Tm Hiu V T Gio

TM HIU MT S T GIO
Contents
C C PHC LM (PHC M I I) ....................................................................................... 3
1.

LCH S................................................................................................................................... 3

2.

Ngy th by Sabt.................................................................................................................. 4

3.

Kinh Thnh theo thuyt ngy th 7 ........................................................................................... 4

4.

Chuc Ti. ................................................................................................................................ 5

5.

Li tin Tri. ............................................................................................................................... 5

7.

o Vn. .................................................................................................................................. 7

8.

Hi Thnh Cn St Li. ............................................................................................................ 8

9.

Ni Thnh. ............................................................................................................................... 9

10. Thm Tra. ............................................................................................................................... 10

11. Cnh Ca ng. .................................................................................................................... 11
12. Con D Th Thn. .................................................................................................................. 11
13. Kinh Thnh Phn ................................................................................................................ 12
C C NHN C PHI GI NGY SABT KHNG? ................................................................ 13
1.

CCH HIU CA C C GIO V LUT PHP MI-SE. ................................................. 13

2.

CHA GI-XU GII THCH V LM TRN LUT PHP....................................................... 13

3. HI THNH THI TN C KHNG BUC TN NGOI BANG PHI VNG GI LUT

PHP. ........................................................................................................................................... 14
4.

CCH HIU CA PHAOL V CHC NNG CA LUT PHP. ......................................... 14

5.

THI IM C C NHN BT U TH PHNG VO NGY CHA NHT. .............. 16

6.

KHNG C BNG CHNG CHO THY TN HU NGOI BANG GI NGY SABT. ........ 17

7. C BNG CHNG CHO THY TN HU C C NGOI BANG NHM TH PHNG

TRONG NGY CHA NHT. ........................................................................................................ 18
8.

TN C DY V NGY SABT. ........................................................................................ 18

1. C-l-se 2:13-17. .............................................................................................................................. 18
2. R-ma 14:5. ...................................................................................................................................... 19
3. Ga-la-ti 4:9-11. .................................................................................................................................. 19
4. H-b-r 4:1-11. ............................................................................................................................... 19
5. Ma-thi- 12:1-8. ................................................................................................................................ 19
6. Mc 2:27............................................................................................................................................ 20

9.

KT LUN. ............................................................................................................................. 20
Page 1

Tm Hiu V T Gio
CHN L S CU RI ................................................................................................................... 22
LI M U ................................................................................................................................. 22
1.

GIO L CU RI................................................................................................................. 23

2.

GIO L HI THNH............................................................................................................. 25

3.

GIO L TN TH. ................................................................................................................ 26

LI KT ........................................................................................................................................ 27
CHNG NHN GI-H-VA.............................................................................................................. 28
1.

DANH XNG. ........................................................................................................................ 28

2.

LCH S................................................................................................................................. 28

3. NHNG GIO L SAI LC CA CNGHV. ................................................................................ 29

T GIO MORMON.......................................................................................................................... 30
1.

LCH S................................................................................................................................. 30

2.

HI TRNG GIO HI MORMON. .................................................................................... 31

3.

S SAI LM CA GIO PHI MORMON. ............................................................................. 31

4.

KINH THNH ca Mormon ..................................................................................................... 31

5.

SCH MORMON. ................................................................................................................... 32

6.

C CHA TRI theo Mormon............................................................................................. 33

1. MT HAY NHIU C CHA TRI? ........................................................................................... 33
2. C CHA TRI XA CNG L NGI. ................................................................................. 33
3. A-AM/C CHA TRI. .............................................................................................................. 34

7.

CHA GI-XU theo Mormon .................................................................................................. 34

8.

SATAN. .................................................................................................................................. 35

9.

LOI NGI. ......................................................................................................................... 35

10. KH NNG TR THNH C CHA TRI. ........................................................................ 36

11. TM QUAN TRNG CA GIA NH...................................................................................... 36
12. A TH. ................................................................................................................................. 36
13. TI LI. ................................................................................................................................. 37
14. CU RI. ............................................................................................................................... 37
15. TNG LAI. .......................................................................................................................... 38
KT LUN. .................................................................................................................................... 38

Page 2

Tm Hiu V T Gio

C C PHC LM (PHC M I I)
1. LCH S
D Gio hi C c Phc Lm (CPL) ch chnh thc thnh lp vi i Hi ng
ln th nht ca h vo nm 1863, nhng ngun gc th c th bt u trc my
mi nm. Nm 1818, qua nghin cu sch a-ni-n chng 8 v 9, mt ngi M
tn l William Miller (1782-1849) tnh ton rng ng Christ s ti lm vo khong
t 21 thng 3 nm 1843 n 21 thng 3 nm 1844. C th a-ni-n 8:14 chp rng:
Cho n hai ngn ba trm bui chiu v bui mai; sau ni thnh s c thanh
sch.
Phn ln cc nh gii kinh u hiu bui chiu v bui mai l ch v thi gian 24
ting ng h theo ngha en, v thy rng li tin tri ny c ng nghim khi
Judas Maccabe ti cung hin bn th ca Cha vo nm 165 TC. Tuy nhin, Miller li
hiu cm t ny l nm, v vy ng tin rng ng Christ s ti lm 2300 nm sau li
tin tri ca a-ni-n tc l vo nm 1843 hoc 1844 g . Mt mn ca Miller sau
iu chnh li thnh ngy 22 thng 10 nm 1844. Khong 100 ngn ngi tin
theo li dy d ca Miller cho rng ng Christ sp ti lm.
Khi ng Christ khng ti lm vo ngy 22 thng 10 nm 1844 th c mt s tht
vng ln. Th nhng sng hm sau , Hiram Edson (1806-82) li c mt khi
tng gii thch rng Miller v nhng ngi theo ng ta khng tnh sai ngy thng, m
sai v s kin. Theo khi tng m Edson nhn c th Cha Gi-xu khng ti lm
th gian m l vo n thnh trn tri Ni Ch Thnh trn tri bt u chc v
Thy T L Thng Phm ca Ngi .Vi thng sau, u nm 1845, mt v thuyn
trng v hu c tn l Joseph Bates (1792-1872) thng qua qu trnh nghin cu
i n kt lun l C c nhn phi th phng vo ngy th by mi chnh xc. Nm
1846, ng xut bn mt tp sch 48 trang tm tt nim tin ca mnh vi ni dung ngy
th by mi tht s l ngy Sabt.
Tuy nhin, chnh b Ellen White (1827-1915) mi c ting ni quan trng nht. Nm
1844, b bt u c khi tng xc nhn s dy d ca Edson v Bates, ng thi
cng thm vo nhiu gio l mi m sau ny gio hi CPL tip nhn. B nhanh
chng c tha nhn l nh lnh o tinh thn v n tin tri ca gio hi CPL,
c chnh thc thnh lp nm 1863 trong phin i Hi ng th nht ca h. B
vit nhiu sch, v lnh o gio hi CPL trong hn 70 nm.
Vo ngy chnh thc thnh lp vo nm 1863, Gio hi CPL c 3500 tn . n
nm 1900, s tn ln n 75000; ri hn 1,5 triu vo gia thp nin 1960; v hin
nay trn di 10 triu trn khp th gii. Trong s ny ch c 12% tn l Bc M
khong 30% Phi Chu, 40% Trung M, Nam M v vng Caribe.
D CPL c nhiu tn l hon ton chnh thng nh gio l Ba Ngi v thn tnh
ca ng Christ nhng h cng c mt s tn iu i lch khi Tin lnh thun ty
nh gio l ngy Sabt, gio l chuc ti, quan im cng nhn b Ellen White l n
tin tri c thn cm, v gio l v Hi Thnh cn st li. By gi chng ta s xt mt
s gio l ny

Page 3

Tm Hiu V T Gio

2. Ngy th by Sabt.
Ellen White m t khi tng ca b v v tr ca ngy th by Sabt nh sau:
Ti c ct ln tri v ch cho thy ni thnh v cu trc ca n. Cha Gi-xu
m np hm giao c, v ti thy nhng bng trn c vit Mi iu Rn.
Ti kinh ngc khi thy iu Rn th T nm ngay gi mi iu rn, vi mt vng ho
quang bao quanh n.
Qua cu trch dn ny, chng ta thy rng Gio hi CPL xem iu Rn th t
quan trng hn 9 iu rn kia. iu ny c xc nhn bi iu 6 trong bn tuyn
ngn 13 tn iu m ngi no chu bp tem ca Gio hi CPL u phi tuyn xng:
Ti tin nhn Mi iu Rn l vn cn tnh bt buc i vi C c nhn, v mc
ch ca ti l, bi quyn nng ca ng Christ ng trong lng, s vng gi lut php
ny, k c iu rn th t, l iu i hi phi gi ngy th by trong tun lm ngy
Sabt ca Cha.
Ellen White cn i xa hn vic nng iu rn th t cao hn cc iu rn khc. B
tuyn b rng vic vng gi ngy Sabt chnh l n ca c Cha Tri:
Nhng k th ca lut php c Cha Tri, t cc mc s truyn o cho n
nhng ngi nh nht, u c mt quan im mi v l tht v nhim v. H nhn ra
qu tr rng ngy Sabt ca iu rn th t chnh l n ca c Cha Tri hng
sng (i Tranh Bin, tr. 640).
Trong Khi Huyn 9:4 c chp rng nhng ai khng c n ca c Cha Tri th s
b nm vo l la hng ca H Su ha ngc. V th, s dy d ca b Ellen White
mc nh rng tt c nhng ai khng tin theo gio thuyt ngy th by Sabt u s b
h mt i i. Tuy nhin, cng cn lu rng d l gio l ban u ca Gio hi
CPL, nhng nhiu tn ngy nay khng theo quan im cc oan ny, bt chp s
dy d ca cc lnh t tinh thn v n tin tri ca h.
3. Kinh Thnh theo thuyt ngy th 7
Nn tng ca gio thuyt ngy th by Sabt ca Gio hi CPL xut pht t Mi
iu Rn. Mi iu Rn l mt phn ca Lut Php c ban qua trung gian ca
Mi-se cho dn Y-s-ra-n vn c c Cha Tri gii cu khi vng n l ca Ai
cp. Phc Truyn 5:3 ni r rng Lut Php c ban cho dn Y-s-ra-n ch khng
phi cho c nhn loi. V l do , Lut Php khng ch bao gm nhng iu dy d v
tinh thn v o c (nh Trc mt Ta ngi ch c cc thn khc v Ngi ch
git ngi) m cn c nhng hun th v chnh tr v t chc x hi na. Ngoi ra,
cng c nhiu gio nghi c m t trong Lut Php.
Khi Gio hi CPL ni n Lut Php, h thng ch ni n Mi iu Rn
(hoc c khi ch c iu Rn th T). H loi ra ngoi nhng lut nghi l v chnh tr.
Tuy nhin, Kinh Thnh khng h c s phn bit nh vy. Khi Kinh Thnh ni n Lut
Php, th l ton b Lut Php do nu Gio hi CPL tht s mun gi Lut
Php th phi gi ht c cc iu lut nghi l v chnh tr na.
D Gio hi CPL tn cao iu Rn th t, nhng h vn khng gi iu rn ny
theo ng i hi ca Cu c. Nu mun gi ng th h phi:
Page 4

Tm Hiu V T Gio

- T hnh tt c nhng ai lm vic trong ngy Sabt (Xut -dp-t k 31:14-17).

- Khng c t la trong ngy Sabt (Xut 31:14-17).
- Dng mt ca l thiu mi ngy Sabt (Dn s 28:9,10).
iu Rn th t l iu rn duy nht khng c xc nhn trong s dy d ca Tn
c. Tht ra, mt s cu Kinh Thnh cho thy vic vng gi ngy Sabt l vn
lng tm ca mi tn hu, ch khng phi l ci vng gi mt cch gio iu:
Ngi ny tng ngy ny hn ngy khc, k kia tng mi ngy u bng nhau: ai
ny hy tin chc tr mnh. K gi ngy l gi v Cha (R-ma 14:5,6).
V vy, ch c ai on xt anh em v ca n ung, hoc ngy l, hoc ngy trng
mi, hoc ngy Sabt, y u ch l bng ca cc vic s ti, cn hnh th trong
ng Christ(C-l-se 2:16,17).
Trong Tn c, ch c mt ln cp n vic gi ngy Sabt, l trong H-b-r
4:4-10. Tuy nhin khc Kinh Thnh ny ni v s yn ngh ngy Sabt dnh cho mi
C c nhn trn thin ng, ch khng ni n vic gi ngy Sabt di t ny.
4. Chuc Ti.
D Gio hi CPL c mi ngi bit n nhiu nht qua gio l ngy th by
Sabt, nhng tn l chuc ti ca h c l mi chnh l iu nghim trng nht. Nu h
mun th phng ngy th by thay v ngy Cha nht, th l quyn ca h. Tuy
nhin, vn nghim trng hn nhiu l quan im sai lc v n cu ri v phng
thc chuc ti.
Gio l ca h v ti ny c hnh thnh t s tht vng ln, pht xut t nhu
cu gii thch ti sao ng Christ khng ti lm vo nm 1844 nh h mong i.
lm vic , h din gii li a-ni-n 8:14 mt ln na, v kt hp khc Kinh Thnh
ny vi L-vi k 16 c mt cch gii thch. ng tic l n lc che y sai lm ca
h nh th a h cng lc cng xa ri s dy d ca Kinh Thnh v vn chuc
ti.
C mt s khi nim trong gio l chuc ti ca h m chng ta s xem xt y
Ni thnh, Cnh ca ng, s Thm tra, con D th thn.
5. Li tin Tri.
Nu cc bn c cc n phm ca CPL, th s thng gp nhng ch Linh tin
tri. Tht ra ch ch v nhng bi vit ca b Ellen White v nhng bi vit ny
c xem l klhi th thn cm t c Cha Tri. Du rng ngy nay nhiu ngi t
nhn c li tin tri, nhng t ai t nhn nh b Ellen White l ngang hng vi cc
ng tin tri trong Kinh thnh:
Cc bi vit ca b Ellen White l nhng s ip ca c Cha Tri cho Hi
thnh cn st li v phi c n nhn nh cc s p tin tri ngy xa. Nh Sa-mun l tin tri cho Y-s-ra-n trong thi ng, Gi-r-mi l tin tri Cha Y-s-ra-n trong
nhng ngy b lu y, Ging Bp-tt l i s ca Cha dn ng cho s xut
hin ca ng Christ, th chng ti cng tin rng b White l tin tri cho Hi thnh
ng Christ ngy nay. V cc s ip tin tri ngy x c n nhn nh th no th
Page 5

Tm Hiu V T Gio

ngy nay cc s ip ca b cng phi c n nhn nh vy (Tp ch v Bo tin,

ngy 4 thng 10 nm 1928).
Do , b c xem nh nghang hng vi Sa-mu-n, Gi-r-mi v Ging Bp-tt
v cc thng ip ca b cng ngang hng v gi tr v thn cm, v phi c n
nhn cng mt cch. Tht ra, cc li tin tri ca b cn quan trng hn c li tin tri
trong Kinh thnh, v c Cha Tri phn qua b Ellen White mt cch thit tha hn i
vi cc ng tin tri Kinh thnh ngy xa. Cu trch dn sau y v li tin tri ca Ellen
White ni ln iu :
Ngy xa, c Cha Tri phn vi loi ngi qua mi ming ca ng tin tri v
cc s . Ngy nay, Ngi phn qua li lm chng ca Thnh Linh Ngi. Cha tng
c bao gi c Cha Tri dy d loi ngi mt cch khn thit hn khi Ngi dy d
h ngy hm nay v ch Ngi v con ng m Ngi mun h phi i theo (Li
chng, quyn 4, tr.147).
Cc li tin tri ca b Ellen White cng ti quan trng trong lnh vc thng gii Kinh
thnh. Theo gio hi CPL, cch thc duy nht hiu Kinh thnh ng n l qua li
tin tri ca b Ellen White: Chnh trn quan im nh sng ca Linh Tin tri (cc bi
vit ca b Ellen White) m chng ta mi xem xt vn , v tin rng Linh tin tri l
ngi din gii duy nht khng sai lm v cc nguyn tc ca Kinh thnh, bi chnh
ng Christ, thng qua phng tin ny, ban cho chng ta hiu ngha thc s ca
Li Ngi (G. A. Irwin, ch tch i Hi ng, t chng o n mang tn Du ca
con th, tr.1).
Ngoi ra k no lm iu g ph hoi, hay gieo rc nghi ng i vi nhng li
tin tri ca Ellen White l chng nghch c Cha Tri v thuc v Satan:
Nu ngi lm gim lng tin ca dn s c Cha Tri i vi nhng li chng
m Ngi gi n cho h, th ngi chng nghch li c Cha Tri ging nh Cr,
athan, v Abiram (Li chng, quyn 5; tr.66).
S c mt s cm ngt n t Satan ni ln chng li nhng li chng ny. Cng
vic ca Satan s nhm mc ch lm lung lay c tin ca cc Hi thnh ni cc li
chng y (Th ng s 40, 1980).
Do a s C c nhn khng cng nhn Ellen White l tin tri ca c Cha Tri,
nn theo gio l CPL th h ang lm vic cho Satan!
6. Mt S Li tin Tri.
D gio hi CPL gn cho nhng li tin tri ca b Ellen White nhng c tnh cao
qu, nhng cc thng ip ca b cha ng mt s sai lm v kin thc Kinh thnh,
cng nh khng t nhng t tng l lng, xa l vi Kinh thnh. V d nm 1858, Ellen
White vit (c xem nh di s thn cm ca c Cha Tri):
H-rt cng thm cng lng, v khi nghe thy tin Cha Gi-xu sng li, ng ta
cng thm lo lng. ng cho git Gia-c; v khi thy iu lm va ngi Do Thi,
ng ta cng bt Phi-e-r, nh bng s x t ng lun (n T Thuc Linh, quyn 1,
tr.71).

Page 6

Tm Hiu V T Gio

Vn l H-rt lin quan n v x n Cha Gi-xu (H-rt Antipas) khng phi l

H-rt x t Gia-c (H-rt Agrippa I). Tuy nhin, v y l li tin tri c thn cm,
nn sau ny, khi Gio hi CPL pht hin ra s sai lm ca b Ellen White th khng
th sa i g c. H nh phi thm vo mt phn cc ch ni rng y l cng
mt tinh thn ca H-rt nhng trong mt con ngi khc d r rng ai cng thy
rng khng phi l ban u ca b Ellen White.
S dy d ca b cng gm nhiu cu tuyn b hon ton ba t v khng lin
quan g n l tht Kinh thnh c. V d:
ng (A-am) c vc dng cao hn gp bi so vi con ngi hin nay ang sng
trn t (n T Thuc Linh, quyn 3, tr.34).
tt c cc thin s c giao nhim v n th gian th u c mt tm th vng,
m cc ng y s trnh cho v thin s cng thnh ph ni cc ng y ra
vo(Nhng Bi Vit Ban u, ln xut th nht , tr.30 v 32).
Ngoi ra, cn c nhng li dy d khng nhng khng ng vi Kinh thnh, m cn
khng ng vi khoa hc na. V d b tuyn b rng n tht s lm cho chng ta c
bn tnh ca sc vt:
nu chng ta n nhiu tht sc vt cht, chng ta s mang bn tnh ca
chng (T Vn v Ch n Ung v Thc Phm, tr.390).
kt lun, d b Hellen White a ra nhng li tuyn b to bo v bn tnh thin
thng ca nhng li tin tri ca mnh, nh:
y l c Cha Tri phn ch khng phi mt con ngi d phm sai lm (Li
Chng, quyn 5 tr.682).
Kinh thnh phi l ngi t vn cho ngi. Hy c Kinh thnh v cc li chng m
c Cha Tri ban cho, v nhng li y khng bao gi mu thun vi Li Ngi (S
ip Chn Lc, quyn 3, tr.3).
Nhng hiu li tin tri v dy d ca b khng chnh xc, khng ng vi Kinh thnh
v khng ng vi khoa hc. B khng qua c kim nghim cho mt ng tin tri, v
nhng li tin tri ca b khng ng v do b khng phi do c Cha Tri sai
n.
Nu tin tri no bo s bnh yn, m li mnh c ng nghim, th s bit tin tri
l tht bi c Gi-h-va sai n! (Gi-r-mi 28:9).
7. o Vn.
Gio hi CPL cng khai tuyn b li ca b Ellen White l khi th t c Cha
Tri, v th tht l khm ph ra rng trn thc t c khng qu 20% n phm ca b
cha t tng khng phi ca ring b. Mt v mc s CPL l Walter Rea vit
mt quyn sch ta Lo Khot, trong ng m t s kin ny; i a s cc li
tin tri ca b l ly cp ca nhiu tc gi khc. Th y, mc d chnh b tng tuyn
b:

Page 7

Tm Hiu V T Gio

Khi vit ra nhng quyn sch qu gi ny, h khi no ti ngp ngng, th t tng
no ti mun ni, ti u nhn c nhng li tng ng (S ip Chn Lc, quyn
3, tr.51,52).
Tht ra, nhng li tng ng y c ban cho b, khng phi t ni c Cha
Tri, m l t cc tc gi khc! V d, Ellen White vit:
Ti lm chng cho cc anh ch em ti hay rng Hi Thnh ng Christ d c yu
ui v thiu st, nhng vn l i tng duy nht trn t ny m Ngi quan tm
chiu c nhiu nht (Li Chng, quyn, tr.15, Melbourne Australia, ngy 23 thng 12
nm 1892).
Nhng 50 nm trc , mt tc gi khc John Harris- tng vit nhng li hu
nh hon ton ging nh vy:
Nhng Hi Thnh (ng Christ, d c yu ui v thiu st, vn l i tng duy
nht trn t ny m Ngi quan tm chiu c nhiu nht (Trch t Gio S Ln,
tr.158-160, John Harris, 1842).
Trong mt trng hp khc, Ellen White chp qu nhiu t mt quyn sch (Cuc
i v Cc Th tn ca S Phao L ca Conybeare v Howson) vo trong quyn
sch ca b ta Phc Ho Cuc i ca Phao L n ni tc gi quyn sch kin
b ra ta, a n kt cc sch ca b b tch thu.
Li bin h do Gio hi CPL a ra l trong nhng ngy y cha h c lut bn
quyn. Th nhng vn l mt v tin tri c thn cm c s tht cn phi chp
mt phn ln li tin tri ca mnh t nhng ngi khc hay khng.
8. Hi Thnh Cn St Li.
Gio hi CPL c ba gio l ring ca h - cc bin c nm 1844 khi ng Christ
c cho l vo ni ch thnh trong n Thnh; s thm tra; v s cng nhn li tin
tri ca b Ellen White l Linh Tin Tri (tc l c thn cm). khi chp nhn nhng
tn l , h xem mnh l Hi Thnh Cn St Li. H qu l tt c Hi Thnh khc b
xem l bi o, v ch c Gio hi CPL mi trung thnh vi c tin v cc iu rn
ca c Cha Tri:
Hi Thnh ph thng bao gm tt c nhng ai thc s tin ng Christ, nhng trong
nhng ngy sau rt, thi i bi o lan rng, mt Hi Thnh cn st li c ku gi
gi cc iu rn ca c Cha Tri v c tin ni Cha Gi-xu (C c Phc Lm
Tin, 1988).
Gio hi CPL c bit n nhiu nht bi nim tin ca h cho rng ngy th by
phi c tun gi nh ngy Sabt, thay v cch quen lm ca a s C c nhn l
nhm th phng c Cha Tri vo ngy Cha nht-ngy u tun l. Tuy nhin,
nh chng ta thy, mt mt Kinh Thnh khng h dy C c nhn phi tip tc
gi ngy Sabt Do thi nh trong Cu c, mt khc cng khng nn ln n nhng ai
quyt nh gi ngy Sabt tr thnh vn lng tm C c nhn Do Thi u tin
vn gi ngy , nhng tn tn hu ngi ngoi bang mi theo o th khng ai bt
but phi gi v c th l h ch gi ngy ca Cha vo ngy u tun l (Cng v
20:7; I C-rinh-t 16:2; Khi huyn 1:10). iu ng lo ngi v gio l CPL v ngy
Page 8

Tm Hiu V T Gio

Sabt l s dy d cho rng vic tun gi ngy Sabt l n ca c Cha Tri. T

ko theo h qu l tt c nhng C c nhn no khng gi ngy Sabt th u b
h mt. Tuy nhin, nhiu tn CPL ngy nay khng theo quan im cc on ny.
Kha cnh ng lo ngi nht ca gio thuyt CPL l gio l v s cu chuc. R
rng l phn ln gio l ny c t ra che lp s sai lm ca h bo rng ng
Christ ti lm vo nm 1844, thay v gii thch theo s dy d ca Kinh Thnh, dn n
nhiu vic trong c vic tn hu CPL khng th c s bo m ti li mnh c
tha hay khng. Trong khi C c nhn no tin theo s dy d ca Kinh Thnh v n
cu chuc th u c th chc chn ti li mnh c xa sch, th tn CPL
khng th c nh vy h khng bao gi c th ht bi thnh ca: Nim Tin Chc
u n Phc mt cch tht lng.
Kha cnh ng lo ngi cui cng trong gio l CPL l cch b Ellen White c
tn knh. Trong qu kh, cc bi vit ca b tng c xem l quan trng hn c
Kinh Thnh, v chim t trng rt ln trong cc n phm CPL trong nhng nm qua.
V b l ngi gii thch Knh Thnh duy nht khng th sai lm nn phi c Kinh
Thnh thng qua nim tin ca b, thay v c Kinh Thnh mt cch c lp.
Tuy nhin, cn ni thm rng trong nhng nm gn y, nhiu tn CPL bt u
c bin chuyn. Mt s ln hin ang thay i quan im v tnh bt kh ng ca b
Ellen White (h qu l ch trng n Kinh Thnh hn) v v tng cho rng ch c
Gio hi CPL l Hi Thnh ch thc cn st li. Nu mt tn CPL sn sng c
ci nhn ng n v nhng v trn, th nn chp nhn ngi l anh em trong
Cha. Nu khng, th ha ra ngi ging Kinh Thnh hng th hai sau b Ellen
White, cp mt s tin chc ti li c tha th, v bc b a s cc C c nhn
khc, xem h l k bi o.
Chng ta cu nguyn c thm nhiu ngi thy c nh sng, v c
nim vui ti li c tha th mt lm c bi huyt bu ca c Cha Gi-xu Christ,
Cha v Cu Cha chng ta.
9. Ni Thnh.
Ban u Gio hi CPL tin rng ni thnh c ty sch vo nm 1844 (tc l vo
cui thi gian 2300 ngy/nm, theo cch h din gii khng chun xc v a-ni-n
8:14), l di t. Theo cch din gii ny, ni thnh di t s c ty sch
khi ng Christ ti lm phn xt. Th nhng ng Christ khng ti lm vo lc
, th l h quay ra tin rng ni thnh khng di t, m l trn tri l
mt n thnh trn tri. Theo cch gii thch ny, ng Christ vo n thnh trn tri
nm 1844 bt u mt giai on mi trong cng tc chuc ti ca Ngi. Nhng
on trch sau y t cc n phm ca Gio hi CPL cho thy h hiu ni thnh theo
cch :
Thay v a-ni-n 8:14 ch v s thanh ty di t, th by gi r rng l cu ch
v cng vic hon tt ca Thy T L Thng Phm ca chng ta trn tri, s hon
tt cng cuc chuc ti, v chun b cho dn s n mng ngy Ngi ti lm (Li
chng, quyn 1, tr.58).

Page 9

Tm Hiu V T Gio

Cha Gi-xu vo ni ch thnh trn tri (n thnh), vo cui thi gian 2300 ngy
ca a-ni-n 8, tc l nm 1844, lm ng tc chuc ti cui cng cho tt c mi
ngi no c th hng c ch li ca s cu thay ca Ngi (Nhng Bi Vit u
Tin, tr.253).
Ni th xem ra s cht ca ng Christ trn thp t gi cha hon tt cng cuc
cu chuc (du rng Ngi tng ku ln: Mi s c trn!). Tri li, s cht ca
ng Christ ch di ti li chng ta vo ni thnh trn tri, ch x l mt phn, ch
khng xa sch i:
Huyt ca ng Christ, du rng gii thot ti nhn n nn khi s kt ti ca lut
php, nhng khng xa sch ti li Ti li s c ct vo ni thnh cho n s
cu chuc cui cng (Gio Ph v Tin Tri, tr.357).
Cng nh ti li ca dn s ngy xa c di theo hnh bng vo ni thnh di
t bi huyt ca con sinh chuc ti, th ti li ca chng ta cng tht s c di vo
ni thnh trn tri bi huyt ca ng Christ (i Tranh Bin, tr.266, ln xut bn
nm 1886).
Khi ng Christ thng thin, Ngi vo Ni Thnh ca n th, Ngi bt u
cng vic cu thay ca mnh v kt thc nm 1844. Sau , Ngi ng ca Ni Thnh
li, m ca Ni Ch Thnh ra v bt u cng vic thm tra (xem phn sau) l cng
vic s kt thc cng cuc cu chuc. Tht l ri rm ti li c x l mt phn trn
thp t gi, nhng khng c chuc hn cho n mi sau ny, v iu cn ph
thuc vo kt qu thm tra ca ng Christ.
10.

Thm Tra.

S thm tra ca ng Christ bt u khi Ngi vo Ni Ch Thnh nm 1844. Mc

ch ca s thm tra ny l xem ngi no trong s nhng k sng v k cht
xng ng c nhn s sng i i. Ellen White gii thch vic ny nh sau:
S hu vic ca thy t l bao nhiu nm qua trong cn th nht ca n thnh
tng trng cho cng tc m ng Christ m nhim khi Ngi thng thin Trong
sut 18 th k cng vic ny c tin hnh trong cn th nht ca n thnh. Huyt
ca ng Christ bin h cho tn hu bit n nn, khin cho h c tha th v c
Cha tip nhn, nhng ti li ca h vn cn ghi trong s sch (i Tranh Bin).
Hon cnh mu thun ca tn hu va c tha th v c c Cha Tri tip
nhn, nhng ng thi ti li ca h vn cn ghi trong s sch, l iu m cng tc
thm tra s gii quyt.
Trong ngy phn xt cui cng, ngi cht s chu x on ty cng vic mnh
lm, c nh li bin trong nhng sch y (Khi huyn 20:12). Sau nh vo
huyt cu chuc ca ng Christ, ti li ca nhng k n nn tht s c xa khi
s sch trn tri (Gio Ph v Tin Tri, tr.357).
Qua s thm tra ny, nhng ai trong ng Christ, gi cc iu rn ca c Cha
Tri v c tin ni Cha Gi-xu th c tuyn b l xng ng hng s sng i
i, v s nhn s cu chuc trn vn. Nh th th vic c xng cng bnh v nhn
ly s sng i i l mt s ng cng gia Cha Gi-xu v con ngi Cha GiPage 10

Tm Hiu V T Gio

xu ban cho s cu chuc bn phn trn thp t gi, nhng ch khi c mt cuc sng
gi l tt lnh (nh c ch ra qua s thm tra ny) th con ngi mi c c
Cha Tri tip nhn.
Gio thuyt ny cn mt h qu na c bit ng lo ngi. Khi ng Christ cui
cng tr li th gian, th cng vic chuc ti ca Ngi s chm dt. Do , nhng ai
cn sng vo thi im phi trnh din vi c Cha Tri bng chnh cng c ca
mnh h khng cn trng ch c vo s chuc ti ca ng Christ na:
Nhng ai cn sng trn t khi s cu thay ca ng Christ chm dt ni n
thnh trn tri, th phi trnh din trc mt c Cha Tri thnh khit m khng c
ngi cu thay cho. o ca h phi khng c t vt, tm tnh ca h phi c ty
sch khi ti li bng s ry huyt. Nh n in ca c Cha Tri v s c gng ca
ring mnh, h phi c thng trong trn chin vi iu c (i Tranh Bin).
11.

Cnh Ca ng.

Gio l v cnh ca ng dy rng, nm 1844 khi ng Christ vo Ni Ch Thnh

trong n thnh trn tri th trc tin Ngi ng ca Ni Thnh, ni m Ngi tng
hu vic trong cng v l Thy T L Thng Phm k t lc Ngi v tri. Nh vy,
cnh ca cu ri ng li cho nhng ai khng tin gio thuyt CPL trc thi im
.
Trong khi tng ca mnh, b Ellen White c lc tin, nhn v dy d gio thuyt
ny. Tuy nhin, khong 6 nm sau , v nhn thy tm nghim trng ca gio thuyt
ny, b i v tuyn b mnh cha bao gi dy gio thuyt (d b cng nhn
c mt thi gian ngn b sai lm tin l tht). Sau , b cn thn lc b tt c
nhng on ni v gio thuyt trong cc bi vit ca mnh. Bt k nhng n lc che
y ca b, on trch sau y b pht hin trong mt l th b vit:
Nhiu ngi trong s h khng tin v cnh ca ng s v tn dng nh khp
ni y c mt ngi ch em Ch rt c thin cm vi ti, nhng li khng th
tin cnh ca ng Ti thy bun, tht bun Phn ln nhng ngi ny tip nhn
khi tng v ng h tn l cnh ca ng (Th B-3-1847, Th gi Joseph Bates,
13 thng 7 nm 1847, White Estate).
R rng qua l th ny khng nhng b c ging t thuyt ny, m cn bo l nhn n
t mt khi tng thn cm. Do , ai bo rng ch l quan im c nhn ca b
Ellen White th tht sai lm. Bng s tha nhn do chnh tay b vit th gio thuyt
cnh ca ng xut x t mt khi tng n t c Cha Tri.
12.

Con D Th Thn.

Cn mt kha cnh na trong cch hiu ca Gio hi CPL v n cu chuc rt xa ri

Kinh Thnh, l s dy d ca h v con d th thn. Khi gii thch nhng s kin
(hay s kin khng c) nm 1844, h lin kt a-ni-n 8:14 vi Lvi k 16. Trong Lvi
k 16, ti li ca dn s c chuyn cho mt con d th thn, con ny c th ra
ng vng tng trng cho s ct b hon ton ti li ca h. Theo Gio hi CPL,
Satan chnh l con d th thn , v chnh Satan ch khng phi c Cha Gi-xu
Christ, l ngi cui cng mang ly hnh pht ti li ca chng ta:
Page 11

Tm Hiu V T Gio

Cng thy rng d ca l chuc ti biu tng cho s hy sinh ca ng Christ, v

thy t l thng phm biu tng cho s trung bo ca ng Christ, th con d th
thn biu tng cho Satan, tc gi ca ti li, cui cng ti li ca ngi no tht s
n nn s c cht trn ng Christ s t tt c nhng ti li y trn Satan
Vy Satan cui cng s gnh chu ton b hnh pht ca ti li (i Tranh Bin,
tr.422, 485, 486).
Th l xem ra ng Christ khng cn gnh ti li cho chng ta na, m l Satan
vy. B Ellen White tuyn b rng: Vic thng hiu ni thnh mt cch chnh xc l
nn tng c tin ca chng ta (i Tranh Bin, tr.409).
13.

Kinh Thnh Phn

Tuy nhin, cc gio l v ni thnh v phng thc cu chuc ny hon ton i

ngc li s ip ca Kinh Thnh. Sau y l mt s im so snh gia Kinh Thnh
v gio l CPL:
1. H-b-r 9:12 chp rng Cha Gi-xu vo ni rt thnh mt ln th ht,
dng chnh huyt mnh, m c s chuc ti i i. Hnh ng mt ln ht
ny trong ni rt thnh xy ra hn 1800 trc nm 1844, khng bao gi lp li na.
iu ny cho thy gio thuyt CPL v vic ng Christ vo ni rt thnh nm 1844
v cng tc thm tra ca Ngi t cho n nay hon ton khng ph hp vi Kinh
Thnh.
2. Nh ni s lc trong phn u ca ti liu ny, nhng s kin din ra sau
2300 bui chiu v bui mai c m t trong a-ni-n 8:14 thc s xy ra nm
165 TC khi Judas Maceabti cung hin bn th Cha b lm u bi Antiochus
Epiphanes IV. Xt v li tin tri ny c ng nghim nm 165 TC, n khng th li
ng nghim vo nm 1844 SC c.
3. Trong Kinh thnh khng h c ch no ni n s thm tra c. Khng c ch no
ng rng ti li c tha th nhng d0 t vo ni thnh trn tri sau ny mi
xa b hn. Kinh thnh chp: y l trong ng Christ, chng ta c cu chuc bi
huyt Ngi, c tha ti (-ph-s 1:7) chng ta c tha ti ri. Khng cn
phi ch i kt qu thm tra xem chng ta c xng ng ln Thin ng hay
khng, v huyt ca c Cha Gi-xu, Con Ngi, lm sch mi ti chng ta (I Ging
1:7), v ti li khng cn tnh cho chng ta na: Phc thay cho k li mnh c tha
th, ti mnh c che y! Phc thay cho ngi m Cha chng l ti li cho! (Rma 4:7-8). Nhng ai tin ng Christ th c th hon ton an tm bit rng ti li mnh
c tha th v hon ton x sch ri.
4. Cui cng, khng c ch no trong Kinh thnh ni rng Satan cui cng s gnh
ti li ca chng ta. Tri li, Kinh thnh ni rt r rng c Cha Gi-xu Christ l ng
gnh ly ti li ca chng ta: Ngi gnh ti li chng ta trpng thn th Ngi trn cy
g, hu cho chng ta l k cht v ti li, c sng cho s cng bnh; li nhn
nhng ln n ca Ngi m anh em c lnh bnh (I Phi-e-r 2:24).

Page 12

Tm Hiu V T Gio

C C NHN C PHI GI NGY SABT KHNG?

Nu chng ta m Kinh Thnh Xut -dp-t k 20:8 th s thy nhng li
ny: Hy nh ngy ngh ng lm nn ngy thnh. Lch s cho thy rng ngy Sabt
m ngi Do Thi vn gi, lun lun l ngy th by. Nhng ngy nay C c gio
thng bit ring mt ngy l ngy Cha Nht thay v ngy th by.
Trong bi ny, chng ta s xt n cc vn sau:
1. C c nhn c phi gi ngy Sabt khng?
2. Kinh Thnh c truyn dy hy b hay thay i ngy Sabt khng?
3. C phi C c gio i ngy Sabt sang ngy Cha Nht khng?
Mng lnh v ngy Sabt trong Xut -dp-t k 20:8 l mt trong 10 iu rn ca c
Cha Tri. Mi iu rn ny l mt phn ca Lut Php c ban cho Mi-se trn
ni Sinai. Trc khi tr li nhng cu hi v ngy Sabt, chng ta cn kho cu mt
cch chi tit vai tr ca Lut Php i vi C c nhn. Ch khi no tr li cu hi
ri th chng ta mi c th thy ngy Sabt c ngha g i vi chng ta ngy hm
nay.
1. CCH HIU CA C C GIO V LUT PHP MI-SE.
Ch Lut Php Mi-se c tm thy 22 ln trong Kinh Thnh, v l mt trong
nhng tn gi ch v tt c nhng lut l v mng lnh c ban cho Mi-se trn ni
Sinai sau khi ng dn dn Do Thi ra khi Ai Cp. Cn lu rng Lut Php Mi-se
khng phi ch c 10 iu rn. N bao gm nhiu lut nghi l, v cc lut lin quan n
mi kha cnh ca cuc sng cng ng. Ngi Do Thi c tt c 613 mng lnh hp
thnh Lut Php Mi-se nh c chp trong Xut -dp-t k, L-vi k, Dn S k v
Phc Truyn Lut L k.
c th hiu ngy Sabt c ngha g vi chng ta ngy hm nay, chng ta cn
nhn li ton b Kinh Thnh. Chng ta cng cn nh rng s khi th ca Kinh
Thnh din ra tun t. Vy chng ta phi dng hai qui tc ny hiu iu Kinh Thnh
dy:
1. Tn c phi gii thch Cu c.
2. Cc Th Tn Tn c phi gii thch cc sch Tin Lnh.
Nh th, chng ta s bt u t cc sch Tin Lnh xem Cha Gi-xu gii thch
Lut Php nh th no. Sau chng ta s xem phn ng ca Hi Thnh u tin
trong sch Cng V, v ca cc trc gi cc Th Tn trong Tn c.
2. CHA GI-XU GII THCH V LM TRN LUT PHP.
Trong Ma-thi- 5-7, thng quen gi l Bi Ging Trn Ni, chng ta s thy nhiu
v d Cha Gi-xu gii thch li Lut Php. Chng ta thy th no Cha i t cch
hiu Lut Php theo ngha bn ngoi c tnh gio iu sang ngha thuc linh ca
lut php - t s vng gi b ngoi n ng lc v nh trong lng. V d, Ngi m
rng iu rn ch git ngi gm c s cm gin (Ma-thi- 5:21,22), v iu
rn ch gian dm gm c ham mun nhc dc (Ma-thi- 5:27,28).
Page 13

Tm Hiu V T Gio

Trong Ma-thi- 5:17, Cha Gi-xu phn rng, Ngi n lm trn Lut Php v
cc Li Tin Tri. ngha ca iu ny l Ngi vt ra khi khun kh lut php, ng
thi ch r mc ch tht s m Lut Php (v Cc Li Tin Tri) nhm n. Khi phn
nh th, Cha Gi-xu nhn xa n lc khi u ca k nguyn mi m Ngi s thc
hin qua s cht v sng li ca Ngi. K nguyn mi ny l lc m mn ng
Christ s hiu v vng theo ngha thc s ng sau Lut Php, iu m c Cha
Tri d nh t lc ban u.
Cch gii thch Lut Php ca Cha Gi-xu l Lut Php c d nh khng phi
ch l mt b lut gio iu vng gi. Ch vng gi mt b nhng iu rn y th vn
cha xem l tt. Cha Gi-xu chng t rng tinh thn ca Lut Php Mi-se t tnh
yu c Cha Tri lm trng tm, v c tnh yu i vi ngi khc na (Ma-thi-
22:36-40).
3. HI THNH THI TN C KHNG BUC TN NGOI BANG PHI VNG
GI LUT PHP.
R rng l cc tn hu C c Do Thi u tin tip tc vng gi o Do Thi, nh
gi ngy Sabt (vo ngy th by), king n thc n u, i n n Th v.v... Ni
cch khc, h vn vng gi Lut Php Mi-se, d h hiu r hn th no ng Christ
lm trn lut php. Tuy nhin tnh hnh tr nn phc tp hn khi tn hu C c
ngoi bang bt u xut hin. H khng c cng mt bi cnh lch s v vn ha nh
cc tn hu C c Do Thi. Do , trong khi vic tn hu C c Do Thi vng gi
Lut Php Mi-se c xem l chuyn t nhin, th i vi tn hu ngoi bang li khc
hn. Trong Cng V 15 chng ta thy c s tranh lun v mt s tn hu C c Do
Thi bo cc tn hu C c ngoi bang phi:
1. Chu ct b
2. Vng gi Lut Php Mi-se (Cng V 15:5).
Mt gio hi ngh c t chc Girusalem bn v cc vn trn. Kt lun
ca gio hi ngh l tn hu C c ngoi bang khng cn phi chu ct b hay vng
gi Lut Php Mi-se. Cc tn hu ngoi bang ch phi gi mt s t lut l, m phn
ln l nhm to s d dng cc tn hu Do Thi v ngoi bang c th thng cng
v n ung chung vi nhau m khng c tr ngi g (Cng V 15:19,20,28,29).
4. CCH HIU CA PHAOL V CHC NNG CA LUT PHP.
Khi c cc bi vit ca Phaol trong Tn c, chng ta thy rng ng c nhiu
iu ni v Lut Php. Sau y l mt s chc nng ca Lut Php:
1. Lut php cho bit v ti li (Rma 3:20).
Lut php khng th mang n s cng ngha cho bt k ai, v khng ai (ngoi tr
c Cha Gi-xu Christ) c th gi trn lut php. Tuy nhin, lut php ng vai tr
ch cho loi ngi bit v ti li.
2. Lut php l gio s cho n khi ng Christ n (Ga-la-ti 3:24-26).
Ch Hy Lp dng trong Ga-la-ti 3:24 ni v lut php l paidagogus. Thi
Phaol,paidagogus l ngi chu trch nhim gio dc o c cho mt a tr cho
n khi n t n tui trng thnh v t lp. Tuy nhin, gi y Cha Gi-xu n
Page 14

Tm Hiu V T Gio

lm trn lut php, nn chng ta sng bng c tin, v khng cn Lut Php ng
vai tr bo h cho chng ta na.
3. Lut Php Chm Dt Ni ng Christ (R-ma 10:4).
Con ngi khng th t c s cng bnh bng cch vng gi Lut Php v khng
ai c th gi lut php cho trn vn c. Tuy nhin, v ng Christ lm tha mn
tt c nhng i hi ca Lut Php v cu chuc loi ngi khi s ra s ca Lut
Php, nn c th t n s cng bnh qua Ngi. Vy th vai tr ca Lut Php nhm
t n s cng bnh c chuyn vo tay ng Christ.
C ba chc nng ca Lut Php u c lm trn trong ng Christ. Vy vn
cn li l, Phaol c ni g v ngha ca Lut Php i vi ngi t n s cu
ri bi n in ca c Cha Tri qua c Cha Gi-xu Christ hay khng? Phao-l
khng a ra mt s dy d no c h thng v a v ca Lut Php trong i sng
C c nhn. Tuy nhin, ng cng c ni vi iu quan trng lin quan n vic :
a. Lut php l thnh, cng bnh v tt lnh (Rma 7:12).
Cng nh Cha Gi-xu khng n hy b Lut Php (Ma-thi- 5:17), th Phaol
cng khng hy b Lut Php. Tri li, ng cn cho Lut Php l thnh, cng bnh v
tt lnh - d khng phi l cch thc t n s cu ri.
b. Lut php c mt ngha khc i vi tn (II C-rinh-t 3:3-18).
D Lut Php l thnh, cng bnh v tt lnh, nhng chng ta khng dng Lut
Php theo cch nh trc na v ng Christ lm trn Lut Php ri. Lut Php
by gi c vit trong lng chng ta ch khng phi trn bng m Mi-se nhn
lnh trn ni Sinai (II Crint 3:3). Chng ta khng cn b rng buc bi mt b gio
iu ch mang n s cht, nhng l bi c Thnh Linh trong lng chng ta mang
n cho chng ta s sng v t do. Trong ng Christ, mi li ha trong Gi-r-mi
31:33 v -x-chi-n 36:26-27 u c ng nghim.
c. Vic gi lut php phi c quyt nh bng tnh yu thng (R-ma 13:8-10).
Ging nh Cha Gi-xu, Phao-l cng tm tt lut php trong iu rn yu thng.
i vi Phao-l, yu thng nhau l lm trn lut php (R-ma 13:9-10).
d. Mi vic u c php lm (I C-rinh-t 6:12).
D Phaol khng hy b lut php, v xem lut php l thnh, cng bnh v tt lnh,
nhng ng vn lp lun rng mi vic u c php lm (I C-rinh-t 6:12). Tuy nhin
nh vy khng c ngha l C c nhn c quyn phm ti (R-ma 6:1). Tri li, tinh
thn vng gi lut php c thay th bng tnh yu thng, nh ni trn. Tht
ra tnh yu thng cn i hi nhiu hn mt kh c lut php, v n mang ng c
thc y mnh hn s p li ca chng ta trc tnh yu ca c Cha Tri dnh
cho chng ta (II C-rinh-t 5:14; -ph-s 5:2).
e. C c nhn phi lm bn vng lut php (R-ma 3:31).
D Phaol ni rng mi s u c php lm, nhng ng vn tn trng Lut Php
(Rma 3:31). Phaol khng ni r C c nhn phi lm vng bn Lut Php bng
cch no, nhng hin nhin khng phi ch l gi theo mt lot iu lut. Qua ng
Christ, Lut Php c bin i t mt b lut bn ngoi. By gi nh c Thnh
Page 15

Tm Hiu V T Gio

Linh, chng ta c th nhn xa hn nhng ci b ngoi thy mc ch thc s ca

Lut Php, v cch p dng Lut Php vo i sng mnh.
Tm li, chng ta thy khi Kinh Thnh ni v Lut Php, th khng ch ni n 10
iu rn. Tht vy, ngi Do Thi m tng cng c c thy 613 iu rn m h phi
vng gi. iu ny c ngha l trong c c lut o c ln lut nghi l. Nhiu
ngi ch trng phi gi ngy Sabt vo ngy th by v cho rng 10 iu rn c
tnh rng buc i vi tn ngy nay, d cc lut nghi l th khng cn rng buc
na. Vic phn bit gia lut o c v lut nghi l khng phi l tinh thn ca Kinh
Thnh. Nu vy, chng ta b buc hoc l chp nhn tt c 613 iu rn u c tnh
cch bt buc - c lut nghi l ln lut o c - hoc l khng c iu no c.
Khi xem trong Tn c, chng ta thy rng Cha Gi-xu v Phaol u gn cho lut
php mt ngha hon ton mi. Cha Gi-xu gii thch lut php, v ch ra s thnh
ton ca lut php l trong Ngi. Phaol trong khi vn nhn nhn lut php l ngi
bo h mnh trc khi ng Christ n, nhng by gi ng rao ging mt phng
thc khc tt hn - l s cng bnh trong ng Christ.
Trong khi tn hu C c Do Thi tip tc vng gi lut php, th Cng V 15 nu r
rng lut php khng b buc i vi tn hu ngoi bang. Tuy nhin trong nhiu th tn
ca mnh (v d Ga-la-ti v C-l-se), Phaol tuyn b s t do ca tn i vi
Lut Php trc mt mt s tn hu C c Do Thi ang c p t Lut Php trn tn
hu ngoi bang: ng Christ bung tha chng ta cho c t do, vy hy ng
vng, ch li mnh di ch ti mi na (Ga-la-ti 5:1). Ri Phaol xc quyt: Ti l
Phao-l ni vi anh em rng, nu anh em chu lm php ct b, th ng Christ khng
b ch chi cho anh em ht. Ti li rao cho mi ngi chu ct b rng, h buc phi
vng gi trn c lut php. Anh em thy u mun cy lut php cho c xng cng
bnh, th la khi ng Christ, mt n in ri (Ga-la-ti 5:2-4).
Lut php Mi-se c gi tr ln i vi tn hu ngy hm nay, v qua chng ta
thy tiu chun ca c Cha Tri t ra cho loi ngi. Tuy nhin v ng Christ
hin ang sng trong chng ta, nn chng ta khng cn b l thuc b lut gio iu
no na c, m c th vt qua n nhn thy dng tht s ca Lut php qua
c Thnh Linh. Dng tht s ca Lut php c tm tt trong tnh yu i vi
c Cha Tri v i vi nhau.
Do thi ca tn hu C c i vi Lut php Mi-se khng phi l thi
gio iu. Khi nhn vo iu rn th t v ngy Sabt, chng ta phi nh rng trong
ng Christ chng ta khng cn b l thuc vo nhng i hi ca mt b lut php
nh th, m tri li chng ta c t do trong c Thnh Linh.
5. THI IM C C NHN BT U TH PHNG VO NGY CHA NHT.
Vo th k th 4SC (336SC) C c gio chnh thc chn ngy Cha Nht lm
ngy tn C c nhm li th phng. Tuy nhin khng phi v th m ni rng
l thi im bt u th phng Cha vo ngy Cha Nht. Ngay t th k th
2SC (khong 150SC) gio ph Justin Martyr vit trong quyn Tranh Bin 1:67 rng:
Page 16

Tm Hiu V T Gio

... V trong ngy gi l Cha Nht, tt c mi ngi sng thnh th hay thn qu
u nhm nhau li mt ni, v ngi ta c cc k c v cc s cng nh nhng
bi vit ca cc tin tri sut trong iu kin thi gian cho php; sau , khi ngi c
dt ting, ngi ch ta s ln ting dy d v khuyn rn theo nhng iu lnh
nghe. Sau chng ti tt c u ng ln cu nguyn. Nh ni trn, khi cu
nguyn xong, ngi ta em ra bnh v nc. Ngi ch ta cng bng cch y m
dng li cu nguyn v t n, theo kh nng ca mnh, v hi chng ng lng tha
Amen. n lc chia phn cho mi ngi, mi ngi u tham gia vo ba tic m v
dng li t n. Cc chp s gi phn ca nhng ngi vng mt cho h. Ngi
no kh gi, v c lng, u dng nhng g mnh cho l phi; v nhng g quyn
gp c u t ni ngi ch ta, ngi s ly m tip tr cho tr m ci, ngi
ga ba, nhng k m v bnh tt hay iu g khc n ni phi thiu thn, cng
nhng k n l v khch l ng c gia vng chng ti, tm li mt li l chm lo cho
tt c nhng ngi ang kh khn. Nhng Cha Nht l ngy chng ti nhm chung
vi nhau, v l ngy u tin m c Cha Tri, sau khi bin i s ti tm v
vt cht, Ngi dng nn th gian; v Cha Gi-xu Christ, Cu Cha chng ta
sng li t trong k cht trong chnh ngy y.
Nh vy n nm 150SC th vic th phng ngy Cha Nht c thit lp vng
vng ri. Khi xem trong Tn c, chng ta thy rng cc tn hu C c Do Thi vn
tip tc gi ngy th by, l phong tc sut i ca h. Tuy nhin iu ny khng p
dng cho tn hu ngoi bang l nhng ngi khng c cng mt qu trnh lch s vn
ha.
6. KHNG C BNG CHNG CHO THY TN HU NGOI BANG GI NGY
SABT.
Ngoi cc sch Tin Lnh, ch c 4 phn on Kinh Thnh ni n hot ng trong
ngy Sabt.
1. Cng V 13:14,42,44. Phaol v Banaba tham d s th phng trong nh hi
vo ngy Sabt chung vi ngi Do Thi cha tin Cha v dng c hi ny chia s
Tin Mng. Th theo li mi ca nhng ngi trong nh hi, ngy Sabt sau h cng
tr li ln na.
2. Cng V 16:13. Phao-l v Si-la tm kim ni cu nguyn vo ngy Sabt thnh
Phi-lp (v thnh Phi-lp khng c nh hi). Khi thy vi ngi n b , h dng c
hi ny chia s Tin Mng.
3. Cng V 17:2. Phaol v Si-la vo nh hi T-sa-l-ni-ca v gii ngha Tin Lnh
trong ba ngy Sabt lin tip. Khi lm nh th, h theo thi quen bnh thng mi
khi n mt thnh ph mi.
4. Cng V 18:4. C-rinh-t, Phao-l v Si-la mt ln na li vo nh hi mi
ngy Sabt bin lun vi h v c tin C c.
Trong mi trng hp nh vy, chng ta thy Phao-l u vo nh hi (hay mt ni
th phng ca ngi Do Thi) cng tham gia th phng nh thng l vi h
trong ngy Sabt. Nh vy hot ng duy nht trong ngy Sabt ca tn C c
trong sch Cng V l rao ging Tin Lnh cho ngi Do Thi trong thi gi th
Page 17

Tm Hiu V T Gio

phng thng l ca h. Khng c im no cho thy tn hu C c ngoi bang

th phng trong ngy Sabt.
7. C BNG CHNG CHO THY TN HU C C NGOI BANG NHM TH
PHNG TRONG NGY CHA NHT.
D Kinh Thnh khng cho nhiu bng chng v s th phng ngy Cha Nht ca
tn hu C c ngoi bang, nhng cng c ba khc Kinh Thnh gi cho thy h
lm iu :
1. I C-rinh-t 16:2. Phao-l dy Hi Thnh C-rinh-t nn bit ring tin dng vo
ngy u tun l (Cha nht). L do r rng nht l v ngy hm y l ngy h nhm li
th phng. Nu cc tn hu ngoi bang ny nhm vo ngy Sabt, th ng hn phi
bo h quyn tin vo ngy th By mi phi.
2. Cng V 20:7. C c nhn nhm li vi nhau vo ngy u tun l b bnh.
Nn lu rng b bnh l l do nhm li, ch khng phi v l do Phao-l s ra i
ngy hm sau, nh c ngi gi .
3. Khi Huyn 1:10. Ging ni v Ngy ca Cha. iu ny cho thy rng Ngy
ca Cha (Cha Nht) thay v ngy Sabt (th by) mang mt ngha c bit i
vi tn hu C c vo thi y.
Kt lun r rng nht l ngi ta tng nh ngy Cha phc sinh mi tun mt ln,
v ngy y c gi l Ngy ca Cha (Khi Huyn 10:1). Cng V 20:27 cho thy
rng s tng nh ny bao hm s b bnh (thng cng), v I C-rinh-t 16:2 cn cho
thy i khi c c dng tin na. Ngoi ra, Cha nht cng l ngy k nim Cha
Thnh Linh ging lm v thnh lp Hi thnh ca Ngi (Cng v 2:1). Cc chi tit ny
c Gio hi thi quyn Bin Lun 1:67 ca Justin Martyr sau gn 80 nm
xc lp trong l th phng (c th ch sau 65 nm, nu sch Cng V c vit ra
vo nm 85SC). Vy th bng chng cho thy cc tn hu C c ngoi bang c
tp qun nhm li vo ngy Cha Nht, thay v ngy th by.
8. TN C DY V NGY SABT.
Chng ta thy rng khng c bng chng no cho thy cc tn hu C c ngoi
bang u tin gi ngy th by Sabt. Chng ta cng thy vic gi ngy Sabt
khng phi l iu bt buc theo gio hi ngh Gi-ru-sa-lem m chng ta c trong
Cng V 15. Tn C c ngoi bang khng b p buc phi gi mt iu no trong
Lut Php Mi-se, ngoi tr vi iu kin nh. Tuy nhin c mt s khc Kinh Thnh
khc trong Tn c cho thy cch hiu ca Tn c v ngy Sabt v vic gi ngy
Sabt theo quan im C c gio:
1. C-l-se 2:13-17.
Cc cu ny ct b p lc i vi tn hu C c ngoi bang phi tun gi ngy Sabt
mi tun nh cc anh em trong Cha ngi Do Thi ca h. Phaol ni r rng vic
vng gi ngy Sabt ch l hnh bng, cn hin thc th c tm thy bi c tin trong
ng Christ ch khng phi bng cch vng theo mt b lut l v qui tc. Do , kt
lun duy nht m chng ta c th rt ra c t khc Kinh Thnh ny l lut Sabt ca
Cu c khng c tnh cht bt buc i vi C c nhn. l mt li tuyn b r
rng rng C c nhn khng cn phi gi ngy Sabt.
Page 18

Tm Hiu V T Gio

Mt s ngi lp lun rng ch Sabt c nhc n trong C-l-se 2:16 khng

phi l ngy Sabt thng l mi tun, m l nhng ngy l Sabt c bit trong h
thng l hi hng nm ca ngi Do Thi. Tuy nhin nhng im sau y cho thy
gii thch nh vy l khng sung:
a. Th t y l nm- thng - ngy (ngy l - ngy trng mi - ngy Sabt), vy
cu ny phi ch v ngy Sabt trong tun l.
b. Cng th t nh th xut hin nm ln trong bn dch By Mi (bn dch ting
Hy Lp ca Cu c) trong II S K 2:4, II S K 31:3, N-h-mi 10:33, -x-chi-n
45:17 v -s 2:11. Trong mi trng hp trn, ch Sabt u ch v ngy Sabt
trong tun l ch khng phi cc ngy l Sabt trong nm.
c. Mi khi Cu c ni v ngy trng mi v ngy Sabt, th lun ch v ngy Sabt
trong tun l (II Cc Vua 4:23; I S K 23:31; II S K 2:4; N-h-mi 10:33; -sai 1:13;
66:23; -x-chi-n 45:17; 46:1; -s 2:11; A-mt 8:5).
d. Cu c lun gi cc ngy l Sabt trong nm l Ngy Sabt yn ngh (ch
dng trong bn By Mi l Sabbata sabbaton). Nhng trong C-l-se 2:16 ch dng
c chSabbaton m thi (y l ch dng ch ngy Sabt mi tun, nh dng
trong Ma-thi- 28:1). Nu Phaol mun ni n ngy l Sabt trong nm th ng hn
phi dng chSabbata sabbaton thay v ch c Sabbaton nh trong C-l-se 2:16.
2. R-ma 14:5.
y Phaol cho php c hai quan im C c Do Thi v C c ngoi bang. ng
khng buc ngi Do Thi b mt s ngy no , nh ngy Sabt chng hn. ng
cng khng buc ngi ngoi bang tun th ngy Sabt.
3. Ga-la-ti 4:9-11.
Trong khc Kinh Thnh ny, Phaol ln n thng thng tn Ga-la-ti v h gi mt s
ngy c bit nh ngy Sabt. Nh ng nhc n ngy, thng, ma, v nm, th r
rng l khi ni ngy th ng ch v ngy Sabt trong tun l. ng gi l tr hng
v l thi hn yu ngho nn v tr v vng n l (Ga-la-ti 4:9). L do l v khi vng
gi nhng iu th chnh l h tr v h thng c ca s vng gi lut php vi cc
lut l v qui nh, thay v da trn mt mnh c tin ni ng Christ.
4. H-b-r 4:1-11.
y l khc Kinh Thnh duy nht trong Tn c c bnh gii v ngha ca ngy
Sabt. Nhng trong khc Kinh Thnh ny, ngy Sabt yn ngh khng phi l ngy
ngh mi tun. Tri li l ngy ngh dnh cho chng ta qua Tin Lnh. H-b-r 4:3
ni, v phn chng ta l k ... vo s yn ngh. Chng ta vo s yn ngh khi
chng ta c cu, v chng ta khng cn phi c gng lm vic ginh ly s cu
ri (H-b-r 4:9,10) - chng ta ch da vo n in ca c Cha Tri.
5. Ma-thi- 12:1-8.
Mt s ngi bo rng v Cha Gi-xu t xng l Cha ca ngy Sabt (Ma-thi-
12:8; Mc 2:28; Luca 6:5), nn ngy Sabt khng th hy b, thay i hay din gii
khc i c. Tuy nhin, khng phi l c Cha Gi-xu mun ni. Ly v d,
Cha Gi-xu m t th no avt r rng vi phm lut Mi-se v ngy Sabt (MaPage 19

Tm Hiu V T Gio

thi- 12:3,4), v th no cc thy t l u n vi phm ngy Sabt khi lm vic vo

ngy (Ma-thi- 12:5). Cha cho thy rng iu quan trng hn, l phi vng theo
tinh thn (dng ) ca Lut Php, ch khng phi vn t ca Lut Php (xem II Crinh-t 3:6). Con Ngi l Cha ca ngy Sabt c ngha l Ngi c quyn trn ngy
Sabt - quyn nhn vt khi cch gii thch theo ngha en, t n dng tht s
ca ngy Sabt.
6. Mc 2:27.
Trong Mc 2:27, Cha Gi-xu ni rng ngy Sabt c dng nn cho con ngi,
ch khng phi ngc li. Ni cch khc, mc ch gi ngy Sabt l li ch ca con
ngi. Ngy Sabt khng phi dng nn lm cho chng ta tr thnh n l cho mt
b lut l no , m l gii phng chng ta - cho chng ta c s yn ngh, v c
hi th phng c Cha Tri. Chng ta thy rng C c nhn khng cn b l
thuc cng nhc vo Lut Php Mi-se na, nhng Lut Php vn cn gi tr dy d
v dn dt chng ta. Do , d kt lun ca chng ta nh th no, th iu quan trng
nn nh l c Cha Tri l ng bit cc nhu cu ca chng ta, Ngi bit chng ta
cn c ngh ngi v nh n c Cha Tri mt cch c bit mi tun mt ln.
Trong Tn c, tt c cc iu rn khc trong Mi iu Rn u c nhn mnh
v p dng trong cng ng C c ngoi tr iu rn ngy Sabt. Khc Kinh Thnh
duy nht cho chng ta s dy d chi tit v ngha ca ngy Sabt i vi C c
nhn l H-b-r on 4. Tuy nhin on Kinh Thnh ny khng h ni n vic vng
gi ngy Sabt hng tun - m l c i sng ca tn phi c xem nh mt ngy
yn ngh Sabt. C-l-se 2:13-17 v Ga-la-ti 4:9-11 u ln n nhng k mun tr v
i sng lut l nghi thc, trong khi cng tc ca ng Christ ng inh nhng th
trn thp t gi ri (C-l-se 2:14). Vic gi ngy Sabt l mt trong nhng lut l
m tn C c khng cn b b buc na. Tuy nhin, R-ma 14:5 ni r rng trong
vn ny cho php c s khc bit kin - trong ng Christ chng ta c quyn
t do la chn vng gi ngy Sabt, hay khng vng gi ngy Sabt, min l chng ta
tin chc trong tr mnh. Cha Gi-xu cng ni r rng ngy Sabt khng phi vng
gi mt cch gio iu, v n c dng nn c bit v li ch ca chng ta, ch
khng phi b buc v lm gnh nng cho chng ta.
9. KT LUN.
hiu vn vng gi ngy Sabt, chng ta cn hiu y vai tr ca Lut
Php i vi C c nhn ngy nay. Chng ta thy rng, trong khi Lut Php vn
cn nhiu iu dy d chng ta (v cho chng ta bit tm tnh ca c Cha Tri),
nhng chng ta khng cn b buc phi gi cc iu rn theo Lut Php na. Cng
vic ca ng Christ gii phng chng ta khi mi s rng buc ca Lut Php.
Vy tr li cu hi C c nhn c phi vng gi ngy Sabt khng? th cu tr
li l Khng, v ngy Sabt l mt phn ca Lut Php m chng ta khng cn b
rng buc na.
Khi xem nhng li dy d trong Tn c v ngy Sabt, chng ta thy rng
trong khi tn hu C c Do Thi r rng vn tip tc gi ngy Sabt, th tn hu ngoi
bang khng gi ngy Sabt. Cc th tn ca Phaol cho thy r rng C c nhn
khng h b rng buc g trong vic vng gi bt c ngy thng c bit no. Khi xt
cu hi, Kinh Thnh c dy hy b hay thay i ngy Sabt khng?, chng ta thy
Page 20

Tm Hiu V T Gio

rng y l mt cu hi t sai. Kinh Thnh khng truyn dy phi b ngy Sabt v

vic gi hay khng gi ngy Sabt thun ty l vn lng tm ca tng tn hu.
Nu mt C c nhn gi ngy Sabt, nhng ngi khc th khng, th khng c ai sai
c min l c hai u theo ng lng tm mnh (R-ma 14:5). Cng v l , nu mt
C c nhn gi ngy th by cch c bit, nhng ngi khc gi ngy Cha Nht,
th iu Cha u chp nhn c. Vy Kinh Thnh khng dy hy b hay thay i
ngy Sabt, nhng cng khng dy l phi tip tc gi ngy Sabt vo ngy th by.
Cu hi cui cng cn t ra l C phi C c gio thay i ngy Sabt thnh
ngy Cha Nht? tr li cu ny, chng ta cn nh chnh xc vng gi ngy Sabt
c ngha nh th no. Theo Cu c, vng gi ngy Sabt c ngha l:
1. 12 chic bnh phi c t trong n tm ca c Cha Tri (L-vi K 24:4-8)
2. H ai khng gi ngy Sabt th phi b x t (Xut -dp-t k 35:2)
3. Khng ai c t la trong nh (Xut -dp-t K 35:3)
4. Khng ai c i ly ci (Dn S K 15:32-35)
5. Khng ai c mua bn thc n (N-h-mi 13:15)
6. Khng ai c vc vt nng ra khi nh (Gi-r-mi 17:22)
Vng gi ngy Sabt ng ngha th phi gi ht c nhng iu trn tng ly tng t.
Tuy nhin nhng tn hu gi c bit mt ngy vo Cha Nht, th khng theo nhng
iu kin v li dy d ca Cu c v ngy Sabt. Do , d h gi mt ngy c
bit, nhng khng th gi l gi ngy Sabt c. Vy tr li cu hi, C phi
C c gio i ngy Sabt sang ngy Cha Nht hay khng? th cu tr li
l Khng. Tri li C c nhn quyt nh khng gi ngy Sabt nh cch ngi Do
Thi, m thay vo h c mt ngy c bit ring l ngy Cha Nht hng tun.
Nu C c nhn khng buc phi gi ngy Sabt, vy th cn t ra mt ngy c
bit khc lm g? - C nhiu l do ph hp vi Kinh Thnh.
Th nht, Kinh Thnh dy C c nhn phi nhm li u n (H-b-r 10:25).
Chng ta cn phi lm nh th c th khch l v gy dng ln nhau (I T-sa-l-nica 5:11).
Th hai, l cch lm ca cc tn hu ngoi bang u tin, v c Phaol tn
thnh (I C-rinh-t 16:2).
Th ba, chng ta cn u n nhc nh nhau v Ngy ca Cha (Khi Huyn 1:10)
- ngy Cha Gi-xu sng li t trong k cht. V s phc sinh ca Cha Gi-xu l nn
tng ca Tin Lnh (I Crint 15:14), v l l tht cho chng ta nim hy vng chc chn
rng mt ngy kia chng ta cng s c sng li t trong k cht vi c Cha
Tri trn Nc thin ng (I C-rinh-t 15:12-20).
Cui cng, chng ta cn nh rng c Cha Tri dng nn ngy Sabt l cho con
ngi (Mc 2:27) v Ngi bit chng ta cn g. c Cha Tri bit chng ta cn mt
ngy yn ngh, v trong s ton tri ca Ngi, Ngi hiu rng mt ngy ngh cho by
ngy l tt lnh. Vy, d chng ta khng cn phi gi ngy Sabt vo ngy th by v
gi ht mi lut l nghi thc, nhng chng ta phi dnh ra mi tun mt thi gian
Page 21

Tm Hiu V T Gio

ngh ngi, v th phng c Cha Tri chung vi nhau, trong s t do m chng ta

c c qua Cu Cha chng ta l c Cha Gi-xu Christ

CHN L S CU RI
LI M U
T ngn xa, cc y t ca c Cha Tri vng theo mng lnh ca Ngi m
truyn dy cho cc th h sau chn l ca Kinh thnh (Phc truyn 6:2)
Hi thnh l Thn th ca Cha, v phi ng vng trn nn tng Li Kinh thnh.
Cc C c nhn phi nhn bit Li Cha mt cch chnh xc. Cha Gixu cng
bo trc l cng n gn ngy Cha ti lm s c cng nhiu t gio ni ln khp
mi ni. Cha Gixu cnh co chng ta trong Mathi 24:11 rng: Nhiu tin tri gi s
ni ln v d dnh lm k. Cho nn, chng ta phi nhn bit chn l bo v c tin
ca mnh. Vy lm th no chng ta c th pht hin t gio? Cha Gixu
phn:Vy h cy no tt th sanh tri tt, nhng cy no xu th sanh tri xu. Cy tt
chng sanh c tri xu, m cy xu chng sanh c tri tt (Mathi 7:1618). Theo li Cha th mt gio phi tht s sinh tri tt, mt gio phi gi s sinh tri
xu. Chnh v vy, hiu r Kinh thnh l iu ht sc quan trng cho mi C c nhn
trong Hi thnh ca c Cha Tri, v bi Li Cha, Hi thnh s c phc hng,
mnh m v chinh phc nhiu linh hn v cho Cha. Nhng ngc li, Hi thnh no
khng ng vng trn Li Kinh thnh th s tht bi, c tin ca cc tn hu khng
vng vng, b lch lc, v d b t gio li ko lm cho vp ng.
Hi thnh c nhng kt qu k diu, nhng Hi thnh vn phi ng u vi t
gio. T gio -Chng nhn Gihva, Mormon (Hi Cc Thnh Ngy Sau), C c
Phc Lm (Sabt, Phc m i i)- lm cho Hi thnh gp nhiu kh khn. V
iu lm cho Hi thnh kh khn hn na l hin nay c thm mt t gio vi tn
gi l gio phi Chn l S Cu ri (CLSCR). C lc h t xng l Hi thnh Bptt
d khuyn d nhiu C c nhn. H khng i tm chin lc, nhng ch tro vo
chung cp chin hay i theo by bt nhng con chin i lc. Chnh v vy
chng ta cn phi bo v vng chc Vn nho (Hi thnh) ca Cha, ng thi phi
bt nhng con chn nh (t gio) ang ph hoi Vn nho (Nh ca 2:15).
Gio phi CLSCR thng cp n 10 iu sau:
1. Bn c tin chc rng tn ca mnh c ghi trong sch s sng khng?
2. Bn c ti sanh cha?
3. Bn c tin rng c Thnh Linh l ng ang ng trong lng mnh khng?
4. Bn c tin chc vt qua s cht m n s sng cha?
5. Bn l ngi cng bnh hay l ti nhn?
6. Nhng ti li ca bn c tha th ht cha?
7. Trong i sng ring mi ngy, bn c thng s c Cha Tri khng?
8. Bn c tin chc mnh c cu cha?
Page 22

Tm Hiu V T Gio

9. Bn chun b sn sng tip n Cha Gi-xu ti lm cha?

10. Cn bn ca s cu ri l u?
Tt c nhng cu hi c h nu ra u dnh cho C c nhn ch khng phi l
ngi cha tin Cha. Nhng cu hi y c th lm cho C c nhn b cm d, b li
ko v vp ng. V d: Khi nghe tn hu ca gio phi CLSCR hi: Bn l ngi
cng bnh hay ti nhn?
a s s tr li: Trn th gii ny chng h c ngi cng bnh no c
Lp tc h s t ngc vn : Bn bit rng hu qu ca ti li l s cht, nh
vy bn s i vo a ngc. Bn cha c cu.
Tn hu ca gio phi CLSCR lm cho ngi b cht vn tr nn bi ri. Ri ngay
khi , h hi tip mt s cu hi c sp t sn v to cm tng l bn vn
cn sng trong ti li, cha c ti sinh, cha c Thnh Linh ca c Cha Tri v
cn s cu ri.
Gio l cn bn ca gio phi CLSCR gm ba phn: S cu ri, Hi thnh v tn th.
Chng ta s cng nghin cu k nhng gio l ca gio phi CLSCR nhn bit v
gip ngi khc trnh khi nhng sai lc ca t gio ny.
1. GIO L CU RI.
i vi C c gio, gio l v s cu ri rt quan trng, ng v tr hng u, v
mang tnh lch s v c lu truyn t thi k cc s cho n ngy nay. Trong qu
trnh , cc nh thn hc t sau cc s loi b nhng quan nim tri vi Kinh
thnh, hon thnh trn vn gio l cu ri. Nhng gio phi CLSCR lun c gng
lm cho cc tn hu hiu sai gio l cu ri chnh thng ca C c gio vi mc ch
ph hy Hi thnh ca c Cha Tri, l thn th ca ng Christ.
Sau khi c cu ri, C c nhn vn thng phm ti. Nhng iu quan trng l
h bit n nn. V th, Cha ha: Cn nu chng ta xng ti mnh, th Ngi l thnh
tn cng bnh tha ti cho chng ta v lm cho chng ta sch mi iu gian c (I
Ging 1:9). Nhng gio phi CLSCR ch trng rng, khi Cha Gi-xu cht trn thp
t gi, th ti li ca con ngi trong qu kh, hin ti v tng lai u c tha th
ht, nn ngi tin Cha khng cn phi nc mt n nn ti na. Chng phi Cha
Gi-xu tha th ht mi ti li ri sao? H hi nh th. Ri h ln n nhng C c
nhn va xng ti, va cu nguyn vi nc mt rn ra, v l chng c ngi y
khng nhn c s cu ri, v khng th trnh khi hnh pht a ngc. Lp lun
ny khin cho vi tn hu rt d bi ri, c tin dao ng. Tht ra y ch l suy lun
non nt ca gio phi CLSCR, v h khng th phn bit gio l n nn c cu
ri v gio l n nn c thnh ha.
Chng ta s nu ln nhng cu hi ca h v nng trn Li ca c Cha Tri l
nn tng c tin ca chng ta, chng ta s tr li cc cu hi .
Cu hi 1: Bn c tin chc tn ca mnh c ghi trong sch s sng khng?
Tr li: Cha ha: Ai tin Con th c s sng i i (Ging 3:36). Ti tin Cha
Gi-xu v ti tin chc tn ca ti c ghi trong sch s sng ri.
Page 23

Tm Hiu V T Gio

Cu hi 2: Bn c ti sinh cha?
Tr li: Cha ha:Ai trong ng Christ th ny l ngi c dng nn mi (II Crinh-t 5:17). Ti tin Cha v c trong Ngi, nn ti bit chc mnh c ti
sinh.
Cu hi 3: Bn c tin chc c Thnh Linh l ng ang ng trong lng mnh
khng?
Tr li: Cha ha: Ta li s ni xin Cha, Ngi s ban cho cc ngi mt ng Yn i
khc, vi cc ngi i i (Ging 14:16,23). Cha ha v Ngi thnh tn thc
hin iu cho ti l ngi tht lng tin Ngi.
Cu hi 4: Bn c tin chc vt qua s cht m n s sng cha?
Tr li: Ti tin Cha v ti chc chn vt khi s cht m n s sng, v
Cha phn: Ai nghe li Ta m tin ng sai Ta, th c s sng i i, v khng
n s phn xt, song vt khi s cht m n s sng (Ging 5:24).
Cu hi 5: Bn l ngi cng bnh hay ti nhn?
Tr li: Bi c tin ni Cha Gi-xu, ti c xng cng bnh.Vy chng ta
c xng cng bnh bi c tin (R-ma 5:1).
Cu hi 6: Nhng ti li ca bn c tha th ht cha?
Tr li: Ngay khi tin Cha th ti li ca ti c tha th ht v c cu ri. T
ngy , ti khng cn n nn c cu ri. Nhng trong i sng theo Cha, ti
vn c th phm ti. Nhng vi phm khng lm mt a v cng bnh, a v l con
ci c Cha Tri ca ti, ch lm ti mt s tng thng vi Cha, khng nhn c
phc hnh t Ngi. V th, ti cn phi n nn nhng vi phm hng ngy thnh
ha i sng v ti lp mi tng giao vi Cha. Cha bit trc s yu ui ca ti,
nn ha: Cn nu chng ta xng ti mnh, th Ngi l thnh tn cng bnh tha ti
cho chng ta, v lm cho chng ta sch mi iu gian c (I Ging 1:9).
Cu hi 7: Trong i sng ring mi ngy, bn c thng s c Cha Tri
khng?
Tr li: Ti knh s c Cha Tri v Ngi l ng ng knh s v ti s hi trc s
vinh quang v uy nghim ca Ngi nh s Ging ng xung chn Ngi nh cht
(Khi huyn 1:17b).
Cu hi 8: Bn tin chc mnh c cu cha?
Tr li: Ti chc chn c cu ri bi ti tin nhn Cha Gi-xu. Kinh thnh
chp:y l nh n in, bi c tin m anh em c cu (-ph-s 2:8).
Cu hi 9: Bn chun b sn sng tip n Cha ti lm cha?
Tr li: Bi lng thng xt ca Cha i vi ti, ti nhn c nng lc t Ngi
chun b sn sng tip n Cha ti lm.
Cu hi 10: Cn bn ca s cu ri l u?

Page 24

Tm Hiu V T Gio

Tr li: c Cha Tri yu thng ban Cha Gi-xu huyt ra trn thp t gi
ban s tha th v cu ri cho ngi t c tin ni Ngi (Ging 3:16, -ph-s
1:7).
2. GIO L HI THNH.
Vn 1: Gio phi CLSCR ch trng rng mt t chc, mt nh th, khng phi
l Hi thnh, m nhng ngi c cu mi l Hi thnh, l thn th ca ng Christ.
Tr li: 1.1. Mi ngi c cu l chi th trong thn ca Cha, l Hi thnh ca
Ngi (I C-rinh-t 12:27), nhng cng on ca nhng ngi c cu ti cc a
phng cng l Hi thnh ca c Cha Tri. Hi thnh ti C-rinh-t vi nhiu vn
, ti li th vn l Hi thnh ca c Cha Tri. Gi cho Hi thnh ca c Cha
Tri ti C-rinh-t, tc l cho nhng ngi c nn thnh trong c Cha Gi-xu
Christ, c gi lm thnh , li cho mi ngi bt lun ni no, cu khn Danh
c Cha Gi-xu Christ chng ta (I C-rinh-t 1:2).
Phao-l lp nhiu Hi thnh a phng v ng ht lng chm sc cc Hi thnh
y.Mi ngy ti phi lo lng v ht thy cc Hi thnh (II C-rinh-t 11:28).
Cha Gi-xu cng vit th cho 7 Hi thnh ti vng Tiu . iu ngi thy, hy
chp vo mt quyn sch m gi cho by Hi thnh ti -ph-s, Si-mic-n, Btgm, Thi-a-ti-r, St-e, Phi-la-en-phi v Lao-i-x (Khi huyn 1:11).
1.2. Khi Hi thnh va mi thnh lp, h nhm ti cc nh ring, nhng khi s tn
hu tng ln, th vic ct mt nh th c ch cho mi tn hu tham d th
phng l p ng ng nhu cu.
1.3. D gio phi CLSCR ch trng nh trn, nhng vo ngy 21 thng 12 nm
1981, ti Hn quc, h t chc mt gio phi ly tn l Hi Bp-tt Tin Lnh C c
gio.
Vn 2: Gio phi CLSCR cho rng khng c mc s, trng lo, chp s hoc
mt t chc no, v tt c tn u l anh em.
Tr li: Kinh thnh cho bit, tt c tn l anh em trong Cha. Nhng khi Hi
thnh u tin ln mnh, th Hi thnh c t chc: Phn nhim cc s chuyn lo
ging dy v c 7 ngi chuyn lo vic thuc th ca cc tn hu. Kt qu l o c
Cha Tri cng ngy cng trn ra, s mn ti thnh Girusalem tng ln nhiu
lm (Cng v 6:1-7). c Thnh Linh cng ban n t cho cc C c nhn h lm
cc chc v khc nhau: c Cha Tri lp trong Hi thnh, th nht l s , th
nh l ng tin tri, th ba l thy gio, k n k lm php l, ri k c n cha
bnh, cu gip, cai qun, ni cc th ting, thy ging Tin lnh, mc s (I Crinh-t 12:28, -ph-s 4:11). Phaol cng khuyn Timth v vic cai qun Hi thnh:
T cch phi c ca ngi lm gim mc v chp s (I Ti-m-th 3), phi knh trng
nhng trng lo kho cai tr Hi thnh (I Ti-m-th 5).
Nh th, Hi thnh u tin c t chc hn hoi vi cc chc v khc nhau.
Vn 3: Gio phi CLSCR cho rng, ngi c cu ri khng cn phi cu
nguyn v khi ang th gian, Cha Gi-xu cu thay cho mi ngi ri. Do hin
Page 25

Tm Hiu V T Gio

nay gio phi ny khng t chc cu nguyn, khng bit ring th gi tng giao vi
Cha.
Tr li: Cu nguyn l tng giao vi c Cha Tri. Chnh Cha Gi-xu bo
cc mn phi cu nguyn lun (Lu-ca 18:1) v Phao-l cng nhc li mng lnh
:Cu nguyn khng thi (I T-sa-l-ni-ca 5:17). Gi tng giao vi Cha em li
cho chng ta bao nhiu phc hnh, nng lc sng cho Cha. Ch c ma qu mun
chng ta khng cu nguyn ri vo s cm d (Mc 14:38) v ti li ngn tr chng
ta tng giao vi Cha (Ging 9:31).
Vn 4: Gio phi CLSCR tin rng khng cn phi gi ngy Cha nht, thm ch
nhng ngi c cu khng cn phi n nh th. H thay th t th phng bng
t nhm hay bui hp.
Tr li: T bui sng th, c Cha Tri lm vic 6 ngy v bit ring mt ngy
lm ngy thnh (Sng th k 2:3). Lut gi 1/7 th gi cho Cha c Ngi phn
dy rt r trong Mi iu rn (Xut -dp-t k 20:8). Nhng Hi thnh u tin
gi ngy Cha nht lm ngy thnh thay ngy th by, v l ngy Cha sng li v
c Thnh Linh ging lm (Ging 20.1, Cng v 2:1, 20:7, I C-rinh-t 16:2).
Hi thnh u tin cng hp li th phng Cha v ti h nhn c mng lnh
hu vic Ngi: ang khi mn th phng Cha v king n, th c Thnh Linh
phn rng: Hy ring Ba-na-ba v Sau-l ng lm cng vic Ta gi lm (Cng
v 13:2).
Chng ta c th th phng Cha bt c lc no v ni no. Nhng k th
phng tht ly tm linh v l tht m th phng Cha (Ging 4:23). Nhng khi Cha
ban cho Hi thnh mt ngi nh th, th chng ta tht sung sng n cng mi
tn hu th phng c Cha Tri v ch b s nhm li nh my k quen lm (Hb-r 10:25).
Vn 5: Gio phi CLSCR cng ch trng tn c cu bi c tin. Do
ngi tin khng cn b rng buc vo cc t chc Hi thnh, dng hin 1/10
Tr li: Vic gi ngy Cha nht lm ngy thnh, th phng Cha, dng 1/10
khng phi l iu kin c cu ri, nhng l bng tri, l kt qu ca ngi
c cu. Nu c tin khng sinh ra vic lm, th t mnh n cht (Gia-c 2:17).
Th phng l phc hnh khng snh bng, khi tt c chng ta hp li ly ca
vnh, th thnh v bi ht thing ling m i p cng nhau, v ht lng ht mng
ngi khen Cha (-ph-s 5:19).
Dng 1/10 li l mt cha kha khc ca phc hnh do Cha m cc ca s trn
tri cho cc ngi, phc xung cho cc ngi n ni khng ch chc
chng (Ma-la-chi 3:10).
3. GIO L TN TH.
Vn : Gio phi CLSCR nhn mnh ch c nhng ngi thuc v h mi bit
c thi im Cha Gi-xu ti lm.
Tr li: Cha Gi-xu phn: V ngy v gi , chng c ai bit chi c, thin s trn
tri hay l Con cng vy, song ch mt mnh Cha bit m thi (Ma-thi- 24:36). Trong
Page 26

Tm Hiu V T Gio

lch s Hi thnh c nhiu ngi tuyn b ngy Cha ti lm v cui cng cht
trong ti kiu ngo ca mnh.
LI KT
c im ca mi t gio l trch dn vi cu trong Kinh thnh nhm ng h cho quan
im ring ca mnh, ch khng gii thch Kinh thnh trong ton b ca Li c Cha
Tri. Ri h sp t cc cu Kinh thnh trn theo mt th t ring v theo t ra
mt lot cu hi. Gp cc tn hu cha hiu r Kinh thnh, h s by t lng thng
cm v ngi y cha hiu r Li Cha v gip ngi y t xt mnh vi nhng
cu hi h c hc. l nhng cu hi khng r rng, gy cho ngi nghe kh
tr li, hoc tr li th no cng b cht vn. Th ri, h s a ra gio l sai lc ca
h, dn chng bng nhng cu Kinh thnh c h ct xn nhm ng h gio l trn.
Ngi nghe hoang mang, b thuyt phc (v tng h gii Kinh thnh, c chn l) v
ng theo. V d:
- Trong i sng ring mi ngy, bn c thng s c Cha Tri khng?
- Theo bnh thng, tn s tr li: Ai m khng s c Cha Tri, v Ngi l ng
thnh khit.
- V h s b kt ti: Anh cn trong ti li nn mi s ng thnh khit. Anh cha
c cu.
Gn y, t Hn quc, h gi ngi thm nhp khp ni v khin cho nhiu tn hu
bi ri, v h gieo nghi ng v s cu ri ca cc tn hu. Nhng iu nguy him nht
ca gio phi CLSCR l cho rng, d tn phm bt c ti no cng khng cn phi
n nn, v Cha tha th i i v h khng bao gi mt s cu ri. Nng trn s
dy d sai lc , tn hu theo t gio ny thng xuyn phm ti, i sng thuc linh
ca h sa bi, hnh phc gia nh tan v Nhng iu khn kh nht l khi tn hu
nhn bit ti li, th li rt kh quay v vi Hi thnh chn chnh, v ri qu su vo
trong xu xa, y mc cm ti li v xu h v trc y nghe theo li ca gio phi
CLSCR ch trch, ln n Hi thnh chn chnh ca Cha. V th, chng ta phi ht
lng bo v c tin ca tng tin hu bng cch cu thay cho h, dy k cng v Kinh
thnh v chm sc h thng xuyn. Chng ta cng cu nguyn cho anh ch em trong
gio phi CLSCR h quay v ng vi Li ca Cha dy trong Kinh thnh v to s
hip nht trong Hi thnh ca Ngi.

Page 27

Tm Hiu V T Gio

CHNG NHN GI-H-VA

1. DANH XNG.
Vo nm 1876, danh xng u tin ca gio phi ny l Russelite, ly theo tn ca
ngi lnh o l Russell. Nm 1879, Russell lp Hi Thp Canh Sin v nm 1884,
i tn thnh Hi Thp Canh Kinh thnh.
Sau khi Russell cht vo nm 1916, lut s Joseph Franklin Rutherford c c
thay th. ng tuyn b mnh l chng nhn cui cng ca c Gi-h-va cho mi dn
tc v cn c vo -sai 43:10 i tn gio phi l Chng nhn Gi-h-va
(CNGHV):c Gi-h-va phn: Cc ngi l k lm chng Ta, v l y t Ta
chn, hu cho cc ngi c bit v tin ta, v hiu rng Ta l Cha! Chng c c
Cha Tri no to thnh trc Ta, v cng chng c sau Ta na.
2. LCH S.
Ngi sng lp gio phi CNGHV l ng Charles Taze Russell, sinh ngy 16 thng
2 nm 1852 ti Hoa k.
Trong thi nin thiu, Russell chu nh hng ca h phi C c Phc lm (C
c Phc lm An tc nht hay Hi thnh Sabt hoc Phc m i i) do William
Miller khi xng. Miller tin rng Cha s ti lm vo nm 1843. Nhng sau , ng
i li l nm 1844. Khi li tin on khng ng, Miller nhn nhn s sai lm ca
mnh, nhng nhng tn hu ca ng khng nhn nh th v tm cch gii thch khc
i.
Russell rt say m ti ny. Sau mt thi gian nghin cu, ng xut bn mt
quyn sch nh vi ta i Tng v Phng Cch Cha Ti Lm (The Object
and Manner of The Lords Return) v tuyn b Cha s tr li trn gian vo nm 1874.
Sau , vo nm 1877, Russell hp tc vi N.H. Barbour, mt tn hu C c Phc
lm, xut bn quyn Ba Th Gii V Ma Gt Ca Th Gii Ny. Trong sch h
cho rng Cha Gi-xu ti lm n giu vo nm 1874 v th gii s kt thc vo nm
1914.
Nm 1879, Russell kt hn vi c Maria Frances Ackley. ng c b lm tng th k
v tng th qu ca hi, ng thi l ch bt t Thp Canh (ting ni chnh thc ca
hi). Nhng nm 1913, b xin ly d, v theo b ng l ngi gian di, ch k, c
ti Ngoi ra, ng cng phi ra ta v khai gian kh nng c ng v v ht ging
php l. ng qung co loi ht ging la m ca ng s cho kt qu nm ln hn ht
ging thng. Mt t bo a phng (Brooklyn Daily Eagle) v tranh ch nho ng.
Russell kin bo ra ta v ti lng m, nhng b thua kin v khng chng minh c
hiu nng ca ht ging php l.
Nhng sai lm ln nht ca Russell l qu t ph v b Kho hc Kinh thnh ca
mnh (The Studies in the Scripture). B sch ny l nn tng cho nhng tn hu
CNGHV trong vic nghin cu Kinh thnh. ng vit: Nu mt ngi b b Kho hc
Kinh thnh qua mt bn, ch nghin cu Kinh thnh m thi, th d ngi y c cng
nghin cu Kinh thnh sut mi nm, kinh nghim cho thy h s i vo bng ti
trong vng hai nm. Tri li, nu mt ngi khng c Kinh thnh m ch nghin cu
Page 28

Tm Hiu V T Gio

b Kho hc Kinh thnh, th ch hai nm sau, ngi s thy nh sng (Thp canh,
15.9.1910, tr.298).
Vit trong b Kho hc Kinh thnh, Russell gii thch Kim t thp ca Ai-cp l
nhng li tin tri trn . V th, ng tng hp cc bin c lch s v chiu di ca
hnh lang trong Kim t thp i n kt lun: Cha s ti lm vo nm 1874.
Quan im gii kinh ca Rutherford, ngi k nhim Russell, c nhiu khc bit.
ng thay th nhng s dy d trc y ca Russell bng s dy d ca mnh. Vic
ny gy nn s ly khai ca nhiu nhm, nh Dawn Bible Students & Layman Home
Missionary Movement.
Khi Rutherford cht vo nm 1942 th s tn hu ca CNGHV l 115.000 ngi v
Nathan H. Knorr ln thay th. Knorr thnh lp nhiu c s kinh t v Trng hun
luyn nhn s. Cc c s kinh t em li cng vic lm n cho tn hu, ti chnh di
do cho hi v c nhiu tn hu c hun luyn ra i truyn gio. Khi Knorr cht vo
nm 1977, th s tn hu ln n 2 triu ngi.
CNGHV li cho rng th gii s chm dt vo nm 1975 v nhiu tn hu c tin
bn ht ti sn, b vic lm, b hc i tng nh lm chng. Nhng li tin on
hon ton sai lc. Ph Hi trng l Frederick W. Franz c cng gip Hi vt qua
thi k kh khn v ng xng ng thay th Knorr trong vai tr lnh o. ng l
mt hc gi v khc vi Knorr ch tm pht trin s lng, ng lo v phm cht. ng
h thng gio l ca CNGHV.
T bo chnh thc ca gio phi CNGHV l Thp canh (Watch Tower), cn t
Tnh thc (Awake) dnh cho ngi cha tin, sch hng dn hc Kinh thnh l L
tht duy nht dn n s sng i i.
Ngoi ra, di s hng dn ca Knorr, h dch mt bn Kinh thnh ring cho
gio phi ca mnh v xut bn vo nm 1984: Bn The New World Translation of the
Holy Scripture (Bn dch hin i ca Kinh thnh). Qua s kim chng ca cc nh
thn hc v ngn ng Kinh thnh, th bn dch trn khng nhm cung cp mt bn
Kinh thnh hin i nh h tuyn b, nhng nhm h tr cho h thng thn hc ca
h. Trong , h dng danh Gi-h-va thay th cho danh c Cha Tri hay Cha v
Ging 1:1 c dch l Ban u c Ngi Li Ngi Li l mt v thn c gng
chi b thn tnh ca Cha Gi-xu cng nh gio l Ba Ngi.
3. NHNG GIO L SAI LC CA CNGHV.
1. Chi b thn tnh ca Cha Gi-xu.
2. Chi b thn th ca Cha Gi-xu sng li.
3. Chi b thn v & thn tnh ca c Thnh Linh.
4. Chi b gio l Ba Ngi.
5. Chi b s ti lm hin nhin ca Cha Gi-xu.
6. Chi b s hnh pht i i dnh cho k c.
7. Chi b s bt t ca linh hn.
Page 29

Tm Hiu V T Gio

T GIO MORMON
i vi nhiu ngi, Mormon l mt gio phi c nhiu gio l khc vi C c gio
ca Kinh Thnh. Trong bi ny, chng ta s xem xt nhng gio l ca gio phi
Mormon, v so snh vi nhng iu dy d trong Kinh Thnh. Khi lm nh vy, chng
ta s thy rng c nhng khc bit rt ln gia Tin Lnh ca Cha Gi-xu vi gio
phi Mormon.
u tin chng ta s lc s qua lch s ca gio phi Mormon.
1. LCH S.
Joseph Smith, ngi sng lp gio phi Mormon, sinh nm 1805 Vermont, Hoa
K. Nm 1820, khi ln 14 tui, v khng bit h phi Tin Lnh no l ng trong s rt
nhiu h phi hin c, nn Joseph Smith i vo trong rng cu nguyn. Sau ny, ng
k rng, ng nhn c s khi th ca c Cha Cha v ca c Cha Gi-xu
bo ng ng theo bt k mt h phi no hin c, v tt c u lm lc, tn iu ca
h u ng kinh tm, v nhng ngi xng nhn cc tn iu u bi hoi c. Tri
li, theo khi th ny, Joseph Smith c phong chc ti lp Hi thnh chn chnh.
Nm 1823, Joseph Smith cho rng ng nhn c mt khi th na. Ln ny l t
mt thin s c tn l Moroni (con trai ca Mormon, v l nh lnh o ca ngi
Nephite c ng xem l sng t M t my trm nm v trc), bo ng ta tm
nhng bng vng cha ng Sch Mormon, do chnh Mormon vit vo nm 420 SC.
Cho n t nht l nm 1826, Joseph Smith dng mt dng ma thut huyn b vi
mt hn thn (hn thy c) tm ra nhng kho tng chn giu. Tuy nhin
lut php Hoa k khng cho php lm nhng chuyn nh th, v ngy 26 thng 3 nm
1826 Joseph Smith b bt v kt n l ph thy dng gng on hu vn v cng
l mt k bung tung (theo lut php, mt k bung tung l k t cho mnh c kh
nng xem ch tay, bi ton v khm ph ra nhng vt kn giu). Tuy nhin, v y ch l
vi phm ln u, nn ng khng b hnh pht no.
Vo khong thi gian , ng bt u t b cng vic tm kim kho tng v xoay ra
dng vin thn ca mnh cho mc ch tn gio. Nh mt vin thn m ng bo
l o ln t mt ci ging su gn 8 mt, ng tm thy c nhng bng vng
cha ng Sch Mormon vo ngy 22 thng 9 nm 1827. Vi s gip ca thin s
Moroni v nhng cp knh vng c bit, ng dch c sang ting Anh Sch
Mormon chp trong bng vng, c vit bng mt th ch tng hnh Ai Cp (m
Joseph Smith gi l ch Ai Cp ci cch, du rng cc hc gi thy n khng ging
g vi ch Ai Cp c). Qu trnh dch thut hon tt nm 1830, l nm Sch Mormon
c cng b. Tuy nhin trc , cc bng vng v cc cp knh vng dng dch
bin mt.
Nm 1844, sau v ph hoi bt hp php mt nh in dng in cc n phm chng
li Mormon, Joseph Smith b bt v tng giam. Tuy nhin khi ng ang trong t, mt
m ng xm nhp, v mt cuc u sng din ra. D c gng t v bng mt
khu sng lc, ng vn b m ng bn cht. Ngi k v ng lm Hi Trng Gio
Page 30

Tm Hiu V T Gio

hi Mormon (hay Hi Thnh c Cha Gi-xu Christ Ca Cc Thnh Ngy Sau

Rt, nh danh t xng ca h) l Brigham Young.
Nm 1847, Brigham Young dn tn Mormon n thnh ph Salt Lake, bang Utah,
v t thnh ph ny tr thnh tr s ca gio phi Mormon.
Ngy nay, gio phi Mormon c 9 triu tn hu, v khong 50 ngn gio s.
2. HI TRNG GIO HI MORMON.
Brigham Young, hi trng th hai ca gio phi Mormon, t xng l nhn s
chn truyn t ngi tin nhim l Joseph Smith. Mi hi trng ca gio phi
Mormon sau ny cng u tuyn b mnh l v ng (khng bao gi sai lm). Gio l
ny c bit c ngha quan trng khi xt n quan im ca Brigham Young v Aam v c Cha Tri (xem phn 6).
3. S SAI LM CA GIO PHI MORMON.
Theo s dy d ca gio phi Mormon, ngay sau khi cc s qua i th Hi
thnh u tin bt u bi o. V xa ri l tht, gio hi bi hoi ny tin
hnh hy dit ht mi du vt bi o ca h. (Phi th thi, bi v bng chng duy
nht cho mt s bi o rng khp nh th ch nm trong s dy d ca Joseph Smith
gn 1800 nm sau khi xy ra ci s kin m ng gi l bi o !)
V l nn gio phi Mormon tin rng, v Hi thnh ch thc ca Cha Gi-xu
khng cn tn ti na, v Tin Lnh ch thc tht truyn, cho nn ch c qua mt
khi th mi th l tht mi c phc hi. Trong thi k Ci Chnh, c nhiu c gng
nhm phc hng Hi thnh, nhng cc n lc u khng thnh cng v lc
ngi ta khng nhn c quyn ca c Cha Tri lm. Ch c qua Joseph
Smith v gio phi Mormon th, theo h, mi c thm quyn mi v s khi th l tht,
hu cho Tin Lnh ch thc v Hi Thnh chn chnh mi c th c phc hi.
Mt v d v gio l m gio phi Mormon xem l sn phm ca Gio hi bi hoi,
l tn l Ba Ngi. Tn l Ba Ngi mu thun vi nim tin ca gio phi Mormon, cho nn
h bo l mt trong nhng s xuyn tc do Gio hi bi o u tin a vo.
4. KINH THNH ca Mormon
Gio phi Mormon tin c bn quyn kinh l Thnh th c thn quyn. u tin l
Kinh Thnh (nhng ch l bn King James Anh ng, c dch nm 1611 SC). Ba
quyn kia l Sch Mormon, Gio L v Giao c, v Ngc Trai V Gi. D cng ng
khch l khi Kinh Thnh c a vo danh sch Thnh th, nhng xem k th thy
rng Kinh Thnh b t thp hn Sch Mormon. Trong quyn Ngc Trai V Gi do
Joseph Smith vit, cc gio iu ch yu ca gio phi Mormon c trnh by c.
Gio iu th tm l:
Chng ti tin Kinh Thnh l Li ca c Cha Tri min l phi c dch ng;
chng ti cng tin rng Sch Mormon l Li ca c Cha Tri.
Cu min l phi c dch ng c ngha l h c quyn mun nhn, mun b
phn no trong Kinh Thnh cng c - v h c th bo rng nhng phn no i
ngc vi gio l ca h l nhng phn dch sai. Trn thc t, vic lm ny tc b
Page 31

Tm Hiu V T Gio

ht mi thn quyn ca Kinh Thnh v bin Kinh Thnh ra v dng. iu cng mu

thun vi chnh Kinh Thnh:
C Kinh Thnh u l bi c Cha Tri soi dn (II Ti-m-th 3:16).
5. SCH MORMON.
Tri vi Kinh Thnh, gio phi Mormon khng h nghi ng Sch Mormon. H cho
rng bn dch ca sch ny l t nhng bng vng m Joseph Smith tm thy, v
ng c c Cha Tri linh cm, do khng h sai lm. H xem nh mt li
chng khc - Kinh Thnh l lch s v cch x s ca c Cha Tri vi loi ngi
phng ng ( Y-s-ra-n), sch Mormon l lch s v cch x s ca c Cha
Tri (trong khong thi gian t 600 TC n 400 SC) vi hai nn vn minh c, m theo
h, l chu M. Sch Mormon cha ng chuyn k cch Cha Gi-xu n rao
ging Tin Lnh ti chu M cho mt trong hai nhm ny - ngi Nephite. Cha thit
lp l bp tem, s th phng, thng cng, chc t l, v cc nghi thc thn b khc.
D gio phi Mormon bo rng c Cha Tri linh cm cho bn dch Sch
Mormon, nhng nu xem xt sch ny th s thy nhiu vn khin ta khng th tin
li khng nh .
1. T ln xut bn u tin n nay c 4000 ch hiu nh trong Sch Mormon.
Nu c Cha Tri linh cm cho bn dch ca sch y th u cn phi hiu nh g
na. Nhiu li c hiu nh l li vn phm (h cho ta thy xem ra c Cha Tri
khng rnh vn phm ting Anh!), nhng c nhng li khc nghim trng hn nhiu.
V d, n bn nm 1830 chp mt s on ni v c Cha Tri, nhng cc n bn
sau li sa l Con c Cha Tri. V d, V thin s phn cng ti, Ny l Chin
Con ca c Cha Tri, tc l Cha i i! b i thnh V thin s phn cng ti,
Ny l Chin Con ca c Cha Tri, tc l Con ca Cha i i! (1 Nephi 11:21,
Sch Mormon).
2. Bn dch y c hn 1000 ln trch dn bn Kinh Thnh King James nm 1611
(chim mt phn tm ni dung ca Sch Mormon), v nhng on trch trong Sch Tin
Knh ca Hi Thnh Gim L, cng mt cu trch tc phm ca Shakespeare. Th
nhng Sch Mormon c xem l c vit hn mt ngn nm trc nhng
ngun trch dn trn (tc vo nm 400 trc CN), nh th, ng l Sch Mormon phi
khng chu nh hng g bi cc sch kia mi phi.
3. Bn King James nm 1611 cha nhiu li dch sai m ngy nay c sa li.
Tuy nhin trong tt c nhng trch dn trn, Sch Mormon u theo ng nguyn bn
ca bn dch King James, v do gi li nhng ch sai trn.
4. Bn dch Sch Mormon cha ng nhiu tn nh Ti-m-th, Gi-na, v
Lachoneus, v cng dng nhng t An-pha (ch ci u tin trong mu t Hy Lp)
v -m-ga(ch ci cui cng trong mu t Hy Lp). Th nhng Sch Mormon c
xem l chuyn k v Chu M ch u phi v th gii Hy lp. ng l vo thi ,
M khng c mt nh hng ting Hy Lp no mi phi.

Page 32

Tm Hiu V T Gio

6. C CHA TRI theo Mormon

1. MT HAY NHIU C CHA TRI?
Li ca c Cha Tri trong -sai 45:5 tuyn b: Ta l c Gi-h-va, khng c
ng no khc, ngoi Ta khng c c Cha Tri no khc na. Cu ny v nhiu
cu Kinh Thnh khc u dy rng ch c mt c Cha Tri. Th nhng gio phi
Mormon dy rng c nhiu c Cha Tri.
Tht ra, nim tin ca gio phi Mormon cng thay i theo thi gian. Ban u, h
dy rng ch c mt c Cha Tri. V d Alma 11:26-28 trong Sch Mormon chp:
V Zeezrom ni vi ngi rng: Ngi ni c mt c Cha Tri hng sng v
chn tht. V Amulek ni: Phi, c mt c Cha Tri hng sng v chn tht. V
Zeezrom li ni: C nhiu hn mt c Cha Tri khng? V ngi p rng, khng.
n nm 1839 bt u c bin chuyn trong quan im ca Joseph Smith v c
Cha Tri. Trong Gio L v Giao c 121:26,28, Joseph ni ln mt iu cho thy
sp c mt s thay i trong gio l:
c Cha Tri s ban cho anh em s khn ngoan bi Thnh Linh Ngi... S n
lc khng cn c g che giu na, s tht l c mt hay nhiu c Cha Tri, iu
s c by t ra.
Nm 1942, s loan bo thay i gio l ny cui cng xy ra. Trong Quyn Ngc
Trai V Gi ta thy c on nh sau:
V t sau khi c thnh lp l trng khng v hoang vng... v Linh ca cc
Cha Tri bay vn trn mt nc. V cc ngi (cc c Cha Tri) phn: Hy c nh
sng(Sch Abraham 4:2-3).
Th l sau 12 nm, Joseph Smith i t c thn gio sang a thn gio.
2. C CHA TRI XA CNG L NGI.
Tip theo gio l a thn, by gi gio phi Mormon li tin rng c Cha Tri khng
phi lun l c Cha Tri nh ngy nay chng ta bit Ngi. Sau y l mt on
trch t Sch Abraham trong Ngc Trai V Gi:
Nu Cha Gi-xu Christ l Con c Cha Tri, v Ging khm ph ra rng c
Cha Tri, Cha ca Cha Gi-xu Christ, th ta c th ngh rng Ngi cng c mt Cha
na.
iu cho thy Joseph Smith tin rng khng nhng c nhiu c Cha Tri, m
Cha Cha cn c cha, v cha Ngi li c cha na, v.v Nh vy s c mt chui v
tn nhng c Cha Tri, ng ny sinh ra ng kia.
Lorenzo Snow, mt trong cc Hi Trng Gio hi Mormon tng ni:Con ngi
ngy nay ra sao, c Cha Tri ngy xa cng nh vy.
V Sch Gio L v Giao c 130:22 tuyn b:c Cha c mt thn th bng
xng bng tht c th r c nh con ngi vy.
Nh vy c Cha Tri ca gio phi Mormon ngy xa tng l mt con ngi
sng mt hnh tinh tng t nh tri t - tht ra n by gi ngi vn cn c thn
Page 33

Tm Hiu V T Gio

th xc tht. Bng cch sng vng phc l tht, v sau nhiu c gng bn thn, cui
cng Ngi t c thn v c Cha Tri, v c c quyn nng Ngi cha
tng c bao gi.
3. A-AM/C CHA TRI.
Khng nhng c Cha Tri tng l con ngi, m theo Brigham Young, v Hi
Trng th hai ca gio phi Mormon, th Ngi chnh l A-am ch khng ai khc.
Sau y l li dy ca Brigham Young:
Khi Cha chng ta l A-am vo vn -en, Ngi n vi mt thn th thing
ling, v mang theo -va, mt trong cc ngi v ca mnh. Ngi gip to dng v t
chc th gii ny. Ngi cng l Mi-ca-n, thin s trng, ng Thng C m cc
ngi thnh tng ni n Ngi l Cha v c Cha Tri chng ta, v c Cha
Tri duy nht m chng ta phi khai trnh.
Brigham Young dy tn l ny nhiu ln, v n c a vo nghi thc th phng
trong n th Mormon. Sut ba i hi trng k tip n vn c duy tr trong nghi l
th phng. Nhng chnh v tn l ny b d lun bn ngoi ln n qu nhiu, nn cui
cng n b loi ra khi nghi l th phng trong n th Mormon vo u th k 20.
R rng l gio l Mormon v c Cha Tri qu xa ri chn l ca Kinh Thnh.
i vi gio phi Mormon, c Cha Tri ch l mt trong v vn th h Cha Tri.
Ngi khng phi lun lun l c Cha Tri, nhng phi tu luyn kh nhc mi t
c thn tnh ca mnh. V sau khi dng nn th gian (vi s gip ca cc c
Cha Tri khc), Ngi xung trn lm A-am, vi mt trong nhng ngi v t th
gii thn linh. l c Cha Tri m gio phi Mormon tin th.
Th nhng khng c mt s dy d no nh th c tm thy trong Kinh Thnh.
7. CHA GI-XU theo Mormon
D Kinh Thnh tuyn b r rng rng Cha Gi-xu l Con Mt ca c Cha Tri,
nhng gio phi Mormon tin khc hn.
V c Cha Tri yu thng th gian, n ni ban Con Mt ca Ngi, hu cho
h ai tin Con y, khng b h mt m c s sng i i (Ging 3:16).
H dy rng trc khi th gian c dng nn, Cha Gi-xu l con trng trong s
nhiu con ci thn linh ca c Cha Tri. Cc ngi con thn linh kia gm c c
Satan v cc linh hn ca nhng ngi sau ny s xung th gian - trong c c
chng ta.
Cha Gi-xu khng nhng l con thn linh ca c Cha Tri, m Ngi cn l con
thuc th ca c Cha Tri (tc l A-am - xem trn). iu ny th hin qua li
dy ca Brigham Young:
Khi trinh n Mari th thai con tr Gi-xu... Ngi khng phi sinh bi Thnh Linh. V
Cha ca Ngi l ai? l con ngi u tin ca dng di loi ngi... Cha Gixu, ngi anh c ca chng ta, c sinh ra trong xc tht bi nhn vt tng
c mt vn E-en.

Page 34

Tm Hiu V T Gio

Cu trch dn ny cng cho thy mt s dy d khc ca gio l Mormon v Cha

Gi-xu: Ngi l con thuc th ca c Cha Tri (A-am) v Mari. Ngi khng sanh
bi Thnh Linh. y li l mt s tri ngc hon ton vi s dy d ca Kinh Thnh.
Ma-thi- 1:18 chp: Khi Ma-ri, m Ngi, ha g cho Gi-sp, song cha h n
cng nhau, th ngi chu thai bi c Thnh Linh.
H cng dy rng Cha Gi-xu tng ly v khi cn th gian. Tic ci Ca-na
(Ging 2) c xem l tic ci ca chnh Cha Gi-xu. Ngi ly Ma-ri, Ma-th, v c
Ma-ri Ma--len, do Ngi l ngi a th. D nhin, Kinh Thnh khng h dy nh
vy, nhng l iu h dy d v tin tng.
8. SATAN.
Gio phi Mormon dy rng Cha Gi-xu l con trng thuc linh ca c Cha Tri,
nhng Satan l con th hai ca c Cha Tri - vy Cha Gi-xu v Satan l anh em.
Trc khi to dng th gian, c Cha Tri son mt chng trnh cu ri cho con
ngi trn t trong tng lai. Chng trnh ny cho con ngi ch t do, cho php
mi ngi c chn la c tip nhn n cu ri ca c Cha Tri hay khng. Sau
c Cha Tri tm kim mt ng Cu Chuc thc hin chng trnh ca Ngi.
Cha Gi-xu v Satan u tnh nguyn ng ra m nhn, nhng Satan ngh c
Cha Tri thay i k hoch l b i ch t do m ban s cu ri cho tt c mi
ngi. V Satan thch thc quyn lc ca c Cha Tri v khng chu n nn, nn
n b ui khi thin ng vi mt phn ba thin s hin din ti . Cha Gi-xu c
cho lm ng Cu Chuc v Ngi chp nhn ton b chng trnh ca c Cha Tri.
Satan v cc t linh theo n b nguyn ra khng bao gi c c thn xc thuc th.
Khng thnh ngi c, th n khng th tin trn con ng tr thnh mt c
Cha Tri, v lm c Cha Tri th phi mang thn th con ngi trc (xem
phn di).
9. LOI NGI.
TIN HIN HU.
D Kinh Thnh r rng t s khi u ca con ngi vo ngy th su sng th
ca c Cha Tri. c Cha Tri dng nn loi ngi nh hnh Ngi Ngi dng
nn ngi nam cng ngi n (Sng th k 1:26-31). Nhng gio phi Mormon tin
rng tt c mi ngi trc u hin hu dng thn linh. Nh ni trn,
Cha Gi-xu l con thn linh u tin ca c Cha Tri (A-am) v v ngi l -va,
Satan l con th hai, v sau l nhiu con ci thn linh khc - bao gm tt c nhng
ngi tng sng, v s sng trn t. Mi ngi con thn linh nh th u c
ban cho ch t do, v th l mt phn ba ni lon vi Satan, v b tc mt c hi
mang ly hnh ngi. Nhng ai quyt nh theo Cha Gi-xu th c c Cha Tri
ban cho thn xc con ngi.
Khi cc linh hn nhn c thn xc trn t, th c gn cho mt ci mn
lng qun khng cn nh cuc i thn linh trc kia ca mnh na. Nh th c
ngha l con ngi s phi s dng ch t do ca mnh quyt nh lm lnh hay
Page 35

Tm Hiu V T Gio

lm c. Nhng i vi nhng ai quyt nh lm lnh, th c ha ban cho nhiu iu

k diu, nh chng ta s thy.
10. KH NNG TR THNH C CHA TRI.
Chng ta bit gio l Mormon ni rng, c Cha Tri xa kia cng l con ngi
bng cch trng dn li ca Hi Trng Lorenzo Snow. Th nhng chng ta ch mi
xt c mt phn ca cu trch dn:Con ngi ngy nay ra sao, c Cha Tri ngy
xa cng nh vy. Tht ra cu ny cn tip tc cho thy gio phi Mormon tin nh th
no v kh nng ca con ngi: Con ngi ngy nay ra sao, c Cha Tri ngy xa
cng nh vy; nh c Cha Tri ngy nay ra sao, con ngi mai sau cng c th
nh vy
T cu trch dn ny chng ta thy rng con ngi c kh nng tr thnh mt c
Cha Tri. Thn tnh l phn thng cho nhng ai theo c Cha Tri ht lng th
gian ny.
11. TM QUAN TRNG CA GIA NH.
Cn mt yu t quan trng khc m mt tn Mormon mun tr thnh c Cha
Tri phi c - ngi phi c v (nhiu v). Nu ngi lm s vic lnh, lm
trn nhim v ca mnh vi gio hi, v thc hin l ci thing ling vi v, th hi
ng cc thn s ch nh ngi lm Cha Tri ca mt hnh tinh mi, ging nh
tri t, m ngi v v (hay cc b v) ca mnh s sanh con ci . Nu
khng c v, ngi s khng th cung cp dn s cho hnh tinh mi c, do
gia nh c ngha rt quan trng i vi tn Mormon.
Kinh thnh dy cho con dn ca c Cha Tri: Ai khng ci v th chm lo vic
Cha, tm phng cho Cha p lng (I C-rinh-t 7:32b).
12. A TH.
Thng 7 nm 1843, Joseph Smith h ho l nhn c mt khi th mi ni rng
n ng phi c nhiu v v hu thip. Khi th ny hn l v ng, b EMormona
Smith, kh lng chp nhn - cho nn ng km theo mt khi th c bit dnh
cho v mnh:
V n ti t ca ta, EMormona Smith, phi chp nhn mi iu phn truyn cho
ti t ta l Joseph... Nhng nu nng khng chu vng theo mnh lnh ny th s b
hy dit, Cha phn nh vy.
Joseph Smith c th m ln lt c n 27 b v.
Kinh thnh dy:Ngi gim mc (chp s, trng lo) l chng ch mt v m
thi (I Ti-m-th 3:2,12, Tt 1:6).
D khi th ny c xem l mt giao c mi v trng cu, nhng s can thip
ca chnh ph t tnh trng a th ngoi vng php lut buc h phi thay i chin
lc, v gio l a th c chnh thc bi b nm 1890 bi Hi Trng Wilford
Woodruff. Tuy nhin, tnh trng a th vn tip din v Hi Trng James Fielding
Smith li tin theo gio l ny vo nm 1906, v li dy ny ca Joseph Smith vn cn
c lu gi trong thnh th Mormon (Gio L v Giao c 132).
Page 36

Tm Hiu V T Gio

a th l mt gio l quan trng ca gio phi Mormon, v l phng cch t

ti s kt qu trn vn nht trong i sau. V h tin rng c Cha Tri cng c nhiu
v, nn ngi tn MORMON nhit thnh mong mun tr thnh Cha Tri trn hnh
tinh ca chnh mnh trong i sau, cng phi c nhiu v, anh ta s c con n
chu ng v cai tr vi cc b v ca mnh.
Ngy nay M c 30000-50000 ngi theo ch a th. Tuy nhin trong khi trung
ng ca gio phi Mormon bi b ch ny, th phn ln tn thuc cc chi hi
vn c tin li dy ca Joseph Smith l trng cu.
13. TI LI.
Mt vn quan trng ca thn hc Mormon l ti li. A-am (tc l c Cha Tri)
cn phi phm ti, v nu khng ly tri cm trong vn Een th ng b s khng th
no nhn c xc phm. Ch khi tr thnh loi ngi th A-am, -va v dng di
mi bt u con ng hng n s thng hoa, v sinh ra nhng a con phm tc.
V vy h dy rng A-am v -va vui mng khi phm ti. Th nhng Kinh Thnh th
khng bao gi ni ti li ca A-am v -va l c vui mng. Tri li, ti li lm phn
cch c Cha Tri vi con ngi, khin n ng, n b v c mun loi u lo s,
chu ra s, mang li s au bun v kh nhc, thay v l mt l do vui mng.
14. CU RI.
Tn l th ba ca Mormon chp rng:
Chng ti tin rng nh s chuc ti ca Cha Gi-xu m c loi ngi s c cu,
bi s vng theo lut php v iu rn ca C c gio.
Tn l th t gii thch cc iu rn y l g:
Chng ti tin rng cc nguyn tc v iu rn hng u ca C c gio l: Th
nht, c tin ni Cha Gi-xu; th hai, n nn; th ba, bp tem chm di nc
c tha ti; th t; t tay nhn lnh Thnh Linh.
D cc iu trn c nhng cu ph hp vi C c gio ca Kinh Thnh, nhng khi
xem xt k cch gii thch ca gio phi Mormon th chng ta thy nhiu iu quan
trng xa ri vi Kinh Thnh:
1. Cng vic ca Cha Gi-xu trn cy thp t khng cu ai c. Ch bng
cch vng theo lut php v cc iu rn ca C c gio th mi c cu. Vy s
cu ri ty thuc vo n lc ca con ngi ch khng ch l thuc vo s cht ca
Cha Gi-xu. iu ny r rng i ngc vi s dy d ca Kinh Thnh:
V, y l nh n in, bi c tin, m anh em c cu, iu khng phi n t
anh em, bn l s ban cho ca c Cha Tri. y chng phi bi vic lm u, hu
cho khng ai khoe mnh (phs 2:8-9)
2. S tha ti i hi phi c mt thy t t gio phi Mormon lm php bp tem
cho. Nu khng chu php bp tm th khng th c cu. Vy, theo gio l Mormon,
tn cp trn thp t gi bn cnh Cha Gi-xu ngy y khng c vo thin ng
ngay, d Cha Gi-xu c phn hm nay ngi s c vi Ta trong ni
Barai (Luca 23:43). Tri li, anh ta phi vo th gii thn linh, ni anh ta s phi
hc v tip nhn Tin lnh ca Cha Gi-xu. Tuy nhin khng th no lm bp tem
Page 37

Tm Hiu V T Gio

trong th gii thn linh c, v th nn phi c ai trong th gian chu lm bp tem

thay cho ngi y. Vic lm bp tem cho ngi cht l mt l nghi ph bin ca gio
phi MORMON, nhng Kinh Thnh khng c ni no truyn dy iu (Phaol c
nhc n tc l ny vo thi ng, trong I C-rinh-t 15:29, nhng ch l minh chng
cho mt im khc. ng khng dy iu l ng hay sai. Th nhng nu ng l
mt tn l ca C c gio th hn phi c dy r rng trong Tn c).
Chng ta cng nn nh rng gio phi Mormon dng ch cu ri theo ba cch:
1. Cu ri ton cu - h tin rng tt c mi ngi s c cu (d vn c mt hnh
thc sa pht no cho nhng ngi cc k gian c).
2. Cu ri c nhn - nhng ngi theo gio phi Mormon c th c tip nhn vo
Nc Tri, ni c Cha Tri ang tr v (xem phn tip theo).
3. Cu ri hon ton - i vi nhng tn Mormon tn ty v trung tn nht, th kh
nng s c lm c Cha Tri trong i sau.
15. TNG LAI.
D Kinh Thnh ni r rng n hai, v ch hai ni ngi ta n sau khi cht Thin ng v a ngc -, nhng gio phi Mormon th tin c bn ni:
1. a Ngc.
y l ni dnh cho nhng k gian c nht trn t, cho Satan v mt phn ba con
ci c Cha Tri (cc con thn linh ca c Cha Tri ni lon v i theo Satan).
Mormon khng dm nhc ti a ngc, m thch gi l ni ti tm bn ngoi. Tri vi
s dy d ca Kinh Thnh, h cho rng hnh pht y khng phi i i. Sau mt
khong thi gian no , ngi b hnh pht y c th i t a ngc vo m ph
(Telestrial Kingdom) - bc thp nht ca ba tng tri Mormon.
2. m Ph.
y l tng tri thp nht, dnh cho nhng k ngoi o chi b Tin lnh.
3. a ng.
Tng tri th hai, dnh cho C c nhn v nhng tn cc tn gio khc -nhng
ngi khng theo gio phi Mormon.
4. Thin ng.
y l tng tri cao nht v l ni c Cha Tri ng, t n li chia lm ba phn.
Phn cao nht dnh cho nhng ai c ng n bng l ci thing ling n
th gio phi Mormon trn t. Nhng ngi ny s tr thnh c Cha Tri v s
cai tr mt hnh tinh cng vi gia nh mnh.
KT LUN.
Ngy nay Mormon thng dng di k l nhng im ging nhau gia C c gio
chn chnh vi gio phi Mormon. H hay trng dn (v trng dn sai) Kinh Thnh v
Sch Mormon gii thch cc gio l ca h. Nu c th, h c khng nhc ti nhng

Page 38

Tm Hiu V T Gio

gio l tng phn nht v khc bit nht vi Kinh Thnh. Du th, C c nhn
chng ta cng phi bit r gio phi Mormon thc s tin nhng g.
Mt vn ti quan trng khi nghin cu gio phi Mormon l s khi th thin
thng. Gio phi Mormon da vo hai nim tin v khi th thin thng:
1. Kinh Thnh vi t cch l ngun khi th thin thng th khng ng tin cy, v
n b sai lc v dch sai.
2. Joseph Smith dch Sch Mormon vi s gip trc tip ca c Cha Tri, do
n hon ton v ng, v do l ngun khi th Thin thng ng tin cy.
Do tn Mormon tin rng ch c h mi c c s hiu bit ng n v li
c Cha Tri. H quyt nh theo s dy d ca Joseph Smith, ngi tm ra v
dch Sch Mormon bng cch dng cc k thut thn b m trc kia ng s dng
tm kho bu. H theo Sch Mormon, l sch d c xem l c dch bi c
Cha Tri, nhng cha ng 4000 ch sai v phi hiu nh trong cc n bn sau.
Tri li, C c nhn chng ta theo Kinh Thnh, l sch v cng vt tri hn sch
Mormon. y l vi l do cho thy ti sao:
1. Kinh Thnh c thn cm ca c Cha Tri, v do cha ng tt c nhng
g chng ta cn bit. Kinh Thnh khng cn phi hiu nh:
C Kinh Thnh u l bi c Cha Tri soi dn, c ch cho s dy d, b trch,
sa tr, dy ngi trong s cng bnh, hu cho ngi thuc v c Cha Tri c
trn vn v sm sn lm mi vic lnh (II Ti-m-th 3:16,17).
2. Trong khi Joseph Smith p t mun ca mnh trn khi th (v d li tin tri ni
rng v ng s b h mt nu khng chu chp nhn cho ng ly nhiu v khc), th
cc tc gi Kinh Thnh khng dy ring mnh, m ch by t ch ca c Cha
Tri. Li c Cha Tri c by t cho cc trc gi Kinh Thnh, khng phi
bng nhng phng php thn b hay bng knh vng, m l bi s dn dt ca c
Thnh Linh:
V chng h c li tin tri no l bi mt ngi no m ra, nhng y l bi c
Thnh Linh cm ng m ngi ta ni bi c Cha Tri (II Phi-e-r 1:21).
3. Trong khi kho c hc khng chng minh c g cho Sch MORMON, th li
thng xuyn xc nhn Kinh Thnh l ng. Mt trong s nhiu v d l vic khm
ph ra ng hm m vua -x-chia cho xy dn nc vo Girusalem t khe
sui Gi-hn (II Cc Vua 20:20).
4. Trong khi Sch Mormon thay i nhiu ch trong vng c vi nm, Kinh Thnh th
khng th. Vic khm ph ra cc vn bn Bin Cht nm 1947 ch ra rng Kinh Thnh
c bo tn chnh xc. V d, trc khm ph ny, bn xa nht ca sch -sai
l vo khong nm 900 SC. Trong nhng cun sch Bin Cht c trn mt cun sch
-sai c nin i 100-200 TC. Khi so snh hai bn ny vi nhau, ngi ta thy phn
ny ca Kinh Thnh c lu truyn ht sc chnh xc trong sut thi gian hn
1000 nm.
Mt chm mt nt trong lut php cng khng qua i c cho n khi mi s c
trn (Ma-thi- 5:18b).
Page 39

Tm Hiu V T Gio

Sau khi xc nh Kinh Thnh l ngun khi th duy nht ng, chnh xc, v ng tin
cy, th chng ta thy nhng khc bit gia gio l Mormon vi C c gio Kinh
Thnh rt r rng. Bn sau y minh ha mt s khc bit ch yu:
GIO L MORMON NI

C
CHA
TRI

KINH THNH PHN

C nhiu CT, v nhiu th h Ch c mt CT (-sai 43:11; 44:6;

CT.
45:5; 45:21).
CT xa vn l ngi c tr CT lun l CT (Thi 90:2), Ngi
thnh Cha Tri.
khng h thay i (Thi 102:7; Mal 3:6).
c Cha Tri c thn xc.

CT l thn linh (Ging 4:24) v v

hnh (I Ti 1:7), Ngi khng c thn xc.

c Cha Tri l A-am.

CT dng nn A-am (Sng 1:7).

c Cha Cha l cha thuc th

ca Cha Gi-xu, v l chng Cha Gi-xu c th thai bi Thnh
ca b Mari.
Linh (Math 1:18).
Trc khi sinh ra trong xc tht,
CHA Cha Gi-xu c sinh ra, l
GI-XU con thn linh ca c Cha Cha
vi mt trong cc v ca Ngi.

Con c Cha Tri hin hu t

trc mun i cng vi c Cha
Cha (Ging 1:1; C-l-se 1:17; Khi
22:13).

SA-TAN Satan l em thn linh ca Cha

Gi-xu.

Cha Gi-xu l Con Mt ca CT

(Ging 3:16).

Con ngi c to dng bi CT

Con ngi hin hu t trc vo ngy th 6 sng th (Sng 1:26di dng thn linh trc khi th 31). KT khng ni g n vic con
gian c dng nn.
ngi hin hu t trc di dng
thn linh.
CON

C c nhn s th phng CT
NGI Con ngi tr thnh Cha Tri (Khi 14:1-3), v sng chung vi nhau
ca mt hnh tinh khc.
trong s hin din ca Ngi Thin
ng (Khi 21-22).
Trn thin ng, s khng c ci g
C nhiu v l mt phn quan (Math 22:30). Kiu mu ca KT l mt
trng c tn vinh trong i chng mt v (Sng 2:24; I Ti 3:12; Tt
sau.
1:6).

Page 40

Tm Hiu V T Gio

CU
RI

Cng vic ca Cha Gi-xu trn

thp t gi khng cu ri. Cu ri ch bi c tin, ch khng bi
S cu ri cn ty thuc vo vic lm (ph 2:8,9).
cng vic ca mi ngi.
Tt c nhng ai khng vng phc Tin
Tt c u s c cu (ngoi lnh u s b hnh pht i i (I Ts
tr, mt s t ngi tht gian c). 1:8-9).
C ba tng tri, v mt ni hnh C hai ni con ngi n sau khi
pht tm thi gi l ni tm ti cht: Thin ng v a ngc (Luca
bn ngoi.
16:19-31; Mat 25:31-46).

Tn Mormon tin nhng iu rt khc vi Kinh thnh. H c gio l khc v c

Cha Tri, Cha Gi-xu, con ngi, s cu ri v tng lai. Nh th, chng ta cn
lng nghe li ca thnh Phaol trong Ga-la-ti 1:8,9:
Nhng nu c ai, hoc chnh chng ti, hoc thin s trn tri, truyn cho anh em mt
tin lnh no khc vi Tin lnh chng ti truyn cho anh em, th ngi y ng b
anathem! Ti ni ri, nay li ni ln na: Nu ai truyn cho anh em mt tin lnh no
khc vi Tin lnh anh em nhn, th ngi y ng b anathem!
Chng ta ng qun rng gio phi MORMON khng phi ch l mt h phi c
nhiu gio l khc vi Kinh thnh, nhng gio phi MORMON cng chi b Kinh
Thnh l Li ca c Cha Tri, chi b a v cao c c tn ca c Cha Tri, v
Tin lnh ca Cha Gi-xu, ri em thay th bng mt tin lnh chng phi l Tin lnh
(Ga-la-ti 1:7) v dn ngi tin n s h mt i i. Gio phi MORMON l t gio.

Page 41