Professional Documents
Culture Documents
Li ni u
Chng 1: I CNG V H THNG T NG .................................................................. 3
Chng 2: M T TON HC PHN T V H THNG IU KHIN ............................ 12
Chng 3: C TNH NG HC CA H THNG ............................................................ 55
Chng 4: KHO ST TNH N NH H THNG IU KHIN ...................................... 71
Chng 5: NH GI CHT LNG H THNG ............................................................... 93
Chng 6: THIT K H THNG LIN TC ........................................................................ 104
Chng 7: M T TON HC H THNG RI RC ......................................................... 144
Chng 8: THIT K H THNG IU KHIN RI RC .................................................. 171
Chng 9: H THNG IU KHIN PHI TUYN ................................................................ 206
Ph lc Bng bin i Laplace .................................................................................................. 224
LI NI U
L thuyt iu khin t ng l mn hc dnh cho sinh vin ngnh in t - T
ng. Gio trnh L thuyt iu khin t ng gm c chn chng:
Chng 1: i cng v h thng iu khin t ng
Chng 2: M t ton hc phn t v h thng iu khin
Chng 3: c tnh ng hc ca h thng t ng
Chng 4: Kho st tnh n nh ca h thng t ng
Chng 5: nh gi cht lng h thng iu khin t ng
Chng 6: Thit k h thng iu khin lin tc
Chng 7: M t ton hc h thng ri rc
Chng 8: Thit k h thng iu khin ri rc
Chng 9: H thng iu khin phi tuyn
y l nhng ni dung tm tt gip sinh vin tip thu c mn hc mt cch nhanh
chng. Ln u bin son chc chn cn nhiu thiu st, mong nhn c s nhng
kin ng gp ca cc bn ng nghip.
B mn iu khin t ng
Ths. Trn Th Hong Oanh
ii
Chng 1
I CNG V
H THNG IU KHIN T NG
1.1.
Th d 1: Li xe vi tc 100km/h
- Mt quan st ng h o tc v
x l thng tin
tc ng ln h thng
r(t)
e(t)
u(t)
B iu khin
i tng
c(t)
cht(t)
Cm bin
CC NGUYN TC IU KHIN
c(t)
u(t)
B iu khin
i tng
e(t)
+-
B iu khin
cht(t)
c(t)
u(t)
i tng
Cm bin
e(t)
+
B iu khin
cht(t)
c(t)
u(t)
i tng
Cm bin
Th d:
- H thng iu khin giao thng th hin i
- H thng iu khin dy chuyn sn xut
Nguyn tc 6: Nguyn tc cn bng ni
Mi h thng cn xy dng c ch cn bng ni c kh nng t gii quyt
nhng bin ng xy ra.
1.3.
S phn loi cc h thng iu khin ch mang tnh qui c, c nhiu cch phn loi
khc nhau
Qu o nghim s
c im:
-
iu khin ti u
iu khin bn vng
c im:
- p dng c vi h thng nhiu ng vo, nhiu ng ra, h thng bin i theo
thi gian.
-
1.4.
1.4.2. iu khin ng c:
- ng c l thit b truyn ng c s dng rt ph bin trong my mc, dy
chuyn sn xut.
- C 3 bi ton iu khin ng c thng gp:
iu khin tc
iu khin v tr
iu khin moment
Th d: H thng iu khin tc ng c DC
10
11
Chng 2: M t ton hc
Chng 2
M T TON HC
PHN T& H THNG IU KHIN LIN TC
i tng iu khin rt a dng v c bn cht vt l khc nhau, nh ng c, l
nhit, my bay, phn ng ho hc cn c c s phn tch, thit k cc h thng
iu khin c bn cht vt l khc nhau. C s chnh l ton hc.
C 2 phng php m t ton hc h thng t ng l phng php hm
truyn t v phng php bin trng thi.
2.1.
nh ngha:
Cho hm f(t) l hm xc nh vi mi t 0 , bin i Laplace ca f(t) l:
L [ f (t )] F ( s)
f (t ).e
st
dt
Trong :
s: bin phc (bin Laplace) s j
: phn thc
: phn o
L : ton t Laplace
F(s): bin i Laplace ca hm f(t)
Bin i Laplace tn ti khi tch phn biu thc nh ngha trn hi t.
Bin i Laplace dng chuyn phng trnh vi phn phng trnh i s vi
bin s.
Tnh cht ca php bin i Laplace:
a. Tnh tuyn tnh:
Cho f1(t) v f2(t)l hai hm theo thi gian. Gi s:
Th
L [ f1 (t )] F1 (s)
L [ f 2 (t )] F2 (s)
L [af1 (t ) bf 2 (t )] aF1 (s) bF2 (s)
b. nh l chm tr:
12
Chng 2: M t ton hc
c. nh ca o hm:
Nu hm f(t) c bin i Laplace l L [ f (t )] F (s) th:
df (t )
L
sF ( s) f (0 )
dt
d. nh ca tch phn:
Nu hm f(t) c bin i Laplace l L [ f (t )] F (s) th:
F ( s)
L f (t )dt
s
0
e. nh l gi tr cui:
Cho hm f(t) c bin i Laplace l L [ f (t )] F (s) th:
lim f (t ) lim sF (s)
Th
s 0
u(t)
1
u (t )
0
t0
t 0
Ta c :
L u (t ) u (t ).e st dt
(theo nh ngha)
e st .dt
e st
s
e s e 0
s
s
13
Chng 2: M t ton hc
L u (t )
1
s
(t )
(t)
(t ).dt 1
Ta c: L (t ) (t ).e st dt
(theo nh ngha)
0
0
(t ).e
st
dt
0
0
(t ).e 0 dt 1
0
Vy
L (t ) 1
c. Hm dc n v: (RAMP)
f(t)
t
r (t ) t.u (t )
0
t0
t 0
t
1
f (t ).e
st
dt t.e st dt
Vy:
t. e st e st
1
2 2
s
s 0
s
1
L t.u (t ) 2
s
Ta c: r (t ) t.u (t ) u (t ) dt
0
1
Mt khc: L u (t )
s
14
Chng 2: M t ton hc
t
L u (t ) 1
L r (t ) L u (t )dt
2
s
s
0
L t n u (t ) n 1
s
d. Hm m:
f(t)
e at
f (t ) e at .u (t )
0
t0
t 0
Ta c: L e at .u (t ) e at .e st .dt
( theo nh ngha)
e ( s a )t
1
e
.dt
sa
s a 0
0
1
L e at .u (t )
sa
( s a )t
Vy:
e. Hm sin:
f(t)
1
sin t
f (t ) (sin t ).u (t )
0
t0
t 0
e jt e jt
2j
e jt e jt st
1 1
1
0 2 j .e .dt 2 j s j s j s 2 2
Vy: L (sin t )u (t ) 2
s 2
Ta c: L (sin t )u (t )
2.1.2. HM TRUYN T
15
Chng 2: M t ton hc
nh ngha:
c(t)
r(t)
H thng t ng
Ng ra
Ng vo
d n c(t )
d n 1c(t )
dc(t )
a
... a n 1
a n c(t )
1
n
n 1
dt
dt
dt
d m r (t )
d m1 r (t )
dr (t )
b0
b
... b1m1
bm r (t )
1
m
m 1
dt
dt
dt
(2.1)
n m,
n gi l bc ca h thng
Nhn xt: Kho st h thng da vo phng trnh vi phn (2.1) rt l kh
khn. Mt th d n gin l gi s ta bit tt c cc thng s ca h thng v bit
tn hiu vo, mun tm p ng ca h thng ta phi gii phng trnh vi phn cp
n, mt cng vic khng d dng cht no.
Cn mt biu din ton hc khc gip cho vic nghin cu h thng t ng d
dng hn. Nh php bin i Laplace, ta c th thc hin c iu ny.
Gi s iu kin u bng 0, rng:
- L c(t ) C (s)
dc(t )
- L
sC( s)
dt
d 2 c(t )
d dc(t )
- L 2 L 2 ssC( s) s 2 C ( s)
dt dt
dt
..
d n c(t )
- L n s n C ( s)
dt
i vi r(t) ta cng c cc biu thc tng t
Bin i Laplace hai v phng trnh (2.1) ta c:
d n c(t )
d n 1c(t )
dc(t )
L a 0
a
... a n 1
a n c(t )
1
n
n 1
dt
dt
dt
d m r (t )
d m 1 r (t )
dr (t )
L b0
b
... b1m1
bm r (t )
1
m
m 1
dt
dt
dt
a0 s n a1 s n1 ... a n1 s a n C ( s)
b s
0
b1 s m1 ... bm1 s bm R( s)
16
Chng 2: M t ton hc
C ( s) b0 s m b1 s m1 ... bm1 s bm
Lp t s:
R( s) a0 s n a1 s n1 ... a n1 s a n
C ( s) b0 s m b1 s m1 ... bm1 s bm
t: G( s)
R( s) a0 s n a1 s n1 ... a n1 s a n
(2.2)
Ch :
- Mc d hm truyn c nh ngha l t s gia bin i Laplace ca tn hiu ra
v bin i Laplace ca tn hiu vo nhng hm truyn khng ph thuc vo tn hiu
ra v tn hiu vo m ch ph thuc vo cu trc v thng s ca h thng ( v
phi ca biu thc (2.2) ch ph thuc vo cu trc v thng s ca h thng).
- V hm truyn ch ph thuc vo cu trc v thng s ca h thng nn r rng ta
c th dng hm truyn m t h thng. Ni cch khc ch da vo hm truyn ta c
th nh gi c c tnh ng ca h thng.
- Vic nghin cu h thng t ng da vo hm truyn (phn thc i s, biu thc
(2.2) d dng hn da vo phng trnh vi phn (2.1)
Hm truyn t ca cc khu hiu chnh th ng
a. Mch tch phn bc 1
p dng cng thc phn p ta c:
V0 ( s)
vi
vo
ZC
Vi ( S )
R ZC
1
, ta c:
Cs
V ( s)
1 / Cs
1
G( s) 0
Vi ( s) R 1 / Cs RCs 1
Lp t s v ch
ZC
b. Mch vi phn bc 1
p dng cng thc phn p ta c:
vi
V0 ( s)
vo
R
Vi ( S )
R ZC
1
, ta c:
Cs
V ( s)
R
RCs
G( s) 0
Vi ( s) R 1 / Cs RCs 1
Lp t s v ch
17
ZC
Chng 2: M t ton hc
vi
R1
R2
Vi ( S )
Z R2
V ( s)
R2
G( s) o
Vi ( s) Z R2
V0 ( s)
R2
vo
1
Cs R1
M: Z R1 //(1 / Cs )
1
R1Cs
R1
Cs
R1
R2
R2 ( R1Cs 1)
R2 ( R1Cs 1)
R1
R1 R2 ( R1Cs 1) R1 R2 R2 R1Cs
R1Cs R2
R2
R1Cs 1
G ( s)
R1 R2 R2 R1C
s 1
R1 R2
R2
R RC
R R2
t K C
;T 2 1 ; 1
( 1)
R1 R2
R1 R2
R2
T R1C
G(s)
Ts 1
Ts 1
Khu hiu chnh trn c hm truyn c dng trn vi >1 c gi l khu hiu
chnh sm pha.
d. Khu hiu chnh tr pha
p dng cng thc phn p ta c:
vi
R1
C
vo
Z
Vi ( S )
R1 Z
V ( s)
Z
G( s) o
Vi ( s) R1 Z
V0 ( s)
M :
Z R2
Nn:
18
R Cs 1
1
2
Cs
Cs
Chng 2: M t ton hc
R2 Cs 1
R2 Cs 1
R2 Cs 1
Cs
G( s)
R Cs 1 R1Cs R2 Cs 1 ( R1 R2 )Cs 1
R1 2
Cs
R2
t: T ( R1 R2 )C ;
( 1)
R1 R2
T R2 C
Ts 1
Ts 1
R2
G( s)
vi
R1
+
Vo ( s)
R
2
Vi ( s)
R1
t:
KP
vo
R2
R1
Ta c hm truyn:
G( s) K P
Ti sao gi l khu t l?
Ta c:
Vo ( s)
KP
Vi ( s)
Vo ( s) K PVi ( s)
vo (t ) K P vi (t )
19
Chng 2: M t ton hc
Ta c:
Z
R2
Vo ( s)
Z
Vi ( s)
R1
R1
R
1
G( s) 2
R1 R1Cs
R
1
t: K P 2 K I
R1
R1C
G( s)
R1
vi
R2
vo
1
Cs
Ta c hm truyn:
G( s) K P
KI
s
Vo (t ) K PVi (t ) K I vi (t )dt
0
R2
R1
-
vi
Z
Vo ( s)
R
2
Vi ( s)
Z
1
R1
R1
Cs
Z
1
R1Cs 1
R1
Cs
R ( R Cs 1)
R
G( s) 2 1
2 R2 Cs
R1
R1
R
t: K P 2
K D R2 C
R1
G( s)
vo
Ta c hm truyn:
G( s ) K P K D s
20
Chng 2: M t ton hc
V0 ( s)
G( s) K P K D s
Vi ( s)
Vo (s) K PVi (s) K D sVi (s)
vo (t ) K P vi (t ) K D
dvi (t )
dt
R2
Z2
Z1
Ta c:
C2
R1
-
vi
vo
C1
G( s)
( R1C1 s 1)( R2 C 2 s 1)
R1C 2 s
G( s)
R1C1 R2 C 2
1
R2 C1 s
R1C 2
R1C 2 s
t: K P
R1C1 R2 C 2
;
R1C 2
KI
1
R1C 2
Ta c hm truyn:
G( s) K P
KI
KDs
s
Ta c:
V0 ( s)
K
G( s) K P I K D s
Vi ( s)
s
Vo ( s) K PVi ( s) K I
Vo ( s)
Z
2
Vi ( s)
Z1
1
R1
R1
Cs
Z1
1
R1Cs 1
R1
Cs
R C s 1
1
Z 2 R2
2 2
Cs
C2 s
G( s)
Vi ( s)
K D sVi ( s)
s
21
K D R2 C1
Chng 2: M t ton hc
t
vo (t ) K P vi (t ) K I vi(t )dt K D
0
dvi (t )
dt
L: in cm phn ng
: tc ng c
R: in tr phn ng
Mt: moment ti
U: in p phn ng
- E: sc phn in ng
Theo nh lut Kirchoff ta c:
U(t) = i (t). R + L di (t) + E(t)
(1)
E(t) = K (t )
(2)
dt
Trong :
K: h s
: t thng kch t
d (t )
dt
(3)
Trong :
M (t ) K i (t) : moment ca ng c
(4)
(5)
E(s) = K (s)
(6)
22
Chng 2: M t ton hc
(7)
M (s) K I (s)
(8)
Tu
Lu
l hng s thi gian in t ca ng c
Ru
TC
J
l hng s thi gian in c ca ng c
B
Ta t:
I =
(5)
M ( s) M t ( s)
B(1 TC s)
(7)
U(s)
Mt(s)
1 / Ru
1 sTu
1/ B
1 sTC
(s)
E(s)
K
Hm truyn ng c:
( s)
U u ( s)
.....
b. L nhit
Cng sut P
L nhit
Nhit t0
23
Chng 2: M t ton hc
Cp nhit ti a cho l (cng sut vo P = 100%) nhit l tng dn. Sau mt thi
gian nhit l t n gi tr bo ho. c tnh theo thi gian c th biu din nh hnh
v.
0
t (sec)
K
t (sec)
T2
T1
T1
T2
c tnh gn ng ca l nhit
C ( s)
R( s)
Tn hiu vo l nc n v ( P = 100%)
bin i Laplace ca tn hiu vo l: R( s )
1
s
Trong : f (t ) K (1 e t / T )
2
K
s(1 T2 s)
Ke T1
Nn p dng nh l chm tr ta c: C ( s)
s(1 T2 s)
Suy ra: G ( s)
Ke T1s
1 T2 s
2.3. S KHI
24
Chng 2: M t ton hc
R(s)
G(s)
C(s)
C(s) = R(s).G(s)
Tn hiu ra ca khi chc nng bng tch tn hiu vo v hm truyn.
im r nhnh:
x
x
-x
x-y
y
R(s)
G1(s)
R1(s)
R2(s)
G2(s)
C (s)
C2(s)
Rn(s)
C1(s)
25
Gn(s)
Cn(s)
Chng 2: M t ton hc
G( s)
C ( s)
C ( s).C n ( s)
C ( s) C n ( s ) C1 ( s).C n ( s)
G1 ( s). n
G1 ( s). 2
R( s) R1 ( s) R1 ( s).C1 ( s)
R2 ( s )
R2 ( s).C 2 ( s)
G1 ( s).G2 ( s)
C n ( s)
... G1 ( s).G2 ( s)...Gn ( s)
R3 ( s)
Vy: G( s) Gi ( s)
i
R1(s)
R(s)
G1(s)
R2(s)
G2(s)
Rn(s)
Gn(s)
C1(s)
C2(s)
C (s)
Cn(s)
C ( s)
C ( s) C1 ( s) C 2 ( s) ... C n ( s) C1 ( s) C 2 ( s)
... n
R( s )
R( s )
R1 ( s) R2 ( s)
Rn ( s )
n
Vy: G( s) Gi ( s)
i 1
R(s)
E(s)
-
C(s)
G (s)
Cht(s)
H(s)
26
Chng 2: M t ton hc
C ( s)
R( s )
Gk ( s )
Ta c:
-
C(s) = E(s).G(s)
= E(s) + C(s).H(s)
= E(s) + E(s).G(s).H(s)
G( s)
1 G ( s).H ( s)
R(s)
E(s)
C(s)
Gk ( s )
G (s)
G( s)
1 G( s)
Cht(s)
H hi tip dng: chng minh tng t, d dng suy ra:
Gk ( s )
R(s)
E(s)
+
G( s)
1 G( s).H ( s)
C(s)
G (s)
Cht(s)
H(s)
d. H hi tip nhiu vng:
- i vi cc h thng phc tp gm nhiu vng hi tip, ta thc hin cc php
bin i s khi lm xut hin cc dng n gin (ni tip, song song, hi
tip 1 vng) v tnh hm truyn tng ng theo th t t trong ra ngoi.
Hai s khi c gi l tng ng nu hai s khi c quan h gia
cc tn hiu vo v ra nh nhau.
27
Chng 2: M t ton hc
x1
x1
G(s)
x3
x3
G(s)
x2
1/G(s)
x2
x2 = x 1
x3 = x 1 G
x3 = x 1 G
x2 = x3.(1/G) = x1G.(1/G) = x1
x1
G(s)
x1
x3
x2
G(s)
x3
x2
G(s)
x3 = x 1 G
x3 = x 1 G
x2 = x 3 = x 1 G
x2 = x1 G
x1
+-
G(s)
x3
x2 = ( x1 - x3).G
x2
x2
x1
G(s)
x3
G(s)
28
Chng 2: M t ton hc
x1
G(s)
x2
x2
x3
x1
G(s)
x3
1/G(s)
x2 = [x1 x3(1/G)].G = x1 G x3
x2 = x1.G - x3
Chuyn v tr hai b tng:
x1
x4
+
+
x3
x2
x4 = ( x1 x2 ) + x3
+
+
x1
x4
+
+
x2
x3
x4 = ( x1 + x3 ) x2
x3
x1
+
x3
x1
x4
+
-
x4
x2
x2
x4 = x1 x2 + x3
++
+
+
x4 = ( x1 x2 ) + x3
29
Chng 2: M t ton hc
Ta c:
-
GB(s) = 1+ G1(s)
GC ( s)
G2 ( s )
G2 ( s )
[1 G1 ( s)].G2 ( s)
1 G2 ( s).[G3 ( s) G4 ( s)]
30
Chng 2: M t ton hc
Ta c:
G1
H1
G2
GB
G2
1 G2 H 2
GC 1 G A 1
G2
G2 H 1
G G G3 H 1
G3 2 3
GD GB .GC .G3
1 G2 H 2
1 G2 H 2 G2
G 2 G3 G3 H 1
GD
1 G2 H 2
GE
G G G3 H 1
1 GD H 3
1 2 3
H3
1 G2 H 2
GE
H 1 G2 H 1
G2
G2
G2 G3 G3 H 1
1 G2 H 2 G2 G3 H 3 G3 H 1 H 3
31
Chng 2: M t ton hc
G 2 G3 G3 H 1
1 G1G E
1 G1 .
1 G 2 H 2 G 2 H 3 G3 H 3 G3 H 1
G1 .
G1G2 G3 G1G3 H 1
1 G2 H 2 G2 G3 H 3 G3 H 1 H 3 G1G2 G3 G1G3 H 1
+ E(s)
G (s)
-
C(s)
R(s)
E(s)
G(s) C(s)
-H(s)
H(s)
nh ngha:
Graph tn hiu l mt mng gm cc nt v cc nhnh.
- Nt: l mt im biu din mt bin hay tn hiu trong h thng.
32
Chng 2: M t ton hc
1
k Pk
k
i, j
i , j ,m
i, j
33
Chng 2: M t ton hc
G7(s)
G6(s)
R(s) G1(s)
G2(s)
G4(s)
G3(s)
G5(s)
-H1
-H2
Tnh hm truyn tng ng ca h thng.
Gii:
-
Cc ng tin:
P1 = G1G2G3G4G5
P2 = G1G6G4G5
P3 = G1G2G7
Cc vng kn:
L1 = -G4H1
L2 = -G2G7H2
L3 = -G6G4G5H2
L4 = -G2G3G4G5H2
nh thc ca graph:
= 1- (L1+L2+L3+L4)+L1L2
- Cc nh thc con:
1= 1
2= 1
3= 1-L1
Hm truyn tng ng ca h l:
-
1
( P1 1 P2 2 P3 3 )
34
C(s)
Chng 2: M t ton hc
H1(S)
1
R(S) +
G1(S)
G2(S)
4
H2(S)
H3(S)
//////////////////////////////////////////////////////
35
++
6
G3(S)
C(S)
Chng 2: M t ton hc
Cc ng tin:
P1 = G1G2G3
P2 = G1H1G3
Cc vng kn:
L1 = -G2H2
L2 = -G2G3H3
L3 = - G1G2G3
L4 = - G3H1H3
L5 = - G1G3H1
nh thc ca graph:
= 1- (L1+L2+L3+L4+L4+L5)
- Cc nh thc con:
1= 1
2= 1
Hm truyn tng ng ca h l:
-
1
( P1 1 P2 2 )
+-
G1G2 G3 5 G1G3 H 1
1 G2 H 2 G2 G3 H 3 G1G2 G3 G3 H 1 H 3 G1G3 H 1
gi l vector trng thi s dng cc bin trng thi, ta c th chuyn phng trnh vi phn
bc n m t h thng thnh n phng trnh vi phn bc nht.
Phng php m t h thng bng cch s dng cc bin trng thi gi l phng
php bin trng thi.
36
Chng 2: M t ton hc
x 2 (t ) a 21 a 22
x n (t ) a n1 a n 2
c(t ) d1 d 2
a1n x1 (t ) b1
a 2 n x 2 (t ) b2
r (t )
a nn x n (t ) bn
x1 (t )
x (t )
d n 2
x n (t )
t:
a11 a12 a1n
a
a 22 a 2 n
21
a n1 a n 2 a nm
b1
b
B 2
bn
D d1
d2 dn
c(t ) Dx(t )
Ch :
Nu A l ma trn thng, ta gi l (*) l h phng trnh bin trng thi dng thng.
Nu A l ma trn cho, ta gi (*) l h phng trnh bin trng thi dng chnh tc.
2.5.2. Cch thnh lp h phng trnh bin trng thi dng thng
37
Chng 2: M t ton hc
d n c(t )
d n1c(t )
dc(t )
a
... a n1
a n c(t ) b0 r (t )
1
n
n 1
dt
dt
dt n
(*)
x n (t ) x n 1 (t ) x n (t )
d n 1c(t )
d n c(t )
x
(
t
)
n
dt n 1
dt n
x1 (t ) c(t )
T bin trng thi x2 (t ) n xn (t ) t theo qui tc: bin sau bng o hm ca bin
trc:
____
xi (t ) x i 1 (t ), (i 2, n)
x (t ) x (t )
2
1
x 2 (t ) x3 (t )
x (t ) x (t )
n
n 1
an
a n 1
b0
a2
a1
x n (t ) a x1 (t ) a x1 (t ) ... a x n 1 (t ) a x n (t ) a r (t )
0
0
0
0
0
0
x1
x 0
2
Vit li di dng ma trn:
x n 1 0
an
x n a
0
0
a n 1
a0
0
an2
a0
38
0 x
0
1
0 x 0
2
1 x 0
b
a n 1
1 x 0
n
a0
a 0
Chng 2: M t ton hc
x1
x
2
p ng ca h thng: c(t ) x1 (t ) 1 0 0 0
x n 1
x n
c(t ) Dx(t )
Vi:
x1
x
2
x
x n 1
x n
0
0
A
0
a n
a 0
0
a n 1
a0
0
an2
a0
0
0
0
B =
1
0
a1
b0
a 0
a 0
D = 1 0 0 0
(1)
(7 )
(8)
x 2 ( t ) x3 ( t )
x ( t ) 5 x ( t ) 3x ( t ) 2.5 x ( t ) 0.5r( t )
2
2
2
3
p ng ca h thng:
c(t ) x1 (t )
39
Chng 2: M t ton hc
x1
c(t ) 1 0 0 x 2
x3
10
s( s 1)( s 3)
C(s)
10
1 G( s)
s( s 1)( s 3) 10
1
s( s 1)( s 3)
C (s)
10
10
3
2
R( s) s( s 1)( s 3) 10 s 4s 3s 10
( s 3 4s 2 3s 10)C ( s) 10 R( s)
x1 0
x 0
2 a
x 3 3
a0
1
0
a
2
a0
0 x1 0
1 x 2 0 r
b
a1
0
3
a0
a0
40
Chng 2: M t ton hc
1
0 x1 0
x1 0
x 0
0
1 x 2 0 r
2
x 3 10 3 4 x3 10
- p ng ca h thng
x1
c(t ) x1 (t ) 1 0 0 x 2
x3
d 3 c(t )
d 2 c(t )
dc(t )
d 2 r (t )
dr (t )
a
c
(
t
)
b
b1
b2 r (t )
1
2
3
0
3
2
n
2
dt
dt
dt
dt
dt
(*)
(1)
(2)
x3 (t ) x 2 (t ) 2 r (t ) c(t ) 1 r(t ) 2 r (t )
(3)
(2)
(3)
(4)
(4)
(5)
(6)
a3
b a0 1
a
a
r(t )
x1 (t ) 2 x 2 (t ) 1 x3 (t ) 0
a0
a0
a0
a0
b1 a0 2 a1 1
b a1 2 a 2 1
r(t ) 2
r (t )
a0
a0
Chn 1 , 2 sao cho o hm ca tn hiu vo trong biu thc (7) b trit tiu:
41
(7)
Chng 2: M t ton hc
b0 a0 1 0
b1 a0 2 a1 1 0
t: 3
b2 a1 2 a 2 1
a0
Thay vo (7) ta c:
x3 (t )
a3
a
a
x1 (t ) 2 x1 (t ) 1 x3 (t ) 3 r (t )
a0
a0
a0
(8)
x1 ( t ) x 2 ( t ) 1 r( t )
x 2 ( t ) x3 ( t ) 2 r( t )
a3
a2
a
x1 ( t ) 1 x1 ( t ) 3 r( t )
x 3 ( t ) x1 ( t )
a0
a0
a0
x1 0
x 0
2 a
x 3 3
a0
Trong :
1
0
a
2
a0
0 x1 1
1 x 2 2 r
a
1 x3 3
a0
b0
1
a0
b1 a1 1
1
a0
b a1 2 a 2 1
1 2
a0
p ng ra ca h thng:
x1
c(t ) x1 (t ) 1 0 0 x 2
x3
42
Chng 2: M t ton hc
R(s)
+
C(s)
10
s ( s 3)
10
( s 2)
10. 1
1 G( s )H ( s )
s( s 3 )( s 2 ) 10
1
s( s 3 )( s 2 )
C ( s)
10( s 2)
10( s 2)
3
R( s) s( s 3)( s 2) 10 s 5s 2 6s 10
( s 3 5s 2 6s 10)C ( s) 10( s 2) R( s)
x1 0
x 0
2 a
x 3 3
a0
1
0
a
2
a0
0 x1 1
1 x 2 2 r
a
1 x3 3
a0
Trong :
43
Chng 2: M t ton hc
b0 0
0
1
a
1
0
b1 a1 1 10 5 0
10
1
a0
1
b a1 2 a 2 1 20 5 10 6 0
30
1 2
a0
1
- p ng ca h thng:
x1
c(t ) x1 (t ) 1 0 0 x 2
x3
C ( s)
3s 10
2
R( s) s 3s 2
(1)
(2)
(3)
44
(4)
Chng 2: M t ton hc
x 2 (t ) 2 x1 (t ) 3x2 (t ) r (t )
(5)
x 2 (t ) 2 x1 (t ) 3x2 (t ) r (t )
1 x1 (t ) 3
x (t ) 0
1
r (t )
x 2 (t ) 2 3 x2 (t ) 1
p ng ca h thng:
x (t )
c(t ) x1 (t ) [1 0] 1
x2 (t )
2.5.3 Cch thnh lp h phng trnh bin trng thi dng chnh tc
thnh lp h phng trnh bin trng thi dng chnh tc, ta thc hin theo cc
bc sau y:
1. Thnh lp h phng trnh bin trng thi dng thng:
x (t ) Ax (t ) Br (t )
c (t ) Dx(t )
(1)
c (t ) DMy(t )
y (t ) M 1 AMy(t ) M 1 Br (t )
c(t ) DMy(t )
y (t) Ay(t) Br (t )
c (t ) Dy(t)
(2)
Trong :
A=M
AM
= M 1B
= DM
H phng trnh bin trng thi (2) tng ng vi h phng trnh (1). (2) c
dng chnh tc, phi chn M sao cho ma trn M 1 AM ch c ng cho khc 0. Theo l
thuyt i s tuyn tinh, ma trn chuyn i M c chn nh sau:
45
Chng 2: M t ton hc
1
M 12
1n1
2
22
3
32
n 1
2
n 1
3
1
n
2n
nn1
____
C ( s)
3s 10
2
R( s) s 3s 2
p ng ca h thng:
x (t )
c(t ) x1 (t ) [1 0] 1
x2 (t )
x (t ) Ax (t ) Br (t )
Hay
c (t ) Dx(t )
1
0
3
B
Vi: A
2 3
1
D 1 0
Bc 2:
Thc hin php bin i: x(t) = My(t)
Ma trn M c xc nh nh sau:
Tm nghim ca phng trnh: det(sI-A) = 0
1 0 0
1
det s
0
0
1
s(s+3)+2 = 0
s 1
det
0
2
s
s2+ 3s+2 = 0
1
1
2 2
Suy ra:
1
1
2 1 2 1
1
M
M 1
1 1 1
1 (2) (1) 1 1
1 2
46
Chng 2: M t ton hc
c (t ) Dy(t)
Trong :
2
1 0
1 1
A = M 1 AM =
1 1 2 3 1 2 0
B = M 1B
0
2
2 1 3 7
=
1 1 1 4
2
D = DM = 1 0
2 1
1 1
Vy h phng trnh bin trng thi chnh tc m t h thng l:
y 1 (t ) 1 0 y1 (t ) 7
y (t ) 0 2 y (t ) 4 r (t )
2
2
y (t )
c (t ) [2 1] 1
y 2 (t )
c (t ) Dx(t )
Bin i Laplace hai v phng trnh trn (gi s iu kin u bng 0):
sX ( s) AX ( s) BR ( s)
C ( s) DX ( s)
(1)
(sI-A)X(s) = BR(s)
X(s) = (sI-A)-1BR(s)
DX(s) = D(sI-A)-1BR(s)
C(s)
(1)
(2)
= D(sI-A)-1BR(s)
G ( s)
C ( s)
D( sI A) 1 B
R( s )
47
Chng 2: M t ton hc
p ng ca h thng:
x (t )
c(t ) x1 (t ) [1 0] 1
x2 (t )
Gii:
Cc ma trn trng thi:
1
0
2 3
Vi: A
3
B
1
D 1 0
Hm truyn ca h thng l:
G(s) = D(sI-A)-1B
1 0 0
(sI-A) = s
2 3 2 s 3
0
1
s 1
(sI-A) =
2 s 3
-1
s 3 1
1
s( s 3) 2(1) 2 s
s 3 1
1
1
1 0
s 3 1
2
s 3s 2
2 s s 3s 2
D(sI-A)-1 =
D(sI-A)-1B =
Vy : G ( s)
3
1
s 3 1 3(2s 3) 1
s 3s 2
1 s 3s 2
2
3s 10
s 3s 2
2
(1)
Hi x(t) = ?
Bin i Laplace 2 v phng trnh (1) ta c:
sX(s) x(0+) = AX(s) + BR(s)
(sI-A)X(s) = x(0+) + BR(s)
X(s) = (sI-A)-1 x(0+) + (sI-A)-1BR(s)
(2)
t (s) (sI-A)-1
Thay vo phng trnh (2) ta c:
48
Chng 2: M t ton hc
X ( s) ( s) x(0 ) ( s) BR( s)
x (t ) (t ) x (0 ) (t )BR( )d
0
Trong :
(t ) L 1[(s)] L 1[(sI A) 1 ]
ma trn qu
Tm li:
tnh nghim ca h phng trnh bin trng thi ta thc hin cc bc sau y:
1. Tnh ( s) ( sI A) 1
2. Tnh ma trn qu : (t ) L 1[(s)]
3. Tnh nghim ca phng trnh bin trng thi:
t
x (t ) (t ) x (0 ) (t ) BR( )d
0
x (t ) (t ) BR( )d
0
Nu mun tm p ng ca h thng bng phng php bin trng thi, trc tin
tm nghim ca h phng trnh bin trng thi, sau tnh:
c(t) = Dx(t)
Ch : p ng ca h thng c th tnh t hm truyn:
c(t ) L 1[C (s)] L 1[ R(s).G(s)]
a11 a12
a
21 a 22
a 11 a 12
a
21 a 22
a 31 a 32
a 22 a12
1
a11.a 22 a12a 21 a 21 a11
a 13
a 23
a 33
a 22
a 23
1 a 21
det A a 23
a 21
a 22
a 32
a 33
a 31
a 33
a 31
a 32
a 12 a 32
a 13 a 33
a 11 a 31
a 13 a 33
a
a 31
11
a 12 a 32
49
a 21
a 22
a
11
a 13
a 11
a 12
a 31
a 32
a 21
a 23
a 21
a 22
Chng 2: M t ton hc
detA = a11 a22 a33 + a12 a23 a31 + a13 a32 a21 - a13 a22 a31 - a11 a23 a32 a33 a21 a12
Th d: Cho h thng m t bi hm truyn sau:
G (s)
s
(s 1)(s 2)
R( s) ( s 1)( s 2)
( s 2 3s 2)C ( s) sR( s)
(1)
x 2 (t ) 1r(t ) 3x 2 (t ) 1r (t ) 2 x1 (t ) r(t )
x 2 (t ) 1 r(t ) 3x 2 (t ) 31 r (t ) 2 x1 (t ) r(t )
x 2 (t ) 2 x1 (t ) 3x 2 (t ) (1 1 )r(t ) 31 r (t )
x 2 (t ) 2 x1 (t ) 3x2 (t ) 3r (t )
p ng ca h thng:
50
Chng 2: M t ton hc
x (t )
c(t ) x1 (t ) 1 0 1
x2 (t )
2. Tnh ma trn qu :
(t ) L 1 (s) L 1 (sI A) 1
Ta c:
1 0 0
1 s 1
0 1 2 3 2 s 3
s 3 1
s 3 1
1
1
( s) ( sI A) 1 2
2 s ( s 1)(s 2) 2 s
s 3s 2
s3
1
( s 1)( s 2) ( s 1)( s 2)
(t ) L 1 ( s ) L 1
2
s
( s 1)( s 2) ( s 1)( s 2)
sI A s
s3
1
1
L
L
( s 1)( s 2)
( s 1)( s 2)
2
s
1
L
L
( s 1)( s 2)
( s 1)( s 2)
1 2
1
1
1 1
L s 1 s 2 L s 1 s 2
2
2
1
2
L 1
L 1
s 1 s 2
s 1 s 2
(2e t 2e 2t )
(e t e 2t )
(t )
t
2t
t
2t
(2e 2e ) (e 2e )
3. p ng ca h thng:
Trc tin ta tm nghim ca h phng trnh bin trng thi. Vi iu kin u
bng 0, nghim ca phng trnh trng thi l:
t
x(t ) (t ) BR( ) d
0
t 2e (t ) e 2(t )
0 2e (t ) 2e 2(t )
1 d
t
t e (t ) 2e 2(t )
e (t ) e 2(t )
(t )
2(t ) d (t )
0 e
e 2e 2(t) 0
4e
(t )
2(t )
e
e
(t )
2(t )
e
2e
51
Chng 2: M t ton hc
x (t ) e t e 2t
1
t
2t
x2 (t ) 1 e 2e
p ng ca h thng l:
x (t )
c(t ) 1 0 1 x1 (t ) e t e 2t
x2 (t )
Nn: C ( s)
1
(tn hiu vo l hm nc n v)
s
s
( s 1)(s 2)
1
s
1
1
1
s ( s 1)(s 2) ( s 1)(s 2) ( s 1) ( s 2)
1
1
t
2t
e e
s
1
s
tng i kh khn v mt tnh ton. Phng php sau y cho php tnh ma trn
qu d dng hn.
i vi h thng bc n, ngi ta chng minh c:
(t ) e At C0 I C1[ A] C2 [ A]2 ... C n1[ A]n1
(*)
_______
0
2
0
0
52
Chng 2: M t ton hc
1 0 0
1
det
0
0 1 2 3
1
det
0
2 3
( 3) 2 0
1
1
1 2
Vy
1 0
0 2
2t
0 1
0 3
0 e
e t C 0 2C1
2t
e C 0 3C1
C 2e t e 2t
0
t
2t
C1 e e
(
e
e
)
2 3
0 1
2e t e 2t
(t )
t
2t
2e e
e 2t
2e 2t
53
Chng 2: M t ton hc
54
Chng 3: c tnh ng hc
Chng 3
C TNH NG HC
3.1.
H thng
R(s)
c(t)
C(s)
(1)
(2)
Biu thc (2) c c do tnh cht nh ca tch phn ca php bin i Laplace. t:
55
Chng 3: c tnh ng hc
t
h(t ) g ( )d
(3)
s 1
s( s 5)
s( s 5)
5s 5( s 5)
1 4
g (t ) e 5t
5 5
Hm qu :
t
4
1 4
Cch 1: h(t ) g ( ) e 5t d e 5t
5 5
25
5
0
0
0
1
4
4
h(t ) t e 5t
5
25
25
s 1
G( s)
L 1 2
Cch 2: h(t ) L 1
1
s
s ( s 5)
t
V d 2: Cho h thng c p ng nc n v l:
h(t ) 1 32t 2e 3t
Xc nh hm truyn ca h thng.
Gii: Theo bi, ta c:
6
6
6
dh(t )
2t
3t
G( s) L
L 6e 6e )
s 2 s 3 ( s 2)(s 3)
dt
3.1.2. c tnh tn s
c tnh tn s ca h thng tuyn tnh m t quan h gia tn hiu ra v tn hiu vo
ca h thng trng thi xc lp khi thay i tn s ca tn hiu dao ng iu ho tc
ng u vo ca h thng.
Xt h tuyn tnh lin tc c hm truyn l G(s), gi s tn hiu vo l tn hiu hnh sin:
R
r (t ) Rm sin t R( s) 2 m 2
s
56
Chng 3: c tnh ng hc
Tn hiu ra ca h thng l:
Rm
C ( s) R( s).G( s) 2
G( s)
2
s
C ( s)
s j s j i 1 s pi
Bin i Laplace ngc biu thc trn, ta c:
c(t ) e
jt
jt
i pi t
i 1
lim i ep i t 0
i 1
Do : c xl (t ) e jt e jt
(6)
Nu G(s) c cc bi th ta cng c th chng minh c p ng xc lp ca h thng
c dng (6). Cc h s v xc nh bi cng thc:
R
R G( j )
G( s) 2 m 2 ( s j ) s j m
2j
s
(7)
R
R G( j )
(8)
G( s) 2 m 2 ( s j ) s j m
2j
s
Thay (7) v (8) vo (6), rt gn biu thc ta c:
c xl (t ) Rm G( j ) sin(t G( j ))
(9)
Biu thc (9) cho thy trng thi xc lp tn hiu ra ca h thng l tn hiu hnh sin,
cng tn s vi tn hiu vo, bin t l vi bin vo (h s t l l G( j ) v lch
pha so vi tn hiu vo ( lch pha l G( j ) )
nh ngha: c tnh tn s ca h thng l t s gia tn hiu ra trng thi xc lp
v tn hiu vo hnh sin.
C ( j )
c tnh tn s =
(10)
R ( j )
T nh ngha (10) v biu thc (9) ra rt ra:
c tnh tn s = G(s) s j G( j )
V d 3: Nu h thng c hm truyn l:
G( s)
10( s 3)
s( s 1)
th c tnh tn s ca h thng l:
10( j 3)
G( j )
j ( j 1)
57
Chng 3: c tnh ng hc
P( )
P() M () cos ()
Q() M () sin ()
( ) G( j ) tg 1
biu din c tnh tn s mt cch trc quan, ta c th dng th. C hai dng
th thng s dng:
Biu Bode l hnh v gm 2 thnh phn:
1. Biu Bode bin : th biu din mi quan h gia logarithm ca p ng bin
L( ) theo tn s .
L() 20 lg M ()
L( ) - l p ng bin tnh theo n v dB (decibel)
2. Biu Bode pha: th biu din mi quan h gia p ng pha ( ) theo tn s .
C hai th trn u c v trong h ta vung gc vi trc honh chia theo
thang logarithm c s 10. Khong cch gia hai tn s hn km nhau 10 ln gi l mt
decade.
Biu Nyquist: (ng cong Nyquist) l th biu din c tnh tn s
G( j ) trong h to cc khi thay i t 0 . Ni cch khc ng cong Nyquist
l tp hp tt c cc im ngn ca vect biu din s phc G( j ) (bin vect l
M ( ) gc ca vect l ( ) khi thay i t 0 .
Mc d biu din di dng hai th khc nhau nhng thng s c c t h
thng t biu Bode v biu Nyquist l nh nhau. T biu Bode ta c th suy ra
c biu Nyquist v ngc li.
c tnh tn s ca h thng c cc thng s quan trng sau y:
nh cng hng (Mp): nh cng hng l gi tr cc i ca M ( )
Tn s cng hng ( p ) : l tn s ti c nh cng hng
Tn s ct bin (c ) : l tn s ti bin ca c tnh tn s bng 1 (= 0dB)
M ( c ) 1
L( c ) 0
Tn s ct pha ( ) : tn s ti pha ca c tnh tn s bng (hay bng
1800)
58
Chng 3: c tnh ng hc
( ) 180 0
a) Biu Bode
b) Biu Nyquist
Hnh 3.1. th biu din c tnh ca tn s
3.2. CC KHU NG HC IN HNH
3.2.1 Khu t l
Hm truyn:
c tnh thi gian:
c tnh tn s:
Bin :
Pha:
G(s) = K
C(s) = G(s)R(s) = KR(s)
c(t) = Kr(t)
G(j) = K
M() = K L() = 20lgK
() = 0
59
Chng 3: c tnh ng hc
h(t)
g(t)
K
K
t
b) Hm qu
a) Hm trng lng
Hnh 3.2. c tnh thi gian ca khu t l
L( )
[dB]
20logK
jQ( )
-1
lg
10-1
100
101
G(j )
( )
[]
+900
-1
lg
10-1
100
101
-900
a) Biu Bode
b) Biu Nyquist
Hnh 3.3. c tnh tn s ca khu t l
3.2.2.Khu tch phn l tng
1
s
Hm truyn:
G(s) =
C(s) = G(s)R(s) =
Hm trng lng:
Hm qu :
R( s)
s
1
g (t ) L 1 G( s) L 1 1(t )
s
G( s)
1 1
h(t ) L 1
L 2 t.1(t )
s
s
60
P( )
Chng 3: c tnh ng hc
c tnh tn s:
Bin :
1
1
j
j
1
1
M() = L() = 20lgM( )=20lg =-20lg
G(j) =
() = -900
Pha:
g(t)
h(t)
1
t
t
1
b) Hm qu
a) Hm trng lng
L( )
-20dB/dec
20
jQ( )
0
-1
10-1
lg
100
101
-20
P( )
( ) []
+900
-1
lg
10-1
100
101
=0
-900
a) Biu Bode
b) Biu Nyquist
Hnh 3.5. c tnh tn s ca khu tch phn l tng
G(s) = s
61
Chng 3: c tnh ng hc
Hm trng lng:
g (t )
d
h(t ) (t )
dt
G( s)
1
h(t ) L 1
L 1 (t )
s
Hm qu :
c tnh tn s:
Bin :
Pha:
G(j) = j
M() = L() = 20lgM( )=20lg
() = 900
h(t)
1
t
Hnh 3.6. Hm qu ca khu vi phn l tng
+20dB/dec
[dB]
L( )
20
jQ( )
-1
10-1
100
lg
101
-20
=0
( )
[]
+900
-1
lg
10-1
100
101
-900
a) Biu Bode
b) Biu Nyquist
Hnh 3.7. c tnh tn s ca khu vi phn l tng
62
P( )
Chng 3: c tnh ng hc
C(s) = G(s)R(s) =
R( s)
Ts 1
t
1 1 T
g (t ) L 1
e
1(t )
Ts 1 T
Hm trng lng:
T
h(t ) L 1
(
1
e
)1(t )
s(Ts 1)
Hm qu :
1/T1
1
Ts 1
Hm truyn:
h(t)
g(t)
1
0.63
1/T2
t
0
T1
T2
a) Hm trng lng
b) Hm qu
Hnh 3.8. c tnh thi gian ca khu qun tnh bc nht
1
1 Tj
c tnh tn s:
G(j) =
Tj 1 1 T 2 2
Phn thc:
Phn o:
Bin :
1
1 T 2 2
T
Q( )
1 T 2 2
P( )
M ( ) P 2 ( ) Q 2 ( )
1
1
2 2
2 2
1 T 1 T
1 T 2 2
2
Pha:
P( )
+ Nu
63
Chng 3: c tnh ng hc
[dB]
L( )
20
jQ( )
-1
0 1/T
10-1
100
lg
1
10
-20dB/dec
-20
=0
G(j )
( )
[]
-1
-450
P( )
10
-1
lg
1
0
10
10
-900
a) Biu Bode
b) Biu Nyquist
Hnh 3.9. c tnh tn s ca khu qun tnh bc nht
3.2.5. Khu vi phn bc nht
Hm truyn:
G(s) = Ts+1
c tnh thi gian: C(s) = G(s)R(s) = R(s)(Ts+1)
c tnh tn s: G( j) Tj 1
Bin :
M ( ) 1 T 2 2 L 20 lg 1 T 2 2
tg 1 T
Pha:
h(t)
1
t
vi phn bc nht
1
: ng thng nm ngang trng trc honh
T
1
+ Nu : ng thng c dc +20dB/dec
T
+ Nu
64
Chng 3: c tnh ng hc
[dB]
L( )
jQ( )
20
-1
0 1/T
10-1
100
lg
1
10
G(j )
-20dB/dec
P( )
=0
1
( )
[]
900
450
0
-1
10
-1
lg
1
0
10
10
a) Biu Bode
b) Biu Nyquist
Hnh 3.11. c tnh tn s ca khu vi phn bc nht
G( s)
1
T s 2Ts 1
2 2
g(t)
0 1
h(t)
a) Hm trng lng
b) Hm qu
Hnh 3.12. c tnh thi gian ca khu qun tnh bc nht
- c tnh tn s: G( j )
1
T 2Tj 1
2
65
Chng 3: c tnh ng hc
- Bin :
1 T 4
2
22
T 2 2
L 20 lg M ( ) 20 lg 1 T 2 2
4 2T 2 2
2T
2 2
1 T
tg 1
- Pha:
+ Nu
a) Biu Bode
b) Biu Nyquist
Hnh 3.13. c tnh tn s ca khu vi phn bc nht
3.2.7. Khu tr hon (khu tr)
c im ca khu tr l tn hiu ra tr hn tn hiu vo mt khong thi gian l T.
- Hm truyn:
G( s) e Ts
g(t)
h(t)
1
1
t
a) Hm trng lng
b) Hm qu
Hnh 3.14. c tnh thi gian ca khu tr
66
Chng 3: c tnh ng hc
- c tnh tn s: G( j ) e Tj
- Bin :
M 1
L 0
- Pha:
jQ( )
[dB]
-1
10-1
100
lg
101
P( )
1
-1
( ) []
-1
10-1
lg
1
0
10
10
-j G(j )
-900
-1800
a) Biu Bode
b) Biu Nyquist
Hnh 3.15. c tnh tn s ca khu tr
3.3. C TNH NG HC CA H THNG T NG
3.3.1. c tnh thi gian ca h thng
Xt h thng c hm truyn:
b0 s m b1 s m 1 ... bm 1 s bm
G ( s)
a 0 s n a1 s n 1 ... a n 1 s a n
Bin i Laplace ca hm qu l:
G( s) 1 b0 s m b1 s m1 ... bm1 s bm
H ( s)
s
s a0 s n a1 s n1 ... a n 1 s a n
67
Chng 3: c tnh ng hc
1 b s m b s m1 ... bm1 s bm
h() lim sH ( s) lim s 0 n 1 n1
s 0
s 0
s a0 s a1 s ... a n1 s a n
bm
a 0
n
s 0
s 0
a0 s a1 s ... a n1 s a n1
1 b0 s m b1 s m1 ... bm1 s bm
s 0
s 0
s
a
s
a
s
...
a
s
0
1
n 1
G( s) Gi ( s)
i 1
c tnh tn s ca h thng:
l
G( j ) Gi ( j )
i 1
l
i 1
l
Bin : M ( ) M i ( ) L( ) Li
Pha:
i 1
( ) i
i 1
Biu Bode ca h thng (gm nhiu khu ghp ni tip) bng tng biu Bode
ca cc khu thnh phn.
V gn ng biu Bode bin bng ng tim cn.
Gi s hm truyn ca h thng c dng:
G(s) Ks G1 (s)G2 (s)G3 (s)
L 20 lg K 20 lg 0
0 l tn s tho mn 0 1 . Nu 1 > 1 th c th chn 0 = 1.
68
Chng 3: c tnh ng hc
1
dc ca ng tim cn c cng thm mt lng:
Ti
ng thng ny ko di n tn s gy k tip
Bc 5: Lp li bc 4 cho n khi v xong ng tim cn ti tn s gy cui cng.
Th d 1: V biu Bode bin gn ng ca h thng c hm truyn l:
G( s)
100(0,1s 1)
s(0,01s 1)
1
1
10(rad / sec)
T1 0,1
1
1
100(rad / sec)
T2 0,01
L 20 lg K 20 lg 100 40
Biu Bode c bin gn ng nh sau:
69
Chng 3: c tnh ng hc
54 26
40(dB / dec )
2 1.301
- dc on CD:
- Cc tn s gy:
40 26
0.7 g1 10 0.7 5(rad / sec)
20
1.301
g 2 101.301 20(rad / sec)
lg g1 0
lg g 2
lg g 3 2
g 3 10 2 100(rad / sec)
- Hm truyn cn tm c dng:
K T1 s 1T2 s 1
G( s)
sT3 s 1
20 lg K 40 K 100
1
1
1
1
T1
0.2
T2
0.05
g1 5
g 2 20
70
T3
g3
1
0.01
100
Chng 4
KHO ST TNH N NH
CA H THNG T NG
4.1. KHI NIM V N NH
nh ngha: n nh BIBO
H thng c gi l n nh BIBO (Bounded Input Bounded Output) nu p ng
ca h b chn khi tn hiu vo b chn.
R( s) a0 s n a1 s n1 a n 1 s a n
t:
: mu s hm truyn
: t s hm truyn
B(s) b0 s m b1 s m1 bm1 s bm
Zero: l nghim ca t s hm truyn, tc l nghim ca phng trnh B(s) = 0. Do B(s) bc m
nn c h thng c m zero k hiu l zi, i=1, 2, , m.
Cc: l nghim ca mu s hm truyn, tc l nghim ca phng trnh A(s) = 0. Do A(s) bc n
nn h thng c n k hiu l pi, i =1, 2, , n.
Gin cc zero l th biu din v tr cc cc v cc zero ca h thng trong mt phng
phc.
Gin cc - zero
iu kin n nh
71
G( s)
1 G( s) H ( s)
c(t ) Dx(t )
Hm truyn ca h thng l:
G(s) D(sI A) 1 B
s 3 3s 2 2s 1 =0
s 4 4s 3 5s 2 2s 1 0
s 2s 5s 3 0
4
khng n nh
khng n nh
cha kt lun c
72
a0 s n a1 s n1 an1 s an 0
Mun xt tnh n nh ca h thng theo tiu chun Routh, trc tin ta thnh lp
bng Routh theo qui tc:
- Bng Routh c n+1 hng.
- Hng 1 ca bng Routh gm cc h s c ch s chn.
- Hng 2 ca bng Routh gm cc h s c ch s l.
- Phn t hng i ct j ca bng Routh (i 3) c tnh theo cng thc:
cij ci 2, j 1 i ci 1, j 1
c11
c 21
c 21
c31
ci 2,1
Vi:
c n 2.1
c n 1.1
ci 1,1
sn
c11a0
c12 a2
c13 a4
c14 a 6
s n 1
c21 a1
c22 a3
c23 a
s n2
c24 a 7
c34 c15 3 c25
s n 3
s0
c xl cn2.2 n cn1.2
1
4
8
4
9
81
5
20
s4
s3
s2
s1
s0
1
4
1
9
5 .2
4
2
8
10
2 .1
9
9
1
5
2
1
0
73
1
0
G( s)
50
s( s 3)(s 2 s 5)
H ( s)
1
s2
Gii:
Phng trnh c trng ca h thng l:
1 G( s ) H ( s ) 0
50
1
1
.
0
2
s ( s 3)( s s 5) ( s 2)
s( s 3)( s 2 s 5)( s 2) 50 0
s 5 6s 4 16s 3 31s 2 30s 50 0
Bng Routh:
1
6
8
4
9
10.83
5
18.99
s5
s4
s3
s2
s1
s0
1
6
16
31
1
16 .31 10.83
6
6
31
21.67 18.99
10.83
10.83
21.67
50 6.84
18.99
50
1
30 .50 21.67
6
50
30
50
0
74
K
s( s s 1)( s 2)
2
Gii:
Phng trnh c tnh:
1 G( s) 0
K
1
0
2
s( s s 1)( s 2)
s 4 3s 3 3s 2 2s K 0
Bng Routh:
1
3
s4
s3
s2
1
3
9
4
7
3
2
K
1
7
3 .2
3
3
9
2 .K
7
K
s1
s0
K
0
2 K 0
0K
14
9
Cc trng hp c bit:
Trng hp c bit 1: Nu bng Routh c h s ct 1 ca hng no bng 0, cc h
s cn li ca hng khc 0 th ta thay h s bng 0 ct 1 bi s dng nh ty ,
sau qu trnh tnh ton c tip tc.
Th d: Xt tnh n nh ca h thng c phng trnh c trng l:
s 4 2s 3 4s 2 8s 3 0
Gii:
Bng Routh:
1
2
9
7
s4
s3
s2
s2
s1
s0
1
2
1
4 .8 0
2
0
9
2 .K
7
K
4
8
3
3
0
3
0
75
1
4
4
4
6
6
5
14
4
6
8
s5
s4
s3
1
4
1
8 8 6
4
2
4
s
8 6 4
16
1
6
s
6 4 0
4
8
s1
4
s0
4 0 4
8
dA ( s)
a thc ph: A0 (s) 4s 2 4 0 8s 0
ds
8
8
1
7 4 6
4
4
7
4
0
Kt lun:
- Cc h s ct 1 bng Routh khng i du nn phng trnh c trng khng c
nghim nm bn phi mt phng phc.
- Phng trnh c tnh c 2 nghim nm trn trc o.
- S nghim nm bn tri mt phng phc l 4-2=2
H thng bin gii n nh.
4.2.3. Tiu chun n nh Hurwitz:
Cho h thng c phng trnh c trng:
a0 s n a1 s n1 an1 s an 0
Mun xt tnh n nh ca h thng theo tiu chun Hurwitz, trc tin ta thnh lp
ma trn Hurwitz theo qui tc:
- Ma trn Hurwitz l ma trn vung cp n x n.
- ng cho ca ma trn Hurwitz gm cc h s t a1 n an.
- Hng l ca ma trn Hurwitz gm cc h s c ch s l theo th t tng dn nu
bn phi ng cho v gim dn nu bn tri ng cho.
76
a3
a2
a1
a0
a5
a4
a3
a2
a7
a6
a5
a4
0
0
0
a n
Hi h thng c n nh khng ?
Gii:
Ma trn Hurwitz:
a1
a
0
0
a3
a2
0 4 2 0
0 1 3 0
a1 a3 0 4 2
Cc nh thc: 1 a1 1
2
a1
a3
a0
a2
a1
a3
3 a0
a2
0 a3
a1
a3
4 2
1 3
4 3 1 2 10
a1
a3
a0
a2
4 2
1 3
2 10 20
ai 0, i 0,2
ai 0, i 0,3
a1 a 2 a0 a3 0
77
0
,
i
0
,4
i
a1 a 2 a 0 a3 0
3
2
a1 a 2 a3 a0 a3 a1 a 4 0
N ( s)
0
D( s )
(2)
78
G0 ( s ) K
t:
N ( s)
D( s )
1 G0 (s) 0
iu kin bin
iu kin pha
G ( s) 1
0
G0 ( s) (2l 1)
nm
cuc zero
OA
nm
p z
i 1
i 1
nm
i 1
i 1
i j
79
N ( s)
1
D( s )
K
s( s 2)(s 3)
Cc zero: khng c
QNS gm c 3 nhnh xut pht t cc cc khi K = 0. Khi K, 3 nhnh ca QNS
s tin n v cng theo cc tim cn xc nh bi:
- Gc gia cc tim cn v trc thc:
l 0
1
3
2l 1 2l 1
2
nm
30
3
l 1
l 1
30
1 K s( s 2)(s 3) s 3 5s 2 6s
dK
3s 2 10s 6
ds
s1 2.549
dK
0
ds
s 2 0.785
80
dK
0
ds
1 s 3 5s 2 6s K
(2)
Bng Routh
s3
s2
s1
1
5
1
5
1
5
6- xK=0
s0
iu kin h thng n nh
1
6 K 0
5
K 0
6
K
0
0 K 30
1 s 3 5s 2 6s 30
s1 5
s2 j 6
s j 6
3
Do :
dK
0
ds
3s 2 16s 20 0
s1 3.33
s 2 2.00
j 3 6 j 0
K 0
5 2 K 0
6
K 30
81
K
s s 8s 20
(1)
Cc zero: khng c
QNS gm 2 nhnh xut pht ti cc cc khi K = 0. Khi K , 3 nhnh tin n v
cng theo tim cn xc nh bi:
- Gc gia cc tim cn v trc thc:
l 0
1
3
2l 1 2l 1
2
nm
30
3
l 1
l 1
82
cuc zero 0 (4 j 2) (4 j 2) 0 8
nm
30
dK
0
ds
Ta c:
1 K s 3 8s 2 20s
dK
3s 2 16s 20
ds
s 3.33
dK
0 3s 2 16s 20 1
Do
ds
s 2 2.00
1 s 3 8s 2 20s K 0
j 3 8 j 2 20 j K 0 j 3 8 j 2 20 j K 0
0
8 j 3 K 0
K 0
3
20 0
20
K 160
2
180 0 tg 1 90
1
0
180 153.5 90
2 63.5 0
K ( s 1)
s( s 3) s 2 8s 20
K ( s 1)
1 G( s) 0 1
0
s( s 3) s 2 8s 20
p1 0
p2 3 p3, 4 4 j 2
G( s)
z1 1
83
l 0
1 3
2l 1 2l 1
l 1
2
nm
4 1
3
l 1
3
1 s 4 11s 3 44s 2 60 K s K 0
4 11 j 3 44 2 60 K j K 0
(2)
K 0
5.893 V
4 44 j 2 K 0
11 3 44 2 60 K
K 322
j1.314
K 61.7
Vy giao im cn tm l:
s j5.893
H s khuch i gii hn l: K gh 322
3 33.7 0
G( s)
84
1 KP
2
0
s s 9s 3
10 K P s
1
0
( s 9)( s 2 3)
p3 j 3
- Cc cc: p1 9 p2 j 3
- Cc zero: z1=0
- Tim cn:
(l 0
2l 1 2l 1 / 2
l 1
nm
3 1
/ 2
cuc zero 9 ( j
3 ) ( j 3 ) 0
9
nm
3 1
2
s1 3
dK P
0 s 2 3
im tch nhp
ds
s 1.5
3
OA
3
90
180 0 90 tg 1
9
2 169 0
85
HT
c(t)=Cmsin(j+)
C(j)
10( s 3)
th c tnh tn s ca h thng l
s( s 1)
10( j 3)
j ( j 1)
86
G j tg 1
: p ng pha
GM L
[dB]
87
a) Biu Bode
b) Biu Nyquist
4.4.2. Tiu chun n nh Bode:
Cho h thng hi tip m n v, bit c tnh tn s ca h h G(s), bi ton t ra
l xt tnh n nh ca h thng kn Gk(s).
M 0
88
M 180 0 270 0 90 0
Do GM 0 v M 0
Nn h thng kn n nh.
l
vng theo chiu dng (ngc chiu kim ng h) khi thay i t
2
89
K
s(T1 s 1)(T2 s 1)(T3 s 1)
Gii:
Biu Nyquist:
V G(s) khng c cc nm bn phi
mt phng phc, do theo tiu chun
Nyquist h kn n nh nu ng cong
Nyquist G(j) ca h h khng bao im
(1, j0)
- Trng hp 1: G(j) khng bao im (1, j0) h kn n nh.
- Trng hp 2: G(j) qua im (1, j0) h kn bin gii n nh;
- Trng hp 3: G(j) bao im (1, j0) h kn khng n nh
Th d 3: Cho h thng h khng n nh c c tnh tn s nh cc hnh v di y.
Hi trng hp no h kn n nh.
n nh
Khng n nh
Cho h thng h khng n nh c c tnh tn s nh cc hnh v di y. Hi
trng hp no h kn n nh.
90
Khng n nh
Cho h thng h khng n nh c c tnh tn s nh cc hnh v di y. Hi
trng hp no h kn n nh.
n nh
Khng n nh
K
(Ts 1) n
K 0, T 0, n 2
K
(Tj 1) n
T 1
2
ntg 1 T
Biu Nyquist:
- Pha:
91
iu kin n nh: ng cong Nyquist khng bao im (-1, j0). Theo biu Nyquist,
iu ny xy ra khi:
M 1
1
Ta c: ntg T
T tg
n
n
1
tg
T n
K
Do : M 1
1
n
2
T 2 1 tg 1
T n
tg 1 T
K tg 2 1
92
Chng 5
NH GI CHT LNG
H THNG IU KHIN
5.1. CC TIU CHUN CHT LNG
5.1.1. Sai s xc lp
Xt h thng hi tip c s khi nh hnh v:
s 0
cmax c xl
100%
c xl
93
Ta c:
E ( s)
R( s )
1 R( s ) H ( s )
sR( s)
s 0 1 R( s ) H ( s )
Suy ra:
Nhn xt: sai s xc lp khng ch ph thuc vo cu trc v thng s ca h thng
m cn ph thuc vo tn hiu vo.
a. Tn hiu vo l hm nc n v: R( s)
1
s
(h s v tr)
94
e xl
1
1 KP
b. Tn hiu vo l hm dc n v:
e xl
1
KV
R( s )
1
Ka
(h s vn tc)
KV lim G(s) H ( s)
s 0
c. Tn hiu vo l hm parabol: R( s)
e xl
1
s2
1
s3
(h s gia tc)
2
Ka <
>3
Nhn xt:
- Mun exl ca h thng i vi tn hiu vo l hm nc bng 0 th hm truyn
G(s)H(s) phi c t nht 1 khu tch phn l tng.
- Mun exl ca h thng i vi tn hiu vo l hm dc bng 0 th hm truyn
G(s)H(s) phi c t nht 2 khu tch phn l tng.
- Mun exl ca h thng i vi tn hiu vo l hm parabol bng 0 th hm truyn
G(s)H(s) phi c t nht 3 khu tch phn l tng.
p ng qu :
H qun tnh bc 1:
K
Ts 1
1
p1
H qun tnh bc 1 c mt cc thc:
T
1 K
C ( s) R( s)G ( s) .
p ng qu :
s Ts 1
t / T
c(t ) K 1 e
G( s)
95
Gin cc zero
p ng qu
ca khu qun tnh bc 1
ca khu qun tnh bc 1
Nhn xt v h qun tnh bc 1:
- H qun tnh bc 1 ch c 1 cc thc (1/T), p ng qu khng c vt l.
- Thi hng T: l thi im p ng ca khu qun tnh bc 1 t 63% gi tr xc
lp.
- Cc thc (1/T) cng nm xa trc o th thi hng T cng nh, h thng p ng
cng nhanh.
- Thi gian qu ca h qun tnh bc 1 l:
1
t qd T ln
Gin cc zero
ca khu qun tnh bc 1
H dao ng bc 2:
Hm truyn h dao ng bc 2:
p ng qu
ca khu qun tnh bc 1
96
G( s)
K n2
K
T 2 s 2 2Ts 1 s 2 2 n s n2
H dao ng bc 2 c cc phc:
p ng qu :
n ,0 1
T
p1, 2 n j n 1 2
K n2
1
C ( s) R( s)G ( s) . 2
s s 2 n s n2
e nt
c(t ) K 1
sin n 1 2 t
2
Gin cc zero
ca khu dao ng bc 2
cos
p ng qu
ca khu dao ng bc 2
Nhn xt v h dao ng bc 2:
H qun tnh bc 1
97
Gin cc zero
ca khu qun tnh bc 1
p ng qu
ca khu qun tnh bc 1
H dao ng bc 2
Hm truyn h dao ng bc 2:
G( s)
K n2
K
T 2 s 2 2Ts 1 s 2 2 n s n2
- H dao ng bc 2 c cp cc phc:
- p ng qu :
K n2
1
C ( s) R( s)G ( s) . 2
s s 2 n s n2
n ,0 1
T
p1, 2 n j n 1 2
e nt
c(t ) K 1
sin n 1 2 t
2
98
cos
Gin cc zero
ca khu dao ng bc 2
p ng qu
ca khu dao ng bc 2
Nhn xt v h dao ng bc 2
- H dao ng bc 2 c cp cc phc, p ng qu c dng dao ng vi
bin gim dn.
- Nu = 0, p ng ca h l dao
ng khng suy gim vi tn s n
n gi l tn s dao ng t
nhin.
- Nu 0< <1, p ng ca h l
dao ng vi bin gim dn
gi l h s tt (hay h s suy
gim), cng ln (cc cng nm
gn trc thc) dao ng suy gim
cng nhanh.
Nhn xt v h dao ng bc 2
p ng qu ca h dao ng bc 2 c vt l:
POT exp
1 2
vt l:
.100%
99
n
4
Quan h gia h s tt v vt l
Quan h gia v tr cc v p ng h dao ng bc 2.
Cc h dao ng bc 2 c cc cc nm trn cng 1 tia xut pht t gc ta th c
h s tt bng nhau, do c vt l bng nhau. H no nm xa gc ta hn th c
tn s dao ng t nhin ln hn, do thi gian qu ngn hn.
Gin cc zero
ca khu dao ng bc 2
p ng qu
ca khu dao ng bc 2
100
Gin cc zero
ca khu dao ng bc 2
p ng qu
ca khu dao ng bc 2
Gin cc zero
ca khu dao ng bc 2
p ng qu
ca khu dao ng bc 2
H bc cao
H bc cao c nhiu hn 2 cc
Nu h bc cao c 1 cp cc phc nm gn trc o hn so vi cc cc cn li th c
th xp x h bc cao v h bc 2. Cp cc phc nm gn trc o nht gi l cp cc quyt
nh ca h bc cao.
101
H bc cao c nhiu hn 2 cc
H bc cao c th xp x v h
bc 2 vi cp cc quyt nh
J IAE
e(t ) dt
0
J ISE e 2 (t )dt
0
Tiu chun ITAE (Integral of Time multiplied by the Absolute Value of the Error)
J ITAE t e(t ) dt
0
H bc 2:
p ng ca h bc 2
Tiu chun ITAE c s dng ph bin nht
- p ng qu ca h thng bc n l ti u theo chun ITAE th mu s hm
truyn kn h bc n phi c dng.
Bc
Mu s hm truyn
102
s n
1
2
s 2 1.414n s n2
s 3 1.75n s 2 2.15n2 s n3
103
Chng 6
THIT K H THNG IU KHIN LIN TC
6.1. KHI NIM
Thit k l ton b qu trnh b sung cc thit b phn cng cng nh thut ton
phn mm vo h cho trc c h mi tha mn yu cu v tnh n nh, chnh
xc, p ng qu , C nhiu cch b sung b iu khin vo h thng cho trc,
trong khun kh quyn gio trnh ny chng ta ch yu xt hai cch sau:
Cch 1: thm b iu khin ni tip vi hm truyn ca h h, phng php ny gi l
hiu chnh ni tip. B iu khin c s dng c th l b hiu chnh sm pha, tr pha,
sm tr pha,P, PD, PI, PID, thit k h thng hiu chnh ni tip chng ta c th s
dng phng php QNS hay phng php biu Bode. Ngoi ra mt phng php
cng thng c s dng l thit k theo c tnh qu chun.
104
Gc ( s)
1 aTs
1 Ts
( 1)
105
(6.1)
c tnh tn s: Gc ( j )
1 aTj
1 Tj
( 1)
Hnh 6.5 l biu Bode ca khu hiu chnh sm pha. Da vo biu Bode ca
khu sm pha chng ta thy c tnh pha lun dng ( 0, ), do tn hiu ra
lun lun sm pha hn tn hiu vo. Khu hiu chnh sm pha l mt b lc thng cao
(xem biu Bode bin ), s dng khu hiu chnh sm pha s m rng c bng
thng ca h thng, lm cho p ng ca h thng nhanh hn, do khu hiu chnh sm
pha ci thin p ng qu . Tuy nhin cng do tc dng m rng bng thng m khu
hiu chnh sm pha lm cho h thng nhy vi nhiu tn s cao.
max sin 1
(6.2)
Tn s ti lch pha cc i:
max
(6.3)
Bin ti pha cc i:
Lmax 10 lg
Chng minh:
(6.4)
106
1 j T
1 jT 1 jT
arg
1 T 2 2
1 jT
arg
T 1
arg 1 T 2 2 jT 1 arctan
2 2
1 T
T 1
1
1
arctan
arcsin
arctan
1
2
2 T
1
Do :
max arcsin
1
Du ng thc xy ra khi:
1 T 2 2 max max 1 / T
Hm truyn:
Gc ( s)
( 1)
(6.5)
Hnh 6.6 l biu Bode ca khu hiu chnh tr pha. Da vo biu Bode ca
khu tr pha ta thy c tnh pha lun m ( ( ) 0, ) nn tn hiu ra lun lun tr pha
hn tn hiu vo. Khu hiu chnh tr pha l mt b lc thng thp (xem biu Bode
bin ), s dng khu hiu chnh tr pha s thu hp bng thng ca h thng, lm cho h
s khuch i ca h thng i vi tn hiu vo tn s cao gim i, do khu hiu chnh
tr pha khng c tc dng ci thin p ng qu . Tuy nhin cng do tc dng lm gim
h s khuch i min tn s cao m khu tr pha c tc dng lc nhiu tn s cao nh
hng n h thng. Do h s khuch i min tn s thp ln nn khu hiu chnh tr
pha lm gim sai s xc lp ca h thng (xem biu thc sai s xc lp trnh by
chng 5).
Cc thng s cn ch trn c tnh tn s ca khu tr pha:
lch pha cc tiu:
1
min sin 1
(6.6)
(6.7)
107
(6.8)
GC ( s) GC1 ( s).GC 2 ( s)
(6.9)
1 T1s 1 T2 s
Gc j
(6.10)
1 T1 j 1 T2 j
108
Hnh 6.7 l biu Bode ca khu hiu chnh sm tr pha. min tn s cao tn
hiu ra sm pha hn tn hiu vo; min tn s thp tn hiu ra tr pha hn tn hiu vo
nn khu hiu chnh ny c gi l khu hiu chnh sm tr pha. Khu hiu chnh sm
tr pha l mt b lc chn di (xem biu Bode bin ), h s khuch i min tn s
cao ln lm ci thin ng qu ; h s khuch i min tn s thp ln lm gim sai s
xc lp, do khu hiu chnh sm tr pha kt hp cc u im ca khu hiu chnh sm
pha v tr pha.
6.2.3. Hiu chnh PID
6.2.3.1 Hiu chnh t l P: (Proportional)
Hm truyn: Gc (s) K P
(6.11)
c tnh tn s ca khu hiu chnh t l c trnh by chng 2. Da vo cc
biu thc sai s xc lp trnh by chng 4 ta thy nu h s khuch i KP cng ln
th sai s xc lp cng nh, tuy nhin khi KP tng th cc cc ca h thng ni chung c
xu hng di chuyn xa ra trc thc, iu c ngha l p ng ca h thng cng dao
ng, vt l cng cao. Nu KP tng qu gi tr h s khuch i gii hn th h thng s
tr nn mt n nh. Do khng th mun sai s ca h thng bng 0 th khng th tng
h s khuch i ln v cng.
Th d 6.1: Kho st nh hng ca b iu khin t l.
Xt h thng hiu chnh ni tip c s khi nh hnh 6.1, trong hm truyn
ca i tng l: G( s)
10
. B iu khin c s dng l b iu khin t l.
( s 2)(s 3)
ng lin nt trong hnh 6.8 l p ng ca h thng khi cha hiu chnh KP = 1. Theo
hnh v ta thy khi tng KP th sai s xc lp gim, ng thi vt l cng tng ln (cc
ng t nt).
109
(6.12)
(6.13)
K
(a b 0) . B iu khin c s dng l b iu
( s a)(s b)
khin vi phn t l. Phng trnh c tnh ca h thng sau khi hiu chnh l:
1 K P (1 TD s)
K
0
( s a)( s b)
110
Hnh 6.10. S thay i dng QNS khi thm khu hiu chnh PD vo h thng
Ta thy nu 0 < 1/TD < a th QNS ca h thng sau khi hiu chnh nm hon ton
trn trc thc (hnh 6.10b v 6.10c), do p ng ca h thng hon ton khng c dao
ng. Nu 1/TD > a th ty gi tr ca KP m h thng c th c nghim phc, tuy nhin
nghim phc ny gn trc thc hn so vi trc o (ngha l >0.707), do vt l ca
h thng thp hn so vi cha hiu chnh.
Hnh 6.11a trnh by p ng qu ca h thng khi thay i gi tr TD v gi h s
KP bng hng s. Ta thy TD cng ln th p ng cng nhanh, thi gian ln cng ngn.
Tuy nhin nu thi gian ln nhanh qu th s dn n vt l mt d p ng khng c dao
ng.
Khi xc nh c TD th nh hng ca KP tng t nh nh hng ca khu
khuch i, ngha l nu KP cng tng (nhng phi nh hn Kgh) th sai s xc lp cng
gim (hnh 6.11b), tuy nhin sai s xc lp lc no cng khc 0. Mt khc trong trng
hp h thng ang kho st, khi KP cng tng th QNS cng ri xa trc o nn thi gian
p ng cng nhanh ln. Tuy nhin nh hng ny khng phi l nh hng c trng
ca khu PD.
111
K1
1
K P 1
s
T1s
(6.14)
c tnh tn s: GC ( j ) K P 1
TI j
(6.15)
112
G( s)
K
(a b 0) B iu khin c s dng l b iu
( s a)(s b)
khin tch phn t l. Phng trnh c tnh ca h thng sau khi hiu chnh l:
1 TI s
K
1 K P
0
TI s ( s a)( s b)
nh hng c trng ca khu PI quyt nh bi thi hng tch phn TI (cng chnh l v
tr zero 1/TI trn QNS hay tn s gy 1/TI trn c tnh tn s). Ty theo gi tr ca TI
m QNS ca h thng sau khi hiu chnh c th c cc dng nh hnh 6.13.
113
Theo cng thc sai s (5.xx), ta thy khu hiu chnh PI lm cho sai s xc lp ca
h thng i vi tn hiu vo l hm nc bng 0. Tuy nhin khu hiu chnh PI lm cho h
thng km n nh. Ta c th kim chng c iu ny bng cch phn tch s thay i
dng QNS ca h thng sau khi hiu chnh. Theo cng thc (4.xx), giao im ca tim
cn vi trc thc l: OA =(-a b+ 1/TI ) . Do khi 1/TI cng tng th QNS ca h
thng cng di chuyn v pha phi mt phng phc (hnh 6.13b, 6.13c), h thng cng
km n nh. Khi 1/TI ln tha iu kin 1/TI > a+ b th QNS c on nm bn phi
mt phng phc(hnh 6.13d), h thng khng n nh nu h s khuch i ca h thng
ln hn gi tr Kgh.
Hnh 6.14 minh ha p ng qu ca h thng khi thay i thng s ca b iu
khin PI. hnh 6.14a ta thy khi cng gim thi hng tch phn TI th vt l ca h
thng cng cao, h thng cng chm xc lp. T y ta rt ra kt lun khi thit k khu
hiu chnh PI nn chn zero 1/TI nm gn gc ta thi hng tch phn TI c gi tr
ln nhm hn ch vt l. Khi gi TI bng hng s th nh hng ca KP n cht lng
ca h thng chnh l nh hng ca khu khch i, KP cng tng th vt l cng tng,
tuy nhin thi gian qu gn nh khng i (hnh 6.14b). Nu KP vt qu gi tr h s
khuch i gii hn th h thng tr nn mt n nh.
KI
KDs
s
(6.16)
1
1 K D 2 s
GC ( s) K P1 1
TI 1s
(6.17)
trong TI1 > TD2. D dng suy ra c mi quan h gia cc h s trong hai cch biu
din (6.16) v (6.17) nh sau:
(6.18)
K P K P1 (1 TD 2 / TI 1 )
K I K I 1 / TI 1
(6.19)
(6.20)
K D K P1TD 2
c tnh tn s:
114
1
1 K D 2 j
GC ( j ) K P1 1
T
j
I1
(6.21)
115
GC ( s)G ( s) 1
GC ( s)G ( s) 180
iu kin bin
iu kin pha
(6.23)
s1*, 2 n jn 1 2
i 1
i 1
(6.25)
116
Gii thch:
Bc 1: Do cht lng qu ph thuc vo v tr cp cc quyt nh nn thit k h
thng tha mn cht lng qu mong mun ta phi xc nh cp cc quyt nh tng
ng. Gi cp cc quyt nh mong mun l s1*, 2 .
Bc 2: h thng c cht lng qu nh mong mun th cp cc quyt nh s1*, 2
phi l nghim ca phng trnh c tnh sau khi hiu chnh (6.22).
Xt iu kin v pha:
GC (s)G(s) s s* 1800
GC (s) s s* G(s) s s* 1800
n
m
(6.27)
i 1
i 1
gc t cc zero caG(s) n cc s
Bc 3: By gi ta phi chn cc v zero ca khu hiu chnh sau cho:
* GC (s) ss
-
(6.28)
args 1 / T args* 1 / T `
*
Do v s bit nn phng trnh (6.28) c hai n s cn tm l 1/ T v 1/T.
Chn trc gi tr 1/ T bt k thay vo phng trnh (6.28) ta s tnh c 1/T v ngc
li, ngha l bi ton thit k c v s nghim.
Thay v chn nghim bng phng php gii tch (gii phng trnh (6.28)) nh va
trnh by chng ta c th chn bng phng php hnh hc. Theo hnh v 6.16 hai s phc
s* 1/ T ; s* 1/ T c biu din bi hai vector BP v CP ,
do args* 1 / T PB O; args* 1 / T PCO .
Thay cc gc hnh hc vo phng trnh (6.28) ta c:
* args* 1 / T args* 1 / T PCO PB O BP C .
*
117
T phn tch trn ta thy cc v zero ca khu hiu chnh sm pha phi nm ti im
B v C sao cho BP C * . y chnh l c s ton hc ca cch chn cc v zero nh
trnh by trong trnh t thit k.
Hnh 6.16: Quan h hnh hc gia v tr cc v zero ca khu hiu chnh sm pha vi gc
pha cn b
*
Bc 4: Mun s l nghim ca phng trnh c tnh (6.22) th ngoi iu kin v pha ta
phi chn KC sao cho s * tha iu kin bin . Do ta phi chn KC bng cng thc:
GC (s)G(s) ss* 1
Th d 6.4: Thit k khu hiu chnh sm pha dng phng php QNS.
Cho h thng iu khin nh hnh v. Hy thit k khu hiu chnh GC(s) p
ng qu ca h thng sau khi hiu chnh tha: POT<20%; tq < 0,5 sec (tiu chun
2%).
Li gii:
V yu cu thit k ci thin p ng qu nn s dng khu hiu chnh sm pha:
s (1 / T )
1
GC ( s) K C
s (1 / T )
Bc 1: Xc nh cp cc quyt nh
Theo yu cu thit k, ta c:
POT exp
Chn 7.707
t qd
0.5 n
n
Chn n 15
4
n 11.4
0.5
118
Vy cp cc quyt nh l:
s1*, 2 n jn 1 2 0.707 15 j15 1 0.707 2
s1*, 2 10.5 10.5
Bc 2: Xc nh gc pha cn b
Cch 1. Dng cng thc i s
* 1800 arg 10.5 j10.5 0 arg 10.5 j10.5 (5)
10.5
10.5
1800 arctan
arctan
10.5
5.5
* 1800 1 2
1
OC
T
sin
sin
2
2
2
2
OB OP
15
28.12
OP x *
1350 72.60
sin
sin
2
2
2
2
119
OP x *
135 0 72.6 0
sin
sin
2
2
2
2
OC OP
15
8.0
OP x *
135 0 72.6 0
sin
sin
2
2
2
2
GC ( s) K C
s 8
s 28
Bc 4: Tnh K .
C
GC (s)G(s) s s* 1
KC
s 8
50
.
1
s 28 s ( s 5) s 10.5 j10.5
KC
10.5 j10.5 8
50
.
10.5 j10.5 28 (10.5 j10.5)(10.5 j10.5 5)
10.79 50
1
20.41 15 11.85
K C 6.7
KC
s 8
s 28
Nhn xt:
Qu o nghim s ca h thng trc khi hiu chnh khng qua im s* (hnh
6.17a) do h thng s khng bao gi t c cht lng p ng qu nh yu cu
d c thay i h s khuch i ca h thng.
Bng cch s dng khu hiu chnh sm pha, qu o nghim s ca h thng b sa
dng v qua im s* (hnh 6.17b). Bng cch chn h s khuch i thch hp (nh
thc hin bc 4) h thng s c cp cc quyt nh nh mong mun, do p ng
qu t yu cu thit k (hnh 6.18).
120
KV
KV*
1
Re s1*, 2
T
121
1
1
.
T
T
Trong s
*
1, 2
Gii thch:
Bc 1: Ta c h s vn tc ca h thng trc v sau khi hiu chnh l:
KV lim sG( s )
s 0
K K
s 1 / T
lim sG( s )
s 1/ T
s 0
s 0
lim K C
s0
K K
C*V
KV
s 0
s 0
Nu K C 1 th
K C KV
KV*
1 G( s) ss 0
1, 2
G ( s) s s 1800
1, 2
*
Gi s1, 2 l cp cc quyt nh ca h thng sau khi hiu chnh:
GC ( s)G( s) s s*1, 2 1
1 GC ( s)G( s) s s*1, 2 0
G ( s)G( s) s s*1, 2 1800
GC ( s) s s* G( s) s s* 1800
1, 2
1, 2
GC ( s) s s* 180 0 G ( s) s s*
1, 2
1, 2
122
GC ( s) s s* 0 0
(6.29)
1, 2
Phn tch trn cho thy cc v zero ca khu hiu chnh tr pha phi tha mn biu thc
(6.29). Khi thit k ta thng chn khu hiu chnh tr pha sau cho
50 GC ( s) s s* 0 0 , t c iu ny c th t cc v zero ca khu hiu chnh
1, 2
Bc 3: Suy ra:
1
Re( s1*, 2 )
T
1
1
T
T
C th d dng kim chng c rng do cch chn zero v cc ca khu hiu chnh
nh bc 2 v bc 3 m bc 4 ta lun tnh c KC 1.
Nh vy KC tha mn gi thit ban u khi tnh h s bc 1.
Th d 6.5: Thit k khu hiu chnh tr pha dng phng php QNS.
Hy thit k khu hiu chnh GC(s) sao cho h thng c s khi di y sau khi
hiu chnh c sai s i vi tn hiu vo l hm dc l 0,02 v p ng qu thay i
khng ng k.
Li gii:
H s vn tc ca h thng trc khi hiu chnh:
KV lim sG( s) lim s
s 0
s 0
10
0.83
s( s 3)(s 4)
1
1
1.2
KV 0.83
Bc 1: Tnh
H s vn tc ca h sau khi hiu chnh:
123
KV*
1
1
50
*
exl 0.02
KV 0.83
0.017
KV*
50
Do :
10
0 s 3 7 s 2 12s 10 0
s( s 3)( s 4)
s1, 2 1 j
s3 5
1
1
1
sao cho:
Res1 1
0.1
T
T
T
Bc 4: Tnh KC:
GC (s)G(s) ss* 1
KC
s 0.1
10
.
1
s 0.0017 s( s 3)(s 4) s s*
1 j 0.1
10
1
1 j 0.0017 (1 j 4)
KC 1.0042 1
KC
s 0.1
s 0.0017
Hnh 6.19 cho thy QNS ca h thng trc v sau khi hiu chnh tr pha gn nh
trng nhau. Do v tr cp cc phc quyt nh gn trng nhau nn p ng qu ca h
thng trc v sau khi hiu chnh gn nh nhau, xem hnh 6.20. Hnh 6.20 cng cho thy
sai s xc lp ca h thng sau khi hiu chnh nh hn rt nhiu so vi trc khi hiu
chnh. Nh vy khu hiu chnh tr pha va thit k trn tha mn yu cu t ra.
124
125
Li gii:
H cha hiu chnh c 0.125, n 2 (rad/sec); KV 8 . V yu cu thit k b hiu
chnh ci thin p ng qu v sai s xc lp nn GC(s) l khu hiu chnh sm tr
pha.
G1 (s) GC1 (s)GC 2 (s)
s
GC1 ( s) K C1
- Gc pha cn b:
* 180 0 1 2
55
*
Hnh
6.21. Gc pha cn b
- Chn zero ca khu sm pha trng vi cc s 0.5 ca G(s) h bc h thng
sau khi hiu chnh.
1
0.5
T1
126
Do :
GC1 ( s) K C1
s 0.5
s5
Tnh K C1 :
GC1 (s)G(s) s s* 1
KC`
s 0.5
4
.
1
s 5 s( s 0.5) s 2.5 j 4.33
K C1
1
4
.
1
2.5 j 4.33 5 2.5 j 4.33
K C1 6.25
Vy:
GC1 ( s) 6.25
s 0.5
s5
s 0.5
4
s 5 s( s 0.5)
25
G1 ( s)
s( s 5)
Bc 2: Thit k khu hiu chnh tr pha GC 2 (s) :
1
s
T2
GC 2 ( s ) K C 2
1
s
T2
127
- Xc nh :
H s vn tc ca h sau khi hiu chnh sm pha:
KV lim sG1 ( s) lim s
s 0
s 0
25
5
s( s 5)
H s vn tc mong mun:
KV* 80
Suy ra:
KV
5
1
K
*
KV 80 16
1
Re( s* ) Re( 2.5 j 4.33) 2.5
T2
1
0.16
Chn
T2
Xc nh cc ca khu tr pha:
1
1
1
.0.16 0.01
T2
T2 16
s 0.16
GC 2 ( s) K C 2
s 0.01
Tnh KC2:
GC 2 (s)G1 (s) s s* 1
GC 2 ( s ) s s* G1 ( s ) s s* 1
GC 2 ( s ) s s* 1
KC 2
4.995
1.01
4.992
s 0.16
GC 2 ( s ) 1.01
s 0.01
KC 2
s 5
s 0.1
s 0.5s 0.16
GC ( s) 6.31
s 5s 0.01
128
GC ( s) KC
1 Ts
1 Ts
1 sin max
Bc 7: Xc nh tn s ct mi (tn s ct ca h sau khi hiu chnh) t iu kin:
L1 (C' ) 10 lg hoc G1 ( jC' ) 1 /
Bc 8: Tnh hng s thi gian T t iu kin:
T
C
Bc 9: Kim tra li h thng c tha mn iu kin v d tr bin hay khng? Nu
khng tha mn th tr li bc 6.
Ch : Trong trng hp h thng qu phc tp kh tm c li gii gii tch th c th
xc nh C (bc 3), M (bc 4) v C (bc 7) bng cch da vo biu Bode.
129
1 Ts
1 Ts
( >1)
Bc 1: Xc nh KC
H s vn tc ca h sau khi hiu chnh l:
1 Ts
4
*
KV lim sGC ( s)G ( s) lim sKC
s 0
s 0
.
2 KC
1 Ts s( s 2)
KV* 20
2
2
KC 10
KC
Bc 2:
t:
G1 ( s ) KC G ( s ) 10.
G1 ( s)
4
s( s 2)
20
s(0.5s 1)
40
40
1
jC jC 2
C C2 4
C4 4C2 1600 0
C 6.17
130
Hnh 6.22. Biu Bode ca h thng trc v sau khi hiu chnh sm pha
Bc 4: d tr pha ca h khi cha hiu chnh:
M 180 1 C
0
40
C
0
M 1800 arg
180 90 arctan
jC jC 2
6.17
0
0
0
M 1800 900 arctan
180 90 72
2
M 180
M 180 1
Bc 5: Gc pha cn b:
max M * M
5
0
Bc 6: Tnh
131
Bc 7: Tnh s ct mi:
G1 jC
40
1
jC jC 2
4
C
40
C 4
2
1
4
C 4 C 6400 0
4
C 8.83
(rad/sec)
Bc 8: Tnh T:
T
8.83
T 0.057
T 4 0.057 0.228
Vy:
GC ( s) 10
1 0.228s
1 0.057 s
132
Bc 4: Tnh t iu kin:
L1 C 20 lg
G1 jC
T
T
T
Li gii:
Hm truyn khu hiu chnh tr pha cn thit k l:
1 Ts
GC ( s) KC
1
1 Ts
Bc 1: Xc nh KC
H s vn tc ca h sau khi hiu chnh l:
1 Ts
1
*
KV lim sGC ( s)G ( s ) lim sK C
s 0
s 0
.
KC
1 Ts s( s 1) 0.5s 1
KC KV*
KC 5
Bc 2:
t:
G1 ( s ) K C G ( s )
G1 ( s)
1
s ( s 1) 0.5s 1
1
s ( s 1) 0.5s 1
133
Bc 3: Xc nh tn s ct mi:
Cch 1: Tm C' bng phng php gii tch. Ta c:
1 C 1800 M *
900 arctan C arctan 0.5C 1800 400 50
arctan C arctan 0.5C 450
C 0.56
(rad/sec)
Hnh 6.23. Biu Bode ca h thng trc v sau khi hiu chnh tr pha
134
5
1
s ( s 1)(0.5s 1) s jC
5
1
0.56
5
0.562 1
0.282 1
5
1
135
1
1
c(t ) Ax(t )
(6.30)
H thng iu khin hi tip trng thi (xem hnh 6.24) l h thng trong tn hiu
iu khin xc nh bi:
(6.32)
u(t ) r (t ) Kx(t )
136
c(t ) Cx(t )
x(t ) A BK x(t ) Br (t )]
c(t ) Cx(t )
(6.32)
Thit k h thng hi tip trng thi l chn vector hi tip trng thi K sao cho h
thng kn m t bi biu thc (6.32) tha mn yu cu cht lng mong mun.
6.5.2. Tnh iu khin c v quan st c
c th thit k c h thng hi tip trng thi (6.32) iu kin cn l tt c cc
trng thi ca h thng phi o lng c (quan st c) v h sn sng nhn tn hiu
iu khin (iu khin c). Mc ny s trnh by c th v khi nim iu khin c
v quan st c cng nh cc kim tra ton hc nh gi h c th iu khin c v
quan st c hay khng.
6.5.2.1. Tnh iu khin c
H thng (6.30) c gi l iu khin c hon ton nu tn ti lut iu khin
u(t) c kh nng chuyn h t trng thi u ti x t0 t n trng thi cui x t f bt k
trong khong thi gian hu hn t0 t t f .
Mt cch nh tnh, iu ny c ngha l h thng c th iu khin c nu mi
bin trng thi ca h u c th b nh hng bi tn hiu iu khin u(t). Tuy nhin, nu
mt hoc vi bin trng thi khng b nh hng bi u(t) h cc bin trng thi ny khng
th b iu khin bi u(t) trong khong thi gian hu hn v trong trng hp ny h
thng khng iu khin c hon ton.
v d v h thng khng iu khin c hon ton, chng ta xt h thng m t
bi s dng tn hiu hnh 6.25. H ny gm 4 trng thi, ch c hai trng thi x1(t) v
x2(t) b nh hng bi u(t), cn hai trng thi x3(t) v x4(t) khng b nh hng bi u(t).
Do x3(t) v x4(t) khng th iu khin c, iu ny c ngha l u(t) khng th lm
thay i x3(t) v x4(t) t trng thi u x3(0) v x4(0) n trng thi cui x3(tf) v x4(tf)
trong khong thi gian hu hn. V vy h khng iu khin c hon ton.
137
(6.34)
i vi h thng mt u vo mt u ra (SISO) th ma trn C l ma trn vung cp
n. Do iu kin (6.34) tr thnh:
(6.35)
det(C ) 0
Th d 6.9: Cho h thng m t bi phng trnh trng thi:
trong :
x(t ) Ax(t ) Bu (t )
c(t ) Cx(t )
0 1
5
A
B C 1 3
2 3
2
2 2 3 2 2 16
det(C ) 84 0
rank (C ) 2
138
O
n1
CA
139
Cch ny trc quan, d hiu hn cc phng php khc v cng rt d p dng trong
trng hp h bc thp (bc 3 tr xung).
TRNH T THIT K
B iu khin : Hi tip trng thi
Phng php thit k : Phn b cc bng cch cn bng cc h s
ca phng trnh c trng
Bc 1: Kim tra tnh iu khin c (v quan st c).
- Nu h khng iu khin c th kt thc v bi ton phn b cc khng c li
gii.
- Nu h iu khin c th tip tc bc 2.
Bc 2: Vit phng trnh c tnh ca h thng hi tip trng thi:
det[sI - A + BK] = 0
(1)
Bc 3: Vit phng trnh c tnh mong mun:
n
(s pi) 0
i 1
_____
c(t ) Cx(t )
Vi:
1
0
0
A 0
0
1
4 7 3
0
B 3
1
C 0 0 1
1 0 0 0
1
0 0
det s 0 1 0 0
0
1 3k1
0 0 1 4 7 3 1
s 1 0 0
0
det s 0 s
1 3k1 3k 2
4 7 s 3 k
1 k2
k2
3k3 0
k3
140
k3 0
s
1
0
(1)
(2)
k 2 3,839
k 17,482
3
K [220,578 3,839 17,482]
Vy:
Cch 2: Tnh K bng cch p dng cng thc Ackermann.
6.6. THIT K B IU KHIN PID
V nguyn tc c th thit k b iu khin PID bng phng php QNS hoc
phng php biu Bode. Tuy nhin trong thc t p dng cc phng php trn tm
thng s ca b iu khin PID gp nhiu kh khn nu khng c s tr gip ca my
(vi) tnh. Phng php thit k b iu khin PID c thng s dng trong thc t l
phng php ZeiglerNichols.
141
Mt phng php khc cng thng dng thit k b iu khin PID l phng
php gii tch. Sau y l mt th d:
Th d 6.13: Cho h thng iu khin nh hnh v:
KI
KDs
s
s 0
s
s 10s 100
KV K I
142
K
100
1 K P I K D s 2
0
s
s 10s 100
s(s 2 10s 100) 100( K D s 2 K P s K I ) 0
s 3 (10 100K D )s 2 (100 100K P )s 100K I 0
(1)
( s a)(s 2 8s 64) 0
(2)
100 100 K P 8a 64
100 K 64a
I
K P 12,14
K 1,54
D
100
1,54s
s
143
Chng 7
M T TON HC
H THNG IU KHIN RI RC
7.1 H THNG IU KHIN RI RC
7.1.1 Khi nim
Chng ny cp n mt loi h thng iu khin c hi tip, trong tn hiu ti
mt hay nhiu im l mt chui xung, khng phi l hm lin tc theo thi gian. Ty
thuc vo phng php lng t ha tn hiu m ta c cc loi h thng x l tn hiu
khc nhau. Phng php lng t ha theo thi gian cho tn hiu c bin lin tc, thi
gian ri rc. H thng x l loi tn hiu ny c gi l h thng ri rc. Nu php lng
t ha c tin hnh theo thi gian v c theo bin th kt qu nhn c l tn hiu
s. H thng x l tn hiu s gi l h thng s. Trong h thng ri rc v h thng s,
thng s iu khin bin ca tn hiu ch xut hin ti cc thi im ri rc cch u
nhau ng bng mt chu k ly mu tn hiu. V c thi gian tr tt yu do ly mu, vic
n nh h thng tr nn phc tp hn so vi h lin tc, do i hi nhng k thut
phn tch v thit k c bit.
S pht trin mnh m ca k thut s, k thut vi x l v k thut my tnh lm
cho ngy cng c nhiu h thng iu khin s c s dng iu khin cc i tng.
H thng iu khin s c nhiu u im so vi h thng iu khin lin tc nh uyn
chuyn, linh hot, d dng thay i thut ton iu khin, d dng p dng cc thut ton
iu khin phc tp bng cch lp trnh. My tnh s cn c th iu khin nhiu i
tng cng mt lc. Ngoi ra, gi my tnh ngy cng h trong khi tc x l, tin
cy ngy cng tng ln cng gp phn lm cho vic s dng cc h thng iu khin s
tr nn ph bin. Hin nay cc h thng iu khin s c s dng rt rng ri, t cc b
iu khin n gin nh iu khin nhit , iu khin ng c DC, AC, n cc h
thng iu khin phc tp nh iu khin robot, my bay, tu v tr, cc h thng iu
khin qu trnh cng ngh ha hc v cc h thng t ng cho nhng ng dng khc
nhau.
Hnh 7.1 trnh by s khi ca h thng iu khin s thng gp, trong h thng
c hai loi tn hiu: tn hiu lin tc c(t ), u R (t ) , v tn hiu s r (kT ), cht (kT ), u(kT ) . Trung
tm ca h thng l my tnh s, my tnh c chc nng x l thng tin phn hi t cm
bin, v xut ra tn hiu iu khin i tng. V cm bin v i tng l h thng lin
tc nn cn s dng b chuyn i A/D v D/A giao tip vi my tnh. Do phn
tch v thit k h thng iu khin s trc tin ta phi m t ton hc c qu trnh
chuyn i A/D v D/A. Tuy nhin, hin nay khng c phng php no cho php m t
144
u(kT)
My tnh s
D/A
uR(t)
i tng
c(t)
cht(kT)
Cm bin
A/D
X l ri rc
u(kT)
Gi d liu
uR(t)
i tng
c(t)
cht(kT)
Ly mu
Cm bin
(t kT )
(7.2)
x * (t ) x(t ) (t kT )
k 0
x (t ) x(kT ) (t kT )
(7.3)
k 0
X * ( s) x(kT )e kTs
k 0
(7.4)
1
2 fc
T
(7.5)
146
Do :
GZOH ( s)
1 e Ts
s
x( k ) z
147
(7.7)
Trong :
(s l bin Laplace)
z eTs
Z
K hiu:
x(k ) X ( z )
Nu x(k ) 0, k 0 th biu thc nh ngha tr thnh:
X ( z ) x(k ) x(k ) z k
(7.8)
k 0
x(kT )e
kTs
(7.9)
x(k ) z
(7.10)
1
X ( z ).z k 1dz
2 j C
x1 (k )
X 1 ( z)
Nu
Th
x2 (k )
X 2 ( z)
a1 x1 (k ) a2 x2 (k )
a1 X 1 (k ) a2 X 2 ( z)
(7.11)
Nu
x(k )
X ( z)
Th x(k k0 ) z k X ( z)
(7.12)
Nhn xt:
Nu trong min Z ta nhn X(z) voi th tng ng vi trong min thi gian ta l tr
tn hiu chu k ly mu.
V x(k 1)
z 1 X ( z )
Nn c gi l ton t lm tr 1chu k ly mu
3. T l trong min Z
Nu x(k )
X ( z)
0
148
Th a k x(k )
X (a 1 z)
4. o hm trong min Z
Nu x(k )
X ( z)
Th kx(k )
z
(7.13)
dX ( z )
dz
(7.14)
5. nh l gi tr u
Nu x(k )
X ( z)
Th x(0) lim X ( z )
(7.15)
6. nh l gi tr cui
Nu x(k )
X ( z)
Th x() lim (1 z 1 ) X ( z)
(7.16)
z 1
7.2.3 Bin i Z ca cc hm c bn
7.2.3.1 Hm dirac
k 0
k 0
1
0
(k )
Theo nh ngha:
(k )
(k ) z
(0) z 0 1
Vy (k ) 1
(ROC: ton b mt phng Z)
7.2.3.2 Hm nc n v
Hm nc n v (lin tc trong min
thi gian):
t0
t0
1
u (t )
0
Ly mu u (t) vi chu k ly mu T, ta
c:
k 0
k 0
1
u (k )
0
Theo nh ngha:
u (k )
u (k ) z k
u (k ) z
1 z 1 z 2 z
1
z
1
z 1
1 z
149
Vy:
u (k )
1
z
1
1 z
z 1
( ROC : z 1 )
7.2.3.3 Hm dc n v:
Hm dc n v (lin tc trong min
thi gian)
1
r (t )
0
t0
t0
Ly mu r(t) vi chu k ly mu l T, ta
c
k 0
kT
r (k )
k 0
0
r (k ) kTu(k )
u (k )
1
1 z 1
ku(k )
z
kTu(k )
d 1
z 1
dz 1 z 1 1 z 1
Tz 1
Tz
1 z 1
1 z
1 2
Vy
r (k ) kTu(k )
Tz 1
Tz
1 z 1
1 z
1 2
ROC z 1
7.2.3.4 Hm m
Hm m lin tc trong min thi gian:
e at
x(t )
0
t0
t0
Ly mu r(t) vi chu k ly mu l T, ta
c
e kaT
k 0
x(k )
k 0
0
x(k ) e kaT u (k )
Theo nh ngha
150
x(k )
x( k ) z
x(k ) z
1 e aT z 1 e 2 aT z 2
1 e aT z
e z
1
aT
x(k )
1 e aT z
aT
z e
Vy
(e kaT )u (k )
1 e z
aT
z
z e aT
ROC : e aT z 0 z e aT
a k u (k )
1
z
1
za
1 az
1
X ( z ).z k 1dz
2 j C
z
( z 2)( z 3)
Tm x(k)
Li gii
Phn tch X(z), ta c:
X ( z)
z
z
( z 2) ( z 3)
a k u (k )
Cho X ( z )
z
. Tm x(k)
( z 2)( z 3)
Li gii
X ( z)
z
z
2
( z 2)( z 3) z 5 z 6
Chia a thc, ta c
X ( z ) z 1 5z 2 19 z 3 65z 4
Suy ra
z
. Tm x(k)
( z 2)( z 3)
Li gii
Ta c:
X ( z)
z
z
z 1
2
( z 2)( z 3) z 5 z 6 1 5 z 1 6 z 2
1 5 z 1 6 z 2 X ( z ) z 1
1
X ( z ) 5 z X ( z ) 6 z 2 X ( z ) z 1
Bin i Z ngc hai v phng trnh trn ( tnh cht di trong min thi gian), ta
c:
x(k ) 5 x(k 1) 6 x(k 2) (k 1)
x(k ) 5 x(k 1) 6 x(k 2) (k 1)
Vi iu kin u:
x(k 1) 0
x(k 2) 0
Nu z 0 l cc bc 1 th :
Re s z k 1 X ( z ) z z0 ( z z0 ) z k 1 X ( z )
z z0
Nu z 0 l cc bc p th:
Re s z k 1 X ( z ) z z0
1
d p1
z z0 p z k 1 X ( z ) z z0
p 1
( p 1)! dz
Th d 7.4:
Cho X ( z )
z
. Tm x (k)
( z 2)( z 3)
Li gii:
p dng cng thc thng d, ta c:
152
x(k ) Re s z k 1 X ( z) z 2 Re s z k 1 X ( z ) z 3
Re s z k 1 X ( z ) z 2 ( z 2) z k 1 X ( z )
( z 2) z k 1
Re s z
k 1
z
( z 3)
z
( z 2)( z 3)
z 2
( z 3) z k 1
k
z
( z 2)
z 2
2 k
X ( z ) z 3 ( z 3) z k 1 X ( z )
z 2
z 3
z
( z 2)( z 3)
z 3
3k
z 3
Do :
x(k ) 2 k 3k
(7.17)
b0 r (k m) b1r (k m 1) bm1r (k 1) bm r (k )
Trong n m , n gi l bc ca h thng ri rc
a0 z n a1 z n1 an1 z an C ( z ) b0 z m b1 z m1 bm1 z bm R( z )
m 1
C ( z ) b0 z b1 z bm1 z bm
R( z ) a0 z n a1 z n1 an1 z an
m
t
G( z )
C ( z ) b0 z m b1 z m1 bm1 z bm
R( z ) a0 z n a1 z n1 an1 z an
(7.18)
C ( z ) z ( nm ) b0 b1 z 1 bm1 z m1 bm z m
R( z )
a0 a1 z 1 an1 z n1 an z n
(7.19)
Hai cch biu din trn hon ton tng ng nhau, trong thc t hm truyn dng
th 2 c s dng nhiu hn
Th d 7.5: Cho h thng ri rc m t bi phng trnh sai phn:
c(k 3) 2c(k 2) 5c(k 1) 3c(k ) 2r (k 2) r (k )
153
Tm hm truyn ca h thng
Li gii:
Bin i Z hai v phng trnh sai phn m t h thng, ta c:
z 3C ( z ) 2 z 2 C ( z ) 5 zC ( z ) 3C ( z ) 2 z 2 R( z ) R( z )
G( z)
C ( z)
2z 2 1
3
R( z ) z 2 z 2 5 z 3
G( z)
C ( z)
z 1 (2 z 2 )
R( z ) 1 2 z 1 5 z 2 3z 3
C ( z)
G1 ( z )G2 ( z )
R( z )
(7.20)
trong
G1 ( z ) G1 ( s)
G2 ( z ) G2 ( s)
Th d 7.6
Cho G1 ( s)
1
1
. tm hm truyn tng ng ca hai h thng c s
; G2 ( s )
sa
sb
aT
s a z e
z
1
G2 ( z ) G2 ( s )
bT
s b z e
z2
z e aT z e bT
154
Th d di y s minh ha iu ny
Th d 7.7
1
1
. Tm hm truyn tng ng ca hai h thng c s
; G2 ( s)
sa
sb
Cho G1 ( s)
1
G1G2 ( z ) G1 ( s )G2 ( s )
s a s b
1
1
1
1
b a s a
a b s a
1
z
1
z
aT
b a z e
a b z e bT
G1G2 ( z )
bT
aT
z e e
b a z e aT z e bT
Gk ( z )
C ( z)
G( z )
R( z ) 1 GH ( z )
(7.22)
Trong
G ( z ) G( s)
GH ( z ) G( s).H ( s)
C ( z)
G( z )
R( z ) 1 G ( z )
(7.23)
Th d 7.8:
Cho G( s)
1
1
; H ( s)
. Tm hm truyn tng ng ca hai h thng c s
sa
sb
bT
s a z e
1
z e bT e aT
1
GH ( z ) G ( s ) H ( s)
.
aT
z e bT
s a s b b a z e
R( z ) 1 GH ( z )
z e bT e aT
1
b a z e aT z e bT
Gk ( z )
b a z e
b a z e
aT
z e
z e
bT
bT
bT
e aT
RG ( z )
1 G( z ) H ( z )
(7.24)
Trong :
RG ( z ) R( s)G( s)
G( z ) H ( z ) G( s)( H ( s)
C ( z)
G( z )
R( z ) 1 G ( z ) H ( z )
(7.25)
Trong :
G( z ) G ( s)
H ( z ) H ( s)
156
G1 ( z )G2 ( z )
C ( z)
R( z ) 1 G1 ( z )G2 ( z )
Trong :
G1 ( z ) G1 ( s)
G2 ( z ) G2 ( s)
G2 H ( z ) G2 ( s) H ( s)
x1 (k ) c(k )
x2 (k ) x1 (k 1) x2 (k ) c(k 1)
x3 (k ) x2 (k 1) x3 (k ) c(k 2)
Kt hp phng trnh trn vi cc biu thc t bin trng thi ta c h phng trnh
sau:
x1 (k 1) x2 (k )
x (k 1) x (k )
3
2
x (k 1) x (k )
n
n1
xn (k 1) axn (k ) an1 x2 (k ) an x1 (k ) b0 r (k )
xn1 (k 1) 0
xn (k 1) an
1
0
0
an1
0
1
0
0
0
0
an2 a2
x1 (k ) 0
x (k ) 0
2
r (k )
1 xn1 (k ) 0
a1 xn (k ) b0
0
0
p ng ca h thng:
x1 (k )
x (k )
1
c(k ) x1 (k ) 1 0 0 0
xn1 (k )
xn (k )
t:
x1 (k 1)
x (k 1)
2
x(k )
xn1 (k 1)
xn (k 1)
0
0
Ad
0
an
1
0
0
1
0
an1
0
0
0
0
an 2 a2
158
1
a1
0
0
0
0
Bd
0
b0
Dd 1 0 0 0
c(k ) Dd x(k )
Th d 7.9:
Cho h thng iu khin ri rc m t bi phng trnh sai phn:
2c(k 3) c(k 2) 5c(k 1) 4c(k ) 3r (k )
c(k ) Dd x(k )
Trong :
x1 (k )
x(k ) x2 (k )
x3 (k )
1
0
Ad 0
0
a3 a2
0 0
1
0
1 0
0
1
a1 2 2.5 0.5
0 0
Bd 0 0
b0 1.5
Dd 1 0 0
7.4.1.2 V phi ca phng trnh sai phn c cha sai phn ca tn hiu vo
Xt h thng ri rc c quan h gia tn hiu vo v tn hiu ra m t bi phng trnh
sai phn:
c(k n) a1c(k n 1) an1c(k 1)an c(k )
b0 r (k n) b1r (k n 1) bn1r (k 1) bn r (k )
159
(7.27)
xn (k ) xn1 (k 1) n1r (k )
n bn a1 n 1 a2 n 2 a3 n 3 a4 n 4 an 11 an 0
Do h phng trnh bin trng thi m t h thng c dng:
x(k 1) Ad x(k ) Bd r (k )
c(k ) Dd x(k ) Ed r (k )
Trong :
1
x1 (k )
0
x (k )
0
0
2
x(k )
Ad
0
x n 1 (k )
0
x n (k )
an an1
1
2
Bd
Dd 1 0 0 0
n1
n
0
1
0
0
0
0
an 2 a2
Ed 0
Th d 7.10:
Cho h thng ri rc m t bi phng trnh sai phn:
2c(k 3) c(k 2) 5c(k 1) 4c(k ) r (k 2) 3r (k )
160
1
a1
0
0
Trong :
0 b0 0
1 b1 a1 0 0.5 0.5 0 0.5
2 b2 a11 a2 0 0 0.5 0.5 2.5 0 0.25
3 b3 a12 a2 1 a30 1.5 0.5 0.25 2.5 0.5 0.375
H phng trnh bin trng thi c dng:
x(k 1) Ad x(k ) Bd r (k )
c(k ) Dd x(k ) E d r (k )
Trong :
x1 (k )
x(k ) x 2 (k )
x3 (k )
1
0 0
1
0
0
Ad 0
0
1 0
0
1
a3 a 2 a1 2 2.5 0.5
0.5
Bd 0.25
Dd 1 0 0
Ed 0
0.375
C ( z ) b0 z m b1 z m1 bm1 z bm
n
R( z )
z a1 z n1 an1 z an
z n a1 z n 1 a n 1 z a n C ( z ) b0 z m b1 z m1 bm1 z bm R( z )
c(k n)a1c(k n 1) a n 1c(k 1) a n c(k )
b0 r (k m) b1 r (k m 1) bn 1 r (k 1) bn r (k )
161
C ( z)
z2 3
3
R( z ) 2 z z 2 5 z 4
Li gii:
Cch 1: Hm truyn cho tng ng vi:
G( z )
C( z)
0.5 z 2 1.5
3
R( z ) z 0.5 z 2 2.5 z 2
C ( z ) b0 z m b1 z m1 bm1 z bm
n
R( z )
z a1 z n1 an1 z an
R( z) z
(7.29)
C ( z ) b0 z m b1 z m1 bm1 z bm E ( z)
n
a1 z
n 1
(7.30)
an1 z an E ( z)
x2 (k ) x1 (k 1) x2 (k ) e(k 1)
x3 (k ) x2 (k 1) x3 (k ) e(k 2)
Ta c phng trnh:
x1 (k 1) 0
x (k 1)
2
0
xn1 (k 1) 0
xn (k 1) an
(7.29)
x1 (k ) 0
x (k ) 0
2
r (k )
0
0
0
1 xn1 (k ) 0
an1 an2 a2 a1 xn (k ) b0
c(k ) b0 e(k m) b1e(k m 1) bm 1e(k 1)(k 1) bm e(k )
1
0
0
1
0
0
0
0
c(k ) b0 x m 1 (k ) b1 x m (k ) bm 1 x 2 (k ) bm x1 (k )
c(k ) bm
bm 1 b1
b0
x1 (k )
x (k )
2
0 0
x n 1 (k )
x n (k )
x(k 1) Ad x(k ) Bd r (k )
c ( k ) Dd x ( k )
Trong :
1
0
x1 (k )
0
x (k )
0
0
1
2
x(k )
Ad
0
0
x n 1 (k )
0
x n (k )
an an 1 an 2
0
0
Bd
Dd bm bm1 b1 b0 0
0
1
0
a2
C ( z)
z2 3
3
R( z ) 2 z z 2 5 z 4
C ( z)
0.5 z 2 1.5
3
R( z ) z 0.5 z 2 2.5 z 2
R( z ) z
C ( z ) 0.5 z 2 1.5 E ( z )
3
0
0
0.5 z 2 2.5 z 2 E ( z )
Ta c h phng trnh:
x(k 1) Ad x(k ) Bd r (k )
c(k ) Dd x(k )
Trong :
x1 (k )
x(k ) x2 (k )
x3 (k )
163
1
a1
0
0
0
Ad 0
a3
0
Bd 0
1
Dd b2
1
0
a2
0 0
1
0
1 0
0
1
a1 2 2.5 0.5
b1 b0 1.5 0 0.5
C( z)
2z 1
4
3
R( z ) z 2 z z 2 5 z 3
4
3
2
R( z ) z 2 z z 5 z 3
c(k ) 2e(k 1) e(k )
x2 (k ) x1 (k 1)
x3 (k ) x2 (k 1)
x4 (k ) x3 (k 1)
Ta c h phng trnh
x(k 1) Ad x(k ) Bd r (k )
c(k ) Dd x(k )
x1 (k )
x (k )
Trong : x(k ) 2
x3 (k )
x4 ( k )
1
0
0 0
1
0
0
0
0
1
0
0
0
1
Ad
0
0
0
1 0
0
0
a4 a3 a2 a1 3 5 1
0
0
Bd
Dd b1 b0 0 0 1
0
1
0
0
1
2
2 0 0
7.4.3 Thnh lp phng trnh trng thi h ri rc t phng trnh trng thi h
lin tc:
Phng php ny ch p dng c cho h thng c s khi nh sau:
164
x (t ) Ax (t ) Be R (t )
c(t ) Dx(t )
(t ) L1 (s)
Vi:
(s) (sI A) 1
Bc 3: Ri rc ha phng trnh bin trng thi bc 1, ta c:
x(k 1)T Ad x(kT ) Bd r (kT )
c(kT ) Dd x(kT )
Ad (T )
T
Trong : Bd Bd
0
Dd D
c(kT ) Dd x(kT )
Chng minh:
Bc 1 v bc 2 thnh lp phng trnh trng thi v tnh ma trn qu ca h lin tc
khng c g phi chng minh. Ta chng minh t bc 3, bc ny ta suy ra phng
trnh trng thi ca h ri rc t phng trnh trng thi ca h lin tc.
Bc 3: chng 2, ta bit nghim ca phng trnh trng thi h lin tc cho bi
cng thc:
T
x(t ) (t t 0 ) x(t 0 ) Be R d
0
Tng qut:
T
x(t ) (t t 0 ) x(t 0 ) t 0 Be R d
0
t (k 1)T
165
Ta c:
( k 1)T
x(k t )T (T ) x(kT )
kT Be d
R
kT
Ta li c:
eR e(kT ), : kT (k 1)T
(do eR ( ) l tn hiu ng ra ca khu gi ZOH)
( k 1)T
kT BekT d
kT
x(k t )T (T ) x(kT ) Bd eR kT
0
Ad
(7.31)
Bd
Li gii:
Bc 1: Thnh lp h phng trnh bin trng thi m t h lin tc:
Theo hnh v ta c:
X 2 ( s)
sX1 ( s) X 2 ( s)
s
x1 (t ) x2 (t )
E ( s)
X 2 ( s) R
( s a) X 2 ( s) E R ( s)
sa
x2 (t ) ax2 (t ) eR (t )
x 2 (t ) ax2 (t ) eR (t )
X 1 ( s)
(7.32)
(7.33)
x 1 ( t ) x 2 ( t )
x 2 ( t ) ax 2 ( t ) e R ( t )
x ( t ) 0 1 x 1 ( t ) 0
1
e R (t )
x 2 ( t ) 0 a x 2 ( t ) 1
(7.34)
x (t ) Ax(t ) BeR (t )
p ng ca h thng:
x (t )
0 1 Dx(t )
x2 (t )
0 1
0
A
B
1
0 a
c(t ) Kx1 (t ) K
Do :
D K
Bc 2: Tnh ma trn qu
1
1 0 0 1
s 1
( s) ( sI A) s
0 s a
0
1
0
1
1
a
1
s s( s a)
1
s
s( s a) 0
0
s a
1
1 1 1 1 1
L s L s ( s a)
1
1 s
s
(
s
a
)
(t ) L ( s ) L
1
1
0
0
L1
s a
s a
1
1
1 e aT
a
e aT
c(kT ) Dd x(kT )
Trong :
1
Ad (T )
0
1
1
(1 e at )
1
(1 e aT )
a
a
e at
e aT
t T
T 1
T
T
(1 e a ) 0
1
(1 e a ) 0
Bd ( ) Bd
a
1 d a
1 d
a
a
0
0 0
0
e a
2
a aa
e
a
T e aT 1
a 2 a 2
a
e aT 1
a
a
0
167
Dd D K
c(kT ) Dd x(kT )
Trong :
Ad Bd Dd 1
0
Ad
T e aT
1
2 2
1
aT
(1 e ) a
a
a K 0
a
aT
aT
e
1
e
a
a
T e aT
1
0
K
a2
a 2
(1 e aT ) a
a
e aT 1
aT
e
K
0
a
a
T e aT
1
1 K 2 2
a
a
a
Bd D d
aT
e
1
K
a
a
1
(1 e aT
a
e aT
0 1
A
0 2
1
Bc 2: (t )
0
0
B
1
D 10 0
1
1
(1 e at ) 1
(1 e 2t )
a
2
at
e 2t
e
Bc 3:
1
1
1
(1 e aT ) 1
(1 e 20.5 ) 1 0.316
Ad
a
2
0
0 0.368
20.5
aT
0
e
e
aT
20.5
T e
1 0.5 e
1
2
2 2
2
a 2
2
2 0.092
Bd a aaT
0.216
e
1
e 20.5 1
a
a
2
2
Dd D 10 0
Bc 4:
168
Ad Bd Dd
1 0.316 0.092
10 0
0 0.368 0.316
1 0.316 0.920 0 0.080 0.316
2
x (k )
c(k ) 10 0 1
x 2 (k )
c(k ) Dd x(k )
C ( z)
Bi ton t ra l tm hm truyn: G ( z )
R( z )
C ( z ) Dd X ( z )
( zI Ad ) X ( z ) Bd R( z )
C ( z ) Dd X ( z )
X ( z ) [ zI Ad ]1 Bd R( z )
C ( z ) Dd X ( z )
C ( z ) Dd [ zI Ad ]1 Bd R( z )
Lp t s, ta c:
G( z )
C ( z)
Dd [ zI Ad ]1 Bd
R( z )
(7.35)
c(kT ) Dd x(kT )
1
0
0
; Bd ; Dd D 1 0
Trong : Ad
0.7 0.1
2
C ( z)
1
Dd zI Ad Bd
R( z )
Ta c:
169
zI Ad
z 0 0
1
0 z 0.7 0.1
zI Ad 1 Bd
1
z
0.7 z 0.1
1
z 0.1
1
1 0
z 0.1
2
1
1
2
1
2
[1 0]
z ( z 0.1) 0.7
2 z z ( z 0.1) 0.7
2
Vy: G( z ) 2
z 0.1z 0.7
Dd zI Ad Bd
1
170
Chng 8
PHN TCH V THIT K RI RC
8.1 KHO ST TNH N NH
8.1.1 Khi nim v tnh n nh ca h ri rc
chng 4 chng ta xt khi nim n nh ca h lin tc, h thng c gi l
n nh nu tn hiu vo b chn th tn hiu ra b chn. Chng ta cng dn ra c iu
kin h lin tc n nh l tt c cc nghim ca phng trnh c trng u nm bn
tri mt phng thc theo bin s, ni cch khc tt c cc nghim ca phng trnh c
trng ca h lin tc phi c phn thc m. Do php bin i Z v php bin i Laplace
c mi lin h z eTs (vi T l chu k ly mu) nn s c phn thc m tng ng vi
z 1 , hay z nm trong vng trn n v. V vy iu kin h ri rc n nh l tt c
cc nghim ca phng trnh c trng u phi nm bn trong vng trn n v ca mt
phng phc theo bin z. Hnh 8.1 minh ho min n nh ca h lin tc v h ri rc.
Nh vy tng t nh lm i vi h lin tc, nh gi tnh n nh ca h
ri rc ta ch cn kho st phng trnh c trng. Sau y l phng trnh c trng ca
hai dng m t h ri rc thng gp:
- H thng ri rc cho bi s khi:
(8.1)
x(k 1) Ad x(k ) Bd r (k )
c(k ) Dd x(k )
(8.2)
i vi cc h ri rc c m t ton hc khc hai dng trn, tham kho chng 7
rt ra phng trnh c trng.
thit k h iu khin ri rc, yu cu ti thiu trc tin l h phi n nh. V
c bn, k thut phn tch v nh gi n nh ca h tuyn tnh lin tc cng c th p
dng cho h ri rc vi mt s sa i cn thit. l nhng tiu chun n nh tn s
Nyquist Bode, phng php qu o nghim s i vi h iu khin ri rc cn c
thm tiu chun i s Jury c s dng kim tra tnh n nh ca h. Song cng nh
cc tiu chun n nh i s khc nh Routh Hurwitz, kt lun ca tiu chun Jury
cng ch cho bit h c n nh hay khng, nhng khng cho bit v tr cc nghim trong
171
w 1
w 1
z 1
w
z 1
z
(8.3)
(8.4)
w 1
, phng trnh c trng tr thnh:
w 1
w 1
w 1
w 1
5
2
3
1 0
w 1
w 1
w 1
3
5w 1 2w 1 w 1 3w 1w 1 w 1 0
3
5 w3 3w2 3w 1 2 w3 w2 w 1 3 w3 w2 w 1 w3 3w2 3w 1 0
11w 11w 13w 5 0
3
1 ci 2,1 ci 2, n j k 2
ci 2,1 ci 1,1 ci 1, n j k 2
(8.6)
4.8
51 2
1.4
Hng 4
Hng 5
2.6
1.4
1 4.8 2.6
3.39
4.8 2.6 4.8
1 4.8 1.4
0.61
4.8 2.6 1.4
Hng 6
0.61
3.39
51 3
4.8
173
4
5
2.6
Hng 7
1 3.39 0.61
3.28
3.39 0.61 3.39
1 4.8 2.6
3.39
4.8 2.6 4.8
1 K
t:
Gi n l s cc ca G0 ( z ) , m l s zero ca G0 ( z )
(8.7) 1 G0 ( z) 0
G0 ( z ) 1
G0 ( z ) (2l 1)
(8.7)
(8.8)
(8.9)
iu kin bin
iu kin pha
(l 0,1,2,)
nm
174
cuc zero
OA
p z
i 1
i 1
nm
nm
( pi va zi l cc cc v cc zero ca G0 ( z ) )
(8.12)
(8.13)
i 1
i 1
i j
(8.14)
(8.15)
N ( z)
1
D( z )
Bit rng:
-
K
s( s 5)
- Chu k ly mu T 0.1sec
- Hy v QNS ca h thng tren khi K thay i t 0 n . Tnh K gh .
Li gii:
Phng trnh c trng ca h c s khi nh trn l: 1 G( z ) 0
175
(8.16)
Trong :
G ( z ) GZOH ( s )G ( s )
1 e Ts
K
Z
s s ( s 5)
K
5
1 z 1 Z 2
5
s s 5
2
5 z
5 z 1 z e 0.5
0.021z 0.018
G( z ) K
z 1z 0.607
Phng trnh c trng l:
0.0042 z 0.0036
1 K
0
( z 1)( z 0.607)
- Cc cc p1 1, p2 0.607
(n 2)
- Cc zero: z1 0.857
(m 1)
(*)
l 0
2 1
OA
nm
2 1
dK
0
dz
Ta c:
* K z 1z 0.607 z
1.607 z 0.607
0.021z 0.018
0.021z 0.018
dK
z 2 1.607 z 0.607
dz
0.021z 0.018
0.021z 0.0182
Do :
z 2.506
dK
0 1
dz
z2 0.792
(**)
w 1
, thay vo phng trnh (**) ta c:
w 1
2
w 1
w 1
0.021K 1.607
0.018K 0.607 0
w 1
w 1
i bin z
iu kin h thng n nh l:
K 0
K 0
z 0.5742 j 0.8187
Cch 2: Thay vo z a jb phng trnh (**), ta c:
tng ng vi K = 0
tng ng vi K = 21.8381
z 0.5742 j 0.8187
Vy Kgh = 21.83
177
cmax cxl
100%
cxl
(8.17)
1
cxl c(k ) 1
cxl ,
100
100
k kqd
(8.19)
(8.20)
(8.21)
ln r 2 2
1
T
ln r 2 2
(8.22)
178
z 1
Cng thc trn l cng thc tng qut, c th p dng cho mi h ri rc. Sau y
chng ta kho st biu thc sai s xc lp ca h ri rc ly mu trong knh sai s (hnh
8.4), y l h ri rc thng gp nht trong thc t.
R( s )
1 G( s) H ( s)
(8.24)
R( z )
1 GH ( z )
(8.25)
R( z )
1 GH ( z )
(8.26)
(8.27)
z 1 1 GH ( z )
1 lim GH ( z )
Nu tn hiu vo l hm nc n v: R( z )
z 1
t:
K p lim GH ( z )
(8.28)
z 1
exl
1
1 Kp
(8.29)
Nu tn hiu vo l hm dc n v: R( z )
Tz 1
thay vo biu thc (8.26) ta
(1 z 1 ) 2
c:
Tz 1
1
T
exl lim
z 1 1 z 1 1 GH ( z )
lim (1 z 1 ) GH ( z )
z 1
179
(8.30)
Kv
t:
1
lim (1 z 1 ) GH ( z )
T z 1
(8.31)
1
Kv
(8.32)
Trong :
- Hm truyn khu lin tc: G( z )
K
( s a)(s b)
( K 10, a 2, b 3)
G( z )
1 G( z )
Trong :
G ( z ) GZOH ( s )G ( s )
1 e Ts
K
Z
s ( s a)( s b)
1
K (1 z 1 ) Z
s ( s a)( s b)
z ( Az B)
z 1
aT
bT
z ( z 1)( z e )( z e )
Vi
A
b(1 e aT ) a(1 e bT )
ab(b a)
ae aT (1 e bT ) be bT (1 e aT )
ab(b a)
0.042 z 0.036
( z 0.819)( z 0.741)
180
( z 0.819)( z 0.741)
0.042 z 0.036
1
( z 0.819)( z 0.741)
0.042 z 0.036
Gk ( z ) 2
z 1.518 z 0.643
Gk ( z )
Do :
2. p ng ca h:
C ( z ) Gk ( z ) R( z )
0.042 z 0.036
0.042 z 1 0.036 z 2
R
(
z
)
R( z )
z 2 1.518 z 0.643
1 1.518 z 1 0.643z 2
(1 1.518z 1 0.643z 2 )C ( z) (0.042 z 1 0.036 z 2 ) R( z)
c(k ) 1.518c(k 1) 0.643c(k 2) 0.042r (k 1) 0.036r (k 2)
c(k ) 1.518c(k 1) 0.643c(k 2) 0.042r (k 1) 0.036r (k 2)
Vi iu kin u: c(1) c(2) 0
r (1) r (2) 0
c(k ) {0;0420;0.418;0.2662;0.3909;0.5003;0.5860;0.6459;0.6817;...
0.6975;0.6985;0.6898;0.6760;0.6606;0.6461;0.6341;0.6251;0.6191;0...}
lim (1 z 1 )Gk ( z ) R( z )
z 1
0.042 z 0.036 1
lim (1 z 1 ) 2
1
z 1
z 1.518 z 0.643 1 z
0.042 z 0.036
lim 2
z 1 z 1.518 z 0.643
cxl 0.624
lt l:
181
POT
cmax c xl
0.6985 0.624
100%
100%
c xl
0.624
POT 11.94%
k qd 14
t qd k qd T 14 0.1
t qd 1.4 sec
Do :
ln r
(ln r )
2
ln 0.8019
(ln 0.8019) 2 0.32852
0.5579
1
1
(ln r ) 2 2
(ln 0.8019) 2 0.32852 0.3958
T
0.1
V vy:
0.5579 x3.14
100% 12.11%
POT exp
100% exp
2
2
0
.
5579
3
3
tqd
1.36 sec
n 0.5579 x0.3958
Trong :
- Hm truyn khu lin tc: G( s)
K ( s a)
( s b)(s c)
( K 2, a 5, b 2, c 3)
C nhiu cch thnh lp phng trnh trng thi h lin tc, trong th d ny ta p
dng phng php to pha. Ta c:
G( s)
C ( s)
2( s 5)
2s 10
2
ER ( s) ( s 2)(s 3) s 5s 6
c(t ) 2 y (t ) 10 y(t )
(*)
(**)
x (t )
c(t ) 10 x1 (t ) 2 x2 (t ) 10 2 1
x
D
Bc 2: Tnh ma trn qu :
183
( s ) ( sI A)
1 0 0
1
s
0
1
s 1
6
s
s5
s 5 1
1
( s 2)( s 3)
6
s
s ( s 5) 6
( s 2)(2 3)
s5
( s 2)( s 3)
(t ) L1 ( s ) L1
6
( s 2)(2 3)
( s 2)( s 3)
( s 2)( s 3)
( s 2)( s 3)
( s 2)( s 3)
1 3
2
1
1 1
L s 2 s 3 L s 2 s 3
L1 6 6 L1 2 3
s 2 s 3
s 2 s 3
(3e 2t 2e 3t )
(e 2t e 3t )
(t )
2t
3t )
(2e et 3e 3t )
(6e 6e
c(kT ) Dx x(kT )
Trong :
(3e 2t 2e 3t )
Ad (T )
2t
3t )
(6e 6e
0.9746 0.0779
Ad
0.4675 0.5850
(e 2t e 3t )
(2e et 3e 3t ) t T 0.1
T
T
3e 2 2e 3
Bd ( ) Bd
2
3
0
0
6e 6e
T
2
3
e e
d
2
3
0
2e 3e
e 2 e 3
2
3
2
3
e e
0.0042
Bd
0.0779
2e
e 3
3e 3
0
d
1
0.1
Dd D 10 2
c(kT ) Dd x(kT )
184
Trong :
Ad Bd Dd
10 2
0.4675 0.5850 0.0779
0.9326 0.0695
Ad Bd Dd
1.2465 0.4292
2
x (k )
c(k ) 10 2 1
x2 (k )
* * *
2. p ng ca h thng:
Trc tin ta tm nghim ca phng trnh trng thi:
x (k 1) 0.9326 x1 (k ) 0.0695 xx (k ) 0.0042r (k )
1
x2 (k 1) 1.2465 x1 (k ) 0.4292 x2 (k ) 0.0779r (t )
Vi iu kin u x1 (1) x2 (1) 0 , thay vo hai cng thc qui trn, ta c
* * *
p ng ca h thng:
x (k )
c(k ) 10 2 1 10 x1 (k ) 2 x2 (k )
x2 (k )
c(k ) {0; 0.198; 0.348; 0.455; 0.529; 0.577; 0.606; 0.622; 0.631; 0.634;
Gi tr xc lp ca p ng l: cxl 0.635
vt l ca h thng l:
POT
cmax c xl
0.635 0.625
100%
100%
c xl
0.625
POT 1.6%
t qd 0.6 sec
Sai s xc lp l:
k 6
sin( x)
, c gi tham kho thm cc ti liu v x l
x
tn hiu s bit thm chi tit v vn ny. Trong cc h thng iu khin thc t do ta
thng phc hi d liu bng khu gi ZOH nn vic ly mu nh hng khu ng
k n cht lng ca h thng ta cn chn tn s ly mu ln hn 10 ln tn s ct ca
h thng. Th d di y minh ho nh hng ca chu k ly mu T.
Th d 8.6: Cho h thng iu khin c s khi nh hnh v:
K
( s a)
1. Xc nh gi tr chu k ly mu gii hn Tgh .
K 10, a 1
Gk ( z )
G( z )
1 Gh ( z )
(*)
Trong :
Gh ( z ) GZOH ( s)G ( s)
1 e Ts K
1
1
K (1 z )
s( s a)
s ( s a)
z (1 e aT )
K (1 z 1 )
a( z 1)( z e aT )
Gh ( z )
K (1 e aT )
a( z e aT )
Thay vo (*) ta c:
Gk ( z )
K (1 e aT )
a( z e aT ) K (1 e aT )
K a
(**)
e aT 1
K a
Nu a K d dng thy rng (**) lun tho mn vi mi T nn h thng lun n nh.
a K a
Suy ra:
1 K a
Tgh ln
a K a
Thay s c th K = 10, a = 1, ta c:
Tgh 0.2 sec
187
C ( z ) Gk ( z ) R( z )
K (1 e aT )
R( z )
a( z e aT ) K (1 e aT )
( K / a)(1 e aT ) z 1
Az 1
R
(
z
)
R( z )
1 ( K / a)(1 e aT ) e aT z 1
1 Bz 1
trong : A ( K / a)(1 e aT )
B ( K / a)(1 e aT ) e aT
Suy ra:
(1 Bz 1 )Cz Az 1 R( z )
c(k ) Bc(k 1) Ar (k 1)
(***)
Thay gi tr c th K, a, T ta tnh c cc h s A v B, sau s dng cng thc
qui (***) vi iu kin u bng 0 v tn hiu vo r(k) l hm nc n v ta tnh c
gi tr c th ca p ng c(k).
188
de(t )
dt
Khu vi phn ri rc: c tnh bng cc cng thc sai phn, c 3 cch tnh:
- Sai phn ti:
e(k 1) e(k )
T
zE( z ) E ( z ) K D
U ( z) K D
( z 1) E ( z )
T
T
U ( z) K D
GD ( z )
( z 1)
E( z)
T
u (k ) K D
(8.34)
e(k ) e(k 1)
T
E ( z ) z 1E ( z ) K D
U ( z) K D
(1 z 1 ) E ( z )
T
T
K
K z 1
U ( z)
GD ( z )
D (1 z 1 ) D
E( z)
T
T z
u (k ) K D
189
(8.35)
e(k 1) e(k 1)
2T
zE( z ) z 1E ( z ) K D
U ( z) K D
( z z 1 ) E ( z )
2T
2T
K z 2 1
U ( z) K D
GD ( z )
( z z 1 ) D
E ( z ) 2T
2T z
u (k ) K D
(8.36)
Cng thc sai phn ti v sai phn gia cn tn hiu e(k+1) l tn hiu sai s trong
tng lai, m trong cc bi ton iu khin thi gian thc ta khng th c c tn hiu
trong tng lai (tr khi s dng b d bo) nn thc t ch c cng thc sai phn li c
s dng ph bin nht, do trong gio trnh ny chng ta m t khu vi phn bng hm
truyn:
GD ( z )
8.3.2.3
KD z 1
T z
(8.37)
u (t ) K1 e(t )dt
0
kT
( k 1)T
kT
e(t )dt K I
e(t )dt
( k 1)T
kT
e(t )dt
(8.38)
( k 1)T
kT
Xt tch phn
( k 1)T
( k 1)T
(8.39)
(8.41)
kT
(8.40)
( k 1)T
(8.41)
e(t )dt
( k 1)T
(8.42)
E( z)
2 1 z 1
2 z 1
u (kT ) u[(k 1)T ]
(8.43)
Trong 3 cch tnh tch phn trnh by trn, tch phn hnh thang cho kt qu
chnh xc nht, do thc t ngi ta thng s dng cng thc:
GI ( z )
K IT z 1
2 z 1
(8.44)
KIT z 1
2 z 1
K z 1
GPD ( z ) K P D
T z
K IT z 1 K D z 1
GPID ( z ) K P
2 z 1 T z
GPI ( z ) K P
191
(8.45)
(8.46)
(8.47)
8.3.2.5
(8.48)
(aT 2) z (aT 2)
(bT 2) z (bT 2)
(8.49)
z zC
z pC
(8.50)
zC
(8.51)
(8.52)
pC 1
(8.53)
192
z zC
z pC
Bi ton t ra l chn gi tr K C , z C , pC p ng ca h thng tho mn yu cu
GC ( z ) KC
s1*, 2 n j 1 2 z1*, 2 e Ts
r z * e eTwn
z * T n 1 2
i 1
i 1
trong :
-
10
s( s 5)
193
- Hy thit k khu hiu chnh sm pha sao cho h thng sao khi hiu chnh c cp
cc quyt nh vi 0.707, n 10 (rad/sec)
Li gii:
Phng trnh c trng ca h trc khi hiu chnh:
1 G( z ) 0
trong :
G ( z ) GZOH ( s )G ( s )
1 e Ts
K
s s ( s 5)
1
K (1 z 1 ) 2
s ( s 5)
0.5
z 1 e 0.5 0.5e 0.5
z 1 z 0.5 1 e
K
2
5z 1 z e 0.5
z
G( z)
0.21 0.18
( z 1)( z 0.607)
Trong :
r e T n e 0.10.70710 0.493
Tn 1 2 0. 10 1 0.707 2 0.707
Gc pha cn b:
* 180 1 2 3
D dng tnh c: 1 152.90
2 125.9 0
3 14.6 0
zC 0.607 zC 0.607
Tnh K C t iu kin:
GC ( z )G( z ) z z* 1
KC
KC
( z 0.607)
(0.21z 0.18)
( z 0.029) ( z 0.029)( z 1)( z 0.607)
1
z 0.375 j 0.320
0.267
1
0.471 0.702
0.267
0.471 0.702
KC
1.24
0.471 0.702
0.267
KC
Vy:
GC ( z ) 1.24
z 0.607
z 0.029
Nhn xt:
195
z zC
z pC
( zC pC )
1 pC
1 zC
TRNH T THIT K
Bc 1: Xc nh t yu cu v sai s xc lp
Nu yu cu v sai s xc lp cho di dng h s v tr K P* th
KP
K P*
Kv
K v*
zC 1` )
(Ch iu kin:
Bc 3: Tnh cc ca khu hiu chnh:
pC 1 1 zC
Bc 4: Tnh KC bng cch p dng cng thc:
GC ( z )GH ( z ) z z * 1
10
, chu k lu mu : T = 0.1 sec.
s( s 5)
Hy thit k khu hiu chnh tr pha sao cho h thng sao khi hiu chnh c h s
vn tc l KV* 100 .
Li gii:
Phng trnh c trng ca h trc khi hiu chnh:
1 G( z ) 0
Trong :
197
G ( z ) GZOH ( s ) g ( s )
1 e eT
K
s ( s 5)
s
1
K (1 z 1 ) 2
s ( s 5)
0.5
z 1 e 0.5 0.5e 0.5
z 1 z 0.5 1 e
K
5( z 1) 2 z e 0.5
z
G( z)
0.21z 0.18
( z 1)( z 0.607)
0.21z 0.18
0 z1, 2 0.699 j 0.547
( z 1)( z 0.607)
1
0.1
( z 1)( z 0.607)
K V 9.9
KV
Do :
KV 9.9
0.099
KV* 100
z 0.99
z 0.999
Tnh K C t iu kin:
KC
KC
KC
Vy:
0.6239
1.007 1
0.6196
GC ( z )
z 0.99
z 0.999
Nhn xt:
198
199
x(k 1) Ad x(k ) Bd u (k )
c(k ) Dd x(k )
c(k ) Dd x(k )
x(k 1) [ Ad Bd K ]x(k ) Bd r (k )
c(k ) Dd x(k )
(*)
(1)
(z p ) 0
(2)
i 1
c(k ) Dd x(k )
Trong :
1 0.316
Ad
0 0.368
0.092
Bd
0.316
Dd 10 0
det[zI Ad Bd K ] 0
1 0 1 0.316 0.092
det z
k1
0 1 0 0.368 0.316
k 2 0
(1)
Trong :
r e T n e 0.10.70710 0.493
(2)
k2 1.047
Vy
K 3.12 1.047
Th d 8.10: Cho h thng iu khin ri rc c s nh hnh v:
201
Theo hnh v ta c:
X 2 ( s)
sX1 ( s) X 2 ( s) x1 (t ) x2 (t )
s
U ( s)
X 2 ( s) R ( s 1) X 2 ( s) U R (s)
s 1
x2 (t ) x2 (t ) uR (t )
x2 (t ) x2 (t ) u R (t )
(1)
X 1 ( s)
(2)
p ng ca h thng:
x (t )
c(t ) 10 x1 (t ) 10 0 1 Dx(t )
x2 (t )
Do :
0 1
A
0 1
0
B
1
C 10 0
Ma trn qu :
1
1 0 0 1
s 1
( s) ( sI A) s
0 s 1
0 1 0 1
1
1
1 s 1 1
s s( s 1)
1
s
s( s 1) 0
0
s 1
(t ) L1 ( s) L1 s
0
1 1 1 1 1
L L
s( s 1)
s( s 1) s
1
1
0
L1
s a
s 1
1 1 e t
(t )
e t
0
c(k ) Dd x(k )
Trong :
1
Ad (T )
0
1 e 1
0.1
e 0.1
0.095
0 0.905
202
1
0
0
0.1
Bd Bd
0
0.1
1 e 0d
1 e
0 e
0.1
e
0.1 e 0.1 1 0.005
0.1
e 0
e 1 0.095
Dd D 10 0
1 0 1 0.095 0.005
det z
k1
0 1 0 0.905 0.095
k 2 0
0
.
905
0
.
095
k
1
2
(1)
Trong :
r e T n e 0.10.58 0.493
(2)
Vy
k1 44.0
k2 6.895
K 4.805 8.958
KIT z 1 KD z 1
2 z 1 T z
203
10
;
H ( s) 0.05;
T 2 sec
10s 1
Thit k khu hiu chnh GC (z ) h thng c cp cc phc vi 0.707 ;
G( s)
Li gii:
Do yu cu sai s xc lp i vi tn hiu vo l hm nc bng 0 nn ta s dng khu
hiu chnh GC (z ) l khu PI.
GC ( z ) K P
K IT z 1
2 z 1
Trong :
GH ( z) GZOH (s)G(s) H (s)
1 e Ts 10 0.05
10s 1
s
0.05
1 z 1
s ( s 0.1)
0.05 z (1 e 0.2 )
1 z 1
0.1( z 1)( z e 0.2 )
0.091
GH ( z )
( z 0.819)
1 KP I
0
2 z 1 z 0.819
K T z 1 0.091
1 KP I
0
2 z 1 z 0.819
204
(1)
Vi:
r e T n e 20.7072 0.059
Tn 1 2 2 2 1 0.707 2 2.828
(2)
K I 6.13
Vy:
GC ( z ) 15.09 6.13
z 1
z 1
205
Chng 9
H THNG IU KHIN PHI TUYN
9.1.
d n y(t )
dy (t )
d m1u (t )
du (t )
g
,
,
,
y
(
t
),
, ,
, u (t )
n
n 1
m 1
dt
dt
dt
dt
dt
y (t ) h( x(t ), u (t ))
trong :
u(t) l tn hiu vo
y(t) l tn hiu ra
x(t) l vector trng thi, x(t ) x1 (t ), x2 (t ),, xn (t )T
f(.), h(.) l cc hm phi tuyn
9.1.4. Cc khu vi tuyn c bn
Khu relay 2 v tr
y Ym sgn(u)
Khu khuch i bo ha
Khu replay 3 v tr
Ym sgn( n)
y
( u D)
( u D)
207
Ym sgn( n)
y
Ku
( K Ym / D)
( u D)
( u D)
Khu relay 2 v tr tr
K (u D sgn( u )
y
( u D)
( u D)
Khu relay 3 v tr tr
Ym sgn( n) neu u D
y
Ym sgn( n) neu u D
Khu khuch i bo ha c tr
1
h(t ) ku(t ) a 2 gh(t )
A
208
h1 (t )
h (t )
2
1
ku(t ) a12 2 g h1 (t ) h2 (t )
A
1
a12 2 g h1 (t ) h2 (t ) a 2 2 gh2 (t )
A
H con lc ngc
Ch thch:
M: trng lng xe [Kg]
u: lc tc ng vo xe [N]
209
9.2.
y (t ) h( x(t ), u (t ))
(*)
Trong
~
x (t ) x(t ) x
~
u (t ) u (t ) u
~
y (t ) y (t ) y
y h( x , u )
210
f1
x
1
f 2
A x
1
f
n
x n
f 2
x 2
f 2
x 2
f n
x 2
h
C
x1
h
x 2
f n
x n
f n
x n
f n
x n x ,u
f1
u
f
2
B u
f n
u x ,u
x n x ,u
h
D
u x ,u
u(t ) u1 (t ) u 2 (t )
211
Tn hiu ra khu phi tuyn khng phi l tn hiu hnh sin. Phn tch Fourier ta thy
u(t) cha thnh phn tn s c bn v cc thnh phn hi bc cao 2, 3.
u (t )
A0
Ak sin kt Bk coskt
2 k 1
u (t )d (t )
u (t ) sin kt d (t )
u (t ) cosnt d (t )
Suy ra: 1
1
Hm m t
Xt khu phi tuyn:
212
A1 jB1
M
A1
A1 jB1
M
u(t ) sinkt d (t )
B1
u(t ) cosnt d (t )
Trong cc cng thc trn u(t) l tn hiu ra ca khu phi tuyn khi tn hiu vo l
M sin(t ) . Nu u(t) l hm l th:
A1
u(t ) sinkt d (t )
B1 0
213
Do u(t) l hm l nn:
A1
u(t ) sint d (t ) V
2
sin (t )d (t )
B1 0
Do hm m t ca khu relay 2 v tr l:
N (M )
A1 jB1 4Vm
M
M
- Khu relay 3 v tr
Do u(t) l hm l nn B1 0
214
2Vm
cost
t 0
4Vm
A1
u(t ) sint d (t )
Vm sin (t )d (t )
2Vm
cost
4Vm
cos
B1 0
A1
4Vm
D
D2
cos 1 2
M
M
D2
M2
Do hm m t ca khu relay 3 v tr l:
N (M )
A1 jB1 4Vm
D2
1 2
M
M
M
Khu khuch i bo ha
Do u(t) l hm l nn B1 0
A1
/2
u (t ) sin t d (t ) u (t ) sin t d (t )
/2
4 Vm M
2
sin t d (t ) Vm sin t d (t )
0 D
215
2Vm
cos t
4Vm
cos
2 D
2
t 0
/ 2
M V m
4 Vm M
sin 2
2 sin 2
Vm cos
2 D
2 t 0
Do hm m t ca khu khuch i bo ha l:
N (M )
A1 jB1 Vm
2 sin2
M
M
sin
Do u(t) l hm l nn B1 0
A1
u(t ) sin t d (t )
0
/2
K M sin t Dsin t d (t )
0
4 KM
sin 2t D
t
cost
2
M
/2
2 sin 2t
KM 1
A1 jB1
2 sin 2t
K 1
sin
216
Ta c:
A1
B1
u(t ) sint d (t )
u(t ) cost d (t )
Vm sin t d (t )
4Vm
cos
cos t d (t )
4Vm
sin
Do hm m t ca khu relay 2 v tr c tr l:
N (M )
A1 jB1 4Vm
cos j sin
sin
1
N (M )
(*)
1
N (M )
(*)
Th d 1:
Xt h phi tuyn c s nh sau:
218
10
s(0.2s 1)(2s 1)
4Vm
M
10
G ( j ) arg
j
(
0
.
2
j
1
)(
2
j
1
)
2
2
0.2 2
1 0.2
. 2 0 1.58rad / sec
1 0.2
. 2
M
4Vm
10
1.58 1 (0.2 1.58)
1 2 1.58
1.82
1.82 M 13.90
219
10
s(0.2s 1)(2s 1)
1 2
Hm m t ca khu relay 3 v tr l N ( M )
M
M
M
1
G j
N (M )
Gii:
Tn s ct pha G( j ) ca (xem cch tnh th d 1).
1.58(rad / sec)
1
10
G j
1.82
N (M )
1.58 1 (0.2 1.58) 2 1 (2 1.58) 2
(*)
N (M ) 0.55
220
4Vm
2V
D2
N (M )
1 2 m
M
2D
M
D 2
D 2 2Vm
1 2
M D
M
Vm
0.864
D
1.82 N ( M ) 0.55
1 2 0.55
N (M )
M
M
221
(1)
Gi s h thng c im cn bng x * = 0
H thng c gi l n nh Lyapunov ti im cn bng 0 nu vi 0 bt k bao
gi cng tn ti ph thuc sao cho nghim x(t) ca phng trnh (1) vi iu kin
u x(0) tha mn:
x(0) x(t ) , t 0
(1)
(2)
nh l:
Nu h thng tuyn tnh ha (2) n nh th h phi tuyn (1) n nh tim cn ti
im cn bng x * .
Nu h thng tuyn tnh ha (2) khng n nh th h phi tuyn (1) khng n nh ti
im cn bng x * .
Nu h thng tuyn tnh ha (2) bin gii n nh th khng kt lun c g v
tnh n nh ca h phi tuyn ti im cn bng x * .
Phng php trc tip Lyapunov
nh l: Cho h phi tuyn khng kch thch m t bi phng trnh trng thi:
x f ( x, u) u 0 0
(1)
222
Gi s h thng c im cn bng x * = 0
Nu tn ti hm V(x) sao cho:
i)
ii )
iii )
V (0) 0
V ( x) 0, x 0
V ( x) 0, x 0
223
Ph lc
STT
Hm Laplace F(s)
Hm z f(z)
Hm Dirac (t)
1
s
Hm nc n v u(t)= 1(t)
z
z 1
1
s2
Tz
( z 1) 2
1
s3
t2
2
T 2 z ( z 1)
2( z 1) 3
tn
n!
s n 1
(1) n n
z
n
aT
a 0
n! a z e
l im
1
sa
e-at
z
z e aT
1
( s a) 2
t.e-at
Tze aT
( z e aT ) 2
a
s( s a)
1 - e-at
(1 e aT ) z
( z 1)( z e aT )
1
( s a)( s b)
1
(e at e bt )
(b a)
(e aT e bT ) z
( z e aT ( z e bT )
10
1
s( s a) 2
1
(1 at )e t
2
a
z[ z e aT (1 aT )]
( z e aT ) 2
11
a
2
s ( s a)
12
1 e at
a
z[(aT 1 e aT ) z (1 e aT aTe aT )]
a( z 1) 2 ( z e aT )
sinat
z sin aT
z 2 z cos aT 1
2
s2 a2
224
Ph lc
13
z ( z cos aT )
z (2 cos aT ) z 1
s
s a2
cosat
e-atsin t
z e aT sin T
z 2 2 ze aT cos T e 2 aT
14
( s a)
2
15
sa
( s a) 2 2
e-atcos t
z 2 ze aT cos T
z 2 2 ze aT cos T e 2 aT
16
a2
s( s a) 2
1 - (1+ at)e-at
z
z
aTe aT z
z 1 z e aT ( z e aT )2
17
1
s( s a)( s b)
1
e at
be bt
ab a(a b) b(b a)
225
( Az B) z
( z e )( z e bT )( z 1)
aT
b(1 e aT ) a(1 e bT )
ab(b a)
ae aT (1 e bT ) be bT (1 e aT )
ab(b a)
226