0) nn phng trnh
ny v nghim.
Vy nghim ca h l x , y 2;0
Bi 236: iu kin x 1, y 1, x y .
y li l mt h phng trnh c hnh thc kh chu.
x a2 1
2
2

x y a b
2
Ta s t x 1 a v y 1 b y b 1
2
2
x y a b 2
a, b 0;2

a b 2 (1)

Lc ny h tr thnh: 72 a 2 1 b 2 1
29 3 a 2 b 2 a 2 b 2 2 4 (2)

2
2
a b

2
T (1) ta rt b 2 a b a 2 4a 4 , ri th vo phng trnh (2) ta c:
72 a 2 1 a 2 4a 3
29. 3 4a 4 2a 2 4a 2 4
4a 4

18 a 1 a 2 4a 3 29. 3 8 a 1 a 2 2a 1 4

18 a3 3a 2 a 3 58. 3 a 1 4 9 a3 3a 2 a 3 29 a 1 2
3

9a3 27a 2 20a 4 0 a 2 3a 1 3a 2 0 a 2 a

1
2
a (tha).
3
3

+) Nu a = 2 th b = 0. Thay tr li bc t ta tm c x 3 v y 1 .
16
8
5
1
+) Nu a th b . Thay tr li bc t tm c x
v y .
9
9
3
3
5
7
2
4
+) Nu a th b . Thay tr li bc t ta tm c x
v y .
3
3
9
9
8 16 5 7
Vy h c ba nghim l x , y 3; 1 , ; , ;
9 9 9 9

Bi 237: iu kin x 1 , y 2 v 5 2 y x 1 .
Phng trnh th hai ca h tng ng vi:
3x 4 6 x3 y x 2 2 xy 0 x x 2 y 3x 2 1 0 x 0 x 2 y .
2

(+) Nu x = 0 th thay vo phng trnh th nht ta c:


4 2 y 4 2 y 4 8 2 4 2 y 4 2 y 16

4 2 y 4 2 y 4

4 2 y 4 2 y 16 16 4 y 2 16 y 2 0 y 0 .
Th li cp s ny tha mn h cho.
(+) Nu x = 2y th thay vo phng trnh th nht ca h ta c:

x 1 4 x x 2 3x 4 5 (iu kin 1 x 4 ).

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 26

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


1
15
x 1 4 x x 1 4 x 2 x 1 4 x 0
2
2
2
1
15

x 1 4 x x 1 4 x 0
2
2
x 1 4 x 3 (tha mn) hoc x 1 4 x 5 (v l, loi).

52

x 1 4 x 9 x 1 4 x 2 x 1 4 x 4

x 0 (TM) y 0
x 3x 0
3
x 3 (TM) y

2
2

3
Tm li h c hai nghim l x , y 0;0 , 3 ;
2
Cch gii khc: Khi nhn c phng trnh: 4 2 y 4 2 y 4 , ta c th dng bt ng
thc CauchySchwart nh gi nh sau:

4 2y 4 2y

12 4 2 y 4 2 y 4 .

Du ng thc xy ra khi x = 0.
Bi 238: iu kin x 0 v y 0 .
p dng bt ng thc Cauchy (AM GM) ta c:
x x y y

2 xy xy 2 xy 4 (1).
+) xy
y
x
+) 8x4 y 4 x10 y10 2 x5 y5 4 xy (2).
T (1) v (2) ta suy ra du bng ti cc bt ng thc trn phi xy ra, ng thi xy = 4.
x 0, y 0

x x y y

Tc l y
x x y 2 . y chnh l nghim ca h phng trnh.
10
10
x y
xy 4
Vy nghim ca h l x , y 2;2

Bi 239: iu kin 1 x 2 y 2 0 . Vi iu kin ny th h cho tng ng vi:


1 x2 y 2 x y

1 x2 y 2 y x

x2 y 2
1 x2 y 2 x y x2 y 2 y x x2 y 2

2
2
2
3
2
x y

x y x y
1 x2 y 2

4
3
2

2
2

y x
2

x y
2

2
2 2
4
2
2
y 2 x 2 y 2 x 4 2 xy x 2 y 2
1 x 2 y 2 x x y y 2 xy x y

4
3
2

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 27

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


p dng tnh cht ca dy t s bng nhau ta c:

2
2 2
4
2
2
2
2 2
4
2
2
1 x 2 y 2 x x y y 2 xy x y y x y x 2 xy x y

4
32
1 x2 y 2
2
1 x2 y 2
2
2
4
2 2
4

x y x 2x y y
x2 y 2 x2 y 2
4
4
2
1
4 x 2 y 2 5 x 2 y 2 1 0 x 2 y 2 1 (loi) x 2 y 2 .
4
1
1
x y.
y x.
1
2 2 , hay tc l:
2 3 v
Nu x 2 y 2 , thay vo h ta c:
4
2
2
3
3
4
4

y 3

6 6
x
x 2 4

y x 6
y 3 2 6

2
4
6

Th li thy y l nghim ca h.
6 6 3 2 6
;
Vy nghim ca h l x , y

6
6

Bi 240: iu kin x 0 v y 0 .
H cho tng ng vi:
2x 3y 2 y x

2x 3y

2 x 2 y

(1)
x

2
y

x
y
x

x 2 y 2 2 y x
4 2 x 3 y 2 y x
(2)

y
x
y

Ly (1) nhn vi (2) v theo v ta c:


2
2
2x 3y
2 y x

x
4x
9y
4x x2
8 x 2 y

8 2
12

2 (3).

x
y
y
y
x
y
y



(Chia hai v cho y)
x
t t 0 th (3) tr thnh:
y
9
9

8 t 2 4t 12 4 4t t 2 t 2 8 0 t 3 8t 9 t 1 (tha mn).
t
t

Vi t = 1 th x = y , thay vo (2) ta c: 4 5 x x x 1 x 1 y 1.
Th li thy y chnh l nghim ca h.
Vy nghim ca h l x , y 1;1
Bi 241: iu kin y 1 .
Vi bi ton ny dng nh n gi cho ta mt hng i kh gay go v cm by, l th
x 2 4 y y 1 2 vo phng trnh th nht ca h. Th nhng sau mt hi my m th kt
H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 28

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


qu nhn c khng c kh quan. Chng ta c th tm ra mt s nghim bng php th, th
nhng li khng th tm ht c cc nghim cn li.
Vi bi ton ny, nu nhn xt c rng phng trnh th nht l phng trnh bc hai n y v
tham s l x th vic gii phng trnh s kh nhanh chng.
Phng trnh th nht tng ng vi: 22 y 2 9 x 2 125 y 22 x 4 9 x 2 0 .

Phng trnh ny c bit thc 9 x 2 125 4.22 22 x 4 9 x 2 13x 2 117


2

x 2 11
2 x2
phng trnh c hai nghim l y
v y
.
2
11
x 2 11
(+) Nu y
x 2 2 y 11.
2
Th vo phng trnh th hai ca h ta c: 2 y 13 4 y y 1 0

nn

(*).

d nhn ta s t t y 1 t 0 y t 2 1, lc ny (*) tr thnh:

2 t 2 1 13 4t t 2 1 0 4t 3 2t 2 4t 15 0

(**).

Gii phng trnh trn bng my tnh b ti, ta thy ngay n ch c mt nghim m. V vy, ta
s chng minh rng f t 4t 3 2t 2 4t 15 0 vi t khng m.
1
Hm s c o hm: f ' t 8t 2 4t 4 . Ta c: f ' t 0 t 1 hoc t .
2
D thy trn 0; th f t f 1 13 . Vy nn (**), suy ra (*) v nghim.
4 x2
(+) Nu y
x 2 2 11y .
22
Th vo phng trnh th nht ca h ta c:

11y 4 y y 1 0 y 11 4 y 1 0 y 0 x 2 2 x 2 .

Vy nghim ca h l x , y 2 ;0

Bi 242: iu kin 14 x 1.
H phng trnh ny s dng phng php nh gi!
Vi x > 0 th t phng trnh th hai suy ra y > 0. p dng bt ng thc AM GM:
y 2 14 x 1
2
40 x x y 14 x 1
y 2 80 x 2 12 x 1 (1).
2
Tip tc s dng bt ng thc AM GM nh sau:
32 x 2 4 x 1 1
2 16 x 2 2 x 1

2
2
2
2
3
y 4 x 1 32 x 4 x
y
(2).
3
3
T (1) v (2) chng ta suy ra:
2 16 x 2 2 x 1
1
2
80 x 2 12 x 1 128 x 2 32 x 2 0 2 8 x 1 0 8 x 1 x .
3
8
2 1
y 4 1
3
1
y
Thay x tr li h ta c:
.
2
8
3
y
3

4
2
H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 29

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


1 3
Vy nghim ca h phng trnh l x , y ;

8 2
Bi 243: iu kin 3 y 4 x v 4 x y 1 .
Vi iu kin trn th phng trnh th nht ca h tng ng vi:
4 x y 3 y 4 x 1 4 x y 3 y 4 x 8x 4 y .
4x y 3y 4x
Ly phng trnh ny tr i phng trnh th nht ca h v theo v ta c:
2 3 y 4 x 8x 4 y 1 (1).
Th (1) vo phng trnh th hai ca h:
8x 4 y 1 y 5x y x 4 x y 1 4 x 2 4 xy y 2 8x 4 y 0
2 x y 0
y 2x
2
2x y 4 2x y 0

2 x y 4 0
y 2x 4
(+) Nu y = 2x th thay vo phng trnh th nht ca h ta c:
2 y 2 y 1 , iu ny r rng v l.
(+) Nu y = 2x 4, thay vo phng trnh th nht ca h:
4 2 x 2 x 12 1 4 2 x 2 x 12 16 (**).
4 2 x 2 x 12 1 (*)
4 2 x 2 x 12
273
257
Ly (*) cng vi (**) ta c: 2 4 2 x 17 16 8 x 289 x
.
y
8
4
Cp s ny chnh l nghim ca h phng trnh.
273 257
;
Nh vy nghim ca h l x , y

4
8
Bi 244: iu kin xy 0 .
D thy h phng trnh cho l h ng cp vi x v y. Th nhng nu ta gii theo cch ng
cp vi x v y th s nhn c mt phng trnh vi cc bc gii kh di dng. Vi bi ton
ny, chng ta cn nhn xt thm y l h i xng. Mt bc t s gip vic nhn nhn h
ng cp ny theo kiu va i xng, va ng cp nh sau:
3 x y 2 4 xy xy 14

H cho vit li:


2
x y x y 12 xy 36

t a x y v b xy b 0 th h trn tr thnh:

3a 2 4b 2 .b 14

36 3a 2 4b 2 .b 14a a 2 12b 2

2
2

a a 12b 36
3

(*).

a
a
a
(*) 7a 54a b 84ab 72b 0 7 54 84. 72 0
b
b
b
2
2

7a 2 12a
a2
a
a
a
7a 12a
12 2 6 1 6 0 )
6 2
12 0 6 (do 2
b
b
b
b
b
b
b
b

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 30

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


a
6 a 6b , thay vo h cha a v b trn ta tm c:
b

3 2 2
32 2
1
1
1
x

b
xy
xy

2
2

2
2
4

a 3
x y 3 x y 3 y 3 2 2
y 3 2 2

2
2
3 2 2 32 2 32 2 3 2 2
;
;
Vy nghim ca h l x , y
,

2
2
2
2

2
Bi 245: iu kin x 2 y x 1 0 .
Phng trnh th nht ca h tng ng vi:
2 2 y x 1 y 2 x 1 2 y y 2 2 2 y x 1 0 2 y x 1 (do y 2 2 0 ).

Vi

Thay vo phng trnh th hai ca h ta c: 4 x x 2 2 x 2 3x 3 0 (*).


3 t 2 x 2
2
3 x 1 th phng trnh trn tr thnh:
t t x 2 x 2 t 0
2
3 t 2 x 2
4 xt
0 3t 2 8 tx 3x 2 0 3t x t 3x 0 x 3t t 3x .
2
(+) Nu x = 3t (vi t > 0) th x dng. R rng x dng lm cho v tri ca (*) lun dng nn
(*) v nghim trong trng hp ny, loi.
x 0
1 17
(+) Nu t 3x x 2 2 x 2 3x 2
.

2
8
x

2
x

9
x

1 17
9 17
9 17
.
2y x 1
y
8
8
16
1 17 9 17
;
Vy nghim ca h l x , y

8
16

Vi x

Bi 246: Cng hai v ca hai phng trnh trong h ta c:


17 x2 10 y 2 26 xy 2 x 2 y 1

16 x 2 9 y 2 24 xy x 2 y 2 1 2 x 2 x 2 xy 0

4 x 3 y 0
x 3
2
2
4 x 3 y x y 1 0

x y 1 0 y 4
Th li thy y l nghim ca h phng trnh.
Vy nghim ca h l x , y 3;4
Bi 247: Ly phng trnh th nht tr i phng trnh th hai ca h v theo v ta c:
2 x 2 y x y x 2x 1 x 4x 1 y 2x 2 y x y 2x 2 y 0

2x

2 x y 0
y 2 x
y x y 1 0

x y 1 0
y 1 x
2

Nu y 2 x , thay vo phng trnh th hai ca h ta c:


2

x 4 x 1 7 6 x 2 2 x 2 x 7 0 , phng trnh ny v nghim do 0 .


H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 31

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


Nu y 1 x , thay vo phng trnh th hai ca h ta c:
1 17
3 17
y
x
4
4
x 4 x 1 7 3 1 x 4 x 2 2 x 4 0
1 17
3 17
y
x

4
4
1 17 3 17 1 17 3 17
;
;
Vy h c hai nghim l x , y
,

4
4
4
4

Bi 248: Nu x = 0 th thay vo h tm c y = 0 v ngc li, thay y = 0 vo h ta cng tm


c x = 0.
Trng hp x v y u khc 0. Chia hai v ca h cho xy 0 ta c:
1 1
1 1
x y 2 x y 5 x y 5 2 x y

5 2 x y 4 3x y 0 x 2 y 1 .

1
1
1
1
3x y 4
4 3x y
x y
x y
Thay x = 2y 1 tr li phng trnh th nht ca h ta c:
3 y 1 y 2 y 1 5 y 2 5 y 2 y 1 10 y 3 19 y 2 10 y 1 0

9 41
1 41
x
y
20
10

2
y 1 10 y 9 y 1 0 y 1 x 1

y 9 41 x 1 41

20
10
9 41 1 41 9 41 1 41
;
;
Nh vy h c tt c 4 nghim x , y 0;0 , 1;1 ,
,

20
10
20
10

Bi 249: T phng trnh th hai nhn xt rng xy > 0, tc l x v y cng du.


S dng bt ng thc Cauchy (AM GM) ta c:
1
(*).
1 xy 2 x 4 y 4 xy 2.2 x 2 y 2 3xy xy
3
Tip tc s dng bt ng thc Cauchy (AM GM) cho 5 s:

2
1

.
243
8

2 xy .

2 xy .

4
4
1 3 2 xy 2 x y
4
4
4
4

2 xy . x y . x y
.

5
8

(1).

Ta li c:
2 2
5 2
3 2 xy 2 x 4 y 4 2 2 xy 2 xy 2 x 4 y 4 2 2 xy 2
2

3
3
(s dng phng trnh th nht v bt ng thc (*)).

(2).

2
1 1 5 2
2

. .
Nh vy t (1) v (2) ta c:
.

243
8 5 3 243
Nh vy du ng thc (*), (1) v (2) u phi xy ra. Tc l:

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 32

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

2 1
4
4
x4 y 4
x y
1

x 3
x

1
1

3
xy
x4 y 4
xy
3
3
x y 1

2 xy x 4 y 4
2
xy
3
4

2
x
3

3
Th li thy y chnh l nghim ca h.
1 1 1 1
;
;
Vy h c hai nghim l x , y
,

3 3 3 3
Bi 250: T hai phng trnh ca h, d nhn thy rng x 0 , y 0 v xy 1.
1
5
2 xy 1 y y (1)
Lc ny h cho tng ng vi:
2 xy 1 x 1 (2)

x
Ly (1) tr i (2) v theo v ta c:
1

y x xy 1 y x 1
1
1
1
xy 1 y x xy 1
2
x y
2
xy
xy
2

2y
2 y x xy x y 2 2 y x
(*) (d thy y 2 ).
y2
n y ta th vo phng trnh (2) ta c:
2 2 y 2 y 2 4 y 2 y 2 2
2 y2

2y
y2
2
1

2y
y2
2 y y 2
y2 y2

4 y 2 y 2 y 2 5 y 2 4 x 4 8 y 3 9 y 2 12 y 4 0

y 2 8 y 2 7 y 2 0 y 2 (do tam thc 8 y 2 7 x 2 c bit thc 0 ).


Vi y = 2 thay vo (*) ta c x = 1 (tha mn).
Vy nghim ca h l x , y 1;2
Bi 251: iu kin x3 1 y .
Phng trnh th hai ca h tng ng vi:

Xt hm s f t t 2 3 t trn
ng bin trn

y 4 x 3 y 1 x 2 3 . x

. Hm s c o hm f ' t 3t 2 3 0 nn hm s f t

. Mt khc (1) c dng:

x 0
x 0
x3 y 1 x3 y 1 x 3

2
3
2
x y 1 x
y x x 1
Phng trnh th nht ca h tng ng vi:
x 1 y 1 1 x 1 y 1 y 2 x 1 x 2 y 2 y 1
f x f

(1).

y 2 x 1 x 2 y 2 y 1 1

(2)

(3).

Th (2) vo (3) ta c phng trnh bc 8 sau y:


2
2
x3 x2 1 x 1 x2 x3 x2 1 x3 x2 1 1 0 .
H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 33

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


Rt gn phng trnh ny ta c:
x8 x7 2 x5 x 2 x 0 x x 1 x 6 2x5 2x 4 1 0

2
x x 1 x 4 x 1 x 4 1 0 x 0 (tha mn) x 1 (tha mn).

2
(d thy x 4 x 1 x 4 1 0 ).
(+) Vi x = 0, thay vo (2) ta c y = 1.
(+) Vi x = 1, thay vo (2) ta c y = 1.
Vy h c hai nghim l x , y 0;1 , 1; 1
Bi 252: H cho tng ng vi:
2
2
2
2

x xy y x y
x xy y x y
2
4
2
2
2
2 2
4
x

x
y

x xy y x xy y x y
2
2

4 x 2 xy y 2 4 x y

3 x y x y 4 x y

2
2
3 x y 2 x y 2 4 x y
x

y
x

y
4
x

4
xy

4
y

4
x

2
2

(1)
a 3b 4a
t a x y v b x y th h trn tr thnh: (*)
2
2

a 3a b 4b (2)
Nhn thy phng trnh (1) c th rt b 2 theo a, th nhng th vo phng trnh (2) th cn
bnh phng hai v phng trnh (2) ln.

Bnh phng h qu hai v phng trnh (2) ta c:

a 2 3a 2 b2 16b2
2

(3).

4a a 2
T (1) ta rt b
ri thay vo (3) ta c:
3
2

2
2 4a a 2
4a a 2
2
2
a 3a

16.

a
8
a

4
a
48 4a a 2

3
3

a 0
a 2 4a 4 4a 2 1 3a 4 a 4a a5 a 3 a 3 0 5
3
a a a 3 0
(+) Nu a = 0 th thay vo h (*) ta tm c b = 0.
Vi a = b = 0 th x y x y 0 x y 0 . Th li tha mn h ban u.
(+) Nu a5 a3 a 3 0 (4).
Xt hm s f a a5 a3 a 3 trn . Hm s c o hm f ' a 5a 4 3a 2 1 0 nn
2

hm s f a ng bin trn

. Mt khc thy a = 1 l mt nghim ca (4) nn (4) a 1.

1 3b 4
b2 1 b 1 .
Vi a = 1, thay vo h (*) ta c:
2

3 b 4

x 1
+) Nu a b 1 th x y x y 1
. Th vo h ban u thy tha mn.
y

a 1
x y 1
x 0
+) Nu
. Cp s ny khng tha mn h ban u, loi.

1
x

1
y

Nh vy h c hai nghim l x , y 0;0 , 1;0

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 34

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


Cch gii khc: gii (*), ta c th gii theo cch ng cp:
Vi a 0 th tm c b = 0.
Vi a 0 th t b t. a , lc ny h tr thnh:
4

a
a 1 3t 2 4
a 2 3t 2 a 2 4a

16
4t

1 3t 2

2
2
2 2
2
2
3 t2

1 3t 2
a 3a t a 4ta
a 3 t 4t
a 2 4t

3 t2

Gii phng trnh n t trn v tm nghim.


Bi 253: iu kin y 2 .
Phng trnh th nht ca h tng ng vi:
x3 7 x 3xy 3x 2 y 2 y 3 y 2 x3 x

x3 3x 2 y 2 3x y 2 y 2 y 2 x y 2 x3 x

x y2

x
3

y 2 x3 x

(1).

Xt hm s f t t 3 t trn . Hm s c o hm f ' t 3t 2 1 0 nn hm s f t
ng bin trn . Mt khc (1) c dng:

f x y 2 f x x y 2 x y 2 2x 0

(2).

Th (2) vo phng trnh th hai ca h ta c: x2 1 0 x 1 (do x 0 ).


Vi x = 1, thay vo (2) ta c: y 2 2 y 2 .
Nh vy nghim ca h l x , y 1;2

2
2
2
2

x y 4 x 2 y
x x y 2 y 4
Bi 254: H c vit li thnh:

2
2
xy
x

1
y

x x y 2 y 3

Theo nh l Vit o x 2 x v y 2 2 y l nghim ca phng trnh sau:

t 2 4t 3 0 t 1 t 3 .

1 5
2

x x 1
x
TH1: Nu 2

2
y

2
y

y 3 y 1

1 13
x 2 x 3
x

TH2: Nu 2
2
y 2 y 1
y 1 2
1 5

1 5 1 13
; 1 2
Vy h cho c tm nghim l x , y 1;
, 3;
,
2
2
2

Bi 255: Vi mi x v y ta lun c bt ng thc sau:


2
2
3
2
x y 0 x y 4xy 2 x y x y 3 4xy 4xy

2 x y x y 3 0 x y 1 2 x y 3 x y 3 0 x y 1.

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 35

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


3
1
3
2
2
2
(do 2 x y 3 x y 3 x y 1 x y 0 )
2
2
2
4
2
2
Phng trnh th hai ca h vit li thnh: x y 2 x y x y 2 y 1 0 (*).
Ta c:
4
2
2
x y 2 x y x y x y x y 1 x y x y 1 0 vi mi x y 1 .
4
2
2
x y 2 x y x y 2 y 1 0 .
x y 1
1

Nh vy c (*) th ng thc cc bt ng thc trn xy ra, tc l 2 y 1 0 x y .


2
x y

Th li thy y l nghim ca h phng trnh.


1 1
Vy h c duy nht mt nghim l x , y ;
2 2
Bi 256: iu kin x , y 0 .
Vi iu kin trn th phng trnh th nht ca h tng ng vi:
x 3 x x 3 x (1).
y
x3 x
Th (1) vo phng trnh th hai ca h ta c:

x 3 x 1 x 3 x 3 2 0

x 3 1

x 3 2 0 x 3 2 x 1.

Vi x = 1 th thay tr li (1) ta tm c y = 1.
Vy nghim ca h l x , y 1;1
Bi 257: Nu y = 0, thay vo h ta tm c x = 3.
Nu y 0 th h cho tng ng vi:
3
3
x

3
x
3
1 4 x 2 y 2 xy 45 1 4 x 2 y 2 xy 45
y

y y

3
x
x
2 xy 4
2 xy 4 3

y y
y y
2 xy 33 4 x 2 y 2 4 xy 45
8 x3 y 3 40 x 2 y 2 50 xy 72 0

x 3

2
xy

4
x 3 y 2 xy 4
y

2 2

2 xy 4 4 x y 4 xy 9 0 xy 4

(d thy 4 x 2 y 2 4 xy 9 0 )
x 4 y 3

x y 2 xy 4 3

3 73
3 73
y
x

4
y

8
2

3 73
3 73
y 4 y 3 4
x
y
8
2

3 73 3 73 3 73 3 73
;
;
H cho c ba nghim l x , y 3;0 ,
,

2
8
2
8

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 36

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


Bi 258: H cho tng ng vi:

2
2
2
12 2 x 4 y
(1)
2 x y 2 8 y 4 0

2
2
2
2
(2)
1 2 y y 5 2 x 4 x y 20 x 2 y 24 0

5
y 4, x 5
y 4, x

2
Bi ton ny nu gii theo cch thng thng th cng kh n gin, chng ta s trnh by cch
gii v xem n c rt ra t u nh!
Ly phng trnh (1) nhn 2 ri tr i phng trnh (2) v theo v ta c:
y 2 14 y 16
2 2 x 2 y 2 8 y 4 4 x 2 y 2 20 x 2 y 24 0 x
(3).
20
Th (3) vo phng trnh (1) ta c:
2

y 2 14 y 16
2
4
3
2
2
y 8 y 4 0 y 28 y 364 y 1152 y 1056 0
20

y 2 y 2 24 y 264 0 y 2 0 y 2 (tha mn iu kin).


2

(Do y 2 24 y 264 y 12 102 0 )


Vi y 2 , thay tr li h ta tm c x = 2.
Vy nghim ca h l x , y 2; 2
Cch gii khc: Bi ton ny c n ba cch gii khc! Cch m chng ta trnh by trn thc
cht ch l mt trng hp c xy dng suy ra t phng php h s bt nh.
Ta thy (1), (2) l cc tam thc i vi x v y nn ta ngh n vic cng hai phng trnh ny
theo mt t l no thu c mt tam thc bc hai n x khc c nghim p (nghim c th
biu din theo y).
2 x2 y 2 8 y 4 4 x 2 y 2 20 x 2 y 24 0 ( v khc 0)
2

2 x2 y 2 8 y 4

4 x 2 y 2 20 x 2 y 24 0

(*).

th (*) c vit li thnh:

2x2 y2 8 y 4 K 4x2 y 2 20x 2 y 24 0

n y ta t K

2 4K x 2 20Kx 1 K y 2 8 2K y 4 24 K 0

(**).

Phng trnh (**) l phng trnh bc hai vi n x v tham s l y v K c bit thc:


2
'x 10 K 2 4 K 1 K y 2 8 2 K y 4 24 K

hay 'x 2 1 K 1 2 K y 2 2 1 2 K 8 2 K y 2 2 K 2 32 K 4 (***).


rt c x theo y d dng th ta phi c 'x l bnh phng ca mt biu thc i vi y v K
(hoc ch i vi y , hoc ch i vi K) (1). iu ny xy ra khi phng trnh 'x = 0 c mt
nghim duy nht (c th theo bin K hoc bin y). V mc ch ca chng ta l i tm K nn ta
coi phng trnh 'x = 0 l phng trnh n y , tham s l K.
Lc ny phng trnh 'x = 0 c bit thc:
H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 37

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

' y 1 2K 8 2 K 4 1 K 1 2 K 2 K 2 32 K 4
2

' y 4 1 2 K 4 K 3 13K 2 4K 12 4 1 2 K 4 K 3 K 2
Phng trnh 'x = 0 c mt nghim duy nht ' y 0 K

1
3
K
K 2.
2
4

Chng ta hy th xem vi cc gi tr trn th ta s c g nh!


y2
y 2 14 y 16
1
7 y 8 10 x 0 x
+) Vi K
.
, thay vo (*) ta c:
2
20
2
y chnh l cch trnh by trn bi gi,
3
y2
13 y
2
+) Vi K
, thay vo (*) ta c: x
15 x
14 0 .
4
2
2
2
y 2 13 y 169 y 13

(hoc c th (thay vo (***)).


Phng trnh ny c bit thc: 'x
4
2
4 2 2
y
y
n y tm c x 1 hoc x 14 . Th tr li vo mt phng trnh trong h tm
2
2
nghim. (y chnh l Cch 2)
+) Vi K = 2, thay vo (*) ta c: 10 x2 3 y 2 40 x 12 y 52 0 .
Phng trnh ny c bit thc: 'x 30 y 2 . Mun phng trnh trn c nghim th
2

'x 0 30 y 2 0 y 2 . Vi y = 2, thay tr li phng trnh tm c x = 2. (y


chnh l Cch 3)
Chng ta cn c Cch 4, l nh gi.
Cng hai v ca hai phng trnh trong h ban u vi nhau v chuyn v ta c:
2

2 x 12 2 x 2 1 2 y y 2 y 1 8 (4)
p dng bt ng thc CauchySchwart (Bt ng thc Bunhiacpxki) ta c:
2 x 12 2 x 2 2.x 2 1. 12 2 x 2

1 2 y y 2 y 1 1. 1 2 y y 2 1 y 1

2 1 2 x2 12 2 x2 6

1 1 1 2 y y 2 y 2 2 y 1 2

Cng hai bt ng thc trn v theo v v kt hp vi phng trnh (4) ta tm c nghim.


1
1
Lu : (1) bi ton trn, ta c th tm c ngay K =
bi v khi K =
th 'x tr thnh
2
2
2
10K , l mt bnh phng ca mt biu thc i ch vi K.
iu t ra y l lm sao tm c h s K trong khi thi gian lm bi l rt hn ch?
Mt cng c rt hu ch c s dng tm h s K mt cch nhanh chng nht chnh l s
dng chc nng SOLVE ca my tnh b ti.
a1 x 2 b1 y 2 c1 xy d1 x e1 y f1 0 (1)
Vi bi: Gii h phng trnh: 2
2
a2 x b2 y c2 xy d 2 x e2 y f 2 0 (2)
Ta t: a a1 ka2 ; b b1 kb2 ; c c1 kc2 ; d d1 kd2 ; e e1 ke2 ; f f1 kf 2 , sau
nhp vo my phng trnh n k sau ri s dng chc nng SOLVE:
cde 4abf ae2 bd 2 fc 2 .
Sau khi tm c h s K, chng ta ch cn ly phng trnh (1) cng vi K ln phng trnh
(2) s c mt phng trnh c bit thc p.
H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 38

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


Bi 259: iu kin y 2 .
Phng trnh th nht ca h tng ng vi:
x3 x 2 y xy 2 y 3 x 2 2xy y 2 3x 3 y 3 0

x y x y x y 3 x y 1 0 x y 1 x y 3 x y 1 0
2

2
2
x y 1 x y 3 0 x y 1 0 (do x y 3 0 ) y x 1 .

Th y = x + 1 vo phng trnh th hai ca h ta c:

x 2 3x 2 x 1 1 x (*) (iu kin x 1 ).


t t x 1 0 x t 2 1 x 2 3x 2 x 1 x 2 t 2 t 2 1 .
3

Lc ny phng trnh (*) tr thnh:

t 2 t 2 1 t t 2 t 2 t 2 1 t t 2 t 2 t 1t 1 t 3 1 t
3

t 2 0
t 0 x 1 y 2
2
t 2 t 1 t 1 t t 1 0

t 1 x 2 y 3
t 1 0
2
(do t 1 t t 1 0 vi mi t 0 ).

Nh vy h c hai nghim l x , y 1;2 , 2;3


Bi 260: Vi h phng trnh ny th chng ta chn cch gii n gin nht, l rt th. Nu
bi ton ny s dng phng php h s bt nh nh Bi 258 (cng phng trnh th hai vi K
ln phng trnh th nht) th cng ch tm c K = 0 l nghim p, tc l ta ch s dng
phng trnh th hai ca h.
T phng trnh th hai ca h ta thy y 0 . Lc ny phng trnh tng ng vi:

y 1 (1).
1
1
2x y 2 2x y 2 x
y
y
2y
Th vo phng trnh th nht ca h ta c:
4
2
4
2
y 1 y 2 y 1 2 y 1 0 y 1 2 y 1 4 y y 1 0

4 y2
y
4 y2
2

y 1

y 1

2y 1 4y

0 y 1
4 y2
y 12
2
2
y 1 1
0 y 1 0 y 1.
2
4 y

Vi y = 1, thay vo (1) ta c x 2 .
Nh vy nghim ca h l x , y 2;1
2

y 1 y 1

4 y2

Bi 261: iu kin y 2 x 2 0 .
Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

xy

xy

4x 1

(*) y ln 4 x 1 x ln 4 y 1

(1).

(Ly lga Npe hai v ca (*)).


+) Nu x = 0 th y = 0, tha mn h.
H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 39

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

+) Nu x 0 . Nhn xt rng 4 x 1 1 v 4 y 1 1 nn ln 4 x 1 0 v ln 4 y 1 0 .
Kt hp vi (1) suy ra x v y phi cng du ( y 0 ).
Lc ny (1) c vit li thnh:
Xt hm s f t

trn D =

ln 4t 1
t

ln 4

ln 4 x 1

(2).

\ 0 . Hm s c o hm:

4t .ln 4
.t ln 4t 1 4t .t ln 4 4t 1 ln 4t 1 4t.ln 4t 4t 1 ln 4t 1
t
f 't 4 1 2

.
t
t 2 4t 1
t 2 4t 1



Ta xt t m th r rng 4 .t ln 4 0 4 1 ln 4 1 nn f ' t 0 .
t

0 4t 4t 1

Cn vi t dng th
4t .ln 4t 4t 1 ln 4t 1 0 f ' t 0 .
t
t
0 ln 4 ln 4 1

Tm li vi t D th f ' t 0 , tc l hm s f t nghch bin trn ;0 v 0; .

(+) Nu x v y cng m. Lc ny (2) c dng f x f y vi f t l hm nghch bin trn


;0 nn (2) x y .
(+) Nu x v y cng dng. Lc ny (2) c dng f x f y vi f t l hm nghch bin
trn 0; nn (2) x y .
Tm li (2) x y 0 . Thay vo phng trnh th hai ca h ta c:

e x x ln x x 2 e
x

e e
x

1
7
x x ln x 0
2
4

(3).

e x e 3 x

2

1
7
3
3
Nu x x x x 0 th ln x ln1 0 VP(3) > 0, khng tha mn.
2
4

3
x x
Nu x 3 x cng khng tha mn.
x 1 y
Thy x 3 x tha mn (3), tc l (3) x 3 x x3 x x 2 1 (do x 0 )
x 1 y

Nh vy h cho c hai nghim l x , y 0;0 , 1;1 , 1; 1

Bi 262: iu kin x3 y 3 x y . D thy rng y l mt h phng trnh ng cp.


y2 3

Nu x = 0 th h tr thnh: 2 31 . Hai phng trnh trong h ny r rng mu thun, loi.


y
7

Nh vy x 0 . Lc ny ta c th t y t x ( t 1) v h tr thnh:
H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 40

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

3
2
2
2
x

(1)

x
1

3
2

x tx t x 3

5 5 5

2
5

x t x

31
x 1 t 31
311 t 3
2
3 3 3

x
7
x t x
7
1 t3

7 1 t 5

311 t 3
31 t 1 t 2 t 1
3
3

1 t t 2 7 1 t 5
1 t t 2 7 t 1 t 4 t 3 t 2 t 1
2

21 t 4 t 3 t 2 t 1 311 t t 2 t 2 t 1 21 t 4 t 3 t 2 t 1 31t 2 1 t 2

21 t 4 t 3 t 2 t 1 31 t 4 t 2 1 10t 4 21t 3 10t 2 21t 10 0


2

21 10
1
1
10t 21t 10
2 0 10 t 21 t 10 0
t
t
t
t
1
1 5
1 2
(tha mn)
t (loi do t 2 ) hoc t
t
t 2
t 5
5
1
t2 t 1 0 t
hoc t 2 (tha mn).
2
2
x 1 y 2
Nu t 2 th y 2 x , thay vo (1) c x 2 1
x 1 y 2
2

Nu t

x 2 y 1
x
1
th y
, thay vo (1) c x 2 4
2
2
x 2 y 1

Nh vy h cho c bn nghim x , y 1; 2 , 2;1 , 1;2 , 2; 1


Bi 263: Cng v theo v hai phng trnh ca h ta c:

x2 2x x2 2x 5 y 2 3 y 1 3 y y 2 4
x 1
2

Xt hm s

x 1 4 y 2 y 2 4
f t t t 4 trn 0; .
2

Hm s c o hm f ' t 1

(1).

1
0 t 0; nn f t ng bin trn 0; .
2 t4

Mt khc phng trnh (1) li c dng f

x 1 f y nn:
2

y x 1
2
(1) x 1 y 2
y 1 x
+) Nu y x 1 , thay vo phng trnh th hai ca h ta c:

x 2 x 1 3x 3 x 1 1 0 2 x 3 x
2

+) Nu y 1 x , thay vo phng trnh th hai ca h ta c:

3
1
y .
2
2

x 2 1 x 3x 31 x 1 0 3 4 x 0 x
2

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

3
1
y .
4
4

Trang 41

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


3 1 3 1
Nh vy h cho c hai nghim l x , y ; , ;
2 2 4 4
Cch gii khc: C th gii (1) bng cch thc hin php nhn lin hp:
x 12 y 2 x 12 4 y 2 4 0

1
2
2

0 x 12 y 2 0 .
x 1 y 1

2
x

1
4 y 2 4

Bi 264: Cng phng trnh th nht vi ba ln phng trnh th hai v theo v ta c:


6 x 2 y 2 y 3 35 3 5 x 2 5 y 2 2 xy 5 x 13 y 0

6 y 15 x 2 3 2 y 5 x 2 y3 15 y 3 39 y 35 0

3 2 y 5 x 2 3 2 y 5 x 2 y 5 y 2 5 y 7 0
2 y 5 3x 2 3x y 2 5 y 7 0


2
1
5
2 y 5 3 x y 0
2
2
x , y 1 ; 5

2 2
1 5
Cp s x , y ; tha mn h ban cho.
2 2
5
1
Vi y
, thay tr li h ta tm c x .
2
2
1 5
Nh vy nghim ca h l x , y ;
2 2
3
Bi 265: iu kin x 1 2 y .
Phng trnh th hai ca h c vit li thnh:
2

2 y 6 x3 2 y 1 x 2 5 . x

Xt hm s f t t t 2 5 trn
s ng bin trn

(1).

. Hm s c o hm f ' t 3t 2 5 0 t

nn hm

x 0

Mt khc (1) c dng f x3 2 y 1 f x x3 2 y 1 x


x3 x 2 1
y

2
Th vo phng trnh th nht ca h ta c:

x3 x 2 1
x3 x 2 1
6
5
4
4
0
x 2 x x 6.
2
2

x3 x 2 2 0 x 1 x 2 2 x 2 0 x 1 (tha mn).

x3 x 2 1 1
Vi x = 1 th y
(tha mn iu kin).

2
2
H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 42

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


1

Vy nghim ca h l x , y 1;
2

Bi 266: H cho c vit li thnh:


3
2
2
1
x y x y x y
4
4
x y x y 3

By gi ta t a x y v b x y th h trn tr thnh:
3

1 2 3 2
b

a
a

a
4
4
1
3
9
ab 3
a2 . a
a 4 4a 3 27 0 a 2 2a 3 a 32 0

4
4 a2
a 3 x y 3 x 2

1
x

y 1
Vy nghim ca h l x , y 2;1

5
.
2
Phng trnh th nht ca h l dng phng trnh cha hm m nh trn th ta thng ly
Lga Npe hai v ri s dng hm s. Th nhng khi s dng hm s th ta li gp vn
l hm s khng n iu trn tp xc nh ca n! Vy nn ta phi chn y c th s dng
hm s.
1
t t 4 x2 18x 20 (iu kin t 0; ) th phng trnh th hai ca h vit li thnh:
2
2
t 8
4
t 2
y 1 t 2
1 y 1.
t 4
t 4
4
1
1 trn 0; .
Xt hm s f t t 2
t 4
2
8t
8t
8 1
1
0 t 0; (do
o hm f ' t 1
2 . 1), tc l hm s ng
2
2
2
t 2 4
t 2 4 4 2
Bi 267: iu kin y 1 v 2 x

1
1
bin trn 0; . Nh vy vi t 0; th f 0 f t hay chnh l:
2
2
2
2t 2
1 y 1 2 y 3.
t 4
5
Tr li vi phng trnh th nht, vi iu kin 2 x v y 3 th ta c th ly Lga Npe
2
ln x ln y 1
hai v: y 1 ln x x ln y 1
(1).

x
y 1
ln t
1 ln t
Xt hm s f t
trn 2; . Hm s c o hm: f ' t 2 .
t
t
Ta c: f ' t 0 ln t 1 t e .
n y c th d thy
H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 43

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


ln x ln 2
5
+) Hm s f t ng bin trong khong 2;e
(do x 2; ) (2).

x
2
2
ln y 1 ln 4
+) Hm s f t nghch bin trong khong e ;
(do y 1 4 ) (3).

y 1
4
x 2
x 2
T (2) v (3) suy ra (1)
(tha mn).

4
y

Nghim ca h phng trnh l x , y 2;3


Bi 268: iu kin x y 2 .
Phng trnh th nht tng ng vi: x3 x x y 2 2

x y2 0
3

(1).

t a x y 2 0 th (1) tr thnh:
x a
x3 xa 2 2a3 0 x a x 2 xa 2a 2 0 2
2
x xa 2a 0
2
x 0
a 7a 2

2
2
0 a x 0
x y 0.
+) Nu x xa 2a 0 x
2
2
4

x y 0
Thay vo phng trnh th hai ca h thy khng tha mn.
x 0
x 0
+) Nu x = a x x y 2 2

2
2
2
x x y
y x x

Thay vo phng trnh th hai ca h ta c: 96 x 2 20 x 2 3 4 x 8 x 1 (2).


p dng bt ng thc Cauchy cho cc s khng m:
1
1 16 x 8 x 3
1
3 4 x 8x 1
4x .

. 3 16 x . 3 8x 1. 3 2 .
2
2
3
2
2
1
3
1
1

96 x 2 20 x 2 4 x 96 x 2 24 x 0 96 x 0 x .
2
2
8
8

1
Th li thy x l nghim ca (2). y cng chnh l nghim duy nht ca (*).
8
1
7
7
y
Vi x y 2 x x 2
.
8
64
8
1
7
Vy h c hai nghim l x , y ;

8
8
3
Bi 269: iu kin y .
4
x y2 y 2
2
2
2
Phng trnh th hai ca h tng ng vi: x y y 2
2
x y y 2
Nu x y 2 y 2 , thay vo h ta c:

2 y 2 y 2 6 y 2 y 2 5 4 y 3 2 y 4 4 y3 4 y 2 2 y 1 4 y 3
2

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

(1).

Trang 44

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


Nhm c nghim y = 1, v vic nhn lin hp vi mt hng s khng cho ta kt qu nh
mong mun nn ta nh gi:
4y 3 1
2y 1
(*)
4 y 3.1
2
Kt hp vi (1) suy ra:
2 y 4 4 y3 4 y 2 2 y 1 2 y 1 2 y 4 2 y 3 2 y 2 2 y 1 0

2 y 1 y 2 1 0 y 1.

Th li thy y = 1 tha mn phng trnh (1) v iu kin. T y suy ra x y 2 y 2 2 .


Nu x y 2 y 2 , thay vo h ta c:
2 y 2 y 2 6 y 2 y 2 5 4 y 3 2 y 4 4 y3 16 y 2 14 y 25 4 y 3 (2).
2

Kt hp vi (*) suy ra
2 y 4 4 y3 16 y 2 14 y 25 2 y 1 2 y 4 4 y3 16 y 2 16 y 26 0
2 y 2 y 8 y 1 7 y 2 18 0 , v l. Suy ra (2) v nghim.
2

Nh vy nghim ca h l x , y 2;1
Cch gii khc: Thng th sau khi nhm c nghim y = 1, ta s th s dng php nhn lin
hp. Th nhng vi bi ton ny th vic nhn lin hp c v t ra di dng hn:
4 4y
2 y y 3 2 y 2 2 y 1 1 4 y 3 0 2 y y 1 y 2 y 1
0
1 4y 3

4
y 1 2 y y 2 y 1
0
1 4 y 3

n y ta ch cn tm thm nghim ca biu thc trong ngoc vung.


4
3

Xt f y 2 y y 2 y 1
trn ;
1 4y 3
4

8
3

0 y ; nn hm s ng
o hm f ' y 12 y 2 4 y 2
2
4

1 4y 3
4y 3

bin. Ta li thy y = 1 l mt nghim ca phng trnh f y 0 v cng l nghim duy


nht ca phng trnh.
Bi 270: D thy y = 0 khng tha mn phng trnh ban u ca h nn y khc 0.
Lc ny chia hai v ca phng trnh th nht cho y 3 v chia hai v ca phng trnh th hai
ca h cho y ta c:
3
1
1

1
x 2 9 5 xy 5 xy x y 3
5 xy x y 3

3
3

1
1
1
1
5 xy x 3
x
10 xy 18 0 x 2 x 12 0

y
y
y
y

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 45

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


2

1
1
1
x 2 x 2 x 6 0
1
x 2
y
y
y

5 xy 5
1

5 xy x y 3

(d thy biu thc trong du ngoc vung lun dng)


1
1

y
y
y 1

x 1
5 2 y . 1 5 2 1 1

y
y

Nh vy nghim ca h l x , y 1;1
Bi 271: Phng trnh th nht ca h tng ng vi:
3
3
x y x y 2 x 1 2 x 1
Xt hm s f t t 3 t trn

(*).

Hm s c o hm f ' t 3t 2 1 0 nn hm s ng bin trn . Mt khc (*) c dng


f x y f 2 y 1 nn (*) x y 2 x 1 y 1 x .
Thay vo phng trnh th hai ca h ta c:
x 1 y 0
2
2
2 x x 1 x 3x 5 0 3x 2 x 5 0
5
8
x
y
3
3

5 8
Vy h c hai nghim x , y 1;0 , ;
3 3
Bi 272: T phng trnh th nht ca h suy ra x 0 .
Vi x 0 th h cho tng ng vi:
64

3
y

55

64 12
3
4 12
x3
3
2
y 3 y 6 y 4 3 y 1 3 y 1
(*).

12
x
x
x
x

3
2
y 3 y 3 y 51

x
Xt hm s f t t 3 3t trn . Hm s c o hm f ' t 3t 2 3 0 t nn f t
ng bin trn

4
4
. Mt khc (*) c dng f y 1 f nn (*) y 1 .
x
x

4
y 1 vo phng trnh th hai ca h (sau khi bin i) ta c:
x
y3 3 y 2 3 y 3 y 1 51 y 3 3 y 2 54 0 y 3 y 2 6 y 18 0

Thay

y 3 (d thy y 2 6 y 18 y 3 9 0 )
2

4
y 1 4 x 1.
x

Vy nghim ca h l x , y 1;3
Bi 273: H cho xc nh vi mi s thc x, y. Bin i h tng ng vi:
H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 46

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

x x 2 1 2007 y
2007 x x x 2 1 2007 y y y 2 1

2
x
y y 1 2007
Xt hm s f t 2007t t t 2 1 trn
f ' t 2007 .ln 2007 1
t

x
x2 1

(*).

. Hm s c o hm:
2007 .ln 2007
t

x2 1 x
x2 1

0 x .

(do ln 2007 0 v x 2 1 x x x 0 ).
T y suy ra f t ng bin trn .
Mt khc phng trnh (*) li c dng f x f y nn (*) x y .
Thay vo phng trnh th nht ca h ta c:
1
(**)
2007 y 2007 y y 2 1 y 1
y2 1 y

y 1 y trn

g ' y 2007 .ln 2007 . y 1 y

Xt hm s g y 2007 y

. Hm s c o hm:

1 .2007 y
2

y 1

y y2 1
y
2
g ' y 2007 y 1 y ln 2007

y 2 1

1
1
0 (do ln2007 > 1 v
g ' y 2007 y y 2 1 y ln 2007
1 ).
2
2

y 1
y 1

Suy ra g y ng bin trn . T ta li suy ra phng trnh (**) c nhiu nht mt


nghim. Nhn thy g 0 1 nn (**) y 0 x 0 .
y

Vy nghim ca h l x , y 0;0
Bi 274: iu kin x 1 v x y.
t a =

x 1 v b =

x a2 1
2
2

x y a b
2
y 1 (iu kin a, b 0) th y b 1
2
2
x y a b 2
a, b 0;2

Phng trnh th nht ca h c vit li thnh:

x 1 4 y 1, hay chnh l a 2 b2
(*).
Phng trnh th hai ca h c vit li thnh:
4 a 2 1 b 2 1
(**).
2. 3 a 2 b2 a 2 b2 2 1
2
2
a b
Th (*) vo (**) ta c:
4 a 2 1 a 2 4a 3
2. 3 4a 4 2a 2 4a 2 1
4a 4

x 1 4

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 47

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

a 1 a 2 4a 3 2. 3 8 a 1 1 a 1 a 2 4a 3 4 a 1 1
3

a3 3a 2 3a 1 1 a 1 1 a 1 1 a 2 .
3

x 3
Vi a = 2 th b2 0 b 0 . Thay tr li ta c
l nghim ca h phng trnh.
y 1
Vy nghim ca h l x , y 3; 1
Bi 275: H cho xc nh vi mi s thc x, y. Tr v theo v hai phng trnh trong h:

2 x 2 2 y 2 2 x 5 2 x x 2 1 2 y 1 y 2 2 y 2 2 x 4 y 3

2 x 2 2 x x 2 1 2 y 2 4 y 2 2 y 1 y 2 2 y 2
x 2 x x 2 1 y 1 y 1
2

Xt hm s f t t 2 t t 2 1 trn

y 12 1

(*)

Hm s c o hm: f ' t 2t t 2 1

t2

2t 2.

t 2 1.

t2

2t 2 t 0 .

t 1
t 1
(Du ng thc trn khng xy ra, tc l f ' t 0 )
Suy ra f t ng bin trn . Mt khc (*) li c dng f x f y 1 x y 1 .
Thay x = y + 1 vo phng trnh th hai ca h ta c:
2

x 2 2 x 1 2 x 4 x 1 3 3x 2 6 x 3 0 x 1 y 2 .
2

Vy nghim ca h l x , y 1; 2
Bi 276: iu kin x 0 v y 0 .
p dng bt ng thc Cauchy Schwart ta c:

x y 1 1

x y

22 x y 2 .

y 2 1 1 x y 22 x 2 y 2 2 .
2

p dng bt ng thc Cauchy:


2 x y 2 y x 2 2 x y .2 y x 2 2 x y x y 2. 222 8 .
Kt hp vi phng trnh th nht ca h ta phi c du bng ba bt ng thc trn phi xy
ra, tc l khi x = y = 1. y chnh l nghim ca h phng trnh.
H c nghim duy nht x , y 1;1
Bi 277: Vi iu kin x 7 th h cho bin i thnh:
2 y 3 2 x y 7 3 x 7 2 x x 7 0

x 7 3 x 14
3 x 7 y 3 x 7 2 y

3
x7

2 y 3 2 y 3 x 7 2 x x 7 2 x 7 3 x 7 2 0

2
3
3
x

14
x

7
3 x 7 2 y 2 y 3 x 7 0

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 48

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


y 3
y
3 x7 2 0

2.

2
2 3

3
x7
x7

y
y
3
0
3
3x 14 3 x 7 2. 3
x

7
x

2a3 2a b3 7 2b 2 0 (1)
y
3
t a 3
v b x 7 ( b 0 ) th h trn tr thnh: 3
2
x7
(2)
3b 7 3b 2a a 0
Ly (1) tr i (2) v theo v ta c:
2a3 2a2 3a 2b3 2b2 3b 0 2a3 2a 2 3a 2b3 2b2 3b
(*).
3
3
2
2
2
2
2 a b 2 a b 3 a b 0 a b 2a 2b 2ab 2a 2b 3 0

2
2
2
a b a b a 1 b 1 1 0 a b 0 a b .

Vi a = b, thay vo phng trnh (2) ta c:


3a3 2a 2 2a 7 0 a 1 3a 2 5a 7 0 a 1 b 1 .

x 6
y
3
(tha mn iu kin)

3
x7
y 1
Vy nghim ca h l x , y 6;1
Lu : C th gii (*) bng phng php hm s.
Xt hm s f t 2t 3 2t 2 3t trn .

T suy ra

Hm s c o hm: f ' t 6t 2 4t 3 2t 1 2t 2 2 0 t
trn . Mt khc (*) c dng f a f b nn (*) a b .
Bi 278: iu kin x 1 v y 1 .
1
1
2

u tin ta s chng minh rng:


(*).
x 1 y 1
xy 1
Tht vy:
x y2
2

x y 2 xy 1 2 x 1 y 1
(*)
x 1 y 1 xy 1
2

x y xy 2 xy x y 2 2x 2 y 2xy 2
x y xy 2 xy x y 2xy x y

xy 1 x y 2 xy 0

nn f t ng bin

xy 1

xy 1 2 xy

x y

xy 1 0

0 , lun ng x 1 , y 1 .

Nh vy (*) c chng minh.


Mt khc theo bt ng thc Cauchy ta li c: x y 2 xy x y 1 2 xy 1
Ta nhn v theo v ca (*) vi (**) ta c:
2 xy
1
1 2 2 xy 1
y
x

1
1
2
x y 1

x 1
y 1
xy 1
xy 1
x 1 y 1

(**).

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 49

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


2 xy
x
y
(***).

y 1 x 1
xy 1
Kt hp vi iu kin xc nh v (***), ta c phng trnh th nht ca h tng ng vi
x y 1 . Thay vo phng trnh th hai ca h ta c:

1
2
1 7
1 3
1
2
2

1 2
0
2x 4
2x 4
x 1 x
x 1 x
1 x 1 2 1 3
2x
2 x 1 3

1 0

. 0
x x 4
x 1
x x 4
x 1 x 1 1

1
1 3

2 x

0 2 x 0 x 2 (tho mn) y 2 .
x 1 x 1 1 x 4

(d thy biu thc trong du ngoc vung lun dng vi mi x 1 )


Nh vy nghim ca h l x, y 2;2
Bi 279: iu kin: x 2 v y 1.
Tr hai v ca hai phng trnh trong h ta c:
2 x2 2 y 2 3xy x 2 y x 2 y 2 x y x 2 y

x 2y 0
x 2y

2 x y 1
y 1 2x
+) Nu x = 2y. T iu kin ta c 2y 2 y 1 . Li tip tc kt hp vi iu kin ta c y = 1
x = 2. Th li thy khng tho mn h.
+) Nu y = 1 2x, thay vo phng trnh th nht ca h ta c:
2 x2 2 x 2 x 34 2 x 1 2 x x 6 x 2 3x 2 x 2 x 34 0 (*)
T y suy ra iu kin ca x l x 0 .
Xt hm s f x 6 x 2 3x 2 x 2 x 34 trn ;0 .
1
1

0 x ;0 nn f t nghch
Hm s c o hm: f ' x 12 x 3
2 2x
2 x
bin trn ;0 . Mt khc (*) c dng f x 0 m f 2 0 nn (*) x 2 y 5 .

Vy h c duy nht mt nghim l x , y 2;5


Bi 280: iu kin: x 0 v y 0 . T hai phng trnh trong h d dng suy ra x y 0 .
Cng v theo v hai phng trnh trong h ta c:

x y 6 xy 4

y 4 x 0 6 xy 4 y 4 x 0 3xy 2 x 2 y

Th (1) vo phng trnh th nht ca h ta c:

x y 2

x 2 y 2 x y

x y 1

(1).

(2).

D thy nu x = 0 th t (1) ta suy ra y = 0, khng tho mn h. Tng t ta cng c y khc 0.


Nhn cho (1) vi (2) v theo v ta c:

x y

x y x y 3xy 2 x y x y 3xy

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 50

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


x 2y
2 x 2 3xy 2 y 2 0 x 2 y 2 x y 0
y 2x
+) Nu x = 2y, thay vo (2) ta c:
3 y.

2 y y 1 y3

3 1 2

y3

7 5 2
7 5 2
7 5 2
.
y3
x 23
27
27
27

7 5 2
7 5 2
.
y 23
27
27
7 5 2
7 5 2 3 7 5 2 3 7 5 2
, 2

;2 3
;
Vy nghim ca h l x , y 3

27
27
27
27

Bi 281: iu kin x 1 v y 1. Xt cc trng hp:

+) Nu y = 2x, tng t thay vo (2) ta c: x 3

log3 x 1 log 3 y 1
log3 x 1 log 3 y 1 0

x
+) Nu x y 1 th 2 x y 20 1
x y
0
2 1 2
2 x 0

T y suy ra v tri phng trnh th nht lun m, cn v phi phng trnh th m lun
dng, khng tho mn.
+) Nu x = y, thay vo phng trnh th nht thy tho mn.
+) Nu y x 1 , tng t trng hp x y 1 ta c iu mu thun, loi.
Nh vy phng trnh th nht ca h tng ng vi x = y > 1.
Thay vo phng trnh th hai ca h ta c:
2

x 2 4 x 4 x 32.2 x 260 x 2 4 x 4 4 x 2.2 x .16 256 0

x 2 0
x 2 2 16 0 x2
x 2 (tha mn) y 2 .
2 16
Vy h c nghim duy nht l x , y 2;2
Bi 282: H phng trnh ny kh hay v l!
Trc ht ta thy nu x = 0, thay vo phng trnh th nht ca h ta tm c y = 0. R rng
y khng l nghim ca h phng trnh x 0 . Tng t ta cng suy ra c rng y 0 .
Vi x, y khc 0 ta bin i tng ng h phng trnh cho nh sau:
y2 6
x2 3
y2 6
x2 3

7
y
x

y
x

3x
6y

2
2

2
x
x

y
y

2
2

x2 3 x
y

x2 3
y2 6

7
y
x

3
6

2
2
2
y 6
x 3 1
1

x
y
2

x2

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 51

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

y2 6
n y ta t a
( a , b 1) th h trn tr thnh:
y
b 7 a
a b 7
b 7 a

3
3a 30
3
6
6
2

1
8

a 1 b 1
a 1 8 a

x2 3
, b
x

b 7 a
2a 2 11a 14 0
a 2
7

ab
(tha mn).
3
a

30

2
a

1
a

0
b

5
2

7
(+) Nu a = b = th:
2
x 0, y 0 x 2 15
2
2

2 x 3 7 x
y 6 7

x2 3

15
2


45 x 12
x
y
2
2 y 2 6 7 y

y 2 30
2
45 y 24

15
(+) Nu a = 2 v b = 5 th:
x2 3
x 0, y 0 x 1
2

2
x

3x 2 3

2
1
2
y

y 6 5y

2
2
5
24 y 6

1 2 15 2 30
;
Tm li h c hai nghim l x , y 1; ,

15
2 15
Bi 283: iu kin 0 x 1 v y 0 .
Nhn thy rng nu x = 0 th phng trnh th nht ca h s tr thnh:

1 x

x 1 x 0 1 x 0 x 1, mu thun.

Nh vy nn x > 0. Lc ny chia hai v ca phng trnh th nht cho x ta c:


1 x 1 x . x y y 1 x 1 x y y
(*).
x
x
x
Xt hm s f t t 2 t trn D = 0; . Hm s c o hm: f ' t 2t 1 0 x D nn
hm s f t ng bin trn D. Mt khc (*) c dng
1 x
f
f
x

1 x
1 x
y
y 0.
x
x

Thay vo phng trnh th hai ca h ta c: 16 x 2 2

1 x
1
1 5 16 x 2 2
5 (**).
x
x

t t x (1 t 0 ) th (*) tr thnh:
2
1
2
16t 4 5 16t 5 5t 2 0 2t 1 4t 3 4t 2 3t 2 0 2t 1 0 t .
t
2
3
2
(d thy vi t 0 th 4t 4t 3t 2 0 ).

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 52

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


1
1
Vi t x t 2 y 3 .
2
4
1
Vy nghim ca h phng trnh l x, y ;3
4
Bi 285: iu kin x 0 .
Phng trnh th nht ca h tng ng vi:
Th vo phng trnh th hai ca h ta c:

y x 1
y
x 1 2 y
y2 2 y y2 2 y
2

2y 4 x 1
y x 1.
y 2 y2 4 y 2 y
2
y 0

2
x 1. 2 y 4 x 1 4 y 8 y 4 2 y
+) Nu y = 0, thay vo h ta tm c x = 0.

+) Nu

x 2y

y x 1
.
2

x 1
1
2

x 1

x 1

x 1. 2 y 4 x 1 4 y 2 8 y 4 2 y x 1 .

t t x 1 ( t 1 do x 0 ) th phng trnh trn tr thnh:


t 2 y 4 t 4 y 2 8 y 4 2 yt 4 y 2 t 2 4 8 y 4t 4 yt 0
2 y t 1 0 2 y t 1 0 t 2 y 1 x t 2 1 2 y 1 1 4 y 2 4 y .
(iu kin: do t 1 nn y 0 ).
Thay tr li vo phng trnh th nht ca h ta c:
2

2 4 y 2 4 y y 2 y 1 4 y 4 y 2 y 2 y 2 3 y
2
3

3 y 2 y , y 0
0 y

2
2
2 2
16
y

3
y

2
y
4

4 y 12 y3 7 y 2 16 y 0

0 y

y 0 (*)
2
3
2
3
2
y 4 y 12 y 7 y 16 0

4 y 12 y 7 y 16 0

Thy rng (*) khng th xy ra do vi y b chn nh trn th:


3
5
3
3
2
3
4 y 12 y 7 y 16 4 y 16 4. 16
0.
2
2
Vi y = 0, thay tr li h ta li tm c x = 0.
Nh vy h c nghim duy nht l x , y 0;0
Cch gii khc: Trng hp y khc 0 th h tng ng vi:

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 53

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

x
x 1

x
x 1

y
2
2

2
x

x 1 . x y y 2 x 1 x 1
2

y
.

2
2
y

x
x 1


2 x y 1 (**)
2
(1)
y
2

y
x y y

x 1
x 1
x 1 2 y 2 (2)

y
.

y
y 1

1
2

2
y

x y2
1 y 0 . Kt hp vi (2) suy ra
y

(**)

x 1 2 x 3 . Li kt hp vi (1) ta

1
1

c: y y x 3 y 3 0 , v l loi.
2
4

Bi 286: Phng trnh th nht ca h cng cc s 2 , 3 lm ta lin tng n phng php


lng gic ha.
Ta t x sin t v y cos t ( t 0;2 ) th phng trnh th hai ca h tr thnh:
2

2 sin t cos t 1 4sin t cos t 3 sin t cos t 1 2sin 2t

6
2

6
2

sin t cos t 2sin t sin 2t 2cos t sin 2t

6
2
6

sin 3t cos3t
2 sin 3t
sin 3t
2
4
2
4
2

7 k 2
3t 4 3 k 2
t 36 3

3t
t 11 k 2
k 2
4
3
36
3

17 41 65 13 37 61
;
;
;
;
;
V t 0;2 nn ta tm c cc gi tr ca t l: t
.
36 36 36 36 36 36

17 41 65 13 37 61
;
;
;
;
;
Vy x, y sin t ;cos t t

36
36
36
36
36
36

sin t cos t cos t cos3t sin t sin3t

x 2
x 2

Bi 287: iu kin y 3 3 y 2 0
y 0
y2 8 y 0

Vi iu kin trn ta vit li phng trnh th nht ca h thnh:


x3 3x 2 2 y y 3 x 1 3 x 1
3

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

y3

3 y 3

(*).
Trang 54

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

Xt hm s f t t 3 3t trn 3; . Hm s c o hm: f ' t 3t 2 3 0 t 3 , t


y suy ra f t ng bin trn 3; . Mt khc (*) c dng f x 1 f y 3 nn:
(*) x 1 y 3 x y 3 1 .
Th vo phng trnh th hai ca h ta c:

3 x 2 y2 8 y 9 x 2 y2 8 y 9

y 3 1 y2 8 y

y 2 8 y 9 18 9 y 3 0 y 1 y 9 9.

1 y
0
2 y3

2 y 3 1
9
y 1 y 9

1
y

9.

0 y 1 0.

3
2

(D thy biu thc trong du ngoc vung lun dng vi mi y khng m)


Vi y 1 = 0 y 1 x 1 3 1 3 .
Vy nghim ca h l x , y 3;1
Bi 288: iu kin x 4 v y 1.
Phng trnh th nht ca h tng ng vi:
2 x 8
y 5
(*).
2 x 4 2 y 1 2

x4 2
y 1 2
+) Nu x 8 th t (*) suy ra y > 5. Nh vy ta c:

x 12 x y 2 8 12.8 52 19 , mu thun phng trnh th hai ca h, loi.


+) Nu x 8 th t (*) suy ra y < 5. Tng t ta li c: x 12 x y 2 19 , khng tha mn.
+) Nu x = 8 th t (*) suy ra y = 5. Cp s ny tha mn h cho.
Vy nghim ca h l x, y 8;5
Bi 289: t a 3 x 2010 v b 3 y 2013 th h cho tr thnh:
1
a 3 2011 2012b 1 a 3 2012b 2011 (1)

3
a
b

2011

2012


b3 2012 2011 (2)

a
Ly (1) tr i (2) v theo v ta c:
1
2012

1
1 b
1

3
2

2012
3

b 0
a
a
a

a
a

1
1
1
1 b

b 2 b2 2012 0 b 0 b .
a
a
a
a
a

2
1 b
1 b 3b
2
2012 0 vi mi a, b)
(D thy 2 b 2012
a
a
4
a 2
1
Th tr li b vo phng trnh (1) ta c:
a

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 55

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

1
b 1 a 1
b

1 8045
1
b3 2012b 2011 0 b 1 b 2 b 2011 0 b
a
2
b 1

1 8045
1
b
a
2
b 1

3
x a 2010
Ta c:
. Th a, b vo ta tm c ba nghim ca h l:
3
y b 2013

2
8045
2
8045

8045
8
2010;
2013 ,
x, y 2009;2012 ,
3

8
1 8045

8045
8

2010;
2013
3

8
1 8045

Bi 290: H phng trnh ny l mt h kh, c cch gii c bit lin quan ti s phc.
Ta vit li h nh sau:
x x 2 y 2 2 xy 2 x 2 y 2 2 xy x 1 0 (1)

2
2
2
2
2
y
y

2
x
y

2 xy y 1 0 (2)

Ly phng trnh (1) tr cho phng trnh th hai nhn i ta c: (i l n v o ca s phc)


x x 2 y 2 2 xy 2 x 2 y 2 2xy x 1 i y y 2 x 2 2x 2 y x 2 y 2 2xy y 1 0

x 2 y 2 x yi 2 xy xi y x 2 y 2 1 i 2 xy 1 i x yi 1 i 0

x2 y 2 x yi 2 xyi x yi x 2 y 2 1 i 2 xyi i 1 x yi 1 i 0
x yi x 2 2 xyi y 2 1 i x 2 2 xyi y 2 x yi 1 i 0

x yi 1 i x yi x yi 1 i 0
t z x yi th phng trnh (*) tr thnh:
3

(*)

z i
z 3 1 i z 2 z 1 i 0 z i z 2 z i 1 0 2
z z i 1 0
+) Nu z i 0 1.i th x = 0 v y = 1, th li tha mn h ban u.
+) Nu z 2 z i 1 0 (**).
Phng trnh (**) c bit thc 1 4 i 1 5 4i .
Gi s k a bi ( a, b ) l mt cn bc hai ca th ta c:

5 41
10 2 41
2

2
2
a b 5
b

2
2
a

4
2ab 4
a 2 4 5 a 4 5a 2 4 0 b

a2
10 2 41

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 56

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


10 2 41
4

i.
2
10 2 41
10 2 41

2
10 2 41

Nh vy (**) c hai nghim l z12


hay c th hn l:
2

Nh vy mt cn bc hai ca l

2 10 2 41
10 2 41 2
2
2

i v z2
i.
4
4
10 2 41
10 2 41
10 2 41 2
2 10 2 41

2
2
,
.
T y suy ra x, y
;
;

4
4
10 2 41
10 2 41

Th li hai cp s ny cng tha mn h cho. Nh vy h c tt c ba nghim:


10 2 41 2
2 10 2 41

2
2

x
,
y

0;1
,
;
,
;

4
4
10 2 41
10 2 41

Bi 291: T phng trnh th hai ta rt: xy x2 y 2 5x 6 y 10 .


Th vo phng trnh th nht ca h ta c:
y3 3x2 3 y 2 15x 18 y 30 17 x 27 x3 3x 2 13 y
z1

y3 3x 2 5 y 3 x3 2 x y 1 2 y 1 x3 2 x
3

3
2
y 1 x3 2 y 1 x 0 y 1 x y 1 x y 1 x 2 2 0 (*).

2
2
x
3x
2

2 0 nn:
D thy y 1 x y 1 x 2 2 y 1
2
4

(*) y 1 x 0 y x 1.
Th tr li vo phng trnh th hai ca h ta c:
x 1 y 2
2
2
2
x x 1 x x 1 6 x 1 5 x 10 0 3x 8 x 5 0
5
8
x y
3
3

5 8
Vy h cho c hai nghim l x, y 1;2 , ;
3 3
Bi 292: iu kin: x y v 3x y .
Phng trnh th hai ca h tng ng vi:

x y 3x y

2 x y 3x y 2

x y 3x y 2

1
1

2
2
3x 2 2 xy y 2 1 2 x

2
3x 2 2 xy y 2 1 2 x
x y 2 4 x 1 (*)

Th x y 4 x 1 vo phng trnh th nht ta c:


2

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 57

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

x 1
4 x 1 13x 4 16 x 21x 5 0 5
x
16
2

1
2
nn ta ch ly nghim x = 1. Th tr li vo (*) ta c: 1 y 3 y 1 3 .
2
Vy h c hai nghim l x, y 1;1 3
Do x

Bi 293: H phng trnh bc hai 2 n ny c cch gii kh th v.


tng ca cch gii ny l a h phng trnh v dng ng cp!
t x u a , y v b th h phng trnh tr thnh:

u a 2 3 v b 2 4 u a v b 18 u a 22 v b 31 0

2
2
2 u a 4 v b 2 u a v b 6 u a 46 v b 175 0
2
2
2
2

u 3v 4uv 2a 4b 18 u 4a 6b 22 v a 3b 4ab 18a 22b 31 0


2
2
2
2

2u 4v 2uv 4a 2b 6 u 2a 8b 46 v 2a 4b 2ab 6a 16b 175 0


Ta s a h trn v h ng cp vi u, v (vi a, b l cc hng s), tc l ta phi c:
2a 4b 18
4a 6b 22
a 5

b 7
4a 2b 6 0
2a 8b 46 0
2
2

u 3v 4uv 1 (1)
Nh vy nu ta t x = u 5 v y = v + 7 th h ban u tr thnh: 2
2

2u 4v 2uv 1 (2)
2
Ly (2) tr i (1) v theo v ta c: u 2 v 2 2uv 0 u v 0 u v .

2
x
5

5
u v

4
y 2 7

4
Vi u = v, th tr li (1) ta c: 8u 2 1

x
5

5
u v 2

4
y 2 7

2
2
2
5;
7 ,
5;
7
H c hai nghim l x, y
4
4
4
4

Nhn xt, cch gii khc: Chng ta thy rng cch gii trn kh hay, ch cn lm nhp tm a,
b v trnh by vo bi lm rt ngn gn. Tuy vy, cch gii trn c mt hn ch l khng phi
bi ton no cng c th p dng c cch gii ny. Tht vy, bi h 4 phng trnh hai n a,
b c nghim nn chng ta mi c th gii bi ton theo mt cch rt p nh trn, cn nu
chng khng c nghim th hng gii theo cch ng cp s dng li ngay lp tc.
H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 58

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


Sau y xin trnh by thm mt cch gii h phng trnh bc hai ni trn (t li gii ny c th
rt ra c cch gii tng qut).
2

3 y 22 y 31 0
+) Nu x = 0 th h cho tr thnh: 2
, v nghim.
4
y

46
y

175

+) Nu x khc 0. Lc ny ta c th t y tx ( t ) v h phng trnh lc ny c vit li


thnh:
3t 2 4t 1 x 2 18 22t x 31 0

2
2

4t 2t 2 x 6 46t x 175 0
Xem nh y l h phng trnh bc nht hai n x 2 v x th h ny c cc nh thc l:
a b
D
ab ' a ' b 50t 3 50t 2 58t 42 2 1 t 5t 7 5t 3
a' b'
Dx2

b c
bc ' b ' c 3336 2424t
b' c'

c a
ca ' c ' a 401t 2 638t 113
c' a'
7
3
+) Nu D = 0, ln lt cc trng hp t = 1, t =
v t =
u khng tm c nghim ca
5
5
h.
7
3
+) Nu D khc 0, tc l t 1, t
v t
th h trn c nghim l:
5
5
2 Dx2
2
x
D x 2 Dx2 Dx D 2 D.D

x
x2
D
D2
x Dx

D
Dx

401t 2 638t 113 2 1 t 5t 7 5t 3 3336 2424t


2

39601t 4 223676t 3 471462t 2 439484t 152881 0 .


2
281 24 2
.
199t 2 562t 391 0 t
199
T y thay tr li vo h ban u tm x, y.
Cc gii trn c u im l tng qut nhng c mt nhc im l h s khi gii phng trnh
tm t thng ln v khi nghim t dng cha cn thc th khi thay vo phng trnh ban u th
rc ri trong vic bin i (v d nh bi ton ny).
Vi bi ton trn, ta nu p dng cch gii cng i s: Phng trnh th nht cng K ln

582 616298 582 616298


1

;
phng trnh th hai th tm c K ; 1;
.
7
1364
1364

Vi cc s p nh K = 1 th ta thu c phng trnh:


2
x 2 y 2 2 xy 24 x 24 y 144 0 x y 12 0 .

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 59

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


1
Hay vi K = th ta cng 7 ln phng trnh th nht vi phng trnh th hai ta c:
7
9 x2 25 y 2 30 xy 120 x 200 y 392 0 .

5 y 20 2 2
x
3
Xem nh y l phng trnh n x tham s y th ta gii c:

5 y 20 2 2
x
3

T ta c th thy c sc mnh ca cch lm cng i s hai phng trnh li vi nhau!


Bi 294: H cho tng ng vi:

y x 1 x 1

3
4
x

1
y 3 3 x 1 6 y 0

n y ta t z x 1 th h trn tr thnh:
yz z 2
yz z 2
yz z 2

3
3
3
3
3
2
3
4 z y 3 y z 2 0 4 z 3zy y 0
4 z y 3 yz 6 y 0
yz z 2

2
z y 2 z y

y z
2
y 2z

z z 2 (*)

(**) 1 17
y 2z
0

4
2 z 2 z 2

(Phng trnh (*) v nghim nn ta loi h ra khi h thng)

5 17
5 17
y 2x 2
x

4
4

Ta li thay z x 1 th h (**) tr thnh:
1 17
x 1
y 1 17
y 1 17

2
2
5 17 1 17 5 17 1 17
,
,
Nh vy h cho c hai nghim l x , y
,

4
2
4
2

1
Bi 295: iu kin x 0 , x v y 3 7 x3 .
2
Phng trnh th hai ca h tng ng vi:
4 y3 y 2 x 1 6 y 2 6 x 11y x 2 6 x 3 11x 2 y 12 xy 2 4 y 3 2 x y 0

2 x y 3x 2 4 xy 4 y 2 2 x y 0 2 x y 3x 2 4 xy 4 y 2 1

2 x y 0 y 2 x (d thy 3x 2 4 xy 4 y 2 x 2 y 2x 2 0 do x dng).
Th vo phng trnh th nht ca h ta c:
3
2x

x3
4
4
log 2 x
log 2
2 log 2 x
log 2 2 3 log 2 x 16 2 log 2 x 2
2
16
x
4x
1
1
log 2 x 16 log 2 x 3 0
log16 x 4 3 0
4log16 x 3 0
1
log16 2 x
log16 x
4
2

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

(*).

Trang 60

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


1
t t log16 x ( t
) th phng trnh (*) tr thnh:
4
2
1
4t 1

1
1
t
4t 3 0
0 t (tha mn) x 16 16 4 2 y 2 x 4 .
1
1 4t
4
t
4
Nh vy nghim ca h phng trnh cho l x, y 2;4
x y, x y0
x 1 0;1 y 0

1 x 0
Bi 296: iu kin x 0;1 0

x

x 1
2
2
x y 0; x y 0 y 1

Phng trnh th hai ca h tng ng vi:


2
2
x y 4 xy
x y

4 xy
2
2
2
2
x y
x y
x2 y 2
x y
x y
x y
x y
+) Nu x y 0 x y th (*) tha mn.

(*).

1
(**).
x
T y ta c nhn xt rng: x 1 1 x 0 1 x 0 . Kt hp vi iu kin xc nh suy
ra x = 1, khng tha mn phng trnh (**), loi.
+) Nu x y 0 th (*) tng ng vi:
x y 0
x y 0
x y 0

y
x2 y 2

4
3
3
3
x y x y x y
x y x y
2

x y
x y 0
x y 0
(tha mn)

x y x y
y 0
Thay y = 0 vo phng trnh th nht ca h ta c:
x 1 1
x 0
1

x 1 1 1

1
1
x
x

1 2 x 1 (***)
x

2
x

Th vo phng trnh th nht ca h ban u ta c:

x 1 1 x 1

(***) x 2 x 1 2 x x 1 x 2 2 x x 1 x 1 0 x x 1

x x 1 0 x x 1 x2 x 1 x

1 5
.
2

Kt hp vi iu kin khi bin i h v iu kin xc nh ca h ta ly nghim x

1 5
.
2

1 5
;0
Nh vy nghim ca h l x , y
2

Bi 297: Cng hai phng trnh ca h li vi nhau v theo v ta c:


x4 2 x3 y 4 2 y 3 11x 2 12 x 11y 2 12 y 72
H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 61

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

x 4 2 x3 11x 2 12 x 36 y 4 2 y 3 11y 2 12 y 36 0
2

x 2 x 3
x x 6 0
x x 6 y y 6 0 2

y y 6 0 y 2 y 3
Cc cp s tm c trn l x, y 2;2 , 2;3 , 3;2 , 3;3 . Th vo h khng thy cp s
no tha mn.
Nh vy h cho v nghim
Bi 298: Bin i h cho thnh:
3
7 x y x 3 8

x 7x 6 7 y 2

2
2
2
2
6
y

2
x

6 y 2 x y 7
+) Nu x + y = 0, thay vo phng trnh th nht ca h ta c:
x3 8 0 x 2 y x 2 , khng tha mn phng trnh th hai ca h, loi.
+) Nu x y 0 (*) th h tng ng vi:
2

3
3

7 x y x 8
7 x y x 8 (1)

3
3
2
2
3
6
x

y
y

2
x

7
x

6 x y y 2 x y x 8 (2)
Ta c phng trnh (2) tng ng vi:
8 y3 12 y 2 x 6 x 2 y 2 x3 x3 8 8 y 3 12 y 2 x 6 xy 2 x3 8

2 y x 8 x 2 y 2 x 2 2 y .
By gi ta th vo phng trnh th hai ca h ban u ta c:

2 2
2 2
y
x 2 2y

2
4
2
6 y2 2 2 y 7 8 y2 8 y 1 0
(tha mn (*))

2 2
2 2
x
y

4
2
2 2 2 2 2 2 2 2
,
,
Nh vy h cho c hai nghim l x, y
,

2
4
2
4

Bi 299: Ta s khai thc phng trnh th nht ca h. Nhn thy v phi cha mt lng c
bc kh ln (bc 5) nn ta s tm cch lm gim bc ca n. Hn na trong cc du ngoc th
du ngoc th hai cha mt biu thc m khi nhn lng lin hp ca n th cho chng ta 4 y 2 ,
v vy nn ta thc hin php nhn lin hp u tin. Nhng trc khi nhn lin hp th
chng ta phi xt trng hp y = 0 (v y = 0 th biu thc lin hp bng 0).
3

Vi y = 0, thay vo phng trnh th nht ca h ta c:

x 2 1 x .2 0 , r rng iu ny

v l. Suy ra y phi khc 0. Lc ny phng trnh th nht ca h tng ng vi:


4 y2
x2 1 4 x2 y x .
8x 2 y3 x 2 1 4 x 2 y x 2x 2 y 4 y 2 1 1
2
4y 1 1

x2

1 x 2x y
2

4 y2 1 1

(*).

Nhn thy hai v bt u xut hin hnh thc ging nhau: mt s hng cha cn v mt s hng
khng cha cn. n y cng khng kh khi pht hin rng ta phi chia hai v cho x 2 .
D thy x = 0 khng tha mn (*) nn chia hai v ca (*) cho x 2 ta c:
H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 62

Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam


x2 1 1
2y
x2
x

Xt hm s f t t

4 y2 1 1

t 2 1 1 trn

1 1

2y
x x2

4 y2 1 1

(**).

Hm s c o hm: f ' t t 1 1
2

t2
t2 1

0 t

nn f t ng bin trn

. Mt

1
1
khc (**) c dng f f 2 y 2 y 2 x y 1 .
x
x
Bin i phng trnh th hai:

x . 2 x y 2 x . 2 x y x 2 0 x 2 x x 2 0 x 3 x 2 0
2
1
1
x 2 x 1 0 x 1 0 x 1 x 1 y
.
2x 2
2

Vy h cho c hai nghim l x , y 1;


2

x y 3 x3 28
(1)
Bi 300: H cho tng ng vi:
2
x y x 18 2 (2)
T (2) suy ra x > 0. Kt hp vi (1) ta c y3 x3 0 y x . Nh vy ta c y x 0 .
Phng trnh th nht ca h tng ng vi:
28
28
28
.
y 3 x3
y 3 x3
y 3 x3
x
x
x
Th vo phng trnh th hai ca h ta c:
2

2
28
28

x. 3 x3 2 x 2 . 3 x3
x3 18 2 3 x x 4 28 2 x. 3 x6 28 x 2 x3 18 2 (*).
x
x

Ta thy v tri ca (*) l mt hm s ng bin trn 0; .

2 l mt nghim ca (*). y cng chnh l nghim dng duy nht ca (*).


28
2y3 8
2 2.
2

Nhn thy x =
Vi x =

Nh vy h c nghim duy nht x , y

2 ;2 2

H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh

Trang 63

You might also like