Professional Documents
Culture Documents
T ngy phu thut thay tim thnh cng, gii y hc bt u ch n nhiu trng hp nh cu
chuyn v c Claire Sylvia (1988) sau khi thay tim li tr nn thch ung bia (c rt ght ung
bia trc khi thay tim) v c nhiu suy ngh khc hn lc trc (ging vi ngi cho c tri
tim). Ngoi ra c nhiu d kin khoa hc cho thy tri tim khng ch l c quan (my) bm m
cn c nhng t bo qun l cc tn hiu nh no b (c n 60-65 % t bo nh no b) v c
khong 40000 n-ron lin kt vi no b. Cng ngy cng nhiu d kin cho thy con ngi suy
ngh khng ch bng no b (u) m cn dng nhiu b phn khc nh tim, lng ... Bi vit ny
ghi nhn cc suy ngh v suy ngh v cm xc t kinh nghim c nhn khi gii quyt vn (v
gii ton) v nht l t gc ngn ng vn ha phn nh qua ting Vit, ting Trung (Quc) so
vi cc ngn ng khng lin h nhng thng gp trn th gii. Nhiu d kin ngn ng cho
thy cc khuynh hng t duy tp trung vo mt s phn khc nhau trn c th con ngi nh
quy-no (no l ngun, ch cha) so vi quy-phc (bng l chnh, mc 3.7). Bi vit ny (phn
6.1) gii thiu s qua cc nghin cu mi v cc cch dng rt c (truyn thng) trong cc nn
vn ha con ngi, phn nh phn no n lc tm hiu cc hot ng tinh thn qua ngn ng.
so vi ch t khi th
Theo hc gi on Ngc Ti th ch t khng phi l loi ch hnh thanh (nh TVGT ghi), v
dung (hay dong, y l khi nim ch/vt cha s bn n phn sau) cn c th l ch du
(hiu bit, sng sut). Tn l ch tng hnh ci u ngi
Gip Ct vn
Tiu trin
Khi th
Thnh ra ta khng ngc nhin khi thy nhiu ch Hn khi din t qu trnh suy ngh thng dng
b tm nh t , tng , l/l (lo lng) , nim , hoi , duy , thn ...v.v
Ch tt gm c ch (b) tim v ch thi (la chn) cho ra ngha bit r (tng tn): s
hiu bit tng tn c lin quan n hot ng ca tri tim. Th d nh hai ch tm hp li ta c
ch him thm
ngha l xt xa (au lng), nu ba ch tm hp li thnh ra ch him ta
(hay cn c l nh) hm hay lo ngh, ngoi ra t ghp tm a (vng t cha con tim) hm
ngha tnh tnh! Ch hoi c ngha c nht l ngh n (ng t), sau ny ngha m rng ch
lng, bng hay ngc (danh t): th d nh cch dng hoi bo (m p trong lng), ng
hoi (cng rut/anh em rut) ... Khuynh hng m rng ngha ny ca ting Hn c phn
ngc chiu vi ting Vit: t bng d (c th) n sng d, ti d (tru tng).
1.2 Duy
Duy cng l suy ngh (t), l mt dng ngc cng ha ca chuy , cc ngha khc ca duy l
ch c mt, tuy (d). Hc gi on Ngc Ti ghi nhn cc lin h t nh gia duy v nim
(thng t suy ngh thng xuyn), duy v l (mu t lo lng suy ngh), duy v nguyn
(dc t suy ngh thm mun), duy v hoi (nim t lun suy ngh), duy v tng (k t
mong c trong suy ng) y l cc ch da vo b tm ch nhng hot ng tinh
thn, tuy nhin trong vn t Hn Vit c mt ch thng dng hn nhiu v cng cng ngha hay
l suy dng b th (tay) thay v b tm. Mt im ng ch l cc t in Vit B
La/VBL (1651), t in Taberd (1772/1838) khng c ghi ch duy.
1.3 Suy
Ch c cc cch c tha hi thit (ng Vn/V) thng hi thit (Tp
Vn/TV, Vn Hi/VH) hay l thi: nh trong cch dng thi phin (x ng, lt ). Ngha c
3
nht ca thi l y (c th, dng tay) nh thi mn (y ca), thi xa (y xe) ... Tuy
nhin thi cn mt cch c khc l xng try thit (V), xuyn try thit
(TV, VH) hay l suy: y l cch c ph thng hn, VBL ch c ghi dng suy cng nh t in
Taberd; suy l tm cho ra manh mi, khai m c ngha nguyn thy rt c th.
1.4 Ngh
Ngh l son tho , c lng, d tnh Hai ch suy v ngh u c ngha c nht l nhng
hot ng c th nh tm ti, o lng (v u dng b th) so vi hai ch t v duy c ngha c
nht l xt on, nhng hot ng tinh thn (v u dng b tm). Khng phi ngu nhin m
suy v ngh tng hin din trong ting Vit t lu i (VBL, t in Taberd ) so vi t v
duy, cng nh t ghp t duy2 khng thy trong cc t in trc th k 21. Ti thi Tp Vn
(1037/1067) mi thy cch vit ngh bng b tm hay b ngn - cho thy trng hp nng
cp (cho ph hp vi truyn thng vn ho Hn) t tay (di) ln tim hay ming ( trn). Ngh
b tm ngha nguyn thu (Thuyt Vn Gii T, c l ngi) l s hi, e ngi ... Mt cch nhn
khc l kh nng tng ng ca cc c quan thn th nh tay (b th), tim (b tm) v ming
(b khu) trong qu trnh t duy theo truyn thng (ngi Hn). Thay i b th cng cho thy
trung tm tnh cm l tim nh no l tc gin, phin h dng b tm so vi no b nhc l
c, u li dng b nhc (hai ch c ging nhau/ng m nhng khc ngha/d ngha). Ch no
b tm cn c mt dng tng ng l hay no b n (Unicode 36F4). No b n3 l ch him
so vi cc ch no dng b nhc (tn s dng l 86730 trn 369369126) v no b tm (tn s dng l
7388 trn 175865108). Tnh cht c th qua cch dng tay chn, bng d ... l mt trong nhng c
l 17 trn 237243358
T duy trong vn ha truyn thng nng nghip cho thy nhng tnh cht c th v thc t, lin
h trc tip n cc c quan tiu ha ca con ngi nh lng (rut), d (dy) v bng Hnh v
sau y trch t cun Dictionnaire franco-tonkinois illustr ca tc gi P.G. Vallot (1898)
Theo t in Taberd (1772/1838) th d cng l bng (venter, ting La Tinh), tuy nhin theo hc
gi Paulus Ca (i Nam Quc m T V/NQATV/1895) th di rn gi l d v trn rn
gi l bng bng di cn gi l tiu d Tm li, cc c quan lng, bng, d u nm v
tr thp nht trong c th con ngi so vi tim v no b. C phi v tr rt thp ca cc trung
tm tinh thn (d, bng, lng ) nh hng ti tm nhn ngn hn hay khng? Hay c lin h g
n ngun gc M-Lai a-o/Malayo-Polynesian t thi xa xa? Tng phn vi cch nhn
quy-no rt r nt ca phng Ty (xem 3.6), c h lun quan trng no t cc d kin ngn
ng vn ha ny ? Dn tc Vit tng tri qua bao nhiu th thch t mi trng sng (bo
t cng lt li) v lch s (b xm ln) nn ch sinh tn th u tin phi l n ung (c thc
mi vc c o) sng qua ngy ch kh lng m c thi gian ngh n nhng chuyn xa
vi hay l c an c mi lc nghip c. Tnh hung ngy nay c khc so vi qu kh, c l
5
cng l lc chng ta phi nh bng xem cn phi thay i t duy phn no hi nhp vi tro
lu vn minh hin i.
2.1 D
D l ci bao trong bng cha n ung, tc l con v - ngha rng: ni chung c ci
bng (Vit Nam T in/1931/1954). Nh vy c tng quan g gia d v v? Phn 4 s phn
tch cc lin h ng m gia v v d. Cc cch dng ch ghp d lit k sau y, tm thm cc
cu ca dao lin h trn trang mng ny http://e-cadao.com/cadaosearch.asp .
Gan d
Cht d
D lnh (VBL)
Lng d, bng d
Non d
D c (VBL)
Tt d
Hp hi d (VBL)
Ti d (ti tr)
Chuyn d
Hn d (tin chc)
Xu d
Lnh d
Ph d
Lng chim d c
Ghi lng tc d
Kho d (VBL)
Bo d (to gan)
Ti d
Bn d
Gan vng d st
H d
v.v
Truyn Kiu dng ch d 6 ln so vi VBL dng 11 ln, t in Taberd dng 11 ln. NQATV
dng d 16 ln.
2.2 Bng
Cc ch ghp dng bng
ng bng
Tc bng
6
Nt bng
Xu bng/bng xu
Tt bng/bng tt
Bn bng (VNT)
m bng (NQATV)
au bng
Bng ph
Snh bng
Phnh bng
Si bng
i bng
Mt bng
Vng bng
Ngh bng
Buc bng
v.v
7
Truyn Kiu dng ch bng mt ln so vi t in Taberd dng 7 ln, VBL dng bng nh vng
(qu ma). NQATV dng bng 58 ln.
2.4 Lng
Cc ch ghp dng lng
Lng d (bng d, tm a )
Tm lng
Tc lng
Lng ngay
Lng n
Lng son
Lng thnh
Lng nhn
Lng lnh
Lng tt
Lng thng
Lng c
Lng tham
Lng dm
Lng gian
Lng t
Lng ty
Vui lng
Toi lng
p lng
Ph lng (ph d)
Tha lng
Phi lng
ng lng
Mi lng
Sn lng
Ht lng
Kh lng
V/v lng (v n)
Xiu lng
Sn lng
Ng lng
Gic lng
N lng
Dc lng
Non lng
C lng (c gan)
Chu lng
C lng
nh lng (nh d)
ng lng
Bng lng
Rn lng
Thn lng
Dn lng
Mt bng
Vng lng
Bn lng
Cn lng (d thay i)
Ngui lng
Ngui lng
Nng lng
Chch lng
Mch/mch lng
Mt lng
Phin lng
Bun lng
Nng lng
An/yn lng
Cam lng
lng ( bng)
Ghi lng
Ri lng
au lng
Cm lng
Du lng
Lt lng
M lng
V lng
Thuc lng
Nm lng
ng lng
c lng
ng lng
Mt lng
Hai lng
Th lng
m lng
Dn lng
Th lng
Dn lng
i lng (i bng)
Cc lng
Lt lng
Quyt lng
Soi lng
Xui lng
Nao lng
Ngi lng
Gi lng
Thun lng
Buc lng
Di lng
Pht lng
No lng
Hi lng
m lng
Ni lng
Buc lng
Nao lng
u lng
Rt lng
Ly lng mnh m liu lng ngi (VBL) suy bng ta ra bng ngi
v.v
Truyn Kiu dng ch lng 162 ln, k c mt s t ghp (v ly) nh lng lng (tt c mi
lng) so vi t in Taberd dng 91 ln, VBL dng 18 ln. NQATV dng lng 133 ln. Truyn
Kiu l mt kit tc ca ngh thut phn tch tm l ca vn hc VN, m ch tm ch c dng
8 ln, iu ny cho thy cch dng ngn ng dn ta thin v c quan di tim (bng, d, lng)
9
xoang lng
lng
ng lng
tm lng
ch lng
T bng so snh trn, mt ln na ta thy ngay ting Hn c khuynh hng dng cc c quan
trn (nh tim, ngc) din t tinh thn, tnh cm so vi ting Vit lng (c quan di) bao gm
cc ngha ny.
2.5 Rut
Cc ch ghp dng rut
t rut
au rut
Xt rut
Qun rut
Nng rut
St rut
Ln rut
No rut
Nt rut
Thi rut
Tht rut
v.v
Truyn Kiu dng ch rut 12 ln so vi VBL dng 7 ln, t in Taberd dng 10 ln.
NQATV dng rut 41 ln.
gii thch phn no s tn dng c quan tiu ha phn di c th trong ting Vit din
t trng thi tinh thn, GS Nguyn Th Bch H4 nhn xt rng
T duy ca ngi nng dn trng la Vit Nam lun gn vi ci n. Ni lo i km mt ma,
lo nht l thiu n, i bng khin ci bng tr thnh i tng t duy ca ngi Vit Nam, h
10
thng ly ci bng (d, lng, rut) lm thc o mi hin tng i sng t c th n tru
tng: tt - xu, yu - ght, vui - bun, c - thin, suy ngh - hnh ng, thng minh - ngu dt,
trng thi lo lng, ch i... Tt bng - xu bng, sng d - ti d, c lng - mt lng, hi lng bng lng - mch lng, phi lng, ngh bng, au lng, nng lng, st rut, suy bng ta ra bng
ngi, khc mu tanh lng, lng lang d th,... ri t bng, lng, d, c gn cho mun vt trong
th gii t nhin: lng sng, lng bin, lng t, lng h, lng sng, lng mng,... trong khi ngi
Trung Quc thng dng ch tm (tri tim) din t (ht trch).
Can trng
Can m
i m
m i
m tiu
Tm m
Tm phc
Phc tm
ngha nh trn nhng th t ch ngc, cho thy phn no cch dng hai
c quan tim v bng mi l quan trng (hm thn tn) thay v th t trc sau!
Tm a
Ni tm
Tm trng
Tm can
v.v
Trong truyn thng chn v cha bnh TQ, ng tng (tm, can, t, ph, thn- tim, gan, d
dy, phi, thn) ng vai tr ch o cng nh khi din t cc trng thi tinh thn. Cc th d
trn cho thy khng ch c ting Vit mi tn dng cc c quan c th trong cch dng n d hay
hon d ch tnh trng tinh thn. Lch s cu to ch Hn nh ch no phn nh r nt khuynh
hng chung tim lm ngun (source) hay ch cha (container) cm xc, cng nh ch phin
cho thy la (b ha, kh dng ln) v v tr nh hng (hit, ci u) hi nng
Gip ct vn
Tiu trin
Khi th - ch ha (la)
Gip ct vn
Kim vn
(c theo m Hn/ON reading so vi phc HV ). Theo truyn thng Nht th bng l trung
tm ca tinh thn, hay phn chnh ca mt con ngi, tng ng vi ci u (c) ca Ty
phng. Tri tim ting Nht l shinzou (tm tng), i khi kokoro (tm, tinh thn) hay mune
(hung, ngc) c dng din t tm t (tru tng).
12
Hara guroi
Hara no ookii
Hara gitanai
bng d, hm c n, tnh xu
Hara gei
Hara ga tatsu
Hara o miseru
Hara o yomu
Hara o shimeru
v.v
Cc ch ghp trn, nht l vi t hara (bng) thng dng c bit cho phi nam, cn phi n3
li dng t onaka.
13
3.3 Ting Thi6 cng dng jai (tim) l trung tm ca tnh tnh nh jai dee
3.4 Ngay c ting Basque (Euskara), mt loi ngn ng bit lp (language isolate), vng ng
bc Ty Ban Nha cng cho thy nhiu cch dng tn cc c quan bng/tim ch trng thi tinh
thn v tnh cm. Gan thng dng din t cc tnh tiu cc nh li bing, a nghi, th hn
So vi tri tim c th dng ch trng thi tch cc (yu thng, rng lng, gan d ) hay
tiu cc (hn nht, c c, bun phin ). C nhiu bng chng8 cho thy ting Basque cng
dng buru (u) suy ngh (thng minh, sng tr) so vi bihotz (tim) ch cc xc ng.
3.5 Ting Akan (hay Kwa) ni pha ng Phi Chu (ng nam Ivory Coast) cng dng tn gi
tri tim ch cm xc. Trong mt bi nghin cu v khi nim n d trong ting Akan v ting
Anh, tc gi Gladys Nyarko Ansah9 pht hin tnh nng gin c th biu hin qua cc cch dng
nc nng (hay si, nh si bng/si rut/si gan ting Vit) trong mt (ch) cha u hin
din trong c hai ngn ng v.v
3.6 Ting Mwan10 (trong ng h Mande Ty Phi chu) cng dng tn gi cc b phn c th
nh bng (kp) ch trung tm tinh thn, tnh cm nh cu ja n
p ngha l ti qun
mt cu truyn ri; ngha en cu ny l cu truyn ri khi bng ti ri. Cch dng zr m l
ch ngi n b thng yu vi ngha en l ngi n b trong gan (zr l gan).
Murah hati
Sakit hati
Patah hati
Lembut hati
Ambil hati
Jatuh hati
Panas hati
Kecil hati
Hati buntu
Buah hati
Hati-hati
v.v
Cch dng gan l trung tm (ngun) ca cm xc tng ng vi lng/bng/d ca ting Vit,
hay ni cch khc l cc c quan di (thp nht, CQD) ng vai tr chnh trong ngn ng
din t tnh cm v tnh thn. Ting Anh/Php hin i thuc ng h n u cho thy r trung
tm tnh thn quy v no so vi trung tm tnh cm li quy v tim; khi phn tch cc d kin t
cc dn tc v vn ha khc nhau trn th gii, ta thy c ba khuynh hng chnh12 khi dng
ngn ng (tn gi cc b phn trn ngi) ch trng thi tinh thn (t duy) hay cm xc
i) Cerebrocentrism (quy-no, dng no b hay u c l trung tm t duy, d no vi trung)
ii) Cardiocentrism (quy-tm, dng tim lm trung tm t duy)
iii) Abdominocentrism (quy-phc, dng bng lm trung tm t duy)
Cc khuynh hng trn c th thay i theo thi gian (lch i) v khng gian (a l, mi
trng) cng nh c nhng c tnh chung (ph qut) hay ring cho tng khu vc vn ha: y
l nhng chiu hng nghin cu rt th v nhng khng nm trong phm vi bi vit ny.
Nh thy trn, ngi Hn c khuynh hng quy-tm khc vi khuynh hng quy-phc
ca phng Nam, tuy nhin vn khng n gin nh vy v c kh nng cc t HV v (d
dy) v m (mt) c lin quan n d v lng ting Vit. Phn sau s pht ho s qua cc tng
quan ng m ny.
15
qu phn (TVa)
b phn (Tva)
v ph thit (CTT)
nhc hu thit (theo T Gim ) vi dng ngc cng ha nh- (j-): v-d-nh
v.v
Ngoi ra, c hai cun Tam Thin T (sd) v Ng Thin T (sd) u ghi dy l d:
Tng quan gia nguyn m trc vi m ming nh -i- vi nguyn m sau vi m ming
ln hn nh -a/aj- d nhn ra khi quan st cc cp phi-bay, thi-thy, th-thy, mi-my, ch-giy,
si-say, s-si, uy-oai, thy-thoi, du-d v vai, vi -vy v vi -da?
4.2 m
m m (ngha l mt) - ging Bc Kinh by gi l dn (theo pinyin) so vi ging Qung ng
daam2, ging H dam3 - m HV l c theo phin thit
lm thit (Tvi)
ng hn thit (TV)
ng ct thit (TV)
v.v
T thi Qung Vn , Tp vn, Loi Thin bt u dng dng (gin th) thay cho (phn
th) v nguyn m cng ph m cui cng bt u bin i. Mt s cch dng m ng ch
nh xch m (khng phi l mt , nhng c ngha l lng , lng son, trung
thnh) dng nh xch tm, an tm; phng m (bung/pht mt ra, hm m lng,
mnh dn ). Cc thnh ng trn u hm lng/bng13 . Mt nhn xt thm l m cn c
ngha l pha trong hay lng, v mt dng m c phc nguyn14 ca m l *tlam? hay *klam?
17
so vi klum (gan, ting Khng), klm (Bahna, Mnng, Biat), kloom (Laqven), khlm (Boloven)
v dng tin-Bc Bahna *klm; lm/lom (Cht), lm (Mng Bi, Ngun) v dng tin-VitMng *lom?, tin-Katuic *luam v tin-Palaunic *kntom. T hp ph m u kl- hay tl- khi
nhp vo ting Hn c khuynh hng mt ph m xt u li -l- cho ra dng m. Do ,
m c kh nng rt cao l n t phng Nam, hay l mt t Nam (Austroasiatic) nhp
vo vn t vng Hn c, v lm s vn t Hn tr nn phong ph.
5. Ph ch v ph bnh thm
Phn ny khng hon ton theo cch ghi ti liu (Bibliography) tham kho APA hay MLA v bao
gm cc ph bnh thm v ti, ti liu v tc gi ngi c c th tra cu thm chi tit v
chnh xc. Bn c nn xem thm cc bi vit lin h nh "Tm l con nui, Lng l con " ca
BS Nguyn Hy Vng trang ny http://www.gioo.com/NguyenHyVong/NguyenHyVongTamLong.html hay bi bo "Ngi Vit t duy bng ...
ci bng ?!" trang http://tuanvietnam.vietnamnet.vn/nguoi-viet-tu-duy-bang-cai-bung , bi vit
"Ci bng cha ... tinh thn" (GS Nguyn c Dn) trn trang http://tuoitre.vn/Van-hoa-Giaitri/360580/Cai-bung-chua-tinh-than.html hay http://khoavanhocngonngu.edu.vn/home/index.php?option=com_content&view=article&id=863%3Acai-bng-chatinh-thn&catid=71%3Angon-ng-hc&Itemid=107&lang=en ; bi vit i mi Gio dc: Cn
mt hi ngh Din hng trang http://giaoduc.net.vn/Giao-duc-24h/Doi-moi-Giao-duc-Canmot-hoi-nghi-Dien-hong/100243.gd ... Xem cc tm tt v Ngn Ng Hc Tri Nhn (Cognitive
Linguistics) ca GS Trn Vn C trn mng nh http://khoavanhocngonngu.edu.vn/home/index.php?option=com_content&view=article&id=2327%3Atrn-vn-cnhng-khai-nim-ngon-ng-hc-tri-nhn-lien-quan-n-vn-hoa-hc&catid=71%3Angon-nghc&Itemid=107&lang=en v.v
C nhiu ti liu tham kho bng ting nc ngoi v cng ch , nh c lit k di v
sch xut bn nh "Metaphor and Culture - Universality and Variation" tc gi Zoltn
Kvecses (Etvs Lornd University, Budapest) - NXB cambridge University Press (2005). Cc
18
5) Zoltn Kvecses (2000) The Concept of Anger: Universal or Culture Specific? Trong tp ch
Psychopathology 2000; 33:159170. C th c ton bi trn trang
http://www.asc.upenn.edu/courses/comm360/anger1.pdf , hay bi vit "Metaphor and Culture"
trong tp ch Acta Universitatis Sapientiae, Philologica, 2, 2 (2010) 197-220 - c th c ton bi
trn mng http://www.acta.sapientia.ro/acta-philo/C2-2/philo22-1.pdf ...v.v...
metaphoric analysis of heart and related body parts in Thai, Japanese and English ca cc tc
gi Erich A. BERENDT (Assumption University & Seisen University) v Keiko TANITA
(Seisen University). Cun sch Heart tal say what you feel in Thai ca tc gi Christopher
G. Moore ghi li trn 900 t ghp vi jai (tri tim) trong ting Thi v cch dng cc t ghp ny
trong cc tnh cnh khc nhau NXB Trade paperback (hay NXB Amazon 1992, 1998).
7) LINGUISTIC PERSPECTIVES OF THAI CULTURE bi vit ca TS Peansiri Vongvipanond cho
hi tho khoa hc nhn vn ti i hc New Orleans (H 1994). C th xem ton bi trn cc trang
http://thaiarc.tu.ac.th/thai/peansiri.htm hay
http://www.thaihealingalliance.com/membersonly/Research_and_Other_Items_of_Interest/Linguistic%20
Perspectives%20of%20Thai%20Culture.pdf
9) Gladys Nyarko Ansah (2010) The Cultural Basis of Conceptual Metaphors: The Case of
Emotions in Akan and English - bi vit cho hi tho ti i hc Lancaster bn Anh (Lancaster
University Postgraduate Conference in Linguistics & Language Teaching 2010). C th c ton
bi trn trang http://www.lancs.ac.uk/fss/linguistics/pgconference/v05/Ansah.pdf hay
http://www.ling.lancs.ac.uk/pgconference/v05/LAEL_Volume5_2011.pdf
10) Elena Perekhvalskaya (2008) Body parts and their metaphoric meanings in Mwan and other
South Mande languages thuc Vin Nghin Cu Ngn Ng St. Petersburg Institute of
Linguistic Research St. Petersburg, Russia c th c ton bi trn mng nh
http://mandelang.kunstkamera.ru/files/mandelang/perexval_metaph.pdf hay
http://llacan.vjf.cnrs.fr/PDF/Mandenkan44/44perexvals.pdf ...v.v...
11) Lim Kim Hui (2010) How Malay Proverbs Encode and Evaluate Emotion? A
Paremiological Analysis ng trong tp ch Sari - International Journal of the Malay World
and Civilisation 28(1) (2010): 57-81. C th c ton bi trn trang
http://journalarticle.ukm.my/2427/1/Sari_28%281%29_2010_3_Lim_Kim_Hui_%28Final%29.p
df . T ting M Lai qua ting Indonesian, s tc gin c nhng n d chung nh cc ngn ng
khc hay tc gin u l la (ni ln), cht lng nng trong mt bnh cha, mt loi vt nguy
him; s tc gin trong ting Indonesian li c nhng c tnh ring nh bc tc l nt nhc,
mt kh gii, mt loi cy, bnh hay ly, mn n Xem thm chi tit trong bi vit Indonesian
Metaphorical Conceptualizations of Anger: Does Anger Taste Delicious or Disgusting? ca tc
gi Tessa Yuditha trang ny
20
http://lingweb.eva.mpg.de/jakarta/docs/Indonesian_Metaphorical_Conceptualizations_of_Anger,
_Tessa_Yuditha.pdf v.v
12) Susanne Niemeier (2008) Whats in a heart? Culture-specific concepts of emotionality and
rationality bi ng trong cun Culture, Body, and Language: Conceptualizations of Internal
Body Organs across Cultures and Languages (xem ph ch 8). C th c ton bi trn trang
http://www.cognitive-sciences.de/docs/all.abstracts/Niemeier.pdf hay http://www.cognitivesciences.de/docs/presentations/Niemeier.pdf . C th xem thm chi tit v cc nghin cu trn
trang nh GS Niemeier y http://userpages.uni-koblenz.de/~niemeier/ .
Tp Vn (nm 1037/1067)
14) Axel Schuessler (2007) ABC Etymological Dictionary of Old Chinese. NXB University of
Hawaii Press, Honolulu.
21